12 Ιουνίου - Παγκόσμια Ημέρα κατά της παιδικής εργασίας
1
12 Ιουνίου - Παγκόσμια Ημέρα κατά της παιδικής εργασίας
Επικεφαλής: Δήμητρα Πανοπούλου
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η 12 Ιουνίου έχει ταυτιστεί επισήμως με την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Εργασίας, όπως καθιερώθηκε από την Παγκόσμια Οργάνωση Εργασίας (International Labor Organization- ILO), με απώτερο σκοπό την εξάλειψη κάθε μορφής παιδικής εργασίας και περαιτέρω, την καταστολή και καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης των ανηλίκων. Εστιάζοντας στην αφρικανική ήπειρο, όπου και συναντάμε τα μεγαλύτερα ποσοστά παιδικής εργασίας, η συγκεκριμένη μέρα τιμάται και προς τιμήν αυτών των παιδιώνθυμάτων. η
ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ- ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕΣ Παγίως και σύμφωνα με τον ορισμό της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εργασίας, η παιδική εργασία συνιστά εργασία, η οποία στερεί από τα παιδιά την παιδικότητα της ηλικίας τους, παρακωλύει την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους, υποβαθμίζει την αξιοπρέπειά τους και αποτελεί εμπόδιο στην σωματική και ψυχική τους καλλιέργεια και ανάπτυξη. Ωστόσο, προσοχή! Δεν είναι θεμιτό να θεωρήσουμε ότι ορισμένες εργασίεςδραστηριότητες που αναπτύσσονται από τα παιδιά συγκαταλέγονται στην απαγορευμένη και παράνομη παιδική εργασία. Τούτο σημαίνει πως κάθε συμμετοχή τους σε εργασίες που δεν επιφέρουν τα άνω δεινά αποτελέσματα, αλλά, τουναντίον, συμβάλλουν στην προσωπική πρόοδο του ανήλικου παιδιού είναι μη επιβλαβής και δη, νόμιμη. Παραδείγματος χάριν, τέτοιου είδους εργασίες είναι η παροχή βοήθειας στο οικογενειακό περιβάλλον αναφορικά με την κατανομή των οικιακών εργασιών ή η προσφορά βοήθειας στην οικογενειακή επιχείρηση∙ οι συγκεκριμένες μορφές εργασίας είναι καθόλα πολύτιμες για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των παιδιών, την απόκτηση εμπειριών και την ομαλή και παραγωγική ένταξή τους στην κοινωνία των ενηλίκων. Επανερχόμενοι στον ορισμό της παιδικής εργασίας, αυτή είναι σε κάθε περίπτωση επιζήμια για τα παιδιά σε επίπεδο σωματικό, ψυχικό, πνευματικό, 2
12 Ιουνίου - Παγκόσμια Ημέρα κατά της παιδικής εργασίας κοινωνικό ή ηθικό. Συνέπειες της παιδικής εργασίας αποτελούν και όσες σχετίζονται με τις επιδόσεις τους στο σχολείο, την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολικού περιβάλλοντος ή ακόμα και την αναγκαστική στέρηση της ευκαιρίας να φοιτήσουν σε σχολείο. Είναι γεγονός, βέβαια, πως το αν μια μορφή εργασίας συνιστά παράνομη για τα παιδιά διαφέρει από χώρα σε χώρα και από κοινωνία σε κοινωνία. Συνήθη κριτήρια είναι η ηλικία του παιδιού, ο τύπος της εργασίας, το ωράριο εργασίας, αλλά και οι συνθήκες που επικρατούν στον εκάστοτε χώρο. Ακολούθως, σύμφωνα με το άρθρο 3 της Σύμβασης της ILO υπ’ αριθμόν 182, οι χειρότερες και δυσμενέστερες μορφές παιδικής εργασίας είναι, καταρχάς, όλες οι μορφές δουλείας, δηλαδή η πώληση και η εμπορία παιδιών, η εξαναγκαστική ή υποχρεωτική εργασία και ιδίως, η εξαναγκαστική ή υποχρεωτική πρόσληψή τους για συμμετοχή σε ένοπλες δυνάμεις. Στη συνέχεια, στις χειρότερες μορφές συγκαταλέγεται η έκδοση των παιδιών για πορνεία και για την παραγωγή πορνογραφίας. Ακολουθεί η εκμετάλλευση των παιδιών για παράνομες δραστηριότητες, όπως η διακίνηση ναρκωτικών και τέλος, η εργασία που εκ φύσεως ενδέχεται να βλάψει την υγεία και την ηθική του παιδιού και να του κλονίσει την ασφάλεια. Παράδειγμα για την τελευταία κατηγορία συνιστά η εργασία σε υπόγεια περιβάλλοντα, κάτω από το νερό ή σε επικίνδυνα ύψη, η εργασία με επικίνδυνο εξοπλισμό ή με μεταφορά βαρέων φορτίων, καθώς και η εργασία σε ανθυγιεινό περιβάλλον που μπορεί, για παράδειγμα, να εκθέσει τα παιδιά σε επικίνδυνες ουσίες ή θερμοκρασίες.
3
12 Ιουνίου - Παγκόσμια Ημέρα κατά της παιδικής εργασίας ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Τα νομικά κείμενα που περιφρουρούν, κατοχυρώνουν και εγγυώνται την προστασία των παιδιών από την αθέμιτη παιδική εργασία είναι τα εξής: •
•
•
•
Οι δύο διεθνείς Συμβάσεις της ILO για την παιδική εργασία, δηλαδή η υπ’ αριθμόν 182 για τις χειρότερες εκφάνσεις παιδικής εργασίας και η υπ’ αριθμόν 138 για την ελάχιστη ηλικία εργασίας, οι οποίες τυγχάνουν σχεδόν καθολικής επικύρωσης από τα κράτη και τα υποχρεώνουν να σέβονται και να προωθούν την εξάλειψη της παιδικής εργασίας, ακόμα κι αν δεν τις έχουν επικυρώσει. Η διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού η οποία προστατεύει όλα τα παιδιά κάτω των 18 ετών, υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1989 και αποτελεί το πρώτο σύνολο παγκοσμίως νομικά δεσμευτικών δικαιωμάτων που αφορούν σε όλα τα παιδιά. Είναι καθολικώς επικυρωμένο, με εξαίρεση τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου στο άρθρο 32 απαγορεύει την παιδική εργασία. Σε εθνικό επίπεδο, ο ελληνικός Ποινικός Κώδικας, στον οποίο, για παράδειγμα, στο άρθρο 348 τυποποιείται και τιμωρείται η παιδική πορνογραφία. Α
4
12 Ιουνίου - Παγκόσμια Ημέρα κατά της παιδικής εργασίας
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Παρά τον διακηρυγμένο από τα Ηνωμένα έθνη στόχο για την εξάλειψη της παιδικής εργασίας μέχρι το 2025, οι ρυθμοί περιορισμού της παραμένουν πολύ αργοί. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις -2017- που παραθέτει ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας : Στην παιδική εργασία (ηλικίες 5-14 ετών), βρίσκονται παγκοσμίως, 152 εκατομμύρια παιδιά (64 εκατομμύρια κορίτσια και 88 εκατομμύρια αγόρια) αντιπροσωπεύοντας 10% όλων των παιδιών. Σχεδόν τα μισά από τα παιδιά που εργάζονται -73 εκατομμύρια σε απόλυτους όρους- βρίσκονται σε επικίνδυνη εργασία που θέτει σε κίνδυνο την υγεία, την ασφάλεια και την ηθική ανάπτυξή τους. Ο συνολικός αριθμός των παιδιών στην απασχόληση, που προκύπτει από τον υπολογισμό τόσο της παιδικής εργασίας όσο και της απασχόλησης παιδιών άνω της νόμιμης ηλικίας εργασίας (15-17 ετών), αγγίζει τα 218 εκατομμύρια.
5
12 Ιουνίου - Παγκόσμια Ημέρα κατά της παιδικής εργασίας
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ø https://www.ilo.org/global/lang--en/index.htm Øhttps://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0:: NO::P12100_ILO_CODE:C182 Ø
https://www.ilo.org/ipec/ChildlabourstatisticsSIMPOC/lang-en/index.htm
Øhttps://www.lawspot.gr/nomikes-plirofories/nomothesia/n-46192019/arthro-348a-poinikos-kodikas-nomos-4619-2019-pornografia Øhttps://www.cnn.gr/kosmos/story/180366/pagkosmia-hmera-katatis-paidikis-ergasias Øhttps://www.hamogelo.gr/gr/el/ta-nea-mas/12-iouniou-pagkosmiaimera-kata-tis-paidikis-ergasias-2/ Øhttps://fra.europa.eu/el/eu-charter/article/32-apagoreysi-tisergasias-ton-paidion-kai-prostasia-ton-neon-stin-ergasia
6
12 Ιουνίου - Παγκόσμια Ημέρα κατά της παιδικής εργασίας
7