25η Νοεμβρίου Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών
25η Νοεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών Η Καμπάνια συνεχίζει το έργο της με ένα ακόμη δικαίωμα, εκείνο της εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών, το οποίο ακόμη και σήμερα βάλλεται με έναν εξαιρετικά έντονο τρόπο. Μετά την παγκόσμια ημέρα που ήταν αφιερωμένη στην ανεκτικότητα, προχωράμε ένα βήμα παρακάτω και εμμένουμε στη Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των γυναικών. Το εν λόγω δικαίωμα καθιερώθηκε τον Δεκέμβριο του 1991, όταν η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αποφάσισε την 25η Νοεμβρίου να υπογραμμίσει μια προβληματική κατάσταση που ταλάνιζε και εξακολουθεί να ταλανίζει μεγάλο μέρος της Ευρώπης και του κόσμου. Και ενώ πολλοί πίστευαν ότι η συγκεκριμένη παθογένεια είχε εξαλειφθεί ολοκληρωτικά, η πραγματικότητα, τα στατιστικά στοιχεία, αλλά και η επιμονή των Διεθνών Οργανισμών απέδειξαν πως ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς. Ιστορικά, αξίζει να αναφέρουμε πως η ημέρα αυτή είχε καθιερωθεί κατά κάποιο τρόπο εθιμικά, δέκα χρόνια νωρίτερα, ειδικότερα το 1981 από γυναικείες οργανώσεις, υπερασπιζόμενες την μνήμη της βάναυσης δολοφονίας των τριών αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών, κατά ολοκληρωτικών καθεστώτων, από την Δομινικανή Δημοκρατία. Περνώντας σε πιο απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τα πορίσματα του ΟΗΕ, σύμφωνα με τα οποία μία στις τρεις γυναίκες κάποτε και υπό διάφορες συνθήκες και προϋποθέσεις θα αποτελέσει θύμα σωματικής, ψυχολογικής ή σεξουαλικής βίας από τον σύντροφό της, ενώ μία στις πέντε γυναίκες θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρα αυτού. Επίσης, σχεδόν το 50% των γυναικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν καταγγείλει είδη και μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο, ενώ διόλου χαμηλά δεν είναι και τα ποσοστά παράνομης διακίνησης με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση και την εξαναγκαστική εργασία.
Η ίδια πραγματικότητα υφίσταται και στον ελλαδικό χώρο. Είναι γεγονός πως πλειάδα περιστατικών βίας δεν έρχονται ποτέ στο φως, αφού δεν πραγματοποιείται καταγγελία στις αρμόδιες αρχές. Χαρακτηριστικές είναι και οι επικρατούσες κοινωνικές αντιλήψεις, οι οποίες οδηγούν πολλούς στην αντιμετώπιση των φαινομένων ενδοοικογενειακής βίας ως κάτι το συνηθισμένο, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην διαιώνιση του ζητήματος. Τα στατιστικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης για άλλη μια φορά αποδεικνύονται διαφωτιστικά. Ειδικότερα, μία στις τέσσερις Ελληνίδες άνω των 15 ετών έχει βιώσει σωματική ή σεξουαλική βία τουλάχιστον μια φορά στην ζωή της, ενώ σύμφωνα με μελέτες σχεδόν το 24% των Ελληνίδων, παρόλο που βιώνουν κάθε είδους βία, αρνούνται να το αναφέρουν, πράγμα που φέρνει την χώρα μας σε ποσοστό που είναι κατά 10 μονάδες πάνω από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης(Ινστιτούτο Ισότητας της ΕΕ, 2017). Το πρόβλημα έχει πάρει αισθητές διαστάσεις και η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκίνησε με αποφασιστικό τρόπο να κάνει μια νέα αρχή. Το 2016 η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υιοθέτησε, με αξιοσημείωτες πλειοψηφίες, πρόταση ψηφίσματος για την ένταξη της ΕΕ στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, μια Σύμβαση που προβλέπει την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, ορμώμενη από την παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών. Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης χαρακτηρίζεται ως το πρώτο νομικά δεσμευτικό κείμενο για την εξάλειψη και πρόληψη της βίας κατά των γυναικών και, σαφώς, αποτελεί ένα χρήσιμο και γόνιμο εργαλείο για το μέλλον. Το εν λόγω νομοθέτημα επικεντρώνεται σε 4 βασικά θέματα που δεν είναι άλλα από την πρόληψη της βίας, την προστασία των θυμάτων, την δίωξη των δραστών και την παρακολούθηση. Μάλιστα την περίοδο εκείνη η Επίτροπος για τη Δικαιοσύνη και την Ισότητα των Φύλων, Βέρα Γιούροβα, κήρυξε την αφετηρία μιας εκστρατείας, η οποία θα απαρτίζεται από δράσεις ευαισθητοποίησης και οι οποίες θα περιλαμβάνουν πολυάριθμους θεσμικούς φορείς της διεθνούς σκακιέρας. Το σύνθημα της εκστρατείας λέγεται « Πείτε όχι, σταματήστε τη βία κατά των γυναικών».
Στην ελληνική έννομη τάξη η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης ενσωματώθηκε στην εθνική έννομη τάξη το 2018, εισάγοντας παράλληλα μια σειρά ανανεωτικών ρυθμίσεων που ήρθαν να κλονίσουν συθέμελα διατάξεις με αναμφιβόλως προβληματικό χαρακτήρα. Με την κείμενη Σύμβαση εισάγονται ρυθμίσεις που ενισχύουν από ποινικής άποψης την θέση των γυναικών σε εγκλήματα που διαπράττονται εις βάρος τους, ενώ έχουμε και τροποποίηση του ν. 3500/2006 για την ενδοοικογενειακή βία, με απώτερο στόχο την ουσιαστική εξασφάλιση των αδύναμων μελών μιας οικογένειας και ιδίως των γυναικών. Παράλληλα, η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων καθορίζεται ως αρχή παρακολούθησης της Σύμβασης. Βέβαια, αξίζει να σημειώσουμε πως η Επιτροπή προβαίνει σε ακόμη πιο ενθαρρυντικά βήματα, μέσα από τις χρηματοδοτικές και πολιτικές δράσεις και αυτό διότι χρηματοδοτεί προγράμματα με στοχευμένο χαρακτήρα γύρω από την ενημέρωση και την εκπαίδευση, ενώ σταδιακά στηρίζει οικονομικά τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών που θα έχουν ρεαλιστικά αποτελέσματα για την ζωή των γυναικών στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, μέσα από τα ετήσια κονδύλια προωθεί την αξιοποίηση των προγραμμάτων Erasmus+ για την προαγωγή της πολιτισμικής αλληλεπίδρασης μεταξύ των λαών. Ακόμη, σημαντική είναι η οικονομική συμβολή αυτής σε συνθήκες έντονης ανθρωπιστικής κρίσης. Κάνοντας μια αποτίμηση, η πραγματικότητα μιλά με έναν ηχηρό τρόπο, καταδεικνύοντας τον πληγωμένο πυρήνα των δικαιωμάτων των γυναικών και, ιδίως, εκείνων των δικαιωμάτων που αφορούν την ακεραιότητά τους. Βαθμηδόν διαφαίνεται σε ενωσιακό επίπεδο η ατζέντα για την αναβάθμιση του θέματος της βίας κατά των γυναικών, ωστόσο, θα ήταν άτοπο να μείνουμε μόνο σε κάποιες αόριστες διακηρύξεις και σε ευχολόγια που στην τελική δεν έχουν τίποτε να πουν. Η βία σε βάρος των γυναικών δεν κάνει διακρίσεις συνόρων, πολιτισμών ή πλούτου. Είναι ένα φαινόμενο με παγκόσμιες διαστάσεις και αυτό που έχουμε χρέος να αναλογιστούμε είναι πως αν δεν συμβαίνει σε εμάς, συμβαίνει στον κόσμο μας και κατ’ επέκταση συμβαίνει δίπλα μας.
Στην Ευρώπη.... 1 στις 3 γυναίκες έχει βιώσει σωματική και/ή σεξουαλική βία τουλάχιστον μία φορά στη ζωή της 1 στις 2 γυναίκες έχει παρενοχληθεί σεξουαλικά το 22% των γυναικών έχει βιώσει σωματική/σεξουαλική βία από τον σύντροφό τους
το 45% των γυναικών ηλικίας μεταξύ 18 και 29 ετών έχουν δεχθεί σεξουαλική παρενόχληση στο διαδίκτυο Μόνο 8 εκ των 31 ευρωπαϊκών νομοθεσιών ορίζουν σαφώς ότι κάθε σεξουαλική επαφή χωρίς συναίνεση συνιστά βιασμό
Στην Ελλάδα... το 19 % των γυναικών έχει βιώσει σωματική/ σεξουαλική βία από το σύντροφό τους
εκ των οποίων, μόνο το 14% επικοινώνησε με την αστυνομία
2013
13.700 υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας
2017
ΘΥΜΗΣΟΥ Γραμμή Βοήθειας SOS 15900 (Helpline 15900) Γραμμή Άμεσης Κοινωνικής Βοήθειας 197 του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης
Let the Human in you GRow...
Νομική Έρευνα Γιώργος Γούλας Βασιλική Τσιομπανίδου