Standard 14 shkurt 2015 by Eris Bleta

s o c i a l e i d e & d e b a t j a v o r kronika e ditës

Dëmshpërblimi i të përmbyturve Rama dorëzon 400 krerë dele në fermën e Ferrasit, mesazhi politik: Ka rëndësi ku e hedh votën

drafi I qeverisË Intervista, Alibeaj: Formulat për zgjedhjen e Presidentit, pse mazhoranca nuk e heq dot Nishanin

Alarmi Grabiten 100 mln lekë në mes të ditës, rrëmbehen nga makinat e blinduara

f. 4>>>

f. 3>>>

f. 9>>>

f. 8>>>

Shpërthimet me tritol Shoqërohet në polici pronari i telefonit që u përdor për shpërthimin e tritolit

GAZETë E përditshme E shtunë 14 shkurt 2015 NR: 3233, ÇMIMI 20 LEKË ÇMIMI për maqedoni dhe greqi 1 euro www.standard.al e-mail: info@standard.al marketing@standard.al Botim i “standard”

Origjinale nga Vatikani Raportim te pragu i shtëpisë Nga Artan Fuga

faqe 20-21>>> f. 22>>>

Energjia/ Ja procedura e plotë, si do ta përfitojnë kompensimin pensionistët

gossip f.16-17>>>

Telefonata që e la gojëhapur Angela Martinin

speciale

Samanta me sesion hot f.13>>>

Fatos Kongoli

A ka shkruar një roman për bijën e Enver Hoxhës?!

cmyk

Zbulohet dokumenti

Papa i kërkon Skënderbeut si t’u mbledhë taksat shqiptarëve

f. 14-15>>>

komenti

Javor

E shtunë, 14 shkurt 2015

Në fokus

Javor Aktualiteti i ditës Demshperblimi i te permbyturve

Kosova ka nevojë për ndihmë Dhjetëra mijëra kosovarë e kanë braktisur muajt e fundit shtetin më të ri të Evropës. Pa ndihmë masive nga BE-ja dhe SHBA-ja eksodi masiv nuk do të ndalet, mendon Robert Schwartz

Rama dorëzon 400 krerë dele në fermën e Ferrasit, mesazhi politik: Ka rëndësi se ku e hedh votën “Çdo familje, që ka pësuar dëme në gjënë e gjallë, do të dëmshpërblehet për çdo krerë të humbur, ashtu edhe për dëmet në prodhim”

Shperthimet

Gjuta u shoqërua mbrëmjen e 11 shkurtit. Publikon në “Facebook” foto nga dhoma e paraburgimit. Nuk pranon të ketë dijeni për shpërthimet. Shoqërohen edhe të tjerë

Kopertina Origjinale e Vatikanit

Një letër e Papa Kalistit III drejtuar Skënderbeut Një letër nga arkivat e Vatikanit, ekskluzive për “Standard” nga studiuesi Etnor Canaj

Gossip Telefonata që e la gojëhapur Angela Martinin Ka postuar një fotografi në rrjetet sociale në të cilën ka marrë një pozicion mjaft seksi.

Supermodelja më e vjetër në botë Carmen Dell’Orefice, bukuria e lindur e New York-ut, ka qenë cover i “Vogue” për herë të parë në...

eriferia juglindore e Evropës ndihet e braktisur nga Bashkimi Evropian. Sërish. Dhe si gjithmonë ndodh e njëjta lojë. Të frymëzuar nga ideja evropiane, popujt përpiqen për demokraci, për pavarësi dhe mirëqenie. Por vetvetiu kthesa politike, reformat ekonomike dhe sociale në ish-shtetet socialiste nuk kryhen. Gjermania, Bashkimi Evropian premtuan ndihmë dhe i mbështetën pak a shumë shtetet në Evropën Juglindore. Përmes një “Pakti të Stabilitetit për Evropën Juglindore”, të kufizuar në kohë, pas luftërave në ish-Jugosllavi do të mbështetej financiarisht nga BE-ja, tranzicioni në demokraci dhe në ekonominë e tregut në rajon. Por tek njerëzit nuk mbërritën shumë para. Jo vetëm sepse ngado që ta ktheje, paratë nuk mjaftonin, por edhe sepse shumë nga këto para, për shkak të kontrolleve sipërfaqësore nga donatorët, u zhdukën në kanale të errëta. Dështimi ekonomik dhe korrupsioni në këto vende nga njëra anë, ngurrimi për investime nga Perëndimi i pasur dhe një papunësi masive nga ana tjetër bënë që shumë njerëz të zhyten në varfëri e mjerim. Dhe që të marrin rrugët e të largohen.

Zhvillimi në Kosovë ka shumë modele Shembulli më i fundit është Kosova. I gjithë diskutimi i ministrave të Brendshëm të BEsë për liberalizimin e politikës së vizave është i tepërt. Jeta në Kosovë është po kaq e sigurtë apo e pasigurtë për qytetarët e saj sa ç›është për njerëzit në Serbi, në Maqedoni ose në Shqipëri. Është varfëria ajo të cilën shumë kosovarë nuk e

durojnë dot më. Në fillim largohen nga mjerimi personat me pozicionin më të dobët social shpesh janë romët. Por shpejt janë edhe të rinj të shkolluar mirë që ndjekin thirrjen për një jetë më të mirë në një vend të BE-së. Kjo, megjithëse e dinë se kuota e pranimit të kërkesave për azil është gati zero dhe shumica kthehen pas. Për BE-në, por edhe për SHBA-në, vala e re e refugjatëve nga Kosova duhet të jetë një thirrje e re për t’u zgjuar. E disata thirrje? Me ndihmë masive perëndimore ngritën në këmbë një shtet, shanset e të cilit për të mbijetuar, pa një mbështetje të vazhdueshme dhe afatgjatë ekonomike dhe politike, ishin që në krye të vogla. Brukseli dhe Uashingtoni mbajnë edhe më tej përgjegjësinë që të mos e lënë vetëm shtetin më të ri të Evropës. Por Kosova nuk është aspak shembulli i vetëm për një politikë të gabuar zhvillimi në mes të Evropës. Bullgaria dhe Rumania, më vonë i gjithë Ballkani Perëndimor u afruan sipas një skenari të ngjashëm, me ngurrim dhe shpesh me pengesa shumë të mëdha me BE. Kjo në një kohë kur një pakt solidariteti ngjashëm si taksa e solidaritetit që paguhet në Gjermaninë Perëndimore për ish-RDGJ-në - do të kishte qenë për njerëzit në Evropën Juglindore me siguri më efektiv.

Gjermania mund të ishte model Këtu nuk është fjala për t’i paraqitur gjërat më bukur se janë. Edhe nga Lindja e Gjermanisë pati migrim të madh në Perëndimin më të pasur. Por ikje masive nuk pati kurrë. Dhe rritja ekonomike e dukshme e shpejtë në lan-

det lindore të Gjermanisë ka çuar në shtimin e investimeve, papunësia mbeti nën kontroll, rrethanat jetësore mund të krahasohen me Perëndimin e Gjermanisë. Një zhvillim të tillë, njerëzit në Evropën Juglindore nuk guxojnë ta ëndërrojnë. Gjithçka që dëshirojnë ata është një jetë në dinjitet në atdhe. Për aq kohë sa kjo nuk do të arrihet në plan afatshkurtër, shumë vetë do të marrin rrugën e migrimit. Edhe nga Kosova. Shumica do të përpiqen të qëndrojnë ilegalisht në vendet e synuara, edhe pasi kërkesa për azil t’u jetë refuzuar dhe të bëjnë punë të zezë. Nga perspektiva e tyre, një jetë e tillë durohet shumë më lehtë se varfëria në shtëpi.

BE duhet të ndryshojë kursin pa humbur kohë BE duhet të pranojë më në fund se politika e tij në periferinë juglindore nuk ishte politika e duhur. Për këtë duhet guxim dhe përgjegjësi politike. Dhe vullnet, që me gjithë krizën akute në Ukrainë dhe në Greqi, ta trajtojë krejt ndryshe temën e migracionit. Thirrja për një “Plan Marshall” (si ai i pas-Luftës së Dytë Botërore për Evropën Perëndimore), ose për një “taksë solidariteti” (si për ish-RDGJ) për shtetet e këtij rajoni nuk është e re. Por duket se atë nuk e ka dëgjuar thuajse askush në BE ose në SHBA. Ose nuk ka dashur ta dëgjojë. Për aq kohë sa të mos duket një zgjidhje që të arrijë vërtet tek njerëzit, në Evropë do të ketë herë pas here grupe të mëdha, që i kthejnë kurrizin vendit të tyre, për t’i shpëtuar varfërisë. Për t’i mundësuar vetes, dhe para së gjithash fëmijëve, një të ardhme më dinjitoze për njeriun.

Tel: 04 22 53 770 Cel: +355 69 40 31 715

Shoqërohet në polici pronari i telefonit që u përdor për shpërthimin e tritolit

Javor

Në PLAN Të PARë

Drafti i qeverise Alibeaj: Formulat e mundshme për zgjedhjen e E shtunë, 14 shkurt 2015

Presidentit, pse mazhoranca s’e heq dot Nishanin “Qeveria ka gjetur zgjidhjen për të “asgjësuar” jo individin, që është President Republike, por të “asgjësojë” Presidencën, duke ia hequr, zbehur, ngushtuar ato kompetenca që ka” Intervistoi Erneta Shevroja

sh-ministri i Drejtësisë, Enkelejd Alibeaj, mendon që Presidenti duhet të vazhdojë të qëndrojë në krye të Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Në një intervistë për gazetën “Standard”, Alibeaj komenton përplasjen e fundit mes Presidentit dhe Kryeministrit. Ai shprehet se mazhoranca praktikisht i ka marrë Presidentit kompetencat dhe jep një arsye pse shumica nuk e shkarkon Nishanin. Alibeaj jep edhe disa formula se si mund të zgjidhet Presidenti dhe të qëndrojë mbi palët politike. Së fundi është bërë publik një dokument analitik nga Ministria e Drejtësisë, ku një ndër pikat propozohet që Presidenti Bujar Nishani, kreu i KLD-së, të mos jetë më në krye të këtij institucioni. Çfarë mendimi keni ju për këtë propozim dhe çfarë pasojash mendoni të sjellë? Media, por edhe Ministria e Drejtësisë nuk e kanë plotësisht këtë dokument analitik. Në këto kushte është e vështirë të japësh një opinion mbi saktësinë apo edhe mbi gjerësinë e propozimit (pra, çfarë ndryshimesh të tjera bashkëshoqërojnë këtë propozim). Ajo çfarë mund t’ju them është se ekspertiza ndërkombëtare (edhe ajo e Komisionit të Venecias) mbështet një propozim, sipas të cilit jo vetëm Presidenti mund të mos bëjë pjesë në KLD, por mbi të gjitha edhe ministri i Drejtësisë nuk duhet të bëjë pjesë në të. Madje, propozohet t’i hiqet e drejta e ekskluzivitetit në rastin e ngritjes së procesit disiplinor ndaj gjyqtarëve. Pra, një propozim i tillë i ekspertizës ndërkombëtare që synon një KLD politikisht neutrale, tashmë është bërë i njohur e madje edhe është mbështetur nga Presidenca në takimin e tetorit të vitit të kaluar të organizuar për reformën në drejtësi. Personalisht jam i mendimit se Presidenti i Republikës duhet të jetë në krye të organit. Pavarësisht nga fakti se mund të jetë përfaqësues i ndonjë force politike, duke qenë se është i vetëm, ai nuk arrin të “ngjyrosë” politikisht organin. Ajo çfarë duhet bërë është që ndoshta duhet t’i “zbehet” kompetenca e fortë dhe ekskluzive që ka për emërimin e gjyqtarëve nëpërmjet dekretimit ose mosdekretimit. Për gjyqtarët është e mjaftueshme të emërohen në bazë konkurrimi dhe me proces transparent. Veç kësaj, KLD-ja duhet të shndërrohet në një organ që funksionon me kohë të plotë. Vetëm kështu roli i saj si organ kolegjial eklipson çfarëdo protagonizmi jo të përshtatshëm, qoftë të Presidentit e qoftë të ministrit të Drejtësisë. Po kështu, ministri i Drejtësisë nuk duhet të jetë pjesë e KLD-së personalisht, por të jetë i përfaqësuar e, veç kësaj, edhe kompetencat e tij duhet të rishikohen. Gjithsesi, vlerësime të plota teknike mund të jepen vetëm kur është e qartë se çfarë ndryshimesh të tjera parashikohen të bëhen paralelisht me atë të mësipërmin. Si e komentoni propozimin tjetër të

Ministrisë së Drejtësisë se Presidenti duhet të zgjidhet me shumicë të cilësuar dhe jo si deri me tani, me shumicë të thjeshtë nga Parlamenti? Formula sipas së cilës, shumicat e cilësuara (3/5 ose 2/3 etj.) në Kuvend prodhojnë presidentë të gjithëpranuar, politikisht virtuozë dhe shtetarë të virtytshëm, në Shqipëri ka dështuar turpshëm. Së paku, në dy raste kjo formulë u testua dhe për mua secili rast nuk prodhoi konsensus, bashkëpunim, marrëveshje. Aspak! Procesi në secilin rast ka qenë jotransparent. Në momentet delikate kur vendosej emri i Presidentit të radhës, fshehtësia, nxjerrja e emrave në mënyrë të befasishme, matjet e forcave brenda grupeve politike, ndonjëherë

Meraku sipas të cilit formula aktuale (zgjedhja në raundin e 5-së me shumicë të thjeshtë) mund të sjellë një President përfaqësues politik të një krahu, mund të zgjidhet me shumë formula të tjera që mund të pasurojnë atë që kemi

edhe “tradhtitë politike” brenda grupeve parlamentare ishin simptomat e procesit zgjedhor presidencial. Diçka aspak higjienike dhe e shëndetshme për sistemin e demokracisë së brishtë parlamentare. Ky sistem vazhdon të jetë ende po aq i brishtë. Rikthimi i asaj formule nuk duket të jetë një zgjidhje e zgjuar. Meraku sipas të cilit formula aktuale (zgjedhja në raundin e 5-së me shumicë të thjeshtë) mund të sjellë një President përfaqësues politik të një krahu, mund të zgjidhet me shumë formula të tjera që mund të pasurojnë atë që kemi. Formula aktuale është e tillë që ngjarjes së zgjedhjes së Presidentit t’i jepet pesha politike dhe pasojat juridike proporcionale, dhe jo si ajo e me 3/5, dështimi i së cilës do të sillte rrezikun e zgjedhjeve të parakohshme, edhe thjesht për papërgjegjshmëri të opozitës. Ndërkohë që mund të ruhet formula aktuale, duke shtuar edhe rregullin se nëse zgjedhja bëhet në raundin e fundit, pra me shumicë të thjeshtë, atëherë dhe vetëm atëherë vendi shkon në zgjedhje të parakohshme. Pra, mjeti i “shantazhit”, i cili duhet të çojë në konsensus, duhet të qëndrojë në dorë të mazhorancës, e cila duhet të zgjedhë ose një president të vetin, ose të shkojë në zgjedhje. Kjo është një nga formulat, por ka shume të tjera. Këto tri ditët e fundit ka pasur një përplasje mes institucionit të Presidencës dhe Kr yeministrisë. Presidenca është

shprehur se mazhoranca kërkon të vërë nën kontroll këtë institucion. Si qëndrojnë këto akuza, sipas opinionit tuaj? Ka tendenca të mazhorancës për të vënë nën kontroll Presidencën? Tendenca dhe jo vetëm tendencë, por veprime konkrete, pra miratime të ligjeve që heqin kompetencat e Presidentit, të cilat i ka marrë po me ligj me parë, tashmë janë disa. Kujtoj atë për KLD-në, atë për Forcat e Armatosura apo edhe ai që flitet ndërkohë për emërim të ambasadorëve. Për këtë çështje nuk ka nevojë për analizë, se tashmë provat janë të bollshme. Kryeministri që ky vend ka aktualisht, duket haptazi që nuk e honeps Presidentin e vendit. Nuk ka me të asnjë bashkëpunim dhe as respektin e duhur në distancë. Vetëm për shkakun se do të ishte një ngjarje politike zhurmëmadhe, kjo mazhorancë nuk ndërmerr hapat për shkarkimin e tij, sepse dëshirën dhe vrullin hakmarrës e ka. Për këtë arsye, ka gjetur zgjidhjen për të “asgjësuar” jo individin, që është President Republike, por të “asgjësojë” Presidencën, duke ia hequr, zbehur, vështirësuar, ngushtuar ato kompetenca që ka. Madje, përdorin edhe citimin e formuar kushtetues, kur thonë se Presidenti ka vetëm ato kompetenca që shpreh Kushtetuta. Në fakt, nuk është aspak kështu, se Kushtetuta në nenin 94 parashikon se

Presidenti i Republikës nuk mund të ushtrojë kompetenca të tjera përveç atyre që i njihen shprehimisht me Kushtetutë dhe që i jepen me ligje të nxjerra në pajtim me të. Pra, Presidenti ushtron kompetenca që i njeh Kushtetuta dhe kompetencat që me ligje të tjera i jepen. Këto të fundit po i krasiten me shpejtësi. Janë shprehur mendime se Presidenti duhet te zgjidhet nga populli ose të paktën të ketë më shumë kompetenca për të kontrolluar Parlamentin. Ju i mbështetni këto opinione? Jam plotësisht dakord. Sistemi parlamentar shqiptar ka treguar se nuk është shumë funksional. Ai nuk krijon frymëmarrje, shpërndarje dhe balancim kompetencash, bashkëpunim dhe dialektike mes institucioneve. Për këtë arsye duhen krijuar pole të tjera pushteti përveç mazhorancave parlamentare. Këto zgjedhje (presidencial dhe parlamentare) nëse bëhen të spostuara në kohë nga njëra-tjetra kanë gjasë më të madhe për të krijuar balancim të pushteteve politike. Në ndihmë të kësaj qasjeje, e këshillueshme do te ishte edhe një reformim i thellë i qeverisjes vendore duke iu dhënë atyre kompetenca reale qeverisëse, pra, duke ia hequr pushtetit qendror dhe kaluar në nivelet e qeverisjes vendore. Sa më shumë qendra pushteti që burojnë nga sovrani të ketë, aq më i fragmentuar do te jetë pushteti politik, formulë kjo që garanton eliminimin e autoritarizmit dhe krijon nevojën reciproke të palëve politike për bashkëpunim. Përfundimisht, zgjedhja e Presidentit prej popullit është e nevojshme në fazën aktuale të zhvillimit të regjimit shtetëror në Shqipëri.

Enkelejd Alibeaj

Në PLAN Të PARë

Javor

E shtunë, 14 shkurt 2015

Demshperblimi i te permbyturve Rama dorëzon 400 krerë dele në fermën e Ferrasit, mesazhi politik: Ka rëndësi se ku e hedh votën

“Çdo familje, që ka pësuar dëme në gjënë e gjallë, do të dëmshpërblehet për çdo krerë të humbur, ashtu edhe për dëmet në prodhim” Gëzim Saliu

everia nisi dje fazën e dëmshpërblimit të dëmeve të shkaktuara nga përmbytja në Jug të vendit, ku ishte Kryeministri Rama, i cili dorëzoi në fermën e fshatit Ferras të Fierit 400 krerë bagëtish. Në kohën që familja Resulaj regjistroi si të humbura si pasojë e përmbytjes së një jave më parë një numër të tillë krerësh, qeveria e kompensoi atë me të njëjtën numër krerësh dele. Në këtë takim, ku kreu i qeverisë shoqërohej nga ministri i Bujqësisë, prefekti i Fierit dhe deputeti socialist Gramoz Ruçi, Rama theksoi se akti i djeshëm ishte jo vetëm një përmbushje e angazhimit të marrë publikisht ndaj kësaj familjeje, por edhe një detyrim i qeverisë ndaj njerëzve të punës. Por ndërkaq, në këtë takim nuk munguan mesazhet politike të Kryeministrit, i cili theksoi se kjo ishte dita, sipas tij, që duhej të mendohej rëndësia e votës në zgjedhje. “Ky është një detyrim yni ndaj këtyre njerëzve. Nga ana tjetër, kjo është dita për të thënë që të gjithë ta kuptojnë se sa e rëndësishme është ajo votë, se ajo votë mund t’i ndryshojë gjërat për mirë apo për keq, se me atë votë ti mund të vendosësh se çfarë drejtimi merr vendi yt dhe se kë ke në krye të vendit tënd, apo se kë ke në krye të punëve që janë punët e mëdha të përfaqësimit”, - deklaroi Rama.

Dëmshpërblimi Sipas kreut të qeverisë, ashtu si familja Resulaj, edhe çdo familje, që ka pësuar dëme në gjënë e gjallë të saj, do të dëmshpërblehet për çdo krye të humbur, sikundër edhe për dëmet në prodhim. “Siç e thamë kur binte shiu i madh, ne nuk do të ikim bashkë me shiun, ne do të jemi këtu edhe kur të dalë dielli, se kemi detyrim të riparojmë të gjitha dëmet në krerë dhe në prodhim. Jemi pranë njerëzve që me duart e tyre duan të ndërtojnë

Kemi detyrim të riparojmë të gjitha dëmet në krerë dhe në prodhim. Jemi pranë njerëzve që me duart e tyre duan të ndërtojnë jetën e tyre

Kryeministri Rama dje në fermën e Ferrasit

jetën e tyre dhe me punën e ndershme duan të ndërtojnë mirëqenien e tyre. Këta janë njerëzit e Shqipërisë që po rilind dhe vetëm kështu mund të rilindë Shqipëria, me këta njerëz dhe me njerëz si këta”, - pohoi Rama. Ndërkaq, Kryeministri iu përgjigj edhe interesimit lidhur

me zhvillimin e bisedimeve me bankat e nivelit të dytë për kreditë e fermerëve, duke bërë të ditur nismën që do të mbështesë rimëkëmbjen e fermerëve të prekura. “Bankat kanë marrë angazhimet e tyre siç ia kemi kërkuar që në fillim. Ndërkohë, me Unionin e Kursim-

Kreditit dhe me fondacionin “Besa”, që janë dy burime shumë të rëndësishme të mbështetjes për fermerët, ne po mbyllim një marrëveshje shumë të rëndësishme, që do të jetë edhe ajo e tëra në funksion të rimëkëmbjes të këtyre njerëzve fantastikë; të këtyre njerëzve që ngrihen dhe ngrysen kokë ulur përpara punës dhe këtyre njerëzve që janë për ne, fuqia reale e transformimit dhe zhvillimit të vendit; të këtyre njerëzve që nuk i bëjnë naze ligjit; të këtyre njerëzve që nuk i bëjnë bisht detyrimeve; të këtyre njerëzve që ashtu siç i përgjigjen çdo detyrimi, ashtu duhet të marrin për çdo detyrim që ka shteti përgjigjen e duhur, përgjigjen vëllazërore, përgjigjen solidare”, - u shpreh ai. Ndërkohë edhe në këtë takim nuk munguan batutat e kreut të qeverisë me banorët, ku këtë radhë duke iu drejtuar njërit prej djemve të familjes, i cili gjatë vizitës së parë ishte shprehur mosbesues se do ta kishte sërish tufën e tij, Rama tha: “Rëndësi ka ta pranosh humbjen me dinjitet”.

1 mln USD për Fierin e Vlorën

Fondi 4.5 mln USD për punësimin: 4 paga bazë dhe 12 muaj sigurime për çdo punonjës të ri Q

everia çel fondin prej 4.5 milionë dollarësh për nxitjen e punësimit nga i cili 1 milion dollarë shkojnë për Fierin dhe Vlorën, me përparësi banorët e zonave të përmbytura. Çelja e fondit u bë e ditur dje nga Kryeministri Edi Rama gjatë vizitës në një fabrikë fason në Fier, e cila ka qenë përfituese gjatë 2014 nga fondi i qeverisë për nxitjen e punësimit. “Në zonat e përmbytura kemi vënë në dispozicion edhe një fond të posaçëm për nxitjen e punësimit. I vihet në dispozicion bizneseve për të rritur punësimin dhe i vihet në dispozicion atyre që kërkojnë punë, për të punuar dhe për të jetuar me punë

të ndershme. Kjo është qasja jonë, që na bën të mundur jo vetëm të shohim si t’ia dalim kur na merr përpara moti i tërbuar, por edhe se çfarë duhet të bëjmë kur del dielli dhe kur duhet menduar për të përballuar me sukses, jo vetëm dëmet e drejtpërdrejta të shkaktuara nga moti, por edhe plagë që kërkojnë një kurim të vazhdueshëm për t’u kuruar në kohë”, - u shpreh Kryeministri. Fondi për nxitjen e punësimit përbëhet nga gjashtë programe të ndryshme, të cilat sipas qeverisë mbështesin krijimin e vendeve të reja të punës, duke subvencionuar punëdhënësit me pagesën e sigurimeve sho-

qërore për një vit dhe katër paga për çdo punonjës të punësuar. Për këtë vit synohet dyfishimi i shifrës së aplikuesve, nga 361 mijë subjekte vitin e kaluar në 700 mijë, me qëllim arritjen në 7 mijë të punësuarve vetëm nga ky fond. “Vetëm në një vit, vitin 2014, kemi shpërndarë një fond nxitjeje të punësimit për 361 subjekte që kanë aplikuar dhe faktikisht, vetëm nga ky fond punësimi janë përfshirë në punë dhe janë tërhequr nga zona e papunësisë 4 mijë punëkërkues. Për këtë vit, fondi i vënë në dispozicion është dyfish i vitit të shkuar dhe programet e nxitjes së punësimit do të zbatohen intensivisht”.

Rama tek biznesi fason në Fier

Javor

Në PLAN Të PARë

E shtunë, 14 shkurt 2015

Marrëveshja e dhjetorit në pikëpyetje, Paloka: Është stopuar gjithçka, tentohet t’i vihet shkelmi

as seancës së fundit të Parlamentit që u karakterizua nga akuza dhe kundërakuza, demokratët kanë filluar të shprehen skeptikë në lidhje me marrëveshjen e arritur në fund të muajit dhjetor të vitit të kaluar. Kreu i grupit parlamentar të PD-së, Edi Paloka, u shpreh se marrëveshjes së arritur vetëm rreth dy muaj më parë, po tentohet t’i vihet shkelmi. “Me këtë marrëveshje mazhoranca ka stopuar gjithçka dhe, me sa duket, edhe nga shfaqja që u dha dje në Parlament edhe asaj do t’i vihet shkelmi”, - tha nënkryetari i PD-së për “Ora News”. “Nëse bëhet

ai dekriminalizim nuk ka pse të gjendemi edhe ne para situatave si të këtyre ditëve të fundit, nuk ka pse ti bëjmë ato debatet në parlament ku kryetari i Qeverisë e fillon dhe mbaron fjalimin me akuza për opozitën”, - vijoi ai, duke dhënë edhe një arsye tjetër që e përforcon këtë mendim sipas tij. “Rama po e tregon që ka një synim, të nënshtrojë duke filluar nga mediat, tek drejtësia dhe çdo pushtet tjetër që ekziston në këtë vend. Për mua sinqerisht e them do të ishte mirë që këtë ta bënte sa më shpejt, sepse sa më shpejt ta bëjë aq më shpejt i vjen fundi”, - deklaroi Paloka.

Matesit inteligjente PD për projektin: Barrë e re për qytetarët. Ministria: Kosto zero për shtetin shqiptar “Matësit janë të manipulueshëm, mund të sjellin ndërhyrje në vlerat e faturave. Efekte negative në shëndetin e njeriut” Erneta Shevroja

Çfarë janë matësit inteligjent?

artia Demokratike ka shprehur mjaft dyshime dje lidhur me matësit e rinj të energjisë elektrike, të quajtur matës inteligjent. Vetëm një ditë pasi Kryeministri Edi Rama bëri të ditur nisjen e projektit pilot me vendosjen e 10 mijë matës të rinj, PD-ja kërkoi të dinte se kush do të paguante për pajisjet e reja të matjes së energjisë elektrike dhe çfarë efektesh pritet të japin, pasi sipas deklaratës të selisë blu, këta matës janë të manipulueshëm dhe kanë efekte anësore në shëndetin e njeriut. “Nëse këta matës tmerrësisht të shtrenjtë, me çmim nga 350-600 euro, do të paguhen nga taksat e qytetarëve, ato do ta shtojnë më tej faturën tashmë të rritur të energjisë, si një haraç i ri që duhet të paguajnë për Edi Ramën. “Dhe sigurisht, nëse do të blihen, kush do t’i blejë, me paratë e kujt do të blihen. A do të blihen ato nga taksat e qytetarëve? Qytetarëve do t’u shtohej një barrë e re, qindra milionë euro, sa është kostoja për matësit inteligjente”, - tha Zana Guxholli. Sipas Guxhollit “matësit inteligjentë kërkojnë shumë investime, rezultojnë me kosto të mëdha, janë të manipulueshëm e të dëmshëm për shëndetin. Pra, përpara se të shpallë me heroizëm projektin, Edi Rama duhet të sqarojë qytetarët e vendit për kostot e mëdha, për gjithë këto pikëpyetje, dhe më e rëndësishmja, nëse paratë për matësit inteligjentë do të dalin nga xhepat e shqiptarëve? Pasi rriti çmimin e energjisë me 25 për qind, pasi detyroi 54 mijë qytetarë të paguanin fatura abuzive e me kamate, për një detyrim të shpallur të paligjshëm që në vitin 2011 nga ERE, pasi rifuti faturën famëkeqe afrofe, pasi solli errësirën dhe burgun për ata që s’kanë mundësi të paguajnë, pasi nuk mbajti asnjë premtim, papritmas Edi Rama lajmëron një gjëmë tjetër”.

Efektet e matësve Sipas qëndrimeve të Partisë Demokratike, matësit inteligjent shkaktojnë efekte negative në shëndetin e njeriut dhe janë të manipulueshëm. Përveç kësaj, sipas Guxhollit, matësit inteligjentë kërkojnë një infrastrukturë shumë të mirë të transmetimit të energjisë elektrike.

Zana Guxholli

Damian Gjiknuri

“OSSHE nuk do t’ua shesë shqiptarëve matësit inteligjentë”

daj deklaratave të PD-së, reagoi edhe OSSHE, duke i cilësuar ato akuza dhe shpifje që pengojnë rimëkëmbjen e kompanisë. OSSHE theksoi se “nuk do t’ua shesë shqiptarëve matësit inteligjentë, po do t’i ketë në pronën e saj dhe financimi i këtij operacioni madhor do të mbulohet nga të ardhurat që OSHEE do të përfitojë

“Në shumë vende, si Amerika, në Nju Jork, apo Kaliforni, këtë çështje e kanë në diskutim në shumë instanca, pasi këta matës shkaktojnë dëme në shëndetin e njeriut me rrezatimin mikrovalor 100 herë më të lartë se i smart phoneve. Këta matës janë shumë të ndjeshëm ndaj ndryshimit më të vogël të tensionit, ndryshimeve atmosferike, çka i çorienton. Fakte të gjalla për këto ka në Kanada, Ontario apo Viktoria të Australisë, ku kritikat shkojnë deri në parlament, për kosto e dëme të mëdha. Matësit inteligjentë rezultojnë edhe të manipulueshëm nga njeriu dhe të atakueshëm nga hakerat, çka mund të sjellë ndërhyrje në vlerat e faturave. Veç kësaj, matësit bëhen transmetues të të dhënave dhe informacioneve shumë të ndjeshëm personalë”, - tha përfaqësuesja e PD-së, Zana Guxholli.

prej uljes së pritshme të humbjeve të mëdha, si rezultat i suksesit të matësve inteligjentë”. Sipas reagimit të OSSHE-së: “Partia Demokratike vazhdon me këmbëngulje të pengojë punën për rimëkëmbjen e kompanisë sonë. Akuza dhe shpifje të renda po lëshohen përditë ndaj kompanisë me qëllim që të pengojë investimet”.

Reagimi Ndërkaq, Ministria e Energjisë dhe Infrastrukturës menjëherë pas ngritjes së këtyre pyetjeve nga ana e selisë blu, sqaroi se projekti pilot i vendosjes së matësve nuk do t’i kushtojë asnjë lekë buxhetit të shtetit. “Ministria e Energjisë sqaron qytetarët se matësit inteligjentë janë një projekt pilot me kosto zero për shtetin shqiptar”, - ishte reagimi nga ministria përgjegjëse për energjinë elektrike. Ndërkohë, Ministria e Energjetikës dhe Industrisë akuzoi Partinë Demokratike se po del kundër në çdo projekt të qeverisë, pa marrë parasysh efektet pozitive që mund të kenë nismat e mazhorancës. “Partia Demokratike është kundër çdo gjëje. Për ta ka vetëm një gjë rëndësi: Nëse një ide propozohet nga qeveria, duhet kundërsh-

atësit inteligjentë janë sistem i ri i matjes së energjisë elektrike që nuk lejon abuzim apo mospagaim të energjisë elektrike. Projekti synon që shqiptarët do të parapaguajnë energjinë dhe pritshmëria është që të eliminohen të gjitha humbjet në rrjet si edhe të bëjë një faturim të energjisë në masën 100 për qind. Matësit inteligjentë do të kenë opsionin e blerjes së energjisë me parapagesë, çka shmang problemin e mospagesës së energjisë. Po kështu këta matës transmetojnë të dhëna në kohë reale te kompania e shpërndarjes dhe marrin komandë nga qendra. Gjithashtu, kjo i jep mundësi kompanisë së shpërndarjes të kryejë stakime individuale të energjisë, duke shmangur ndërprerjet kolektive. Me instalimin e këtyre matësve, të gjithë abonentët debitorë që nuk kanë mundësi ta paguajnë energjinë do të furnizohen me të vetëm sa për ndriçim, por jo për qëllime të tjera.

tuar. Me çdo kusht. Me çdo mënyrë”, - reagoi ministria e Energjisë. Po sipas ministrisë, matësit inteligjentë do të ulin faturat e energjisë elektrike që paguajnë qytetarët. “Nihilistët e PD-së sot dolën kundër matësve inteligjentë të energjisë. Edhe pse një projekt pilot që tenton të ulë faturën e energjisë për qytetarët, sigurisht nihilistët e PD-së thonë të kundërtën. Shpifin për çmimin, shpifin për efektet anësore, shpifin për çdo gjë”, - ishte reagimi nga Ministria e drejtuar nga Damian Gjiknuri.

Në PLAN Të PARë

REFORMA

Javor

E shtunë, 14 shkurt 2015

Ministria, draft të ri për vlerësimin e gjyqtarëve, kontroll dhe Gjykatës së Lartë Projekti i dërgohet qeverisë për miratim. Paralelisht u shpërndahet grupeve të interesit. Priten ndryshime të reja në organizimin dhe strukturën e KLD-së. Sistemi aktual quhet i ndërlikuar Alma Çuka

inistria e Drejtësisë përfundon draftin për vlerësimin profesional dhe etik të gjyqtarëve të shkallës së parë dhe apelit dhe ia dërgon atë qeverisë. Paralelisht me qeverinë, ku pritet që drafti të kaloj për diskutim në Komisionin e Ligjeve, Ministria ka informuar mbi këtë proces edhe grupet e interesit, që sipas saj duhet të përfshihen në dhënien e vlerësimeve dhe nxjerrjen e konkluzioneve përfundimtare. Të gjitha gjykatat e rretheve gjyqësore janë njohur tashmë me këtë draft projekt. Bashkëngjitur projektit është edhe relacioni shpjegues ku thuhet qartë se kush është qëllimi, synimi dhe objektivi i projektligjit. Hartimi i këtij drafti vjen në një kohë, kur qeveria ka nisur punën për të reformuar tërësisht sistemin e drejtësisë dhe kryesisht gjyqësorin. Në projekt thuhet qartë se sistemit të vlerësimit pritet t’i nënshtrohen edhe gjyqtarët e Gjykatës së Lartë, të cilët deri tani kanë qenë të përjashtuar dhe jashtë çdo kontrolli.

Qëllimi Qëllimi i këtij ligji është të përmirësojë në mënyrë të vazhdueshme veprimtarinë profesionale dhe etike të gjyqtarëve, të përcaktojë standarde të qëndrueshme për cilësinë dhe sasinë e veprimtarisë së gjyqtarëve, të informojë Këshillin e Lartë të Drejtësisë në procesin e vendimmarrjes në lidhje me ngritjen në detyrë dhe transferimin e gjyqtarëve në funksion të zhvillimit të karrierës bazuar mbi meritat, të informojë Këshillin e Lartë të Drejtësisë dhe Shkollën e Magjistraturës në lidhje me nevojat për trajnim të gjyqtarëve dhe për të lehtësuar planifikimin e trajnimit të tyre, të identifikojë gjyqtarët që mund të kenë aftësi të veçanta profesionale, të kontribuojë në përmirësimin e strukturës organizative të gjykatave, të kushteve të punës të gjyqtarëve dhe të sistemit gjyqësor. Vlerësimi i gjyqtarëve do të bazohet tek parimi i meritokracisë thuhet në draft, i efikasitetit, i zhvillimit të një procesi te rregullt ligjor duke i dhënë të drejtë gjyqtarit të njihet me procesin e vlerësimit dhe me të drejtën për t’u dëgjuar dhe e fundit është e drejta e konfidencialitetit që do të thotë se palët të cilat merren me

Godina e Ministrisë së Drejtësisë

vlerësimin e gjyqtarit nuk duhet të nxjerrin të dhënat personale të tij. Në nenin 5 të draftit thuhet se në sistemin e ri të vlerësimit do të zbatohen rregullat e parashikuara në legjislacionin për papajtueshmërinë e ushtrimit të detyrës dhe për parandalimin e konfliktit të interesave. Ndërkohë që vlerësimit do t’i nënshtrohen të gjithë gjyqtarët e gjykatave të shkallës së parë dhe apelit. Nga ana tjetër drejtuesit e gjykatave sipas këtij ligji të ri do të vlerësohen për punën e tyre si kryetar Gjykate. E njëjta skemë do të ndiqet edhe për gjyqtarët që janë në rolin e inspektorit të KLD-së si dhe gjyqtarët që e mbajnë këtë status duke qenë në një vend tjetër pune.

Kriteret e vlerësimit Vlerësimi do të kryhet sipas aftësive gjyqësore, aftësive organizative, do të vlerësohet etika dhe angazhimi ndaj vlerave të gjyqësorit dhe aftësitë njerëzore dhe angazhimi profesional. Aftësitë ligjore lidhen me njohuritë ligjore dhe arsyetimit ligjor që bënë gjyqtari në një çështje, ndërkohë që ky aspekt matet nga vlerësimi i vendimeve të gjyqtarit duke përdorur si tregues aftësinë për të interpretuar ligjin, për të identifikuar problemin. Këto kritere përcaktohen nga inspektori, i cili vlerëson mjeshtërinë e arsyetimit të vendimit gjyqësor. Gjyqtari do të vlerësohet edhe për mundësinë e përballimit të punës. Ndërkohë etika në punë e gjyqtarit në lidhje me përkushtimin dhe përgjegjshmërinë në detyrë, matet nga treguesit e nxjerrë nga burimet e vlerësimit si rezultati i ankesave dhe verifikimi i tyre, mendimi i kryetarit të

gjykatës dhe vendimet përfundimtare për masat disiplinore brenda periudhës së vlerësimit. Integriteti i gjyqtarit në lidhje me qëndrimin e tij ndaj çdo ndikimi apo presioni të jashtëm, matet nga treguesit mbi numrin e kërkesave të gjyqtarit për të hequr dorë nga gjykimi në raport me numrin e kërkesave të miratuara, si dhe tregues të tjerë të nxjerrë nga burime të tjera të vlerësimit.

Burimet e vlerësimit Vlerësimi bazohet në dosjen personale të gjyqtarit, të dhënat statistikore. Dosjet e përzgjedhura me short për vlerësim dhe zvarritje, duke përfshirë edhe regjistrimet e seancave me mjete të regjistrimit audio ose audiovizive. Dosjet duhet të sigurojnë një përfaqësim të plotë të llojit të çështjeve të gjykuara dhe në çdo rast, numri i dosjeve të përzgjedhura nuk

Javor

Vendimi

E shtunë, 14 shkurt 2015

Në PLAN Të PARë

Ministria tërhiqet nga nisma e parë, i rikthen të drejtën KLD-së për vlerësimin Përplasja institucionale sipas Ministrisë pritet të zgjidhet paralelisht me reformën në drejtësi. Ministria premton ndërhyrje tjetër në KLD, e cila do të prek organizimin dhe strukturën

R duhet të jetë më i lartë se 21, vetëvlerësimi i gjyqtarit dhe vendimet e paraqitura prej tij. Në çdo rast, numri i vendimeve të paraqitura nuk duhet të jetë më i lartë se 4 në vit, mendimi i kryetarit të gjykatës, të dhënat mbi ankesat e paraqitura ndaj gjyqtarit në periudhën e vlerësimit, informacion me shkrim nga Shkolla e Magjistraturës apo institucione të tjera që tregon pjesëmarrjen dhe aktivizimin e gjyqtarit në aktivitete trajnuese, vendimin disiplinor përfundimtar ndaj gjyqtarit, kundërshtimet e gjyqtarit dhe procesverbalet eventuale të seancave dëgjimore të tij gjatë procesit të vlerësimit.

Nivelet e vlerësimit Vlerësimi përbëhet nga katër nivele, “Shumë mirë”: në rastin e njohurive, aftësive dhe rezultateve profesionale dhe etike të shkëlqyera, “Mirë”: në rastin e njohurive, kapaciteteve, aftësive dhe rezultateve mbi mesataren, “Mjaftueshëm”: në rastin e njohurive, aftësive dhe rezultateve të profesionale dhe etike mesatare, “I pamjaftueshëm”: në rastin e njohurive, aftësive dhe rezultateve profesionale dhe etike nën mesataren. Vlerësimi i përgjithshëm “Shumë mirë” jepet vetëm nëse veprimtaria e gjyqtarit është të paktën “Shumë mirë” për tre kritere dhe “Mirë” për atë që mbetet. Në çdo rast kriteri “aftësitë gjyqësore” dhe “etika dhe angazhimi ndaj vlerave të gjyqësorit” duhet të jenë vlerësuar “Shumë mirë”. Kur aftësitë e gjyqtarit vlerësohen “Mirë” për dy kritere dhe “Mjaftueshëm” për dy kriteret e tjera, vlerësimi i përgjithshëm jepet “Mirë”. Vlerësimi i përgjithshëm “I pamjaftueshëm” jepet kur gjyqtari vlerësohet “I pamjaftueshëm” për të paktën 3 kritere.

reth një vit më parë Ministria e Drejtësisë doli me një draft paraprak për vlerësimin e Gjyqtarëve, ku propozonte një skemë sipas së cilës, lihej e përjashtuar KLD-ja për vlerësimin e gjyqtarëve duke ia dhënë këtë të drejtë një grupi ekspertësh që do të funksiononte paralelisht në të njëjtin institucion. Ky grup mendohej të drejtohej nga kryetari i Gjykatës së Lartë dhe në përbërje të tij do të ishin disa anëtarë të Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Nga kjo strukturë përjashtohej kryetari i KLD-së, nënkryetari dhe disa anëtarë. Projektligji i ri hartuar nga juristët e Ministrisë së Drejtësisë nuk i heq të drejtën KLD-së për të qenë ajo përgjegjëse për vlerësimin e gjyqtarëve. Ky projektligj nuk prek çështjet institucionale në lidhje me vlerësimin, por ndjek strukturën institucionale aktuale sipas të cilës Këshilli i Lartë i Drejtësisë është organi përgjegjës për vlerësimin. Por sërish Ministria shprehet se aspekti institucional do të shqyrtohet në kuadër të reformës së thellë të sistemit të drejtësisë që është duke u hartuar nga Komisioni i Posaçëm Parlamentar “Për reformën në sistemin e drejtësisë”. Organizimi, struktura dhe funksionimi i Këshillit të Lartë të Drejtësisë si dhe statusi dhe detyrat e Inspektoratit pranë Këshillit të Lartë të Drejtësisë, mund të rishikohen dhe përmirësohen në përputhje me standardet ndërkombëtare dhe praktikat më të mira gjatë reformës në

drejtësi. Ministria ka dalë në konkluzionin se sistemi aktual i vlerësimit bazohet është i ndërlikuar dhe kërkon një punë të jashtëzakonshme nga inspektorët e KLD-së, ku nevojiten kërkime të gjata që prekin kohëzgjatjen e procesit. Sipas saj aktualisht kriteret dhe procedura i ofrojnë relativisht Këshillit të Lartë të Drejtësisë një hapësirë të gjerë diskrecioni. Thuhet se në ndryshim nga sistemi aktual sistemi i ri i vlerësimit përqendrohet në vetëvlerësimin e gjyqtarit i cili bëhet i detyrueshëm duke kombinuar në këtë mënyrë bashkë-ekzistencën ndërmjet vlerësimit dhe vetëvlerësimit duke siguruar që vlerësimi të jetë objektiv dhe transparent. Kriteret e vlerësimit janë të përcaktuara qartë dhe janë të matshme, bazuar në tregues të caktuar.

Përzgjedhja e dosjeve Neni 12 përcakton burimet e vlerësimit. Një ndër risitë e këtij projektligji është përcaktimi i një balance ndërmjet vendimeve që përzgjedh gjyqtari të cilat janë 8 në total për dy vitet e vlerësimit dhe 22 dosje gjyqësore që përzgjidhen me short për të bërë vlerësimin e përgjithshëm dhe për të verifikuar zvarritjet e çështjeve (6 çështje në total). Seksioni II parashikon vlerësimin e veprimtarisë së kryetarit të gjykatës që është një vlerësim i veçantë për vetë specifikat që përfaqëson detyra e kryetarit të gjykatës. Vlerësimi i kryetarit kryhet për një periudhë 2-vjeçare të ushtrimit të detyrës së

Kërkohet kontrolli i Gjykatës së Lartë

rojektligji “Për Sistemin e Vlerësimit të veprimtarisë së Gjyqtarëve në Republikën e Shqipërisë” përmban katër krerë të strukturuar në 38 nene. I pari ka dispozita të përgjithshme. Vlerësimi thuhet se duhet të shtrihet tek të gjithë gjyqtarët në të gjitha nivelet. Në relacionin shoqërues të Ministrisë së Drejtësisë referuar në Qeveri thuhet se “për të identifikuar dhe marrë masa ndaj praktikave të gabuara edhe Gjykata e Lartë nuk duhet të përjashtohet nga një proces i tillë vlerësimi. Eventualisht do të ketë nevojë për statistika ose për një vlerësim sasior të performancës së përgjithshme të Gjykatës së Lartë”. Ky vlerësim që pritet të kalojë shumë shpejt në Kuvend, edhe pse do të ketë kundërshtime, përfshin edhe paran-

dalimin e konfliktit të interesit. Ndërkohë vihen dhe limite për vlerësuesit. Ata nuk duhet të zëvendësohen dhe të veprojnë si gjykata apeli. Vetëm një vlerësim i përgjithshëm i njohurive ligjore dhe zotësisë për të bërë arsyetime ligjore mund të jetë objekt i vlerësimit. Për vlerësimin janë të rëndësishëm vendimet e dhëna brenda afatit të vlerësimit, pavarësisht nëse shkelja disiplinore ka ndodhur në periudhën e vlerësimit apo më parë. Ministria e Drejtësisë ka marrë parasysh edhe faktin e presioneve. Sipas saj shumë gjyqtarë të ndier nën presion dorëhiqen nga drejtimi i shumë çështjeve. Për këtë qëllim do të ketë një limit. Por Ministria pret të vlerësoi edhe aftësinë e gjyqtarëve me njëri-tjetrin, palët gjyqësore, publikun e të tjerë.

tij. Kjo periudhë përfshihet brenda mandatit dhe vlerësimi nuk duhet të bëhet më vonë se 3 muaj nga përfundimi i këtij mandati. Ndërkohë neni 32 parashikon vlerësimin me kërkesë që është procedura e vlerësimit të përshpejtuar e cila kryhet kur kërkohet transferimi i gjyqtarit apo në rastet e ngritjes në detyrë kur vlerësimi i fundit është realizuar për një periudhë përpara më shumë se 1 viti. Ky rregullim ofron garanci që ngritja në detyrë ose transferimi i gjyqtarëve dhe kryetarëve të gjykatës të jetë i bazuar në meritokraci dhe profesionalizëm si dhe në rezultate të matshme të përcaktuara në sajë të kritereve objektive të vendosura nga ky ligj.

Periudha e vlerësimit dhe përpunimi i të dhënave Me qëllim lejimin e vlerësimeve të veprimtarisë profesionale dhe etike në kohën e duhur në të ardhmen, periudha e parë e vlerësimit e zbatuar pas përfundimit të vlerësimeve në lidhje me periudhën 2007 – 2009 përjashtimisht merr efekt prapaveprues dhe mbulon një periudhë pesë-vjeçare, që fillon më 2010 deri më 2014. Ky raund vlerësimesh përfundohet brenda vitit 2016. Në vitin 2017, do të fillojë vlerësimi profesional për periudhën 2015 – 2016. Të dhënat statistikore përpunohen nga gjykata, ku gjyqtari që vlerësohet ushtron detyrën dhe përcillen nga kryetari i gjykatës, deri në kohën kur inspektori të sigurojë drejtpërdrejt të dhëna statistikore të sakta dhe të sigurta në sistemin elektronik të menaxhimit të çështjeve në gjykata. Kjo bëhet për shkak se teknologjitë e informacionit që tashmë përdoren në gjykata, por nuk janë akoma të unifikuara, saktësia e të dhënave në sistemin elektronik nuk është e garantuar dhe kështu të dhënat statistikore pjesërisht mblidhen në formatin me letër dhe analizohen manualisht. Për sa kohë sistemi elektronik i menaxhimit të çështjeve nuk ofron të dhëna të aksesueshme dhe të sakta, të dhënat statistikore do të paraqiten nga kryetari i gjykatës. Neni 36 ngarkon Këshillin e Lartë të Drejtësisë për nxjerrjen e akteve normative brenda 3 muajve nga hyrja në fuqi të këtij ligji. Neni 37 parashikon dispozita për shfuqizime dhe ndryshime. Shkronja “a” e pikës 1 të këtij neni, parashikon se në ligjin nr. 8811, datë 17.05.2001 “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë”, i ndryshuar ku gjendet respektivisht togfjalëshi “vlerësim moral dhe profesional” zëvendësohen me togfjalëshin “vlerësim profesional dhe etik”.

Në PLAN Të PARë

Alarmi

Javor

E shtunë, 14 shkurt 2015

Grabiten 100 mln lekë në mes të ditës, rrëmbehen nga makinat e blinduara

Policia aksidentohet në ndjekje të autorëve. Dyshohet se ishin tre persona. Hajdutët kanë studiuar mirë zonën. Pas grabitjes rrëmbyen makinën që shoqëronte autoblindën Alma Çuka

ronditet siguria e bankave në vend. Një bankë e nivelit të dytë u grabit dje në orët e mesditës nga persona të maskuar dhe të armatosur. Grabitësit kanë shfrytëzuar garazhin e makinave të bankës për të kryer vjedhjen spektakolare. Nën kërcënimin e armëve dyshohet se kanë detyruar drejtuesit e makinave të blinduara të zbrisnin dhe më pas të merrnin prej andej dy thasë me para. Gjithçka duket se është bërë në një hark kohor tepër të shkurtër. Banka e grabitur është në afërsi të Stacionit të Trenit në kryeqytet. Ishte momenti kur blindi, i cili ishte në garazhin e bankës së nivelit të dytë, po bëhej gati të dilte prej andej dhe të shpërndante paratë në banka të tjera. Në këtë moment, tre personat janë shfaqur të armatosur dhe me maska. Me të parë makinën e blinduar, e cila po dilte nga garazhi personat e armatosur kanë

dalë në mënyrë të rrufeshme dhe kanë detyruar drejtuesin të zbresë duke i marrë atij edhe para. Thasët me para janë marrë nën kërcënimin e armëve. E gjithë skena e krimit është bërë e ditur nga Policia e Shtetit.

Dyshimet Menjëherë pas ngjarjes ka reaguar edhe Policia e Shtetit, e cila i është vënë në ndjekje personave të armatosur. Tre të armatosurit kanë arritur të marrin vetëm paratë dhe kjo gjë thuhet se ka ndodhur pasi ata kanë qëlluar disa herë në tokë me armë kallashnikov që mbanin me vete. Në këtë moment punonjësi i bankës i cili gjendej në makinën e blinduar është detyruar të hapë portën e furgonit nga ku janë marrë paratë. Por nuk mjafton vetëm kjo. Personat e armatosur duke përdorur sërish armët “Kallashnikov”, arritën të kërcënonin shoferin që drejtonte makinën shoqëruese të blindit. Ata dyshohet se anë larguar nga vendi i ngjarjes duke përdorur këtë makinë. Por ajo

që të lë të dyshosh është fakti se tre grabitësit kanë arritur të çarmatosin edhe rojet private të bankës si dhe shoqëruesit, të cilët janë të armatosur. Asnjë prej tyre nuk ka bërë rezistencë në momentin e grabitjes së parave.

Largimi Pasi kanë krijuar një skenë terrori, tre grabitësit me anë të makinës së bankës janë larguar nga vendi i ngjarjes. Ata janë ndjekur nga Policia e Shtetit, e cila në përpjekje për t’i kapur është aksidentuar. Gjatë ndjekjes mësohet nga policia se grabitësit janë drejtuar për nga shinat e trenit, ku u gjet dhe makina e braktisur. Autorët e grabitjes spektakolare të bankës në mes të ditës lanë makinën e bankës dhe aty u morën nga një tjetër makinë e cila dyshohet se

e priste në vendin e ngjarjes dhe i ka shoqëruar nga pas deri në vendin e braktisjes dhe humbjes së gjurmëve. Në vendin e ngjarjes policia sekuestroi disa gëzhoja. Policia thotë se autorët duket se kanë studiuar mirë zonën para se të kryenin grabitjen. Por hije dyshime ka edhe tek drejtuesit e mjeteve të blinduara, të cilët kanë hapur dyert në një kohë që ato janë të siguruara. E vetmja shpresë e policisë për kapjen e tyre është mundësia e lënies së gjurmëve të gishtave në automjetin e grabitur dhe braktisur më pas. Këto gjurmë janë duke u verifikuar nga ekspertët. Ndërsa po studiohen edhe pamjet e kamerave të sigurisë në zonën e grabitjes, për të parë nëse mund të identifikohen grabitësit që për 2 minuta kryen vjedhjen dhe u larguan në drejtim të paditur për policinë.

Kërkesa

Vendimi

Prokuroria kërkon tri vite burg për kryebashkiakun e Kamzës Xhelal Mziu

Vrau balerinën, autori dënohet me burgim të përjetshëm në mungesë

rokuroria e Tiranës kërkoi nga Gjykata deklarimin faktor dhe dënimin me 3 vjet burg për kryetarin e Bashkisë së Kamzës, Xhelal Mziu, i vënë nën akuzë për “shkelje të barazisë në tendera” dhe “shpërdorim të detyrës”. Kjo kërkesë e akuzës u shoqërua edhe me kërkesën për heqje të së drejtës së Mziut për ushtrimin e funksioneve shtetërore dhe publike për një periudhë trevjeçare. Sipas prokurorit të çështjes, “taksat vendore ndryshonin sipas dëshirës së Xhelal Mziut”. Po ashtu Prokuroria ka kërkuar dënim me nga 1 vit burg edhe për juristin e Bashkisë Kamëz, Atli Hotin, dhe drejtorin e Tatimeve në këtë Bashki, Bujar Loshi, gjithashtu të akuzuar për shpërdorim detyre. Në datën 27 shkurt Gjykata do të dëgjojë mbrojtjen e të pandehurve në këtë gjykim. Kryetari i Bashkisë së Kamzës, Xhelal Mziu, u arrestua në 20 dhjetor 2013 nga policia e Tiranës nën akuzat për shpërdorim detyre dhe shkelje të barazisë në tendera. Një tjetër zyrtar i Bashkisë, drejtori Juridik i kësaj Bashk-

ie, Atli Hoti, u shpall në kërkim nga forcat e rendit. Prokuroria konfirmoi se dy shtetasit e hetuar prej disa muajsh kanë kryer veprime të kundërligjshme në tenderin e qershorit për ndërtimin e rrugës Laknas - Valias i Ri. Fillimisht komisioni i prokurimit publik shpalli fitues kompaninë “Gj... sh.p.k.”, por ajo më vonë bëri ankesë, sepse kompania u skualifikua nga komisioni i prokurimit të Bashkisë. Ndërkohë që shqyrtohej kjo ankesë, sqarojnë burimet zyrtare, rruga kishte nisur të ndërtohej nga një kompani tjetër, e cila nuk kishte arritur ta fitonte këtë tender. Xhelal Mziu dhe 37-vjeçari Atli Hoti janë akuzuar për dy vepra penale të “shpërdorimit të detyrës” dhe “shkeljes së barazisë në tendera”, dhe policia e Tiranës arrestoi bashkiakun dhe është vënë në kërkim të juristit. Në ngarkim të tyre Prokuroria e Tiranës ka regjistruar procedimin penal për veprat penale të shpërdorimit të detyrës dhe shkeljes së barazisë së pjesëmarrësve në tendera dhe ankande publike.

jykata e Tiranës deklaroi fajtor shtetasin Artur Kuliçi, i akuzuar për vrasjen e balerinës Sonila Tafa në një lokal nate në periferi të Tiranës dhe e dënoi atë me burgim të përjetshëm. Vendimi u dha pas 31 seancave gjyqësore, ndërkohë që i pandehuri nuk ndodhej në sallën e gjyqit. Ngjarja ndodhi në mbrëmjen e 5 prillit 2013, ndërsa viktima nuk kishte lidhje me konfliktin që u krijua në lokalin e natës. Sipas Prokurorisë, i pandehuri Artur Kuliçi dyshohet të ketë shtyrë dhe fyer një nga vajzat që ishin në tavolinën ngjitur më të tijën, për shkak se ajo e kishte prekur pa dashje me bërryl. Kjo sjellje ka shkaktuar reagimin e dy djemve me të cilët ndodhej balerina Sonila Tafa në tavolinë.

Javor

Në PLAN Të PARë

E shtunë, 14 shkurt 2015

Apelimi

Lirimi i kryebashkiakut Gjika, Prokuroria e Vlorës apelon vendimin

rokuroria e Vlorës ka apeluar vendimin e Gjykatës së Rrethit Gjyqësor, e cila zëvendësoi masën e sigurimit nga “arrest në burg” në “detyrim për paraqitje” për shtetasin Shpëtim Gjika, me funksion kryetar i Bashkisë Vlorë, i dyshuar për konsumimin e veprave penale të “Shpërdorimit të detyrës”; “Falsifikimit të dokumenteve”, “Ndërtim i paligjshëm” dhe “Veprime që pengojnë zbulimin e së vërtetës”. Në kërkesën e saj, drejtuar Gjykatës së Apelit Vlorë, Prokuroria ka renditur tetë argumente se ku ka gabuar gjykata e shkallës së parë në zëvendësimin e masës së

sigurisë për personin e dyshuar. Pretendimet në lidhje me themelin e kërkesës për zëvendësimin e masës së sigurimit dhe shkeljet proceduriale të kryera nga ana e Gjykatës. Madje konstatohet një kontradiktë logjiko-juridike në vendimin gjyqësor, ku gjykata fillimisht parashtron në pjesën arsyetuese se ekzistojnë kushtet dhe kriteret për caktimin e masës së sigurimit, por duke u referuar rrethanave të narratuara prej mbrojtësit merr të mirëqenë gjendjen shëndetësore të të arrestuarit dhe bazuar vetëm mbi këtë narratim pranon kërkesën për zëvendësimin e masës së sigurimit.

Shperthimet Shoqërohet në polici pronari i telefonit që u përdor për shpërthimin e tritolit

Gjuta u shoqërua mbrëmjen e 11 shkurtit. Publikon në “Facebook” foto nga dhoma e paraburgimit. Nuk pranon të ketë dijeni për shpërthimet. Shoqërohen edhe të tjerë Alma Çuka

brëmjen e 11 shkurtit, 24 orë nga shpërthimi i tritolit me telefon në biznesin e babait të ministrit të Brendshëm Sajmir Tahiri, Policia e Shtetit shoqëron pronarin e telefonit, blerë në Laprakë. Bëhet me dije se shoqërimi i tij lidhet me faktin se muaj më parë ka pasur në pronësi telefonin me të njëjtin numër që u përdor në shpërthim, por kohët e fundit ai ka pretenduar se nuk e ka pasur në përdorim për shkak se e ka shitur. Emirjan Gjuta është personi i shoqëruar. Ai thuhet nga policia se është nga Kukësi dhe dyshohet për lidhje me autorët e shpërthimit. Policia e ka shoqëruar për shkak se ka penguar në identifikimin e personave që bënë të mundur shpërthimin e tritolit duke përdorur telefonin e tij. Por mësohet se gjatë marrjes në pyetje ai ka mohuar të ketë dijeni për këtë fakt. Sipas burimeve nga drejtoria e Policisë thuhet se Gjuta nuk ka pranuar të flasë për këtë gjë duke pretenduar se prej muajsh telefonin e kishte shitur një personi të cilin nuk e njeh. Sipas të dhënave të kompanisë “Vodafone”, rezulton se Gjuta e ka përdorur këtë aparat celular dhe më pas e ka shitur në dyqanin e babait të tij, që ndodhet pranë Postës Shqiptare në kryeqytet.

Emirjan Gjuta

Alibia Bëhet me dije se 26-vjeçari Emirjan Gjuta dhe babai i tij prej vitesh merren me tregtimin e aparateve celulare. Sipas burimeve të policisë Gjuta gjatë kohës që është mbajtur në paraburgim është përdorur nga policia për të bërë identifikimin e personave që janë kapur nga kamerat e sigurisë në momentin e vendosjes së tritolit. Policia pretendon që përmes tij të bëjë të mundur gjetjen e personave që kanë marrë pjesë ne shpërthimet me tritol, por deri

tani nuk rezulton asnjë e dhënë.

Statusi Por teksa ndodhet në dhomat e Drejtorisë së Policisë në Tiranë, Gjuta ka arritur që përmes telefonit të tij të vendos edhe një status në faqen e tij në “Facebook”. Ai shkruan se ndodhet në paraburgim. Deri tani policia nuk ka asnjë të dhënë për autorët e mundshëm të shpërthimeve. 26-vjeçari i ka thënë hetuesve se nuk mund ta njohë atentatorin nga pamjet

e kamerave të sigurisë, por ka kërkuar që t’i vihet në dispozicion një fotografi për ta identifikuar. I shoqëruari në polici është shprehur se e ka shitur aparatin celular në mesin e muajit janar dhe nuk mund të njoh personin i cili e ka blerë atë në dyqanin e babait të tij. Por nga ana e tyre hetuesit pretendojnë se e vërteta mund të jetë krejt ndryshe. Ata janë të mendimit që Gjuta i njeh personat që kanë blerë telefonin e tij, por nuk pranon t’i identifikojë ata. Në orët e para të së premtes, Gjuta u arrestua nën akuzën e “pengimit për të zbuluar të vërtetën”. I njëjti grup hetimor në Prokurorinë e Krimeve të Rënda po heton edhe vendosjen e lëndës plasëse prej rreth 1 kg e përzier me sfera dhe gozhda, që u gjet pranë dy pallateve në afërsi të shkollës “Petro Nini”. Tritoli mësohet se u vendos aty në datën 11 shkurt, një ditë pas shpërthimit të ndodhur ne farmacinë e babait të Saimir Tahirit. Sipas hetuesve, në aparatin celular të lidhur më lëndën plasëse është gjetur dhe aparati celular dhe karta e saj. Nga këqyrja e telefonit, rezulton se ka tre thirrje në drejtim të numrit që ndodhej i lidhur me tritoli, por që fatmirësisht nuk ka shpërthyer. Burimet thonë se thirrja e parë është bërë në 16 e 22 minuta të pasdites së 11 shkurtit dhe më pas janë përsëritur edhe dy thirrje të tjera. Në asnjë rast shpërthimi nuk është aktivizuar për shkak të një defekti në montim, thonë ekspertët.

Arrestimi, abuzuan me tenderin për kamerat e Tiranës, arrestohen 3 ish-zyrtarë të policisë

e urdhër të Prokurorisë së Tiranës, janë ndaluar nga Policia e Shtetit tre ish-zyrtarë të Drejtorisë së Prokurimeve Publike në Drejtorinë e Përgjithshme të Policisë. Më konkretisht, janë ndaluar shtetasit K. Kukaj, ish-shef i Sektorit të Prokurimeve, A. Hysko, ish-specialist i Sektorit te Prokurimeve dhe B. Martini, ishjuriste e Sektorit të Prokurimeve në Drejtorinë e Përgjithshme të Policisë, të dyshuar për konsumimin e elementëve të veprave penale të “Falsifikimit të dokumenteve” dhe “Shpërdorimit të

detyrës”. Nga hetimi i Prokurorisë, në bazë të materialit të referuar dhe me bashkëpunimin e Shërbimit të Kontrollit të Brendshëm, rezulton se shtetasit K. Kukaj ka dyshime se ka konsumuar elementët e veprave penale së pari në prokurimin publik për vendosjen e kamerave të Tiranës. Nga hetimet e kryera per autenticitetin e këtij projekti është arritur në konkluzionin se, projekti i kamerave të Tiranës, zhvilluar në dhjetor 2010, është falsifikuar edhe në përmbajtjen e tij edhe në kosto, duke e rritur këtë të fundit

me 75.8 milionë lekë të reja mbi koston fillestare. Po ashtu, nga hetimi i prokurorisë rezulton se anëtarët e Komisionit të Negocimit të realizimit të procedurës për “Instalim i sallës operative dhe sistemit të kamerave të qytetit të Tiranës”, me fondin prej 165.000.000 lekësh, të vëna në dispozicion të Policisë së Shtetit nga buxheti i shtetit”, K. Kukaj, B. Martini dhe A. Hysko, kanë kryer procedura fiktive. Sipas të dhënave të përftuara nga hetimi, rezulton se pasi janë kryer instalimet e nevojshme, anëtarët e komisionit

kanë hapur procedurat e prokurimit publik. Pra, krijohen dyshimet e arsyeshme se procedura e prokurimit publik në këtë rast është tërësisht fiktive, pasi tenderi është realizuar pasi kishte përfunduar marrja e shërbimit. Prokuroria e Tiranës ka krijuar dyshimet se këta shtetas, me veprimet dhe mos veprimet e tyre në mospërmbushje të rregullt të detyrës kanë sjellë pasoja të rënda në rregullshmërinë ligjore të veprimtarisë së administratës publike në mirëmenaxhimin e fondeve publike.

ekonomi

Javor

Rilindja nuk frenon largimin e shqiptarëve, pakësohet popullsia e vendit

E shtunë, 14 shkurt 2015

INSTAT: Në vitin 2014, u vlerësua të jenë larguar nga vendi 46.413 persona, ku 52% e zinin meshkujt Migracioni neto gjatë vitit të kaluar ka qenë –18.046 Ervin Kaduku

o vetëm kosovarët largohen nga vendi. Popullsia e Shqipërisë më 1 janar 2015 arriti në 2.893.005 banorë, duke pësuar një rënie prej 2.942 banorësh, krahasuar me atë të 1 janarit 2014, deklaroi dje institucioni zyrtar i shtetit INSTAT. Nga kjo popullsi, 1.462.005 janë meshkuj dhe 1.431.000 janë femra. Raporti gjinor i popullsisë së Shqipërisë është kështu 102.1 meshkuj për çdo 100 femra. Mosha mesatare e popullsisë së Shqipërisë në 1 janar 2015 është 35 vjeç. Ngjarjet demografike dhe ndikimi i tyre në ndryshimin vjetor të popullsisë kanë qenë si më poshtë. Lindjet: Gjatë vitit 2014 numri i lindjeve në Shqipëri ka qenë 35.760, nga të cilët 18.683 ishin meshkuj dhe 17.077 ishin femra. Raporti gjinor në lindje për vitin 2014 ishte 109.4 meshkuj për çdo 100 femra. Vdekjet: Gjatë vitit 2014 në Shqipëri kanë ndodhur 20.656 vdekje, nga të cilat 11.111 ishin

meshkuj dhe 9.545 ishin femra. Shtesa natyrore për vitin e kaluar ka qenë 15.104 persona. Emigrimi: Në vitin 2014, u vlerësua të jenë larguar nga vendi 46.413 persona, ku 52% e zinin meshkujt. Imigrimi: Në të njëjtin vit numri i imigrantëve në Shqipëri u vlerësua të jetë 28.486 persona. Migracioni neto gjatë vitit të kaluar ka qenë –18.046. Rrjedhimisht popullsia e Shqipërisë ka pësuar një rënie prej 2.942 personash (15.104 shtesa natyrore -18.046 migracioni neto). Situata është e qartë: vendet evropiane, që kanë qenë prej vitesh vatra të shpërnguljes së shqiptarëve, tashmë janë në një krizë të thellë, duke mos u ofruar dot vende pune qytetarëve të tyre. E, megjithatë, shqiptarët e ndjejnë veten më të përjashtuar në vendin e tyre, duke vijuar të largohen prej tij masivisht, më shumë se në periudha të tjera. Sipas statistikave zyrtare të INSTAT-it, rezulton që çdo ditë të vitit të kaluar janë larguar nga vendi afro 130 vetë. Një ritëm ky, jashtëzakonisht i lartë, që shpreh faktin se premtimet për mirëqenie nga ana e qeverisjes Rama kanë qenë dhe mbeten thjesht dema-

gogji. Ndryshimet vjetore të komponentëve demografikë: Gjatë vitit 2014 numri i lindjeve dhe ai i vdekjeve mbeti pothuaj i njëjtë krahasuar me vitin 2013. U regjistruan vetëm 10 lindje dhe 214 vdekje më shumë. Gjatë vitit 2014 migracioni neto në Shqipëri në krahasim me vitin 2013 pësoi rënie me 245 persona. Popullsia më 1 Janar 2015 sipas qarqeve: Qarku me popullsinë më të lartë në Shqipëri mbetet Tirana me 800.986 banorë, e ndjekur nga Fieri me 315.012 dhe Elbasani me 301.397 banorë. Qarqet me popullsinë më të ulët në vend janë Gjirokastra, Kukësi dhe Dibra, respektivisht me nga 72.202, 85.461, 136.476 banorë. Nga të gjitha qarqet vetëm Tirana, Durrësi dhe Vlora kanë njohur rritje të popullsisë, ndërsa popullsia e të gjitha qarqeve të tjera ka pësuar rënie. Qarku me rritjen më të madhe të popullsisë është Tirana me një rritje vjetore prej 1.61%, ndërsa qarku me rënien më të lartë të popullsisë është Gjirokastra me një rënie vjetore prej 1.84%. Qarku me raportin gjinor më të lartë është Dibra me 106.6 meshkuj për 100

femra, ndërkohë që në qarkun e Tiranës ky raport është më i ulëti me 99.3 meshkuj për 100 femra. Nga shifrat e mësipërme del se Shqipëria ka ende një popullsi të re në raport me vendet e Bashkimit Evropian, që kanë një mesatare mbi 42 vjeç, por tendenca e plakjes është e qartë. Sipas projeksioneve të INSTAT-it, në vitin 2031 mosha mesatare e shqiptarëve do të jetë 41.7 vjeç, duke ju afruar nivelit aktual të Bashkimit Europian. Plakja e popullsisë është një kosto e konsiderueshme ekonomike, sepse do të kërkojë shpenzime në rritje për skemën e pensioneve dhe mbështetjes sociale.

Banka Botërore: Të krijohet strukturë Kina, pas 3 vjetësh kalon ballkanike kundër fatkeqësive natyrore SHBA për tregtinë me pakicë

e ndihmën e Bankës Botërore, zonat e përmbytura në jug të vendit do të përfshihen në një proces rehabilitimi që nis nga zëvendësimi i krerëve të bagëtive, ngrirja 2-vjeçare e kredive e deri te realizimi i investimeve me qëllim përforcimin e sistemit mbrojtës në mënyrë që të mos përsëritet e njëjta ngjarje. Përtej reagimit pas situatave të emergjencës, në raportet e saj Banka Botërore ka theksuar nevojën e një plani parandalimi, jo vetëm për Shqipërinë por për të gjitha vendet e rajonit. Sipas Bankës Botërore, rreziku më i ri për ekonomitë e rajonit janë përmbytjet e si shembull jepen ndodhitë në Serbi e Bosnje ku përmbytjet penguan rritjen ekonomike. Por realizimi i një plani parandalues për katastrofat natyrore rezulton të jetë një sipërmarrje e kushtueshme për këto vende, ndaj edhe sugjerimi i dhënë është ai i një bashkëpunimi në rang rajonal. Për t’iu përgjigjur zhvillimeve të pritshme, qeveritë e vendeve të rajonit pritet të nënshkruajnë një serë marrëveshjesh. Një prej marrëveshjeve që

parashikohet të miratohet nga qeveria shqiptare brenda pak muajsh është krijimi i një taskforce mjekësore ballkanike. Kjo task-forcë, me përbërje përfaqësues nga të gjitha vendet e rajonit, do të shërbeje si strukturë reagimi në rast katastrofash në njërin apo tjetrin vend. Po ashtu, këto muaj pritet të miratohen edhe një serë marrëveshjesh me Kosovën, Serbinë, Bosnjen, Malin e Zi, Maqedoninë e Turqinë për bashkëpunim për reduktimin e dëmeve nga katastrofat natyrore.

ina do të tejkalojë Shtetet e Bashkuara të Amerikës si tregu më i madh global i shitjeve me pakicë. Sipas një raporti të fundit, diçka e tillë pritet të ndodhë brenda tre viteve të ardhshme. Rritja e vëllimit të shitjeve me pakicë në vitin 2018 parashikohet të prekë nivelin e 7.9%. Ndërkohë një shifër e tillë në Amerikën e Veriut është fiksuar në 2.6%. Mesatarja globale qëndron në 3.4%. Pavarësisht rritjes së saj të ngadaltë, Kina qëndron e parezistueshme për zinxhirin global të tregut të pakicës. Edhe pse rritja në këtë drejtim ka rënë gjatë viteve të fundit, kjo rritje mbetet shumë më lart se vendet e tjera. Në vitin 2009, kjo shifër fiksohej në 15.6%. Nuk duhet anashkaluar as fakti se Kina është streha e 19% të popullsisë botërore dhe rritja e konsumatorit vendas është kthyer në një faktor kyç në panoramën globale gjatë dy dekadave të fundit. Ajo që bie tjetër në sy në raport, është vlerësimi se brenda vitit 2022, 75% e popullsisë së Kinës do të klasifikohen si shtresë e mesme. Dy vite më parë, vetëm 4% e popullsisë së vendit klasifikohej në këtë kategori.

Projeksione të tilla i konfirmojnë edhe reagimet e tregjeve dhe të investitorëve. Në vitin 2014, investimet e huaja direkte në vend kapën shifrën e 128 miliardë dollarëve, duke tejkaluar edhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës për të parën herë në 10 vitet e fundit. Gjithsesi, faktet tregojnë se një rritje të konsiderueshme nuk do të ketë vetëm tregu i Kinës, por edhe ai i Azisë në tërësi. Projeksionet flasin që brenda vitit 2018, vëllimi i shitjeve në kontinent të prekë shifrën e 10.3 trilionë dollarëve. Në Amerikën e Veriut ky parashikim fiksohet në vlerën e 5 trilionë dollarëve.

Javor

ekonomi

E shtunë, 14 shkurt 2015

1 mars, nisin aplikimet për subvencionin e fermerëve

gjencia për Zhvillim Bujqësor dhe Rural (AZHBR) do të nisë më 1 mars 2015, procedurat e aplikimit për fermerët që duan të përfitojnë mbështetje përmes subvencioneve shtetërore. Drejtoresha e Agjencisë së Pagesave Suela Popa bëri të ditur sot angazhimin për të nxitur zhvillimin e bujqësisë shqiptare dhe modernizimin e saj përmes mbështetjes së drejtpërdrejtë që i adresohet fermerëve nga programi i granteve. Drejtoresha Popa shpjegoi se, janë bërë të gjitha përpjekjet për të rritur masën e financimit në përputhje me kërkesat e fermerëve gjithnjë në rritje, krahasuar kjo edhe me trendin e vendeve të rajonit. Sipas saj, strategjia e Zhvillimit Rural, për vitin 2015, target grupi kryesorë, parashikohet të jetë rritja e investimeve në bujqësi, blegtori, peshkim dhe agrobiznes. Paralelisht me këtë strategji, ka nisur diskutimi me grupet e interesit me qëllim përthithjen e drejtpërdrejtë të këtij financimi në mbështetje të zhvillimit rural. Ndërsa nënvizoi Popa, për vitin 2015, ministria e Bujqësisë parashikon lehtësim të procedurave të aplikimit për financime në bujqësi, duke parë me prioritet rritjen e masës së përfitimit dhe numrin e fermerëve që do të marrin mbështetje nga buxheti i shtetit, për të nxitur konkurrueshmërinë dhe standardet e prodhimit.

Risia e programit të subvencionit Agjencia e Zhvillimin Bujqësor dhe Rural (AZHBR), do të vërë në zbatim këtë vit, për herë të parë procesin e informatizimit, për përzgjedhjen e projekteve fituese të fermerëve që do të përfitojnë financime nga subvencionet. Drejtoresha e AZHBR-së Suela Popa, u shpreh se, kjo formë e re klasifikimi, përmes sistemit kompjuterik do të rrisë transparencën për vlerësimin e projekteve dhe do të eliminojë korrupsionin duke rikthyer besimin se dhënia e subvencioneve jepet realisht në bazë të meritës. Sipas saj, deri tani dokumentet janë vlerësuar nga stafi i Agjencisë, ndërsa me vënien në zbatim të sistemit kompjuterik do të bëhet e mundur vlerësimi i projekteve në bazë të kritereve të përcaktuara në ligj, në mënyrë të informatizuar.

Vendoset referenca për rentën minerare Red Alert everia vendosi të aplikojë çmimet e ref- ar në këtë vendim.” Burimet nga Ministria e Njoftohet fushata e re e Fondacionit erencës ndaj mineraleve që nxirren në Energjisë thanë se, çmimet e referencave do Q vend për të aplikuar në bazë të tyre vjeljen e të ndihmojnë në frenimin e spekulimeve që Vodafone Albania në ndihmë të familjeve rentës minerare. Vendimi u mor në mbled- bëhen në raportim real të çmimeve. Biznesi hjen e fundit të Këshillit të Ministrave ku u i nxjerrjes së mineraleve është i fragmentarivendos që në fund të pikës 3, të vendimit nr. zuar dhe karakterizohet nga një informalitet i të prekura nga përmbytjet në Jug të vëndit 7, datë 4.1.2012, të Këshillit të Ministrave, të madh. Ulja e çmimeve të mineraleve në burndryshuar, shtohet paragrafi me këtë përmbajtje: “Në varësi të përqindjes së mineralit të shitur brenda vendit, nga nxjerrësi i mineralit te përpunuesi/pasuruesi i mineralit, llogaritja e pagesës së rentës bëhet sipas çmimeve, të përcaktuara në tabelat referuese, të miratuara nga komisioni ad hoc, i përcaktu-

sat ndërkombëtare vitet e fundit, ndikoi në uljen si në sasi dhe në vlerë të eksporteve e mineraleve shqiptare. Sipërmarrësit e kompanive nxjerrëse në vend, ndërsa kufizuan punën për nxjerrjen e xeherorëve (mineralet e bakrit dhe kromit) reduktuan ndjeshëm eksportet, në pritje të rritjes së çmimit.

Përmes këtij shërbimi klientët Vodafone do te kene mundësi për të dhënë kontributin e tyre nëpërmjet SMS në kodin e shkurtër 54444 me vlerë 120 Lekë (me TVSH) përgjatë gjithë muajit shkurt

Kosovë, eksporti kryesor i patates drejt Shqipërisë

inistrja e Tregtisë dhe Industrisë e Kosovës (MTI), Hykmete Bajrami, ka treguar se Kosova eksporton mbi 1.3 milion euro patate në vendet e CEFTA-s. Prej tyre, pjesa më e madhe shkojnë në tregun e Shqipërisë, ndërsa Serbia zë vendin e dytë e përcjellë nga Maqedonia sa i përket eksporteve të patates. “Eksporti total i patates me vendet e CEFTA-s arrin vlerën prej; 1,391,261 euro, ku Shqipëria zë vendin e parë ku është eksportuar 1,130,039 euro, ndërsa, pjesa tjetër shumë e vogël prej shumës totale është eksportuar në Serbi, Mal të Zi dhe Maqedoni”, ka thënë Bajrami, në Kuvendin e Kosovës. Ajo ka thënë se ka informacione nga bujqit se po shesin produktet e tyre me çmime nën koston e prodhimit për shkak të ekzistimit të monopolit, mirëpo, kjo çështje ende nuk është adresuar te institucionet. “Ministria e Tregtisë dhe Industrisë, re-

N spektivisht Departamenti i Tregtisë mban takimet e rregullta me bizneset në kuadër të grupeve punuese për Politika Tregtare, ku vet bizneset janë edhe bashkë kryesues në këto takime, ku adresohen çështje të ndryshme të bizneseve nga sektor të ndryshëm, po në ketë rast një çështje e tillë lidhur me monopolin dhe shitjen e produkteve nën kosto nuk është ngritur deri me tani”, theksoi ministrja e MTI-së Hykmete Bajrami.

ë vazhdimesi te donacionit të njoftuar pak dite me pare në ndihmë të familjeve në emergjencë humanitare të shkaktuar nga përmbytjet e ditëve të fundit në jug të Shqipërisë, kompania Vodafone Albania dhe Fondacioni Vodafone Albania njoftojnë hapjen e fushates “Red Alert”. Shërbimi “Red Alert”, prezantuar për herë të parë nga Vodafone anembanë globit që prej muajit prill 2010, aktivizohet kurdo që ndodh një situatë fatkeqësie natyrore apo emergjence humanitare. Përmes këtij shërbimi klientët Vodafone do te kene mundësi për të dhënë kontributin e tyre nëpërmjet SMS në kodin e shkurtër 54444 me vlerë 120 Lekë (me TVSH) përgjatë gjithë muajit shkurt. Ky kontribut i shtohet paketës së ndihmës të akorduar më herët nga Fondacionit Vodafone Albania në kuadrin e ndihmës për popullatën e prekur.

Fondacioni Vodafone Albania, në bashkëpunim me Kryqin e Kuq Shqiptar njoftoi në datën 6 shkurt nisjen e shpërndarjes së ndihmave me ushqime dhe batanije për 500 familjet e evakuara nga përmbytjet në shumën prej 5 million Lekë. Kësaj shume iu shtua ditën e hënë, edhe një paketë shtesë ndihme ofruar nga Fondacioni i Vodafone Group në Britaninë e Madhe, duke e çuar fondin e akorduar në një total prej 6,8 milion Lekë. Falë kontributeve të qytetarëve nëpërmjet fushatës “Red Alert” synohet të ndihmohen familjet e prekura, me orendi shtëpiake, të mbjella e tokat bujqësore, si dhe në bageti dhe kafshë. Fondacioni Vodafone Albania do bëjë publike në fund të kësaj fushate shumën e mbledhur nga dhurimet përmes SMS-ve, shumë e cila do të operohet në bashkëpunim me Kryqin e Kuq Shqiptar dhe autoriteteve të ngarkuara për përmbushjen e këtij misioni humanitar.

Sociale

Javor

E shtunë, 14 shkurt 2015

Letrat e Floberit

Një dashuri e pamundur për të jetuar! “Letra dashurie”, botimi në shqip nga Adriana Koxhaj, përfshin letrat që Flober i shkroi Louise Colet-së, të cilat ruajnë kujtimet e një “dashurie të pamundur për të jetuar”, përpirë nga ndjenja të ndezura të dashurisë dhe pasioni i shkrimtarit për artin e të shkruarit. Shkrimtari i tregon mikeshës së tij të zemrës, brengën e Dashurisë, i rrëfen fshehtësinë dhe drithërimat e shpirtit që dashuron, vështirësitë që ai has gjatë shkrimit të “Zonjës Bovari”, vuajtjet dhe nganjëherë edhe zhgënjimet nga miqësitë… Përse e largon aq ashpër të mirin Filozof, i cili e ka kuptuar dhe të qorton për këtë? Ç’të ka bërë i gjori që e trajton keq? Mos i harro miqtë; dil me ta si më parë. S’dua të heq asgjë, më kupton? Përkundrazi dua të të shtoj diçka. O sa qesha me përshkrimin e hyrjes së Berangesë së Dymasë, kur ai pa zonjën në këmishë. Sa simpatik ky Dyma! Dhe çfarë zakonesh të bukura! A e di se atij njeriu, nëse i mungon stili në shkrimet e tij, e ka mërishëm brenda vetes? Ai vetë do të jepte një karakter tejet të bukur, por sa keq që një organizim kaq i shkëlqyer të bjerë kaq poshtë! mekanika! mekanika! bëj me çmim sa më të lirë, për një numër sa më të madh konsumatorësh. Nuk lexohej aq kur shkruante Anxhelën. Të gjithë e lexojnë tani, për arsye se pinë më shpesh Medok të zakonshëm, se Lafit. Le të themi sa të duam, popullorësia e turpshme vete gjer te Arti; ajo popullorësi te vepra e tij është si numër. Po punoj mjaft; gjithë ditën greqisht dhe latinisht, në mbrëmje Lindjen! Megjithëse po merrem, nuk përparoj fare. Nuk e kam mendjen të lirë; ajo ngjitet gjithnjë në katin tënd dhe varet në dritare për të parë nga xhami se ç’ndodh aty; nesër do të më vijë një kolltuk nga Parisi; do të ulem për herë të parë duke të shkruar ty. Kjo do t’i sjellë fat gjithçkaje që do të shkruaj më pas. Lamtumirë e dashur, kokën në gjoksin tënd e vë dhe gjumi më zë.

Gustave Flaubert E premte mbrëma, mesnatë, 4-5 shtator 1846 ...Gratë nuk e kuptojnë se mund të dashurosh në shkallë të ndryshme; ato flasin shumë për shpirtin, por trupi nuk u ndahet nga zemra, sepse ato e shohin gjithë dashurinë në aktin trupor. Mund të adhurosh një grua dhe të bësh dashuri çdo mbrëmje me vajza, ose të kesh një tjetër të dashur, që gjithashtu e dashuron, Më duket e çuditshme, por megjithatë është e vërtetë. Hajde mos u ngrys; nuk e kam fjalën për veten time; unë jetoj si një murg. Ama gjer të mërkurën! E diel, ora 11 e mbrëmjes, 6 shtator 1846 ...Hajde, qesh, pra, siç thotë Fidiasi. Nesër është dashuria e madhe, dehja, ti dhe unë. Do të shoh nesër sytë e tu të digjen nga një zjarr i ëmbël, gojën tënde të purpurt, ku do të ve timen dhe prej nga do të marr psherëtimat e gjoksit tënd, supet e tua lakuriq, erëmimin e të cilëve gjithë afsh do ta thith. Më ngjan se me siguri do të bëjë kohë e bukur dhe dielli do të jetë i fortë. Mendimi për ty është një dritarez prej nga më vjen pakëz dritë dhe ajër, ndërsa ti beson se kur më jepet rasti, unë nuk vërsulem përpara për të marrë frymë dhe jetuar! Rreth meje gjithçka është e errët dhe e trishtuar; nëna ime është ne gjendje tejet të keqe, çka ia vesh bustit të mikut tonë që e ka tronditur. Kurrë s’e kam parë kaq të dëshpëruar! Jo, ti s’ke parë të tilla dhembje, mikja ime, jo, kurrë. Zoti të ruajt! Dhe nëse duhet të provosh dhimbje, Zoti t’i dhëntë ndryshe nga këto. E shtunë mbrëma, 12 shtator 1846 ...Po, që prej së mërkurës të dua në një mënyrë tjetër; më duket sikur jemi më të lidhur, më të afërt, sikur më pak gjëra nga bota e jashtme mund të ndikojnë në lidhjen tonë; që, edhe sikur të mos piqemi për një kohë të gjatë, kjo s’do të thotë gjë dhe së fundmi (a mendon edhe ti kështu?) dashuria jonë është bërë më serioze, duke humbur pamjen e jashtme. A do ta dish shkakun? Se mbi të gjitha kemi qenë të vërtetë; se i jemi dhënë natyrës pa art, pa u turbulluar, si fëmijët e gjorë të padjallëzuar që e kanë sefte. Po kështu, prej saj unë s’mora hidhërim, por një ngrohtësi shumë të këndshme që më mban në një ëndërrim epshndjellës... Megjithatë, këtë mbrëmje iu vura punës, ama me shumë mundim... të punojmë sa më mirë, pastaj do të piqemi hera-herës, kur të mundemi; do t’i japim njëri-tjetrit një vrullimë të mirë ajri, do të ngihemi sa të vdesim; pastaj do t’i kthehemi agjërimit. Kush e di? Ndoshta është mënyra më e mirë për të shkruar si duhet e për t’u dashur shumë. Kush mund të na sigurojë se, duke jetuar gjithnjë së toku, nuk do të lodhemi nga njëri-tjetri? Do të ketë dyshime, mbase edhe xhelozi; prej këtej zemërime, zënka. Do të vazhdojmë të tako-

cmyk

hemi nga kokëfortësia apo zakoni dhe jo nga dëshira, si tani. Megjithatë s’e besoj këtë. Ti je tejet e mirë, ëmbëlake, tejet e përkushtuar, ndryshe nga gratë e tjera që janë aq egoiste, aq të ashpra me burrin që dashurojnë. E diel mbrëma, 13 shtator 1846 ...Ndihem i trishtuar, i mërzitur, tejet i tendosur. Po më mbërthen, si para dy vjetësh, një ndjeshmëri therëse. Gjithçka më bën keq dhe më copëton zemrën, e cila më rrahu fort prej dy letrave të tua të fundit. Sa mallëngjehem prej tyre, kur teksa i hap erzina e letrës, më vjen në hundë, ndërsa erëmimi i frazave të tua ledhatuese më depërton në zemër. Kursemë; ndiej marramenth prej dashurisë tënde! Duhet të jemi të bindur se nuk mund të jetojmë tok. Duhet t’i jepesh një jete më pak të spikatshme, më të j cekët. Do të doja të të takoja, ta bëja zakon këtë, në mënyrë që shëmbëlltyra ime të mos të të djegë e ngushëllojë, por të ngrohë dhe dëshpërojë. Dje, nëna ime ishte në dhomën time kur unë po pastrohesha. Mbante mbesën në krahë. Më sollën letrën tënde; e mori, pa shkrimin dhe tha si me gjysmë tallje, sikur i drejtohej fëmijës, si gjysmë seriozisht: “Do të doja të dija, se çka aty brenda!” Ia ktheva me një të buzëqeshje prej budallai, që doja ta ktheja në qesharake, për t’i hequr idenë e çdo hamendjeje serioze. Nuk e di nëse ajo dyshon për

diçka; ndoshta po. Rregullsia e postierit është diçka e mrekullueshme. Duhet të të qortoj për diçka që më lëndon dhe skandalizon, për merakun tënd të pakët në lidhje me Artin. Mirë për lavdinë, s’kam kundërshtim që nuk merakosesh; por jo për Artin, që është e vetmja gjë e vërtetë dhe e mirë në jetë! A mund ta krahasosh atë me një dashuri tokësore? A mund të parapëlqesh adhurimin e një bukurie të përkohshme ndaj kultit të së vërtetës? Po mirë, po e them, vetëm këtë gjë kam të mirë! (vetëm këtë çmoj te vetja): admirimin. Ti përzien te Bukuria një sërë gjërash të huaja, të dobishmen, të këndshmen, e ku e di unë se çfarë. Thuaji Filozofit të të shpjegojë idenë mbi të Bukurën teorike, siç e ka thënë në veprën e tij të 1819-s dhe ashtu siç e ndiej unë; do të kuvendojmë prapë për këtë herën tjetër. Tani po lexoj një dramë indiane Sakuntala, dhe po mësoj greqisht; s’po ecën shumë greqishtja ime e gjorë, fytyra jote vjen gjithnjë e rri midis librit dhe syve të mi... Natën e së martës për të mërkurë, 15 shtator 1846 Bëhu e arsyeshme, puno, shkruaj diçka të madhe, të bukur, të përkorë, të ashpër, diçka që të jetë e ngrohtë përbrenda dhe madhështore në sipërfaqe, me të cilën të krenohem, dhe unë, nga thellësia e folezës sime, kur ta marr vesh se ata aty do të të duartrokasin, do të them me vete: “E ka shkruar duke menduar për mua!”

Kruase, 26 korrik 1851 Po ju shkruaj, sepse “zemra më shtyn t’ju them ndonjë fjalë të mire”, mikja ime e dashur. Po të mundja t’ju bëja të lumtur, do ta bëja me kënaqësi; do të ishte më se e udhës... Lexoni dhe mos ëndërroni. Kridhuni në studime të gjata; s’ka më mirë se të mësohesh vazhdimisht me punë ngulmuese. Prej saj del një opium topitës për shpirtin. Nëpër telashe mizore kalova, në zbrazëti rrotull u solla, i trallisur prej mërzitjes. Prej kësaj shpëton falë durimit dhe krenarisë; provojeni. Do të doja të ishit në gjendje sa për t’u takuar prapë me qetësi. Më pëlqen shoqëria juaj kur nuk është e stuhishme. Stuhitë që të pëlqejnë aq shumë në rini, të mërziten në moshën e pjekurisë... Ju s’po më thoni asgjë për ato që më interesojnë më shumë; planet tuaja. Ende s’jeni e përqendruar në diçka; e ndiej... Së shpejti do t’ju takoj në Paris, po të jesh (do të qëndronit në Angli një muaj, apo jo?). Them se do të jem në Paris nga fundi i javës që vjen. Rreth fundit të gushtit do të shkoj në Angli: ime më dëshiron ta shoqëroj. Më mërzit kjo shkëputje. Së fundmi!... Po të jeni ende aty, do t’ju bëj një vizitë. Do të përpiqemi të jemi të kënaqur prej njëri-tjetrit. Në Paris do t’ju kthej dy dorëshkrimet që më patët besuar. Do t’ua kthej, por vetëm juve në dorë, medaljen prej bronzi që e pranova një herë e një kohë nga dobësia, por që s’duhet ta mbaj. Është e fëmijës suaj…

speciale

Fatos Kongoli Javor

E shtunë, 14 shkurt 2015

A ka shkruar një roman për bijën e Enver Hoxhës?!

ë një vilë periferike të kryeqytetit, në Natën e Krishtlindjes 2014, bien aksidentalisht në kurthin e policisë tre persona: një gazetar investigativ dhe dy të moshuar të çuditshëm, rreth të shtatëdhjetave, njëri ishhetues i Sigurimit të Shtetit, tjetri ish-operativ. Ç’kërkojnë këto personazhe te vila në fjalë në Natën e Krishtlindjes? Për ç’arsye ndodhen të pranishëm atje edhe forcat e rendit, që e mbajnë vilën nën vëzhgim prej kohësh? Protagonistët e librit vihen në lëvizje nga përhapja e një legjende. Sipas saj, personalitete të larta të shtetit dhe pushtetit kanë marrë letra anonime kërcënuese. I saktë apo i rremë ky lajm, ishhetuesi dhe ish-operativi e kanë marrë vërtetë nga një letër të tillë, me verdiktin e dënimit të tyre me vdekje. Ku e ka burimin legjenda dhe kush të jetë autor i letrave? Realja “lufton” me irealen, e djeshmja me të sotmen, është një lojë hijesh të së kaluarës në kërkim të kujtesës së humbur të jetëve të vjedhura. Kështu përkthehet sipas gjuhës së botuesve romani i ri i shkrimtari Fatos Kongoli. Bëhet fjalë për “Gjëmia e mbytur”, e promovuar dje në Akademinë e Shkencave, për të cilën Kongoli thotë se, edhe ky libër merret me fatin e njeriut. Por, sikurse botimet e fundit që aludojnë histori nga diktatura, edhe ky roman pritet të shihet në enigmën e hapjes së dosjeve. Kongoli thotë se në lëndën e tij romanore nuk është kjo ide, por kur e lexon mund të të çojë në këtë bindje. Ç’është kjo lojë që po tërheq aq

cmyk

shumë shkrimtarët sa edhe politika e ditës?! Në qoftë se për politikën mund të jenë një lloj “pengmarrje” e shtetit, për shkrimtarët duket se droja është pak larg këtij synimi. Sigurisht “përfitimi” ka të bëjë së pari me lexuesin, të tërheqë atë, në një lojë fantazie pavarësisht se brenda nënthuhen të vërteta, e shpesh personazhe reale, jetë të njohura ja nga legjendat ja nga faktet. Ky rast është dhe romani i Kongolit. Besohet se bëhet fjalë për një dashuri të vjedhur, të fshehur midis një sportisti të njohur në kohën e Enverit, dhe vajzës së këtij të fundit, Pranverës. Për këtë “histori”, shkrimtari është shprehur në media se “Në këtë botë ka me mijëra histori të ngjashme, të cilat mund t’i këmbesh me njëra-tjetrën. Lexuesi mund të përfytyrojë çfarë të dojë”. Askush nuk e pohon hapur. Kongoli jo e jo. Por legjenda, faktet dhe fantazia e shkrimtarit në librin e fundit të tij, drejt këtij filli përshkohen, nga kjo histori duket të shfaqen. Megjithatë edhe vetë shkrimtarët vazhdojnë të kenë “frikë” të flitet hapur, kështu romani bëhet aluduesi më i mirë i shumë historive të panjohura nga diktatura. Një lloj dosje, që “fshehin” mirë, jetët e vjedhura. Në këtë kontekst qëndron romani i Kongolit. Ndonëse dje, shkrimtari është shprehur se derisa kërkohet me këmbëngulje të hapen dosjet, kjo do të thotë se duhen hapur, si një e mirë për kombin. “Rreth këtij problemi, prej 25 vjetësh është krijuar një mjegullnajë e madhe, që përfitojnë njerëzit spekulantë”, është shprehur për mediat shkrimtari. V. M.

dossier

Javor

E shtunë, 14 shkurt 2015

Speciale/ Një letër nga arkivat e Vatikanit, ekskluzive për “Standard” nga studiuesi Etnor Canaj

Origjinale e Vatikanit Një letër e Papa Kalistit III drejtuar Skënderbeut Etnor Canaj 1) Në historiografinë shqiptare ekziston një anë ende e errët apo, thënë më mirë, një anë e palëvruar siç duhet lidhur me marrëdhëniet e Vatikanit me Heroin tonë Kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeun. Sigurisht është shkruar, sikurse edhe shumë herë në mënyrë disi subjektive, ku është kërkuar të interpretohet prej studiueseve të ndryshëm, si shqiptarë edhe të huaj, kjo anë që ka të bëjë me lidhjet e Vatikanit me Arbrit e shek. XV, të cilët udhëhiqeshin prej Skënderbeut në luftën e tyre kundër turqve. Në këtë shkrim, përveç dokumenteve sjellë në vepra autorësh të huaj, për herë të parë do të sjellim për publikun shqiptar një letër origjinale shkruar prej vetë Papa Kalistit III, drejtuar Skënderbeut. Cili ishte Papa Kalisti III? Papa Kalisti III (1378-1458) ishte papa i dyqindenëntë (209) i Kishës Katolike prej vitit 1455 deri në vdekjen e tij, që ndodhi në Romë më 6 gusht të vitit 1458. Emri i tij i vërtetë ishte Alfonso Borgia dhe lindi në Valencia të Spanjës. Sipas historiografisë, është konsideruar një Papë, i cili kishte ndërmend të organizonte një kryqëzatë kundër turqve, por që nuk realizoi për shkaqe organizative, pasi nuk iu përgjigjën feudalët perëndimorë thirrjes së tij (Shih: C. Rendina, I Papi, f..578.). Sipas G.. B. Picotti-M. Sanfilippo, në veprën me titull “Alessandro VI nell’Enciclopedia dei Papi“. Por, Kalisti favorizoi korrupsionin dhe keqpërdori autoritetin e tij. Por, le të vijmë në çështjen e marrëdhënieve të Kalistit III me Skënderbeun. Më 17 shtator të vitit 1457, Papa Kalisti III do t’i niste një letër Skënderbeut, letër të cilën e botojmë për herë të parë, ekskluzivisht në “Standard”, përmbajtja e së cilës në origjinal është në latinisht. Kjo letër është nxjerre prej arkivave të Vatikanit prej A. Theiner dhe është publikuar në veprën e tij të vitit 1863 me titull “Vetera monumenta Slavorum meridionalium historiam illustrantia” - Romae, Zypis Vaticanis 1863-1875, ff 427-428, Tom. I. “Dilecto filio Nobili viro Georgio Castriotti Scanderbech Albanie domino.

Letra origjinale:

CALISTUS PP. III. Dilecte fili, salutem. Scribimus tue nobilitai per alias litteras nostras sub bulla plumbea respondendo his, que tuo nomine nobis exposuit dilectus filius Abbas etc. quem ad nos misisti. Postea vero intelleximus Venerabilem fratrem nostrum Archiepiscopum Croiensem ab hac luce migrasse, qui, quoniam nuncius et collector noster erat , et ut intelleximus, nonnullas pecunias ratione collectorie et cruciate collectas habebat, mandavimus dilecto filio Iohani Navarr exhibitori presentium, quem ad tuam nobilitatem mittimus, ut omnes pecunias, que per dictum collectorem nostrum de prefatis etiam dimisse reperientur, et quasqumque alias ratione cruciate in Albania per qusqumque nostros collectores, succollectores seu nuntios collectas et in futurum colligendas, et penes quosqumque existentes tue nobilitati consignari nostro nomine faciet. Itaque, dilecte fili, ut fecis, persevere in tua sincera devotione tuendo et defendende fidei catholice: nam deus, cuius res agitur, non desert causam suam, sed tibi et aliis Christianis de perditissimis Tuchis et aliis infidelibus victoriam cum summa Gloria et triumph pro certo dabit. Nosque etiam ultra vires nostras in his promptos habebis, ut latius intelligere poteris ab eodem Iohanne Commissario nostro, quem

Javor

dossier

E shtunë, 14 shkurt 2015

Siç shohim qartë prej kësaj letre, Vatikani pretendonte taksat në territoret e kontrolluara prej Kastriotit dhe pikërisht për këtë dërgon një përfaqësuesin e tij, Navarron. Nuk dimë në këtë rast cila ka qenë përgjigjja e Skënderbeut, duke pasur parasysh që situata e Arbërisë në periudhën në fjalë nuk ishte ndër më të mirat. Kalisti i kërkon Kastriotit që të bëhet garant dhe të ndihmoje Navarron në mbledhjen e këtyre taksave. 2) Kalisti III vdes në datën 6 gusht të vitit 1458 në Romë, gati një vit mbas kësaj letre. Mbas Kalistit III në krye të Kishës së Romës ngjitet Papa Pio II (Enea Silvio Piccolomini). Do të ishte pikërisht Papa Pio II, i cili në të vërtetë kërkoi një lidhje interesi të ndërsjellë me Kastriotin. Pikërisht Papa Pio do të ishte ai i cili kishte planifikuar një kryqëzatë kundër turqve ku Skënderbeu do të ishte njëra prej figurave qendrore. Sipas disa dëshmive në kronikat e eruditit italian Marco Guazzo, të cilat gjenden në veprën e tij “Cronica ... dal principio del mondo sino a questi nostri tempi”, viti i publikimit 1553, hasim në disa fakte interesante. Autori i veprës konfirmon gati gjithçka që sjell Barleti, pikërisht duke u nisur që prej simbolit të flamurit të Kastriotëve, pra shqiponja me dy kokë në një fushë të kuqe, flamur të cilin Skënderbeu ngriti sapo mori Krujën. Por gjithashtu autori sjell fakte interesante edhe lidhur asaj që kërkohet të deformohet qëllimisht sot. Pra, e kështuquajtura “masakra e Skënderbeut”. Nëse do lexonim dhe përkthenim këtë vepër apo kronikë, autori shkruan që Skënderbeu vrau turq dhe jo shqiptarë mbasi mori Krujën (shih përkthimin më poshtë). Interesante në këtë kronikë të Marco Guazzo-s, kronikë e cila siç theksuam më sipër daton vitin 1553, janë mbi të gjitha planet që kishte Vatikani për të ndërmarrë një kryqëzatë

Papa Calistus PP. Iii.

tibi specialiter commendamus. Datum (Rome) etc. XVII. Septembris 1457. (Pontificatus nostri Anno Tertio.)” Letra është e regjistruar në arkivat e Vatikanit në: “Reg.An. III.Brev. fol.121”. Papa i shkruan Skënderbeut për taksat që fillimisht mblidheshin prej Kryepeshkopit të Krujës, i cili kishte emigruar (ikur), të bëhen të mundura (të mblidhen) prej Giovanni Navarro, kur, ky i fundit niset posaçërisht për këtë mision prej Papa Kalistit III. Kalisti III i kërkon Skënderbeut që ta ndihmoje për këtë çështje dhe këto të holla t’ia nisë mbasi të jenë mbledhur, gjithnjë nëpërmjet Komisarit të Vatikanit, Navarros. “...mandavimus dilecto filio Iohanni Navarr exhibitori presentium, quem ad tuam nobilitatem mittimus, ut omnes pecunias, que per dictum cillectorem nostrum de prefatis etiam dimmise reperintur..”. Papa e mbyll letrën duke i thënë që Zoti nuk do ta braktiste dhe do të ishte në anën e Skënderbeut në luftën e tij për mbrojtjen e Krishtërimit kundër turqve dhe të pafeve të tjerë… “...nam deus, cuius res agitur, non deseret causam suam, sed tibi et aliis Christianis de perditissimis Turchis et aliis infidelibus victoriam cum summa gloria et triumpho pro certo dabit”.

Papa i shkruan Skënderbeut për taksat që fillimisht mblidheshin prej Kryepeshkopit të Krujës, i cili kishte emigruar (ikur), të bëhen të mundura (të mblidhen) prej Giovanni Navarro, kur, ky i fundit niset posaçërisht për këtë mision prej Papa Kalistit III. Kalisti III i kërkon Skënderbeut që ta ndihmoje për këtë çështje dhe këto të holla t’ia nisë mbasi të jenë mbledhur, gjithnjë nëpërmjet Komisarit të Vatikanit, Navarros kundër turqve, ku figura e Skënderbeut do ishte udhëheqës i kësaj kryqëzate (apo gjeneral-kapiten, siç thekson autori). Gjithashtu është interesant si fakt se fill mbasi gati çdo gjë ishte vendosur për këtë kryqëzatë, Skënderbeu emërohet prej vetë Papës si “Mbret i Epirit”, pra prej titullit Princ kalon në një titull më të ngritur, siç është ai Mbret. Papa Pio i Dytë shkon në Ankona ku pret dhe kërkon të inkurajoje trupat perëndimore, të cilat do t’i bashkoheshin Skënderbeut për kryqëzatën, por Papa Pio i Dytë vdes pikërisht gjatë kësaj nisme në Ankonë të Italisë, ku sipas fjalëve që fliteshin, kjo vdekje erdhi si pasojë i helmimit të tij. Kjo kronikë dhe ky dokument ka rëndësi të veçantë, pasi mund të hedhë dritë në shumë aspekte të tjera lidhur me figurën e Heroit tonë Kombëtar. Njëra prej tyre është edhe enigma e

Pallatit të Skënderbeut në Romë (Palazzo Scanderbeg). Në këtë ndërtesë Skënderbeu ndenji gati dy muaj, prej dhjetorit deri në shkurt. Mos vallë ishin këto arsyet që Skënderbeu thirret në Romë, ndërtoi apo i ndërtuan një pallat në nder të tij, ndenji kaq gjatë larg Arbërisë? Ishte vajtja në Romë e Skënderbeut pasi po përgatitej Perëndimi për një kryqëzatë të re? Disa pjesë të përkthyera prej kronikës së Marco Guazzo-s si më poshtë:

“SKËNDERBEU PRINCI I EPIRIT” “Prej Gjon Kastriotit zotërues në Shqipëri lindi Skënderbeu dhe kështu ishte jeta e tij. Duke u frikësuar i kështuquajturi Gjon prej të kështuquajturit Murat zotëri i turqve, bëri paqe me të dhe i dha fëmijët e tij si peng, të cilët ishin katër dhe njëri prej tyre ishte Gjergji. Murati duke parë Gjergjin si një person të aftë dhe të mprehtë e quajti Skënderbe dhe e stërviti sipas ligjeve muhamedane, në kalorësi, në përdorimin e armëve, në të jetuar dhe në veshje, duke e trajtuar si birin e tij... ...Skënderbeu duke njohur shpirtin e turkut dhe duke qenë ai një i krishterë i mirë dhe i aftë, me artin e bukur (dredhinë, shënimi E. Canaj) hyri në Krujë, si turk, dhe mbasi ngriti shenjën e tij e cila ishte shqiponja me dy kokë në një fushë të kuqe, dhe duke vrarë gjithë turqit, të cilët ndodheshin këtu (në kështjellën e Krujës, shënimi E. Canaj) u bë i njohur si pasardhës i të atit dhe i krishterë, dhe jo turk, dhe pas katër ditësh rimori shtetin (tokat, shënimi E. Canaj) atënore... ...Murati për këtë gjë u betua që do bënte një hakmarrje që të mbahej mend, dhe sipas çka dëgjohej Skënderbeu konsiderohej me zotërinjtë më të fuqishëm dhe princat e Shqipërisë, të cilët ishin Aranit Komneni, Andrea Topia, Pal dhe Nikoll Dukagjini, Pjetër Spani dhe të tjerë me Rektoret (Venecian, shënimi E. Canaj) që ishin në Lezhë, qytet i Shqipërisë për venecianët, theu tri herë ushtrinë e turqve, vrau një pasha dhe një tjetër e zuri rob, luftoi kundër venedikasve dhe më mbas bëri paqe. Më mbas, në vitin një mijë e katërqind e dyzet e nëntë Murati turku i madh kaloi nëpër Shqipëri me njëqind e gjashtëdhjetë mijë turq dhe me shumë armatime e rrethoi Krujën, të cilën e mbajti të rrethuar katër muaj, pati shumë dëme prej Skënderbeut i cili një herë prej një ane, një herë prej anës tjetër e sulmonte, gjë për të cilën Murati u egërsua aq tepër sa vendosi të hiqte rrethimin dhe u largua për në Adrianopojë, ku vdiq. Një vit më vonë, i cili ishte viti një mijë e katërqind e pesëdhjetë e një (1451) me numër më të madh turqish që kishte çuar Murati (më parë), erdhi në Shqipëri Mehmeti, i biri i tij, dhe i turpëruar së tepërmi dhe i dëmtuar u nis (nga erdhi, shën. E. Canaj). Pati kaq fitore Skënderbeu kundër turqve, përherë duke pasur shumë mp pak ushtarë sesa ata (turqit, shën. E. Canaj), i cili iu përgjigj thirrjes së Papës për në Pulje në nder të Ferdinandit, Mbretit të Napolit, dhe bëri të njohur virtytet e tij dhe për këtë kur u kthye në Shqipëri, duke u kthyer në Shqipëri shumë herë ktheu mbrapsht turqit me vdekjen e tyre dhe dëme të mëdha dhe për këtë arsye turku i madh i kërkoi paqen dhe e bëri në mënyrën e tij. Më vonë u thye (paqja, shën. E. Canaj) për të bërë një kryqëzatë kundër turqve dhe Papa Pio i Dytë për këtë arsye e bëri Mbret të Epirit Skënderbeun dhe gjeneral-kapiten të kryqëzatës. Shkoi në Ankona Papa për të bërë efektin e duhur, në vitin një mijë e katërqind e gjashtëdhjetë e katër (1464) dhe aty vdiq dhe, sipas të thënave të disave, i helmuar. Mehmeti, mbasi kishte dërguar shumë herë një numër të madh ushtarësh turq nën udhëheqjen e pashallarëve të ndryshëm kundër Skënderbeut dhe përherë duke qenë i thyer, ai personalisht me dyqind mijë ushtarë shkoi në Krujë dhe bëri rrethimin dhe po ashtu u largua i turpëruar...”.

gossip

VIP

Albania

Javor

Elhaida në jurinë e zbulimit të talenteve “Chance”

Telefonata që e la gojëhapur Angela Martinin K

ëngëtarja dhe fituesja e edicionit të parë të “The Voice of Italy”, Elhaida Dani së bashku me aktoren e famshme italiane, Maria Grazia Cucinotta, do të jenë dy nga tre emrat që do të zënë vendin në panelin e jurisë të programit italian Chance. Versioni italian i formatit Free Pass, Chance përzgjedh figurat e reja televizive që do të jenë pjesë e kanalit italian në formate

a postuar një fotografi në rrjetet sociale në të cilën ka marrë një pozicion mjaft seksi. Bukuroshja shqiptare Angela Martini ka pozuar përsëri me të brendshme dhe në këtë foto vërehet se si është ulur dhe në dorë ka një telefon të cilin nuk e ka vendosur në vesh por në krah dhe goja e saj ishte e hapur sikur të ishte habitur për ndonjë informatë të marrë. E natyrisht që kjo pozë është varshuar nga komentet e fansave të cilët e komentonin atë për pozitën joshëse të saj.

E shtunë, 14 shkurt 2015

të ndryshme. Programi prezantohet nga hyrja më e re në këtë kanal, ish moderatorja e njohur e Rai, Veronica Maya përkrah Marco Senise. Vetë prezantuesja ka zbuluar dy emrat e rinj të jurisë dhe ka paralajmëruar dhe një tjetër personazh të fortë, mjaft të dashur për publikun, që do të plotësoj panelin e jurisë, pjesë e një seriali shumë të ndjekur.

Ronela Hajati përshëndet mosmirënjohësit P

othuajse të gjithë nuk i pëlqejnë njerëzit të cilët janë servilë, mosmirënjohës, tradhtarë dhe gënjeshtarë. Ndër këta njerëz është edhe këngëtarja Ronela Hajati. Ajo ka vendosur një fotografi në Instagram që është pjesë e fotosetit e saj më të ri, shihet se si ua ka ngritur gishtin e mesit të gjithëve atyre që futen në kategoritë e lartpërmendur. Madje, Ronela ka thënë se ky gjest është më i pakti që mund të bëj për ta. Nuk dihet cilat janë arsyet që e kanë detyruar këngëtaren që të bëjë këtë gjë.

Batuta e radhës Samanta me nga Noizy për sesion hot Shën Valentin K

Etnon nuk do të bëjnë më albume

jaft batuta janë krijuar për Shën Valentinin, e ndërsa Noizy nuk ka nguruar dhe të hedhë një batutë. Duke qenë se Shën Valentini është kthyer në një festë më shumë masive sesa intime, Noizy ka bërë humor përmes një fotoje të postuar në Instagram. “Prindër! Bëhuni gati se për Shën Valentin, gocat do të flenë tek shoqet”, - thuhet në foton në fjalë.

ëngëtarja e njohur shqiptare, Samanta Karavella, do të lançojë së shpejti një sesion hot të fotografive. Bukuroshja shqiptare ka zgjedhur Kastriot Zhugollin si fotografin e saj për t’ia realizuar fotografitë e sesionit të radhës. Ky fotosesion po realizohet për dy kopertina të revistave, të cilat do të publikohen së shpejti. Samanta vazhdon të shijojë suksesin e hitit “Ti Se Din Se” nga vera e kaluar.

eperi i grupit Etnon, Genc Prelvukaj, ka paralajmëruar se grupi Etnon nuk do të realizojë më albume. Duket se producenti dhe reperi i njohur ka vendosur që të ndjekë hapat e disa prej emrave të njohur të skenës për të mos realizuar tani fare albume. Janë këngë ‘single’ që do të lançohen nga Genci dhe Etnon në të ardhmen dhe këtë ai e ka

konfirmuar në një prononcim për Bota Sot. “Në muajin shtator ndryshoi shumëçka te Etnon. Krijuam parime të reja. Nuk ka më albume dhe nuk ka më pauza të gjata. Këngë të reja do të ketë obligativisht çdo 3-5 muaj. Krijuam këngën “Mëngjesi im” pastaj “Shqip dance” dhe së fundmi këngën “Pa Ndjenja”. Me të trija këngët dolëm mirë’, u shpreh Genci.

Javor

gossip

E shtunë, 14 shkurt 2015

VIP

World

Pamela Anderson ndahet nga burri i tretë L

idhjet e Pamela Anderson duket se gjithmonë kanë një fund aspak të lumtur, pasi ajo shquhet për ndarjet e shpeshta. Këtë herë ajo do të ndahet për herë të tretë. Pamela Anderson i ka dhënë fund lidhjes me Rick Solomon. 47 vjeçarja ka firmosur divorcin, për tu ndarë nga burri i saj i tretë. Sipas burimeve, thuhet se ajo u nda nga burri i saj prej një viti të martën dhe firmosi dokumentat në gjykatë ditën e mërkurë.

Supermodelja më e vjetër në botë C Ndahet nga i dashuri, armen Dell’Orefice, bukuria e lindur e New York-ut, ka qenë cover i “Vogue” për herë të parë në moshën 15-vjeçare, e ka mbajtur karrierën si modele në shtate dekada dhe ende shijon seksin në të 80-at e saj. “Sigurisht që kam jetë seksuale, pse s’duhet të kem?”, ka insistuar ajo duke thënë se është si të marrësh frymë. E pyetur sepse njerëzit heqin dorë nga seksi në moshë të thyer, Carmen u përgjigj “Sepse ata kurrë nuk kanë hyrë drejt seksit nga porta e duhur. Na është thënë nga prindërit tanë, mos e bëj ose është e gabuar”, pastaj feja dhe mjekët të cilët thonë. Ju nuk duhet të bëni seks. Dhe ju nuk jeni të vetëkënaqur. Seksi duhet të vijë natyrshëm, ashtu si frymëmarrja.” Carmen gjithashtu tregoi se si arrin të mbajë figurën prej modeleje gjatë 70 viteve punë. “Unë ha për oreksin tim dhe nuk numëroj kaloritë”, ka thënë ajo. “Unë e shijoj ushqimin në mënyrë pasionante. Mund të kem pasur disa telashe gjatë jetës time sepse më pëlqen shumë ushqimi, por e kam kaluar lehtë sepse kam metabolizëm të mirë.” Carmen, 83-vjecare, e cila ka lindur në New York nga prindër me

Sam Faiers pozon në Dubai S

am Faiers dhe Jessica Wright janë dy bukuroshet që më së shumti mund ta kuptojnë njëratjetrën. Kjo pasi që të dy modelet janë ndarë nga të dashurit e tyre. E për ta lehtësuar dhimbjen e saj Sam ka zgjedhur Dubain që të kalojë pak kohë deri në harresë. Kjo ide duke se i ka pëlqyer edhe Jessices pasi që edhe ajo ka bërë të njëjtën gjë. Nuk ka shumë kohë që prezantuesja dhe modelja me famë botërore Sam Faiers është ndarë nga showmeni Joey Essex me të cilin kishte kohë që ishte në lidhje. E duket se kjo ndarje ka qenë shumë e dhimbshme për të pasi për të harruar gjithçka që ka ndodhur, Sam ka zgjedhur Dubain për t’i kaluar disa ditë pushimi.

prejardhje italiane dhe hungareze ka qenë e martuar tre herë dhe e fejuar më shumë se njëherë, por nuk përmend asnjë emër konkret si dashurinë e jetës së saj.

Helena Bonham Carter pozon nudo me peshk për Shën Valentin

Chelsea Handler topless, kërkon barazi gjinore C H

elena Bonham Carter ka vendosur ta fusë një peshk të madh në mes të këmbëve, duke pozuar kështu nudo për Shën Valentin. Fotografitë janë realizuar në mbështetje të Fondacionit Blue Marine, fondacion i cili po bën fushatë për mbrojtjen e specieve në rrezik në mbarë botën. “Unë jam një mbështetëse e madhe e mjedisit detar”, ka thënë ajo në një prononcimin. “Në fakt unë i kam fobi peshqit, dhe kur Greta më kërkoi të pozoja nudo me një peshk ton 27kg, isha më shumë e shqetësuar se do të isha në kontakt me të pa rroba”. “Por më pas e tejkalova frikën, dhe në fund pozova së

bashku me peshkun. Ai do të jetë Shën Valentini im”, u shpreh Helena Bonham Carter.

helsea Handler ka postuar foto gjysmë-nudo në rrjetet sociale duke kërkuar që femrat të kenë të njëjtat të drejta si meshkujt për të dalë “topless” në publik. Të enjten, 39-vjeçarja postoi një tjetër foto “pikante”. Por, kësaj radhe ajo zgjodhi Twitter-in duke lënë pas dore Instagram-in që ka censuruar fotot e saj. “Faleminderit që më pranon Twitter!”, ka shkruar biondina në foton ku shihet duke qëndruar në ballkon me “ballkonin” jashtë. Handler ka disa muaj që “nuk shkon mirë” me Instagram-in pasi ky rrjet social i hoqi një foto ku ajo kishte pozuar “topless” mbi kalë. Në foto ajo kishte shkruar: “Një grua ka të drejtë të bëjë atë që bën një mashkull”.

speciale

Në kryeqytetin e një mbretërie të re: Tirana 1930

Javor

E shtunë, 14 shkurt 2015

Për herë të parë një reportazh i plotë për Tiranën e viteve ‘30 të shekullit XX, pasqyron jetë e një qyteti në rrugën e tij drejt Perëndimit. Ka aq shumë ngjashmëri me realitetin e sotëm, sa duket se koha është ndalur në penën e autorit

Alba Kepi

jeneral Azais Pio qe një funksionar i lartë i ushtrisë italiane që detyra e solli të qëndronte pak kohë në Tiranë në atë fillim të viteve ‘30 të shekullit XX. I dekoruar me një nga urdhrat më të lartë të nderit të Republikës Italiane, trashëgimia e jetës së tij përveç karrierës profesionale përmban dhe mjaft artikuj, studime e libra me karakter social, historik, etnografik e kulturor. Kudo që udhëtonte nuk linte pa kultivuar pasionin e tij të madh të penës e që nuk e kurseu as dhe gjatë qëndrimit të tij në Tiranë. Vinte nga një qytet në rajonin e Ligurias në veri të Italisë, në kufi me Francën ku natyra e realiteti ishin kaq larg Shqipërisë së dikurshme. Por ky fakt nuk e pengoi të kuriozohej e të njihte nga afër jetën e një kryeqyteti të vogël në zemër të Ballkanit. Cdo vendi o ngjarje në të cilat ishte dëshmitar i kushtonte intimitetin e përshkrimit, duke e përcjellë më pas në mediat lokale të kohës. I tillë është dhe reportazhi “Në kryeqytetin e një mbretërie të re: Tirana”, botuar në revistën mujore “Emporium” të qytetit të Bergamos në prill të vitit 1930. Shumë udhëtarë, diplomatë, shkrimtarë e artistë që kanë vizituar Tiranën në fund shekulli XIX apo në atë fillim shekulli XX kanë përcjellë përshtypjet e tyre me një skicë grafike o një pikturë të frymëzuar, apo dhe me pak rreshta mbi atë çka ky qytet i dhuronte. Reportazhi i gjeneral Azais Pio mbi Tiranën veçon nga të gjitha këto. Në mbi dhjetë faqe të tij si kurrë ndonjëherë jepet një përshkrim i plotë mbi arkitekturën e natyrën e këtij qyteti, mbi jetën e banorëve besimin e tyre fetar e moral, mbi kostumet e zakonet etnografike, pa harruar të parin e vendit mbretin Ahmet Zog. “Vizione e përshtypje”, ashtu siç e mban dhe nëntitullin ky reportazh, flasin për një vëzhgues të kujdesshëm të realitetit Tirans, i dëshirës së mirë për të njohur e bërë të njohur vendin ku po kalon një pjesë jetës, pavarësisht kohës së qëndrimit apo qëllimit pse ndodhet aty. Subjektivizmi e krahasimet me qytet o vende të tjera janë pothuajse të paekzistueshme. Bukuria e natyrës shpesh udhëheq

penën duke u ndaluar herë në një ndërtesë e herë në një dukuri sociale. Duket se është një reportazh i shkruar ditë pas ditë, i ndarë në paragrafë që herë pas herë prekin të njëjtin mendim duke kërkuar mbi të gjitha realizmin e objektivitetin e penës. Artikulli i Gjeneralit Azais Pio “Në kryeqytetin e një mbretërie të re: Tirana”, mund të grupohet në disa nëntema që ndoshta ndihmojnë për të pasur një opinion më të plotë mbi atë çka ky autor ka dashur të përshkruaj e mbi atë cka ne sot kuriozojmë në njohjen e së kaluarës së kryeqytetit të Shqipërisë.

“Tirana qytet kantier” ...Brenda një vit qyteti ka ndryshuar fizionomi e po merr gradualisht pamjen e një qyteti. Rrugë të mëdha e të gjera, dritë elektrike, hotele kafene; çdo ditë bie një tendë e vjetër e ngrihet një ndërtesë moderne; çdo ditë hapet një arterie e re, ndonjë dyqan, ngrihen Ministri, Përfaqësi, kazerma, spitale; parqe e pazari i vjetër (që për mendimin tim duhet të mbete ashtu siç është, për t’i lënë qytetit një gjurmë të veten) është gjithnjë e më i furnizuar, dyqanet rikonstruktohen një pas një, vetratat e vjetra dikur me letra shumëngjyrëshe e portat e vjetra me dryna të mëdhenj, zëvendësohen me saraçineska moderne. Automobilat ecin shumë shpejt sikur pretendojnë të fitojnë kohën e humbur, tregtarët kanë shumë punë për të kryer, inxhinierët fabrikojnë projekte mbi projekte, ushtarët janë të veshur mirë, madhe dhe pastruesit e policët funksionojnë përkryeshëm. Kudo përreth është një lloj dëshire për të prodhuar, për të krijuar, e “nesër e kadal” e ka zëvendësuar dëshira e nevoja për të realizuar e kryer gjithçka shpejt. Një vit është sa për dhjetë. Sapo mbërrin në Tiranë ke përshtypjen jo vetëm të një entuziazmi rindërtues por dhe të një jetë në Lindje dhe pse je vetëm pak milje larg brigjeve perëndimore të Adriatikut.. “Kafenetë e Tiranës - Të gjithë nxitojnë aty!” .. Kam mbetur i impresionuar nga numri i konsiderueshëm i kafeneve në Tiranë. Gëlojnë në qendër, brenda pazarit, janë përhapur në

shesh, në rrugicat e vogla të qendrës, të periferisë, pra kudo. Mbajnë emra pompoz, disa janë të mëdha e me vetrata të gjera, disa të tjera janë të vogla e të fshehura në magazina të errëta. Të gjitha gëlojnë nga njerëzit. Disa lozin trik trak, shumë pinë duhan bekueshëm para një filxhani të vogël kafeje turke të lëngshme dhe me shumë aromë; pëshpëritin për politikë, komentojnë ngjarjet kryesore, bëjnë thashetheme ashtu siç ndodh dhe në perëndim. Ajo çka më ka bërë përshtypje është se nuk kam parë askënd të lexojë. Në kafene kalohet koha, kërkohet rutina e përditshme, mbarohen punë, bëhet politikë e pihet shumë raki. Jeta në Tiranë si kudo në Lindje kryhet shumë në kafene. Të gjithë nxitojnë aty, të gjithë lënë takim në to. Nga ora 18:00 deri në 19:00 është traditë të konsumohet mezeja me erëza. Mezeja është e përbërë nga copa të brendshme mishi, ullinj, kastravecë turshi, djathë, tru, shërbyer veç e veç në shumë pjata. Konsumimi zëvendëson konsumimin deri në pritje të orës së drekës e mbesin vetëm pak humbamen që vazhdojnë të dredhin e të pinë duhan. Darkave kafenetë mbushin përsëri e mes tymit të dendur të duhanit ngrihet zhurma e kërcitjeve të gurëve të dominosë mbi tavolina. Në disa lokale të tjera muzikantët e Karadjezit shoqërojnë këngët shqiptare o turke duke i fragmentuar me ritmet më të tashme të fox-trost (fox-trost është një valle me origjinë amerikane që u përhap në Evropë në fillim të shekullit XIX, ndoshta autori i këtij reportazhi ka gjetur në vallet shqiptare një ngjashmëri me këtë tip kërcimi). Janë këngë popullore, kryesisht të trishtuara, melankolike, me të njëjtin ritëm të ngadaltë të një kënge vaji, një e përbashkët kjo e popujve të thjeshtë e primitiv. Janë të një natyre pastoriale që flasin për dashurinë, luftën; këndohen nga vetë muzikantët e herë në duet, apo dhe nga një bukuri e tharë gabele me ato sytë e shkathët, të zi e të rrethuar nga qerpinj e vetulla të dendura, ne thonj të verdhë nga Kënaja apo dhe nga ndonjë bukuri e huaj e lyer dhe e pudrosur teprueshëm. Jo më të paktë në numër se kafenetë janë

hotelet... Hotelet indigjenë mbajnë emrat e qendrave kryesore të Shqipërisë, janë të ndarë në ambiente intime, e jo tërheqës për një të huaj perëndimor. Janë të mobiluara bukur e mjaft mirë, herë vetëm me krevate, o ndonjë karrige, e kanë një numër të konsiderueshëm klientësh që shumë herë mblidhen në vetëm pak dhoma. Ato te evropianizuar janë të gjitha të administrua nga italianë, e që janë pasuruar pa shumë lodhje, për shkaka të fluksit të madh të të huajve në këtë qytet. Kanë një klientelë të zgjedhur e mikpresin për nevojë banese ministra e personalitete politike, diplomatë e ushtarakë. Në to vallëzohet, organizohen pritje, kalohet koha mes bisedash e projektohen biznese.

“Banorët e Tiranës, një përzierje e mahnitshme ngjyrash e kostumesh” ... Banorët janë rreth 20.000 myslimanë, pak ortodoksë e shumë pak katolikë... Një tjetër përshtypje e veçantë të ngjall turma e njerëzve dhe kostumet e tyre... Shqiptarë islamikë, katolikë, ortodoksë, njerëz të kombësive të ndryshme, kontraste gjuhësh, sjelljesh, zakonesh. Qeleshe të zeza, të bardha, qylaf, çallma shumëngjyrëshe, haxhi, bektashi, baba, kapele cilindrike të priftërinjve ortodoksë, kapele të kushtueshme, uniforma veshje diplomatike, veshje nëpunësish ministrie, pelerina mëndafshi të zeza qëndisur teprueshëm me zbukurime ari, tunike e brekushe leshi të zeza, poture të bardha

Javor

E shtunë, 14 shkurt 2015

speciale

tur me shtëpitë e saj në këmbët e kodrës ku shfaqet në bukurinë e saj xhamia e rrethuar nga pemë të moçme rrapi e arre, lagur nga përroi gurgullues e ku janë shtrirë rregullisht gurët përkujtimore të varrezave myslimane... Duke u ngjitur mbi ballkonatë, nën kulmin e saj, fillon e shtrin vështrimin mbi një panoramë madhështore, e cila plotësohet atje lart në majë ku dominon pellgu e luginat e hapura në fushën bregdetare. Është një festë dritash e ngjyrash të shndritshme... Atje poshtë në mes të pellgut shtrihet qyteti, mes jeshillëkut ku nxjerr kokën me vështirësi ndonjë minare apo çati e kuqe. Në kupën e madhe spikasin rrjedhjet e bardha të Erzenit, të Lumit të Tiranës, të Lumit Zeza e ndriçojnë fijet e argjendta të ujërave të tyre, ndërsa kodrat e dhëmbëzuara në gunga xhufkash bimësh, në jugperëndim të të cilave zhvillohet pellgu, marrin ngjyrën e një bluje të lehtë e kalimtare. Pak përtej lumi i Erzenit përdridhet si gjarpër...

Munda ta shoh për herë të dytë në varrimin e Zena Bej, i vrarë, në Pragë... Mbreti ishte një figurë shtatlartë, aristokratike, më shumë anglosakson sesa një orental, i rënduar në fytyrë por i palëshuar, me sjellje kryelartë por pa kryeneçësi. Sy të gjallë, arrogantë e njëkohësisht të dyshimtë që sfidonin mijëra vështrime kurioze që turma lëshonte mbi të...

të qëndisura me të kuqe o të zezë, benevrek të gjëra alla turka, njerëz të shqyer e të leckosur, burra me papion e kostulle të shndritshme, rome të ngarkuar me veshje të këqija, zonja me funde në gjunjë e mbërthyer në kostume pranverore, princesha në veshje elegante, çarçafë të bardhë, të zinj misteriozisht të mbuluar, fytyra të kornizuar moderne nga modelet e fundit të Parisit e Vjenës, ushtarë luftarakë, fetarë të Krishtit e Muhamedit, ndonjë murgeshë, infermiere angleze, zonja të Kryqit të Kuq Amerikan, automjete luksoze, karro që tërhiqen nga lopë, gomarë të dobësuar, aeroplanë rrotulluese e të zhurmshëm në qiellin blu, kopetë e deleve e thirrjet festive të fëmijëve, kënga e muhedinëve, këmbana frikësuese, sirena zemërake... Nuk mund të thuash se në Tiranë nuk është e njohur jeta mondane. Ajo mbahet gjallë nga personali i përfaqësive diplomatike e nga disa familja vendase. Kërcehet, ofrohen pritje, luhet tenis, si në të gjithë botën. Sallonet mondane shpesh me karakter oriental janë të mbushura nga zonja të veshura me modën e fundit, plot ëmbëlsira e biseda. Në stinën e verës ndodh eksodi i zonjave dhe e familjeve të funksionarëve e zyrtarëve, e gjithë jeta spostohet në hotele. Mjaft karakteristikë e i pasur është pazari i javës. Të enjten sheshi i madh i parlamentit është i mbushur me njerëz, bankete, kostume, një shpërthim ngjyrash të shndritshme, një ekspozitë madhështore mallrash, perimesh,

“Mbreti Zog. Vështrimi tij përcillte ëndrrën e Skënderbeut” ...Për herë të parë e pashë mbretin në Shkodër. Mbërthyer në uniformën e tij të bardhë, luksoze. Parakalonin në ceremoni trupat e tij; i rreptë, i pashëm, plot besim në kurajon e tij e të trupave të tij... Munda ta shoh për herë të dytë në varrimin e Zena Bej, i vrarë, në Pragë... Mbreti ishte një figurë shtatlartë, aristokratike, më shumë anglosakson sesa një orental, i rënduar në fytyrë por i palëshuar, me sjellje kryelartë por pa kryeneçësi. Sy të gjallë, arrogantë e njëkohësisht të dyshimtë që sfidonin mijëra vështrime kurioze që turma lëshonte mbi të... ...Ishte Njeriu i aftë për të qenë kreu i popullit të tij, i aftë për të dominuar e imponuar një ide, i aftë për të qenë protagonist i një faqe historike... E ripashë mbreti Zog me rastin e ceremonisë zyrtare të mbërritjes në Tiranë të S. E. Grandi. Zogu I mu duk më i gjatë se zakonisht, veshur me uniformën e gjeneralit e cila e shfaqte më të ri e në të njëjtën kohë mjaft luftarak... E pashë dhe herë të tjera e më ka lënë përshtypje vështrimi i tij, vizioni që pashë atë ditë kur më nderoi me praninë e tij në një leksion timin pranë Shkollës Mbretërore Ushtarake. frutash; është dita e pazarit. Njerëzit shtyhen, Nga vështrimi i tij shfaqej pamja rrezatuese kontraktojnë në gjuhë të ndryshme, ofrojnë, e ushtrisë së tij, e një Kombi që rilindte; Ëndrra joshin, nxitojnë. Brenda rrugëve të pazarit ta- e Skënderbeut! kohet një tjetër turmë; shet e blen. Kudo mes njerëzve e sendeve kryqëzon kuaj, gomerë, “Nuk është më të ngarkuar me dru e qymyr, ndonjë makinë Ramazani i dikurshëm” kalimtare ndan turmën që bashkohet shpejt Një nga zakonet më karakteristike të jetës përsëri e valëzon ngadalë. së qytetit ofrohet me rastin e festimit të festave “Natyra – Nuk ka Tiranë pa malin e Dajtit!” të rëndësishme fetare si Nata e Mirë, Ramazani Të kesh qenë në Tiranë e të mos kesh bërë e Bajrami. një shëtitje në malin e Dajtit është sikur të ..Një goditje topi, kërcitjet e pushkëve e kesh qenë në Romë e mos të jesh ngjitur në muhedinët lajmërojnë besimtarët myslimanë Gianicolo, apo të kesh qenë në Torino e të mos për fillimin e muajit të Ramazanit, muaji i kesh shkuar në Superga. agjërimit, i pastërtisë e privimit rregulluar Paralelizmi mund të duket i tepruar. Por ja sipas dritës solare. që gjithçka është relative!! Ishte viti 1344 mysliman e minaret në Tiranë Mbi kurrizin e bukur që rrethon në veri ndriçohen madhërisht nga drita elektrike. Obpellgun e Tiranës e më tej, 1546 mbi det, sh- orret e ambientet e xhamisë rrethoheshin nga kohet për t’u kënaqur me pamjen e mrekul- drita verbuese. Brenda tempujve besimtarët e lueshme qiellore mbi hapësirën e gjelbër rreth devotshëm bashkohen për të kryer lutjet. Por Adriatikut, për t’u joshur me hapësirën pjel- nuk ishte më Ramazani i dikurshëm! lore të kopshteve brenda të cilave është zhytur Në vitet e shkuara dyqanet e myslimanëve e fshehur kryeqyteti, për t’u ngritur dorë pas qëndronin mbyllur gjatë ditës e hapeshin dore mbi kodrat e thyera të gdhendura nga vetëm pasi binte dielli. Njerëzit i dedikoheshin puna e ujit, për tu ngjitur në shpatet e pjerrëta me devotshmëri të madhe praktikimit të ritutë pyllëzimit të një kurrizi të madh që përbën aleve të fesë, agjërimit, ashtu siç kishte prediMalësinë e Tiranës, shkohet, gjithashtu për të kuar Profeti Muhamed... parë shpejt e pak nga afër, pa pasur nevojë të Tani më kërkesat e jetës, fryma e civilizifutesh brenda territorit, si jetohet, me çfarë mit, vullneti i qeverisë për të zhvilluar masën, merret popullsia rurale, duke vëzhguar paksa i reduktuan vit pas viti manifestimet e jashtme shpirtin e ndjenjat e tyre, por dhe për të pasur të këtij muaji islamik... një ide mbi bukurinë e piktoreske të ndonjë Dyqanet tashmë janë të gjitha të hapura peizazhi të fshehur siç është Linza, mbështe- gjatë ditës, jeta e puna zhvillohet normalisht.

ide & debat

Javor

LOGOs

ava që sa po mbyllet u karakterizua nga ngjarje të rëndësishme në botë, që sado larg apo afër që na duken, në një botë globale, ndikojnë edhe te ne, në ekonominë shqiptare, si edhe në situatën gjeopolitike të Ballkanit dhe në sigurinë e kombit. Problemi është se mediat shqiptare sot i referohen shumë shkarazi dhe pa analiza aktualitetit tonë ndërkombëtar. Unë dikur kam thënë dhe jam gati ta mbroj idenë edhe tani, me të dhëna në dorë, që Shqipëria është një vend i hapur politikisht, por i mbyllur kulturalisht. Hapja politike nuk qenka edhe sinonim i hapjes kulturore me botën, sikur e kishim shpresuar me utopitë tona dhe me ëndrrat tona të tridhjetë vjetëve më parë. Jeta tregon të kundërtën. Mund të kesh hapje politike dhe mbyllje kulturore njëkohësisht. Shtëpitë tona botuese nuk e ndjekin dot me logjikë tregu tendencat e sotme të letërsisë dhe shkencave të huaja, aq më pak artin edhe estetikën, kurse në fushën e informacionit, mediat shqiptare nuk janë në gjendje t’i përcjellin qytetarit aktualitetin ndërkombëtar. Dikush do të thotë se ja lajme nga bota kemi, por në fakt kemi vetëm shkumën, sipërfaqen e tyre dhe jo më tepër, aspektet spektakolare të tyre, por jo një raportim të thellë të tyre dhe në vazhdimësi, dhe mbi të gjitha pa e zhvilluar këtë paraqitje të aktualitetit ndërkombëtar në tërësinë e zhanreve të gazetarisë sikurse do të ishin forumet, analizat, komentet, intervistat, reportazhet nga të dërguarit e posaçëm, etj. Me një fjalë jemi në situatën që për aktualitetin ndërkombëtar në media na mbulon pak a shumë terri informativ, me përjashtim të ndonjë medieje televizive që bën përpjekje jo të këqija në këtë drejtim, por përsëri me mundësi shumë të pakta. Java që u mbyll sikurse thamë pati mjaft ngjarja të rëndësishme. Po e filloj me faktin që pas një investigimi disavjeçar ekipe gazetarësh në bashkëpunim me institucione të specializuara arritën të

E shtunë, 14 shkurt 2015

Nga Akademik Artan Fuga

Raportim te pragu i shtëpisë

nxjerrin në dritë trafikun monetar të kryer nga banka e mirënjohur zvicerane HSBC, pra i bie që nja rreth 20.000 miliardë dollarëve ishin të fshehura nga shërbimet fiskale të shteteve përkatëse dhe gjoja të transferuara në ishuj të humbur të oqeaneve ku veç taksa nuk paguhen, apo pranim në banka parash korrupsioni, droge të pranuara në llogari të majme, duke përfshirë edhe llogari pushtetesh okulte apo qendrash destabiluzuese të rendit të sotëm botëror me akte dhune dhe terrori. Lajmi tronditi gjithë jetën financiare të Planetit, botën politike, si edhe mediat që bënë analiza, dhanë komente, bënë intervista dhe analiza për raportin midis ligjit dhe paligjshmërisë, midis demokracisë dhe korrupsionit, midis politikave nacionale fiskale dhe botës globale, mes shumëkombësheve dhe shteteve kombëtare, etj.

Kuptohet që lajmi në një mënyrë edhe një tjetër u dha edhe në mediat shqiptare, por ajo që mungoi ishte analiza sesi ndodhi ky proces trafikimi dhe paligjshmërie, cilat ishin mekanizmat dhe format e përdorura, cilat ishin dëmet që shkaktohen nga fakte të tilla destabilizimi të jetës normative dhe institucionale bankare. Si realizohet që nëpërmjet filialeve ekran, kjo bankë arrin të kalojë kapitale nga një vend në tjetrin duke i shpëtuar kontrolleve dhe detyrimeve fiskale. Sigurisht bota e sotme po përpiqet ta luftojë evazionin fiskal dhe në këtë rast shumë analistë financiarë dhe ekspertë në krimin ndërkombëtar në mediat perëndimore amerikane dhe evropiane bënë analiza të shumta. Si nuk u përkthye pothuajse asgjë për t’iu dhënë lexuesit masiv shqiptar? Si nuk u intervistuan ekspertë financash

që në mënyrë pedagogjike ta shpjegonin mekanizmin e këtij mashtrimi të madh? Si nuk u organizuan forume me lexues dhe qytetarë për të tërhequr reagimet e tyre lidhur me këtë çështje? Si nuk iu drejtuan pyetje shtetarëve dhe politikanëve apo ekspertëve të krimit ekonomik të shtetit shqiptar lidhur me rreziqet që i kanosen politikës dhe ekonomisë shqiptare nga këto evazione që mund të na ndodhin edhe ne? Asgjë. Një ngjarje e dytë është edhe marrëdhënia e tensionuar që vazhdon midis drejtuesve të qeverisë së sotme greke dhe drejtuesve të Bashkimit Evropian, çka u shfaq edhe në takimin e Brukselit të javës që sapo po mbyllet. Intelektualë dhe artistë grekë po drejtohen në mediat perëndimore duke treguar se kombi i tyre nuk ka mundësi të paguajë më interesat e borxhit dhe se ky borxh nuk është i popullit por i një klase politike të korruptuar. Dakord, thuhet në Evropë, por kur i morët borxhet nuk i bëtë këto llogari, nuk e votuat ju atë klasë të korruptuar prej vitesh e vitesh, ku është përgjegjësia juaj kolektive dhe individuale? Por, nuk do të hyj në këtë debat sepse do e bëj herë tjetër, rëndësi ka se pala greke duket se ndodhet para propozimeve ruse, kineze, etj, për ta zëvendësuar buxhetimin evropian me kapitale të tjera të ardhur nga fuqi të tjera botërore. Kjo analizë nuk po bëhet në mediat shqiptare. Çfarë i sjell ekonomisë shqiptare një falimentim i bankave greke nëse kërcënon të vijë?

Javor

ide & debat

E shtunë, 14 shkurt 2015

Çfarë do të thotë që precedenti grek i mospagimit dot të borxheve të përphapet? Cila është rruga jonë duke parë shembullin grek? Çfarë do të thotë që kapitalet ruse dhe kineze të afrohen e ofrohen në ekonominë greke dhe atë të Ballkanit? Çfarë analiza ka nga këto në mediat e sotme shqiptare, ku e shumta që ndodh janë lajmet politike mbi vizita të ndryshme drejtuesish politikë, çfarë tha zonja Merkel e çfarë tha zoti Cipras! Asgjë tjetër të hajrit. Mirë në Gjenevë nuk kemi aq lehtë korrespondentë, por në Greqi mbushur me qindra mijë emigrantë shqiptarë nuk kemi ne mundësi që në media të vijë zëri i tyre, të vijnë shqetësimet e tyre, të vijë jeta e tyre, të na tregojnë ata se cilat ishin konkretisht dhe parë nga afër mekanizmat e këtij rrënimi që sot po e çon një shoqëri buzë greminës dhe një komb drejt një situate tepër të vështirë duke vendosur në pikëpyetje dhe qëndrimin në eurozonë. Cila është e ardhmja e integrimit tonë evropianë nën dritën e ngjarjeve dramatike dhe tragjike greke? Kush ja ngenë kësaj pune or mik, ne shohim në foto lajme të prapmet e Kardashianit, ne kemi blutoothin se kush u fut në motel e kush kërceu sipër tavolinës, kush shau kë, kush kërcënoi me batutat më të thukëta cilin etj. Media te ne është ajo e skandalit dhe nuk përbën një dukuri kulturore të papërsëritshme mbi aktualitetin. Po zien i gjithë njerëzimi për luftimet që po bëhen midis separatistëve rusë dhe Ukrainës,

Dikush do të thotë se ja lajme nga bota kemi, por në fakt kemi vetëm shkumën, sipërfaqen e tyre dhe jo më tepër, aspektet spektakolare të tyre, por jo një raportim të thellë të tyre dhe në vazhdimësi, dhe mbi të gjitha pa e zhvilluar këtë paraqitje të aktualitetit ndërkombëtar në tërësinë e zhanreve të gazetarisë sikurse do të ishin forumet, analizat, komentet, intervistat, reportazhet nga të dërguarit e posaçëm, etj.

çka ishte edhe në qendër të bisedime mes Putinit, Poroshenkos, Merkelit dhe Hollandit në Minsk. Krimeja me hir a me pahir u aneksua de facto, Donjeci dhe zona të tjera gati po bien, por edhe mos rënçin në duart ruse, kanë marrë një autonomi që e ve në diskutim të plotë sovranitetin real ukrainas mbi to. Çfarë japin mediat shqiptare lidhur mesa më sipër? Njoftime thjesht për disa luftime, dhe ato shumë të shkurtra, ndonjë lajm të shkurtër për takimin e nivelit të lartë në Minsk dhe vetëm kaq. Kërkoj prej kohësh ndonjë analizë të ndonjë eksperti sigurie lidhur me pasojat ushtarake dhe politike të kësaj lufte mbi marrëdhëniet mes Evropës dhe Rusisë, asgjë. Pritet ndonjë paraqitje historike e marrëdhënieve të këtyre krahinave që rivendikohen sot prej separatistëve rusë me Ukrahinën apo Rusinë, por nuk gjen dot edhe sikur të jesh një njeri i apasionuar me mediat dhe informacionin ndërkombëtar. Informimi i qytetarit për aktualitetin ndërkombëtar lë për të dëshiruar. Mungojnë të dërguarit e posaçëm dhe korrespondentët, po kush pretendon për ta? Nuk paguan njeri nga pronarët e mediave për një informacion të tillë të kushtueshëm. Por, nuk është vetëm kjo. Media shqiptare është për një mijë arsye e lidhur pas lajmit politik të brendshëm. Aty e fiton bukën. E çfarë i duhet të raportojë përtej pragut të shtëpisë, duke shkuar larg përtej kufijve? Ajo nuk ushqehet nga publiku, por në një pjesë të madhe nga tenderat dhe nga privilegjet ekonomike të politikës. Ato media që i kanë

shpëtuar këtij mekanizmi janë të varfra dhe mezi mbijetojnë. E kush ka ndër mend të paguajë gazetarë që të rrinë me muaj duke studiuar e ndjekur një dosje aktualiteti ndërkombëtar? Kush ja ka ngenë të paguajë një ekspert politik apo ekonomik që për një medie të studiojë një çështje ndërkombëtare? E ku janë studimet e instituteve dhe kabinete të specializuara për sigurinë dhe marrëdhëniet ndërkombëtare që të botojnë libra e të prodhojnë informacion dhe ekspertizë? As fara nuk u gjendet. Pritet nga drejtoritë e ministrive të jashtme të japin studime dhe të informojnë publiku, por ministria e jashtme në publik shfaqet vetëm me raste emërimesh ambasadorësh, a me sherre me ambasadorë në poste tashmë. Përtej saj nuk dihet se çfarë analizash ka për aktualitetin botëror. Po sigurisht janë agjencitë e mëdha të informacionit që kanë monopolin e tij. Vend i vogël ne. Patjetër. Po edhe kur e zbresim nga Interneti një lajm, ai pa interpretimin përkatës nuk ka pikë vlere. Sepse ai nuk ka qëndrimin e shtetit shqiptar, ai nuk qëndrimin e opozitës shqiptare, nuk ka analizën e ekspertit vendas për impaktin që ka mbi Shqipërinë, politikën e brendshme dhe të jashtme të saj. Prandaj them se mediat shqiptare, me ndonjë përjashtim, raportojnë pragun e shtëpisë dhe jo aktualitetin ndërkombëtar. Ja pse qytetari shqiptar është në terr informativ për sa i përket ngjarjeve botërore, duket se jeton si Robinson në një botë të izoluar.

sociale

Energjia Ja procedura e plotë,

Javor

E shtunë, 14 shkurt 2015

si do ta përfitojnë kompensimin pensionistët Dokumentimi i pagesës faktike të kompensimit bëhet në një listëpagesë të veçantë, e cila nënshkruhet nga përfituesi në emër të tij dhe nga qendra paguese

ryefamiljarë që përfitojnë pension invaliditeti dhe pension pleqërie përfitojnë kompensimin e çmimit të energjisë elektrike për shkak të heqjes së fashës së konsumit deri në 300 KWH. Kompensimi përcaktohet nga Instituti i Sigurimeve Shoqërore dhe strukturat rajonale në varësi të tij, bazuar në deklaratën personale të përfituesit. ISSH-ja bazuar në listat e përfituesve harton pasqyrat përmbledhëse të kompensimeve, të detajuar sipas muajve për çdo drejtori rajonale në bazë qarqesh dhe paraqet kërkesën për fonde për financimin e pagesave pranë MMSR-së. Bazuar në kërkesën e drejtuar nga ISSH-ja, MMSR-ja bën çeljen e fondeve për llogari të ISSH-së, pranë degës së Thesarit Tiranë dhe autorizon atë për tërheqje. Shpërndarja e fondeve sipas Drejtorive Rajonale dhe zyrave të pagesës në qarqe, bëhet nga Instituti i Sigurimeve Shoqërore. Kompensimi për pensionistët/ invalidët realizohet nga qendra e pagesës së pensioneve sipas gjenerimeve në portalin informatik të pagesave të pensioneve ose mbi bazën e urdhërpagesës së listuar, e cila përgatitet nga strukturat rajonale të ISSH-së. Dokumentimi i pagesës faktike të kompensimit bëhet në një listë pagesë të veçantë, e cila nënshkruhet nga përfituesi në emër të tij dhe nga qendra paguese/

paraqesë pranë agjencive lokale të Sigurimeve Shoqërore të vendbanimit: - fotokopje të nënshkruar të kartës së identitetit - certifikatën familjare për invalidët - për anëtarët madhorë të familjes vërtetimin nga Zyra e Punës që janë punëkërkues të papunë - fotokopjen e librezës së energjisë elektrike që vërteton se nuk ka detyrime të papaguara.

Posta Shqiptare sh.a. Kompensimi i diferencës së çmimit të energjisë elektrike për shkak të heqjes së fashës së konsumit deri në 300 KWH, fillon nga data 1.2.2015 dhe i përgjigjet energjisë elektrike të shpenzuar nga data 1.1.2015. Me qëllim që gjenerimi dhe pagesa e kompensimeve në favor të përfituesve të kryhet pa krijuar shqetësime, fillimisht nga ISSH-ja, si dokumente që përcaktojnë të drejtën e përfitimit janë të vlefshme ato dokumente të cilat shërbejnë për dhënien e kompensimit sipas vendimit të Këshillit të Ministrave nr. 565, datë 9.8.2006 “Për mbrojtjen e shtresave në nevojë, nga rritja e çmimit të energjisë elektrike”. Rideklarimi për efekt të përfitimit të kompensimit sipas VKM nr.

8/2015 dhe vlerësimi i kushteve për vazhdimin e kompensimit do të bëhet brenda tre muajve nga fillimi i pagesave, duke bërë edhe sistemimin e efekteve financiare në rast të përfitimeve të padrejta. Përfituesit e rinj kualifikohen për përfitim vetëm pas deklarimit dhe dorëzimit të dokumenteve. Në këto raste, e drejta e përfitimit të kompensimit fillon nga data 1.2.2015, por me kushtin që deklarimi të jetë bërë brenda datës 27.4.2015. Në raste të tjera e drejta e kompensimit do të fillojë nga muaji që bëhet deklarimi dhe dorëzohen dokumentet.

Dokumentet Kryefamiljari pensionist/invalid duhet të

Kryefamiljarët me pagë mujore nën 35 mijë lekë Përcaktimi i përfituesve do të bëhet nga institucionet përkatëse buxhetore ku përfituesit marrin pagën bruto nën 35 mijë lekë. Në fillim të procesit të përcaktimit të përfituesve dhe sa herë që ndryshojnë kushtet për përfitim, personat përfitues të këtij kompensimi së bashku me deklaratën personale duhet të paraqesin pranë strukturës përkatëse të burimeve njerëzore: fotokopje të nënshkruar të kartës së identitetit, certifikatën familjare që vërteton se punonjësi buxhetor është kryefamiljar, për anëtarët madhorë të familjes vërtetimin nga Zyra e Punës që janë punëkërkues të papunë dhe fotokopjen e librezës së energjisë elektrike që vërteton se nuk ka detyrime të papaguara.

Mungojnë kontrollet

Drafti

Rritet çmimi i naftës, vetëm 2 ditë pas ndryshimit në tregjet ndërkombëtare

Studentët në protestë: Ligji cenon të drejtën e votës

ungesa e kontrolleve nga autoritete përkatëse ka bërë që të gjithë kompanitë që tregojnë naftë në Shqipëri të rrisin çmimin vetëm 2 ditë pas ndryshimit në tregjet ndërkombëtare. Në tregjet e shitjes me pakicë vihet re se brenda pak ditëve nafta ka pësuar një rritje të çmimit me 6 deri në 8 lekë për litër. Kështu një litër naftë nga 160 lekë aktualisht shitet me 166 deri ne 169 lekë natyrisht kjo ndryshon në varësi të pikave të karburanteve. Tendenca në rritje e çmimit të karburanteve në Shqipëri lidhet me faktin e rritjes së çmimit në tregjet ndërkombëtare ku për herë të parë gjatë 2015 një fuçi naftë kapi nivelin e 60 dollarëve. Ajo që vlen të theksohet është fakti se tregjet shqiptare reflektojnë menjëherë rritjen e çmimit në tregjet ndërkombëtare por nuk reflektojnë aspak uljen. Kështu kanë mjaftuar vetëm pak ditë nga vlerësi-

S mi i naftës në tregjet ndërkombëtare dhe kjo tashmë është reflektuar në Shqipëri. Sipas ekspertëve kjo tregon mosfunksionimin e tregut pasi pikat e karburanteve nuk mund ta reflektojnë kaq shpejt rritjen e çmimit duke qene se kanë rezerva. Rritja e çmimit e naftës do të thotë që qytetarët shqiptarë tashmë do të shpenzojnë më shumë para për të mbushur automjetin e tyre me karburant.

tudentët e universiteteve publike në Tiranë kanë protestuar ndaj draftit të ri të arsimit të lartë, duke deklaruar se ky variant i tij nuk përfaqëson asnjë të drejtë që kanë studentët. Sipas tyre, projektligji i shmang nga organet që merren me vendimmarrjen, duke i lënë ata jashtë proceseve të rëndësishme menaxhuese. Ata kanë kritikuar edhe mënyrën se si është menduar të financohen universitetet, duke përfshirë këtu edhe propozimet për rritjen e tarifave të shkollimit. Draftin për arsimin e lartë nuk e kanë kundërshtuar vetëm studentë por edhe stafet akademike të këtyre institucioneve. Senati i UT në mënyrë unanime është shprehur kundër këtij projektligji, i cili cenon autonominë drejtuese por edhe

atë financiare, ndërsa të gjitha rezervat ndaj variantit të propozuar ia kanë përcjellë sërish Ministrisë së Arsimit dhe komisionit për reformën, i cili prej disa ditësh po merret me shqyrtimin e tyre, për të dalë brenda ditëve në vijim në përfundime konkrete.

Javor

zbavitje

E shtunë, 14 shkurt 2015

Fjalëkryqi i “Standard” 1

15 22

19 26

35 39

60 65

48 51

36 41

50 54

62 67

63 68

HORIZONTAL 1. Një ushqim që tradicionalisht hahej në mëngjes. 7. Muhammad boksier. 8. Thurin ode. 14. Eshtë dalldi 15. Parashtesë për.. këtej. 19. Kufijtë e pritjes. 20. Eshtë zakon i keq. 22. Një qytet i yni. 24. Mund të vijë nga amnezia. 28. Bëhet hapur me hu. 29. Një mund të jetë antinjeri. 30. Mund të jenë përgjegjës në redaksi

32. Tri në Maastricht 33. Henri që themeloi Kryqin e Kuq. 34. Janë të shumtë në Asuncion. 36. Kufizojnë rastet. 37. Eshtë budallaçka. 38. Luis de... piktori që thirrej “hyjnori”. 39. Mbyllin fushatat. 40. Mund të jenë autonome të tilla. 42. Teket e sojit. 43. Janë duke mbaruar gjimnazin. 45. Hahen të fundit. 47. Fillojnë hetimet 48. Kërcimi i Zorba Grekut.

49. Në mes të sfidës. 50. Një i vogël në Tv. 51. Eshtë psalmi 51. 53. Ishte lumi i Karontit 56. Të fundit në tender. 58. Ajo masive është eksod 60. Inicialet e Rohmer. 61. Quentin i Kill Bill. 64. Eshtë gishti që... rrëfen. 67. Në krye të masave 68. Janë të Bashkuara ato Arabe 71. Ente Autonome Tiranë. 72. Del Piero as i futbollit. 73. Jep alarmin.

Fjalëkryqi pa skemë 1 2

4 5 6

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

29. Faraoni në sarkofag 31. Lama i Tibetit. 33. Bëhen nën betim. 34. Harry i gurit filozofal. 35. Çahet me dritë. 38. Eshtë radio që dëgjojmë. 41. Ndërmarrje Kombëtare Autonome. 43. Të miat në... Itali. 44. Parajsa e humbur. 45. Hopper që qe aktor e regjisor. 46. Ka një pjesë përe të luajtur. 48. Inicialet e Seagal aktor. 51. Një transporti është kamioni. 52. Institucione Autonome Greke. 53. Qytet rumun. 54. Ortek pa ekstreme. 55. Organizma Industriale Milaneze. 57. Ora këngëtare. 59. Gjysma e krahut. 62. Një pjesë e amnistisë. 63. Lemper këngëtare gjermane. 65. Diftong në duar. 66. Artikull spanjoll. 69. Fare pa fe. 70. Mbeten në fund.

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar K M O T O S K A F

P A K P D

A M A N

P A R A D O K S E

P M

F A R E B Z I

I R A N

O P

J A R A N A T

T O

E S A K S I

I R M S

I N

E K S T R E M I

S T E T

S H E K U L L O R E

A N T

P A T

L E

I O N E T L

O M E L

I M I

I N A T E

F E R R A R A

N E N U R A L E

T A R A N T

I N O

E T E R

O T E R O

M I D

M A T

F A J

S H A K A T E T T A T M I

T E

S T

Z H A B E R A T U K S T A R T

I M E T

S A S A G T

I D O G U R A R T U R O

M A R T E S A T

-Kështu ishte Japonia e luftës së dytë botërore. -Shkon me tjetrin. VERTIKAL 1. Emilio, nobelist për fizikën. -Lourdes i portugezëve. 2. Një mund të jtë kokosi. -Eshtë plehu i kafshëve. 3. Edouard piktor. -Kulmojnë me Akonkagua. 4. Mund të jenë politike të secilit. -Gabimi në ekstreme. 5. Një garë mes cowboys. -Sheshi i akejve. 6. Mund të jenë gjaku. 7. Agjenci Informacioni Tiranë. -Një kalim i topit. -Sikur janë në krye 8. Eshtë për të rrahur... rroba. -Inicialet e Langerhans. 9. Ishte i bardhë ai i burbonëve. -Kurrë në Itali. 10. Janë për të matur lëngje të tilla. -Një hall. 11. Dalton që u bë edhe James Bond.

-Pak stabilitet. 12. Fillojnë sefte. -Fiket pa kufij. -Një mund të jetë kërpi. 13. Janë edhe ato të cirkut -Merr pjesën më të madhe. 14. Eshtë çelësi i violinës. -Në fillim të vitit. -Artikull... francezësh. 15. Dyshon për Cassio-n. -Ekstreme në tunel. 16. Fillojnë në teori. -Organizma Informative Rajonale. -Eshtë bota e palestinezëve. 17. Negativ në recetë. -Kështu u quajt Shën Pjetri nga Jezusi. 18. Një ishte edhe Partenopea. -Një i vogël në tv. 19. Kufijtë e humbjes. -Eshtë dokument partie. -Në majë të bjeshkës. 20. Ai dhe ajo. -Të parat në stadium. -Një lidhëz për... tokë. 21. Ushtrohej nga bukanierët. -Kufizojnë autor. 22. Mund të jetë deri në dhëmbë.

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar

Eshtë një fjalëkryq për ekspertët dhe për kampionët. Për ta zgjidhur duhet që kutitë e zeza të vendosen nga ju

Duhet të nxini 48 kuti HORIZONTAL 1. Në hyrje të sallës. -Me tie për të marrë setin. -Një këpucë femrash pa thembër. -Duhet ndarë nga sheqeri. 2. Ishte vajza e Helenës. -Një pjesë e territorit. -Mund të klasifikohet në ATP. 3. Eugene e Balzac. -Fara këngëtare. -Veset pa kufij. -Mbyllin një tender. -Eshtë tokë e punueshme. 4. Janë për të grirë qepë.

VERTIKAL 1. Inicialet e Dreiser. 2. Fillojnë reformën. 3. Janë trupat që ngjiten maleve. 4. Janë bisha që zgërdhihen. 5. Ëenger trainer 5. Eshtë i lartë në fakultet. 6. Ndihet pa det. 7. Në krye të autoritetev e. 9. Janë vepra letrare. 10. Qytet në Gjermani. 11. Të parat në evidencë. 12. Një ekip... anglez. 13. Kishin flamur të zi. 15. Qendër ditore. 16. E larë me ar. 17. Mund të jenë ushtarakë të lartë. 18. Kryrqendra e Epirit. 21. Ishin ushtarët e Leonidas. 23. Në krye të kmandës. 24. Nina rockstar. 25. Studion edhe përhapjen e tingullit. 26. Duhet të jenë vigjilente. 27. Matet pa kufij.

-Studiojnë motivet e vrasësve. 5. Ente Juridike Operative. -Mekanik ai i Stanley Kubrick. -Alessandro mbrojtës italian. 6. Totem pa ekstreme. -Janë marrëdhënie. -Një mund të jetë frymore. 7. Fillojnë frymëzimin. -Mbyllin porta. -Jessica Parker aktore. -Inicialet e Mitchum. 8. Një Khan i ismailitëve. -Klodeta që kërcente së larti.

G A

T R

A L T A R

-Eshtë edhe ai Polar. -Tregon fqinjësi. 9. Një kërcim sensual. -Fundi i një filmi. -Fundi i një fatziu. -Ishte atdheu i Spartakut. -Mbyllin fushatat. 10. Gandhi ish kryeministre. -Stadiumi i Valencias. 11. Mpirë pa teke. -Kishin skllevër hilotë të tillë. -Jack ish-pilot i Formula1. 12. Eshtë pjesë e dramës.

L A U R A N D P

A R

M A T A Q E

K A R

A T E R R I

T E

L A M E N

E A H

A L K

I M

T A

O N

A T

E V E Q E L E

T E

O E

L A

A A

A N N

N E

T E R

E T

A T

D B

I I

G O D A R D

T E

E R

S K T C R

T A R

T E

D R

E R

C A R R O L L S

E N A T

P A R

E N

F O A T R

E T

B A N B A R

E T

Z Y R L L A I

O M E R G

N A

Z A R

I M E

G O L G O T A A

E A N

A N

G A T E N

cmyk