LAINOA JANEZ
Poesia, 30
Obra honen edozein erreprodukzio modu, banaketa, komunikazio publiko edo aldaketa egiteko, nahitaezkoa da jabeen baimena, legeak aurrez ikusitako salbuespenezko kasuetan salbu. Obra honen zatiren bat fotokopiatu edo eskaneatu nahi baduzu, jo CEDROra (Centro Español de Derechos Reprográficos, www.conlicencia.com; 91 702 19 70 / 93 272 04 47).
1. argitalpena: 2015eko azaroan
Azaleko irudia: Elena Laura Azalaren diseinua: Iturri Maketazioa: Erein © Juan Kruz Igerabide © EREIN. Donostia 2015 ISBN: 978-84-9109-046-5 L. G.: SS-1291/2015 EREIN Argitaletxea. Tolosa Etorbidea 107 20018 Donostia T 943 218 300 F 943 218 311 e-mail: erein@erein.eus www.erein.eus Inprimatzailea: Itxaropena, S. A. Araba kalea, 45. 20800 Zarautz T 943 835 008 F 943 130 822 e-mail: edizioak@itxaropena.net www.itxaropena.net
Juan Kruz Igerabide
LAINOA JANEZ
Ut pluvia poiesis; poesia euri da erdi bi egina.
EURIA ERDI BI
Euria memorian erdi bi egina min eta musu-muinka tantarik tanta. Memoria eurian urtaroz urtaro atzeraka lainoa janez ahanzturaren kontra: udazken, uda eta udaberri, eta negu denboran galdua. Lainoa janez, zahartzaroa.
–9–
LAGUNAREN EMAZTEA Mameni
Euria ari du hilerrian eta zu ez zaude zutik. Lagunaren besoak tinko eusten dio aterkiari apur bat aldameneraturik, beste beso baten sostengu balitz bezala, urte luzez landutako keinu gorputzean betiko itsatsia, zu bezala etzan dadin arte honezkero. Ezin besterik esan euriaren otoitz pean.
– 10 –
UDAZKENEKO HAIKUA
Negarra idor: orbela han-hemenka lanbro-egarri.
– 11 –
DESERTUKO KANTHOREA
Itogin da ahotsa basamortuko harean: poesia. Ez den euri baten epifania kimerikoa, erditzear zegoen euri-jasa batetik tindatzaile baten eskuak hegan ehizatua. Zer esan bila nabil, arima busti batek aintzat har nazan. Orube idor bati begira nago; lehen baratze zen, orain etxe-hezur abandonatua.
– 12 –
GAITZAITORTZA EMILY DICKINSONEN LIBURU IREKIAREN AURREAN
Ahanztera kondenaturik, itxaropenak bitan erdibitzen du hasperena: irrika eta maiteuzte. Zuk ere ahaztuko nauzu nahiz eta masailak oraindik guri-guri dituzun nire memoriaz; horra hor lehen zimurra, zaputzaren errekastoa. Gehiago ez didazu eskutik helduko nigandik beste noraez batera abiatzerakoan. Zoaz lasai; ez dizut negar-harrika emango.
– 13 –
UDAZKENEKO IBILALDIA, SCHOPENHAUER BESAPEAN
Euria zeharkatzen du udazkenak; hodeiek, sorbaldak makur, azala botatzen dute soroen gainera, hil-atorra lisatu berria. Bizitza, borondate euritsua eta irudikapen iheskorra. Orbela zanpatuz zatoz niri eskua emanda lizardiurdinez jantzia, keinuetan metaforak korapilatuz zizpuruari eusteko, eta horrela, nahi gabe, mundua irudikatzen duzu. Utzidazu Schopenhauer-en liburua, joan al zaizu saihetseko ziztada hura?, eta esadazu nor duzun lankide berri hori ni baino gazteagoa eta alaiagoa.
– 14 –
EURIA BEKAINETAN
Bekainak elkarri esku emanda doaz, zerura bidean ahizpa, mila bider elkarrekin kakotuak euriteen mugan; euria eta ortzia erdibana dituzte, Rothkoren monokromia oroiheskor hori etenez, etenez eta nahigabeen bektore ekipolenteak haizatuz. Aireko arte garaikidea, euria. Hain odol gorri honek beltza dirudi analisia egiteko ateratzen didatenean, Rothkoren koadroa xiringa barruan, eta erizainaren bular bektorialak ene hasperenaren pare-parean, agure lizun alaena! Iruditzen zait oraingo honetan dena positibo irtengo zaidala.
– 15 –
DARDARA ISILA
Dardara isila hosto grisetan; udazkenak altzairu zorrotzez zulakatuak ditu, ene arima bezala. Arestian distiraz beteriko hostotzan bizi ondoren, amaierara bideraturik daude atezu, zain. Besarkada galduak iragan lanbroan. Isilik nago, dardaratan. Oroit beza arima lainotuak.
– 16 –
AIREA NEGARREZ
Hunkitu egiten nau euriak bere orratz piercing cantabile horiekin; ziztada bakoitzean urtu egiten dira larruazala laztanduz, lozorrotik ateratzen naute ukitze hutsarekin min ematen duen errealitate honetara; tanten barruan munduak ageri dira negurako argi-ments; belarmintz-ur dira euriaren malkoak goseak dauden haurrentzat gaizki kalkulatutako latitudeetan; Chopinen Nocturno bat dabil Esne Bidean zehar, lur hartu gabe; hauxe da, orduan, mundua; hauxe naiz, orduan, ni; airea negarrez dago edo itxura egiten ari da. Airearen negarra eta nire tristura ez dira soka berekoak. Nirea litio falta besterik ez da, edo laztan bat edo besterena.
– 17 –
GLAZIAZIOAREN AURRETIK
Ezer hutsalik ez dago urrea banatzen duen euri gorrian: ur-arrasto luzeak, argi mardula, urrezko bihurguneak. Nire oinak ilunabarrerantz doaz ekaitzaren ostean, Turner-en atzetik lanbro artean dirdaika. Bizitza makurtu egiten da euritearen ondoren; tantei helduta geratzen da, itxaropen gordin bati bezala. Atzo nirekin zeunden, hipoteka baten pare, gaur du muga epeak, bihar izotza sartuko da gu bion tartera. Zure izter artetik uxatua, babestuko nauen leize batera noa su apur bat egitera. Hantxe itxaron behar ea zer dakarren glaziazioak.
– 18 –
HAIZEEN IPARRERANTZ
Euriaren adats luzea haizeen iparrerantz hedatzen da, zazpi izurritez zipriztindutako herrialdeetatik ihesi. Oteizaren Jainkoak ipar-mendebalean dirau, eta harengana noa balantzaka, pare mugikorrean bermaturik. Hegoalderago, berriz, zeruertzak akuaforte bat margotzen du adats ubelez, eta udazkena hanka-puntetan igarotzen da gaztaina-morkotsen gainetik, izan-nahia ziztatuz izan gabe garenoi. Izan ala izateari eman, Hamlet, galdetzen dio bere buruari erretiroa hartzera doan batek.
– 19 –