Axel Enthoven

Designer en co-founder van Yellow Window Axel Enthoven: even stilstaan bij vooruitgang

Hij noemt zichzelf de wellicht oudste nog actieve industrial designer in België, maar dat maakt van Axel Enthoven niet meteen een minder actuele figuur. Integendeel, tijdens de laatste editie van Architect@Work in Kortrijk was zijn keukentoren ‘Benetorre’ – een creatie in het solid-surfacemateriaal AVONITE van Engels – nog een absolute blikvanger. Vandaag pakt hij uit met een stille, praktische en esthetische thuiswerkplek in opdracht van Pami en ook de nieuwste Thalys is van de hand van zijn team Yellow Window. Zijn creatieve honger en ondernemerschap zijn duidelijk nog niet gestild. Enkele maanden voor hij de kaap van vijfenzeventig rondde, nam Entrr plaats aan zijn salontafel.

Een boek met een verhaal

Wie salontafel zegt, zegt koffie en boeken. Zo ook in Brasschaat, de woonplaats van de ontwerper. Hier ligt uiteraard het boek dat Kurt Vanbelleghem over hem maakte naar aanleiding van zijn afscheid van de Design Academy in Eindhoven. In dit boek worden twintig creaties die de designer na aan het hart liggen door een aantal jonge fotografen creatief in scène gezet, fotografisch vertaald als het ware tot een extra dimensie, een creatie op zich, een nieuw verhaal. Een Sipwel-waterkoeler duikt op aan een zandduin in een desolate woestijn, een ovale, witte grafzerk staat symbolisch naast een gelijkvormige suikerboon... De beelden worden aangevuld met ontwerpschetsen om de verhalen compleet te maken. Een musthave voor je collectie.

Vertrouwde iconen

Axel Enthoven voorstellen hoeft niet, maar voor wie toch even moet graven, diepen we graag de termen ‘duikersbriltrein’ en ‘Bora Bora’ op. Die laatste is nog steeds een van de bestverkopende sofa’s van het Nederlandse merk Leolux. De directe aanleiding tot ons bezoek was echter de presentatie van de ‘Benetorre’, een hyperfunctionele keukentoren die hij ontwikkelde voor Engels, de specialist in solid-surfacemateriaal, die op de Biënnale Interieur met een iconisch object wilde uitpakken. De presentatie werd vanwege covid uitgesteld tot Architect@Work, waar het een instantsucces werd.

Revolutionair object naar waarde geschat

De ‘Benettorre’ is een ergonomisch en technisch uitgekiend keukenblok met afgeronde hoeken in AVONITE, waarvan functies als kookplaat, dampkap, spoelbak en bergvakken rond een excentrische as openvouwen als een Zwitsers zakmes. Een opmerkelijk feit is dat 100 procent van de bezoekers-architecten op de beurs de kostprijs tussen 25.000 en 35.000 euro schatten. Als je weet dat in de duurste wereldsteden een vierkante meter bewoonbare oppervlakte tot 50.000 euro’s kost, dan lijkt de commerciële toekomst van de ‘Benetorre’ verzekerd.

Meten is weten

Design en kunst op dezelfde lijn zetten doet Axel Enthoven zeker niet: ‘Een kunstenaar mag geen compromissen sluiten, een designer kan niet anders. Wij gaan methodologisch te werk, op basis van kennis van de klant en van de markt. Wij meten de mogelijke reactie van de eindgebruiker. We onderzoeken of iets gender-ergonomisch is, want vrouwen hebben andere behoeftes en verwachtingen dan mannen. Wij hebben zelfs een medewerkster die daar uitdrukkelijk op focust. Design moet een balans zoeken tussen ratio en emotionaliteit en die ligt bij elk ontwerp anders. Bij een sportwagen weegt het emotionele zwaarder door dan bij een vrachtwagen. Een metrostel vertrekt vanuit de lengte van het perron en de breedte van de deur. Pas daarna komt het psychologische aan bod, zoals vermijden dat iedereen vlak bij de deur wil zitten om zijn stopplaats niet te missen. De beste plekjes vind je dus centraal tussen de deuren… En dat is dus wetenschappelijk gestaafd.’

De precisie van de architect

Zelf zette de ontwerper ook stappen in de architectuur, met het ontwerp van LLEXX voor Hahbo, een modulair systeem om een al dan tijdelijk tekort aan klaslokalen in scholen op te vangen. Dat principe werkte hij verder uit tot een gezellige designwoonunit die toelaat om ouders bij hun kinderen te laten wonen, op een eigen stek van 45 vierkante meter, in alle comfort en privacy voor iedereen. Het metier van de architect benijdt hij zeker niet: ‘Als architect is elke realisatie in wezen een prototype en vooral, je kunt je gewoon geen enkele ontwerpfout veroorloven! Als designer kun je zaken testen voor ze in productie gaan, bij een woning kan dat niet. Designers en (interieur)architecten werken wel complementair. De architect brengt ruimtelijkheid en licht. Ergonomie is vaak het speelveld van de designer. Samen werken ze aan woon- en leefkwaliteit, zowel voor binnen als buiten en dat is een goede zaak.’

Diversiteit

Een ander aspect dat designers en architecten delen is het belang van de kwaliteit van de opdrachtgever. Als die niet goed zit, bots je als ontwerper tegen grenzen die je liever niet tegenkomt. Grenzen zijn er volgens Axel Enthoven vooral om te exploreren en te verleggen. ‘Mijn team is bewust samengesteld uit verschillende generaties.

De jeugd kijkt eerder vooruit, kan om met de complexiteit van de beelden van vandaag en kijkt breder. Het dashboard van een auto is bijvoorbeeld eindeloos veel complexer en uitgebreider dan pakweg dertig jaar geleden. De jeugd kan daar probleemloos mee om. In mijn team zitten ook zeven nationaliteiten en stagiairs van over de hele wereld zijn er welkom. Zij verbreden onze visie in een kruisbestuiving en bezorgen ons wereldwijd contacten. Ook genderevenwicht vind ik belangrijk. Mijn ervaring helpt me, omdat ik weet wat ik moet doen en vooral niet moet doen, maar de jeugd denkt zonder conventies en dat wil ik in mijn team.’ Form follows time

‘In mijn carrière heb ik genoten van meerdere passages. Toen ik begon, heette het form follows function en daarna werd het form follows technology. Starck bracht met humor een humanere benadering in mijn wereld, tot marketing begon te overheersen en een summum aan compromissen deed ontstaan. De mooiste prototypes werden door popularisatie herleid tot flauwe afkooksels, die de markt haalden uit angst om te choqueren. Vandaag staan ecologie en duurzaamheid centraal. Onze kleinste creatie ooit is trouwens een wasknijper met een kunststofveer die niet kan roesten en volledig circulair recycleerbaar is.’

Het einde van de revolutie

De (over)geconnecteerde wereld ervaart Axel Enthoven niet noodzakelijk als een pluspunt. ‘Er heerst een enorme kuddegeest, iedereen denkt hetzelfde. In alle interieurreportages wereldwijd staan bij wijze van spreken dezelfde stoelen van Wegner. Er is niets mis met die iconische stoelen, maar wel met hoe we ermee omgaan. Studenten die hier constant mee geconfronteerd worden, gaan onbewust zelf kopiëren. Risico wordt meer en meer geschuwd. Als ik nu iets creëer, stel ik mezelf niet meer eerst de vraag of het wel gaat verkopen, wel of het niet al ergens bestaat. Ik ga ook graag proactief op zoek naar iets voor er een vraag of bestelling is. De thuiswerkunit voor Pami (“Papillon”) is ingegeven door de actualiteit: ouders die in alle stilte en comfort willen werken, ook als de kinderen thuis zijn. De vilten wanden zijn akoestisch dempend en praktisch tegelijkertijd, als prikbord.’

Aan jezelf ken je de wereld

Zijn ontwerpen en proactieve visie verraden zijn leeftijd allesbehalve, maar hij heeft wel oog voor de noden van zijn generatie. De woonunit die mensen langer uit de zorg moet houden, wordt nu aangevuld met zijn werk voor TUOI, meubilair dat is ontworpen voor de zilveren generatie, zonder stigmatiserend te zijn. ‘Ik sta wel degelijk stil bij wat het is en hoe het voelt om ouder te worden en dat weerspiegelt zich in mijn leven, wonen en werken van vandaag.’ Een uitspraak die we graag als waardig slotakkoord hanteren van een bijzonder boeiende en inspirerende middag.

Vandersanden: Publireportage

Meer met een maatje minder: smalle gevelstenen in een breder perspectief

Smalle gevelstenen vinden vlotjes hun weg naar Belgische en vooral Vlaamse architecten en bouwheren, dankzij de populariteit van het verlijmen voor een puur steeneffect. Een dun formaat is uiterst geschikt voor deze toepassing. Baksteenproducent Vandersanden ziet het graag gebeuren, want smalle stenen passen perfect in hun duurzaamheidsverhaal. Streven naar dematerialisatie

Dematerialisatie is een logische stap in het duurzaamheidstraject van Vandersanden. Eerder al maakte de producent de transitie van steen naar strip. De steendikte verminderde daarbij van 10 naar 2 centimeter en vandaag loopt er zelfs een innovatietraject om strips te produceren van minder dan 1 centimeter breed. Met steenstrips kun je dus dikker isoleren of meer binnenruimte overhouden en voor de productie zijn er minder grondstoffen en energie nodig.

Van formaat LF40 naar formaat LF40S

Ook traditioneel gemetselde of verlijmde stenen worden smaller. Onlangs paste het bedrijf het hele gamma van formaat LF40 aan naar LF40S, of van een breedte van 9 naar 7,5 centimeter. Naast dat aardige assortiment met een tiental kleuren biedt Vandersanden ook diverse kleuren en texturen aan in de formaten BDS en XL45. Dominique Nassen, productmanager Bricks & Brick Slips: ‘Een steen maak je natuurlijk niet zomaar smaller, het is een investering op lange termijn. Bij smallere stenen kijken we naar alle mogelijkheden op het vlak van afwerking, esthetiek en het productieproces zelf. Welke metselverbanden zijn mogelijk? Hoe ga je om met dagkanten en rollagen? We zoeken steeds naar de meest ideale maatvoering voor de markt.’

Via onderzoek naar nieuwe inzichten en innovaties

Vandersanden evolueerde de laatste 25 jaar van een familiebedrijf naar een internationaal toonaangevende speler. Dominique Nassen: ‘Ik heb nooit anders geweten dan dat er bij Vandersanden knappe ideeën en projecten op tafel lagen. Als productmanager ga ik outside-in te werk, door ons assortiment aan te passen aan trends op de markt. De transitie naar smalle gevelstenen past in die strategie. Die ontwikkeling werd aangestuurd door een multidisciplinaire werkgroep, die de smalle steen in kaart bracht van verwerking, ontwerp, marktpositionering tot productie. Op basis van diepgaand onderzoek creëerden we een totaalbeeld van alle voor- en nadelen voor zowel de architect als de aannemer. En die staan zeker open voor initiatieven die de sector duurzamer maken, zeker als de kostprijs niet oploopt.’

www.vandersanden.com

Vandersanden (hoofdkantoor en showroom): Riemsterweg 300, 3740 Bilzen 089 51 01 40 spouwen@vandersanden.com

Vandersanden (showroom): Engelselei 79, 2140 Antwerpen 03 231 08 21 antwerpen@vandersanden.com

Vandersanden (showroom, tweetalig): Avenue de Machelen 14, FR-59250 Halluin (Menen) +33 320 23 93 00 france@vandersanden.com