MVO Magazine nr 4 2020

MAGAZINE

Nr. 4 2020

‘Van Boer tot Bord’

en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen

MVO lanceert website over biodiesel 89% van frituurvet in horeca vloeibaar Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen: meer impact door samenwerking 20

MVO MAGAZINE NR 4 - 2020

1

Robuust en duurzaam Ook onze keten van oliën en vetten ervaart de gevolgen van COVID-19. Met name de afzet aan de horeca en de markt voor biodiesel stonden in de eerste fase van de crisis onder druk. Toch maakte deze crisis ook duidelijk dat de oliën- en vettenindustrie onderdeel is van een robuuste keten. Ondanks onze afhankelijkheid van internationale goederenstromen, zijn we in staat gebleken om onze toeleveringsketens tijdens deze grote internationale crisis aan de gang te houden en hebben er zich geen grote logistieke problemen voorgedaan.

Handel, transport, opslag en verwerking van plantaardige en dierlijke oliën en vetten konden zonder noemenswaardige problemen doorgaan, en de voedselvoorziening in Europa is op geen enkel moment serieus in gevaar gekomen.

Toch lezen we in de eerste contouren van de Nationale Eiwitstrategie van landbouwminister Schouten, dat het niet goed is om in grote mate afhankelijk te zijn van import. Daar wil ik niet alleen het bovenstaande tegenover zetten, maar ook het feit dat onze sector van cruciaal belang is voor de voedingsmiddelen-, de diervoeder- en oleochemische industrie in Nederland. Op zich juichen we een uitbreiding van de productie van oliezaden in Nederland en in Europa van harte toe. Maar we moeten wel realistisch blijven en bedenken dat we voor de korte en middellange termijn in belangrijke mate afhankelijk zullen blijven van de import van cruciale grondstoffen voor onze industrie.

Inhoud VOEDSEL- EN DIERVOEDERVEILIGHEID

‘Van Boer tot Bord’ en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen DUURZAME ONTWIKKELING

MVO lanceert website over biodiesel

6-7

IMVO: meer impact door samenwerking

8-9

Zorgen om branden in Amazonegebied

2

12 - 13

VOEDING EN GEZONDHEID

89% van frituurvet in horeca vloeibaar

10 - 11

ALGEMEEN

Kort nieuws

Dit betekent dat we mede in het licht van discussies over Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO) ons zullen blijven inzetten voor een verdere verduurzaming van onze grondstoffenvoorziening. Import van duurzaam en ontbossingsvrij geproduceerde grondstoffen past in de Europese ‘Van Boer tot Bord’-strategie en ondersteunt ook de implementatie van de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties. Daarbij delen we de visie van minister Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, dat eerlijke handel en een gelijk speelveld voor alle betrokkenen voorop moeten staan. Alleen dan geven we de voedselvoorziening in Europa op een toekomstbestendige manier vorm.

Frans Claassen, directeur MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten

4-5

Louis Braillelaan 80 2719 EK Zoetermeer info@mvo.nl MVO MAGAZINE NR 4 - 2020

14 - 15

MVO Magazine is een digitale uitgave van MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten en is bestemd voor leden en externe relaties.

Voor meer informatie zie: www.mvo.nl 3

VOEDSEL- EN DIERVOEDERVEILIGHEID

‘Van Boer tot Bord’ en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen

MVO heeft het kabinet gewezen op het belang van: • een gelijk speelveld binnen de EU; • importtoleranties voor bepaalde ­gewasbeschermingsmiddelen bij de EC; • een overgangsregeling.

De Europese Commissie wil dat in 2030 het gebruik, de risico’s en afhankelijkheid van chemische bestrijdingsmiddelen in de EU met 50 procent wordt verminderd. Om dit te bereiken is de Commissie van plan om de wetgeving m.b.t. zowel het gebruik als de toelating van gewasbeschermingsmiddelen te herzien. MVO volgt de ontwikkelingen op de voet en kijkt kritisch of de plannen haalbaar zijn voor de industrie.

Naast het terugbrengen van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, is één van de doelstellingen van de ‘Van Boer tot Bord’-strategie om 25% van de totale akkerbouw in 2030 te gebruiken voor biologische productie. Bij het verbouwen en telen van biologische gewassen zijn chemische bestrijdingsmiddelen helemaal niet toegestaan.

de c ­ onsequenties van de maatregelen in Brussel onder de aandacht gebracht van Europese overheid en politici. In N ­ ederland doen we dit bij minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en werken we samen met de Nederlandse (branche/ keten) organisaties, vertegenwoordigd in de Federatie Nederlandse Diervoederketen.”

Aandacht voor gevolgen Het terugbrengen van het aantal geaccepteerde bestrijdingsmiddelen en/of het verlagen van de MRL’s (Maximale Residu Limiet) heeft belangrijke consequenties voor transport, opslag en import van oliezaden, oliën en vetten en haar bijproducten.

Samen met collega branche- en ketenorganisaties heeft MVO dit aangekaart bij zowel de Europese als ­Nederlandse overheid. Sanneli Kingma, beleids­ medewerker ­Voedsel- en diervoederveiligheid van MVO: “We trekken samen op met de Europese associatie van oliën- en vettenbedrijven FEDIOL, en hebben

Wederzijdse erkenning Om optimale opbrengsten van landbouwgewassen te realiseren en voedselverliezen te voorkomen is het van groot belang dat er internationaal een breed spectrum aan gewasbeschermingsmiddelen (incl. opslagbeschermingsmiddelen) beschikbaar blijft.

Daarbij let MVO er in het bijzonder op dat zowel de wederzijdse erkenning van vergunningen voor gewasbeschermingsmiddelen tussen de EU en belangrijke herkomstlanden, als die binnen de EU, wordt verbeterd. Alleen dan kan er sprake zijn van een gelijk speelveld.

4

Aandachtspunten Om de EU van een breed scala aan voedingsmiddelen en diervoeders te kunnen blijven voorzien en importen te kunnen continueren, zijn importtoleranties voor bepaalde gewassen van groot belang. Ook de voorraden die langer houdbaar zijn moeten beschikbaar blijven om te kunnen verwerken door de industrie. Een goede overgangsregeling voor deze gewassen is eveneens belangrijk.

Samen met de Federatie Nederlandse Diervoederketen pleit MVO verder voor een geharmoniseerde aanpak van de MRL-handhaving binnen de EU, zodat het bedrijfs­ leven niet langer te maken heeft met grote verschillen in de wijze waarop lidstaten omgaan met mogelijke overschrijdingen.

Wat is de ‘Van Boer tot Bord’-strategie?

Een gelijk speelveld is ook hier van De ‘Van Boer tot Bord’-strategie geeft invulling aan de EU Green Deal belang. van Eurocommissaris Frans Timmermans. Het draagt bij aan de doelen van de EU Green Deal om de vervuiling van lucht, water en Voor meer informatie over wetgebodem terug te brengen en een gifvrij milieu te bewerkstelligen. Een ving m.b.t. gewasbeschermingsbelangrijk onderdeel is gericht op het terugdringen van het gebruik middelen en MRL’s kunt u contact en de impact van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen in opnemen met Sanneli Kingma via de Europese voedselproductie.

06 12 10 50 45 of kingma@mvo.nl.

MVO MAGAZINE NR 4 - 2020

5

DUURZAME ONTWIKKELING

MVO lanceert website over biodiesel De bijdrage van de Nederlandse vervoerssector aan de klimaatambities van het kabinet is hoofdzakelijk gebaseerd op het gebruik van biodiesel. Biodiesel wordt gemaakt van plantaardige en dierlijke oliën en vetten en van bijproducten en residuen van de verwerking van oliezaden, dierlijke bijproducten en de voedselproductie.

Hernieuwbare energie In Nederland wordt veel gebruikt frituurvet verwerkt tot biodiesel. De Nederlandse overheid stimuleert het gebruik van biobrandstoffen gemaakt van afvalstoffen en residuen waardoor dergelijke producten hier ook op de markt komen. De rest wordt geëxporteerd naar andere Europese lidstaten die net als Nederland verplicht zijn om in 2020 minimaal 10% hernieuwbare biobrandstoffen voor gebruik in de transportsector te verkopen. Dat is vastgelegd in de Europese richtlijn voor hernieuwbare energie. De komende jaren stijgt die verplichting tot 14% in 2030.

Alternatief In Nederland bestond in 2019 76% van alle hernieuwbare energie in het vervoer uit dieselvervangers.

Biodiesel is momenteel namelijk het enige grootscha-

6

lig, commercieel beschikbare alternatief voor fossiele diesel. In Nederland kan de diesel aan de pomp tot maximaal 7% biodiesel bevatten. Om gebruikers en belanghebbenden te voorzien van informatie over deze vorm van hernieuwbare energie voor voer- en vaartuigen heeft MVO een website ontwikkeld: www.biobrandstoffen.info Website De website neemt de bezoeker aan de hand van een zestal vragen mee naar informatie over de herkomst van de grondstoffen, de duurzaamheid van de grondstoffen, de productiewijze van biodiesel en de kwaliteitseisen die aan de brandstof worden gesteld.

Bezoekers van de website die geïnteresseerd zijn in de achtergronden hebben de mogelijkheid om door te klikken naar technische en juridische informatie.

MVO MAGAZINE NR 4 - 2020

7

DUURZAME ONTWIKKELING

Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Meer impact door samenwerking De Nederlandse overheid wil door middel van wetgeving en samenwerking tussen sectoren de ­impact van Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO) vergroten. Gezamenlijke ­afspraken tussen maatschappelijke organisaties, overheid en Nederlandse bedrijven die zaken doen in het buitenland, moeten ervoor zorgen dat eventuele misstanden op het gebied van mensenrechten, arbeidsrechten en milieu kunnen worden voorkomen.

Het bestaande beleid voor IMVO wordt op dit ­moment geëvalueerd door het ministerie van Buitenlandse Zaken. Dit ministerie kijkt niet alleen of het beleid goed werkt, maar ook hoe andere Europese landen met IMVO omgaan. MVO heeft vanaf het begin van dit veelomvattende project bijgedragen aan 8

de relevante consultaties. Daarbij hebben we (samen met andere partijen) vooral het belang van een Europees raamwerk benadrukt. Gelijke Europese vereisten zijn nodig om te voorkomen dat Nederlandse bedrijven in diverse landen met andere typen en potentieel tegenstrijdige IMVO-wetgeving te maken krijgen.

Effectief Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft zowel dwingende als vrijwillige maatregelen onder de loep genomen. Daarnaast heeft het ministerie onderzocht welke juridische vorm het meest geschikt zou zijn, hoe nieuwe wetten goed kunnen aansluiten bij bestaande wetgeving en hoe eventuele maatregelen te handhaven zijn. Overheid en bedrijven hebben gezamenlijk gekeken naar IMVO-maatregelen vanuit het bedrijfsperspectief: welke overheidsinstrumenten zijn volgens het bedrijfsleven het meest effectief om bedrijven te stimuleren om op basis van OESO- en VN-richtlijnen te opereren. Ten slotte heeft er een evaluatie plaatsgevonden van de effectiviteit van de in Nederland reeds bestaande IMVO-convenanten.

Adviezen Deze zomer heeft de IMVO-adviescommissie van de Sociaal-Economische Raad (SER) zich over de effectiviteit en uitvoerbaarheid van een aantal opties voor

beleid gebogen. Op 18 september bracht de SER zijn advies ‘Samen naar duurzame ketenimpact’ uit. SERvoorzitter Mariëtte Hamer benadrukte het belang van IMVO voor het bereiken van de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. Het Adviescollege Toetsing Regeldruk heeft zich vooral over de proportionaliteit van het voorgestelde beleid gebogen.

Het ATR adviseert onder meer het uitgangspunt vast te houden dat de overheid pas regulerend optreedt als het zelfregulerend vermogen van bedrijven onvoldoende is en als de effectiviteit van de maatregelen duidelijk is.

Minister Kaag voor Buitenlandse Handel zal deze adviezen meenemen en dit najaar een kabinetsvoorstel voor de hoofdlijnen van het IMVO-beleid afronden. Voor meer informatie over dit onderwerp en het verdere proces kunt u contact opnemen met Eddy Esselink via esselink@mvo.nl.

IMVO-activiteiten binnen de levensmiddelenindustrie De Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) heeft vorige week inzicht gegeven in de gezamenlijke sectorinitiatieven op het terrein van IMVO en gerapporteerd over de voortgang die in 2019- 2020 is gerealiseerd. Het rapport “FNLI resultaten en activiteiten van het tweede jaar IMVO Convenant Voedingsmiddelen” is onderdeel van een jaarlijkse monitoring waar MVO nauw bij betrokken is.

Aanvullend is de uitgave “Voortgang in cacao, palmolie, soja en koffie in beeld” verschenen. Daarin worden de inspanningen en resultaten van die vier sectoren op het gebied van verduurzaming van de productie van grondstoffen beschreven. Ook een aantal bedrijven uit de oliën- en vettenindustrie laat hierin zien dat zij al veel doen aan verduurzaming in de keten.

MVO MAGAZINE NR 4 - 2020

9

VOEDING EN GEZONDHEID

89% van frituurvet in horeca vloeibaar

Het gebruik van vloeibaar frituurvet in de horeca is in 15 jaar tijd gestegen van 51% tot 89% in 2019. Sinds de start van de MVO-campagne Verantwoord Frituren in 2004 is het ­overgrote deel van de cafetaria’s in Nederland over­gestapt van vast naar vloeibaar frituurvet. Vloeibaar ­frituurvet is ­gezonder dan vast frituurvet doordat het vooral onver­zadigde vetzuren bevat die helpen een normaal cholesterol­gehalte te behouden.

Gezonder De campagne Verantwoord Frituren draagt al jaren bij aan het beleid van het ministerie van VWS om het voedingsaanbod gezonder te maken. Ruim 3000 cafetaria’s in Nederland doen mee aan de campagne.

Een vloeibaar frituurvet mag alleen het logo van Verantwoord Frituren dragen als het aan specifieke normen voldoet op het gebied van vetzuursamenstelling. Vloeibaar frituurvet met het Verantwoord Frituren logo moet minimaal 65% onverzadigde vetzuren bevatten en maximaal 2% transvetzuren. Daarmee voldoet de campagne al geruime tijd aan de nieuwe Europese wettelijke norm voor transvetzuren, die vanaf 1 april 2021 ingaat.

Nieuwe ontwikkelingen Sinds 2018 is de campagne ook actief op Facebook en Instagram. Dit jaar nog zullen de deelnemende cafetaria’s een nieuwe animatie over Verantwoord Frituren ontvangen. Daarnaast ontvangen ze in de eerste week van januari 2021, samen met de (populaire) deursticker, een geplastificeerde spelregelkaart.

10

MVO MAGAZINE NR 4 - 2020

89% van het frituurvet in de horeca is vloeibaar

89% 81%

51%

% vloeibaar

Blijvende groei in gebruik van gezonder vloeibaar frituurvet in cafetaria’s

2004

2010

2019

De cafetariaondernemers houden zich aan deze spelregels om de kwaliteit van de olie op peil te houden voor een zo goed mogelijk bakresultaat.

Voor meer informatie over de campagne Verantwoord Frituren kunt u contact opnemen met Nicole Vervaet via 06 53 70 21 62 of vervaet@mvo.nl.

De campagne MVO is samen met Koninklijke Horeca Nederland (KHN) initiatiefnemer van de campagne. Zij hebben zich de afgelopen 15 jaar samen met fabrikanten van merken en huismerken ingespannen om het gebruik van vloeibaar frituurvet onder de aandacht te brengen van cafetariaondernemers.

Deelnemende cafetaria’s zijn herkenbaar aan de deursticker of aan het gevelschildje en staan vermeld op de website www.friturenindehoreca.nl.

11

DUURZAME ONTWIKKELING

HANDELSPOLITIEK

Zorgen om branden in Amazonegebied

De Nederlandse oliën- en vettenindustrie is voor een groot deel afhankelijk van de toelevering van grondstoffen uit Noord- en Zuid-Amerika. Brazilië is voor de EU de belangrijkste leverancier van sojabonen en sojameel. MVO zet zich in voor ontbossingsvrije grondstoffen en onderschrijft het belang van Europees beleid dat erop gericht is om producerende landen te helpen werk te maken van adequaat natuurbehoud.

Op basis van solide wetgeving en handhaving dienen illegale praktijken tegengegaan te worden en moet duurzame productie verder worden vormgegeven.

Daarnaast is er ook zeker een rol voor de Europese markt om naar duurzaam geproduceerde producten te vragen.

Nu in het Amazonegebied het droge seizoen weer is aangebroken, is er in Brazilië opnieuw sprake van een fors aantal bosbranden. Steeds vaker worden deze in verband gebracht met ontbossing. De ­Nederlandse oliën- en vettenindustrie heeft hier grote zorgen over. MVO streeft, samen met Europese ­organisaties zoals Fediol, Coceral en Fefac, naar onbelemmerde handel tussen de EU en Mercosur-­ landen (Brazilië, Argentinië, Uruguay, Paraguay en Venezuela) waarbij natuurbehoud wordt gewaarborgd en ontbossing wordt voorkomen.

12

Overheid Op 15 september jl. stuurden de landen van het Amsterdam Declarations Partnership (ADP) een brandbrief aan de Braziliaanse vicepresident Mourão.

In de brief geven de landen aan dat Brazilië in het verleden heeft laten zien dat productie van grondstoffen samen kan gaan met behoud van bossen. De ADP vindt dat in de strijd tegen ontbossing het aantal brandhaarden in het Amazonegebied sterk moet verminderen en roept de Braziliaanse regering op om daadkrachtig op te treden tegen ontbossing en het afbranden van natuur.

MVO MAGAZINE NR 4 - 2020

Mercosur De EU heeft vorig jaar na twintig jaar onderhandelen een ambtelijk akkoord bereikt met Mercosur over een associatie-overeenkomst, inclusief een vrijhandelsovereenkomst. Deze overeenkomst dient nog wel te worden goedgekeurd door de EU Raad van Ministers, het Europees Parlement (EP) en afhankelijk van de juridische vorm mogelijk ook door de parlementen van individuele Lidstaten. Dat wordt nu verder juridisch uitgewerkt. De Europese Commissie zei eerder dat het handelsakkoord het beste instrument is om het klimaat en het Amazonegebied te beschermen. Naar verwachting zullen de juridische teksten in oktober naar de Raad en het EP worden gezonden, waarna de debatten over deze overeenkomst in Brussel en in de Lidstaten formeel zullen starten.

MVO-standpunt MVO deelt de zorgen om de branden in het Amazonegebied en de ontbossing in Brazilië en onderschrijft het belang van de handelsovereenkomst met Mercosur als middel om landen te binden aan duurzaamheidsafspraken. MVO onderschrijft tevens de doelstelling van de Europese Commissie om te komen tot regelgeving rondom het gebruik van ontbossingsvrije grondstoffen in Europa. Natuurbehoud en het tegengaan van ontbossing moet een gezamenlijke verantwoordelijkheid zijn. Goede afspraken met producerende landen zijn hierbij cruciaal.

13

KORT NIEUWS

KORT NIEUWS

MVO Academy gaat digitaal

Ruim 500 deelnemers aan Sustainable Palm Oil Dialogue Op 2 september 2020, nam MVO deel aan de Sustainable Palm Oil Dialogue (SPOD) dat als gevolg van COVID-19 dit jaar werd omgevormd tot een virtueel evenement. Aan de 2,5 uur durende online conferentie met verschillende breakout-sessies en netwerkmogelijkheden deden ca.

500 deelnemers van over de hele wereld mee. MVO-directeur en EPOA-voorzitter Frans Claassen presenteerde de visie van EPOA m.b.t. regelgevende maatregelen in Europa voor duurzame palmolie.

Hij stelde onder meer dat verplichte due diligence, voortbouwend 14

op bestaande private en nationale duurzaamheidsnormen met een multilaterale aanpak, goed bestuur bevordert en producerende landen en boeren ter plaatse ondersteunt.

86 procent duurzaam Tijdens de conferentie werd ­bekend gemaakt dat 86% van de in Europa gebruikte palmolie duurzaam is geproduceerd (2019).

Een goed resultaat, al w ­ aren de deelnemers aan de conferentie het erover eens dat er meer actie nodig is om de kloof te dichten en het doel: 100% duurzame palmolie in Europa, te realiseren.

De MVO Academy organiseert ­cursussen en gastlessen over oliën en vetten. Als gevolg van COVID-19 kon de basiscursus ‘Oils and Fats’ eerder dit jaar niet doorgaan zoals we gewend ­waren. I­ nmiddels is het cursus­ programma aangepast en wordt deze cursus dit najaar via de computer gehouden. Online presentaties, digitale discussies en thuisopdrachten zorgen met behulp van specifieke software voor een gedegen kennisoverdracht. De cursusdagen zijn 12, 13 & 14 oktober en 5 & 6 november. De cursus is inmiddels volgeboekt. We hopen in 2021 de cursus weer in zijn oude vorm te kunnen aanbieden.

Als dat nog niet kan, organiseert MVO A ­ cademy de cursus in 2021 wederom online.

Nieuwe structuur Voedsel- en diervoeder­veiligheid MVO-website Mede met inbreng van de leden van de MVO-werkgroep is het onderdeel Voedsel- en diervoederveiligheid op de MVO-website deze zomer kritisch tegen het licht gehouden. Het doel was om de informatie toegankelijker te maken voor MVO-leden en ervoor te zorgen dat de website beter als naslagwerk kan worden geraadpleegd. Op basis van de behoeften van de MVO-leden zijn zowel de inhoud als de opbouw van dit websiteonderdeel geëvalueerd en geactualiseerd. De nieuwe structuur is meer ingericht op onder-

werpen waar de werkgroep zich op focust; van pesticiden tot dierlijke bijproducten en van contaminanten tot transport & opslag. Ook de praktijkcodes, standaarden en de daarbij behorende wet- en regelgeving zijn onderdeel van de nieuwe structuur. In de komende weken wordt een aantal onderdelen verder aangevuld en geüpdatet.

De MVO-website wordt als geheel herzien in 2021.

Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met Irma Schönherr via schonherr@mvo.nl of 06 10 20 51 46.

Interview Janneke van der Bijl In het septembernummer van de VoedingNU, het vak­ medium over voedsel, voeding en gezondheid, is een ­interview opgenomen met NAV-lid en MVO-beleidsadviseur ­Janneke van der Bijl. NAV staat voor de Nederlandse ­Academie van V ­ oedingswetenschappen, en is een platform van w ­ etenschappelijk opgeleide voedingskundigen in Nederland. J ­ anneke van der Bijl gaat in het interview onder meer in op haar werk voor het thema Voeding en gezondheid bij MVO. Abonnees op de VoedingNu kunnen het interview hier lezen.

MVO MAGAZINE NR 4 - 2020

15