21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016 – ΕΑΡΙΝΗ ΙΣΗΜΕΡΙΑ Είναι γνωστό ότι η Γη, όπως όλοι οι πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος, περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο σε ελλειπτική τροχιά. Για διευκόλυνση, όμως συνηθίζουμε να μιλάμε για φαινόμενη περιφορά του Ήλιου γύρω από τη Γη, η οποία πραγματοποιείται σε μια φαινόμενη τροχιά, την εκλειπτική. Αυτό σημαίνει ότι ο Ήλιος φαίνεται να είναι αυτός που κινείται (χωρίς αυτό, φυσικά να συμβαίνει πραγματικά), αν θεωρηθεί η Γη σταθερή ως προς έναν επίγειο παρατηρητή. Η εκλειπτική δεν ταυτίζεται, ούτε είναι παράλληλη προς την προβολή του Ισημερινού της Γης στην ουράνια σφαίρα, αλλά σχηματίζει γωνία 23,5 περίπου μοιρών με τον Ισημερινό. Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι ουράνια σφαίρα είναι μια φανταστική σφαίρα με κέντρο έναν παρατηρητή, πάνω στην οποία φαίνονται να κινούνται τα άστρα, καθώς ανατέλλουν και δύουν σε ένα συγκεκριμένο τόπο. Ο Ήλιος δηλαδή, διαγράφοντας την εκλειπτική, «ρίχνει» τις ακτίνες του κάθετα σε διαφορετικούς τόπους της Γης στη διάρκεια ενός έτους. Οι χαρακτηριστικές θέσεις του Ήλιου πάνω στην εκλειπτική είναι τέσσερις και ορίζουν τις τέσσερις εποχές: 22 Ιουνίου – Θερινό Ηλιοστάσιο: Ο Ήλιος έχει τη μέγιστη απόκλιση από τον Ισημερινό και οι ακτίνες του πέφτουν κάθετα στις περιοχές με γεωγραφικό πλάτος 23,5 μοίρες βόρειο. Το βόρειο ημισφαίριο έχει καλοκαίρι. Η διάρκεια της ημέρας στο βόρειο ημισφαίριο είναι μέγιστη και ίση με 15 ώρες, ενώ αντίστοιχα στο νότιο ημισφαίριο είναι ελάχιστη και ίση με τις εναπομείνασες 9 ώρες. 23 Σεπτεμβρίου – Φθινοπωρινή Ισημερία: Ο Ήλιος βρίσκεται στο σημείο τομής της εκλειπτικής με τον Ισημερινό και έχουμε ίση διάρκεια ημέρας και νύχτας μεταξύ βορείου και νότιου ημισφαιρίου. Οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν κάθετα στις περιοχές του Ισημερινού, ενώ ο Ήλιος κατευθύνεται προς την περιοχή μεταξύ του Ισημερινού και του Τροπικού του Αιγόκερω, δηλαδή την περιοχή με γεωγραφικό πλάτος από 0 έως 23,5 μοίρες νότια.
Αγγελίνα Μπανιά
Εαρινή Ισημερία – 21 Μαρτίου 2016
22 Δεκεμβρίου – Χειμερινό Ηλιοστάσιο: Ο Ήλιος έχει την ελάχιστη απόκλιση από τον Ισημερινό και οι ακτίνες του πέφτουν κάθετα στις περιοχές με γεωγραφικό πλάτος 23,5 μοίρες νότιο. Το βόρειο ημισφαίριο έχει χειμώνα. Η διάρκεια της ημέρας στο νότιο ημισφαίριο είναι μέγιστη και ίση με 15 ώρες, ενώ αντίστοιχα στο βόρειο ημισφαίριο είναι ελάχιστη και ίση με 9 ώρες. 20 Μαρτίου – Εαρινή Ισημερία: Παρατηρείται το ίδιο ακριβώς φαινόμενο με τη φθινοπωρινή ισημερία, δηλαδή ίση διάρκεια ημέρας και νύχτας σε όλες τις περιοχές της Γης. Σηματοδοτεί την αρχή της άνοιξης, καθώς ο Ήλιος μπαίνει στην περιοχή μεταξύ Ισημερινού και Τροπικού του Καρκίνου, δηλαδή την περιοχή με γεωγραφικό πλάτος από 0 έως 23,5 μοίρες βόρεια. Οι ημερομηνίες των ανωτέρω θέσεων του Ηλίου μεταβάλλονται μία ή δύο μέρες πριν και μετά από τις αναγραφόμενες όταν το έτος είναι δίσεκτο ή εξαιτίας της αλλαγής του προσανατολισμού της Γης σε σχέση με τον Ήλιο, λόγω των ελκτικών δυνάμεων που της ασκούν και τα άλλα ουράνια σώματα. Φέτος, λόγω του ότι το έτος 2016 είναι δίσεκτο Εαρινή Ισημερία παρατηρείται τη Δευτέρα, 21 Μαρτίου και για τα δεδομένα της Ελλάδας στις 15.00. Συνειδητοποιεί λοιπόν κανείς, ότι η εναλλαγή των εποχών δεν οφείλεται στην απόσταση της Γης από τον Ήλιο, αλλά στην γωνία, υπό την οποία πέφτουν οι ακτίνες του στη Γη. Όσο πλησιάζει τις 90 μοίρες, τόσο υψηλότερες είναι οι θερμοκρασίες και τόσο μεγαλύτερη η διάρκεια της ημέρας.
Την εαρινή ισημερία οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν κάθετα στη Γη
Αγγελίνα Μπανιά
Φαινόμενη ημερήσια τροχιά του ήλιου κατά τις ισημερίες και τα ηλιοστάσια
Εαρινή Ισημερία – 21 Μαρτίου 2016