TEYXOΣ 141 ο ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2013
Με το Σάκη Ρουβά, την Κατερίνα Γκαγκάκη κι έναν παπά για τους πρόσφυγες…
2
1 IOYNIOY 2013
editorial & περιεχόμενα TEYXOΣ 141ο ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΚΩΔΙΚΟΣ: 8173 Ιδιοκτήτης - Εκδότης - Διευθυντής: Μανόλης Μανώλας
Έ
να «View»… επώνυμο. Με το Σάκη Ρουβά και τη «δικιά μας» Μυτιληνιά Κατερίνα Γκαγκάκη. Συζητάμε μαζί τους, μας ξεναγούν και τους ξεναγούμε στις ομορφιές. Κι ομορφιές είναι ο τόπος κι οι άνθρωποι. Κι οι εικόνες από τα παλιά, κι οι γεύσεις, το πνεύμα και το τοπικό οινόπνευμα. Καλοκαίρι κι όλα θα πάνε καλά…
4 Ήρθε μια κάρτα… Souvenir de Smyrne
Υπεύθυνος σύνταξης: Στρατής Μπαλάσκας
4
Συντάκτες: Ανδρονίκη Κουτσαβλή Βαγγελιώ Χρηστίδου Επιμέλεια κειμένων: Μαριάνθη Παρασκευά
5
Φωτογραφίες: Φωτογραφικό αρχείο «EMΠPOΣ» Art Director: Xρήστος Παρασκευαΐδης Σελιδοποίηση: Μαρία Αριστοτέλους Εμπορικό - Διαφημιστικό: Λάμπρος Ανεμάς, Στέλλα Ηλία, Μαρία Κορδερά, Μαντώ Χλαχλά, Kαλλιόπη Ψαριανού Παραγωγή - Eκτύπωση: Eπικοινωνία Αιγαίου A.E. Kαρά Tεπέ, 81100 Μυτιλήνη Τηλ. 22510 41619 Fax 22510 27300 Γραφείο Μύρινας: Ποσειδώνος 8, Λιμάνι Μύρινας Τηλ. - Fax: 22540 25526 e-mail: info@emprosnet.gr URL: http://www.emprosnet.gr «VIEW» Kυκλοφορεί κάθε δεκαπενθήμερο
Vue generale de Metelin & le port
5 Ο Σάκης Ρουβάς στη Λέσβο Ψάχνοντας… «Ήρωες Ανάμεσά Μας»
9 «Η “βάση” μου είναι η Μυτιλήνη…» Η υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων του Ομίλου ΑΝΤ1, Κατερίνα Γκαγκάκη μιλά στο «Ε»
12
9
Από… δράσεις Στην Αχλαδερή και τη Σκάλα Βασιλικών
14
Γευστικές διαδρομές Πού… λιέσαι; Στη Λιώτα!
16
Κουζίνα Τοπικά προϊόντα, βότανα και
14
παραδοσιακά πιάτα του τόπου μας
18 Εναλλακτικά 19
16 19
Παιδί «Μαμά, φοβάμαι το σκοτάδι!»
20 Μαλλιά Κουβάρια της Χριστίνας Καλλέργη
21
Ομορφιά της Κωνσταντίνας Σταμάτη
22 Ζώδια 1 IOYNIOY 2013
3
Souvenir de Smyrne Vue generale de Metelin & le port Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια πόλη πραγματικό παραμύθι… Ξύλινες τετράρι χτες στέγες, σπίτια κι ουρανός μαζί στα μέτρα του ανθρώπου… Κι ο άνθρωπ ος με βράκες και ένα πανί τυλιγμένο στο κεφάλι, να ποζάρει στο φακό του άγνωστου φωτογράφου… Ψάχνεις. Αλλιώτικα όλα. Αλλιώτικος ο ουρανός, αλλιώτικη κι η γης. Αλλιώτικη κι η θάλασσα. Αλλιώτικη Μυτιλήνη, χωρίς την απόδειξη της μυτιληνιάς ξιπασιάς σαν που βαφτίζει ο Τσαρούχης τον όγκο του Άγιου Θεράποντα. Εκεί, στον ίδιο χώρο ξεχωρίζεις το «Ξενοδοχειό», το νοσοκομείο των φτωχών της Μυτιλήνης, χτισμένο στα ερείπια, λένε, του ναού του Ασκληπιού. Που ‘γινε χριστιανός και ξαναβα φτίστηκε σε Άγιο που θεραπεύει, σε Άγιο Θεράποντα. Μια Μυτιλήνη πραγματικό παραμύθι κι ας την μπερδεύει ο εκδότης της κάρτας με τη Σμύρνη. Η πόλη είναι μια… *Από το αρχείο του Στρατή Μπαλά σκα Σχόλιο: ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ
4
1 IOYNIOY 18 ΜΑΪΟΥ 2013 2013
ρεπορτάζ
Ψάχνοντας… «Ήρωες Ανάμεσά Μας»
Ο Σάκης Ρουβάς στη Λέσβο Μ της ΑΝΔΡΟΝΙΚΗΣ ΚΟΥΤΣΑΒΛΗ
αγεμένος από την άγρια ομορφιά του φυσικού τοπίου του κόλπου της Καλλονής και συγκινημένος από το έργο του παπά - Στρατή Δήμου, εφημέριου του Αγίου Γεωργίου στο Κεράμι Καλλονής, έφυγε ο Σάκης Ρουβάς από τη Λέσβο, δίνοντας στον εαυτό του την υπόσχεση πως θα επιστρέψει φέτος το καλοκαίρι. Ο Έλληνας σταρ βρέθηκε πριν από λίγο διάστημα στο νησί για τα γυρίσματα που έγιναν στο πλαίσιο της εκπομπής «Ήρωες Ανάμεσά Μας». Η συγκεκριμένη εκπομπή αποτελεί μία κοινωνική αποστολή του ΑΝΤ1, που έχει σαν πρωταρχικό στόχο να αναδείξει ξεχωριστούς ανθρώπους που φροντίζουν μέσα από την καθημερινότητα και τις πράξεις τους, να δίνουν ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο. Ο αγαπημένος καλλιτέχνης Σάκης Ρουβάς που έχει διακριθεί για την κοινωνική
του δράση, θα είναι οδηγός σε ένα οδοιπορικό στη ζωή και το έργο 10 ανθρώπων σε όλη την Ελλάδα που διαθέτουν το χρόνο, το συναίσθημα και την ψυχή τους για να προσφέρουν, χωρίς να ζητούν αντίκρισμα ή αναγνώριση, αναδεικνύοντας καθημερινά ότι το «Εμείς» είναι ανώτερο του «Εγώ». Γι’ αυτό το λόγο ο Σάκης Ρουβάς ήρθε για μία μέρα στο νησί μας, για να συναντήσει τον παπά - Στρατή και να περάσει χρόνο μαζί του, προσπαθώντας να μάθει
και να αναδείξει τον τρόπο σκέψης του και τους λόγους που τον κάνουν για κάποιους ανθρώπους, ξεχωριστό. Έφτασε στο αεροδρόμιο «Οδυσσέας Ελύτης» το μεσημέρι της Τετάρτης 22 Μαΐου κι έφυγε με την τελευταία πτήση την ίδια κιόλας μέρα. Αμέσως μετά την άφιξή του, πήγε μαζί με τους συνεργάτες του στην Σκάλα Καλλονής, όπου θα γινόντουσαν τα γυρίσματα, για τις ανάγκες των οποίων ο κ. Ρουβάς είχε την ευκαιρία να μπει σε ψαρόβαρκα. Με αυτήν έκαναν βόλτα στο Κόλπο Καλλονής και πλησίασαν ακτές σαν κι αυτές που συνηθίζουν να αποβιβάζονται οι πρόσφυγες.
Μαθαίνοντας για την «Αγκαλιά» Μέσα στη βάρκα, ο επικεφαλής της Μη Κερδοσκοπικής Οργάνωσης «Αγκα1 IOYNIOY 2013
5
Ο επικεφαλής της Μη Κερδοσκοπικής Οργάνωσης «Αγκαλιά», πατέρας Ευστράτιος Δήμου, διηγήθηκε στον Σάκη Ρουβά τις περιπέτειες που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι εκείνοι προσπαθώντας να διασχίσουν τη θάλασσα. Περιέγραψε το δράμα εκείνων που αφήνουν την πατρίδα τους και ψάχνουν για μία νέα, αφού οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούσαν, δεν ήταν οι πλέον ασφαλέστερες.. 6
1 IOYNIOY 2013
λιά», πατέρας Ευστράτιος Δήμου, διηγήθηκε στον Σάκη Ρουβά τις περιπέτειες που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι εκείνοι προσπαθώντας να διασχίσουν τη θάλασσα. Περιέγραψε το δράμα εκείνων που αφήνουν την πατρίδα τους και ψάχνουν για μία νέα, αφού οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούσαν, δεν ήταν οι πλέον ασφαλέστερες. Ο παπα - Στρατής μίλησε για τη δράση της «Αγκαλιάς», που εδώ κι αρκετά χρόνια βοηθά πρόσφυγες που βρέθηκαν στην περιοχή. Έκανε αναδρομή στο παρελθόν και συγκεκριμένα στο 2008 όταν βοήθησε πάνω από 600 πρόσφυγες που βρέθηκαν στην περιοχή του. Γύρω του συσπειρώθηκαν και πολλοί κάτοικοι του Δήμου, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός δικτύου για την ανθρωπινότερη μεταχείριση των προσφύγων. Η Μ.Κ.Ο. «Αγκαλιά» με πλούσια δράση, δεν κάνει διακρίσεις ούτε σε χρώμα, ούτε σε φυλή, ούτε σε θρησκεία. Καθημερινά δίνονται ρούχα, τρόφιμα, παπούτσια και άλλα είδη σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Στα τέσσερα περίπου χρόνια λειτουργίας της, η
«Αγκαλιά» έχει διαθέσει πάνω από 22 τόνους τρόφιμα που προέρχονται από άλλες οργανώσεις και εθελοντές. Ο πατέρας Ευστράτιος Δήμου αποτελεί την ψυχή της «Αγκαλιάς» και παράδειγμα για αρκετούς ανθρώπους γι’ αυτό άλλωστε προτάθηκε μεταξύ των Ηρώων του ΑΝΤ1.
Η εκπομπή
Στο κάλεσμα της μεγάλης κοινωνικής αποστολής του καναλιού, ανταποκρίθηκαν με μεγάλη θέρμη άνθρωποι από κάθε γωνιά της Ελλάδας, κάνοντας τις αιτήσεις των Ηρώων που προτάθηκαν, να ξεπερνούν τις 2.500. Ο ΑΝΤ1 φιλοδοξεί να ανάγει σε θεσμό το «Ήρωες Ανάμεσά Μας». Για το λόγο αυτό, αν και η προθεσμία για τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων έχει λήξει, θα εξακολουθούν να γίνονται δεκτές προτάσεις από τους ενδιαφερόμενους, που θα αξιολογηθούν για τον επόμενο κύκλο προβολών. Ο παπα - Στρατής επιλέχτηκε μεταξύ των ατόμων αυτών και η ιστορία του
1 IOYNIOY 2013
7
Ο Σάκης Ρουβάς ήταν ιδιαίτερα ήρεμος και καταδεκτικός και ζήτησε να φάει σαρδέλες Καλλονής. Ακόμη δεν αρνήθηκε να βγει φωτογραφίες με τους θαυμαστές του, που βρέθηκαν τριγύρω, ενώ λίγο αργότερα συναντήθηκε με την Κατερίνα Γκαγκάκη, που είχε βρεθεί την ίδια μέρα στο νησί. 8
1 IOYNIOY 2013
θα γίνει γνωστή, μέσα από την εκπομπή, στις 21 Ιουνίου. Σε κάθε μία από τις εκπομπές, θα προβάλλεται η ιστορία του Ήρωα με προσωπική του μαρτυρία, θα παρουσιάζονται συνεντεύξεις αγαπημένων του προσώπων, αλλά και ανθρώπων που σχετίζονται με το έργο του, ώστε να αναδειχθεί με τον πιο ολοκληρωμένο τρόπο η προσωπικότητά του. Ο Σάκης Ρουβάς μαζί με ένα πολυμελές συνεργείο έκαναν πολύωρα γυρίσματα σε όλη την Ελλάδα προκειμένου να βρεθούν κοντά στους πρωταγωνιστές της κοινωνικής αποστολής του ΑΝΤ1. Δέκα ξεχωριστές ιστορίες, ηρωισμού, αλληλεγγύης και εξαιρετικής κοινωνικής προσφοράς έχουν αρχίσει να ξεδιπλώνονται στην τηλεόραση του ΑΝΤ1 από την Παρασκευή 24 Μαΐου.
Θα ξανάρθει!
Ο Έλληνας σταρ συγκινήθηκε από το δράμα των προσφύγων και εντυπωσιάστηκε από τη δράση της «Αγκαλιάς» και με πόση θέρμη βοηθά τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Γι’ αυτό και ζήτησε να μάθει ακόμη περισσότερα για το ανθρωπιστικό αυτό έργο. Μάλιστα είχε την ευκαιρία να οδηγήσει ο ίδιος τη βάρκα μέσα στην οποία έγιναν τα γυρίσματα προσπαθώντας να δαμάσει, όπως είπε,
τα κύματα, ενώ κυριολεκτικά μαγεύτηκε από την ομορφιά του Κόλπου Καλλονής. Αργότερα, όταν αποβιβάστηκαν από τη βάρκα, πήγε σε ψαροταβέρνα στη Σκάλα Καλλονής, όπου του έκανε το τραπέζι ο παπα - Στρατής. Ο Σάκης Ρουβάς ήταν ιδιαίτερα ήρεμος και καταδεκτικός και ζήτησε να φάει σαρδέλες Καλλονής. Ακόμη δεν αρνήθηκε να βγει φωτογραφίες με τους θαυμαστές του, που βρέθηκαν τριγύρω, ενώ λίγο αργότερα συναντήθηκε με την Κατερίνα Γκαγκάκη, που είχε βρεθεί την ίδια μέρα στο νησί. Ο παπά - Στρατής μιλώντας στο «Ε» είπε ότι δεν αισθάνεται ως κληρικός, τόσο άνετα με την προβολή αυτή, ωστόσο θεωρεί ότι η εκπομπή θα βοηθήσει όλους εκείνους τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη και θα συμβάλει και στην ανάδειξη του τόπου μας. Παράλληλα περιγράφοντας τον Σάκη Ρουβά, είπε ότι ήταν πολύ ανθρώπινος και πολύ κοντά στον κόσμο, και έδειξε να ενδιαφέρεται για το προσφυγικό ζήτημα, όπως φάνηκε από τις ερωτήσεις του. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Σάκης Ρουβάς έρχεται στη Λέσβο, όμως τώρα είχε την ευκαιρία να δει από κοντά τις άγριες ομορφιές της, γι’ αυτό άλλωστε είπε ότι φέτος το καλοκαίρι θα έρθει ξανά στο νησί.
Κυρία Γκαγκάκη, σε τι «φάση» σάς βρίσκουμε; Με τι ασχολείστε αυτό το διάστημα και πόσο απαιτητική είναι η θέση που έχετε στον Όμιλο του ΑΝΤ1; «Βρίσκομαι στο γραφείο μου καθημερινά, από το πρωί μέχρι και τις 11 το βράδυ. Η δουλειά μου απαιτεί πολλές ώρες, περιλαμβάνει και πολλά ταξίδια και δεν σ’ αφήνει ακόμη κι όταν φύγεις από το γραφείο, αφού ο Όμιλος δραστηριοποιείται σε πάρα πολλά αντικείμενα. Δυστυχώς, ο προγραμματισμός δεν είναι κάτι που βρίσκεται στο λεξιλόγιό μου, αφού σπανίως μπορώ να προγραμματίσω πράγματα. Τον Αύγουστο θα κλείσω οκτώ χρόνια σ’ αυτή τη θέση και είμαι πολύ ευχαριστημένη, αφού νομίζω ότι ο τομέας μου είναι από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει». Ελεύθερο χρόνο έχετε; Κι αν ναι, πώς τον περνάτε; «Δεν πιστεύω στην έλλειψη του ελεύθερου χρόνου, θεωρώ ότι όση δουλειά και να έχουμε, αυτό είναι επιλογή μας. Τον ελεύθερο χρόνο τον φτιάχνουμε. Σε όσες περιόδους βρέθηκα εκτός ελεύθερου χρόνου, ήταν κάτι που είχα επιβάλει εγώ στον εαυτό μου, ως δικαιολογία ίσως, για να μην αντιμετωπίσω άλλα θέματα που με απασχολούσαν».
Η υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων του Ομίλου ΑΝΤ1, Κατερίνα Γκαγκάκη μιλά στο «Ε»
«Η “βάση” μου είναι η Μυτιλήνη…» Τ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη ΒΑΓΓΕΛΙΩ ΧΡΗΣΤΙΔΟΥ
η βρήκαμε στο γραφείο της, όπου περνά και τις περισσότερες ώρες της ημέρας. Η υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων του Ομίλου του ΑΝΤ1, Κατερίνα Γκαγκάκη, λίγο πριν την πρώτη καλοκαιρινή επίσκεψή της στη Μυτιλήνη, μας μίλησε για όλα: για τη δουλειά της, για τη σχέση της με τη μητέρα της που έχασε τον περασμένο χειμώνα, αλλά και για τους στενούς δεσμούς που διατηρεί με το νησί, όπου θεωρεί ότι βρίσκεται και το κανονικό της σπίτι.
Η σχέση με τη Λέσβο και τη μητέρα Ποια είναι η σχέση που κρατάτε με τη Λέσβο; Απ’ όσο γνωρίζω, την επισκέπτεστε συχνά. «Η σχέση μου με το νησί είναι τεράστια. Κατ’ αρχήν έρχομαι μια φορά το μήνα τουλάχιστον, ενώ ο πατέρας μου είναι εκεί πλέον τη μισή εβδομάδα και την άλλη μισή στην Αθήνα. Θεωρώ ότι εκεί είναι το σπίτι μου, εκεί θεωρώ ότι είναι η βάση μου, το πατρικό μου και το κομμάτι απ’ το οποίο ξεκινούν όλα και είναι για μένα μια πολύ ενεργή σχέση, όχι κάτι που εμφανίζεται ή ενεργοποιείται μόνο για διακοπές. Εξάλλου, το σπίτι μου, στη Βοστάνη, πάνω από το γήπεδο, είναι ανοιχτό, ζει. Πάντα έτσι ήταν, επειδή η μητέρα μου ήταν στη Μυτιλήνη και πηγαινοερχόταν, όσο ήμουν κι εγώ σχολείο, αφού είχα περάσει στο Κολ271ΑΠΡΙΛΙΟΥ IOYNIOY 2013
9
«Ναι. Στον Ταξιάρχη πίστευε πάρα πολύ η μητέρα μου και μου το είχε εμφυσήσει από μικρή. Όλοι οι άνθρωποι γυρνάμε πολύ στην Εκκλησία όταν αντιμετωπίζουμε κάποιο πρόβλημα. Όταν η ίδια αντιμετώπισα πρόβλημα υγείας σοβαρό, κατέφυγα στον Ταξιάρχη, αν και ξέρω ότι είναι λάθος να ζητάμε βοήθεια μόνο όταν τη χρειαζόμαστε. Αυτό που ζήτησα πραγματοποιήθηκε, πιστεύω ακράδαντα ότι προέκυψε από εκεί κι έχω κάνει τάμα ότι θα το διαδώσω όσο περισσότερο μπορώ και ότι μια φορά το μήνα θα είμαι εκεί. Επισκεπτόμουν τον Ταξιάρχη και όταν η μητέρα μου πέρασε τη δύσκολη φάση της». Τώρα ζείτε μόνη; «Ναι, αλλά έχω και κατοικίδια από τα 15 μου. Αυτή τη στιγμή έχω ένα γάτο, το Μπουμπούλη και πολλά γατιά που περιθάλπω στη Μυτιλήνη και που αν δεν είμαστε εκεί εγώ ή ο πατέρας μου, τα ταΐζει κάποιος άλλος».
λέγιο Αθηνών και αυτό θεωρήθηκε από την οικογένειά μου μια ευκαιρία που δεν έπρεπε να χαθεί. Η δουλειά των γονιών μου ήταν της μαμάς μου Μυτιλήνη και του πατέρα μου στην Αθήνα. Πάντα έτσι ζούσαν και ως ζευγάρι. Δεκαπέντε μέρες μαζί και τις άλλες χώρια κι έτσι για εμένα όλο αυτό ήταν φυσικό, απλό και καθημερινό».
κούφισης, που μπόρεσε και ξέφυγε από τη δύσκολη κατάσταση που ζούσε το τελευταίο διάστημα. Είμαι ακόμη σε κατάσταση σοκ και τώρα πρώτη φορά αισθάνθηκα έντονα την έλλειψή της, την προηγούμενη εβδομάδα που είχα τα γενέθλιά μου. Ως ψυχολόγος, ξέρω ότι κάποια στιγμή θα έρθει η συνειδητοποίηση».
Αφού αναφερθήκατε ήδη στη μητέρα σας, θα θέλατε να μας μιλήσετε για το πόσο σας επηρέασε το γεγονός ότι τη χάσατε τον Ιανουάριο που μας πέρασε; «Φοβάμαι ότι είμαι ακόμη στην περίοδο που δεν το έχω συνειδητοποιήσει, αφού ως άμυνα ίσως, θεωρώ ότι έχει πάει κάπου και θα γυρίσει. Αυτό που με στιγμάτισε πολύ ήταν το τελευταίο διάστημα της ασθένειας, που ήταν αρκετά οδυνηρό και με έναν τρόπο ακόμη δεν το έχω αντιμετωπίσει στην καθημερινότητά μου, είτε μέσω εργασιοθεραπείας, είτε ανα-
Χρειάστηκε να κάνετε ψυχοθεραπεία πάνω σε αυτό; «Όχι, ειδικά αυτό το διάστημα δεν κάνω ψυχοθεραπεία. Έρχεται μια στιγμή στη ζωή μας που δεν έχει σημασία το τι μας οδήγησε να συμπεριφερόμαστε όπως συμπεριφερόμασταν μέχρι τώρα, αλλά το να αλλάξουμε τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε, ώστε η ζωή μας να προχωρά θετικά και όσο το δυνατόν αβίαστα».
10
1 IOYNIOY 2013
Το τάμα στον Ταξιάρχη Έχετε κάνει κι ένα τάμα στον Ταξιάρχη…
Πότε προγραμματίζετε να ξαναέρθετε στο νησί; «Ήμουν εκεί την περασμένη εβδομάδα και πιστεύω ότι μέχρι τις 20 Ιουνίου θα ξαναέρθω και μετά θα έρθω για όλο τον Αύγουστο. Μόνο πριν το καλοκαίρι που μας πέρασε, είχα δύο χρόνια να έρθω, αφού ήταν άρρωστη η μαμά μου και μου φαινόταν αδιανόητο να είμαι στο σπίτι εκεί χωρίς αυτή, αφού είχα συνηθίσει να είμαι το “παιδί” στο σπίτι. Πέρυσι το καλοκαίρι που ήρθα, το απόλαυσα, ήμουν για πρώτη φορά μόνη μου. Ήρθα και τα Χριστούγεννα και το Πάσχα και για το μνημόσυνο της μαμάς μου. Το ότι δεν είναι πλέον εδώ, νομίζω ότι δε θα σταματήσει ποτέ να μου φαίνεται περίεργο. Θεωρώ όμως, ότι πλέον οφείλω να το φροντίσω εγώ το σπίτι μας». Θα θέλατε να προσθέσετε κάτι πριν κλείσουμε; «Ναι, θέλω να πω ότι ένας από τους λόγους που δεν μου λείπει τόσο η Μυτιλήνη στην καθημερινότητά μου, είναι ότι στο γραφείο μας είναι παντού, μέσω των Μυτιληνιών συναδέλφων. Παντού υπάρχουν Μυτιληνιοί!».
1 IOYNIOY 2013
11
Πεζοπορώντας με τον «Ορειάς»
Στην Αχλαδερή και τη Σκάλα Βασιλικών
Κείμενο και φωτογραφίες: ΑΘΑΝΑΣΗΣ ΝΙΚΟΣ - ΣΤΑΥΡΑΚΗ ΑΦΡΟΔΙΤΗ
Ο
βουνίσιος αέρας και οι ανάγλυφες διαδρομές στα απόκρυφα και πιο γνωστά ορεινά μονοπάτια αποτελούν κατεξοχήν ατού του χειμώνα, δίνοντας θέση στις δαντελωτές παράλιες περιοχές και την αλμύρα του Αιγαίου. Ωστόσο η σημερινή πολύμορφη διαδρομή τα περιλαμβάνει όλα. Με σημείο εκκίνησης τα δάση, τις δασόφυτες εκτάσεις της Αχλαδερής και κατάληξη την πανέμορφη και σαγηνευτικά ήσυχη Σκάλα Βασιλικών για βόλτα δίπλα στη θάλασσα αλλά και πέρασμα από αχανείς εκτάσεις σιτηρών και τριφυλλιού. 12
1 IOYNIOY 30 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 2013
Φθάσαμε στην Αχλαδερή. Ξεκινώντας με άρωμα πεύκου και κυπαρισσιού τη σημερινή μας περιήγηση, είναι κατεξοχήν δύσκολο να απαρνηθείς τη δροσιά και την άπλετη σκιά των πανύψηλων κωνοφόρων, ωστόσο στο βάθος ο καμβάς της φύσης σε προκαλεί να προχωρήσεις καθώς έχει ήδη αρχίσει να αχνοφαίνεται το απέραντο γαλάζιο. Μόλις φθάσουμε στο γραφικό πετρόχτιστο εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων και της Αγίας Βερονίκης, αφού «μεθύσουμε» γλυκά από το τραγούδι της φύσης με άριες από πουλιά σε ένα remix με τις νότες του ανέμου, και αποτυπώσουμε τις παρακείμενες περιποιημένες αγροτικές εκτάσεις, μπαίνουμε αχόρταγα στη ζώνη του χωματόδρομου που βρίσκεται ακριβώς μπροστά μας. Οι συστάδες των επιβλητικών κυπαρισσιών αριστερά και δεξιά μας, δημιουργούν δέος και ζωηρεύουν τη διάθεση. Φυσικά στο βάθος το πράσινο τοπίο χαϊδεύει απαλά τις γαλάζιες πινελιές από την πλευρά του Κόλπου Καλλονής, που ανήκει στη Σκάλα Βασιλικών.
απο... δρασεις
Και στο βάθος το Αιγαίο.... Μόλις τελειώσει ο χωματόδρομος έχουμε ήδη δώσει σήμα στις αισθήσεις μας για εναλλαγή του τοπίου, το οποίο γίνεται άκρως «αλμυρό» και είναι κατάλληλο για μία απογευματινή δροσερή βόλτα δίπλα στο κύμα. Απολαμβάνοντας κάθε βήμα μας σε αυτή την απέραντη έκταση, απεικονίζουμε στο μυαλό μας όμορφες, απλές φυσικές εικόνες, εξυμνώντας πάλι την γαλαντομία του Πλάστη γι’ αυτό το νησί. Την προσοχή μας τραβούν από πλευράς ξηράς οι ατελείωτες εκτάσεις με σιτηρά και τριφύλλι, ηρεμώντας το βλέμμα και την ψυχή με την απύθμενη ισορροπία που προβάλλουν. Συνεχίζοντας, διακρίνουμε το εκκλησάκι του Αγίου Παύλου δίπλα στο μικρό λιμανάκι, ενώ καταλήγουμε περπατώντας συνολικά περί τα 5 χιλιόμετρα, στα καλοβαλμένα ταβερνάκια της περιοχής για ουζοποσία και ψαράκι στην υγειά μας καθώς ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο από μία τέτοια αναζωογονητική διαδρομή. 1 IOYNIOY 2013
13
Ό
σο το πλατανόφυλλο συνεχίζει το ταξίδι του στο Αιγαίο, άλλο τόσο ο ουρανίσκος του κάθε επισκέπτη και φυσικά ντόπιου, βρίσκει καταφύγιο στην πολύμορφη, διαχρονική και ανεξάντλητης εμπνεύσεως γαστρονομία του νησιού. Γιατί στη Λέσβο κάθε ψήγμα πολιτισμού και γενικά της κουλτούρας των κατοίκων, είναι και συνυφασμένο με την κουζίνα της. Από τα τσουκάλια και τις πυροστιές, στις χύτρες ταχύτητος και τις εντοιχισμένες συσκευές, οι γεύσεις της Λέσβου παραμένουν αναλλοίωτες και πλέον είναι και ψηφιακές χάρη στην ενεργό δράση της ομάδας του Lesvoskitchen.gr. Ο διαδικτυακός αυτός τόπος αποτελεί έντυπα στο «View» τη γαστρονομική πυξίδα όσων θέλουν να μάθουν πολλά και να γευτούν ακόμη περισσότερα, περπατώντας από τη μία άκρη έως την άλλη σε ένα νησί που πιότερο ευλογημένο δεν υπάρχει. Ελάτε λοιπόν κάθε εβδομάδα μαζί μας σε βόλτες μακρινές ή κοντινές, σε χωριά και γειτονιές, να ζήσουμε από κοντά τη μαγεία της ζωής στην ύπαιθρο και δη σε αυτήν που αντιστοιχεί στη Λέσβο μας.
Πού… λιέσαι; Στη Λιώτα!
Τ
ην ψάχνεις ως Λιώτα, αλλά το σίγουρο είναι ότι θα την απαντήσεις στην τοπική διάλεκτο με πολλά ακόμη ονόματα. Αποτελεί ένα καταφύγιο, μία αγκαλιά ποιοτικής μοναχικότητας, αλλά και συνάμα ένα προορισμό για ατελείωτα ενσταντανέ με φίλους και αγαπημένα πρόσωπα. Και αν νομίζεις ότι δεν θα τη βρεις στο χάρτη, μάλλον γελιέσαι οικτρά. Το σίγουρο είναι ότι στον σκληρό δίσκο του μυαλού σου, θα τη συναντήσεις ως ανάμνηση πολλάκις, ενώ στο άμεσο μέλλον δεν θα διστάσεις να διανύσεις περίπου 75 χιλιόμετρα από τη Μυτιλήνη, για να απαντήσεις τα λιγοστά σπίτια, τους φιλόξενους χωρατατζήδες κατοίκους και φυσικά τους εκλεκτούς μεζέδες από το μοναδικό παραδοσιακό καφενέ της περιοχής με τη στέγη φτιαγμένη από βέργες λυγαριάς και μικρά σανίδια, και έφεση στα παϊδάκια κοτόπουλου και τα μυρωδάτα και
αχνιστά μεζεδάκια για ούζο και κρασάκι.
Το σίγουρο είναι ότι η Λιώτα μπορεί να είναι ένα μικρός οικισμός και να παλεύει για μία θέση υπό την σκιά του συμπλέγματος Γαβαθά, Άντισσας, Λαψάρνων, Κάμπου, ωστόσο κουβαλά την ταυτότητα της εδώ και χιλιάδες χρόνια, συναντώντας τις αρχαίες καταβολές και φθάνοντας μέχρι το κτήμα του Ερσοτέλους, το οποίο έχει αποκτήσει μουσειακή διάσταση γιατί εντός των τειχών του, υπάρχει οίκημα με αράβδωτους κίονες, ενώ εντοπίζονται πεσσοί, κιονίσκοι αλλά και κιονόκρανα και κεραμικές πινελιές. Ατού η θέα που φθάνει έως το Μόλυβο με φόντο το δαντελωτό των ακτών Γαβαθά και Κάμπου, αλλά και η περίτεχνη παλιά εκκλησιά της Παναγιάς, που αποτελεί σήμα κατατεθέν της περιοχής και έξω από τα σύνορα του νησιού.
Η …λιώστρα βασιλοπούλα και το θαύμα της Γυρίστρας Παναγιάς Παναγιά Λιώτα ή αλλιώς η «γυρίστρα» Παναγιά. Χτισμένη το δεύτερο μισό του 16ου αιώνα χρονολογούμενη από την εποχή του Βυζαντίου με την πληθώρα των τοιχογραφιών, που όμως πια δεν είναι ορατές λόγω των συχνών ασβεστωμάτων που έχει υποστεί με σκοπό την αποφυγή φθοράς λόγω υγρασίας από την πηγή που περνάει από τα θε-
14
1 IOYNIOY 2013
μέλια της. Πρόκειται για ναό που επί Τουρκοκρατίας διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο ως προς την τόνωση του χριστιανικού φρονήματος των κατοίκων. Στο κέντρο του ναού σε μικρή καταπακτή, ρέει άφθονο το αγίασμα, το οποίο καταλήγει να ποτίζει τον γιγάντιο πλάτανο λίγες ανάσες μακριά στο κέντρο της πλατείας. Ο θρύλος θέλει στο σημείο που σήμερα βρίσκεται ο ναός, να υπήρχε πηγή με θεραπευτικά νερά. Στο κατώφλι τους έφθασε κάθε 23η Αυγούστου η
άρρωστη από λέπρα βυζαντινή πριγκίπισσα Λυγερή, η οποία είδε μέσα στα νερά να κυλιούνται γουρούνια και ένα εξ αυτών έχοντας τα σημάδια της αρρώστιας επάνω του, να βγαίνει από τα νερά πλήρως καλά. Τότε η πριγκίπισσα χωρίς να σκεφτεί τίποτα άλλο, βούτηξε στα νερά του βούρκου και αμέσως η υγεία της αποκαταστάθηκε. Ο πατέρας της ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη θεραπεία της κόρης του, έχτισε το ναό αφιέρωμα στην Παναγία. Και επειδή η Λυγερή δε σταματούσε να τρι-
γυρνά στην περιοχή από το προσωνύμιο «λιώστρα» αλλά και από το ρήμα «λιέμαι», που στη ντόπια διάλεκτο σημαίνει «τριγυρνάω», κατέληξε η περιοχή να λέγεται Λιώτα. Η συγκεκριμένη εκκλησία αποτελούσε από τα κατεξοχήν προσκυνήματα της Παναγίας, ενώ η χάρη της γιορτάζεται στις 23 Αυγούστου. Μάλιστα οι ντόπιοι συχνά πυκνά σιγοψιθυρίζουν το δίστιχο προς τιμήν της Παναγιάς τους: «Ω Παναγιά Αγιασιώτισσα κι ω! Παναγιά τη Λιώτα κι ω! Παναγιά μου Πετρανή και ποια να κράξω πρώτα;»
«Εις υγείαν» κάτω από το γιγάντιο πλάτανο Φυσικά η βόλτα στη Λιώτα έχει πάντα την ίδια κατακλείδα. Ουζάκι και μεζές καθώς και άπαντα γευστικά πιάτα με φόντο την παράδοση της Λέσβου και την αφθονία παραγωγής της περιοχής σε κρέας αλλά και γαλακτοκομικά. Τα ποτήρια τσουγκρίζουν και οι ουρανίσκοι ταξιδεύουν σε κάθε μπουκιά παράδοσης υπό το άγρυπνο εδώ και αιώνες βλέμμα ενός σιωπηλού γίγαντα. Ο φημισμένος πλάτανος στην πλακόστρωση πλατεία του οικισμού, διαθέτει περίμετρο 12 μέτρων και τη μαγική ικανότητα να εκστασιάζει τον κάθε επισκέπτη που θα ατενίσει τη μεγάλη κουφάλα του με το άνοιγμα της να φαντάζει σαν μία μαύρη τρύπα στο χωροχρόνο. Πέρα από την αδάμαστη σκιά και την ατελείωτη δροσιά του πλάτανου, οι αισθήσεις παραληρούν γιατί οι μυρωδιές που ξεχύνονται από την κουζίνα, φλερτάρουν περιπαικτικά με τη διάθεση μας για καλό παραδοσιακό φαγητό. «Άντε γεια μας» λοιπόν συνοδοιπόροι με φόντο παστή λακέρδα, κρίταμο τουρσί μαζεμένο από τα βράχια του Γαβαθά, πικάντικο λαδοτύρι και ό,τι άλλο ικανοποιήσει την απαιτητική όρεξη μας.
1 IOYNIOY 2013
15
γεύσεις... 2 BOTANA
2 ΣΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ
Ρίγανη
Η ρίγανη περιέχει πλήθος αιθέριων ελαίων προεξαρχόντων των thymol και carvacrol, που έχει βρεθεί ότι εμποδίζουν τη δράση διαφόρων μικροοργανισμών, προφυλάσσοντας τον οργανισμό από αρκετές ασθένειες. H ρίγανη εμφανίζει και ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Τα δύο συστατικά της, τα thymol και carvacrol, εμποδίζουν τη δράση των ελευθέρων ριζών. Έχει βρεθεί ότι η ρίγανη έχει 12 φορές ισχυρότερη αντιοξειδωτική δράση από το πορτοκάλι, 30 από την πατάτα και 42 από το μήλο. Αποτελεί πολύ καλή πηγή φυτικών ινών, σιδήρου και β-καροτίνης. Οι φυτικές ίνες μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης και γλυκεριδίων στο αίμα, καθιστώντας ακόμα αρμονικότερη έως και ιδανική τη σχέση ρίγανης - κρέατος.
Κάθε καλό μεζεδοπωλείο της Λέσβου, που σέβεται τον εαυτό του και τους πελάτες του, έχει εντάξει στο μενού του το γευστικότατο γκιουσλεμέ. Με βασικό συστατικό το τυρί και με διάφορες παραλλαγές στην συνταγή -μυστικό του κάθε μαγαζάτορα- ο γκιουσλεμές είναι ένας ιδιαίτερα αγαπητός μεζές σε κάθε ηλικία και συνοδεύει θαυμάσια κάθε επιλογή ποτού (κρασιού, ούζου ή μπύρας). Σας προτείνουμε να τον δοκιμάσετε στην παραδοσιακή ταβέρνα «Άρωμα Παράδοσης» στην Πηγή, και σίγουρα θα μας δικαιώσετε για αυτή μας την πρόταση.
συνταγή
Κολοκυθάκια γεμιστά με κιμά Υλικά
2 κιλά κολοκυθάκια 1 κουταλιά σούπας χυμό λεμονιού 4 κουταλιές σούπας ελαιόλαδο αλάτι-πιπέρι
για τη γέμιση
500 γρ. μοσχαρίσιος κιμάς 1/2 φλιτζάνι του τσαγιού ελαιόλαδο 4 φρέσκα κρεμμυδάκια σε ροδέλες ή 2 ξερά τριμμένα στον τρίφτη 1/2 φλιτζάνι του τσαγιού ρύζι γλα-
Εκτέλεση: Κόβουμε τις άκρες από τα κολοκυθάκια και τα πλένουμε πολύ καλά. Με το ειδικό εργαλείο αφαιρούμε το εσωτερικό τους (τη σάρκα τους), κρατώντας περίπου το μισό από αυτό, ανοίγοντας μια αρκετά μεγάλη τρύπα για να βάλουμε μέσα τη γέμιση, χωρίς όμως να φτάσουμε στην άλλη πλευρά. (Αν είναι μακριά τα κόβουμε πρώτα στη μέση). Αλατίζουμε το εσωτερικό των κολοκυθιών και τα αφήνουμε να σταθούν. Σε ένα βαθύ μπολ βάζουμε όλα τα υλικά της γέμισης μαζί με το κρεμμύδι, που το έχουμε από πριν σοτάρει μαζί με το εσωτερικό από τα κολοκυθάκια και τα ανακατεύουμε καλά, έως ότου ενωθούν. Με ένα μικρό κουταλάκι γεμίζουμε τα κολοκύθια προσέχοντας να μην τα παραγεμίσουμε, γιατί στο βράσιμο θα φουσκώσει η γέμιση και θα ανοίξουν. Τα τοποθετούμε σε μια μεγάλη πλατιά κατσαρόλα με βαρύ πάτο. Προσθέτουμε ζεστό νερό μέχρι τη μέση των κολοκυθιών, τα περιχύνουμε με το ελαι16
1 IOYNIOY 2013
σέ ή Καρολίνα 1/2 φλιτζάνι του τσαγιού μαϊντανό ψιλοκομμένο 1/2 φλιτζάνι του τσαγιού άνηθο ψιλοκομμένο 1 κουταλιά σούπας χυμό λεμονιού αλάτι-πιπέρι
για τη σάλτσα αυγολέμονο 1-2 αυγά 1-2 λεμόνια (το χυμό τους) ζουμί από το φαγητό
όλαδο, το λεμόνι, αλάτι και πιπέρι. Τοποθετούμε ένα πιάτο πάνω από τα κολοκυθάκια και σκεπάζουμε την κατσαρόλα. Σιγοβράζουμε το φαγητό, μέχρι να βράσουν καλά τα κολοκύθια και η γέμιση, περίπου 1 ώρα και 15 λεπτά. Στο διάστημα αυτό ίσως χρειασθεί να προσθέσουμε λίγο νερό ακόμη, ώστε το φαγητό να μείνει με αρκετή σάλτσα.
Εκτέλεση σάλτσας αυγολέμονο
Χτυπάμε σε ένα μπολ ελαφρά τα αυγά με 2 πιρούνια, να ανακατευτούν (δεν θέλουν πολύ χτύπημα, για να μην σχηματισθεί αφρός). Συνεχίζουμε το χτύπημα ρίχνοντας λίγο - λίγο το χυμό λεμονιού και στη συνέχεια λίγο - λίγο ένα μέρος από το καυτό ζουμί του φαγητού, που θα αυγοκόψουμε. Όταν ζεσταθεί αρκετά το αυγολέμονο, το ρίχνουμε μέσα στο φαγητό και το ανακατεύουμε γρήγορα, κουνώντας την κατσαρόλα κυκλικά, ώστε να πάει παντού.
στην κουζινα
...&προϊόντα Λαδοτύρι
Το λαδοτύρι Μυτιλήνης είναι ένα παραδοσιακό ελληνικό σκληρό τυρί, που παρασκευάζεται αποκλειστικά στη Μυτιλήνη, από πρόβειο γάλα κυρίως. Το γνήσιο λαδοτύρι έχει κιτρινοκόκκινο χρώμα και είναι τυρί μεστής γεύσης και έντονου αρώματος. Τα βασικά χαρακτηριστικά αυτού του παραδοσιακού τυριού, είναι ότι διατηρείται σε ελαιόλαδο, τουλάχιστον για 3 μήνες, γι’ αυτό και ονομάζεται «λαδοτύρι». Είναι πιπεράτο τυρί, έχει δριμεία και αλμυρή γεύση, σκληρή υφή και καταναλώνεται ως συνοδευτικό με μεζεδάκια. Χρησιμοποιείται όμως και σε πολλές συνταγές, για παράδειγμα σε σουφλέ ή σε παραδοσιακές νησιώτικες συνταγές, όπως γκιουσλεμέδες, κολοκυθολούλουδα γεμιστά ή σφουγγάτο Μυτιλήνης, δίνοντας εντελώς ξεχωριστή γεύση. Θα το βρείτε σε όλα επιλεγμένα καταστήματα με παραδοσιακά προϊόντα, αλλά και στους γαλακτοκομικούς συνεταιρισμούς του νησιού.
2 ΚΑΛΑ ΚΡΑΣΙΑ! Έχουμε ξαναγράψει ότι το μέλλον του ελληνικού αμπελώνα και της ελληνικής οινοποιίας βρίσκεται στην ανάδειξη των γηγενών ποικιλιών, γιατί δύσκολα ο καταναλωτής θα προτιμήσει ένα ελληνικό κρασί από γνωστή διεθνή ποικιλία, όταν στην ίδια ή και χαμηλότερη τιμή θα βρει κρασί με βάση την ίδια ποικιλία από πιο καταξιωμένη οινικά χώρα. Βέβαια, όλοι οι κανόνες έχουν και τις εξαιρέσεις τους. Όταν μιλάμε για κορυφαίες προσπάθειες που οδηγούν σε εκλεκτά κρασιά, τότε μπορεί ένα ελληνικής παραγωγής κρασί με βάση διεθνή ποικιλία, να μην εντυπωσιάζει μεν το κοινό του …σούπερ μάρκετ, αλλά να γίνει σταδιακά γνωστό στον ψαγμένο καταναλωτή του εξωτερικού, που ξέρει να αναζητά την ποιότητα. Πολύ περισσότερο, όταν με την συμμετοχή σε διεθνείς διαγωνισμούς, καταφέρει ένα κρασί να αποσπάσει σημαντικές διακρίσεις ή να αναφερθεί από καταξιωμένους οινοκριτικούς σε έγκυρα εξειδικευμένα περιοδικά.
Η πρότασή μας Μια τέτοια πρόταση έχουμε για σήμερα. Το Avantis Syrah από το κτήμα Avantis στην Εύβοια. Ένα πληθωρικό Syrah, που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από αντίστοιχα κρασιά περιοχών που έχουν επενδύσει επί πολλές δεκαετίες στη συγκεκριμένη ποικιλία (Αυστραλία, Καλιφόρνια κ.λπ.). Με μια ...μικρή πλην πολύ σημαντική διαφορά. Ότι η τιμή του «δικού» μας Syrah είναι λίγο πάνω από τα 10 ευρώ όταν ένα αντίστοιχης ποιότητας π.χ. αυστραλιανό, μπορεί να ξεπερνά τα 50 ευρώ και βάλε! Με δεκάδες βραβεία σε έγκυρους διεθνείς διαγωνισμούς και εκθέσεις, είναι φανερό ότι αποτελεί την τυπική περίπτωση της καλής εξαίρεσης από τον κανόνα που αναφέραμε στην αρχή. Συμπληρωματικά να πούμε ότι πρόκειται για αφιλτράριστο κρασί, που ωριμάζει πριν εμφιαλωθεί σε γαλλικά δρύινα βαρέλια και ασφαλώς επιδέχεται παλαίωση.
Γευσιγνωσία Όταν το κρασί έχει «κατακάθι», είναι χαλασμένο; Χωρίς να αποκλείεται κάτι τέτοιο, το πρώτο που πρέπει να εξετάσουμε είναι μήπως πρόκειται για κάποιο ποιοτικό κρασί, που απλώς είναι αφιλτράριστο. Τα περισσότερα κρασιά κατά την παραγωγή τους, δέχονται φιλτράρισμα, μια διαδικασία κατά την οποία το κρασί περνά μέσα από επάλληλα ατοξικά φίλτρα, για να κατακρατηθούν ύλες που κάποια στιγμή θα δημιουργήσουν ίζημα, και να αποκτήσει το κρασί χρωματική διαύγεια. Σε κάποια ποιοτικά κρασιά, ο παραγωγός αρνείται να υποβάλλει το κρασί του σε αυτό το ...βασανιστήριο, διατηρώντας τον αρωματικό και γευστικό πλούτο, ρισκάροντας όμως τη δημιουργία κάποια στιγμή κατακαθιού, που θα κάνει ενδεχομένως τον καταναλωτή που δεν γνωρίζει αρκετά για κρασιά, να το θεωρήσει χαλασμένο! Π.Μ. 1 IOYNIOY 2013
17
εναλλακτικά
Στα ψηλά…
Η
Αγιάσος είναι ένα από τα ωραιότερα μέρη που έχει η Λέσβος και αποτελεί τουριστικό προορισμό τόσο για το χειμώνα όσο και για το καλοκαίρι. Μπορεί να μην έχει κοντά θάλασσα, όμως η δροσιά που θα βρείτε κάτω από τις φυλλωσιές, στην αγορά, στα καφενεία, θα σας μαγέψει και δεν θα θέλετε να φύγετε από εκεί. Μάλιστα μια βόλτα στο πλακόστρωτο, θα σας θυμίσει άλλες παλιότερες εποχές…
Ξεκινούν… Τ
ο καλοκαίρι ήρθε και τα πανηγύρια που διοργανώνονται αυτές τις μέρες σε διάφορα χωριά του νησιού, είναι αμέτρητα. Σε αυτά αναβιώνουν παλιά έθιμα και οι άνθρωποι ξεχνούν λίγο τις σκοτούρες της καθημερινότητας. Το πανηγύρι του Ταύρου, στην Αγία Παρασκευή, στην Κώμη και στην Πηγή, τα πανηγύρια στην Πέτρα, στη Βατούσα και στην Αγιάσο, που γίνονται στις 15 Αυγούστου, είναι μερικά μόνο από εκείνα που θα γίνουν όλο το καλοκαίρι.
Με το κελάρυσμα των νερών…
Τ
ο καφενείο στην περιοχή των Αγίων Αναργύρων, λειτουργεί φέτος καθημερινά. Εκτός από καφέ, μπορεί κανείς και να φάει, έχοντας συντροφιά του, το κελάρυσμα των νερών του ποταμού. Η φωτογραφία είναι από γλέντι που έγινε στη Μουσική Συνάντηση «Μεσογειοτόπια». Μέσα στο καλοκαίρι, οι ιδιοκτήτες θα διοργανώσουν και συναυλίες. Οπότε, όσοι λάτρεις της φύσης και της μουσικής… σπεύσατε! 18
1 IOYNIOY 2013
Αρχοντικό Γεωργιάδη Φ
ωτογραφία τραβηγμένη από μέσα προς τα έξω, στο Αρχοντικό Γεωργιάδη. Αν ανοίξει και φέτος κανονικά τις πόρτες του, θα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε ιδιαίτερες εκθέσεις και συναυλίες. Κάτι που το ευχόμαστε εμείς αλλά και πολλοί άλλοι κάτοικοι του νησιού!
παιδι
«Μαμά, φοβάμαι το σκοτάδι!» Γράφει η ΑΝΤΩΝΙΑ Κ. ΦΟΥΣΚΑ*
Ο
φόβος για το σκοτάδι θεωρείται φυσιολογικός για τα παιδιά της προσχολικής και σχολικής ηλικίας καθώς αποτελεί μέρος της εξελικτικής τους ανάπτυξης. Αναπτύσσεται όταν αρχίζουν να αντιλαμβάνονται την αίσθηση του κινδύνου (2 – 3 ετών), δηλαδή την πιθανότητα ότι στον κόσμο που τα περιβάλλει, μπορεί να συμβεί κάτι που θα τα βλάψει. Στην προσχολική ηλικία, τα παιδιά δυσκολεύονται να καταλάβουν την έννοια του πραγματικού κινδύνου γιατί μπερδεύεται με την έντονη φαντασία τους. Ανάλογα με την ηλικία αλλά και το γνωσιακό επίπεδο του παιδιού αναπτύσσονται συχνά μη ρεαλιστικοί φόβοι για το σκοτάδι, όπως για παράδειγμα ο φόβος ότι τη νύχτα θα τα βλάψει κάποιο φάντασμα, τέρας ή μεγάλο άγριο ζώο.
Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς
Πολλά παιδιά, που φοβούνται το σκοτάδι, ζητούν να έχουν το βράδυ ένα φως αναμμένο στο δωμάτιό τους. Οι έρευνες δείχνουν ότι αυτός ο τρόπος τα ανακουφίζει από την αίσθηση κινδύνου που νοιώθουν και δεν επηρεάζει αρνητικά την ψυχοκοινωνική τους εξέλιξη. Αρκετά παιδιά εξακολουθούν να έχουν ένα μικρό φωτάκι αναμμένο στο δωμάτιό τους μέχρι και τα πρώτα σχολικά χρόνια. Ο φόβος για το σκοτάδι είναι γενικά από τους παιδικούς φόβους που υποχωρούν σχετικά αργά και δεν κρίνεται απαραίτητο από τους γονείς να πιέσουν τα παιδιά τους για να τον εγκαταλείψουν. Αντίθετα, η αλλαγή πρέπει να γίνει στα-
διακά με παράλληλη ενημέρωση σχετικά με τους φόβους του κάθε παιδιού και την αντιμετώπισή τους. Το αναμμένο φως είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης της φοβίας του σκοταδιού, αλλά από μόνος του δεν επαρκεί. Παράλληλα, οι γονείς οφείλουν να βοηθήσουν και με άλλους τρόπους το παιδί τους και να το καθοδηγήσουν να ξεχωρίσει τους πραγματικούς κινδύνους από τους φανταστικούς.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τη φοβία τους για το σκοτάδι
● Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στους φόβους που κρύβει το παιδί σας. Ακούτε πάντα πολύ προσεχτικά τι σας λέει και πώς περιγράφει τη φοβία του. ● Δεν υπάρχει λόγος να το μαλώνετε και να το αποπαίρνετε! Αντίθετα, δώστε του τα σωστά επιχειρήματα, γιατί δεν πρέπει να φοβάται το σκοτάδι, προσαρμοσμένα πάντα στο γνωσιακό επίπεδο του παιδιού. ● Καθησυχάστε το και παρηγορήστε το, λέγοντας του ότι είστε κοντά του και πως η οικογένειά του θα του προσφέρει
προστασία ό,τι κι αν συμβεί. ● Να είστε αυστηροί στην εφαρμογή ενός σταθερού ωραρίου για τον ύπνο και πριν ξαπλώσει, συνδυάστε δραστηριότητες που αρέσουν στο παιδί σας και του προσφέρουν χαλάρωση, όπως ένα μπάνιο ή ένα παραμύθι. ● Αποφύγετε να υποχωρείτε συνεχώς στις επιθυμίες του την ώρα του ύπνου. Ειδάλλως, θα μάθει να χρησιμοποιεί το φόβο του για το σκοτάδι ως ένα μέσο για να του κάνετε όλα τα χατίρια. Όπως για παράδειγμα, να μη θέλει να πάει στο κρεβάτι, όχι επειδή φοβάται, αλλά επειδή θέλει να δει τηλεόραση. ● Μπορείτε να του δώσετε στο κρεβάτι κάποιο αγαπημένο παιχνίδι ή ένα αντικείμενο που έχετε παρατηρήσει ότι το έχει συνδυάσει με συναίσθημα ασφάλειας. ● Αν χρειαστεί, μερικές φορές, μείνετε για λίγο κοντά του μέχρι να το πάρει ο ύπνος, αλλά μην το αφήνετε να σηκώνεται από το κρεβάτι για να αποφύγει το φόβο του και το πιο σημαντικό μην ενδώσετε να κοιμηθεί μαζί σας στο υπνοδωμάτιο του μπαμπά και της μαμάς! Με αυτόν τον τρόπο, επιβεβαιώνετε ότι, όντως, κάτι πρέπει να φοβάται. Επιπρόσθετα, δίνετε το πράσινο φως για μια συνήθεια που δε θα έχει επιστροφή και θα επηρεάσει αρκετά τη σχέση με το σύντροφό σας. * Η Αντωνία Κ. Φούσκα είναι Ψυχολόγος – Ειδική Εκπαιδευτικός BSc, PgDip., MSc. 1 IOYNIOY 2013
19
της ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΚΑΛΛΕΡΓΗ
Έ
βαλα ν’ ακούσω τον «Κεμάλ» του Χατζιδάκι, σε εκτέλεση Αλκίνοου. Δεν ξέρω αν είναι η καλύτερη, αλλά η φωνή του Αλκίνοου με ηρεμεί, απλώνεται σαν κρέμα πάνω σε ζεστό ψωμί. Και δεν άκουσα τίποτα διαφορετικό από αυτό που ακούω τόσα χρόνια. Η ίδια παραμυθένια διήγηση μιας αναζήτησης, ενός αγώνα για ένα καλύτερο «αύριο», κοινό και προσωπικό, και μιας υπόσχεσης που δε βρίσκει την εκπλήρωσή της –τουλάχιστον στο παρόν. Προσπάθησα πολύ να εντοπίσω τι μπορεί να είναι αυτό που κάποιος θ’ ακούσει και θα του φανεί πως το τραγουδάκι αποτελεί μύηση στα ισλαμικά ήθη και αξίες. Δεν το εντόπισα, δεν μπόρεσα να καταλάβω πώς μια διευθύντρια δημοτικού στη βόρεια Ελλάδα εξανέστη με τη μουσικό του σχολείου που το δίδασκε στους 10χρονους μαθητές της, μπήκε στην τάξη, έσκισε τις φωτοτυπίες με τους στίχους και κάλεσε τη δασκάλα στο γραφείο για μια κατσάδα περιωπής. Άκουσα για τον Προφήτη (Μωάμεθ) που καρτερεί στις πύλες του Παραδείσου, και είδα τον Άγιο Πέτρο. Άκουσα για της Δαμασκού τ’ αστέρι που τους κρατούσε συντροφιά, κι είδα της Βηθλεέμ, κι ο Αλλάχ στον ψηλό του θρόνο μού θύμισε τον Όντα, θεό Εβραίων και Χριστιανών. Όσο κι αν το σκεφτόμουν, λοιπόν, να αιτιολογήσω έστω, αφού μάλλον θα δυσκολευόμουν να δικαιολογήσω, το μόνο που ανασυρόταν απ’ τις μνήμες μου –σα να ‘ταν βαλτές–, ήταν τα παραμύθια της Αραβίας, η Χαλιμά κι ο Αλαντίν, η μαγεία του κόσμου της Ανατολής που μέχρι πρότινος (;) μας χρωμάτιζε τα παιδικά χρόνια. Αντιρατσιστικό νομοσχέδιο. Τι είναι ρατσισμός; Ρατσισμός είναι να μην καταλαβαίνεις ότι όπως εσύ λες πως ο άλλος είναι διαφορετικός, έτσι λέει κι αυτός για σένα. Για παράδειγμα, όταν ήμουν πολύ πολύ μικρή, νόμιζα ότι οι «ξένες γλώσσες», τα «ξένα», ήταν ένα πράγμα άλλο απ’ τα ελληνικά. Ένα πράγμα. Ότι ήταν τα ελληνικά, και όλα τα υπόλοιπα 20
1 IOYNIOY 2013
ένα, κάτι άλλο. Τα ελληνικά, πίστευα, τα καταλάβαιναν όλοι, γιατί ήταν τα ελληνικά. Κι από κει και πέρα, ο καθένας μιλούσε τα δικά του, που εμείς οι Έλληνες δεν τα ξέραμε, γιατί ήταν «ξένα». Δεν ξέρω αν γίνεται κατανοητό, εγώ κατάφερα να ξεδιαλύνω αυτό το μπάχαλο όταν έκλεισα τα 5, βία τα 6. Ο Κεμάλ, λέει, ήταν πραγματικό πρόσωπο, που γνώρισε ο Χατζιδάκις στη Νέα Υόρκη. Ένας χαμένος μωαμεθανός που κατέφυγε σ’ ένα χωνευτήρι πολιτισμών και εθνοτήτων, όπως ο συνθέτης πίστεψε, και τον έκανε μουσική. Τι είναι φασισμός; Φασισμός είναι να θεωρείς πως, είτε μπορείς είτε όχι, έχεις το δικαίωμα να επιβάλλεις αυτό που αντιλαμβάνεσαι ως σωστό, χωρίς να χρειάζεται να εξηγήσεις, να μεταπείσεις, να συμπαρασύρεις, με σκοπό να ισχυροποιήσεις τη θέση σου και μόνο, έναντι άλλων. Ο φασίστας πιστεύει ότι Ξέρει, δεν έχει κάτι να συζητήσει, δεν έχει περιθώρια παρέκκλισης –και άρα βελτίωσης– και, το βασικότερο, δεν ενδιαφέρεται αν ό,τι κάνει, ευχαριστεί τον άλλον ή τον καταπιέζει. Για παράδειγμα, δούλεψα κάποτε σε ένα αναψυκτήριο, όπου διαχειριζόμουν και το ταμείο. Μαζί μου για μια περίοδο δούλεψε και ο Δημήτρης, άτομο με ιδιαιτερότητες που είχε προσληφθεί για να μπορεί να βγάζει ένα χαρτζιλίκι διανέμοντας καφέδες σε γραφεία εκτός. Ο Δημήτρης δεν έχανε λεφτά, ωστόσο για να το πετύχει αυτό, πήγαινε τις παραγγελίες μία – μία. Πίστεψα, λοιπόν, ότι αν του έδειχνα ένα για τη δική μου λογική εξυπηρετικό τρόπο, θα κατάφερνε και να κάνει τη δουλειά γρηγορότερα και να μη ζημιώνεται. Δεν μπορούσα να τον πείσω, οπότε σκέφτηκα ότι άμα του έβγαζα ένα πλάνο, τόσο μα τόσο επεξηγηματικό και ξεκάθαρο (ήμουν απολύτως πεπεισμένη γι’ αυτό) και του έλεγα πως έτσι Πρέπει να δουλεύει, ο Δημήτρης θα «φωτιζόταν» απ’ την πρακτική μου σκέψη μου και όλα θα πήγαιναν υπέροχα. Όχι. Απλά, όχι. Δεν κατάλαβα το γιατί, αλλά τουλάχιστον κατάφερα να ξεδιαλύνω κι αυτό το μπάχαλο γύρω στα 21 μου, και τον άφησα στην ησυχία του. Καληνύχτα, Κεμάλ. Ελπίζω αυτός ο κόσμος ν’ αλλάξει κάποτε.
ομορφια
Ήλιος και προστασία Π αρά το γεγονός ότι όλοι γνωρίζουμε τις βλαβερές συνέπειες της ηλιακής ακτινοβολίας για το δέρμα μας, συχνά αγνοούμε κάποιους απλούς κανόνες προστασίας, που θα μας δώσουν τη δυνατότητα να χαρούμε άφοβα το καλοκαίρι. ΤΥΠΟΣ ΔΕΡΜΑΤΟΣ
ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ
1
Πάντα καίγεται εύκολα, δε μαυρίζει ποτέ και είναι εξαιρετικά ευαίσθητο στον ήλιο
2
Συνήθως καίγεται εύκολα, μαυρίζει ελάχιστα και είναι πολύ ευαίσθητο στον ήλιο
3
Ενίοτε καίγεται, μαυρίζει λίγο και είναι ευαίσθητο στον ήλιο
4
Καίγεται δύσκολα, παίρνει ένα ανοιχτό καφέ χρώμα και είναι ελάχιστα ευαίσθητο στον ήλιο
5
Καίγεται σπάνια, μαυρίζει αρκετά και δεν είναι ευαίσθητο στον ήλιο
6
Δεν καίγεται, είναι πολύ μαυρισμένο και καθόλου ευαίσθητο στον ήλιο
Σύμφωνα με τον πίνακα αυτό, πρέπει να επιλέξετε αντηλιακή προστασία που να ταιριάζει στο δέρμα σας. Ανεξάρτητα από τον τύπο δέρματος, η ελάχιστη προστασία που πρέπει να παρέχει ένα αντηλιακό σήμερα, πρέπει να είναι SPF 15. Αντηλιακό πρέπει να βάζουμε πάντα σε κάθε εκτεθειμένο σημείο του σώματός μας ακόμα και αν δεν έχουμε σκοπό να κάνουμε ηλιοθεραπεία. Αν και οι ακτίνες UVB δε διαπερνούν το γυαλί, δε συμβαίνει το ίδιο και με τις UVA με αποτέλεσμα το δέρμα μας να εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία ακόμα και μέσα στο αυτοκίνητο. Τις ημέρες που βρίσκεστε σε ανοιχτό χώρο, βάζετε αντηλιακό στα σημεία που δεν καλύπτονται από τα ρούχα (πρόσωπο και άνω και κάτω άκρα). Το αντηλιακό
μπορεί να μπει κάτω από το make up ή να χρησιμοποιήσετε κοσμητικά προϊόντα με αντηλιακή προστασία. Μην παρασύρεστε από τη συννεφιά. Σε μια συννεφιασμένη ημέρα πάνω από το 80% της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου διαπερνάει τα σύννεφα. Επίσης η άμμος αντανακλά το 25% των ηλιακών ακτινών και το χιόνι το 80%. Το αντηλιακό πρέπει να εφαρμόζεται 15-30 λεπτά πριν από την έκθεση στον ήλιο και να καλύπτονται όλες οι εκτεθειμένες περιοχές. Πρέπει να καλύπτεται σωστά η κάθε περιοχή δημιουργώντας ένα στρώμα προστασίας από τον ήλιο (συνήθως βάζουμε μόνο 25-50% της ποσότητας που πρέπει). Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα χείλη μια και αυτά μπορούν να πάθουν έγκαυμα. Το αντηλιακό πρέπει να ανανεώνεται κάθε 2 ώρες ή μετά από κολύμπι στη θάλασσα ή έντονο ιδρώτα. Ακόμα και τα αδιάβροχα αντηλιακά χάνουν τη δραστικότητά τους μετά από περίπου 40 λεπτά μέσα στο νερό. Αν δεν αναγράφεται ημερομηνία λήξης η οποία έχει παρέλθει, το αντηλιακό μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε, αλλά να θυμάστε ότι χρησιμοποιείτε επαρκή ποσότητα αντηλιακού για να προστατεύσετε το δέρμα και αυτό διότι ο δείκτης προστασίας έχει μειωθεί στο περσινό χρησιμοποιημένο αντηλιακό. Επίσης πρέπει να δημιουργήσετε σε όλο σας το σώμα ένα ομοιόμορφο στρώμα με αντηλιακό για να προστατευτεί αποτελεσματικά. Ανάλογα με τον τύπο δέρματος σας, πρέπει να διαλέξετε και την αντίστοιχη μορφή αντηλιακού spray, gel ή κρέμα. Όσον αφορά το πρόσωπο, να μη ξεχνάτε από κάτω την ενυδάτωση σας και αν έχει και η ενυδατική σας αντηλιακό δείκτη ή αντιοξειδωτικά ή βιταμίνες A, C, E ακόμη καλύτερα γιατί όλα αυτά ενισχύουν τη δράση του αντηλιακού σας. Και πάντα να επιλέγετε για το καλοκαίρι προϊόντα μακιγιάζ, όπως make up, ρουζ, κραγιόν, που να έχουν αντηλιακό δείκτη γιατί και αυτά προστίθενται στο δείκτη του αντηλιακού σας. Σε κάθε περίπτωση, φροντίστε να προστατεύετε πολύ καλά το δέρμα σας από τον ήλιο, για να απολαύσετε τα μπάνια σας χωρίς εγκαύματα και πρόωρες ρυτίδες!
* Η Κωνσταντίνα Σταμάτη είναι αισθητικός, ιδιοκτήτρια του Κέντρου Αισθητικής και Ομορφιάς «Κωνσταντίνα».
1 IOYNIOY 2013
21
Τι ζώδιο είσαι; Κριός
21 Μαρτίου
Ταύρος 20 Απριλίου
Αναζητήστε λύσεις που θα σας βοηθήσουν να αποκτήσετε περισσότερη οργάνωση και τάξη στη ζωή σας. Μην γίνεστε εριστικοί με ανθρώπους που έχουν σταθεί στο πλάι σας σε δύσκολες στιγμές. Βρείτε τα μαζί τους. Σκεφτείτε πολύ καλά πριν τα δώσετε όλα σε έναν έρωτα που μπορεί να σας δίνει έντονες στιγμές, αλλά σας ταλαιπωρεί.
Καρκίνος 22 Ιουνίου
22 Ιουλίου
Ζ υγός
23 Σεπτεµβρίου 22 Oκτωβρίου
Μην επενδύσετε χρόνο και χρήμα οπουδήποτε, γιατί οι συνθήκες δεν είναι και τόσο ευνοϊκές αυτές τις μέρες. Με το πείσμα και την εριστική διάθεση δεν θα καταφέρετε να πετύχετε αυτά που θέλετε και να φέρετε τους άλλους με τα νερά σας. Κάντε κάποιες συζητήσεις στο παρασκήνιο και αναζητήστε λύσεις σε προβλήματα, δίχως να εμπλέξετε τους γύρω σας.
Αιγόκερως
22 ∆εκεµβρίου 19 Iανουαρίου
Δυσκολίες τεράστιες σε θέματα που αφορούν το σπίτι, την οικογένεια και την ακίνητη περιουσία, θα σας στεναχωρήσουν. Θα δείτε να πολλαπλασιάζονται οι σύμμαχοι σας καθώς και οι κατακτήσεις σας και αυτό θα σας δώσει κουράγιο να ξεπεράσετε όλες τις δυσκολίες που υπάρχουν. Εδραιώστε τη θέση σας στον επαγγελματικό χώρο με έξυπνες κινήσεις.
1 IOYNIOY 2013
20 Μαΐου
Καλύτερα να μείνετε μακριά από αδιέξοδες σχέσεις γιατί όταν θα βγουν στο φως, δεν θα σας αρέσει καθόλου. Μόνο μέσω της διπλωματικής οδού θα καταφέρετε να συμβιβάσετε τα πράγματα σε θέματα οικογένειας, σπιτιού και ακίνητης περιουσίας. Μην ρισκάρετε τα χρήματά σας ούτε και όλα όσα έχετε πετύχει μέχρι τώρα για καταστάσεις εφήμερες.
Λέων
Αντί να κριτικάρετε τους άλλους για τα λάθη τους, φροντίστε να τους στηρίξετε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ο ερωτικός τομέας θα σας κάνει να αλλάξετε τον τρόπο που βλέπετε ορισμένα πράγματα για να είστε ευτυχισμένοι. Μην κάνετε μονομιάς όλα σας τα ψώνια γιατί θα αδειάσετε το πορτοφόλι σας δίχως καλά-καλά να το καταλάβετε.
22
21 Απριλίου
Δίδυμοι
23 Ιουλίου
21 Μαΐου
21 Ιουνίου
Πολλές κινήσεις και συμπεριφορές θα σας φτάσουν στα άκρα σε σημαντικές σχέσεις αυτό το διάστημα. Δείξτε λοιπόν ψυχραιμία, αλλά και μεγάλη προσοχή κατά τις συζητήσεις σας, γιατί μπορεί να πείτε πράγματα που θα πληγώσουν τους άλλους. Μην αφήσετε τους άλλους να πάρουν τα ηνία της ζωής σας σε όλους τους τομείς. Παλέψτε το.
Παρθένος
23 Αυγούστου
Μην εμπλακείτε σε τομείς τους οποίους δεν γνωρίζετε πολύ καλά. Δεν είναι η ώρα για πειραματισμούς αυτή η περίοδος. Μεγάλες δυσκολίες σας αναγκάζουν να κάνετε αλλαγές που διαφορετικά δεν θα μπορούσατε να τις αποφασίσετε. Μόνο μέσω των μεταφυσικών σας αναζητήσεων μπορείτε να βρείτε λύσεις και να κάνετε κουράγιο σε δύσκολες στιγμές.
Σκορπιός
23 Οκτωβρίου 22 Νοεµβρίου
Λύστε τις παρεξηγήσεις που υπάρχουν με πρόσωπα που αγαπάτε ή εκτιμάτε ιδιαίτερα, για να τους έχετε πιο κοντά σας. Δεχτείτε τον απόλυτο συμβιβασμό, αλλιώς, εφόσον είστε έτοιμοι, τελειώστε καταστάσεις που δεν σας ταιριάζουν. Αποφύγετε να σπαταλήσετε τα χρήματά σας για να νιώσετε καλύτερα συναισθηματικά.
Υδροχόος
24 Αυγούστου 22 Σεπτεµβρίου
Ζητήστε από τους άλλους να μη σας περιορίζουν γιατί αλλιώς θα σας χάσουν μια για πάντα. Οι γρήγορες αποφάσεις μπορούν να σας οδηγήσουν σε τεράστια λάθη. Ελέγξτε όλες τις παραμέτρους πριν προχωρήσετε. Αποφύγετε κινήσεις που μπορούν να ζημιώσουν τα οικονομικά σας και μην πάτε κόντρα σε ανθρώπους που σας βοηθούν.
Τοξότης
23 Νοεµβρίου 21 ∆εκεµβρίου
Μέσα από συνεχείς εντάσεις και προβλήματα θα ανακαλύψετε πως δεν μπορείτε άλλο να κάνετε υπομονή και πρέπει να αλλάξετε πολλά πράγματα. Μην κάνετε κινήσεις τις οποίες θα μετανιώσετε, ιδιαίτερα αν δεν τις έχετε σκεφτεί καλά από πριν. Η υγεία σας χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, γι’ αυτό κόψτε όλες τις κακές συνήθειες που τη βλάπτουν.
Ιχθύες
20 Ιανουαρίου 19 Φεβρουαρίου
20 Φεβρουαρίου 20 Mαρτίου
Βάλτε μπροστά τη λογική σας και μην αφήσετε τον εκνευρισμό να επηρεάσει τις αποφάσεις σας. Οργανώστε ένα πάρτι αν θέλετε να έχει επιτυχία και να σας βοηθήσει να έρθετε πιο κοντά με κάποια άτομα που χρειάζεστε. Αποκτήστε περισσότερες γνώσεις για το αντικείμενο που σας ενδιαφέρει, πριν κάνετε βήματα για τα οποία δεν είστε ακόμα έτοιμοι.
Αν βλέπετε πως υπάρχει αδιέξοδο στον οικονομικό τομέα, φροντίστε να δουλέψετε ακόμα πιο σκληρά για να πετύχετε. Μοιραία γεγονότα και συνειδητοποιήσεις θα σας βοηθήσουν να τα βρείτε με ανθρώπους που δεν είχατε συχνή επαφή. Πολλά άτομα θα σας βάλουν σε πειρασμό να κάνετε παρασπονδίες στον ερωτικό τομέα, αλλά εσείς πρέπει να το αποφύγετε.