Obra honen edozein erreprodukzio modu, banaketa, komunikazio publiko edo aldaketa egiteko, nahitaezkoa da jabeen baimena, legeak aurrez ikusitako salbuespenezko kasuetan salbu. Obra honen zatiren bat fotokopiatu edo eskaneatu nahi baduzu, jo CEDROra (Centro Español de Derechos Reprográficos, www.conlicencia.com; 91 702 19 70 / 93 272 04 47).
Liburu honek Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politika Sailaren diru-laguntza jaso du.
1. argitalpena: 2018ko azaroan
Azala eta barruko grafismoa: Janire Soldevilla Azala eta liburuaren diseinua: Erein Maketazioa: Erein Azaleko argazkia: Iñaki Eskubi Barruko argazkiak: Alberto Arizkorreta © Zigor Iturrieta © EITB © Argitalpen honena: EREIN. Donostia 2018 ISBN: 978-84-9109-346-6 L. G.: SS-1228/2018 EREIN Argitaletxea. Tolosa Etorbidea 107 20018 Donostia T 943 218 300 F 943 218 311 e-mail: erein@erein.eus www.erein.eus Inprimatzailea: Gertu inprimategia Zubillaga industrialdea, 9 20569 Oñati, Gipuzkoa T 943 783 309 F 943 783 133 e-mail: gertugrafika@gmail.com www.gertu.net
ZIGOR ITURRIETA
Liburu hau nire aitari eskaini nahi diot, berak bere Bakalao de Bilbao liburuxkarekin neri egin bezala. Baina baita nire amari, berak dena eskaini bai dit.
erein
ATARIKOAK
T
xiki-txikitatik ezagutzen dut Zigor Iturrieta. Durangoko Kurutziaga ikastolako sasoietatik, ze orduan nire alaba nagusiaren gela berean ibilitakoa da, eta Milak eta nik, gainera, ikastolako jantokiko umeentzat sukaldari beharra egiten genuen han. Zigor ume-umetatik izan da oso mutiko alegrea, eta oso berbalduna ere bai. Halakoxea jarraitzen du izaten. Jolas-orduan eta eguerdietan, gainerako umeak beste dibertimendu batzuetan ibiltzen ziren bitartean, askotan etortzen zen guregana sukaldera, eta han ibiltzen zen, guri laguntzen. Akorduan daukat, anekdota moduan, umeak jantokian aurrera eta atzera ibiltzen ziren eguerdi zaratatsu haietako batean, makarroi kazuela bat zelan hartu zuen Zigorrek, guri lagundu guran. Kazuela hura handia zen guretzat ere, ohituta geunden arren, eta erraldoia izango zen berarentzat. Lurrera jausi zitzaion oso-osorik. Burdin hotsa eta makarroiak zabaldu ziren sukaldetik hasita inguru guztian zehar. Gizarajoak disgustu itzela hartu zuen. Dena esan behar badizuet, halaxe ikusten dut orain nire burua liburu honetarako testu hau idazten: umetan Zigor makarroi kazuelarekin moduan. Ez dakit handitxo geratzen ez ote zaidan. Baina mutikotan ikastolako jantokira etortzen zen ilusio berarekin jo du guregana, libururako sarrera guk idatzi behar diogula eskatzera. Milak eta biok mutikotatik ikusten genuen sukaldea gustatu egiten zitzaiola. Eta igarri ere egin genion, bai, izan ere, sukaldaritza eskolan ikasten hasi zen
handik gerora. Eta sukaldari ikasketak amaitu zituenean, ordurako gaztetuta, praktikak egiten kanpoan ibili zen, hor zehar. Baina orduan ere, etxera etortzen zenean, hurrengo egunean goizean goizetik etortzen zitzaigun bisitan ikastolako jantokira, hutsik egin barik, Eubatik Durangora, batzuetan bizikletan eta beste batzuetan mendirik mendi txakurra lagun hartuta. Emozionatuta gelditzen ginen gu. Gainera, opari moduan, berak egindako trufak ere ekartzen zizkigun! Halako bisita batean esan zigun etxetik irten aurretik amari zelan komentatu zion:“Banoa nire ikastolako andrak bisitatzera!�. Mutikotan moduko gizon bota zigun zelan esan zion amari bazetorrela ikastolako jantokira:“Ze ni sukaldaria naiz zuei esker�. Oso zalameroa izan da beti Zigor. Baina nik pentsatzen dut benetan esaten zuela sukaldari guri eskerrak den kontu hori. Eta gu pozik gelditu ginen bisita haren ostean, egun osorako. Eta berdin pozten gara gaur ere, ordutik hona egin duen bidea ikusita. Orain, gainera, sukaldari bakarrik ez. Beste zeregin batzuetan ere badabil, bere umetako alaitasun eta berbarako erraztasun horrekin.Telebistako aurkezle ikusi dugu azken urteetan, eta, orain, liburu bat idazteko lana ere hartu ez du ba! Lantzean behin, gainera, batek edo bestek esaten digu telebistako programan aipatu gaituela Zigorrek Mila eta biok, eta ahoan trufa zaporea egiten zaigu orduan, irribarrea gorde ezinda. LOURDES ARANO
Z
igorrek esan zidanean liburu bat idazten hasia zela, eta hitzaurrean anekdotaren bat edo beste kontatzeko gugan pentsatu zuela, asko poztu nintzen, bai horixe! Umea zelarik ezagutu nuen Ikastolan. Alaia, berritsua, maitagarria zen. Sukaldearekin nahiko txikitatik konektatu zuen Zigorrek. Akorduan daukat, mailaka izaten zutela bazkaltzeko mahaiak ipintzeko ardura, baina berak gurago izaten zuen (berak esaten zuen moduan) “sukaldean zerbaitetan lagundu: hau zelan? beste hori zegaittik holan? nik badakit arroz esnie katiluetan ipintten…”. Holako egun batean, bere anaia Aitorrek lanean ikusi zuen sukaldean eta ez zigun esan ba: “etxean golpe zorririk ez dau joten eta hemen…”. Beste batean (zortzi-hamar bat urte izango zituen orduan Zigorrek), kanpoan euria zen eta hara zer esan zigun: “Nik jakin dot eurije ein bidabela, gure Ainhoa egunokaz bioline jo ta jo dabil, ta derrigor eurije ein biher ba!”. Baina, dena da esatekoa, sasoi hartan ez baitzen normala izaten eta, Zigorrek etxetik ere bazekarren ikasia, goizean goizetik hasita ondo jan behar zela (zukua, bokadilotxoa, esnea, jogurta zein dena delakoa…). Haien etxean ohikoa zen ondo gosaldu beharra, eguerdira arte goserik ez izateko. Errefrau bat
datorkit gogora:“Umearen zentzuna, etxean entzuna”. Eta Jose Luis datorkit gogora. Kurutziaga Ikastolan, gurea sukaldeko lana izan arren, hartu-eman zuzena izaten genuen ikasleekin. Eta holako batean, sukaldean agertu zen, goiz erdi batean: “Elkarrizketa bat eittera gatoz, gure aldizkarirako, arin-arin eingu”. “Nun jaio zinen? Abadiñoko Mendiola auzuen”. Non bizi nintzen ez zuten galdetu, bazekiten eta, San Migeletako jai egitarauak ez zirela falta izaten sukaldean. “Nun ikasi zendun?”, eta nik lehenengo, ezer ikasten hasi baino lehenago, gustatu egin behar dela esaten nien. Eta niri gustatu egiten zitzaidala. “Hortik aurrera, ba ikastaro batzuk, asko irakurri, eta gainerakue hemen, ikastolan, zuokin”. Hau ez dakit eurei esan nien edo ez, baina eurengandik asko ikasi nuen, asko. Psikologia ere bai, neurri batean. Umeei entzun eta erantzutea plazer hutsa zen niretzat. Horra ba, Zigorrek sarritan esana da geu izan ginela bere erreferenteak, eta ni benetan pozik, gure amak esaten zuen moduan: “Eztitten”. Segi ba jo ta ke, jarraitu lanean Zigor! Eskerrik asko. MILA SALTERAIN
AURKIBIDEA UDABERRIA UDABERRIKO LEHEN PLATERAK 1. ARROZ ENTSALADA IZOKIN KETUAREKIN 2. IDIAZABAL GAZTA ETA ESPINAKA KROKETAK 3. BAKAILAOZ BETETAKO PIPERRAK 4. MALKO ILARRAK URDAIAZPIKO ETA ARRAUTZAREKIN 5. GARI ZAINZURIEN RISOTTOA BAKAILAO KOKOTXEKIN
10 12 14 16 18
UDABERRIKO ARRAINAK 1. LUPIA ETA PISTO MILORRIA 2. ANTXOA TORTILLA 3. TXIPIROI TAGLIATELLEAK ARRAUTZA BARRUBETEAREKIN 4. URRABURUA BARAZKIEKIN ETA ITSASOKO ESPAGETIEKIN 5. MUSKUILU KRUXPETAK
20 22 24 26 28
UDABERRIKO HARAGIAK 1. TXAHAL BUZTANA SALTSAN 2. ARANPASEZ BETETAKO UNTXI ERREA BELAR ALIOLIAREKIN 3. ZERBAZ BETETAKO OILASKO PAPARRA LABEAN 4. ARRAUTZAK ESPINAKA ETA BEXAMELAREKIN 5. ARKUME HAZIGURUIN SALTEATUAK GAZTAREKIN
30 32 34 36 38
UDABERRIKO POSTREAK 1. KREMAZKO BILKARIAK EDO TUTUAK 2. TXOKOLATE BONBA 3. TXOKOLATE ETA JOGURT GUTIZIA 4. AMAMAREN BIZKOTXOA 5. OGI TORRADA BARRUBETEAK ARRAUTZA-ESNEEKIN
40 42 44 46 48
UDA UDAKO LEHEN PLATERAK 1. BAKAILAO ENTSALADA EPELA, PIL-PIL OZPIN-OLIOAREKIN 2. BEHI GAZTAZ BETETAKO ZERBA-ORRIMAMIAK ZERBAZKO BOLATXOEKIN 3. TOMATE ZOPA HOTZA HEGALUZEAREKIN 4. BARAZKI ETA PESTO ZOPA BEGANOA 5. PISTO ETA ARROZ TINBALA
52 54 56 58 60
UDAKO ARRAINAK 1. LEGATZ KANELOIAK PIKILLO PIPER SALTSAREKIN 2. BERDELA SESAMODUNAK KUIATXO ETA AZENARIO ESPAGETIEKIN 3. OLAGARROA LABEAN ERRETA GARAGARDOAREKIN 4. BAKAILAO KOKOTXAK ERROTARI PERRETXIKOEKIN 5. ATUN TATAKIA
62 64 66 68 70
UDAKO HARAGIAK 1. TXERRI SOLOMO ERREGOSIA BATATA ERREEN GAINEAN 2. TXISTORRAZ BETETAKO ARRAUTZAK PATATA PURE BEREZIAREN GAINEAN 3. OILASKO BULARRA BETEA 4. ARRAUTZA ESKOZIARRAK 5. GERNIKAKO PIPERRAK BILDOTS HANKAZ BETETA
72 74 76 78 80
UDAKO POSTREAK 1. ARDO BELTZEAN BUSTITAKO UDAREAK ARROZ ESNEAREKIN 2. SAGAR BUDINA 3. MUXIKA OPILA 4. SAGAR ETA ARBENDOL KRUNBLEA 5. BABARRUN ETA TXOKOLATE TRUFAK
82 84 86 88 90
UDAZKENA UDAZKENEKO LEHEN PLATERAK 1. ONDDOAK LABEAN ERRETA 2. TXAHAL AZPIZUNEZKO CARPACCIOA,TOMATEZKO OZPIN-OLIOAREKIN ETA GAZTA EZKATEKIN 3. ZARTAGINEAN EGINDAKO PIZZA 4. ONDDOZ BARRUBETETAKO TXERRI HANKAK ENTSALADAN 5. ESKAROLA NAPOLITAR ERARA
94 96 98 100 102
UDAZKENEKO ARRAINAK 1. SARDINA ERREAK GUAKAMOLEAREKIN 2. BAKAILAO TORTILLA BOILURRAREKIN 3. LEGATZ XERRA GAINERREAK 4. OLAGARROA EZPELETAKO PIPERREZ EGINDAKO SALTSAN 5. OTARRAINXKA KURRUSKARIAK ITSASKI MAIONESAREKIN
104 106 108 110 112
UDAZKENEKO HARAGIAK 1. ENTREKOTA ERROMERO ERARA KALABAZA PUREAREKIN ETA AZA KONPOTAREKIN 2. ASKOTARIKO HARAGI BIRRINEZTATUAK, MOJO BERDEAREKIN ETA PATATA ERREEKIN 3. TXERRI MASAILAK SALTSAN, UDAZKENEKO BARAZKI PAPILLOTEAREKIN 4. TXAHAL MUTURRAK SALTSAN 5. OILASKO ERRULO BETEA
114 116 118 120 122
UDAZKENEKO POSTREAK 1. ARBENDOL ETA ESNE KONDENTSATUZKO KREMA KARAMELIZATUA 2. ARROZ ESNE KOPA LIMOI INFUSIOAREKIN 3. AZUKRE ETA GLUTEN GABEKO BROWNIEA 4. FRUTAZKO ENTSALADA ERRUSIARRA 5. LARANJAK EZTIAREKIN, OLIBA OLIOAREKIN ETA GATZAREKIN
124 126 128 130 132
NEGUA NEGUKO LEHEN PLATERAK 1. BROKOLI ETA PATATA PASTELTXOAK 2. BORRAJA ETA OTARRAINXKA NAHASKIA 3. AHATE ETA GARAGAR ENTSALADA EPELA, ARDO KARAMELUZKO OZPIN-OLIOAREKIN 4. GARIZUMAKO TXITXIRIOAK 5. ZIAZERBA ETA MAHASPASA KANELOIAK
136 138 140 142 144
NEGUKO ARRAINAK 1. BAKAILAO KOKOTXAK SALTSA BERDEAN PATATEKIN 2. BERDEL HANBURGESAK 3. LASAGNA BEGANOA BOLONIAKO ERARA 4. BAKAILAO TRIPAKIAK ETA MUTURRAK BIZKAITAR ERARA 5. PIL-PIL EZKONTZA
146 148 150 152 154
NEGUKO HARAGIAK 1. DATILEZ ETA ZIAZERBAZ BETETAKO INDIOILAR BULARKIA LARANJA SALTSAREKIN 2. TXAHAL TAJINA SAGAR ETA ARANPASEKIN 3. ARABAR ERRIOXAKO ARDOTAN ERREGOSITAKO TXERRI SAIHESKIA 4. TXERRI ESKALOPE SANDWICHA 5. TXISTORRAZ ETA ONDDOZ BETETAKO PIPERRAK
156 158 160 162 164
NEGUKO POSTREAK 1. TXOKOLATE MIKATZ BUDINA, KAKAO ZURI SALTSA GAINEAN 2. SAGAR BRIKA GAZTAREKIN ETA MUGURDIEKIN 3. TXOKOLATE ETA INTXAUR PASTELTXOAK MENDAFIN ETA JOGURT SALTSAREKIN 4. KREMAZKO TOSTADAK EUSKAL ERARA 5. FRUITU LEHOR ETA DATIL TURROIA
166 168 170 172 174
Udaberriko errezetak
IKUSI BIDEOA:
UDABERRIKO LEHEN PLATERAK
Xxxxxxxx ARROZ ENTSALADA IZOKIN KETUAREKIN
Osagaiak ARROZA, 200 g IZOKIN KETUA, 100 g ESKAROLA, 50 g ARTO GOZOA, 50 g ILARRAK, 80 g PIPER GORRIA, 50 g OLIBA BELTZAK, 50 g CHERRY TOMATEAK, 150 g
BARRENGORRIAK, 4 ale GARI ZAINZURIAK, 4 ale SOJA LEZITINA, 20 g GARAGAR LEGAMIA, 15 g OLIBA OLIOA, 60 g MODENAKO OZPINA, 20 g GATZA
EZ BADUZU… Arrozik, erabili pasta, artatxikia, artobeltza edo antzeko zerbait. Eskarolarik, erabili uraza. Izokin keturik, erabili beste arrain ketu bat. Soja lezitinarik, ez erabili. Garagar legamiarik, ez erabili.
Nola prestatu
Jarri sutan urez betetako lapiko bat, eta, irakiten hasten denean, egosi arroza 20 minutuz. Hoztu, eta ipini katilu handi batean. Moztu izokin ketua, piper gorria, olibak, Cherry tomateak eta eskarola, eta gehitu arrozari. Gehitu arto gozoa eta ilarrak ere. Nahasi olioa, ozpina, garagar legamia eta soja lezitina, ozpin-olio bat prestatzeko. Bota erdia arrozari, eta nahasi ondo osagai guztiak. Moztu gari zainzuriak eta barrengorriak, eta salteatu zartagin batean.
UDABERRIA
Zerbitzatu arroz entsalada plater batean, barrengorri eta gari zainzuri epelak gainetik botata eta prestatutako ozpin-olioaz onduta.
10
AITOR GOROSABEL, SU TA GAR MUSIKA TALDEKO ABESLARIA.
IKUSI BIDEOA:
UDABERRIKO LEHEN PLATERAK
IDIAZABAL GAZTA ETA ESPINAKA KROKETAK
Osagaiak URIEN IDIAZABAL GAZTA, 100 g ESPINAKA FRESKOAK, 150 g ARDI ESNEA, 1 L GURINA, 110 g IRINA, 120 g IRINA, OGI BIRRINDUA ETA ARRAUTZAK, ARRAUTZAZTATZEKO GATZA ETA PIPERBELTZA
EZ BADUZU‌ Ardi esnerik, erabili behi esnea edo edari begetal bat. Espinaka freskorik, erabili izoztuak. Gurinik, erabili margarina edo etxean duzun olio bat. Idiazabal gaztarik, erabili gustuko duzun beste gazta bat.
Nola prestatu
Jarri sutan urez betetako lapiko bat gatz apur batekin, eta, ura irakiten hasten denean, egosi espinakak pare bat minutuz (zenbatu denbora espinakak uretara bota eta ura berriro irakiten hasten denetik). Hoztu ur hotzarekin; ondo xukatu, eskuez estututa, eta moztu txiki-txiki. Gorde gerorako. Bota ardi esnea lapiko batera, eta berotu su bizian. Bitartean, urtu gurina su ertainean beste lapiko zabal batean. Behin gurina deseginda, gehitu irina, eta ondo erregosi pare bat minutuz, irinari gordin kutsua kentzeko. Esnea bero dagoenean, gehitu apurka irin eta gurin nahasketari, eta nahasi ondo hagaxka batekin. Behin esne guztia botata, erantsi espinakak eta gazta, eta nahasi ondo. Ondu gatzez eta piperbeltzez, eta utzi su motelean irakiten 10 bat minutuz (mugitu etengabe).
UDABERRIA
Igurtzi erretilu bat gurinez edo olioz, eta bota hara bexamel orea; bertan eduki, hoztu arte. Hoztutakoan, egin nahi duzun tamainako bolatxoak, eta pasatu irinetan, arrautzetan eta ogi birrindutan (ordena horretan). Jarraian, frijitu oliotan su bizian, eta atera sukaldeko paper gainera, gehiegizko olioa kentzeko. Zerbitzatu.
AITOR URIEN ARTZAI, URIEN GAZTAK.
12
IKUSI BIDEOA:
UDABERRIKO LEHEN PLATERAK
BAKAILAOZ BETETAKO PIPERRAK
Osagaiak PIKILLO PIPERRAK, 8 ale OLIBA OLIO BIRJINA, 200 ml PARE BAT BARATXURI ALE
Bakailao betegarria prestatzeko BAKAILAO GEZATUA, 200 g OLIBA OLIO BIRJINA, 250 ml BARATXURI ALE BATZUK TIPULIN BAT PARE BAT PIPER BERDE OLIBA OLIOA PERREXILA GATZA
EZ BADUZU‌ Tipulinik, erabili tipula. Pikillo piperrik, erabili berdeak, sasoia denean; hala eginez gero, lehenengo oliotan frijitu.
Nola prestatu
Txikitu pare bat baratxuri ale, eta jarri sutan zartagin batean 200 ml oliba oliorekin. Baratxuria dantzan hastean, gehitu pikillo piperrak, eta utzi su eztian kozinatzen 30 bat minutuz. Eman buelta noizean behin. Prest daudenean, xukatu olioa, eta gorde gerorako. Moztu txiki-txiki tipulina eta piper berdeak, eta erregosi ondo su eztian oliba olio apur batekin. Jarri lapiko bat su txikian 250 ml oliba oliorekin eta baratxuri ale batzuekin. Baratxuriak gorritzen hastean, itzali sua, eta utzi olioa epeltzen. Atera baratxuria lapikotik, eta sartu bertan bakailaoa. Jarri berriro su eztian, eta utzi bakailao poliki-poliki kozinatzen 5 bat minutuz. Itzali sua, eta utzi bakailaoa lapikoan, olioa epeldu arte. Atera bakailaoa beste lapiko batera; gehitu tipulina eta piper berde erregosia, eta birrindu eta ondo nahasi dena sardexka batekin.
UDABERRIA
Hartu iragazki bat; sartu bakailaoa kozinatzeko erabilitako olio epeletan, eta eman bueltak zirkuluan, pil-pil saltsa egiteko. Erantsi pil-pil saltsa bakailao eta barazki nahasketari, baina tamainan, ez baitu oso isurkari gelditu behar. Ondu dena gatzez, eta bete piperrak. Berotu piperrak labe ertainean, eta zerbitzatu, sobera geratutako pil-pil saltsaz lagunduta.
AIMAR IRIGOIEN, HARRI JASOTZAILEA.
14
IKUSI BIDEOA:
UDABERRIKO LEHEN PLATERAK
MALKO ILARRAK URDAIAZPIKO ETA ARRAUTZAREKIN
Osagaiak MALKO ILARRAK, 300 g (leka eta guzti) URDAIAZPIKOA TIPULIN BAT PATATA, 100 g 2 ARRAUTZA OLIBA OLIOA GATZA
EZ BADUZU‌ Malko ilarrik, erabili ilar normalak edo izoztuak. Tipulinik, erabili tipula. Leka saldarik, erabili ura edo barazki salda.
Nola prestatu
Aletu ilarrak, eta egosi lekak edo zorroak urez betetako lapiko batean 30 minutuz, leka salda egiteko. Txikitu tipulina, eta jarri beste kazola edo zartagin batean erregosten olioa apur batekin.
UDABERRIA
Zuritu patata, eta moztu xerra finetan.Tipulina erregosita dagoenean, gehitu patatak, eta erregosi pixka bat gehiago. Jarraian, estali aurretik prestatutako leka saldarekin, eta utzi 6-8 minutuz egosten. Patatak prest daudenean, ondu gatzez, eta gehitu ilarrak. Eman pare bat buelta zartaginean, eta apurtu arrautzak gainean. Bota gazta arrautzei; jarri tapa zartaginari, eta eduki su ertainean 4 bat minutuz, arrautzak eginak egon arte. Bota gainetik perrexil txikitua, eta zerbitzatu.
ARRATE IMAZ, LORATU.
16
IKUSI BIDEOA:
UDABERRIKO LEHEN PLATERAK
GARI ZAINZURIEN RISOTTOA BAKAILAO KOKOTXEKIN
Osagaiak ARROZA, 300 g TIPULA TXIKI BAT GARI ZAINZURIAK, 6 ale BAKAILAO KOKOTXAK, 12 ale GURINA, 70 g BARAZKI SALDA, 800 ml ARDO ZURIA, 100 ml GAZTA PARMESANOA, 100 g OLIBA OLIO BIRJINA GATZA ETA PIPERBELTZA
EZ BADUZU‌ Gari zainzuri freskorik, erabili kontserbakoak edo zainzuriak. Bakailao kokotxarik, erabili legatzarenak. Barazki saldarik, erabili haragi salda edo ura. Gurinik, erabili margarina. Gazta parmesanorik, erabili beste gazta birrindu bat. Barazki jaleek garagar legamia erabil dezakete.
Nola prestatu
Moztu tipula, eta erregosi olio pixka batekin. 5 minutu igarotakoan, gehitu gari zainzuriak moztuta. Utzi erregosten minutu batzuk.
UDABERRIA
Su bizian jarrita, gehitu arroza, eta erregosi pixka bat. Bota ardoa gainetik, eta utzi ondo murriztu arte egosten. Jarraian, busti apurka-apurka salda beroarekin, arroza mugitzeari utzi gabe. Ez bota salda guztia kolpean; bota pixkanaka burruntzi batekin, ura behar duela ikusi ahala. Erdi egina dagoenean, ondu gatzez eta piperbeltzez.
18
18 bat minutu igaro ostean, kendu sutik, eta gehitu gurina eta gazta. Ondo nahasi, eta utzi pare bat minutuz pausatzen. Bitartean, busti zartagin bat olio tanta batekin, jarri su bizian eta kozinatu bakailao kokotxak, minutu bat alde bakoitzetik. Plateraren erdian risottoa eta inguruan kokotxak jarrita, zerbitzatu.
ARITZ URDANPILLETA, ELIKASPORT KIROL ZENTROKO ARDURADUNA.
IKUSI BIDEOA:
UDABERRIKO ARRAINAK
LUPIA ETA PISTO MILORRIA
Osagaiak LUPIA BAT TIPULINA, 100 g PIPER BERDEA, 50 g KUIATXOA, 100 g TOMATE BAT
PARE BAT BARATXURI ALE PIPERMIN MUTUR BAT OLIBA OLIO BIRJINA MODENAKO OZPINA GATZA ETA AZUKREA
EZ BADUZU… Lupiarik, erabili sasoiko beste arrain bat: berdela, legatza, bisigua… Tomaterik, erabili tomate saltsa.
Nola prestatu
Garbitu lupia, eta atera bi solomoak. Jarri burua eta hezurdura lapiko zabal batean; bete urez; barazkiren bat eskura izanez gero (tipula, azenarioa, porrua, perrexila…), gehitu hori ere, eta egosi 30 minutuz. Iragazi, eta gorde gerorako. Txikitu tipulina laukitxotan, eta jarri erregosten oliba olio pixka batekin. Ondoren, moztu piper berdea tamaina berean, eta gehitu tipulinari. Moztu kuiatxoa ere tamaina berean, eta gehitu aurreko bi osagaiei. Bukatzeko, zuritu tomatea eta kendu haziak, moztu laukitxotan, eta gehitu aurreko guztiari. Ondu gatzez eta, behar badu, baita azukrez ere, eta utzi ordu erdiz goxo-goxo erregosten. Jarri sutan lupiaren salda duen lapikoa, eta ipini gainean metalezko iraztontzi bat. Moztu bitan lupiaren bi solomoak (oso handiak badira, egin zati gehiago; 8x8 cm-ko zatiak behar dira), eta jarri iraztontzi barruan. Ipini tapa lapikoari, eta egosi lurrunetan 6-8 minutuz.
UDABERRIA
Prest dagoenean, atera lupia erretilu edo plater batera, eta bota gainetik ozpin txorrotada bat eta gatza. Jarri zartagin bat su bizian oliba olioarekin, eta, olioa berotzean, bota baratxuri aleak xerratan moztuta eta pipermina. Baratxuria gorritzean, bota olio bero hori lupiari kontu handiz. Jarri plater batean bi lupia zati, zati bakoitzaren gainean pistoa eta gainean beste lupia zati bat, txapel gisa. Bota gainetik lupia eduki dugun platerean geratu den zukua, eta zerbitzatu.
NAIA ALZOLA, KIROLARIA.
20