/S

Ondersteuning net De tertiaire productiereserve: een oplossing voor belangrijke onevenwichten en congestieproblemen De tertiaire reserve van Elia bestaat uit de tertiaire productiereserve en de tertiaire afnamereserve. Deze twee tertiaire reserves zijn een aanvullende oplossing op de primaire reserve, de secundaire reserve en het vermogen dat beschikbaar wordt gesteld via het CIPU-contract, om ernstige onevenwichts- en congestieproblemen op te lossen. De activering van de tertiaire productiereserve geeft aanleiding tot een bijkomende injectie van vermogen in het Elia-net. In tegenstelling tot de primaire en secundaire reserve wordt de tertiaire productiereserve manueel door de producenten geactiveerd. Deze activering moet de totale levering van de reserve mogelijk maken 15 minuten nadat Elia dit heeft aangevraagd. De producenten ontvangen een vergoeding voor het beschikbaar stellen en het activeren van hun tertiaire productiereserve.

I. De tertiaire productiereserve: de principes I.1. De context van de primaire, secundaire en tertiaire reserves Het Belgische hoogspanningsnet maakt deel uit van een groter systeem, het Europese koppelnet. Zoals aanbevolen door UCTE (Union for Co-ordintion of Transmission of Electricity), het organisme dat instaat voor de coördinatie van de exploitatie en de ontwikkeling van het Europese geïnterconnecteerde koppelnet (ook synchrone UCTE-zone genoemd), moet elke netbeheerder solidair kunnen reageren om de veiligheid en de betrouwbaarheid van het Europese net te kunnen vrijwaren. Elia neemt zijn verantwoordelijkheid op het niveau van zijn regelzone. Het voorziet de maatregelen die nodig zijn om de doelstellingen inzake betrouwbaarheid, efficiëntie en veiligheid van het systeem te verwezenlijken.

Het aanleggen van vermogensreserves is een onderdeel van het algemeen netbeheer Deze reserves moeten er in het bijzonder toe bijdragen de frequentie en spanning op peil te houden en onevenwichtssituaties of congesties in de Elia-regelzone op doeltreffende wijze weg te werken.

De netgebruikers stellen deze middelen ter beschikking van Elia, namelijk de primaire reserve, de secundaire reserve en de tertiaire reserve. De primaire reserve kan heel snel geactiveerd worden (15-30 seconden) en dient om de frequentie op peil te houden. De secundaire reserve kan eveneens heel snel geactiveerd worden om gewone onevenwichten te regelen terwijl de tertiaire reserve kan geactiveerd worden binnen de 15 minuten in geval van aanzienlijke onevenwichten en congesties.

I.2. Een tertiaire reserve om ernstige onevenwichten op te lossen De tertiaire reserve is een vermogensreserve die bepaalde producenten of industriële grootverbruikers ter beschikking stellen van Elia. Zij biedt de mogelijkheid om: • het hoofd te bieden aan een aanzienlijk of systematisch onevenwicht in de Elia regelzone; • een grote frequentieschommeling te compenseren; • ernstige congestieproblemen op te lossen.

In tegenstelling tot de primaire en secundaire reserves die automatisch geactiveerd worden, dus zonder menselijke interventie, wordt de tertiaire reserve manueel gemobiliseerd. De activering wordt hier dus op gang gebracht op basis van een beslissing van Elia. Het gebeurt manueel, omdat het hier gaat uitzonderlijke ernstige onevenwichtssituaties of congesties die een doeltreffend en aangepast beheer vereisen.

I.3. Productie en afname: twee facetten van één en dezelfde reserve Er bestaan twee vormen van tertiaire reserve: • de tertiaire productiereserve, dat wil zeggen de injectie van bijkomend vermogen in het net; • de tertiaire afnamereserve, dat wil zeggen de verlaging van de afname door de netgebruiker (zie fiche "Een vergoeding om de afname te onderbreken ter bescherming van het net").

I.4. Een reserve die kan geactiveerd worden binnen de 15 minuten De producent die een contract voor tertiaire productiereserve sluit met Elia, verbindt zich ertoe om: • een tertiair reservevermogen aan Elia ter beschikking te stellen. De waarde van deze reserve zal worden vastgelegd in het contract; • op dag D de vermogensreserve te activeren op vraag van Elia zodat de totale reserve is geleverd ten laatste 15 minuten nadat Elia dat heeft gevraagd. Elia zal deze reserve kunnen gebruiken tot zijn congestie- of onevenwichtsprobleem opgelost is, maar de gebruiksduur is beperkt tot 8 uren.

De activering wordt door Elia gevraagd en door de producent bevestigd via een interface die bij Elia en bij de producent geïnstalleerd is.

I.5. De uitwisseling van essentiële gegevens De producent die zijn tertiaire reserve aan Elia ter beschikking stelt, bezorgt aan Elia op dag D-1 vóór 14u00: • de lijst met productie-eenheden die zullen bijdragen tot de tertiaire reserve; • het reservevermogen dat elke productie-eenheid kan leveren per kwartuur; • de ingediende offertes voor de activeringen in overeenstemming met de indieningsprocedure voor dagelijkse offertes (op dag D-1) zoals vastgelegd in het CIPU-contract.

De gegevens worden in real time meegedeeld via e-mailberichten in overeenstemming met protocollen die Elia heeft opgesteld.

Indien nodig kunnen zij telefonisch worden bevestigd tussen de dispatching van de producent en Elia.

II. De vergoeding van de tertiaire productiereserve De producent die tertiaire productiereserve aan Elia ter beschikking stelt, ontvangt een vergoeding: • voor het beschikbaar stellen van de reserve; • wanneer de reserve geactiveerd wordt.

Het dient uitdrukkelijk vermeld dat de activering van tertiaire reserve veel minder vaak wordt aangevraagd dan van primaire reserve, secundaire reserve of beschikbare vermogensmarges die in het CIPU-contract zijn vastgelegd.

II.1. De vergoeding voor het beschikbaar stellen van de reserve Elia is een vergoeding verschuldigd voor het beschikbaar stellen van tertiaire reserve. Het exacte bedrag is vastgelegd in het contract. Deze vergoeding wordt toegekend tijdens de volledige duur van het contract. In overeenstemming met de voorschriften van het federaal Technisch Reglement dient deze vergoeding die uitgedrukt wordt in €/MW/ uur beschikbaarheid, billijk te zijn. Dat betekent dat zij de kosten moet weerspiegelen die werkelijk werden gemaakt voor het beschikbaar stellen van deze reserve.

II.2. De vergoeding voor de activering van de tertiaire reserve De vergoeding die Elia moet betalen voor de activering van de reserve, bestaat uit twee verschillende elementen: • een vergoeding voor de energie die aan Elia wordt geleverd Wanneer Elia vraagt om het tertiaire reservevermogen te activeren, zal de producent een vergoeding ontvangen voor deze activering. Het bedrag van deze vergoeding wordt bepaald volgens een formule die in het contract wordt vermeld en die rekening houdt met de prijs van de gebruikte brandstof en de specifieke kenmerken van de eenheid. De procedure voor het indienen van deze offertes is identiek aan de procedure voor het indienen van dagelijkse offertes (op dag D-1) die in het CIPU-contract is vastgelegd.

• een vergoeding om de opstartkosten te dekken Het opstarten van productie-eenheden wordt enkel vergoed indien Elia uitdrukkelijk het opstarten van de productie-eenheid heeft gevraagd. Het bedrag van de vergoeding wordt berekend op basis van dezelfde formule als deze vermeld in het CIPU-contract.

Deze formule houdt in het bijzonder rekening met de kenmerken van de productie-eenheid, de kosten van de gebruikte brandstof en de beheerskosten die werden opgelopen.

II.3. Neutrale operaties voor de evenwichtsperimeter De activering van de tertiaire productiereserve heeft geen invloed op de evenwichtsperimeter van een ARP. Deze activering kan dus niet leiden tot de facturering van een onevenwicht dat voortvloeit uit een aanvraag van Elia.

III. De voordelen van de tertiaire productiereserve De tertiaire productiereserve is omwille van verschillende factoren een bijzonder voordelig product voor de producenten: • in elk geval dekken de vergoedingen die in het contract voor tertiaire reserve vastgelegd zijn, minstens de kosten die de producenten maken om deze diensten te kunnen leveren; • de producent geniet een veilig en stabiel kader om zijn activiteiten in real time efficiënt te kunnen beheren; • de producent werkt mee aan het beheer van het nationale net en draagt bij tot de goede economische werking ervan.

IV. Contractuele en wettelijke basis In grote lijnen is de inhoud van het contract voor tertiaire reserve in overeenstemming met de voorschriften van het federaal Technisch Reglement. Dat blijkt onder meer uit het feit dat de billijkheid van de prijzen in acht wordt genomen in de contracten.

De ondertekening van een contract voor tertiaire reserve is voorbehouden aan netgebruikers die al gebonden zijn aan Elia via een CIPU-contract (zie productfiche "Het CIPU-contract: een kader waarbinnen de netgebruikers kunnen deelnemen aan het beheer van het hoogspanningsnet").

Elia schrijft een Europese aanbesteding uit voor het beschikbaar stellen van de tertiaire reserve. De selectie van de offertes gebeurt op basis van de geboden prijs en de noden van de regeling, dus van de meest gunstige tot de minst gunstige offerte mits naleving van de operationele veiligheidseisen.

Volumes bepaald door Elia en goedgekeurd door de CREG Elia bepaalt het volume van zijn secundair reservevermogen op basis van zijn noden. De CREG moet dit volume goedkeuren.

Om deze reserve te vinden, gaat Elia over tot een kandidaturenoproep waarop producenten reageren die willen deelnemen aan de tertiaire reserve willen bijdragen. De selectie van de offertes gebeurt volgens het "merit order"-principe: Elia kiest eerst de goedkoopste offerte en zet de selectie verder tot het totaalvolume van zijn jaarlijkse reserve is bereikt.

De tertiaire productiereserve in 5 punten • Op grond van het contract voor tertiaire productiereserve kan Elia vragen om bijkomend vermogen in zijn net te injecteren.

• Op de tertiaire productiereserve wordt een beroep gedaan om aanzienlijke onevenwichten of congesties in het hoogspanningsnet op te lossen.

• De activering van de reserve wordt "manueel" aangevraagd: dat houdt in dat hierover vooraf een beslissing wordt genomen in tegenstelling tot de activering van primaire en secundaire reserve, die automatisch geactiveerd worden.

• Er bestaan twee types van vergoeding voor de tertiaire reserve: een vaste contractuele vergoeding voor het beschikbaar stellen van de reserve en een vergoeding voor de activering van de reserve.

• De activering van de tertiaire productiereserve heeft geen invloed op de evenwichtsperimeter van de betrokken ARP.

S3-N-15.11.07 / Niet-contractueel document / Verantw. uitgever: J. Vandermeiren, Keizerslaan 20, 1000 Brussel

Na deze selectie sluit Elia een contract voor tertiaire productiereserve met de geselecteerde producenten.