VOL_13_ISSUE_1 by ELEGEIA GREEK ASSOCIATION OF GP's

ðñùôïâÜèìéá

öñïíôßäá õãåßáò

Primary Health Care Ôñéìçíéáßá ¸êäïóç ôçò ÅëëçíéêÞò Åôáéñåßáò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò Quarterly edited by the Greek Association of General Practitioners Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, ÉáíïõÜñéïò - ÌÜñôéïò 2001, Volume 13, Number 1, January - March 2001

Ôçò Óýíôáîçò 8

×. ËéïíÞò êáé Ì.Ð. Ìåñêïýñçò: Ç ÃåíéêÞ/ÏéêïãåíåéáêÞ ÉáôñéêÞ óå óôáõñïäñüìé: ÐñïûðïèÝóåéò áðáñáßôçôåò ãéá ôçí åäñáßùóÞ ôçò óôçí ÅëëÜäá Åðßêáéñï ¢ñèñï

Ê. Óïõëéþôçò, Ã. Êõñéüðïõëïò: Åîåëßîåéò óôçí áãïñÜ ôïõ öáñìÜêïõ óôçí ÅëëÜäá Åðáéíåèåßóåò Åëåýèåñåò Áíáêïéíþóåéò óôï 12ï ÐáíåëëÞíéï ÓõíÝäñéï ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò

Í. ÃåùñãéÜííïò, Å. Óðáíïý, Ó. Óïõðéþíçò, Ï. Êáóôñéíïý, Á. ÌÜéíáò, Á. Êáââáäßá, É. ÌïíÝäáò: ÌåëÝôç ðåñéóôáôéêþí åöçìåñßáò ÊÝíôñïõ Õãåßáò Ëåõêßììçò ÊÝñêõñáò

Ä. Ãéáííüðïõëïò, Ó. Âïõëéþôç, Â. ÊïõìáñÝëáò, Ä. Ìé÷Üëçò, Ì. ÊáëïåéäÜò: Ðáèçôéêü êÜðíéóìá. ÓôÜóç êáé óõìðåñéöïñÜ ôïõ éáôñéêïý êáé ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý óå ó÷Ýóç ìå Üëëåò êáôçãïñßåò åñãáæïìÝíùí

Á. Êïñáêßäïõ, Á. ×ñéóôïöÝëç, Ä. Ìé÷áëéïý, Ì. ÐáðáìåëÝôç, Ô. Óáêåëëáñßïõ: Óõó÷Ýôéóç ðáñïõóßáò áñôçñéáêÞò õðÝñôáóçò Þ/êáé óáê÷áñþäïõò äéáâÞôç ìå ôï äåßêôç ìÜæáò óþìáôïò Áíáóêüðçóç

I.Ó. Åëåõóéíéþôçò, Á. Ìáñéüëçò, Á. ÌïõëáêÜêçò: Èåñáðåßá ïîåßáò éïãåíïýò çðáôßäïò Âéâëéïðáñïõóßáóç

Ê. Óïõëéþôç: Ï ñüëïò ôïõ éäéùôéêïý ôïìÝá óôï Åëëçíéêü Óýóôçìá Õãåßáò ÐåñéöåñéêÜ ÔìÞìáôá ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ.

Ç óõìöùíßá ôçò ÌõôéëÞíçò: ÅñùôÞìáôá õøçëÞò ðñïôåñáéüôçôáò ãéá ôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ óôçí ÅëëÜäá

Äñáóôçñéüôçôåò ÔìÞìáôïò ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ. ÁôôéêÞò ÍÝá

Ðïéïò åßíáé ï Üñéóôïò êáé áíáãêáßïò áñéèìüò éáôñþí êáé éáôñþí ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò óôçí ÅëëÜäá. Ðáñïõóßáóç ôçò óõíÜíôçóçò åñãáóßáò ðïõ äéïñãÜíùóå ç ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ. (ÁèÞíá, 17 Öåâñïõáñßïõ 2001).

ÅÍÔÕÐÏ ÊËÅÉÓÔÏ ÁÑÉÈ. ÁÄÅÉÁÓ 451/91 ÊÄÁ ÅËËÇÍÉÊÇ ÅÔÁÉÑÅÉÁ ÃÅÍÉÊÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ Ðáðáäéáìáíôïðïýëïõ 4, 115 28 ÁÈÇÍÁ

ISSN 1105-7432

ÐÅÑÉÅ×ÏÌÅÍÁ Ôçò Óýíôáîçò ×. ËéïíÞò êáé Ì.Ð. Ìåñêïýñçò: Ç ÃåíéêÞ/ÏéêïãåíåéáêÞ ÉáôñéêÞ óå óôáõñïäñüìé: ÐñïûðïèÝóåéò áðáñáßôçôåò ãéá ôçí åäñáßùóÞ ôçò óôçí ÅëëÜäá ................................................................................................................................. 8

ÐÅÑÉÏÄÉÊÏ

ÐÑÙÔÏÂÁÈÌÉÁ ÖÑÏÍÔÉÄÁ Ôñéìçíéáßá ¸êäïóç ôçò ÅëëçíéêÞò Åôáéñåßáò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, ÉáíïõÜñéïò - ÌÜñôéïò 2001 PRIMARY HEALTH CARE Quarterly edited by the Greek Association of General Practitioners Volume 13, Number 1, January - March 2001 ISSN 1105-7432

Åðßêáéñï ¢ñèñï Ê. Óïõëéþôçò, Ã. Êõñéüðïõëïò: Åîåëßîåéò óôçí áãïñÜ ôïõ öáñìÜêïõ óôçí ÅëëÜäá ...................................................... 10 Åðáéíåèåßóåò Åëåýèåñåò Áíáêïéíþóåéò óôï 12Ï ÐáíåëëÞíéï ÓõíÝäñéï ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò Í. ÃåùñãéÜííïò, Å. Óðáíïý, Ó. Óïõðéþíçò, Ï. Êáóôñéíïý, Á. ÌÜéíáò, Á. Êáââáäßá, É. ÌïíÝäáò: ÌåëÝôç Ðåñéóôáôéêþí Åöçìåñßáò ÊÝíôñïõ Õãåßáò Ëåõêßììçò ÊÝñêõñáò .............................................................................. 17 Ä. Ãéáííüðïõëïò, Ó. Âïõëéþôç, Â. ÊïõìáñÝëáò, Ä. Ìé÷Üëçò, Ì. ÊáëïåéäÜò: Ðáèçôéêü êÜðíéóìá. ÓôÜóç êáé óõìðåñéöïñÜ ôïõ éáôñéêïý êáé ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý óå ó÷Ýóç ìå Üëëåò êáôçãïñßåò åñãáæïìÝíùí ....... 24 Á. Êïñáêßäïõ, Á. ×ñéóôïöÝëç, Ä. Ìé÷áëéïý, Ì. ÐáðáìåëÝôç, Ô. Óáêåëëáñßïõ: Óõó÷Ýôéóç ðáñïõóßáò áñôçñéáêÞò õðÝñôáóçò Þ/êáé óáê÷áñþäïõò äéáâÞôç ìå ôï äåßêôç ìÜæáò óþìáôïò ....................................................... 29 Áíáóêüðçóç É.Ó. Åëåõóéíéþôçò, Á.Ä. Ìáñéüëçò, Á. ÌïõëáêÜêçò: Èåñáðåßá ïîåßáò éïãåíïýò çðáôßôéäïò ....................................... 34 Béâëéïðáñïõóßáóç Ê. Óïõëéþôç: Ï ñüëïò ôïõ éäéùôéêïý ôïìÝá óôï Åëëçíéêü Óýóôçìá Õãåßáò ........................................................................ 40 ÐåñéöåñéêÜ ÔìÞìáôá ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ. Ç óõìöùíßá ôçò ÌõôéëÞíçò: ÅñùôÞìáôá õøçëÞò ðñïôåñáéüôçôáò ãéá ôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ óôçí ÅëëÜäá ............ 42 Äñáóôçñéüôçôåò ÔìÞìáôïò ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ. ÁôôéêÞò .................................................................................................................................... 44 ÍÝá Ðïéïò åßíáé ï Üñéóôïò êáé áíáãêáßïò áñéèìüò éáôñþí êáé éáôñþí ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò óôçí ÅëëÜäá. Ðáñïõóßáóç ôçò óõíÜíôçóçò åñãáóßáò ðïõ äéïñãÜíùóå ç ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ. (ÁèÞíá, 17 Öåâñïõáñßïõ 2001) ...................................................................................................................................................................... 46

CONTENTS Editorial C. Lionis and B.P. Merkouris: The Greek General Practice at a cross-road: The prerequisites necessary for its establishment ................................................................................................................................................................................................. 8

ÌðïäïóÜêçò-Ðñüäñïìïò Ìåñêïýñçò

Timely Paper Ê. Souliotis and J. Kyriopoulos: Trends in the pharmaceutical market in Greece ............................................................. 10

ÄÉÏÉÊÇÔÉÊÏ ÓÕÌÂÏÕËÉÏ

Áwarded Freestanding Papers in 12th National Congress of General Practice N. Georgiannos, E. Spanou, S. Soupionis, O. Kastrinou, A. Mainas, A. Kavvadias, I. Monedas: Studying emergency and acute cases at the Lefkimi Health Centre ....................................................................................... 17

ÅÊÄÏÔÇÓ:

Ðñüåäñïò ÌðïäïóÜêçò-Ðñüäñïìïò Ìåñêïýñçò

D. Giannopoulos, S. Voulioti, V. Koumarelas, D. Michalis, K. Kaloidas: Passive smoking. Attitude and behavior of medical and paramedical personnel comparing to other work groups ................................................ 24 A. Korakidou, A. Christofeli, D. Michaliou, M. Papameleti, T. Sakellariou: Correlation of hypertension or/and diabetes mellitus with body mass index ................................................................................................ 29

Áíôéðñüåäñïò Á Êþóôáò ÌùñáÀôçò

Review I.S. Elefsiniotis, A.D. Mariolis, A. Moulakakis: Acute viral hepatitis treatment ..................................................................... 34

Áíôéðñüåäñïò Â Áíôþíçò Êáñüôóçò

Book Review Ê. Souliotis: The role of the private sector in the Greek Health System, .............................................................................. 40

Ãåíéêüò ÃñáììáôÝáò-Ôáìßáò ÁèáíÜóéïò Óõìåùíßäçò ÌÝëç ÐçãÞ ÐåñäéêÜêç ÓôÜèçò Óêëçñüò ÌÜñéïò ×áôæçáñóÝíçò Executive Board of the Greek Association of General Practitioner President Bodosakis-Prodromos Merkouris Vice-President A Kostas Moraitis Vice-President B Antonis Karotsis General Secretary Treasurer Athanasios Symeonidis Members Marios Chatziarsenis Pigi Perdikaki Stathis Skliros

Regional Divisions of the Greek Association of General Practitioners The Mytilini Consensus: Raising questions of priority for the Greek General Practice ................................................ 42 Activities of the Attica Division ...................................................................................................................................................................... 44 News Which is the optimal number of physicians and general practitioners in Greece? Report of a meeting (Athens, 17 Fabruary 2001) ............................................................................................................................... 46 Ãñáöåßï Óýíôáîçò ÄéåõèõíôÞò Óýíôáîçò: ×ñÞóôïò ËéïíÞò Åðßêïõñïò ÊáèçãçôÞò ÔìÞìá ÉáôñéêÞò ÐáíåðéóôÞìéï ÊñÞôçò Ô.È. 1393, ÇñÜêëåéï Ôçë: +30 81 39 46 21 Fax: +30 81 39 46 06 E-mail: lionis@med.uoc.gr ÁíáðëçñùôÞò ÄéåõèõíôÞò Óýíôáîçò: Íßêïò ÁíôùíÜêçò ÅðéìåëçôÞò Á.Ê.Õ. Áíùãåßùí Å-mail: nikosantonakis@usa.net Åðßêïõñïé Ä/íôÝò Óýíôáîçò: ÅëåõèÝñéïò Èçñáßïò E-mail: ethireos@hol.gr Êïñíçëßá ÌáêñÞ ¢íôá ÌáñêÜêç E-mail: andamarkaki@hotmail.com ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ: ×áñßêëåéá Áíäñïõôóïðïýëïõ ÓôÝëëá ÁñãõñéÜäïõ ÂáããÝëçò Äñüóïò ÄçìÞôñçò ¸ëëçíáò ÓôÝëéïò ÅõáããÝëïõ ÃéÜííçò ÌïíÝäáò ÐçãÞ ÐåñäéêÜêç ÓôÜèçò Óêëçñüò ¸öç Öñáãêïýëç

Editorial Office Editor-in-Chief: Christos Lionis Ássistant Professor Faculty of Medicine University of Crete P.O. Box 1393, Heraklion Tel: +30 81 39 46 21 Fax: +30 81 39 46 06 E-mail: lionis@med.uoc.gr Associate Editor: Nick Antonakis E-mail: nikosantonakis@usa.net Assistant Editors: Åleftherios Thireos E-mail: ethireos@hol.gr Kornilia Makri Anda Markaki E-mail: andamarkaki@hotmail.com Editorial Board: Xariklia Androutsopoulou Stella Argyriadou Vaggelis Drossos Dimitris Hellinas Stelios Euaggelou Ioannis Monedas Pigi Perdikaki Stathis Skliros Efi Fragouli

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

X. ËéïíÞò êáé Ì.-Ð. Ìåñêïýñçò

THÓ ÓÕÍÔÁÎÇÓ EDITORIAL Primary Heatlh Care, Volume 13, Number 1, 8-9, 2001 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 8-9, 2001

H ÃåíéêÞ/ÏéêïãåíåéáêÞ ÉáôñéêÞ óå óôáõñïäñüìé: ÐñïûðïèÝóåéò áðáñáßôçôåò ãéá ôçí åäñáßùóÞ ôçò óôçí ÅëëÜäá Ç óõæÞôçóç ãéá ôç ÃåíéêÞ/ÏéêïãåíåéáêÞ (Ã/Ï) ÉáôñéêÞ åßíáé üóï ðïôÝ Üëëïôå åðßêáéñç. Óå ðñïçãïýìåíï Üñèñï ôçò Óýíôáîçò åß÷å ãßíåé áíáöïñÜ óôéò åîåëßîåéò óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò (Ð.Ö.Õ.) óôï ÇíùìÝíï Âáóßëåéï1. Óôç ÷þñá ìáò åðßóçò ç Ã/Ï ÉáôñéêÞ âñßóêåôáé óôï åðßêåíôñï ôçò óõæÞôçóçò, åí üøåé ìÜëéóôá ôçò áíáêïßíùóçò ôïõ íÝïõ íïìïó÷åäßïõ ãéá ôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò. Ç óçìåñéíÞ êáôÜóôáóç óôç ÷þñá ìáò Ý÷åé åðßóçò áíáëõèåß óå áñêåôÝò áíáöïñÝò êáé Ý÷ïõí åðéóçìáíèåß ïé ðáñÜãïíôåò ðïõ ðñïóäéïñßæïõí áñíçôéêÜ ôçí Üóêçóç ôçò Ã/Ï ÉáôñéêÞò óôçí ÅëëÜäá. Ó' áõôïýò Ý÷ïõí áíáöåñèåß: ç áðïêëåéóôéêÞ áðáó÷üëçóç ôùí Ãåíéêþí éáôñþí áëëÜ êáé ôùí éáôñþí Ð.Ö.Õ. óôçí ðåñßèáëøç, ç ìç ÷ñçóéìïðïßçóç áðü ìÝñïõò ôïõò êáôåõèõíôçñßùí ïäçãéþí, ç áðïññüöçóÞ ôïõò óôç óõíôáãïãñÜöçóç, ç ìéêñÞ óõììåôï÷Þ ôïõò óôçí ðáñï÷Þ öñïíôßäáò óôï óðßôé, ç ìç åìðëïêÞ ôïõò óå ðáñåìâÜóåéò ìå óôü÷ï ôçí ðñüëçøç óõãêåêñéìÝíùí ÷ñüíéùí íïóçìÜôùí êáé ôçí ðñïáãùãÞ ôçò õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý, ç áäõíáìßá äéÜãíùóçò øõ÷éêþí äéáôáñá÷þí êáé Üëëùí ìç áíáãíùñéóìÝíùí íïóçìÜôùí2,3. Áðü ôçí Üëëç ðëåõñÜ öáßíåôáé üôé ïé ãåíéêïß/ïéêïãåíåéáêïß éáôñïß êáèßóôáíôáé éêáíïß ìåôÜ áðü åêðáßäåõóç: á) íá ÷ñçóéìïðïéïýí êáôÜëëçëá äéáãíùóôéêÝò êëßìáêåò ãéá ôçí Üíïéá êáé ôçí êáôÜèëéøç, êáé íá äéáãéãíþóêïõí Ýãêáéñá êáôáóôÜóåéò êáé íüóïõò ðïõ åðéäÝ÷ïíôáé áðïôåëåóìáôéêÞ èåñáðåßá4, â) íá åêôéìïýí ôéò áíÜãêåò óå åìâïëéáóìïýò ìáèçôþí êáé áôüìùí õøçëïý êéíäýíïõ, êáé íá äéåíåñãïýí åìâïëéáóìïýò5, ã) íá áêïëïõèïýí ðñáêôéêÝò ïäçãßåò ãéá ôç äéÜãíùóç 8

ôïõ âñïã÷éêïý Üóèìáôïò êáé ôçò çðáôßôéäáò C6, êáé íá ôéò ÷ñçóéìïðïéïýí áðïôåëåóìáôéêÜ óôç èåñáðåõôéêÞ äéá÷åßñéóç ôùí áóèåíþí ôïõò, ä) íá åöáñìüæïõí ðñïãñÜììáôá äéáëïãÞò ãéá óõãêåêñéìÝíá ÷ñüíéá íïóÞìáôá êáé íá ðáñáêïëïõèïýí ïìÜäåò áôüìùí õøçëïý êéíäýíïõ. Ïé ðáñÜãïíôåò ðïõ èá ïäçãïýóáí óôçí åõñýôåñç áðïäï÷Þ ôïõò áðü ôçí éáôñéêÞ êïéíüôçôá êáé éäéáßôåñá áðü ôïõò éáôñïýò ôùí åëëçíéêþí íïóïêïìåßùí Ý÷ïõí ðñüóöáôá áíáöåñèåß óå ãñÜììá ðïõ Ý÷åé äçìïóéåõôåß óôï eBMJ7. Ç ÷ñÞóç ìåèüäùí ôçò äçìüóéáò õãåßáò ãéá ôçí ðåñéãñáöÞ ôïõ ôïðéêïý öÜóìáôïò íïóçñüôçôáò, ç óõìâïëÞ ôùí ãåíéêþí éáôñþí óôçí åêôßìçóç ôùí ðñïâëçìÜôùí õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý, ç áíÜðôõîç êïéíïý åñåõíçôéêïý Ýñãïõ ìå ôïõò éáôñïýò ôùí íïóïêïìåßùí óôçí ðåñéãñáöÞ ôçò óõ÷íüôçôáò êáé ôçò öõóéêÞò ðïñåßáò ôùí êïéíþí íïóçìÜôùí êáé ç åìðëïêÞ ôçò Ã/Ï ÉáôñéêÞò óôç äéá÷åßñéóç ôùí áóèåíþí ðïõ ðñïóÝñ÷ïíôáé óôï ÔìÞìá Åðåéãüíôùí Ðåñéóôáôéêþí ôùí íïóïêïìåßùí ðåñéëáìâÜíïíôáé áíÜìåóá óôïõò ðáñÜãïíôåò áõôïýò, ðïõ áíáìÝíïíôáé íá âåëôéþóïõí ôç èÝóç ôïõ ãåíéêïý éáôñïý óôï óýóôçìá õãåßáò êáé óôçí áðïäï÷Þ ôïõ áðü ôçí åëëçíéêÞ åðéóôçìïíéêÞ êïéíüôçôá. Ç åðéêÝíôñùóç óôá ÷ñüíéá íïóÞìáôá êáé óå ðñïãñÜììáôá ðñïóõìðôùìáôéêïý åëÝã÷ïõ ôïõ ðëçèõóìïý ðïõ åîõðçñåôïýí, ç åíáó÷üëçóÞ ôïõò ìå ôçí ïéêïãÝíåéá óôï óýíïëü ôçò êáé ôç äéá÷åßñéóç ôùí ðñïâëçìÜôùí ôçò áëëÜ êáé ôïí ÷ñüíéï Üññùóôï óôï óðßôé, áíáìÝíïõí íá áõîÞóïõí ôçí áðïôåëåóìáôéêüôçôÜ ôçò êáé ôçí áðïäï÷Þ ôçò áðü ôçí åëëçíéêÞ êïéíùíßá. Áðáñáßôçôåò üìùò ðñïûðïèÝóåéò ãéá ôçí åäñáßùóç ôçò åéäéêüôçôáò áõôÞò óôç ÷þñá ìáò åßíáé ç áíÜðôõîç åíüò óõ-

×. ËéïíÞò êáé Ì.-Ð. Ìåñêïýñçò

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

Ðßíáêáò. ¸íáò ðñïôåéíüìåíïò äåêÜëïãïò ãéá ôçí áíÜðôõîç ôçò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò óôç ÷þñá ìáò 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Áðïõóßá ðñáêôéêþí ïäçãéþí êáé êáôåõèõíôçñßùí ãñáììþí Áðïõóßá äéáãíùóôéêþí åñãáëåßùí êáé ìÝóùí äéáëïãÞò Áðïõóßá ðñïãñáììÜôùí óõíå÷éæüìåíçò åêðáßäåõóçò Áðïõóßá äéáäéêáóéþí óõóôçìáôéêÞò áíáóêüðçóçò ôçò âéâëéïãñáößáò (çëåêôñïíéêÞò Þ ìç) Áðïõóßá åíéáßïõ óõóôÞìáôïò êáôá÷þñçóçò êáé áíÜëõóçò ôçò ðëçñïöïñßáò óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò ÁðïóðáóìáôéêÞ áíÜìéîç óå ðñïãñÜììáôá Ýñåõíáò êáôáëëÞëùí óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá êáé óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ Áäõíáìßá ôåêìçñßùóçò ôçò áðïôåëåóìáôéêüôçôáò ôçò ðáñÝìâáóçò ôçò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò êáé åëÜ÷éóôç áíÜìéîç óå ôõ÷áéïðïéçìÝíåò êáé åëåã÷üìåíåò êëéíéêÝò äïêéìÝò Áðïõóßá êñéôçñßùí áîéïëüãçóçò ôçò êëéíéêÞò áðïôåëåóìáôéêüôçôáò óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ ¸ëëåéøç åíüò åíéáßïõ óõóôÞìáôïò ìÝôñùí êáé äåéêôþí ðáñáêïëïýèçóçò êáé áîéïëüãçóçò ôçò åêðáßäåõóçò ôçò åéäéêüôçôáò óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ ¸ëëåéøç åíüò ìåôáðôõ÷éáêïý ðñïãñÜììáôïò óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ êáé óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò óôçí ÅëëÜäá.

ÐçãÞ: ×. ËéïíÞò, 2001

óôÞìáôïò õãåßáò ðïõ èá äéáóöáëßæåé ôçí ðñþôç óõíÜíôçóç ìå ôïí áóèåíÞ êïíôÜ óôï ôüðï êáôïéêßáò ôïõ, ðïõ èá ðáñÝ÷åé ïëïêëçñùìÝíç öñïíôßäá êáé èá åîáóöáëßæåé ôç óõíÝ÷åéá óôç öñïíôßäá õãåßáò ôïõ êáé ðïéüôçôá óôéò ðáñå÷üìåíåò õðçñåóßåò. Óå ðñüóöáôç óõæÞôçóç ðïõ äéåîÞ÷èçêå óôá ðëáßóéá ôùí ìåôåêðáéäåõôéêþí óõíáíôÞóåùí ôïõ Ãåíéêïý Íïóïêïìåßïõ Íßêáéáò ÐåéñáéÜ óõæçôÞèçêáí 10 âÞìáôá ðïõ èá åíßó÷õáí ôçí ðáñïõóßá ôçò Ã/Ï ÉáôñéêÞò óôç ÷þñá ìáò êáé èá âåëôßùíáí ôçí áðïôåëåóìáôéêüôçôÜ ôçò (Ðßíáêáò). Óôçí ×ñÞóôïò ËéïíÞò Åðßêïõñïò ÊáèçãçôÞò Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò

Âéâëéïãñáößá 1. ×. ËéïíÞò êáé Ã. Êõñéüðïõëïò, ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, 12:167-168, 2000. 2. ×. ËéïíÞò êáé Ì-Ð. Ìåñêïýñçò, ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, 12:7-9, 2000. 3. Êõñéüðïõëïò É, Ãåùñãïýóç Å, Áíäñéþôç Ä, êáé óõí. Ç åìðëïêÞ ôùí Ãåíéêþí Éáôñþí óôçí ÐñïëçðôéêÞ ÉáôñéêÞ. ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, 7: 21-28, 1995. 4. C. Lionis, M. Tzagournissakis, E. Iatraki, M. Kozyraki, N. Antonakis, A. Plaitakis. Are primary care physicians able to assess dementia? An estimation of their capacity after a shortterm training program in rural Crete. American

êáôåýèõíóç áíÜðôõîçò ìéáò áðïôåëåóìáôéêÞò Ã/Ï ÉáôñéêÞò óôç ÷þñá ìáò êéíÞèçêå åðßóçò êáé ç óõíÜíôçóç ãéá óõìöùíßá ãéá ôç äéáôýðùóç ðñïôåñáéïôÞôùí ðïõ ðñüóöáôá Ýãéíå óôç ÌõôéëÞíç. Ôï êåßìåíï óõìöùíßáò óôï ïðïßï êáôÝëçîå ç óõíÜíôçóç áõôÞ äçìïóéåýåôáé óôï ðáñüí ôåý÷ïò. ¸íá ôåý÷ïò ðïõ ìå ôç íÝá ôïõ ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ êáé ôéò áëëáãÝò ðïõ ôï óõíïäåýïõí óôç ìïñöÞ êáé óôéò äéáäéêáóßåò åëðßæïõìå íá óõìâÜëëïõí óôïí åðéóôçìïíéêü äéÜëïãï ðïõ ôüóï áðáéôåßôáé. ÌðïäïóÜêçò-Ðñüäñïìïò Ìåñêïýñçò Ðñüåäñïò ÅëëçíéêÞò Åôáéñåßáò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò

Journal of Geriatric Psychiatry 2001 (accepted). 5. C. Lionis, M. Chatziarsenis, N. Antonakis, Y. Gianoulis, M. Fioretos. Assessment of vaccine coverage of school children in three Primary Health Care areas in rural Crete, Greece. Family Practice; 15: 443-448, 1998. 6. C. Lionis, E. Frangoulis, S. Skliros, E. Alexandrakis, E. Kouroumalis. How Greek GPs manage hepatitis C infected patients: experiences gained from a primary health care district in rural Crete. Aust Fam Physicians, 28: 207, 1999. 7. C. Lionis. General Practitioners need more routes acquiring recognition from other specialists. Letter to the eBMJ, 2 March 2000.

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Ê. Óïõëéþôçò êáé Ã. Êõñéüðïõëïò

ÅÐÉÊÁÉÑÏ ÁÑÈÑÏ TIMELY ARTICLE Primary Heatlh Care, Volume 13, Number 1, 10-16, 2001 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 10-16, 2001

Åîåëßîåéò óôçí áãïñÜ ôïõ öáñìÜêïõ óôçí ÅëëÜäá Ê. Óïõëéþôçò, Ã. Êõñéüðïõëïò

Ðåñßëçøç Óôï ðáñüí Üñèñï åðé÷åéñåßôáé ç ðñïóÝããéóç ôùí âáóéêþí ÷áñáêôçñéóôéêþí ôçò öáñìáêåõôéêÞò áãïñÜò óôç ÷þñá ìáò êáé åîåôÜæåôáé ôï ðñüâëçìá ôçò ðñïóÝããéóçò ôïõ ðñáãìáôéêïý ýøïõò ôùí öáñìáêåõôéêþí äáðáíþí, êáèþò êáé ïé åðéäñÜóåéò ðïõ áóêïýíôáé óå áõôÝò áðü ôç ìåôáóôñïöÞ ôçò æÞôçóçò óå íÝá êáé áêñéâüôåñá öÜñìáêá. Åðéðñüóèåôá, åðé÷åéñåßôáé ìéá óõãêñéôéêÞ ðñïóÝããéóç ôçò äéáêýìáíóçò ôïõ äåßêôç ôéìþí öáñìÜêùí ìå ôï äåßêôç ôéìþí êáôáíáëùôÞ êáé ôïí äåßêôç ôéìþí íïóïêïìåéáêÞò ðåñßèáëøçò, áð' üðïõ åðéâåâáéþíåôáé ç õðüèåóç ãéá õðïêáôÜóôáóç ôçò ôåëåõôáßáò áðü ôç öáñìáêåõôéêÞ ðåñßèáëøç, ëüãù ôïõ õøçëïý óõãêñéôéêÜ êüóôïõò ãéá ôï ÷ñÞóôç. ÓõìðåñáóìáôéêÜ, ôï Üñèñï êáôáëÞãåé óôç äéáôýðùóç ôçò áíáãêáéüôçôáò åíßó÷õóçò ôùí ìç÷áíéóìþí åëÝã÷ïõ êáé áîéïëüãçóçò ìå ôçí åéóáãùãÞ êñéôçñßùí êüóôïõò - áðïôåëåóìáôéêüôçôáò, åíþ ðáñÜëëçëá èÝôåé ôï æÞôçìá ôçò åéóáãùãÞò åíüò óõóôÞìáôïò ôéìþí áíáöïñÜò, ãéá ôïí Ýëåã÷ï ôïõ êüóôïõò.

Trends in the pharmaceutical market in Greek Ê. Souiotis, J. Kyriopoulos Summary This paper attempts to define approach the basic characteristics of the pharmaceutical market in Greece. Also the problem of approaching the actual limit of pharmaceutical expenditure is examined, as well as the effects exercised on these by the demand for new and more expensive medicines. Furthermore, we attempted a comparative approach to the fluctuation of the consumer medicine price index and the hospital health care price index, from which point we can confirm the assumption for the substitution of the hospital services by the pharmaceutical health care, due to the comparatively high cost for the user. In conclusion, the article concluded that it is necessary to reinforce the control and evaluation mechanisms by introducing cost-effectiveness criteria, while at the same time it sets the issue of introducing a system of price reference for the cost control. Key words: Pharmaceutical expenditure, Prices, Pharmaceutical consumption.

ÔïìÝáò Ïéêïíïìéêþí ôçò Õãåßáò, ÅèíéêÞ Ó÷ïëÞ Äçìüóéáò Õãåßáò

ÅéóáãùãÞ Ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá, ôï æÞôçìá ôùí öáñìáêåõôéêþí äáðáíþí Ý÷åé áðïêôÞóåé éäéáßôåñç óçìáóßá ëüãù ôçò áõîáíüìåíçò óõììåôï÷Þò ôïõò óôéò óõíïëéêÝò äáðÜíåò õãåßáò êáé Ý÷åé áðáó÷ïëÞóåé óå ìåãÜëï âáèìü ôïõò ìåëåôçôÝò êáèþò åðßóçò êáé üóïõò ëáìâÜíïõí áðïöÜóåéò óôïí õãåéïíïìéêü ôïìÝá, óôá ðëáßóéá ôïõ ãåíéêüôåñïõ åíäéáöÝñïíôïò ãéá óõãêñÜôçóç êáé Ýëåã÷ï ôïõ êüóôïõò ôùí õðçñåóéþí õãåßáò. Ç ëåéôïõñãßá ôçò áãïñÜò öáñìÜêùí - üðùò êáé ç ëåéôïõñãßá ôçò áãïñÜò õðçñåóéþí õãåßáò óôï óýíïëü ôçò - ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ôçí êõñéáñ÷ßá ôçò ðñïóöïñÜò óôç æÞôçóç, ìå ôïí ãéáôñü óõíôáãïãñÜöï íá äéáôõðþíåé êáé íá åëÝã÷åé ôç æÞôçóç ãéá ëïãáñéáóìü ôùí áóèåíþí ôïõ, ïé ïðïßïé äåí ìðïñïýí íá ôçí áîéïëïãÞóïõí ìå ïéêïíïìéêïýò üñïõò, åßôå ëüãù ôçò áóýììåôñçò ðëçñïöüñçóçò óå ó÷Ýóç ìå ôïõò ðñïìçèåõôÝò, åßôå ëüãù ôçò Ýëëåéøçò ïéêïíïìéêþí öñáãìþí, üðùò ËÝîåéò êëåéäéÜ: ÖáñìáêåõôéêÞ äáðÜíç, ôéìÝò, êáôáíÜëùóç öáñìÜêùí. ÕðïâëÞèçêå: 30 Áõãïýóôïõ 2000 ÅðáíõðïâëÞèçêå: 21 Äåêåìâñßïõ 2000 ¸ãéíå äåêôÞ ãéá äçìïóßåõóç: 22 Äåêåìâñßïõ 2000 Õðåýèõíïò áëëçëïãñáößáò: ÊõñéÜêïò Óïõëéþôçò, 28çò Ïêôùâñßïõ 5, 12461 ×áúäÜñé, ÁèÞíá, Ôçë.-Fax: (01)5816615 (ïéêßá), 5239287 (ÉÊÁ), 0944140639 (êéí.), e-mail: soulioti@hol.gr

Ê. Óïõëéþôçò êáé Ã. Êõñéüðïõëïò

óõìâáßíåé óôçí ðåñßðôùóç ôçò ðáñï÷Þò õãåéïíïìéêþí õðçñåóéþí, õðü êáèåóôþò åêôåôáìÝíçò áóöáëéóôéêÞò êÜëõøçò. ¸íá Üëëï ÷áñáêôçñéóôéêü ôçò öáñìáêåõôéêÞò áãïñÜò åßíáé ïé Ýíôïíåò ìïíïðùëéáêÝò ôÜóåéò óôçí ðëåõñÜ ôçò ðñïóöïñÜò, ðïõ ðçãÜæïõí áðü ôç äõíáôüôçôá êáôï÷ýñùóçò ôùí êáéíïôïìéêþí ðñïúüíôùí, êáèþò êáé áðü ôçí ïñãáíùìÝíç êáé äõíáìéêÞ ðïëéôéêÞ ðùëÞóåùí ôùí öáñìáêåõôéêþí åôáéñåéþí, ïé ïðïßåò ìðïñïýí êáé åðçñåÜæïõí ôç óõíôáãïãñáößá êáé ðáñÜëëçëá Ý÷ïõí ôç äõíáôüôçôá ôçò áõèáßñåôçò êïóôïëüãçóçò ôùí ðñïúüíôùí ôïõò1,2. Ôá ðáñáðÜíù öáéíüìåíá äçìéïõñãïýí óçìáíôéêÝò óôñåâëþóåéò óôç öáñìáêåõôéêÞ áãïñÜ êáé óå óõíäõáóìü ìå ôéò Ýíôïíåò áõîçôéêÝò ôÜóåéò ðïõ ðáñïõóéÜæåé ç öáñìáêåõôéêÞ äáðÜíç ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá óôéò ðåñéóóüôåñåò ÷þñåò, Ý÷ïõí ïäçãÞóåé óôçí åìöÜíéóç íÝùí ðïëéôéêþí êáé ðáñåìâÜóåùí ãéá ôç äéüñèùóç ôùí óôñåâëþóåùí êáé ôç ìåßùóç ôïõ êüóôïõò. Ç ðáñïýóá ìåëÝôç, åðé÷åéñåß: á) íá ðñïóåããßóåé êáé íá äéåõêñéíßóåé ôï áêñéâÝò ýøïò ôçò öáñìáêåõôéêÞò äáðÜíçò óôç ÷þñá ìáò, åîåôÜæïíôáò ðáñÜëëçëá ôüóï ôéò ðïóüôçôåò ðïõ êáôáíáëþíïíôáé, üóï êáé ôç äéáêýìáíóç ôùí ôéìþí êáé â) íá áîéïëïãÞóåé íá áðïôåëÝóìáôá áðü ôç íÝá öáñìáêåõôéêÞ ðïëéôéêÞ ðïõ áóêåßôáé ðåñßðïõ åäþ êáé äýï ÷ñüíéá óôç ÷þñá ìáò êáé ðïõ óõíßóôáôáé óôçí åðáíáêïóôïëüãçóç ôùí óêåõáóìÜôùí êáé óôçí êáèéÝñùóç åíüò åíéáßïõ êáôáëüãïõ óõíôáãïãñáöïýìåíùí öáñìÜêùí ãéá üëïõò ôïõò áóöáëéóôéêïýò öïñåßò.

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

ëüãù ôïõ ôñüðïõ õðïëïãéóìïý ôçò öáñìáêåõôéêÞò äáðÜíçò óôçí ÅëëÜäá, ï ïðïßïò äéáöÝñåé óå ó÷Ýóç ìå ôéò Üëëåò åõñùðáúêÝò ÷þñåò. ÓõãêåêñéìÝíá, áíôßèåôá ìå ôçí ðñáêôéêÞ ôùí Üëëùí åõñùðáúêþí ÷ùñþí, óôç ÷þñá ìáò ï õðïëïãéóìüò ôçò öáñìáêåõôéêÞò äáðÜíçò ðåñéëáìâÜíåé üëá ôá öÜñìáêá, áíåîÜñôçôá ìå ôï áí ÷ïñçãÞèçêáí Þ ü÷é ìå éáôñéêÞ óõíôáãÞ. Áêüìç, óôç öáñìáêåõôéêÞ äáðÜíç õðïëïãßæïíôáé êáé ïé ðáñÜëëçëåò åîáãùãÝò - ïé ïðïßåò ìÜëéóôá ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá åßíáé áõîçìÝíåò áðü ôç óõíå÷Þ áðïóôïëÞ öáñìÜêùí óôïõò óõããåíåßò ôùí ìåôáíáóôþí ðïõ äéáìÝíïõí óôç ÷þñá ìáò êáé õðïëïãßæåôáé üôé îåðåñíïýí ôá 40 äéó. äñá÷ìÝò åôçóßùò - åíþ Ýíá áêüìç óôïé÷åßï õðåñåêôßìçóçò, ðñïêýðôåé áðü ôéò óçìáíôéêÝò åðéâáñýíóåéò ôçò ëéáíéêÞò ôéìÞò ôùí öáñìÜêùí óôçí ÅëëÜäá4. Ìå äåäïìÝíåò ëïéðüí ôéò ðáñáðÜíù åðéóçìÜíóåéò êáé üðùò ðñïêýðôåé áðü ôï äéÜãñáììá 1, ç öáñìáêåõôéêÞ äáðÜíç óôçí ÅëëÜäá ðñïóåããßæåé óå ó÷Ýóç ìå ôï ÁÅÐ, ôï ìÝóï üñï ôùí ÷ùñþí ôçò ÊåíôñéêÞò êáé Íüôéáò Åõñþðçò. ¼óïí áöïñÜ óôçí åîÝëéîç ôçò êáôÜ êåöáëÞ öáñìáêåõôéêÞò äáðÜíçò óôçí ÅëëÜäá, åßíáé áîéïóçìåßùôç ç óçìáíôéêÞ áýîçóç ðïõ ðáñáôçñÞèçêå ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá, ç ïðïßá óå ôñÝ÷ïõóåò ôéìÝò öèÜíåé ãéá ôï äéÜóôçìá 1987-1999 óå ðïóïóôü 688%, ôï ïðïßï áí áðïðëçèùñéóôåß, êõìáßíåôáé óôï 113% (ðßíáêáò É). Ìå äåäïìÝíç ôç ìéêñÞ ìåôáâïëÞ óôïí ðëçèõóìü ôçò ÷þñáò êáôÜ ôï ðáñáðÜíù äéÜóôçìá, äéáðéóôþíïõìå üôé ç áýîçóç ôçò êáôÜ êåöáëÞ äáðÜíçò ãéá öÜñìáêá, ïöåßëåôáé êõñßùò7:

Ïé öáñìáêåõôéêÝò äáðÜíåò óôçí ÅëëÜäá á) óôçí áýîçóç ôùí êáôáíáëéóêïìÝíùí ðïóïôÞôùí Óôç ÷þñá ìáò, äåí õðÜñ÷åé áêñéâÞò ìÝôñçóç ôùí äáðáíþí ãéá öÜñìáêá êáé Ý÷ïõí êáôáãñáöåß óçìáíôéêÝò áðïêëßóåéò ìåôáîý ôùí äéáöüñùí ðñïóåããßóåùí ðïõ Ý÷ïõí åðé÷åéñçèåß, åíþ åðéðñüóèåôá, äåí åßíáé éäéáßôåñá óáöÝò ôï ôé ðåñéëáìâÜíïõí ïé öáñìáêåõôéêÝò äáðÜíåò. ÃåíéêÜ äå, êõñéáñ÷åß ç áíôßëçøç üôé ïé öáñìáêåõôéêÝò äáðÜíåò åßíáé éäéáßôåñá õøçëÝò êáé óýìöùíá ìÜëéóôá ìå ðñüóöáôá óôïé÷åßá ôïõ ÏÏÓÁ3, åêôéìÜôáé ðùò áðïôåëïýí ôï 22-25% ôùí óõíïëéêþí äáðáíþí õãåßáò Þ áëëéþò ôï 1,9% ôïõ ÁÅÐ. Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá üìùò ç ðñïóÝããéóç áõôÞ åßíáé ðëáóìáôéêÞ, áöåíüò ëüãù ôçò õðïåêôßìçóçò ôùí äáðáíþí õãåßáò óôï óýíïëü ôïõò êáé áöåôÝñïõ

Ç áýîçóç ôçò êáôáíÜëùóçò öáñìÜêùí, ç ïðïßá üðùò öáßíåôáé ðáñáêÜôù (ðßíáêáò ÉÉ) ðáñáôçñåßôáé ôüóï óôá íïóïêïìåßá üóï êáé óôá öáñìáêåßá, áðïäßäåôáé óå ìéá óåéñÜ áðü äçìïãñáöéêïýò, êïéíùíéêïïéêïíïìéêïýò êáé õãåéïíïìéêïýò-åðéäçìéïëïãéêïýò ðáñÜãïíôåò, üðùò ç ãÞñáíóç ôïõ ðëçèõóìïý, ç áýîçóç ôïõ äéáèÝóéìïõ åéóïäÞìáôïò2 êáé êáô' åðÝêôáóç ôïõ âéïôéêïý åðéðÝäïõ, ç áýîçóç ôïõ áñéèìïý ôùí ãéáôñþí êáé ôùí öáñìáêïðïéþí3, ç ôå÷íïëïãéêÞ ðñüïäïò, ç åîÝëéîç ôçò íïóçñüôçôáò êáé ç åðÝêôáóç ôçò áóöáëéóôéêÞò êÜëõøçò8,9. ÅðéðëÝïí, ãéá ôçí áýîçóç ôçò êáôáíÜëùóçò 11

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Ê. Óïõëéþôçò êáé Ã. Êõñéüðïõëïò

ÄéÜãñáììá 1. ÖáñìáêåõôéêÞ äáðÜíç ùò ðïóïóôü ôïõ ÁÅÐ óôçí ÅõñùðáúêÞ ¸íùóç.

Ðßíáêáò É. ÊáôÜ êåöáëÞ äáðÜíç öáñìÜêùí óôçí ÅëëÜäá (1987-1997) ¸ôç

ÄáðÜíç êáôÜ êåöáëÞ (óå äñá÷ìÝò)

ÁðïðëçèùñéóìÝíç äáðÜíç êáôÜ êåöáëÞ (óå äñá÷ìÝò)

1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999

8.713 10.960 12.728 16.724 21.314 26.984 34.925 41.058 47.308 55.818 60.359 57.138 68.715

8.713 9.657 9.867 10.762 11.478 12.545 14.197 15.039 15.769 17.228 17.649 15.960 18.571

ÐçãÞ: ÖáñìÝôñéêá6, ºäéïé õðïëïãéóìïß

Ðßíáêáò 2. ÐùëÞóåéò öáñìáêåõôéêþí éäéïóêåõáóìÜôùí (1987-1999) ¸ôç 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999

Ðïóüôçôåò (óå ÷éëéÜäåò ìïíÜäåò) Íïóïêïìåßá Öáñìáêåßá Óýíïëï 29.752 32.179 31.334 34.648 35.060 37.847 39.176 35.448 39.547 41.601 45.838 44.744 46.474

ÐçãÞ: ÖáñìÝôñéêá6 12

188.286 199.449 209.271 216.830 214.483 219.808 234.921 240.689 252.526 276.627 284.483 296.880 323.582

218.038 231.628 240.605 251.478 249.543 257.655 274.097 276.137 292.073 318.228 330.321 341.624 370.056

öáñìÜêùí åíï÷ïðïéïýíôáé êáé Üëëïé ðáñÜãïíôåò, üðùò ç êõêëïöïñßá óõìöùíçìÝíùí ïäçãéþí êáé ç åêðáßäåõóç êáé ç åðéóôçìïíéêÞ åðÜñêåéá ôùí ãéáôñþí10, ðïõ óõíäÝïíôáé óå ìåãÜëï âáèìü ìå ôç äõíáôüôçôá åðéóôçìïíéêÞò ôåêìçñßùóçò ôçò äéÜãíùóçò êáèþò êáé ìå ôç äéáãíùóôéêÞ ôïõò áóöÜëåéá. Åðéðñüóèåôá, áðü ó÷åôéêÝò ìåëÝôåò Ý÷åé ðñïêýøåé óõó÷Ýôéóç ôçò óõíôáãïãñÜöçóçò ìå ôçí çëéêßá11, ôçí ðåñéï÷Þ êáé ôïí ôñüðï Üóêçóçò ôïõ éáôñéêïý åðáããÝëìáôïò12. ¼óïí áöïñÜ óôçí ðëåõñÜ ôùí áóèåíþí, äéáðéóôþíåôáé ó÷Ýóç áëëçëåîÜñôçóçò ìåôáîý ôçò êáôáíÜëùóçò öáñìÜêùí êáé ôçò ãåíéêüôåñçò óôÜóçò ôïõò, ðïõ óõíßóôáôáé óôçí Üóêçóç ðßåóçò óôï ãéáôñü ãéá ôç óõíôáãïãñÜöçóç ìåãáëýôåñïõ áñéèìïý öáñìÜêùí. Ç óôÜóç áõôÞ, ïöåßëåôáé ìåôáîý Üëëùí êáé óôçí Ýëëåéøç ðëçñïöüñçóçò êáé áêüìç ðåñéóóüôåñï åðéóôçìïíéêÞò ãíþóçò áðü ôçí ðëåõñÜ ôùí áóèåíþí, åéäéêüôåñá üóùí áíÞêïõí óå ÷áìçëÜ êïéíùíéêïïéêïíïìéêÜ óôñþìáôá. Ç Ýëëåéøç áõôÞ ôçò ðëçñïöüñçóçò, óõìâÜëëåé óôç äçìéïõñãßá áíáóöÜëåéáò óôïí áóèåíÞ, ï ïðïßïò ìå ôç óåéñÜ ôïõ åêöñÜæåôáé ìå ôçí Üóêçóç ðßåóçò óôï óõíôáãïãñÜöï éáôñü13. Ó÷åôéêÜ ìå ôï ñüëï ôçò Ýêôáóçò ôçò áóöáëéóôéêÞò êÜëõøçò - êáé óõíåðþò ôïõ âáèìïý óõíáóöÜëéóçò êáé óõììåôï÷Þò ôùí ÷ñçóôþí óôï êüóôïò ôïí õðçñåóéþí - óôïí ðñïóäéïñéóìü ôçò æÞôçóçò, áíáöÝñïõìå åíäåéêôéêÜ ôç öáñìáêåõôéêÞ êáôáíÜëùóç óôéò ÇÐÁ êáé ôçí Êýðñï, óôéò ïðïßåò ç óõíáóöÜëéóç õðåñâáßíåé ôï 60% êáé 70% áíôéóôïß÷ùò êáé ç áíáëïãéêÞ öáñìáêåõôéêÞ äáðÜíç óôï óýíïëï ôùí äáðáíþí õãåßáò, äåí õðåñâáßíåé ôï 8% êáé 10% áíôßóôïé÷á. ÐÜíôùò, óôçí ðåñßðôùóç ôçò ÷þñáò ìáò, ç åðßäñáóç ôçò áóöáëéóôéêÞò êÜëõøçò óôçí áýîçóç ôçò êáôáíÜëùóçò öáñìÜêùí, ðñïêýðôåé ôüóï áðü ôçí áýîçóç ôùí äéêáéïý÷ùí, üóï êáé áðü ôï ÷áìçëü óå ó÷Ýóç ìå ôéò õðüëïéðåò åõñùðáúêÝò ÷þñåò ðïóïóôü ôçò èåóìïèåôçìÝíçò óõììåôï÷Þò ôùí ÷ñçóôþí óôï êüóôïò ôùí êáôáíáëéóêïìÝíùí öáñìÜêùí14. ÁíáöÝñïõìå åíäåéêôéêÜ, üôé ïé áóöáëéóìÝíïé ôïõ ÉÊÁ áíÞëèáí áðü 3,9 åêáôïììýñéá ôï 1980 óå 5,4 åêáôïììýñéá ôï 1990, åíþ êáôÜ ôï ßäéï äéÜóôçìá, ïé äéêáéïý÷ïé öáñìáêåõôéêÞò ðåñßèáëøçò áõîÞèçêáí áðü 60% óå 100% ôïõ ðëçèõóìïý ôçò ÷þñáò. Èá ðñÝðåé âÝâáéá íá åðéóçìÜíïõìå üôé óýìöùíá ìå Ýñåõíá ôïõ ÉÊÁ, ôï 30% ôùí öáñìáêåõôéêþí óêåõáóìÜôùí ðïõ ðïõëÞèçêáí äåí ÷ñçóéìïðïéÞèçêáí, åíþ áðü ôï

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

Ê. Óïõëéþôçò êáé Ã. Êõñéüðïõëïò

18% ôùí ðùëçèÝíôùí óêåõáóìÜôùí, ÷ñçóéìïðïéÞèçêáí ìüëéò ìßá Þ äýï äüóåéò, ãåãïíüò ðïõ ìáò ïäçãåß óôï óõìðÝñáóìá üôé Ýíá ìÝñïò ôçò êáôáíÜëùóçò öáñìÜêùí óõíéóôÜ óðáôÜëç, ðïõ ðñïêáëåß åðéâÜñõíóç óôá áóöáëéóôéêÜ ôáìåßá15. Ôï öáéíüìåíï âÝâáéá áõôü, óõíäÝåôáé óå ìåãÜëï âáèìü êáé ìå ôïí ôñüðï ÷ïñÞãçóçò ôùí öáñìÜêùí êáé åéäéêüôåñá ìå ôçí Ýëëåéøç åîáôïìéêåõìÝíïõ ðñïóäéïñéóìïý äüóåùí Þ ìéêñüôåñùí ðïëëÝò öïñÝò óõóêåõáóéþí. Åðéðñüóèåôá, ðñïò ôçí êáôåýèõíóç ôçò õðåñêáôáíÜëùóçò öáñìÜêùí ïäçãåß ç ìç óõììüñöùóç ôùí áóèåíþí óôéò ïäçãßåò ôùí ãéáôñþí êáé åðéðëÝïí ç áäõíáìßá ðáñáêïëïýèçóçò ôçò åîÝëéîçò ôçò õãåßáò ôùí áóèåíþí áðü ôïõò ãéáôñïýò. ÔÝëïò, ìéá óçìáíôéêÞ áêüìç óõíéóôþóá áðü ôçí ðëåõñÜ ôçò ðñïóöïñÜò åßíáé ï âáèìüò õðïêáôÜóôáóçò ìåôáîý ôùí äéáöüñùí ìïñöþí öñïíôßäáò (éáôñéêÞ - íïóïêïìåéáêÞ - öáñìáêåõôéêÞ), ï ïðïßïò åðéôõã÷Üíåôáé åßôå ìå êáíüíåò ëåéôïõñãßáò (ðáñáðïìðÞ êáé ðñïóáíáôïëéóìüò ôùí ÷ñçóôþí), åßôå ìå ôéò ó÷åôéêÝò ôéìÝò ïé ïðïßåò åðéêñáôïýí óôçí áãïñÜ õðçñåóéþí õãåßáò. ¸ôóé, ìåôáîý ôùí ðáñáãüíôùí ðïõ ùèïýí ôïõò áóèåíåßò óôçí éáôñïöáñìáêåõôéêÞ ðåñßèáëøç, ðåñéëáìâÜíïíôáé áöåíüò ïé õøçëÝò ó÷åôéêÝò ôéìÝò ôçò íïóïêïìåéáêÞò ðåñßèáëøçò óôç ÷þñá ìáò - ïé ïðïßåò êáôáâÜëëïíôáé ùò Üìåóåò ðëçñùìÝò êáé ðáñáðëçñùìÝò ôçí þñá ôçò áíôáëëáãÞò - êáé áöåôÝñïõ ôï ÷áìçëü êüóôïò ÷ñüíïõ ôçò éáôñïöáñìáêåõôéêÞò ðåñßèáëøçò, ðïõ ôçí êáèéóôÜ ðéï åëêõóôéêÞ ãéá ôïõò ÷ñÞóôåò16,17.

â) óôç ìåôáâïëÞ ôùí ôéìþí ¼ðùò ðñïáíáöÝñáìå, ôçí ôåëåõôáßá äåêáåôßá êáé ìå åîáßñåóç ôï 1998, ðáñáôçñåßôáé ìéá óõíå÷Þò áýîçóç ôçò öáñìáêåõôéêÞò äáðÜíçò, ç ïðïßá ìÜëéóôá êéíåßôáé óå õøçëüôåñá åðßðåäá áðü ôçí áýîçóç ôïõ êüóôïõò æùÞò. ¸ôóé óõãêñßíïíôáò ôï Äåßêôç Êüóôïõò ÖáñìÜêùí (ÄÊÖ) ìå ôï Äåßêôç Ôéìþí ÊáôáíáëùôÞ (ÄÔÊ) (äéÜãñáììá 2), äéáðéóôþíïõìå ðùò ï ðñþôïò åßíáé ãéá üëï ôï õðü åîÝôáóç äéÜóôçìá õøçëüôåñïò áðü ôïí äåýôåñï êáé áõîÜíåôáé ìå äéðëÜóéïõò ñõèìïýò. Ç óýãêñéóç ðÜíôùò ôïõ ÄÊÖ ìå ôï ÄÔÊ, äåí èåùñåßôáé áíôéðñïóùðåõôéêÞ ôçò äéáêýìáíóçò ôùí ôéìþí ôùí öáñìÜêùí4, áöïý ï ÄÊÖ äéáìïñöþíåôáé ôüóï áðü ôéò ôéìÝò üóï êáé áðü

ÐçãÞ: ÖáñìÝôñéêá6 ÄéÜãñáììá 2. Óýãêñéóç Äåßêôç Êüóôïõò ÖáñìÜêùí êáé Äåßêôç Ôéìþí ÊáôáíáëùôÞ (1987-1999).

ôéò ðïóüôçôåò, óå áíôßèåóç ìå ôïí ÄÔÊ ðïõ äéáìïñöþíåôáé áðïêëåéóôéêÜ áðü ôéò ôéìÝò, åíþ åðéðëÝïí, ï ÄÊÖ åßíáé õðåñåêôéìçìÝíïò, åðåéäÞ ðåñéëáìâÜíåé êáé ôéò ðáñÜëëçëåò åîáãùãÝò. ¸ôóé, ãéá ôç óõíáãùãÞ áîéüðéóôùí óõìðåñáóìÜôùí ó÷åôéêÜ ìå ôçí åîÝëéîç ôùí ôéìþí ôùí öáñìÜêùí óôç ÷þñá ìáò, èá óõãêñßíïõìå ôï Äåßêôç Ôéìþí ÖáñìÜêùí (ÄÔÖ) ìå ôï ÄÔÊ, äåßêôåò ïé ïðïßïé äéáìïñöþíïíôáé áðü ôéò ëéáíéêÝò ôéìÝò êáé èåùñïýíôáé óõãêñßóéìïé. ¼ðùò ëïéðüí öáßíåôáé êáé óôï äéÜãñáììá 3, ïé ôéìÝò ôùí öáñìÜêùí óôçí ÅëëÜäá êéíïýíôáé óå ÷áìçëüôåñá åðßðåäá áðü ôï ÄÔÊ, öáéíüìåíï ôï ïðïßï ðáñïõóéÜæåôáé ìå ìåãáëýôåñç Ýíôáóç ìåôáîý 1997 êáé 1998, üðïõ ï íÝïò ôñüðïò õðïëïãéóìïý ôùí ôéìþí êáé ç åéóáãùãÞ ôïõ êáôáëüãïõ óõíôáãïãñáöçìÝíùí öáñìÜêùí, ïäÞãçóáí óå ìåßùóç ôùí ôéìþí áñêåôþí öáñìÜêùí. ÔÝëïò, åíäéáöÝñïíôá óõìðåñÜóìáôá ðñïêýðôïõí áðü ôç óýãêñéóç ôïõ ÄÔÖ ìå ôï Äåßêôç Ôéìþí Õãåßáò (ÄÔÕ) êáé ôï Äåßêôç Ôéìþí ÍïóïêïìåéáêÞò Ðåñßèáëøçò (ÄÔÍÐ), áðü ôçí ïðïßá ìðïñïýìå íá äéáðéóôþóïõìå ôüóï ôç ó÷Ýóç ôùí ôéìþí ôùí öáñìÜêùí ìå ôï åðßðåäï ôéìþí ôùí õðçñåóéþí õãåßáò óôï óýíïëü ôïõò, üóï êáé ôéò ðéÝóåéò ðñïò õðïêáôÜóôáóç ôçò íïóïêïìåéáêÞò öñïíôßäáò áðü ôç öáñìáêåõôéêÞ, ëüãù ôçò åðßäñáóçò ôùí ôéìþí óôçí ðñþôç. ¸ôóé, üðùò öáßíåôáé ðáñáêÜôù (äéÜãñáììá 13

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Ê. Óïõëéþôçò êáé Ã. Êõñéüðïõëïò

ÐçãÞ: ÊïíôïæáìÜíçò4

ÐçãÞ: ÊïíôïæáìÜíçò4 ÄéÜãñáììá 3. Óýãêñéóç Äåßêôç Ôéìþí ÖáñìÜêùí êáé Äåßêôç Ôéìþí ÊáôáíáëùôÞ (1994-1999).

4), ï ÄÔÕ êéíåßôáé óôá åðßðåäá ôïõ ÄÔÊ, åíþ ï ÄÔÍÐ õøçëüôåñá áðü áõôüí, åðéâåâáéþíïíôáò ôçí áñ÷éêÞ õðüèåóç ãéá Ýíôïíåò ðéÝóåéò - ëüãù ôùí õøçëþí ôéìþí - ðñïò õðïêáôÜóôáóç ôçò íïóïêïìåéáêÞò ðåñßèáëøçò áðü Üëëåò ìïñöÝò öñïíôßäáò. Ôï öáéíüìåíï ìÜëéóôá áõôü áöïñÜ êõñßùò óôç íïóïêïìåéáêÞ ðåñßèáëøç, ôçò ïðïßáò ï äåßêôçò ôéìþí õðåñâáßíåé ôïí áíôßóôïé÷ï ôùí õðçñåóéþí õãåßáò óôï óýíïëü ôïõò êáé áêüìç ðåñéóóüôåñï ôï äåßêôç ôéìþí öáñìÜêùí.

Ç ðïëéôéêÞ ôéìþí êáé ïé áíôéäñÜóåéò ôçò áãïñÜò ¼ðùò ðñïêýðôåé áðü ôçí áíÜëõóç ðïõ ðñïçãÞèçêå, ç ðñüóöáôç êñáôéêÞ ðáñÝìâáóç óôçí áãïñÜ öáñìÜêùí óôçí ÅëëÜäá, ç ïðïßá ðñïóáíáôïëßóôçêå óôïí Ýëåã÷ï ôùí ôéìþí êáé óôçí áðïêëåéóôéêÞ óõíôáãïãñÜöçóç áðü åãêåêñéìÝíï êáôÜëïãï, ïäÞãçóå ìåôÜ áðü ìéá ðñüóêáéñç ìåßùóç ôùí äáðáíþí, óå óçìáíôéêÞ áýîçóç (637 äéó. ôï 1997, 600 äéó. ôï 1998, 723 äéó. ôï 1999), åíþ áíÜëïãåò åßíáé êáé ïé ðñïâëÝøåéò ãéá ôï 2000, üðïõ áíáìÝíåôáé ïé öáñìáêåõôéêÝò äáðÜíåò íá îåðåñÜóïõí ôá 830 äéó. äñá÷ìÝò 6. Ôï áðïôÝëåóìá áõôü ïöåßëåôáé áöåíüò óôçí áíáìåíüìåíç áýîçóç ôçò æÞôçóçò ëüãù ôçò ìåßùóçò ôùí ó÷åôéêþí ôéìþí2 - äçëáäÞ ôùí ôéìþí ïé ïðïßåò 14

ÄéÜãñáììá 4. Óýãêñéóç Äåßêôç Ôéìþí ÖáñìÜêùí, Äåßêôç Ôéìþí Õãåßáò, Äåßêôç Ôéìþí ÍïóïêïìåéáêÞò Ðåñßèáëøçò êáé Äåßêôç Ôéìþí ÊáôáíáëùôÞ (1994-1999).

êáôáâÜëëïíôáé áðü ôï ÷ñÞóôç ôç óôéãìÞ ôçò óõíáëëáãÞò - êáé áöåôÝñïõ óôçí áíÜðôõîç ìïíïðùëéáêþí ôÜóåùí óå ïñéóìÝíåò êáôçãïñßåò öáñìÜêùí, óå óõíäõáóìü ìå ôçí áíôéêáôÜóôáóç ðáëáéþí ìå íÝá öÜñìáêá êáé åã÷ùñßùí ìå åéóáãüìåíá. Óôï óçìåßï áõôü áîßæåé íá áíáöåñèåß ðùò ìéá áðü ôéò éäéáéôåñüôçôåò ôçò öáñìáêåõôéêÞò áãïñÜò åßíáé ç äéáöïñïðïßçóç áðü ìïíïðùëéáêÞ óå ðëÞñùò áíôáãùíéóôéêÞ, áöïý áðü ôç ìéá õðÜñ÷ïõí ðñïúüíôá ôá ïðïßá êáôï÷õñþíïíôáé ùò êáéíïôïìéêÜ ìå äßðëùìá åõñåóéôå÷íßáò êáé áðü ôçí Üëëç õðïêáôÜóôáôá ðñïúüíôá, ìåñéêÜ áðü ôá ïðïßá ÷ïñçãïýíôáé ÷ùñßò éáôñéêÞ óõíôáãÞ (OTC). ¸ôóé, ôá öÜñìáêá óõìðåñéöÝñïíôáé óôçí áãïñÜ Üëëïôå ùò õðïêáôÜóôáôá êáé Üëëïôå ùò óõìðëçñùìáôéêÜ áãáèÜ, ãåãïíüò ðïõ åðçñåÜæåé óçìáíôéêÜ ôç æÞôçóç êáé êáô' åðÝêôáóç ôéò äáðÜíåò. Ó÷åôéêÜ ëïéðüí ìå ôçí êñáôéêÞ ðáñÝìâáóç óôçí áãïñÜ öáñìÜêùí óôçí ÅëëÜäá, åðéóçìáßíåôáé ðùò áõôÞ áðïóêïðïýóå óôç ìåßùóç ôùí åðéâáñýíóåùí ðïõ áóêïýíôáí óôçí ôåëéêÞ ôéìÞ ôùí öáñìáêåõôéêþí óêåõáóìÜôùí, ç ïðïßá ôåëéêÜ Ýöôáíå íá åßíáé õðåñäéðëÜóéá ôçò áñ÷éêÞò, åñãïóôáóéáêÞò ôéìÞò. Ïé åðéâáñýíóåéò áõôÝò ðñïêáëïýíôáí áðü ôïõò öüñïõò êáé ôéò áóöáëéóôéêÝò åéóöïñÝò, êáèþò êáé áðü ôá ðïóïóôÜ êÝñäïõò ôùí öáñìáêïðïéþí êáé ôïõ äéêôýïõ äéáíïìÞò1. Åíþ üìùò óôï åðßðåäï ôùí ôéìþí ôùí öáñìÜêùí ôá áðïôåëÝóìáôá áðü ôçí áöáßñåóç ôùí

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

Ê. Óïõëéþôçò êáé Ã. Êõñéüðïõëïò

åéóöïñþí êáé ôùí öüñùí êáé áðü ôç ìåßùóç ôïõ ðïóïóôïý êÝñäïõò ôùí öáñìáêïðïéþí Þôáí üðùò äåßîáìå ðáñáðÜíù åõåñãåôéêÜ, ôá áðïôåëÝóìáôá óå ó÷Ýóç ìå ôç óõíïëéêÞ öáñìáêåõôéêÞ äáðÜíç äåí Þôáí áíÜëïãá. Áíôßèåôá, ç äáðÜíç ìåéþèçêå ìüíï ðñüóêáéñá ãéá ôï 1998, åíþ óôç óõíÝ÷åéá (1999) ðáñïõóéÜæåé óçìáíôéêÞ áýîçóç ôçò ôÜîçò ôïõ 13,5% óå ó÷Ýóç ìå ôï 1997, ç ïðïßá üðùò ðñïáíáöÝñáìå ïöåßëåôáé óôçí áýîçóç ôùí ðïóïôÞôùí ðïõ êáôáíáëþíïíôáé, êáèþò êáé óôç äéáöïñïðïßçóç ôùí óõíôáãïãñáöéêþí óõíçèåéþí, ðñïò áêñéâüôåñá óêåõÜóìáôá ôçò ßäéáò èåñáðåõôéêÞò êáôçãïñßáò. ÌÜëéóôá ôï öáéíüìåíï ôçò õéïèÝôçóçò íÝùí öáñìÜêùí åßíáé ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá éäéáßôåñá ïîý óôç ÷þñá ìáò, áöïý óýìöùíá ìå åêôéìÞóåéò ãéá ôï 1996, ðÜíù áðü ôï 50% ôçò óõíïëéêÞò öáñìáêåõôéêÞò äáðÜíçò (ðåñßðïõ 250 äéó. äñá÷ìÝò), äáðáíÜôáé ãéá öÜñìáêá ðïõ åãêñßèçêáí ôá ôåëåõôáßá 5 ÷ñüíéá18. Ìå ôçí ðáñÝìâáóç ìÜëéóôá ôïõ êñÜôïõò, ôï ðñüâëçìá ãßíåôáé ïîýôåñï, åíþ åðéðñüóèåôá óçìáíôéêÝò ðéÝóåéò áóêïýíôáé êáé óôçí ÅëëçíéêÞ Öáñìáêïâéïìç÷áíßá, áöïý ìå ôï íÝï õðïëïãéóìü ôçò ôéìÞò ôùí öáñìÜêùí, ôá åã÷þñéá öÜñìáêá ðáßñíïõí ÷áìçëÝò óå ó÷Ýóç ìå ôá áíôßóôïé÷á åéóáãüìåíá ôéìÝò, ìå óõíÝðåéá ôç ìåôáôüðéóç ôçò ðñïÝëåõóçò óå áîßåò ðñïò ôá äåýôåñá (äéÜãñáììá 5)4.

ÐçãÞ: ÖåñìÝôñéêá6 ÄéÜãñáììá 5. ÐùëÞóåéò öáñìÜêùí êáôÜ ðñïÝëåõóç (1987-1999).

ñÜò ãéá ôçí áóöÜëéóç õãåßáò, ôï ïðïßï èá êáèéóôÜ äõíáôÞ - ìå êñéôÞñéï ôçí êáëýôåñç ó÷Ýóç êüóôïõò-áðïôåëåóìáôéêüôçôáò - ôç ó÷åôéêÞ åëåõèåñßá ôçò óõíôáãïãñÜöçóçò, ôï óåâáóìü ôùí ðñïôéìÞóåùí ôùí êáôáíáëùôþí êáé ôç äéáóöÜëéóç ôçò éóïññïðßáò óôïõò ðñïûðïëïãéóìïýò êïéíùíéêÞò áóöÜëéóçò.

Âéâëéïãñáößá

ÌåñéêÜ ðñþôá óõìðåñÜóìáôá Ìå äåäïìÝíç ôçí åìðåéñßá áðü ôçí ðñüóöáôç êñáôéêÞ ðáñÝìâáóç, êáèþò êáé ôéò éäéáéôåñüôçôåò ôçò áãïñÜò öáñìÜêùí, ãßíåôáé áíôéëçðôü üôé ç äéáìüñöùóç ìéáò ïñèïëïãéêÞò ðïëéôéêÞò óôçí õãåéïíïìéêÞ áãïñÜ, áðáéôåß ôç ÷ñçóéìïðïßçóç ôùí êáôÜëëçëùí åñãáëåßùí êáé ìåèüäùí ñýèìéóçò ìå êñáôéêÝò ðáñåìâÜóåéò, ÷ùñßò üìùò íá áóêïýíôáé áóöõêôéêÝò ðéÝóåéò óôçí áãïñÜ, ç ïðïßá üðùò áðïäåß÷èçêå, áíáðôýóóåé ðáñÜðëåõñåò ëåéôïõñãßåò. Õðü ôçí Ýííïéá áõôÞ, ç êñáôéêÞ ðáñÝìâáóç ïöåßëåé íá åóôéáóôåß óôçí åíßó÷õóç ôïõ Åèíéêïý Ïñãáíéóìïý ÖáñìÜêùí ãéá ôïí êáëýôåñï Ýëåã÷ï êáé áîéïëüãçóç ôùí öáñìÜêùí êáé óôçí åéóáãùãÞ êñéôçñßùí êüóôïõò - áðïôåëåóìáôéêüôçôáò óôç óõíôáãïãñÜöçóç êáé ÷ñÞóç ôùí öáñìÜêùí. Ç åîÝëéîç áõôÞ ìðïñåß íá ïäçãÞóåé óôçí õéïèÝôçóç åíüò óõóôÞìáôïò ôéìþí áíáöï-

1. Êõñéüðïõëïò Ã, Ãåßôïíá Ì. Ç ÁãïñÜ ÖáñìÜêïõ óôçí ÅëëÜäá: ÐïëéôéêÝò, ÏéêïíïìéêÝò êáé ÕãåéïíïìéêÝò Óõíéóôþóåò, óôï Ãåßôïíá Ì., Êõñéüðïõëïò Ã. (åðéì.): ÐïëéôéêÞ êáé ïéêïíïìßá ôïõ öáñìÜêïõ óôçí ÅëëÜäá, ÈåìÝëéï, ÁèÞíá, 19-40, 1999. 2. Mossialos E. Pharmaceutical Pricing, Financing and Cost Containment in the European Union Member States, in Leidi R. (eds): Health Care and its Financing in the Single European Market, IOS Press, Amsterdam, 85-115, 1998. 3. OECD: Health Data, Paris, 1998. 4. ÊïíôïæáìÜíçò Â. ÊáôáíÜëùóç, ÔéìÝò êáé Äçìüóéá ÄáðÜíç óôçí ÅëëçíéêÞ ÁãïñÜ ÖáñìÜêùí, ÉÏÂÅ, ÁèÞíá, 8-11, 2000. 5. ÔñÜðåæá ôçò ÅëëÜäïò Ìçíéáßï Óôáôéóôéêü Äåëôßï, ÁèÞíá, ÌÜñôéïò - Áðñßëéïò 1999. 6. ÖáñìÝôñéêá. ÃåíéêÜ Óôïé÷åßá ÅîÝëéîçò ôçò ÖáñìáêåõôéêÞò ÁãïñÜò, ÁèÞíá 1999. 7. ÊáñáãéÜííç Â. Ç ÆÞôçóç êáé ç ÐñïóöïñÜ ôïõ 15

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

10.

11.

12.

13.

ÖáñìÜêïõ óôçí ÅëëÜäá, óôï Ãåßôïíá Ì., Êõñéüðïõëïò Ã. (åðéì.): ÐïëéôéêÞ êáé ïéêïíïìßá ôïõ öáñìÜêïõ óôçí ÅëëÜäá, ÈåìÝëéï, ÁèÞíá, 109123, 1999. ÔåñæÞ Ã, ÊáôóïõãéÜííç Ê. Äéåñåýíçóç ðñïóäéïñéóôéêþí ðáñáãüíôùí ôçò êáôáíÜëùóçò öáñìÜêùí êáôÜ ãåùãñáöéêÞ ðåñéöÝñåéá. Áñ÷åßá ÅëëçíéêÞò ÉáôñéêÞò, 3:88-89, 1988. Ãåùñãïýóç Å, ÊôÝíáò Å, Êõñéüðïõëïò Ã, Äñßæç Ä. Ðñïóäéïñéóôéêïß ðáñÜãïíôåò ôçò öáñìáêåõôéêÞò êáôáíÜëùóçò óôçí ÅëëÜäá. ÐåñéöåñåéáêÞ ðñïóÝããéóç, Materia Medica Greca, 20:317-320, 1992. ËÜããáò Ä. ÐáñÜãïíôåò ðïõ äéáìïñöþíïõí ôçí êáôáíÜëùóç öáñìÜêùí óôïí ðáéäéêü ðëçèõóìü, óôï Ãåßôïíá Ì., Êõñéüðïõëïò Ã. (åðéì.): ÐïëéôéêÞ êáé ïéêïíïìßá ôïõ öáñìÜêïõ óôçí ÅëëÜäá, ÈåìÝëéï, ÁèÞíá, 182-189, 1999. Wessling A, Soderman P, Boethius G. Monitoring of Drug Prescription for Children in the Country ofJamtland and in Sweden as a Whole in 1977-1987, Acta Pediatr Scand No 80, p. 944-952. ÂáëÝñç P, Ðáðáêõñéáêßäïõ Ð, Ïéêïíïìïðïýëïõ Ê, ÊáñáìðÝñçò Ó, ÌÜëáêá-Æáöåéñßïõ Ê. ×ñÞóç ÖáñìÜêùí óôçí ÐáéäéáôñéêÞ, Ðáéä ×ñïí Ôïì 19, 2:95-98. ÌïñèáíÜóçò Á, ÊáñáìáëÞò M. ÔÜóåéò êáé Åîåëßîåéò óôç ÖáñìáêåõôéêÞ ÊáôáíÜëùóç. Ç ÂÝëôéóôç ×ñÞóç: ¼ñáìá êáé Ðñáãìáôéêüôçôá, óôï

Ê. Óïõëéþôçò êáé Ã. Êõñéüðïõëïò

14.

15.

16.

17.

18.

Ãåßôïíá Ì, Êõñéüðïõëïò Ã. (åðéì.): ÐïëéôéêÞ êáé ïéêïíïìßá ôïõ öáñìÜêïõ óôçí ÅëëÜäá, ÈåìÝëéï, ÁèÞíá, 182-189, 1999. Mossialos E, Kanavos P, Abel-Smith B. The Impact of the European Market on the Pharmaceutical Sector, in Mossialos E, Ranos C, Abel-Smith B. (eds): Cost Containment, Pricing and Financing of Pharmaceuticals in the European Community: The Policy-Maker's View, LSE Health and Pharmetrica SA, 18-82, 1994. Êõñéüðïõëïò Ã, Ãåßôïíá Ì, ÓêïõñïëéÜêïõ Ì. Öáñìáêïïéêïíïìßá: Áñ÷Ýò êáé ÌÝèïäïé Áîéïëüãçóçò, ÅîÜíôáò, ÁèÞíá, 95, 1996. Óïõëéþôçò Ê. Ç ×ñçìáôïäüôçóç ôïõ Åëëçíéêïý Õãåéïíïìéêïý ÓõóôÞìáôïò. ÊáôáíïìÞ ôùí Ðüñùí êáé ÉäéùôéêÝò ÄáðÜíåò Õãåßáò, ÄéäáêôïñéêÞ äéáôñéâÞ, ÐÜíôåéï ÐáíåðéóôÞìéï, ÁèÞíá, 387388, 2000. Kyriopoulos J, Beazoglou T. Quality and Controlling Cost of Health Care; The case of pharmaceuticals in Greece, 3rd International Conference Strategic Issues in Health Care Management Managing Quality and Controlling Cost, University of St. Andrews, Scotland 2-4 Apr. 1998. ÊáæÜæçò Ó. Ç Ãïçôåßá ôùí ÍÝùí ÖáñìÜêùí, óôï Ãåßôïíá Ì, Êõñéüðïõëïò Ã. (åðéì.): ÐïëéôéêÞ êáé ïéêïíïìßá ôïõ öáñìÜêïõ óôçí ÅëëÜäá, ÈåìÝëéï, ÁèÞíá, 58-62, 1999.

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

Í. ÃåùñãéÜííïò êáé óõí.

ÅÐÁÉÍÅÈÅÉÓÁ ÅËÅÕÈÅÑÇ ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÇ ÓÔÏ 12ï ÐÁÍÅËËÇÍÉÏ ÓÕÍÅÄÑÉÏ ÃÅÍÉÊÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ AWARDED FREESTANDING PAPER IN 12TH HELLENIC CONGRESS OF GENERAL PRACTICE Primary Heatlh Care, Volume 13, Number 1, 17-23, 2001 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 17-23, 2001

ÌåëÝôç ðåñéóôáôéêþí åöçìåñßáò KÝíôñïõ Yãåßáò Ëåõêßììçò ÊÝñêõñáò Í. ÃåùñãéÜííïò, Å. Óðáíïý, Ó. Óïõðéþíçò, Ï. Êáóôñéíïý, Á. ÌÜéíáò, Á. Êáââáäßá, É. ÌïíÝäáò

Ðåñßëçøç Óêïðüò: Ôï ÊÝíôñï Õãåßáò Ëåõêßììçò (ÊÕË) ëåéôïõñãåß óáí åöçìåñåýïõóá ìïíÜäá óå êáèçìåñéíÞ âÜóç áðü ôéò 14:00 ìÝ÷ñé ôéò 09:00 ôéò êáèçìåñéíÝò êáé óå 24ùñç âÜóç ôá Óáââáôïêýñéáêá êáé ôéò áñãßåò. Óêïðüò ôçò ìåëÝôçò áõôÞò Þôáí ç áíÜëõóç ôùí ðåñéóôáôéêþí ðïõ ðñóÞëèáí áðü 01/01/1999 ìÝ÷ñé 31/ 12/1999 êáé íá äéáðéóôùèåß ç åíäå÷üìåíç êáôÜ÷ñçóç ôùí õðçñåóéþí õãåßáò óôçí åöçìåñßá, ôï ðïóïóôü áíôéìåôþðéóçò ôùí ðåñéóôáôéêþí áðü ìïíÜäá ðñùôïâÜèìéáò ðåñßèáëøçò, Üëëïé ëüãïé ðïõ åðçñåÜæïõí ôçí ðñïóÝëåõóç áóèåíþí êáèþò êáé ç äéáìüñöùóç ðñïôÜóåùí ãéá ôçí êáëýôåñç ëåéôïõñãßá êáé ìåãáëýôåñç áðïôåëåóìáôéêüôçôá ôùí ÊÝíôñùí Õãåßáò. Õëéêü-ÌÝèïäïò: Ïé áóèåíåßò ðïõ ðñïóÞëèáí óôï ÊÕË êáôÜ ôçí åöçìåñßá êáôáãñÜöçêáí óôï âéâëßï ðåñéóôáôéêþí ìå ôá äçìïãñáöéêÜ óôïé÷åßá, ôï áßôéï ðñïóÝëåõóçò, ôç äéÜãíùóç, ôéò éáôñéêÝò ðñÜîåéò ðïõ Ýãéíáí ãéá ôçí áíôéìåôþðéóç ôïõ ðåñéóôáôéêïý êáé ôçí åíäå÷üìåíç ðáñáðïìðÞ óå åéäéêü éáôñü Þ äéáêïìéäÞ óôï Ãåíéêü Íïìáñ÷éáêü ÊÝñêõñáò. ÊáôÜ ôçí åöçìåñßäá ôïõ ÊÕË äåí ëåéôïõñãïýí ìéêñïâéïëïãéêü êáé áêôéíïëïãéêü åñãáóôÞñéï êáé ïé áóèåíåßò áíôéìåôùðßæïíôáé áðü Ýíáí åéäéêåõìÝíï êáé äýï áíåéäßêåõôïõò éáôñïýò ðïõ åöçìåñåýïõí óå 24ùñç âÜóç. ÁðïôåëÝóìáôá: ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò ìåëÝôçò áðü 01/01/1999 ìÝ÷ñé 31/12/ 1999 åîåôÜóôçêáí êáôÜ ôçí åöçìåñßá ôïõ ÊÕË 3834 áóèåíåßò, áðü ôïõò ïðïßïõò ïé 2096 (54,7%) Þôáí Üíäñåò. Ïé çëéêéáêÝò ïìÜäåò 0-14 êáé 15-30 åôþí áðïôåëïýóáí ôï 50% ôùí ðåñéóôáôéêþí ìå áíôßóôïé÷á ðïóïóôÜ 24,4% êáé 25,6%. Ôï 81,4% êáôïéêïýóå åíôüò áêôßíáò 5 ÷éëéïìÝôñùí áðü ôï ÊÕË. Ôï óõ÷íüôåñï áßôéï Þôáí ïé êáêþóåéò (21,9%) êáé ïé ëïéìþîåéò áíáðíåõóôéêïý (19,7%). ÊáôÜ ôï ìÞíá Áýãïõóôï ðáñáôçñÞèçêå óçìáíôéêÞ áýîçóç ðñïóÝëåõóçò (13,9% ôïõ óõíüëïõ). Ôá ðåñéóôáôéêÜ ðïõ ÷áñáêôçñßóôçêáí ùò åðåßãïíôá Þôáí 1429 (37,3%) åíþ ôá ìç åðåßãïíôá 2405. Ãéá ôçí áíôéìåôþðéóç 2540 (66,2%) áóèåíþí áñêïýóå ìüíï ç áêôéêåéìåíéêÞ åîÝôáóç. ÐáñáðïìðÞ óå åéäéêü éáôñü æçôÞèçêå ãéá 380 (9,9%) áóèåíåßò åíþ óôï ÃÍÍÊ äéáêïìßóèçêáí 118 (3,1%) Üôïìá. ÓõìðåñÜóìáôá: Óôçí åöçìåñßá ðñïóÝñ÷åôáé Ýíáò óçìáíôéêüò áñéèìüò áóèåíþí ðïõ äåí ðáñïõóéÜæåé åðåßãïíôá ÷áñáêôÞñá. Ç ðñïóðåëáóéìüôçôá óôï ÊÕË ðáßæåé ðñùôáñ÷éêü ñüëï óôç æÞôçóç õðçñåóéþí õãåßáò. Ï ñüëïò ôïõ Ãåíéêïý Éáôñïý óôçí áíôéìåôþðéóç ôùí åðåéãüíôùí ðåñéóôáôéêþí óôçí ðñùôïâÜèìéá ðåñßèáëøç åßíáé óçìáíôéêüò êáé ç ëåéôïõñãßá áêôéíïëïãéêþí êáé ìéêñïâéïëïãéêþí åñãáóôçñßùí êáôÜ ôçí åöçìåñßá èá äþóåé ôç äõíáôüôçôá áíôéìåôþðéóçò ìåãáëýôåñïõ ðïóïóôïý áóèåíþí êáé èá áðïóõìöïñÞóåé ðåñéóóüôåñï ôá íïóïêïìåßá. ÊÝíôñï Õãåßáò Ëåõêßììçò, ÊÝñêõñá

ÅéóáãùãÞ Ôï ÊÝíôñï Õãåßáò Ëåõêßììçò (ÊÕË) âñßóêåôáé óôï íïôéüôåñï Üêñï ôçò ÊÝñêõñáò, óå áðüóôáóç 45 ÷éëéïìÝôñùí áðü ôçí ðüëç ôçò ÊÝñêõñáò, êáé Ý÷åé ùò ðåñéï÷Þ åõèýíçò ôï íüôéá ôçò ðüëçò ôìÞìá ôïõ íçóéïý ìå ðåñßðïõ 25.000 êáôïßêïõò, ïé ïðïßïé áõîÜíïíôáé áñêåôÜ êáôÜ ôçí ôïõñéóôéêÞ ðåñßïäï. ÐáñÜ ôç ìåãÜëç ðñïóÝëåõóç áëëïäáðþí ôïõñéóôþí äåí ðáñáôçñåßôáé áíôßóôïé÷ç áýîçóç æÞôçóçò õðçñåóéþí õãåßáò óôï ÊÕË, äéüôé áõôÞ êáëýðôåôáé áðü éáôñåßá ðïõ ëåéôïõñãïýí óôçí ðåñéï÷Þ êáôÜ ôïõò èåñéíïýò ìüíï ìÞíåò êáé åîõðçñåôïýí ó÷åäüí áðïêëåéóôéêÜ áëëïäáðïýò ôïõñßóôåò. Óôï ÊÕË ëåéôïõñãïýí ôáêôéêÜ éáôñåßá áðü ôéò 09.00 ìÝ÷ñé ôéò 14.00, åíþ åêôüò áõôïý ôïõ ùñáñßïõ ëåéôïõñãåß ùò åöçìåñåýïõóá ìïíÜäá óå åéêïóéôåôñÜùñç åöçìåñßá ìå Ýíá åéäéêåõìÝíï ãéáôñü (ÅÉ) óå åíåñãÞ åöçìåñßá, Ýíá óå åöçìåñßá åôïéìüôçôáò, äýï éáÕðïâëÞèçêå: Ç åñãáóßá áõôÞ õðïâëÞèçêå ùò åëåýèåñç áíáêïßíùóç óôï 12ï ÐáíåëëÞíéï ÓõíÝäñéï ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò (×áëêéäéêÞ 15-19 Ïêôâñßïõ 2000) êáé Ýëáâå Ýðáéíï áðü ôçí ÅðéôñïðÞ Êñßóçò. ¸ãéíå äåêôÞ ãéá äçìïóßåõóç: Äçìïóéåýåôáé ìå êïéíÞ áðüöáóç ôçò ÓõíôáêôéêÞò ÅðéôñïðÞò ôïõ Ðåñéïäéêïý êáé ôçò ÏñãáíùôéêÞò ÅðéôñïðÞò ôïõ Óõíåäñßïõ. Õðåýèõíïò áëëçëïãñáößáò: ÉùÜííçò ÌïíÝäáò Ê.Õ. Ëåõêßììçò, 490080 ÊÝñêõñá. Ôçë.: (0661) 71098, Ïéêßá: (0932) 781500 17

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Í. ÃåùñãéÜííïò êáé óõí.

ÊÝñêõñáò. Ç ìåëÝôç Þôáí áíáäñïìéêÞ êáé ôï äåßãìá áðåôÝëåóáí 3.834 áóèåíåßò ðïõ åîåôÜóôçêáí êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò Summary åöçìåñßáò ôïõ ÊÕË áðü 1/1/99 ìÝObjective: The aim of this work was to study the patients characteristics who ÷ñé 31/12/99 êáé åß÷áí êáôáãñáöåß attended the triage of the accident and emergency department of the Health Center of Lefkimmi, the use and abuse of the accident and emergency departóôï âéâëßï êáôáãñáöÞò ðåñéóôáôéêþí ment, other factors which influence the demand and the effectivness of the åöçìåñßáò. Primary Care. Subjects: Patients who attended the accident and emergency Ïé ðáñÜãïíôåò ðïõ ìåëåôÞèçêáí department of the Health Center of Lefkimmi between 1st January and 31th Þôáí ç çìåñïìçíßá, ôï öýëï, ç çëéêßá, December 1999. Results: 3834 visited the accident and emergency departmç ðåñéï÷Þ êáôïéêßáò óå ó÷Ýóç ìå ôçí ent. Primary care attendes were more likely to be children (50%) and young adults (0-30 years), males and country residence (81,4%). Injuries (21,9%) and áðüóôáóç áðü ôï ÊÕË, ç äéÜãíùóç respiratory infective diseases (19,7%) were the most common conditions. Only ìå âÜóç ôï ICD-9, ïé âáóéêÝò éáôñéêÝò 37,3% of these cases had were urgent conditions and 80% of these treated ðñÜîåéò ðïõ ðñáãìáôïðïéÞèçêáí, ïé within a Primary Care structure. Conclusions: We observe an inappropriate ðáñáðïìðÝò êáé ïé äéáêïìéäÝò. use of the accident and emergency department, especialy by the parents of young children and young adults. The accessibility of the health structure is a Óôç óõíÝ÷åéá êáôåãñÜöç ôï åðåßvery important factor for the demand of health care. The general practitioners ãïí Þ ü÷é ôçò êáôÜóôáóçò, ÷áñáêôçñßare effective in treating emergency conditions in primary care. æïíôáò óáí åðåßãïíôá ðåñéóôáôéêÜ áõôÜ ðïõ åß÷áí ïîåßá åìöÜíéóç êáé áðáéôñïýò õðü÷ñåïõò õðçñåóßáò õðáßèñïõ (ÉÕ) óå åíåñ- ôïýóáí Üìåóç áíôéìåôþðéóç áíåîÜñôçôá áðü ôç ãÞ åöçìåñßá êáé íïóçëåýôñéá ìüíï ìÝ÷ñé ôéò 22.00, âáñýôçôá ôçò êëéíéêÞò åéêüíáò Þ ôçò êáôÜóôáóçò ôïõ áóèåíïýò, åíþ óáí ìç åðåßãïíôá åêåßíá ðïõ ôüóï ôéò êáèçìåñéíÝò üóï êáé ôéò áñãßåò. Óêïðüò ôçò åñãáóßáò Þôáí ï êáèïñéóìüò ôùí èá ìðïñïýóáí íá áíôéìåôùðéóôïýí óå ôáêôéêü áéôßùí ðñïóÝëåõóçò, ç ðñáãìáôéêÞ áíÜãêç åðß- éáôñåßï áêüìç êáé ôçí åðüìåíç ìÝñá. ¼ëá ôá óôïé÷åßá êáôá÷ùñÞèçêáí óå âÜóç óêåøçò ôïõ ÊÕË êáôÜ ôçí åöçìåñßá, êáèþò êáé Üëëåò ðáñÜìåôñïé ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìå ôçí áðïôå- äåäïìÝíùí (Åxcel for windows) êáé åðåîåñãÜëåóìáôéêüôçôá, áëëÜ êáé ôï åðßðåäï ôùí ðáñå- óôçêáí ìå ôç âïÞèåéá SPSS. ÷oìÝíùí õðçñåóéþí ðñùôïâÜèìéáò ðåñßèáëøçò. Studying emergency and acute cases at the Leukimi Health Centre N. Georgianos, E. Spanou, S. Soupionis, O. Kastrinou, A. Mainas, A. Kavvadia, I. Monedas

ÁðïôåëÝóìáôá Õëéêü êáé ìÝèïäïò ÊáôÜ ôçí åöçìåñßá ôïõ ÊÕË ëåéôïõñãåß Ýíá óçðôéêü ÷åéñïõñãåßï ðïõ äéáèÝôåé äéáèåñìßá êáé óåéñÜ ÷åéñïõñãéêþí åñãáëåßùí ãéá ìéêñïåðåìâÜóåéò êáé Ýíá éáôñåßï ãéá ðáèïëïãéêÜ ðåñéóôáôéêÜ åîïðëéóìÝíï ìå çëåêôñïêáñäéïãñÜöï, ìáíüìåôñï ìÝôñçóçò áñôçñéáêÞò ðßåóçò, ùôïóêüðéï, ïöèáëìïóêüðéï êáé ìåôñçôÞ ãëõ÷áéìßáò ôñé÷ïåéäéêïý áßìáôïò, åíþ õðÜñ÷ïõí óôç äéÜèåóç ôùí åöçìåñåõüíôùí êáé multisticks ãéá ãåíéêÞ ïýñùí. Ïé áóèåíåßò ðïõ ðñïóÝñ÷ïíôáé óôï ÊÕË êáôáãñÜöïíôáé óôï âéâëßï ðåñéóôáôéêþí åöçìåñßáò ìå ïíïìáôåðþíõìï, çëéêßá, äéåýèõíóç êáôïéêßáò êáé áóöáëéóôéêü öïñÝá. Óôç óõíÝ÷åéá åîåôÜæïíôáé áðü ôïí åöçìåñåýïíôá ÉÕ, åíþ åðß áäõíáìßáò áíôéìåôþðéóÞò ôïõò êáé áðü ôïí ÅÉ, ï ïðïßïò åßíáé ôåëéêÜ õðåýèõíïò ãéá ôçí åíäå÷üìåíç ðáñáðïìðÞ óå åéäéêü ôçí åðïìÝíç Þ Üìåóç äéáêïìéäÞ óôï Ãåíéêü Íïìáñ÷éáêü Íïóïêïìåßï 18

ÊáôáíïìÞ áíÜ öýëï êáé çëéêéáêÞ ïìÜäá. Áðü ôá 3834 ðåñéóôáôéêÜ ðïõ ðñïóÞëèáí óôçí åöçìåñßá ôïõ ÊÕË ôá 2096 (54,7%) Þôáí Üíäñåò êáé ôá 1738 (45,3%) ãõíáßêåò çëéêßáò 0 ìÝ÷ñé 97 åôþí. Ç êáôáíïìÞ ôùí áôüìùí áíÜ çëéêéáêÞ ïìÜäá ðáñïõóéÜæåôáé óôïí ðßíáêá É. Ôï 50% ôùí ðåñéóôáôéêþí áíÞêïõí óôéò ïìÜäåò êÜôù ôùí 30 åôþí ìå ìç óôáôéóôéêÜ óçìáíôéêÞ äéáöïñÜ ìåôáîý ôùí äýï ïìÜäùí (p>0.05), åíþ óå 98 Üôïìá äåí åß÷å êáôáãñáöåß ç çëéêßá. Ôüðïò äéáìïíÞò. Óå üëá ôá ðåñéóôáôéêÜ åß÷å êáôáãñáöåß ï ôüðïò äéáìïíÞò êáé êáôåôÜãçóáí óå ðÝíôå êáôçãïñßåò áíÜëïãá ìå ôçí áðüóôáóç áðü ôï ÊÕË ùò åîÞò: 0-2 ÷éëéüìåôñá ðïõ ïõóéáóôéêÜ åßíáé ïé êÜôïéêïé ôïõ ÄÞìïõ Ëåõêéììáßùí üðïõ åäñåýåé ôï ÊÕË, 3-5 ÷éëéüìåôñá ðåñéëáìâÜíïíôáò ôïõò êáôïßêïõò ôùí ðñþçí êïéíïôÞôùí ðïõ åíóùìáôþèçêáí óôï ÄÞìï Ëåõêéììáßùí ìå ôï íüìï Êáðïäßóôñéá êáèþò êáé ôçí ðñþçí êïéíüôç-

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

Í. ÃåùñãéÜííïò êáé óõí. Ðßíáêáò É. ÊáôáíïìÞ êáôÜ çëéêéáêÞ ïìÜäá ÇëéêéáêÞ ïìÜäá 0-14 15-30 31-50 51-60 61-70 >70 Üíåõ

áñéèìüò

(%)

934 980 814 305 364 339 98

24,4 25,6 21,2 7,9 9,5 8,8 2,6

ÄéÜãñáììá 2. ÃåùãñáöéêÞ êáôáíïìÞ ðåñéóôáôéêþí.

ÄéÜãñáììá 1. ÇëéêéáêÞ êáôáíïìÞ ðåñéóôáôéêþí.

ôá Ðåñéâïëßïõ ðïõ åíóùìáôþèçêå óôï íåïóýóôáôï ÄÞìï Êïñéóóßùí, 6-10 ÷éëéüìåôñá ðïõ ðåñéëáìâÜíåé ôïõò êáôïßêïõò ôïõ ÄÞìïõ Êïñéóóßùí, 1130 ÷éëéüìåôñá ðïõ ðåñéëáìâÜíåé ôïõò êáôïßêïõò ôùí ÄÞìùí Ìåëéôåéáßùí êáé Á÷éëëåßùí, ïé ïðïßïé âñßóêïíôáé óôï âïñåéüôåñï ôìÞìá ôçò ðåñéï÷Þò åõèýíçò ôïõ ÊÕË, êáé ôÝëïò ôïõò ìç ìüíéìïõò êáôïßêïõò ôçò ðåñéï÷Þò åõèýíçò. Ç êáôáíïìÞ ôùí ðåñéóôáôéêþí ìå âÜóç ôïí ôüðï äéáìïíÞò ðáñïõóéÜæåôáé óôïí ðßíáêá ÉÉ êáé äéáðéóôþíåôáé üôé ôï 81,4% ôïõ óõíüëïõ ðñïÝñ÷åôáé áðü áðüóôáóç ìÝ÷ñé 5 ÷éëéüìåôñá, åíþ ìüíï ôï 12,0% äçëþíåé ìç ìüíéìïò êÜôïéêïò. Êáíåßò áóèåíÞò äåí êáôïéêïýóå óå áðüóôáóç ìåãáëýôåñç áðü 10 ÷éëéüìåôñá. Ìçíéáßá êáôáíïìÞ. Ç ðñïóÝëåõóç ôùí ðåñéóôáôéêþí áíÜ ìÞíá ðåñéãñÜöåôáé óôïí ðßíáêá ÉÉÉ êáé åßíáé åìöáíÞò ç óôáôéóôéêÜ óçìáíôéêÞ áýîçóç ðåñéóôáôéêþí ôïí ìÞíá Áýãïõóôï (p<0.05) åíþ õðÜñ÷åé ìç óôáôéóôéêÜ óçìáíôéêÞ áýîçóç êáé ôï

ìÞíá ÉáíïõÜñéï. Ðáñáôçñåßôáé åðßóçò ìßá óôáôéóôéêÜ óçìáíôéêÞ ìåßùóç ôï ìÞíá ÍïÝìâñéï (p<0.05) Áßôéá ðñïóÝëåõóçò-äéáãíþóåéò. ÊáôÜ ôçí áíôéãñáöÞ ôùí ðåñéóôáôéêþí áðü ôï âéâëßï ðåñéóôáôéêþí óå çëåêôñïíéêÞ âÜóç äåäïìÝíùí äéáðéóôþèçêå üôé óå ðïëëÜ áðü áõôÜ êáôåãñÜöç ìüíï ç äéÜãíùóç åíþ óå Üëëá ìüíï ôá óõìðôþìáôá êáé ü÷é ç äéÜãíùóç. Ãéá íá åðéôåõ÷èåß ç üóï ôï äõíáôüí êáëýôåñç ïìáäïðïßçóç Ýãéíå ðñïóðÜèåéá

Ðßíáêáò ÉÉÉ. Ìçíéáßá êáôáíïìÞ ðåñéóôáôéêþí ÌÞíáò ÉáíïõÜñéïò ÖåâñïõÜñéïò ÌÜñôéïò Áðñßëéïò ÌÜéïò Éïýíéïò Éïýëéïò Áýãïõóôïò ÓåðôÝìâñéïò Ïêôþâñéïò ÍïÝìâñéïò ÄåêÝìâñéïò

áñéèìüò

(%)

349 299 296 283 285 327 394 532 291 315 204 259

9,1 7,8 7,7 7,4 7,4 8,5 10,4 13,9 7,6 8,2 5,3 6,7

Ðßíáêáò ÉÉ. ÊáôáíïìÞ ùò ðñïò ôïí ôüðï êáôïéêßáò Ôüðïò äéáìïíÞò 0-2 3-5 6-10 11-30 åðéóêÝðôåò

áñéèìüò

(%)

1539 1584 253 0 458

40,1 41,3 6,6 0,0 12,0

ÄéÜãñáììá 3. Ìçíéáßá êáôáíïìÞ ðåñéóôáôéêþí. 19

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Í. ÃåùñãéÜííïò êáé óõí.

êáôÜôáîçò ôùí ðåñéóôáôéêþí ìå âÜóç ôç äéÜãíùóç. Ãéá ôï óêïðü áõôü åðáíåëÝã÷èçóáí ôá ðåñéóôáôéêÜ áðü ôïõò ãéáôñïýò ðïõ åß÷áí åîåôÜóåé ôïõò áóèåíåßò êáé êáôçãïñéïðïéÞèçêáí ïé äéáãíþóåéò. Óôïí ðßíáêá IV êáôáãñÜöïíôáé ïé äÝêá Ðßíáêáò IV. Óõ÷íüôåñåò äéáãíþóåéò ÄéÜãíùóç Êáêþóåéò Ëïéìþîåéò áíáðíåõóôéêïý Êïéëéáêü Üëãïò/Äéáôáñá÷Ýò ãáóôñåíôåñéêïý ÄÞãìáôá Äåñìáôßôéäåò ¢ëãç åñåéóôéêïý/ ÅêöõëéóôéêÝò áñèñïðÜèåéåò ÙôïñéíïëáñõããïëïãéêÜ ðñïâëÞìáôá Äýóðíïéá/Âñïã÷üóðáóìïò ÐñïêÜñäéï Üëãïò ÏöèáëìéáôñéêÜ ðñïâëÞìáôá Äåí êáôåãñÜöç

áñéèìüò

(%)

839 754

21,9 19,7

452 226 202

11,8 5,9 5,3

184

4,8

142 141 123 101 43

3,7 3,7 3,2 2,6 1,1

ÄéÜãñáììá 4. ÊáôáíïìÞ 10 óõ÷íüôåñùí áéôéþí ðñïóÝëåõóçò.

óõ÷íüôåñåò äéáãíþóåéò. Ôï óõ÷íüôåñï áßôéï åßíáé ïé êáêþóåéò ìå 21,9%, áêïëïõèïýìåíåò áðü ôéò ëïéìþîåéò áíáðíåõóôéêïý ìå 19,7% êáé ôá êïéëéáêÜ Üëãç ìå 11,8%. Áêïëïõèïýóáí ïé øõ÷ïóùìáôéêÝò åêäçëþóåéò (73), ï ßëéããïò (69), ç êåöáëáëãßá (53), äéáôáñá÷Ýò áñôçñéáêÞò ðßåóçò (54), ï êïëéêüò íåöñïý (47), ôá åãêáýìáôá (47) åíþ äåí Ýëåéðáí êáôáóôÜóåéò üðùò ÁÅÅ (14) êáé ïîý ðíåõìïíéêü oßäçìá (8). Ïé ôñåéò ðñþôåò óõ÷íüôåñåò áéôßåò ðñïóÝëåõóçò áðïôåëïýí ôï 43,4% ôïõ óõíüëïõ ôùí ðåñéóôáôéêþí. Áîßæåé íá óçìåéùèåß üôé áðü ôïõò 123 áóèåíåßò ìå èùñáêéêü Üëãïò ìüíï 14 ðáñïõóßáæáí äéáôáñá÷Ýò óôï ÇÊÃñÜöçìá åíþ óå 43 áóèåíåßò äåí åß÷å êáôáãñáöåß ôßðïôá ðÝñá áðü ïíïìáôåðþíõìï, çëéêßá êáé äéåýèõíóç! Åðï÷éêÞ äéáêýìáíóç áéôßùí ðñïóÝëåõóçò. Ôá Ýîé óõ÷íüôåñá áßôéá áíáëýèçêáí áíÜ ìÞíá êáé üðùò öáßíåôáé óôïí ðßíáêá V õðÞñ÷å óôáôéóôéêÜ óçìáíôéêÞ áýîçóç óôéò êáêþóåéò êáé óôá äÞãìáôá - íõãìïýò êáôÜ ôï ìÞíá Áýãïõóôï (p<0.05), óôáôéóôéêÜ óçìáíôéêÞ áýîçóç óôéò ëïéìþîåéò áíáðíåõóôéêïý ôï ìÞíá ÖåâñïõÜñéï êáé Áýãïõóôï (p<0.05) êáé ìßá õøçëÞ óõ÷íüôçôá äåñìáôßôéäùí êáôÜ ôïõò ìÞíåò Éïýíéï, Éïýëéï êáé Áýãïõóôï (ðëáôþ). Áîéïëüãçóç åðåéãüíôùí-ìç åðåéãüíôùí. ¼ðùò áíáöÝñèçêå óôçí åéóáãùãÞ óáí åðåßãïíôá ÷áñáêôçñßóôçêáí ôá ðåñéóôáôéêÜ ðïõ ðáñïõóßáæáí áéöíßäéá åéóâïëÞ êáé áðáéôïýóáí Üìåóç áíôéìåôþðéóç áíåîÜñôçôá áðü ôç âáñýôçôá ôçò êáôÜóôáóçò. ÓõãêåêñéìÝíá óáí åðåßãïíôá êáôåãñÜöçóáí ôá åîÞò: Á.Å.Å., ðíåõìïíéêü ïßäçìá, éó÷áéìßá ìõïêáñäßïõ, äýóðíïéá êÜèå áéôéïëïãßáò, êïëéêïß íåöñþí Þðáôïò, óõóôçìáôéêÞ áëëåñãéêÞ áíôßäñáóç, äçëçôçñéÜóåéò, ïóöõïúó÷éáëãßá, äÞãìáôá, êáêþóåéò êáé åãêáýìáôá. Ç áíáëïãßá åðåéãüíôùí/

Ðßíáêáò V. Åðï÷éáêÞ êáôáíïìÞ áéôßùí ðñïóÝëåõóçò

1ïò 2ïò 3ïò 4ïò 5ïò 6ïò 7ïò 8ïò 9ïò 10ïò 11ïò 12ïò 20

Ëïéìþîåéò Áíáðíåõóôéêïý

Äýóðíïéá Âñïã÷üóðáóìïò

Äåñìáôßôéäåò

ÄÞãìáôá -íõãìïß

Êáêþóåéò

ÙÑË 15 13 20 6 6 13 15 24 7 8 7 8

78 142 75 58 43 36 49 90 50 57 29 47

26 13 4 19 11 12 9 13 11 9 5 9

13 9 7 11 19 32 28 32 14 16 10 11

4 0 4 7 13 22 41 60 33 29 10 3

69 36 63 64 60 71 102 121 77 76 52 48

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

Í. ÃåùñãéÜííïò êáé óõí.

ÄéÜãñáììá 5. Åðï÷éáêÞ äéáêýìáíóç íïóçìÜôùí.

ìç åðåéãüíôùí Þôáí 1429/2405 (0,59) åíþ ç ßäéá áíáëïãßá áíÜ çëéêéáêÞ ïìÜäá ðáñïõóéÜæåôáé óôïí ðßíáêá VI. Áðü ôçí áíÜëõóç ôùí äåäïìÝíùí äéáðéóôþíåôáé óôáôéóôéêÜ óçìáíôéêÞ ìåßùóç ôçò áíáëïãßáò åðåéãüíôùí/ìç åðåéãüíôùí ìåôáîý çëéêéáêÞò ïìÜäáò 0-14 åôþí (p<0.05) êáé áýîçóç ôçò áíáëïãßáò ìåôáîý çëéêéáêÞò ïìÜäáò >70 åôþí (p<0,05). ÉáôñéêÝò ðñÜîåéò ðïõ áðáéôÞèçêáí. Ïé éáôñéêÝò ðñÜîåéò ðïõ åêôåëÝóôçêáí óôá 3834 ðåñéóôáôéêÜ Þôáí: âáóéêÞ áíôéêåéìåíéêÞ åîÝôáóç 3834, ÇÊÃñÜöçìá 238, i.m. Ýíåóç 639, óõññáöÞ ôñáýìáôïò 180, ôïðïèÝôçóç i.v. êáèåôÞñá 164, ÷ñÞóç íåöåëïðïéçôÞ/ìÜóêáò Venturi 133, ðåñßäåóç ôñáýìáôïò 126, ôïðïèÝôçóç ãõøïíÜñèçêá 17, êáèå-

Ðßíáêáò VI. ÊáôáíïìÞ åðåéãüíôùí/ìç åðåéãüíôùí êáôÜ çëéêéáêÞ ïìÜäá Çëéêßá

Åðåßãïíôá

Ìç åðåßãïíôá

Áíáëïãßá

0-14 15-30 31-50 51-60 61-70 >70 ?

296 383 296 114 135 161 44

638 597 518 191 229 178 54

0,46 0,64 0,57 0,60 0,59 0,90 0,81

ÄéÜãñáììá 6. Áíáëïãßá åðåéãüíôùí (1) êáé ìç åðåéãüíôùí (2) ðåñéóôáôéêþí.

ôçñéáóìüò ïõñïäü÷ïõ êýóôçò 3, ôïðïèÝôçóç ñéíïãáóôñéêïý êáèåôÞñá 3. ¼ðùò öáßíåôáé êáé óôïí ðßíáêá VII ãéá ôïõò 2540 áóèåíåßò ç âáóéêÞ áíôéêåéìåíéêÞ åîÝôáóç áðïôÝëåóå ôç ìïíáäéêÞ éáôñéêÞ ðñÜîç ðïõ áðáéôÞèçêå ãéá ôç äéÜãíùóç êáé áíôéìåôþðéóç ôïõ ðåñéóôáôéêïý. ÐáñáðïìðÝò-ÄéáêïìéäÝò. Áðü ôá 3834 ðåñéóôáôéêÜ ðïõ ðñïóÞëèáí óôçí åöçìåñßá ôïõ ÊÕË ôá 3334 (87,0%) áíôéìåôùðßóôçêáí áðïêëåéóôéêÜ áðü ôïõò åöçìåñåýïíôåò éáôñïýò ôïõ ÊÕË ÷ùñßò íá áðáéôçèåß ðáñáðïìðÞ óå Üëëï åéäéêü éáôñü. Ãéá 380 áóèåíåßò (9,9%) æçôÞèçêå ìç åðåßãïõóá ðáñáðïìðÞ êáé åêôßìçóç áðü åéäéêü éáôñü óõìðåñéëáìâÜíïíôáò üìùò êáé áõôïýò ðïõ ôï ðñüâëçìá õãåßáò ôïõò áðáéôïýóå áêôéíïëïãéêü Þ åñãáóôçñéáêü Ýëåã÷ï êáé ðñïóÞëèáí ôçí åðïìÝíç óôá ôáêôéêÜ éáôñåßá ôïõ ÊÕË ãéá íá õðïâëçèïýí óôïí åñãáóôçñéáêü Ýëåã÷ï. Ôá 118 (3,1%) ðåñéóôáôéêÜ äéåêïìßóèçóáí åðåéãüíôùò óôï Ãåíéêü Íïìáñ÷éáêü Íïóïêïìåßï ÊÝñêõñáò äéüôé ïé åöçìåñåýïíôåò åéäéêåõìÝíïé éáôñïß ôïõ ÊÕË Ýêñéíáí üôé ìüíï åêåß ìðïñïýóå íá áíôéìåôùðéóôåß åðáñêþò ôï ðñüâëçìá õãåßáò ðïõ ðáñïõóßáæáí.

ÓõæÞôçóç Ôï ÊÕË êáôÜ ôç äéÜñêåéá ëåéôïõñãßáò ôïõ óáí åöçìåñåýïõóá ìïíÜäá äåí äéáèÝôåé áêôéíïëïãéêü êáé ìéêñïâéïëïãéêü åñãáóôÞñéï êáèþò êáé íïóçëåýôñéá ìåôÜ ôéò 22.00. Ìå äåäïìÝíïõò áõôïýò ôïõò ðåñéïñéóìïýò óôç ëåéôïõñãßá ôïõ ÊÕË ãßíåôáé óáöÝò üôé ðåñéóôáôéêÜ ðïõ áðáéôïýí ðáñáðÝñá åñãáóôçñéáêÞ äéåñåýíçóç ðáñáðÝìðïíôáé êáé ðåñéóôáôéêÜ ðïõ áðáéôïýí ðáñáêïëïýèçóç óôç âñá÷åßá íïóçëåßá ìåôÜ ôéò 22.00 äéáêïìßæïíôáé óôï Ãåíéêü Íïìáñ÷éáêü Íïóïêïìåßï ÊÝñêõñáò (ÃÍÍÊ). Ç áíÜëõóç ôùí äåäïìÝíùí Ýäåéîå üôé ïé Üíäñåò åðéêñáôïýí ìå ðïóïóôü 54,7%, ðïõ óõìöùíåß ìå ðáñüìïéåò ìåëÝôåò óôçí ÅëëÜäá êáé óôï åîùôåñéêü1-3. Ôï 24,4% ôùí ðåñéóôáôéêþí áöïñÜ ðáéäéÜ çëéêßáò 0-14 åôþí, ðïóïóôü áñêåôÜ õøçëüôåñï áðü Üëëåò ìåëÝôåò.1 Ç çëéêéáêÞ ïìÜäá 15-30 åôþí Ý÷åé ôç ìåãáëýôåñç óõììåôï÷Þ (25,6%) êáé ç çëéêéáêÞ ïìÜäá 51-60 åôþí ôç ìéêñüôåñç (7,9%) åýñçìá ðïõ óõìöùíåß ìå ôá åõñÞìáôá Üëëùí ìåëåôþí1,4,5. Ç áðüóôáóç ôçò êáôïéêßáò áðü ôï ÊÕË 21

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Í. ÃåùñãéÜííïò êáé óõí.

Ðßíáêáò VII. ÉáôñéêÝò ðñÜîåéò ðïõ áðáéôÞèçêáí ãéá ôçí áíôéìåôþðéóç ôùí ðåñéóôáôéêþí. ÉáôñéêÝò ðñÜîåéò ÂáóéêÞ áíôéêåéìåíéêÞ åîÝôáóç i.m. Ýíåóç ÇÊÃñÜöçìá óõññáöÞ ôñáýìáôïò ôïðïèÝôçóç i.v. êáèåôÞñá ÷ñÞóç íåöåëïðïéçôÞ/ ìÜóêáò Venturi ðåñßäåóç ôñáýìáôïò

áñéèìüò

(%)

2540 639 238 180 164

66,2 16,7 6,2 4,8 4,3

133 126

3,5 3,3

ÄéÜãñáììá 7. ÂáóéêÞ êëéíéêÞ åîÝôáóç (1) - ËïéðÝò éáôñ. ðñÜîåéò (2).

ÄéÜãñáììá 8. Áíôéìåôþðéóç óôï ÊÝíôñï Õãåßáò (1) - ÐáñáðïìðÝò óå Åéäéêïýò (2) - ÄéáêïìéäÝò óôï Íïóïêïìåßï.

ðáßæåé êáèïñéóôéêü ëüãï óôçí ðñïóÝëåõóç ôùí ðåñéóôáôéêþí äéüôé ôï óõíôñéðôéêü ðïóïóôü (81,4%) ðñïÝñ÷åôáé áðü ðåñéï÷Þ åíôüò áêôßíáò 5 ÷éëéïìÝôñùí åíþ áðïõóéÜæïõí åíôåëþò áóèåíåßò ðïõ êáôïéêïýí ðÜíù áðü 10 ÷éëéüìåôñá. Ôï ãåãïíüò áõôü Ý÷åé êáôáäåé÷èåß êáé áðü Üëëåò ìåëÝôåò êáé óôç óõãêåêñéìÝíç ðåñßðôùóç ìðïñåß íá áðïäïèåß óôï ãåãïíüò üôé ïé ðåñéï÷Ýò áõôÝò Ý÷ïõí åõêïëüôåñç ðñüóâáóç óôï ÃÍÍÊ áð´ üôé óôï ÊÕË6,7. Ôï ðïóïóôü ôùí åðéóêåðôþí (12,0%) åßíáé øåõäÝò äéüôé ïé êÜôïéêïé Áèçíþí ðïõ åðéóôñÝöïõí óôïí ôüðï êáôáãùãÞò ôïõò êáôÜ ôïõò èåñéíïýò ìÞíåò äçëþíïõí êÜôïéêïé Ëåõêßììçò. 22

Ç ìçíéáßá êáôáíïìÞ ôùí ðåñéóôáôéêþí äåß÷íåé üôé ìüíï ôï ìÞíá Áýãïõóôï õðÜñ÷åé óçìáíôéêÞ áýîçóç (13,9%) ôùí ðáñå÷üìåíùí õðçñåóéþí ðïõ áêñéâþò ïöåßëåôáé óôçí áýîçóç ôùí åðéóêåðôþí áõôü ôï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá. Áíôßèåôá õðÜñ÷åé óçìáíôéêÞ ìåßùóç ôï ìÞíá ÍïÝìâñéï (5,3%) ðïõ äåí ìðïñåß íá åñìçíåõèåß. ¼óïí áöïñÜ óôá áßôéá ðñïóÝëåõóçò êáé ôéò äéáãíþóåéò ôï óõ÷íüôåñï áßôéï åßíáé ïé êáêþóåéò (21,9%) ðïõ óôç óõíôñéðôéêÞ ôïõò ðëåéïøçößá áíôéìåôùðßóôçêáí óôï ÊÕË êáé ïé ëïéìþîåéò áíáðíåõóôéêïý (19,7%) ðïõ åìöáíßæïõí ðïëý ìåãáëýôåñç óõ÷íüôçôá áðü Üëëåò ìåëÝôåò åíþ áêïëïõèïýí ôá êïéëéáêÜ Üëãç êáé ïé ãáóôñåíôåñéêÝò äéáôáñá÷Ýò (11,8%) ìå ðáñüìïéá óõ÷íüôçôá1,6. Óõ÷íÜ åìöáíßæïíôáé Üôïìá ðïõ ðáñïõóéÜæïõí äÞãìáôá æþùí Þ íõãìïýò åíôüìùí (5,9%) åíþ êáé ïé äåñìáôßôéäåò åìöáíßæïíôáé ìå õøçëÞ óõ÷íüôçôá (5,3%). Ïé âáñýôåñåò ðáèïëïãéêÝò êáôáóôÜóåéò åìöáíéæüíôïõóáí ìå ôçí åîÞò óõ÷íüôçôá: äýóðíïéá 141, ÁÅÅ 73, éó÷áéìßá ìõïêáñäßïõ 14, óõóôçìáôéêÞ áëëåñãéêÞ áíôßäñáóç 3. Ç åðï÷éêÞ äéáêýìáíóç ôùí áéôßùí ðñïóÝëåõóçò åìöáíßæåé ÷áñáêôçñéóôéêÞ áýîçóç ôùí êáêþóåùí (223/839) êáé ôùí äçãìÜôùí-íõãìþí (101/226) ôïõò ìÞíåò Éïýëéï êáé Áýãïõóôï ðïõ ïöåßëïíôáé óôéò áõîçìÝíåò õðáßèñéåò äñáóôçñéüôçôåò êõñßùò ôùí åðéóêåðôþí. Ïé äåñìáôßôéäåò äéáôçñïýí ìßá óôáèåñÜ õøçëÞ óõ÷íüôçôá ôïõò ìÞíåò Éïýíéï, Éïýëéï êáé Áýãïõóôï (92/202) óå ó÷Ýóç ìå ôïí õðüëïéðï ÷ñüíï ðïõ åðßóçò èá ìðïñïýóáí íá áðïäïèïýí óôçí õðáßèñéá äñáóôçñéüôçôá êáé ôçí åëáöñÜ Ýíäõóç ôï äéÜóôçìá áõôü. Ïé ëïéìþîåéò áíáðíåõóôéêïý ðáñïõóéÜæïõí äýï ðåñéüäïõò åîÜñóåùò ôï ìÞíá ÖåâñïõÜñéï (142/754) ðïõ óõíÝðåóå ìå åðéäçìßá éþóåùò óôçí ðåñéï÷Þ êáé ôï ìÞíá Áýãïõóôï (90/754) ðïõ äåí äýíáôáé íá åîçãçèåß ìå ôá óôïé÷åßá ðïõ äéáèÝôïõìå. Ç áîéïëüãçóç åðåßãïíôïò êáé ìç åðåßãïíôïò ðåñéóôáôéêïý äéåèíþò âñßóêåôáé õðü óõæÞôçóç êáé ðáñÜ ôï üôé äåí áêïëïõèïýìå óáí ðñùôüêïëëï áíôéìåôþðéóçò ôá êñéôÞñéá ôùí Dale êáé óõí. óôç ìåëÝôç ôïõò óôï King’s College Hospital2, ç åìðåéñéêÞ ìáò áîéïëüãçóç öáßíåôáé íá óôçñßæåôáé óå ðáñáðëÞóéá êñéôÞñéá. Áðü ôçí áíÜëõóç ôùí äéêþí ìáò ðåñéóôáôéêþí öáßíåôáé üôé ìüíï ôï 37,3% êñßíåôáé ùò åðåßãïí åíþ ôï 62,7% ùò ìç åðåßãïí êáé áí ëÜâïõìå õðüøç ìáò üôé ïé êáêþóåéò èåùñïýíôáé ùò åðåßãïí åî ïñéóìïý áí áõôÝò åß÷áí åîáéñåèåß èá

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

Í. ÃåùñãéÜííïò êáé óõí.

ðëçóéÜæáìå óôï ðïóïóôü ôïõ 86,4% ôùí ìç åðåéãüíôùí ðïõ êáôÝäåéîå ç ìåëÝôç ËéïíÞ êáé óõí.5. Åßíáé áîéïóçìåßùôï ôï óôïé÷åßï ôçò áýîçóçò ôùí ìç åðåéãüíôùí ðåñéóôáôéêþí óôçí çëéêéáêÞ ïìÜäá 0-14 åôþí êáé áíôßóôñïöá ç áýîçóç ôùí åðåéãüíôùí ðåñéóôáôéêþí óôçí çëéêéáêÞ ïìÜäá >70 åôþí. Ôï ðñþôï èá ìðïñïýóå íá åîçãçèåß áðü ôï ãåãïíüò üôé óôçí ðåñéï÷Þ åñãÜæïíôáé óõíÞèùò êáé ïé äýï ãïíåßò êáé åðïìÝíùò áíáãêÜæïíôáé íá ðñïóêïìßæïõí ãéá åîÝôáóç ôá ðáéäéÜ ôïõò ôéò þñåò ìç ëåéôïõñãßáò ôùí ôáêôéêþí éáôñåßùí áêüìç êáé ãéá ìç åðåßãïíôá ðåñéóôáôéêÜ, åíþ áíôßèåôá ãéá ôïõò Üíù ôùí 70 åôþí äåí õðÜñ÷ïõí ôÝôïéïé ðåñéïñéóìïß. ¼óïí áöïñÜ óôéò éáôñéêÝò ðñÜîåéò ðïõ äéåíåñãÞèçêáí ãéá ôç äéÜãíùóç, áëëÜ êáé ôçí áíôéìåôþðéóç ôùí ðåñéóôáôéêþí, Üîéï ëüãïõ åßíáé ôï ãåãïíüò üôé óôïõò 2540 áóèåíåßò (63,9%) ç áíôéêåéìåíéêÞ åîÝôáóç Þôáí ç ìüíç ðñÜîç ðïõ áðáéôÞèçêå åíþ óå Üëëïõò 238 (6,2%) Ýãéíå ÇÊÃñÜöçìá êáé åðïìÝíùò ìå ôéò äýï áõôÝò åîåôÜóåéò ôÝèçêå äéÜãíùóç óôï 70,1% ôùí ðåñéóôáôéêþí. Ç ðáñáðïìðÞ óå åéäéêü éáôñü êñßèçêå áíáãêáßá óå 380 áóèåíåßò (9,9%) áëëÜ ç ëåéôïõñãßá áêôéíïëïãéêïý êáé ìéêñïâéïëïãéêïý åñãáóôçñßïõ óôç äéÜñêåéá ôçò åöçìåñßáò èá ìåßùíå óçìáíôéêÜ áõôü ôï ðïóïóôü. Ãéá 118 áóèåíåßò (3,1%) áðáéôÞèçêå Üìåóç äéáêïìéäÞ ëüãù ôçò âáñýôçôáò ôçò êáôÜóôáóÞò ôïõò, åíþ ïé 3334 (87,0%) áíôéìåôùðßóôçêáí áðïêëåéóôéêÜ óôï ÊÕË, ðïóïóôü õøçëüôåñï áðü áõôü ðïõ ðñïêýðôåé áðü Üëëåò ìåëÝôåò7-10.

ÓõìðåñÜñáóìáôá-ÐñïôÜóåéò ÐáñÜ ôá ìåèïäïëïãéêÜ ðñïâëÞìáôá äéáðéóôþíïõìå ôçí êáôÜ÷ñçóç õðçñåóéþí õãåßáò êáôÜ ôçí åöçìåñßá, ãåãïíüò ðïõ åðéâåâáéþíåôáé êáé áðü Üëëåò åëëçíéêÝò êáé äéåèíåßò ìåëÝôåò. Ëýóç óôï ðñüâëçìá áõôü ßóùò áðïôåëÝóåé ç ëåéôïõñãßá ôáêôéêþí áðïãåõìáôéíþí éáôñåßùí êáé ç åöáñìïãÞ ôïõ èåóìïý ôïõ ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý ìå äõíáôüôçôá êáô' ïßêïí åðßóêåøçò. Ç ðñïóðåëáóéìüôçôá êáé ç åõêïëßá ïäéêÞò ðñüóâáóçò óôçí åöçìåñåýïõóá ìïíÜäá ðáßæåé óçìáíôéêüôáôï ñüëï óôç æÞôçóç õðçñåóéþí õãåßáò êáé áõôüò ï ðáñÜãïíôáò ðñÝðåé íá åêôéìçèåß éäéáßôåñá óôç óýíôáîç ôïõ Õãåéïíïìéêïý ×Üñôç ôçò ÷þñáò. Ç óôåëÝ÷ùóç ôùí ÊÝíôñùí Õãåßáò ìå ôï ðñï-

âëåðüìåíï íïóçëåõôéêü êáé ëïéðü ðñïóùðéêü èá åðéôñÝøåé ôç ëåéôïõñãßá ôùí åñãáóôçñßùí êáé ôç âñá÷åßá íïóçëåßá ôùí ÊÝíôñùí Õãåßáò êáé èá âåëôéþóåé ôéò ðáñå÷üìåíåò õðçñåóßåò ðåñßèáëøçò áðïóõìöùñþíôáò ôá åöçìåñåýïíôá íïóïêïìåßá. Ç ìåëÝôç ôùí ðåñéóôáôéêþí ðïõ êáëåßôáé íá áíôéìåôùðßóåé ï Éáôñüò ôçò ÐñùôïâÜèìéáò Ðåñßèáëøçò èá ðñÝðåé íá áðïôåëÝóåé áíôéêåßìåíï åõñåßáò Ýñåõíáò êáé íá êáôåõèýíåé ôçí åêðáßäåõóç ôùí åéäéêåõüìåíùí ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò.

Âéâëéïãñáößá 1. ×. Æçëßäçò, Á.Å. ÖéëáëÞèçò, É. Âëá÷ïíéêïëÞò. Ç ÷ñÞóç õðçñåóéþí õãåßáò óå Ýíá ôìÞìá åðåéãüíôùí ðåñéóôáôéêþí (ÔìÞìá ÉÂ´) Materia Medica Greca, 20:176-184, 1992. 2. J. Dale, J. Green, F. Reid, E. Glucksman. Primary care in the emergency deparment: Prispective identigication of patients. British medical Journal, 3111:423-26, 1995. 3. G. Gison, E. Mackenzie. Patients and trends of utilisationof emergency medical services. In: Schwartz G, safar P, Stone J, Storey P, Wagner D (ed) 1986: Principles and Practices of emergency medicine (2nd ed) Philadelphia: WB Saunders Company, p 686, 1986. 4. Ç. Humtley. Use and abuse of hospital emergencydepartments. Canadian Family Physician, 6:296, 1997. 5. ×. ËéïíÞò, Ì. ÌðáèéáíÜêç, É. Ìïó÷áíäñÝá, É. Âëá÷ïíéêïëÞò, Ì. ÖéïñÝôïò. ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò êáé Éáôñåßï ÄéáëïãÞò óå Ðåñéöåñåéáêü Íïóïêïìåßï. Ï ñüëïò ôçò ÃåíéêÞò/ ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò. ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 8, Ôåý÷ïò 2, 77-86. 6. M. Calnan. The funtions of the hospital emergency department: astudy of demand. Journal of emergency Medicine, 2:57, 1984. 7. P.A. Driscoll, C.A. Vincent, M. Wilkinson. The use of the accident and emergency department. Archivew of Emergency Medicine, 4:77-82, 1987. 8. J. Green, J. Dale. Primary care in accident and emergency and general practice: a comparison. Social Scienses of Medicine, 35:987-995, 1992. 9. J. Dale. Primary case: the old bugbear of accident and emergency services. British Journal of General Practice, 42:90-91, 1992. 10. J. Cohen. Accident and emergency services and general practice-conflict or cooperation? Family practice, 4:81-83, 1987. 23

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Ä. Ãéáííüðïõëïò êáé óõí.

ÅÐÁÉÍÅÈÅÉÓÁ ÅËÅÕÈÅÑÇ ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÇ ÓÔÏ 12ï ÐÁÍÅËËÇÍÉÏ ÓÕÍÅÄÑÉÏ ÃÅÍÉÊÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ AWARDED FREESTANDING PAPER IN 12TH HELLENIC CONGRESS OF GENERAL PRACTICE Primary Heatlh Care, Volume 13, Number 1, 24-28, 2001 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 24-28, 2001

Ðáèçôéêü êÜðíéóìá. ÓôÜóç êáé óõìðåñéöïñÜ ôïõ éáôñéêïý êáé ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý óå ó÷Ýóç ìå Üëëåò êáôçãïñßåò åñãáæïìÝíùí Ä. Ãéáííüðïõëïò1, Ó. Âïõëéþôç1, Â. ÊïõìáñÝëáò2, Ä. Ìé÷Üëçò3, Ì. ÊáëïåéäÜò4 Ðåñßëçøç Ç ðáñïýóá ðïëõêåíôñéêÞ Ýñåõíá Ý÷åé óêïðü ôçí êáôáãñáöÞ ôçò óôÜóçò êáé ôçò óõìðåñéöïñÜò ôïõ éáôñéêïý êáé ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý áðÝíáíôé óôï êÜðíéóìá, óõãêñéôéêÜ ìå Üëëåò êáôçãïñßåò åñãáæïìÝíùí, ìå åðéêÝíôñùóç óôï ðáèçôéêü êÜðíéóìá êáé ôá äéêáéþìáôá ôïõ "ìç êáðíéóôÞ". 1032 Üôïìá äéáöüñùí åðáããåëìÜôùí áðÜíôçóáí óå Ýíá åñùôçìáôïëüãéï 14 åñùôÞóåùí. Ôï ðïóïóôü ôùí êáðíéóôþí åßíáé ìåãáëýôåñï áíÜìåóá óôï éáôñéêü êáé ðáñáúáôñéêü ðñïóùðéêü óå ó÷Ýóç ìå Üëëåò êáôçãïñßåò åñãáæïìÝíùí. Ïé õãåéïíïìéêïß üìùò öáßíåôáé üôé åßíáé ðéï åõáéóèçôïðïéçìÝíïé óå ü,ôé áöïñÜ óôïõò êéíäýíïõò ôïõ ðáèçôéêïý êáðíßóìáôïò. Ç áíáãêáéüôçôá áíÜëçøçò åíüò ïõóéáóôéêïý áíôéêáðíéóôéêïý áãþíá åêöñÜæåôáé óå ìåãÜëï ðïóïóôü óå üëåò ôéò ïìÜäåò åñãáæïìÝíùí ðïõ Ýëáâáí ìÝñïò óôçí Ýñåõíá. Ôï éáôñéêü-ðáñáúáôñéêü ðñïóùðéêü êáé ïé åêðáéäåõôéêïß ìðïñïýí íá áíáëÜâïõí ðñùôáãùíéóôéêü ñüëï óå Ýíáí ôÝôïéï áãþíá.

Passive smoking. Attitude and behavior of medical and paramedical personnel comparing to other work groups. D. Giannopoulos, S. Voulioti, V. Koumarelas, D. Michails, M. Kaloidas Summary This multicenter study aims to assess the attitude and behavior of medical and paramedical personnel about smoking, especially "passive smoking" and "nonsmokers' rights", comparing to other work groups. 1032 persons answered a 14-item questionnaire. The percentage of smokers is higher among medical and paramedical personnel, but they are also more aware of the harmful effects of passive smoking. The need for a more aware of and active fight against smoking is highly acknowledged by professionals of every work group that participated in the study. The medical-paramedical personnel and schoolteachers could be the leaders in such an "anti-smoking" fight. Key words: Passive Smoking, General Practitioner, Prevention, Medical Personnel, Primary Health Care, Smoking Cessation.

Åéäéêåõüìåíïé ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò Ã.Í.Í. ÌõôéëÞíçò, Ãåíéêïß/Ïéêïãåíåéáêïß Ãéáôñïß: 2Ê.Õ. ÊáëëïíÞò ËÝóâïõ, 3Ê.Õ. ÁëéÜñôïõ Âïéùôßáò, 4ÉÊÁ ÍÝáò ÖéëáäÝëöåéáò ÁôôéêÞò

ÅéóáãùãÞ Ôï êÜðíéóìá ôïõ ôóéãÜñïõ åßíáé êáñêéíïãüíï ãéá ôïí Üíèñùðï êáé ðáñÜãïíôáò êéíäýíïõ ãéá êáñäéáêÝò êáé áíáðíåõóôéêÝò ðáèÞóåéò. Ôï 1998 óôç ÷þñá ìáò êÜðíéæå ôï 45% ôùí áíäñþí êáé ôï 32% ôùí ãõíáéêþí, åíþ êáôÜ ðïëý ìåãáëýôåñï Þôáí ôï ðïóïóôü óôéò çëéêßåò ìåôáîý 25 êáé 35 åôþí (60% ãéá ôïõò Üíäñåò êáé 40% ãéá ôéò ãõíáßêåò). Ç ÅëëÜäá åßíáé ç äåýôåñç ÷þñá óôçí Åõñþðç óôïõò ðñþéìïõò èáíÜôïõò ëüãù êáðíßóìáôïò, ìåôÜ ôç Äáíßá. ÊÜèå ÷ñüíï, ôï 18% ôùí èáíÜôùí óå Üôïìá çëéêßáò Üíù ôùí 25 åôþí ïöåßëåôáé óå ðñþéìïõò èáíÜôïõò ðïõ Ý÷ïõí ó÷Ýóç ìå ôï êÜðíéóìá. Óôçí ÅëëÜäá ôï ðñüâëçìá åßíáé âáóéêü. Äåí õðÜñ÷ïõí óôïé÷åßá ãéá ËÝîåéò êëåéäéÜ: Ðáèçôéêü êÜðíéóìá, ãåíéêüò éáôñüò, ðñüëçøç, Ðñïóùðéêü, ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá õãåßáò, äéáêïðÞ. ÕðïâëÞèçêå: Ç åñãáóßá áõôÞ õðïâëÞèçêå ùò åëåýèåñç áíáêïßíùóç óôï 12ï ÐáíåëëÞíéï ÓõíÝäñéï ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò (×áëêéäéêÞ 15-19 Ïêôâñßïõ 2000) êáé Ýëáâå Ýðáéíï áðü ôçí ÅðéôñïðÞ Êñßóçò. ¸ãéíå äåêôÞ ãéá äçìïóßåõóç: Äçìïóéåýåôáé ìå êïéíÞ áðüöáóç ôçò ÓõíôáêôéêÞò ÅðéôñïðÞò ôïõ Ðåñéïäéêïý êáé ôçò ÏñãáíùôéêÞò ÅðéôñïðÞò ôïõ Óõíåäñßïõ. Õðåýèõíïò áëëçëïãñáößáò: ÄçìÞôñçò Ãéáííüðïõëïò, ÉððïêñÜôïõò 20, 26226 ÐÜôñá, ôçë: 0977-641718, E-mail: giandist@otenet.gr

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

Ä. Ãéáííüðïõëïò êáé óõí.

ôÜóç ìåßùóçò ôïõ êáðíßóìáôïò ðïõ íá áíôáíáêëïýí ôçí ðñüïäï óôçí ðñüëçøç. ÊáôÜ ìåãÜëï ìÝñïò áõôü ïöåßëåôáé óôï üôé ôï Óýóôçìá Õãåßáò åßíáé íïóïêïìåéïêåíôñéêü. Óôá åðüìåíá ðåíÞíôá ÷ñüíéá, åêôéìÜôáé üôé ôï êÜðíéóìá èá ðñïêáëÝóåé 450 åêáôïììýñéá èáíÜôïõò óå üëï ôïí êüóìï. Õðïëïãßæåôáé üôé ç ìåßùóç ôçò óõíÞèåéáò ôïõ êáðíßóìáôïò êáôÜ 10% èá åëáôôþóåé ôïõò ðñþéìïõò èáíÜôïõò êáôÜ 20 Ýùò 30 åêáôïììýñéá óôï ðñþôï ôÝôáñôï ôïõ áéþíá ìáò êáé ðåñßðïõ êáôÜ 150 åêáôïììýñéá, êáôÜ ôï äåýôåñï ôÝôáñôï. Óçìáíôéêü êßíäõíï ãéá ôçí õãåßá áðïôåëåß êáé ôï ðáèçôéêü êÜðíéóìá. Ôï ðáèçôéêü êÜðíéóìá Þ ðåñéâáëëïíôéêüò êáðíüò, âñßóêåôáé ðáíôïý êáé ðñïóâÜëëåé Üôïìá óôéò êáôïéêßåò, óôï ÷þñï åñãáóßáò ôïõò, óôá äçìüóéá êôßñéá ê.ëð. Ç ðáñïýóá ðïëõêåíôñéêÞ ìåëÝôç Ý÷åé óêïðü ôçí êáôáãñáöÞ ôçò óõìðåñéöïñÜò êáé ôçò óôÜóçò ôïõ éáôñéêïý êáé ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý üóïí áöïñÜ óôç óõíÞèåéá ôïõ êáðíßóìáôïò, óõãêñéôéêÜ ìå Üëëåò êáôçãïñßåò åñãáæïìÝíùí, äßíïíôáò éäéáßôåñç âáñýôçôá óôï ðáèçôéêü êÜðíéóìá êáé óôá äéêáéþìáôá ôïõ "ìç êáðíéóôÞ".

(52,3% Üíäñåò êáé 47,7% ãõíáßêåò) äÞëùóå üôé êáðíßæåé ôï 51,7%, åíþ óôï éáôñéêü êáé ðáñáúáôñéêü ðñïóùðéêü ïé êáðíéóôÝò áðïôåëïýí ôï 53,6%. Ìåôáîý ôïõ õãåéïíïìéêïý ðñïóùðéêïý (222 ãéáôñïß êáé 114 íïóçëåõôÝò, ìáßåò, âïçèïß èáëÜìïõ êáé ôñáõìáôéïöïñåßò) êáðíßæåé ôï 48,6% êáé ôï 63,2% áíôßóôïé÷á. Óôï äéÜãñáììá 1 áðåéêïíßæåôáé ó÷çìáôéêÜ ç ðïóïóôéáßá êáôáíïìÞ ôùí êáðíéóôþí êáôÜ öýëï êáé ãéá êÜèå ïìÜäá åñãáæïìÝíùí ÷ùñéóôÜ. Áðü ôï óýíïëï ôùí êáðíéóôþí áíáöÝñïõí üôé êáðíßæïõí óôï ÷þñï ôçò åñãáóßáò ôïõò ôï 88,9% ôùí ãéáôñþí, ôï 87,5% ôïõ ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý, ôï 84,2% ôùí åêðáéäåõôéêþí, ôï 95,4% ôùí åñãáôþí êáé ôï 92,5 % ôùí õðáëëÞëùí (ÄéÜãñáììá 2). Ôï êÜðíéóìá âëÜðôåé üðïéïí êáðíßæåé ãéá ôï 82,4% ôùí ãéáôñþí, ôï 89,3% ôùí äéäáóêüíôùí óôçí ÐñùôïâÜèìéá êáé ôç ÄåõôåñïâÜèìéá Åêðáßäåõóç êáé ãéá ôï 91,4% ôùí õðáëëÞëùí. Ðßíáêáò É. ÊáôáíïìÞ ôïõ äåßãìáôïò êáôÜ åðÜããåëìá êáé öýëï ÅðáããÝëìáôá

Õëéêü êáé ìÝèïäïò Óáí ìÝóï ôçò ÝñåõíÜò ìáò ÷ñçóéìïðïéÞóáìå Ýíá åñùôçìáôïëüãéï óôï ïðïßï, ðÝñáí ôçò êáôáãñáöÞò ðñïóùðéêþí óôïé÷åßùí ôïõ åñùôçèÝíôïò, ðåñéåëÞöèçóáí 14 åñùôÞóåéò, ìå óêïðü ôçí áíÜëõóç ôçò óõìðåñéöïñÜò êáé ôïí êáèïñéóìü ôïõ åðéðÝäïõ ðëçñïöüñçóçò, ó÷åôéêÜ ìå ôïõò êéíäýíïõò ðïõ ðñïêýðôïõí áðü ôï êÜðíéóìá êáé åéäéêüôåñá áðü ôï ðáèçôéêü êÜðíéóìá. ÌåëåôÞèçêå åðßóçò óõãêñéôéêÜ ç óôÜóç êáé ç óõìðåñéöïñÜ ìåôáîý ôùí êáðíéóôþí êáé ôùí ìç êáðíéóôþí. Ôï õðü ìåëÝôç äåßãìá (1032 Üôïìá) ðåñéëáìâÜíåé Üôïìá äéáöüñùí åðáããåëìÜôùí, ðïõ åðéëÝ÷èçêáí ôõ÷áßá áðü ôïí åëëçíéêü ðëçèõóìü: éáôñéêü êáé ðáñáúáôñéêü ðñïóùðéêü, äÜóêáëïé êáé êáèçãçôÝò ìÝóçò åêðáßäåõóçò, åñãÜôåò êáé ãåíéêÜ åñãáæüìåíïé óå áíïé÷ôïýò ÷þñïõò êáé õðÜëëçëïé ãñáöåßùí (Ðßíáêáò É).

Áñéèìüò

222

126

21,5

Éáôñéêü ðñïóùðéêü Ðáñáúáôñéêü ðñïóùðéêü Åêðáéäåõôéêïß êáé ÊáèçãçôÝò M.E. ÕðÜëëçëïé ãñáöåßùí ÅñãÜôåò

113

141

13,7

456

234

222

44,2

100

9,6

Óýíïëï

1032

537

495

100

ÁðïôåëÝóìáôá Áðü ôï óýíïëï ôïõ õðü ìåëÝôç ðëçèõóìïý

ÄéÜãñáììá 1. ÊáôáíïìÞ ôùí êáðíéóôþí êáôÜ åðÜããåëìá êáé öýëï (%). 25

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Ôéò âëáðôéêÝò åðéäñÜóåéò ôïõ ðáèçôéêïý êáðíßóìáôïò óõíåéäçôïðïéåß ôï 72,7% ôùí åñãáôþí, ôï 93,6% ôùí åêðáéäåõôéêþí, ôï 93,2% ôùí ãéáôñþí êáé ôï 92,1% ôïõ ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý. Ôïõò êéíäýíïõò ôïõ ðáèçôéêïý êáðíßóìáôïò óôá ðáéäéÜ ãíùñßæåé ôï 66,6% ôùí åñãáôþí, ôï 89,3% ôùí åêðáéäåõôéêþí, ôï 99,4% ôùí ãéáôñþí êáé ôï 94,7% ôïõ õðïëïßðïõ õãåéïíïìéêïý ðñïóùðéêïý ðïõ Ýëáâå ìÝñïò óôç ìåëÝôç ìáò (ÄéÜãñáììá 3). ÁéóèÜíåôáé Üâïëá üôáí êáðíßæåé ðáñïõóßá ìç êáðíéóôþí ôï 69,5% ôùí ãéáôñþí, ôï 70,9% ôïõ ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý, ôï 73,7% ôùí åêðáéäåõôéêþí, ôï 45,5% ôùí åñãáôþí êáé ôï 68,3% ôùí õðáëëÞëùí. Óçò åñùôÞóåéò, áí åßíáé ãíùóôÞ Þ ü÷é Þ ýðáñîç åíüò íüìïõ óôç ÷þñá ìáò ðïõ áðáãïñåýåé

ÄéÜãñáììá 2. Ðïóïóôü ôùí êáðíéóôþí, ðïõ áíáöÝñïõí üôé êáðíßæïõí óôï ÷þñï ôçò åñãáóßáò ôïõò, êáôÜ åðÜããåëìá.

ÄéÜãñáììá 3. Ðïóïóôéáßá (%) êáôáíïìÞ ôùí êáðíéóôþí êáôÜ åðÜããåëìá ðïõ èåùñïýí áíáãêáßá ôçí ýðáñîç íüìïõ ðåñß áðáãüñåõóçò ôïõ êáðíßóìáôïò åêôüò ôùí äçìïóßùí êáé óå Üëëïõò ÷þñïõò. 26

Ä. Ãéáííüðïõëïò êáé óõí.

ôç äéáöÞìéóç ôùí ôóéãÜñùí êáé áí åßíáé ãíùóôüò ï íüìïò ðåñß áðáãüñåõóçò ôïõ êáðíßóìáôïò óôïõò äçìüóéïõò ÷þñïõò, ïé åêðáéäåõôéêïß êáé ïé êáèçãçôÝò äåß÷íïõí íá åßíáé ðéï åíçìåñùìÝíïé. ÐñÜãìáôé, óôçí ðñþôç ðåñßðôùóç Ý÷ïõìå ôéò ðáñáêÜôù ôéìÝò óå åêáôïóôéáßá áíáëïãßá: éáôñéêü ðñïóùðéêü 86,4%, ðáñáúáôñéêü ðñïóùðéêü 76,3%, åêðáéäåõôéêïß 91,4%, åñãÜôåò 75,7% êáé õðÜëëçëïé 86,8%. Óôç äåýôåñç ðåñßðôùóç ãíùñßæïõí ôï íüìï ðåñß áðáãüñåõóçò ôïõ êáðíßóìáôïò óôïõò äçìüóéïõò ÷þñïõò ôï 87,8% ôùí ãéáôñþí, ôï 97,3% ôïõ ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý, ôï 97,8% ôùí åêðáéäåõôéêþí, ôï 81,8% ôùí åñãáôþí êáé ôï 95,4% ôùí õðáëëÞëùí. ¼óïí áöïñÜ óå åêåßíïõò ðïõ ðéóôåýïõí üôé ï éó÷ýùí íüìïò ðïõ áðáãïñåýåé ôï êÜðíéóìá óôïõò äçìüóéïõò ÷þñïõò èá ðñÝðåé íá åöáñìüæåôáé ìå ìåãáëýôåñç áõóôçñüôçôá, ôá ðïóïóôÜ äåí áëëÜæïõí óçìáíôéêÜ óôéò äéÜöïñåò ïìÜäåò ôùí åñãáæïìÝíùí, ìå ôï ÷áìçëüôåñï ðïóïóôü óôï 82,4% ãéá ôïõò ãéáôñïýò êáé ôï áíþôåñï óôï 89,4% ãéá ôï ðáñáúáôñéêü ðñïóùðéêü. Ç áíáãêáéüôçôá ýðáñîçò åíüò íÝïõ íüìïõ ðïõ íá áðáãïñåýåé áõóôçñÜ ôï êÜðíéóìá åêôüò áðü ôïõò äçìüóéïõò ÷þñïõò êáé óå Üëëïõò ÷þñïõò üðïõ ïé Üíèñùðïé æïõí êáé åñãÜæïíôáé êáèçìåñéíÜ, åêöñÜóôçêå óå ðïóïóôÜ áíÜëïãá, ðïõ êõìáßíïíôáé áðü ôï 45,4% ãéá ôïõò åñãÜôåò, ôï 54,6% ãéá ôïõò õðáëëÞëïõò, ôï 66,2% ãéá ôï éáôñéêü ðñïóùðéêü, ôï 72,3% åêðáéäåõôéêïýò, óôï 76,3% ãéá ôï ðáñáúáôñéêü ðñïóùðéêü. Ç áíáãêáéüôçôá áíÜëçøçò åíüò ïõóéáóôéêïý áíôéêáðíéóôéêïý áãþíá áðü ôïõò õðåýèõíïõò öïñåßò (Õðïõñãåßï Õãåßáò, Ó÷ïëåßá ê.ëð.) åßíáé áðïäåêôÞ áðü ôï 93,2% ôùí ãéáôñþí, ôï 94,3% ôïõ ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý, ôï 95,7%

ÄéÜãñáììá 4. ÊáðíéóôéêÝò óõíÞèåéåò óôï óðßôé ãéá ôïõò ãïíåßò êáé ìç. Óýãêñéóç ôçò óõìðåñéöïñÜò ôïõ éáôñéêïý êáé ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý óå ó÷Ýóç ìå ôá Üëëá åðáããÝëìáôá ôïõ õðü ìåëÝôç ðëçèõóìïý ìáò.

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

Ä. Ãéáííüðïõëïò êáé óõí.

ôùí åêðáéäåõôéêþí, ôï 78,7% ôùí åñãáôþí êáé ôï 92,1% ôùí õðáëëÞëùí. Ó÷åôéêÜ ìå ôï ðïóïóôü åêåßíùí ðïõ êáðíßæïõí óôï óðßôé, ðáñáôçñÞèçêáí äéáöïñåôéêÝò ôéìÝò óôçí ïìÜäá ôùí ãïíÝùí (67,3% ãéá üëï ôïí ðëçèõóìü, 40,6% ãéá ôï éáôñéêü êáé ðáñáúáôñéêü ðñïóùðéêü) áðü ôçí ïìÜäá åêåßíùí ðïõ äåí Ý÷ïõí ðáéäéÜ (85% ãéá üëï ôïí ðëçèõóìü, 72,7% ãéá ôï éáôñéêü êáé ðáñáúáôñéêü ðñïóùðéêü) (ÄéÜãñáììá 4). Ç åñþôçóç "ìðïñþ íá êáðíßóù;" ðáñïõóßá ìç êáðíéóôþí óå êëåéóôü ÷þñï èåùñåßôáé åîáíáãêáóìüò ãéá ôï 5,5% ôïõ éáôñéêïý êáé ôï 4,1% ôïõ ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý, óåâáóìüò ðñïò ôïõò Üëëïõò ãéá ôï 83,3% ôïõ éáôñéêïý êáé ôï 91,6% ôïõ ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý êáé ôÝëïò ìéá åñþôçóç ðïõ ãßíåôáé ÷ùñßò ëüãï ãéá ôï 11,1% ôïõ éáôñéêïý êáé ôï 4,1% ôïõ ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý. Ðáñüìïéá áðÜíôçóáí ïé åêðáéäåõôéêïß êáé ïé êáèçãçôÝò.

ÓõæÞôçóç - ÓõìðåñÜóìáôá Åßíáé áîéïóçìåßùôï, êáô’ áñ÷Þí, üôé ôï ðïóïóôü ôùí êáðíéóôþí åßíáé ìåãáëýôåñï ìåôáîý ôïõ éáôñéêïý êáé ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý (53,6%) Ýíáíôé ôùí Üëëùí ïìÜäùí ôùí åñãáæïìÝíùí óôç ìåëÝôç ìáò (51,7%). Ôï ðáñáúáôñéêü ðñïóùðéêü (íïóçëåõôÝò, ìáßåò, âïçèïß èáëÜìïõ êáé ôñáõìáôéïöïñåßò) êáðíßæåé ðåñéóóüôåñï (63,2%) áðü ôïõò ãéáôñïýò (48,6%). ¼ìùò åëÜ÷éóôá äéáöÝñåé ç óõìðåñéöïñÜ ôïõò üóïí áöïñÜ óôç óõíÞèåéá ôïõ êáðíßóìáôïò óôï ÷þñï åñãáóßáò. Ôï éáôñéêü êáé ôï ðáñáúáôñéêü ðñïóùðéêü ìáæß ìå ôïõò äáóêÜëïõò êáé ôïõò êáèçãçôÝò ôçò ìÝóçò åêðáßäåõóçò öáßíåôáé íá åßíáé ïé ðéï åõáéóèçôïðïéçìÝíïé (99,4%, 94,7%, 89,3% áíôßóôïé÷á) áðü ôéò õðüëïéðåò êáôçãïñßåò ôùí åñãáæïìÝíùí óôç ìåëÝôç ìáò, üóïí áöïñÜ óôïõò êéíäýíïõò ðïõ äéáôñÝ÷ïõí ôá ðáéäéÜ áðü ôï ðáèçôéêü êÜðíéóìá. Ðáñüìïéá åõáéóèçôïðïßçóç äåß÷íïõí åðßóçò êáé áðÝíáíôé óôïõò åíçëßêïõò ðáèçôéêïýò êáðíéóôÝò êáé ó' áõôÞ ôçí ðåñßðôùóç, áêïëïõèþíôáò ôïõò åêðáéäåõôéêïýò (93,6%), ïé ãéáôñïß êáé ôï ðáñáúáôñéêü ðñïóùðéêü ðáñïõóéÜæïõí Ýíá õøçëü áßóèçìá åõèýíçò (93,2% ôùí ãéáôñþí êáé 92,1% ôïõ ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý). Ç óõìðåñéöïñÜ áõôÞ åðéâåâáéþíåôáé áêüìç

ðåñéóóüôåñï áöïý ôï 69,5% ôùí ãéáôñþí êáé ôï 70,9% ôïõ ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý áéóèÜíåôáé Üâïëá üôáí êáðíßæåé ðáñïõóßá ìç êáðíéóôþí, åíþ êáé ó' áõôÞ ôçí ðåñßðôùóç ïé äéäÜóêïíôåò óôç óôïé÷åéþäç êáé ìÝóç åêðáßäåõóç âñßóêïíôáé óôçí ðñþôç èÝóç ìå 74%. Áõôü áðïäåéêíýåé üôé ôï ðñüôõðï ôïõ ìç êáðíéóôÞ áñ÷ßæåé íá êåñäßæåé Ýäáöïò óå áõôÝò ôéò êïéíùíéêÝò ïìÜäåò. Ôï óõìðÝñáóìá áõôü åíéó÷ýåôáé êáé áðü ôçí åðüìåíç åñþôçóç "ìðïñþ íá êáðíßóù;" ðáñïõóßá Üëëùí áíèñþðùí, ôçí ïðïßá ç óõíôñéðôéêÞ ðëåéïøçößá ôùí õãåéïíïìéêþí èåùñåß ïõóéáóôéêÞ, ü÷é ôõðéêÞ êáé, üðùò ðñïêýðôåé áðü ôéò áðáíôÞóåéò, ìéá ôÝôïéá åñþôçóç äåí áðïôåëåß åîáíáãêáóìü, áëëÜ óåâáóìü ôùí êáðíéóôþí õãåéïíïìéêþí óôïõò ìç êáðíéóôÝò. Áêüìá êáé ç åðéèõìßá åöáñìïãÞò ìåãáëýôåñçò áõóôçñüôçôáò óôï íüìï ðåñß áðáãüñåõóçò ôïõ êáðíßóìáôïò, áðü ôçí ðëåõñÜ ôüóï ôùí õãåéïíïìéêþí üóï êáé ôùí õðïëïßðùí êáôçãïñéþí åñãáæïìÝíùí, èá ìðïñïýóå íá èåùñçèåß ùò ìÞíõìá ìéáò äõíçôéêÞò ìåßùóçò ôïõ êáðíßóìáôïò óôéò óõãêåêñéìÝíåò êáôçãïñßåò åñãáæïìÝíùí, êáôüðéí ìéáò ïñãáíùìÝíçò êáé áõóôçñÞò áíôéêáðíéóôéêÞò åêóôñáôåßáò. ÔÝëïò, èá ðñÝðåé íá ôïíßóïõìå ôïí ðñùôáãùíéóôéêü ñüëï ðïõ èá ìðïñïýóáí íá Ý÷ïõí ïé äÜóêáëïé êáé ïé êáèçãçôÝò ìÝóçò åêðáßäåõóçò ìáæß ìå ôï õãåéïíïìéêü ðñïóùðéêü óå Ýíáí ïõóéáóôéêü áíôéêáðíéóôéêü áãþíá, ïñãáíùìÝíï áðü ôïõò õðåýèõíïõò öïñåßò (Õðïõñãåßï Õãåßáò, Ó÷ïëåßá ê.ëð.), áöïý ç áíáãêáéüôçôÜ ôïõ ãéá ôïí ðåñéïñéóìü ôïõ êáðíßóìáôïò êáé ôçí ðñïáãùãÞ ôçò Õãåßáò åßíáé áðïäåêôÞ áðü ôï 95,7% ôùí ëåéôïõñãþí äçìïôéêÞò êáé ìÝóçò åêðáßäåõóçò, áðü ôï 94,3% ôïõ ðáñáúáôñéêïý êáé ôï 93,2% ôïõ éáôñéêïý ðñïóùðéêïý.

Âéâëéïãñáößá 1. Effectiveness of interventions to help people stop smoking: findings from the Cochrane Library. Tim Lancaster, Lindsay Stead, Chris Silagy, Amanda Sowden for the Cochrane Tobacco Addiction BW, 321:355-8, 2000. 2. Smoking cessation: evidence based recommendations for the healthcare system. Martin Raw, Ann McNeill, Robert West BM, 3 18:182-5, 1999. 3. A Clinical Practice Guideline for Treating To27

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

bacco Use and Dependence. A US Public Health Service Report JAMA, June 28, 2000-Vol 283, No 24. A Prospective Study of Passive smoking and Coronary Heart Disease Kawachi I, Colditz GA, Speizer FE, Manson JE, Stampfer MJ, Willett WC, Hennekens CH. Circulation, 95:2374-2379, 1997. Case-control study of passive smoking at home and risk of acute myocardial infarction. Ciruzzi M, et al. J Am Coll Cardiol 1998, 31:797-803. Heart disease from passive smoking in the workplace. Judson Wells A. J Am Coll Cardiol, 31:1-9, 1998. Nursing interventions for smoking cessation. Rice VH, Stead LF. Cochrane Collaboration. Cochrane Library. Issue 3. Oxford; Update Software, 2000. Smoking cessation guidelines for health profes-

Ä. Ãéáííüðïõëïò êáé óõí.

sionals: a guide to effective smoking cessation interventions for the health care system. Raw M, McNeill A, West R. Thorax, 53 (suppl):S119, 1998. 9. Four beliefs that may impede progress in the treatment of smoking. Hughes JR. Tob Control, 8:323-6, 1999. 10. Effectiveness of training health professionals to provide smoking cessation Interventions. Database of Abstracts of Reviews of effectiveness. Silagy C, Lancaster T, Fowler G, Spiers I. The Cochrane Library, Issue 2. Oxford: Update Software, 1998. 11. The effectiveness of physician advise to aid smoking cessation. Database of Abstracts of Reviews of effectiveness. Silagy C, Ketteridge S. The Cochrane Library, Issue 2. Oxford: Update Software, 1998.

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

Á. Êïñáêßäïõ êáé óõí.

ÅÐÁÉÍÅÈÅÉÓÁ ÅËÅÕÈÅÑÇ ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÇ ÓÔÏ 12ï ÐÁÍÅËËÇÍÉÏ ÓÕÍÅÄÑÉÏ ÃÅÍÉÊÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ AWARDED FREESTANDING PAPER IN 12TH HELLENIC CONGRESS OF GENERAL PRACTICE Primary Heatlh Care, Volume 13, Number 1, 29-33, 2001 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 29-33, 2001

Óõó÷Ýôéóç ðáñïõóßáò áñôçñéáêÞò õðÝñôáóçò Þ/êáé óáê÷áñþäïõò äéáâÞôç ìå ôïí äåßêôç ìÜæáò óþìáôïò (ÂÌÉ) Á. Êïñáêßäïõ1, Á. ×ñéóôïöÝëç1, Ä. Ìé÷áëéïý2, Ì. ÐáðáìåëÝôç2, Ô. Óáêåëëáñßïõ3

Ðåñßëçøç Óêïðüò ôçò åñãáóßáò åßíáé ç äéåñåýíçóç ðáñïõóßáò óõó÷Ýôéóçò ÁñôçñéáêÞò ÕðÝñôáóçò (ÁÕ) Þ/êáé Óáê÷áñþäïõò ÄéáâÞôç (ÓÄ) ìå ôïí Äåßêôç ÌÜæáò Óþìáôïò (ÂÌÉ). Ðëçèõóìüò ÌåëÝôçò-ÌÝèïäïò: ÌåëåôÞèçêáí ïé 103 öÜêåëïé áóèåíþí ôïõ Õðåñôáóéêïý/Äéáâçôïëïãéêïý Éáôñåßïõ ôïõ ÊÝíôñïõ Õãåßáò ÌåãÜñùí ðïõ ðñïóÞëèáí ãéá ðáñáêïëïýèçóç êáôÜ ôï ôñßìçíï ÉáíïõÜñéïò-ÌÜñôéïò 2000. ÊáôáãñÜöçêáí çëéêßá, öýëï, ÂÌÉ êáé ðáñïõóßá ÁÕ Þ/êáé ÓÄ. Ç åðåîåñãáóßá ôùí óôïé÷åßùí Ýãéíå ìå Multiple Regression Analysis. ÁðïôåëÝóìáôá: Óå óýíïëï 103 áóèåíþí: ¢íäñåò: 28 (27,2%), Ãõíáßêåò 75 (72,8%). Çëéêßá 22-89 Ýôç (Ì.Ï. 64,2, SD: 11,6). Ùò ðñïò BMI: 18,5-25 (õãéÞò) 14 Üôïìá (13,6%), 26-30 (õðÝñâáñïò) 37 (35,9%), 31-40 (ðá÷ýóáñêïò) 46 (44,6%), 41-70 (óïâáñÜ ðá÷ýóáñêïò) 6 (5,8%). Ùò ðñïò ðáñïõóßá ðÜèçóçò: ÁÕ 40 (37,8%), ÓÄ 21 (20,3%), ÁÕ êáé ÓÄ 42 (40,8%). Áðü ôïõò õðåñôáóéêïýò: 28 (69,3%) ãõíáßêåò, 12 (30,7%) Üíäñåò. Çëéêßá: 28-89 åôþí (Ì.Ï. 63,9, SD: 12,1). ÂÌÉ: 18,5-25: 6 Üôïìá (15,4%), 26-30: 12 (30,7%), 31-40: 19 (48,7%), 41-70: 2 (5%). Áðü ôïõò äéáâçôéêïýò: 12 (57,1%) ãõíáßêåò, 9 (42,9%) Üíäñåò. Çëéêßá: 22-82 åôþí (Ì.Ï 60,5, SD: 13,9). ÂÌÉ: 18,5-25: 2 Üôïìá (9,5%), 26-30: 10 (47,67%), 31-40: 9 (42,8%). Áðü ôïõò õðåñôáóéêïýò êáé äéáâçôéêïýò: 35 (83,3%) ãõíáßêåò, 7 (16,6%) Üíäñåò. Çëéêßá: 44-89 åôþí (Ì.Ï. 66, SD: 9,27). ÂÌÉ: 18,5-25: 6 Üôïìá (14,3%), 26-30: 15 (35,7%), 31-40: 18 (42,8%), 41-70: 3 (7%). ÐáñáôçñÞèçêå èåôéêÞ óõó÷Ýôéóç ìå ôçí çëéêßá êáé ôï ÂÌÉ (Age beta: 0,249, BMI beta: 0,264, r: 0,29, p<0,05). ÓõìðåñÜóìáôá: 1. Ôï 80,5% ôùí õðåñôáóéêþí åßíáé õðÝñâáñïé êáé ó÷åäüí ïé ìéóïß (48,5%) ðá÷ýóáñêïé. 2. Ôï 90,4% ôùí äéáâçôéêþí åßíáé õðÝñâáñïé êáé ðïëý ìåãÜëï ðïóïóôü (42,8%) ðá÷ýóáñêïé. 3. Ôï 42,8% ôùí áóèåíþí ìå ÁÕ êáé ÓÄ åßíáé ðá÷ýóáñêïé. 4. Êáèßóôáôáé óáöÞò ç áíÜãêç ðñïëçðôéêÞò ðáñÝìâáóçò áðü ôïí Ãåíéêü/Ïéêïãåíåéáêü Éáôñü óôçí êïéíüôçôá ùò ðñïò ôçí ìåßùóç ôïõ óùìáôéêïý âÜñïõò ìå ðñïáãùãÞ ôçò õãéåéíïäéáéôçôéêÞò áãùãÞò ãéá ôçí ðñüëçøç ôçò áñôçñéáêÞò õðÝñôáóçò êáé ôïõ óáê÷áñþäïõò äéáâÞôç êáé ôùí åðéðëïêþí ôïõò áðü ôï êáñäéáããåéáêü óýóôçìá.

Ãåíéêïß Éáôñïß, 2Íïóçëåýôñéá, 3Ðáèïëüãïò, ÄéåõèõíôÞò Ê.Õ. ÌåãÜñùí

ÅéóáãùãÞ Ç ðá÷õóáñêßá áðïôåëåß óÞìåñá Ýíá ðáãêüóìéï ðñüâëçìá1. Áðïôåëåß ìéá îå÷ùñéóôÞ íïóïëïãéêÞ ïíôüôçôá êáèþò óõíäÝåôáé ìå áõîçìÝíç íïóçñüôçôá êáé èíçóéìüôçôá. Ç áñôçñéáêÞ õðÝñôáóç êáé ï óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò åßíáé ðáèÞóåéò ðïõ ó÷åôßæïíôáé Üìåóá ìå ôçí ðá÷õóáñêßá2. Áðü äéåèíåßò ìåëÝôåò ðñïêýðôåé üôé üóï áõîÜíåé ï äåßêôçò ìÜæáò óþìáôïò ôá ðïóïóôÜ íïóçñüôçôáò áõîÜíïíôáé3. Áíôßèåôá áðþëåéá óùìáôéêïý âÜñïõò ìðïñåß íá ðñïóöÝñåé óçìáíôéêÜ ïöÝëç óôç ìåßùóç ôçò íïóçñüôçôáò. ÁíáëõôéêÜ, áðþëåéá óùìáôéêïý âÜñïõò 10 kg åðéöÝñåé ìåßùóç êáôÜ 10 mmHg ôçò óõóôïëéêÞò êáé êáôÜ 20 mmHg ôçò äéáóôïëéêÞò áñôçñéáêÞò ðßåóçò. Óå ü,ôé áöïñÜ óôïí óáê÷áñþäç äéáâÞôç áðþëåéá âÜñïõò 1 kg ìåéþíåé êáôÜ 30-50% ôçí ôéìÞ ôïõ óáê÷Üñïõ íçËÝîåéò êëåéäéÜ: Äåßêôçò ìÜæáò óþìáôïò, Ðá÷õóáñêßá, ÕðÝñôáóç, Óáê÷áñþäçò ÄéáâÞôçò, Ãåíéêüò Éáôñüò ÕðïâëÞèçêå: Ç åñãáóßá áõôÞ õðïâëÞèçêå ùò åëåýèåñç áíáêïßíùóç óôï 12ï ÐáíåëëÞíéï ÓõíÝäñéï ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò (×áëêéäéêÞ 15-19 Ïêôâñßïõ 2000) êáé Ýëáâå Ýðáéíï áðü ôçí ÅðéôñïðÞ Êñßóçò. ¸ãéíå äåêôÞ ãéá äçìïóßåõóç: Äçìïóéåýåôáé ìå êïéíÞ áðüöáóç ôçò ÓõíôáêôéêÞò ÅðéôñïðÞò ôïõ Ðåñéïäéêïý êáé ôçò ÏñãáíùôéêÞò ÅðéôñïðÞò ôïõ Óõíåäñßïõ. Õðåýèõíïò áëëçëïãñáößáò: Aíáóôáóßá ×ñéóôïöÝëç, ÐÝëëçò 11, ÊçöéóéÜ, 14561, ôçë. (01) 8085718 29

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Á. Êïñáêßäïõ êáé óõí.

Correlation of hypertension or/and diabetes mellitus with Body Mass Index A. Korakidou, A. Christofeli, D. Michaliou, M. Papameleti, T. Sakellariou Summary Objective: The aim of this study was to examine the correlation of obesity, as reflected by body mass index, with the presence of hypertension and/or diabetes mellitus. Study Population and method: One hundred and three people participated with an age range from 22 to 89 years. All subjects had either diabetes and/or hypertension and visited the Megara Health Center form January-March 2000. Results: Total 103 patients: Men: 28 (27.2%), women 75 (72.8%). Age 22-89 years (Mean 64.2, SD: 11.6). BMI: 18.5-25; 14 (13.6%), 2630; 37 (35.9%), 31-40; 46 (44.6%), 41-70; 6 (5.8%). Hypertension 40 (37.8%), Diabetes mellitus 21 (20.3%), Hypertension and diabetes mellitus 42 (40.8%). As for the hypertensive: 28 (69.3%) were women, 12 (30.7%) were men. Age: 28-89 years (Ìean 63.9, SD: 12.1). ÂÌÉ: 18.5-25: 6 (15.4%), 26-30: 12 (30.7%), 31-40: 19 (48.7%), 41-70: 2 (5%). Ás for the diabetics: 12 (57.1%) were women, 9 (42.9%) were men. Age: 22-82 years (Ìean 60.5, SD: 13.9). ÂÌÉ: 18.5-25: 2 (9.5%), 26-30: 10 (47.7%), 31-40: 9 (42.8%). As for the hypertensive and diabetics: 35 (83.3%) were women, 7 (16.6%) were men. Age: 44-89 years (Ìean 66, SD: 9.27). ÂÌÉ: 18.5-25: 6 (14.3%), 26-30: 15 (35.7%), 31-40: 18 (42.8%), 4170: 3 (7%). Positive correlation was found with age and ÂÌÉ (Age beta: 0.249, BMI beta: 0.264, r: 0.29, p<0.05). Conclusion: 1. The prevalence of high blood pressure heightened when BMI increased. 2. The prevalence of diabetes mellitus also increased with BMI. These data suggest a central role is being taken by obesity in cardiovascular risk and the potential importance of intervention strategies, exercised by GP's should be aimed at reducing the populations obesity in the management of other cardiovascular risk factors. Key words: Body Mass Index, Obesity, Hypertension, Diabetes Mellitus, General Practitioner.

óôåßáò êáé êáôÜ 10% ôçí ãëõêïæõëéùìÝíç áéìïóöáéñßíç (ÇâÁ1c).

Óêïðüò Óêïðüò ôçò åñãáóßáò áõôÞò åßíáé ç äéåñåýíçóç ðáñïõóßáò óõó÷Ýôéóçò áñôçñéáêÞò õðÝñôáóçò (ÁÕ) Þ/êáé óáê÷áñþäïõò äéáâÞôç (ÓÄ) ìå ôïí äåßêôç ìÜæáò óþìáôïò (ÂÌÉ). Ï äåßêôçò ìÜæáò óþìáôïò åßíáé Ýíáò ôñüðïò õðïëïãéóìïý ôïõ åðéðïëáóìïý ôçò ðá÷õóáñêßáò. Åßíáé ç ó÷Ýóç ôïõ âÜñïõò ðñïò ôï ýøïò: ÂÌÉ= Óùìáôéêü âÜñïò (kg)/¾øïò (m2). Ôï åýñïò ôïõ ÂÌÉ óå åíÞëéêåò êõìáßíïíôáé áðü 18,5-70. Ôï Üôïìï ìå ÂÌÉ áðü 18,5 Ýùò 25 ÷áñáêôçñßæåôáé õãéÝò, áðü 26 Ýùò 30 õðÝñâáñï, áðü 31 Ýùò 40 ðá÷ýóáñêï êáé áðü 41 Ýùò 70 ùò óïâáñÜ ðá÷ýóáñêï.

Õðåñôáóéêïý/Äéáâçôïëïãéêïý Éáôñåßïõ ôïõ ÊÝíôñïõ Õãåßáò ÌåãÜñùí ðïõ ðñïóÞëèáí ãéá ðáñáêïëïýèçóç êáôÜ ôï ôñßìçíï ÉáíïõÜñéïò-ÌÜñôéïò 2000. ÊáôáãñÜöçêáí ç çëéêßá, ôï öýëï, ôï ÂÌÉ êáé ðáñïõóßá ç ðáñïõóßá áñôçñéáêÞò õðÝñôáóçò Þ/êáé óáê÷áñþäïõò äéáâÞôç. Ç åðåîåñãáóßá ôùí óôïé÷åßùí Ýãéíå ìå Multiple Regression Analysis.

ÁðïôåëÝóìáôá

ÌåëåôÞèçêáí óõíïëéêÜ 103 öÜêåëïé áóèåíþí. Ùò ðñïò ôï öýëï ïé 28 (ðïóïóôü 27,2%) Þóáí Üíäñåò êáé 75 (ðïóïóôü 72,8%) Þóáí ãõíáßêåò. Ç çëéêßá êõìáéíüôáí áðü 22 Ýùò 89 Ýôç (Ì.Ï. 64,2, SD: 11,6). Óå ü,ôé áöïñÜ óôïí äåßêôç ìÜæáò óþìáôïò 14 Üôïìá (ðïóïóôü 13,6%) åß÷áí 18,5-25 ãåãïíüò ðïõ ôïõò êáôáôÜóóåé óôïõò õãéåßò. 37 Üôïìá (ðïóïóôü 36%) åß÷áí ÂÌÉ 26-30, Þôáí äçëáäÞ õðÝñâáñïé. Äåßêôç ìÜæáò óþìáôïò 31-40 åß÷áí 46 Üôïìá (ðïóïóôü 44,6%) êáé ÷áñáêôçñßæïíôáé ùò ðá÷ýóáñêïé. ÔÝëïò óïâáñÜ ðá÷ýóáñêïé ìå äåßêôç ìÜæáò óþìáôïò 41 Ýùò 70 Þôáí 6 Üôïìá (ðïóïóôü 5,8%) (ÄéÜãñáììá 1). Ùò ðñïò ôçí ðáñïõóßá áñôçñéáêÞò õðÝñôáóçò Þ/êáé óáê÷áñþäïõò äéáâÞôç: 40 áóèåíåßò (ðïóïóôü 38,8%) åß÷áí áñôçñéáêÞ õðÝñôáóç, 21 áóèåíåßò (ðïóïóôü 20,4%) åß÷áí óáê÷áñþäç äéáâÞôç) êáé 42 áóèåíåßò (ðïóïóôü 40,8%) åß÷áí êáé óáê÷áñþäç äéáâÞôç êáé áñôçñéáêÞ õðÝñôá-

Ðëçèõóìüò ÌåëÝôçò-ÌÝèïäïò ÌåëåôÞèçêáí ïé 103 öÜêåëïé áóèåíþí ôïõ 30

ÄéÜãñáììá 1. ÊáôáíïìÞ áóèåíþí êáôÜ ÂÌÉ.

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

Á. Êïñáêßäïõ êáé óõí.

Ðßíáêáò ÉÉ. ÊáôáíïìÞ äéáâçôéêþí êáôÜ öýëï Öýëï

ÄéÜãñáììá 2. ÊáôáíïìÞ áóèåíþí êáôÜ ÂÌÉ.

óç (ÄéÜãñáììá 2). Áðü ôïõò 40 áóèåíåßò ìå áñôçñéáêÞ õðÝñôáóç 28 (ðïóïóôü 70%) Þôáí ãõíáßêåò êáé 12 (ðïóïóôü 30%) Þôáí Üíäñåò (Ðßíáêáò I). Ç çëéêßá êõìáéíüôáí áðü 28 Ýùò 89 åôþí (Ì.Ï. 63,9, SD: 12,1). Ùò ðñïò ôï ÂÌÉ: áðü 18,5 Ýùò 25 åß÷áí 7 Üôïìá (ðïóïóôü 15,4%), áðü 26 Ýùò 30 åß÷áí 12 Üôïìá (ðïóïóôü 30%), áðü 31 Ýùò 40 åß÷áí 19 Üôïìá (ðïóïóôü 47,5%) êáé áðü 41 Ýùò 70 åß÷áí 2 Üôïìá (5%) (ÄéÜãñáììá 3). Áðü ôïõò áóèåíåßò ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç 12 Üôïìá (ðïóïóôü 57,1%) Þôáí ãõíáßêåò, êáé 9 Üôïìá (ðïóïóôü 42,9%) Þôáí Üíäñåò (Ðßíáêáò ÉÉ). Ç çëéêßá êõìáéíüôáí áðü 22 Ýùò 82 åôþí (Ì.Ï 60,5, SD: 13,9).

¢ôïìá

Ãõíáßêåò ¢íäñåò

12 9

57,1 42,9

Óýíïëï

100,0

Ùò ðñïò ôï ÂÌÉ: áðü 18,5 Ýùò 25 åß÷áí 2 Üôïìá (ðïóïóôü 9,5%), áðü 26 Ýùò 30 åß÷áí 10 Üôïìá (ðïóïóôü 47,67%), åíþ áðü 31 Ýùò 40 åß÷áí 9 Üôïìá (ðïóïóôü 42,8%) (ÄéÜãñáììá 4). ÊáôáãñÜöçêáí 42 Üôïìá ìå ôáõôü÷ñïíç ðáñïõóßá õðÝñôáóçò êáé óáê÷áñþäïõò äéáâÞôç. Ùò ðñïò ôï öýëï, 35 Þóáí ãõíáßêåò (ðïóïóôü 83,3%) êáé 7 Üíäñåò (ðïóïóôü 16,6%) (Ðßíáêáò ÉII). Ç çëéêßá êõìáéíüôáí áðü 44 ùò 89 Ýôç (Ì.Ï. 66 Ýôç, SD: 9,27). Ùò ðñïò ôï ÂÌÉ: 18,5-25 åß÷áí 6 Üôïìá (ðïóïóôü 14,3%), 26-30 åß÷áí 15 Üôïìá (ðïóïóôü 35,7%), 31-40 åß÷áí 18 Üôïìá (ðïóïóôü 42,8%) åíþ 41-70 åß÷áí 3 Üôïìá (ðïóïóôü 7%) (ÄéÜãñáììá 5). ÐáñáôçñÞèçêå èåôéêÞ óõó÷Ýôéóç ìå ôçí çëéêßá êáé ôï ÂÌÉ (Age beta: 0,249, BMI beta: 0,264, r: 0,29, p<0,05).

Ðßíáêáò I. ÊáôáíïìÞ õðåñôáóéêþí êáôÜ öýëï Öýëï

¢ôïìá

¢íäñåò Ãõíáßêåò

28 12

70,0 30,0

Óýíïëï

100,0

ÄéÜãñáììá 4. ÊáôáíïìÞ äéáâçôéêþí êáôÜ ÂÌÉ.

Ðßíáêáò ÉII. ÊáôáíïìÞ õðåñôáóéêþí êáé äéáâçôéêþí ùò ðñïò ôï öýëï Öýëï

ÄéÜãñáììá 3. ÊáôáíïìÞ õðåñôáóéêþí êáôÜ ÂÌÉ.

¢ôïìá

¢íäñåò Ãõíáßêåò

28 12

70,0 30,0

Óýíïëï

100,0 31

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

ÄéÜãñáììá 5. ÊáôáíïìÞ õðåñôáóéêþí êáé äéáâçôéêþí êáôÜ ÂÌÉ.

ÓõæÞôçóç Ç ðá÷õóáñêßá åßíáé Ýíá ðñüâëçìá ðïõ åðçñåÜæåé üëåò ôéò ðëåõñÝò ôçò æùÞò ôïõ áôüìïõ êáé áðïôåëåß Ýíá ãåíéêüôåñï êïéíùíéêü ðñüâëçìá. Óôï ðáñåëèüí Þôáí äýóêïëï íá ðñïóäéïñéóôïýí ìå áêñßâåéá ôá ìåãÝèç ôçò ðá÷õóáñêßáò åîáéôßáò ôçò äõóêïëßáò ìÝôñçóÞò ôïõò. ÓÞìåñá åöáñìüæïíôáé ìéá ðïéêéëßá ôå÷íéêþí ìÝôñçóçò ðïõ ðåñéëáìâÜíïõí ôï äåßêôç ìÜæáò óþìáôïò (ÂÌÉ), ôç ìÝôñçóç ôçò ðåñéìÝôñïõ ìÝóçò ðñïò ãïöïýò (WHR) êáé ôï ðÜ÷ïò ôùí äåñìáôéêþí ðôõ÷þí. ÕðÝñâáñï ÷áñáêôçñßæåôáé ôï Üôïìï ôïõ ïðïßïõ ôï óùìáôéêü âÜñïò åßíáé ìåãáëýôåñï ôïõ öõóéïëïãéêïý ãéá ôï ýøïò ôïõ. Ðá÷ýóáñêï ÷áñáêôçñßæåôáé ôï Üôïìï óôï ïðïßï ç õðåñâïëéêÞ Üèñïéóç ëßðïõò åßíáé éêáíÞ íá èÝóåé óå êßíäõíï ôçí õãåßá ôïõ. ÅîåôÜæïíôáò ôç ó÷Ýóç óáê÷áñþäïõò äéáâÞôç êáé ðá÷õóáñêßáò4 Ý÷åé äéáðéóôùèåß áðü ðïëëïýò åñåõíçôÝò äéåèíþò, ðùò ðåñßðïõ ôï 70-80% ôùí äéáâçôéêþí Ý÷ïõí âÜñïò ìåãáëýôåñïõ ôïõ öõóéïëïãéêïý. Óôéò ðïëëÝò ìåëÝôåò åðßóçò Ý÷åé äåé÷èåß ðùò ï êßíäõíïò áíÜðôõîçò óáê÷áñþäïõò äéáâÞôç áõîÜíåé ìå ôçí áýîçóç åðéðÝäùí ôïõ ÂÌÉ. Óôçí ðáñïýóá ìåëÝôç äéáðéóôþèçêå üôé ðïóïóôü 90,4% ôùí äéáâçôéêþí Ý÷ïõí âÜñïò ìåãáëýôåñï ôïõ öõóéïëïãéêïý êáé ðïëý ìåãÜëï ðïóïóôü áõôþí (42,8%) åßíáé ðá÷ýóáñêïé, ãåãïíüò ðïõ üðùò åßíáé ãíùóôü áõîÜíåé ôçí íïóçñüôçôá êáé ôçí èíçóéìüôçôá áðïôåëþíôáò áêüìç Ýíáí ðáñÜãïíôá åðéâÜñõíóçò ôçò õãåßáò ôïõò. Åßíáé ãíùóôÞ ç óôåíÞ ó÷Ýóç õðÝñôáóçò, áèçñïóêëÞñõíóçò êáé ðá÷õóáñêßáò. Ç õðÝñôáóç5 åßíáé óõíçèéóìÝíç óå Üôïìá ôùí ïðïßùí ôï âÜñïò áõîÜíåôáé ìå ôçí çëéêßá. Ó÷åäüí ôá ìéóÜ áðü ôá Üôïìá ìå óùìáôéêü âÜñïò ìåãáëýôåñï ôïõ öõóéïëïãéêïý ãéá ôï ýøïò ôïõò õðïöÝñïõí óõã÷ñüíùò áðü õðÝñôáóç.6 Ðïóïóôü 82,5% ôùí õðåñ32

Á. Êïñáêßäïõ êáé óõí.

ôáóéêþí ôçò ìåëÝôçò áõôÞò Ý÷ïõí âÜñïò ìåãáëýôåñï ôïõ öõóéïëïãéêïý êáé ó÷åäüí ïé ìéóïß áðü áõôïýò (ðïóïóôü 47,5%) åßíáé ðá÷ýóáñêïé. Åßíáé ãíùóôü üôé ðïëëÜ íïóÞìáôá ó÷åôßæïíôáé ìå ôçí ðá÷õóáñêßá.7 Óå áõôÜ ðåñéëáìâÜíïíôáé ç áñôçñéáêÞ õðÝñôáóç8 êáé ï óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò. Óôçí ðáñïýóá ìåëÝôç ðáñáôçñÞèçêå üôé ðïóïóôü 42,8% ôùí áóèåíþí ðïõ Ýðáó÷áí áðü áñôçñéáêÞ õðÝñôáóç êáé óáê÷áñþäç äéáâÞôç åßíáé ðá÷ýóáñêïé. Äéáðéóôþèçêå èåôéêÞ óõó÷Ýôéóç ôçò ôáõôü÷ñïíçò ðáñïõóßáò áñôçñéáêÞò õðÝñôáóçò êáé óáê÷áñþäïõò äéáâÞôç ìå ôçí çëéêßá êáé ôïí äåßêôç ìÜæáò óþìáôïò. Õðåíèõìßæåôáé üôé áðü äéåèíåßò ìåëÝôåò ðñïêýðôåé üôé: 1. üóï áõîÜíåé ï äåßêôçò ìÜæáò óþìáôïò ôá ðïóïóôÜ ôçò íïóçñüôçôáò áõîÜíïíôáé9 2. áðþëåéá âÜñïõò 10 kg ìðïñåß íá ðñïóöÝñåé óçìáíôéêÜ ïöÝëç óôçí õãåßá 3. óå ðåñßðôùóç ðïõ Üôïìï ìå äåßêôç ìÜæáò óþìáôïò ìåãáëýôåñï ôïõ öõóéïëïãéêïý Ý÷åé Þäç áíáðôýîåé êÜðïéá ó÷åôéæüìåíç ìå ôçí ðá÷õóáñêßá íüóï, ç áðþëåéá âÜñïõò ìåéþíåé ôç èíçóéìüôçôá êáôÜ 20% 4. ç äßáéôá áðïôåëåß ôïí ðéï óçìáíôéêü ðáñÜãïíôá ãéá ôçí áíôéìåôþðéóç ôçò ðá÷õóáñêßáò. Áðü ôá ðáñáðÜíù êáèßóôáôáé óáöÞò ç áíÜãêç ðñïëçðôéêÞò ðáñÝìâáóçò áðü ôïí Ãåíéêü/ Ïéêïãåíåéáêü Éáôñü óôçí êïéíüôçôá ùò ðñïò ôçí äéáôÞñçóç ôïõ óùìáôéêïý âÜñïõò óå öõóéïëïãéêÜ åðßðåäá. 10 Ìå ðñïáãùãÞ ôçò õãéåéíïäéáéôçôéêÞò áãùãÞò ðïõ èá ðñÝðåé íá áñ÷ßæåé áðü ôá ðñþôá ÷ñüíéá ôçò æùÞò ìðïñïýí íá ðñïëçöèïýí ðáèÞóåéò ìå ìåãÜëç íïóçñüôçôá êáé èíçôüôçôá, üðùò ç áñôçñéáêÞ õðÝñôáóç êáé ï óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò êáé ïé åðéðëïêÝò ôïõò áðü ôï êáñäéáããåéáêü óýóôçìá.

Âéâëéïãñáößá 1. National Task Force on the Prevention and Treatment of Obesity Overweight, Obesity, and Health Risk, Arch Intern Med. 160:898-904, 2000. 2. Masaki KH, Curb JD, Chiu D, Petrovitch H, Rodriguez BL. Association of body mass index with blood pressure in elderly Japanese American men. The Honolulu Heart Program. Hypertension. 29(2):673-771, 1997.

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

Á. Êïñáêßäïõ êáé óõí.

3. Seidell JC. Time trends in obesity: an epidemiological perspective. Department for Chronic Diseases and Environmental Epidemiology, National Institute of Public Health and the Environment, Bilthoven, The Netherlands. Horm-Metab-Res. 29(4):155-158, 1997. 4. Sakurai Y, Teruya K, Shimada N, Wakabayashi K, Umeda T, Honjo S, Todoroki I, Tanaka H, Muto T, Sakurai M, Nakamura K. Relationship between weight change in young adulthood and the risk of NIDDM. The Sotetsu Study. Department of Public Health, National Defense Medical College, Saitama, Japan. Diabetes Care. 20(6):978-982, 1997. 5. WHO ISH. Guidelines Subcommittee. 1999 World Health Organisation International Society of Hypertension guidelines for the management of hypertension. J Hypertens 17:151-183, 1999. 6. Uehara Y, Miyazaki M, Kanase H, Sugano K, Toyo-Oka T. Body mass index is a determinant

10.

of blood pressure in young adults with essential hypertensive parents. Health Care Programme of University of Tokyo. J Hum Hypertens. 10(9):601-606, 1996. Rabkin SW, Chen Y, Leiter L, Liu L, Reeder BA. Risk factor correlates of body mass index. Canadian Heart Health Surveys Research Group. CMAJ. 157 Suppl 1:S26-31, 1997. Hypertension Prevention Collaborative Research Group. The effects of non pharmacological interventions on blood pressure of persons with normal levels. JAMA 267:1212-1220, 1992. Lamon-Fava S, Wilson PW, Schaefer EJ. Impact of body mass index on coronary heart disease risk factors in men and women. The Framingham Offspring Study. ArteriosclerThromb-Vasc-Biol. 16(12):1509-1515, 1996. Drew A. Anderson, Thomas A. Wadden, Treating the obese patient, Suggestion for Primary Care Practice, Arch Fam Med. 8:156-167,1999.

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

É.Ó. Åëåõóéíéþôçò êáé óõí.

ÁÍÁÓÊÏÐÇÓÇ REVIEW Primary Heatlh Care, Volume 13, Number 1, 34-39, 2001 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 34-39, 2001

Èåñáðåßá ïîåßáò éïãåíïýò çðáôßôéäïò É.Ó. Åëåõóéíéþôçò1, Á.Ä. Ìáñéüëçò2, Á. ÌïõëáêÜêçò3

Ðåñßëçøç Ç ïîåßá éïãåíÞò çðáôßôéäá áðïôåëåß ìåßæïí ðñüâëçìá äçìüóéáò õãåßáò êáé ôç óõ÷íüôåñç áéôßá ïîåßáò çðáôïêõôôáñéêÞò âëÜâçò. Ç èåñáðåßá åðß ôïõ ðáñüíôïò äåí áëëÜæåé ïõóéáóôéêÜ ôç öõóéêÞ éóôïñßá êáé ôçí ðñüãíùóç ôçò íüóïõ êáé áðáéôåßôáé óõíôçñçôéêÞ-óõìðôùìáôéêÞ áãùãÞ óå ðñùôïâÜèìéá Þ äåõôåñïâÜèìéá íïóçëåõôéêÜ êÝíôñá, ìå åîáßñåóç ôç óðÜíéá êåñáõíïâüëï ìïñöÞ ôçò íüóïõ. ÐáñïõóéÜæïíôáé ïé íåüôåñåò åîåëßîåéò óôç èåñáðåõôéêÞ ôçò ïîåßáò éïãåíïýò çðáôßôéäáò êáé ôçò ïîåßáò çðáôïêõôôáñéêÞò áíåðÜñêåéáò.

Acute viral hepatitis treatment I.S. EIefsiniotis, A.D. Mariolis, A. Moulakakis Summary Recent developments in the treatment of acute viral hepatitis and acute hepatocellular failure are presented here. Acute viral hepatitis is considered to be one of the major problems of public health and the most common cause of acute hepatocellular damage. Therapy has little effect in altering the course and the prognosis of the disease and conservative treatment is provided in a first or a second line general hospital with the exception of the rare fulminant form of the disease. Key words: Viral hepatitis, fulminant, conservative, treatment

Åéäéêüò Ðáèïëüãïò, ÉððïêñÜôåéï Ã.Í.Á., 2Åéäéêåõüìåíïò Ãåíéêüò Éáôñüò, ÉððïêñÜôåéï Ã.Í.Á., Aváðë. ÄéåõèõíôÞò, ÊñáôéêÞ ÐáèïëïãéêÞ ÊëéíéêÞ, ÉððïêñÜôåéï Ã.Í.Á.

Ïé éïãåíåßò çðáôßôéäåò, áðü ôïõò ãíùóôïýò Ýùò óÞìåñá éïýò ðïõ ðñïêáëïýí çðáôéêÞ íüóï (HAV, HBV, HCV, HDV, HEV), áðïôåëïýí óçìáíôéêü ðñüâëçìá äçìüóéáò õãåßáò, ðáñÜ ôç óõíå÷Þ åíçìÝñùóç ôïõ ðëçèõóìïý ãéá ìåèüäïõò ðñüëçøçò, ôçí åöáñìïãÞ ðñïãñáììÜôùí åìâïëéáóìïý, ôçí áíÜðôõîç ôå÷íéêþí ðñþéìçò äéÜãíùóçò êáé ôçí åéóáãùãÞ óôç èåñáðåßá óýã÷ñïíùí êáé åí ìÝñåé áðïôåëåóìáôéêþí öáñìÜêùí. Ðåñéóóüôåñïé áðü ôïõò ìéóïýò êáôïßêïõò ôçò ãçò Ý÷ïõí ìïëõíèåß áðü ôïí HBV óå êÜðïéï óôÜäéï ôçò æùÞò ôïõò, åíþ õðïëïãßæåôáé üôé ï áñéèìüò ôùí öïñÝùí ôïõ HbsAg áíÝñ÷åôáé óôá 300 åêáôïììýñéá ðåñßðïõ, ìå ü,ôé áõôü óõíåðÜãåôáé óôç óõìâïëÞ ôçò ëïßìùîçò óôç íïóçñüôçôá êáé ôç èíçóéìüôçôá, ôçí ïéêïíïìéêÞ äõóðñáãßá ôùí êïéíùíéþí áðü ôçí áðþëåéá åñãáôïùñþí êáé ôï õøçëü êüóôïò èåñáðåßáò êáé ôçí åîáéñåôéêÜ äýóêïëç åêñßæùóÞ ôçò, éäéáßôåñá óôç óçìåñéíÞ åðï÷Þ ôùí ìáæéêþí ìåôáêéíÞóåùí ðëçèõóìþí1. ÅðéðëÝïí, óå ðïóïóôü ìåãáëýôåñï ôïõ 60% ç ëïßìùîç áðü ôïí HCV ìåôáðßðôåé óå ËÝîåéò êëåéäéÜ: ÉïãåíÞò çðáôßôéò, Êåñáõíïâüëïò çðáôßôéò, ÓõíôçñçôéêÞ áãùãÞ, Ìåôáìüó÷åõóç Þðáôïò ÕðïâëÞèçêå: 12 Áðñéëßïõ 2000 ÅðáíõðïâëÞèçêå: 12 Äåêåìâñßïõ 2000 ¸ãéíå äåêôÞ ãéá äçìïóßåõóç: 19 Äåêåìâñßïõ 2000 Õðåýèõíïò áëëçëïãñáößáò: Á.Ä. Ìáñéüëçò, Ìáíïýóïõ Êïýíäïõñïõ 85, 185 33 ÊáóôÝëëá-ÐåéñáéÜò, ôçë. (01) 4111378

É.Ó. Åëåõóéíéþôçò êáé óõí.

÷ñïíéüôçôá êáé Ýíá ìåãÜëï ðïóïóôü ôùí áóèåíþí áõôþí (ãýñù óôï 20%) áíáðôýóóïõí êßññùóç ôïõ Þðáôïò Þ/êáé çðáôïêõôôáñéêü êáñêßíï óå ÷ñïíéêü äéÜóôçìá 10-20 åôþí2, åíþ åðéëïßìùîç ôùí HbsAg(+) áóèåíþí ìå ôïí HDV ïäçãåß óå ôá÷Ýùò åîåëéóóüìåíç çðáôéêÞ íüóï ìå ðåíé÷ñÞ Ýùò ìçäåíéêÞ áðÜíôçóç óôç óõìâáôéêÞ èåñáðåõôéêÞ áãùãÞ3. Ìå ôç âåëôßùóç ôïõ êïéíùíéêïïéêïíïìéêïý åðéðÝäïõ ôïõ åëëçíéêïý ðëçèõóìïý êáé ôç óõíáêüëïõèç âåëôßùóç ôùí óõíèçêþí õãéåéíÞò êáé ôùí äéêôýùí ýäñåõóçò êáé áðï÷Ýôåõóçò, ç êáìðýëç ôïõ åðßíïóïõ ãéá HAV ëïßìùîç ðëçèõóìïý Ý÷åé ìåôáôïðéóèåß ðñïò õøçëüôåñåò çëéêßåò, ìå áðïôÝëåóìá ç ëïßìùîç ìå ôïí HAV, áðü ïîåßá áõôïðåñéïñéæüìåíç ëïßìùîç ôïõ ãáóôñåíôåñéêïý óõóôÞìáôïò ôçò ðáéäéêÞò êáé ðñþéìçò åöçâéêÞò çëéêßáò, íá áöïñÜ üëï êáé ðåñéóóüôåñïõò åíçëßêïõò, ïé ïðïßïé ðáñïõóéÜæïõí âáñýôåñç êëéíéêÞ åéêüíá, ìå ðáñáôåéíüìåíï ßêôåñï êáé ó÷åôéêÜ áõîçìÝíï êßíäõíï ìåôÜðôùóçò óå ïîåßá çðáôïêõôôáñéêÞ áíåðÜñêåéá (êåñáõíïâüëïò ìïñöÞ)4. Áðü ôá ðáñáðÜíù ãßíåôáé áíôéëçðôü ðùò ç áðïöõãÞ ôçò Ýêèåóçò óôïõò éïýò çðáôßôéäáò êáé ç åíåñãçôéêÞ áíïóïðïßçóç, üðïõ áõôÞ åßíáé äõíáôÞ, áðïôåëïýí ôéò êáëýôåñåò ìåèüäïõò ðñüëçøçò åíþ ï âáóéêüò èåñáðåõôéêüò óôü÷ïò, ðïõ åßíáé ç åêñßæùóç ôçò ëïßìùîçò, äåí åßíáé ðñïò ôï ðáñüí åöéêôüò ãéá ôéò çðáôßôéäåò Â, C êáé D. ¸ôóé ïé óôü÷ïé ìáò óå ü,ôé áöïñÜ óôç èåñáðåßá ôùí éïãåíþí çðáôéôßäùí Ý÷ïõí ôñïðïðïéçèåß êáé óõíßóôáíôáé óå çðéüôåñç êáé âñá÷ýôåñç êëéíéêÞ íüóçóç, êáèþò êáé óå ìåßùóç ôïõ ðïóïóôïý ìåôÜðôùóçò óå ÷ñïíéüôçôá óôéò ðåñéðôþóåéò ïîåßáò çðáôßôéäáò êáé óå áíáóôïëÞ Þ åðéâñÜäõíóç ôçò åîÝëéîçò ôçò çðáôéêÞò íüóïõ êáé ôçò åìöÜíéóçò åðéðëïêþí, ìå óõíáêüëïõèç áýîçóç ôçò åðéâßùóçò, óôéò ðåñéðôþóåéò ÷ñüíéáò çðáôßôéäáò.

1. ÓõíôçñçôéêÜ ìÝôñá ¼ëïé ïé ãíùóôïß éïß ôçò çðáôßôéäáò ðñïêáëïýí êëéíéêÜ, âéï÷çìéêÜ êáé éóôïëïãéêÜ ðáñüìïéá ïîåßá íüóï, Ýôóé þóôå ç ôáõôïðïßçóç ôïõ áéôéïëïãéêïý ðáñÜãïíôá íá ìç ó÷åôßæåôáé ôüóï ìå ôçí áêïëïõèïýìåíç èåñáðåõôéêÞ áãùãÞ üóï ìå ôïí êáèïñéóìü ôïõ ôñüðïõ ìåôÜäïóçò ôçò ëïßìùîçò, ôï âáèìü ôçò ìïëõóìáôéêüôçôáò ôïõ áóèåíÞ êáé ôçí åîÝëéîç ôçò íüóïõ. Ç èåñáðåßá ôçò ïîåßáò éïãåíïýò çðáôßôéäáò ðñÝðåé íá óôï÷åýåé óôçí

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

çðéüôåñç êáé âñá÷ýôåñç íüóçóç ôïõ áóèåíÞ, óôçí åêñßæùóç ôçò ëïßìùîçò êáé ôç äçìéïõñãßá õøçëïý ôßôëïõ ðñïóôáôåõôéêþí áíôéóùìÜôùí, Ýôóé þóôå íá áíáóôáëåß ç ìåôÜðôùóç óå ÷ñïíéüôçôá (ãéá ôéò çðáôßôéäåò Â êáé C, êáèþò êáé ãéá ôçí åðéëïßìùîç ìå ôïí HDV) êáé íá áðïôñáðåß ç åîÝëéîç óå ïîåßá çðáôïêõôôáñéêÞ áíåðÜñêåéá. Óôçí ðëåéïíüôçôá ôùí ðåñéðôþóåùí ïîåßáò éïãåíïýò çðáôßôéäáò, ç êëéíéêÞ åéêüíá åßíáé Þðéá êáé äåí áðáéôïýíôáé óõóôçìáôéêÞ áãùãÞ Þ íïóïêïìåéáêÞ íïóçëåßá ôïõ áóèåíÞ. Óôéò ëßãåò ðåñéðôþóåéò ìå èïñõâþäç óõìðôùìáôïëïãßá, üðùò ðïëëïýò åìåôïýò êáé äéÜññïéåò, õøçëü ðõñåôü, åîùçðáôéêÝò åêäçëþóåéò êáèþò êáé åðß áíáðôýîåùò óõìðôùìáôïëïãßáò êáé óçìåéïëïãßáò ïîåßáò çðáôïêõôôáñéêÞò áíåðÜñêåéáò, áðáéôåßôáé íïóïêïìåéáêÞ íïóçëåßá êáé õðïóôÞñéîç ôïõ áóèåíÞ, üðùò èá áíáöåñèåß ðáñáêÜôù. Óôï óçìåßï áõôü áîßæåé íá áíáöåñèïýí êáé íá ó÷ïëéáóèïýí ïñéóìÝíá ìÝôñá-äïîáóßåò, ôá ïðïßá Ýâñéóêáí åöáñìïãÞ ìÝ÷ñé ôï ðñüóöáôï ðáñåëèüí ìå õðåñâïëéêü ôñüðï, üðùò ï ðáñáôåôáìÝíïò êëéíïóôáôéóìüò êáé ïé åéäéêÝò áõóôçñÝò äßáéôåò, êáé åßíáé áìößâïëï áí âïçèïýóáí ôïí Üññùóôï Þ äçìéïõñãïýóáí ðïëëáðëÜ ðñïâëÞìáôá ó' áõôüí êáé ôï ðåñéâÜëëïí ôïõ. Ç Üðïøç üôé ç áéìÜôùóç ôïõ Þðáôïò åßíáé êáëýôåñç óôçí ýðôéá èÝóç áð' ü,ôé óôçí üñèéá èÝóç Ýñ÷åôáé áðü ôï ìáêñéíü ðáñåëèüí êáé Ý÷åé áìöéóâçôçèåß áðü ðïëëïýò åñåõíçôÝò ìÝ÷ñé óÞìåñá. Ï êëéíïóôáôéóìüò óõíéóôÜôáé ìüíïí üôáí ôï áßóèçìá ôçò áäõíáìßáò êáé ôçò êáôáâïëÞò ôïõ áóèåíÞ åðéâÜëëåé áõôÞ ôçí áíÜãêç, åíþ ç ìåßùóç ôùí ìåôáâïëéêþí áíáãêþí ôïõ áóèåíÞ ìå ôçí áðïöõãÞ ôçò êïðéþäïõò åñãáóßáò êáé ôçò óùìáôéêÞò Üóêçóçò áðïôåëïýí ëïãéêÜ ìÝôñá5. Óå ü,ôé áöïñÜ óôç äéáôñïöÞ ôïõ áóèåíÞ, áõôÞ ðñÝðåé íá ðëçñïß ìåñéêÜ ãåíéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ, üðùò ç õøçëÞ èåñìéäéêÞ áîßá ìå ôç ìïñöÞ õäáôáíèñÜêùí, öñïýôùí êáé ëåõêùìÜôùí êáé ç áðïöõãÞ ëéðáñþí ãåõìÜôùí ëüãù ôçò óõíïäïý äõóáíåîßáò óôï ëßðïò, êõñßùò óôéò éêôåñéêÝò ìïñöÝò ôçò íüóïõ. Áðü ðïëëïýò óõããñáöåßò åêöñÜæåôáé êáé ç Üðïøç ôçò ðëÞñïõò äéáéôçôéêÞò åëåõèåñßáò ìå ïäçãü ôçí üñåîç ôïõ áóèåíÞ, ðïõ èåùñåßôáé ï êáëýôåñïò äéáéôïëüãïò óôéò ðåñéðôþóåéò áõôÝò. Ç ðáñåíôåñéêÞ ÷ïñÞãçóç âéôáìßíçò Ê, êáèþò êáé Üëëùí ëéðïäéáëõôþí âéôáìéíþí óðáíéüôåñá, áðáéôåßôáé óôéò ðáñáôåéíüìåíåò ìïñöÝò ÷ïëïóôáôéêÞò çðáôßôéäáò, ëüãù ôçò óõíïäïý åíôåñéêÞò äõóáðïññüöçóçò áõôþí ôùí âéôáìéíþí6. Ìå üëá üìùò 35

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

áõôÜ ôá óõíôçñçôéêÜ-õðïóôçñéêôéêÜ ìÝôñá áíôéìåôþðéóçò ôçò ïîåßáò éïãåíïýò çðáôßôéäáò äåí åðéôõã÷Üíåôáé êáìéÜ ôñïðïðïßçóç óôç öõóéêÞ éóôïñßá êáé ôçí åîÝëéîç ôçò íüóïõ.

2. ÈåñáðåõôéêÝò ðáñåìâÜóåéò Óôçí ðñïóðÜèåéá ôñïðïðïßçóçò ôçò öõóéêÞò éóôïñßáò ôçò ïîåßáò çðáôßôéäáò Â êáé C, ãéá ôçí áðïöõãÞ ôçò ìåôÜðôùóçò óå ÷ñïíéüôçôá, Ý÷ïõí äïêéìáóôåß êáôÜ ôï ðáñåëèüí äéÜöïñá èåñáðåõôéêÜ ó÷Þìáôá, ìå êýñéï åêðñüóùðï ôá êïñôéêïóôåñïåéäÞ êáé ôá áíïóïêáôáóôáëôéêÜ ìå ìÜëëïí åðéâëáâåßò óõíÝðåéåò. Ôá áíïóïêáôáóôáëôéêÜ äéáôáñÜóóïõí ôç ëåéôïõñãßá ôùí Ô-ëåìöïêõôôÜñùí, ôñïðïðïéþíôáò Ýôóé ôçí çðáôïêõôôáñéêÞ ëýóç êáé ôçí ééêÞ êÜèáñóç ìÝóù ìç÷áíéóìþí êõôôáñéêÞò áíïóßáò. Ç ÷ïñÞãçóç êïñôéêïóôåñïåéäþí ðñïÜãåé ôïí ééêü ðïëëáðëáóéáóìü êáé ôç ãïíéäéáêÞ Ýêöñáóç ðñùôåúíþí ôïõ éïý. Ï óõíäõáóìüò áõôþí ôùí äñÜóåùí ïäçãåß óå áýîçóç ôçò éáéìßáò êáé ôïõ ééêïý ðïëëáðëáóéáóìïý êáé óå ìåßùóç ôùí áìéíïôñáíóöåñáóþí êáé ôçò çðáôïêõðáñéêÞò íåêñïöëåãìïíþäïõò äéáäéêáóßáò, ôá ïðïßá óõíôåëïýí óôç ìåñéêÞ âåëôßùóç ôçò óõìðôùìáôïëïãßáò ôïõ áóèåíÞ ìå ïîåßá éïãåíÞ çðáôßôéäá, áëëÜ ðïëëáðëáóéÜæïõí ôçí åðßðôùóç ôçò ìåôÜðôùóçò óå ÷ñïíéüôçôá7. ÅíáëëáêôéêÜ êáé ðñïêåéìÝíïõ ãéá ôçí ïîåßá HBV ëïßìùîç Ý÷ïõí ÷ñçóéìïðïéçèåß ç ñéìðáâéñßíç, ç éóïðñéíïóßäç êáé ç êõáíéäáíüëç ÷ùñßò ïõóéáóôéêÜ áðïôåëÝóìáôá êáé áíáöÝñïíôáé éóôïñéêÜ. Ç áíáóõíäõáóìÝíç éíôåñöåñüíç-á (IFN-á) Ý÷åé ÷ñçóéìïðïéçèåß óå ôõ÷áéïðïéçìÝíåò, äéðëÜ ôõöëÝò, åëåã÷üìåíåò ìå åéêïíéêü öÜñìáêï ìåëÝôåò, óå áóèåíåßò ìå ïîåßá çðáôßôéäá Â êáé Ý÷åé åêôéìçèåß ç áóöÜëåéá êáé ç áðïôåëåóìáôéêüôçôá ôçò ÷ïñÞãçóÞò ôçò ôüóï óå õøçëÝò (10 MU ôñåéò öïñÝò ôçí åâäïìÜäá åðß 3 åâäïìÜäåò) üóï êáé óå ÷áìçëÝò äüóåéò (3 MU ôñåéò öïñÝò ôçí åâäïìÜäá åðß 3 åâäïìÜäåò). Ç ÷ïñÞãçóç ôçò IFN-á Þôáí áóöáëÞò êáé ÷ùñßò óçìáíôéêÝò ðáñåíÝñãåéåò, áêüìç êáé óå âáèéÜ éêôåñéêïýò áóèåíåßò, åíþ åðéôåý÷èçêå óçìáíôéêÞ âñÜ÷õíóç ôçò äéÜñêåéáò ôùí óõìðôùìÜôùí êáé ôùí óçìåßùí ôçò íüóïõ êáé ðïëý õøçëüôåñïò ôßôëïò ðñïóôáôåõôéêþí áíôéóùìÜôùí (anti-Hbs), áðü ôïõò áóèåíåßò ðïõ Ýëáâáí åéêïíéêü öÜñìáêï8. Ùóôüóï, áðáéôïýíôáé áêüìç ìåãáëýôåñåò ìåëÝôåò, êõñßùò óå áóèåíåßò õøçëïý êéíäýíïõ ìåôÜ36

É.Ó. Åëåõóéíéþôçò êáé óõí.

ðôùóçò óå ÷ñüíéá HBV ëïßìùîç, ðñïêåéìÝíïõ íá ôåêìçñéùèåß ç èåôéêÞ óõíåéóöïñÜ ôçò èåñáðåßáò ìå IFN-á óôçí ïîåßá HBV ëïßìùîç. Óôçí ïîåßá HCV ëïßìùîç, õøçëÝò äüóåéò éíôåñöåñüíçò-á (10 MU IFN-a2b), óå êáèçìåñéíÞ õðïäüñéá ÷ïñÞãçóç, ìÝ÷ñé ôçí ïìáëïðïßçóç ôùí ôéìþí ôùí áìéíïôñáíóöåñáóþí óå öõóéïëïãéêÜ åðßðåäá Þôáí êáëÜ áíåêôÝò óå üëïõò ôïõò áóèåíåßò êáé ìåßùóáí èåáìáôéêÜ ôï ðïóïóôü ìåôÜðôùóçò óå ÷ñïíéüôçôá óå ëéãüôåñï ôïõ 10% ôùí ðñïóâåâëçìÝíùí (óå óýãêñéóç ìå ôï 70% ôçò ïìÜäáò ôïõ åéêïíéêïý öáñìÜêïõ)9. Óçìáíôéêü, üìùò, ðñüâëçìá åîáêïëïõèåß íá áðïôåëåß ç áäõíáìßá Ýãêáéñçò äéÜãíùóçò ôçò ïîåßáò HCV ëïßìùîçò, êáèþò ç íüóïò äéáäñÜìåé áóõìðôùìáôéêÜ êáé áíéêôåñéêÜ óå ðïóïóôü ìåãáëýôåñï ôïõ 75% ôùí ðñïóâåâëçìÝíùí êáé ùò åê ôïýôïõ ç Ýãêáéñç Ýíáñîç áãùãÞò ìå á-éíôåñöåñüíç ðåñéïñßæåôáé óôç ìåéïíüôçôá ôùí ðåñéðôþóåùí.

3. Ïîåßá çðáôïêõôôáñéêÞ áíåðÜñêåéá Ç óïâáñüôåñç åðéðëïêÞ ôçò ïîåßáò éïãåíïýò çðáôßôéäáò, ðïõ áöïñÜ ðïóïóôü ëéãüôåñï ôïõ 1% ôùí ðñïóâåâëçìÝíùí áóèåíþí, áëëÜ ðïõ óõã÷ñüíùò ðáñïõóéÜæåé åîáéñåôéêÜ õøçëÞ èíçôüôçôá, åßíáé ç êåñáõíïâüëïò çðáôïêõôôáñéêÞ áíåðÜñêåéá (fulminant liver failure), ç ïðïßá ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ôçí ïîåßá çðáôéêÞ íüóï ðïõ åðéðëÝêåôáé áðü åêäçëþóåéò çðáôéêÞò åãêåöáëïðÜèåéáò êáé äéáôáñá÷Ýò ôçò ðçêôéêüôçôáò ôïõ áßìáôïò åíôüò 6 ìçíþí áðü ôçí åêäÞëùóç ôùí ðñþôùí óõìðôùìÜôùí êáé ÷ùñßò íá ðñïûðÜñ÷åé çðáôïðÜèåéá10. Óôïí ïñéóìü, åêôüò ôçò êåñáõíïâüëïõ, ðåñéëáìâÜíåôáé êáé ç õðïîåßá Þ êáèõóôåñçìÝíçò Ýíáñîçò çðáôïêõôôáñéêÞ áíåðÜñêåéá (subfulminant Þ late onset liver failure). H êåñáõíïâüëïò çðáôïêõôôáñéêÞ áíåðÜñêåéá ïöåßëåôáé óôçí ðëåéïíüôçôá ôùí ðåñéðôþóåùí óå õðåñÜíïóç áíôßäñáóç ôïõ îåíéóôÞ, åßíáé äõíçôéêþò áíáóôñÝøéìç áí ï áóèåíÞò åðéæÞóåé êáé ÷áñáêôçñßæåôáé éóôïëïãéêÜ áðü ìáæéêÞ íÝêñùóç ôùí çðáôïêõôôÜñùí11, åíþ ç õðïîåßá çðáôïêõðáñéêÞ áíåðÜñêåéá ÷áñáêôçñßæåôáé áðü áäõíáìßá áíáãÝííçóçò ôïõ çðáôéêïý ðáñåã÷ýìáôïò ìåôÜ áðü ïîåßá ðñïóâïëÞ ôïõ áðü êÜðïéï áßôéï. Ç èåñáðåõôéêÞ áíôéìåôþðéóç ôïõ óõíäñüìïõ ôçò ïîåßáò çðáôïêõðáñéêÞò áíåðÜñêåéáò ðñÝðåé íá ãßíåôáé óå åîåéäéêåõìÝíç ìïíÜäá áõîçìÝíçò

É.Ó. Åëåõóéíéþôçò êáé óõí.

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

öñïíôßäáò ìå êáôÜëëçëá åêðáéäåõìÝíï ðñïóùðéêü êáé óôï÷åýåé óôïí Ýëåã÷ï êáé ôçí áíôéìåôþðéóç ôïõ åãêåöáëéêïý ïéäÞìáôïò êáé ôçò óõíõðÜñ÷ïõóáò çðáôéêÞò åãêåöáëïðÜèåéáò, óôçí õðïóôÞñéîç ôùí åîùçðáôéêþí ïñãÜíùí êáé ëåéôïõñãéþí, óôçí ðñüëçøç êáé áíôéìåôþðéóç ôùí åðéðëïêþí êáé óôçí Ýãêáéñç Ýíäåéîç çðáôéêÞò ìåôáìüó÷åõóçò êáé äéåíÝñãåéáò ðëÞñïõò ðñïìåôáìïó÷åõôéêïý åëÝã÷ïõ (Ðßíáêáò É). Ç óýã÷ñïíç èåñáðåõôéêÞ áãùãÞ åßíáé õðïóôçñéêôéêÞ êáé ðåñéëáìâÜíåé ôç ÷ïñÞãçóç ãëõêüæçò, âéôáìßíçò Ê, áíáóôïëÝùí ôùí Ç2-õðïäï÷Ýùí, ñýèìéóç ôïõ éóïæõãßïõ ýäáôïò êáé çëåêôñïëõôþí, áãùãÞ ìå áíôéâéïôéêÜ åðß ëïéìþîåùí (åéäéêÜ óå áóèåíåßò ìå äéáóùëÞíùóç ôçò ôñá÷åßáò12), ðñïöõëáêôéêÞ áíôéìõêçôéáóéêÞ áãùãÞ åðß ðáñáôåéíüìåíçò çðáôéêÞò åãêåöáëïðÜèåéóò, ÷ïñÞãçóç ðñüóöáôïõ êáôåøõãìÝíïõ ðëÜóìáôïò (FFP) åðß áìïññáãéêÞò äéÜèåóçò, áíôéìåôþðéóç ôçò çðáôéêÞò åãêåöáëïðÜèåéáò ìå ÷ïñÞãçóç áðü ôïõ óôüìáôïò Þ äéÜ õðïêëõóìþí äõóáðïññüöçôùí äéóáê÷áñéôþí (ëáêôïõëüæç) êáé áíôéâéïôéêþí (íåïìõêßíç Þ ìåôñïíéäáæüëç) êáé áíôéìåôþðéóç ôõ÷üí óõíõðÜñ÷ïõóáò íåöñéêÞò áíåðÜñêåéáò ìå áéìïêÜèáñóç Þ óõíå÷Þ áéìïðñïóñüöçóç Þ õðåñäéÞèçóç ôïõ ðëÜóìáôïò13. Åðß åêäçëþóåùí çðáôéêÞò åãêåöáëïðÜèåéáò óôáäßïõ 3 Þ 4, óõíéóôÜôáé ç äéáóùëÞíùóç ôçò ôñá÷åßáò ðñïò áðïöõãÞ åéóñüöçóçò ãáóôñéêïý ðåñéå÷ïìÝíïõ Þ åìåóìÜôùí, ôïðïèÝôçóç äÝêôç åíäïêñáíéáêÞò ðßåóçò óôïí åðéóêëçñßäéï ÷þñï êáé, åðß áýîçóçò

áõôÞò óå åðßðåäá åðéêßíäõíá ãéá áíÜðôõîç åãêïëåáóìïý ôïõ óôåëÝ÷ïõò, ç ÷ïñÞãçóç ìáíéôôüëçò, êïñôéêïåéäþí Þ èåéïðåíôüíçò êáé õðåñáåñéóìüò ìÝóù áíáðíåõóôÞñá ìå óôü÷ï ôç äéáôÞñçóç ôçò pCÏ2 ìéêñüôåñçò ôùí 30 mmHg (Ðßíáêáò II).

Ðßíáêáò É. ÓõíÞèçò ðñïìåôáìïó÷åõôéêüò Ýëåã÷ïò

Ðßíáêáò II. ÓõíôçñçôéêÞ-õðïóôçñéêôéêÞ áãùãÞ êåñáõíïâüëïõ çðáôïêõðáñéêÞò áíåðÜñêåéáò

• ¾øïò, âÜñïò, êáôÜóôáóç èñÝøåùò áóèåíïýò • Ðåñßìåôñïò èþñáêá êáé êïéëßáò • ÏìÜäá áßìáôïò (ABO, Rh) • Õðåñç÷ïãñÜöçìá êïéëßáò • ¸ëåã÷ïò óðëçíïðõëáßïõ Üîïíá (Doppler) • ÁîïíéêÞ ôïìïãñáößá êïéëßáò • ERCP • Ãáóôñïóêüðçóç • ÁÝñéá áßìáôïò, Á/á èþñáêá, ÇÊÃ • ËåéôïõñãéêÝò äïêéìáóßåò ðíåõìüíùí, U/S êáñäéÜò • Áéìáôïëïãéêüò êáé âéï÷çìéêüò Ýëåã÷ïò • á1 åìâñõúêÞ ðñùôåÀíç (aFP) • Ïäïíôéáôñéêüò Ýëåã÷ïò • Áããåéïãñáößá Üíù ìåóåíôåñßïõ áñôçñßáò • Ïñïëïãéêüò Ýëåã÷ïò (HSV, CMV, HIV, HBV, HCV, VDRL) • Áíôéóþìáôá Ýíáíôé ôïîïðëÜóìáôïò • ÐáñáóéôïëïãéêÞ åîÝôáóç êïðñÜíùí • Äåñìïáíôßäñáóç Mantoux • ÊáëëéÝñãåéåò (óôïìáôïöÜñõããá, ðôõÝëùí, ïýñùí, êïðñÜíùí, áßìáôïò, áóêéôéêïý õãñïý)

4. Åðåßãïõóá ìåôáìüó÷åõóç Þðáôïò Äõóôõ÷þò, ðáñÜ ôá áíùôÝñù èåñáðåõôéêÜ ìÝôñá êáé ôçí åíôáôéêÞ õðïóôçñéêôéêÞ öñïíôßäá ôùí áóèåíþí, ç èíçôüôçôá ôïõ óõíäñüìïõ ôçò êåñáõíïâüëïõ çðáôïêõôôáñéêÞò áíåðÜñêåéáò ðáñÝìåíå åîáéñåôéêÜ õøçëÞ (70-95%)14 ìÝ÷ñé ôçí åöáñìïãÞ ôçò çðáôéêÞò ìåôáìüó÷åõóçò, ç ïðïßá Üëëáîå åíôåëþò ôçí ðñüãíùóç êáé ìå ôç âåëôßùóç ôçò ìåôåã÷åéñçôéêÞò ðáñáêïëïýèçóçò êáé ôçò áíïóïêáôáóôáëôéêÞò áãùãÞò ðáñïõóéÜæïíôáé áðïôåëÝóìáôá åðéâßùóçò áðü ïñéóìÝíá ìåôáìïó÷åõôéêÜ êÝíôñá ôïõ åîùôåñéêïý ðïõ öèÜíïõí ôï 90% ôïí ðñþôï ÷ñüíï15. ÓÞìåñá ç Ýãêáéñç áíáãíþñéóç óõìðôùìÜôùí êáé óçìåßùí ïîåßáò çðáôïêõôôáñéêÞò áíåðÜñêåéáò êáé ç Üìåóç ìåôáöïñÜ ôïõ áóèåíÞ óå ìåôáìïó÷åõôéêÜ êÝíôñá ðïõ Ý÷ïõí ôç äõíáôüôçôá Üìåóçò äéåíÝñãåéáò ìåôáìüó÷åõóçò Þðáôïò (üðùò ôï íïóïêïìåßï Pel. Bruce óôï Ðáñßóé), áðïôåëïýí ãåãïíüôá õøßóôçò óçìáóßáò ãéá ôçí åðéâßùóç ôïõ áóèåíÞ. Ç áðüöáóç, üìùò, ãéá äéåíÝñãåéá ìåôáìüó÷åõóçò Þðáôïò êáé ç åðéëïãÞ ôçò êáôÜëëçëçò ÷ñïíéêÞò óôéãìÞò áðï-

Á) ÃåíéêÜ ìÝôñá • ×ïñÞãçóç ãëõêüæçò, âéôáìßíçò Ê, áíáóôïëÝùí Ç2õðïäï÷Ýùí, ñýèìéóç éóïæõãßïõ ýäáôïò êáé çëåêôñïëõôþí, FFP • Áíôéìåôþðéóç ëïéìþîåùí ìå áíôéâéïôéêÜ (éäßùò óå äéáóùëçíùìÝíïõò áóèåíåßò) • ÐñïöõëáêôéêÞ áíôéìõêçôéáóéêÞ áãùãÞ ìå áìöïôåñéêßíç Â, åðß åììÝíïõóáò çðáôéêÞò åãêåöáëïðÜèåéáò • ÔáêôéêÞ íåõñïëïãéêÞ åîÝôáóç/âõèïóêüðçóç • ÕðïóôÞñéîç æùôéêþí ëåéôïõñãéþí, åîùíåöñéêÞ êÜèáñóç Â) Áíôéìåôþðéóç çðáôéêÞò åãêåöáëïðÜèåéáò • Áðü ôïõ óôüìáôïò Þ äéÜ õðïêëõóìþí, ÷ïñÞãçóç ëáêôïõëüæçò êáé íåïìõêßíçò Þ ìåôñïíéäáæüëçò Ã) ¸ëåã÷ïò-Áíôéìåôþðéóç åãêåöáëéêïý ïéäÞìáôïò • ÔïðïèÝôçóç äÝêôç åíäïêñÜíéáò ðßåóçò, óôïí åðéóêëçñßäéï ÷þñï • Ìáíéôôüëç, êïñôéêïåéäÞ, èåéïðåíôüíç • Õðåñáåñéóìüò ìå áíáðíåõóôÞñá (äéáôÞñçóç pCÏ2<30 mmHg) 37

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

ôåëïýí äýóêïëá êëéíéêÜ ðñïâëÞìáôá, áöïý åÜí ìåí ï áóèåíÞò áíáññþóåé ìå ôçí õðïóôçñéêôéêÞ áãùãÞ, ôï Þðáñ èá åðáíáêôÞóåé ôç öõóéïëïãéêÞ áñ÷éôåêôïíéêÞ êáé ëåéôïõñãßá, åÜí äå ìåôáìïó÷åõèåß, èá åêôåèåß óôïõò äéåã÷åéñçôéêïýò êáé ìåôåã÷åéñçôéêïýò êéíäýíïõò êáé óôéò åðéðëïêÝò ôçò äéÜ âßïõ áíïóïêáôáóôáëôéêÞò áãùãÞò. Óå ü,ôé áöïñÜ óôïí êáèïñéóìü ôçò êáôÜëëçëçò ÷ñïíéêÞò óôéãìÞò äéåíÝñãåéáò ôçò çðáôéêÞò ìåôáìüó÷åõóçò, ðñÝðåé íá åðéëåãåß ç ðåñßïäïò êáôÜ ôçí ïðïßá äåí õðÜñ÷ïõí ðëÝïí ðéèáíüôçôåò âåëôßùóçò ìå ôçí õðïóôçñéêôéêÞ áãùãÞ, åíþ ôáõôü÷ñïíá ï áóèåíÞò åßíáé ó÷åôéêÜ óôáèåñïðïéçìÝíïò êáé äåí õðÜñ÷ïõí áðüëõôåò áíôåíäåßîåéò ìåôáìüó÷åõóçò (óçøáéìßá, êáñäéáããåéáêÞ áéìïäõíáìéêÞ áóôÜèåéá, ìç-áíáóôñÝøéìï åãêåöáëéêü ïßäçìá/áðåãêåöáëéóìüò). Ãéá ôï ëüãï áõôü, ìåãÜëá ìåôáìïó÷åõôéêÜ êÝíôñá ôïõ åîùôåñéêïý Ý÷ïõí ðñïóäéïñßóåé ìå âÜóç ôçí åìðåéñßá ôïõò áðü áóèåíåßò ìå êåñáõíïâüëï çðáôéêÞ áíåðÜñêåéá ïñéóìÝíá êñéôÞñéá êáêÞò ðñüãíùóçò, ôá ïðïßá áðïôåëïýí ôáõôü÷ñïíá êáé êñéôÞñéá ìåôáìüó÷åõóçò Þðáôïò. Ç ðáñïõóßá áõôþí ôùí êñéôçñßùí ó÷åôßæåôáé ìå ðïóïóôü èáíáôçöüñïõ åîÝëéîçò ìåãáëýôåñï ôïõ 95%, åíþ åðß áðïõóßáò ôïõò ç åðéâßùóç åßíáé ìåãáëýôåñç áðü 80%16 (Ðßíáêáò III). ÊáëÞò ðñüãíùóçò óôïé÷åßá, ðïõ ìåôáèÝôïõí ÷ñïíéêÜ ôç äéåíÝñãåéá çðáôéêÞò ìåôáìüó÷åõóçò, Ý÷ïõí èåùñçèåß ç âåëôßùóç ôùí ðáñáãüíôùí ðÞîçò ÷ùñßò ôç ÷ïñÞãçóç öñÝóêïõ êáôåøõãìÝíïõ ðëÜóìáôïò, ç ýðáñîç çðáôéêÞò áíáãÝííçóçò, üðùò áõôÞ åêôéìÜôáé ìå ôçí çðáôéêÞ âéïøßá (äéáóöáãéôéäéêÞ Þ äéáäåñìéêÞ ìåôÜ áðü äéüñèùóç ôçò áéìïññáãéêÞò äéÜèåóçò) êáé ïé áõîçìÝíåò ôéìÝò áé-åìâñõúêÞò ðñùôåÀíçò óôïí ïñü, ç ïðïßá áðïôåëåß äåßêôç ôçò áíáãåííçôéêÞò äñáóôçñéüôçôáò ôùí çðáôïêõôôÜñùí, óýìöùíá ìå ðáëáéüôåñç, ðñùôïðïñéáêÞ, åñãáóßá ôïõ Êáèçãçôïý Ã. ÊáñâïõíôæÞ. Åêôüò ôçò ïñèïôïðéêÞò çðáôéêÞò ìåôáìüó÷åõóçò, óå áóèåíåßò ìå âáñýôáôç êëéíéêÞ åéêüíá ðïõ äåí ìðïñåß íá õðïóôïýí çðáôåêôïìÞ êáé óå ðáéäéÜ, Ý÷åé äïêéìáóèåß ç åôåñïôïðéêÞ ìåôáìüó÷åõóç Þðáôïò ìå äéáôÞñçóç ôïõ ðÜó÷ïíôïò ïñãÜíïõ, ç ïðïßá ðáñïõóéÜæåé ôï ðëåïíÝêôçìá üôé, åðß áíáêÜìøåùò ôçò ëåéôïõñãßáò ôïõ ðÜó÷ïíôïò Þðáôïò, åßíáé äõíáôü íá äéáêïðåß ç áíïóïêáôáóôáëôéêÞ áãùãÞ êáé íá áðïññéöèåß ôï åôåñïôïðéêü ìüó÷åõìá17. Ãßíåôáé ëïéðüí áíôéëçðôÞ ç óçìáíôéêüôçôá ôçò Ýãêáéñçò áéôéïëïãéêÞò äéÜãíùóçò ôçò ïîåßáò éïãåíïýò çðáôßôéäïò êáé ç óõíôçñçôéêÞ áíôéìå38

É.Ó. Åëåõóéíéþôçò êáé óõí. Ðßíáêáò III. ÊñéôÞñéá ìåôáìüó÷åõóçò Þðáôïò óå êåñáõíïâüëï çðáôïêõôôáñéêÞ áíåðÜñêåéá A) King's College Hospital • ×ñüíïò ðñïèñïìâßíçò >100 sec Þ ôñßá áðü ôá áêüëïõèá: 1. ÖáñìáêåõôéêÞ Þ ÍÁÍÂ çðáôßôéäá 2. Çëéêßá <11 åôþí Þ >40 åôþí 3. ¸íáñîç çðáôéêÞò åãêåöáëïðÜèåéáò >7 çìÝñåò 4. ×ñüíïò ðñïèñïìâßíçò >50 sec 5. ×ïëåñõèñßíç ïñïý >300 ìmol/lit Þ 17,5 mg/dl Â) Beaujon-Paul Brousse Hospital 1. ÅãêåöáëïðÜèåéá óôáäßïõ III Þ IV 2. ÐáñÜãïíôáò V <20% óå Üôïìá <30 åôþí <30% óå Üôïìá >30 åôþí

ôþðéóÞ ôçò óå ðñùôïâÜèìéï Þ äåõôåñïâÜèìéï íïóçëåõôéêü ßäñõìá óôç óõíôñéðôéêÞ ðëåéïøçößá ôùí áóèåíþí. Ï ëåéôïõñãüò õãåßáò ôçò ðñþôçò ãñáììÞò ðñÝðåé íá ãíùñßæåé ôç öõóéêÞ éóôïñßá ôçò íüóïõ, íá åíçìåñþíåé óùóôÜ ôïí áóèåíÞ êáé ôï ðåñéâÜëëïí ôïõ ãéá ôéò ðéèáíÝò åîåëßîåéò ÷ùñßò íá ôñïöïäïôåß ôéò óõ÷íÜ åìöáíéæüìåíåò óõíèÞêåò ðáíéêïý ðïõ åðéêñáôïýí, íá åîáíôëåß ôá óõíôçñçôéêÜ ìÝôñá áíôéìåôþðéóçò, áëëÜ êáé íá âñßóêåôáé óå óõíå÷Þ åðáãñýðíçóç þóôå íá áíôéëçöèåß Ýãêáéñá óõìðôþìáôá êáé óçìåßá ïîåßáò çðáôïêõôôáñéêÞò áíåðÜñêåéáò, ðïõ èá ïäçãÞóïõí ôïí áóèåíÞ óå åîåéäéêåõìÝíï ôñéôïâÜèìéï íïóçëåõôéêü êÝíôñï êáé ðéèáíÜ êïíôÜ óå ìåôáìïó÷åõôéêÞ ïìÜäá Þðáôïò.

Âéâëéïãñáößá 1. Kane M, et al. Progress on the control of hepatitis B infection through immunization. Gut 34(Suppl.):S.10-S.12, 1993. 2. Di Bisceglie et al. Long-term follow up of posttransfusion hepatitis. Hepatology 14:969-974, 1991. 3. Hadziyannis S. Hepatitis delta. J Gastroenterol Hepatol 12289-12298, 1997. 4. ×áôæçãéÜííçò Ó. Çðáôßôéäá Á. ÉáôñéêÝò Åêäüóåéò Ðáó÷áëßäç, ÁèÞíá, 1996. 5. ÊáñâïõíôæÞò Ã. Éïãåíåßò çðáôßôéäåò-Íåüôåñá äåäïìÝíá. 20ï ÐáíåëëÞíéï Éáôñéêü ÓõíÝäñéï, ÁèÞíá, 1994. 6. Sherlock S. Virus hepatitis in the Textbook Diseases of the liver and biliary system, Chapter 16, p. 270. 7. Liaw YF. Hepatitis viruses under immunosuppressive agents. J Gastroenterol Hepatol 13(1):14-

É.Ó. Åëåõóéíéþôçò êáé óõí.

20, 1998. 8. Tassopoulos NC. Recombinant interferon-á therapy for acute hepatitis B: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. J Viral Hepatitis 4:387-394, 1997. 9. Vogel W. High-dose interferon-alpha 2b treatment prevents chronicity in acute hepatitis C. Dig Dis Sci 41(Suppl.12): S.81-S.85, 1996. 10. O'Grady JG. Acute liver failure. Bailliere's Clin Gastroenterol 3:75-89, 1989. 11. Gimson A. Clinical and prognostic differences in fulminant hepatitis type A, B and NANB. Gut 24:1194-1198, 1983. 12. Kramer DJ. Management options in fulminant hepatic failure. Transplant Proc 23:1895-1898, 1991.

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

13. Williams R. lntensive liver care and management of acute hepatic failure. Dig Dis Sci 36:820826, 1991. 14. Fagan E. Fulminant viral hepatitis. Br Med Bullet 46:462-480, 1990. 15. O'Grady JG. Early indications of prognosis in fulminant hepatic failure. Gastroenterology 97:439-445, 1989. 16. Bernuau J. Criteria for emergency liver transplantation in patients with acute viral hepatitis and factor V below 50% of normal. Hepatology 14:49A, 1991. 17. Devictor D. Emergency liver transplantation for fulminant liver failury in infants and children. Hepatology 16:1156-1162, 1992.

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Ê. Óïõëéþôçò

ÂÉÂËÉÏÐÁÑÏÕÓÉÁÓÇ BOOK REVIEW Primary Heatlh Care, Volume 13, Number 1, 40-41, 2001 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 40-41, 2001

Ê. Óïõëéþôç: Ï ñüëïò ôïõ éäéùôéêïý ôïìÝá óôï Åëëçíéêü Óýóôçìá Õãåßáò

Ôï âéâëßï "Ï Ñüëïò ôïõ Éäéùôéêïý ÔïìÝá óôï Åëëçíéêü Óýóôçìá Õãåßáò", åßíáé ôï 2° óýããñáììá ôçò óåéñÜò ÊïéíùíéêÝò ÅðéóôÞìåò êáé Õãåßá ôùí Åêäüóåùí ÐáðáæÞóç. ÓõìâÜëëåé óôçí åðéóôçìïíéêÞ óõæÞôçóç óôï ðåäßï ôçò ðïëéôéêÞò õãåßáò, åíþ ðáñÜëëçëá áðïôåëåß Ýíá ÷ñÞóéìï åñãáëåßï ãéá ôá óôåëÝ÷ç ôïõ ÔïìÝá Õãåßáò ðïõ äñáóôçñéïðïéïýíôáé óå äçìüóéïõò êáé éäéùôéêïýò öïñåßò, ïé ïðïßïé óõíäÝïíôáé ìå ôï ó÷åäéáóìü, ôçí ðáñï÷Þ êáé ôç ÷ñçìáôïäüôçóç ôùí õðçñåóéþí õãåßáò. Ôï âéâëßï áõôü, áðïðåéñÜôáé íá äéåñåõíÞóåé ôç ó÷Ýóç äçìüóéïõ êáé éäéùôéêïý óôïí õãåéïíïìéêü ôïìÝá óôçí ÅëëÜäá êáé ðáñÜëëçëá íá åîçãÞóåé ôç ñïðÞ ðñïò ôçí éäéùôéêÞ êáôáíÜëùóç, ç ïðïßá åßíáé éäéáßôåñá õøçëÞ. Óôï ðñþôï êåöÜëáéï åðé÷åéñåßôáé ìéá óõíïðôéêÞ êñéôéêÞ åðéóêüðçóç ôùí âáóéêþí ðñïóåããßóåùí ðïõ Ý÷ïõí áíáðôõ÷èåß ó÷åôéêÜ ìå ôçí õãåßá, ïé ïðïßåò óõíäÝïíôáé ìå ôéò áíôéëÞøåéò ðïõ áöïñïýí óôï êñÜôïò-ðñüíïéáò êáé óôçí Üóêçóç êïéíùíéêÞò ðïëéôéêÞò. Ôï äåýôåñï êåöÜëáéï áíáëýåé ôá åðéêñáôÝóôåñá ìïíôÝëá óõóôçìÜôùí õãåßáò, óôç èåùñçôéêÞ ôïõò èåìåëßùóç, êáèþò êáé óôç äïìÞ êáé ôç ëåéôïõñãßá ôïõò. Óôï ôñßôï êåöÜëáéï áíáëýïíôáé ïé åðéêñáôÝóôåñïé ÷ñçìáôïäïôéêïß ìç÷áíéóìïß ôùí óõóôçìÜôùí õãåßáò êáé åðéðëÝïí ðáñïõóéÜæïíôáé åíáëëáêôéêÜ ìïíôÝëá ÷ñçìáôïäüôçóçò ôùí õðçñåóéþí õãåßáò áðü ôç äéåèíÞ åìðåéñßá. Ôï ôÝôáñôï êåöÜëáéï ðåñéãñÜöåé ôçí ðïëéôéêÞ õãåßáò ðïõ áêïëïõèÞèçêå óôç ÷þñá ìáò áðü ôéò áñ÷Ýò ôçò äåêáåôßáò ôïõ '80 êáé ìå êåíôñéêü Üîïíá ôçí ðáñïõóßáóç ôïõ ÷ñçìáôïäïôéêïý ðëáéóßïõ ôùí õðçñåóéþí õãåßáò, åðé÷åéñåß íá 40

êáôáäåßîåé ôï õøçëü ðïóïóôü ôùí éäéùôéêþí ðëçñùìþí, êÜíïíôáò ðáñÜëëçëá åêôåíÞ áíáöïñÜ óôá ðñïâëÞìáôá ôçò ðáñáïéêïíïìßáò, ôùí ðñüóèåôùí ðëçñùìþí êáé ôçò óõíáóöÜëéóçò. Óôï ðÝìðôï êåöÜëáéï áíáëýåôáé ï ôñüðïò äñáóôçñéïðïßçóçò ôïõ éäéùôéêïý ôïìÝá õãåßáò óôçí ÅëëÜäá, ìå áíáöïñÜ óôï ìÝãåèïò ôçò áãïñÜò áíÜ åðßðåäï ðåñßèáëøçò, óôéò åðåíäýóåéò, óôï èåóìéêü ðëáßóéï êáé ôéò óõíèÞêåò áíôáãùíéóìïý áíÜ êëÜäï, êáèþò êáé óôçí êáôáíïìÞ ôùí õëéêþí êáé áíèñþðéíùí ðüñùí óå óýãêñéóç ìå ôá áíôßóôïé÷á ìåãÝèç ôùí äçìïóßùí õðçñåóéþí. Ôï Ýêôï êåöÜëáéï åñåõíÜ ôçí áéôéüôçôá ìåôáîý ôïõ åðéðÝäïõ ôçò éäéùôéêÞò êáôáíÜëùóçò õðçñåóéþí õãåßáò êáé äéáöüñùí óôïé÷åßùí ðïõ äéáìïñöþíïõí ôï ðñïößë ôùí íïéêïêõñéþí ôçò ÷þñáò ìáò, üðùò ôï åéóüäçìá, ç ãåùãñáöéêÞ ðåñéï÷Þ åãêáôÜóôáóçò, ôï ìÝãåèïò êáé ç óýíèåóç, ç åðáããåëìáôéêÞ èÝóç êáé ôï åðÜããåëìá ôïõ õðåýèõíïõ. ÔÝëïò, óôï Ýâäïìï êåöÜëáéï åðé÷åéñåßôáé ìéá óõíïðôéêÞ áðïôýðùóç ôùí óõìðåñáóìÜôùí ôçò áíÜëõóçò, ìå áíáöïñÜ óôéò ìåëëïíôéêÝò ôÜóåéò êáé ôéò ðñïïðôéêÝò ãéá ôï åëëçíéêü óýóôçìá õãåßáò. Ç ðáñïýóá ìåëÝôç, åíôÜóóåôáé óôç óõæÞôçóç ðïõ áöïñÜ óôç ó÷Ýóç äçìüóéïõ êáé éäéùôéêïý óôïí ôïìÝá ôçò õãåßáò, êáôáëÞãïíôáò óôç äéáðßóôùóç üôé ç åéóáãùãÞ êáíüíùí êáé ç óùóôÞ "åêìåôÜëëåõóç" ôçò õöéóôÜìåíçò éäéùôéêÞò õðïäïìÞò, ìðïñåß íá ïäçãÞóåé óôçí áðïóõìöüñçóç ôùí äçìüóéùí õðçñåóéþí êáé ðáñÜëëçëá íá "íïéêïêõñÝøåé" ìéá áãïñÜ ðïõ åêôüò ôùí Üëëùí áðïôåëåß ðçãÞ ðáñáãùãéêÞò äñáóôçñéüôçôáò êáé áðáó÷üëçóçò. Ï ÊõñéÜêïò Óïõëéþôçò, ãåííÞèçêå óôçí ÁèÞ-

Ê. Óïõëéþôçò

íá ôï 1972 êáé óðïýäáóå ÐïëéôéêÝò ÅðéóôÞìåò óôï ÐÜíôåéï ÐáíåðéóôÞìéï. ¸÷åé ðáñáêïëïõèÞóåé ìåôáðôõ÷éáêÜ åêðáéäåõôéêÜ ðñïãñÜììáôá ó÷åôéêÜ ìå ôç äéïßêçóç ôùí õðçñåóéþí õãåßáò óôçí ÅèíéêÞ Ó÷ïëÞ Äçìüóéáò Õãåßáò, åíþ ôï ÌÜéï ôïõ 2000 áðÝêôçóå ôï äéäáêôïñéêü ôïõ äßðëùìá ìå èÝìá ôç ÷ñçìáôïäüôçóç ôùí õðçñåóéþí õãåßáò áðü ôï ÐÜíôåéï ÐáíåðéóôÞìéï. Åßíáé åðéóôçìïíéêüò óõíåñãÜôçò ôïõ ÔïìÝá Ïéêïíïìéêþí ôçò Õãåßáò óôçí ÅèíéêÞ Ó÷ïëÞ Äçìüóéáò Õãåßáò êáé ôïõ Éíóôéôïýôïõ Áóôéêïý ÐåñéâÜëëïíôïò êáé Áíèñþðéíïõ Äõíáìéêïý óôï ÐÜíôåéï ÐáíåðéóôÞìéï. Åðß-

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

óçò åßíáé ìÝëïò ôïõ European Association for Evolutionary Political Economy, ôïõ European Institute of Social Security, ôïõ International Health Economics Association, êáèþò êáé åëëçíéêþí åðéóôçìïíéêþí åôáéñåéþí. ¸÷åé óõììåôÜó÷åé óå ðïëëÜ äéåèíÞ åðéóôçìïíéêÜ óõíÝäñéá, åíþ áðü ôï 1991 åñãÜæåôáé óå öïñåßò ðáñï÷Þò õðçñåóéþí õãåßáò ôïõ éäéùôéêïý ôïìÝá. Áðü ôïí Éïýëéï ôïõ 2000 åñãÜæåôáé ùò Åðéóôçìïíéêüò Óýìâïõëïò ôçò Äéïßêçóçò, óôïí ÔïìÝá Õãåßáò ôïõ ÉÊÁ. Äåëôßï Ôýðïõ - Åêäüóåéò ÐáðáæÞóç

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Å.Á. Èçñáßïò

ÐÅÑÉÖÅÑÉÊÁ ÔÌÇÌÁÔÁ ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ. REGIONAL DIVISIONS OF THE GREEK ASSOCIATION OF GENERAL PRACTITIONERS Primary Heatlh Care, Volume 13, Number 1, 42-43, 2001 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 42-43, 2001

H óõìöùíßá ôçò ÌõôéëÞíçò: ÅñùôÞìáôá õøçëÞò ðñïôåñáéüôçôáò ãéá ôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ óôçí ÅëëÜäá

Ìå ðñùôïâïõëßá ôçò ÅëëçíéêÞò Åôáéñåßáò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò êáé ôçò ÊëéíéêÞò ÊïéíùíéêÞò êáé ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò, ïñãáíþèçêå áðü ôï ÐáñÜñôçìá ÅËÅÃÅÉÁ Â. Áéãáßïõ ìéá óõíÜíôçóç åñãáóßáò óôç ÌõôéëÞíç 3 êáé 4 Ìáñôßïõ 2001. Óêïðüò ôçò óõíÜíôçóçò Þôáí ç óõæÞôçóç åðßêáéñùí åñùôçìÜôùí óôá ïðïßá êáëåßôáé ç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ óôçí ÅëëÜäá íá äéáôõðþóåé ôéò èÝóåéò ôçò. ÌåôÜ áðü ãüíéìï äéÜëïãï áëëÜ êáé ðñïâëçìáôéóìïýò ðïõ áíáðôý÷èçêáí, ïé ðáñáêÜôù õðïãñÜöïíôåò óõìöùíïýí üôé áíÜìåóá óôá ðïëëÜ åñùôÞìáôá ðïõ êáëåßôáé íá áðáíôÞóåé óÞìåñá ç ÃåíéêÞ/ÏéêïãåíåéáêÞ ÉáôñéêÞ óôçí ÅëëÜäá, áõôÜ ðïõ áíáöÝñïíôáé ðáñáêÜôù Ý÷ïõí éäéáßôåñç ðñïôåñáéüôçôá. 1. Ðïéï åßíáé ôï ðåñéå÷üìåíï êáé ï ñüëïò ôïõ Ãåíéêïý/Ïéêïãåíåéáêïý Éáôñïý óôçí ÅëëÜäá; 2. ÄÝóìç õðçñåóéþí ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò õãåßáò ðïõ êáëåßôáé íá ðñïóöÝñåé ï Ãåíéêüò/ Ïéêïãåíåéáêüò Éáôñüò. 3. Ðïéåò áíÜãêåò öñïíôßäáò õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý óôçí ÅëëÜäá áíáãíùñßæïíôáé ùò ðñþôçò ðñïôåñáéüôçôáò, óôéò ïðïßåò êáëåßôáé íá óõìâÜëëåé ï Ãåíéêüò/Ïéêïãåíåéáêüò Éáôñüò; 4. Ðïéá åßíáé ôá ðéï óõ÷íÜ íïóÞìáôá -óõìðôþìáôá- êáôáóôÜóåéò õãåßáò ãéá ôá ïðïßá ðñïóöåýãïõí ïé áóèåíåßò óôï Ãåíéêü/Ïéêïãåíåéáêü Éáôñü; 5. Ðïéåò åßíáé ïé ðéï óõ÷íÝò äéÜãíùóåéò ðïõ

èÝôïõí ïé Ãåíéêïß/Ïéêïãåíåéáêïß Éáôñïß; 6. ÊáôåõèõíôÞñéåò ïäçãßåò (Guidelines), óõóôÜóåéò (recommendations) êáé äåäïìÝíá âáóéóìÝíá óôçí evidence based medicine ðïõ áöïñïýí ôç äéá÷åßñéóç ôùí ðéï óõ÷íþí íïóçìÜôùí-óõìðôùìÜôùí-êáôáóôÜóåùí õãåßáò. Åßíáé áðïôåëåóìáôéêÞ ç åöáñìïãÞ ôïõò óôç ÃåíéêÞ/ÏéêïãåíåéáêÞ ÉáôñéêÞ; 7. Ïìáäéêüò êáé áôïìéêüò ðñïóõìðôùìáôéêüò Ýëåã÷ïò: Ðüóï åöáñìüóéìïò Þ/êáé áðïôåëåóìáôéêüò åßíáé óôç ÃåíéêÞ/ÏéêïãåíåéáêÞ ÉáôñéêÞ; 8. Ðïéåò åíÝñãåéåò áîéïëïãïýíôáé áðïôåëåóìáôéêÝò óôç äéá÷åßñéóç ôñéþí ìåéæüíùí ðáñáãüíôùí êéíäýíïõ (êÜðíéóìá, êáôáíÜëùóç áëêïüë, ðá÷õóáñêßá) óôï éáôñåßï ôïõ Ãåíéêïý/Ïéêïãåíåéáêïý Éáôñïý; ÊáôåõèõíôÞñéåò ïäçãßåò (Guidelines), óõóôÜóåéò (recommendations) êáé äåäïìÝíá âáóéóìÝíá óôçí evidence based medicine. 9. ÏìÜäá õãåßáò: Ïñéóìüò, äñÜóåéò êáé áðïôåëåóìáôéêüôçôá. 10. Ðïéïò ï ñüëïò ôïõ Ãåíéêïý/Ïéêïãåíåéáêïý Éáôñïý óå Ýíá óýóôçìá ðáñáðïìðÞò; 11. Ðïéåò ðáñåìâÜóåéò ôïõ Ãåíéêïý/Ïéêïãåíåéáêïý Éáôñïý êáé ôçò ïìÜäáò õãåßáò åßíáé áðïôåëåóìáôéêÝò óôçí êïéíüôçôá; 12. Ðüôå, ðïõ êáé ìåôÜ áðü ðïéá åêðáßäåõóç Þ åìðëïêÞ ôïõ Ãåíéêïý/Ïéêïãåíåéáêïý Éáôñïý óôç äéá÷åßñéóç ôùí åðåéãüíôùí ðåñéóôáôéêþí

Óçìåßùóç: 1. ÅñùôÞìáôá ó÷åôéêÜ ìå ôçí åêðáßäåõóç êáé ôçí Ýñåõíá äåí óõìðåñéåëÞöèçóáí ãéáôß áðïôåëïýí èÝìáôá ìüíéìçò óõæÞôçóçò óôéò ÅðéôñïðÝò Åêðáßäåõóçò êáé ¸ñåõíáò ôçò ÅËÅÃÅÉÁ êáé ãéáôß áíáìÝíåôáé íá óõæçôçèïýí óôá åðéìÝñïõò åñùôÞìáôá. 2. ÓõæçôÞèçêå êáé éóïøÞöçóå ç áêüëïõèç åñþôçóç: Ðïéï ðñüôõðï (ïñãáíùôéêü ó÷Þìá) Üóêçóçò ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò åßíáé êáôÜëëçëï ãéá ôçí åëëçíéêÞ ðñáãìáôéêüôçôá; á) solo/group practice, â) Åñãáóßá åêôüò ùñáñßïõ (out of hours practice) 42

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

Å.Á. Èçñáßïò

åêôéìÜôáé ùò áðïôåëåóìáôéêÞ; 13. Ðïéá åßíáé ç åëÜ÷éóôç ðëçñïöïñßá ðïõ ï Ãåíéêüò/Ïéêïãåíåéáêüò Éáôñüò ðñÝðåé íá ôçñåß óôï áñ÷åßï ôïõ; 14. Óå ðïéá ðåäßá êáé ìå ðïéåò ìåèüäïõò èá ðñÝðåé íá óõæçôçèåß ç áîéïëüãçóç ôçò áðïôåëåóìáôéêüôçôáò ôïõ Ãåíéêïý/Ïéêïãåíåéáêïý Éáôñïý;

¼ëá ôá åñùôÞìáôá øçößóôçêáí ïìüöùíá åêôüò ôïõ åñùôÞìáôïò 5 (éó÷õñÞ óõìöùíßá ìå 2 äéáöùíßåò êáé 1 ëåõêü). Ìå éó÷õñÞ óõìöùíßá (ìåéïøçößá åíüò) Ýöõãå ç õðåñëéðéäáéìßá áðü ôçí åñþôçóç 8. ÅðåéäÞ äåí õðÞñ÷å ïìïöùíßá Ýöõãå ç åñþôçóç 14 (8-8 êáé Ýíá ëåõêü). ÓõíïëéêÜ øÞöéóáí 17 Üôïìá Ýíáíôé ôùí 18 áñ÷éêÜ ðáñüíôùí.

ÓÕÍÔÏÍÉÓÔÇÓ: ËéïíÞò ×ñÞóôïò Åð. ÊáèçãçôÞò Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò, e-mail: lionis@med.uoc.gr ÓÕÌÌÅÔÅ×ÏÍÔÅÓ: Ìåñêïýñçò ÌðïäïóÜêçò-Ðñüäñïìïò, Ðñüåäñïò ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ. Áíäñïõôóïðïýëïõ ×áñßêëåéá ÂéôôùñÜêçò ×áñÜëáìðïò Âïõëéþôç Óôåöáíßá Ãåëáãþôçò ÅõóôñÜôéïò Ãåùñãáêßëá ÅëÝíç Ãéáííáêüðïõëïò ÅõóôÜèéïò Ãéáííüðïõëïò ÄçìÞôñéïò Äñüóïò ÅõÜããåëïò Èçñáßïò ÅëåõèÝñéïò ÊïõíáëÜêçò ÄçìÞôñéïò Ìé÷Üëçò ÄçìÞôñéïò Ñïâýèçò ÅììáíïõÞë Óêëçñüò ÅõóôÜèéïò Óêïýöáëïò ÁäáìÜíôéïò* ×áâñáíëÞ Ðáíáãéþôá

*Ï ê. Óêïýöáëïò ÁäáìÜíôéïò äåí óõììåôåß÷å óôçí øçöïöïñßá ãéáôß åß÷å áíá÷ùñÞóåé áðü ôçí áßèïõóá íùñßôåñá. 43

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Å.Á. Èçñáßïò

ÐÅÑÉÖÅÑÉÊÁ ÔÌÇÌÁÔÁ ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ. REGIONAL DIVISIONS OF THE GREEK ASSOCIATION OF GENERAL PRACTITIONERS Primary Heatlh Care, Volume 13, Number 1, 44-45, 2001 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 44-45, 2001

Äñáóôçñéüôçôåò ÔìÞìáôïò ÅËÅÃÅÉÁ ÁôôéêÞò Å.Á. Èçñáßïò

Áðü ôïí ðåñáóìÝíï ÍïÝìâñéï, ìå ðñùôïâïõëßá ôïõ Ä.Ó. ôçò ÅëëçíéêÞò Åôáéñåßáò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò êáé óýìöùíá ìå ôï êáôáóôáôéêü ôçò åôáéñåßáò, óõãêñïôÞèçêå ìå ôç íÝá ôçò óýíèåóç ç ðåíôáìåëÞò Äéïéêïýóá ÅðéôñïðÞ ôïõ ÔìÞìáôïò ÅËÅÃÅÉÁ ÁôôéêÞò, ç ïðïßá áðáñôßæåôáé áðü ôïõò óõíáäÝëöïõò: · Ãåùñãáêßëá ÅëÝíç - ÃåíéêÞ Éáôñü, Ð.É. "Áãßùí Èåïäþñùí" · Èçñáßï ÅëåõèÝñéï - Ãåíéêü Éáôñü, ÅðéìåëçôÞ Â ÅÓÕ Ê.Õ. Ëáõñßïõ · ÊáìéëëÜôï ×ñÞóôï - Ãåíéêü Éáôñü, Ä.È.Ê.Á. "ÕÃÅÉÁ" · Ìáñéüëç ÁíÜñãõñï - Åéä/íï ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò, "ÉððïêñÜôåéï" Ð.Ã.Í.Áèçíþí · Ðáðáíéêïëáüõ Íéêüëáï - Ãåíéêü Éáôñü, Ä.È.Ê.Á. "ÕÃÅÉÁ" Ôï ÔìÞìá ÅËÅÃÅÉÁ ÁôôéêÞò áðïôåëåß ðåñéöåñéêü ôìÞìá ôçò ÅëëçíéêÞò Åôáéñåßáò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò, ôçò åðéóôçìïíéêÞò åôáéñåßáò ôùí Ãåíéêþí Éáôñþí, ðïõ Ý÷åé óáí óêïðü ôçí Ýñåõíá, ôçí åíçìÝñùóç êáé ôçí åêðáßäåõóç óå èÝìáôá ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò êáé ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò. Óôï âñá÷ý ÷ñïíéêü äéÜóôçìá ðïõ ìåóïëÜâçóå, Ýãéíå ìéá ðñþôç åðáöÞ ãíùñéìßáò êáé åíçìÝñùóçò ìå ôïõò ÓõíôïíéóôÝò Åêðáßäåõóçò ôùí Íïóïêïìåßùí ôçò ÁôôéêÞò, áðåõèõíèÞêáìå ðñïò ôïõò óõíáäÝëöïõò åéäéêåõüìåíïõò ìå ôçí ðñïôñïðÞ ôçò åêëïãÞò åíüò åêðñïóþðïõ ôïõò áðü êÜèå íïóïêïìåßï ðïõ èá åßíáé ï óýíäåóìïò ôïõò ìå ôï ÔìÞìá êáé îåêßíçóå ç ðñïóðÜèåéá êáôáãñáöÞò ôùí éáôñþí ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò óôçí ÁôôéêÞ, Ýôóé þóôå íá ìðïñïýìå íá åðéêïéíùíïýìå ìáæß ôïõò, íá ôïõò åíçìåñþíïõìå ãéá ôéò äñáóôçñéüôçôåò 44

ôïõ ÔìÞìáôïò êáé íá ìðïñïýí üëïé íá ãßíïõí áðïäÝêôåò ôçò åöçìåñßäáò ôçò ¸íùóçò êáé ôïõ ðåñéïäéêïý ôçò åôáéñåßáò "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò". Óôá ðëáßóéá ôïõ óôü÷ïõ ìáò ãéá åíåñãÞ ðáñÝìâáóç óôá äñþìåíá ôçò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò êáé ôçò óôáèåñÞò âïýëçóÞò ìáò ãéá óôÞñéîç ôïõ Ýñãïõ ôùí Óõíôïíéóôþí Åêðáßäåõóçò, ðñï÷ùñÞóáìå óôéò áñ÷Ýò Öåâñïõáñßïõ óôç äéïñãÜíùóç ìéáò çìåñßäáò ìå èÝìá "Ç åêðáßäåõóç óôçí åéäéêüôçôá ôçò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò: ðáñüí êáé ðñïïðôéêÝò". Óôçí çìåñßäá áõôÞ óõììåôåß÷áí ìå åéóçãÞóåéò ôïõò ïé ÓõíôïíéóôÝò Åêðáßäåõóçò ôùí íïóïêïìåßùí ôçò ÁôôéêÞò, ç ÅðéôñïðÞ Åêðáßäåõóçò ôçò ÅËÅÃÅÉÁ êáé ïé åêðñüóùðïé ôùí åéäéêåõïìÝíùí. Áíáðôý÷èçêå Ýíáò ðëïýóéïò ðñïâëçìáôéóìüò ãýñù áðü ôçí åêðáßäåõóç óôçí åéäéêüôçôá ôçò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò êáé äéáôõðþèçêáí åíäéáöÝñïõóåò ðñïôÜóåéò ãéá Üìåóåò ðáñåìâÜóåéò. Ìå áñ÷Þ ôçí çìåñßäá áõôÞ ðéóôåýïõìå üôé îåêßíçóå Ýíáò ãüíéìïò äéÜëïãïò, Ýôóé þóôå íá êáèïñéóèïýí ïé üñïé, ïé ðñïûðïèÝóåéò êáé ôï ðåñéå÷üìåíï ìéáò óõíåñãáóßáò, ðïõ èá ìðïñïýóå íá åêöñáóôåß ìÝóá áðü ôçí, · óõãêñüôçóç åíüò óõíôïíéóôéêïý ïñãÜíïõ áðü ôïõò åðôÜ ÓõíôïíéóôÝò Åêðáßäåõóçò ôùí íïóïêïìåßùí ôçò ÁôôéêÞò, ôïõò åêðñïóþðïõò ôùí åéäéêåõïìÝíùí óôá íïóïêïìåßá êáé ôï ÔìÞìá ÅËÅÃÅÉÁ ÁôôéêÞò, ðïõ èá ðáñåìâáßíåé áðïöáóéóôéêÜ óôç äéáìüñöùóç ôïõ ðëáéóßïõ åêðáßäåõóçò óôçí åéäéêüôçôá ôçò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò êáé óôçí áíôéìåôþðéóç ôùí ðñïâëçìÜôùí ðïõ áíôéìåôùðßæïõí ïé åéäéêåõüìåíïé

Å.Á. Èçñáßïò

· äéïñãÜíùóç çìåñßäùí óõíå÷éæüìåíçò åêðáßäåõóçò, ìå ôçí åõèýíç åíüò íïóïêïìåßïõ êÜèå öïñÜ, ðÜíù óå èÝìáôá ðñùôïâÜèìéáò öñïíôßäáò õãåßáò. Ðéóôåýïõìå üôé ç åêðáßäåõóç ôùí Ãåíéêþí Éáôñþí èá ðñÝðåé íá åßíáé óõíå÷éæüìåíç êáé íá áíôáðïêñßíåôáé óôï ñüëï ðïõ Ý÷åé íá ðáßîåé ï Ãåíéêüò/Ïéêïãåíåéáêüò Éáôñüò óôá ðëáßóéá ôçò ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò. Óôá ðëáßóéá áõôÜ óõììåôåß÷áìå óôç äéïñãÜíùóç ôùí Çìåñßäùí ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò "Ã. ÐáðáäÜêçò" êáé èá ðñï÷ùñÞóïõìå óôç äéïñãÜíùóç çìåñßäùí ìå èåìáôéêÝò åíüôçôåò ðïõ èá êáèïñéóôïýí óå óõíåñãáóßá ìå ôïõò ÓõíôïíéóôÝò Åêðáßäåõóçò êáé ôïõò åéäéêåõüìåíïõò, ïé ïðïßïé êáé èá óõììåôÝ÷ïõí åíåñãÜ. · äéïñãÜíùóç, óå óõíåñãáóßá ìå ôçí ÊëéíéêÞ ÊïéíùíéêÞò êáé ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò, óåìéíáñßùí åêðáßäåõóçò êáé Ýêèåóçò ôùí Ãåíéêþí Éáôñþí óå åñåõ-

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

íçôéêÝò äñáóôçñéüôçôåò êáé áðüêôçóçò äåîéïôÞôùí óå áíôéêåßìåíá, ðïõ ìÝóá óôá ðëáßóéá åíüò óõíåäñßïõ Þ ìéáò çìåñßäáò äåí åßíáé åýêïëï íá ðñáãìáôïðïéçèïýí · äçìéïõñãßá ìéáò âéâëéïèÞêçò, åýêïëá ðñïóâÜóéìçò áðü ôïõò óõíáäÝëöïõò, ìå ðåñéïäéêÜ ðïõ áðåõèýíïíôáé óôïõò Ãåíéêïýò Éáôñïýò êáé áíáðôýóóïõí èÝìáôá ðñùôïâÜèìéáò öñïíôßäáò õãåßáò. Ôï ÔìÞìá ÅËÅÃÅÉÁ ÁôôéêÞò ðñïóäïêÜ óôçí åíåñãü óõììåôï÷Þ êáé óõìðáñÜóôáóç üëùí ôùí Ãåíéêþí Éáôñþí (åéäéêåõïìÝíùí êáé åéäéêåõìÝíùí) êáé åßíáé áíïéêôü óôéò ðñïôÜóåéò ôïõò. Ç Ä/íóç åðéêïéíùíßáò åßíáé: Ãñáììáôåßá "ÅØÉËÏÍ" (ãéá ôï ÔìÞìá ÅËÅÃÅÉÁ ÁôôéêÞò) Ðáðáäéáìáíôïðïýëïõ 4, 115 28 ÁèÞíá Ôçë.: 7254360 - Fax: 7254363 e-mail: atelegeia@in.gr

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

E.A. Èçñáßïò

ÍÅÁ ÍEWS Primary Heatlh Care, Volume 13, Number 1, 46-48, 2001 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 46-48, 2001

"Ðïéïò åßíáé ï Üñéóôïò êáé áíáãêáßïò áñéèìüò éáôñþí êáé éáôñþí ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò óôçí ÅëëÜäá" ÓõíÜíôçóç åñãáóßáò ðïõ äéïñãÜíùóå ç ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ. (ÁèÞíá, 17 Öåâñïõáñßïõ 2001) Å.Á. Èçñáßïò

Áí ç êáñäéÜ ôçò ìåôáññýèìéóçò óôçí Õãåßá åßíáé ç ðñùôïâÜèìéá ðåñßèáëøç, ãéá íá ...÷ôõðÞóåé óùóôÜ, ðñÝðåé íá óôåëå÷ùèåß ìå ðåñßðïõ 8.000 Ãåíéêïýò/Ïéêïãåíåéáêïýò Éáôñïýò, ôç óôéãìÞ ðïõ óÞìåñá õðÜñ÷ïõí ìüëéò 1.100 (áýîçóç êáôÜ 619%). ÁõôÞ åßíáé ìéá áðü ôéò âáóéêÝò åðéóçìÜíóåéò, óôéò ïðïßåò êáôÝëçîáí 28 åìðåéñïãíþìïíåò (ìåôáîý ôùí ïðïßùí áêáäçìáúêïß, åêðñüóùðïé éáôñéêþí óõëëüãùí, äéåõèõíôéêÜ óôåëÝ÷ç õðçñåóéþí õãåßáò óå êåíôñéêü êáé ðåñéöåñåéáêü åðßðåäï, êáèþò êáé åéäéêåõìÝíïé éáôñïß óõìðåñéëáìâáíïìÝíùí êáé ãåíéêþí éáôñþí), ïé ïðïßïé Ýëáâáí ìÝñïò óå Ýñåõíá ôïõ ÔïìÝá Ïéêïíïìéêþí Õãåßáò ôçò ÅèíéêÞò Ó÷ïëÞò Äçìüóéáò Õãåßáò (Å.Ó.Ä.Õ.). Ôá áðïôåëÝóìáôá ôçò Ýñåõíáò ãéá ôï éáôñéêü ðñïóùðéêü óôçí ÅëëÜäá ìå ôç ìÝèïäï Delphi Panel èá óõãêñéèïýí ìå ôá áíôßóôïé÷á ôùí Üëëùí ÷ùñþí ðïõ óõììåôÝ÷ïõí óôçí Ýñåõíá ôïõ FICOSSER (Ïìïóðïíäßá ãéá ôç ÄéåèíÞ Óõíåñãáóßá Åñåõíçôéêþí ÊÝíôñùí Õðçñåóéþí êáé ÓõóôçìÜôùí Õãåßáò). Ç ÅëëçíéêÞ Åôáéñåßá ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò (ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ.), ìå áöïñìÞ ôç ìåëÝôç áõôÞ, äéïñãÜíùóå óôçí ÁèÞíá óôï îåíïäï÷åßï Hilton, ôï ÓÜââáôï 17 Öåâñïõáñßïõ 2001, óõíÜíôçóç ôùí åñåõíçôþí ôçò Å.Ó.Ä.Õ. êáé ôùí åìðåéñïãíùìüíùí ðïõ óõììåôåß÷áí óôçí Ýñåõíá. Óôç óõíÜíôçóç êëÞèçêáí êáé óõììåôåß÷áí ï Õðïõñãüò Õãåßáò êáé Ðñüíïéáò Á. Ðáðáäüðïõëïò, ï ÔïìåÜñ÷çò Õãåßáò ôçò ÍÝáò Äçìïêñáôßáò Í. ÊáêëáìÜíçò, åêðñüóùðïé ôùí êïììÜôùí, ç Å.Å. ôïõ ÊÅ.Ó.Õ. êáé åêðñüóùðïé üëùí ôùí éáôñéêþí öïñÝùí. 46

Ï ÊáèçãçôÞò Ã. Êõñéüðïõëïò êáé ïé óõíåñãÜôéäåò ôïõ ÓïõæÜíá ÃêñÝãêïñõ êáé Ìáñßá ËéÜôóïõ, ðáñïõóßáóáí ôá êýñéá óçìåßá ôçò ìåëÝôçò. Ï óêïðüò ôçò óõãêåêñéìÝíçò Ýñåõíáò Þôáí íá êáèïñéóôåß ôï Üñéóôï ìÝãåèïò ãåíéêþí/ïéêïãåíåéáêþí éáôñþí áíÜ 10.000 êáôïßêïõò êáé ôï Üñéóôï ìÝãåèïò áíáëïãßáò éáôñþí üëùí ôùí åéäéêïôÞôùí áíÜ 10.000 êáôïßêïõò óå óýãêñéóç ìå ôá áíôßóôïé÷á ôùí Üëëùí ÷ùñþí. Ç óçìåñéíÞ áíáëïãßá ãåíéêþí/ïéêïãåíåéáêþí éáôñþí óôçí ÅëëÜäá åßíáé 1.1/10.000 êáôïßêïõò, åíþ ç áíáëïãßá éáôñþí üëùí ôùí åéäéêïôÞôùí åßíáé 41.5/10.000, ìå ñõèìü áýîçóçò ôïõò 1.500 éáôñïß ôï ÷ñüíï. Ç ÅëëÜäá, ëáìâÜíïíôáò õðüøç ôéò ãåùãñáöéêÝò êáé äçìïãñáöéêÝò éäéáéôåñüôçôÝò ôçò, ôçí ðïéüôçôá ôçò éáôñéêÞò åêðáßäåõóçò êáé åðáíåêðáßäåõóçò, ôçí åìðåéñßá áðü ôç ÷ñÞóç ôùí õðçñåóéþí õãåßáò, áëëÜ êáé ôç èÝóç êáé ôï ñüëï ðïõ åðéöõëÜóóåé ôï óýóôçìá óôïõò ãåíéêïýò éáôñïýò, ÷ñåéÜæåôáé 7.91 åéäéêåõìÝíïõò ãåíéêïýò/ïéêïãåíåéáêïýò éáôñïýò/10.000 êáôïßêïõò, åíþ ç åðéôñïðÞ ôùí åìðåéñïãíùìüíùí åðéóçìáßíåé üôé ï éäáíéêüò áñéèìüò éáôñþí üëùí ôùí åéäéêïôÞôùí ãéá êÜèå 10.000 êáôïßêïõò åßíáé 27.21. Ïé åñåõíçôÝò óõìðåñáßíïõí üôé óôç ÷þñá ìáò ç óçìåñéíÞ áíáëïãßá ãåíéêþí/ïéêïãåíåéáêþí éáôñþí áíÜ 10.000 êáôïßêïõò åßíáé åîáéñåôéêÜ ÷áìçëÞ, åíþ ç áíáëïãßá éáôñþí üëùí ôùí åéäéêïôÞôùí åßíáé åîáéñåôéêÜ õøçëÞ. Ïé áðáíôÞóåéò ôùí ìåëþí ôçò åðéôñïðÞò äåß÷íïõí üôé õðÜñ÷åé áíÜãêç ìåßùóçò ôïõ óõíüëïõ ôùí éáôñþí ìå ðáñÜëëçëç áýîçóç ôùí ãåíéêþí/ïéêïãåíåéáêþí éáôñþí. Ãéá ôçí åðßôåõîç ôçò

E.A. Èçñáßïò

áýîçóçò áõôÞò êñßíåôáé áðáñáßôçôç ç åöáñìïãÞ ðñïãñáììÜôùí åðáíåêðáßäåõóçò. Ç óõæÞôçóç ðïõ áêïëïýèçóå Þôáí ðïëý åðïéêïäïìçôéêÞ êáé åðåêôÜèçêå óå ðïëëÝò ðëåõñÝò ôïõ áêáíèþäïõò áõôïý èÝìáôïò. Åßíáé áîéïóçìåßùôï, üôé ôüóï ï Õðïõñãüò Õãåßáò êáé Ðñüíïéáò üóï êáé ï ÔïìåÜñ÷çò Õãåßáò ôçò Í.Ä., óõìöþíçóáí óôçí ïõóßá ôïõ ðñïâëÞìáôïò, äçëþíïíôáò êáé ïé äýï Ýôïéìïé íá äïõëÝøïõí ðñïò ôçí êáôåýèõíóç ôçò áíÜðôõîçò åíüò ÓõóôÞìáôïò Õãåßáò ìå êÝíôñï ôçí ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá õãåßáò. Ï Õðïõñãüò åðéóÞìáíå éäéáßôåñá ôçí áíÜãêç èÝóðéóçò êñéôçñßùí ãéá ôï Ýñãï êáé ôçí Üóêçóç ôçò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò, ôçí áíÜãêç áîéïëüãçóçò éáôñþí êáé öïñÝùí, êáèþò êáé ôçí áíÜãêç ðåñéãñáöÞò ôùí äñáóôçñéïôÞôùí ðïõ èá áíáëÜâïõí ïé ãåíéêïß/ïéêïãåíåéáêïß éáôñïß óôá ðëáßóéá ôïõ óõóôÞìáôïò, åíþ ï ê. Í. ÊáêëáìÜíçò Ýèåóå ôçí áíÜãêç áíÜðôõîçò åíüò èåóìéêïý ðëáéóßïõ ãéá ôçí êáôÜñôéóç ôïõ õãåéïíïìéêïý ÷Üñôç ôçò ÷þñáò. Ï Ðñüåäñïò ôçò ÏÅÍÃÅ Â. Ëáïðüäçò åðéêåíôñþèçêå óôçí áíÜãêç áíáâÜèìéóçò ôùí éáôñéêþí óðïõäþí êáé ôùí ðáñå÷ïìÝíùí ãíþóåùí óôïõò éáôñïýò, èÝôïíôáò êáé ôï èÝìá ôçò áíáêáôáíïìÞò ôùí èÝóåùí ôùí åéäéêåõïìÝíùí. Ôçí ßäéá óôéãìÞ ðïõ êõâåñíÞóåéò, áñìüäéïé öïñåßò, éáôñïß áëëÜ êáé ðïëßôåò óõìöùíïýí üôé ç õãåßá åßíáé áãáèü êáé äåí ðñÝðåé íá ëåéôïõñãåß ìå ôïõò íüìïõò ôçò åëåýèåñçò áãïñÜò, ç áíåîÝëåãêôç ðáñáãùãÞ éáôñþí ïäçãåß óå Ýíáí áíôáãùíéóìü ìå ïëÝèñéåò óõíÝðåéåò ôüóï ãéá ôïõò ßäéïõò ôïõò éáôñïýò, üóï êáé ãéá ôïõò ðïëßôåò êáé ìå äñáìáôéêÝò åðéðôþóåéò óõíïëéêÜ óôïí ôïìÝá ôçò õãåßáò. Ç áíåñãßá ôùí éáôñþí åßíáé ç ìéá ðëåõñÜ ôïõ íïìßóìáôïò. Ç Üëëç åßíáé ç ðáñáãùãÞ ìç áíáãêáßùí õðçñåóéþí õãåßáò. Ï Ðñüåäñïò ôçò ÅðéôñïðÞò ôïõ ÉÓÁ ãéá ôïí ðëçèùñéóìü êáé ôçí áíåñãßá ôùí éáôñþí Ã. Ðáôïýëçò, áíáöÝñèçêå óôïí éáôñéêü ðëçèùñéóìü óáí Ýíá êïéíùíéêü ðñüâëçìá, êÜíïíôáò áíáöïñÜ óå óõãêñéôéêÝò ìåëÝôåò ìå ÷þñåò ôçò Å.Å., ïé ïðïßåò Ý÷ïõí êáôÜ êáéñïýò ãßíåé üóïí áöïñÜ ôïí áñéèìü ôùí éáôñþí óå ó÷Ýóç ìå ôïí ðëçèõóìü. Ïé ìåëÝôåò áõôÝò Ýäåéîáí üôé ç ÅëëÜäá âñßóêåôáé óôç äåýôåñç èÝóç, åíþ ðñþôç Ýñ÷åôáé ç Éóðáíßá ìå 43 éáôñïýò/ 10.000 êáôïßêïõò. ÓõãêåêñéìÝíá óôçí ÁèÞíá óå êÜèå éáôñü áíáëïãïýí 160 êÜôïéêïé, üôáí óôï Ëïíäßíï ç áíôßóôïé÷ç áíáëïãßá åßíáé 1:470 êáé óôçí Êïðåã÷Üãç 1:225. Ôï ðïóïóôü áíåñãßáò ôùí éáôñþí óôçí ÁèÞíá áðü ôï 6% óôéò áñ÷Ýò ôçò

Ôüìïò 13, Ôåý÷ïò 1, 2001

äåêáåôßáò ôïõ ´90, îåðÝñáóå ôï 9% ôï 1999 ìå ðñüâëåøç ôï 15% ôï 2007. Óôçí ÁèÞíá ìüëéò ôï 0.4% ôùí éáôñþí áóêïýí ôçí åéäéêüôçôá ôçò ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò, Ýíáíôé 28% óôï Ëïíäßíï, åíþ ôï ðïóïóôü áíåñãßáò (áí õðïëïãéóôåß åðß ôïõ áíôßóôïé÷ïõ áñéèìïý ôùí éáôñþí ôçò åéäéêüôçôáò) áíÝñ÷åôáé óå 16.3%. Óôá ðëáßóéá áõôïý ôïõ ðñïâëçìáôéóìïý, ï Ãåíéêüò ÃñáììáôÝáò ôçò ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ. Á. Óõìåùíßäçò Ýèåóå ôï èÝìá ôïõ ñüëïõ ôïõ Ã/Ï éáôñïý óôï Óýóôçìá ("gate-keeper" Þ "gate-opener"), åíþ ï Ðñüåäñïò ôçò ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ. Ì. Ìåñêïýñçò åðéóÞìáíå, üôé ìéáò êáé ïé èÝóåéò åéäéêåõïìÝíùí ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò åßíáé óå üëç ôç ÷þñá 536, åíþ ïé Þäç åéäéêåõìÝíïé äåí îåðåñíïýí ôïõò 1000, ïé áñéèìïß áõôïß äåí ðñüêåéôáé ðïôÝ íá äþóïõí üëïõò üóïõò ÷ñåéáæüìáóôå ðñïêåéìÝíïõ íá ïñãáíùèåß ç ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò óôçí ÅëëÜäá, ðñïôåßíïíôáò ôçí Üìåóç ìåôáôñïðÞ ôùí êåíþí èÝóåùí åéäéêåõïìÝíùí óå õðåñêïñåóìÝíåò åéäéêüôçôåò (ðåñßðïõ 1.600) óå èÝóåéò åéäéêüôçôáò ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò. Ç åîáéñåôéêÜ åíäéáöÝñïõóá áõôÞ óõíÜíôçóç åñãáóßáò ïëïêëçñþèçêå ìå ôç äéáôýðùóç óõóôÜóåùí êáé ìÝôñùí ðïëéôéêÞò. Ï Åðßêïõñïò ÊáèçãçôÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò ×. ËéïíÞò åðéêÝíôñùóå ôïí ðñïâëçìáôéóìü ôïõ óôéò áíáãêáßåò ðáñáìÝôñïõò ðïõ èá ðñÝðåé íá ëáìâÜíïíôáé õðüøç ãéá ôçí ïñèïëïãéêÞ åêôßìçóç ôùí áíáãêþí óå éáôñïýò (êáôáíïìÞ ìåôáîý áóôéêþí êáé áãñïôéêþí ðåñéï÷þí, äçìïãñáöéêÞ óýóôáóç ðëçèõóìïý, íïóïëïãéêü öÜóìá ðïõ êáëåßôáé ï Ã/Ï éáôñüò íá êáëýøåé, äÝóìç õðçñåóéþí ðïõ êáëïýíôáé íá ðñïóöÝñïõí ïé Ã/Ï éáôñïß óå ó÷Ýóç ìå ôá ðïëéôéóôéêÜ óôïé÷åßá êáé ôï ðñïößë ôïõ ¸ëëçíá áóèåíÞ), ôïíßæïíôáò éäéáßôåñá, ôçí áíÜãêç áíáæÞôçóçò äåéêôþí/ìÝôñùí áîéïëüãçóçò ôïõ Ãåíéêïý Éáôñïý êáé åêôßìçóçò ôçò áðïôåëåóìáôéêüôçôÜò ôïõ, åíþ óôÜèçêå óôç äéÜêñéóç ìåôáîý Ã/Ï éáôñþí êáé éáôñþí ðïõ äñáóôçñéïðïéïýíôáé óôçí Ð.Ö.Õ. Ï ÊáèçãçôÞò Ã. Êõñéüðïõëïò äéáôýðùóå ôçí Üðïøç, üôé ç êïéíùíéêÞ ðáèïëïãßá, ïé áíáäõüìåíåò áíÜãêåò ôçò êïéíùíßáò êáé ç ãÞñáíóç ôïõ ðëçèõóìïý ïäçãïýí óôçí áíáæÞôçóç íÝùí ñüëùí Þ åéäéêïôÞôùí áðü ôïõò éáôñïýò. ÅðéóÞìáíå, üôé óôï óçìåñéíü êüóìï, ìå ôïõò ðåñéïñéóìïýò åéóüäïõ óôçí áãïñÜ éáôñéêÞò åñãáóßáò, ôéò áíÜãêåò õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý, ôçí ðïéüôçôá ôçò ðáñå÷üìåíçò åêðáßäåõóçò êáé óôá ðëáßóéá ôïõ ó÷åäéáóìïý ôïõ õãåéïíïìéêïý ìÝëëïíôïò, ç éóüôç47

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

E.A. Èçñáßïò

ôá óôçí õãåßá ðáñáðÝìðåé éäéáßôåñá óôçí ðñïóöïñÜ õðçñåóéþí óå ìåéïíåêôïýóåò ïìÜäåò ðëçèõóìïý êáé êáôÝëçîå óôçí ðñïôñïðÞ ôçò áíáæÞôçóçò ðåñéå÷ïìÝíïõ, ìåèüäùí êáé åñãáëåßùí åðá-

íåêðáßäåõóçò êáôçãïñéþí éáôñþí, ðñïêåéìÝíïõ íá áóêÞóïõí ôï Ýñãï ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý.

ÅÊÐÁÉÄÅÕÓÇ ÔÙÍ ÃÅÍÉÊÙÍ ÉÁÔÑÙÍ ÓÔÇÍ ØÕ×ÉÁÔÑÉÊÇ ÓÊÏÐÏÓ

ÔÏÕ

ÐÑÏÃÑÁÌÌÁÔÏÓ

1. Åêðáßäåõóç ìéá ïìÜäáò Ãåíéêþí Éáôñþí óôçí åðéêïéíùíßá êáé ó÷Ýóç éáôñïý-áóèåíïýò. 2. Åêðáßäåõóç ôùí ßäéùí éáôñþí óôçí áíáãíþñéóç, äéÜãíùóç êáé ÷åéñéóìü áóèåíþí ìå øõ÷éáôñéêÜ. 3. Óõììåôï÷Þ üóùí éáôñþí åðéèõìïýí óå ïìÜäá Balint, áðü üóïõò ïëïêëÞñùóáí ôá ðáñáðÜíù ìáèÞìáôá ìå åðéôõ÷ßá. 4. Áîéïëüãçóç ôïõ ðñïãñÜììáôïò.

ÖÏÑÅÉÓ 1. 2. 3. 4. 5. 6.

ÐÏÕ

ÓÕÌÌÅÔÅXÏÕÍ

ÓÔÏ

ÐÑÏÃÑÁÌÌÁ

ÅëëçíéêÞ Åôáéñåßá ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò (ÅðéôñïðÞ Åêðáßäåõóçò êáé ÔìÞìá ÁôôéêÞò). Åôáéñåßá ÁíÜðôõîçò ÍÝùí Øõ÷éáôñéêþí Äïìþí. ÊÝíôñï Øõ÷éêÞò Õãåßáò Ð.Ã.Í.Á. "Ã. ÃåííçìáôÜò". ÊÝíôñï Øõ÷éêÞò ÕãéåéíÞò. ÔïìÝáò Ïéêïíïìéêþí ôçò Õãåßáò ôçò ÅèíéêÞò Ó÷ïëÞò Äçìüóéáò Õãåßáò. ÊëéíéêÞ ÊïéíùíéêÞò êáé ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò.

ÓÕÌÌÅÔÅXOÍÔÅÓ

ÓÔÏ

ÐÑÏÃÑÁÌÌÁ

Ãåíéêïß éáôñïß Þ êáé ðáèïëüãïé ðïõ äñáóôçñéïðïéïýíôáé óôï ÷þñï ôçò ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò, åöüóïí äåóìåõôïýí íá ðáñáêïëïõèÞóïõí áíåëëéðþò ôá ìáèÞìáôá êáé íá óõììåôÝ÷ïõí óôçí áîéïëüãçóç. Èá ôçñçèåß áõóôçñÜ óåéñÜ ðñïôåñáéüôçôáò, ìå âÜóç ôçí áßôçóç åíäéáöÝñïíôïò. ÌÝãéóôïò áñéèìüò óõììåôå÷üíôùí - 30 Üôïìá. Ïé åíäéáöåñüìåíïé ìðïñïýí íá áðïóôåßëïõí áßôçóç óõììåôï÷Þò (ïíïìáôåðþíõìï, éäéüôçôá, ôüðïò åñãáóßáò, ôá÷õäñïìéêÞ äéåýèõíóç, ôçëÝöùíá åðéêïíùíßáò êáé e-mail) óôç Ä/íóç. ÅëåõèÝñéïò Èçñáßïò Ãåíéêüò Éáôñüò Âïõëãáñïêôüíïõ 8, Ëõêáâçôôüò 114 71 ÁèÞíá e-mail: ethireos@hol.gr

Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 1, 2000

ÏÄÇÃÉÅÓ ÃÉÁ ÔÏÕÓ ÓÕÃÃÑÁÖÅÉÓ INSTRUCTIONS FOR THE AUTHORS Ç "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò" äÝ÷åôáé ãéá äçìïóßåõóç êåßìåíá Åðéóôçìüíùí Õãåßáò, ôá ïðïßá êáôáôÜóóïíôáé óôéò åîÞò êáôçãïñßåò: 1) ÅñåõíçôéêÝò åñãáóßåò Þ áíáóêïðÞóåéò (óýíôïìåò äçìïóéåýóåéò) Ýêôáóçò ìÝ÷ñé 7 óåëßäåò ìå ðñüóöáôåò ü÷é Üíù áðü 5 âéâëéïãñáöéêÝò ðçãÝò, 2) ÅíçìåñùôéêÜ Üñèñá, 3) Óýíôïìá Üñèñá, 4) ÁíáöïñÝò ðåñéðôþóåùí, 5) ÐáñïõóéÜóåéò ÊÝíôñùí Õãåßáò. ¸íá óýíïëï êåéìÝíùí, ðïõ áöïñïýí Ýíá óõãêåêñéìÝíï ãíùóôéêü ôïìÝá ôçò ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò, ìðïñåß íá óõãêñïôåß ÁöéÝñùìá. Åêôüò ôùí êåéìÝíùí ðïõ áíáöÝñïíôáé óôéò ðáñáðÜíù êáôçãïñßåò óôçí "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò" äçìïóéåýïíôáé êáé Üñèñá ôçò ÓõíôáêôéêÞò ÅðéôñïðÞò, êáèþò êáé êåßìåíá ðïõ áðïóêïðïýí óôçí ðáñïõóßáóç, ó÷ïëéáóìü êáé êñéôéêÞ áîéïëüãçóç óõãêåêñéìÝíùí ãåãïíüôùí, Üñèñùí êáé åêäüóåùí ó÷åôéêþí ìå ôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, óôçí ÅëëÜäá êáé óôï åîùôåñéêü. Ôçí åõèýíç ôçò óõããñáöÞò ôùí Üñèñùí áõôþí Þ êåéìÝíùí Ý÷ïõí ìüíï ôá ìÝëç ôçò ÓõíôáêôéêÞò ÅðéôñïðÞò Þ åðéóôÞìïíåò ìåôÜ áðü åéäéêÞ ðñüóêëçóç. Åðßóçò óôçí "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò" äçìïóéåýïíôáé êáé ãñÜììáôá ðïõ áðåõèýíïíôáé óôçí ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ, ôá ïðïßá áíáöÝñïíôáé óå ðáñáôçñÞóåéò, êëéíéêÝò êáé åñåõíçôéêÝò åìðåéñßåò Þ ó÷ïëéÜæïõí ôç äéåèíÞ êáé åëëçíéêÞ âéâëéïãñáößá. Ôçí åõèýíç ãéá ôç äçìïóßåõóç ôùí êåéìÝíùí áõôþí Ý÷åé ï ÄéåõèõíôÞò Óýíôáîçò êáé ç ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ. Ïé åñåõíçôéêÝò åñãáóßåò, ôá åíçìåñùôéêÜ Üñèñá, ïé óýíôïìåò äçìïóéåýóåéò êáé ïé áíáöïñÝò ðåñéóôáôéêþí ãßíïíôáé äåêôÜ ãéá äçìïóßåõóç ìüíï ìåôÜ áðü èåôéêÞ êñßóç ôïõò áðü åðéóôÞìïíåò-êñéôÝò ìå ôïõò ïðïßïõò óõíåñãÜæåôáé ôï ðåñéïäéêü. ÊÜèå êåßìåíï ðïõ áðïóôÝëëåôáé óôçí "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò" äéáâéâÜæåôáé óôïõò êñéôÝò, ÷ùñßò íá ãíùóôïðïéïýíôáé ôá ïíüìáôá ôùí óõããñáöÝùí. Ôá ó÷üëéá êáé ïé ðáñáôçñÞóåéò ôùí êñéôþí óôç óõíÝ÷åéá, ìå ôçí åõèýíç ôçò Ãñáììáôåßáò Óýíôáîçò ôïõ ðåñéïäéêïý, åðéóôñÝöïíôáé óôïõò óõããñáöåßò, ðñïêåéìÝíïõ áõôïß íá ðñïóáñìüóïõí áíÜëïãá ôï êåßìåíü ôïõò ðñéí ôç äçìïóßåõóç. Óå ðåñßðôùóç áóõìöùíßáò ôùí êñéôþí, ôï êåßìåíï èá áîéïëïãåßôáé áðü ôçí ßäéá ôç ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ. Ôá ïíüìáôá üëùí ôùí åðéóôçìüíùí ðïõ äéåôÝëåóáí êñéôÝò èá äçìïóéåýïíôáé óå åéäéêÞ óåëßäá óôï ôåëåõôáßï ôåý÷ïò êÜèå ÷ñüíïõ. Ôá êåßìåíá, ôá ïðïßá äÝ÷åôáé ç "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò", èá ðñÝðåé íá áêïëïõèïýí ôéò ðáñáêÜôù ðñïäéáãñáöÝò. • Íá åßíáé ãñáììÝíá óôçí åðßóçìç äçìïôéêÞ ãëþóóá êáé ìå ôï ìïíïôïíéêü óýóôçìá, äáêôõëïãñáöçìÝíá óôç ìßá üøç ôçò óåëßäáò, óå äéðëü äéÜóôçìá êáé ìå ëåõêü ðåñéèþñéï 3 åêáôïóôþí óå üëåò ôéò ðëåõñÝò ôïõò. • Ç ðñþôç óåëßäá ôïõ êåéìÝíïõ ðñÝðåé íá ðåñéëáìâÜíåé: á) ôïí ôßôëï (ìå ðåæÜ ãñÜììáôá), â) ôá ïíüìáôá ôùí óõããñáöÝùí (ìå êåöáëáßá ãñÜììáôá åíþ áíáãñÜöïíôáé ôá áñ÷éêÜ ôùí ïíïìÜôùí êáé ôá ðëÞñç åðþíõìá ìå áñéèìçôéêïýò åêèÝôåò ïé ïðïßïé óå õðïóçìåßùóç ðáñïõóéÜæïõí ôçí éäéüôçôá ôïõ êÜèå óõããñáöÝá), ã) ôï åðéóôçìïíéêü êÝíôñï óôï ïðïßï Ýãéíå ç åñãáóßá, ä) 3-5 ðñüóèåôïõò üñïõò ó÷åôéêÜ ìå ôï èÝìá êáé ïé ïðïßïé åßíáé õéïèåôçìÝíïé áðü ôï Medical Subject Headings (Bethesda Md, 1966), å) ôç äéåýèõíóç êáé ôï ôçëÝöùíï åíüò áðü ôïõò óõããñáöåßò, ï ïðïßïò èá åßíáé õðåýèõíïò ãéá ôçí áëëçëïãñáößá ìå ôï ðåñéïäéêü. • Óå îå÷ùñéóôÞ äåýôåñç óåëßäá ðñÝðåé íá ãñÜöåôáé ç åëëçíéêÞ ðåñßëçøç ôïõ êåéìÝíïõ (ðñïçãåßôáé ç Ýíäåéîç ÐÅÑÉËÇØÇ), ç ïðïßá äå èá ðñÝðåé íá Ý÷åé Ýêôáóç ìåãáëýôåñç ôùí 300 ëÝîåùí. • ÌåôÜ ôï êåßìåíï óå îå÷ùñéóôÞ óåëßäá èá ðñÝðåé íá ãñÜöåôáé ç áããëéêÞ ðåñßëçøç ôïõ êåéìÝíïõ, ç ïðïßá äå èá ðñÝðåé íá Ý÷åé Ýêôáóç ìåãáëýôåñç ôùí 300 ëÝîåùí. Ðñïçãïýíôáé ç ëÝîç SUMMARY, ç áããëéêÞ ìåôÜöñáóç ôïõ ôßôëïõ, ïé ëÝîåéò PRIMARY HEALTH CARE... êáé ôá ïíüìáôá ôùí óõããñáöÝùí ÷ùñßò ôßôëï Þ éäéüôçôá. • Ïé âéâëéïãñáöéêÝò ðáñáðïìðÝò, åëëçíéêÝò êáé îÝíåò, óôï êåßìåíï èá ðñÝðåé íá åßíáé ðñüóöáôåò, áðü áíáãíùñéóìÝíá ðåñéïäéêÜ Þ óõããñÜììáôá, íá åßíáé áñéèìçìÝíåò êáé í’ áíôáðïêñßíïíôáé óôï âéâëéïãñáöéêü êáôÜëïãï, ï ïðïßïò èá ðñÝðåé íá ãñÜöåôáé óå îå÷ùñéóôÞ óåëßäá ìåôÜ ôï ãñÜøéìï ôçò áããëéêÞò ðåñßëçøçò. Óôï âéâëéïãñáöéêü êáôÜëïãï ïé ðáñáðïìðÝò èá ðñÝðåé í’ áêïëïõèïýí ôç óåéñÜ ìå ôçí ïðïßá ðáñïõóéÜóôçêáí óôï êåßìåíï. ÊáèåìéÜ áðü áõôÝò èá ðñÝðåé íá ðåñéÝ÷åé óôç óåéñÜ ôá áñ÷éêÜ ôùí ïíïìÜôùí êáé ôá åðþíõìá ôùí óõããñáöÝùí, ôïí ôßôëï ôçò åñãáóßáò, ôï üíïìá ôïõ ðåñéïäéêïý óýìöùíá ìå ôï óýóôçìá ôçò WHOCISO/R4), ôïí ôüìï, ôçí ðñþôç êáé ôçí ôåëåõôáßá óåëßäá ôïõ Üñèñïõ, êáèþò êáé ôï Ýôïò äçìïóßåõóçò. ¼ôáí ðñüêåéôáé ãéá óõããñÜììáôá Þ ìïíïãñáößåò, åêôüò áðü ôïõò óõããñáöåßò, ôï Ýôïò Ýêäïóçò êáé ôïí ôßôëï, ðñÝðåé íá ãñÜöïíôáé êáé ï áñéèìüò êáé ôá óôïé÷åßá Ýêäïóçò (åêäïôéêüò ïßêïò, ðüëç). • Ïé ðßíáêåò êáé ôá ó÷Þìáôá áêïëïõèïýí ôï âéâëéïãñáöéêü êáôÜëïãï êáé èá ðñÝðåé íá ðáñïõóéÜæïíôáé óå ÷ùñéóôÝò óåëßäåò, íá öÝñïõí ëáôéíéêÞ áñßèìçóç, ç ïðïßá èá ðñÝðåé í’ áíôáðïêñßíåôáé óôéò ðáñáðïìðÝò ôïõ êåéìÝíïõ, êáèþò êáé ôéò áðáñáßôçôåò åðåîçãÞóåéò. • 'Ïëá ôá êåßìåíá èá ðñÝðåé íá õðïâÜëëïíôáé êáôÜ ðñïôßìçóç ìå êåéìåíïãñÜöï word óå äýï áíôßôõðá êáèþò êáé óå çëåêôñïíéêÞ ìïñöÞ áðïóôÝëëïíôáé óôç äéåýèõíóç ôïõ ÄéåõèõíôÞ Óýíôáîçò: - ÐáíåðéóôÞìéï ÊñÞôçò (õðüøéí Åðßêïõñïõ ÊáèçãçôÞ ×. ËéïíÞ), ÔïìÝáò ÊïéíùíéêÞò ÉáôñéêÞò, Ô.È. 1393, ÇñÜêëåéï ÊñÞôçò. Ïé óõããñáöåßò èá ðñÝðåé íá äåóìåýïíôáé óôçí åðéóôïëÞ ôïõò üôé ç åñãáóßá äåí Ý÷åé õðïâëçèåß Þ äåí Ý÷åé äçìïóéåõèåß åí üëù Þ åí ìÝñåé óå Üëëï ðåñéïäéêü, üôé üëïé ïé óõããñáöåßò åéíáé óýìöùíïé ìå ôçí áðïóôïëÞ ôçò êáé óå ðåñßðôùóç áðïäï÷Þò ôçò ãéá äçìïóßåõóç, ôá óõããñáöéêÜ äéêáéþìáôá åê÷ùñïýíôáé óôï ðåñéïäéêü. Ç ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ äéáôçñåß ôï äéêáßùìá áðïóýñóåùò ìéáò åñãáóßáò åöüóïí áõôÞ Ý÷åé óôáëåß êáé ó' Üëëï ðåñéïäéêü. 49

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Ðáñáããåëßá áíáôýðùí

Ïé áíáãíþóôåò ôçò "ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò", Ãåíéêïß Ãéáôñïß, ïé ïðïßïé åðéèõìïýí íá Ý÷ïõí óå áíÜôõðá êÜðïéï Þ êÜðïéá áðü ôá äçìïóéåõüìåíá óôï ôåý÷ïò Üñèñá, ìðïñïýí íá ðáñáãÝëëïõí ôïí áñéèìü ôùí áíôéôýðùí óôï "Ôå÷íüãñáììá" (ç äéåýèõíóç êáé ôá ôçëÝöùíá äçìïóéåýïíôáé óôï êÜôù ìÝñïò äåîéÜ ôïõ ðßíáêá). Ïé ôéìÝò ãéá êÜèå áñéèìü áíôéôýðùí ðáñáôßèåíôáé óôïí êáôùôÝñù ðßíáêá.

ÁíÜôõðá

Óåëßäåò/Êüóôïò

50 áíÜôõðá

4/15.000

8/25.000

16/40.000

100 áíÜôõðá

4/17.000

8/30.000

16/50.000

200 áíÜôõðá

4/20.000

8/40.000

16/60.000

500 áíÜôõðá

4/30.000

8/50.000

16/80.000

"Ôå÷íüãñáììá" ÌÜñêïõ ÁõãÝñç 12 - Áã. ÐáñáóêåõÞ Ôçë.: 60.00.643, Fax.: 60.02.295