MVO magazine nr26

MAGAZINE De verduurzaming van

palmolie in de praktijk

Themamiddag MVO: werken met SDG’s Publiek-private samenwerking voor fraudebeheersing

MVO - de ketenorganisatie voor oliĂŤn en vetten

MVO MAGAZINE NR 26 - 2017

Biobrandstoffen zijn voorlopig onmisbaar Het klimaatverdrag van Parijs is op 5 oktober 2016 geratificeerd. Op tal van terreinen zullen veranderingen merkbaar worden. Om de transportsector onafhankelijk te maken van fossiele bronnen wordt vooral gekeken naar elektrificatie en ook naar waterstof. Voor beide alternatieven geldt dat de introductiesnelheid enigszins gelijk op moet gaan met de investeringen in zonne-energie en windenergie, anders veroorzaken we juist een toename van transportemissies.

Voor vrachtverkeer en scheepvaart zijn milieuvriendelijke oplossingen minder uitgekristalliseerd. Zolang er op fossiele diesel gereden wordt, blijft de belangrijkste manier om diesel te vergroenen het bijmengen van biodiesel.

Biodiesel uit gebruikt frituurvet, uit dierlijke afvalresten of uit plantaardige olie realiseren tussen de 60-90% emissiereductie. Biodiesel draagt tegelijkertijd bij aan een hoogwaardigere toepassing van afval en er blijft minder Europese landbouwgrond ongebruikt. Voor biodiesel uit palm of soja wordt de duurzaamheid gewaarborgd door middel van steeds transparantere certificeringsystemen. Als industrie zullen we voortdurend moeten streven naar een grotere duurzaamheid van onze waardeketens en hierover extern verantwoording blijven afleggen. Intensief overleg met politiek, overheden, collega industrie uit de keten en NGO’s is daarvoor een randvoorwaarde.

In de politiek zijn er de afgelopen 10 jaar stevige debatten gevoerd over het bijmengen van biobrandstoffen. In 2009 is de Renewable Energy Directive aangenomen, op basis waarvan in Europa ruim €10 miljard in biobrandstoffen is geïnvesteerd. In 2015 is deze richtlijn alweer aangepast. Op dit moment lopen binnen de Europese Unie opnieuw discussies over de toekomst van biobrandstoffen na 2020. Na elke Europese aanpassing wordt deze vervolgens in nationale wetgeving geïmplementeerd, hetgeen wederom de volle aandacht van onze industrie zal vragen. En passant spelen er kwesties als antidumpingwetgeving en de nationale afvalstoffenwetgeving die een hoogwaardiger hergebruik van reststoffen in de weg staan. Ook de komende decennia zal MVO een belangrijke rol spelen als Nederlandse vertegenwoordiger van de oliën- en vettenindustrie en ik ben vereerd daar mijn bijdrage als voorzitter van de projectgroep Biobrandstoffen aan te mogen geven.

Inhoud DUURZAME ONTWIKKELING

Veldwerk in Indonesië Nieuwe website campagne Frituurvet Recycle Het! Themamiddag MVO: ondernemen met SDG’s

2

12 13

VOEDSEL- EN DIERVOEDERVEILIGHEID

Publiek-Private Samenwerking voor snelle on-site screening oliën en vetten

6-7

ALGEMEEN

MVO Academy ondersteunt verschillende opleidingen Marvesa: duurzaamheid en veiligheid zitten in ons DNA Kort nieuws

Ik kijk uit naar een prettige en constructieve samenwerking.

Rob Groeliker, Managing Director Biopetrol Rotterdam B.V. en voorzitter van de projectgroep Biobrandstoffen van MVO

4-5

Louis Braillelaan 80 2719 EK Zoetermeer info@mvo.nl MVO MAGAZINE NR 26 - 2017

8-9 10 - 11 14 - 15

MVO Magazine is een digitale uitgave van MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten en is bestemd voor leden en externe relaties.

Voor meer informatie zie: www.mvo.nl 3

DUURZAME ONTWIKKELING De verduurzaming van palmolie in de praktijk

Veldwerk in Indonesië

hoog schat. “Het is gewoon onkruid ‘belakur’.” “He says its just shrub”, voegt mijn collega van ­kantoor er voor de duidelijkheid aan toe. We besluiten ernaartoe te lopen. Ondertussen hoor ik een groep apen die elkaar achterna zit en van tak naar tak springt. Geen bos dus, denk ik bij mezelf.

Landgebruik Wettelijk klopt dat. Het land heeft de status van ‘other land use’ en is dus bestemd om gecultiveerd te worden. De enige die het in twijfel lijkt te trekken is deze westerse ‘bule’ die na twee uur vliegen, een overnachting in een hotel in Kota Jambi en zeven uur in de auto gisteravond in het dorp is aangekomen. Los van wat de Indonesische overheid of westerse standaarden er verder ook over te zeggen hebben, heeft deze boer gewoon eigendomsrechten. Het is zijn land en hij wil het gebruiken om groente - komkommer, ­cassave, chilipeper, etc. - te verbouwen. Oliepalm staat er al genoeg, vindt hij.

MVO-medewerker Thijs Pasmans werkte deze zomer drie maanden op een aantal palmolieplantages in Indonesië. Zijn werkstage diende een dubbel doel: meer inzicht krijgen in de dagelijkse gang van zaken op de plantages, en leren wat onafhankelijke boeren met kleine plantages nodig hebben om hun palmolieteelt te verduurzamen. Hieronder het tweede deel van zijn verslag.

Onkruid of bos We staan al een tijdje te praten over oliepalmen als ik het toch maar gewoon vraag: “Dat bos daarachter, van wie is dat?”. Hij - de boer die hier groente ver-

4

bouwt tussen de jonge oliepalmen - fronst zijn wenkbrauwen en kijkt me een beetje vreemd aan. “Dat is geen bos”, zegt hij wijzend naar bomen en struiken die ik vanaf deze afstand toch wel tien tot twintig meter

Begrip Voordat ik naar Indonesië ging was mijn uitgangspunt te onderzoeken hoe ‘wij in Europa’ kleine, onafhankelijke oliepalmboeren het beste kunnen ondersteunen.

Al gauw besefte ik dat ik mijn vraag moest omdraaien naar wat ‘wij in Europa’ eerst moeten begrijpen voordat we iets kunnen ondersteunen. Het verschil tussen een bos en onkruid lijkt vanzelfsprekend, maar kan opeens heel lastig worden in het veld. En dat geldt voor nog wel meer zaken. Kennis en informatie over juiste landbouwtechnieken zijn belangrijk, maar hebben geen impact als toegang tot de juiste MVO MAGAZINE NR 26 - 2017

Als vertegenwoordiger van de oliën- en vetten­ industrie in Nederland is MVO continu gericht op verbreding en verdieping van kennis en expertise over palmolie. Daarbij focussen we ons niet alleen op activiteiten in Europa en Nederland, maar ook op wat er gebeurt in de landen waar palmolie vandaan komt. Zo kunnen we onderwerpen in de juiste context plaatsen en zijn we effectiever bij onze inzet voor de verduurzaming van de palmoliesector.

kunstmest onmogelijk is. Het vormen van coöperaties heeft de potentie om boerenposities te versterken. Maar wat weten we van de netwerken tussen boeren, FFB (Fresh Fruit Bunch)-handelaren en oliemolens, de rol van familiebanden, sociale status en informele, financiële verplichtingen? Boeren moeten meer ‘entrepreneurial’ worden. Maar, waarom zouden ze veel extra tijd en energie investeren als zij nu ook al een goede prijs krijgen voor een FFB? Als ze niet zeker weten of de status van hun land over vijf jaar ook nog ‘legaal’ is? Of als ze al blij zijn dat hun FFB niet ’s nachts van de bomen worden gestolen?

Werkend in het veld krijgt de discussie over duurzame palmolie pas echt betekenis. En het zijn deze ervaringen die ons kunnen helpen de productie van palmolie duurzamer te maken.

In de volgende uitgave van het MVO Magazine het derde en laatste deel van het verslag van de werk­ stage van Thijs (pasmans@mvo.nl of 079 363 43 55).

5

VOEDSEL- EN DIERVOEDERVEILIGHEID

Publiek-Private Samenwerking voor snelle on-site screening oliën en vetten

Fraudebeheersing is een belangrijk aspect van voedsel- en diervoederveiligheid, met zowel een publiek als een privaat belang. Niet alleen het maatschappelijk vertrouwen in de voedsel- en diervoederveiligheid moet worden gewaarborgd, ook het voorkómen van economische schade voor betrokken bedrijven en de gehele keten is belangrijk. Vanwege dit gezamenlijke belang is onlangs het Publiek-Private Samenwerking (PPS)-project ‘Snelle on-site screening op authenticiteit van oliën, vetten en afgeleide producten voor food en feed’ van start gegaan. PPS is een manier van samenwerken tussen de overheid en één of meer private partijen.

Project Het 4-jarig PPS-project heeft als doel screeningsmethoden te ontwikkelen waarmee oliën, vetten en afgeleide producten met behulp van draagbare scan6

ners (m.n. infrarood en Ramanspectroscopie) on-site kunnen worden gescreend op authenticiteit. Hiermee kunnen frauduleuze toevoegingen en onbedoelde verontreinigingen snel worden ontdekt. Voor het

project moeten spectroscopische databases worden aangelegd die universeel zijn om authentieke oliën en vetten te ‘herkennen’.

Partijen MVO en VERNOF zijn de private partijen in dit ­project.

Zij leveren via de aangesloten bedrijven kennis en authentiek monstermateriaal met bijbehorende ­standaardanalyses (de zogeheten ’in-kind’ bijdrage aan het project). RIKILT Wageningen UR is de publieke partij in het project die de expertise in huis heeft om dergelijke screeningsmethoden te ontwikkelen.

RIKILT wordt hiervoor betaald door het ministerie van Economische Zaken.

Pilots Op basis van de aangedragen ideeën voor interessante pilotapplicaties door de deelnemende bedrijven (MVO- en VERNOF-leden), zijn tijdens een eerste workshop op 28 juni jl. zes pilotapplicaties geselecteerd voor nadere uitwerking binnen het PPS-project.

Niet de individuele bedrijven, maar MVO en VERNOF zijn de private partijen in dit project.

De bedrijven die via MVO en VERNOF deelnemen ­hebben een inspanningsverplichting voor het aanleveren van monstermateriaal (met bijbehorende standaard­analyses), maar kunnen dit geanonimiseerd doen. Zij hebben invloed op de invulling van de pilot­ applicaties binnen het PPS-project. Ook kunnen zij uiteindelijk als eerste de in het project ontwikkelde applicaties ­toepassen.

MVO MAGAZINE NR 26 - 2017

In de komende periode (juli 2017 - juni 2018) zal de haalbaarheid van deze applicaties worden getest.

Hiertoe zullen de deelnemende bedrijven monsters van authentieke oliën van diverse oorsprong en monsters van zogeheten adulteranten (oliën en vetten die een niet toegestane stof bevatten) opsturen naar het RIKILT, samen met de resultaten van een aantal standaardanalyses.

Applicaties Een volgende workshop staat gepland in juni 2018.

Dan zal RIKILT de resultaten terugkoppelen naar de private partijen en zal beslist worden welke applicaties levensvatbaar zijn. Ook wordt dan besproken welke on-site hardware het beste werkt voor elke individuele case. Voor de applicaties die een ‘Go’ krijgen zal een bemonsteringsplan worden opgesteld voor de periode juli 2018 - juni 2019.

Praktijk Vanaf juli 2018 worden de verschillende concept­ applicaties verder getest en zal de database van de applicaties worden uitgebreid. In de derde workshop (juni 2019) zal vervolgens worden beslist welke applicaties on-site (bij de deelnemende bedrijven) getest gaan worden. Na afronding van de on-site trials zijn deze in principe gereed voor toepassing in de praktijk en kan de hardware op bredere schaal worden ingezet naar eigen inzicht van de private partners.

Voor meer informatie over dit PPS-project kunt u ­contact opnemen met Annette Klomp via klomp@mvo.nl of 079 363 43 66.

7

ALGEMEEN

MVO Academy ondersteunt verschillende opleidingen Om ook buiten de sector de kennis over oliën en vetten te vergroten, levert MVO Academy met gastlessen en colleges een bijdrage aan opleidingen aan universiteiten, hogescholen en beroepsverenigingen.

Hogeschool Inholland Zo gaf MVO Academy begin september een aantal gastcolleges aan studenten van Inholland Hogeschool in Delft en Amsterdam. De tweedejaars studenten van de HBO-opleiding Food Commerce & Technology, kregen twee gastcolleges als onderdeel van het lesprogramma over duurzame ketens. Het eerste college was vooral een kennismaking met de sector, met de supply chain en met de gewassen & producten. Het tweede college zoomde in op duurzaamheidsaspecten van de verschillende gewassen, en behandelde vooral de duurzaamheid van palmolie.

De colleges waren voor de studenten een verplicht onderdeel van hun studie. Zo’n 60 studenten in Delft en 35 studenten in Amsterdam woonden de colleges bij.

Diëtisten Op initiatief van de Diëtisten Coöperatie Nederland (DCN) verzorgde MVO Academy op 22 september een lezing voor 200 diëtisten tijdens een congres van de DCN over onderwerpen die bij diëtisten leven als het gaat om oliën en vetten. Diëtisten kunnen accreditatiepunten krijgen als ze het congres bijwonen.

Nieuwe cursussen Binnen de MVO Academy zijn twee nieuwe cursussen ontwikkeld waarvoor inschrijving binnenkort mogelijk is. De basiscursus ‘Basics of Oils & Fats’ zal plaatsvinden op 17, 18, 24 en 25 april 2018. De cursus ‘Sustainable Sourcing of Oils & Fats’ is gepland op 26 juni 2018.

8

MVO MAGAZINE NR 26 - 2017

Meer informatie over de MVO Academy en de cursussen vindt u hier.

Programma De MVO Academy is een nieuw initiatief. In 2017 startte de MVO Academy met de ontwikkeling van de: • cursus basiskennis oliën en vetten; • cursus duurzame voorziening van grond­ stoffen; • lesmodule over oliën en vetten op hbo / wo niveau voor externe opleidingen.

Daarnaast wordt de bestaande cursus ‘Food & Feed Safety of oils and fats’ aangepast en in het cursusprogramma geïntegreerd. Ook de cursus de ‘Energiebewuste Operator’ die in samenwerking met VAPRO is opgezet, wordt herzien en geïntegreerd. In 2019 zal MVO het digitale kenniscentrum actualiseren. Alle opleidingen worden ontwikkeld door specialisten uit de praktijk. De cursussen zullen aansluiten bij het bestaande aanbod van bijvoorbeeld de NVWA, STC, FOSFA en Het Comité van Graanhandelaren.

Voor meer informatie over de MVO Academy kunt u contact opnemen met Nicole Vervaet via vervaet@mvo.nl of 079 363 43 58.

9

ALGEMEEN

Marvesa: duurzaamheid en veiligheid maken deel uit van ons DNA

In Rotterdam, de belangrijkste havenstad van Europa, is Marvesa gevestigd met als kernactiviteiten de inkoop van en handel in plantaardige oliën & vetten en derivaten. De Rotterdamse mentaliteit en de compacte organisatie maken het bedrijf snel en daadkrachtig.

De langetermijnvisie is gebaseerd op 5 ­fundamenten: - kennis van de industrie in zowel marktkennis als technisch/nutritionele optiek; - volledige beheersing van kwaliteitsnormen en ­productkwaliteit door een goed georganiseerd kwaliteitssysteem en intensieve analyses; - langetermijnrelaties met klant en leverancier; - toegang tot en organisatie van logistieke ­netwerken; - sterke financiële positie.

De klant centraal Begonnen als handelaar in visolie heeft Marvesa zich ontwikkeld tot een onderneming met veel meer in haar mars dan enkel handel. Bart de Bruycker, ­Managing Director: “Luisteren naar de vraag van de klant is belangrijk. Daarmee selecteren we de juiste producten. Door het totale overzicht van beschikbare producten in prijs en kwaliteit zijn wij in staat de meest optimale combinaties te maken en onze klanten van het beste advies en product te voorzien voor hun toepassingen en applicaties. Hiermee zijn onze klanten in staat zich te onderscheiden in hun vakgebied. Ons team beschikt over de juiste mensen en levert de juiste informatie over de markten en de nutritionele functionaliteit van de producten”.

10

MVO MAGAZINE NR 26 - 2017

Kwaliteit Vanuit de behoeftes van de klanten betrekt Marvesa wereldwijd de grondstoffen en verzorgt de logistiek door verscheping naar de verschillende opslag- en productielocaties. Vanuit deze locaties worden de klanten tijdig beleverd. Bart de Bruycker: “GMP+ en SecureFeed zijn de basis voor het kwaliteitssysteem van Marvesa en vaak gaan wij verder dan de gestelde eisen. Bij de vervulling van de poortwachtersfunctie, wanneer wij wereldwijd onze producten inkopen, wordt iedere partij op alle mogelijke contaminanten geanalyseerd. Enkel externe surveyors en laboratoria voeren deze werkzaamheden uit en de kwaliteitsrapporten worden direct voor onze klanten beschikbaar gesteld. Door de hoge kwaliteitsnormen die Marvesa hanteert gedurende het hele proces van inkoop tot aflevering van haar producten, heeft Marvesa de marktstandaard op een hoger niveau gebracht”.

Afzetmarkten In samenspraak met haar klanten, maakt Marvesa producten op maat. Diervoeder en aquafeed zijn de grootste afzetmarkten, maar ook in petfood, de farmaceutische industrie en als leverancier van grondstoffen voor energieproductie en biomassa is ­Marvesa een prominente speler.

Meer informatie vindt u op de website van Marvesa.

11

DUURZAME ONTWIKKELING

Nieuwe website campagne Frituurvet Recycle Het! Sinds kort heeft de campagne Frituurvet Recycle Het! een nieuwe website. De website informeert en stimuleert consumenten om gebruikt frituurvet apart in te zamelen voor recycling tot biobrandstof. De consument vindt het antwoord op vragen als: wat doe ik met gebruikt frituurvet?, waarom is weggooien niet slim?, en waar kan ik terecht? Aan de hand van de ingevoerde postcode vindt de bezoeker van de website vijf inzamelpunten in de buurt.

Over de campagne MVO zet zich actief in voor het recyclen van gebruikt frituurvet. Veel gebruikt frituurvet wordt nog weggespoeld door het riool of weggegooid bij het restafval, terwijl het een uitstekende grondstof is voor biobrandstof. Sinds 2010 werkt MVO samen met de vetrecyclingbedrijven en frituurvetfabrikanten aan de campagne ‘Frituur­vetrecyclehet!’.

Inmiddels zijn er meer dan 3000 inzamelpunten op verschillende locaties in heel Nederland. Deze ­bevinden zich bij supermarkten, sportverenigingen, kinderboerderijen of scholen. Het inzamelen van gebruikt frituurvet heeft daardoor ook een sociaal karakter. Voor de campagne werkt MVO samen met waterschappen, gemeenten, kinderboerderijen en andere recyclebranches om het aantal inzamelpunten te vergroten. Inmiddels wordt ruim 20% van het huishoudelijk frituurvet ingezameld.

12

MVO themamiddag: 7 december 2017

Ondernemen met de Sustainable Development Goals Speciaal voor haar leden organiseert MVO op donderdag 7 december 2017, van 12:00 - 17:00 uur een thema­middag over ondernemen met de ­Sustainable Development Goals (SDG’s).

Doel Samen met haar leden zet MVO zich in voor een duurzame en internationaal concurrerende oliën- en vettenketen. Twee jaar geleden hebben de Verenigde Naties de 17 Sustainable Development Goals (SDG’s) vastgesteld die duidelijk maken voor welke wereldvraagstukken oplossingen nodig zijn. De vraag hoe we als individuele bedrijven én als keten SDG’s kunnen toepassen in onze strategie, is onderwerp van deze themamiddag. De bijeenkomst is alleen toegankelijk voor MVO-leden.

Sprekers Sprekers zijn: Eppy Boschma, bestuurssecretaris VNO-NCW en secretaris Global Compact Netwerk Nederland, Jos Reinhoudt, expert transparantie en stakeholderdialoog MVO Nederland en Jan Kees Vis, ­directeur duurzaamheid Unilever. Dagvoorzitter is Richard de Oude, coördinator regulatory affairs Croda en voorzitter van de MVO werkgroep Circulaire ­economie.

Inhoud We zullen uitleg geven over de 17 SDG’s en de onderliggende doelen, en ingaan op het nut of de noodzaak ervan. Ook zullen we concreet maken hoe bedrijven individueel en als onderdeel van de keten met SDG’s aan de slag kunnen.

Programma Het volledige programma vindt u hier. MVO-leden kunnen zich tot 1 december a.s. registreren.

Voor meer informatie over de themamiddag kunt u contact opnemen met Frank Bergmans via bergmans@mvo.nl of 079 363 4356.

MVO MAGAZINE NR 26 - 2017

13

KORT NIEUWS

Euro Fed Lipid 2017 “Oil, Fats and Lipids: New Technologies and Applications for a Healthier Life” Het 15e congres van wetenschap­ pers en technologen uit de wereld van oliën en vetten vond dit jaar op 27-30 augustus plaats in Uppsala, Zweden. Er werd specifiek ingegaan op het grote belang van oliën, vetten en lipiden op alle aspecten van het menselijk leven en de gezondheid.

Het congres werd bezocht door ongeveer 570 personen uit heel Europa en daarbuiten. Namens MVO woonden Eddy Esselink en Nicole Vervaet het congres bij. Net als in de vorige jaren werd er een groot aantal thema’s behandeld. In totaal waren er meer dan honderd presentaties en een nog groter aantal posters. Op de website van het congres is een aantal samenvattingen van de presentaties te downloaden.

European Palm Oil Conference 2017

Stickers voor verantwoord gefrituurde producten Om cafetaria-ondernemers te helpen Verantwoord Frituren onder de aandacht te brengen bij consumenten, heeft het campagneteam van Verantwoord Frituren stickerrollen ontwikkeld. Frituurvetfabrikanten kunnen de stickerrollen ter beschikking stellen aan cafetaria’s die de stickers op hun gezinszakken, bakken en plastic tassen kunnen plakken.

De European Palm Oil Alliance (EPOA) en de European Sustainable Palm Oil Advocacy Group (ESPOAG) organiseren gezamenlijk de European Palm Oil Conference (EPOC) 2017.

De conferentie vindt plaats op donderdag 23 november 2017 in de Solvay Bibliotheek in Brussel en heeft als thema: Taking responsibility in sustainability. Het programma vindt u hier. Voor nadere informatie over het programma, de sprekers en deelname kunt u contact opnemen met Jolanda van Roon via roon@palmoilalliance.eu of 079 363 43 61.

Young Oils and Fats, het netwerk voor young professionals in de oliën- en vettenketen organiseert op 10 oktober a.s. een bedrijfsbezoek bij Wilmar/Olenex.

Het bezoek sluit af met een netwerkborrel. Neem voor meer informatie contact op met Thijs Pasmans via pasmans@mvo.nl of 079 363 43 55.

De nieuwe editie van de Ter Perse is verschenen Op 5 september 2017 is de digitale nieuwsbrief van MVO voor gezondheidsprofessionals verschenen. De Ter Perse heeft ruim 1000 abonnees. In dit nummer onder meer: • Vervanging van verzadigd vet door onverzadigd vet ook zinvol bij hartpatiënten.

• Recente herziening standpunt American Heart Association.

• Smaaklessen heeft gastlessen

Behalve dat consumenten er zo op attent worden gemaakt dat hun aankoop verantwoord gefrituurd is, geven de stickers een bredere bekendheid aan de campagne.

14

Young Oils and Fats bedrijfsbezoek

MVO MAGAZINE NR 26 - 2017

beschikbaar over oliën en vetten.

• Nieuw cursusprogramma over oliën en vetten van start.

Klik hier om de Ter Perse te downloaden.

Versterking samenwerking MVO Het Comité van Graanhandelaren Met ingang van 14 juli 2017 is Het Comité van Graanhandelaren (Het Comité) gehuisvest bij MVO op de Louis Braillelaan in Zoetermeer. Doel is nauwere samenwerking en efficiency in de backoffice services (kantoor, ICT, secretariële ondersteuning) en tegelijkertijd nauwere en effectievere samenwerking op de beleids­onderwerpen. Het Comité en MVO werkten de afgelopen jaren al zeer regelmatig samen op belangrijke dossiers zoals handels­ politiek, ­ggo-discussie, duurzame grondstoffen (voornamelijk soja) en voedsel- en diervoederveiligheid.

15