Maandblad van en voor de aannemer en de installateur Uitgave van Embuild • Kunstlaan 20, 1000 Brussel • afgiftekantoor Gent X • 6 euro
Onze sector zit momenteel in woelig vaarwater. Vooral dan in de woningbouw en de woningrenovatie. De gestegen materialenprijzen en lonen zitten daar voor een groot stuk tussen, maar ook de hypothecaire rentevoet die op korte termijn maal vier is gegaan. Die beweging is ronduit nefast voor de consument die wil bouwen of verbouwen. We mogen nog van geluk spreken dat de infrastructuurwerken, aangevuurd door de relanceplannen en de lokale verkiezingen van oktober 2024, het erg goed doen en de bouw in het geheel rechthouden, zo niet kleurde het plaatje voor de bouw helemaal rood. Maar wat na 2024, wanneer de relanceplannen uitdoven en de verkiezingen achter de rug zijn? Dan zal het ook voor deze bouwtakmoeilijk worden, vrezen we.
We merken ook dat de aangroei van bedrijven in de bouw dit jaar tijdens de eerste zes maanden zo goed als stilgevallen is. Het aantal starters nam met 2 procent af tegenover het eerste semester van 2022, terwijl ook het aantal stopzettingen (+16 procent) en het aantal faillissementen (+7 procent) verder toenamen. Deels gaat het hier om een logische correctie na de vele bedrijfscreaties in de bouw tijdens de coronajaren, maar de komende maanden zullen duidelijk maken of er ook onderliggende structurele problemen zijn.
Nu, fatalisme heeft nog nooit vruchten afgeworpen en daarom steekt Embuild er alle energie in om het tij te doen keren en beleidsmakers te overtuigen van verschillende noodzakelijke maatregelen. In september bezochten we met staatssecretaris voor de Relance Thomas Dermine de werf van het nieuwe ziekenhuis
in Doornik en benadrukten we dat de overheidsinvesteringen, nu 2,7 procent van het bbp, tegen 2029 naar 4 procent van het bbp moet worden gebracht. De staatssecretaris zat helemaal op dezelfde golflengte, zo vertelde hij. Ook hij beseft dat er geen andere optie is om onze infrastructuur, die nu fel verouderd is, eindelijk de 21ste eeuw binnen te loodsen.
Een ander heikel punt dat de agenda blijft domineren: de verlenging van de verlaagde btw op sloop en heropbouw. Die maatregel loopt, behalve in 32 centrumsteden, eind dit jaar af. Tenzij … Tenzij de federale regering toch nog anders zou beslissen. Embuild blijft druk leggen om die maatregel een permanent karakter te geven. Die maatregel is goed voor onze sector, maar hij is vooral ook goed voor de consument en het halen van de Europese verplichting om in 2050 koolstofneutraal te wonen. Die standaard halen we zonder sloop en heropbouw, met driekwart van de woningen die gebouwd zijn toen energienormen nog niet bestonden, helemaal niet. De bouw is de sector die verandering kan brengen, maar dan zijn er wel ondersteunende maatregelen nodig zoals een verlaagde btw op sloop en heropbouw
Niko Demeester CEO Embuild
“Fatalisme heeft nog nooit vruchten afgeworpen en daarom doet Embuild er alles aan om het tij te doen keren en beleidsmakers te overtuigen van verschillende noodzakelijke maatregelen.”
KOOPKRACHTPREMIE
Bedrijven die in 2022 een bepaalde winst hebben geboekt, zullen eind dit jaar een eenmalige koopkrachtpremie moeten toekennen aan hun werknemers. De criteria en de bedragen zijn heel verschillend voor arbeiders en bedienden.
DOSSIER : AANTREKKELIJKE BOUWBANEN CREËREN
Voor Embuild is een gezonde arbeidsmarkt van fundamenteel belang voor de bouw. Het is een prioriteit in onze boodschap aan de politieke wereld. Hopelijk luistert deze, met de verkiezingen van 2024 in het verschiet.
SECTOR: LEIDRAAD PPS
Zowel de bouwsector als de politieke wereld blijven geloven in het potentieel van PPS. Maar deze lopen soms stroef. Een nieuwe studie formuleert aanbevelingen om de pijnpunten aan te pakken.
24 ● Wallonië
Ook onze Waalse buren zitten niet stil.
25 ● Brussel
1000 extra instromers per jaar nodig.
SECTOR & BEROEPEN
27 ● Overheidsinvesteringen
Embuild ontmoette staatssecretaris Dermine.
30 ● Natuurherstelwet
De bouwsector wil meer duidelijkheid.
32 ● PPS
Nieuwe leidraad beperkt transactiekosten.
34 ● WOODinc
Een gastbijdrage van VLARIO.
37 ● Trendanalyse
Er is een war for talent bezig.
40 ● Buildwise
• Innovation Paper 41 van Buildwise: innovatieve ventilatiesystemen voor woningen in een renovatiecontext.
• De nieuwe TV 287 over de stabiliteit van funderingsmachines
PROJECTEN & BEDRIJVEN
44 ● Parkings in Sart-Tilman
Ons lid eloy bouwde ze.
46 ● Ledenvoordelen
Uw lidmaatschap rendeert!
49 ● Bouwmarkt
• Baanbrekend inventaris-tracking systeem van ABAX.
• Knauf Tools: nieuw gamma gereedschap voor de professional.
50 ● Strijd tegen armoede
Ons lid Marchetta vecht mee!
PROJECTEN & BEDRIJVEN : eloy STAPT IN DBFMO
Ons lid eloy bouwde mee aan de nieuwe parkings voor het academisch ziekenhuis in Sart-Tilman bij Luik. Dat gebeurde als deel van een groot consortium en met een DBFMO-formule, een primeur voor de onderneming.
50 ● Maandcijfer
Iets minder vac atures dan een jaar geleden.
Een aannemer die lid is van Embuild - de voormalige Confederatie Bouw - mag op beide oren slapen. Er bestaat geen betere partner voor:
• advies
• informatie
• ondersteuning
• belangenbehartiging
• netwerking
• promotie van jouw bedrijf bij het grote publiek onder meer via buildyourhome.be
Onlangs heeft de Vlaamse regering bekend gemaakt een werkzaamheidsgraad van 80 procent te beogen tegen 2030. Dat betekent dat de VDAB in de komende jaren bijkomend 90 000 mensen dient te activeren. Als jobmotor en groeisector kan de bouw potentieel 20 000 nieuwe jobs of ruim een vijfde van de opdracht invullen. Maar dat vergt de nodige hefbomen. Zo dienen de inspanningen en de activering door de VDAB nog veel meer gericht ingezet te worden op werkplekleren en ingroeibanen om mensen aan te trekken naar knelpuntberoepen uit de bouw. Daarom dient de VDAB bouwbedrijven extra te ondersteunen die zelf opleidingen voorzien aan nieuwe medewerkers om hen sneller te integreren in de arbeidsmarkt. Want momenteel beschikt de sector over bijna 6700 oningevulde vacatures. Daardoor heeft de bouw ook nog steeds nood aan gedetacheerde arbeidskrachten van binnen en buiten de EU. Daarom vragen we ook om de lijst met knelpuntberoepen voor migratie verder uit te breiden.
Niet alleen telt de sector vandaag langdurig oningevulde vacatures, ook in de toekomst zal de vraag naar bouwpersoneel hoge pieken bereiken. Het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) becijferde dat de energietransitie tegen 2030 17 200 à 20 800 bijkomende, nieuwe arbeidsplaatsen in de bouw vergt. Tegen 2045 zal dit benodigde aantal oplopen tot 28 800 à 38 000 werknemers. Daarnaast gaat de vergrijzing gepaard met de vervangingsvraag die in de nabije toekomst neerkomt op maar liefst 15 000 à 23 000 jobs per jaar.
Het Steunpunt Werk becijferde dat er 90 000 extra werkenden nodig zijn om
tegen 2030 een werkzaamheidsgraad van 80 procent te halen. Die moeten de VDAB en zijn partners activeren over een periode van 8 jaar. Het gaat om 11 250 extra werkenden per jaar. Mits de nodige hefbomen, levert de bouw tegen 2030 potentieel ruim een vijfde van de nieuwe jobs om de gewenste werkzaamheidsgraad te bereiken. In totaal komt dat neer op minstens bijkomend 20 000 nieuwe bouwjobs. Maar dan dient de VDAB de extra werkenden elk jaar zoveel mogelijk te leiden naar de knelpuntberoepen uit de bouw. Concreet dient VDAB veel meer in te zetten op de beroepsopleidingen en ingroeibanen richting de bouwsector en op de nodige kennis en vaardigheden.
Vandaag kampt de bouw met een ongezien aantal knelpuntberoepen. Daardoor blijft de sector deels afhankelijk van gedetacheerden. Maar de toelating tot arbeid van niet-EU arbeidskrachten dient sneller en eenvoudiger te verlopen. Bovendien dient de lijst met knelpuntberoepen voor migratie te worden uitgebreid. In Vlaanderen telt die 29 beroepen, terwijl het in Wallonië om 75 gaat waaronder de bouwberoepen wegenwerker, schrijnwerker, stukadoor, isolator en dakdekker en glaszetter, alsook werfleider en bouwkundig tekenaar, die vanwege van hun hooggeschoold karakter geweerd zijn in de Vlaamse lijst. Globaal en om alle kanalen te kunnen inzetten, hebben de bouwbedrijven nood aan ondersteuning en soepele procedures om potentiële medewerkers aan te trekken uit Brussel en Wallonië, binnen en buiten de Europese Unie
Marc Dillen Directeur-generaal Embuild Vlaanderen
“Het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap becijferde dat de energietransitie tegen 2030
17 200 à 20 800 bijkomende, nieuwe arbeidsplaatsen in de bouw vergt.”
Op 13 september heeft de Nationale Raad van Embuild Christophe Maes verkozen tot President Elect van de beroepsorganisatie. Maes, die gedelegeerd bestuurder is van bouwbedrijf Messiaen, volgt in maart 2024 Thomas Scorier, gedelegeerd bestuurder van TS Construct, op als voorzitter van Embuild.
Christophe Maes, een ondernemer in hart en nieren, was eerder al voorzitter van Embuild Vlaanderen. Hij kijkt er naar uit de handschoen op te nemen.
Christophe Maes: “De bouw staat voor een pak uitdagingen en daar wil ik mijn schouders 100 procent onder zetten. We moeten ervoor blijven strijden dat bouwen en renoveren betaalbaar zijn, dat de overheidsinvesteringen in onze sector fors toenemen, dat de middelen gecreëerd worden om de knelpunten op onze arbeidsmarkt aan te pakken en dat we de modernisering van de bouw kunnen verderzetten, onder meer door industrialisering en digitalisering. Er is met andere woorden aan werk geen gebrek, en samen met Embuild wil ik aan de slag gaan.”
Christophe Maes is een 62-jarige Gentenaar. Hij heeft drie kinderen en intussen ook vier kleinkinderen. Hij is op dit moment gedelegeerd bestuurder van het bouwbedrijf nv Messiaen, dat hij samen met zijn zoon Olivier leidt. De onderneming heeft zich hoofdzakelijk toegelegd op renovatie, vernieuwbouw en bouwtechnisch onderhoud.
Christophe Maes begon zijn carrière in de bouw samen met vader Roland, broer Tony en zus Sophie bij de familiale bouwonderneming Maes, waar hij nu nog bestuurder is. Hij is ook al jaren actief in Embuild en zijn voorganger Confederatie Bouw. Zo was hij van 2012 tot 2015 voorzitter van Embuild Vlaanderen (toen nog de Vlaamse Confede-
ratie Bouw). Van 2015 tot 2018 was hij voorzitter van FABA. Tussen 2003 en 2023 was hij bestuurder van Embuild en sinds 2002 is hij ook lid van de Nationale Raad van Embuild.
Huidig voorzitter Thomas Scorier heeft alle vertrouwen in zijn opvolger.
Thomas Scorier: “Christophe is de geschikte kandidaat om het voorzitterschap van Embuild over te nemen. Zijn jarenlange expertise binnen de bouw en binnen onze beroepsorganisatie zal ervoor zorgen dat we de komende jaren nog meer zullen wegen in de samenleving en op de economie. Christophe kent onze sector vanbinnen en vanbuiten en is al jaren actief binnen diverse takken van onze beroepsfederatie. Een betere kandidaat is niet te vinden.”
De kersverse President Elect krijgt een inloopperiode aan de zijde van huidig voorzitter Thomas Scorier en CEO Niko Demeester. In maart 2024 wordt hij voorzitter.
2024 is een belangrijk jaar, met verkiezingen op alle bestuursniveaus: lokaal, federaal, Europees. Daarom is het visierapport 2023 van Embuild Vlaanderen volledig gewijd aan de problemen die de bouwsector en de politieke wereld samen zullen moeten oplossen om Vlaanderen klaar te maken voor de toekomst. U bent hartelijke uitgenodigd op de presentatie op 11 oktober 2023 in Tour & Taxis in Brussel.
Op 11 oktober maakt Embuild Vlaanderen zijn beleidsvoorstellen bekend in de aanloop naar het grote verkiezingsjaar 2024. Deze politieke voorstellen staan centraal in het nieuwe visierapport. De rode draad is de klimaaten energietransitie en de maatschappelijke uitdagingen die daaruit volgen, zoals betaalbaar wonen, het versnellen van het renovatieritme en het verbeteren van de waterhuishouding.
Zonder de bouwsector zal deze transitie niet slagen, dat is evident. Daarvan zijn onze bedrijven zich bewust. Het is geen toeval dat ze hun efficiëntie proberen op te drijven, onder meer door digitalisering en industrialisering maar ook door constructieve samenwerkingsverbanden zoals bouwteams en PPS.
Het staat evenwel vast dat de overheid de omstandigheden moet scheppen waarin onze aannemers hun rol kunnen spelen. Wat onze politici daarvoor moeten doen, staat haarfijn uitgelegd in het visierapport 2023 van Embuild Vlaanderen: efficiënte vergunningsprocedures, overheidsstimulansen, een gezonde arbeidsmarkt, een realistisch ruimtelijk beleid, hogere overheidsinvesteringen, een goed bouwonderwijs … Wat zijn onze politici zinnens te doen?
Terwijl we dit schrijven, zijn camerateams op weg om de partijvoorzitters te interviewen. U kunt de resultaten zien op 11 oktober. Gastspreker prof. Johan Albrecht van de UGent bekijkt de situatie van een ruimer maatschappelijk perspectief. En ten slotte worden er awards uitgereikt aan de mensen die het allemaal waar zullen moeten maken – de Jonge Aannemers van het Jaar. De presentatie wordt in goede banen geleid door Goedele Wachters van de VRT Nieuwsdienst.
Waar? Maison de la poste – Tour & Taxis – Picardstraat 7 in 1000 Brussel. Wanneer? 11 oktober 2023. De deuren gaan open om 17.00 u. en de presentatie start om 18.00 u. stipt. Vanaf 19.30 u. is er een netwerkmoment met voedsel en een drankje. Parkeren? Het Maison de la poste is bereikbaar met het openbaar vervoer. Voor wie met de auto komt is er Parklane, een betalende parking in de Picardstraat 13.
INFO
Matexpo 2023 werd op zondag 10 september afgesloten in Kortrijk Expo. Als structurele partner van het evenement organiseerde Embuild er vele seminaries en verwelkomde veel mensen op haar stand. Onze CEO, Niko Demeester, reikte ook de Safety Award uit op de openingsavond, in aanwezigheid van 500 gasten.
Het verbeteren van de veiligheid op de bouwplaats is een van de prioriteiten van Embuild. De lancering van onze Safety My Priority-campagne een paar jaar geleden is hiervan het bewijs. Het was dan ook onze beroepsfederatie die, via de CEO, de Safety Award uitreikte op de tweejaarlijkse vakbeurs voor bouwmachines en -materieel. “Veiligheid is van het grootste belang voor Embuild en voor de bouwsector als geheel. De bouw heeft de reputatie een onveilige sector te zijn. Toch daalt het aantal
arbeidsongevallen in de sector elk jaar”, zo beklemtoonde Niko Demeester, de CEO van Embuild. “En toch zijn we er nog niet. Daarom is Embuild een fervent voorstander van meer veiligheid in de bouw. Dus lanceerden we ons eigen veiligheidsplan. Ondertussen is een belangrijke maatregel van dit plan al geïmplementeerd: sinds 15 april moeten alle nieuwe werknemers, zelfstandigen en gedetacheerden die op bouwplaatsen werken een verplichte basistraining van acht uur over veiligheid volgen.”
“Zowel in onze productie als werkplaatsen is veiligheid enorm belangrijk en dit wordt ook breed gedragen door al onze medewerkers.”
Stef VogelsCEO Niko Demeester van Embuild heeft de Safety Award overhandigd aan Stef Vogels, account manager bij D-TEC Trailers Benelux.
De winnaar van dit jaar was de Vogelzang-trailer van D-TEC Trailers Benelux. Dit is een steentrailer, verkrijgbaar in drie lengtes, waarbij de lading niet langer met spanbanden hoeft te worden vastgezet. Na het uitvoeren van fysieke proeven op het kopschot, de zijborden, Kinnegrip-rongen en een Hyva/Kennis mobiele kraan, keurde TÜV (de Duitse keuringsinstantie) de combinatie goed als ladingszekerheid tot 35 ton laadvermogen. Het certificaat geldt voor trailers van 12,85 meter en 13,15 meter met
zijborden van 1 of 1,20 meter hoog. “Dankzij dit certificaat hoeft de chauffeur zijn lading niet langer vast te zetten wanneer deze in gesloten positie wordt geladen, van de voorspoiler tot de achterkant van de kraan. Dit betekent dat als een lading gesloten is en er geen ruimte is tussen de palletten, de chauffeur de lading niet meer hoeft vast te zetten. Dat is het belangrijkste, en het is mogelijk tot 35 ton”, legde Stef Vogels uit, hij is accountmanager bij D-TEC Trailers Benelux.
Twee jaar geleden begon D-TEC Trailers Benelux, gevestigd in Nederland, vanuit eigen importeurschap de verkoop van zijn producten aan te bieden aan zijn klanten, met een eigen salesteam in België en enkele dealers. “De afgelopen twee jaar hebben we ons vooral gefocust op onze tank- en containerchassis. Nu gaan we ook de bouwsector in met onze steentrailers en rijplatentrailers. Matexpo, een toonaangevende bouwbeurs, was dus erg belangrijk voor ons om ons merk en onze trailers voor te stellen aan vele potentiële klanten over heel België”, zei de accountmanager.
Als ze terugkeken op de vakbeurs waren de organisatoren tevreden over deze 40e editie, die grotendeels onder een stralende zon plaatsvond. “Ondanks een onzeker economisch klimaat kwamen 38 048 bezoekers naar de beurs, met de nadruk dit jaar op jongeren. De zon en de tropische temperaturen waren geen spelbreker, integendeel: geïnteresseerden en liefhebbers vinden altijd hun weg naar deze vakbeurs. En voor de 357 exposanten is het cruciaal om kwaliteitsvolle contacten te leggen. Quasi alle exposanten waren het over één ding eens: de kwaliteit van de bezoekers was deze editie bijzonder hoog. En dat heeft geleid tot heel wat interessante contacten, goeie leads en bij heel wat exposanten tot concrete verkopen. Wat ook opviel deze editie was de uitzonderlijk hoge opkomst voor de vele seminaries en randactiviteiten”. schreven de organisatoren in een persbericht.
Directeur Gregory Olszewski benadrukte ook graag de goede samenwerking met Embuild. “Ik geloof dat dit soort vakbeurzen alleen kan worden georganiseerd als alle stakeholders in de sector meedoen. Je hebt een stevig partnership nodig. In het geval van Embuild en Matexpo is het zeer stevig en heeft het zich historisch ontwikkeld. Dit is heel belangrijk omdat je er dan zeker van kunt zijn dat je iedereen bereikt die op de een of andere manier actief is in deze sector”, zei hij.
De directeur en zijn team kijken er nu al naar uit om je te ontmoeten op de 41e editie van Matexpo, die plaatsvindt van 10 tot 14 september 2025.
Stef Vogels was uiteraard blij met de prijs en bedankte terloops alle teams van D-TEC Trailers Benelux. “We zijn enorm fier dat we de Safety Award hebben gewonnen. Hier hebben enorm veel mensen binnen ons bedrijf namelijk heel hard aan gewerkt: ingenieurs, tekenaars, productmanagers … maar zeker ook de mensen van de productie die elke dag hard werken om een zo goed mogelijke kwaliteit van trailers te bouwen en af te leveren aan onze klanten. Kortom, iedereen binnen ons bedrijf is zeer fier om deze prijs in ontvangst te nemen! Als Vlastuin Groep bouwen we ongeveer 2000 trailers per jaar. Zowel in onze productie als werkplaatsen is veiligheid enorm belangrijk en dit wordt ook breed gedragen door al onze medewerkers. Veiligheid koppelen aan snelheid, om zo de efficiëntie van onze klanten te verhogen, past perfect binnen onze bedrijfscultuur”, legde hij uit.
Naast de Safety Award werden er nog twee andere prijzen uitgereikt. De Innovation Award werd toegekend aan de HiSPS van Wolffkran, die in ons land wordt verdeeld door Verhelst Machines. Dit is een systeem om de positie van de kraanhaak aan een torenkraan te sturen. En Locquet Power & Light won de Green Award voor zijn Vliegwiel P200, ontwikkeld door Punch Flybrid.
Waar ruimte is voor één dakvenster, is er vaak ruimte voor meerdere dakvensters.
• 1 enkel frame, 2 of 3 dakvensters voor meer daglicht
• Eenvoudige installatie dankzij het uitneembare vaste venster
• Meer waarde voor uw geld dan bij individuele dakvensters van dezelfde grootte
Beschikbaar in verschillende maten, manueel of gemotoriseerd
Bedrijven die in 2022 een bepaalde winst hebben geboekt, zullen eind dit jaar een eenmalige koopkrachtpremie moeten toekennen aan hun werknemers. In de sectorakkoorden die eind juni zijn afgesloten voor de werknemers van de bouwsector (PC 124 en PC 200) zijn de criteria vastgelegd voor de toekenning van de premie en de bedragen. Deze zijn heel verschillend voor arbeiders en bedienden.
De loonnorm, die om de twee jaar bepaald wordt in functie van de loonevolutie in onze buurlanden, is voor 2023-2024 gelijk aan 0 procent. Dit betekent dat, buiten de indexstijgingen, aan werknemers normaal gezien geen nieuwe loonsverhogingen of voordelen kunnen worden toegekend. Toch vond de federale regering het opportuun om, buiten deze marge, bedrijven die in 2022 goede resultaten hebben behaald de mogelijkheid te geven om aan hun werknemers een zogenoemde koopkrachtpremie toe te kennen in 2023. De regering heeft het bepalen van de toekenningscriteria overgelaten aan de sectoren. Het resultaat is dat in de paritaire comités 124 (arbeiders bouw) en 200 (bedienden) zeer uiteenlopende voorwaarden en bedragen zijn vastgelegd. Bij de redactie van dit artikel waren de onderhandelingen in het paritair subcomité voor de elektriciens (PsC 149.01) over de toekenning van de koopkrachtpremie nog niet afgerond.
Aan de arbeiders van het PC 124 moet een koopkrachtpremie worden toegekend als de onderneming in 2022 een winst (code 9901 op de jaarrekening) heeft behaald die minstens 15 procent hoger ligt dan de gemiddelde winst in de periode 2019-2021. Het bedrag van de premie hangt af van hoeveel de winst in 2022 hoger ligt dan het gemiddelde van 2019-2021: 250 euro vanaf 15 procent of meer, 500 euro vanaf 25 procent of meer en 750 euro vanaf 50 procent of meer.
Voor de berekening van het gemiddelde wordt enkel rekening gehouden met de
winstjaren. Heeft een onderneming enkel in 2019 en 2021 winst gemaakt, dan wordt het gemiddelde berekend door de winst in die twee jaren te delen door twee. Wie verlies gemaakt heeft in 2022 moet sowieso geen premie betalen. Is er in de periode 20192021 geen enkel jaar met winst, moet evenmin een premie betaald worden, ook al is er winst in 2022. Voor ondernemingen die deel uitmaken van een grotere technische bedrijfseenheid (TBE), wordt gekeken naar de globale cijfers van de TBE.
De premie moet in december 2023 worden toegekend aan de arbeiders die op 1 december 2023 in dienst zijn en dit pro rata aan hun aantal effectieve arbeidsdagen in 2022
Criteria Operationele bedrijfswinst
Operationele bedrijfswinst en verhouding winst/balanstotaal
Beperking Max. 15 procent winst 2022 Geen
Niveau TBE Juridische entiteit
Berekening gem. 3 jaar Enkel jaren met winst Alle jaren
Boekjaar ≠ kalenderjaar Afgesloten in 2022
Bedragen
250 (+15 procent) / 500 (+25 procent) / 750 (+50 procent)
In dienst op 1/12/2023
Referteperiode
1/1/2022-31/12/2022
Meeste maanden in 2022
125 (+25 procent) / 250 (+50 procent) / 375 (+100 procent)
31/10/2023 (min. 1 maand anc.)
1/11/2022-31/10/2023
Pro rata Enkel gewerkte dagen Gelijkstellingen eindejaarspremie + corona
Bedrijfspremies in mindering Ja Ja
(aantal arbeidsdagen gedeeld door 219). De premie wordt eveneens “geproratiseerd” indien het totaal van de uit te betalen premies meer dan 15 procent van de winst in 2022 zou bedragen.
Voor de toekenning van de koopkrachtpremie aan de bedienden moet gekeken worden naar de verhouding tussen de winst en het balanstotaal. Een premie moet enkel toegekend worden als de winst in 2022 minstens 5 procent van het balanstotaal bedraagt. Bovendien moet deze verhouding minstens 25 procent hoger liggen dat het gemiddelde over de periode 2019-2021. Het bedrag van de premie hangt af van hoeveel die verhouding in 2022 hoger ligt dan het gemiddelde van 20192021: 125 euro vanaf 25 procent of meer, 250 euro vanaf 50 procent of meer en 375 euro vanaf 100 procent of meer.
Voor de berekening van het gemiddelde wordt rekening gehouden met alle jaren van 2019 tot 2021, dus ook met verliesjaren. Er wordt enkel gekeken naar de cijfers op het niveau van de juridische entiteit (dus niet naar eventuele globale cijfers van de TBE).
De premie moet uiterlijk op 31 december 2023 worden betaald aan de bedienden die op 31 oktober in dienst zijn en op dat ogenblik minimaal 1 maand anciënniteit tellen. De premie wordt pro rata berekend in functie van de prestaties in de periode 1 november 2022 tot en met 31 oktober 2023. Dezelfde gelijkstellingregels als voor de toekenning van de eindejaarspremie aan de bedienden zijn van toepassing.
De koopkrachtpremies moeten toegekend worden onder de vorm van cheques (elektronisch of op papier). De cheques zijn geldig tot 31 december 2024 en kunnen enkel besteed worden ter betaling van een eetmaal of voor de aankoop van verbruiksklare voeding, of voor de aankoop van producten en diensten die kunnen betaald worden met ecocheques.
De koopkrachtpremies zijn vrij van belastingen in hoofde van de werknemer. Voor de werkgever zijn ze 100 procent fiscaal aftrekbaar. De werkgever is enkel een bijzondere RSZ-bijdrage van 16,5 procent verschuldigd op het bedrag van de premies.
Er gelden ledenkortingen (korting op de administratiekosten) bij de aankoop van de cheques bij de uitgevers Edenred, Monizze & Sodexo.
Ondernemingen kunnen vrijwillig op hun niveau ook beslissen om een koopkrachtpremie toe te kennen wanneer ze goede resultaten hebben behaald in 2022. Op die basis kunnen bedrijven een premie toekennen ook als ze niet voldoen aan de criteria van de cao of als ze een hoger bedrag zouden willen toekennen. Deze toekenning moet geformaliseerd worden in een bedrijfscao of in individuele overeenkomsten met de betrokken werknemers (Embuild heeft modellen voor de leden). Het totaal van een aan een werknemer toegekende koopkrachtpremies kan echter nooit meer dan 750 euro bedragen.
Onder meer door de opkomst van de elektrische ondersteuning wordt de fiets steeds populairder, ook voor woon-werkverkeer. De bedrijfswagen kennen we al, nu komt de bedrijfsfiets eraan. Maar hoe zit het dan met kilometer- en andere vergoedingen? De studiedienst van Embuild krijgt hierover tegenwoordig veel vragen. We beantwoorden de belangrijkste.
Typische vragen die de leden hebben, zijn:
Kan een bedrijfsfiets loon vervangen?
Kan een fietsvergoeding betaald worden? Moet een fietsvergoeding betaald worden?
Wanneer ontstaat een belastbaar voordeel van alle aard bij een bedrijfsfiets?
Welke kosten kan de werkgever van de belastingen aftrekken?
Wat telt als fiets?
Maar eerst een andere vraag. Er zijn intussen verschillende fiscale maatregelen genomen die het fietsverkeer aanmoedigen. Maar wat is voor de belastingen een fiets?
De fiscus gebruikt de definitie in het Belgische verkeersreglement. Onder deze definitie vallen de klassieke niet-elektrisch aangedreven fietsen, racefietsen, mountainbikes, citybikes, bakfietsen en plooifietsen maar ook de e-bikes en de speed pedelecs. Daarnaast worden driewielers, fietsen die met de armen aangedreven worden en andere aangepaste fietsen voor mindervaliden als fiets beschouwd.
Worden daarentegen niet als fiets beschouwd: elektrische en niet-elektrische steps, hoverboards, rolschaatsen, skateboards, eenwielers en Segways.
De fietsvergoeding is de vergoeding die de werkgever geeft aan personeelsleden die hun woon-werkverplaatsingen geheel of gedeeltelijk met de fiets doen. Deze vergoeding krijgt een zeer gunstige behandeling van de fiscus en van de sociale zekerheid.
In de bouwsector moet het merendeel van de werkgevers een fietsvergoeding betalen.
Deze verplichting is namelijk afgesproken in de cao’s. In paritair comité 124 bedraagt de verplichte fietsvergoeding 0,27 euro per werkelijk afgelegde kilometer. Dit bedrag is van toepassing sinds 1 september 2023; daarvoor was het 0,24 euro per kilometer.
In PC 149.01 is de verplichte fietsvergoeding momenteel nog vastgesteld op 0,24 euro per kilometer. In PC 200 bedraagt de verplichte fietsvergoeding 0,20 euro per kilometer, met een maximum van 40 kilometer per dag heen en terug. Op 1 juli 2024 stijgt dit bedrag naar 0,27 euro per kilometer.
De werknemer hoeft op de fietsvergoeding geen belastingen te betalen zolang deze niet boven 0,27 euro per kilometer gaat. Dit is het bedrag voor inkomstenjaar 2023 (aanslagjaar 2024).
Het kan voorkomen dat een werkgever meer dan 0,27 euro per kilometer fietsvergoeding toekent. De werknemer betaalt dan op het restbedrag boven die 0,27 euro belastingen zoals op het beroepsinkomen.
Voor de werkgever zijn de betaalde fietsvergoedingen voor 100 procent aftrekbare kosten.
De regeling voor de fiscaliteit wordt doorgetrokken naar de sociale zekerheid. De fietsvergoeding is dus vrijgesteld van sociale-zekerheidsbijdragen als ze niet boven de verplichte bedragen in de cao’s gaat. Dit geldt zowel voor de werkgevers- als de werknemersbijdragen.
Betaalt de werkgever meer dan wat verplicht is? Dan is het deel dat de verplichte bedragen overschrijdt wel onderworpen aan de sociale zekerheid.
Het woon-werktraject in kwestie hoeft overigens niet het kortste traject te zijn. Ook de kilometervergoeding voor een iets langer maar veiliger traject komt in aanmerking voor de belastingvrijstelling en de vrijstelling van de sociale-zekerheidsbijdragen.
De fietsvergoeding mag alleen toegekend worden voor trajecten die effectief met de fiets worden afgelegd. Wie in de zomer met de fiets naar het werk komt en in de winter met de auto, heeft alleen het recht op een belastingvrije fietsvergoeding voor de kilometers die hij in de zomer effectief met de fiets aflegt.
Sommige werknemers fietsen naar het station om daar de trein naar het werk te nemen, of combineren de fiets op een andere manier met het openbaar vervoer. Zij hebben alleen het recht op een fietsvergoeding voor het deel van het traject dat ze met de fiets afleggen.
Om werknemers aan te trekken, proberen bedrijven een aantrekkelijk salarispakket aan te bieden. Daar hoort soms een bedrijfswagen bij, maar ook de bedrijfsfiets is in opmars.
Voor de bouwvakarbeiders zal een fietsleasing eerder uitzonderlijk zijn. Bouwondernemingen betalen hun arbeiders in de regel volgens de geldende barema’s en het is niet toegestaan een deel daarvan om te zetten in een bedrijfsfiets.
Werknemers die een fiets ter beschikking krijgen van de werkgever ontvangen een voordeel. Afhankelijk van de situatie moeten daarop sociale-zekerheidsbijdragen en belastingen betaald worden. Volgend onderscheid moet gemaakt worden:
De werknemer gebruikt de fiets voor verplaatsingen tussen woonplaats en plaats
Een werknemer rijdt in 2023 elke dag met de fiets naar zijn werk, dat op 8 kilometer van zijn woning ligt.
Hij valt onder PC 200 en de werkgever is dus verplicht een fietsvergoeding van 0,20 euro per kilometer te betalen.
Bij 220 effectieve werkdagen per jaar krijgt de werknemer 220 x 8 x 2 x 0,20 = 704 euro in 2023.
Dit bedrag is vrijgesteld van sociale-zekerheidsbijdragen en de werknemer betaalt hierop geen belastingen. Het volledige bedrag is aftrekbaar bij de werkgever.
van tewerkstelling.
Het voordeel van de bedrijfsfiets is dan vrijgesteld van belastingen en sociale zekerheid, ook als de fiets daarnaast gebruikt wordt voor privéverplaatsingen.
De werknemer gebruikt de fiets niet voor verplaatsingen tussen de woonplaats en plaats van tewerkstelling.
Dan is het voordeel belastbaar en onderworpen aan de sociale zekerheid. De werkgever moet het voordeel vermelden op de loonfiche 281.10.
Als de bedrijfsfiets gebruikt wordt voor woon-werkverkeer zijn nog een aantal andere voordelen vrijgesteld van sociale zekerheid en belastingen: gratis fietsherstelling; gratis pechdienst; een veiligheidspakket met fietshelm, fluohesje, reflectoren en fietslichten; fietstassen geschikt voor een notebook en dergelijke die eigendom van de werkgever zijn.
Op regenkledij moeten wel belastingen en sociale-zekerheidsbijdragen betaald worden.
De vrijstelling van belastingen en sociale-zekerheidsbijdragen voor een bedrijfsfiets is cumuleerbaar met de vrijgestelde fietsvergoeding.
Kosten die specifiek gemaakt zijn om woon-werkverkeer met de fiets aan te moedigen, mag de werkgever van de belastingen aftrekken als beroepskosten. Voorbeelden zijn de bouw van een fietsenstalling voor de personeelsleden en het inrichten van een kleedruimte, al dan niet met douche. Ook het plaatsen van zonnepanelen en laadpunten voor elektrische fietsen komt in aanmerking. Aftrekbaar zijn daarnaast de kosten voor de verwerving, het onderhoud en de herstelling van fietsen en hun toebehoren die ter beschikking worden gesteld van personeelsleden.
Voorbeelden van fietstoebehoren zijn een fietspomp, een bel, verlichting, reflectoren, een gereedschapskit, een accu enzovoort. Kledij daarentegen is niet aftrekbaar van de belastingen.
Een fiets wordt afgeschreven met vaste annuïteiten. Het moeten er minstens drie zijn.
Nog vragen? Stel ze aan marleen.porre @embuild.be. INFO :
En ten slotte de aftrek van btw … Het beroepsmatig gebruik en bijgevolg de mate van btw-aftrek wordt vastgesteld op basis van de feitelijke omstandigheden.
Doe
1
Een brand of ongeval in uw zaak, uw inkomen bij ziekte… Uw zaak evolueert constant.
Maar uw verzekeringen… evolueren die mee? Contacteer uw adviseur en doe samen de polis check.
Zoals u op de laatste bladzijde van dit nummer kunt lezen, zijn er in de sector ondanks een recente daling nog altijd meer vacatures dan vóór de covid-crisis. De knelpunten op onze arbeidsmarkt zijn daarom een prioriteit voor Embuild. Ze vormen een prominent onderdeel van onze eisenbundel voor de politieke partijen in de aanloop naar de verkiezingen in 2024. In dit dossier kijken we met een nuchtere blik naar in- en uitstroom uit de sector, maar tonen we ook aan dat de bouw niet stilzit. We werken hard om jongeren en minder jongeren warm te maken voor de bouw. We rekenen erop dat de politieke wereld ons daarin voluit steunt.
Er bestaat een enorme behoefte aan bouwwerken in de samenleving, onder meer om het land klaar te maken voor de klimaatuitdagingen. Onze ondernemingen kunnen die uitvoeren, maar dan moeten ze wel de nodige mankracht vinden. De instroom moet dus gegarandeerd blijven.
Constructiv, de instelling verbonden aan paritair comité 124 van de bouwvakarbeiders, houdt de in-en uitstroom in onze sector nauwgezet in het oog. Vertrekkend van de meest recente beschikbare gegevens wordt ieder jaar een schema gemaakt dat twee momenten vergelijkt waartussen precies een jaar ligt. Het gekozen moment is 30 juni.
Op 30 juni 2021 werkten er afgerond 140 600 arbeiders PC 124 in de bouw. Een jaar later hadden afgerond 2000 van hen de sector verlaten vanwege pensionering of een andere vorm van natuurlijk verloop. Maar daar bovenop waren er nog eens ongeveer 16 700 bouwvakarbeiders die de sector verlaten hadden vanwege een andere reden. Er waren in totaal dus 18 700 sectorverlaters, wat overeenkomt met iets meer dan 13 procent van de werkgelegenheid.
Daartegenover stond een instroom van (afgerond) 18 100 arbeiders. De instroom was dus lager dan de uitstroom.
De uitstroom uit de sector is een onderschatting van de uitstroom uit de bouwbedrijven. Ongeveer 9900 arbeiders gingen in een jaar tijd naar een andere werkgever in de bouw. Ze verlieten hun onderneming dus maar bleven in de bouw. In totaal gingen afgerond 28 500 bouwvakarbeiders weg bij een aannemer. Dat is ruim 20 procent van de werkgelegenheid, een relatief hoog cijfer vergeleken met andere sectoren.
Het is natuurlijk mogelijk dat op de langere termijn een sectorverlater niet verloren is voor de bouw. Er zijn namelijk ook herintreders die later opnieuw aan de slag gaan bij een aannemer. Deze cijfers houden bovendien alleen rekening met de arbeiders die onder het PC 124 van de bouw vallen. De bedienden en de zelfstandigen worden niet meegeteld.
Paniek zaaien is dus uit den boze, maar de conclusie is toch dat in onze sector het evenwicht precair is tussen de in- en de uitstroom van arbeiders. Daarnaast stelt zich een ander probleem. Het aandeel jongere hoger gekwalificeerden in de uitstroom uit
↑
GLOBAAL SCHEMA: 2021-2022
Een schematische voorstelling van de in- en uitstroom van de arbeiders PC 124 in de sector.
de sector, is groter dan het aandeel in de instroom. Er is bestaat dus permanent een risico dat de bouw een tekort heeft aan goed geschoolde bouwvakarbeiders.
Ten slotte nog dit: als de evolutie die we net schetsten aanhoudt, dan is het simpelweg een feit dat de bouw gespreid over de komende vijf jaar tussen 90 000 en 100 000 mensen zal nodig hebben om de uitstroom uit de sector op te vangen. En dat zijn dan nog alleen maar de bouwvakarbeiders in PC 124.
Gegeven dit feit, en gegeven de arbeidsmobiliteit binnen de sector, wekt het geen verbazing dat er kort voor de Grote Vakantie ongeveer 14 000 bouwvacatures waren. Het is een enorme opdracht om daarvoor geschikte mensen te vinden.
Vooral de kleinere ondernemingen voelen de gevolgen van de arbeidsmobiliteit. In bouwbedrijven met vijf of minder werknemers ging ongeveer 20 procent weg om de sector te verlaten. Daar bovenop kwam nog eens een kleine 10 procent die naar een andere werknemer in de bouw ging. Van alle bouwvakarbeiders in deze kleine ondernemingen ging dus een kleine 30 procent weg. Dat is veel meer dan het sectorgemiddelde.
Interessant is ook de relatie tussen arbeidsmobiliteit en leeftijd. De instroom had in de beschouwde periode een sterke piek tussen 17 en 25 jaar. De uitstroom begon te pieken vanaf ongeveer 57 jaar. Beide fenomenen vallen te verwachten: jongeren die de sector binnenkomen enerzijds, en anderzijds mensen die op pensioen gaan en dergelijke.
Maar de jongere leeftijdscategorieën vormen niet alleen een piek in de instroom. Ze zijn ook sterk vertegenwoordigd in de uitstroom uit de bouwbedrijven. Het is voor aannemers dus niet eenvoudig om de jongeren die ze hebben ook te houden. Dat is zichtbaar in de leeftijdsstructuur van de sector. De categorie tussen 50 en 60 jaar is sterker vertegenwoordigd dan de categorie tussen 20 en 30 jaar.
Constructiv verzamelt niet alleen de cijfers maar onderzoekt ook waarom mensen de sector verlaten of ervoor kiezen. De meest recente enquête dateert van november 2020 en bevroeg 19 000 arbeiders, verdeeld over vijf doelgroepen: instromers, uitstromers, herintreders, jongeren die werken en leren combineren en ten slotte de duurzame instroom.
De antwoorden zijn verrassend uniform doorheen deze doelgroepen. Bouwvakarbeiders komen werken in de bouwsector omdat ze met hun handen kunnen werken, het werk afwisselend is, ze veel willen bijleren en ten slotte omdat hun baan hun trots maakt. De stap naar de bouwsector is overigens een bewuste keuze. “Ik zou niet weten wat ik anders moet doen” scoorde in de enquête het laagst als motivatie om naar de bouw te komen.
Helaas is er nog iets anders dat eerder laag scoort als motivatie, namelijk dat je in de bouw nu kunt werken met automatisering, digitalisering en nieuwe energiezuinige technieken. Het lijkt erop dat de technologische evolutie in de sector nog onvoldoende bekend is of nog onvoldoende naar waarde wordt geschat. Op dit punt is er dus nog werk aan de winkel.
Bouwvakarbeiders blijven in de sector vanwege het goede loon, het vaste contract en de goede werksfeer. Ook de aanvullende sectorale voordelen spelen een grote rol bij het behouden van bouwvakarbeiders.
Hoge instroom bij de jongeren, hoge uitstroom bij de ouderen. Logisch is dat, maar merk op dat ook bij de dertigers de uitstroom relatief hoog is.
Het deel van de instroom dat naar een kleiner bouwbedrijf gaat is groot. Helaas worden kleinere bedrijven ook geconfronteerd met een vrij hoge uitstroom.
De motieven van de uitstromers hebben hoofdzakelijk te maken met persoonlijke ontwikkeling en welbevinden: er was geen goed gevoel meer rond de job, geen waardering meer, de werkdruk lag te hoog of men wou meer bijleren. De bouwsector verlaten is dus niet meteen een kwestie van te weinig verdienen, eentonig werk of het gras dat groener is bij een andere werkgever. Arbeiders met veel verletdagen zijn gevoeliger voor meer arbeidsverloop, net als arbeiders die niet voltijds werken.
Zoals opgemerkt, zijn worden de aanvullende sectorale voordelen voor bouwvakarbeiders zeer gewaardeerd. Deze zijn talrijk en hebben hoofdzakelijk te maken met de loon- en arbeidsvoorwaarden: anciënniteit, landingsbanen, tijdskrediet, verhoogde barema’s enzovoort. Het mag gezegd worden: bouwvakkers hebben een goed sociaal statuut.
Alle voordelen beschrijven zou ons te ver leiden, daarom pikken we er twee recente voorbeelden uit: de jobcoaches en de uitbreiding van de promotievergoeding.
De promotievergoeding is een financieel voordeel dat Constructiv instelde voor bouwvakarbeiders met een hypothecaire lening. De cao 2023-2024 heeft het bedrag van deze vergoeding verhoogd. Bovendien kan een bouwvakker deze nu ook krijgen wan-
neer hij een groene lening of een energielening aangaat.
Embuild heeft voorgesteld op het niveau van Constructiv jobcoaches aan te stellen. Deze zouden als belangrijkste taak krijgen de arbeiders in hun onderneming houden. En als dat niet lukt, dan tenminste in de sector, eventueel in de rol van opleider.
Construcitv moet hiervoor nog een actieplan uitwerken, maar de grote principes lijken duidelijk. Jobcoaches zouden zich concentreren op de groepen arbeiders met de hoogste uitstroom. Zowel de werknemer als de werkgever zouden een beroep kunnen doen op de jobcoach. Het initiatief moet van hen komen, het is niet de bedoeling dat jobcoaches aan prospectie gaan doen.
Essentieel voor een goede instroom van jongeren in de sector is vanzelfsprekend de kwaliteit van het secundaire bouwonderwijs. Constructiv heeft een samenwerkingsovereenkomst met Onderwijs Vlaanderen gesloten. De organisatie zit de Begeleidingscommissie Onderwijs voor, waarin de Vlaamse sociale partners van de bouwsector en de pedagogische begeleiders voor het bouwonderwijs van de verschillende koepels en netten verenigd zijn. Constructiv stelt de beroepscompetentieprofielen op, aan de hand waarvan de inhoud van het onderwijs wordt bepaald.
Laat het weten aan onze sociale-mediaspecialisten!
Ook op sociale media probeert Embuild jongeren warm te maken voor een baan in de bouw. We zijn dus altijd op zoek naar interessante initiatieven om te filmen en de verspreiden.
Doet u iets om aan jongeren te tonen hoe boeiend een bouwbaan is?
Laat het dan weten aan onze socialemediaspecialisten!
Stuur een e-mail naar wim.deloof@embuild.be of patrick.kulumbagies@ embuild.be.
De sociale partners in Constructiv ondersteunen het onderwijs ook door duaal leren te stimuleren, de opleidingsvorm in het secundair onderwijs die de schoolbanken en de werkvloer combineert.
Omdat de jongere het beroep in dit systeem vooral in de onderneming aanleert, ontvangt hij een leervergoeding. Bovendien bouwt hij (of zij!) betaalde verlofdagen en andere socialezekerheidsrechten op. Maar daar bovenop geeft Constructiv premies aan dergelijke duale leerlingen. Wie een duaal traject van drie schooljaren afmaakt en daarna minstens een jaar aan de slag blijft als arbeider in de bouwsector, krijgt in totaal meer dan 2000 euro premies.
Momenteel hebben al meer dan 2000 verschillende bouwondernemingen een erkenning én dus een stageplaats om leerlingen uit het secundair onderwijs op te leiden. Die bedrijven hebben hiervoor intussen ook al meer dan 2500 mentoren aangesteld.
In de bouw werken, dat is levenslang leren. De sector heeft een zeer breed aanbod van opleidingen. Dat verhoogt zijn aantrekkelijkheid. Als u onlangs een nieuwe arbeider in dienst genomen hebt, als een van uw arbeiders van beroep verandert of zich simpelweg verder wil bekwamen, stelt Constructiv u het meester-mentortraject voor.
Dat bestaat uit 80 tot 140 uur opleiding op maat in de onderneming, gespreid over een jaar. De arbeider wordt opgeleid door een mentor, een geschoolde werknemer van het bedrijf. Constructiv begeleidt u vóór, tijdens en na het meester-mentortraject. Tot 140 uur geeft Constructiv financiële steun aan de georganiseerde opleiding. Bovendien is er ook een premie van 1000 euro per meester-mentor en per jaar.
Naast het meester-mentortraject is er ook de BouwIngroeiBaan (BIB). Stel dat u een arbeider jonger dan 27 wil aanwerven die minder dan een jaar ervaring in de bouwsector heeft. Met de BIB van Constructiv kunt
u hem aanwerven voor onbepaalde duur en hem opleiden in functie van uw noden en zijn competenties. Ook in dit systeem wordt de arbeider begeleid door een mentor. Constructiv begeleidt de onderneming en heeft financiële ondersteuning en premies.
Enkele jaren geleden deed Comstructiv een enquête bij meer dan 2000 Belgen om te onderzoeken welk imago de bouw heeft. De resultaten waren ontnuchterend. Slechts één op tien was geneigd om in de sector te werken. Werkzoekenden waren het minst positief, maar ook jongeren waren kritisch: amper 11 procent van de studenten overwoog een bouwbaan.
Om de gezondheid van de sector veilig te stellen op de langere termijn hebben de sociale partners in Constructiv De bouw kijkt verder opgezet. Deze imagocampagne wil aan de samenleving bewijzen dat de bouw een diverse, innovatieve en duurzame sector is die een belangrijke maatschappelijke rol vervult. Daarnaast wil de campagne jongeren en werkzoekenden overtuigen om te studeren en te solliciteren voor een job in de bouw. En ten slotte wil De bouw kijkt verder duidelijk maken we werkzekerheid, carrièremogelijkheden en extra voordelen te bieden hebben.
De ambities zijn dus groot en om deze waar te maken, zet de campagne zelf de stap naar de doelgroepen. In het vorige nummer van Embuild Magazine kon u bijvoorbeeld lezen over de stands op verschillende muziekfestivals deze zomer.
Ook buiten Constructiv heeft Embuild verschillende initiatieven die jongeren warm kunnen maken voor een baan in de sector. Op de eerste plaats denken we dan aan onze Open Wervendag, die de mooiste projecten van onze leden in de kijker zet. Maar daarnaast is er ook de Houtproef, waarvan er intussen twee versies bestaan, die leerlingen de kans geeft om hun kunnen als schrijnwerker te tonen. Embuild Vlaanderen heeft ten slotte de campagne #WerfZe.
We zijn een geregionaliseerd land, maar knelpuntberoepen houden geen rekening met de gewestgrenzen. Ook in Wallonië is de nood aan geschikte profielen in de bouw groot. Overheid en sector proberen er iets aan te doen.
Op de Waalse lijst van knelpuntberoepen staan meer dan 40 bouwbanen. De sector heeft aan de andere kant van de taalgrens 6000 tot 7000 vacatures. Om de Waalse gebouwen energiezuinig te maken zullen de Waalse aannemers duizenden mensen extra moeten aanwerven. Volgens schattingen zou het gaan om 30 000 vaklui in de komende vijf jaar.
Dat is een enorme uitdaging en Embuild Wallonie is zich daarvan bewust. “Werkgelegenheid en opleiding staan in het centrum van onze prioriteiten. We doen er alles aan om de aantrekkingskracht van de sector te verbeteren,” zegt Gauthier De Vos van Embuild Wallonie.
Embuild werkt bijvoorbeeld al jaren samen met IFAPME. Deze instelling biedt opleidingen aan die de schoolbanken combineren met de werkvloer. Meer dan 90 procent van de mensen die een bouwopleiding van IFAPME afmaken, vindt een baan bij een aannemer. Ook met le Forem, de Waalse versie van de VDAB, wordt samengewerkt, onder meer voor de jobdays van le Forem en bij het organiseren van opleiding op maat van een specifiek bedrijf. Maar naast deze langlopende samenwerkingen zijn er in de voorbije jaren nog andere initiatieven opgezet om mensen warm te maken voor een baan in een bouwbedrijf.
Het eerste is Je construis mon avenir, een campagne van de Waalse regering, de sociale partners, le Forem en IFAPME. Ze ging van start in 2019 en is gericht op jongeren van
15 tot 25 jaar. Voornamelijk op sociale media probeert ze het imago van handenarbeid en van een technische baan op te poetsen.
In de zomer kon je op RTBf kijken naar Les Nouveaux Bâtisseurs, een vijfdelige serie over de mensen achter een bouwwerk of een energetische renovatie. De serie sloot aan op RENO+, het Waalse overheidsprogramma dat de renovatie van de Waalse gebouwen wil versnellen. De drijvende krachten achter de serie waren Embuild Wallonie, Buildwise en GreenWin, een deel van het Waalse industriebeleid dat onder meer gericht is op bouw en renovatie.
Het wordt wel eens uit het oog verloren, maar de sector heeft een toenemende behoefte aan hoogopgeleide mensen. Daarom organiseert Embuild Wallonie in samenwerking met vijf Waalse hogescholen een Speed Dating Bouw waarop studenten en ondernemingen elkaar ontmoeten. De andere partners van dit initiatief zijn Buildwise en Stages-up, een platform dat studenten stages aanbiedt in innovatieve kmo’s.
Onder meer naar aanleiding van de relanceplannen na corona en na de waterramp van 2021 heeft Embuild Wallonie intensieve gesprekken gehad met de Waalse overheid. Ook de arbeidsmarkt van de bouw kwam daarbij aan bod. Eén van de resultaten was een premie van 2000 euro voor mensen die via le Forem of IFAPME een opleiding voor bepaalde knelpuntberoepen in onze sector volgen.
Een tweede resultaat is het Passeport Drive Construction voor mensen die via IFAPME een dergelijke opleiding volgen. Het dekt de kosten van het theoretische en het praktische examen als ze een rijbewijs voor de auto of de motorfiets willen behalen. Het Passeport verhoogt hun mobiliteit en dus de kans dat ze een baan vinden in de sector.
“Het wordt wel eens uit het oog verloren, maar de sector heeft een toenemende behoefte aan hoogopgeleide mensen. ”
De Brusselse bouw zoekt ieder jaar 1000 mensen om de werkgelegenheid op peil te houden. Deze vinden is niet eenvoudig. Maar daar bovenop zijn nog eens 8000 bijkomende werknemers nodig tegen 2030. Embuild.Brussels is betrokken bij verschillende projecten die deze instroom willen creëren, vertelde ons Pierre Sturbois, de coördinator van de cel WerkgelegenheidOpleiding van Embuild.Brussels.
Pierre Sturbois: “Er is bijvoorbeeld de communicatiecampagne die aansluit op Renolution, de Brusselse renovatiestrategie. Daar zijn we nauw bij betrokken. En we zien nu al resultaten. Meer en meer mensen komen naar onze dinsdagse informatiesessies over bouwberoepen. Zeer bemoedigend is dat.”
Daarnaast is er iemand die in een partnership met Constructiv voor Embuild.Brussels werkt en die een duurzame instroom van jongeren probeert te onderhouden. Hij legt hen bijvoorbeeld de aantrekkelijke kanten van een bouwbaan uit.
Pierre Sturbois: “Hij gaat naar leerlingen in bouwrichtingen maar vooral naar jongeren die werken en leren combineren, en geeft uitleg over de sectorale voordelen: het mooie loon en de talrijke sociale voordelen maar ook de kansen om te groeien en om te werken met digitale tools. … Hij beantwoordt de vragen die deze jongeren hebben, en doet hen inzien dat ze de juiste keuze gemaakt hebben.”
De persoon in kwestie bezoekt ook bouwbedrijven en behandelt hun vacatures. Hij stuurt ze naar Construcity, dat de juiste kandidaat kan vinden.
Pierre Sturbois: “Tegelijk geeft hij aannemers informatie over de premies en subsidies voor aanwervingen. Je weg vinden in dat hele systeem is nogal complex en ontmoedigend. Aannemers weten dus vaak niet waarop ze
"En ten slotte is hij de link tussen ondernemingen en jongeren die leren en werken willen combineren. Hij zoekt bedrijven die hen willen opleiden, iets wat overigens regelmatig uitmondt in een aanwerving.”
Embuild.Brussels verleent al verschillende jaren zijn steun aan de Construction Awards BXL, die georganiseerd worden door Constructiv.
Pierre Sturbois: “Dat is een mooi initiatief, dat leerlingen in bouwrichtingen beloont en hun werk in de spotlights zet. De recentste uitreiking van deze prijzen vond in juni plaats in het Atomium, in de aanwezigheid van Brusselse ministers. Het is iets waarop leerlingen en hun ouders trots kunnen zijn. En bouwbedrijven staan te wachten aan de voet van het podium om hen een contract aan te bieden.”
Ten slotte is Embuild.Brussels nauw betrokken bij het dossier van het competentiecentrum bouw voor de Pool Opleiding Werk (POW) Construcity.brussels. Dat moet het uitstalraam van de sector worden in de komende jaren.
Pierre Sturbois: “Om jongeren aan te trekken, koesteren de sector en zijn partners bij de overheid de gemeenschappelijke ambitie een modern, iconisch opleidingscentrum op te richten voor de POW Construcity.brussels. Embuild.Brussels zet zich al jaren in voor een centrum dat inspeelt op de noden van de sector en dat bijdraagt aan een positief imago van de bouwberoepen. We zouden er een plaats van willen maken waar jongeren en arbeiders opgeleid en bijgeschoold kunnen worden en ervaring kunnen uitwisselen.”
“De sector heeft intussen een terrein gekocht in Sint-Agatha-Berchem en de omgevingsvergunning is goedgekeurd. Het gaat om een combinatie van nieuwbouw met de renovatie van een bestaand gebouw.”
Dit sectorale project wordt deels gefinancierd door Beliris, het geld dat Brussel van de federale overheid krijgt vanwege zijn hoofdstedelijke en gewestgrens-overschrijdende functies. De hoop is nu dat al deze initiatieven een grote instroom in de sector zullen creëren. Want, zoals secretaris-generaal Laurent Schiltz van Embuild.Brussels onlangs verklaarde tijdens een persconferentie, “alle bouwvakken zijn knelpuntberoepen en wij werven iedereen aan!”
Als ondernemer voelt u vast ook de prijzen stijgen! Een optimalisatie van uw kosten dringt zich op. Dat geldt zeker ook voor uw verzekeringen. Ga regelmatig na of uw verzekeringen beantwoorden aan echte behoeften en kijk of er geen overlappingen zijn.
Een bedrijf is een levende organisatie. Er kan dan ook heel wat veranderen. Zijn er bijvoorbeeld activiteiten bijgekomen binnen uw onderneming? Of hebt u nieuwe werknemers in dienst genomen? Kijk met uw verzekeraar na of de waarborgen nog voldoende zijn, en of ze moeten opgetrokken of verlaagd worden. En de premie zelf, is die nog wel juist? Bekijk bevoorbeeld of het nog zinvol is om een omniumverzekering te nemen voor een auto van vijf jaar of ouder.
Maar ook de verzekeringen voor de bedrijfsleider worden best minstens elk jaar onder de loep genomen. Check bijvoorbeeld of het vooropgestelde vervangingsinkomen bij ziekte of invaliditeit nog voldoet.
Een grondig jaarlijks onderzoek is broodnodig als u niet voor verrassingen wil komen te staan. De verzekeraar die zijn klant en activiteiten goed kent, is in staat om proactief te werken en gerichter te helpen.
De jaarlijkse controle van de verzekeringssituatie kan ook een aanleiding zijn om verzekeringen te bundelen. Op die manier heeft u voor al uw verzekeringen één aanspreekpunt. Als er dan iets voorvalt, weet u meteen wie u moet contacteren. Dat is dus makkelijker en interessanter.
Zo vermijdt u ook dat bepaalde risico’s niet worden gedekt omdat ze tussen de mazen van het net glippen. Dat kan gebeuren als u met verschillende verzekeringsmaatschappijen werkt. Bij een bundeling is het makkelijker om er de dubbelverzekerde zaken uit te halen en heeft u minder administratie.
Een andere manier om geld te besparen, is een preventieve aanpak. Het aantal ongevallen verminderen heeft bijvoorbeeld een financiële impact: want er is geen vertraging van de activiteit en er moet geen vervanger gezocht worden ...
Deze benadering past ook in het bewustmakingsproces en in het sensibiliseren. Een Risk Engineer van uw verzekeraar kan u bewust(er) maken van gevaarlijke situaties op de werkvloer. Bij Federale Verzekering kan u gratis beroep doen op een Risk Engineer.
“De overheidsinvesteringen mogen niet dalen na de verkiezingen van 2024, ze moeten naar 4 procent van het bbp gaan tegen 2030.” Dat was de boodschap van onze CEO Niko Demeester aan staatssecretaris Thomas Dermine van Relance en Strategische investeringen toen ze op 5 september samen een bezoek brachten aan de indrukwekkende bouwplaats van CHwapi, het nieuwe ziekenhuis in Doornik.
Het was een zonnige dag op 5 september toen directeur-generaal Didier Delval van CHwapi de delegaties ontving die naar de bouwplaats in het centrum van Doornik gekomen waren.
Didier Delval: “Er bestaat een verband tussen de architectuur van deze unieke site en de medische, menselijke en multidisciplinaire ambities van dit project. De ziekenhuisactiviteiten van onze instelling zijn nu verspreid over drie sites in Doornik maar zullen tegen 2026 gehergroepeerd worden op deze plaats. Dat sluit aan op het geïntegreerde gezondheidsbeleid in dit deel van Wallonië, met economische, sociale en milieueffecten die voelbaar zullen zijn in de hele Eurometropool Rijsel – Kortrijk - Doornik.”
De cijfers zijn indrukwekkend. De bouwplaats van het toekomstige ziekenhuis is een van de grootste in Wallonië. Het project beslaat 150 000 vierkante meter, met een ondergrondse parking waarin plaats is voor 1000 voertuigen. Er zullen bijna 800 bedden gecreëerd worden en er zullen 2700 medewerkers aan de slag gaan. Het ziekenhuis krijgt een modern operatiekwartier met 20 zalen en een bad voor hydrotherapie. Ten slotte vermelden we nog de conferentiezalen en het auditorium dat aangelegd zal worden in de tuin.
De kostprijs is navenant: 445 miljoen euro, waarvan het Waalse gewest 220 miljoen voor zijn rekening neemt. Verenigd in een tijdelijke vereniging stellen vier leden van Embuild hun expertise en knowhow ter beschikking van dit project: Galère, Dherte, Tradeco en CIT Blaton.
Volgens projectdirecteur Giuseppe Moschitta van Galère zijn dergelijke grote projecten een positieve ontwikkeling voor de toekomst van de gebruikers. Maar er is ook een minpunt.
Giuseppe Moschitta: “Onze regio heeft massa’s knowhow maar de bouwsector wordt geconfronteerd met een tekort aan talent. Bouwberoepen zijn nochtans boeiend en gebruiken de recentste technologieën, dankzij de integratie van 3D-modellering en alle mogelijke digitale middelen. Het is essentieel dat we technische beroepen herwaarderen en beter aanleren, om onze knowhow in stand te houden”
Gedelegeerd bestuurder Christophe Cardinael van Dherte kon tijdens het bezoek niet verbergen hoe fier hij was.
Christophe Cardinael: “Een dergelijk project realiseren met drie Waalse partners, dat is indrukwekkend hoe je het
“Het is de eerste keer dat België een staatssecretaris voor investeringen heeft. Maar het was nodig, want we investeren al 40 jaar te weinig in onze infrastructuur.”
Thomas Dermine↑ Het was een mooie delegatie die onder begeleiding van de directeur van het ziekenhuis, Didier Delval (links op de foto), de bouwplaats in Doornik bezocht.
Aliplast Aluminium Systems biedt een totaalpakket aan duurzame aluminium systemen aan: ramen, deuren en schuiframen, maar ook glasgevels en aluminium gevelbekleding, en natuurlijk veranda’s, lichtstraten, terrasdaken met glas of aluminium lamellen, ja, zelfs binnenschrijnwerk. Een team van ervaren ontwerpers en ingenieurs staat klaar om u te assisteren bij alle mogelijke projecten.
ook bekijkt. Ja, ik ben trots dat ik hier vandaag ben.”
Stéphane Delpire vertegenwoordigde Tradeco en zei dat het bezoek een belevenis was voor hen: “we zijn een familiale onderneming en deze bouwplaats realiseren, dat is meedoen met de groten.”
CEO Marc-André Gennart van CIT Blaton ten slotte had het over een “iconisch, complex project dat een synergie van ieders competentie creëerde en dat bijdraagt aan de ontwikkeling van nieuwe, op een ecologische transitie gebaseerde infrastructuur en aan het scheppen van banen in de bouw- en ziekenhuissector.”
Het nieuwe ziekenhuis is ook het voorbeeld van een overheidsinvestering in infrastructuur, iets wat benadrukt werd door staatssecretaris Thomas Dermine van Relance en Strategische investeringen.
Thomas Dermine: “Ik wil eerst en vooral de vier Waalse bedrijven feliciteren met deze zeer indrukwekkende en conceptueel interessante bouwplaats. Doorgaans worden dergelijke projecten opgetrokken in de stadsrand maar hier gaat het om één enkel project in het centrum.”
“Het is de eerste keer dat België een staatssecretaris voor investeringen heeft. Maar het was nodig, want we investeren al 40 jaar te weinig in onze infrastructuur, die over het algemeen vóór de jaren 1980 gebouwd werd. Al meer dan 30 jaar liggen de overheidsinvesteringen onder 2,5 procent van het bruto binnenlands product. Door het gebrek aan investeringen daalt de waarde van dit overheidsbezit ieder jaar. Het relanceplan heeft een nieuw impuls gegeven aan de overheidsinvesteringen, en het doel is 3,5
procent van het bbp tegen eind 2024. Samen met de Europese Unie en de federale regering zullen we daarin slagen!”
De staatssecretaris besprak enkele projecten uit het relanceplan, en wees erop dat onze sector nodig zal zijn om dat plan waar te maken.
Thomas Dermine: “Het is in essentie een infrastructuurplan, want meer dan 40 procent van het geld is bestemd voor bouwprojecten. We gaan meer dan 200 000 vierkante meter energieverslindende gebouwen renoveren, meer dan 78 000 laadpalen installeren en 1390 kilometer fietspad aanleggen. Geen enkel investeringsplan heeft de druk op de bouwsector zo zwaar opgevoerd, en dat terwijl deze 18 000 tot 20 000 voltijdse werknemers zoekt, zoals de heer Moschitta opmerkte. De bouwarbeiders zijn de helden van de klimaattransitie, en de overheid schaart zich met Embuild en de andere partners achter de imagocampagnes van de sector. Er is al overleg geweest met Embuild over een aantal dossiers; over andere uitdagingen moet het overleg weer gelanceerd worden.”
Bij de aanwezigen in Doornik ook een zeer attent luisterende Niko Demeester van Embuild. Hij drukte zijn tevredenheid uit over de manier waarop leden van de beroepsorganisatie hun vakkundigheid bewezen en van dit project een eerbetoon aan de sector maakten. Maar dan sneed hij het thema van de dag aan: de overheidsinvesteringen.
Niko Demeester: “Onze infrastructuur is verouderd en komt niet meer tegemoet aan de behoeften van deze tijd. Door het relanceplan waren er in 2023 niettemin 4,7 procent meer werken aan infrastructuur, en ook in 2024 wordt nog groei verwacht. Wij werken aan 200 procent aan het meest florissante segment van de bouw, maar we vrezen dat de investeringen zullen dalen in de postelectorale periode. Wij dringen er bij alle overheden op aan dat ze de huidige koers zullen aanhouden en in de komende jaren investeringen blijven plannen. We investeren op dit moment 2,7 procent van ons bbp in openbare werken, veel minder dan de 3,5 procent van onze buurlanden. Ons doel is 4 procent van het bbp aan het einde van de komende regeerperiode in 2029. Om de opgelopen achterstand in te halen, zullen twee regeerperiodes nodig zijn. We moeten van 13 miljard euro in 2021 gaan naar 25 miljard in 2034.”
“Wij dringen er bij alle overheden op aan dat ze de huidige koers zullen aanhouden en in de komende jaren investeringen blijven plannen.”
Niko DemeesterLinks CEO van Embuild Niko Demeester met naast hem staatssecretaris Thomas Dermine.
Er is heel wat te doen rond de Europese Natuurherstelwet. In de Vlaamse bouwsector leeft de vrees dat deze negatieve effecten zou kunnen hebben. Daarom verdedigde Embuild Vlaanderen in de afgelopen maanden de belangen van onze bedrijven op verschillende bestuursniveaus. Een aantal van zijn suggesties kwamen later terug in goedgekeurde documenten. Maar er blijven nog pijnpunten.
Kort samengevat zegt de Europese Natuurherstelwet dat tegen 2030 minstens 20 procent van de natuur in de EU gezond moet zijn, zowel op land als op het water. Tegen 2050 moeten alle ecosystemen die nu in moeilijkheden zitten, gezond zijn. Technisch gezien is de Natuurherstelwet een verordening, wat wil zeggen dat ze zal gelden in heel de EU. Het is dus geen richtlijn die nog in lokale wetgeving omgezet moet worden, een proces dat de lidstaten veel meer vrijheid geeft.
Het Europese parlement keurde de ontwerpverordening goed op 12 juli. In dit najaar vinden nog trilogen plaats, dus dialogen tussen drie partijen: het Europese parlement, de Commissie en de Europese Raad (de staatsen regeringsleiders). Deze kunnen de teksten aanpassen en verduidelijken.
De oorspronkelijke ontwerpverordening wierp heel wat vragen op. Embuild Vlaanderen heeft zijn bedenkingen uitgelegd tijdens een hoorzitting in het Europees parlement, samen met VOKA. De beroepsorganisatie is ook gehoord in de commissie Leefmilieu van het Vlaams parlement en heeft, eveneens samen met VOKA, met de Vlaamse regering gepraat.
Aan het bezoek aan het Europees parlement hield Embuild de indruk over dat politici onvoldoende zicht hebben op de gevolgen van deze verordening. Daardoor bestaat het risico dat zij de technocraten en ambtenaren in de EU niet afdoende kunnen controleren. Voor Embuild is het dus niet wenselijk dat het
Europees parlement de Europese Commissie grotere bevoegdheid zouden geven over de Natuurherstelwet, bijvoorbeeld via zogenaamde gedelegeerde handelingen
De tekst die op 12 juni werd goedgekeurd door het Europees parlement, bevat wijzigingen vergeleken met de eerste versie. Een deel daarvan komt tegemoet aan opmerkingen die ook door Embuild gemaakt waren. Zo stond de originele tekst geen verslechtering toe van de toestand van een natuurgebied, wat de lat zeer hoog legt. In de goedgekeurde versie is dat veranderd in significante verslechtering. Alle wijzigingen bespreken zou ons te ver leiden, maar een tweede voorbeeld is de behandeling van sociale huisvesting en hernieuwbare energie. Artikel 22 bis van de goedgekeurde versie staat “uitstel van de streefdoelen” toe in het geval van “uitzonderlijke sociaal-economische gevolgen”. Het artikel vermeldt expliciet een situatie waarin de natuurwetgeving de vergunningsprocedures voor sociale huisvesting of hernieuwbare-energieprojecten zou vertragen.
Maar ondanks de amendementen aan de oorspronkelijke tekst blijft de juridische draagwijdte van veel bepalingen en amendementen onduidelijk. Embuild Vlaanderen blijft dus waakzaam. Het bespreekt zijn vragen en bekommernissen met VOKA en zal deze overmaken aan minister Zuhal Demir van Omgeving. Er zullen ook brieven vertrekken naar de ministers Lydia Peeters en Matthias Diependaele, naar minister-presi-
dent Jan Jambon en ten slotte naar de Vlaamse diplomatieke vertegenwoordiging bij de EU.
Minister Demir heeft al aangekondigd dat ze een nieuwe impactanalyse zal laten maken. Het lijkt aangewezen dat de bekommernissen van de bouwsector daarin meegenomen worden. Embuild Vlaanderen wil bijvoorbeeld meer duidelijkheid over de gevolgen van de Natuurherstelwet voor de vergunningen, met de klemtoon op het stikstofprobleem. Nog in de context van de vergunningen: het toepassingsgebied van de Natuurherstelwet omvat ook habitats die buiten de speciale beschermingszones liggen. Welke gevolgen heeft dat?
De bouw wil daarnaast weten welke projecten in aanmerking komen voor uitzonderingen. Valt het blokkeren van een groot woningbouwproject onder de “uitzonderlijke sociaal-economische gevolgen”? Volgens Embuild moet de Vlaamse definitie van sociale woningbouw herzien worden, zodat er ook private woningbouw onder kan vallen. Vlaanderen zou er bovendien op moeten aandringen bij Europa dat “sociale huisvesting” vervangen wordt door “woningbouw” in de verordening.
In bepaalde gevallen zal natuurherstel of -instandhouding onevenredig duur zijn vanwege infrastructuur, de plaatselijke ontwikkeling van de bebouwing en dergelijke. Er zouden dan meer mogelijkheden moeten bestaan om op andere plaatsen nieuwe gelijkwaardige natuur te creëren.
Nog los van de concrete punten die we net aanhaalden, zou de Vlaamse regering zich ook mogen afvragen of de EU met deze natuurherstelwet niet erg ver gaat. In de EU geldt normaal het subsidiariteitsbeginsel: als iets kan geregeld worden op een lager bestuursniveau, dan hoeft een hoger niveau zich daarmee niet te bemoeien.
Voor Embuild Vlaanderen bevat de Natuurherstelwet op bepaalde punten opvallend veel bestuursdrift van het hogere Europese niveau. Gaat de Vlaamse regering ermee akkoord dat haar milieubeleid en haar ruimtelijke-ordeningsbeleid zo gedetailleerd aangestuurd worden vanuit de Europese Commissie?
Dat zou onder meer het geval kunnen zijn voor de manier waarop steden vergroend moeten worden. Kan hun vergroening niet beter in algemene termen worden gedefinieerd? Embuild wijst ook op een aantal lopende Vlaamse initiatieven zoals het Groenblauw Peil. De Vlaamse regering moet erop aandrin-
gen dat ook deze erkend worden als initiatieven die voldoen aan gestelde eisen.
Daarnaast moet men zich ook afvragen of er niet erg veel bevoegdheden worden toegewezen aan Europese ambtenaren. Embuild overweegt een screening uit te voeren van de toestand op dit gebied, in overleg met VOKA en de Europese sectororganisatie FIEC.
Naast de brief aan minister Demir neemt Embuild Vlaanderen nog initiatieven. Samen met haar geledingen organiseert de beroepsorganisatie overleg met spelers als het departement MOW, de Vlaamse Waterweg, het departement Omgeving en het kabinet Binnenlands Bestuur. Het is de bedoeling om te komen tot een onderbouwde analyse van de gevolgen van de Natuurherstelwet.
Embuild Vlaanderen wil ook als belanghebbende betrokken te worden bij de opmaak van de nationale herstelplannen. De herstelverordening voorziet expliciet in de noodzaak om de nationale herstelplannen in volledige transparantie en met consultatie van de stakeholders (waaronder de landeigenaars en landmanagers) op te stellen.
Embuild zal bovendien informatie over bekommernissen en vragen uitwisselen met de andere leden van FIEC en dan vooral met de Nederlandse vertegenwoordigers. Ook daar is de stikstofproblematiek een heet hangijzer.
De Natuurherstelwet legt de vergroening van steden op. Maar wat is dat, een stad? De voorstelverordening hanteert begrippen zoals “stedelijke centra”, “stedelijke clusters” en “voorstedelijke gebieden”. Gebied dat een kilometer of minder verwijderd is van de grens van een stedelijk centrum of een stedelijke cluster, hoort volgens de definitie altijd bij het voorstedelijke gebied.
Maar hoe zit het in Vlaanderen met de oppervlakte van deze gebieden? Die analyse moet eens gemaakt worden, eventueel door het departement Omgeving.
Artikel 11 van de Natuurherstelwet bevat namelijk een bepaling over stedelijke ecosystemen. Het artikel zegt dat ook de voorstedelijke gebieden daarbij horen “indien dit door de betrokken lidstaat passend wordt geacht.” De vraag is nu wat passend is voor Vlaanderen, en volgens Embuild Vlaanderen moeten daarvoor deze gebieden in kaart gebracht worden.
“Gaat de Vlaamse regering ermee akkoord dat haar milieubeleid en haar ruimtelijkeordeningsbeleid zo gedetailleerd aangestuurd worden vanuit de Europese Commissie?”
“Aan het bezoek aan het Europees parlement hield Embuild de indruk over dat politici onvoldoende zicht hebben op de gevolgen van deze verordening.”
De Vlaamse regering blijft geloven in het potentieel van publiek-private samenwerking (PPS) voor bouw- en infrastructuurprojecten. Dat bleek op een seminarie op 13 september in het Vlaams parlement. Tijdens het seminarie werd een nieuwe studie voorgesteld die onder meer een leidraad biedt voor het optimaliseren van transactiekosten bij PPS.
Het seminarie werd georganiseerd door Embuild Vlaanderen en door VBA-ADEB, de vereniging van grote bouwbedrijven in Embuild. Het was een groot succes, met meer dan tweehonderd aanwezigen uit de wereld van de bouw, de politiek en de administratie. Het seminarie maakte duidelijk dat de interesse voor PPS niet verdwenen is maar ook dat een aantal pijnpunten blijven bestaan.
Omgaan met PPS was in het verleden zowel voor de publieke als de private partners een leerproces. De opgedane lessen werden in 2019 opgenomen in een PPS-charter, dat werd ondertekend door de Vlaamse regering en de bouwsector. Het charter stelde een aantal principes voorop, zoals de creatie van een draagvlak voor het project, een grondige voorbereiding, de beperking van de transactiekosten, de beperking van de risico’s en een faire verdeling van deze laatsten over de partijen.
Maar tijdens overleg van de Vlaamse regering met de sector in maart 2022 merkte de bouw op dat de toepassing deze principes nog verbeterd kon worden. Minister Matthias Diependaele van Financiën en Begroting liet daarop een studie uitvoeren door een consortium van de RebelGroup en het advocatenkantoor Equator (zie de kadertekst). Op 13 werd het resultaat bekendgemaakt op het seminarie in het Vlaams parlement.
De aftrap voor een zeer boeiende namiddag werd gegeven door Karl Neyrinck (voorzitter Embuild Vlaanderen) en Dominique Valcke (voorzitter VBA Vlaanderen). De eerste schetste de ontstaansgeschiedenis van de studie, de tweede merkte op dat een goede samenwerking essentieel is voor een PPS: “De interesse voor meer S in PPS is groot.”
Vervolgens nam minister Lydia Peeters van Openbare Werken het woord. Ze gaf toelichting bij de prioriteiten van het departement MOW, namelijk het fietsverkeer, de verkeersveiligheid en de duurzaamheid van infrastructuur. In 2023 alleen al staat er 3,3 miljard euro op het budget van het departement. Een aandachtspunt is daarbij het onderhoud van infrastructuur (“asset management”) waarvoor in deze legislatuur 1,6 miljard uitgetrokken wordt. Deze regering is dus een investeringsregering, maar de minister stelde ook vast dat hervormingen nodig zijn, want “we moeten ervoor zorgen dat we een aantal zaken sneller kunnen realiseren.”
Daarbij is zeker plaats voor PPS, want de minister verklaarde een “groot believer” te zijn in PPS. Ze gaf een overzicht van een aantal projecten uit het verleden maar gunde het publiek ook een blik op de pipeline. Daarin zitten onder meer de renovatie, de herbouw en de vervanging van tientallen beweegbare bruggen over water. Voor de noord-zuidverbinding in Houthalen-Helchteren (Limburg) verwacht de minister nog eind dit jaar de
goedkeuring van een voorontwerp van projectbesluit.
Maar wat verwacht de bouwsector van PPS? Dat werd besproken door Johan Bel, PPP Manager Europe Concessions & Assets bij BESIX. Volgens hem staan overheid en privésector alvast niet tegenover elkaar: “De doelstelling van de privé lopen gelijk met die van de overheid.” Maar een goede PPS moet voor onze bedrijven wel voldoen aan drie grote voorwaarden: een evenwichtig contract met een correcte risicoverdeling; een realistische tijdlijn en een duidelijk proces; en een proportionele vergoeding voor de gemaakte offertekosten.
Hij pleitte daarnaast voor enige flexibiliteit bij de partners en suggereerde dat het misschien beter was om bij een conflict niet meteen naar het contract te grijpen. Dat laatste is blijkbaar een gevoelig punt, want op deze suggestie volgde een spontaan applaus van het publiek.
De studie die de aanleiding was voor dit seminarie, werd begeleid door een klankbordgroep met vertegenwoordigers van overheid en privésector. Voor Johan Bel was dit een gunstige ervaring, en hij opperde het idee van een gestructureerd PPS-overleg. Dat zou onder meer kunnen bekijken hoe de aanbevelingen van de studie in de praktijk gebracht kunnen worden.
Na een uiteenzetting over de studie door Steven Van Garsse van Equator en Eric Paquay van RebelGroup besprak Koen Algoed, secretaris-generaal van het departement Financiën en Begroting, de budgettaire uitdagingen. Hij bevestigde nog maar eens dat onze overheidsinvesteringen onder het gemiddelde van de EU liggen. Voorzichtig analyseerde hij de oorzaken, en herhaalde de beroemde uitspraak van Jean-Luc Dehaene: “Overheidsinvesteringen stemmen niet.”
Dan was het tijd voor een panelgesprek met Ann Rombouts (De Lijn), Luc Hellemans (Lantis), Wouter Casteels (de Werkvennootschap), Bart Callens (Jan De Nul), Geert Verachtert (Groep Van Roey), Dominique Valcke (Stadsbader) en Steven Steppe (EPIco/pppconnect).
Uit dit gesprek kwam naar voor dat er veel goede wil bestaat aan beide zijden van de tafel maar dat er voor onze bedrijven toch twee grote pijnpunten bestaan. Het verkrijgen van
een omgevingsvergunning creëert soms veel onzekerheid, en vooral: de biedvergoeding is te laag. De kosten van het meedingen kunnen oplopen 5 procent van het totaalbedrag. De vergoeding voor ondernemingen die de opdracht niet binnenhalen, is te laag.
De panelleden van de overheid bleven op de vlakte wanneer dit probleem aan bod kwam. Ze wilden zich niet engageren of zeggen wat dan volgens hen een correct biedvergoeding zou moeten zijn.
Een begrijpelijke terughoudendheid, want de laatste geïnviteerde spreker was minister Matthias Diependaele, en ook die deed geen algemene uitspraken over de biedvergoeding: “Er moet een commercieel risico blijven bestaan voor de privépartner. We moeten dit project per project bekijken.”
De minister is radicaal tegen PPS als techniek om een begroting op te poetsen. Maar in het algemeen staat hij positief tegenover PPS. Het departement Wonen, dat ook onder zijn bevoegdheid valt, maakt bijvoorbeeld regelmatig gebruik van Design & Build-formules voor sociale woningbouw. PPS is volgens hem aangewezen wanneer dat leidt tot een betere prijs, een betere kwaliteit en een kortere doorlooptijd.
Matthias Diependaele: “Met deze studie hebben we nu vaste grond onder de voet. Nu moeten we bekijken waar en op welke manier we deze aanbevelingen omzetten.”
↑ Panelgesprek met Geert Verachtert (Groep Van Roey), Ann Rombouts (De Lijn), Dominique Valcke (Stadsbader), Wouter Casteels (de Werkvennootschap), Steven Steppe (EPIco/ pppconnect), Bart Callens (Jan De Nul) en Luc Hellemans (Lantis).
De studie waarvan sprake in dit artikel is verplichte lectuur voor iedereen betrokken bij PPS-projecten. Op basis van binnen- en buitenlandse gegevens en ervaringen schreven de auteurs een leidraad met aanbevelingen die doorheen de aanbesteding van een DBFM-project de transactiekosten verminderen.
Daarnaast gaan ze dieper in op drie specifieke onderwerpen, waarbij onder meer de ondergrondrisico’s, die als belangrijke oorzaken van transactiekosten gezien worden. Er is ook een lijst met algemene beleidsaanbevelingen en een document dat helpt bepalen of een project wel degelijk PPS-rijp is.
Geïnteresseerd?
Stuur een e-mail naar steven.declercq@embuild.be.
De studie focust op DBFM maar bevat ook nuttige lessen voor andere PPS-formules.
“De interesse voor meer S in PPS is groot.”
Dominique Valcke (Stadsbader)
Het is 1897 wanneer Jan Van de Heyning zijn schrijnwerkerij – bouwbedrijf start in Turnhout. We maken een sprong in de tijd: 130 jaar later staat zijn achterkleinzoon Eric Van de Heyning aan het hoofd van productie- en ontwikkelingsbedrijf WOODinc, actief in de bouwsector. Maar dat wil niet zeggen dat WOODinc louter teert op geschiedenis. Integendeel, haar huidig succes dankt het bedrijf aan verschillende recente innovaties. VLAIO ondersteunde een aantal van deze ontwikkelingen.
WOODinc produceert en ontwikkelt houten elementen die samen een volledig bouwsysteem vormen. Ze levert die voornamelijk aan aannemers, die er paviljoens, maar ook huizen en zelfs appartementen mee bouwen.
Het begon met de introductie door WOODinc van het Japanse Suteki Wood System in Europa. Een paal-en-balksysteem in gelamelleerd hout, dat uit de Japanse houttraditie stamt. WOODinc paste het systeem aan aan de Europese normen. “Gelamelleerd hout heeft een aantal voordelen ten opzichte van massief hout” aldus Eric Van de Heyning, CEO WOODinc. “Het is anderhalf keer sterker dan massief hout en de palen en balken zijn altijd volledig recht zonder vervormingen. Je kunt er grotere overspanningen mee maken. Bovendien ontwikkelt gelamineerd hout na verloop van tijd geen scheuren en biedt het een uitstekende brandbeveiliging. ”
“Natuurlijk, met dit systeem hadden we enkel het frame. De tussenliggende wandelementen moesten nog steeds zelf ter plaatse opgebouwd worden. Dat deel van het concept wilden we met WOODinc zelf ontwikkelen om ze te kunnen industrialiseren. En daarvoor hebben we de ontwikkelingen gedaan. In samenwerking met de Universiteit Hasselt en ondersteund met een VLAIO Ontwikkelingsproject creëerde WOODinc haar geoctrooieerde ‘CircuWallPanels’. Dat zijn geprefabriceerde en ecologische buitenwandelementen die compatibel zijn met het Structurez-systeem. Deze cassettes voldoen aan alle structurele en bouwfysische eisen van een moderne bouwschil waarbij modulariteit, een brede inzetbaarheid en een eenvoudige toepassing de belangrijkste focus is. Doelgroep zijn zeker niet alleen bouwprofessionelen. Ook doehet-zelvers doen hier hun voordeel mee.”
Eric: “Daarmee coverden we het skelet en de wanden van ons circulair houtbouwsysteem. Vloerelementen, het dak en de ‘wo-
“Voor dit project ontvingen we een kmogroeisubsidie binnen het thema duurzaam en circulair ondernemen.”↑ Een keuken met de geoctrooieerde CircuWallPanels van WOODinc.
ningcompartimenterende’ wanden moesten nog aangepakt worden. Daarvoor zochten we samenwerking met een aantal specialisten in de bouwwereld, zoals Bart Janssens van Atelier Noest . Hij voerde een draagvlakonderzoek uit en boog zich over de doorontwikkeling van het WOODinc-bouwsysteem. Bureau Bouwtechniek verleende dan weer studiewerk met betrekking tot het bouwfysisch ontwerp, brandveiligheid en milieuprestaties. Ze stonden tevens in voor de analyse van de uitvoeringsmethodiek en het opstellen van bestekteksten. Sebastiaan De Block van The Ecological Entrepreneur werkte een hands-on commercialiseringsprogramma uit. Verder wierven we een ingenieur stabiliteit houtbouw aan. Voor dit project ontvingen we een kmo-groeisubsidie binnen het thema duurzaam en circulair ondernemen.”
Het systeem is heel eenvoudig en snel te monteren. Op amper 3 dagen tijd kan een team van 4 personen de structuur van een eengezinswoning bouwen. Tegelijkertijd is het ook heel gemakkelijk te demonteren dankzij een ingenieus systeem van verbindingstukken van koolstofstaal. Het leent zich m.a.w. goed voor hergebruik. Dat kan van be-
lang zijn in woningbouw, maar is met name interessant in tijdelijke gebouwen voor festivals en evenementen. Eric: “Zo hebben we in 2022 op de Floriade in Nederland twee paviljoenen geplaatst die als restaurant dienden. Nadien hebben we die weer gedemonteerd en tijdelijk in onze opslagplaats in Mol gestockeerd als deel van een terugkoopdeal. We hebben deze 2D elementen van de twee paviljoenen samengevoegd tot één groot gebouw op een ander evenement, de Dutch Grand Prix in Zandvoort, getransformeerd in zowel grootte als schil.”
“Voor dit soort tijdelijke gebouwen werken we ondertussen met nog verder gestandaardiseerde modules, ofwel boxen. Dat maakt montage en demontage nog sneller en efficiënter en we kunnen de voorafgaande engineering tot een minimum reduceren omdat de modules al doorgerekend zijn. Een volgende stap wordt de vertaalslag van deze boxen voor tijdelijke gebouwen naar woningen en appartementenbouw. Voor die toepassing spelen nog extra vereisten met name op het gebied van energiehuishouding, wat bij een tijdelijk paviljoen uiteraard minder belangrijk is. Voor woningen is transformeerbaarheid heel interessant in functie van de behoefte doorheen de tijd. Een koppel koopt bijvoorbeeld een kleinere woning, die ze in de loop van de tijd - wanneer er kinderen komen - verder kan uitbreiden. Dit systeem maakt dat perfect mogelijk.”
Heel belangrijk: het systeem is enerzijds volledig biobased, maar daarnaast ook écht circulair: onderdelen kunnen integraal herbruikt worden zonder dat ze gereduceerd worden tot - al dan niet vermalen - materiaal. Dat maakt het voor WOODinc maar ook voor de klant prijstechnisch interessant en tegelijk duurzaam. Zo gaan niet alleen traditie en innovatie hand in hand, maar ook economie en ecologie. En dat is de toekomst.
Dit is een bijdrage van VLAIO. Zie ook www.vlaio.be voor meer informatie over subsidies en andere vormen van ondersteuning voor innovatie.
“Het systeem is enerzijds volledig biobased, maar daarnaast ook écht circulair: onderdelen kunnen integraal herbruikt worden zonder dat ze gereduceerd worden tot - al dan niet vermalenmateriaal.”
Talent vinden op de arbeidsmarkt zal in de komende jaren een hoofdthema worden in onze sector. Dat besluit Buildwise, het voormalige WTCB, uit een onderzoek van de trends die de toekomst van de bouw zullen bepalen.
De ontwikkelingen in de sector volgen elkaar in stormachtig tempo op. Hoe kunnen onze bedrijven daarop inspelen?
Onder meer om deze cruciale vraag te beantwoorden richtte Buildwise (toen nog het WTCB) in 2019 zijn Visiecomité op. Dat voerde recent onder begeleiding van consultant KPMG een diepgaande trendanalyse uit. Uit de verzamelde gegevens werden vervolgens belangrijke aandachtspunten voor de sector gedistilleerd. Ze staan in het rapport Trend- en impactanalyse van de (Belgische) bouwsector
Het rapport identificeert drie thema’s waarop bouw- en installatiebedrijven zullen moeten inzetten om de uitdagingen het hoofd te kunnen bieden: digitalisatie, duurzaamheid en ten slotte investeringen in medewerkers en hun competenties. De eerste twee thema’s werden al besproken in de voorgaande nummers van Embuild Magazine. In deze laatste aflevering van de reeks bekijken we het derde thema, de war for talent.
Volgens het rapport moet de bouwsector blijven investeren in de competenties van de medewerkers om weerbaar te blijven:
“Het bouwberoep, het ‘metier’, is in blijvende evolutie, wat ook een weerslag heeft op de vereiste competenties van de bouw- en installatiebedrijven. Hierbij zijn zowel evoluties merkbaar in het type competenties (bv. soft skills, digitale skills …) alsook in de flexibiliteit en multidisciplinariteit die verwacht wordt van de medewerkers.”
Maar we hoeven het u niet te vertellen: het is tegenwoordig allesbehalve evident om geschikte mensen te vinden. Er is dus ook in onze sector een war for talent aan de gang.
Deze wordt ervaren als een van de meest urgente thema’s. Dat blijkt uit een bevraging door het Visiecomité van 700 professionals actief in de Belgische bouw.
De maturiteit van onze ondernemingen is op dit gebied volgens het rapport “gemiddeld”. Maar naast deze interne factor bestaan er vanzelfsprekend ook omgevingsfactoren die het verloop van de war for talent beïnvloeden. Sommige profielen die de sector nodig heeft, worden ook erg gewaardeerd door andere sectoren. Daardoor verhoogt het risico dat een aannemer geen geschikte mensen vindt voor bepaalde functies. En dat heeft dan weer tot gevolg dat hij niet kan reageren op verandering en vernieuwing. Een andere omgevingsfactor is de vergrijzing, die het aanbod op de arbeidsmarkt verkleint.
De Belgische bouwsector voelt de gevolgen van de krapte op de arbeidsmarkt. Volgens sommige schattingen zouden onze aannemers in de komende vijf jaar ongeveer 100 000 mensen willen aanwerven. Maar dat zal moeilijk worden. De bouw kampt al jaren met structurele moeilijkheden om personeel te vinden. Er waren in het begin van de Grote Vakantie meer dan 14 000 vacatures in de sector. Volgens een recente enquête van Embuild is voor acht op tien van de bouwbedrijven het vinden van personeel minstens of zelfs een zeer groot probleem. Volgens het rapport van het Visiecomité zijn er twee factoren die spelen:
“Enerzijds is het aantal beschikbare medewerkers binnen de sector onvoldoende, anderzijds vormt het voor de bedrijven in de bouwsector steeds meer een uitdaging om personeel die bepaalde functies kan invullen of beschikt over de nodige technische competenties aan te werven.”
nieuw formaat
zit je bouwproject in de lift.
1. Extra druksterkte
2. Alle voordelen van Porotherm PLS, zowel met lijmmortel en Dryfix (ATG) te verwerken
3. Dé keramische bouwoplossing voor appartementen en utiliteitsgebouwen
www.wienerberger.be/plsnewton
Het rapport vernoemt onder meer de beroepen van schrijnwerker, loodgieter, stabiliteitsingenieur, ploegbaas, werfleiders en calculators.
De vraag naar geschikte arbeidskrachten is dus groter dan het aanbod. Dat heeft verschillende oorzaken. Zoals we al aangaven is er de vergrijzing, die gepaard gaat met de beperkte interesse van jong talent in een technische opleiding in de bouw.
Maar volgens het rapport is er ook “de toenemende complexiteit en specialisatie van technische competenties, wat leidt tot een grotere behoefte van (technisch onderlegde) medewerkers.” Er is permanente innovatie in de sector. Er verschijnen voortdurend nieuwe materialen, technieken en tools. Dat vraagt steeds meer kennis die bovendien up-to-date gehouden moet worden.
En dan is er vanzelfsprekend het imagoprobleem van de sector:
“de bouwsector kampt met een imagoprobleem en wordt vaak als ‘onaantrekkelijk’ gepercipieerd door nieuwkomers op de arbeidsmarkt. De sector wordt niet altijd geassocieerd met kwalitatieve jobmogelijkheden omwille van gezondheids- of veiligheidsredenen. In een concurrentiële arbeidsmarkt wordt de kwaliteit van werk steeds belangrijker om vakmensen aan te trekken en aan boord te houden. Werk-privé balans en het niveau van autonomie (zelfstandigheid) vormen hierin belangrijke factoren voor de werknemers.”
De war for talent die intussen is ontstaan, heeft als gevolg dat “de loonlasten voor het bouwbedrijf zullen toenemen,” aldus het rapport.
Niet alleen de technische competenties zijn tegenwoordig belangrijk voor een werknemer in de bouw. Er bestaat ook een toenemende nood aan digitale skills en IT-profielen, door de digitalisering en de industrialisering van het bouwberoep (zie ook de eerste megatrend die we bespraken in Embuild Magazine van juni 2023). En daarnaast worden sociale competenties steeds belangrijker op de bouwplaats, onder meer vanwege het toenemende aantal partijen dat daar aan de slag is: onderaannemers, leveranciers enzovoort.
Het gevolg hiervan is dat de samenstel-
ling van de arbeidsmarkt in de bouw volop aan het evolueren is. Onder meer de verhouding tussen de diverse vakgroepen is aan verandering onderhevig.
De veranderingen op de arbeidsmarkt hebben ook tot gevolg dat de opleiding zal moeten mee-evolueren. Méér focus op digitale en sociale competenties in de opleidingen lijkt bijvoorbeeld broodnodig. De snelle evolutie van de sector creëert overigens niet alleen uitdagingen voor de opleiding van starters, maar ook voor mensen die al een baan hebben. Ook zij zullen hun vaardigheden en competenties moeten aanpassen aan nieuwe noden: “Om personeel voor te bereiden op de toekomst, dienen bedrijven opleidingen te voorzien waarbij men nieuwe vaardigheden en competenties kan aanleren. Bijscholing en omscholing creëert meer werkzekerheid voor de toekomst,” aldus het rapport.
Robots
Gaat de technologie de arbeidsmarkt van de bouw redden? Het rapport van het Visiecomité velt een genuanceerd oordeel. Robotisering en een verder doorgedreven industrialisering van bouwprocessen kunnen voor een aantal beroepen de behoeften aan arbeidskrachten verminderen. Het rapport vernoemt bijvoorbeeld “bestuurders van dienstvoertuigen, magazijnmedewerkers, assemblagemedewerkers en administratieve functies.” Dat kan een impact hebben op de war for talent.
Robotisering wordt door sommigen als een bedreiging gezien. Maar het rapport van het Visiecomité verwijst naar het World Economic Forum (WEF). Dat stelt dat de robotisering meer banen zal creëren dan vernietigen. Een bijkomend voordeel is dat fysiek inspannende, gevaarlijke en saaie taken kunnen worden overgenomen door robots. Het rapport stipt wel aan dat niet alle taken geschikt zijn voor robots:
“Robotisering zal verschillend worden ingevuld als gevolg van de kloof tussen grote en kleine spelers: een timmerman bij een kleine aannemer die veel verschillende taken uitvoert, is minder eenvoudig te vervangen door een robot dan een timmerman die op een vaste locatie werkt en dagelijks dezelfde soort producten maakt. Het is pas op het moment dat machinerie goedkoper, sneller en aan een gelijkaardige kwaliteit taken kan uitvoeren, dat machines interessanter worden dan mensen als personeel.”
‘Innovation Papers’ zijn een nieuwe naam bij Buildwise voor wat ten tijde van het WTCB de ‘Monografieën’ waren. In de onlangs op www.buildwise.be verschenen Innovation Paper nr. 41 spitst ons sectorale onderzoeks- en innovatiecentrum de aandacht toe op nieuwe ventilatiesystemen die specifiek ontworpen werden voor woningen in een renovatiecontext.
België telt een groot aantal te renoveren woningen. Door renovatie kunnen deze woningen aangepast worden aan de behoeften van hun bewoners en aan de uitdagingen van de energietransitie. In deze context is de kwaliteit van de binnenlucht in de woning een essentiële factor voor de gezondheid en het comfort. De meeste bestaande en te renoveren woningen beschikken echter niet over een geschikt ventilatiesysteem of zijn er helemaal niet mee uitgerust. De binnenluchtkwaliteit is er vaak ontoereikend, wat aanleiding kan geven tot vocht- en/of gezondheidsproblemen.
De Innovation Paper 41 van Buildwise komt dus als geroepen: in dit document gaat het namelijk over de basisventilatie van individuele woningen en collectieve woongebouwen (uitgerust met individuele ventilatiesystemen of met een gemeenschappelijk centraal ventilatiesysteem voor meerdere woningen) in een renovatiecontext. De
basisventilatie laat toe om een toereikende binnenluchtkwaliteit te verzekeren voor de personen die zich in de woning ophouden. De Innovation Paper 41 heeft betrekking op de innovatieve ventilatiesystemen die toegepast kunnen worden bij een renovatie van bestaande woningen, met respect voor de reglementaire eisen.
De ventilatie van woningen valt onder de norm NBN D 50-001 (waarnaar verwezen wordt in de gewestelijke EPB-regelgevingen) en maakt tevens het onderwerp uit van de Technische Voorlichting nr. 258 van Buildwise. In deze norm worden de vier klassieke ventilatiesystemen A, B, C en D
↑
De vier klassieke ventilatiesystemen die besproken worden in de norm NBN D 50-001.
gedefinieerd (zie afbeelding). Bij de renovatie van een woning is het niet altijd eenvoudig om een ventilatiesysteem te installeren dat in overeenstemming is met voormelde Belgische norm. Zo is er vaak onvoldoende ruimte voor de ventilatiekanalen en de ventilatiegroep in het geval van een mechanisch ventilatiesysteem (bv. van het type C en vooral van het type D) of is de plaatsing van natuurlijke toevoeropeningen niet mogelijk omdat de vensters niet vervangen worden (bv. systeem C). Ook de kostprijs van het systeem is een bepalende factor, aangezien er meestal voorrang gegeven wordt aan andere posten zoals het isoleren van de woning of de vervanging van het verwarmingssysteem.
De Innovation Paper 41 van Buildwise telt niet minder dan 80 pagina’s en geeft een uitgebreid overzicht van de mogelijke ontwerpen in een renovatiecontext en de implicaties van de verschillende keuzes op het vlak van de ruimten en debieten, de regeling, de functionele openingen, de brandveiligheid enzovoorts.
Het document wordt afgerond met een reeks technische fiches, waaronder diverse fiches over cascadesystemen en een fiche over automatische vensters.
Last but not least worden er een aantal toepassingsvoorbeelden gegeven, waarna er afgesloten wordt met twee nuttige bijlagen.
↑ Dit dakvenstersysteem, waarvan er verschillende modellen op de markt verkrijgbaar zijn, is beperkt tot één ruimte en is opgebouwd uit één of meerdere vensters die uitgerust zijn met een gemotoriseerd automatisch openingssysteem.
In juni jongstleden heeft Buildwise een rijkelijk geïllustreerde en gedetailleerde Technische Voorlichting van een veertigtal pagina’s gepubliceerd over twee nauw verwante onderwerpen: de stabiliteit van werkterreinen voor funderingsmachines en het ontwerp van de hierbij gebruikte tijdelijke werkplatformen.
De TV 287 werd opgesteld door de werkgroep ‘Geotechnieken en grondwerken’ onder toezicht van de ingenieurs-verslaggevers Nicolas Denies (Buildwise) en Noël Huybrechts (Buildwise), in de schoot van het Technisch Comité ‘Ruwbouw en algemene aanneming’ van Buildwise, en door de werkgroep ‘Werkplatformen’ onder de auspiciën van de Belgische Vereniging van Aannemers van Funderingswerken (ABEF-FABA).
Het specifieke grondonderzoek is een essentiële voorafgaandelijke stap voor het nazicht van de stabiliteit van het werkterrein. Het wordt stapsgewijs uitgevoerd tijdens het voorontwerp en het ontwerp. Na de gedetailleerde beschrijving van deze procedure wordt de aandacht in de TV 287 toegespitst op de voorbereiding van de site
Vervolgens wordt er een overzicht gegeven van de minimale eisen voor het ontwerp van tijdelijke werkplatformen in België. Voor dit ontwerp wordt er gebruikgemaakt van verschillende rekenmethoden die uit de doeken gedaan worden in de TV 287. Verder moet er verplicht in een ‘werkplatform’ voorzien worden. Ook dit concept wordt nader verklaard in de
Technische Voorlichting. Het tijdelijke werkplatform is doorgaans opgebouwd uit een granulair materiaal, zoals al dan niet gerecycleerde granulaten, dat later hergebruikt mag worden op een andere werf.
De Technische Voorlichting 287 gaat vervolgens dieper in op de geokunststoffen. Hierbij wordt er een onderscheid gemaakt tussen geokunststoffen van het type scheiding en geokunststoffen die eerder bestemd zijn ter versterking van het platform.
De volgende hoofdstukken van de TV 287 zijn gewijd aan de onderwerpen uitvoering, kwaliteitszorg, aanpassing, onderhoud en herstel, afwatering en drainage, evenals aan de bereikbaarheid van de werkterreinen.
Ten slotte bevat de Technische Voorlichting ook nog een eerste bijlage over de ontwerpmethoden . In België moet de persoon die verantwoordelijk is voor het ontwerp immers een keuze maken kiezen tussen twee analytische ontwerpmethoden: de BRE BR470-methode en de TWf-methode. Hierbij dient hij onder meer rekening te houden met de eisen van zijn project en de relevantie om de zettingen te kwantificeren. Deze twee methoden zijn alleen toepasbaar voor vlakke werkterreinen en worden op het einde van de TV samengevat in een overzichtstabel . In het algemeen kunnen ze gebruikt worden voor het nazicht van de stabiliteit van werkterreinen voor funderingsmachines en voor het ontwerp van tijdelijke werkplatformen.
In een tweede bijlage van de TV wordt er dan weer dieper ingegaan op de bepaling van de belastingen, de contactdrukken en de veiligheids- of partiële factoren.
● De TV 287 kan gedownload worden via de website www.buildwise.be met behulp van de daartoe voorziene toegangscodes.
● Voor meer informatie kan men terecht bij de dienst Publicaties van Buildwise, Kleine Kloosterstraat 23, B-1932 Zaventem (tel.: 02/716.42.11, e-mail: publ@buildwise.be).
De TV 287 bevat verschillende schema’s zoals het hier afgebeelde, waarin de samenstelling van een werkplatform getoond wordt.
Het academisch ziekenhuis van Luik in SartTilman kampt al jaren met parkeerproblemen. Maar dankzij de drie nieuwe parkings is de capaciteit nu bijna verdrievoudigd. Een spilfiguur in het project, dat ongeveer drie jaar in beslag nam, was ons lid eloy.
Sart-Tilman ligt ten zuiden van het Luikse stadscentrum in de heuvels tussen Ourthe en Maas. Dit gehucht van Angleur huisvest niet alleen de Universiteit van Luik maar ook het Centre Hospitalier Universitaire (CHU) de Liège, het enige academische ziekenhuis in Wallonië. Het autoverkeer is er navenant druk en het gebrek aan parking voor het CHU werd er met de jaren schrijnender.
Om het probleem op te lossen, wilde het CHU het aantal parkeerplaatsen optrekken van ongeveer 1000 naar 2800, met als belangrijke voorwaarde dat het centrum kon blijven doorwerken tijdens de aanleg van de bijkomende parkings.
Het CHU schreef een DBFMO-opdracht voor 30 jaar uit. De opdrachtnemer moest dus instaan voor het ontwerp (Design), de bouw
(Build), de financiering (Finance), het onderhoud (Maintenance) en het uitbaten (Operate). In 2019 werd opdracht toegekend aan het consortium 6nergy Park met daarin onze leden eloy en Democo en daarnaast Herbiet & Grosch Architectes, Atelier d’Architecture du Sart Tilman, het studiebureau Lemaire Ingénieurs, SEMACO voor de planning en de coordinatie, de controle-instelling SECO en ten slotte Optimal Parking Control, een uitbater van parkings.
Voor eloy was de deelname aan deze opdracht een première, verteld ons Cédric Nils, die bij de onderneming verantwoordelijk is voor Design & Build-opdrachten.
Cédric Nils: “We zijn een lokale speler die goed verankerd is de streek rond Luik en we wilden deze werken dus binnenhalen. Hoewel we de outsider waren, zijn we daar toch in geslaagd. We hadden de parkings van het CHU in Esneux al aangelegd en begrepen de filosofie van dit project helemaal.”
“Maar er waren veel uitdagingen: er moest tijdens de werken een minimum aan parkeerplaatsen beschikbaar blijven, de hulpdiensten moesten toegang blijven hebben enzovoort. Daarnaast moesten we de ons toegewezen plaatsen kunnen combine-
“Hiermee bewijzen we dat we een ernstige onderneming zijn, die openstaat voor nieuwe projecten met een grote omvang. ”Voor parking P112 heeft eloy 165 000 kubieke meter grond uitgegraven en naar een erkende opslagplaats van de onderneming gebracht.
ren met de niveauverschillen en het aantal parkeerplaatsen die er iedere keer minstens moesten zijn.”
Embuild Magazine bezocht onder meer gebouw P112. Het ligt tegen een helling, met de ingang ter hoogte van de spoedgevallendienst en de ingang voor het personeel. Oorspronkelijk lag hier een parking met één verdieping die 240 plaatsen had; nu zijn dat vijf verdiepingen met 1229 plaatsen. Deze werken werden integraal uitgevoerd door eloy.
Cédric Nils: “De belangrijkste moeilijkheid was dat we op een beperkte oppervlakte moesten werken met respect voor het hellende terrein, en dat in een zeer bosrijke omgeving. De parking moest perfect geïntegreerd worden in het groene landschap. Nadat we duizenden kubieke meter grond weggegraven hadden uit het talud, hebben we de bouwput verstevigd met vernagelde wanden van opgespoten beton.” (Nvdr: het opspuiten van een dergelijke betonnen wand wordt ook “guniteren” genoemd.)
“Zo verstevig je de bodem en hou je de aarde op zijn plaats. Daarna was het de beurt aan de parking, die gebouwd is met klassieke technieken: betonnen pijlers en balken, voorgespannen plaatvloeren, druklagen … We hebben PU-hars aangebracht, en op het laatste niveau PMMA-hars, om de waterdichtheid te garanderen en scheurtjes te voorkomen.”
Voor de bouw van deze parking moest de bestaande helihaven verdwijnen. Maar tegelijk wilde het ziekenhuis dat er tijdens de werken altijd helikopters konden landen en vertrekken.
Cédric Nils: “We hebben de helihaven dus in een recordtijd een dertigtal meter verplaatst. Bleef het probleem dat de werken het helikopterverkeer niet mochten storen. We moesten met onze kranen dus rekening houden met de vliegcorridors.”
De verdiepingen van de parkeergarage hebben niet allemaal dezelfde oppervlakte, wat een trapvormige structuur creëert. Dat vermindert de impact op de natuurlijke omgeving. Hetzelfde kun je zeggen van het groendak en het bruine cortenstaal dat op verschillende plaatsen zichtbaar is.
Parking P109 ligt wat hoger, net voor de ingang van het ziekenhuis. Vroeger waren daar 64 parkeerplaatsen, nu zijn het er een kleine 500 verspreid over een gelijkvloers en vier verdiepingen. En ten slotte is er nog P101, een parkeergarage die wat verderop ligt. Ze werd ingehuldigd in oktober en was daarmee de laatste van de drie parkings die klaar was. De capaciteit ging in dit geval van 732 naar 1105 plaatsen, gespreid over drie niveaus.
De bovengrondse delen van deze twee parkeergarages werden gebouwd door Democo. eloy stond in voor de grondwerken, de waterafvoer en de omgevingsaanleg.
Cédric Nils: “De totale parkeeroppervlakte bedraagt nu 85 000 vierkante meter en de in beslag genomen grondoppervlakte 17 800 vierkante meter. We hebben 165 000 kubieke meter grond afgevoerd naar onze opslagplaatsen, 4640 vierkante meter vernagelde wanden van opgespoten beton aangelegd, 63 500 vierkante meter plaatvloeren gelegd en ten slotte 65 900 vierkante meter PU-hars en 17 800 vierkante meter PMMA-hars aangebracht.”
De parkeergebouwen zijn in gebruik, en daar is Cédric Nils best wel trots op. In het begin leek deze opdracht immers een mission impossible.
Cédric Nils: “Maar toen de gedelegeerd bestuurder tegen me zei: ‘Cédric, ik wil die parkings van het CHU’ zijn we erin geslaagd om een team samen te stellen dat een dergelijk pronkstuk kon bouwen. Voor de onderneming was het tegelijk een nieuw en een grandioos project, maar we hebben het gerealiseerd, ondanks de covid-crisis, de schaarste aan materialen en de exploderende prijzen.”
David Eloy, gedelegeerd bestuurder van de groupe eloy, noemt deze bouwplaats “qua volume ons meest ambitieuze project.”
David Eloy: “We hebben onze jeugdigheid in dit dossier gecompenseerd dankzij de vindingrijkheid, de capaciteiten en de beschikbaarheid van onze teams. Hiermee bewijzen we dat we een ernstige onderneming zijn, die openstaat voor nieuwe projecten met een grote omvang.”
PROMO VAN DE MAAND
OKTOBER 2023
De bouwheer geeft u de opdracht om een bijkomend werk uit te voeren op de bouwplaats.
Omdat hiervoor vaak een schriftelijke opdracht is vereist geeft Embuild een handig
reçuboekje uit in NCR papier (doorslagpapier) dat u onmiddellijk kunt invullen met de melding van de verlenging van de uitvoeringstermijn, prijsaanpassing … Eenmaal ingevuld kunt u direct ter plaatse een kopie bezorgen aan de architect en bouwheer.
Dit handig heruitgegeven boekje kost slechts 8,00 €/stuk (voor de leden van Embuild) en 15,00 €/stuk (voor de niet-leden).
PROMOTIE (enkel voor de leden): 5 exemplaren = 35,00 € (prijzen exclusief BTW)
Speciale verkoopprijs enkel voor de maand oktober 2023
Ledenprijs voor deze publicatie: € 8,00 excl. btw
Niet-ledenprijs voor deze publicatie: € 15,00 excl. btw
Deze uitgave kan besteld worden door een mail te sturen naar bestellingen@embuild.be
Embuild Magazine is het maandblad van de vzw Embuild, Kunstlaan 20, 1000 Brussel
Verantwoordelijke uitgever: Filip Coveliers, Kunstlaan 20, 1000 Brussel
Afgiftekantoor: Gent X
Redactie: Peter Graller, Marc Guéret, tel. 02 545 57 30 peter.graller@embuild.be
Vormgeving: nikka.cuypers@embuild.be abder-razzaaq.boujdaini@embuild.be
Druk: Graphius
Reacties - vragen: communicatie@embuild.be
Met de medewerking van: de studiedienst van Embuild tel. 02 545 56 36 officeteam@embuild.be
• Embuild Vlaanderen
Johan Walewijns, tel. 02 545 57 49 johan.walewijns@embuild.be
• Embuild.Brussels
Morgane Cendoya, tel. 02 545 58 29 morgane.cendoya@embuild.be
• Embuild Wallonie
Katia Bogaard tel. 02 545 56 68 katia.bogaard@embuild.be
Abonnementen: Claude Bernaerts, tel. 02 545 56 88 claude.bernaerts@embuild.be
Reclame: Kristel Dekempeneer, tel. 02 545 56 99 - fax 02 545 59 08, kristel.dekempeneer@embuild.be of kde@embuild.be.
Prijs jaarabonnement
Leden van Embuild: begrepen in het lidgeld
Niet-leden: € 137,80 (incl. BTW en portkosten) / buitenland: € 300 (incl. btw en portkosten)
Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers
ALekker soepel en ergonomisch en tegelijkertijd voldoen aan de strengste kwaliteitsnormen, dat is waar de unieke Sievi schoenen voor staan!
Sievi is een volledig Fins handgemaakt kwaliteitsproduct dat continu wordt verbeterd dankzij innovatie en research.
www.sievi.com
Ledenkorting:
Voor meer info over de ledenkorting neem contact op met Sievi. Wij sturen de klanten dan door naar het beste verdeelpunt in de buurt.
Contactpersoon:
Guido Smeets
Tel. 0473 23 04 82
guido.smeets@sievi.com
Laat zien dat u een lid bent van de sterkste organisatie van bouw- en installatiebedrijven in België. Een aannemer die lid is van Embuild – de voormalige Confederatie Bouw - mag op beide oren slapen. Er bestaat geen betere partner voor advies, informatie,
BESTELBON
Terug te sturen per mail naar bestellingen@embuild.be
ondersteuning en belangenbehartiging.
We hebben voor u stickers om te tonen dat u een lid bent van de sterkste organisatie van bouw- en installatiebedrijven in België. Gebruik ze! Bestellen kan met deze bon.
Gelieve geen betaling te verrichten vóór ontvangst van de factuur.
Ondergetekende:
Naam en voornaam: …………………………………………………………………………………….
Bedrijf: ……………………………
Adres: …………………………………………… ……………….. Nr ………………….
Postnummer: ………………… Gemeente: ……………………
Facturatie-adres (indien verschillend met bovenstaand adres):
Ondernemings- of BTW-nummer: ……………………………………………………..
Bestelt publicaties :
Aantal Referentie Omschrijving Prijs
Totale prijs, excl. BTW:
Wij vestigen uw aandacht op het feit dat de geleverde documenten (op papier of als PDF) uitsluitend door uw bedrijf mogen worden gebruikt en niet naar buiten mogen worden verspreid.
Om in aanmerking te komen voor onze speciale ledentarieven dient u hieronder uw lidnummer van Embuild te vermelden.
(Deze vindt u op uw ledenkaart): …………………………………………………………
De persoonsgegevens die u ons meedeelt, dienen voor de behandeling van uw aanvraag. Deze gegevens kunnen door Embuild ook worden gebruikt in het kader van informatie- en marketingacties. Indien u daar niet in toestemt, kruis dan dit vakje aan
Ik heb kennis genomen van de algemene verkoopsvoorwaarden en aanvaard ze zonder voorbehoud.
Datum:
Handtekening:
Hebben al uw voertuigen het nodige materieel bij? Wie altijd het juiste antwoord op dit vraag zoekt, kan tegenwoordig terecht bij ABAX Smart Inventory. Dit inventaris-tracking systeem werd onlangs op de markt gebracht door ABAX en kreeg meteen een innovatie-award.
ABAX Smart Inventory geeft een live overzicht van het materieel in je wagenpark. Zo kunt u er zeker van zijn dat de voertuigen voldoende bevoorraad zijn voor de volgende klus. Wanneer er iets ontbreekt, krijgen de chauffeurs en de voertuigbeheerders binnen een paar minuten na het wegrijden een melding. Daardoor kunnen ze het materieel snel ophalen, en beperkt tijdverlies tot een minimum. En dat brengt op, want bijvoorbeeld terug moeten rijden om achtergelaten materiaal op te
halen, kan een grotere onderneming tienduizenden euro per jaar kosten volgens ABAX.
Hoewel de bouw een sector is die zeker zal profiteren van deze oplossing, wordt het systeem onder andere ook al getest door ziekenhuizen om ervoor te zorgen
dat ambulances volledig bevoorraad zijn en levensreddend materieel niet ontbreekt. Iedere sector met wagenparken voorzien van waardevol materieel zal profiteren van het gebruik van ABAX Smart Inventory. Meer weten? www.abax.com.
Stukadoors, vloerders, tegelzetters en gevelbezetters kunnen voortaan aan de slag met Knauf Tools, een nieuw gamma gereedschap voor praktisch elk Knauf-bouwproject. Het assortiment, gepresenteerd op de Knauf Discovery Days in september 2022, wordt nu volop uitgerold. Knauf is in de bouwsector vooral gekend voor zijn pleisters, gipsplaten en isolatie. Met de Knauf Tools biedt het nu ook de juiste tools om die producten op de beste manier toe te passen, zegt Retail Market Manager Mathilde Gruslin.
Mathilde Gruslin: “Schuren, voegen, pleisteren, insmeren, afreien … voor bijna elke fase bestaat er nu een specifiek instrument om de producteigenschappen optimaal te laten werken. Bovendien ergonomisch, waarmee je jezelf onnodige belasting en moeite bespaart.”
Het volledige aanbod Knauf
Tools beslaat in totaal bijna 5 meter schapruimte. Van afreilat, stukadoorskam en -bijl en sponzen tot alle nodige messen, spatels, schuurborden, truwelen enzovoort. De handelaar kan de juiste selectie
maken om zijn eigen schapruimte op maat samen te stellen.
Meer weten? knauf.be/nl/knaufgereedschap-pro
In een mooie samenwerking met Schoenen Torfs en Vincentius, een vrijwilligersorganisatie die armoede bestrijdt, heeft ons lid Marchetta 200 kansarme kinderen uit Genk schoenen gegeven.
“Ook al daalt het armoedecijfer voor Genk, het ligt nog steeds hoger dan het gemiddelde van alle andere centrumsteden in Vlaanderen”, vertelt Guido Vandebrouck van Vincentius Genk-Zutendaal. Voor Marchetta was het een heel vanzelfsprekend initiatief, zegt zaakvoerder Cerina Marchetta: “Als
5,6 %
Het aantal vacatures in de bouwsector daalde in een jaar tijd met 5,6 procent. Volgens de driemaandelijkse enquête van de FOD Economie waren er 16 200 vacatures in het tweede kwartaal van 2022. In dezelfde periode van dit jaar waren er nog 15 300.
Dat is overigens nog altijd 25 procent meer dan de 12 200 vacatures in het eerste kwartaal van 2020. In de bouw zijn er dus nog altijd veel meer vacatures dan vóór de coronacrisis.
Ook in de economie in haar geheel daalde het aantal vacatures. In het tweede kwartaal van dit jaar waren er 195 000 vacatures,
8,8 procent minder dan de 213 800 vacatures in dezelfde periode een jaar eerder.
Genks bedrijf in hart en nieren, was het evident om iets terug te doen voor de gemeenschap waar we al 40 jaar in actief zijn.” Haar collega-zaakvoerder Claudia Marchetta valt haar bij: “Een nieuw paar schoenen is voor de meeste families iets heel vanzelfsprekend. Helaas is dat niet het geval voor heel wat gezinnen in Genk.”
De medewerkers van Marchetta stelden zich als doel om 10 000 euro in te zamelen, en dat lukte. Schoenen Torfs deed er dan nog een schepje bovenop.
De Belgische vakbeurs voor alle installatietechnieken: binnenklimaat, sanitair, elektrotechniek, automatisering én beveiliging, verwarming, schoorsteenvegen, waterbehandeling.
In de ruime hallen van Brussels Kart Expo van 9u00 tot 19u00.
Gratis toegang voor bouwprofessionals.
Sfeer en gezelligheid verzekerd dankzij gratis buffetten en drank.
Meer info: www.installday.be
organisatie:
Vakbeurs en netwerkevent van het jaar voor fabrikanten, voorschrijvers, architecten en vakmannen uit de volledige afwerkingsector: schilders, schrijnwerkers, plaatsers van plafond- en wandsystemen, parket-, tegel- en mozaïekplaatsers, stukadoors, glazenmakers,…
In de ruime hallen van Brussels Kart Expo in Groot-Bijgaarden van 9u00 tot 19u00.
Gratis toegang tot meer dan 160 standen.
Gemoedelijke sfeer met gratis buffetten en drank.
Meer info: www.dagvandeafwerking.be
organisatie:
initiatief van:
De Nationale Raad van Dak- en Dichtingswerken nodigt u uit op haar
Dé leidinggevende vakbeurs en het netwerkevent in de Benelux voor dakdekkers, dakafdichters, fabrikanten, architecten, voorschrijvers en vakmannen uit de dakensector...
In de ruime hallen van Brussels Kart Expo van 09u00 tot 19u00
Gratis toegang tot meer dan 140 standen.
Gemoedelijke sfeer met gratis buffetten en drank.
Meer info: www.belgianroofday.be
organisatie: initiatief van: media partner:
organisation : Roof Belgium mediapartner: initiatief van:
