MVO Magazine nr 2 2019

MAGAZINE

Nr. 2 2019

MVO Netwerkevent: Kansen en effecten van de Europese eiwittransitie

Vetzuursamenstelling van veelgebruikte oliĂŤn geanalyseerd Basiscursus oliĂŤn en vetten weer succesvol

Plantaardige oliën en eiwitten Crushers van oliezaden willen graag op een constructieve manier ­bijdragen aan het plan van de Europese Unie (EU) om de zelfvoor­ ziening van plantaardige eiwitten op een hoger niveau te brengen. Als verwerker van oliehoudende zaden zoals sojabonen, raapzaad en zonnebloemzaad, zijn crushers een belangrijke producent van hoogwaardige eiwitten, die met name gebruikt worden in de mengvoerindustrie.

Inhoud VOEDING EN GEZONDHEID

Vetzuursamenstelling veelgebruikte oliën en vetten in kaart gebracht

6-7

Nieuwe Europese limiet voor transvet in de voeding

12

De EU is zelfvoorzienend op het gebied van raapmeel, in volume de 2e eiwitbron, met ruim 13 miljoen ton. De raapmeelproductie kwam enorm in de lift door de vraag naar raapolie als grondstof voor ­biodiesel. De overheid moet ervoor waken dat deze productie in de komende jaren niet wegvalt.

DUURZAME ONTWIKKELING

MVO Netwerkevent: de Europese eiwittransitie en de visie op kringlooplandbouw

4-5

Echter, de voornaamste Europese eiwitbron van plantaardige oorsprong is sojameel. Het verbruik van ­sojameel ligt ruim boven de 30 miljoen ton. Grofweg 60% van het Europees verbruik van sojameel wordt geïmporteerd en 40% wordt in Europa geproduceerd op basis van geïmporteerde sojabonen. Slechts 7% van het totale sojameelverbruik is afkomstig van in de EU verbouwde sojabonen.

MOH: specialist in mengingen van plantaardige oliën en vetten

8-9

Op het gebied van sojabonenproductie in de EU is zeker uitbreiding mogelijk. Maar dat gaat niet vanzelf.

Het is de boer die de sojaboon moet gaan verbouwen, die van de veredelaar een sojaboon krijgt die kan groeien op zijn akker en kan concurreren met andere gewassen. Deze boer moet de zekerheid hebben dat hij zijn opbrengst kan verkopen in de regio, tegen een eerlijke prijs, niet alleen dit jaar, maar ook gedurende een langere termijn.

Debat biobrandstoffen hindert verdere verduurzaming palmolieproductie

13

ALGEMEEN

Nieuwe factsheets MVO

10

MVO Academy: basiscursus weer succesvol

11

Kort nieuws

14 - 17

Met het huidige consumptiepatroon zal het onmogelijk zijn om in de EU zelfvoorzienend te worden voor wat betreft plantaardige eiwitten, maar met een constructieve houding kan de oliën- en vettenindustrie een bijdrage leveren van de Europese eiwittransitie. Meer hierover leest u op pagina 4 en 5.

Henk Kant Commercial Manager European Softseed Crushing, ADM en vice-voorzitter MVO

2

Louis Braillelaan 80 2719 EK Zoetermeer info@mvo.nl MVO MAGAZINE NR 2 - 2019

MVO Magazine is een digitale uitgave van MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten en is bestemd voor leden en externe relaties.

Voor meer informatie zie: www.mvo.nl 3

ALGEMEEN Presentaties, debat en netwerken

MVO Netwerkevent: de Europese eiwittransitie en de visie op kringlooplandbouw hand van een aantal stellingen over onze toekomstige eiwitvoorziening in het licht van het Europese en Nederlandse landbouwbeleid. Enkele conclusies:

Het is niet realistisch om te verwachten dat in de EU geproduceerde plantaardige eiwitten de geïmporteerde eiwitten substantieel kunnen vervangen. Toch kan en wil de Nederlandse oliën- en vettenindustrie graag op een constructieve manier bijdragen aan het EU-plan om de zelfvoorziening van plantaardige eiwitten op een hoger niveau te brengen.

Dat was een van de conclusies tijdens het MVO Netwerkevent dat op 21 maart 2019 werd gehouden in Museum Prinsenhof in Delft. ‘De kansen en effecten van de Europese eiwittransitie’ was het onderwerp van de bijeenkomst die werd bijgewoond door meer dan 140 relaties van MVO. 4

Na inhoudelijke presentaties van Aldrik Gierveld (ministerie van LNV), Ursula Bittner (Donau Soja Association) en James Fry (LMC International), debatteerden Tjeerd de Groot, (Tweede Kamer D66), Ruud Tijssens (Agrifirm Group), Henk Kant (ADM) en Rob Groeliker (Biopetrol/Glencore Agriculture) aan de

• Er is alleen een business case voor de productie en verwerking van eiwithoudende gewassen als er voldoende vraag is naar zowel de eiwitten als de oliën die deze gewassen leveren.

• Het op internationale schaal sluiten van kringlopen en gebruiken van reststromen is essentieel voor het behalen van de klimaatdoelen en verbeteren van de wereldwijde biodiversiteit.

• We moeten erkennen dat er een direct verband bestaat tussen de EU Protein Strategy, de EU Renewable Energy Directive en de EU Common Agricultural Policy. De Europese eiwittransitie en transitie naar circulaire landbouw is alleen mogelijk met een integrale aanpak.

• De Europese import van duurzame soja heeft een impact op de wereldwijde verduurzaming van de ­sojateelt.

• Circulaire landbouw kan alleen vorm krijgen als we de boeren een eerlijk aandeel en rendabel bestaan te bieden.

MVO MAGAZINE NR 2 - 2019

• De transitie naar meer Europese eiwitten of ­niet-GM-eiwitten moet tot stand komen door de marktvraag en niet door overheidssubsidies en/of -regelgeving.

• Een efficiënte en duurzame (Europese) landbouw vraagt om innovatie, waaronder de toepassing van nieuwe plantenveredelingstechnieken (met name nieuwe mutagenesetechnieken). Onnodige EUregelgeving die de toepassing van deze technieken belemmert, dient te worden geschrapt.

• Efficiëntie in verbruik en productie van EU-eiwitten vraagt om transparantie.

MVO zal de visie van de oliën- en vettenindustrie ook in de komende maanden inbrengen in de Nederlandse en Europese discussies rondom de eiwittransitie en de transitie naar een meer circulaire landbouw. Al met al kijkt MVO terug op een inhoudelijk boeiende, maar zeker ook een goedbezochte en levendige netwerkbijeenkomst.

Klik hier voor een fotoimpressie. Indien u de presentaties wilt ontvangen van James Fry en Ursula Bittner, stuur dan een email naar info@mvo.nl.

5

VOEDING EN GEZONDHEID Onderzoek Wageningen University & Research

Vetzuursamenstelling veelgebruikte oliën en vetten in kaart gebracht

Op verzoek van MVO heeft Wageningen University & Research de vetzuursamenstelling van de meest gebruikte plantaardige en dierlijke oliën en vetten geanalyseerd. Daar was behoefte aan omdat zowel bij onderzoek als bij communicatie over vetten en gezondheid, geen gebruik gemaakt kon worden van recente, eenduidige, volledige en onafhankelijke gegevens.

Wereldwijd wordt de Codex Alimentarius vaak als referentie gebruikt. De Codex geeft de vetzuursamenstelling van de verschillende oliën en vetten echter weer in de vorm van een range, omdat bij de teelt 6

van plantaardige oliën aspecten als soort, klimaat, seizoen, breedtegraad, verwerking en land van herkomst kunnen leiden tot verschillen. In dierlijke vetten beïnvloeden foktechnieken en voer de vetzuursamen-

stelling. Ook de Nederlandse NEVO-tabel en de USDA-data zijn vaak niet actueel en/of volledig. Dit kan leiden tot een vertekend beeld bij voedingsonderzoek en onnauwkeurige uitkomsten in bijvoorbeeld de voedselconsumptie­ peilingen van het RIVM. De leden van de ­werkgroep Voeding en gezondheid van MVO gaven in 2017 aan behoefte te hebben aan een tabel met representatieve gegevens van de meest gebruikte oliën en vetten in Europa, die zowel binnen als ­buiten de sector - met bronvermelding - kan worden g ­ ebruikt. Om onafhankelijkheid te garanderen is het onderzoek uitgevoerd door Wageningen University & Research (WUR).

De WUR heeft onderzoek gedaan naar de vetzuursamenstelling van 20 verschillende dierlijke en plantaardige oliën en vetten. Hierbij is rekening gehouden met de verschillen in vetzuursamenstelling die op kunnen treden onder invloed van seizoen en herkomst. Om die reden hebben de MVO-leden monsters aangeleverd die zijn genomen in de maanden februari, maart, en april 2018 die afkomstig zijn uit verschillende MVO MAGAZINE NR 2 - 2019

batches/olietransporten. De analyses zijn vervolgens uitgevoerd conform de betreffende ISO procedures.

In totaal heeft de WUR bij de onderzochte oliën en vetten 78 vetzuren in kaart gebracht. De gegevens kunnen worden gebruikt in communicatie maar ook bij berekeningen van de voedingswaarde van samengesteld voedsel of van recepten en maaltijden.

Ook zijn de uitkomsten relevant voor de vermelding van nutriënten op voedseletiketten. Buiten de industrie kunnen ook organisaties zoals het RIVM of het ­Voedingscentrum de tabel gebruiken.

Klik hier voor het volledige onderzoek.

7

ALGEMEEN

MOH: specialist in mengingen van plantaardig oliën en vetten

Vetzuren MOH heeft zich met name gespecialiseerd in vetzuren en ingespeeld op de vraag naar specifieke mengingen van verschillende plantaardig oliën en vetten. In het verleden gingen deze producten voor 80% naar diervoeding. Tegenwoordig verkoopt MOH haar producten aan diverse takken van industrie waarbij ongeveer de helft van de vetzuren naar de diervoeding gaat en de andere helft een technische bestemming heeft (biodiesel, biomassa en specialties voor bijvoorbeeld de papierindustrie).

Opslag Opslagfaciliteiten zijn cruciaal voor de activiteiten van MOH. Directeur Ronald Nossent: “Veel producten die we maken komen tot stand door vermenging. Opslag is onmisbaar voor deze activiteiten. Sinds 1974 hebben we een tankerpark voor opslag in Wormer.

Inmiddels hebben dat park behoorlijk uitgebreid. Er is 7000 ton opslag bijgekomen. We zijn nu in de fase dat we dat opnieuw gaan doen. We hebben een stuk grond bijgekocht en zijn op dit moment bezig de capaciteit voor de volgende 7000 ton neer te zetten.

Met heel veel verschillende tanks”.

Meer dan 50 jaar geleden begon Marine Olie Handelmij (MOH) met de handel in visolie. Inmiddels is visolie nog maar een klein gedeelte van de business, met een aantal leveranciers en klanten die van oudsher aan het bedrijf verbonden zijn. Toen de handel in visolie geen groei meer liet zien, ontwikkelde de onderneming zich meer en meer in de richting van plantaardig oliën en vetten, waarbij de activiteiten in voedingsvetten voor de diervoedersector, en de laatste jaren ook de technische toepassingen van oliën en vetten, behoren tot de voornaamste dagelijkse bezigheden. Het bedrijf wist zich goed aan te passen aan de vragen in de markt. De laatste 20 jaar is de omzet vervijfvoudigd.

8

Locaties Daarnaast heeft MOH opslagfaciliteiten in Moerdijk, waar ook het kantoor en het laboratorium gevestigd zijn. Ronald Nossent: “We huren opslag bij BEWA Moerdijk. Dat is voor ons een partner in met name UCO (Used Cooking Oil) die we samen in de markt zetten. In Wormer zitten we ook aan het water, aan de Zaan. Dat is een groot voordeel. Van over de hele MVO MAGAZINE NR 2 - 2019

wereld importeren we producten die via de Rotterdamse haven het land binnenkomen. Van daaruit brengen we de ladingen met barges (binnenvaart) naar Wormer.

Voedselveiligheid De belangrijkste thema’s voor MOH zijn voedselveiligheid (GMP+) en (steeds vaker) duurzaamheid. Het GMP+ kwaliteitssysteem is in de gehele organisatie geïmplementeerd. Dit betekent dat alle producten en alle logistieke bewegingen kunnen worden herleid tot de bron. Toeleveranciers en processen worden stelselmatig gecontroleerd, deels in het eigen laboratorium, deels in onafhankelijke erkende FOSFA laboratoria.

Duurzaamheid Ronald Nossent: “Daarnaast is duurzaamheid enorm belangrijk geworden. Of het nu gaat om de duurzame teelt van de grondstoffen of om het leveren van UCO. Bij deze processen en alles wat daar tussen zit hebben duurzame productie en productontwikkeling de hoogste prioriteit. Zo zijn we lid van de RSPO (Roundtable on Sustainable Palm Oil) en hebben tal van onze producten een ISCC-certificaat. Een voorbeeld van duurzame bedrijfsvoering is de verwarming van het tankerpark in Moerdijk met restwarmte van de biovergister van BEWA. Ronald Nossent: “Maar we kijken ook naar zonne-energie. Voor de energievoorziening in ons nieuwe park in Wormer zijn we aan het onderzoeken hoe we dat zo groen en duurzaam mogelijk kunnen aanpakken. We zijn continu bezig onze productie en logistiek te verbeteren. Dat doen we in kleine stappen.

Dat past bij ons”.

9

ALGEMEEN

ALGEMEEN

MVO ontwikkelt nieuwe factsheets

Basiscursus oliën en vetten weer succesvol

Om te kunnen meedenken en meepraten over plannen en activiteiten die belangrijk zijn voor de ­Nederlandse oliën- en vettenindustrie, verzamelt MVO informatie over productie, handel en gebruik van grondstoffen en producten. Deze informatie delen we, samen met onze standpunten, in contacten met de overheid, politiek, maatschappelijke organisaties, wetenschap en media.

Totale Nederlandse invoer

Totale Nederlandse invoer

2.750.000 2.500.000 2.250.000 2.000.000 1.750.000 1.500.000 1.250.000 1.000.000 750.000 500.000 250.000

0 x 1.000 kg

2014

Totale Nederlandse invoer

van palmolie

2015

2016

Gemiddelde periode 2014

2.750.000 2.500.000 2.250.000 2.000.000 1.750.000 1.500.000 1.250.000 1.000.000 750.000 500.000 250.000

2017

- 2018

0 x 1.000 kg

2014

van palmolie

2015

2016

Gemiddelde periode 2014

Nederlandse invoer van

0 x 1.000 kg

2018

2.750.000 2.500.000 2.250.000 2.000.000 1.750.000 1.500.000 1.250.000 1.000.000 750.000 500.000 250.000

van palmolie

2014

Totaal 2016: 2.313.214

2015

2016

Gemiddelde periode 2014

2017

2017

2018

- 2018

palmolie naar land van

ton

ton

Totaal 2018: 2.394.100

1%

27%

ton

2%

20%

31%

In de maand april volgden 25 medewerkers van verschillende bedrijven uit de oliën- en vettenindustrie de vierdaagse cursus van de MVO Academy ‘Basics of Oils and Fats’. De cursus behandelt alle relevante onderdelen van het productieproces van oliën en vetten: van productie en verwerking, tot chemie en de toepassingen. Ook besteedt de cursus aandacht aan voeding, voedselveiligheid en duurzaamheid.

oorsprong:

Totaal 2017: 2.515.737

2018

- 2018

30%

25%

32%

9%

Nederlandse invoer van Totaal 2016: 2.313.214

In de afgelopen weken heeft MVO een aantal nieuwe ­factsheets ­ontwikkeld:

palmolie naar land van

ton

Nederlandse invoer van

oorsprong:

Totaal 2017: 2.515.737

Totaal 2016: 2.313.214

ton

Totaal 2018: 2.394.100

1%

27%

31%

30%

Indonesië Totaal Papoea-Nieuw-Guinea 2018: 2.394.100 ton

13%

36%

Latijns-Amerika 1

¹

Colombia, Guatemala

Overige landen

en Honduras.

Import

1.4 miljoen ton

36%

230.000 ton

25%

11% 16%

€11,5 billion Export Productie en geb ruik biodiesel in NederlaMain products nd Oils €10,2 billion ble diesel oilseeds Maleisië

Papoea-Nieuw-Guinea

Latijns-Amerika 1

Colombia, Guatemala

25%

32%

13%

33%

25%

16% Indonesië

¹

2%

9%

33%

Maleisië

30%

25%

16%

Maleisië

20%

31%

25%

32%

9%

36%

in 2018 Fats Industry nds Oils and The Netherla ton

1% 27%

13%

33%

oorsprong:

Totaal 2017: 2.515.737

ton

2%

20%

palmolie naar land van

ton

Overige landen

Indonesië

Papoea-Nieuw-Guinea

¹

en Honduras.

21%

10%

oils etable vegOverige landen

Latijns-Amerika 1

Colombia, Guatemala

21%

en Honduras.

46%

90%

FAME op basis van

Biogas

g CO2-eq/MJ

4.1

2014

Zuiveringsslib RWZI/AWZI

GFT

Samengestelde stromen

Rogge

Triticale

Maïs

Afvalstroom

4.5

4.3

Stedelijk afval

Bron: CBS, MVO

2018

Tarwe

Dierlijk vet

7.3

5

0

Suikerbiet

10

Tallolie

EU

2.7 Afvalstoffen en residuen 2.5 1.7 (inclusief gebruikt frituurvet 2018 / dierlijk vet) 2014 2016 Palmolie

Suikerriet

15

HVO op basis van

1.500.000

ro)

,000 Eu

7,036 s (6,30

eal ean m

tonne 3,657 al: 17,98 ate EU tot mber St rting Me By impo

Soyb

MVO%- The

14

5%

13%

EU

8% 9%

12% 12%

11%

87% 2018

GFT

Rogge

Triticale

Maïs

try by coun ns2.500.000 s soybea 2 tonne 4,530,18 port of 2018 2014 2016 NL im 3%1% 2.000.000 s 1 tonne

3,011,88

Afvalstroo 92% m 3% 3%

86%

1.500.000

89% 4%

Gewas 6%

2016

2018

37%

s and

nds Oil

therla

The Ne

3,7 tonn 30,314,000 2% Total 3%es 3,000 tonn 5 jaar gemiddelde eans EU import

l

mea 600.000 soybean 25%

8%

91%

47%

NL 92%

87%

400.000

stat, Source: Euro

NL

6%

ustry

Fats Ind

46%

3%

Indonesië

2013

Maleisië

Papoea-Nieuw-Guinea

Indonesië MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten, Frans

2017 3%

46% 10%

Colombia

0

Maleisië

Guatamala Honduras

2016

2017

Honduras

10%

2015

2% 36%

10%

39%

2017

10% 13%

20%

Overige landen

Papoea-Nieuw-Guinea

Colombia

Guatemala

Honduras

Köster (koster@mvo.nl) Bron: Eurostat / april 2018

10

2018

naar land van oorsprong

20% 41% Guatemala

Colombia

Honduras

13%

39% Colombia

400.000 200.000 Guatamala

6%

2015 41%

h 2019

600.000

3% 3% 7% 36%

10%

39%

39%

800.000

USDA / Marc

70%

86%

3% 3%

van palmolie naar land van oorsprong

n soybeans

EU productio

soyb

NL

2013 MVO -

Total 31,18

EU import

4%

89% s ) 1.000.000 x tonne Dieselverv 555,254 angers (2, 200.000 Benzinevervangers rlands500.000 Nethe Biogas Ruwe palmolie Industry 37% 66) and Fats (2,324,4 13% 2018 9% Poland 500.000 14% Bewerkte 8% ) 11% palmolie 62 Ruwe palmolie (2,129,7 0 2013 France 2014 47% 2015 0 2016 2017 48) 13% 2016 s 9% 14% Bewerkteerpalmolie 8% (2,083,4 11% Countrie 2016 0 Spain 2018 Oth 2017 2013 2014 7,151) raine 2015 2016 98 2017 Uk (1, Italy Canada 2014 ) 9 13 3,8 y rch 201 UK (1,61 .nl / Ma Paragua 87) ter@mvo 0,0 ay kos 39 y (1, Köster, Urugu Frans Nederlandse invoer German zil van palmolie naar land van :oorsprong ostat / Bra ) Eur 75 Source (941,4 d States ite Denmark Un 01) Nederlandse invoer van palmolie 00) ia (841,4 3% 5% 3% 3% Sloven (2,116,8 2% 2% 3% er States 7% 10% Memb 3% Other 3% 5% 2%

nds Oils

Netherla

12%

5%

1.000.000 2014 2016

91%

Tarwe

2.000.000

Suikerbiet

2018

2016

2014

23%

16%

Tallolie

10%

Dierlijk vet

Samengestelde stromen

Gewas Benzinevervangers

Zuiveringsslib RWZI/AW ZI

Rogge

Suikerbiet

Maïs

Tarwe

Tallolie

Suikerriet

Dierlijk vet

Gebruikt frituurvet

Afvalstroom

GFT

EU

Suikerriet

5

0

90%

Nederlandse invoer palmolie in periode 2013-2017

Gebruikt frituurvet

10

Dieselvervangers

vet

g CO2-eq/MJ

15

De factsheets zijn beschikbaar via www.mvo.nl.

Russia animal fat

50 Gewas 3.7 1. Alle grondstoffen, inclusief palmolie, voldoen aan 00 tonnes 125.2 de 2018 A van de certificering): yb in 1,000,0 USeisen EU-Richtlijn Hernieuw Dieselvervang ers 2014 2016 bare Energie (inclusie Benzinevervangers 45 364 rt of so f onafhank Biogas a. Geen ontbossing, geen gebruik van veenland L impoelijke 117.2 325 Bron: NEa , hoogwaardige natuurge b. Reductie broeikas EU / N March 2019 bieden40 gasemissie minimaal >50% en graslanden met hoge 306 biodivers (>65% va 18 ia 0 iteit.

2. Zwaar transport, luchtnaf 2021) t.o.v. minerale b Ind 20 108.

120.7 en scheepvaart kunnen 263 8.3 meal, randstoffen. x tonnesBrazil zonder vloeibare biobrand n van alternatieven (inclusie 8.8 ea 7.1 MVO-positie ,000 f geavanceerde biobrands soyb stoffen35de klimaatdoelen niet realisere 217 15,000 n. Ontwikkeling andaat lang toffen) g overschat.

0 ns duren. Snelheid introductie • Zonder dubbelte 2016 2018 000,00 elektrisc14, 164 2014 lling en h person met een plafond van 1,7% soybea 3. Met betrekking tot het u 0envervoer wordt of ,00 voor rt 30 000 itsluiten geavanceerde biobrand 13, van palmolie: 127 stoffen en het uitsluiten L impo a. Gebruik palmolie is van 95.4 Fats Industry grondstoffen, kan de ambitieu 2016 2018 EU / Nreeds begrensd door plafond ter hoogte van ro) rlands Oils and ze doestelling van hernieuw 2010 2014 ,000 Eu national de NEa-cijfers is er geen - The Nethe 25 e consum bare energie voor transport ptie 2019 (nooit meer dan 7 reden om aan te nemen 974,578 MVO EU 2000 2005 1995 niet worden gerealiseerd. %). Op ba 86.1 sis van nes (4, dat er palmolie gebruikt gaat worden Nederland gehantee • Bestaande en nieuwe rdens dubbelte 33 ton in Nederland. De reden Soybea 5,6lling voor biobrandstoffen investeringen bescherm hiervoor is de door b. Duurzaam geprodu op basis van gebruikt 20 frituurve en door State al: 14,64 ceerde p NL langjarig stabiel beleid. tot almolie l Paraguay t en dierlijk vet. mber EU evert een belangrijke bijdra Me g (SDG’s) en brengt de doele 10.0 s ge aan h rtin et realise 60) 9.4 • Level playing field voor alle g and 7,19.0 x tonne e Sustainable Developmen By impo n die gaan over sociaaleconomisch (3,78ren van d rondstoffen op basis van t Goals n meal dem voedselzekerheid e ontwik rlands 15 dichterbij. internationale criteria. Dus g Nethe keling, het stoppen van ontbossing en het bie EU Soybea een specifieke grondstoffen 000 2018 den van Nederlandse 93) NL-invoer van palmolie invoer 5,000, uit van palmolie6.8%naar land van oorsprong derde landen herkomsten op voorhand 2014 2016 2018 of (3,349,2 6.5% 000 uitsluiten. 17 26% Spain 10 4,000, 4.7% 20 1,211x) 1.000 kg 000 y (2,32 MVO-pos 3,000, 18% itie op devan 16 Nederlandse invoer 2018 NL-invoer website.

1.000.000 20 palmolie German uit derde 000 MVO - de ketenorga landen 35,0% 58,2% 2,000, nisatie voor oliën en 15 5 41) 3.000.000 vetten 31.5% 2016 000 499,9 x 20 1.000 kg 1,000, 62,0% 32.3% Italy (1, Argentina 201418 0 2014 7,199) 63,0% 1.000.000 , 20 l (1,07 56.0 0,829) 3.000.000 , 2016 Portuga 0 55.0 (2,61 51.0 7% 2.500.000 Frank Bergmans, 2014 nes bergmans@800.000 , er States 0 tonnes mvo.nl / maart 2019 ton in 5 jaar gemiddelde 0,00 mb 0 ig l 31,78 Me 87,16 of or es Tota Other

Triticale

g CO2-eq/MJ

30

25

20

ies of Origin Main Countr (value) 13% ny ma 1. Ger 3.1 2.6 tes 12% 2018 Dierlijk vet 2. United Sta (niet2016 geschikt voor menselijk 2014 e consumptie) Gebruikt frituurvet ing oil 11% sia 3. Indone used cook 16.4 Malaysia 8% China 4.

10.7 11.9 8% 5. Belgium

fatty acids

30 25 20

Zuiveringsslib RWZI/AW ZI

45

40

35

Gebruikt frituurvet / dierlijk

Raapolie (value) 1. Germany 33% FAME: Fatty Acid Methyl Ester 17% HVO: Hydrotreated Vegetabl 2. Belgium enad Oil a Bron: NEa gdom 10%Ca6.0 6.5 3. United Kin 2014 2016 4. France 9%

Duurzame grondstoffen

50

10%

45

40

35

2018 eal in ean m b y o s ns and oybea rt of s o p Ukraine 8 tion im L 01 bean produc 2014-2 Global soy EU / N eans,

0 tonnes

Dierlijk vet (niet geschikt 1,000,00 voor in menselijke consumptie) Gebruikt frituurvet

Afvalstoffen en residuen (inclusief gebruikt frituurvet / dierlijk vet) Palmolie

Vegeta Oilseeds Biodiesel Fatty acids

Emissiefactoren per gronds

21%

46%

HVO op basis van

bio

De in Nederland gebruikte grondstoffen voor biodiese l hebben de laagste emissief 230.000 ton actoren.

Stedelijk afval

vet

Dierlijk vet (niet geschikt voor menselijke consumptie) Gebruikt frituurvet

Afvalstoffen en residuen (inclusief gebruikt frituurvet / dierlijk vet) Palmolie

50

Samengestelde stromen

Gebruikt frituurvet / dierlijk

HVO op basis van

vet

tof al ybean me ns and So a e b y o S duction UCOs Global pro

2016, 2018 try 2014, coun ies FAME op basis volume by ntrvan Production Main Export Cou

90%

FAME op basis van Raapolie

10%

21%

46%

en HVO) in 2017

ts 1.4 miljoen ton Main produc Vegetable Oils 11% 21% lecithin sel die Bio Fatty acids cialty Fat rogenated / Spe Hyd / rine Marga

230.000 ton 21%

Productie biodiesel (FAME

Raapolie

Gebruikt frituurvet

1.4 miljoen ton 11%

Gebruikt frituurvet / dierlijk

markt in 2017 Biodiesel op de Nederlan dse markt is uitsluiten d gemaakt van gebruikt frituurve t en dierlijk vet

Stedelijk afval

• The Netherlands Oils and Fats Industry in 2018 ­ (Im- en exportcijfers) • De productie en het gebruik van biodiesel in N ­ ederland • Global production soybeans and soybean meal • EU / NL import of soybeans and soybean meal in 2018 • Nederlandse invoer van ­palmolie

Grondstoffen Nederlandse

Overige landen

Onder leiding van cursusleiders Gerrit van Duijn, Leendert Wesdorp en Annet Roodenburg (HAS) stond behalve een grote hoeveelheid theorie en cases ook een praktische workshop op het programma, waarin zowel margarine als mayonaise werd gemaakt. Ook bezochten de cursisten een historische oliemolen die nog steeds in gebruik is en waar lijnzaadolie wordt gemaakt. Daarnaast was er een boottocht over de Zaan langs verschillende oliën- en vettenbedrijven.

MVO MAGAZINE NR 2 - 2019

De eerstvolgende cursus die de MVO Academy aanbiedt is de cursus ‘Sustainable Sourcing of Oils and Fats’. Deze eendaagse cursus wordt gehouden op 17 september 2019 en behandelt de duurzame grondstoffenvoorziening bij de productie van oliën en vetten.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Eddy Esselink via 079 363 43 54 of esselink@mvo.nl. Aanmelden kan tot 30 juni 2019.

11

VOEDING EN GEZONDHEID

DUURZAME ONTWIKKELING

Nieuwe Europese limiet voor transvet in de voeding

Debat biobrandstoffen hindert verdere verduurzaming palmolieproductie “De discussie over een mogelijk verbod van het gebruik van palmolie in biobrandstoffen heeft een negatieve invloed op het gebruik van duurzame palmolie in voeding”, zegt Frans Claassen, MVO-directeur en voorzitter van de European Palm Oil Alliance in een artikel in VMT, het vakblad voor de levens-

De Europese Commissie heeft op 24 april 2019 een nieuwe verordening aangenomen waardoor ­voedingsmiddelen vanaf 2 april 2021 per 100 gram vet maximaal 2 gram industrieel transvet ­mogen ­bevatten. In Nederland heeft de voedingsmiddelenindustrie zelf de hoeveelheid transvetzuren in ­producten al fors teruggebracht, waardoor een wettelijke limiet in feite niet meer nodig is. Toch ­verwelkomt MVO de nieuwe verordening. De wettelijke limiet zal zorgen voor een gezondere voeding in de lidstaten waar de inname van transvetzuren nu nog hoog is.

Ongezond Industriële transvetzuren ontstaan bij het minder vloeibaar maken van oliën tijdens een industrieel proces, het zogenaamde ‘harden’. In de jaren ’90 van de vorige eeuw wees wetenschappelijk onderzoek uit dat transvetzuren het LDL-cholesterol verhogen en daarmee het risico op hart- en vaatziekten vergroten.

In Nederland wordt deze techniek daarom niet of nauwelijks meer toegepast.

Meer duidelijkheid Als gevolg van de nieuwe verordening kunnen consumenten in heel Europa er straks op vertrouwen dat voedingsmiddelen lage gehaltes aan transvet bevatten. Dat is nu nog onduidelijk omdat transvetzuren niet op het etiket gedeclareerd mogen worden. Wat je wel op het etiket terugvindt is het hardingsproces

12

van oliën (onder de term ‘harden’ of ‘hydrogeneren’) maar de vermelding van deze techniek geeft geen goede informatie over de vetzuursamenstelling van het product.

Nederland Door inspanningen van de Task Force Verantwoorde Vetzuursamenstelling (een initiatief van de oliën- en vettensector) is industrieel transvet al jarenlang grotendeels uit de Nederlandse voeding verdwenen, met een gezonder voedingsaanbod tot gevolg. Uit de Nationale Voedselconsumptiepeiling 2012 - 2016 van het RIVM, blijkt dat we in Nederland gemiddeld per dag niet meer dan 0,3 procent van de calorieën aan transvetzuren binnenkrijgen. Dat is ruim onder de norm die de Gezondheidsraad heeft gesteld.

middelenindustrie.

“Terwijl de Europese voedingsmiddelen- en veevoer­ industrie er alles aan doen om ervoor te zorgen dat alle palmolie die in Europa in voeding wordt gebruikt in 2020 duurzaam is gecertificeerd, discussieert de politiek over een verbod van palmolie in biobrandstoffen. De toon van het debat over biobrandstoffen heeft een negatieve invloed op het vertrouwen van de consument en fabrikanten in duurzame palmolie in voedingsmiddelen. Daarmee wordt het goede werk op het gebied van verduurzaming tenietgedaan en worden de ambities voor verdere verbetering verstoord”, aldus Claassen.

Koploper Europa is wereldwijd koploper in de ontwikkeling van duurzame palmolie, met duidelijke resultaten. In 2017 was 99% van de palmolie die Europa binnenkwam traceerbaar tot het niveau van oliemolens in het producerende land. Meer dan 84% van alle palmolie werd MVO MAGAZINE NR 2 - 2019

gedekt door een duurzaamheidsbeleid dat ontbossing, productie op veenland en uitbuiting van medewerkers tegengaat. 74% van de palmolie die voor voedingsmiddelen in Europa werd geïmporteerd, was RSPO-gecertificeerde duurzame palmolie.

Samenwerking Samenwerking tussen industrie, overheden en maatschappelijke organisaties is belangrijk om een volledig duurzame palmolieketen tot stand te brengen, ongeacht de vraag of de palmolie in voedsel of in andere producten wordt gebruikt. “Alleen door gecombineerde inspanningen kan de palmolieketen getransformeerd worden en de noodzakelijke sprong voorwaarts gemaakt worden om klimaatverandering aan te pakken en onze planeet te behouden voor toekomstige generaties”, betoogt Claassen.

Het volledige artikel leest u op de website van VMT. 13

KORT NIEUWS

KORT NIEUWS

Gerard Hornstra neemt afscheid

Feestelijk uitreiking Verantwoord Frituren-fiets aan de Brabantse Restaria Den Doel

Recent heeft Emeritus Professor Gerard Hornstra besloten te stoppen met zijn werkzaamheden voor zijn bedrijf Nutri-Search. Gerard was gedurende meer dan een ­decennium nauw verbonden aan de oliën- en vettensector en was lid van de wetenschappelijke adviescommissie van zowel MVO als de European Palm Oil Alliance.

Gedurende vele jaren heeft hij wetenschappelijke kennis over oliën en vetten gedeeld. Gerard bekleedde het voorzitterschap van de stuurgroep ‘Kies Gezond Vet’ en heeft daarnaast een belangrijke bijdrage geleverd aan de consultatie van de Gezondheidsraad bij het tot stand komen van de Richtlijnen Goede Voeding in 2015. Ook was hij betrokken bij diverse andere projecten.

Restaria Den Doel, de prijswinnaar van de Verantwoord Frituren ­Facebookactie, heeft op 25 maart 2019 de Verantwoord Frituren Tulpfiets in ontvangst genomen.

Tijdens de feestelijke uitreiking

werd Den Doel uiteraard in de bloemen gezet.

Meer informatie over de ­campagne kunt u vinden op ­ www.friturenindehoreca.nl en via Facebook en Instagram.

Update informatiekaart met de nieuwe VCP-gegevens MVO heeft de informatiekaart voor gezondheidsprofessionals over de inname van vetzuren in Nederland geüpdatet aan de hand van de meest recente Voedselconsumptiepeiling (VCP 2012 - 2016) van het RIVM. De kaart vergelijkt de inname van vetten en vetzuren met de normen. De infokaart geeft ook de trend van de afgelopen jaren weer en kijkt daarbij terug tot de INFOKAART

Inname van vetzuren vergeleken met de norm Uit de voedselconsumptiepeiling (VCP) 2012-2016 van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) blijkt dat Nederlanders voldoende vetzuren binnen krijgen, maar niet altijd de juiste soorten.

Totaal vet

Alfa-linoleenzuur en linolzuur

De totale hoeveelheid vet of vetzuren is verantwoordelijk voor ongeveer

De belangrijkste meervoudig onverzadigde vetzuren in de voeding

een derde van de energie-inname. Voor vrouwen komt dit neer op een

zijn de essentiële omega-3 en omega-6 vetzuren, alfa-linoleenzuur en

gemiddelde inname van 72 gram per dag vet en voor mannen 96 gram

linolzuur. De inname van alfa-linoleenzuur bedraagt 0,7 energieprocent

per dag. Voor beide groepen is dit 35 energieprocent. De adequate

en ligt hiermee onder de aanbeveling van de Gezondheidsraad

inname van vet zoals bepaald door de Gezondheidsraad is 20 tot 40

1 energieprocent. De linolzuurinname is gemiddeld 5,6 energieprocent,

energieprocent.

De inname ligt hoger dan de aanbeveling van de Gezondheidsraad van 2 energieprocent. Deze norm is puur ter voorkoming van deficiënties.

Transvetzuren

Ter vergelijking: de EFSA heeft een aanbevolen inname voor linolzuur

De inname van transvetzuren is gemiddeld 0,3 energieprocent. Dit komt neer op 0,8 gram per dag voor mannen en 0,6 gram per dag

MVO is hem daarvoor veel dank verschuldigd. Mede dankzij zijn kennis en inzet heeft de oliën- en vettensector zich in het afgelopen decennium verder kunnen professionaliseren. Wij wensen Gerard nog een groot aantal mooie en gezonde jaren.

14

van 4 energieprocent.

voor vrouwen. Dit is ruim onder de de aanbeveling van de Gezond-

Visvetzuren

heidsraad van maximaal 1 energieprocent.

De inname van visvetzuren (dit zijn ook omega-3 vetzuren) in Nederland is laag. De aanbeveling om één keer per week (vette) vis te

Verzadigde vetzuren

eten wordt door verreweg de meeste Nederlanders niet gehaald. De

De inname van verzadigde vetzuren is gemiddeld 12,6 energieprocent.

inname van visvetzuren afkomstig uit zowel voeding als supplementen

Dit komt neer op 34 gram dag voor mannen en 26 gram per dag voor

is gemiddeld 158 milligram per dag. De inname afkomstig uit voeding

vrouwen. De gemiddelde inname is daarmee hoger dan het aanbevo-

is gemiddeld 147 milligram per dag. De aanbeveling is 200 milligram

len maximum van 10 energieprocent.

per dag.

Onverzadigde vetzuren

Bronnen:

Van het vet dat dagelijks geconsumeerd wordt, is het grootste gedeelte (cis) onverzadigd vet. De gemiddelde inname ligt op 19 energieprocent, wat neerkomt op 52 gram per dag bij mannen en 38 gram per dag bij vrouwen. Ongeveer een derde van de onverzadigde vetzuurinname komt uit meervoudig onverzadigde vetzuren. Meervoudig onverzadigde vetzuren dragen 7% bij aan de totale energie-inname.

De aanvaardbare bovengrens hiervoor is 12 energieprocent.

• Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur. Wat eet Nederland.

Resultaten van de voedselconsumptiepeiling 1987-1988. Rijswijk: 1988.

• Voedingscentrum. Zo eet Nederland. Resultaten van de voedselconsumptiepeiling 1997-1998. Den Haag: 1998.

• Hulshof et al. Resultaten van de Voedselconsumptiepeiling 2003. Bilthoven: 2004.

• Kruizinga et al. Voedselconsumptiepeiling 2003: De inneming van essentiële vetzuren en vitamines A, D en E bij jongvolwassenen. Zeist. 2007.

• Scientific opinion on principles for deriving and applying Dietary Reference Values. EFSA Journal 2010; 8 (3):1458.

• Van Rossum et al. Dutch National Food Consumption Survey 2007-2010.

• VCP 2012-2016, www.wateetnederland.nl

Inname van vet en vetzuren in Nederland Soort vet / vetzuur

VCP 1987/1988

VCP 1997/1998

VCP 2003

VPC 2007/2010*

VCP 2012/2016*

Trend

Totaal vet (en%)

38,9

36,3

34,4

34

35

Verzadigde vetzuren (en%)

14,7

14,1

12,9

12-13

12,6

gelijk

Transvetzuren (en%)

4,5

1,9

1,1

0,5-0,6

0,3

gunstig

6,2

6-7

7

gelijk

17,8

18,2

17,9

17-19

19

gelijk

Meervoudig onverzadigde vetzuren (en%) Enkelvoudig + meervoudig onverzadigde vetzuren (en%)

5,6

gelijk

Linolzuur (en%)

5,7

5-6

Alfa-linoleenzuur (ALA) (en%)

0,6

0,5-0,7

0,7

gelijk

Visvetzuren (EPA + DHA) (mg/dag)

94

62-133

158

gunstig

*Bij de vergelijking van de verschillende peilingen over de jaren heen moet rekening gehouden worden met de leeftijdsverschillen in de respondentengroepen; en% = energieprocent

MVO MAGAZINE NR 2 - 2019

gelijk

VCP van 1987/1988. De trend is in grote lijnen gelijk voor de meeste vetzuren en gunstig voor de inname van transvetzuren (sterk dalend) en visvetzuren (stijgend).

U kunt de infokaart downloaden of gratis bestellen.

Voedselveiligheidssysteem crush- en raffinagesector goedgekeurd door NVWA De nieuwe EFISC-GTP Code versie 4.0 van het Europese certificeringssysteem voor diervoeder- en voedselingrediënten heeft de beoordelingsprocedure van de ­Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) positief doorlopen. Het nieuwe EFISC-GTP-systeem voldoet aan de criteria van de Nederlandse ‘Taskforce Voedselvertrouwen‘. Op de website ­ www.ketenborging.nl zal de status van EFISC-GTP binnen een paar weken worden aangepast (‘geaccepteerd’). Ondernemers kunnen via deze website controleren of hun zakenpartners gecertificeerd zijn door een kwaliteitsschema dat

aan de criteria van voedselveiligheid en -integriteit voldoet of niet, en daar hun handelen op afstemmen. Ook kan het nieuwe kwaliteitssysteem het publieke toezicht op exploitanten van diervoeders en levensmiddelen ondersteunen.

Palm Oil Dialogue 14 juni 2019 Op 14 juni 2019 organiseren de European Palm Oil Alliance (EPOA), de Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO) en IDH, The Sustainable Trade Initiative een debat in de Jaarbeurs over het bereiken van een volledige markttransformatie naar duurzame palmolie in 2020. Meer informatie vindt u hier.

15

KORT NIEUWS

KORT NIEUWS

KETEN

RECYCLING

PRODUCENTEN

HANDEL

VET COMPOUNDERS

DIERLIJKE BIJPRODUCTEN

DIN

G

EN

o

OPSLAG

CRUSH EN RAFFINAGE

r Sp w w •w

Ken nisd eling en

ling ikke expertise ontw MVO Academy • • Foo Basics of Oils & Fats ats F • Su d & Feed Safety of Oils & staina Fats blity Sourcing of Oils &

TI

tie ke n

TRANSPORT

G

c er , M din PA ree E (C w B ts en • Ne IM t em L, gre Brexi A IO e • Trad ED ,F • Free A T

LI

E VO

s

or eds Begin mei heeft MVO een nieuwe d e EZ Friturelkeuzel ON n • Voogo • L editie van de Ter Perse uitgeDH edselediterature EID ucatie release bracht. De Ter Perse is een digitale W et en sc ha nieuwsbrief voor gezondheidsprop fessionals en andere geïnteresseerden, met nieuws over oliën en MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten vetten in een gezonde voeding. van Henk Kant (ADM), Jonathan ­Pennefather (Sime Darby Oils), Bestuur MVO Sjors Beerendonk (Darling IngreDe Algemene Ledenvergadering dients) en Karel de Rooij (Remia).

(ALV) van MVO is op 21 maart Tevens werd met een woord van 2019 akkoord gegaan met de dank afscheid genomen van vier herbenoeming als bestuurslid bestuursleden: Jan Kees Vis voor een periode van drie jaar ­(Unilever), Ard Huisman (Vopak),

16

MISSIE

De ketenorganisatie komt op voor de gemeenschappelijke belangen van de gehele Nederlandse oliën- en vettenketen en zet zich in voor een verdere verduurzaming van de keten en versterking van de internationale concurrentiepositie van de sector.

ro

PO

SERVICES

TEELT

En

H

D AN

O OF ,N OF RN E V é, mit , Co NLI es (F

ti anisa Brancheorg

EL

Vereniging NOFOTA (Netherlands Oils, Fats and Oilseeds Trade ­Association) is door Zijne ­Majesteit Koning Willem-Alexander bij gelegenheid van het vorig jaar oktober bereikte 100-jarig jubileum onderscheiden met het predicaat ‘Koninklijk’. Tijdens

het officiële Jaardiner in het ­Hulstkamp ­Gebouw te ­Rotterdam op donderdagavond 18 april 2019, kreeg, ten overstaan van ruim 600 representanten van aangesloten leden-organisaties, de juist die dag aangetreden voorzitter van ­NOFOTA, mevrouw A.C.

(­ Annemarie) Keemink, uit handen van de c ­ ommissaris van de Koning in de provincie Zuid-Holland, drs.

J. (Jaap) Smit, en in aanwezigheid van de burgemeester van Rotterdam, ing. A. (Ahmed) Aboutaleb, de daarbij behorende Oorkonde overhandigd.

EF PR A)

Food Feed Oleochemie Biodiesel

bl e

we rk •G M • EP e P+ , •V

EK

t! il He O m al Oil m

•M VO

Media

Belangenbehartiging diervoederveili dsel- en gheid • Voe urzame ontwikkel ing • Du en gezondhe g n i id • Voed • Handelspolitiek

ee .m kbu vo is .nl en c • • M MV • ww ommu nic VO O M w.ve •T ttef atie ag wi • N eiten a z tte Pe etw .nl os erk ine r, F rsc g ur) e o v ac n Te eb tacte ent ch • Tra oo n k, I no de nst log di agra ies spu m AC (N te VS BT E, /Ch s) EB ina/ B, Europ F a

n ke ra en

is at st s tie ic c uc tist tisti rod ta n p de S Sta ls- e ra on Hande OT cti • MV rodu OP •V • MV e o rin ntw ga ar era gm d•V r kin rrij kkoo -ve e D ntiea min e • Vita • Prev

chappelijke organisaties Maats

VOE DSE LEN

DI ER V

Ov er he • MVO id •( -NVW (m A-In Proce in terp s)c ist Zelfreg ret on er ati tam uler i e n do g/e • Cam ina x c t pag um nt • Cam ne ern b en en p V • Dutch agne F eran inde t• • Allia tw rit n K • Euro nce fo uurve oor de a d pea r n S Sus t Re Fri fsp ust tai cy tu ain na cy r ab bl le le e P Pa l P en et

Predicaat ‘Koninklijk’ voor honderdjarige NOFOTA

DU UR Z • R SD AM en G’s E ew ) • a G

G LIN KE IK TW ON

EID GH I L EI RVre y E n D ide g • H OE estic borgin

ndbouw oopla ringl g a•K lin soj etrecyc t) en en V m lm II) • pa D rle ns (RE gen e te amidda ke tiv ing O them of ec V erk W st Dir nw n • M NO/NC a nd gy me pe iskplaz •V er Sa groe TRS odex, R ct , R W, C arigen j O oje PO -4 R F S , pr n A, R VEX rm 0 PO, YO O N, latfo , ES H NE P, P , ID E LN •B

i

MVO heeft de belangrijkste acties en resultaten uit 2018 bijeengebracht in een digitaal jaaroverzicht.

De plannen voor 2019 zijn zichtbaar gemaakt in een infographic.

Ter Perse verschenen

Jaarplan 2019

BELANGHEBBENDEN

PRIORITEITEN DP) Pol LT, A itie A, I k (T VW N we , ie ed s s • Sustain eK i m a b am l e De om er, v C t e lop • Eiwi ) e spor Eu n s ’ s a r m L t t tran R ro ent ol pe c M o s o ( pe t itie Go n epro ur ITEITEN EN DIENSTEN V es e I T M E C u a A , n JA l Pa sid gië es 3 s(

ND ,N VD B,

Digitaal jaaroverzicht 2018 en jaarplan 2019 MVO beschikbaar

S

Klik hier voor de volledige tekst.

Maart 2019

Ruud Tijssens (Agrifirm) en Chris Linderman (NOBA). De ALV stemde in met de aanstelling van drie nieuwe bestuursleden. Voor één jaar; Bart de Bruycker (Marvesa Oils & Fats) en voor twee jaar Berend Jan Taken (Upfield) en Rob Boudestijn (Vopak).

MVO MAGAZINE NR 2 - 2019

17