Primjena mikroprocesora kod kontrole brzine vozila

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

IZVOD : Zadatak ovog diplomskog rada je da objasni primjenu radarskih sistema kod praćenja i kontrolisanja brzine kretanja vozila pomoću mikroprocesora.

ABSTRACT: The mission of this paper is to explaine radar system’s and how we can track vehicle with them and control how fast they move, and usage microprocessors in control of speed of the vehicle.

DIPLOMSKI RAD ppaallee@hotmail.com

1

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

SADRŽAJ :

1. UVOD……………………………………………………………...…………..……..…3 2. RADARSKI SISTEMI ZA KONTROLU BRZINE KRETANJA...................….....…4

2.1.

Primjene radara i frekvencije na kojima rade radarski sistemi.......…

6

2.2.

Doplerov efekat…………………………………………………. …..7

3. MIKROPROCESORSKI UREĐAJI ZA KONTROLU BRZINE…………………... 10 4. SIMULATOR

RADARSKIH

SIGNALA

ZA

DIGITALNI

RADARSKI

PRIJEMNIK NOVE GENERACIJE ................................................................12

4.1. Princip rada simulatora.......................................................................16 4.2. Softver za simulator............................................................................18 5. REALIZACIJA GENERATOR TALASNIH OBLIKA U RADARU PRIMJENOM

DDS TEHNOLOGIJE………………………………...….......................... …21

6. RADARI ………………………………………………………………...…30 6.1.

Travimo……………………………………………………………..

29 2

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

6.2. X band komar……………………………………………………….31 6.3. Laser ………………………………………………………………..34 6.4.

Antiradari……………………………………………………………

36 6.5. Primjeri radar detektora…………………………………………….38

7. ZAKLJUČAK………………………………………………………………44 8. REFERENCE………………………………………………………..……45

1. UVOD Radarski sistem je elektromagnetski sistem za detekciju i određivanje lokacije objekata.

Radarski sistemi imaju ulogu da prošire mogućnosti ljudskih čula, odnosno da ostvare ono što se ljudskim okom ne može vidjeti, na primjer da “vide” u mraku po magli ili kiši, ili da izmjere rastojanje od objekata.

Prve upotrebljive radare imali su Britanci na početku Drugog svjetskog rata. Pomoću radara lakše su pratili nalete njemačkih aviona, te lakše organizovali odbranu. Moderni radari se koriste u zrakoplovstvu i pomorstvu za traženje ciljeva, ali i u astronomiji kod proučavanja površine dalekih planeta. U današnje doba radare koristi i policija za određivanje brzine vozila.

Upotrebom radara u mnogome je olakšan rad policijskim službenicima i mnogo je smanjen broj saobraćajnih nesreća što je prvenstveno bio njihov cilj.

U ovom radu ćemo objasniti radarske sisteme, kao i same radare i upotrebu mikroprocesora pri kontroli brzine vozila. U svijetu je sve veća upotreba radara i mikroprocesora i automatizacija u svim poljima, pa tako i u saobraćaju. Cilj ovog rada je prvenstveno da objasni upotrebu radara i mikroprocesora u saobraćaju.

U svijetu je sve veća upotreba radara i mikroprocesora dok je kod nas upotreba dosta manja i oprema koja se koristi u svijetu je već prevaziđena. U saobraćaju, prvenstveno saobraćajnoj policiji, najviše se koriste laserski radari koji su objašnjeni u ovom radu.

3

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

2. RADARSKI SISTEMI ZA KONTROLU BRZINE KRETANJA Radarski sistem je elektromagnetski sistem za detekciju i određivanje lokacije objekata.

Tipični radarski ciljevi su :  

avioni, rakete,



sateliti,



meteroiti



jonizovani slojevi oblaka itd.

Položaj radarskog cilja određuje se sa tri koordinate : 

Dvije ugaone ( azimut i elevacija )



Treća je udaljenost radarskog cilja od radara

Azimut (α) je ugao u horizontalnoj ravni kojim se definiše položaj radarskog cilja u odnosu na pravac server.

Elevacija ( β ) je ugao u vertikalnoj ravni pravca radar-radarski cilj u odnosu na horizontalnu ravan.

4

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________



Korištenje mikrotalasa u radarskim sistemima

Tačnost određivanja koordinata je utoliko veća ukoliko antena efikasnije usmjerava izračenu energiju i ukoliko radarski cilj efikasnije reflektuje radarski talas.

Na narednoj slici je prikazana pojednostavljena blok šema radarskog sistema:

Slika 1. Pojednostavljena blok šema radarskog sistema.

Na prijemu su prisutna tri signala : Emitovani signal s (t), 5

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Reflektovani signal s (t-to), i Signal šuma n (t).

Ako su predajna i prijemna antena dislocirane, R1±R2 sistemu.

radi se o biostatičkom radarskom

U slučaju da su antene na istom mjestu R1=R2=R radarskom sistemu.

onda se govori o monostatičkom

2.1. PRIMJENE RADARA I FREKVENCIJE NA KOJIMA RADE RADARSKI SISTEMI

Primjena u vojnoj industriji :  Vojne primjene su najčešća primjena radarskih sistema  Radar je važna komponenta sistema za vazdušnu odbranu kao i za operacije vezane za projektile i drugo oružje  Na primjer služi za osmatranje pri čemu se vrši detekcija nekog objekta, prepoznavanje objekta, praćenje objekta itd.  Ako je u pitanju dejstvo oružjem uz radarsku kontrolu onda radar prati cilj, npr. usmjerava oružje ka tom cilju itd.  Kod dejstva pomoću projektila mogu se koristiti radarske tehnike za navodjenje projektila.  Radari sa jako visokom rezolucijom koriste se za detektovanje fiksnih i pokretnih ciljeva na bojnom polju.

6

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

 Meteorologija Za osmatranje dešavanja u atmosferi u cilju predvidjanja vremenskih prilika- radarski sistemi su najvažnije sredstvo za prikupljanje podataka potrebnih za prognozu vremena. Druga izuzetno važna namjena je u nacionalnim sistemima protivgradne zaštite. Radari se koriste širom svijeta za kontrolu vazdušnog saobraćaja u okolini aerodroma kao i duž puta između dva aerodroma (koridora).

Radari se široko koriste od strane saobraćajne policije za mjerenje brzine vozila radi sprovođenja zakonom propisanih ograničenja brzine. Koriste na brodovima i čamcima radi bezbjednosti plovidbe i navigacije naručito kad je vidljivost slaba. Radarima su takođe opremljene sve kosmičke letjelice. Radari se između ostalog koriste i za posmatranje naše planete. Veliki radari smješteni na zemlji služe za detektovanje i praćenje satelita i drugih objekata u svemiru.

Mogu se koristiti za razna beskontaktna mjerenja brzine i rastojanja na primjer kod istraživanja nafte i gasa ili kretanja nekih životinja kao što su insekti i ptice…

Po dimenzijama, dometima i drugim karakteristikama radari se mogu razlikovati. Mogu biti tako mali da se mogu držati u ruci ili tako veliki da mogu zauzeti čitavo fudbalsko igralište. Dometi radara mogu se kretati od tako malih da se cilj skoro može dodirnuti, da tako velikih da se mogu dostići druge planete. Konvencionalni radari rade u mikrotalasnoj oblasti. Oni mogu raditi na različitim frekvencijama počev od MHz regiona do par stotina GHz. Postoji veći broj tačno definisanih frekvencijskih opsega u okviru kojih mogu raditi radarski sistemi. Oni su dodjeljeni od strane Internacionalne telekomukacione unije ( ITU).

Na primjer za rad radara u C opsegu ( 4-8 GHz) dodjeljen je frekvencijski opseg 5250 – 5925 GHz.

2.2. Doplerov efekat

Doplerov efekat predstavlja promjenu frekvencije radarskog eho signala zbog postojanja razlike u brzinama između radara i pokretnog cilja.

Kada se objekat približava radaru frekvencija primljenog signala se poveća u odnosu na frekvenciju emitovanog signala i obrnuto. Mjerenjem Doplerove frekvencije može se mjeriti brzina kretanja objekta.

7

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Pored eho signala od željenog cilja do radara stižu eho signal i od raznih drugih objekata u okruženju.

Ovi drugi eho signali mogu biti većeg reda od veličine od željenog eha pa je onda teško detektovati željeni cilj. Zato ako se cilj kreće u odnosu na okolinu pogodno je iskoristiti to svojstvo radi odvajanja od ostalih objekata.

Danas svi savremeni radari visokih performansi za protivvazdušnu odbranu i za civilnu kontrolu vazdušnog saobraćaja koriste Doplerov efekat. Doplerov efekat se koristi kod FM – CW Doplerovog radara, MTI radara, impulsnog Doplerovog radara itd.

Za slučaj nepokretnih objekata kod FM – CW radara frekvencijska razlika između emitovanog i primljenog signala je pozitivna duž pozitivnog segmenta signala i negativna tokom negativnog dijela signala.

Ako je u pitanju pokretan objekat frekvencijskoj razlici će se superponirati i Doplerov pomjeraj.

Pod pretpostavkom da se objekat kreće prema radaru tokom pozitivne periode će se frekvencijska razlika smanjiti za Doplerovu frekvenciju dok će se tokom negativne periode uvećati za taj iznos.

FM – CW Doplerov radar nalazi primjenu u mjerenju brzine vozila i u mjerenju međusobnog rastojanja između vozila. Na primjer postoje Doplerovi radari namjenjeni za upozorenje u toku vožnje ako brzina približavanja drugog vozila ili rastojanje predstavljaju potencijalnu opasnost.

Kod FM – CW Doplerovih radara za razliku od impulsnih radara ne postoje ograničenja u smislu minimalnog rastojanja koje se može mjeriti.

Za ovakve aplikacije radari mogu biti relativno mali i potrebne su male predajne snage koje mogu biti reda nekoliko W.

8

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Slika 2. Doplerova frekvencija

MTI ( Moving Target Indicator) radar je impulsni radar koji koristi Doplerov pomjeraj frekvencije. Suština rada je u sljedećem : Ako se emituje signal frekvencije f koji se može predstaviti kao (1)

Onda je prijemni signal jednak

(2) Kod objekata koji su nepokretni Doplerova frekvencija je jednaka nuli pa je izlazni signal konstantan u vremenu. Sa druge strane eho signal sa pokretnog objekta zbog Doplerovog pomjeraja daje kao rezultat izlazni signal koji je vremenski promjenjiv. To je osnova za eliminaciju stacionarnih ehoa sa nepokretnih objekata i detekciju onih koji se kreću.

9

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Slika 3. Uprošteni prikaz izlaznog signala jednog MTI radara.

3. MIKROPROCESORSKI UREĐAJI ZA KONTROLU BRZINE

Mikroprocesor je složeni programski upravljački sklop koji prikuplja, dekodira i izvršava instrukcije. Dakle, mikroprocesor odgovara po funkciji i namjeni centralnoj procesnoj jedinici digitalnog računara. On se izvodi u tehnologiji visokog ili vrlo visokog stepena integracije ( LSI Large Scale Integration, VLSI – Very Large Scale Integration). Većina mikroprocesora se izvodi kao jedan čip, a neki se ostvaruju sa više čipova ( npr. 32 – mikroprocesor i iAPX).

Mikroprocesor sarađuje sa memorijskim ulazno-izlaznim modulima digitalnog sistema: prikuplja instrukcije ili naredbe, te prima, obrađuje i šalje podatke. Mikroprocesor, kao centralna procesorska jedinica, ima sklopove za rukovanje podacima i upravljačke sklopove.

Sklopovi za rukovanje podacima sastoje se od : 

aritmetičko – logičke jedinice koja izvodi aritmetičko - logičke operacije ,



akumulatora koji se upotrebljavaju za privremeno pohranjivanje operanada što 10

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

sudjeluju u aritmetičko ili logičkim operacijama, te privremeno pohranjivanje rezultata i ulazno – izlaznih podataka, 

registara opšte namjene za pohranjivanje operanada i među-rezultata,



registara uslova ili statusa – registara gdje se pojedini bitovi automatski postavljaju prema rezultatima operacije aritmetičko – logičke jedinice ili stanja centralno procesorske jedinice,



adresnih registara koji sadrže adresu u postupku prikupljanja podataka ili instrukcija,



relokacijskih ili segmentnih registara koji se upotrebljavaju za pokazivanje pojedine memorijske segmente u memorijskom prostoru.

Mikroprocesori, već prema arhitekturi imaju sve ili samo neke od nabrojanih komponenti.

Upravljački sklopovi sastoje se od : 

posebnog adresnog registra – programskog brojača koje sadrži adresu sljedeće instrukcije,



registra instrukcija gdje se nalazi operacijski kod instrukcije koja se upravo izvršava,



niza registara prikupljenih instrukcija,



sklopova za dekodiranje koji dekodiraju operacijski kod instrukcije i pobuđuju slijed upravljačkih kanala,



sklopova za vremensko vođenje i upravljanje koji, pobuđeni signalima vremenskog vođenja osnovnog generatora, daju unutrašnje i vanjske upravljačke signale za vremensko vođenje , sinhronizaciju i upravljanje prijenosom podataka.

Slika 4. prikazuje pojednostavljenu blok šemu dvaju 16 – bitnih mikroprocesora s označenim komponentama za rukovanje podacima i upravljanje.

11

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Slika 4. blok šema dva

Pojednostavljena 16-bitna mikroprocesorska.

Na narednoj osnovni svaki

slici prikazani su dijelovi koje sadrži mikroprocesor :

Slika 5 : Dijelovi mikroprocesora.

12

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

4. SIMULATOR RADARSKIH SIGNALA ZA DIGITALNI RADARSKI PRIJEMNIK NOVE GENERACIJE Za potrebe testiranja digitalnog radarskog prijemnika za radar P-12 razvijen je poseban simulator radarskog signala zasnovan na kolu za direktnu digitalnu sintezu pomoću koga se realizuju interni testovi prijemnika (BITE). Generisani test signal može biti na nivou RF-a ili MF-a tako da se njime može testirati i analogni RF front-end . Simulator radarskog signala se može koristiti i za druge namjene.

SIM PP-12 SIM PP-12 ima sljedeće osnovne funkcionalne blokove: 

mikrokontroler SX52BD75,



DDS sintesajzer AD9850,



TCXO takta od 75 MHz,



digitalno/analogni konvertor TLC7226,



atenuator sa PIN diodama,



filtar FIL10.7 sa pojačavačem,



“up“ konvertor (konvertor na gore) i



napajanja: digitalno napajanje +5V i analogna napajanja +5 V, +9V, -9V, +12V. 13

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

SX52BD75 Pripada SX familiji konfigurabilnih komunikacionih kontrolera izrađenih u naprednoj CMOS tehnologiji. Kombinacija napredne tehnologije i RISC-bazirane arhitekture obezbjeđuje veliku brzinu izračunavanja, fleksibilnu I/O kontrolu i efikasnu manipulacuju podacima. SX mikrokontroleri su dvadeset puta brži od konvencionalnih, bez džitera, deteminisani i potpuno reprogramabilni. Jedinstvena kombinacija ovih karakteristika obezbeđuje implementaciju tradicionalnih hardverskih periferija kao softverskih modula ("Virtual Peripheral").

Na čipu se nalazi: 

4096 riječi (10 bita) EE/Fleš programske memorije i 262 x 8 bita SRAM memorije podataka;



dva 16-bitna tajmera zajedno sa 8-bitni preskalerima,



realni brojač sa programabilnim preskalerom;



“watchdog“ tajmer;



analogni komparator;



interni R/C oscilator ( za takt do 4 MHz) i



reset kolo.

SX52BD75 Radi na 75MHz. Ima kompaktan set instrukcija. Vreme izvršenja jedne instrukcije je jedan takt (granjanja tri takta).

Svi pinovi su individualno programabilni kao ulazi, odnosno izlazi. Ulazi se definišu prema nivou kao CMOS ili kao TTL, sa pull-up ili bez .Osam ulaza na portu B se mogu definisati kao IRQ.

14

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Slika 6: Blok šema simulatora radarskog signala SIM PP-12.

AD9850 (ANALOG DEVICES) je visoko integrisano kolo gde se koristi naparedna DDS tehnologija u sprezi sa internim digitalno-analonim konvertorom i komparatorom velike brzine i visokih performansi za realizaciju kompletnog digitalnog programabilnog sintezatora frekvencije i generatora takta. Kada se dovede precizan izvor takta AD9850 generiše spektralno čist, frekvencijsko/fazno programabilni, analogni sinusni talasni oblik na izlazu. Ovaj sinusni talasni oblik može se koristiti direktno kao izvor frekvencije ili se može konvertovati u kvadratni talasni oblik za aplikaciju generatora takta.

Maksimalna brzina takta je 125 MHz. Arhitektura kola dozvoljava generisanje izlaznih frekvencija do jedne polovine frekvencije takta. Predviđena je 32-bitna riječ za podešavanje frekvencije. Kolo takođe predviđa pet bita za digitalno kontrolisanje fazne modulacije, koja omogućava fazni pomeraj izlaza u inkrementima od 180°, 90°, 45°, 22.5° i 11.25° i neku kombinaciju od toga.

Relacija između izlazne frekvencije, referentnog definisana formulom : fOUT = (∆Phase x CLKIN)/232

takta i podešavajuće riječi AD9850 je (3)

gdje je: ∆Phase- vrijednost 32-bitne podešavajuće riječi, CLKIN-frekvencija ulaznog referentnog takta u MHz i fOUT-frekvencija izlaznog signala u MHz. U konkretnoj aplikaciji koristi se eksterni takt -TCXO na 75 MHz. U tom slučaju, rezolucija frekvencije izlaza iznosi 0.0485 Hz. Maksimalna izlazna frekvencija iznosi 37.5 MHz (75 MHz/2). Sintezator omogućava upravljanje minimalnom diskretnom fazom od 11.25º.

TLC7226 Integrisano kolo TLC7226 sadrži četiri 8-bitna digitalno-analogna konvertora sa naponskim izlazima. Za svaki D/A konvertor postoji poseban leč. Podaci se prenose u jedan od ovih lečeva preko zajedničkog 8-bitnog TTL/CMOS kompatibilnog ulaznog porta. Kontrolna logika je po brzini kompatibilna sa većinom 8-bitnih mikroprocesora.

15

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

FIL10.7 FIL10.7 je keramički filtar MURATA. Filtar je propusnik opsega, širine 250 kHz i centralne frekvencije 10.7 MHz. Pojačavač je MAV11.

“Up“ konvertor je realizovan kao poseban modul. Da bi se generisao RF signal za testiranje neophodno je MF signal konvertovati sa frekvencije 10.7 MHz na frekvenciju 160.7 MHz (odnosno u opseg rada prijemnika). Za konverziju na gore koristi se drugi harmonik signala od 75 MHz doveden sa stabilnog lokalnog oscilatora.

U konkretnoj aplikaciji koristi se eksterni takt -TCXO na 75 MHz. U tom slučaju, rezolucija frekvencije izlaza iznosi 0.0485 Hz. Maksimalna izlazna frekvencija iznosi 37.5 MHz (75 MHz/2). Sintezator omogućava upravljanje minimalnom diskretnom fazom od 11.25º.

TLC7226 Integrisano kolo TLC7226 sadrži četiri 8-bitna digitalno-analogna konvertora sa naponskim izlazima. Za svaki D/A konvertor postoji poseban leč. Podaci se prenose u jedan od ovih lečeva preko zajedničkog 8-bitnog TTL/CMOS kompatibilnog ulaznog porta. Kontrolna logika je po brzini kompatibilna sa većinom 8-bitnih mikroprocesora.

FIL10.7 FIL10.7 je keramički filtar MURATA. Filtar je propusnik opsega, širine 250 kHz i centralne frekvencije 10.7 MHz. Pojačavač je MAV11.

“Up“ konvertor je realizovan kao poseban modul. Da bi se generisao RF signal za testiranje neophodno je MF signal konvertovati sa frekvencije 10.7 MHz na frekvenciju 160.7 MHz (odnosno u opseg rada prijemnika). Za konverziju na gore koristi se drugi harmonik signala od 75 MHz doveden sa stabilnog lokalnog oscilatora.

4.1. Princip rada simulatora

Željeni signal (frekvencija i faza) generiše se preko kola za direktnu digitalnu sintezu (DDS) (AD9850). Signal iz DDS-a se uobličava u impuls zadate amplitude preko D/A konvertora (TLC7226), koji generiše analogni napon za upravljanje atenuatorom sa PIN diodama (BA482) i praktično definiše amplitudu impulsa.

Sa aspekta simulatora definisani su sledeći Ulazi/Izlazi: 16

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Ulazi: 2 linije za upravljanje režimom Postoji četiri režima rada simulatora. Izbor se vrši preko 2 ulazne linije čiji logički nivoi mogu biti: 1) 00 – simulator isključen 2) 01 – nula faze 3) 10 – jedan impuls 4) 11 – slučajna faza 2 linije za ulazne trigere -Triger in 1 : na 345Hz = IRQ1 -Triger in 2 : “Parče neba”= IRQ2 Izlazi:  -osnovni MF izlaz  -RF izlaz  -izlazni triger -Triger out (3 po trigeru Triger in1) i  -izlazni takt- TCXO out (f c=75 MHz) Simulator radarskog signala generiše sljedeće impulse trajanja 6 µS na MF izlazu: osnovni impuls - predajni impuls (Tx), dva klatera i dva cilja. Klateri i ciljevi definišu se prema fazi predajnog impulsa.

U tabeli prikazani su sljedeće osobine impulsa: amplituda, faza i razdaljina između trigera i impulsa.

Slika 7: Generisani impulsi na MF izlazu.

17

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Tabela 1: Osobine generisanih impulsa.

4.2. Softver za simulator SIM PP-12 bazira se na mikrokontroleru SX52BD75.

Osnovni upotrebljeni softverski alat je licencirani razvojni sistem sa probom SX Key/Blitz firme Parallex zajedno sa PC sa minimalnom konfiguracijom ( min. procesor 80486, Windows 95/98/NT4, min. 16 Mb RAM-a, min. prostor na HDD 1 Mb, 1.44 flopi, 1 serijski port).

Proba SXKey vezuje se preko DB9 konektora sa PC (COM1 ili COM2). Sa druge strane proba se povezuje sa ciljnom pločom preko 4-pina interfejsa: OSC1, OSC2, VDD, VSS. Razvojni sistem obuhvata programski/dibagerski sofverski i to:  asembler − SXKey28L verzija 1.07 (osnovni SX18/28 – univerzalna proba), − SXKey48/52 verzija 1.12. 

firmver probe − SXKey revizija F .

Softver Simulatora je realizovan u asembleru i pomoću izvornih memonika i editoru ASCII tipa (Notepad...). Upotrebljeni mikokontroler koristi interni EE/fleš od 4 kB riječi koji sadrži program. Programiranje EE/fleša vrši se preko SXKey- razvojnog sistema.

18

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Dijagram toka glavnog programa za SIM PP-12 prikazan je na slici.

Slika 8: Dijagram toka glavnog programa za SIM PP- 12

19

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Na prethodnom primjeru je prikazana realizacija simulatora radarskih signala SIM PP-12 za testiranje digitalnog radarskog prijemnika. Generisani test signal može biti na nivou RF-a ili MFa tako da se njime može testirati i analogni RF ‘’front-end''. Dato je tehničko rešenje bazirano na kolu za direktnu digitalnu sintezu kao i eksperimentalni rezultati funkcionalne provere prijemnika pri pobuđivanju radarskim eho signalom generisanim pomoću simulatora SIM PP-12.

20

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

5. GENERATOR TALASNIH OBLIKA U RADARU PRIMJENOM „DDS” TEHNOLOGIJE

DDS je tehnologija za dobijanje analognog signala iz jednog prostog taktovanog frekvencijskog izvora digitalno kontrolisanog. Ova tehnologija obezbjedjuje visoku tačnost frekvencije temperaturnu i vremensku stabilnost, promjenu frekvencije u širokom propusnom opsegu i veoma brzo podešavanje frekvencije sa kontinualnom fazom.

Ovdje će biti objašnjene osnovne arhitekture DDS-a i neke prednosti sistema u kojem se koristi kao i performance cijelog sistema. Realizovan je labaratorisjki model generator složenih radarskih signala zasnovan na razvojnoj platform sa DDS čipom AD 9854 od proizvodjača Analog Devices. Generisani signali su digitalizovani pomoću PC računara sa PCI akvizicijskom karticom AD9810 od proizvojača AD Link.

Uproštena struktura DDS-a je prikazana na slici. Sintenzator ima dva digitalna ulaza : programibilni korak faze i referenti takt signal. Na izlazu iz sintizatora je analogna sinusoida sa frakvencijom fout.

Kao što je prikazano na slici kolo je lako podijeliti na tri manja bloka : akumulator faze, fazno-amplitudski konvertor i DA konvertor. Prva dva bloka su digitalna kola.

Akumulator faze je prost sabirač sa programibilnim korakom koji je ujedno i korak faze signala na izlazu svakog ciklusa.

Slika 9: Strukturna šema DDS-a.

21

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

U svakom taktu fazni akumulator generiše fazu izlazne sinusoide i to sa svim nulama predstavlja 0 radijana a sa svim jedinicama 2 π radijana.

Kolo za konverziju faze u sinusoidu uzima najvažnije bite iz faznog akumulatora i generiše sinusoidu na izlazu a zatim se odredjuje rezolucija pratećeg kola koje je uglavnom DA konvertor.

Izostavljanje najvažnijih bita je neophodno da bi se smanjila kompleksnost konverzije faze u sinusoidu. Fazni akumulator i fazno - sinusni konvertor zajedno formiraju DDS sistem sa digitalnim izlazom. Iz ovog zaključujemo da je DA konvertor jako bitan dio ovog sistema.

DDS ima prednosti i nedostatke u odnosu na druge frekvencijske sintenzatore npr .PLL DDS omogućava efektivno generisanje digitalnih signala i taj process uglavnom je kontrolisan od strane nekog mikrokontrolera ili digitalnim signal procesom.

Najčešće se koriste DDS čipovi sa rezolucijom od 24 bita, dok se kod nekih koristi i 48 bita.

Slika 10: Funkcionalni blok dijagram DDS čipa AD9854.

22

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Nedostatak DDS-a je ograničen frekvencijski opseg sintetizovanog signala tako da se ovaj pristup ne može koristiti za sintezu RF signala u radarima. Ovaj nedostatak DDS možemo poboljšati ako koristimo hibridni pristup.

Prednost DDS-a u odnosu na PLL je brzina promjene frekvencije. Dijagram uspostavljanja frekvencije prikazan je na narednoj slici. Vremena uspostavljanja prednje ili zadnje ivice impulsa uglavnom su ograničenja kod digitalnih kola i utiču na tak generatora frekvencije.

Slika 11: Poređenje DDS i PLL prilikom okidanja impulsa.

Još jedna prednost DDS-a je mogućnost kontrole preko serijsko – paralelnog porta tako da je potrebno samo jedan eksterni takt da bi se generisao složen signal. Treba napomenuti da DDS čipovi mogu generisati signale čija je frekvencija do 400 MHz sa rezolucijom manjom od 1 Hz.

23

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Slika 12: Modulisani DDS

Prethodna slika prikazuje blok dijagram DDS-a koji omogućava istovremeno faznu modulaciju i amplitudsku modulaciju istog signala. Znači možemo implementirati sve tri vrste digitalne modulacije u DDS sistem.

DDS tehnika se u radarskim sistemima već duže vrijeme koristi prije svega u predajnom kanalu za sintezu složenih talasnih oblika. Razvoj kartica koje sadrže DDS čip sa kompletnim okruženjem omogućila je da predajni radarski signal sintetiše na vrlo jednostavan način.

U ovom radu korištena je kartica sa čipom A9854 od proizvođača Analog Devices. Da bi kartica funkcionisala treba je povezati sa naponskim izvorom, generatorom takta i upravljačkim uređajem, za to se može koristiti mikrokontroler.

Komunikacija sa PC računarom se ostaruje putem paralelnog ili serijskog porta što je popraćeno odgovarajućim softverom koji se dobija zajedno sa karticom od proizvođača. Neke aplikacije koje su prostije ne zahtjevaju programiranje svih registara dok neke zahtjevaju sve.

AD9854 podržava 8- bitne paralelne I/O komunikaciju ili SPI serijsku I/O komunikaciju.

Svi registri mogu da se programiraju i čitaju u istom modu rada.

FSK/BPSK/HOLD, Pin 29 je višenamjenski pin čija funkcija zavisi od izabranog režima rada. Karakteristično je da se ovim pinom može upravljati manuelno, softverski. Za generisanje BPSK radarskog signala moramo realizovati i generator sekvence sinhronizovan sa generatorom takta.

Na slici 13 je prikazan signal koje je generisan na izlazu kartice a njegova autokorelaciona funkcija prikazana je na sljedecoj slici 14.

24

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Slika 13: FSK signal u opsegu 0.1 – 100 kHz.

Slika 14: Autokorelaciona funkcija FSK signala.

25

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

BPSK signalna baza Berkerove sekvence, sistem koji je korišten u ovom primjeru sastoji se od AD9854 evelution board, FPGA kartice, napajanja i računara koji služi za kontrolu čipova i za prikaz i obradu podataka.

Najduža Berkerova sekvenca sastoji se od 13 impulsa i vrlo je bitna u radarskoj tehnici jer je njena autokorelaciona funkcija ima samo jedan izražen pik i to onaj koji predstavlja koristan signal dok su bočni lobovi jednake amplitude. To omogućava da imamo manje lažnih alarma i da lakše podesimo prag prijema.

Slika 15: Berkerova sekvenca u osnovnom opsegu.

26

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Slika 16: Berkerova sekvenca u transponovanom opsegu.

Na sljedećoj slici je prikazana autokorelaciona funkcija Berkerove sekvence kojom se potvrđuje kvalitet generisanog signala. Vidimo da amplitude ima jedan glavni pik koji predstavlja koristan signal dok su bočni lobovi jednaki i na nivou od oko -11 dB što je u skladu sa teorijskim zaključcima.

27

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Slika 17: Autokorelaciona funkcija Berkerove sekvence.

Razvojna platforma AD9854 je uspješno testirana pomoću softvera dobijenog od proizvođača i standardne printer – veze preko paralelnog porta PC računara. Pored registara za upravljanje karticom koriste se i pojedini pinovi.

Možemo zaključiti da testirana DDS platforma radi odlično a da je za realizaciju realnog generator talasnih oblika neophodno projektovati sklop mikrokontroler ili DSP koji će direktno upravljati DDS čipom kako bi sve potencijalne funkcije mogle biti realizovane.

28

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

6.

RADARI

Učestao naziv za sve mjerne instrumente koje koristi policija je radar a situacija je da postoji više vrsta uređaja.

Slika 18. Radar

29

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

6.1. Travimo Travimo je sistem instaliran u operaterska (obično policijska) vozila, a sastoji se od prednje i zadnje kamere te centralne jedinice sa printerom i sistemom koji snima na video traku praćenje vozila. Koristi se u preko 90% slučaja na autoputevima i to najviše u Nemačkoj i Italiji, a ređe u ostalim Evropskim zemljama. Civilni automobil u kome se nalaze najmanje dve osobe od kojih je jedna u civilu, a druga u uniformi. Obično uniformisana osoba sjedi iza vozača kako eventualna meta ne bi primjetila da je pod nadzorom, gdje se istovremeno i nalazi displej na kome se ispisuju sve potrebne informacije o praćenom vozilu.

Video kamera iz automobila snima automobil za kojim se vozi, a radi pravilnog funckionisanja sistema neophodno je voziti bar 200 metara iza praćenog vozila, na približno jednakoj udaljenosti. Tokom praćenja se meta fotografiše četiri puta, a na svakoj od fotografija se nalaze informacije kao što su: brzina kretanja vozila, tačno vreme i put pređen od trenutka kada je počelo snimanje, odnosno nadgleda.

30

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Slika 19. Travimo.

Sistem Travimo po svojoj tehnologiji se ne može nazvati radar već on za brzinu uzima brzinu vozila u kome se nalazi oslanjajući se na to da će vozač policijskog vozila voziti veoma sličnom brzinom kao i vozilo koje se prati. Snimci se mogu podnjeti kao dokaz o počinjenom prekršaju, bilo da je riječ o prekoračenju brzine ili o nekom drugom prekršaju.

Obzirom da sistem Travimo je pasivan sistem, tj. ne emituje nego je riječ o dve kamere i elektronici, logično je da ih radar detektor ne otkriva. Jedini način za izbegavanje policijskih vozila sa ovim sistemom je gledanje u retrovizore i ispred sebe kako bi na vreme uočili „sumnjiva“ vozila. Vozilo koje je primjećeno da se kretalo prevelikom brzinom, prisilno se zaustavlja u zaustavnoj traci i u toj situaciji nema puno pomoći. Slike su dokazni materijal, a za policiju u ovom trenutku jedini problem su zaista vrlo brza vozila (koja mogu da idu preko 240 km/h - naravno mi Vas ne savetujemo da jurite tom brzinom kako bi pobjegli Travimu), ali i taj problem se može rešiti nabavkom jačih i bržih policijskih automobila…

Policijska vozila sa Travimo uređajem još uvek nećete sresti u Srbiji i Bosni i Hercegovini, ali opasnost vreba već u susjednim državama. Mana ovih uređaja je što nemogu da kontrolišu brzinu kretanja u gradskim sredinama, jer je gotovo nemoguće voziti iza nekog kontinuirano 200 metara. Treba napomenuti da je za brzine iznad 100 km/h tolerancija 10%, što znači da će se kod ograničenja od 130 km/h, brzina od 143 km/h smatrati dozvoljenom brzinom.

Sistem Travimo može meriti brzinu i kada stoji metodom orijentira, međutim to se najčešće ne radi tako da se stacionarni Travimo može smatrati "bezopasnim" po pitanju merenja brzine (osim ako uz njega ne stoji radarski ili laserski uređaj, što je sasvim druga priča).

Ali, stacionarni Travimo može registrovati ostale prekršaje, poput preticanja preko pune srednje linije ili nedozvoljena skretanja.

6.2. X BAND KOMAR i K BAND radarski pištolji X band radar „Komar“, je prepoznatljiv po svom bijelom kvadratnom senzoru koji je najčešće postavljen na haubu policijskog vozila ili na poseban stalak. Ovo su radari najstarije generacije koji se danas uobičajeno koriste van većih gradova. Njihov je domet vrlo mali, tako da brzinu mere na udaljenosti do max. 150-200 metara pre nailaska na radar. Jak su izvor zračenja, tako da ih bilo koji od radar detektora otkriva na udaljenostima daleko većima od onih na kojima oni mere brzinu i to i u odlaznom i u dolaznom smeru, ne retko na udaljenosti 31

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

od 1000-1500 m. Zbog toga ne predstavljaju apsolutno nikakvu opasnost u kombinaciji sa radar detektorima. Emituju signal konstantno.

K band radarski pištolj odlikuje način slanja signala u odnosu na X band radara. Rezlika je u tome što K band ne emituje konstantno nego "pulsno", nakon što operater odabere automobil kome želi izmeriti brzinu. Takođe ne predstavlja nikakvu opasnost u kombinaciji sa radar detektorima.

MULTANOVA Ka band radari i "Superwide" band radari u SiCG i Evropskim zemljama postoje samo u obliku tzv. Instant On ili Photo radara koji se kod nas popularno nazivaju „Multanova“.

Multanova je u stvari samo naziv švajcarskog proizvođača radarske opreme. Konkretni aparati koji se koriste u Evropi i u SiCG obuhvataju opremu dva proizvođača: Multanova model 6f i Traffipax. Princip rada oba radara je približno isti i imaju mnoge mogućnosti koje uključuju i mogućnost prenosa podataka na kompjuter te obradu rezultata. Sistem se sastoji od tronošca na kome je smeštena konusna radarska antena, elektronike, akumulatora koji napaja sistem i blica za noćno snimanje. Aparati rade na Ka bandu, tačnije na radarskoj frekvenciji od 34.3 GHz i emituju stalan radarski snop vertikalan na put pod uglom od 21 stepen. Automobil ulazi u taj radarski snop i izlazi iz njega, aparat meri vreme ostanka u snopu i „zna“ dužinu snopa. Po izlasku automobila iz snopa izračunava se brzina i ako je automobil u prekršaju, slika se pomoću fotoaparata koji noću koristi blic. Vlasnik vozila zatim dobija na licu mesta ili na kućnu adresu obaveštenje o počinjenom prekršaju.

Udaljenost od aparata do ruba snopa iznosi maksimalno oko 130-150 m što znači da radar detektor Multanovu detektuje na udaljenosti od 0 do max. 150 m od aparata. Problem je taj što je Multanovin radarski signal srazmjerno slab, tako da se radar detektor „bori“ sa time da odbaci signal kao lažni alarm. Apsolutno superiornim kod ovog radara pokazao se Whistlerov DE 1670 i Cobrina XRS serija modela. Mnogi slabiji radar detektori odbace Multanovin signal kao lažni tako da daju signal vrlo kasno, a u slučaju da aparat nije dobro kalibriran viljuškom za kalibraciju, takođe su moguće greške u detekciji, ali na to se ne može uticati.

Kod aparata Traffipax koji je sličnog izgleda ali kompaktnijih dimenzija, detekcija je olakšana i proteže se na udaljenosti većoj od 200 metara od mesta na kome se prekršioca slika.

Zanimljivost kod oba aparata je ta da će odbaciti slikanje vozila ako više njih vozi paralelno u dve trake bez obzira na brzinu i ako se po noći nije ponovo napunio blic fotoaparata što traje 32

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

do jedne sekunde. Aparati se najčešće podešavaju tako da slikaju prekršitelje koji u zonama od 50 km/h voze iznad 60 km/h, tako da se daje određena zona tolerancije. Takođe je korisno napomenuti da Multanovu zbunjuju nagla ubrzavanja ili nagla kočenja unutar radarskog snopa, dakle 150 m od aparata, tako da je moguće odbacivanje slikanja u tom slučaju.

Multanova može slikati i sa prednje i sa zadnje strane, u Srbiji i Crnoj Gori najčešće se slika s prednje strane.

Slika 20. K band Svaki vozač zaustavljen na taj način tek naknadno moće da dobije na uvid fotografiju koja to dokazuje. Naime, to je metoda kojom se policije sve više služe, iz razloga što fotografija ne govori ništa o vozaču pa prijava ide na vlasnika vozila. A vlasnik vozila je po zakonu dužan da dostavi podatke o osobi koja je tada upravljala vozilom. .

33

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Nisu retki primjeri u kojima vlasnik vozila kao vozača navede svoju babu ili djeda koji ne nemaju vozačku dozvolu. Jednom prilikom vozač je naveo svog 70-godišnjeg oca kao vozača koji je u gradskoj ulici navodno vozio 180 km/h, a jedan motorciklista svoju baku za vožnju velikom brzinom na motoru! Povremeno je moguće na fotografiji prepoznati vozača, pa ako imate brkove ili bradu, nemojte kao vozača navesti svoju suprugu! Zbog bolje mogućnosti identifikacije ovaj uređaj koristi se uglavnom na u slučaju kada vozila dolaze ka njemu, retko snima vozila koja se od njega odmiču, a trenutak u kojem snima je kada je vozilo na vrlo maloj udaljenosti od samog uređaja.

6.3. LASER Laserski pištolji - popularno zvani „laseri“ koji se koriste u Srbiji, Crnoj Gori i Bosni i Hercegovini su pištolji tri proizvođača, reč je o Multanovinom „Star laseru“, Marksmannovom aparatu model LT 20-20 i najčešće Thompsonovom PRO laseru i PRO III laseru, koji je najčešće zastupljen u SiCG. Laser je uređaj koji se najviše koristi zbog lakog prenosa sa jednog mesta na drugo i najčešće se koristi u gradu. Budući da uređaj ima domet više od 800 metara, vozač ima vremena da se zaustaviti, a po zaustavljanju mu se pokazuje display uređaja na kojem je istaknuta brzina kretanja.

Za razliku od radara, laserski pištolj mjeri brzinu samo jednom vozilu koga gledajući kroz okular koji ima „snajperski nišan“ i dvostruko približavanje odabira operater. Operater zatim šalje laserski snop prema odabranom vozilu koji se mora odbiti od vozila i vratiti nazad u aparat koji zatim meri brzinu vozila. Laserski snop se odbija od vertikalnih reflektivnih površina na automobilu, najčešće tablice i farove, a dobro se odbija i od svih hromiranih delova na automobilu. Odličnu pomoć laserima pruža i refleksija CD-R i DVD diskova koje iz „nerazjašnjenih motiva“ često koriste vozači u SiCG. Najbolje laserski snop reflektuju crvena vozila. Laserski pištolj ne može izmeriti brzinu mat crnom vozilu niske siluete sa uvučenim farovima bez prednje tablice kao što bi npr. bila Mazda RX-7 ili Pontiac Firebird.

34

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Slika 21: Laser Laserskim pištoljem mjeri se brzina preko ravnice sa udaljenosti od nekoliko stotina metara pri čemu od umješnosti operatera, vremenskih uslova i vrste vozila zavisi vrijeme poslije koga će operater dobiti očitavanje brzine. Maksimalni domet detekcije za Whistler i Cobra laser detektore je neograničen jer njihova optika omogućava detekciju laserskih i radarskih signala bez obzira na udaljenost. Kod detekcije lasera pomoću radar detektora, mora se brzo reagovati odnosno prilagoditi vožnju propisima zbog kratkog vremenskog perioda potrebnog za očitavanje brzine. Taj period tokom koga bi trebalo da prilagodite brzinu najčešće iznosi između 5-12 sekundi zavisno od kvaliteta radar detektora odnosno njegove osetljivosti. Uvek postoji mogućnost i slučajnog zaustavljanja, polukružnog okretanja ili skretanja u neku od bočnih ulica pre nailaska na samog operatera. Najnoviji radar detektori imaju mogućnost detekcije i zaštite iz svih uglova tzv. 360°. Laseri se koriste i u odlazećem smjeru. Naročito su popularna očitavanja brzine u Mađarskoj i Bugarskoj sa nadvožnjaka i kamufliranih drvenih kućica u šumarcima pokraj autoputeva. U ovim slučajevima operater dojavljuje podatke o vozilu patroli koja presreće vozilo.Verovatno ste se i sami našli u takvoj situaciji i prvo pomislili: to je brzina od nekoga pre mene, ali posle nekog kraćeg vremena po merenju brzine, vrednost se automatski poništava, tako da je ta mogućnost vrlo mala. Za merenje brzine laserom potrebno je nekoliko pokušaja, iskustvo, i svakako vrlo mirna ruka.

35

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Treba napomenuti i činjenicu da laser detektor reaguje samo ako se brzina mjeri vozilu u kome se on nalazi, odnosno u slučaju Whistler i Cobra laser detektora, otkriva se i rezidualna energija odbijanja laserskog snopa od drugih vozila. To znači da ako operater meri brzinu vozilu pored Vašeg, ne mora se dogoditi da Vaš detektor reaguje. Ali, u tom slučaju to i nije ni toliko bitno jer se ne meri Vaša brzina.

Lažni alarmi - radar detektor u gradovima ponekad detektuje tzv. lažne alarme, najčešće u blizini alarma koji osiguravaju prostore odnosno vrata koja se automatski otvaraju, TV i radio repetitora, taxi stanica i sl. Lažni alarmi ne predstavljaju problem jer su slabog intenziteta i mogu se uspješno filtrirati uključenjem „City“ moda (gradski režim) radar detektora. Uvek se pojavljuju na X bandu, retko na K bandu.

Samo bi se dotakli nekih od zabluda koje se vezuju za radarsku kontrolu.

Uređaji za merenje brzine ne rade na temperaturama manjim od 0 stepeni. NETAČNO! Prema specifikaciji proizvodjača uredjaji su atestirani do temperature od -30 stepeni Celzijusa.

Ne može me izdvojiti iz kolone vozila. NETAČNO! Novi laserski radari imaju "nišan" kojim tačno biraju vozilo koje žele da provere.

I najveća zabluda koja je predhodnih godina bila dosta zastupljena: - CD zakačen na prednjem staklu ometa radar. NETAČNO! Laserski znak se odbija od bilo kog dela automobila.

6.4. ANTIRADARI Auto radar detektor je elektronski mjerni uređaj koji je namenjen prepoznavanju talasa koje emituju radarski i laserski uređaji. Njegov kvalitet zavisi i razlikuje se od njegove osetljivosti kao i od mogućnosti prepoznavanja što većeg broja talasa koji se emituju na različitim frekvencijama i u različitim standardima.

36

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

Slika 22: Antiradari Auto radar detektor napaja se jednosmernim naponom od 12V (akumulatorski napon). Ne traži nikakvo specijalno održavanje kao ni uslove upotrebe. Korisno bi bilo napomeniti da je mesto na instrumental tabli vozila ili mesto pored krovnih kabinskih sijalica sasvim odgovarajuće što zbog čistine ispred optike detektora tako i zbog blizine napajanja i lakoće montaže.

Auto radar detektor dobro podnosi temperaturne razlike ali u letnjim mjesecima dobro bi bilo skloniti ga od direktnog sunčevog zagrevanja koje je kroz vetrobransko staklo pojačano.

Neophodno je da su uređaji kalibrirani viljuškom za kalibraciju. Odnosno da je optika podešena za prepoznavanje određenih frekvencija. Ukoliko su uređaji neprilagođeni ili kupljeni na područjima sličnim ili različitim od sistema za kontrolu brzine, dolazi do neprepoznavanja laserskih i radarskih talasa ili pak do kasnog prepoznavanja što je veoma bitno kod laserske detekcije, zbog njihove brzine očitavanja.

U nekim zemljama ne samo da nije zabranjena već se i podstiče njihova upotreba.

Razlozi za to su sledeći: 1. Dokazanao je da su vozači koji poseduju ovakav uređaj oprezniji i da 24% manje učestvuju u saobraćajnim nezgodama i nesrećama.

2. Uređaji imaju mogućnost da automatski i trenutno obavjeste vozača o eventualnom prekoračenju brzine (Za to je potrebna saobraćjana infrastruktura koja to i podržava). Uređaji obavještavaju o nailasku vozila pod rotacijom (hitna kola, vatrogasci, policija...) da bi vozač na vreme oslobodio put i propustio službeno vozilo. Različiti alarmni sistemi za obezbeđenje objekata, radio talasi, dalekovodi, taksi i benziske stanice emituju lažne alarme za koje je dokazano da psihološki utiču na vozača da vozi u skladu sa propisanom brzinom.

37

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

1. U razvijenim zemljama gde su velike saobraćajne infrastrukture i veliki intenzitet saobraćaja nemoguće je ljudskim faktorom na svim putevima kontrolisati brzinu te u takvim zemljama saobraćajna policija postavlja tzv. lažne emitere radarskih i laserskih signala, računajući da vozači koriste radar/laser detektore. Lažni emiteri su savremena zamena za table sa natpisom «radarska kontrola», koje psihološki utiču na vozače da prilagode brzinu dozvoljenoj. Na takav način podstiče se upotreba radar detektora.

Zbog svega navedenog logično je i podsticanje upotrebe ovakvih uređaja.

Na kraju da navedemo da je upotreba ovih uređaja dozvoljena u SAD, Kanadi, najvećem broju evropskih zemalja, među kojima su Engleska, Norveška, Irska, Italija i Nemačka, Španija i dr.

6.5. Pimjeri radar detektora

Slika 23: ESD 7000.

# Ugao detekcije lasera od 360 stepeni. # Upozorava vozača o vozilima sa prvenstvom prolaza i preprekama na putu preko sistema opremljenog Safety Alert®odašiljačima. # Upozorava vozača kada je pod prismotrom VG-2 radarskog detektora.

38

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

# Pruža potpuni imunitet od VG-2 radarskog detektora. # Pruža potpuni imunitet od Spectre 1 radarskog detektora. # Preko identifikacionih lampica obaveštava korisnika o vrsti radara koji vrši skeniranje. # Dozvoljava korisniku da izabere operativni mod, smanjujući pri tom greške nastale u gusto naseljenim područjima. # Automatsko prebacivanje u tihi mod kako bi se izbegla dekoncetracija vozača.

Slika 24: XRS 9700.

# Extra širok opseg detekcije omogućava napredno upozoravanje # Detektuje nove K & Ka Radare Gun Pop (Super-fast Instant-On) Mode. # Ugrađen sistem za detekciju lažne uzbune. # Za otklanjanje lažnih signala u gradskoj vožnji poseduje 3 nivoa

39

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

# Obaveštava korisnika o nailasku vozila hitne pomoći, ili nekog drugog vozila opremljenog rotacionim svetlima. # Glasovno obaveštava korisnika o nailasku na radar ili laser. # Ugao detekcije lasera od 360 stepeni. # Upozorava vozača o vozilima sa prvenstvom prolaza i preprekama na putu preko sistema opremljenog Safety Alert®odašiljačima. # Upozorava vozača kada je pod prismotrom VG-2 radarskog detektora. # Pruža potpuni imunitet od VG-2 radarskog detektora. # Upozorava vozača kada je pod prismotrom Spectre 1 radarskog detektora. # Pruža potpuni imunitet od Spectre 1 radarskog detektora. # Preko identifikacionih lampica obaveštava korisnika o vrsti radara koji vrši skeniranje # Dozvoljava korisniku da izabere operativni mod, smanjujući pri tom greške nastale u gusto naseljenim područjima. # Obaveštava korisnika o relativnoj udaljenosti radara ili lasera. # Automatsko prebacivanje u tihi mod kako bi se izbegla dekoncetracija vozača. # Dozvoljava korisniku da zatamni ekran detektora kod noćne vožnje.

40

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

# Pamti podešavanja čak i kada je izvor napajanja uklonjen. # Obaveštava korisnika o uspešno obavljenom testu # ispravnosti i da je spreman za rad. # Elektronski kompas

Slika 25: DE 1670. # Taster za veoma lako i brzo montiranje i demontiranje na postolje # Priključak za napajanje # Zvučnik omogućava tonsko i glasovno upozoravanje kada se radi o X, K, Ka band radarima, kao i laser i VG-2 radarima. # Power/Dim/Dark/Play taster - uključuje/isključuje uređaj i menja mod Dim/Dark (pritisnuti i držati 2 sekunde) za noćnu vožnju.U Memo modu Starts/Stops reprodukuje snimljenu poruku. # tasteri za pojačanje i smanjivanje glasnoće ( u Memo modu se sa njima prelazi sa jedne na drugu snimljenu poruku kojih maksimalno može biti 6)

41

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

# Lako uočljiv display omogućava lako i sigurno opažanje koji zraci su u pitanju i koje su snage. # Quiet/Menu/Record taster - pritiskom na taster Quiet pre nailaska na radar aktivira sa AutoQuiet mode koji nakon prve signalizacije automatski smanji glasnoću aparata. Pritiskom na isti taster dok se nalazi u snopu radara mutira se ton i ostaje samo svetlosno upozoravanje.

Pritisnuti taster i držati 2 sekunde za meni OptionMode. # CITY/CITY 1/CITY 2 tasteri smanjuju uticaj lažnih signala tokom gradske vožnje u tri nivoa. # Laser Antenna (Rear) - Optika koja detektuje i laserske zrake došle sa zadnje strane (360 stepeni zaštita od lasera). # Laser Antenna (Front) - ultra usetljiva optika na lasere sa prednje strane,

Slika 26: DE 1710

# Detektuje sve radare (X,K, Superširoki spektar frekvencija Ka), # Lasere i sigurnosni radarski sistemi, uključujući sigurnosni sistem uzbune, # Razdvaja radarske i laserske audio alarme - Određeni audio tonovi trenutno potvrđuju detekciju lasera, 42

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

# X, K, Ka ili sigurnosnog radara. # Prioritetna uzbuna vas upozorava na najveću pretnju radarom. # Tehnologija gradskog režima (otklanja lažne alarme).- Detektuje sve važeće laserske pištolje koji emituju na laserskoj frekvenciji od 905+/-10nm. # To uključuje sledeće laserske pištolje: Pro Laser I, II, i III; LTI 20-20; UltraLyte.

43

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

7. ZAKLJUČAK „Ne brže od života“ – natpis koji često možete sretati na putevima širom zemlje. Ali, na žalost, vozači nikako da se dozovu pameti i poštuju propisana ograničenja. Zbog toga su sve češće radarske kontrole, a sve više i radari presretači. Zahvaljujuci upotrebi radara i kontroli brzine vozaci se mnogo oprezniji i zbog toga ima manje nesreca sto je prvenstveno i bio cilj njihove upotrebe.

Uvođenje laserskih radara dalo je veoma pozitivne rezultate. Njihova prednost je to što poseduju fotografiju ili video-zapis kao dokaz, a to garantuje dve stvari - policajac će morati da kazni svakog vozača koji je napravio prekršaj i samim tim neće biti u mogućnosti da primi mito.

Upotreba mikroprocesora za praćenje i kontrolu vozila u saobraćaju je dosta poboljšalo rad i efikasnost policije i smanjilo broj nesreća i tačnost podataka.

44

Primjena mikroprocesorskih sistema kod kontrole brzine vozila _____________________________________________________________________________________

8. REFERENCE Skripta, Mikroracunari, prof. dr. Zlatko Bundalo, VTĹ Doboj, 2004. http://www.freewebs.com/radardetektori/ http://www.nacionalnaklasa.com/content/view/824/6/ http://www.bosch.hr/content/language1/html/734_2375.htm http://www.audio-team.com/Default.aspx?ID=1739 http://www.bentleypublishers.com/bosch/ACC-Adaptive-Cruise-Control.html http://www.1stradardetectors.com/news/Radar_Laser_Photo_Worldwide.html http://www.ackapetanovic.com/usluge/laser-ometaci/13 http://www.laserveil.com/laser/police/how-veil-fights-police-lidar/ http://www.speedlabs.com/expert-witness.html http://illusionmotorworks.com/id69.html http://www.radarlaser.com.au/Laser_Speed_Guns.htm http://www.slideshare.net/marinko/automatska-dijagnostika-elektronskih-sistema

45