EquiDay magazine 2014

20 1 4

EQUIDAY

MAGAZINE

Kuilvoer slecht voor paarden?

De droom van ieder paardenmeisje: teugelloos over het strand

Is jouw paard in balans?

INHOUDSOPGAVE

28 Gebrek aan

3

Voorwoord

4

Game of Energy

7

B-a-l-a-n-s

8

gezonde bodem, gezonde planten, gezonde dieren

11

Het gedrag van paarden beter begrijpen

12

Het belang van balans

18

The sky is the limit!

21

Equiday - column

22

NH forum leden

zelfvertrouwen?

Zo kom je ervanaf!

14

TREC

Of nu buitenrijden, dressuur, springen, endurance, western, working equitation, cross, eventing, gymkhana of grondwerk je ding is, TREC verenigt het eigenlijk allemaal. En juist deze veelzijdigheid is wat TREC enerzijds zo aantrekkelijk, maar anderzijds nog niet zo eenvoudig maakt.

32

Standhouders

24

Programma

26

Plattegrond

34

“Naalden prikken om spieren te ontspannen”

36

Mogelijkheden en risico’s van voordroogkuil voor paarden

39

Natuurlijk zonder ijzers

42

Do it for the horse... and do it for the human

43

Partnerkeuze - column

45

Instructeurs

YES

“Arghh…hij wil niet! Elke keer wanneer ik vraag of hij een voetje op de klep van de trailer wil zetten krijg ik die ezelblik.”

Paula kijkt wanhopig naar haar paard Spot. “Er komen stoomwolkjes uit je oren”, zeg ik glimlachend tegen haar wanneer ik naar ze toe loop op de playground.

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

23

1

VOORWOORD COLOFON Dit magazine verschijnt 1x per jaar en wordt gratis uitgedeeld op het evenement EquiDay. Het meest paardvriendelijke evenement van Nederland.

Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden gemaakt op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van EquiDay Redactie: Eveline Asjes en Sandra Boertien

Dit voorjaar ging ik samen met Eveline een paar dagen op vakantie. Even de natuur in, even genieten van tijdloze dagen met onze paarden.

We huurden hiervoor een Bed and Breakfast voor onszelf en twee stallen op een manege daarnaast. Omdat we onze paarden zelf bij huis hebben, was het voor ons wel een leuke ervaring om eens een paar dagen op een manege rond te lopen. We kregen regelmatig opmerkingen over de optoming van onze paarden, over wat we met ze deden (grondwerk en wandelen), en veelal waren mensen vooral geinteresseerd en vriendelijk.

Ook onze paarden waren duidelijk anders dan andere paarden. Zo aten onze paarden geen stro. Onze paarden krijgen dat nooit, ze staan altijd in de paddock of wei. "Zo", was de reactie van de staleigenaar " dan hebben jullie paarden het deze week wel heel erg luxe". Eveline en ik keken elkaar niet begrijpend aan. Luxe? Onze paarden dachten daar duidelijk anders over, die vonden deze postzegel bepaald niet luxueus en stonden te popelen om eruit te gaan. Grappig hoe verschillend mensen kunnen denken, terwijl beiden het beste met het paard voor hebben.

Natuurlijk ben ik me er (zeker na dit gesprek) ter dege van bewust dat niet overal dezelfde mogelijkheden zijn wat betreft huisvesting van je paard en dat luxe ook door iedereen anders wordt ervaren. Voorheen stond mijn paard op 3ha vlak weiland zonder beschutting. Toch vond ik dat luxueuzer dan het alternatief: een stal op een manege zonder weidegang. Veel paardenliefhebbers in mijn omgeving echter, vroegen mij wanneer ik een stal ging bouwen voor mijn arme paard. Uiteindelijk legde ik een paddock aan langs een beschutte bosrand en bouwde ik een stal, maar denk je dat mijn paard daar in wilde? Als ik het hooi maar vergenoeg de stal in legde (het was een inloopstal), nou dan wilde meneer er nog wel even komen kijken, maar anders... Inmiddels is de stal omgebouwd tot zadelkamer, een luxe die ik mezelf graag permiteer, als mijn paard er toch geen bezwaar tegen heeft.

Hij verkiest de frisse buitenlucht en schuilt vrolijk onder de bomen. Hij blij en ik blij, wat een LUXE! EquiDay is dan ook het enige paardenevenement in Nederland waar de paarden die deelnemen allemaal de mogelijkheid krijgen om lekker buiten te blijven in een graspaddock.

Eveline Asjes en Sandra Boertien (organisatoren EquiDay)

Coverfoto: Wendy Bosman en Jolly Jumper, tijdens de NH Challenge 2013 Fotograaf: Dyonne Bos Vormgeving: Marja Langelaan, Lila Design Oplage: 2000 exemplaren De digitale uitgave is beschikbaar via equiday.nl Hoewel aan deze uitgave uiterste zorg is besteed, aanvarden redactie noch uitgever enige aansprakelijkheid noch schade ontstaan door eventuele fouten of onvolkomenheden in dit magazine.

Bij interesse voor publicatie in de uitgave van 2015 kunt u contact opnemen via email: info@equiday.nl

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

3

Heb jij een paard dat altijd traag is of juist te snel? Vraag je je af wat een goed arbeidstempo is voor jouw paard? Kun je geen harmonie vinden omdat er een verschil is in energie tussen jou en je paard? Dan is de Game of Energy misschien wat voor jou!

Game of Energy Liesbeth Jorna Doel van de Game of Energy Een belangrijke voorwaarde voor harmonie is dat je met je paard kunt communiceren over energie, of impuls zoals dat in dressuurtermen heet. Dat je een energieniveau kunt kiezen en dat je paard die energie behoudt zonder dat je hem er voortdurend aan moet herinneren. Daarnaast is het prettig om een basisniveau van energie te hebben dat voor jou en je paard gemakkelijk past: de arbeidsgangen.

Energie is meer dan snelheid Tempo is slechts één van de dingen waaraan je energie kunt herkennen. Maar er is meer. Energie is de bereidheid en paraatheid van je paard om zich in te spannen. Energie is zichtbaar en voelbaar als alertheid, looplust, tempo, kracht, vlugheid van de benen. Energie is dus ook niet alleen maar iets fysieks. De fysieke motor van een paard zit natuurlijk in de achterhand, maar de mentale motor zit tussen de oren!

Uiteraard is er een verschil tussen een energiek ontspannen paard - dat is wat we nastreven - en een paard dat energiek is door spanning. Een gespannen paard is duidelijk te herkennen door een andere houding: hoofd hoog, rug strak en hol. Als je iets vraagt is zijn reactie vaak overdreven.

Rijden van overgangen of het terugbrengen naar ontspanning is een hele opgave. Ook is er zoveel spierspanning dat dit een fijn teugelcontact, stelling of lengtebuiging in de weg staat.

Communicatie met je paard De Game of Energy bestaat uit drie stadia: • Antwoord op je hulpen: je paard begrijpt je hulpen en is bereid en paraat om de energie te geven die je vraagt.

• Behoud van energie: je paard behoudt de gevraagde energie uit zichzelf • Spelen met energie: variatie van energie en combinatie met dressuuroefeningen

4

Het eerste stadium oefenen we meestal eerst door middel van een overgang van stap naar draf en bestaat uit de volgende stappen: • Vorm je een innerlijk beeld van een draf waarvan je kunt aannemen dat je paard het vol zou kunnen houden.

• Geef het energieniveau van die draf in gedachten een cijfer tussen 1 en 10.

• Gebruik je lichaamstaal alsof je zegt: "let op!"

• Vraag je paard dan om de draf die je in gedachten had.

Gebruik hiervoor de lichtste hulp die je kent en vraag door met grotere hulpen indien nodig tot je 100% van dat energieniveau krijgt.

• Zodra je paard dat energieniveau 100% aanbiedt stop je de hulpen en ben je "actief neutraal". Dit betekent dat je meegaat in de beweging van je paard maar geen hulpen geeft. Je geeft je paard gelegenheid om te blijven doen wat het op dat moment doet.

• Na enkele passen - niet meer! - beloon je hem en laat je hem terugkomen in stap.

• Dit herhaal je totdat je paard bij een lichte hulp 100% van de gevraagde energie geeft.

Als je paard fijn antwoord geeft kun je hem vragen de energie zelf te gaan behouden. In plaats van hem na een paar passen te bedanken, blijf je nu actief neutraal en zodra zijn energie van het doel gaat afwijken, te veel of te weinig, stuur je hem kort en duidelijk een herinnering waarbij je evt. het doel enigszins voorbij schiet. Dit is de sleutel van de psychologie van de oefening en vraagt precizie. Een hulpmiddel om je hierop te concentreren is jezelf voortdurend deze vragen te stellen: Is het nog een (cijfer)? Ja? Check dan: Ben ik neutraal?

Nee of ben je onzeker? Doe er direct iets aan zodat het een Ja! wordt.

Zoek naar het gevoel dat hij helemaal zelf door kan blijven gaan, beloon hem dan en eindig de oefening. Begin met

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

kleine stukjes en bouw het rustig uit. Te gauw teveel willen leidt enkel tot weerstand of weerzin.

Bij voorkeur speel ik dit spel eerst met een losse teugel en als dat goed gaat doe ik hetzelfde met teugelcontact. Dan komt ook het moment om te gaan kijken wat een goed arbeidstempo is voor je paard.

Arbeidsgangen zoeken Je plaatje: je paard beweegt ritmisch en vrij voorwaarts. Er is harmonie tussen paard en ruiter. Jullie hebben dezelfde energie, je zit mee Ă­n de beweging van het paard, neutraal, zonder te duwen, te drijven of te remmen. Je paard is energiek maar niet haastig, ontspannen maar niet traag.

Het is een arbeidsstap, -draf, of -galop van waaruit je nieuwe oefeningen kunt aanleren en waarnaar je altijd gemakkelijk terug kan.

In de praktijk blijkt dat de meeste ruiters de energie van een arbeidsgang een 6 of 7 geven in de Game of Energy. Wil je testen of je het energieniveau goed gekozen hebt? Rijd dan een eenvoudige oefening - bijvoorbeeld een overgang of een volte van 10 meter - met een 6, daarna met een 5 en daarna met 7 of 8. Voel wat dit doet met jullie balans en ontspanning en denk na over wat het beste energieniveau was.

ontspanning, zodat zijn bereidheid om zich extra in te spannen groter wordt.

Teveel energie, wat dan?

Je paard loopt te hard, kan moeilijk ontspannen of denkt voortdurend "we gaan" bij elke beweging die je maakt? Ook hiervoor een paar tips: Het derde stadium is spelen met energie. Als je paard een Richt je vraag op een iets lagere energie dan waar je wilt ritmische en regelmatige arbeidsgang gemakkelijk vast kan uitkomen. Maak gebruik van wendingen. Oefen heel bewust vasthouden dan kun je ook andere energieniveaus gaan met de afwisseling tussen inspanning en volledige vragen. Je kunt ook gaan oefenen met overgangen zonder ontspanning, waarbij je zelf let op je eigen ademhaling en dat de energie verandert. Van de ene gang met een ontspannen van je spieren. Vertel hem: "vertrouw me, je bepaalde energie naar een andere gang met een bepaalde hoeft niet te gaan totdat ik het vraag" en zorg dan dat je energie. Gang en energie zijn dus twee verschillende vraag bescheiden maar duidelijk is. Desensibiliseer je paard dingen! voor alle bewegingen die jij wilt kunnen maken zonder dat je paard denkt dat hij voorwaarts moet.

Heb je een paard dat van nature groot beweegt en zich Traag paard? prettig voelt bij energiek voorwaarts gaan?

Een paard dat niet bereid of paraat is om zich Zoals bij veel warmbloeden het geval is? Leer in te spannen leidt vaak tot een ruiter die GA HET SPEL dan ook om in zijn beweging mee te zijn, zich met een rood hoofd suf werkt, terwijl het paard relaxed rond pantoffelt. Hij ZELF ENERGIEK IN: want als je altijd achter blijft heb je nog veel meer het gevoel dat hij te hard gaat, terwijl gebruikt zijn spieren minimaal en op den ALS JE ZELF dat eigenlijk voor hem een gewone manier duur is dit ook belastend voor zijn pezen en HEEL HELDER van lopen is. gewrichtsbanden. De ruiter zit oncomfortabel want de beweging voelt EN VLUG BENT stotend aan.

Wil jij dit spel ook leren?

WERKT HET Een paar tips: Begin met zijn idee: langzaam.

Tijdens Equiday wordt een demonstratie AANSTEKELIJK Speel dan de Game of Energy, maar speel het gegeven over de Game of Energy. Dan is er spel echt superconsequent! Schiet je doel ook de mogelijkheid om je met korting aan iets voorbij als je energie vraagt, maar zorg te melden voor een clinic later in het jaar dat je hem altijd waarschuwt met een "let (kijk op www.sporthorsemanshipunited.nl op" in lichaamstaal vooraf zodat zijn voor informatie!). In die clinic doorlopen we alertheid toeneemt. Ga het spel zelf energiek samen met jou alle stappen van de Game of in: als je zelf heel helder en vlug bent werkt Energy zodanig dat je er zelfstandig mee het aanstekelijk. Rijd niet teveel wendingen. verder kan. Natuurlijk ben je ook van harte Zorg dat hij een doel heeft. Eindig welkom in onze stand voor vragen of andere dressuuroefeningen met een "eindspurt" en mogelijkheden om jou en je paard te beloon direct daarna met rust of begeleiden!

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

5

6

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

Het werken met paarden gaat altijd over het vinden van balans.

Ongeacht welke discipline je uitoefent. Vanuit welke hoek ik het ook bekijk, daar komt het altijd weer op neer. Zonder balans is er overbelasting, fysiek, mentaal of beide. Balans is dat hemelse gevoel als alles klopt...!

B-A-L-A-N-S-!!!

Florien de Graaf Mijn voorkeur gaat uit naar de dressuur, of eigenlijk naar de Hoge School. Het is een lange weg. Dat is prima, want juist van die weg kan ik zo genieten. Ik moet er niet aan denken dat ik klaar zou zijn. Kan dat uberhaupt...? Zou ik dan moeten stoppen met paardrijden?

Sorry, ik dwaal een beetje af...

weer te vinden. Werk je plan over het eerste jaar uit en maak een wat grotere indeling voor het tweede en derde jaar. Stel je plan ieder jaar bij waar nodig om je einddoel te kunnen halen.

Bedenk daarbij dat spieren trainen sneller gaat dan het trainen van pezen. Kost het je moeite om een plan te maken, vraag je instructeur dan om advies.

Hoe kom je bij die balans?

Gelukkig hebben inmiddels de meeste mensen wel zo veel kennis dat ze geregeld hun zadel na laten kijken, hun paard Om bij die balans te komen is er veel kennis van zaken nodig. laten behandelen, het gebit laten vijlen, de hoeven laten Kennis van gedrag, anatomie, biomechanica, behoeftes van bekappen, kritisch zijn t.a.v. voeding enz. Ook hierin is het een paard, onderhoud van je eigen lichaam, zelf recht gericht goed om een brede blik te houden. Ik ben er van overtuigd dat zijn, kennis van je psyche, samen werken met deskundigen op het merendeel van de mensen die met paarden werken, zowel allerlei vlakken en een brede blik om scherp te blijven en je eigenaren als behandelaren, ideeën steeds weer bij te hun uiterste best doen om het stellen waar nodig. goed te doen, maar wat is Misschien is het wel het belangrijkste om je te LEER LUISTEREN NAAR JE PAARD, WANT DIE goed...? Besef dat we allemaal aan het leren zijn. Het is dus beseffen dat alles met elkaar VERTELT ALTIJD DE WAARHEID!!! mogelijk dat de aanwezige verbonden is, dat er altijd nog kennis (nog) te kort schiet. meer te leren valt.

Als het in de training even tegen zit, waarom is dat dan zo... Sommige mensen trainen te veel, anderen te weinig. Wat te veel is en wat te weinig kan per paard en per moment verschillen. Wat wil je bereiken? Hoe kom je daar?

Maak een trainingsplan als leidraad voor jezelf. Natuurlijk kan je het bijstellen, mocht dat op bepaalde momenten nodig zijn. Als je het even niet meer weet kan een blik op het plan je helpen om de juiste weg

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

Leer luisteren naar je paard, want die vertelt altijd de waarheid!!!

En heb je het dan, die balans, dat ene moment, dat hemelse gevoel, waarbij je samensmelt met je paard, samen beweegt als één, dan zal je door je opgedane kennis die balans steeds bewuster terug kunnen vinden! www.sincerita.n

7

In het vorige Equiday magazine hebben jullie kunnen lezen hoe je van paardenmest en ander organisch materiaal een waardevolle compost maakt.

Compost is voeding voor de micro-organismen die zich in de aarde onder de weide bevinden. BacteriĂŤn, schimmels, gisten etc. in een klein handje vruchtbare aarde zitten ontelbare micro-organismen.

Gezonde bodem, gezonde Ron Hofman Maar ook planten zelf voeden deze micro-organismen door voedingstoffen af te scheiden die voor hun nuttige microorganismen doen toenemen. Deze micro-organismen produceren, bij leven en welzijn, voor de plant essentiĂŤle voedingstoffen bij het omzetten van organisch materiaal zoals compost, wortelresten, bladeren etc. Uiteindelijk sterven ze en dienen zelf ook weer als voeding voor de plant.

voedingstoffen zullen missen, dwingt de stikstof bemesting de plant tot (te) snelle groei. Dit maakt dat de samenstelling / voedingswaarde van deze plant nogal afwijkt ten opzichte van een plant die zich op een gezonde bodem heeft kunnen ontwikkelen.

Als een bodem biologisch en chemisch niet in balans is dit ook fysisch zichtbaar. Dergelijke weiden hebben moeite met extreme weersomstandigheden. Bij veel regen blijven deze weiden lang nat en / of bij droogte groeit het gras niet en kleurt het snel geel.

In een gezonde bodem werkt dit systeem feilloos en genereert het gezonde planten en daarmee gezonde voeding. Een biologisch DOOR GRAS weide-management is daarom gericht op het stimuleren / in stand houden van dit LANG TE LATEN natuurlijke productie vermogen van de WORDEN, bodem.

LIEFST HELEMAAL Dit natuurlijk leverende vermogen is in veel weiden verstoort geraakt door o.a. chemische bemesting zoals kunstmest en / of drijfmest of totaal geen bemesting en overbegrazing. Al deze factoren benadelen de ontwikkeling van een gezonde bodem.

Als dit langdurig aanhoudt, kan de humus, natuurlijke voedselvoorraad, zo goed als verdwijnen. Dan is het alleen nog mogelijk groei te behouden door gebruik van intensieve bemesting.

Naast dat de planten, door gebrek aan bodemactiviteit, belangrijke bioactieve

8

N HET ZAAD, VERBETEREN WE DE BODEMVRUCHTBAARHEID MAAR TEGELIJK WORDT OOK DE SAMENSTELLING VAN HET GRAS BETER.

Allemaal signalen die ons duidelijk maken dat het biologische aspect aandacht nodig heeft.

Compost brengt de natuurlijke kringlopen weer op gang waardoor de humus voorraad weer langzaam opgebouwd wordt.

Door tevens compost, stalbedding en weide te verrijken met lava brengen we ontelbare metalen en minerale sporen elementen terug in onze kringlopen.

Ieder stukje land kent ergens wel een historie van meer organisch materiaal wegnemen dan teruggeven.

Hierdoor zijn bepaalde sporen elementen in de kringloop verloren gegaan wat de uiteindelijke regeneratie kracht van een specifieke bodem bepaalt.

Ieder systeem is tenslotte zo sterk als de

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

zwakste schakel. Lava zorgt dat geen van deze schakels ontbreekt en biologische processen optimaal kunnen verlopen. Dit is al eeuwen bekend en wordt wereldwijd toegepast. Lava noemen we geen meststof maar een bodemverbeteraar. Dieren kunnen bij het opbrengen gewoon op de wei blijven. Bodemverbeteraars hoef je ook niet ieder jaar opnieuw te strooien. Meestal is 1 Ă 2 keer opbrengen voldoende voor meerdere jaren, al naar gelang de afvoer van organisch materiaal.

eenzijdige, cultuurlandschappen aangevoerd kunnen worden, is het zinvol deze te zaaien.

Door te kiezen voor biologische zaden kiezen we voor planten die geschikt zijn voor een biologisch management.

Hun trage, lees normale, groei eigenschappen leveren naast een betere voedingswaarde ook een belangrijke bijdrage aan het ontwikkelen van een natuurlijk vruchtbare bodem door diepe worteling.

planten, gezonde dieren Optimaal is natuurlijk als deze elementen blijven circuleren binnen onze eigen kringloop. Alleen nog wat lava in de stal en op de composthoop gebruiken is aan te bevelen om daar de biologische processen optimaal te laten verlopen.

Wanneer een bodem meer in een natuurlijke balans komt zullen de snelle productiegrassen verdwijnen en komt er plaats voor meer robuuste soorten en meer diversiteit. Ook kruiden en bloemen kunnen zich dan weer ontwikkelen en vestigen. Omdat deze zaden waarschijnlijk niet meer in de bodem aanwezig zijn en ook niet door omringende, vaak

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

Door gras lang te laten worden, liefst helemaal in het zaad, verbeteren we de bodemvruchtbaarheid maar tegelijk wordt ook de samenstelling van het gras beter passend bij het metabolisme van het paard.

Paardenvoeding zoals de natuur het bedoeld heeft.

Je ziet de natuurkrachten streven altijd en onophoudelijk naar een evenwicht wat bodem, plant, dier, mens en omgevingsmilieu ten positieve dient.

Dat is helemaal gratis, wij hoeven het alleen maar een kans te geven.

9

A D V E R T O R I A L

®

Paarden goed voeren!

Hoe doe je dat?

Paarden zijn ruwvoereters. Tot zover geen nieuws.

Maar het ene ruwvoer is het andere niet…..

Hoe herken je goed ruwvoer?

Op zich zou je van de uiterlijke kenmerken van een partij ruwvoer wel enigszins kunnen inschatten of het al dan niet geschikt is om aan paarden te voeren qua structuur, energiewaarde schimmel, en bederf. Maar over de samenstelling qua mineralen is op het blote oog helemaal niet goed in te schatten of het wel alles bevat wat een paard nodig heeft om het lichaam gezond te houden.

Is alleen ruwvoer voldoende?

Nee, van alleen ruwvoer kan een paard niet leven. Steeds vaker zien we partijen ruwvoer waar nog amper selenium, koper en zink in zit. En ook natrium en vitamine E in de winter zijn een probleem.

Krachtvoer erbij dus voor de broodnodige vitaminen, mineralen en energie…

Hoeveel krachtvoer voeren?

Uit alle gemiddelde analyses bleek dat een paard minimaal 2,5 kg krachtvoer bijgevoerd moet krijgen naast voldoende gemiddeld ruwvoer om aan alle nodige voedingsstoffen te komen. Maar kilo’s krachtvoer geven aan paarden die (te)

10

weinig arbeid verrichten geven allerlei gezondheids- en gedragsproblemen.

Van ruwvoer is het mineralen- en vitaminegehalte moeilijk te bepalen en teveel krachtvoer geeft problemen…

Welk supplement voeren?

Een supplement dat ertoe doet, met alle mineralen , vitamines en toevoegingen die het paard nodig heeft om het lichaam gezond te houden.

• Een supplement dat makkelijk te voeren is.

• Een supplement dat door de paarden gegeten wordt.

• Een supplement dat bewezen resultaten heeft en op wetenschappelijk basis is gebouwd.

Meer weten?

Check onze online brochure: www.equilin.nl/ brochure.

Met handige voer- en managementtips om het paard preventief gezond te houden. En de Equilin producten: de beste kwaliteit voor de beste prijs.

Bezoek onze stand op Equiday Hal 2.

Kom naar de lezing.

B O E K R E C E N S I E

HET GEDRAG VAN PAARDEN BETER BEGRIJPEN Woordenboek paardentaal

Dit zeer gedetailleerde en schematisch opgezette boek van Dr. Neugebauer en zijn vrouw is gebaseerd op de verzameling en evaluatie van internationale wetenschappelijke publicaties over paardenethologie en aanverwante disciplines.De auteurs hopen paardenliefhebbers een groter inzicht te geven in de lichaamstaal van hun lievelingsdier, waardoor de communicatie zal verbeteren.

Auteurs: Dr. Gerry M. Neugebauer en Julia Karen Neugebauer ISBN: 978-90-447-3277-1 â‚Ź 29,95 184 pagina's, gebonden Verkrijgbaar bij Mediaboek.nl

In alfabetische volgorde wordt in dit boek een grote verscheidenheid aan gedragingen van het paard nauwgezet verklaard. Als een heus woordenboek begint ieder 'woord' met een beschrijving van de uitingen van het gedrag. Hierbij wordt regelmatig verwezen naar relevante andere gedragingen en worden zeer beknopt resultaten van onderzoeken genoemd. Een voorbeeld hiervan is dat bij plat liggende paarden in de REM-slaap hersenstromen gemeten zijn die duiden op intensieve droomfasen. Bij ieder 'woord' zijn bovendien alinea's gewijd aan de toepassing en betekenis van dit gedrag bij paarden onderling, in de relatie tussen mens en paard en hoe de mens dient te reageren. De begeleidende tekeningen geven de beschreven lichaamstaal zeer treffend weer, waardoor ook details in de expressie van het paard duidelijk onderscheiden kunnen worden.

Voor wie is dit boek een aanrader?

Voor paardenliefhebbers die op zoek zijn naar verklaringen van gedrag en betekenissen van lichaamstaal is dit een prachtig naslagwerk. Wanneer je bereid bent je observatievermogen te trainen, heb je weinig voorkennis nodig en zul je met dit 'woordenboek' veel leren over het gedrag van paarden.

Door: Eveline Asjes

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

11

Het belang van balans Kim Steutel Als je bekend bent met mijn website, lessen en clinics zal je vaak het woord balans tegen zijn gekomen.

De reden hiervoor is dat het woord naar mijn mening heel belangrijk is in de omgang met het paard. Er moet een balans zijn in verschillende elementen om ervoor te zorgen dat je een gezond en gelukkig paard hebt en houdt; het gebalanceerde paard.

Het diagram links geeft een aantal van de belangrijkste elementen aan; respect, ontspanning, begrip, vertrouwen, energie en balans.

Respect, begrip en vertrouwen zijn voornamelijk gericht op de mentale kant van het paard.

Energie, ontspanning en balans meer fysiek. Ze wegen allemaal even zwaar en de combinatie van alle 6 zorgt voor een gebalanceerd paard op zowel fysiek als mentaal vlak.

In dit artikel wil ik wat dieper ingaan op de balans tijdens de beweging van het paard; fysieke balans. De meesten van ons weten door natural horsemanship veel over oefeningen die het paard mentaal in balans houden,

12

maar vaak missen we kennis om hem fysiek ook in balans te houden en dat is zeker net zo belangrijk!

Van nature is elk paard scheef; je kan daarbij denken aan meer belasting van de voorhand ten opzichte van de achterhand, verschil tussen belasting links en rechts in zowel de voor- als achterbenen en verschil in beweging in de voor en achterbenen. Dit maakt voor het paard niet veel uit zolang het zelf kan bepalen wat hij doet, hoe lang hij het doet en waar en wanneer. Maar op het moment dat wij dingen van het paard gaan vragen en zeker als wij op het paard gaan rijden kan deze scheefheid problemen veroorzaken zoals overbelasting van spieren, pezen en gewrichten. Deze

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

HET DOEL IS

overbelasting ontstaat doordat het paard zijn gewicht niet goed over zijn vier benen verdeeld vanwege zijn natuurlijke scheefheid. Deze is verschillend bij elk paard.

Anatomisch gezien is de achterhand van het paard beter in staat om gewicht te dragen en klappen op te vangen dan de voorhand.

De achterhand kan beter “scharnieren” tijdens contact met de grond terwijl de botten van de voorhand bij impact veel rechter op elkaar staan. Dit is duidelijk te zien in de tekening hiernaast. Helaas weten veel mensen niet hoe schadelijk verkeerde belasting kan zijn voor de benen van het paard en daardoor belanden er veel jonge paarden met blessures bij de slacht.

OM HET PAARD TE HELPEN

SOEPELER IN ZIJN LICHAAM

de achterhand te verplaatsen. Hierdoor zal hij zijn voorbenen meer ontlasten en daarmee ook de spieren, pezen en gewrichten.

TE WORDEN EN ZIJN

De combinatie van natural horsemanship met klassieke dressuur is uitermate geschikt om je paard dit op een vriendelijke manier te ZWAARTEPUNT leren. Deze gecombineerde manier van (GEWICHT) training noem ik “Natural Gymnastics®”. De isolaties vanuit het natural horsemanship MEER NAAR zorgen ervoor dat je een goede basis hebt DE ACHTERHAND waarmee je duidelijk en gemakkelijk aan je paard kan communiceren welke voeten je TE VERPLAATSEN. waar geplaatst wilt hebben. Je kunt ze nu gaan samenvoegen met buiging in het lichaam en daardoor komen tot verschillende oefeningen vanuit het Naast overbelasting kan de scheefheid van dressuur, zoals de schouder binnenwaarts, het paard er ook voor zorgen dat hij moeite travers en appuyementen. Deze en andere heeft met het correct uitvoeren van oefeningen worden ingezet om de oefeningen. Het kan zijn dat hij minder achterbenen sterker en buigzamer te maken, buigzaam is naar één kant, het bit vast pakt, de voorhand losser en soepeler en het paard struikelt, onregelmatigheid in de beweging links en recht even flexibel te krijgen. Het vertoond, een zere rug heeft, bokt, staakt en paard is degene die beslist hoe snel hij de nog veel meer! Neem een simpel voorbeeld oefeningen uit kan voeren. Hou rekening als de circling game van Parelli®: een paard met de horsenality/karakter eigenschappen dat altijd naar buiten kijkt op de cirkel kan van je paard en gebruik die dingen die hem dit doen omdat hij mentaal niet bij je is of motiveren in je training. Hierdoor kan je op wellicht zelfs bij je weg wil, maar het kan ook een speelse manier je paard sterker, soepeler en meer in zijn dat hij fysiek niet in staat is om correct op de cirkel te balans krijgen, zonder daarbij uit het oog te verliezen dat je buigen. Als dit laatste het geval is dan kan je nog zoveel het doet vóór je paard. oefeningen doen om de aandacht en het vertrouwen van je paard te krijgen, maar die lossen het probleem niet op. Je zal Het hele jaar door geef ik verschillende clinics en workshops het paard fysiek moeten helpen om te kunnen buigen op de waarin ook jij samen met je paard kan werken aan meer cirkel door zijn lichaam meer in balans te brengen. balans. Wil je meer informatie of deelnemen aan een cursus?

Hoe kunnen we er dan voor zorgen dat het paard zijn Kijk dan op gewicht beter gaat www.equi-unity.nl verdelen en of stuur me een daardoor gezond email: kim@equiblijft en de unity.nl gevraagde oefeningen Je kan natuurlijk ook makkelijk kan altijd langslopen bij uitvoeren? Door hem mijn stand hier op stukje bij beetje te Equiday en naar de leren aan de hand en lezing komen die ik in het zadel in vandaag om 13.10 balans te lopen. Het uru in het lezingdoel is om het paard lokaal geef. Natural te helpen soepeler in Gymnastics®…. do it zijn lichaam te for the horse!! worden en zijn zwaartepunt (gewicht) meer naar

13

TREC

SURVIVAL MÉT JE PAARD! Of nu buitenrijden, dressuur, springen, endurance, western, working equitation, cross, eventing, gymkhana of grondwerk je ding is, TREC verenigt het eigenlijk allemaal. En juist deze veelzijdigheid is wat TREC enerzijds zo aantrekkelijk, maar anderzijds nog niet zo eenvoudig maakt.

Er wordt gezegd dat TREC afkomstig is uit Frankrijk, waar het een soort ruiterbewijs was: had je een TREC-certificaat, dan kon je overal een paard huren voor een (meerdaagse) trektocht. Men wist dan immers dat je vaardig was met kaart en kompas (en dus de weg terug zou weten te vinden), dat je tempocontrole had over je paard in alle gangen en dat je natuurlijke obstakels met je paard kon overwinnen. En die elementen kwamen ook weer terug in de latere competitie-vorm TREC, wat voluit staat voor Technique de Randonnée Equestre de Compétition.

Een TREC is meestal een 2-daagse wedstrijd, die bestaat uit drie onderdelen: op de eerste dag een oriëntatierit (POR) en op de tweede dag een gangenbeheersingsproef (MA) en obstakelparcours (PTV). Het met je paard en de overige deelnemers kamperen, maakt het geheel behalve tot een competitie, ook tot een gezellig gebeuren: de sfeer tijdens een TREC is met niets te vergelijken!

14

POR (= Parcours d’Orientation et de Regularité) In de POR wordt de conditie en het uithoudingsvermogen van ruiter en paard, alsmede de vaardigheid van de ruiter met betrekking tot oriëntatievermogen en kaartlezen getoetst.

De lengte van de oriëntatierit, de snelheden en de verplichte bepakking zijn afhankelijk van de klasse waarin wordt gestart. In de laagste klasse is de route bijvoorbeeld maximaal 25 km, liggen de trajectsnelheden tussen 6 en 10 km/h, is de gemiddelde snelheid over de hele wedstrijd tussen 6 en 8 km/h en bestaat de verplicht mee te nemen verpakking uit een halster en touw (of halsterhoofdstel), identiteitspapieren van paard en ruiter, zakmes, hoevekrabber en eventueel informatie over ziektes, allergieën of medicijnen.

20 minuten voor je starttijd, ligt in de maproom een

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

of nagebouwde obstakels die onder de man óf aan de hand moederkaart (waarop de route ingetekend staat) en een gevraagd kunnen worden. Denk daarbij aan een boomstam, blanco kaart (waarop je de route moet overnemen) voor je laaghangende takken, labyrint, poort, achterwaarts, brug, klaar. Tekenmaterialen moet je zelf meenemen en na 20 sloot of waterpassage. minuten wordt de moederkaart door de organisatie De route van de PTV is 1,5 tot 5 km lang en moet ingenomen. Bij het verlaten van de maproom staat de afgelegd worden in een ideale tijd (berekend snelheid die in het eerste traject aangehouden met een snelheid van gemiddeld 8 tot 12 km/u, moet worden. Tijdens het intekenen moet je afhankelijk van de klasse). paard gezadeld en bepakt wachten op de DE SFEER Iedere hindernis kan maximaal 10 punten aanbindplaats (er is wel toezicht bij de opleveren (afhankelijk van gang, fouten en stijl) aanbindplaats) TIJDENS EEN en een hindernis mag overgeslagen worden TREC IS (levert géén diskwalificatie op).

Om te kunnen vaststellen of je de route precies rijdt zoals voorgeschreven, staan op de route een MET NIETS TE Een paard moet in de laagste TREC-klasse aantal controleposten en checkpoints (die bemand en onbemand kunnen zijn). Bij een VERGELIJKEN! minimaal 5 jaar oud zijn, een ruiter die solo wil starten moet minimaal 16 jaar zijn. De gehele controlepost wordt je aankomsttijd genoteerd wedstrijd moet gereden worden met dezelfde (voor de berekening van je traject-snelheid), optoming, die verder wel grotendeels vrij is. wordt vastgelegd of je juist bent aangereden, Bitloos is dan ook in de TREC heel gewoon. heb je enkele minuten pauze en staat de snelheid voor het volgende traject aangegeven. Bij een checkpoint wordt een Lijkt TREC je wel wat en wil je het eens proberen? Bij TREC merkteken aangebracht op je ruiterkaart en vervolg je Emst wordt af en toe een TREC Kennismakingsdag / oefenmeteen je route.

TREC georganiseerd, waarbij in een klein groepje alle onderdelen van TREC uitgelegd en vooral geoefend worden.

Je kunt met de POR 240 punten verdienen, maar krijgt Kijk voor meer info op onze site (www.trec-emst.nl) of stuur strafpunten voor tijdsafwijking (1 per minuut). Daarnaast een mailtje naar angelique@trec-emst.nl kost het missen van een controle-post 50 punten, deze fout aanrijden 30 punten en een checkpoint missen 30 punten.

Ieder ontbrekend onderdeel van de verplichte bepakking (dit wordt ergens tijdens de route gecontroleerd) kost 2 punten.

In de laagste klasse mag de POR in een equipe van maximaal 3 deelnemers gereden worden, hetgeen zeker in het begin zeker aan te raden is.

MA (= Maîtrise des Allures) De MA lijkt het minst interessante onderdeel van TREC, maar steeds vaker geeft dit onderdeel wel de uiteindelijke doorslag in de eindscore!

Er moet een baan van 150m in een zo langzaam mogelijke galop worden afgelegd. Goed verzamelen is dan ook noodzakelijk om hier überhaupt punten te scoren (maximaal 30), en iedere fout (gangwissel of buiten de baan) zet de score op 0. Aan het einde moet gekeerd worden, waarna de terugweg in zo snel mogelijke stap moet worden gedaan. Snel én uitstrekken is dus het devies, waarbij wederom iedere fout alle punten (ook maximaal 30) doet verdampen.

PTV (= Parcours en Terrain Varié).

Dit is het meest spectaculaire onderdeel van TREC en geeft een beeld van de samenwerking tussen ruiter en paard.

Het parcours bestaat uit 16 (van de 35 mogelijke) natuurlijke

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

15

16

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

Als klein paardenmeisje was het mijn droom om over het strand te galopperen.

Wind in de haren en gaan. Als iets groter paardenmeisje maakte ik kennis met Natural Horsemanship en veranderde mijn droom een beetje.

Niet alleen wilde ik over het strand galopperen, maar ik wilde dat doen zonder halster. Het ultieme vrijheidsgevoel!

The Sky is the Limit!

Nicky van der Sluis

Inmiddels ben ik bijna vier jaar de trotse eigenaar van een Quarab, genaamd Najib. Met Najib is die droom werkelijkheid geworden. Onze eerste strandrit zonder halster is inmiddels een jaar geleden. ‘Maar hoe doe je dat dan’, is een vraag die ik regelmatig krijg. Daar ga ik jullie nu iets over vertellen.

Buitenrijden is heel anders dan rondjes rijden in een bak, voor die conclusie is geen hogere wiskunde nodig. Op buitenritten komen er allerlei obstakels voorbij, zoals spelende kinderen, wapperende dingen, paardetende boomstronken en blaffende honden. Om te zorgen dat je hier probleemloos doorheen kunt manoeuvreren, is een goede basis nodig en die begint thuis in de rijbak. Zet wat obstakels neer en kijk of je de eventueel aanwezige angst kunt omzetten in nieuwsgierigheid. Heel belangrijk, do it FOR the horse! Eerst vanaf de grond en later vanuit het zadel. Lukt dit goed en kun je alle

18

gangen rijden, stoppen, sturen en probleemloos trailerladen, dan kun je wat mij betreft op pad.

Als ik Najib uit de trailer haal, kijk ik altijd eerst naar zijn ‘state of mind’. Is hij gespannen of ontspannen? Als hij gespannen is, begin ik op de grond. Ik laat hem eerst even de omgeving verkennen en zadel dan pas op.

Vervolgens begin ik mijn buitenrit naast mijn paard. Ik blijf net zolang op de grond, totdat ik zie dat het echt veilig is om op te stappen. Hoe ik dat zie? Zijn hoofdje is laag, hij let op mij en niet meer alleen op de omgeving, hij briest, staart hangt los, staat stil tijdens het opstijgen, allemaal van dat soort signalen. Inmiddels zijn we zo vertrouwd met elkaar en met buitenrijden, dat ik meestal meteen kan opstappen.

Wanneer we iets tegenkomen wat Najib spannend vindt, laat ik hem ermee kennismaken. Even ruiken, even aanraken, angst weer omzetten in nieuwsgierigheid. Ik probeer dat eerst vanuit het zadel, maar lukt dat niet, stap ik af. Ik los het probleem vanaf de grond op en zodra dat gelukt is, probeer ik het nogmaals vanuit het zadel. Ik heb eigenlijk maar één duidelijke regel, wanneer je je niet veilig voelt op je paard, stap dan af. De eerste paar ritten kwam het regelmatig voor dat ik af moest stappen, maar nu kunnen we eigenlijk alles vanuit het zadel oplossen. Najib en ik hebben al heel wat kilometers op de buitenrij-teller staan, waarvan de rit op de Hoge Veluwe toch wel een van mijn favoriete ritten was.

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

Uiteraard reed ik mijn eerste ritten gewoon met touwhalster. Ik begon in de bak te rijden zonder halster en merkte dat ik ook tijdens buitenritten mijn teugels niet meer gebruikte. Ik kon sturen en overgangen maken zonder dat ik daarvoor teugels nodig had. Ze begonnen zelfs een beetje in de weg te hangen. Najib is een echte extrovert en in zijn enthousiasme zwaait hij wel eens met zijn hoofd, wat ervoor zorgde dat mijn teugels ergens achter zijn oren hingen. Na een aantal ritten gereden te hebben waarbij ik de teugels niet aan heb geraakt, heb ik ze eraf geklikt. Halster wel gewoon nog om, string om zijn hals en een stick mee.

Het ging hartstikke goed en het gevoel dat ik ervan kreeg was onbeschrijflijk. Zoals ik had verwacht, het ultieme vrijheidsgevoel! Na die ene keer volgden vele ritten waarbij het goed genoeg voelde om het halster eraf te halen. En zo ook op het strand. Mijn eerste strandrit zonder halster. In galop met mijn ogen dicht en mijn armen wijd, dat geeft echt een kick! Ik geniet overigens

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

net zoveel van buitenrijden met halster hoor ϑ Ik laat de teugels er ook vaak genoeg aan, ondanks het gevoel dat ik ze er wel af kan halen. Zonder teugels voelt fantastisch, maar lekker achterom kijken tijdens het kletsen doe ik liever als er wel teugels aan hangen.. Zoals Pat Parelli altijd zegt ‘safety first’.

Het bos, strand, heide en dergelijke zijn echter niet alleen leuk om te rijden, qua grondwerk kun je je er ook uitleven. Denk bijvoorbeeld aan boomstronken, waar je je paard met zijn voeten op kan laten staan. Of boomstammen, om overheen te springen. Greppels om doorheen of overheen te gaan. Een rijtje bomen achter elkaar waar je een weave of een figure 8 kunt rijden. Stevige bruggetjes voor een squeeze of een yoyo game. Zijwaarts over een laag bankje. Veel mooie buitenrij plekken zijn een heuse speeltuin. Als je goed om je heen kijkt en een beetje creatief denkt, kun je er de leukste uitdagingen vinden.

Als je die online hebt getrotseerd, kun je het uiteraard ook vanuit het zadel proberen. The sky is the limit!

19

20

COLUMN EQUIDAY Voor mij is elke dag Equiday. Equiday is vrij vertaald namelijk ‘Paardendag’. Niets meer, niets minder. Een paardendag is niet te vergelijken met een uitdrukking als hondenweer, al kunnen deze twee zeker met elkaar gecombineerd worden. Er zijn weinig uitdrukkingen die met paarden te maken hebben. Je hebt geen ‘Paardenweer’ of alles is weer ‘Paardengeur en maneschijn’. De reden hiervoor is simpel. Paarden zijn er niet voor een bepaald moment. Paarden zijn er altijd. Je ziet ze ook praktisch overal, zelfs in de steden. Iedereen die een paard heeft – of vaak met paarden bezig is – weet dat je dat niet doet voor een kwartier of een half uurtje, maar voor je hele leven. Het is niet gewoon een hobby, het is een levensstijl. Equiday had net zo goed Equi-life kunnen heten, maar dan zou de organisatie het wat lastig krijgen. Dus houden we het maar op ‘Equiday’. Elke dag is Equiday. Toch ben je van veraf of dichtbij gekomen om hier vandaag iets op te steken. Wellicht ken je mensen, maar misschien ook niet. Wat je in ieder geval zeker weet is dat je op een plek komt met gelijkgestemden. Een plek vol met paarden en paardenliefhebbers. Uiteindelijk is het precies dat waar een dag als deze om draait. Een dag waarop je plezier hebt, een dag waar je wat van opsteekt.

Een dag waarop je oude of nieuwe vrienden tegenkomt. Paardendag of paardenleven. Er gaat geen dag voorbij zonder dat je ermee bezig bent.

Door storm en door sneeuw. Door weer en wind, vroeg of laat. Over grind en door de modder. Thuis of onderweg. Het maakt ook niets meer uit of je nou een Engelse of Westernruiter bent. Of je Natural Horsemanship omarmt of verafschuwt. Of je rijk of arm bent. Of je groot of klein bent. Man of vrouw. Blank of niet blank. Het maakt allemaal helemaal niets uit. Paarden brengen iedereen bij elkaar. Paarden doen alles wat er om je heen gebeurt vergeten. Paarden zijn er voor iedereen.

Paarden zijn er voor altijd.

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

21

NH-forumleden

22

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

Standhouders HAL 1

HAL 3

DaviLot Dialoog tussen mens & paard Dierentolk Birgitta van Spronsen Equibest Equine Studiecentrum EquiPlay Green Distance Hans Jurgen Neuhauser Helping Hands on Horses JW-portretten Kerry Sharp zadels Keulseweg BV Little Bit Feeders Magic's Spirit Marin Elsen portretten Parelli Nederland Praktijk Manipura Sport & Horsemanship United Teeth and Steel The Mexican Ranch Uitgeverij Ridaire

Bio-Ron Bitloosrijden Brooke Hospital Brouwer Osteopathie De Vries Tegelkachels Dierencommunicatie & Healing Symone Ottevangers Effektri Endurancevereniging EQU-ALL Equicampus Equicare-Plus Equimotion-Sanne Steenhuisen Equi-Unity Hipposofia Horsebalance Horsebeads Horse Charms Ita Est/Horsense Natural Western Riding Center Nnelleke Nederlandse Vereniging van VrijetijdsRuiters Olewo Paard Centraal Paard en Ruiter Natuurlijk Paardenhealing PaardenProfessionals.nl Paardvriendelijk.nl Per Mi Cavallo Sagapho-paardensierraad Sassoe welzijnconsulente voor paarden Sincerita Stichting Biomentor Terra Natura Visibre Team WW frontriemen Zadelhulp

HAL 2 Becidor De Kruidenstal Een met je Paard EquiCrown EquiLibra Equilin BV Face to frame Hidalgo Zadel NL & BE Media Boekservice BV Metazoa Diervoeders Nederlandse Vereniging Natural Balance Hoofcare Paarden Oppas Service RevitaVet Specialized Saddles Trailerladen.com Vanda Oosterhuis Zoutewelle Barebackpad

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

23

Showring Hal 1 10:00 Parelli Nederland Freestyle 10:10 - rijden zonder teugels

10:20 (Engelstalig) 10:30 Akasha Rijkunst 10:40

Rijden volgens het boekje

PROGRAMMA

10:50

10:10 10:20 10:30 10:40 10:50

11:10 11:20Horsefeelings (1) Optimale 11:30 samenwerking tussen 11:40 mens en paard 11:50Paard Centraal (1) Loswerken, grondwerk en 12:00

12:10dubbele lange lijnen 12:20 Equi-Performance 12:30

Jonge paarden trainen

12:40 12:50 Cathy Sirett (1) confidence training 13:00 (Engelstalig)

11:20 11:30 11:40 11:50

12:00

Niek Elings Horsemanship

12:10

Probleem oplossen

12:20 12:30 12:40

Tellington TTouch

13:00

Trailerladen.com

13:10

Veilig en succesvol trailerladen

Piet Bakker

13:30 13:40

13:40 13:50 Sport & Horsemanship United

14:00Game of Energy 14:10

14:20 Niek Elings Horsemanship 14:30 Probleem oplossen

14:40 14:50 Parelli Nederland

15:00 Finesse: game of contact 15:10

14:00

14:30 14:40 14:50

15:50

Liberty - spelen in vrijheid

16:40 16:50 AFSLUITING

Liberty Freestyle

15:10

15:40

16:20 Parelli Nederland 16:30

NH Challenge - deel 2

15:00

Vrijheidsdressuur voor elk paard

in de klassieke dressuur 16:10

en klassieke bitloze dressuur

14:20

15:30

Sincerita

Nalanta - vrijheidsdressuur

14:10

Visibre Team

15:40

Nederlandse Vereniging Natural Balance Hoofcare

13:50

15:20

15:20

15:50

Vanda Oosterhuis Maak je paard soepel met

12:50

Hoe start je met lange teugelen

15:30

OnLine

13:20

13:20 13:30

NH Challenge - deel 1

11:10

Anatomie en Biomechanica 16:00

24

10:00

11:00

11:00

13:10

Showring Hal 2

16:00 16:10 16:20

Jaydee en Lieke vrijheidsdressuur

Maud hondenfrisbee

Challenge Uitreiking Horsefeelings (2) Optimale samenwerking tussen mens en paard

16:30 16:40

Cathleen Show met vrijheidsdressuur

16:50

17:00 E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

Showring Hal 3 10:00

10:00

10:10

10:10

10:20

10:20 10:30 Rik Steijn, Stal Mansour 10:40 Springles met verschillende 10:50

Lezingen

optomingen

11:10

10:40 10:50

11:00 11:10

Piet Bakker

11:20

Lange teugelen show

11:30

11:20 11:30

Spotlight 3 Challengers 11:40 11:50

11:40

Sport & Horsemanship United

11:50

Finding the sweetspot

12:00

12:00

Een met je paard

K端r op muziek, zonder teugels 12:10

12:20 Visibre Team Vrijheidsdressuur show 12:30

12:40 Hans J端rgen Neuhauser 12:50 Subtiele Communicatie

13:00 (niet nederlandstalig) 13:10 13:20Parelli Nederland

Putting 13:30 principles into purpose

Spotlight 1 Challengers 13:40 Spotlight 4 Challengers 13:50

14:00

12:10 12:20 12:30 12:40

Equilin Voerbeleid voor paarden

12:50

13:00 13:10 13:20

Equi-Unity

13:30

Het gebalanceerde paard

13:40 13:50

14:00 14:10

14:10

14:20

14:20

14:30

14:30 TREC Emst

14:40

uitleg PTV onderdeel TREC

14:50

14:40

Trailerladen.com Trailerladen in 5 stappen.

14:50

15:00 Spotlight 2 Challengers 15:10 Paard & Ruiter Natuurlijk 15:20 NH voor kinderen 15:30Paard Centraal (2) 15:40 Loswerken, grondwerk en 15:50dubbele lange lijnen

16:00 Hans J端rgen Neuhauser 16:10 Subtiele Communicatie (niet nederlandstalig) 16:20

16:30 Nalanta - vrijheidsdressuur en klassieke bitloze dressuur 16:40

16:50

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

Cathy Sirett (2) Miniworkshop Werken aan jezelfvertrouwen (Engelstalig)

15:00 15:10 15:20 15:30 15:40 15:50

16:00

Equi-Performance Dressuur en jonge paarden

PROGRAMMA

Jaydee en Lieke - vrijheidsdressuur 11:00

10:30

16:10 16:20 16:30 16:40 16:50

17:00 25

26

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

27

Als coach wordt mij vaak dezelfde vraag gesteld: wat is “gebrek aan zelfvertrouwen” nu precies?

Een van mijn cliënten mailde mij hierover de volgende vraag: “Ik ben een ervaren ruiter en eindelijk heb ik mijn EIGEN paard gekocht, nadat ik 10 jaar andermans paarden heb gereden. En nu ben ik bang om hem te berijden! Er is totaal geen reden om bang te zijn – ik ben er niet af gevallen, hij is nooit gemeen geweest – maar ik ben echt angstig om op te stappen. Waarom is dit? Waar komt die onzekerheid vandaan?”

Gebrek aan zelfvertrouwen?

Zo kom je ervanaf! geinspireerd door Cathy Sirett Veel meer mensen dan je waarschijnlijk denkt, maken periodes van onzekerheid mee, inclusief professionals!

Interessant genoeg besteden we veel tijd aan het bedenken van logische redenen voor onze zelfvertrouwendipjes, terwijl er vaak helemaal geen logische reden voor is! Het helpt als we een beetje beter begrijpen wat gebrek aan zelfvertrouwen nu eigenlijk is.

Een ding om goed te beseffen als je je onzeker voelt of zelfs bang, is dat deze emotie puur de manier is van je hersenen om ons in veiligheid te brengen. Als je je nerveus, bezorgd, of angstig voelt over iets, is dat je onderbewuste die je zegt “doe dit niet!” of “het is niet veilig voor jou om dit te doen!”.

Als je er over nadenkt is het een heel bruikbaar mechanisme om te hebben.

Als je je enkel bezeert, realiseert je onderbewuste zich dat het beter is dat je die voet nu niet belast, zolang deze enkel aan het helen is. Zonder erover na te denken zul je nu het meeste doen met je andere gezonde been.

Echter, soms gaat dit geweldige overlevingsmechanisme je in de weg staan. Zo kan het gebeuren dat je een jaar na die blessure ineens ontdekt dat je nog altijd je destijds geblesseerde enkel zoveel mogelijk ontlast.

Je onderbewuste heeft er een gewoonte van gemaakt om dit been te ontzien en jijzelf hebt dit nooit gecorrigeerd.

Ons onderbewuste werkt heel instinctief en

28

vaak zonder enige verbinding met ons bewuste. Dus als je je onzeker voelt, is het je onderbewuste dat je wat vertelt. En als je er geen aandacht aan besteedt, wat gebeurt er dan?

Het wordt erger!

Waarom je je onzeker voelt, daar is niet zo een logische reden voor aan te wijzen. Het enige wat zeker is, is dat je onderbewuste ervan overtuigd is dat je niet veilig bent te doen wat je wilt doen. Het kan goed zijn dat dit komt door ervaringen van 10 jaar geleden, of het kan komen door dingen die in je leven gebeurd zijn, die eigenlijk niets met je paard OP HET MOMENT te maken hebben. Op het moment dat je je bewust bent van je onzekerheid, heb je de DAT JE mogelijkheid om er wat aan te doen.

JE BEWUST BENT VAN JE

ONZEKERHEID, HEB JE DE

MOGELIJKHEID OM ER WAT

AAN TE DOEN.

Om je bewuster te worden van je zelfvertrouwen of het gebrek daaraan, kun je je onzekerheid een score geven. Als je erover denkt om iets met je paard te gaan doen, dan meet je je mate van zekerheid of onzekerheid bij deze activiteit en geef je het een cijfer. Op de schaal van 0 tot 10, waar 0 is “ik hoef er niet eens over na te denken, ik doe dit met 3 vingers in m’n neus” en waar 10 is “in geen miljoen jaar, zou ik dát doen!”.

Vraag jezelf af waar je deze activiteit vindt op deze schaal. En als het boven de 5 is DOE JE HET NIET! Zo simpel is het.

Als de score tussen 0 en 5 is, geef je het een kans. Is de score 6 of hoger, dan doe je niet dát wat die score heeft, maar je doet iets anders wat wél een 5 is of lager.

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

Wanneer werkt “ogen dicht en gáán” wél?

Voorbeeld: Op een buitenrit kwam ik een hindernis tegen waar ik niet omheen kon. Ik moet toegeven, de score was 9, echt NIET dat ik daar dichtbij kwam. Ik kon allerlei redenen bedenken waarom dit zo was, het punt was: de score was niet onder de 5. Ik dacht er langer over na, en de score zakte van een 9 naar een 6. Geen paniek, maar ik voelde me zeker niet prettig bij de gedachte deze hindernis te springen. Dus ik zei tegen m’n onderbewuste: oké, deze hindernis springen is een 6, en daarom spring ik hem NIET. Direct voelde ik me kalmer, en de stress vloeide weg. Dat voelde beter. Mijn onderbewuste wist nu dat ik mezelf niet in gevaar ging brengen, en liet toe dat ik genoeg kalmeerde om na te denken. De volgende vraag die ik me dan moet stellen is: wat voor mogelijkheden heb ik, waarbij ik een score haal onder de 5? Ik zou langzaam naar de hindernis toe kunnen gaan in stap, en haar vragen eroverheen te stappen. Mijn paard kennende spaart ze de energie en zal ze er niet de moeite voor nemen te springen.

Ik vroeg mezelf: wat voor score heeft dit beeld? En ik kwam op een 3. Dus dát deden we.

Door te werken aan het bewust worden van de mate van zelfvertrouwen bij alles wat je doet, kun je voorkomen dat onzekerheid uitgroeit tot angst. Hierdoor behoud je veel meer mogelijkheden om wat aan je onzekerheid te doen en je zelfvertrouwen steeds weer te laten groeien. (geinspireerd door het blog van effectivehorsemanship. wordpress.com: What is “unconfidence”?, How can I keep TRACK of my confidence?, Why 'just getting on with it”doesn't ussually work”.

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

In de paardenwereld is het heel gebruikelijk om over een grens te worden geduwd, en daarmee te leren dat het allemaal wel meevalt. Er zijn situaties denkbaar waarin dit inderdaad een prima strategie is om van je angst af te komen. Echter, de situatie moet voldoen aan bepaalde omstandigheden. Je moet datgene wat je nu niet durft minstens eenmaal eerder hebben gedaan of al wel kúnnen.

En, zeker niet onbelangrijk, je moet zelf het gevoel al hebben dat je uiteindelijk over je angst geholpen zal zijn als je het eenmaal een keer hebt gedaan.

Push je jezelf, of laat je je pushen terwijl het bovenstaande NIET geldt, dan loop je het risico dat je jezelf aan een trauma helpt, waar je maar heel moeizaam vanaf kunt komen en die je het plezier in paardrijden geheel kan ontnemen.

Ben je in het verleden veel gepushed en ben je daardoor je plezier in het rijden geheel kwijtgeraakt?

Spreek met jezelf af: de komende 3 weken ga ik NIET rijden, of iets wat in die buurt komt. Dit zorgt ervoor dat je los komt van de stress en spanning die is ontstaan en geeft je de gelegenheid om weer met een glimlach naar je paard te kunnen. Hierna ben je in staat om opnieuw keuzes te maken en te beginnen met de strategie waarmee dit artikel begon. De eerste stap naar het terugwinnen van je zelfvertrouwen is dus het weghalen van de druk, alleen dan kun je je hart horen en volgen.

29

31

“Arghh…hij wil niet! Elke keer wanneer ik vraag of hij een voetje op de klep van de trailer wil zetten krijg ik die ezelblik.” Paula kijkt wanhopig naar haar paard Spot. “Er komen stoomwolkjes uit je oren”, zeg ik glimlachend tegen haar wanneer ik naar ze toe loop op de playground.

YES Eef Veenstra, *** Parelli instructrice

Misschien moet ik het begrip ‘ezelblik’ even toelichten…

Zo’n blik waarvan je de moed in de schoenen zakt, zo’n blik die je vertelt dat je de komende tig uur kunt hopen, smeken, schreeuwen en op je kop kunt gaan staan maar dat je paard niet van plan is om ook maar te overwegen een stap in de goede richting te doen.

‘En wat nu?’ vraagt Paula wanhopig. ‘Ik ben al een paar uur aan het oefenen en het schiet nog niks op.’

De keuze om te beginnen met Parelli (of welke andere vorm van Natural Horsemanship dan ook) komt meestal vanwege de wens om de relatie met ons paard te verbeteren.

Problemen oplossen of prestaties verbeteren komt allemaal op hetzelfde neer: leren communiceren. We leren over het natuurlijke gedrag van paarden, we leren het gedrag van onze paarden te interpreteren en we leren verschillende technieken en strategieën. Onder het motto ‘Hoe beter bepakt, des te comfortabeler de reis’ deel ik in dit artikel graag één van mijn favoriete strategieën met jullie. Stop hem in je rugzak en wie weet heb je er onderweg iets aan.

The ‘Pattern of Yes’ The ‘Pattern of Yes’ is eigenlijk heel eenvoudig. Het werkt een beetje zoals die woordspelletjes waarbij je zonder nadenken antwoord geeft op een vraag, omdat je hersenen in dat patroon zitten door een rijmpje of rijtje woorden. “Ork, ork, ork, soep eet je met een …?” Op deze manier kun je ook je paard in een bepaald denkpatroon helpen. In dit geval het denkpatroon: the answer is Yes! Om jullie uit te leggen hoe het precies in z’n werk gaat, kom

32

ik even terug op de situatie met Paula en haar paard Spot.

Paula en Spot zijn al een poosje met Parelli bezig en over het algemeen gaat de samenwerking tussen beiden prima.

Toch is er één ding wat lastig bleef: Trailerladen. Ondanks het feit dat Paula al veel tijd en energie in het trailerladen had gestopt, zat er nog maar weinig progressie in. Natuurlijk had Paula zich verdiept in het onderwerp trailerladen en had ze al een aantal verschillende strategieën geprobeerd.

Om Paula en Spot goed op weg te kunnen helpen, wilde ik eerst eens observeren wat er nou eigenlijk aan de hand was.

Waarom bleef die trailer toch zo’n grote drempel? Was het angst of was er iets anders aan de hand? Wat opviel was dat Spot meteen de ‘ezelblik’ opzette zodra de trailer in beeld kwam. Trailer in beeld = conversatie gesloten! Dat was de boodschap.

Een beetje zoals ik laatst een meisje en haar moeder zag, waarbij de moeder wilde uitleggen waarom iets niet mocht en het meisje zoiets zei als “duhh” en vervolgens gewoon haar oordopjes in deed en muziek ging luisteren. Nu kan je daar natuurlijk allerlei opvoedkundig advies tegenaan gooien maar het feit blijft dat het verrekte lastig communiceren is wanneer je kind, partner of paard niet meer wenst deel te nemen aan het gesprek.

Om het trailerlaadprobleem op te lossen moest er een nieuw patroon geïnstalleerd worden… Het bestaande patroon waarbij Spot automatisch ‘Nee’ zei op het moment dat de trailer in beeld kwam, moesten we ombuigen naar een

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

WANNEER

DE COMMUNICATIE GOED IS,

BLIJKT DE OPLOSSING

werkt het ‘Pattern of Yes’, omdat de focus niet patroon waarbij hij wél mee wilde werken.

VAN EEN PROBLEEM ligt op het probleem maar op de Daar kwam ‘Pattern of Yes’ goed van pas. We communicatie en het installeren van een begonnen onze oefensessie met een VAAK NIET MEER positief denkpatroon. eenvoudige opdracht, we vroegen Spot of hij DAN EEN met zijn neus de boomstam kon aanraken.

Afhankelijk van de *horsenality van je paard Zijn antwoord daarop was ‘Ja’. Vervolgens GOED GESPREK. en het niveau van opleiding moet je de opzet gaven we hem een volgende eenvoudige van het patroon aanpassen. De opdrachten opdracht: voet op een zeil. Ook dat was voor die je je paard geeft moeten eenvoudig en Spot geen probleem. We gaven Spot steeds interessant zijn. Geef je paard voldoende van dat soort kleine, eenvoudige maar interessante opdrachtjes die hij opdrachtjes om het positieve denkpatroon te bevestigen goed kon uitvoeren en waar hij plezier in had. voordat je het probleem of de moeilijke oefening integreert.

Dat kan een trailer zijn maar ook reuzegoed iets anders.

De geparkeerde trailer op de playground lieten we even voor wat het was en we focusten ons in eerste instantie op het Soms creëren we onbedoeld een groot probleem omdat we krijgen van een *positive reflex op elke vraag die we Spot te veel focussen op het oplossen van iets ‘kleins’. stelden. Zodoende creëerden we een nieuw denkpatroon bij Soms moeten we het ‘willen oplossen’ laten varen en in Spot, een patroon waardoor het gemakkelijk werd voor hem plaats daarvan onze aandacht richten op de kwaliteit van de om ‘Ja’ te zeggen op een vraag. Op deze manier werd het communicatie. steeds makkelijker om bij de trailer in de buurt te komen.

We bleven het nieuwe denkpatroon bekrachtigen en op een Wanneer de communicatie goed is, blijkt de oplossing van gegeven moment waren we zo dicht bij de trailer in de buurt een probleem vaak niet meer dan een goed gesprek. dat we hem konden vragen om met zijn neus de klep aan te raken. Zijn antwoord? Vol overtuiging ‘Ja’. Alsof hij het antwoord al gegeven had voordat hij zich realiseerde dat het om de trailer ging. Natuurlijk volgde hierop een totale *positive reflex: het paard geeft zonder aarzelen, vol vertrouwen *release waarna er volop gras gegeten werd en we de en met plezier het gewenste antwoord op een vraag/opdracht. oefensessie afsloten. Dit patroon herhaalden we in de daaropvolgende sessies en binnen mum van tijd was het *horsenality: de studie van verschillende paardenkarakters en de trailerlaadprobleem geen probleem meer. daarbij behorende trainingsstrategieën.

In het geval van Spot hadden we te maken met een paard dat niet perse angst had voor de trailer, maar toch een hoop weerstand had opgebouwd. Ook voor angstige paarden

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

*release: de druk (dat kan fysieke druk of mentale druk zijn) wegnemen.

33

Wat is dry needling? Hoe kan dry needling jouw paard helpen?

“naalden prikken om spieren te ontspannen” Sanne Steenhuisen

Hoe werkt een spier?

Een spier wordt getraind door spanning en ontspanning af te wisselen. Een spier die niet kan ontspannen, laat zich dus moeilijk trainen. Dry needling zorgt ervoor dat spieren zich beter kunnen ontspannen en daardoor uiteindelijk ook effectiever getraind kunnen worden.

Wat zijn triggerpoints?

Bij dry needling wordt een dunne (acupunctuur)naald geprikt in de triggerpoints in de spier. Triggerpoints zijn harde en pijnlijke plekken in de spier die ervoor zorgen dat de gehele spier strak en pijnlijk is. Door het aanprikken van de triggerpoint spant de spier kort aan en ontspant daarna volledig. Triggerpoints kunnen voor uitstralende pijn zorgen.

Door een triggerpoint in je rug, kun je bijvoorbeeld uitstralende pijn in je been krijgen. Uitstralende pijn bij een paard is moeilijk na te gaan, maar het is mooi om te zien dat ook bij een paard een pijnreactie in de rug kan verdwijnen na het aanprikken van bijvoorbeeld de halsspieren.

Wat kan je precies verwachten na een behandeling?

Spieren worden zachter en pijnlijke plekken verdwijnen. De onderhals wordt zacht en geeft minder weerstand. De schouders bewegen soepeler. De rugspieren ontspannen, worden minder pijnlijk en het paard zal met meer schwung kunnen lopen. De achterhand spieren zullen minder verkrampt zijn en zich dus beter laten trainen.

Hoe reageert het paard erop?

Er is vrij weinig irritatie van paarden op de

34

behandeling. Er is een specifieke volgorde van behandeling, die ervoor zorgt dat het paard ontspannen blijft. Eerst wordt de hals aangeprikt, daardoor ontspant het paard en laat het gemakkelijk de hals zakken. Daarna worden de spieren op de overgang tussen achterhand en rug aangeprikt, dit zorgt voor algehele ontspanning in de rug en bilspieren. Daarna wordt het hele paard afgegaan. Alle spieren worden afgevoeld en zo nodig behandeld. De rug rondom de zadelplek is het meest gevoelig, deze wordt als laatste gedaan. Op deze manier blijft het paard gedurende de gehele behandeling rustig en ontspannen.

Waarom de combinatie chiropractie en dry needling?

In mijn eigen behandeling combineer ik chiropractie en dry needling. Waarom vullen deze twee methodes elkaar zo goed aan? Chiropractie heeft veel invloed op de kleine spieren rondom de wervelkolom die zorgen voor coördinatie en stabiliteit. Deze spieren hebben invloed op het zenuwstelsel, maar ook geven deze kleine spieren op hun beurt weer informatie door aan de grotere spieren die eromheen liggen. De coördinatie en het gebruik van het lijf worden beïnvloed door deze kleine spieren te behandelen. Het paard zal een nieuwe, soepelere manier van bewegen aanwennen in de dagen na behandeling.

De grote spieren zijn de spieren die je vanaf de buitenkant kunt zien: de spieren die verantwoordelijk zijn voor de grote bewegingen en die vooral kracht leveren.

Door behandeling van de kleine spieren rondom de wervelkolom, zullen de grote

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

hoe ben ik in aanraking gekomen met dry needling?

Helaas begint het bij mijn eigen lichamelijke klachten. Ik heb al zeven jaar een blessure aan mijn rechterschouder door een ski-ongeluk. Inmiddels had ik al bijna geaccepteerd dat mijn schouder nooit meer helemaal de oude zou worden. Ondanks vele behandelingen bij fysiotherapeuten, chiropractoren en osteopaten (wat heb ik niet geprobeerd?) werd het maar niet beter. Tot mijn fysiotherapeut iets nieuws voorstelde… dry needling! De eerste behandeling vond ik verre van prettig. Elke keer als er een naaldje in mijn schouderspier werd gezet, trok de spier even kort samen. Na de behandeling had ik aardig wat spierpijn. Maar een dag later bewoog mijn schouder opeens een stuk soepeler. Dat was wel vaker gebeurd na zware massage van de fysio, maar deze keer hield het aan. Na nog een paar behandelingen was mijn schouder zo goed als hersteld. In een gesprek met een bevriende topsporter kwam ik er achter dat dry needling inmiddels een veel gebruikte methode is in de sportwereld.

In mijn hoofd begon het gelijk te ratelen: “Hoe kon ik dit integreren binnen mijn eigen chiropractische behandelingen”? Ik ben iemand die dit soort dingen eerst op zichzelf uitprobeert voordat mijn paard eraan mag geloven.

Op internet vond ik de website van Andrea Schachinger. Zij heeft dry needling aangepast vanuit de humane fysiotherapie en heeft een systeem ontwikkeld voor paarden. Aangezien ik de behandeling zelf verre van prettig vond, wilde ik graag eerst zien hoe paarden er op zouden reageren. Ik kon me niet voorstellen dat een paard dit toe zou staan. Het prikken met naalden en de spieren die zich opeens als een reflex kort aanspannen. De paarden reageerden nauwelijks op de naalden, de spieren ontspanden zich onmiddellijk en zichtbaar. Strakke onderhalzen werden zacht. Een paard dat op aanraking van de rug bijna wilde gaan liggen, liet zich na de behandeling stevig over de rug aaien.

Na een aantal demonstraties was ik overtuigd. Tegenwoordig gebruik ik dry needling regelmatig naast mijn chiropractische behandelingen. Mijn ervaring is dat beide elkaar ontzettend mooi aanvullen.

spieren ook verbeteren. Is een grote spier nu erg gespannen en verzuurd, dan zorgt dat ervoor dat het paard minder makkelijk en soepel zal bewegen. Het is dan heel effectief om deze grote spieren zelf ook los te maken. De grote spieren ontspannen meteen door dry needling en daardoor heeft een chiropractische behandeling een optimaal resultaat. Juist de combinatie van het behandelen van de kleinere spieren rondom de wervelkolom en de grotere spieren aan de buitenkant, maken een behandeling zeer effectief.

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

Ben jij ook benieuwd hoe dry needling jouw paard kan helpen? Op vertoon van dit artikel krijg je bij een chiropractische behandeling eenmalig een gratis dry needling behandeling.

WWW.EQUIMOTION.NL CHIROPRACTIE, DIERENARTS, DRY NEEDLING EN (NATURAL HORSEMANSHIP) TRAINING/REVALIDATIE

35

Voordroogkuil kan schimmelen nadat het pak geopend is. Maar ook op hooi kan de vertering verstoord raken. Beide ruwvoersoorten zijn geschikt voor het paard. Tenminste, als de kwaliteit past bij wat het paard nodig heeft én onbedorven is. Krijgt een paard van het ruwvoer teveel gasophoping, koliek of verandert de mest, dan kan het zijn dat het ruwvoer niet goed afgebroken wordt door de bacteriën in de blinde- en dikke darm. Een andere kwaliteit ruwvoer geef vaak verbetering. Uiteindelijk draait het om de kunst van het maken van goed ruwvoer en de kunde van het beoordelen of het geschikt is voor het betreffende paard.

Mogelijkheden en risico’s van voordroogkuil voor paarden Anneke Hallebeek, dierenarts, specialist veterinaire diervoeding Het ene paard is het andere niet De darmflora is niet bij elk paard gelijk. Na de geboorte zijn er geen micro-organismen in de darmen. Die komen pas binnen als het veulen van alles gaat eten. Zoals de mest van zijn eigen moeder. Dat is dus niet voor niets. In de mest zitten bacteriën uit de darmen. Tijdens de eerste maanden is het darmslijmvlies en milieu zodanig dat bacteriën zich daar kunnen vestigen. Ze gaan een samenleving aan met het veulen. Zij leven van het voedsel dat het paard eet. En de stoffen, die ze produceren bij de afbraak daarvan, komen weer ter beschikking van het paard (energie). Bepaalde bacteriën blijven in de darm anderen stromen er doorheen.

Een variatie van soorten blijft achter. Goede en minder goede.

Zolang de minder goede in de minderheid blijven, is er geen probleem. De verhouding tussen deze groepen kan bepalen hoe snel het paard verkeerd reageert op bepaald soort voer.

Als voer wat sneller afbreekbaar is of besmet is met schimmels, kan het evenwicht bij het ene paard eerder naar de verkeerde kant doorslaan, dan bij het andere paard.

Eenmaal een wat labiele darmflora kan betekenen dat dit altijd zo blijft. Met pro- of prebiotica zijn bepaalde groepen bacteriën te stimuleren, maar stop je met toevoegen dan vervalt het weer in de oude situatie. Voor deze paarden kan een kleine verandering in de kwaliteit van het ruwvoer dus grotere gevolgen hebben, dan voor paarden met een stabiele darmflora.

Situatie en paard zijn bepalend Voordroogkuil en hooi zijn beiden ruwvoersoorten die je aan

36

paarden kan voeren. De variatie in kwaliteit, maar ook de variatie in behoefte en gevoeligheid van het paard, maakt dat er geen standaard advies is om óf voor hooi óf voor kuil te kiezen. Vaak maak je de keuze op basis van de praktische omstandigheden. Bij onvoldoende opslagruimte kies je voor plastic balen. Uiteindelijk is het natuurlijk het paard dat de doorslag geeft. Geeft voordroogkuil keer op keer koliek of teveel mestwater, dan is de overkapping voor droge opslag van hooi zo gemaakt.

De theorie Hooi en kuilvoer zijn geconserveerde grasproducten. De conserveringsmethode van hooi is “drogen”. Bij een hoog droge stofgehalte (> 80-85%) is er onvoldoende vocht voor bacteriën of andere micro-organismen om te groeien. Is het gras onvoldoende droog (denk aan binnenzijde grasstengels) dan ontstaat er schimmel in de baal. Te nat opgeslagen hooi gaat vaak eerst broeien. Broei betekent dat de oxidatie in de plantencellen nog steeds doorgaat. Energie en vooral eiwitten gaan verloren en er ontstaat warmte. Weinig broei kan niet veel kwaad, maar de voederwaarde daalt wel. Het risico van broei is dat er daarna vaak schimmels groeien.

Komt er vocht (damp of regen) op de baal dan schimmelt de buitenzijde. Schimmel ruikt muf en zurig en kan zwart of wit of kleurloos zijn. Schimmelstof komt vrij bij schudden van het hooi, dit kan luchtwegklachten geven bij het paard. Schimmel kan ook leiden tot diarree of koliek. Voordat hooi van het land gehaald wordt, moet het dus kurkdroog zijn (kunst van de boer!).

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

Kuilvoer, graskuil, voordroogkuil zijn termen die door elkaar Laat het paard niet zelf selecteren wat wel of niet goed voor hem heen gebruikt worden voor hetzelfde product. Kuilvoer is mis. Als ze honger hebben eten ze ook beschimmeld voer op! gras geconserveerd door “licht drogen en verzuren”.

Fotograaf: Jan Hulsen Ontstaan om het weerrisico van het hooien te verminderen schimmel liggen op de loer. Is het meer dan 85% droge stof en een rijker product te maken voor de hoge voerbehoefte dan is het echt hooi. Om daar plastic omheen te wikkelen van melkkoeien. Het gras blijft korter op het land liggen tot lijkt weinig zinvol, behalve wellicht om het buiten op te een droge stofgehalte tussen de 30-60%. Daarna wordt het slaan. Het risico van schimmel duikt dan weer de kop op, gras luchtvrij samengeperst en ingepakt. Op het gras leven omdat condens de binnenzijden van het plastic nat maakt. verschillende bacteriën. De gecreëerde omstandigheid, Toch zijn er volop goed geslaagde voordroogkuilen voor zuurstofarm en licht vochtig, is het ideale klimaat om paarden, vaak relatief droog (60-65%) en licht verzuurd (pH melkzuurbacteriën te laten groeien en niet de rond 5,5-6). De variatie in partijen, maakt de boterzuurbacteriën of de rottingsbacteriën. geschikte keuze lastig. Je moet wel goed in De verzuring die ontstaat door de staat zijn de kwaliteit te controleren. Bij melkzuurproductie conserveert het gras.

"GOEDE VOEDING aankoop is dat niet te doen. Een Indien zuurstof het pak binnenkomt DRAAGT ENORM BIJ voerhandelaar zou eigenlijk een analyse (gaatjes), is de kans groot dat schimmels AAN HET WELZIJN moeten kunnen overleggen. Op de analyse gaan groeien (zuurstof nodig). Is het gras te staat het droge stof gehalte, de zuurtegraad, nat bij het inpakken dan kunnen EN DE GEZONDHEID de ruwe celstof en het suikergehalte, maar boterzuurbacteriën of rottingsbacteriën VAN PAARDEN. ook het ammoniakgehalte. Ammoniak is een groeien en het product bederven. Is het gras bijproduct van eiwitafbraak dat ontstaat te droog, dan groeien de melkzuurbacteriën DIT GELDT tijdens bederf. Een hoog ammoniakgehalte minder goed. Zijn het lange, harde, droge NADRUKKELIJK BIJ geeft aan dat de conservering niet goed grasstengels dan kan het moeilijker PAARDEN MET gelukt is. Maar let op, nadat de analyse is zuurstofvrij gemaakt worden vanwege de gedaan kan het product veranderen of het veerkracht bij het samenpersen, en is de kans LICHAMELIJKE monster voor analyse is op een verkeerde op broei en schimmelgroei groter. Het maken PROBLEMEN. plek genomen en niet representatief. Blijf van een goed geconserveerde kuil komt dus dus alert op wat je ziet en ruikt. De geur van best nauw (kunst!).

EIGENAREN EN voordroogkuil is fris-licht zurig. Zodra de DIERENARTSEN HEBBEN frisheid ontbreekt, is het een ouder product De praktijk GROTE BEHOEFTE of kan het minder goed zijn. Het wil niet Nu je weet hoe de conservering werkt in hooi direct zeggen dat je paard daar meteen en graskuil, wekt het waarschijnlijk geen AAN MEER KENNIS problemen mee krijgt. Stinkt het voer, dan is verbazing dat het zogenaamde ingepakte EN GOEDE PRODUCTEN, het niet goed meer. hooi (‘haylage’), een veel gebruikte term voor WAAR IK MET VEEL PLEZIER zeer droog voordroogkuil, een redelijk risicovol product is. Want gras droger dan 65Totaal plaatje EN INZET MIJN BIJDRAGE 70% verzuurd minder (pH 5,5-6,5). Hoe goed Droge stofgehalte en zuurtegraad zeggen AAN LEVER." geconserveerd is het dan eigenlijk? Broei en nog niet alles. De verteerbaarheid en het

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

37

mengen. Voor paarden die “koliekgevoelig” zijn, moet je dit zelfs twee weken volhouden om de darmflora te laten aanpassen aan het nieuwe soort voer. Goed voeren gaat niet alleen om het soort voer, de hoeveelheid voer, maar ook over hoe en wanneer je dit aanbiedt. Voeren is dus een hele kunst!

Dit artikel is eerder als blog verschenen op de blog-site van Anneke Hallebeek. Kijk voor meer interessante voedingsverhalen op www.annekehallebeek.com Fotograaf: Jan Hulsen

effect op de darmflora of de mest wordt ook beïnvloedt door het vezelgehalte (ruwe celstof), de hoeveelheid eiwit en het aandeel suikers. Tenslotte moet het paard gewend zijn aan een bepaald ruwvoer, oftewel moet de darmflora geleidelijk zijn aangepast om het voer te kunnen afbreken. Overgang naar ander ruwvoer met andere eigenschappen kan altijd weer leiden tot een verteringsstoornis omdat de bacterieflora tijd moet krijgen zich aan te passen. Is het oude voer bijna op, ga dan minstens 5 dagen oud en nieuw voer

38

Dr. Anneke Hallebeek, dierenarts/ specialist veterinaire diervoeding, is eigenaar van Voedingsadvies Paard én van Sanéqui, dieetvoeders voor paarden.

Ze is actief als onafhankelijk consultant paardenvoeding en geeft behalve directe adviezen aan particulieren en professionele bedrijven ook lezingen en cursussen voor uiteenlopende doelgroepen, zoals dierenartsen en paardeneigenaren en schrijft ze regelmatig artikelen over actuele voedingsonderwerpen in populaire paardentijdschriften. www.voedingsadviespaard.nl | www.sanequi.com

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

Verschillende bekapmethoden onder de loep

Natuurlijk zonder ijzers Liesbet Mallekoote

De overgang van ‘traditioneel’ naar een meer natuurlijke manier van paarden houden begon bij mij aan de onderkant: de hoeven van mijn paard. En gek genoeg werd ik op het spoor gezet door een Amerikaanse vriend, die helemaal niets met paarden heeft. Hij vroeg me eens: “Waarom staan bijna alle paarden in Nederland eigenlijk op hoefijzers?” Omdat ik daar, met al mijn paardrijervaring, geen goed antwoord op wist, begon op dat moment mijn zoektocht naar het juiste alternatief.

Wie op internet de woorden ‘ijzerloos’ en ‘blootsvoets paard’ intikt, komt al snel op allerlei paardenfora terecht waar levendige discussies worden gevoerd over de voor- en nadelen. Ook vind je sites over verschillende bekapmethoden en over hoefschoenen. Om een beetje duidelijkheid te scheppen, bespreek ik hier de bekendste stromingen.

hun paard niet geschikt zijn om blootsvoets te gaan.

Gelukkig zijn er andere methoden die misschien wel bij je paard passen. Opvallend is dat vrijwel al die methoden hetzelfde uitgangspunt hebben: het nabootsen van natuurlijke slijtage, zoals bij een in het wild levend paard, in combinatie met veel bewegingsvrijheid en natuurlijke voeding.

Natuurlijk kun je, als je paard ijzers heeft en je daar vanaf wilt, gewoon je hoefsmid vragen de ijzers te verwijderen en je paard te bekappen. Duizenden manegepaarden lopen al jaren vrij probleemloos op deze manier over allerlei ondergronden. Een nadeel van deze manier is dat de hoeven vaak te lang worden en gaan scheuren of brokkelen. De hoefsmid komt immers maar eens in de acht tot tien weken en als je alleen maar over zachte ondergronden rijdt, slijten de hoeven minder hard dan ze groeien.

Strasser

Dit is een van de redenen waarom sommige mensen weer snel teruggrijpen op het hoefijzers, met het argument dat de hoeven van

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

Een bekende en al lang bestaande methode is die van Dr. Strasser. Hiltrud Strasser is een Duitse dierenarts die al zo’n dertig jaar onderzoek doet naar hoeven en hoefproblemen.

De Strasser-methode imiteert de natuurlijke slijtage van de hoef en verbetert het hoefmechanisme en de bloedcirculatie in de hoef. De methode is in de eerste plaats ontwikkeld om paarden met serieuze hoefproblemen, zoals hoefkatrolontsteking, snel weer gezond te maken.

Door een vaak ingrijpende eerste bekapping, waarbij onder meer de verzenen worden verlaagd en de

39

hoeven kan ontwikkelen. De zachte Nederlandse bodem en een gebrek aan beweging zouden dat verhinderen. Om het paard pijnloos en zonder problemen te kunnen berijden, zullen Natural Balance-hoefverzorgers dus, als het nodig is, een ijzer adviseren.

Mustangs

zool holler wordt gesneden, kan je paard in het begin een tijdje gevoelig lopen. Deze gevoeligheid is volgens Dr. Strasser acceptabel, omdat niet de bruikbaarheid van het paard, maar zijn gezondheid voorop staat. En daarvoor zijn soms rigoureuze stappen nodig. Overigens wordt de methode ook steeds vaker toegepast bij gezonde paarden, maar dan in een wat mildere vorm. De bekapping wordt uitgevoerd door gecertificeerde Strasser-hoefverzorgers, die om de zes weken je paard bekappen. Aangezien Strasser aanraadt ongeveer één maal per week de hoeven te raspen, is het van belang dat je ook zelf leert de hoeven te onderhouden en problemen vlug te herkennen.

Natural Balance Natural Balance is een tweede stroming die je kan tegenkomen tijdens je zoektocht op internet. De Amerikaanse hoefsmid Gene Ovnicek is de man achter deze methode. Vijf jaar lang bestudeerde hij mustangs in het wild. Hij zag dat deze paarden niet alleen op hun hoefwand liepen, maar dat vooral de zool en de straal de grond raakten. Door de natuurlijke hoefvorm na te bootsen, landt het paard automatisch op de achterkant van de hoef en kan hij gemakkelijk afrollen. Hierdoor worden de gewrichten en pezen minder belast.

Verder zag Ovnicek bij alle wilde paarden een verharding op de toon. Dit is het punt waar de hoef tijdens het lopen ‘afwikkelt’. En dit is ook de plek waar volgens de Natural Balance-methode het toongedeelte van het ijzer moet liggen. Inderdaad, Ovnicek heeft een speciaal hoefijzer ontwikkeld dat de natuurlijke afwikkeling nabootst.

Daarmee past hij niet helemaal in deze opsomming van alternatieve bekapmethodes. Het door Ovnicek ontwikkelde ijzer is afgerond naar de nagelgaten toe, zodat het lijkt op een normaal afgesleten, onbeslagen hoef. De reden dat de Natural Balance-methode soms naar het ijzer grijpt, is omdat volgens Ovnicek niet elk paard sterke en gezonde

40

De Wild Horse Trim van de Amerikaanse hoefsmid Jaime Jackson en de White Line-methode van Pete Ramey zijn eveneens gebaseerd op de natuurlijk gevormde hoef van wilde mustangs. Door regelmatig vijlen wordt geprobeerd deze natuurlijke hoefvorm te benaderen. Bij de Witte Lijnmethode staat voorop dat gevoeligheid zoveel mogelijk moet worden voorkomen. Zo blijft het paard graag in beweging en zorgt het vanzelf voor een goede doorbloeding van de hoeven. De gezondheid van de witte lijn, de verbinding tussen de hoefwand en het hoefbeen, geeft volgens Ramey aan of het paard hoefproblemen heeft. De manier van bekappen wordt hierop aangepast, zodat de witte lijn de kans krijgt te herstellen.

In Nederland is de laatste jaren het Natuurlijk Bekappen in opmars. Deze manier van bekappen is gebaseerd op de Witte Lijnmethode van Ramey. Kenmerken van natuurlijk bekappen zijn een afgeronde hoefwand op gelijke hoogte met de zool, lage hielen en niet snijden in de zool of straal.

Ilona Kooistra en Frans Veldman van Paard Natuurlijk hebben de methode zodanig aangepast, dat je het gemakkelijk zelf kunt leren. In hun boek ‘Natuurlijk bekappen’ leggen ze op een toegankelijke manier de theorie uit. Na een schriftelijk examen kun je in een dagcursus zelf leren bekappen. Vervolgens kun je thuis aan de slag met je eigen paard. Voorwaarde is dat je paard redelijk normale hoeven heeft, zonder ernstige problemen. De cursus levert niet genoeg kennis om zelf met probleemhoeven aan de gang te gaan.

Professionals Wil je liever niet zelf bekappen, of heeft je paard een probleem dat je niet zelf kunt oplossen, dan zijn er diverse professionele bekappers te vinden die dat werk kunnen overnemen. Vaak werken deze volgens een van de bovenstaande methoden, of een (eigen) variant daarop. Veel van deze methodes gaan er wel vanuit dat je ook zelf wat doet. Door regelmatig tussen de bekapbeurten door een vijl over de hoef te halen, slijten de hoeven van je paard alsof hij elke dag over een rotsbodem klautert. Het klusje is dan ook vlug geklaard. Rij je veel over harde ondergronden of staat je paard regelmatig op een verharde uitloop, dan heb je waarschijnlijk nog minder werk. Natuurlijker dan dat kun je het niet krijgen: in plaats van het te imiteren, profiteren de hoeven van je paard dan van echte natuurlijke slijtage.

Liesbet Mallekoote www.woordenrijk.nl) is freelance tekstschrijver en journalist. Ze schrijft onder meer voor het tijdschrift Paard&Leven.

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

41

Je hebt vast wel eens gehoord dat paarden mensen spiegelen. Het paard is de ‘spiegel van de ziel’ wordt er ook wel gezegd. Maar wat betekent dat nou eigenlijk? En wat kan je daar van leren? Paardencoach Wendela den Tonkelaar legt uit hoe dit werkt.

Do it for the horse…

5 tips om met Herken je één van deze situaties?

1

2

3

4

42

Je rijdt door het bos als er ineens een toerist uit de bosjes springt met een fototoestel. Je schrikt je rot!

Je paard springt met vier benen tegelijk de lucht in.

Je begint te lachen om de gekke situatie. Meteen ontspant je paard zich en begint te proesten.

Je wil je paard uit de wei halen op een dag dat je eigenlijk geen tijd hebt. Jouw paard laat zich vandaag echter bijna niet vangen en lijkt alles expres 10x zo langzaam te doen als normaal.

Je hebt jouw paard een nieuwe grondwerk oefening geleerd. Het gaat geweldig! Totdat er een aantal stalgenoten komen kijken. Je wordt zenuwachtig en ineens lukt er niets meer, zelfs niet de simpelste dingen.

Je hebt iets vervelends meegemaakt en bent verdrietig.

Op stal doe je alsof er niets aan de hand is, maar je paard heeft het meteen door. Hij komt naar je toe in de wei en blijft net zo lang bij je staan totdat je tranen weer opgedroogd zijn.

Als je deze situaties herkent dan ben je ‘gespiegeld’ door een paard. Onder ‘spiegelen’ verstaan wij (paardencoaches) de reactie van het paard op de gevoelens van de mens.

Hierbij kan het paard de mens in gedrag spiegelen door hetzelfde gedrag te laten zien als de mens. Of juist precies het tegenovergestelde gedrag (het spiegelbeeld).

In het eerste voorbeeld laat het paard precies hetzelfde gedrag zien als zijn ruiter. Hij schrikt als de ruiter schrikt en ontspant als de ruiter ontspant (door het lachen). In het tweede voorbeeld reageert het paard op de gehaastheid van zijn eigenaar met het tegenovergestelde gedrag (langzamer worden). Het paard reageert op je gevoelens, ook als je deze niet bewust laat zien (zoals in voorbeeld 3 en 4).

Vanwege het talent om te spiegelen worden paarden met veel succes ingezet in bedrijfstrainingen, therapie en coachingssessies. Wij mensen zijn ons voor een groot deel

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

Je kan veel leren van de spiegel die jouw paard jou voorhoudt.

Hiervoor kan je de volgende 5 tips gebruiken:

1

Leer zo veel mogelijk over de taal van paarden, zodat je kan ‘lezen’ wat jouw paard te zeggen heeft.

2

Laat je niet afleiden tijdens de omgang met je paard. Anders is de kans groot dat je belangrijke feedback van je paard mist.

3

Ontdek hoe jouw paard zich in een kudde paarden gedraagt, zodat je weet welk gedrag bij het karakter van jouw paard hoort en welk gedrag een reactie (spiegel) is op jou.

4

Als je paard een opvallende reactie laat zien neem dan even een time-out en bedenk wat dit zou kunnen zeggen over jou. Wat kan jij van dit gedrag leren over jezelf?

5

Let in het dagelijks leven op situaties waarin mensen hetzelfde op jou reageren als jouw paard.

Kijk of je de lessen die je van je paard leerde (zoals geduld, aandacht, contact, etc) ook op mensen kan toepassen.

and do it for the human! paarden te leren over jezelf niet bewust van ons gedrag (wel 95% van ons gedrag is onbewust!). Dit betekent dat we niet weten hoe we overkomen op anderen, welke gevoelens ons in de weg zitten, op welke manier we het onszelf moeilijk maken en hoe we het onszelf veel makkelijker kunnen maken.

Kortom, als je openstaat voor de spiegel die het paard jou voorhoudt dan zal je merken dat paarden ons net zo veel te leren hebben als wij hen (misschien wel meer!). Door de 5 tips toe te passen ontdek je welke spiegel het paard jou voorhoudt. Hierdoor zal je jezelf ontwikkelen en een stabieler, gelukkiger persoon worden. Als je ook andere mensen deze paardenspiegel wil laten ervaren dan kan je overwegen om zelf paardencoach te worden. Hoe je dat doet leg ik uit in een gratis audiotraining (mp3), die je kan downloaden op www.paardencoachtips.com/gratistelesemina . ©Wendela den Tonkelaar, Onbewuster, 2014

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

Over de auteur: Drs. Wendela den Tonkelaar is psycholoog en een van de bekendste paardencoaches van Nederland.

Zij is auteur van het succesvolle ebook ‘Spiegelen’ dat ruim 3000 keer gedownload is. In haar eigen bedrijf Onbewuster coacht zij managers met behulp van paarden. Daarnaast begeleidt zij paardencoaches om nog beter te worden in hun vak en leidt ze nieuwe paardencoaches op. Ze levert een actieve bijdrage om het vakgebied van de paardencoaching te professionaliseren door het publiceren van (gratis) artikelen, ebooks, audio trainingen en videomateriaal. Wendela staat bekend om haar nuchtere, gestructureerde aanpak en de snelle resultaten die ze bereikt.

Meer informatie: Gratis audio training (mp3) ’10 tips om paardencoach te worden’: www.paardencoachtips.com/gratis-teleseminar Gratis video’s over paardencoaching: www.youtube.com/WendeladenTonkelaar Boeken over paardencoaching: http://paardencoachtips.com/category/paardencoachboek/ Gratis ebook over ‘Spiegelen’: www.onbewuster.nl/gratis-ebook Informatie over Wendela’s paardencoaching: www.onbewuster.nl/diensten

43

CO LUM N Partnerkeuze Weet je dat je relatie met paarden véél zegt over je relatie met mensen? En dat je zelfs je partner kunt uitzoeken aan de hand van met welk paard je het best door één deur kan? Of andersom, dat kan natuurlijk ook. Nu maar hopen dat mijn man dit niet leest.

Psychologisch onderbouwd is het niet, moet ik bekennen, maar toch ben ik er vrij zeker van.

Het kwartje viel een paar weken geleden, tijdens mijn paardenvakantie samen met Eveline. We analyseerden een beetje waarom wij al zoveel jaar zo goed samen kunnen werken. Ik ben van nature niet iemand die beslissingen neemt en de leiding wil hebben. Ik volg liever en ben dan ook heus heel trouw (zij het wat chaotisch). Niet zo gek dat zowel mijn man als mijn beste vriendin beiden van nature leiders zijn. Niet bijzonder dominant, maar ze nemen allebei zonder moeite de leiding als dat nodig is.

Natuurlijk, Eveline en ik doen alles gezamelijk, maar als het wat lastig wordt, dan schuif ik graag de boel door naar haar en zij wacht niet graag op mijn besluiteloosheid.

Nu terug naar de paarden. Het afgelopen jaar had ik een erg moeilijke beslissing te nemen, ik nam afscheid van mijn paardenmaatje, Shanna, met wie ik zeven jaar lang een relatie heb opgebouwd. Misschien ken je Shanna nog van een van de demonstraties van EquiSense in 2010, 2011 en 2012. Een vurige, maar vooral ook onzekere dame, die constant bevestiging vroeg en vrijwel onafgebroken argwanend en angstig om zich heen keek. Zeven jaar lang heb ik geprobeerd om te worden wat ik van nature niet ben en haar te maken wat zij van nature niet was. Ik wat meer leider, zij wat relaxter.

Tot ik vorig jaar besefte dat het een gevecht was tegen mezelf, dat ik niet kon of moest willen winnen. Ik kreeg een paard te leen dat zelfredzaam en stoer was en een air had van "hey man, chill es een beetje". Inmiddels heb ik dit paard mogen kopen. Ook nu werk ik aan mijn leiderschap, maar het is voor dit paard niet van levensbelang. Het is vooral voor mezelf wel handig als ik kan bepalen waar we heen gaan en wanneer er gegrazen wordt.

Shanna vond onlangs ook een nieuw huis, bij een vrouw die haar zonder erover na te denken houvast en leiding biedt. Precies de persoon die ik altijd probeerde te zijn. De persoon die Shanna zo nodig had. Iedereen blij, toch?

Thuis speelt de vraag soms : wat eten we vandaag? Waarop mijn man de koelkast niet eens opentrekt, maar gewoon een pizza besteld. Even later vraag ik mijn nieuwe paard: wat gaan we doen?

Een domme vraag, vindt hij: "je weet toch ook wel dat ik vandaag een paar tonnen omgooi, vervolgens in het zand plof, waarna jij mij mag ontzanden. Volg je me?" Zucht... jahoor, ik volg.

Sandra Boertien

44

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4

INSTRUCTEURS Sporthorsemanshipunited Horsemanship, dressuur en wedstrijdsport. Les aan huis, 5 day Intensives en clinics ORUN gediplomeerd, Coach Dressage Naturally - www.sporthorsemanshipunited.nl

Paard & Ruiter Natuurlijk Natural-horsemanship voor ultieme veiligheid, plezier en vooruitgang met je paard.

GRATIS introductieles? Ga naar: www.prnatuurlijk.nl

Helping Hands On Horses Cranio Sacraal Therapie voor Paard, Hond en Mens & Instructie aan ruitercombinaties. wwww.helpinghandsonhorses.com - tel: +31 (6)25561228

Equicampus Mentaal en fysiek gezond trainingsprogramma voor ruiter en paard, onder het motto Play & Performance, voor elke discipline.

Kim Steutel Lessen in Natural Horsemanship, Natural Gymnastics & klassieke dressuur. Specialist in trailerladen. www.equi-unity.nl - kim@equi-unity.nl

Sincerita Probleemoplossende lessen klassieke dressuur op basis van anatomie en biomechanica met veel oog voor de interactie tussen mens en paar. - www.sincerita.nl

HOPE for Horses introduceert: Horse Minding Instructie.

Horse Minding is een combinatie van Natural Horsemanship, Klassieke Rijkunst, bewustwording en 'gewoon' lekker paardrijden. www.hopeforhorses.nl

Natural Western Riding Center Linda Polak: Chris Irwin / Centered Riding - Josselien Janssens: EponaQuest (L. Kohanov) - Natural Western Riding Center, Aalsmeer, linda@naturalwestern.nl - 06-51225728

E Q U I D AY - M A G A Z I N E 2 0 1 4 E Q U I D AY MAGAZINE 2014

45