DIDAKTIKA PROGRAMA 2017-2018. IKASTURTEA
El Pobaleko Burdin ola & MuĂąato nes Gaztelua
GURE FORMULAK Bisita gidatua, monumentuoi dagozkien edukiak eskola-umeei helarazteko baliagarria izan ez ezik, harreman estuago, adiskidetsuago eta sustagarriagoa izateko ere bidea ematen digu.
EL POBALEKO BURDINOLA. Burdin harria abiapuntu izanik eta makina handiak abiarazteko ibaiko uraren bultzaz baliaturik burdina egiten zuen antzinako lantegia da. Gerotxoago, haren ondoan, gari- eta arto-irina lortzeko errota jarri zuten, bai eta olagizonen etxebizitzaren aurrean ogi-labe pare bat ere. Industriaurreko multzo hori guztia, eraikuntzez, makinez, presaz, ubideez eta urbiltegiez osaturikoa, oso ondo kontserbatuta eta ahalmen didaktiko itzelarekin iritsi da gaurdaino. Horiek horrela, museo bilakatzea erabaki zuten, eta harrez gero, mota guztietako jendearentzako egokitutako bisita gidatuen bidez erakusten dugu egunero.
Makinen funtzionamendua eta olagizonen zein errotarien eguneroko lana ulertzen erraztearren, bisita guztietan gidariok ematen ditugun azalpenekin batera makina guztiak ere abian jartzen ditugu. Azpimarragarria da ere bisitariek sutegian bizi izaten duten oso une berezia, burdina gori-gori dagoela errementaria forja lanetan ikusten dutenean. Edukien aniztasunak direla
bide, El Pobal lehen mailako baliabide didaktikoa dela esateko moduan gaude. Historia, gizartea eta ekonomia, teknologia eta lanbide tradizionalak, elikadura, energia eta baliabideak, ondare zaharrak zein gaur egungoak, paisaiak‌ askotariko gaiak dira, eta horiek guztiak burdinola-errotaz osatutako monumentu multzoa bisitatzeko orduan bertan dira, ageri-agerian.
Hala eta guztiz ere, ez dago formula bakarra. Zure helburuei hobe moldatzen dena topatu! Bisita gidatuari jarduera berezi bat gehitu eta gure esku utzi azpimarratu nahi dituzun gaiak.
MUĂ‘ATONES GAZTELUA. Harresiak, dorretzarrak, babes erretena eta adarbea kontserbatu dituen erdi aroko dorretxea dugu. Gaztelu horrek Bando Gerrak izan zireneko garai aztoratu
haiek gogora ekartzeko besteko gaitasuna duen leku gutxi dago Bizkaian. Gainera, MuĂąatones 200 urtez Salazar leinu ahaltsuaren etxebizitza izan zen, eta leinu horren historia zein horren
buru izandako Lope Garcia de Salazar kronikaria eta bandokidearen zorionak eta zoritxarrak bisita guztian zehar sarritan nabarmentzen zaizkigu.
2. orrialdea
EL POBALEKO BURDINOLA: 2017-18. ikasturterako gure formulak
OGI TAILERRA ETA TALO TAILERRA. Eguraldia lagun dugunean, tailer biak aire zabalean egiten ditugu eta errota hidraulikoan egiten dugun bisita biribiltzen dute, bertan aurrez ikusten baitute gari zein arto aleak zelan ehotzen diren ogiak egiteko irinak lortu arte. Irinak izanda, ikasleek ogitxo
BURDIN TAILERRA.
Ask for your visit in English. We’ll help you with the vocabulary! www.issuu.com/el_pobal
Jarduera Burdinolako sutegian egiten dugu, bertan ikasleek, errementariek egin ohi zuten legez, burdina lantzen dute. Horretarako, betiere errementariaren argibideak kontuan hartzen dituztelarik labeko sua zirikatzeko hauspoak eskuz eragin behar dituzte eta ingude gainean
BARBADUN IBAIKO BURDINOLA ETA ERROTETAN ZEHAR IBILBIDEA. El Pobaleko Burdinolatik abiatuta, zuhaitzen artean Barbadun ibaian gora garamatzan basabide batetik 5 kilometroko ibilbidea egin ahala bertan den industriaurreko paisaiaz jabetzen joango gara
edota talotxo bana egiten dute, eta bisitan zehar gure gastronomian oso errotuta dauden produktu bi horien gainean hainbat bitxikeriaren berri izaten dute. Azkenik, jarduera modu ederrean amaitzeko taloa txistorrarekin jaten dute, merezitako hamaiketakoa, alegia.
burdina ere forjatzen dute ikasleek. Ordubetez sutegia errementaritza ikasgela bilakatzen dugu eta begi-bistakoa da lanbide zahar horren alde ezkutukoez jabetzea askoz ere errazagoa dela baldin eta hain leku jator-jatorrean egiten bada.
poliki-poliki. Harrizko zubi lerden baten ondoan, itzelezko burdinola izan zen La Ollako hondakinetan geldituko gara, eta bertan gidariek haiek ulertzeko hainbat azalpen emango digute. Azkenik, ValdiviĂĄneko mul-
tzora hurbilduko gara eta bertan inguruan lanean segitzen duen errota bakarra abian ikusteko aukera izango dugu.
EL POBALEKO BURDINOLA: 2017-18. ikasturterako gure formulak
URA ETA ENERGIA. Hainbat industriatan ura energia iturri gisara erabiltzeak erabateko iraultza ekarri zuen berekin. El Pobalen bezala, burdinolak eta errotak martxan jarri ez ezik, ehun-, paper-fabrikak, zerrategiak edo zentral elektrikoak abiarazteko ere erabili zuten. Bisita tematiko honetan, gaur egun ere oso garrantzitsua den baliabide natural hori izango dugu ardatz. Eta
horretarako, uraren ibilbideari jarraituko gatzaizkio, presatik errotapera non kaskoa jantzita harrizko tunel batetik sartuko garen. Azken batez, aitzakia ezin hobea ematen zaigu inguruko aberastasun naturala ezagutzeko, hala nola ibai ondotik hedatzen den banbu GIDA DIDAKTIKOAK. baso exotikoan horren sarEl Pobaleko museoan bisita tzekoa. gida didaktikoekin egiteko aukera ere eskaintzen dugu. Bisitak material hori du euskarri, eta fitxa batzuen bidez ikasleen ikuspegia zabaltzen saiatzen gara, kontzepturik garrantzitsuenak finka ditza-
MUĂ‘ATONES GAZTELUA
GAZTELUTXIKI. Eskola-umeei begira MuĂąatones Gazteluan egiten dugun bisita da. Dama-zaldun eta ezpatekin lotu ohi dugun Erdi Aroan sartu-irten bat egiten dugu, egiazko jokaleku batean baina. Gaztelua zelan eraiki zuten azaltzen diegu (Ia bi mende eman zuten eraikuntzan!); haren atalak zeintzuk diren eta bakoitzaren zergatia zein den ere argitzen
diegu. Barruko harresiko adarbean zehar ibili eta goialde horretatik ikuspegi panoramikoaz gozatu ostean babes erretenean arkutiroan arituko gara. Ezagutu ere, bertan bizi izan zirenak ezagutuko ditugu, bai eta euren egunez egunekoak ere, gerrate zein baketean. Salazartarren historia zoragarri bezain dibertigarria da, eta zuekin oso gustura partekatuko dugu.
3. orrialdea
ten eta ibilbidean zehar fitxa horiek direla bitarte modu aktiboan parte hartzera ere gonbita egiten diegu. Material horrekin eta irakasleei banatzen dizkiegun ebazpideen liburuxkarekin museoan eginikoari jarraipena emateko moduan daude ikasgeletan.
El Pobaleko Burdinola: bere bisitariei egokitzen den museoa Foileto honetan agertzen diren argazkiak, 2017ko apirilaren 22an Xabier Armendarizek irakatsitako Haurrentzako Argazkigintza Masterclass-aren ondorio dira. Mila esker parte hartu zenuten gazte guztioi, mila esker zuen gaitasuna gurekin partekatzeagatik! Haizea, Jon Q., Iraia, Daniel, Maialen, Henar, Ane, Uxue, Ortzi, Elaia, Jone I., Irati, Eider, Jon N., Nahia, Itziar eta Jone C.
BURDINOLARI BURUZ
Ohiko galderak Burdin tailerra
LH 3. zikloa, DBH, Batxi. 2 ordu.
Ogi/Talo tailerra
LH. 2 ordu.
LH 3. zikloa, Barbadun DBH, Batxi. eta ibaiko ola 2 1/2 ordu. errotak Gida didaktikoak
LH 3. zikloa, DBH, Batxi. 2 ordu.
Ura & Energia LH 3. zikloa, DBH. 2 ordu. Gaztelutxiki
LH, DBH. 1 1/2 ordu.
Zer egunetan egiten dira jarduera didaktikoak? Asteartetik ostiralera, goizeko 10:00etatik 14:00ra. Halaber, apiriletik urrira bitartean arratsaldeko 16:00etatik 19:00etara. Zer iraupen dute jarduerek? Bisita gidatuak ordubeteko iraupena du. Horrez gain tailerraren bat edota bisita tematikoa aukeratuz gero, iraupena bi ordu eta erdi ingurukoa izan liteke. Zer hizkuntzatan dira bisitak? Euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesaz. Zer balio dute?
Bisita gida-
El Pobal auzoa z/g 48550 Muskiz GPS 47º 17’ 46’’ N / 3º 7’ 34’’ W Tel: 629 271 516 info@elpobal.com www.bizkaikoa.bizkaia.eus /elpobal issuu facebook twitter instagram
tuak 1 €, eta 2 € jardueraren bat aukeratuz gero. Irakasleak doan. Nola ordaintzen da? Dirutan bisita egunean edota bankutransferentziaren bidez.
?
Zenbat ikasle eroan dezakegu? Gidari bakoitzeko 25 bat ikasle jotzen dugu egokien, eta aldi berean, gehienez, 3 ikastalde hartzen ditugu. Zer adinetarako dira bisitak? Hezkuntza ziklo guztietara egokitzen ditugu, Haur hezkuntzatik Batxilergora, bai eta unibertsitate, HHI edo euskaltegietako ikasleentzat ere. Nola heldu Burdinolara? Burdinola BI-2701 errepidean dago, Muskizetik Sopuertarakoan eta bere aparkalekua du, 23,5 km-an, hain zuzen ere. Bisita dela eta, gomendiorik ba al da? Bai, batez ere neguan zein udazkenean negu -neguko arropak eta oineta-
koak janztea gomendagarria da aire zabaleko bisitari begira. Nola egin daiteke erreserba? Telefono honetara deituz: 629 272 516 edota info@elpobal.com helbidera mezua bidaliz. GAZTELUARI BURUZ Non dago Gaztelua? Abantotik (Las Carreras auzoa) etorriz gero Muskizeko sarreran, N-634 errepide ondo-ondoan. GPS koordenatuak: 43º 19’ 25’’ N / 3º 6’ 45’’ W Noiz bisita daiteke? Bisita osoa aire zabalean egiten denez gero, ikastalde eta kolonientzat maiatzetik urrira bitartean zabaltzen dugu. Asteartetik ostiralera, goizeko 10:00etatik 14:00ra eta arratsaldeko 16:00etatik 19:00etara. Gaztelua eta Burdinola egun berean bisita daiteke? Bai, baterako plana gomendatzen dugu oso gune ezberdinak baina osagarriak baitira eta goiz osoa emateko irteera baita.