20 Ιουνίου Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων
Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων Εισαγωγή
Το 1951 η Γενεύη της Ελβετίας συνδέεται με την οικουμενική προσπάθεια για αντιμετώπιση των προσφυγικών κρίσεων που η ανθρωπότητα βίωνε τον 20ο αιώνα, καθώς εκεί λαμβάνει χώρα η υπογραφή της Σύμβασης για το καθεστώς των Προσφύγων. Ένα σιδηρούν παραπέτασμα χώριζε τότε την Ευρώπη, η οποία μετρούσε τους εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες που είχε αφήσει πίσω του η φρίκη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ η υπόλοιπη υφήλιος δοκιμαζόταν από σκληρούς εμφυλίους πολέμους και βίαιες αποικιοκρατικές συγκρούσεις. Το 2001 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών κηρύττει την 20η Ιουνίου ως «Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων» και σήμερα –σχεδόν 20 χρόνια μετά- οι αριθμοί των εκτοπισμένων προσώπων είναι υψηλότεροι από ποτέ, καθιστώντας το μήνυμα της μέρας αυτής πιο επίκαιρο από ποτέ! “The world will not be destroyed by those who do evil, but by those who watch them without doing anything.” Άλμπερτ Αϊνστάιν Η ELSA Greece τιμώντας τους ανθρώπους που παγκοσμίως καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια –ιδίως εν μέσω της πανδημικής κρίσης- για την προστασία των προσφύγων, την ανάσχεση του δράματος των εκτοπισμένων και τους ίδιους τους πρόσφυγες που διεθνώς αφιερώνουν τις δυνάμεις τους στην αντιμετώπιση των συνεπειών του κορωνοϊού στις χώρες φιλοξενίας τους, παρουσιάζει την παρούσα έρευνα, θέλοντας να αποτελέσει και το ίδιο το δίκτυο των νέων νομικών μέρος του εορτασμού της 20ης Ιουνίου. Με αυτή την αφορμή η ELSA Komotini ανέλαβε να παρουσιάσει τις σημαντικότερες πτυχές του νομικού καθεστώτος του πρόσφυγα, το περιεχόμενο της διεθνούς προστασίας και σχετικά στατιστικά στοιχεία. 2
Παράλληλα, ως διοργανώτρια του Χειμερινού Νομικού Σχολείου με θέμα «Προσφυγικό & Μεταναστευτικό Δίκαιο», θα παρουσιάσει μέσα από το ακαδημαϊκό πρόγραμμα του, τις ποικίλες νομικές πτυχές που παρουσιάζει το προσφυγικό φαινόμενο και η διαχείριση των προσφυγικών ροών από τα κράτη. Ορισμός - Κριτήρια για τον καθορισμό του καθεστώτος του πρόσφυγα Σε πρώτη φάση, θα παρουσιαστεί ο ορισμός της έννοιας του πρόσφυγα και στην συνέχεια θα ακολουθήσει μια ειδικότερη ανάλυση των κριτηρίων αναγνώρισης του καθεστώτος του πρόσφυγα. Έτσι, σύμφωνα με το άρθρο 1 της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 και το συναφές με αυτήν Πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης του 1967, πρόσφυγας θεωρείται κάθε πρόσωπο το οποίο εξαιτίας δικαιολογημένου φόβου δίωξης λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, κοινωνικής τάξης ή πολιτικών πεποιθήσεων βρίσκεται έξω από τη χώρα της οποίας είναι υπήκοος και δεν δύναται ή, λόγω του φόβου αυτού, δεν επιθυμεί να απολαύσει την προστασία της χώρας αυτής, ή εάν δεν έχει υπηκοότητα και βρίσκεται έξω από την χώρα της προηγούμενης συνήθους διαμονής του δεν δύναται ή, λόγω του φόβου αυτού δεν επιθυμεί να επιστρέψει σε αυτήν. ● Δικαιολογημένος φόβος δίωξης Είναι προφανές ότι ο φόβος συνιστά μία υποκειμενική έννοια η διαπίστωση της οποίας απαιτεί αξιολόγηση της ψυχικής κατάστασης και των δηλώσεων του αιτούντος αναγνώριση. Η προσθήκη του όρου δικαιολογημένος υποδηλώνει ότι πρέπει να συντρέχουν παράλληλα και αντικειμενικά πραγματικά δεδομένα τα οποία έχουν οδηγήσει στην θεμελίωση του φόβου. 3
Η δίωξη δύναται να λάβει τη μορφή κινδύνου για την ζωή ή την ελευθερία, καθώς και σοβαρών παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. ● Φυλή, θρησκεία, εθνικότητα, κοινωνική τάξη, πολιτικές πεποιθήσεις Ο δικαιολογημένος φόβος δίωξης θα πρέπει να οφείλεται σε κάποια από τις ανωτέρω αιτίες ή σε συνδυασμό αυτών. Οι όροι της φυλής και της θρησκείας ερμηνεύονται εν ευρεία εννοία, ως η ένταξη σε κάποια εθνική ομάδα και θρησκευτική κοινότητα αντίστοιχα. Η δίωξη λόγω εθνικότητας μπορεί να συνίσταται σε μέτρα εναντίον μιας εθνικής μειονότητας, ενώ η δίωξη λόγω κοινωνικής τάξης εδράζεται στην αντιμετώπιση μιας κοινωνικής ομάδας ως εμπόδιο στις κυβερνητικές πολιτικές. Τέλος, για την θεμελίωση δίωξης εξαιτίας πολιτικών πεποιθήσεων απαιτείται μη ανοχή τους από τις εθνικές αρχές. Οι τελευταίες πρέπει να έχουν λάβει γνώση των εν λόγω πεποιθήσεων και να τις έχουν αποδώσει στον αιτούντα αναγνώριση του προσφυγικού καθεστώτος. ● Έξω από την χώρα υπηκοότητας Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί ο αιτών να βρίσκεται έξω από τα σύνορα της χώρας υπηκοότητας του, ενώ ο δικαιολογημένος φόβος δίωξης πρέπει να τελεί σε άμεση σύνδεση με την χώρα υπηκοότητας. Το παράνομο της εισόδου του αιτούντος σε κάποια άλλη χώρα δεν επιδρά στην αναγνώριση του ως πρόσφυγα. ● Αδυναμία ή άρνηση απόλαυσης της προστασίας της χώρας υπηκοότητας Η αδυναμία αυτή εντοπίζεται σε συνθήκες που δεν συνάδουν με τη βούληση του ενδιαφερόμενου προσώπου, ενώ η άρνηση της προστασίας πρέπει να έχει σαν δικαιολογητική βάση την ύπαρξη σχετικού δικαιολογημένου φόβου δίωξης. 4
● Αδυναμία ή άρνηση επιστροφής στην χώρα προηγούμενης συνήθους διαμονής για ανιθαγενείς που βρίσκονται εκτός αυτής Η φράση αυτή υποδηλώνει ότι δεν θεωρούνται όλοι οι ανιθαγενείς πρόσφυγες, αλλά θα πρέπει να έχουν εγκαταλείψει την χώρα συνήθους διαμονής για συγκεκριμένους λόγους (βλέπε ορισμό) και, συνήθως, να μην δύνανται να επιστρέψουν σε αυτήν, προκειμένου να θεωρηθούν πρόσφυγες. Εξαιρέσεις Η συνθήκη της Γενεύης προβλέπει, μεταξύ άλλων, ορισμένες διατάξεις βάσει των οποίων ορισμένα πρόσωπα, αν και πληρούνται στο πρόσωπο τους οι θετικές προϋποθέσεις για την αναγνώρισή τους ως πρόσφυγες, αποκλείονται από το εν λόγω καθεστώς. Τα πρόσωπα αυτά διακρίνονται σε 3 κατηγορίες: 1) Πρόσωπα που απολαμβάνουν ήδη προστασία ή αρωγή από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών 2) Πρόσωπα που θεωρείται ότι δεν έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας Εδώ εντάσσονται πρόσωπα που βρίσκονται μεν εκτός της χώρας υπηκοότητας τους, αλλά απολαμβάνουν τα περισσότερα δικαιώματα που διαθέτουν οι υπήκοοι αυτής, χωρίς όμως να έχουν επισήμως την υπηκοότητα της χώρας. 3) Πρόσωπα που θεωρείται ότι δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας Εδώ εντάσσονται όσοι: ● Έχουν διαπράξει έγκλημα κατά της ειρήνης, έγκλημα πολέμου ή έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. ● Έχουν διαπράξει σοβαρό αδίκημα του κοινού ποινικού δικαίου πριν την είσοδο τους στην χώρα ως πρόσφυγες ● Έχουν κριθεί ένοχοι για ενέργειες αντίθετες στους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών.
5
Αντιθέτως, ιδιάζουσες υποθέσεις που χρήζουν και ιδιαίτερης προστασίας αποτελούν: Α) Οι πρόσφυγες πολέμου Β) Λιποτάκτες και πρόσωπα που αποφεύγουν την στρατιωτική υπηρεσία Γ) Πρόσωπα που έχουν καταφύγει σε πράξεις βίας Κυριότερες συνέπειες αναγνώρισης του καθεστώτος του πρόσφυγα Η Σύμβαση της Γενεύης του 1951 προβλέπει, μεταξύ άλλων, 3 συνέπειες για όσους στο πρόσωπο των οποίων έχει αναγνωριστεί το καθεστώς του πρόσφυγα: 1) Το μη αξιόποινο της παράνομης εισόδου/διαμονής των προσφύγων Προβλέπεται άρση του αξιοποίνου για τους πρόσφυγες που εισήχθησαν παράνομα σε ξένη χώρα, αλλά και για όσους βρίσκονται ήδη παράνομα στο έδαφος ξένης χώρας. 2) Η μη απέλαση πρόσφυγα Απαγορεύεται η απέλαση πρόσφυγα ο οποίος διαμένει νόμιμα στο έδαφος χώρας συμβαλλομένης στην Σύμβαση της Γενεύης, εκτός αν συντρέχουν λόγοι εθνικής ασφάλειας ή δημόσιας τάξης. 3) Η αρχή της μη επαναπροώθησης (non-refoulement) Σύμφωνα με την βασική αυτή αρχή του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, καμία συμβαλλόμενη χώρα δεν επιτρέπεται να αποστείλει τον πρόσφυγα σε χώρα όπου θα απειληθεί, βασανιστεί ή κακοποιηθεί, είτε πρόκειται για την χώρα καταγωγής του είτε για την χώρα της συνήθους διαμονής του. Όλα τα παραπάνω αφορούν την προστασία των προσφύγων σε διεθνές επίπεδο, ενώ εξειδίκευσή τους γίνεται τόσο κι από την ευρωπαϊκή νομοθεσία (Κανονισμός αριθ.343/2003 - Δουβλίνο ΙΙ και Κανονισμός αριθ. 604/2013 - Δουβλίνο ΙΙΙ ) όσο και από την ελληνική νομοθεσία (ν.4636/2019). 6
Οι αιτούντες διεθνούς προστασίας (Άσυλο) Η αναγνώριση καθεστώτος πρόσφυγα από τις αρχές του κράτους υποδοχής δεν είναι αυτόματη και ειδικά σε περιόδους έντασης του προσφυγικού φαινομένου, οι σχετικές αποφάσεις επί των αιτήσεων καθυστερούν σημαντικά. Τα κράτη είναι υποχρεωμένα να διαθέτουν ένα «σύστημα ασύλου» για τους αιτούντες διεθνούς προστασίας, το οποίο δεν θα θέτει σε κίνδυνο πιθανούς πρόσφυγες και θα εγγυάται ότι δεν θα δεχτούν δυσμενή μεταχείριση μέχρι την αμετάκλητη απόφαση επί της αιτήσεως τους. Οι αιτούντες διεθνούς προστασίας, δεν μπορούν ωστόσο να θεωρηθούν πρόσφυγες, γι’ αυτό και το πλαίσιο ασύλου αποτελεί ένα minimum προσφυγικής προστασίας, το οποίο λήγει με την έκδοση απορριπτικής απόφασης. Με την έγκριση του αιτήματος, ο αναγνωρισμένος πλέον πρόσφυγας διατηρεί όλα τα δικαιώματα που είχε ως αιτών διεθνή προστασία, ενώ παράλληλα αίρονται αρκετοί από τους περιορισμούς που είχε ως αιτών άσυλο (πχ. λαμβάνει ταξιδιωτικά έγγραφα, μπορεί να αιτηθεί άδεια παραμονής, να έχει πρόσβαση σε ευρύ φάσμα εκπαιδευτικών και προνοιακών προγραμμάτων κλπ). Στο ελληνικό δίκαιο όλα τα ζητήματα που αφορούν τους αιτούντες άσυλο ρυθμίζονται από την Σύμβαση της Γενεύης και τους σχετικούς Κανονισμούς και Οδηγίες της ΕΕ στο πλαίσιο του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου. Επικουρική Προστασία: Αποτελεί συμπληρωματική μορφή διεθνούς προστασίας και οι προϋποθέσεις χορήγησης της διέπονται από την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία. Το καθεστώς επικουρικής προστασίας χορηγείται από τα κράτη-μέλη της ΕΕ σε υπηκόους τρίτων χωρών ή σε ανιθαγενείς που πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις και δεν μπορούν να υπαχθούν στο πεδίο εφαρμογής της Σύμβασης της Γενεύης. Αναφέρεται σε πολίτες τρίτων χωρών σε σχέση με τους οποίους αναμένεται ότι, εάν επιστρέψουν 7
στην χώρα καταγωγής τους ή, στην περίπτωση ανιθαγενών, στην χώρα της προηγούμενης συνήθους διαμονής τους, θα αντιμετωπίσουν πραγματικό κίνδυνο σοβαρής βλάβης, ενώ δεν είναι σε θέση ή δεν επιθυμεί, λόγω του κινδύνου αυτού, να τεθεί υπό την προστασία της συγκεκριμένης χώρας. Σύμφωνα με την Οδηγία 2011/95/ΕΕ, η σοβαρή βλάβη συνίσταται σε: α) θανατική ποινή ή εκτέλεση, ή β) βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία, ή γ) σοβαρή προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου, λόγω βίας ασκούμενης αδιακρίτως σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης. Τόσο οι προϋποθέσεις όσο και οι συνέπειες της αναγνώρισης του καθεστώτος επικουρικής προστασίας διαφέρουν από τις αντίστοιχες του καθεστώτος του πρόσφυγα και δεν πρέπει να συγχέονται. Χειμερινό Νομικό Σχολείο με θέμα «Προσφυγικό & Μεταναστευτικό Δίκαιο» Η ELSA Komotini δίνοντας έμφαση στην προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την προστασία τους, διοργανώνει τα τελευταία δύο χρόνια Winter ELSA Law School (WELS) με θέμα «Προσφυγικό & Μεταναστατευτικό Δίκαιο». Αποτελεί ένα εβδομαδιαίο, εντατικό, ακαδημαϊκό πρόγραμμα κατά την διάρκεια του οποίου δεκάδες φοιτητές και νέοι νομικοί από όλο τον κόσμο παρακολουθούν πάνω από 30 ώρες ακαδημαϊκού προγράμματος στα αγγλικά -το οποίο περιλαμβάνει workshop, διαλέξεις, case-studies- και έχουν την δυνατότητα να επισκεφτούν το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης Προσφύγων στο Φυλάκιο, Έβρου. 8
Το ακαδημαϊκό πρόγραμμα του Winter School αναπτύσσει με τρόπο διαδραστικό τις νομικές, ανθρωπιστικές και δικαιοπολιτικές πτυχές της προσφυγικής κρίσης, εμβαθύνει στο ισχύον νομικό πλαίσιο και προσεγγίζει την καθημερινότητα των προσφύγων και των αρμόδιων αρχών, συνδυάζοντας την απόκτηση θεωρητικών γνώσεων με την πρακτική εφαρμογή τους. Στο ακαδημαϊκό αυτό εγχείρημα της ELSA Komotini βρίσκονται δίπλα οι σημαντικότεροι φορείς που εργάζονται για την προώθηση/προστασία των δικαιωμάτων των προσφύγων, την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας.
Θεματικές του Προσφυγικού & Μεταναστευτικού Δικαίου που καλύπτονται από το WELS και αναδεικνύουν τις ποικίλες νομικές πτυχές της προσφυγικής κρίσης και της διαχείρισης της Γενικές Αρχές Διεθνούς Π&Μ Δικαίου Περιλαμβάνει τις γενικές αρχές που απαντώνται στο σύνολο των εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών κανόνων δικαίου, αποτελώντας τα θεμέλια του Δικαίου Προσφύγων & Μεταναστών και το minimum προστασίας των προσώπων αυτών (π.χ. αρχή μη-επαναπροώθησης) Διεθνής νομική κατάσταση Προσφύγων Αφορά το νομικό καθεστώς στο οποίο υπάγονται πρόσωπα που πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται για την αναγνώριση «καθεστώτος πρόσφυγα», τις νομικές συνέπειες (βλ. άρση αξιοποίνου παράνομης εισόδου στην χώρα) και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτήν. Νομικό Πλαίσιο Ασύλου Αφορά τους κανόνες δικαίου που εφαρμόζονται στα πρόσωπα που αναζητούν διεθνή προστασία (άσυλο) και προστατεύονται 9
ειδικώς για όσο χρονικό διάστημα εκκρεμούν οι αιτήσεις τους, ανεξάρτητα από την οριστική έκβαση της διαδικασίας ενώπιον των αρχών του κράτους που εξετάζει την αίτησή τους. Διαδικασίες αναγνώρισης διεθνούς & επικουρικής προστασίας Αναλύει τις θετικές και αρνητικές προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί ένα πρόσωπο δικαιούμενο διεθνούς ή επικουρικής προστασίας, τις διαδικασίες απόδειξης, αποδοχής ή απόρριψης των σχετικών αιτήσεων και τις εγγυήσεις που εξασφαλίζουν τις συγκεκριμένες διαδικασίες. Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί & Οδηγίες Η ευρωπαϊκή νομοθεσία λαμβάνει ειδική μέριμνα για θέματα προσφυγικού δικαίου, εναρμονίζοντας στην επικράτειά της πλήθος ζητημάτων που αφορούν αφενός τις διαδικασίες παροχής ασύλου και διεθνούς προστασίας, αφετέρου ειδικές εγγυήσεις και δικαιώματα για τα πρόσωπα αυτά εντός της ΕΕ, τους περιορισμούς στους οποίους αυτά επιβάλλονται και υποχρεώσεις για τις χώρες υποδοχής/φιλοξενίας. Προστασία ασυνόδευτων ανηλίκων Αφορά το ειδικό καθεστώς προστασίας που αναγνωρίζεται σε ασυνόδευτους ανηλίκους, αλλά και το σύνολο της ιδιαίτερης μέριμνας που τα κράτη οφείλουν να λαμβάνουν υπέρ της ευάλωτης αυτής κατηγορίας. Ευρωπαϊκός Μηχανισμός ελέγχου συνόρων Παρουσιάζει το ευρωπαϊκό πλαίσιο που διέπει τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης, τη συμβατότητα του ελέγχου αυτού με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις των κ-μ της Ε.Ε. και των χωρών «Σένγκεν» και την μέριμνα που λαμβάνεται για την διαχείριση της προσφυγικής κρίσης. 10
ΕΣΔΑ & Προσφυγικό Δίκαιο Αφορά το πεδίο αλληλεπίδρασης μεταξύ των διατάξεων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, του Προσφυγικού Δικαίου και της Νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Διαχείριση προσφυγικής κρίσης & ανθρώπινα δικαιώματα Αναδεικνύει τα επιχειρησιακά και νομικά ζητήματα που παρουσιάζονται κατά την διαχείριση των προσφυγικών κρίσεων και τις εγγυήσεις που πρέπει να λαμβάνει υπόψη η δράση των κρατών-φορέων διαχείρισης για την προστασία της ασφάλειας των προσώπων και των δικαιωμάτων τους. Πολιτικές επαναπατρισμού, μετεγκατάστασης & ενσωμάτωσης Αποτελούν μία ειδική πτυχή της διαχείρισης των προσφυγικών ροών και αφορούν στην ανεύρεση λύσεων για την αντιμετώπιση των συνεπειών εγκατάστασης προσφυγικών πληθυσμών σε χώρους/χώρες που δεν ενδείκνυνται για την φιλοξενία τους, την μετακίνηση τους σε νέους ασφαλείς τόπους υποδοχής και τις πρωτοβουλίες που διευκολύνουν την ενσωμάτωση τους στις κοινωνίες υποδοχής αυτών. Διεθνείς Συμβάσεις & Προσφυγικό Δίκαιο Η διεθνής κατοχύρωση των δικαιωμάτων των προσφύγων και ο συντονισμός της διαχείριση των προσφυγικών κρίσεων επιδιώκεται ευρύτατα μέσω διμερών ή πολυμερών διεθνών συμβάσεων και πολιτικών συμφωνιών σε περιφερειακό επίπεδο, οι οποίες παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον από νομικής και ρυθμιστικής άποψης. Δίκαιο Θάλασσας – Υποχρέωση διάσωσης Οι θαλάσσιες διελεύσεις βρίσκονται στο επίκεντρο της προσφυγικής κρίσης και του δράματος που εξελίσσεται εν έτει 2020 (Αιγαίο, Μάλτα, Ιταλία, Γιβραλτάρ, Λατινική Αμερική) 11
αποτελώντας το σημείο τομής του προσφυγικού δικαίου, δικαίου της θάλασσας και των εθιμικών και συμβατικών υποχρεώσεων διάσωσης και αρωγής στην θάλασσα. Ακαδημαϊκοί Υποστηρικτές & Πάροχοι Αιγίδας του WELS Komotini με ξεχωριστή προσφορά υπέρ των προσφύγων, της διαχείρισης της κρίσης και της ανάπτυξης του Προσφυγικού Δικαίου Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες FRONTEX Υπουργείο Μετανάστευσης Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων Ανθρώπου Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες Δανικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες Ίδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
12
Στατιστικά σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες - 82,466,625 άτομα βρίσκονται το 2020 σε καθεστώς χρηζόντων βοήθειας (πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο, ανιθαγενείς κλπ) - Περισσότερα από 135.000 εξ αυτών βρίσκονται στην Ελλάδα - 70.8 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εξαναγκασθεί να εγκαταλείψουν τον τόπο ιθαγένειας τους, εκ των οποίων 25.9 εκατομμυρία προσφύγων και 3.5 εκατομμύρια αιτούντων άσυλο - Το 57% των καταγεγράμενων προσφύγων προέρχεται από τη Συρία, το Αφγανιστάν και το Νότιο Σουδάν - Το 2020 έχουν καταγραφεί στη Μεσόγειο 25.461 αφίξεις προσφύγων και μεταναστών, εκ των οποίων οι 10.076 στην Ελλάδα
13
Let the Human In You GRow
Νομική Έρευνα
Παύλος Κλάγκος Γιώργος Παλαμιδάς