Standard 3 prill 2014

Kontrata e qirasë E drejta për jetën I mitur në ligj...

Rritet financimi 109 milionë lekë komuniteteve fetare, kush përfiton më shumë

Suplementi Faqe 13-17

Sociale Faqe 11

GAZETë E përditshme E enjte 3 prill 2014 NR: 2932, ÇMIMI 20 LEKË ÇMIMI për maqedoni dhe greqi 1 euro www.standard.al e-mail: info@standard.al marketing@standard.al Botim i “standard”

Legalizimet Dy opsionet për ndërtimet pa leje pas 2009-ës, kush do shembet

Tryeza në 5-vjetorin e NATO-s

Kreu i PD-së: Në Bruksel me opozitën, zero kushte për integrimin në BE

Kreu i ALUIZNIT, Artan Lame: Procedura për pallatet me shtesa, pagesat sipas zonave

E

kzistojnë dy opsione për ndërtimet pa leje që janë ngritur pas vitit 2009, të cilat nuk preken nga ligji i ri i legalizimeve. Kreu i ALUIZN-it Arta Lame bëri të ditur dje detajet lidhur me këtë proccedurë, duke bërë të ditur se,: “Të gjithë ndërtime e bëra në tokë...

Lexoni në faqen 5

Pranohet fajësia e krimit Dëshmon shefi i burgut grek: Torturova e rraha Karelin në qeli

I

lia Kareli u dhunua dhe u torturua në mënyrë çnjerëzore nga shefi i sigurisë së gardianëve të burgut të Nigritas, Hari Konsolidis. Nga hetimet e organit të akuzës rezulton se i dënuari shqiptar është rrahur për rreth dy orë nga nëntë gardianë pas vrasjes së kolegut të tyre...

Lexoni në faqen 7

Intervista

Ermonela Jaho: Jam një “Madam...”, katarsi ku gjej paqen si grua kulturë Faqe 19

cmyk

2-3 << Johnatan Moore: Duam konsensus, nuk mbajmë anën e askujt

Koment

Intervista Rama: “Këshillat” e Si u anëtarësua Shqipëria në NATO Merkelit, pa reformë në drejtësi, BE iluzion

Ndryshimet Katër kategoritë që përfitojnë nga fondet për punësimin

Politikë Faqe 4

Sociale Faqe 10

Nga Lulzim Basha

Faqe 20

Paketa / 18

Elbasan / 7

Eksperimenti / 6

Kontrolli mjekësor për Flakët shkrumbojnë moshat 40-65, analizat banesën, vdesin që do të bëhen falas burrë e grua

Gjykata: Ekspertët të përshkojnë itinerarin Tiranë-Korçë si Frroku

Z

N

bardhet paketa e kontrollit mjekësor për moshat 40-65 vjeç. Kjo paketë synon që të identifikojë të gjitha problemet shëndetësore që kanë sot shqiptarët, ku të gjitha analizat do të bëhen falas.

“Kontrolli mjekësor synon depistimin e popullatës për faktorët...

D

y persona kanë humbur jetën nga zjarri i rënë në një banesë në fshatin Mlizë të Elbasanit. Ngjarja është regjistruar dje paradite...

jë grup ekspertësh do të përshkruajnë të njëjtin itinerar të...

2

E enjte, 3 prill 2014

Politikë

Tryeza për 5-vjetorin në NATO

Moore: Duam konsensus, nuk mbajmë anën e askujt Zyrtari i lartë i DASH: Në të vërtetë, ne e kemi një anë, ne jemi në anën e shqiptarëve Florenc Drizari

D

rejtori për Evropën Jugore dhe Qendrore në Departamentin Amerikan të Shtetit, Jonathan Moore, i bëri thirrje klasës politike në Shqipëri që të gjejnë konsensusin për çështjet e integrimit të vendit në Bashkimin Evropian. Zyrtari i lartë amerikan tha se nuk mbështet asnjë krah politik në veçanti dhe se SHBA kërkon të shohë një konsensus si ai që solli Shqipërinë në NATO. “Shqipëria ka një shoqëri dinamike dhe ju keni më shumë dinamizëm mes partive politike sesa keni nevojë. Edhe media është dinamike gjithashtu. Keni partinë e Kryeministrit Edi Rama, partinë e kryebashkiakut Basha, partinë e Kryetarit të Kuvendit Meta, partinë e ish-ministrit të Mbrojtjes Mediu, dhe lind pyetja: Në cilën anë është SHBA? Përgjigjja diplomatike do të ishte: Ne nuk mbajmë asnjë anë.

Por, në të vërtetë, ne e kemi një anë, ne jemi në anën e shqiptarëve.

Ne duam të shohim konsensusin dhe dialogun që ju solli në NATO. 5 vjet më parë”, - vuri në dukje Moore. Moore konsideroi se në momentin kur Kosova dhe Serbia, që ndajnë një të kaluar të vështirë, kanë nisur dialogun, përse politika shqiptare të mos bashkëpunojë. “Kush do të mendonte vetëm pak vite më parë, se do të ishte e mundur për Beogradin dhe Prishtinën të dialogonin. Nëse ky lloj progresi do të ishte i mundur mes Kosovës dhe Serbisë, ky lloj progresi mund

PS kërkon shkarkimin e kreut të KLSHsë, Leskaj: Nuk kam shfaqur tendenca politike

Majko: Anëtarësimi në NATO s’ka ndryshuar papërgjegjshmërinë politike Ish-kryeministri socialist Pandeli Majko tha se anëtarësimi në NATO nuk e ka ndryshuar papërgjegjshmërinë politike dhe se ky është problemi i vonesave tona historike, duke nënkuptuar edhe çështjen e refuzimit të statusit të vendit kandidat për në BE. Në fjalën e tij gjatë takimit të djeshëm me rastin e 5-vjetorit të anëtarësimit të Shqipërisë në NATO, Majko tha se kjo ishte përpjekje serioze që përbën suksesin më të madh në historinë paskomuniste. “NATO përbën suksesin më të madh të Shqipërisë pas periudhës postkomuniste. Anëtarësimi në NATO i dha vendit status të ri, ngriti rrugën për shkëputjen nga tran-

“Në cilën anë është SHBA? Përgjigjja diplomatike do të ishte: Ne nuk mbajmë asnjë anë.” - u shpreh Moore

Kreu i KLSH-së, Bujar Leskaj, raportoi dje para Komisionit të Ligjeve lidhur me projektligjin e ri për Kontrollin e Lartë të Shtetit, që pritet të votohet në Kuvendin e Shqipërisë. Gjatë raportimit të tij, u fol edhe për ndryshimin e nenit 20 të këtij projektligji, që ka të bëjë në zgjedhjen dhe rizgjedhjen e kreut të KLSH-së. Deputeti i Partisë Socialiste hodhi propozimin për ndryshimin e këtij neni në mënyrë që çdo mazhorancë të ketë kryetarin e saj në krye të Kontrollit të Lartë të Shtetit.

“Në nenin 20 thuhet: kryetari i KLSH

zicioni”, - u shpreh Majko. Sipas tij, ndërhyrja ushtarake e NATO-s në Kosovë dhe ndërmjetësimi që po bën në Maqedoni po i ndihmon shqiptarët të projektojnë identitetin e tyre në Evropë, ndërsa shtoi se anëtarësimi në këtë aleancë nuk ka ndryshuar papërgjegjshmërinë e politikës shqiptare. “Marrëdhënia politike është çështje e sigurisë kombëtare e ka bazën tek mungesa e shtetit ligjor, politikanët shqiptarë nuk janë naivë, mund të akuzohen për mungesën e skrupujve, për interesa të tyre. Qëllimet politike nuk njohin kufizime”. Sipas Majkos, rajoni i Ballkanit mbetet ende një shkollë e vështirë për diplomacinë dhe demokracinë evropiane. të jetë i mundshëm edhe brenda Shqipërisë gjithashtu”, - theksoi zyrtari i lartë amerikan. Gjithashtu Moore theksoi mbështetjen e SHBA-së për procesin e anëtarësimit të Shqipërisë në BE, duke nënvizuar domosdoshmërinë e përmirësimit të jetës së shqiptarëve. “Ne dëshirojmë të jemi partnerë me Bashkimin Evropian, sepse BE ka një rol mjaft të rëndësishëm dhe përpiqet për të mirën e vendeve dhe kjo është mjaft e mirë për të gjithë. Këtu mund të përmendim edhe rastin e Kosovës me Serbinë, ku Bashkimi Evropian po përpiqet për normalizimin

Bujar Leskaj

zgjidhet dhe shkarkohet nga Kuvendi me propozimin e Presidentit me një mandat 7-vjeçar me të drejtë rizgjedh-

Konferenca e djeshme

marrëdhënieve. Dëshira jonë për Shqipërinë është qe të ecë përpara dhe ne e mbështesim anëtarësimin e Shqipërisë në BE. Shqipëria duhet të plotësojë të gjitha rekomandimet, të punoni dhe të flisni së bashku për të marrë statusin e vendit kandidat, pasi dialogu është shumë i rëndësishëm. Shqipëria duhet të sjellë përmirësime për të mirën e të gjithë popullit shqiptar. Jemi optimistë se e ardhmja do të jetë e mirë. Ju po kontribuoni për të sjellë më të mirën e vendit tuaj”, - u shpreh Morre.

Debatin politik ai e konsideroi pjesë të demokracisë dhe për këtë morri si shembull edhe përballjet mes demokratëve dhe republikanëve në Shtetet e Bashkuara. “Unë vij

nga Shtetet e Bashkuara dhe mund t’ju them se demokratët dhe republikanët tanë nuk bien dakord mbi shumë gjëra dhe ne e respektojmë këtë, por për objektivat kryesore të Shteteve të Bashkuara të gjithë janë bashkë. Kështu, ne shpresojmë që përpjekjet dhe qëllimet e përbashkëta mund të arrihen, ku të gjitha forcat politike në Shqipëri, të ecin përpara drejt Bashkimit Evropian”, - deklaroi Drejtori për Evropën Jugore dhe Qendrore në Departamentin Amerikan të Shtetit, Jonathan Moore, gjatë takimit të djeshëm në konferencën e parë ndërkombëtare të “Albanian Policy Center - Bashkëpunimi trans-atlantik për paqen dhe sigurinë në Ballkan”.

jeje. Mos duhet të ishte e drejtë që pas çdo mazhorance kryetari i KLSH-së të ishte i mazhorancës pas çdo zgjedhjeje? Unë mendoj se duhet vënë në ligj një gjë e tillë dhe Presidenti t’i japë të drejtë mazhorancës të ketë kryetarin e saj të KLSH”, - deklaroi Fino. Në përgjigjen e tij, kreu i këtij institucioni, Bujar Leskaj, tha se gjatë punës së tij nuk ka shfaqur tendenca politike. “Në nëntor të 2012-ës si kryetar i KLSH-së unë kam depozituar në Kuvend të gjithë projektligjin e ri, të cilin e risolla në nëntor të vitit 2013. Nuk është serioze

se përse ky ligj nuk është futur në axhendën e Kuvendit. Pyetja e dytë, tashmë nuk operohet me drejtues të kapicës dhe shumicës, këtë nuk e rekomandon edhe Kushtetuta. Kjo do të ishte një kthim mbrapa. Në këto vite nuk kam shfaqur tendenca politike të njërit apo tjetrit krah”, - deklaroi Leskaj. Gjatë raportimit të tij, Leskaj theksoi mosndryshimin e disa neneve që prekin kompetencat e këtij institucioni, duke thënë se këto kërkesa vijnë edhe nga përfaqësues të Bashkimit Evropian.

3

E enjte, 3 prill 2014

Politikë

5 vjet pas anëtarësimit në Aleancën e Atlantikut

Basha: Në Bruksel shkohet me opozitën, zero kushte për integrimin Basha: Përvoja e suksesshme e anëtarësimit në NATO, e vlefshme edhe për integrimin evropian Florenc Drizari

“Z

Shkodër

Basha e Topalli përkujtojnë demonstratën e 2 prillit `91: Dëshmorët, burim frymëzimi Kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha, ish-kryeparlamentarja Jozefina Topalli, deputetë të PD-së në Shkodër, kreu i Bashkisë, Luka, e shumë të tjetër, përkujtuan dje vrasjet e 2 prillit të ndodhura në këtë qytet 23 vjet më parë të Arben Brocit, Bujar Beshanakut, Nazmi Kryeziut dhe Besnik Cekës. “Vrasja e tyre në demonstratën e 2 prillit në Shkodër ka dhembur më shumë e ka indinjuar më shumë, sepse u vranë në befasi, në tradhti, prapa shpine, nga frëngjitë e burracakërisë, pashpirtësisë, antishqiptarizmit. Sa më shumë kalojnë vitet dhe sa më shumë zënë vend në ndërgjegjen demokratike të shqiptarëve zakonet dhe standardet e demokracisë evropiane, aq më qartë del në pah karakteri politik, qëllimi kriminal dhe absurditeti i vrasjeve dhe plagosjeve të 2 prillit në Shkodër nga forcat e policisë dhe ish-Sigurimit të Shtetit të asaj kohe. Shpeshherë, atë që bën koha në

shërbim të së vërtetës nuk e bën dot asnjë lloj hetimi. Le të kthehemi sot për pak sekonda në fillimprillin e vitit 1991 në Shkodër, le të përfytyrojmë qindra gjimnazistë shkodranë të ulur në shesh me çantat e tyre të shkollës. Janë sa të gëzuar, aq edhe të dëshpëruar. Demokracia që atëherë identifikohej me partitë e reja opozitare, ka fituar thellë në Shkodër, por nuk ka fituar në shkallë vendi në zgjedhjet e para shumëpartiake të një dite më parë. Me përjetimin e tyre njerëzor dhe rinor të një shansi të humbur, me ndjenjën e protestës së pastër që shoqëron këtë përjetim, ata, gjimnazistët shkodranë, janë pararendësit e përmbysjes që do të ndodhë pas një viti”, - thuhet në mesazhin e kreut të PD-së, Basha. Nga ana e saj, ish-kryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli, tha se ende dhe sot, Shqipëria nuk është vendi demokratik për të cilin ranë dëshmorët e rinj të demokracisë.

ero kushte për integrimin e vendit në BE, mbështetje totale nga opozita ndaj mazhorancës, ndaj qeverisë, ndaj qytetarëve për çdo akt, masë dhe veprim që çon përpara procesin e integrimit evropian të vendit”.

Kjo është një pjesë e fjalës së kryetarit të Partisë Demokratike, Lulzim Basha, të mbajtur dje në konferencën e parë ndërkombëtare të “Albanian Policy Center - Bashkëpunimi trans-atlantik për paqen dhe sigurinë në Ballkan - Axhenda shqiptare për integrimin në BE dhe NATO”. Duke folur për nevojën e një konsensusi të gjerë politik me palëve, Basha tha se ndryshe nga opozita e djeshme socialiste, e djathta sot nuk ka asnjë kusht për integrimin e vendit në BE dhe se do të vazhdojë të mbështesë çdo nismë që është në të mirë të procesit.

Ndërsa solli në vëmendje rëndësinë e jashtëzakonshme që ka për shqiptarët anëtarësimi në NATO, Basha ka theksuar se shqiptarët lanë pas përgjithmonë dilemat ekzistenciale. “Rrugën e kemi bërë besoj si opozitë, edhe më të lehtë. Besoj se mësimin pozitiv të anëtarësimit në NATO e përkthyem në veprim me rastin e përurimit tonë si opozita e vendit, me rastin e përurimit të ish-opozitës si mazhoranca e vendit, ku vendosëm një standard të pacenueshëm për ne; zero kushte për integrimin e vendit në BE, mbështetje totale nga opozita ndaj mazhorancës, ndaj qeverisë, ndaj qytetarëve për çdo akt, masë dhe veprim që çon përpara procesin e integrimit evropian të vendit. Në këtë pikëpamje, do të thosha që në kujtesën time kurrë nuk ka qenë e lehtë për anën tjetër, të kryejë me përpikmëri detyrat dhe të shtrijë dorën e bashkëpunimit, në mënyrë që në Bruksel të shkojmë së bashku, sepse në Bruksel, pavarësisht se je nisur për në selinë e NATO-s apo selinë e BE-së, mësimet e historisë na tregojnë se shkohet me opozitën dhe jo kundër opozitës, me shtetin ligjor jo kundër shtetit ligjor, me parimet demokratike, me respektin për institucionet e pavar-

Statusi kandidat, “përplasen” Bregu e Dade Konferenca e djeshme me temë “Bashkëpunimi transatlantik për paqen dhe sigurinë në Ballkan” pati në fokus të diskutimeve, edhe çështjet e statusit të vendit kandidat për Shqipërinë. Kështu nga ana e opozitës, deputetja Majlinda Bregu u shpreh gjatë fjalës së saj se është humbur shumë kohë për statusin e vendit kandidat në BE, ndërkohë ka pohuar se qershori është momenti i duhur kur statusi duhet dhënë. Në vijim të kësaj çështjeje, Bregu u shpreh se kemi nevojë për të bërë një kontroll të realitetit, ndërkohë ajo pohon se prioritet i parë duhet të jetë administrata publike. Në këtë pikë, deputetja Majlinda Bregu pohoi

“Rrugën e kemi bërë besoj si opozitë, edhe më të lehtë. Besoj se mësimin pozitiv të anëtarësimit në NATO e përkthyem në veprim me rastin e... ...përurimit tonë si opozita e vendit, me rastin e përurimit të ish-opozitës si mazhoranca e vendit, ku vendosëm një standard të pacenueshëm për ne”

se faktet nuk bindin që ky prioritet po zbatohet. Sipas saj maxhoranca dhe opozita duhet të jenë bashkë në mendim dhe veprim, ndërkohë kërkohet monitorim më i fortë për standardet. Gjithashtu gjatë fjalës së saj Bregu pohoi se mungesa e besimit e bën më të largët këtë proces. Nga ana tjetër deputetja Arta Dade, si përfaqësuese e maxhorancës pohoi se statusi kandidat është refuzuar 4 herë dhe se opozita nuk është akuzuar për statusin. Gjatë fjalës së saj Dade u shpreh se sipas raportit administrata ka qenë e politizuar, ndërkohë që i ka kërkuar opozitës të reflektojë pas humbjes së zgjedhjeve ura dhe jo kundër tyre. Jam i sigurt se në qoftë se e bëjmë këtë, dyert do të jenë të hapura, rruga do të jetë më e shkurtër, ndonëse punë do të kemi dhe punë do të na duhet të bëjmë shumë”, - deklaroi lideri i opozitës. Në këtë aktivitet morën pjesë përfaqësues të lartë të shtetit shqiptar, politikanë dhe ambasadorë të akredituar në Tiranë. Gjithashtu, pjesë e këtij takimi ishte drejtori për Evropën Jugore dhe Qendrore në Departamentin Amerikan të Shtetit, Jonathan Moore. Në panelin e të ftuarve ishte edhe ish-kryeministri socialist, Pandeli Majko. Në fjalën e tij, kreu i PD-së, Basha, tha se NATO është një aleancë politike e vendeve që ndajnë dhe adhurojnë idealet e parimet e lirisë, demokracisë, të drejtave të njeriut dhe dinjitetit njerëzor. Gjithashtu, kryetari i PD-së foli edhe për vonesën në integrimin në BE dhe kjo, sipas tij, pasi klima e bashkëpunimit u flijua për hir të interesave afatshkurtra politike. Në fund të fjalës së tij, Basha theksoi se refleksionet e shprehura në këtë takim të shërbejnë për një intensifikim “për një rrugëtim më të shpejtë, reforma më domethënëse, demokraci më të konsoliduar, shtet ligjor funksional, një Shqipëri në Evropë”.

4

E enjte, 3 prill 2014

Politikë

Takimi me Ramën në Bruksel

Füle: Shqipëria i ka kapacitetet për sfidat e integrimit, dialog me opozitën Eurokomisioneri: Statusi, vlerësim i punës së të gjithë aktorëve, çoni përpara axhendën e BE-së Gëzim Saliu

K

omisioneri për Zgjerimin në Komisionin Evropian, Stefan Füle, pohon se Shqipëria i ka kapacitetet për të përmbushur sfidat e procesit të integrimit në BE. Në një takim që zhvilloi me Kryeministrin Rama në Bruksel, në kuadër të axhendës zyrtare të këtij të fundit pas takimeve në Gjermani, Füle theksoi se mirëpret angazhimin e vazhdueshëm të Shqipërisë për reforma që kanë të bëjnë me integrimin evropian, duke përgëzuar veprimet e ndërmarra nga qeveria në luftën kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit. “Jam i bindur se vendi ka kapacitetin për të zgjidhur sfidat e integrimit evropian me vendosmëri”, - shkruante Füle në rrjetin social “Twitter” pas takimit me kreun e qeverisë Rama. Ndërkaq eurokomisioneri ka mirëpritur qëndrimin e qeverisë për një trajtim gjithëpërf“Shqipëria duhet të vijojë rrugën e nisur, ku duhen rezultate të qarta në reformën e sundimit të ligjit”

shirës të reformave, bazuar në një dialog konstruktiv dhe një përfshirje të opozitës për një qëndrueshmëri dhe sukses të reformave.

Takimi Në kuadër të takimeve zyrtare, Kryeministri Edi Rama zhvilloi dje një takim në Bruksel me komisionerin për Zgjerimin, Stefan Füle, ku temë kryesore e diskutimit mes tyre ishte ecuria e vendit në reformat e cilësuara si prioritete nga BE në kuadër të vendim-

Rama-Fyle

it që do të merret për statusit e vendit kandidat në muajin qershor. Sipas eurokomisionerit se statusi është një vlerësim i punës së gjithë aktorëve të përfshirë. Në këtë kontest, Füle theksoi se të gjitha energjitë vitale të vendit, duke përfshirë edhe ato të shoqërisë civile, duhet të përdoret për të çuar përpara axhendën e BE-së. Po ashtu, ai nënvizoi në takim rëndësinë e Dialogut të Nivelit të Lartë në prioritetet kryesore dhe ra dakord me Kryeministrin Rama për të mbajtur mbledhjen e ardhshme në fillim të qershorit.

“Shqipëria duhet të vijojë rrugën e nisur, ku duhen rezultate të qarta në reformën e sundimit të ligjit”, - ka theksuar Füle. Ndërkohë, kreu i qeverisë shqiptare preferoi të ndante shkurt qëndrimin e tij lidhur me këtë takim, duke shkruar në rrjetin social “Twitter” se mes palëve u fol mbi reformat që duhet të ndërmerren më tej. “Për një këmbim pikëpamjesh mbi ecurinë e Shqipërisë në procesin e integrimit dhe punët e mëdha në vazhdim”. Vizita e Kryeministrit në Bruksel vjen pas asaj të zhvilluar më parë në Gjermani, ku në takimin me Kncelaren gjermane Angela Merkel u fol kryesisht për aspiratën e Shqipërisë për integrimin në strukturat evropiane. Kancelarja i bëri të ditur Kryeministrit se marrja e statusit kandidat nga Shqipëria do të varet nga raporti që do të përgatisë në qershor Komisioni Evropian, ku do të bëhet e ditur nëse vendi ka shënuar progres në reformat e përcaktuara si kritere kryesore nga Brukseli. Po ashtu, ajo nënvizoi se Gjermania do ta shohë pozitivisht dhënien e statusit ndaj Shqipërisë, duke shtuar se çështja kryesore në këtë proces nuk ta bëjë me faktin nëse vendi do ta marrë statusin kandidat, por me kohën se kur do ta përfitojë atë.

Intervista për Dewtche Welle

Intervista

Rama: “Këshillat” e Merkelit, pa reformë në drejtësi BE-ja një iluzion Politika e re me Serbinë. Kryeministri: Nuk shkohet në BE pa kaluar nga Berlini

K

ryeministri Rama zbardh detaje nga biseda mes tij dhe Kancelares gjermane Angela Merkel të zhvilluar dy ditë më parë në Berlin, ku thekson se pa reformë reale në drejtësi, Bashkimi Evropian do të mbetet iluzion për Shqipërinë. Në intervistën për “Deutsche Welle”-n, Rama foli edhe për situatën e re në rajon, ku pohon se Shqipëria do të zhvillojë marrëdhënie të reja me Serbinë.

Zoti Rama, vizita juaj në Berlin ndodh, para se ju të shkoni në Bruksel. A do të thotë kjo se për të hyrë në BE, duhet të kalosh nga Berlini?

Sigurisht që nuk shkohet në BE pa kaluar nga Berlini, por nga ana tjetër këto dy vizita janë bashkuar për të fituar sa më shumë kohë.

Zoti Rama, edhe politikanët gjermanë nuk i mohojnë zhvillimet pozitive të Shqipërisë, reformat e marra apo projektet, që po ndjek vendi.

Por ata kërkojnë më shumë prova konkrete të realizimit të tyre në jetë.

Ju kishit prova të tilla në tryezën e bisedimeve gjatë takimeve, që janë vënë në jetë dhe janë bindëse për rrugën e duhur të Shqipërisë drejt integrimit evropian?

Unë mendoj se prononcimi i Kancelares ishte mjaft i qartë dhe kuptimplotë. Sigurisht që këtu nuk bëhet fjalë për një stacion, ku mbërrihet dhe pastaj mund të ulesh. Bëhet fjalë për një proces dhe procesi është i mbushur me sfida. Ne ndamë bindjen e thellë se pa një reformë reale të drejtësisë, synimi për t’u anëtarësuar plotësisht në Bashkimin Evropian mbetet në fund të ditës një iluzion, kështu që rruga e integrim-

it është e lidhur domosdoshmërisht me rrugën e reformimit rrënjësor të sistemit të drejtësisë dhe ne jemi shumë të vendosur ta bëjmë këtë gjë, aq më tepër me mbështetjen e plotë të partnerëve tanë, SHBA, BE dhe sigurisht edhe të Gjermanisë, mbështetjen e së cilës lidhur me këtë reformë Kancelarja e konfirmoi edhe në mënyrë shumë eksplicite.

Pra, ju do të shkoni në Tiranë me një sërë, le ta quajmë “këshillash apo sugjerimesh nga Berlini, sa u përket reformave, veçanërisht në sektorin e drejtësisë?

Këtu nuk bëhet fjalë për sugjerime të natyrës teknike, por bëhet fjalë për një vizion të përbashkët dhe plotëMarrëdhëniet tona me Serbinë do të zhvillohen në një trajtë tjetër, në trajtën e një marrëdhënieje mes njerëzish, popujsh...

sisht të dakorduar, lidhur me çfarë do të bëjë Shqipëria për të ecur më shpejt në rrugën e integrimit dhe për të bërë të mundur që anëtarësimi në Bashkimin Evropian, kur do që ai të vijë, të vijë si pasojë e një transformimi real të jetës së vendit. Nga ana tjetër me kënaqësi kam ndarë me Kancelaren edhe bindjen tonë se integrimi në Bashkimin Evropian nuk është një udhëtim për diku, por është një udhëtim brenda nesh, për të nxjerrë më të mirën nga ne dhe për të modernizuar vendin tonë. Vendi ynë është në Evropë, do të bëjmë gjithçka, që të meritojmë atë vend, që shqiptarët aspirojnë dhe që me ndihmën

e Kancelares dhe partnerëve tanë europianë ne do të mund t’ua japim, duke bërë të gjitha detyrat tona, duke shprehur vetëdijen, që procesi i integrimit është proces i patjetërsueshëm.

Zoti Rama, roli i Shqipërisë në rajon sigurisht që është shumë i rëndësishëm në marrëdhëniet me vendet fqinje, por ndërkohë ende nuk ka një shkëmbim të vizitave mes Beogradit dhe Tiranës në nivel kryeministrash.

A do të ishit ju i gatshëm për ta bërë këtë, pra për të hedhur hapin e parë në këtë drejtim?

Edhe kjo temë u prek edhe në bisedën që pata me Kancelaren Merkel.

Sigurisht që është një kohë e re për Ballkanin. Unë e kam thënë këtë qysh në krye të herës, që qysh me nënshkrimin e marrëveshjes mes Kosovës dhe Serbisë është mbyllur një epokë dhe është hapur një epokë. Ky është viti i parë në historinë e Ballkanit, që nis pa asnjë konflikt mes shteteve dhe vendeve dhe nga ana tjetër përkon me 100 vjetorin e Luftës së Parë Botërore.

2014-a është një vit i jashtëzakonshëm për Ballkanin, i pari vit, ku s’ka një fqinj me pushkën drejtuar ndaj fqinjit tjetër, kështu që në këtë hapësirë të re, ku bashkëpunimi dhe ndërveprimi rajonal është në rend të ditës për të mirën e gjithë popujve, sigurisht që edhe marrëdhëniet tona me Serbinë do të zhvillohen në një trajtë tjetër, në trajtën e një marrëdhënieje mes njerëzish, popujsh, shtetesh, që jetojnë me të njëjtin rajon, me të njëjtat sfida dhe që së bashku mund të bëjmë shumë më tepër se sa të ndarë. Me siguri në këtë aspekt do të kemi edhe vizita të nivelit më të lartë.

5

E enjte, 3 prill 2014

Politikë

Legalizimet

Artan Lame

Dy opsionet për ndërtimet pa leje pas 2009-ës, cilat do të shemben Kreu i Aluiznit: “Procedura për pallatet me shtesa, pagesat sipas zonave”

E

kzistojnë dy opsione për ndërtimet pa leje që janë ngritur pas vitit 2009, të cilat nuk preken nga ligji i ri i legalizimeve. Kreu i ALUIZNI-t, Arta Lame, bëri të ditur dje detajet lidhur me këtë procedurë, duke bërë të ditur: “Të gjitha ndërtimet e bëra në tokë shtet nuk mund të legalizohen pas janarit të 2009-ës. Ka dy opsione, të qëndrojë në ambientin që është në qoftë se nuk i prish punë dikujt. Por nëse do të duhet aty të hapet një rrugë apo ka një plan konkret për ndërtimin e një vepre publike, ajo do të prishet”. Në intervistën në emisionin “Të bësh ekonomi” në “News 24”, Lame zbardhi edhe procedurën që do të ndiqet për pallatet me shtesa si edhe shifrat e pagesave sipas zonave.

A ka një shifër për legalizimet?

Pa dashur ta ndajmë nga fillimi, 2013a ku në mars u bënë ndryshime, shifra e përgjithshme, të bëra deri tani, llogaritet rreth 270 mijë. Them rreth, se në normalitetin shqiptar kemi kaq muaj që mundohemi të listojmë dosjet, saqë akoma jemi në një shifër të përafërt.

Sa është numri i objekteve që do legalizohen?

270 mijë qytetarë të Republikës iu bindën shtetit shqiptar në vitin 2005, në kohën e qeverisë socialiste, që në kohën e Kryeministrit Nano. PD pastaj i futi në sirtar kërkesat e tyre.

Po si mendoni, do të mbeten të kënaqur qytetarët?

Do ketë nga ata që mbeten të kënaqur, do ketë që do mbeten të pakënaqur dhe do e pësojnë dhe do mundohemi të jenë sa më pak këta.

Sa shkon vlera e legalizimit për 500 metra katrorë për t’u legalizuar në Tiranë?

Me kaq pak të dhëna është e vështirë për t’u përgjigjur, pasi ka shumë komponentë dhe të dhëna për të përcaktuar se sa shkon shuma e legalizimit. Ne kemi bërë një ndryshim deri në 500 metra katrorë, por jo më shumë sesa sipërfaqja që zë objektin e ndërtuar. Ne denoncuam disa raste, pasi ka raste të rënda, ku ishin bërë legalizime të objekteve deri në 30 metra dhe ishin legalizuar mbi trefishi i objektit. Ky rast u lokalizua në Shkodër, ku ishin legalizuar 900 metra katrorë të legalizuar. Pra, nuk legalizohen jo më shumë se 300 metra katrorë. Ndaj duhet

Pa dashur ta ndajmë nga fillimi, 2013-a ku në mars u bënë ndryshime, shifra e përgjithshme, të bëra deri tani, llogaritet rreth 270 mijë. Them rreth, se në normalitetin shqiptar kemi kaq muaj që mundohemi të listojmë dosjet, saqë akoma jemi në një shifër të përafërt

Artan Lame

parë se a ka mundësi që në këtë objekt dhe parcelë, a ka mundësi të krijohet një parcelë tjetër e re. Çmimi paraprak që përcaktojmë për parcelën është 50 % e vlerës së tregut, por jo më shumë se 150 lekë. Pra nëse çmimi i truallit me vlerë tregut është 50 mijë lekë të tjera, 50% e vlerës është 15 mijë lekë.

Zona për të cilën flas është zona e Babrrusë, është 30 mijë lekë të reja, sa më takon të paguaj?

Do të legalizohen me 15 mijë lekë të vjetra, më pas nisin zbritjet e tjera. 50% të kësaj shume mund t’i shlyeni me letra me vlerë. Kemi ulur kuotën e pagesës me letra me vlerë, ishte vendim social, nga 70% në 50%.

Ato ndërtesa që kanë certifikate pronësie te truallit, çfarë detyrimesh kanë ndaj shtetit?

Shtëpitë që janë ndërtuar në porosi të tyre, nuk ke pse paguan për legalizimet.

Në rastin kur ke ndërtuar tek toka e dikujt tjetër, në këto raste trualli. Nëse një shtëpi është 100 metra, legalizimi i tokës së tij është maksimumi 300 metra, pra trefishi i saj.

A do të shemben banesat që janë ndërtuar në tokë-shtet, nëse janë ndërtuar pas vitit 2009?

Po, do të shemben. Nëse aty do të ketë një plan konkret për ndërtimin e një vepre publike, siç mund të jetë parku... etj.

Si qëndron problemi me pronarët dhe ish-pronarët?

Agim Toro: Qytetarët e kësaj Republike janë edhe pronarët, të cilët po trajtohen si kundërshtarë të kësaj demokracie.

Ndryshimet e ligjit po japin efektet e tyre.

Ndonëse u shty afati, ky legalizim po bëhet në kurriz të pronarëve dhe po sjell dëme të jashtëzakonshme dhe nuk llogariten dot. Deri më sot kanë dal 15 vendime për pronarët, 73 hektarë tokë, shifra kalon 100.10 milionë dollarë. Askush nuk e mendon se sa shkon kostoja për ndërtimet pa lejë në tokat e pronarëve. Kur doli ligji i legalizimeve, ne e çuam vendimin në Gjykatë Kushtetuese. Në ligjin e legalizimeve, pavarësisht se ai është në tokën e tjetrit, pronari

Zonë informale

nuk përmendet në asnjë vend. Sasia e kërkuar për këto shpronësime është 15 milionë dollarë.

Lame: Nuk ka lidhje fondet e buxhetit për kompensimin e pronarëve me procesin e legalizimeve. Të dallojmë dy gjëra, në 8 vjet të PD-së buxheti i shtetit s’ka vënë asnjë lekë. Të vetmet para që ata kanë marrë kanë qenë ato 110 milionë dollarë. Ato të tjerat i ka përdorur Ridvan Bode për buxhetin.

Paratë do të mblidhen për shitjet e parcelave të shtetit dhe nga buxheti i shtetit dhe do t’u jepen paratë

300

pallate që kanë bërë shtesa apo kanë marrë leje të reja dhe ndaj janë vonuar. Tani do t’i marrin lejet të gjithë

pronarëve. Pra nga procesi i legalizimeve do përfitojnë pronarët, pasi atyre do t’u kthehen lekët me këto fonde që do mblidhen.

Qytetari që kërkon të marrë legalizimet, do t’ia paguajë qeverisë paratë para se të marrë titullin e pronësisë apo do t’ia paguajë vetë pronarit?

Nëse ne do t’i linim palët të merreshin vetë vesh me njëri-tjetrin, do ndodhin shumë konflikte, siç kanë ndodhur gjithmonë. Ne themi se shteti është në mes. Do marrë ato para që paguan qytetari që ndërton në tokën e ish-pronarit dhe shtojmë nga buxheti i shtetit dhe kompensojmë pronarët.

Zoti Lame kur do merret certifikata e pronësisë për këto 300 pallate?

Janë dy arsyet kryesore, kur themi 300 pallate, do të thotë se janë mbi 6-7 mijë familje. Këto janë pallate që kanë bërë shtesa apo kanë marrë leje të reja dhe ndaj janë vonuar. Ndoshta ka të bëjë me indiferencën e administratorëve. Tani do t’i marrin lejet të gjithë.

Përtej kësaj, për këtë kategori dhënia e lejes së legalizimit hap rrugën për hipotekimin dhe më pas qytetarët të kenë titujt e pronësisë. Kemi edhe ato raste kur qytetarët kanë paguar për të marrë lejet për shtesa në pallatet e tyre.

Përfitojnë ndërtuesit për legalizimin e banesave?

Ata përfitojnë, por ligji i legalizimeve është bërë për të gjithë qytetarët që të gëzojnë të drejtën e pronësisë mbi pronën e tyre.

Këto pallate janë me leje dhe nuk kanë asnjë problem dhe shumë herë u është kërkuar ndërtuesve të paguajnë paratë, por dosja e tyre nuk është përcjellë asnjëherë. Duhet të dimë se kur do nisë të ndodhë zhbllokimi i këtyre dosjeve. Buxheti i shtetit do ndihmohet...

Janë trajtuar 4 500 kërkesa dhe ankesa të qytetarëve pranë sporteleve tona dhe kjo tregon kthim besimi tek ajo derë që do t’u hapet. Ajo çka është bërë në kaq shumë vite do dojë kohën e vetë për t’u bërë. U bëj thirrje të gjithë qytetarëve që të marrin seriozisht këtë çështje, na ndihmoni dhe ne. Kur të nisë të funksionojë ligji i ri do merremi me zona të caktuara kadastrale, ndaj do bëhen verifikime në terren dhe kjo ndihmon sistemin.

6

E enjte, 3 prill 2014

Kronikë Shpallet inkompetenca Dosja e skandalit në Gjykatën e Pukës transferohet për gjykim në Shkodër

Skandali i marrjes së ryshfetit në Gjykatën e Pukës nuk do të gjykohet nga gjyqtarët e Tiranës, por nga ata të Shkodrës. Vendimi është marrë dje nga gjyqtari i Shkallës së Parë të Tiranës, Lazër Sallaku, i cili shpalli inkompetencën për gjykimin e të pandehurve në këtë Gjykatë.

Arsyeja është se ngjarjet janë zhvilluar në Pukë dhe jo në Tiranë dhe për këtë arsye kjo çështje për kompetencë tokësore i takon Gjykatës së Pukës dhe për shkak të konfliktit të interesit, i kalon për gjykim një gjykate më të afërt, asaj të Shkodrës. Pas këtij vendimi të gjyqta-

rit Sallaku, dosja transferohet për në Gjykatën e Shkodrës, ku pritet t’i nënshtrohet shortit elektronik për caktimin e trupës gjyqësore që do ta gjykojë në vijimësi. Të pandehur janë një gjyqtar, një prokuror, një kancelarë, një sekretare, shoferi i prokurorit, dy avokatë dhe çifti që ofroi paratë, Bardhe dhe Pal Pjetri. Policia në atë kohë arrestoi gjyqtarin Shtjefën Lleshi, prokurorin Pëllumb Prençi; sekretaren Liljana Shkjau; kancelaren Meliha Kuka; avokatët Fran Dashi dhe Fariz Xhurxhi, si dhe shoferin e prokurorit, Dëfrim Prençin. Ar-

Shtjefën Lleshi

restimet erdhën pas denoncimit me filmime të emisionit “Fiks Fare” të një rasti korrupsioni, marrjeje ryshfeti në këmbim të lirimit të disa të arrestuarve, të cilët u prangosën

gjatë protestave ndaj një kompanie minerare në Kukës. Të gjithë ish-zyrtarët e Gjykatës së Pukës tashmë po gjykohen të lirë, pasi Gjykata e Apelit u ka hequr masat e “Arrestit me burg”. Të pandehurit akuzohen për veprat penale “Korrupsion pasiv i gjyqtarëve, prokurorit ose i funksionarëve të tjerë të lartë të organit të drejtësisë”, “Korrupsion aktiv i gjyqtarëve, prokurorit ose i funksionarëve të tjerë të lartë të organit të drejtësisë”; “Moskallëzim krimi”; “Ushtrimi i ndikimit të paligjshëm ndaj personave që ushtrojnë funksione publike”.

Eksperimenti

Gjykata: Ekspertët të përshkojnë itinerarin Tiranë - Korçë si Frroku Kërkesa u parashtrua nga avokatët, pranohet nga trupi gjykues. Pranohen 54 dëshmitarë të mbrojtjes, si dhe vënia në dispozicion e dëshmisë së “dëshmitarit të mbrojtur” Sonja Caka Një grup ekspertësh do të përshkojnë të njëjtin itinerar të përshkuar nga Arben Frroku ditën e vrasjes së kryekomisarit Dritan Lamaj, nga Tirana për në Kapshticë. Akuza dyshon se i pandehuri mbërriti në Kapshticë për 2 orë e 54 minuta, pas momentit që ndodhi vrasja. Tashmë do të jenë ekspertët ata që do të shohin nëse nga ora 16:30, kur ndodhi krimi dhe deri në Kapshticë, rruga përshkohet për 2 orë e 54 minuta. Kjo ishte një kërkesë e palës mbrojtëse, e cila u pranua dje nga trupa gjyqësore. Kanë qenë avokatët Genci Gjokutaj dhe Tonin Prendi ata që kërkuan në sallën e gjyqit që I pandehuri Arben Frroku ka kryer veprat penale të “Vrasjes në rrethana të tjera cilësuese”, në bashkëpunim

të bëhet ky eksperiment, për të përcaktuar nëse një mjet mund të udhëtojë në këtë interval kohe drejt Kapshticës, duke u nisur nga Tirana në orët e pasdites. Gjykata, e cila pranoi këtë kërkesë, e caktoi nisjen nga Tirana pikërisht në orën 18:30, kur është qëlluar mbi Lamajn. Gjithashtu, trupi gjykues pranoi edhe listën me emrat e 54 dëshmitarëve që kërkohen nga mbrojtja për t’u pyetur pas përfundimit të provave të akuzës. Dhe, ndërsa dorëzonte listën e dëshmitarëve, avokati parashtroi edhe një tjetër kërkesë, atë të vënies në dispozicion të dëshmisë së “dëshmitarit të mbrojtur” që ka deklaruar se ka parë Arben Frrokun natën e vrasjes, duke qëlluar nga Dritan Lamaj, gjë për të cilën ata aluduan se ka deklarime kontradiktore. Edhe kjo kërkesë e palës mbrojtëse

Arben Frroku në gjyq

u pranua nga trupa gjyqësore e kryesuar nga gjyqtari Dritan Hallunaj. Pas këtij momenti, seanca u shty për javën e ardhshme, kur pritet të vijohet me pyetjen e dëshmitarëve të akuzës.

Akuza Në kërkesën për gjykim, prokurorët rendisin dinamikën e ngjarjes ku mbeti i vrarë kryekomisari Lamaj. “Në datën 24.2.2013, rreth orës 18:30, në rrugën “Ibrahim Dervishi”, blloku i banesave “Vasil Shanto”, është qëlluar me armë automatike, brenda në mjetin e tij, tip “Lancia”, me targa TR 2564 N, shtetasi Dritan Lamaj, me detyrë specialist në Drejtorinë e Përgjithshme të Policisë së Shtetit. I dëmtuari është transportuar nga personat e pranishëm për në Spitalin Ushtarak, ku më pas ka ndërruar jetë. Nga hetimet ka rezultuar se viktima është ndjekur nga autorët me një mjet tip “BMW”, ngjyrë gri, me targa DR 1944 F dhe në momentin që po parkonte, është qëlluar nga brenda mjetit. Autorët më pas janë larguar nga

vendngjarja. Menjëherë Policia Gjyqësore ka vajtur në vendngjarje, duke proceduar me këqyrjen ku janë gjetur dhe sekuestruar 4 gëzhoja automatiku model 56 dhe 1 trup predhe, të cilat janë dërguar për ekspertim. Nga këqyrja e kufomës rezulton se viktima ka marrë 12 plagë armë zjarri me drejtim qitjeje nga prapa-para, goditje të cilat i kanë shkaktuar vdekjen. Mjeti me targa DR 1944 F është gjetur i djegur pjesërisht nga brenda mbrëmjen e datës 24.2.2013, në vendin e quajtur Rruga e Dorbës në fshatin Domje, pa targa, në të cilën janë gjetur 4 gëzhoja automatiku mod. 56. Mjeti tip “BMW” me targa DR 1944 F rezulton se i është vjedhur në datë 23.2.2013, ora 19:00, shtetasit Fatmir Lila në qytetin e Durrësit. Viktima ka ushtruar disa funksione në Policinë e Shtetit, ku ka qenë edhe në detyrën e shefit të komisariatit të policisë nr.

6 Tiranë”, - ka deklaruar lidhur me momentin e krimit dhe gjetjen e makinës me të cilën Dritan Lamaj u krye krimi prokurori.

Gjykata, e cila pranoi këtë kërkesë të mbrojtjes, e caktoi nisjen nga Tirana pikërisht në orën 18:30, koha kur është qëlluar mbi Dritan Lamajn dhe do të shihet nëse mbërrijnë për 2 orë e 54 minuta

Hetimi Sipas akuzës, nga hetimet ka rezultuar se viktima ka pasur një konflikt serioz me të pandehurin Arben Frroku, i cili ka një biznes në zonën që mbulon ky komisariat. Konflikti ka filluar në muajin mars të vitit 2012. “Ky konflikt është acaruar më shumë në muajin shtator, kur shtetasi Arben Frroku është shoqëruar në komisariatin e policisë nr. 6 dhe ka mbetur ende i pazgjidhur. Nga veprimet hetimore, ka rezultuar se ky i fundit menjëherë pas ngjarjes ka udhëtuar nga Tirana në drejtim të qytetit të Korçës dhe rreth orës 21:27, ka kaluar Pikën e Kalimit Kufitar Kapshticë për në Greqi dhe aktualisht ndodhet atje. Nga hetimet rezultoi se i pandehuri Arben është treguar entuziast duke krijuar përshtypjen se kishte përfunduar ndonjë «punë» dhe duhej të festonte. Po ashtu, nga hetimet e kryera rezulton se persona të afërt me shtetasin nën hetim janë treguar të frikësuar për Arbenin lidhur me faktin se tashmë policia ka prova për ngatërrimin e tij në këtë ngjarje. Nga pyetja e personave që kanë të dhëna për hetimin, rezulton se ikja e të pandehurit Arben Frroku në drejtim të Greqisë, pasditen e datës 24.2.2013, ka qenë e papritur. Po ashtu, konfirmohet edhe konflikti midis të pandehurit dhe viktimës Dritan Lamaj. Nga hetimi rezulton se deklarimet e një dëshmitari në vendngjarje…… provohen dhe me prova të tjera të administruara gjatë hetimit ku nga analiza e tyre përfundimtare rezulton se i pandehuri Arben Frroku ka kryer veprat penale të “Vrasjes në rrethana të tjera cilësuese”, në bashkëpunim, si dhe “Mbajtjes pa leje të armëve dhe municionit”, përfundon prokurori akuzën dhe më pas shton se “i pyetur rreth akuzës, ky e pandehur e nuk pranon atë”.

7

E enjte, 3 prill 2014

Kronikë

Dëshmia

“Torturova dhe rraha Ilia Karelin në qeli” Shefi i gardianëve të burgut pranon fajësinë dhe zbulon emrat e 9 bashkëpunëtorëve në krimin e rëndë Ekspertiza toksikologjike, vdekja e Ilia Karelit, nga goditja me elektroshok Anxhela Tato

Elbasan

I

lia Kareli u dhunua dhe u torturua në mënyrë çnjerëzore nga shefi i sigurisë së gardianëve të burgut të Nigritas, Hari Konsolidis. Nga hetimet e organit të akuzës rezulton se i dënuari shqiptar është rrahur për rreth dy orë nga nëntë gardianë pas vrasjes së kolegut të tyre. Sipas një dëshmie, shefi i rojave të brendshme të burgut të Nigritas, Hari Konsolidis, që tashmë ndodhet i shtruar në psikiatrinë e Serresit, ka pranuar para kolegëve të tij në polici se e ka rrahur dhe e ka torturuar shqiptarin brenda në burg. Ai ka pranuar se në torturë ishin edhe 9 roje të tjera, 7 nga të cilët e mohuan pjesëmarrjen, ndërsa 2 e pranuan fajin e tyre. Kur Konsolidis mësoi se do të arrestohej, tentoi të vetëvritej, por u shpëtua nga kolegët. Mësohet se i ka telefonuar gruas dhe i ka kërkuar falje, më pas ka tentuar vetëvrasjen. Aktualisht, ndodhet i paraburgosur në klinikën psikiatrike të spitalit të Serresit për trajtim. Nga ana tjetër, policët e rajonit të Iteas deklaruan se “Ilia Kareli në asnjë rast nuk u prek gjatë qëndrimit të tij në mjediset e policisë”. Sipas zyrtarëve të kësaj policie, kur Kareli hyri në rajon, kishte shenja të dukshme në duar dhe kokë. Ai ishte i heshtur dhe u kërkoi vetëm pak ujë. Oficeri që e mori në dorëzim, ka regjistruar të gjitha goditjet dhe ka bërë një raport, thonë zyrtarët e policisë së Iteas për shtypin grek. Sot pritet të kryhen arrestimet e 8 gardianëve të burgut të Nigritas në Serres, kundër të cilëve është lëshuar urdhër arresti për torturimin deri në vdekje të të burgosurit shqiptar Ilia Kareli. Policia greke i la të lirë 3 gardianët e burgut të Nigritas, të cilët u ndaluan dje. Sipas policisë, duhet më tepër kohë të përfundojnë procedurat për çështjen. Dosja i ka kaluar prokurorisë dhe pritet një urdhër i dytë. Ndaj zyrtarëve të burgut rëndon akuza për rrahje dhe torturë me pasojë vdekjen, plagosje të rëndë dhe dëmtime të rënda të qëllimshme. Në raportin e prokurorisë vihet në dukje se në bazë të hetimeve, vendi dhe koha e kryerjes së goditjeve vdekjeprurëse përkon me qëndrimin e të dënuarit brenda territorit të Serresit, gjë që shkarkon nga përgjegjësia gardianët e burgut të Malandrinos dhe policët e rajonit të Iteas.

Dhuna Sipas testit toksikologjik, Ilia Kareli nuk ka qenë as i dehur dhe as i droguar.

Goditja finale i është dhënë nga elektroshoku, i cili i ka lënë shenja djegieje në duar. Sipas ekspertizës, ai është rrahur në burgun e Malandrinos, 9 ditë para se të vriste gardianin grek. Pas vrasjes që kreu, ai u dhunua me shkop gome

Flakët shkrumbojnë banesën, vdesin burrë e grua

Ilia Kareli

Konsulli shqiptar në Selanik Përfaqësuesi i qeverisë shqiptarë, konsulli i Përgjithshëm i Shqipërisë në Selanik, Riza Poda, vijon kontaktet me autoritetet hetimore për çështjen e vdekjes së shqiptarit Ilia Kareli. Poda ka kontaktuar me prokurorin e Serresit si dhe drejtorin e

Riza Poda

Kontrollit të Brendshëm të Policisë, që zhvilloi hetimet. Sipas Podës, autoritetet greke kanë siguruar se hetimet vijojnë me intensitet për nxjerrjen e përgjegjësve do të ketë arrestime dhe ndëshkime për vdekjen e dhunshme të shqiptarit.

Ministria e Drejtësisë: Të zbardhet pa vonesë vrasja e Karelit Ministria shqiptare e Drejtësisë ka reaguar dje mbi ngjarjet që ndodhën ditë më parë në burgjet e Malandrinos dhe të Nigritas në Greqi. Në një njoftim për mediat thuhet: “Ministria e Drejtësisë shpreh keqardhjen e saj për ngjarjen e rëndë të ndodhur në burgun e Malandrinos dhe Nigritas në Greqi, me pasojë humbjen e jetës së shtetasve Jorgos Cironis dhe Ilia Karelit, i cili vuante dënimin në burg”. Ministria e Drejtësisë ka kërkuar zbardhjen e pa vonesë

të çështjes. “Duke besuar në marrëdhëniet e mira të fqinjësisë dhe bashkëpunimit ndërmjet autoriteteve të drejtësisë të dy vendeve dhe në zbatimin reciprok të ligjit dhe marrëveshjeve e konventave ndërkombëtare, veçanërisht ato me fokus respektimin e të drejtave të njeriut, Ministria e Drejtësisë shpreh besimin se reagimi i drejtësisë greke do të jetë i menjëhershëm për sa i takon zbardhjes së çështjes pa vonesë”, - thuhet në njoftimin e MD-së.

Protestë, digjet flamuri grek përballë Ambasadës Të rinjtë e lëvizjes “Reago” i kanë vënë flakën flamurit grek në shenjë revolte ndaj vrasjes së Ilia Karelit në Greqi. Në një protestë të paralajmëruar para Ambasadës Greke, të rinj i kanë djegur flamurin e vendit fqinj, duke kërkuar njëherësh zbardhjen e vras-

jes së Ilia Karelit. Ata i kanë kërkuar Ministrisë së Jashtme të vendit tonë t’i kërkojë llogari Athinës zyrtare për këtë krim, të cilin e kanë vlerësuar si një akt terrorist. Forca të policisë kanë mbikëqyrur protestën, e cila është zhvilluar pa incidente.

nga 5 gardianë rreth orës 16:00 të datës 25 mars në burgun e Nigritas. Dhuna ndaj tij ka ndodhur para se ta vendosnin në dhomën e mbikëqyrur me kamera, prej ku vdiq nga dhimbjet në kraharor. Hetimet e prokurorisë tashmë janë përqendruar në atë që ka ndodhur në datat 25-27 mars 2014 deri në vdekjen e shqiptarit. Sekretari i burgut të Nigritas ka thënë se ka parë filmimet: “Pashë me sytë e mi që gardianët e rrahën Ilia Kareli i shfytyruar nga torturat e gardianëve grekë

Karelin”. Prokurorët që po hetojnë rastin kanë në dispozicion informacionin dhe deklaratat që tregojnë se Kareli është torturuar egërsisht për 3 ditë dhe net. Fillimisht është rrahur nga oficerët e burgut në Malandrino, menjëherë pas vrasjes së gardianit George Tsironi. Tortura thuhet se ka vazhduar gjatë transferimit në burgun e Nigritas. Sipas dëshmive, kamera në korridorin e burgut të Nigritas ka regjistruar faktin se në orën 16:00 të së enjtes së kaluar gardianët e futën shqiptarin në një dhomë pa kamera sigurie. Gjysmë ore më pas në pamje shihen dy punonjësit, që e zvarrisnin jashtë qelisë Karelin e pavetëdijshëm. Në dëshminë e oficerit të burgut të Nigritas, i cili e shoqëroi atë, thuhet se “gjatë kontrollit fizik paraprak gjeta se ishte goditur. Në 19:15 shkova në qelinë e tij dhe për fat të mirë kam pasur një aparat fotografik me të cilin regjistrova gjithçka. Unë nuk e kam goditur dhe ne s’e kishim një qëllim të tillë.

As ndonjë i burgosur nuk e goditi atë.

Ai nuk ankohej për dhimbje në trup, vetëm ishte pak i frikësuar”.

Dy persona kanë humbur jetën nga zjarri i rënë në një banesë në fshatin Mlizë të Elbasanit. Ngjarja është regjistruar dje paradite, ndërsa policia e këtij qyteti bën me dije se viktimat janë bashkëshortët Dhimitër dhe Sanie Sinani. Dyshohet se zjarri fillimisht ka rënë në kuzhinën e banesës së tyre, në katin e dytë, duke u përhapur me shpejtësi në të gjithë shtëpinë. Çifti i bashkëshortëve ka parë flakët që përfshinin banesën dhe janë munduar t’i shuajnë ato, duke humbur kështu edhe jetën. Ata janë nxjerrë të karbonizuar nga banesa e tyre. Në banesë nuk ndodhej asnjë pjesëtar tjetër i familjes Sinani. Nga hetimet paraprake rezulton se shkak për rënien e zjarrit është bërë rrjedhja e gazit nga bombola. Mësohet se në banesë ka qenë ndezur soba e druve, e cila ka provokuar zjarrin. Bashkëshortët janë asfiksuar nga tymi i gazit dhe trupat e tyre janë karbonizuar. Ngjarja e rëndë ka tronditur djalin e viktimave, të cilit i ka rënë të fikët kur ka parë prindërit e pajetë. Ai është dërguar me urgjencë në spitalin e Elbasanit.

Greqi

Trafikuan 160 kg kanabis, pranga 2 shqiptarëve Dy shqiptarë janë arrestuar duke trafikuar 160 kilogramë lëndë narkotike nga Shqipëria në Greqi, ndërsa shoferi i fugonit që po transportonte lëndën, ka mundur të largohet. Aksioni është zhvilluar në një fshat të Igumenicës nga Drejtoria e Antidrogës së kësaj zone.

Kur policia kishte ndaluar fugonin, shoferi i mjetit kishte vrapuar nëpër fushë duke i shpëtuar arrestimit, por policia ka mundur të arrestojë dy shqiptarët e tjerë të cilët ndodheshin në një makinë që ishte si pararoja e kamionit me drogë. Gjatë kontrollit brenda në makinë policia ka gjetur 150 pako me kanabis sativa që me peshë totale ishin 160 kilogramë. Dy shqiptarët kanë treguar se ata kontrollonin rrugën.

Nga hetimi, policia ka zbuluar dy makinat e sekuestruara ishin marrë me qira në Athinë.

8

E enjte, 3 prill 2014

Kronikë

Ikonat

Prokuroria dërgon në Gjykatë Gjergj Thimon dhe Arben Spahon Të pandehurit, nën akuzë për vjedhje, veçohet dosja e trafikut të 78 veprave të artit Hetimet pas kallëzimit të Arben Spahos, ekspertiza zbuloi se ikonat janë grabitur në disa kisha të vendit tonë Ekspertiza Pas ekspertizës së ikonave të koleksionistit Gjergji Thimo, rezulton se objektet relikte kishtare janë vjedhur nga katër kisha në vendin tonë. Konkretisht, veprat rezultojnë se janë vjedhur nga Kisha e Shën Thanasit në Voskopojë, Kisha e Shën Thanasit të Karavastasë në Lushnjë, Kisha e Shën Marisë në Bishtqethun të Lushnjës dhe Kisha e Manastirit në Spille. Gjithashtu, në raportin e hartuar nga 11 ekspertë është theksuar se 21 prej këtyre veprave të artit i përkasin trashëgimisë kulturore maqedonase, nga e cila pritet edhe një kërkesë për kthimin e tyre në vendin e origjinës. Ndërkaq, në ekspertizën që është bërë, ka rezultuar edhe një gabim që është bërë nga forcat e policisë. Kjo, pasi uniformat blu kanë bërë një gabim në numërim, duke shënuar 477 vepra arti, kur në fakt janë 476. Sipas këtij raporti, 21 prej këtyre objekteve nuk

Anxhela Tato

V

jedhja e veprave të artit është akuza me të cilën do të gjykohet koleksionisti Gjergj Thimo dhe Arben Spaho. Prokuroria ka përfunduar hetimet, duke depozituar dosjen në gjykatë ndaj dy të pandehurve. Hetimi nisi pas kallëzimit të bërë nga i pandehuri Spaho, i cili akuzonte Gjergjin se nuk i kishte kthyer lekët borxh.

Në dëshminë e tij Spaho tregonte se Gjergji kishte në banesën e tij vepra të ndryshme të vjedhura, të cilat i shiste.

Sipas Prokurorisë, gjatë hetimit ka rezultuar se dy shtetasit, në bashkëpunim me njëri-tjetrin, kanë bashkëpunuar në kryerjen e veprës penale të vjedhjes së veprave të artit në sasi të mëdha. Sipas organit të akuzës, një pjesë e madhe e objekteve të gjendura në mjediset që administroheshin nga shtetasit Thimio dhe Spaho, rezultojnë të vjedhura nga disa objekte fetare dhe kulti në zona të ndryshme të Shqipërisë. Ndërkohë, mësohet se Prokuroria e Tiranës ka veçuar çështjen dhe po vijon hetimet për të zbuluar se ku gjenden 78 ikona, të cilat kanë qenë të pajisura me pasaportë nga shtetasi Gjergji Thimio dhe nuk janë më në koleksionin e tij. Ndërsa nën hetim vijojnë të jenë dy punonjës të Qendrës së Inventarizimit në lidhje me akuzën e trafikut të veprave të artit. Nga Prokuroria bëhet me dije se dy punonjësit kanë regjistruar dhe certifikuar disa nga veprat e artit, të cilat mund të jenë të vjedhura.

Kallëzimi Në datën 12.6.2013, është paraqitur në Drejtorinë e Policisë Arben Spaho për të bërë kallëzim penal ndaj Gjergji Thimos. Në kallëzim ky shtetas sqaron se Thimo i ka borxh 2 milionë lekë, shumë të cilën ia kishte mar-

Ikonat e sekuestruara

Nën hetim vijojnë të jenë dy punonjës të Qendrës së Inventarizimit në lidhje me akuzën e trafikut të veprave të artit rë për blerjen e pikturave të shtrenjta.

Sipas kallëzuesit, Gjergji kishte kohë që merrej me shitjen e pikturave të shtrenjta. Pasi i ka dhënë shumën e parave borxh, kallëzuesi Arben Spaho ka shkuar tek shtëpia e Gjergji Thimos në rrugën “Don Bosko”. Sipas tij, ai ka takuar shumë persona që merreshin me shitjen e veprave të artit dhe kulturës dhe që kishin ardhur tek

Gjergji për të blerë piktura. Ky shtetas ka kallëzuar se tek banesa e Gjergji Thimos gjendeshin dhe tregtoheshin sende të vjedhura në kisha të ndryshme të Shqipërisë, të cilat ishin vjedhur kryesisht në kishat e rretheve Korçë, Përmet, Gjirokastër dhe me sa kishte dijeni ai shiste edhe ikona, të cilat ishin vjedhur në Maqedoni. Duke qenë se Gjergji i kishte borxh i ka kërkuar Arbenit që borxhin ta shlyente me piktura me qëllim që t`i shiste, por Arbeni nuk ka pranuar, pasi kishte i nevojiteshin paratë për një problem familjar.

Arben Spaho ka vënë në dispozicion të organit procedues edhe 3 foto ikonash që ia ka dhënë Gjergji, të cilat janë sekuestruar me cilësinë e provës materiale, këto sipas kallëzuesit janë vjedhur jashtë Shqipërisë.

5

Gjergji Thimo

Grabitja

I arrestuari në polici: Detyrohem të plaçkit Një grua është grabitur në rrugët e Tiranës dje pasdite nga një djalë 13 vjeç. Policia bën të ditur se ngjarja ndodhi në rrugën “Qemal Stafa”, ndërsa punonjësit e komisariatit nr. 4 kanë ndërhyrë në kohë dhe kanë bërë shoqërimin e grabitësit. Sipas policisë, grabitësi është pjesë e një grupi që plaçkitnin persona në rrugë. Ndërkohë, 13-vjeçari gjatë marrjes në pyetje në komisariat ka dhënë detaje në lidhje me grupin dhe është shprehur se ai detyrohej të plaçkiste.

Ndërkaq, blutë e Tiranës janë vënë në kërkim të tutorëve të grupit të grabitësve.

baldakinët e ikonostaseve, të cilat janë pjesë druri unikal e të gdhendur në mënyrë artistike, janë sharruar dhe gjymtuar

Aksidenti

janë pjesë të trashëgimisë kulturore, edhe pse disa prej tyre janë objekte të vjetra rreth 100-vjeçare. Këto objekte, rezultojnë të certifikuara nga Qendra Kombëtare e Inventarizimit të Pasurisë Kulturore. Pjesa tjetër, prej 454 objektesh, janë trashëgimi kulturore dhe sipas legjislacionit janë në pronësi të shtetit shqiptar. Por gjatë vrojtimit të këtyre objekteve, rezulton se 15 baldakinët e ikonostaseve, të cilat janë pjesë druri unikal e të gdhendur në mënyrë artistike, janë sharruar dhe gjymtuar. Sipas raportit, datimi më i hershëm i këtyre objekteve i takon shekullit 16 dhe 17, që i përket ikonës “Krishti Pantokrat”, që është prej druri dhe tempera.

Makina përplaset me motorin, plagoset drejtuesi Aksident me pasojë plagosjen e një shtetasi. Ngjarja e rëndë ka ndodhur dje rreth orës 19:20, pranë Rrugës së Dibrës, pasi një makinë u përplas me një motor.

Nga aksidenti, ka mbetur i plagosur drejtuesi i motorit. Sipas informacioneve paraprake, mësohet se gjendja e të plagosurit paraqitet kritike për jetën. Në vendin e ngjarjes kanë mbërritur forcat e policisë të cilat kanë nisur hetimet për zbardhjen e ngjarjes.

Tiranë

Plagosi 24-vjeçarin me thikën, pranga autorit dhe 2 shokëve të tij Plagosën 24-vjeçarit për konflikt banal, bien në pranga në Shkodër. Ngjarja është regjistruar rreth orës 16:00 të drekës në afërsi të Fakultetit të Inxhinierisë. Albi Jepaxhiu në bashkëpunim me dy shokë të tij ka qëlluar me thikë 24-vjeçarin Rigers Mançellari.

Ky i fundit është transportuar me urgjencë për në spital, ku ndod-

het jashtë rrezikut për jetën. Nga të dhënat e bluve mësohet se sherri mes dy të rinjve ka nisur një ditë para krimit. Të dy djemtë janë përplasur në ambientet e shkollës dhe kanë nisur të debatojnë për një motiv banal. Autori i kërkonte llogari të plagosurit për arsyen pse e shikonte. Por ndërhyrja e shokëve ka bërë që dy djemtë të ndaheshin

nga njëri-tjetri. Por mesa duket autori nuk ka arritur dot ta kapërdijë zënkën dhe ka nisur sërish debatin me Rigers Mançellarin. Ditën e djeshme dy djemtë janë konfliktuar dhe konfrontuar fizikisht, deri në momentin kur Albi Jepaxhiu ka nxjerrë thikën dhe ka plagosur 24-vjeçarin. I trembur ai ka ikur me vrap së bashku me dy shokët

e tij Ermald Jepaxhiu dhe Gerald Mithi. Për t’i shpëtuar rrethimit nga policia, tre të rinjtë janë arratisur, por janë kapur nga blutë e Shkodër. Ndërkohë, në banesën e të arrestuarve, policia ka gjetur dhe ka sekuestruar edhe një armë zjarri tip “Kallashnikov”. Ndërkaq, policia do të vijojë hetimet për zbardhjen e plotë të ngjarjes në Tiranë.

9

E enjte, 3 prill 2014

Kronikë

Kallëzimi

Hysni Burgaj: Jam i qetë dhe në krye të detyrës Ish-drejtuesi i Policisë së Shtetit, asnjë koment për akuzat: Le të vazhdojnë hetimet. Kallëzimi i dytë për Burgajn nga Ministria e Brendshme për akuzën e shpërdorimit të detyrës Anxhela Tato

N

jë ditë pas kallëzimit penal në Prokurori reagon ish-drejtori i Policisë së Shtetit, Hysni Burgaj. Në një prononcim telefonik, Burgaj shprehet se është i qetë dhe vazhdon të jetë në detyrë. Pavarësisht nga padia, ai shprehet se është i gatshëm që të vihet në dispozicion të drejtësisë, ndërsa nuk u druhet akuzave. “Unë jam ende në krye të detyrës dhe po vazhdoj punën time. Jam i qetë dhe nuk më shqetësojnë akuzat. Le të vazhdojnë hetimet”, - reagimi i Burgajt. Ndërsa në lidhje me akuzat, e vetmja përgjigje që ai jep është se ndihet i qetë dhe nuk ka asnjë koment. “Unë nuk kam asnjë koment në lidhje me akuzat dhe po e përsëris edhe një herë që jam i qetë”. Ish-drejtori i Përgjithshëm i Policisë së Shtetit, Hysni Burgaj, dhe 19 vartës të tij janë dërguar për herë të dytë në Prokurori për akuzën e “Shpërdorimit të detyrës”. Ministria e Punëve të

Brendshme ka bërë ditën e martë një kallëzim penal pranë Njësisë së Task-Forcës për të 20 ish-zyrtarët e policisë, pjesa më e madhe drejtorë sektorësh. Shkak është bërë rezultati i një auditimi që zgjati më se katër muaj dhe zbuloi se grupi është përgjegjës për një dëm prej qindra mijëra dollarësh shkaktuar buxhetit të shtetit në devijime fondesh. Nga audit-

27

procedura prokurimi “Me negocim, pa shpallje paraprake të njoftimit të kontratës”, si dhe 3 procedura si “Kontratë Sekrete”

imi i 43 procedurave të realizuara gjatë vitit 2013 sa i përket përzgjedhjes së llojit të procedurës rezultoi se janë realizuar: 27 procedura prokurimi “Me negocim, pa shpallje paraprake të njoftimit të kontratës”, si dhe 3 procedura si “Kontratë Sekrete”, pa pasur ndonjë argumentim për t’u realizuar si kontrata sekrete dhe pa u

Hysni Burgaj

mbështetur në legjislacionin për klasifikimin e sekretit shtetëror.

Shkeljet Nga Drejtoria e Përgjithshme të Policisë së Shtetit, për veprën penale të “Shpërdorimit të detyrës, të dashjes dhe bashkëpunimit” janë dërguar për ndjekje penale 5 persona, ish-drejtues dhe anëtarë të Njësive të Hartimit të Dokumenteve. Mes tyre edhe ish-kryepolici Hysni Burgaj. Auditimi i 43 procedurave të realizuara gjatë vitit 2013, konstatoi se 27 prej tyre ishin “me negocim, pa shpallje paraprake të njoftimit të kontratës”, me fond limit 90,5% të totalit të fondit të procedurave të audituara.

Kurse 3 procedura si “Kontratë sekrete”, pa pasur ndonjë argumentim për t’u realizuar si të tilla me fond limit maksimal. Dhe e veçanta ka qenë se “Fond sekret”

Padia, pas një auditimi që zgjati më se katër muaj dhe zbuloi se grupi është përgjegjës për... ...një dëm prej qindra mijëra dollarësh shkaktuar buxhett të shtetit në devijime fondesh

janë klasifikuar blerjet e kompjuterëve, printerëve, bojëra, bateri, pajime armatimi si mbajtëse pistoletash e elektrik dore, orendi dhe pajisje për zyra. Kurse nga parku i automjeteve janë dërguar për ndjekje penale 6 persona, për “Shpërdorim detyre”, përgjegjës për keqmenaxhimin dhe administrimin e mjeteve të transportit të Policisë, dëmtimin dhe mosruajtjen e tyre. Po kështu, nga rezervat e Mulletit janë çuar për ndjekje penale 3 persona për dokumentimin e një sasie skrapi, ankandin e makinave dhe procedura të tjera tenderuese. Dhe 5 të tjerë janë dërguar për ndjekje penale nga Njësia Rajonale e Policisë Rrugore Tiranë, për moszbatimin e rregullave të dorëzimit të mjeteve në afat, me pasojë dëmtimin e mjeteve dhe humbje të vlerave financiare në buxhetin e shtetit.

Gjobëvënia

Prokuroria dërgon të pandehur ish-gardistin Fatos Skeja dhe Gojart Locajn Prokuroria e Krimeve të Rënda mbyll hetimet dhe dërgon për gjykim Fatos Skejën dhe Gojart Locin, të akuzuar për gjobëvënie dhe pengmarrje ndaj biznesmenit shqiptaro-amerikan Ramazan Hima.

Burime nga Krimet e Rënda bënë me dije se dosja është dorëzuar dje në gjykatë, ndërsa pritet hedhja e shortit për të caktuar trupin gjykues dhe datën e seancës. Skeja është arrestuar së bashku me Locin pas kallëzimit të bërë në polici nga biznesmeni Hima se këtë shtetas e kërcënonin me jetë nëse s’do t’i paguante 100 mijë dollarë. “Në datë 15.9.2013, në ekzekutim të autor-

izimit të prokurorit për kryerjen e veprimit simulues të dorëzimit, shoqëruar me vëzhgime dhe përgjime të kryera në vende publike, Policia Gjyqësore kreu një operacion për kapjen e autorëve të veprës penale.

Operacioni u krye pranë ndërtesës së Komunës Dajt, ku autorët e dyshuar me një automjet “Mercedes-Benz” me targa S..... C, shoqëruar nga një motor tip “papaq”, u afruan për të marrë paratë e kërkuara si gjobë, të cilat i dëmtuari, nën udhëzimin e autorëve, i la në një kazan plehrash.

“Rreth orës 14:13 min, i dëmtuari i shoqëruar nga një agjent i policisë gjyqësore, e hodhi çantën e kartoni

Fatos Skeja

ngjyrë të bardhë brenda në kazanin e mbeturinave dhe u largua në drejtim të Tiranës. Pas dhjetë minutash u shfaq automjeti tip “MercedesBenz”, me targa S..... C, brenda të cilit punonjësit e policisë dalluan dy persona. Pranë kazanit automjeti ngadalësoi shpejtësinë dhe pasi u largua rreth 400 metra nga kazani u rikthye përsëri pranë tij dhe ndaloi në distancë rreth 50 metra. Aty personi i ulur në vendin e pasagjerit hapi derën dhe i bëri shenjë me dorë një personi mbi një motor “papaq” ngjyrë jeshile. Pasi automjeti tip “Mercedes-Benz” u largua rreth 300 metra në drejtim të Da-

jtit një fugon policie i bllokoi rrugën me qëllim ndalimin e personave. Në këtë kohë të dyshuarit në mjetin tip “Mercedes-Benz” godasin automjetin e policisë dhe largohen me shpejtësi në drejtim të Dajtit, ndërsa personi me motor i cili ishte nga pas, u kthye në drejtim të Tiranës. Në afërsi të kazanit atij i bllokuan rrugën dy punonjëse të policisë; pikërisht tek vendi ku ndodhej kazani i plehrave atij i ra kapela nga koka dhe po ashtu disa metra më poshtë ai e flaku në drejtim të punonjëseve të policisë çantën e bardhë që pati marrë tek kazani pak çaste më parë”, - pjesë nga dosja hetimore.

10

•

E enjte 3 prill 2014

Sociale

Ndryshimet

Katër kategoritë që do të përfitojnë nga fondet për nxitjen e punësimit Krijohen më shumë hapësira për punëkërkuesit e rinj dhe për femrat Dje qeveria bëri ndryshime në vendimet për nxitjen e punësimit. Në këtë mënyrë pritet t’u krijohen më shumë lehtësi punëkërkuesve që hyjnë për herë të parë në punë, femrave si dhe punëkërkuesve në vështirësi.

Mundësitë e punësimit, sipas qeverisë, do të krijohen falë financimit që pritet t’u bëhet bizneseve nëpërmjet pagesës së kontributeve të sigurimeve shëndetësore dhe shoqërore si dhe vetë punëmarrësve.

Punëkërkuesit që hynë për herë të parë në punë Përfitues të këtij programi janë punëkërkues të rinj nga mosha 1630 vjeç. Zyra e Punësimit financon: Punëdhënësin, me një financim mujor në masën deri në 100 për qind të kontributeve të sigurimeve të detyrueshme shoqërore dhe shëndetësore (pjesë e kontributit të punëdhënësit), me kusht që kohëzgjatja e kontratës së punës të mos jetë më e shkurtër se një vit. Ky financim bëhet nga zyra e punësimit në drejtorinë rajonale të sigurimeve shoqërore, sipas procedurave përkatëse.

Punëmarrësin e përfshirë sipas këtij programi, me katër paga në masën 100 për qind të pagës minimale në shkallë vendi, në muajt e pestë e të gjashtë dhe në muajt e njëmbëdhjetë e të dymbëdhjetë të kontratës, ndërsa për muajt e tjerë financon punëdhënësi. Punëdhënësit, persona juridikë apo fizikë, kanë të drejtë të kërkojnë të përfshijnë në program: -deri në 100 për qind të numrit aktual mesatar të të siguruarve në tre muajt e fundit, në rast se kanë deri në 50 punonjës.

-deri në 50 për qind të numrit aktual mesatar të të siguruarve në tre muajt e fundit, në rast se kanë mbi 50 punonjës.

Nxitja e punësimit të femrave Përfitues të këtij programi janë femrat punëkërkuese nga grupet e veçanta, zyra e punësimit financon: punëdhënësin, me një financim mujor në masën deri në 100 për qind të kontributeve të sigurimeve të detyrueshme shoqërore dhe shëndetësore (pjesë e kontributit të punëdhënësit), me kusht që kohëzgjatja e kontratës së punës të mos jetë më e shkurtër se një vit. Ky financim bëhet nga zyra e punësimit në drejtorinë rajonale të sigurimeve shoqërore, sipas procedurave përkatëse.

Punëmarrësin e përfshirë sipas këtij programi, deri në katër paga,

Kospiri: Përfitojnë kategoritë në vështirësi

Z

v.ministrja e Mirëqenies Sociale dhe Rinisë, Bardhylka Kospiri, pas miratimit të vendimit u shpreh se do të ketë më shumë mundësi punësimi për kategoritë specifike në vështirësi. Në bazë të ndryshimeve që u miratuan, çdo biznes, person juridik ose fizik ka të drejtë të aplikojë dhe përfitojë nga programet e Fondit

të Nxitjes së Punësimit. Me ndryshimet e bëra afati kohor i miratimin të shpërndarjes së fondeve shkurtohet në 10 ditë, me qëllim shpejtimin e impaktit në hapjen e vendeve të reja të punës.

Nga ana tjetër, ndryshimet sjellin inovacion me futjen e mjeteve elektronike në publikimin dhe në masën 100 për qind të pagës minimale në shkallë vendi, në muajt e pestë e të gjashtë dhe në muajt e njëmbëdhjetë e të dymbëdhjetë të kontratës, ndërsa për muajt e tjerë financon punëdhënësi.

Punëdhënësit, persona juridikë apo fizikë, kanë të drejtë të kërkojnë të përfshijnë në program: -deri në 100 për qind të numrit aktual mesatar të të siguruarve në tre muajt e fundit, në rast se kanë deri në 50 punonjës.

-deri në 50 për qind të numrit

aplikimin për programet e nxitjes së punësimit, lehtësojnë procedurat për subjektet private, si dhe përmirësojnë procesin e miratimit të projekteve. Këto ndryshime kanë për qëllim dhënien me prioritet të fondeve për punësimin e kategorive specifike në vështirësi dhe grupeve të veçanta të femrave, punëkërkuesve të papunë të rinj pa profesion, si dhe atyre që përfitojnë pagesë papunësie dhe ndihmë ekonomike, të papunët afatgjatë, personat mbi 45 vjeç që nuk kanë një arsimim më të lartë se arsimi i mesëm ose ekuivalent të tij, personat me aftësi të kufizuar, personat nga komuniteti rom dhe emigrantët e kthyer me probleme ekonomike.

Për vitin 2014, fushat prioritare për zbatimin e fondit të nxitjes së punësimit janë: industria prodhuese, aktivitetet e lidhura me bujqësinë dhe blegtorinë, industria e turizmit, teknologjia e informacionit, dhe industritë e lidhura me detin”, - u shpreh Kospiri gjatë një konference për shtyp. aktual mesatar të të siguruarve në tre muajt e fundit, në rast se kanë mbi 50 punonjës. Punëdhënësit mund të aplikojnë për programin në mënyrë elektronike apo pranë zyrave të punësimit.

Nxitja e punësimit nëpërmjet formimit në punë Përfitues të këtij programi janë punëkërkues të papunë të cilët do të përfitojnë trajnim nëpërmjet punës, zyra e punësimit financon: - deri në 70 për qind të tarifave

me bazë koston e trajnimit, për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme.

- deri në 50 për qind të tarifave me bazë koston e trajnimit, për ndërmarrjet e mëdha.

Punëkërkuesit në vështirësi Përfitues të këtij programi janë punëkërkuesit e papunë në vështirësi, zyra përkatëse e punësimit financon: punëdhënësin, me një financim mujor në masën deri në 100 për qind të kontributeve të sigurimeve të detyrueshme

Shërbimi Kombëtar i Punësimit, me 9 anëtarë

P

o dje qeveria ndryshoi statusin e Këshillit Kombëtar të Punësimit. Këshilli Administrativ Trepalësh është organi më i lartë vendimmarrës i Shërbimit Kombëtar të Punësimit. Ai përbëhet nga 9 anëtarë dhe kryesohet nga ministri i Mirëqenies Sociale dhe Rinisë.

Anëtarët e tjerë janë përfaqësues të Ministrisë së Financave, Ministrisë së Mirëqenies Sociale dhe Rinisë, Inspektoratit Shtetëror të Punës, Institutit të Sigurimeve Shoqërore,

organizatave më të përfaqësuara të punëmarrësve në këshill, me dy anëtarë, dhe të organizatave më të përfaqësuara të punëdhënësve në këtë këshill, me dy anëtarë. Mandati i anëtarëve të këtij këshilli është trevjeçar dhe miratimi i emërimit të këtyre anëtarëve bëhet nga ministri i Mirëqenies Sociale dhe Rinisë. Përfaqësuesit e institucioneve shtetërore duhet të jenë në nivel zëvendësministri ose drejtori drejtorie”, - thuhet në vendimin e qeverisë.

shoqërore dhe shëndetësore (pjesë e kontributit të punëdhënësit), me kusht që kohëzgjatja e kontratës së punës të mos jetë më e shkurtër se një vit. Ky financim bëhet nga zyra e punësimit në Drejtorinë Rajonale të Sigurimeve Shoqërore, sipas procedurave përkatëse.

Punëmarrësin e përfshirë në këtë program, deri në katër paga, në masën 100 për qind të pagës minimale në shkallë vendi, në muajin e pestë e të gjashtë dhe në muajin e njëmbëdhjetë e të dymbëdhjetë të kontratës, ndërsa për muajt e tjerë financon punëdhënësi.

Punëdhënësit, persona juridikë apo fizikë, kanë të drejtë të kërkojnë të përfshijnë në program: -deri në 100 për qind të numrit aktual mesatar të të siguruarve në tre muajt e fundit, në rast se kanë deri në 50 punonjës.

- deri në 50 për qind të numrit aktual mesatar të të siguruarve në tre muajt e fundit, në rast se kanë mbi 50 punonjës. Në rastet kur punëkërkuesi, si punëmarrës, pjesëmarrës në këtë program, largohet përpara afatit të përcaktuar në kontratë, për shkaqe të arsyeshme, zëvendësimi bëhet nga zyra përkatëse e regjistrimit pas njoftimit nga punëdhënësi.

•

E enjte 3 prill 2014

11

Sociale

Rritet financimi

109 milionë lekë për komunitetet fetare, kush përfiton më shumë Qeveria rrit fondin për katër bashkësitë fetare Nis ndërtimi i Selisë së Shenjtë të Kryegjyshatës Botërore Bektashiane Qeveria miratoi dje vendimin për financimin e katër bashkësive fetare. Për vitin 2014 bashkësitë fetare do të përfitojnë një fond më të lartë se një vit më parë dhe në total do të marrin 108 900 000 lekë (të reja), ndërkohë që një vit më parë fondi i vënë në dispozicion ishte 99 milionë lekë. Komuniteti Mysliman do të përfitojë 31.4 milionë lekë, Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë do të përfitojë 25.8 milionë lekë, Kisha Katolike 25.8 dhe Kryegjyshata Botërore Bektashiane 25.7 milionë lekë.

Masa e financimit Komuniteti Mysliman i Shqipërisë përfiton shumën 31 416 000 lekë, të ndarë përkatësisht: - 11 748 000 lekë për financimin me gjysmën e pagës minimale buxhetore për 89 punonjës të administratës.

- 19 668 000 lekë për financimin me gjysmën e pagës minimale buxhetore për 149 punonjës të institucioneve të arsimit parashkollor, parauniversitar dhe universitar.

Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë përfiton shumën 25 872 000 lekë, të ndarë përkatësisht: - 20 592 000 lekë për financimin me gjysmën e pagës minimale buxhetore për 156 punonjës të administratës.

- 5 280 000 lekë për financimin me gjysmën e pagës minimale buxhetore për 40 punonjës të institucioneve të arsimit parashkollor, parauniversitar dhe universitar.

Financimi për vitin 2013 Komuniteti Mysliman i Shqipërisë Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë Kisha Katolike në Shqipëri Kryegjyshata Botërore Bektashiane

28.1 milionë lekë 24.3 milionë lekë 24.7 milionë lekë 21.9 milionë lekë

Kisha Katolike në Shqipëri përfiton shumën 25 872 000 lekë, të ndarë: - 5 676 000 lekë për financimin me gjysmën e pagës minimale buxhetore për 43 punonjës të administratës.

- 20 196 lekë për financimin me gjysmën e pagës minimale buxhetore për 153 punonjës të institucioneve të arsimit parashkollor, parauniversitar dhe universitar.

Kryegjyshata Botërore Bektashiane përfiton shumën 25 740 000 lekë, të ndarë: - 3 696 000 lekë për financimin deri në gjysmën e pagës minimale buxhetore për 28

2 prilli

punonjës të administratës.

- 15 044 000 lekë për ndërtimin e Selisë së Shenjtë të Kryegjyshatës Botërore Bektashiane (Odeonit).

- 7 000 000 lekë, për shkak të pozitës së veçantë, si Kryegjyshatë Botërore me qendër në Tiranë dhe të shtrirjes së veprimtarisë së saj jashtë vendit, që do të përdoret për të mbuluar plotësisht ose pjesërisht kërkesëpreventivat e paraqitur prej saj në kërkesën e vitit 2014, sipas dokumentacionit financiar të paraqitur për kryerjen e veprimtarive të parashtruara.

Kalimi i fondeve do të bëhet brenda muajit prill të këtij viti.

Formulari A1A1Z

Mjekët: Fëmijët autikë kanë nevojë për mbështetje Matura, ja datat e provimeve Fëmijët që vuajnë nga autizmi gjithnjë e më shumë po hasin vështirësi në integrimin e tyre në institucionet arsimore. Dy prilli njihet si dita botërore e autizmit, sëmundjes që po merr përmasa të mëdha sipas statistikave të OBSH-së, apeli për përfshirjen sa më shumë në shkolla të fëmijëve autikë vjen nga vetë prindërit e tyre. Ata shprehen se kanë nevojë për mbështetje institucionale në sakrificën që ata po bëjnë, që fëmijët e tyre të mos diskriminohen. Ndërkaq autoritetet e shëndetësisë dhe ato të arsimit kanë deklaruar se bashkëpunimi me të gjithë aktorët e interesit, informimi në lidhje më autizmin dhe pranimi

i kësaj sëmundje nga të gjithë pa kushte, do të ishte zgjidhja ideale për t’ua bërë jetën më të lehtë këtyre fëmijëve. “Dita e sotme është shumë

e rëndësishme për ne. Arrijmë të themi në një tavolinë ata që merren me sëmundje dhe që e trajtojnë atë nga çështja e zhvillimit të trurit, ata që merren me të sëmurin dhe merren përditë me të nga këndvështrimi i qasjes dhe integrimi social, ata që merren përditë dhe e shikojnë këtë sëmundje nga harku kohor i zhvillimit ose të harxhimit të ditës së punës’’, - u shpreh Milva Ikonomi, zv.ministre e shëndetësisë. “Kanë nevojë për mbështetje. Kanë nevojë për një numër kolosal njerëzish, nëse do të duhej të bënin mësuesin mbështetës. Për autizmin ka nevojë për mësim dhe njohuri specifike”, tha Ariel Como, mjek psikiatër.

51 mijë të rinj do të jenë pjesë e procesit të maturës shtetërore. Këtë të mërkurë është mbyllur procesi i plotësimit të formularëve A1 dhe A1Z, ndërkohë që Ministria e Arsimit dhe Sportit ka shpallur edhe datat e provimeve të cilat nisnin me gjuhën shqipe dhe letërsinë në 30 maj. ‘’Ka përfunduar aplikimi i maturantëve.

Janë marrë masa që orët e konsultimeve të jenë pjesë e maturës shtetërore. 90% e maturantëve kanë informacionet e nevojshme për Maturën Shtetërore. Kemi nxjerrë datat e provimeve mënyrën si do realizohen dhe kohën. Sot (dje) duam të lançojmë edhe guidën e maturantit’, -’ u shpreh Nora

DATAT E PROVIMEVE Gjuha Shqipe dhe Letërsia 30 maj Matematika 9 qershor Gjuha e huaja 16 maj Provimet me zgjedhje më 18 qershor Malaj, zv.ministre e Arsimit dhe Sportit. Ndërkohë autoritetet e arsimit, si pjesë të procesit të maturës shtetërore kanë bërë publike edhe guidën e maturës, një udhërrëfyes për të gjithë ata të rinj që do të zgjedhin universitetet shqiptare. Në guidë janë përfshirë, koeficentët, përllogaritja e pikëve, por edhe mënyra se si duhet të përzgjidhet dega.

12

E enjte, 3 prill 2014

Ekonomi

Rrugë në ndërtim (fofo ilustruese)

Borxhet

Kthimi i borxhit, deri tani janë paguar 120 milionë dollarë ­Cani: Nga Fondi Monetar ende nuk ka mbërritur asnjë qindarkë; Financat nisin pagesat e detyrimeve të shtetit, por nxjerrin “bishta” lidhur me parregullsitë e faturave, ndërkohë që biznesi pret Ervin Kaduku

N

ë mbledhjen e Këshillit Konsultativ, të zhvilluar të martën pasdite, ministri i Financave, Shkëlqim Cani, ka konfirmuar se deri tani shuma që i është kthyer biznesit nga shteti për detyrimet e prapambetura ka arritur në shifrën 120 milionë dollarë. Nga kjo shumë, 30 milionë dollarë janë paguar vitin e kaluar (kur në dhjetor 2013 u alokua një shumë prej 5 miliardë lekësh, nga e cila 2 miliardë shkoi për paraplegjikët dhe 3 miliardë fatura të prapambetura), ndërsa gjatë këtij viti janë paguar 90 milionë dollarë. “Lëvrimi i fundit i fondeve është bërë në 31 mars”, - tha Cani. Po ecet me objektivin, tashmë të deklaruar, për të paguar 350 milionë dollarë deri në qershor.

Nga shuma e paguar, mbi 80% i përket rimbursimit të TVSH-së.

Faturat Por, kreu i Financave publike nuk la pa nxjerrë justifikimin e radhës, kur theksoi më tej se “tashmë problem po bëhet biznesi, pasi kompanitë po rezultojnë që kanë probleme me faturat”. Sipas burimeve nga Financa, janë rreth 10 mijë fatura të hedhura në faqen e Tatimeve, ku bizneset mund të verifikojnë gjendjen, por shumë prej këtyre rezultojnë me probleme gjatë rakordimeve.

Cani tha se paratë për të shlyer detyrimet janë siguruar nga brenda

cmyk

vendit, ndërkohë që fondet e FMNsë nuk kanë mbërritur akoma. Për huanë e Fondit pritet më parë miratimi nga Kuvendi, ky projektligji sapo ka filluar të diskutohet ditën e hënë. Sipas tij, është rënë dakord me FMN-në që do të ecet me shlyerjen e borxhit duke parë dhe si do të reflektojë ekonomia. Qeveria është angazhuar për të shlyer 72 miliardë lekë detyrime të prapambetura për periudhën 2014-2014, gjysma e të cilave pritet të paguhet brenda këtij viti. “Deri tani kemi arritur një të tretën e objektivit të këtij viti”, tha ministri i Financave në Këshillin Konsultativ pranë tij, që përbëhet nga analistë dhe ekspertë të fushës ekonomike dhe të medias, i cili zhvilloi të martën mbledhjen e tretë të radhës.

Cilat janë subjektet që kanë marrë më shumë Vetëm nga ana e Autoritetit Rrugor Shqiptar në 3-mujorin e parë të vitit 2014, janë likuiduar punime të kryera nga ndërmarre private dhe të papaguara me vlerë në total 3.19 miliardë lekë. Gjithsej, llogariten 97 transaksione thesari që janë kryer në këtë drejtim, ku 14 prej tyre janë me vlerë mbi 100 milionë lekë (1 miliard të vjetra). Ç’mendon biznesi Kur ka nisur të disbursohet pjesa e parë e borxheve që qeveria u ka bizneseve dhe është konfirmuar se brenda këtij viti do të paguhet rreth

Cilat janë subjektet që kanë marrë më shumë Përfitues GECI A. N. K. SALILLARI G. P. G. COMPANY AGBES CONSTRUKSION VICTORIA INVEST INTERNATIONAL ALBSTAR SH.P.K GJIKURIA CURRI- Sh.p.k PE - VLA - KU COPRI-AKTOR ALB-TIEFBAU GECI

139,043,499 121,558,832 111,349,408 127,982,796 161,093,441

Datë regjistrimi 31.12.2013 31.12.2013 31.12.2013 31.12.2013 31.12.2013

Datë ekzekutimi 6.1.2014 6.1.2014 6.1.2014 6.1.2014 6.1.2014

196,026,916

31.12.2013

6.1.2014

100,000,000 111,111,946 100,000,000 200,000,000 247,333,417 112,325,922 153,767,930

31.12.2013 31.12.2013 31.12.2013 31.12.2013 30.12.2013 31.12.2013 31.12.2013

6.1.2014 6.1.2014 7.1.2014 7.1.2014 10.1.2014 10.1.2014 10.1.2014

25.3.2014

26.3.2014

Vlera në lekë

SERENISSIMA 111,704,567 CONSTRUZIONI TIRANE

gjysma e tyre, sipërmarrësit, nga ana e tyre, megjithatë duken pesimistë.

Megjithëse qeveria ka nisur pagesën e detyrimeve të prapambetura për shumë kompani që kanë realizuar

30

milionë dollarë janë paguar vitin e kaluar (kur në dhjetor 2013 u alokua një shumë prej 5 miliardë lekësh, nga e cila 2 miliardë shkoi për paraplegjikët)

punë publike, çka pritet të shtojë likuiditetet në treg, sipërmarrësit thonë se pjesa më e madhe e këtyre parave do t’u shkojë bankave për të paguar kreditë si dhe të tretëve. Shifrat më të fundit nga Banka e Shqipërisë konfirmojnë se rënia e fuqisë blerëse, që ka ulur shitjet, vonesat në pagesa të

kompanive me njëra-tjetrën, detyrimet e prapambetura të shtetit kanë bërë që bizneset të zbrazin llogaritë e tyre pranë bankave gjatë vitit 2013.

Sipas statistikave, llogaritë rrjedhëse të bizneseve ishin rreth 24 miliardë lekë në fund të vitit 2013, duke shënuar tkurrje prej gati 2% me bazë vjetore, në një kohë që depozitat pa afat në total u rritën me 9.5% për të njëjtën periudhë.

Ndërtimi Me gjithë pagesat e premtuara, një situatë ende negative pritet të vijojë në sektorin e ndërtimit, një nga më të goditurit nga kriza ekonomike. Kryetari i Shoqatës së Ndërtuesve deklaroi këto ditë për median se i gjithë viti do të jetë “apatik”, ndërsa shpresat për përmirësim i përkasin vitit 2015. E njëjta gjë ndodh

edhe te sektorët e lidhur me ndërtimin, si hidrosanitaret, tullat, bojërat etj., ku nuk pritet përmirësim. Artan Dulaku tha se të paktën edhe për këtë vit, sektori i ndërtimit do të jetë në staniacion, d.m.th. nuk do të shënohet ndonjë risi, qoftë pozitive, qoftë negative. “Është e vërtetë që qeveria ka nisur të paguajë detyrimet dhe pjesa më e madhe e tyre u përkasin pikërisht firmave të ndërtimit, por këto para do të shkojnë të paguajnë bankat, ku kompanitë kanë shumë kredi të papaguara”, - u shpreh ai.

Shqetësimet Nga ana tjetër, presidenti i organizatës së biznesit “Konfindustria Shqiptare”, Hajredin Fratari, vëren se ka shumë pesimizëm nga ana e bizneseve. “Është e vërtetë që ka nisur shlyerja e detyrimeve, por është paguar ende shumë pak. Të gjitha bizneset kanë borxhe nëpër banka dhe mund të ketë shumë sasi që do të përkthehet në likuiditet. Janë të shumta kompanitë e infrastrukturës që i kanë dërguar në shtëpi punonjësit, qoftë në asistencë, qoftë për pushim nga puna.

Nga ana tjetër, ne po ndeshim probleme me tërheqjen e investitorëve të huaj, të cilët po stepen sepse ne sot jemi ndër vendet me taksat më të larta në rajon. Është shqetësuese për ne marrja e kredisë nga FMN-ja dhe kushtet e forta që e pasojnë atë për qeverisë, që në rast se nuk përmbushen do të çojnë në rritjen e mëtejshme të taksave”, - thotë Fratari.

Ne&Ligji E drejta për jetën

Kontrata e qirasë

I mitur në ligj...

Të drejtat dhe detyrimet që lindin me lidhjen e martesës cmyk

14

•

E enjte 3 prill 2014

Ne & Ligji

Kontrata

Kontrata e qirasë

Rimonda Dhjari

Q

iraja është një kontratë e lidhur midis qiradhënësit dhe qiramarrësit për gëzimin e një sendi në mënyrë të përkohshme përkundrejt një shpërblimi të caktuar me marrëveshje të palëve. Shpërblimi jepet në të holla ose në natyrë, ndonëse pak e hasur kjo e fundit. Kontrata e qirasë është një kontratë formale për efekt provueshmërie. Kjo kontratë duhet bërë me shkresë, kur lidhet për një afat 1 vit ose më shumë. Kur lidhet për sende të luajtshme, me afat më pak se 1 vit, mund të bëhet me gojë e të provohet me dëshmitarë, por kur sendi është i paluajtshëm dhe afati mbi 9 vjet ajo duhet të regjistrohet në Zyrën e Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme për efekt vlefshmërie, kur kemi objekt kontrate tokën bujqësore kontrata mbi 9 vjet duhet me akt noterial dhe të regjistrohet ndryshe është i pavlefshëm. Një ndër elementet kryesore të saj është se ka objekt sendet të luajtshme ose të paluajtshme të pakonsumueshme. Sendi duhet të jetë individualisht i përcaktuar, që do të thotë të ketë karakteristika të veçanta që e dallojnë nga të tjerët dhe të jetë i pakonsumueshëm, sepse në përfundim të kontratës kthehet i njëjti send. Qiramarrësi ka të drejtë të japë sendin me nënqira me një person të tretë në qoftë se kjo nuk ndalohet shprehimisht në

kontratë. Por, qiramarrësi nuk mund t’ia kalojë në asnjë rast kontratën e qirasë një të treti pa pëlqimin e qiradhënësit. Kontrata e qirasë mund të lidhet me ose pa afat, por ligji parashikon afate specifike në varësi të objektit të saj. Këto afate janë 5 vjet për ndërtesat që përdoren për banim, 30 vjet për çdo lloj kontrate, kur nuk është parashikuar ndryshe. Në qoftë se qiraja është e lidhur për një kohë më të gjatë se ky afat 30-vjeçar ose është pa afat, ajo ka fuqi vetëm për këto 30 vite, pjesa tjetër është e pavlefshme. Por edhe kur kalon afati i kontratës dhe palët vazhdojnë ta respektojnë sikur të mos kishte mbaruar, atëherë kontrata ripërtërihet automatikisht me të njëjtat kushte, përveç afatit që palët e caktojnë sërish. Qiradhënësi është i detyruar të dorëzojë sendin në kohën e caktuar në gjendjen që palët kanë rënë dakord, të garantojë gëzimin e qetë të sendit pa shqetësimin e të tretëve për qiramarrësit dhe të kryej riparimet e nevojshme në përjashtim të atyre me natyrë të përditshme që kryen qiramarrësi. Qiramarrësi është i detyruar të paguajë shpërblimin në kohën dhe formën e caktuar në kontratë dhe të dorëzojë sendin në përfundim të kontratës në po atë gjendje që kishte sendi në fillim me përjashtim të dëmtimeve të zakonshme që vijnë nga përdorimi i sendit në përputhje me kontratën.

Rastet e mbarimit të kontratës Kontrata me afat përfundon në mbarim të këtij afati të caktuar në kontratë. Në qoftë se sendi në momentin e dorëzimit ka të meta që cenojnë vlerën e përdorimit të tij, qiramarrësi ka të drejtë të kërkojë uljen e çmimit ose zgjidhjen e kontratës.

•

E enjte 3 prill 2014

15

Kushtetuese

Ne & Ligji

E drejta për jetën Beklie Lala

Neni 21 Garanton të drejtën e jetës nga çdo veprim arbitrar jo vetëm të individit ndaj individëve të tjerë, por edhe ndaj shtetit kundrejt individëve

E

drejta e jetës kryeson katalogun e të drejtave kryesore në Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë (neni 21 i Kushtetutës që përcakton se jeta e personit mbrohet me ligj).

E drejta e jetës shikohet si kusht për gëzimin e të drejtave të tjera si një e drejtë natyrore që lind me vetë njeriun. Pikërisht për shkak të rëndësisë së saj edhe koncepti i moskufizimit apo moscenimit të kësaj të drejte në asnjë rast. Secili shtet ka detyrimin që jo vetëm të garantojë materialisht në legjislacionin e brendshëm, por të marrë të gjitha masat dhe të garantojë mjete efektive për mbrojtjen e saj, duke filluar nga instrumentet ligjore. Në këtë kontekst mund të themi që shteti jo vetëm në rast mosgarantimi, por edhe në rast mosndërhyrjeje apo neglizhence lejon shkeljen e kësaj të drejte, mban përgjegjësi të drejtpërdrejtë për cenimin e saj. Ky

karakter u pasqyrua në lëvizjet që morën shtetet për heqjen e dënimit me vdekje si një nga sanksionet më të rënda që cenonte drejtpërdrejt të drejtën e jetës. Heqja e dënimit me vdekje u realizua në vendin tonë në vitin 1999, me vendim te Gjykatës Kushtetuese. Neni 21 garanton të drejtën e jetës nga çdo veprim arbitrar jo vetëm të individit ndaj individëve të tjerë, por edhe ndaj shtetit kundrejt individëve. Nuk do të kemi privim në kundërshtim me ligj, në qoftë se jemi para rasteve të cenimit të jetës në kushtet e mbrojtjes së nevojshme, kundërshtimit të trazirave apo kryengritjeve në përputhje me ligjin dhe në rastet e procesit të arrestimit të rregullt apo pengimit të arratisjes së personave ligjërisht të burgosur. Legjislacioni shqiptar konsideron si moment të fillimit të kësaj të drejte zënien e një fëmije me kusht lindjen gjallë të tij, një spektër ky që tregon rëndësinë e veçantë që ka një e drejtë e tillë.

16

•

E enjte 3 prill 2014

Martesa

Ne & Ligji

Të drejtat dhe detyrimet që lindin me lidhjen e martesës Kristina Muhaj

N

ë suplementin e kaluar trajtuam shkurtimisht disa prej kushteve ligjore që duhen plotësuar për të hedhur hapin më të rëndësishëm të jetës së një individi. Duhet të kemi të qartë që me lidhjen e martesës, nuk lindin vetëm të drejta dhe detyrime morale, por edhe ligjore për vetë karakterin dhe rëndësinë që ajo paraqet. Rregulluesi i këtyre të drejtave dhe detyrimeve është Kodi ynë i Familjes si dhe ligje të tjera të posaçme, për aspekte konkrete të marrëdhënies martesore. Duhet theksuar që këto të drejta dhe detyrime rrjedhin automatikisht dhe prodhojnë pasoja juridike që nga momenti i lidhjes së martesës, në mënyrë të barabartë për bashkëshortët dhe në rrugë ligjore ato nuk mund të shmangen as duke lidhur një marrëveshje vullnetarisht mes tyre. Shkurtimisht, më poshtë do të gjeni disa prej të drejtave dhe detyrimeve të parashikuara në Kodin e Familjes. Me lidhjen e martesës bashkëshortët duhet të parashikojnë edhe mbiemrin që do të mbajnë, duke përzgjedhur si mbiemër të përbashkët njërin prej mbiemrave të tyre ose secili prej bashkëshortëve mund të mbajë

mbiemrin e vet, pa u kufizuar nga lidhja e martesës. Theksoj se rastet praktike ku persona të ndryshëm mbajnë dy mbiemra nuk sjellin pasoja juridike, përveçse ngatërresa në individualizimin e personave.

Bashkëshortët duhet të përcaktojnë me marrëveshje mes tyre banesën e përbashkët, por ata janë të lirë të vendosin edhe një banesë jo të tillë, për shkaqe të arsyeshme. Kjo e fundit nuk duhet të cenojë kontaktin e tyre fizik dhe intelektual, në rast të mospërmbushjes së këtij detyrimi, pa shkak të arsyeshëm, bashkëshorti i interesuar mund t’i drejtohet gjykatës, por kurrsesi për të detyruar forcërisht bashkëshortin për t’u kthyer në banesën e përbashkët. Ligji parashikon disa sanksione të tjera të arsyeshme për këtë rast; bashkëshortit, që është larguar, i ndërpritet mbështetja morale dhe materiale, por nuk ndodh e kundërta, ai vazhdon të jetë i detyruar të përmbushë këtë detyrim. Kodi i Familjes i jep të drejtë bashkëshortit të interesuar të kërkojë zgjidhjen e martesës në rast mospërmbushjeje të përsëritur të detyrimeve bashkëshortore ose kur mungesa e jetesës së përbashkët ka vazhduar për të paktën 3 vjet.

Detyrimi i jetesës së përbashkët nuk duhet ngatërruar me detyrimin

për vendbanim të përbashkët. Jetesa e përbashkët është një detyrim i gjerë, i cili e përfshin banimin e përbashkët. Me jetesën e përbashkët nuk kuptojmë vetëm jetesën nën një çati, këtu përfshihet edhe ajo që quhet detyrim bashkëshortor.

Edhe ata bashkëshortë që nuk ndajnë banesë të përbashkët mund të bëjnë jetesë të përbashkët. Ky term përbën vetë qëllimin e martesës dhe mosqenia e tij mund të çojë në pavlefshmëri të martesës.

Me lidhjen e martesës lindin edhe detyrime të dyanshme për besnikëri bashkëshortore. Në këtë sferë përfshihet shmangia e marrëdhënieve afektive dhe seksuale me persona të tretë, duke mos cenuar besimin e ndërsjellë të bashkëshortëve si dhe duke respektuar parimin e monogamisë të sanksionuar në legjislacionin tonë. Ky detyrim mund të kërkohet vetëm ndaj bashkëshortit/es që nga momenti i lidhjes së martesës deri në zgjidhjen e saj. Mospërmbushja e këtij detyrimi i jep të drejtën bashkëshortit tjetër të kërkojë zgjidhjen e martesës, të shpallë bashkëshortin tjetër të padenjë për një trashëgimi të mundshme, të kërkojë shpërblim dëmi sipas ligjeve në fuqi etj.

Detyrimi për ndihmë morale dhe materiale ka të bëjë me solidaritetin

që duhet të tregojnë bashkëshortët përballë njëri-tjetrit dhe familjes.

Nuk bëhet fjalë vetëm për kontribut material në para, por edhe në kujdes ndaj familjes, fëmijëve.

Në këtë mënyrë aktiviteti shtëpiak do të konsiderohet si kontribut material në familje dhe përmbushja e këtij detyrimi. Mënyra si mund të realizohet zgjidhet vullnetarisht nga të dy bashkëshortët. E rëndësishme është që ata të kontribuojnë në drejtim të fëmijëve apo në rastet kur njëri prej bashkëshortëve nuk është në gjendje për t’u kujdesur për veten e tij apo është i papunë.

Në bashkësinë e jetesës së përbashkët përfshihet edhe detyrimi për bashkëpunim në interes të familjes dhe bashkëjetesës. Kjo realizohet duke marrë pjesë në problemet ekonomike apo personale të anëtarëve të familjes, duke respektuar personalitetin e njëri-tjetrit, ndryshimet mes tyre apo edhe marrëdhëniet shoqërore të secilit.

Për një kategori të caktuar personash, p.sh. nëse njëri prej bashkëshortëve është nëpunës publik, për bashkëshortin tjetër lind detyrimi i deklarimit të pasurisë, jo vetëm asaj të përbashkët, por edhe personale.

Krahas detyrimeve të lindura nga martesa, bashkëshortët fitojnë edhe një sërë të drejtash. Nëse njëri prej bashkëshortëve është i mitur, mbas

•

E enjte 3 prill 2014

17

Ne & Ligji

martese ai fiton zotësi të plotë për të vepruar, duke pasur të drejta e detyrime po aq sa bashkëshorti tjetër.

Nëse njëri prej bashkëshortëve është shtetas i huaj, atëherë ai me vullnet të plotë, mbas lidhjes së martesës, fiton shtetësinë e bashkëshortit tjetër, por kjo nuk ndodh automatikisht, madje as nuk detyrohet të heqë dorë nga shtetësia e tij/saj.

Bashkëshortët me marrëveshje mes tyre mund të vendosin për lindjen e një fëmije me metodat e riprodhimit të asistuar, vetëm në këtë mënyrë kjo procedurë do të jetë e vlefshme.

Lidhja e martesës sjell edhe të drejtën për të përfituar trashëgiminë ligjore të bashkëshortit të vdekur.

Edhe në rast se nuk është parashikuar në radhët e trashëgimtarëve, bashkëshorti pasjetues konsiderohet si trashëgimtar i radhës së parë në pjesën qe ligji ka përcaktuar.

Por në rast se bashkëshorti pasjetues shpallet i padenjë, ai nuk mund të përfitojë. Pas vdekjes së bashkëshortit, bashkëshorti pasjetues mund të përfitojë pension familjar (nëse bashkëshorti ka qenë i siguruar) ose pagesën për vdekje.

Këto janë të drejta dhe detyrime që lindin me lidhjen e martesës, por kjo nuk cenon në asnjë mënyrë të drejtat dhe detyrimet që i përkasin çdo individi dhe ushtrohen me vullnet të lirë prej tij/saj.

Penale

I mitur në ligj...

Beklie Lala

T

ë miturit përfaqësojnë një kategori subjektesh që gëzojnë një trajtim të veçantë nga legjislacioni ynë. Ky trajtim i veçantë vjen për shkak të moshës delikate që i bën shpeshherë të paaftë për të kuptuar rëndësinë dhe seriozitetin e veprimeve të tyre. Trajtimi i veçantë i të miturit vjen edhe nga për shkak të personalitetit të të miturit, i cili nuk është formuar plotësisht. Instrumenti që parashikon mbrojtjen e të miturit nga shteti është Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë, e cila në nenin 54.1 shprehet: Fëmijët, të rinjtë, gratë shtatzëna dhe nënat e reja kanë të drejtën e një mbrojtjeje të veçantë nga shteti. Kodi ynë Penal parashikon diferencime për të miturit në llojin e dënimit, në masën e dënimit, por parashikon edhe rastet e përjashtimit të të miturit nga dënimi. Me qëllimin për të mbrojtur maksimalisht këtë kategori, ligji ynë e parashikon si rrethanë rënduese kryerjen e veprave penale ndaj të miturve. Rrethana rënduese merret parasysh në caktimin e llojit dhe masës së dënimit nga gjykata për autorin e veprës penale.

Ligji parashikon se ndalohet dhënia e dënimit me burg për të miturin që kryen kundërvajtje penale.

Për të miturin, që në kohën e kryerjes së veprës penale nuk ka

Kodi ynë Penal parashikon diferencime për të miturit në llojin e dënimit, në masën e dënimit, por parashikon edhe rastet e përjashtimit të të miturit nga dënimi

mbushur moshën 18 vjeç, jepet dënim me burgim, por jo më shumë se gjysma e dënimit të parashikuar për të rriturit për të njëjtën vepër penale. Të miturit e vuajnë dënimin e tyre në vende të veçanta nga të rriturit. Gjykata në dhënien e dënimit për të miturin duhet të jetë e kujdesshme që të caktojë një lloj dënimi të përshtatshëm, duke pasur parasysh rëndësinë e mosndërprerjes së procesit edukativ (si p.sh. ndjekja e studimeve).

Por ligji parashikon edhe rastet të përjashtimit nga dënimi i personave të mitur. I mituri mund të përjashtohet nga dënimi për shkak të rrezikshmërisë së pakët të veprës penale dhe rrethanat konkrete të kryerjes së saj dhe së dyti nisur nga sjellja e mëparshme e të miturit në raport me të tjerët dhe jo vetëm në një situatë konkrete por në vijueshmëri (p.sh. sjellja e tij në shkollë, sjellja me bashkëmoshatarët etj.). Në rastin e mosdënimit të të miturit ndaj tij jepet një masë edukuese e cila ka të bëjë me vendosjen e të miturit në institucione edukimi. Pavarësisht parashikimit nga ligji i kësaj mundësie duhet pasur shumë kujdes në caktimin e kësaj mase duke pasur parasysh se ende në Shqipëri nuk ekzistojnë institucione edukimi. Karakteri human i legjislacionit tonë penal tregohet edhe në faktin se ai parashikon që të miturit pavarësisht veprës së kryer në asnjë rast nuk mund të dënohen me burgim të përjetshëm.

18

•

E enjte 3 prill 2014

Sociale

Paketa

Kontrolli mjekësor për moshat 40-65, ja analizat që do të bëhen falas Do të jetë mjeku i familjes dhe qendrat shëndetësore, të cilat do të njoftojnë të gjithë shtetasit për kryerjen e kontrollit mjekësor Zbardhet paketa e kontrollit mjekësor për moshat 40-65 vjeç.

Kjo paketë synon që të identifikojë të gjitha problemet shëndetësore që kanë sot shqiptarët, ku të gjitha analizat do të bëhen falas. “Kontrolli mjekësor synon depistimin e popullatës për faktorët e rrezikut dhe sëmundjet prevalente me qëllim kujdesin për shëndetin, parandalimin e sëmundjeve dhe komplikacioneve, zbulimin e hershëm të çrregullimeve, mjekimin në fazat e hershme dhe përmirësimin e kulturës shëndetësore”, - thuhet në vendimin e qeverisë. Të gjithë

Kontrolli mjekësor synon depistimin e popullatës për faktorët e rrezikut dhe sëmundjet prevalente me qëllim kujdesin për shëndetin shtetasit e grup-moshës 40-65 vjeç, me qëndrim të përhershëm në Shqipëri, përfitojnë pa pagesë nga programi kombëtar i kontrollit mjekësor bazë. “Identifikimi i shtetasve të grup-moshës 40-65, vjeç me qëndrim të përhershëm në Republikën e Shqipërisë, realizohet nga të dhënat e Ministrisë së Punëve të Brendshme dhe të regjistrit elektronik, që administrohet nga mjekët e përgjithshëm të qendrave shëndetësore. Ministria e Shëndetësisë harton protokollet e realizimit të çdo komponenti të paketës së kontrollit mjekësor bazë dhe

Paketa e kontrollit mjekësor për moshat 40-65 1-Vlerësim, këshillim, trajtim dhe ndjekje për faktorët e stilit të jetesës: • Puna që kryen apo ka kryer • Ushqyerja • Konsumimi i duhanit • Konsumimi i alkoolit • Niveli i stresit dhe depresionit.

2-Matje, vlerësim, këshillim, referim dhe ndjekje e parametrave fiziologjikë: • Tensioni arterial • Pesha trupore • Aktiviteti i zemrës 3- Matje, vlerësim, këshillim,

trajtim, referim dhe ndjekje e parametrave biokimikë: • Formula e gjakut • Hb, HCT, MCV, MCH, MCHC • Kolesteroli total, HDL kolesterol, LDL kolesterol, trigliceride • Glicemia • Feçe për gjak okult • Albuminuria, prania e qelizave, cilindrave, kristaleve në urinë • Bilirubinë totale dhe direkte, transaminaza (SGPT, SGOT)

Këshillat

udhëzuesin e kritereve e të lëvizjes së shtetasve në sistemin shëndetësor për përfitimin e këtij kontrolli.

Ministria e Shëndetësisë miraton institucionet shëndetësore ku do të realizohen pjesë të ndryshme të paketës së kontrollit mjekësor bazë, duke garantuar mbulesën e plotë të grup-moshës bazuar në popullsinë e zonës së mbulimit, distancat e infrastrukturën, si dhe disponueshmërinë e shpërndarjen e personelit mjekësor e atij mbështetës”, përcaktohet në vendimin e Këshillit të Ministrave. Do të jetë mjeku i familjes dhe qendrat shëndetësore, të cilat do të njoftojnë të gjithë shtetasit për kryerjen e kontrollit mjekësor. Programi i kontrollit mjekësor bazë fillon të zbatohet brenda vitit 2014.

Ministri i Shëndetësisë Ministri i Shëndetësisë, Ilir Beqaj, u shpreh dje se ky është hapi i parë i kalimit në drejtim të sistemit të kujdesit shëndetësor universal.

Do të ftojmë të gjithë qytetarët shqiptarë rezidentë në Shqipëri, në grup-moshën 40 deri në 65 vjeç, të bëjnë një kontroll bazë shëndetësor pa pagesë. Do të ftohen të gjithë, pa pasur dallim, nëse janë apo jo, sot, të siguruar, në sigurimin e detyrueshëm të kujdesit shëndetësor, me kontributet e tyre apo me programet e tjera që i sigurojnë nga buxheti i shteti”, - u shpreh Beqaj. Po kështu, ministri i Shëndetësisë bëri me dije se kjo paketë do të bëjë të mundur zbulimin në stade shumë të hershme të problemeve shëndetësore dhe për këtë arsye do të reagohet më shpejt.

Studimi

Sa i rëndësishëm është hekuri në ushqime? Vitamina B12 ndihmon në forcimin e kockave Hekuri është pjesë mjaft e rëndësishme e ushqimit, pasi merr pjesë në përbërjen e hemoglobinës dhe ka rol në lidhjen dhe përcjelljen e oksigjenit nga mushkëritë në gjak.

Në indet dhe organet e njeriut, hekuri lidhet me proteina të ndryshme, siç janë kromoproteinat, flavoproteinat dhe grupi i tretë ku bëjnë pjesë transferina dhe feritina. Hekuri merr pjesë edhe në sintezën e ADN-së, në metabolizmin e katekolaminave dhe shërben si përcjellës i elektroneve në mitokondrie. Në organizmin e njerëzve të rritur gjenden prej 3 deri në 5 mg hekur. Pjesa më e madhe gjendet në hemoglobinë dhe mioglobinë. Pjesa e tepërt e hekurit

në organizëm gjendet si rezervë në formë të feritinës dhe hemosiderinës në mëlçi, shpretkë dhe palcën kockore. Feritina ka mjaft role në organizëm: pengon grumbullimin e hekurit të lirë; ruan hekurin për sintezën e hemoglobinës dhe ka rol në përthithjen e hekurit nga zorra.

Feritina është masë më e mirë për të matur edhe sasinë e hekurit në organizëm. Përmes ushqimit në organizëm futen rreth 10 deri në 30 miligramë hekur në ditë. Burimet më të pasura të hekurit janë këto: mishi,

mëlçia, vezët, mishi i pulës, peshku, soja, tërshërë, kungull, bizelja, fiku etj. Personat e shëndoshë, pa simptoma të mungesës, absorbojnë nga 0.5 deri në 1 mg hekur ose 5-10%. Tek personat të cilët kanë mungesë të hekurit në orgazmën, absorbohet rreth 30% e hekurit nga ushqimi. Shërimi nga pasojat e mungesës së hekurit qëndron në marrjen e preparateve perorale të hekurit ose përmes injeksioneve. Në format e rënda duhet të bëhet edhe transfuzioni i eritrociteve të koncentruara. Sigurisht, më i mirë është shërimi i shkaktarit të anemisë.

Vitamina B12 përveçse “forcon” gjakun dhe parandalon aneminë, ajo ndihmon edhe në forcimin e kockave. Kjo vitaminë, e cila gjendet në ushqimet me prejardhje shtazore si mishi, veza, djathi dhe qumështi, është shumë e rëndësishme për prodhimin e eritrociteve dhe funksionimin e sistemit nervor. Megjithatë, hulumtimet e reja kanë treguar se ajo luan rol edhe në mbrojtjen e masës kockore te gratë e moshuara.

Te gratë mbi moshën 50 vjeçe vjen te përshpejtimi i dobësimit të masës kockore, e cila më pas çon

në osteoporozë, një gjendje që prek një të tretën e grave. Sipas disa studimeve të realizuara kohë më parë, është gjetur se nivelet e ulëta të vitaminës B12, nën 280 pg/ml, kanë rezultuar me dobësim më të shpejtë të kockave, dhe një rritje të gjasave për fraktura, krahasuar me gratë që kanë pasur nivele më të larta të kësaj vitamine. Autorët e studimit këshillojnë gratë e moshuara, të cilat nuk konsumojnë shumë produkte shtazore, të përdorin suplementë (tableta vitaminoze), me qëllim që të ndihmojnë ruajtjen shtesë të fortësisë së kockave.

19

E enjte, 3 prill 2014

Kulturë Në provat gjenerale, asnjë ndryshim nga premiera, këngëtarja Ermonela Jaho ka treguar sfilitjen e dramës së saj, gruas që zhgënjehet nga dashuria dhe sakrifikon jetën, deri në vetëflijim - një pasazh gjendje, në homazh të gruas shqiptare, asaj çfarë ndodh në kronikat tona të zeza

Ermonela Jaho:

Jam një “Madam...”, katarsi ku gjej paqen si grua Violeta Murati

E

rmonela duhet të mbajë si në shtizë gjithë kohën trupin, për të pasur një prezencë të Madam Buterfly japoneze. Deri në fund kur lëshon djalin nga duart dhe vendos fatalitetin e jetës së saj, vetëvrasjen, Madam Buterfly shndërrohet në një homazh për sakrificat dhe gruan shqiptare, për sopranon që ka namin e madh nga skenat e botës, e që në skenën e Teatrit të Operas në Tiranë është kthyer pas shtatë vitesh.

Për Ermonelën, një rol sfidues, i vështirë, mjaft dramatik gati sfilitës. E dukshme e gjithë kjo gjendje derisa u mbyll perdja. Për një moment u duk sikur sopranoja ishte e mbytur nga lodhja, rraskapitja që i jep roli... duke menduar se deri tani ky produksion është vënë tetë herë në skenë. Sfidë! Sigurisht nuk e ka përjashtuar Tiranën, Ermonela duke shfaqur anën “inatçore” të karakterit të saj, deri në realizimin e rikthimit.

“Hera e parë kur kam interpretuar Madam Buterfly ishte para gjashtë vitesh. E kam shtyrë pak në axhendë, pasi doja që të ishte dhuratë prindërve të mi. Nuk qe e mundur atëherë, sepse vështirësitë ishin të mëdha. Është një rol tepër impenjativ, qoftë nga ana vokale, kërkon pjekuri, ashtu dhe nga ana dramatike. Por, për mua këndimi është një ushqim shpirtëror, është një lloj katarsi ku gjej paqe. Dua të jem vetvetja që në momentin është mënyra e vetme, më se e vërtetë, ku unë shpreh shpirtin tim. Ndoshta gjeta disa gjëra të përbashkëta që më ka ndihmuar në këtë rol kaq të vështirë. Sa edhe sot e kësaj dite përpiqem ta përmirësoj sa më tepër. Nga Madam Baturfly që kam vënë deri sot, ajo e djeshme është si e dhënë, sepse kthehesh në vendin tënd, gjë që është shumë emocionante, pasi nuk e kam provuar në asnjë vend tjetër ku kam debutuar. Kemi qënë të gjithë në të njëjtin nivel shpirtëror, në të njëjtën gjuhë, të gjithë së bashku dhe ai emocioni kur e këndon me artistë që flasin gjuhën tënde të jep fuqi tjetër”.

Siç shihet, janë sentimentale arsyet e Ermonelës pse zgjo-

“Hera e parë kur kam interpretuar Madam Buterfly ishte para gjashtë vitesh. E kam shtyrë pak në axhendë, pasi doja që të ishte dhuratë prindërve të mi. Nuk qe e mundur atëherë, sepse vështirësitë ishin të mëdha. Është një rol tepër impenjativ, qoftë nga ana vokale, kërkon pjekuri, ashtu dhe nga ana dramatike”

dhi t’i propozojë Teatrit shqiptar, operan e Madam Buterfly, me kompozim të Puçinit. E vënë në tetë produksione duket sikur nuk e ngop këngëtaren dramatikja e kësaj vepre, duke gjetur rezonancën me natyrën shqiptare, duke i dhënë asaj “ADN”-në e nevojshme për t’u përmbushur në këtë rol të vështirë në skenë. “Besoj se ne shqiptarët jemi po kaq dramatikë, kaq emocionalë. Në art është një kartë shumë e fortë. Kur flitet me gjuhën e zemrës, mendoj se përmes kësaj opere rezonon me emocionet shqiptare, me atë mentalitet, pasioni që kemi ne ballkanasit me këto opera”.

Bujar Llapaj, i konsideruar si “burri i madh, i vogël” dirigjenti i njohur, rikthyer në opera (kujtojmë pushuar nga puna në vitin 2000, që pasoi me grevën unike të artistëve të Operas), prej më shumë se dhjetë vitesh emigruar jashtë vendit, ka treguar: “Gjithmonë jam kthyer me dëshirë në vendin tim, pa bërë asnjë pazar. Në këtë rast për mua dhe të gjithë artistët shqiptarë që janë këtu, ishte një ngjarje që nuk mund ta humbisja, sepse të bësh opera me Ermonela Jahon që këndon në skenat më të mira botërore, është për të paguar të vish për ta dëgjuar. Në karrierën time është një nga pikat kulmore realizimi i kësaj opere. Ishte një komunikim që nuk ka fjalë. Do ishte mirë që të vinin këngëtarë botërore deri këtu, dhe të mos organizohet një akademi artesh, qoftë dhe privatisht, një master class apo bisedim, është një gjë që ne e kemi vështirë ta pranojmë. Edhe pse jemi ndryshe kemi çfarë mësojmë nga njëri-tjetri.

Edhe pse jemi të gjithë të mëdhenj, kemi sërish ç’mësojmë, se ka male dhe maja. Është kënaqësi ajo çfarë kemi ndjerë me këtë shfaqje. Ka qenë një impenjim maksimal për këtë opera”.

E pyetur nga gazetarët se çfarë shikonte të ndryshuar në opera, Ermonelës i duhet të kalojë në një komunikim personal dhe pse për pak shmanget për të “shfryrë” në instinkt “mosmarrëveshjen” që e bllokoi të ishte në Opera kur drejtohej nga Zhani Ciko. “Unë kam dashur shumë të vijë më përpara, por në momentin e fundit asgjë nuk ka funksionuar. Në momentin që ne nuk respektojmë gjërat minimale midis njëri tjetrit...”, - është ndërprerë fjala e saj këtu, nga drejtori Ilir Kerni, duke kërkuar nga mediat që të fokusoheshin tek shfaqja. Këngëtarja nuk e “keqkuptoi” median në këtë rast, ashtu siç ndodhi me Kernin, me reagimin e tij “nervoz” se për çfarë nuk duhej të pyesnim. Megjithatë, Ermonela e çliruar nga çdo mentaliteti, dhe ky shqiptar, i shkoi në fund se “artisti nuk i për-

Ermonela Jaho dje në konferencën për shtyp

ket politikës”, duke treguar se gjeti në këtë bashkëpunim anën njerëzore, ku funksionoi disiplina; se artisti i foli artistit e jo biznesmenit, apo politikanit. “Ka qenë një lloj disipline, korrektësie si parim kryesor për respektin mes njëri tjetrit. Kemi shkëmbyer mendime, dhe s’ka pasur unë jam i madh, apo ti je i vogël, ata që vijë nga larg... Kemi qenë të hapur të dyja palët. Ja kjo gjë ka ndryshuar për mua. Ndoshta mund të duket e vogël, por kjo për mua është një hap i parë, i madh por është diçka që po shkon përpara. Për ta kthyer Teatrin në një shtëpi me krahë gjigandë që mbledh të gjithë artistët, i kthen brenda saj.

Kjo është çfarë shoh unë mjaft pozitive”. Edhe regjisori, Nikolin Gurakuqi ka qenë të njëjtën frymë, ndoshta më i befasuar nga bashkëpunimi me sopranon duke thënë se ka qenë një punë e jashtëzakonshme, dhe një modesti e admirueshme nga Ermonela. “Kam ndier ndër rastet e rralla se si njeriu punon me mendje të hapur, me korrektësi e dashamirësi”, - tha Gurakuqi. Dhe përpjekjet e Ermonelës për të qenë sa më autentike me

veprën, ajo japonezja që e ther dashuria, e zhgënjen, e sakrifikon deri në flijim e bën të shprehet se “kemi bashkëpunuar për ta bërë sa më të vërtetë këtë dramë”.

Ndërsa ka ekzistuar dhe një ndjeshmëri sociale ku këngëtarja ka reflektuar në kontekstin e femrës shqiptare, çfarë ndodh në kronikat tona të zeza: “Zgjedhja e këtij personazhi është një homazh i virtyteve të shpirtit të gruas shqiptare. Ajo është shpresoj si një fëmijë, kur çdo është e zezë, dashurohet si një adoleshente totale, sa vendos të sakrifikohet si një profete, është një rezonim që e kam parë në të gjitha nënat dhe gratë shqiptare, dhe në një farë mënyrë jam ndier, pasi janë disa gjëra që i kam jetuar në jetën e grave e nënave shqiptare. Reagimi i djeshëm dhanë atë copë jete të grave shqiptare, jo të vrasin veten, por sakrifica e saj, ndjeshmëria”. S’është keq për një artiste të ketë përshtypjen jashtë gjendjes së saj, ashtu siç reflektojnë pa droje jo pak këngëtarë në botë! Ndoshta, Ermonela për këtë s’ka mundur të shprehet në tjetër vend.

20

•

E enjte 3 prill 2014

Koment

Nga Lulzim Basha 5 vjet pas anëtarësimit në Aleancën e Atlantikut/ Refleksionet e kryetarit të opozitës për suksesin, reformat dhe mesazhi sërish aktual i konsensusit politik e i shtetit ligjor që kërkon anëtarësimi në Bashkimin Evropian

Anëtarësimi i Shqipërisë në NATO varrosi përgjithmonë shqetësimet ekzistenciale të Shqipërisë. E ktheu vendin njëherë e përgjithmonë në një nga vendet e sigurta të Evropës

Si u anëtarësua Shqipëria në NATO

P

ër mua personalisht, anëtarësimi në NATO, procesi i anëtarësimit, finalizimi i tij mbart, përveç ndjesisë pozitive dhe kujtimeve të shumta, edhe një emocion të veçantë. Një emocion i veçantë, i cili më ka shoqëruar gjatë gjithë kohës kur kam shërbyer si ministër i Jashtëm, që nga momentet e para vendimtare të kthimit të situatës në favor të anëtarësimit të Shqipërisë në NATO. Një situatë e cila, me thënë të drejtën, nuk ishte dhe aq pozitive në fillim dhe z. Mediu që ndodhet këtu në sallë e di fare mirë se në një nga takimet e para tonat në Bruksel ish-ambasadorja e SHBA-së në NATO, Viktorja Nulant, një diplomate e shkëlqyer, që njihet tashmë botërisht për thënien troç të mendimeve dhe qëndrimeve të saj, na tha pa pikë mëdyshjeje në fund të 2007së se nëse do të bëhej një votim sot për anëtarësimin tuaj në NATO, zor se merrni më shumë se gjysmë vote.

E pra, nga ky moment e deri tek kurorëzimi me sukses i një aspirate shumëshekullore të Shqipërisë dhe shqiptarëve për t’u ribashkuar me familjen e vlerave perëndimore të lirisë, dinjitetit njerëzor, që është NATO, rrodhi shumë ujë. Në fakt, ndodhën shumë procese.

Në pasditen e datës 2 prill të vitit 2009, tek ktheheshim me delegacionin zyrtar të shtetit shqiptar, qeveritar dhe opozitar, me zonjën Leskaj në përbërje të delegacionit, teksa avioni po ulej në Rinas dhe tek shikoja jashtë dritares skenën e njohur për çdo udhëtar të linjave ajrore e të çdo ministri të Jashtëm, më përshkoi një ndjesi që mund ta them me një fjali; po kthehem në një vend tjetër. Kjo është një Shqipëri tjetër, çka e ndava edhe me disa prej bashkudhëtarëve të mi, veçanërisht me kryetarin e qeverisë shqiptare, z.

Berisha. Po kthehemi në një vend tjetër, pothuaj ia thamë të gjithë në njëjtin moment njëri-tjetrit.

Natyrisht, ishte Shqipëria që kishim lëmë vetëm pak ditë përpara, ishte Shqipëria nga e cila ishim ndarë vetëm pak ditë përpara Samitit të Strasburgut, ku u finalizua anëtarësimi në NATO, por ishte po ashtu një Shqipëri krejt tjetër. Një Shqipëri që pas shekujsh të tërë kishte lënë pas dilemat ekzistenciale, të cilat sot dhe në të ardhmen do të jenë edhe më të vështira të kuptohen apo të përthithen nga brezi i ri, falë Zotit, falë përpjekjeve të kurorëzuara me sukses të këtij brezi për anëtarësimin në NATO. Dilemat ekzistenciale mund të hasen në folklorin shqiptar, mund të hasen në prozën dhe poezinë shqiptare, të shqiptarit me pushkën si zgjatim i shtyllës kurrizore, të pushtimeve të panumër-

ta, që nga gojëdhënat e deri nga ato të fundit të Luftës së Dytë Botërore, të ekzistencës si makthi kryesor i kombit në çdo nivel dhe në çdo kohë, nga niveli i familjeve, i kryefamiljarëve e deri tek nivelet e krahinave, të shtetit, qeverive, që i shtyu ata të përgatiteshin çdo çast mbi të gjitha për të ruajtur ekzistencën e kombit që çoi deri në paranoja qesharake si ndërtimi i qindra mijëra bunkerëve. Pra, një komb i cili jo për dekada, por për shekuj ishte lëkundur dhe përkundur në ankthe ekzistenciale tashmë i kishte dhënë fund këtij makthi.

Njëherë e përgjithmonë. Sepse dua të rikujtoj se 1 prilli i vitit 2009 nuk e gjeti vetëm Shqipërinë tashmë me procesin e finalizuar të anëtarësimit në NATO, por e gjeti edhe Kosovën të lirë falë kontributit të NATO-s dhe tashmë edhe të pavarur. Ndaj, një vend tjetër, një komb tjetër na priste tek ktheheshim nga Samiti historik i Strasburgut. Kjo ishte ndjesia, ky ishte emocioni i cili jam i sigurt ndahet nga shumë prej nesh këtu në këtë sallë. Jam i sigurt edhe për shumë përfaqësues të vendeve lindore të ish-perdes të hekurt, ky emocion nuk është i panjohur, nuk tingëllon patetik, nuk është patos, por është i vërtetë. Por e vërteta është pak më e thellë. Shqipëria nuk u transformua ato dy ditë. Vendi që ne gjetëm pas kthimit nga Strasburgu ishte nga shumë pikëpamje i ndryshëm, por jo thjeshtë prej vendimit që u mor atje dhe ftesës dhënë një vit më parë në Samitin historik të Bukureshtit. Fakti është se vendi kishte nisur këtë rrugë të

ndryshimit dhe e kishte vazhduar me vendosmëri dhe këmbëngulje, pothuaj me kokëfortësi. Që nga dita e parë e artikulimit të aspiratës sonë për t’iu bashkangjitur Aleancës së Atlantikut të Veriut, si kombi i parë i Evropës Lindore ish-komuniste, deri tek vendimi për t’iu bashkangjitur si vend pionier Nismës së Partneritetit për Paqe, nënshkrimit në Tiranë të Kartës së Adriatikut, lançimi në kohë jo fort të lehtë as për vendimmarrjen, as për buxhetin, siç mund të na rrëfejë z. Majko, i reformave për të transformuar Forcat e Armatosura, vazhdimi me konsekuencë, duke ruajtur standardet e arritura dhe duke i çuar ato më para nga qeveritë pasardhëse dhe ç’është më e rëndësishmja kryerja e detyrave të shtëpisë. Sepse shpeshherë në fiksionin popullor, NATO shoqërohet me imazhe ushtarake, pajisjesh, personeli, ndërhyrjesh të teknologjisë së lartë dhe pa dyshim NATO është kjo forcë, është ky potencial ushtarak, por para se të jetë e tillë, NATO është një aleancë politike e vendeve që ndajnë dhe adhurojnë idealet e parimet e lirisë, demokracisë, të të drejtave të njeriut dhe dinjitetit njerëzor. Ndaj anëtarësimi në Aleancë, ndonëse si parakusht teknik ka pa dyshim kapacitetin për të ofruar siguri dhe jo konsumuar siguri si bilanc neto, është në fakt një proces shumë më domethënës reformash të gjithanshme. Reforma si ato që vendi njohu, kreu dhe përfundoi me sukses, para se të meritonte ftesën dhe që vazhdoi dhe thelloi në atë periudhë domethënëse përfundim-

tare midis marrjes së ftesës dhe anëtarësimit të plotë. Një periudhë reformash do të thosha që bënë të mundur jetësimin e një vullneti politik të udhëhequra nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nga administrata amerikane, nga ajo e Presidentit Xhorxh W. Bush dhe e vizionit të tij për zgjerimin e NATO-s, siç i thashë me shaka gjatë takimit tonë në Bukuresht, anëtarësimi i më shumë vendeve të reja në NATO sesa shenjtërimi i shenjtëve nga Papa Gjon Pali i Dytë, por edhe vizioni dhe vendosmëria e Presidentit Obama dhe administratës së tij, për ta përmbyllur procesin e zgjerimit të krahut jugor të NATO-s.

Dhe për të shikuar para drejt konsolidimit të vlerave të Aleancës së Atlantikut të Veriut. Por vullneti do të ishte i pamjaftueshëm, nëse nuk do të shoqërohej me një punë të madhe e detajuar reformash të gjithanshme nga vendet aspirante.

Dhe Shqipëria iu përvesh kësaj pune me seriozitet të madh. Në këtë periudhë kohore, transformimet në 3 shtyllat kryesore të konsolidimit të shtetit ligjor dhe demokracisë funksionale, të luftës kundër krimit dhe korrupsionit dhe natyrisht në fushën e sigurisë dhe reformave ushtarake, njohën hapat më cilësorë dhe më të qartë të 23 viteve të demokracisë shqiptare. Ishin rezultatet e këtyre reformave dhe jo thjesht reformat alla-kartë, mbështetja e fuqishme institucionale e mazhorancës, por edhe e vullnetit për ta bërë këtë punë me opozitën, pra me të gjithë faktorin politik dhe më të gjithë faktorët shoqërorë që bindi aleatët tanë, që u dha argumente të mjaftueshme miqve dhe promotorëve të anëtarësimit të Shqipërisë në NATO, që mposhti qarqet kundërshtare se s’mund të flasim për vende që e kundërshtuan Shqipërinë si anëtare të NATO-s, që bindi skeptikët, që provoi katërcipërisht kapacitetin dhe potencialin e një kombi të bashkuar rreth një vendimi, një objektivi: Shqipërisë në NATO. Ndaj, Shqipëria, më 2 prill 2009, ishte një vend tjetër, por kishte nisur të bëhej një vend tjetër vite më parë, kur shteti ligjor u konsolidua, kur parimet e demokracisë funksionale u forcuan, kur lufta kundër krimit dhe korrupsionit njohu hope cilësore dhe të qëndrueshme, kur institucionet demokratike u konsoliduan në përputhje të plotë me kornizën ligjore dhe kushtetuese të vendit. Pra, falë këtyre reformave vendi ndryshoi dhe u transformua.

Si u transformua? Nuk ishte thjesht vula e NATO-s. Nuk ishte thjesht fakti që tashmë flamuri i Aleancës valëvitej jo si një aspiratë, por si një e drejtë legjitime e një flamurmbajtësi të ri, por falë këtyre reformave,

•

E enjte 3 prill 2014

21

Koment falë këtyre transformimeve shqiptarët nisën të korrnin frytet.

Anëtarësimi i Shqipërisë në NATO varrosi përgjithmonë shqetësimet ekzistenciale të Shqipërisë. E ktheu vendin njëherë e përgjithmonë në një nga vendet e sigurta të Evropës.

Bëri të mundur që shqiptarët të gëzojnë së bashku me anëtarësimin në NATO, edhe logon, brandin e të qenit anëtarë të Aleancës, pra një imazh dhe reputacion të përmirësuar në raport me çdo faktor tjetër. Në veçanti me faktorët ekonomikë, me investitorët e huaj, me vendet e huaja, me turistët e huaj. Kjo koinçidoi edhe në një periudhë ku kriza financiare globale kishte filluar intensifikimin dhe pasojat e saj u ndien në shumicën e vendeve anëtare të NATO-s, por tek ne pati një intensifikim të investimeve të huaja, një intensifikim të rritjes ekonomike, të eksporteve, të krijimit të vendeve të punës, të rritjes progresive të mirëqenies, të standardit të jetës. Dhe në fund të fundit, nga kjo pikëpamje, ndonëse anëtarësimi në NATO në vetvete ka domethënien më simbolike nga çdo arritje tjetër e Shqipërisë, çdo arritje tjetër, nuk do të jetë fare e lehtë në mënyrë të menjëhershme e përkthyer në avantazh. Heqja e vizave do të thotë shqiptarët të lëvizin pa viza në zonën Shengen dhe shumëkush mund të thotë se kjo ishte më e prekshme dhe më e mirë sesa ajo puna e NATO-s, por nuk është kështu. Jo vetëm për faktin se heqja e vizave dhe përparimi në rrugën e integrimit evropian u bë e mundur pas anëtarësimit në NATO, që është një certifikatë për reformat e ngjashme apo identike me ato që u kërkuan, si për heqjen e vizave, ashtu dhe për anëtarësimin e vendit në Bashkimin Evropian, por edhe për faktin se anëtarësimi në NATO i shtriu efektet e veta pozitive në çdo familje dhe vatër shqiptare. Ndaj, emocionin e asaj nate nuk e përjetoj thjesht si një moment poetik në shpirtin tim, por gjithmonë e më shumë si një moment rivendikimi të reformave të guximshme dhe për t’i kryer ato në një ambient konsensual dhe bashkëpunimi e dialogu politik me të gjithë aktorët politikë. I them të gjitha këto, sepse, ndonëse sot krenohemi me këtë moment, ndonëse puna për të justifikuar praninë dhe statusin tonë si anëtarë të NATO-s, nuk ndalon asnjëherë, të tjera sfida na presin përpara.

Vendi është i vonuar në rrugën e integrimit evropian. 5 vite kanë kaluar që nga anëtarësimi në NATO, Shqipëria duhej ta kishte përmbyllur fazën e statusit, Shqipëria duhej të kishte nisur negociatat e anëtarësimit. Shqipëria duhej të ishte sot shumë më përpara në rrugën e integrimit evropian. Mësimet e NATO-s, që janë edhe sot e kësaj dite shumë domethënëse dhe realiste për të gjithë ne vendimmarrësit e politikëbërësit shqiptarë, duket se nuk u ndoqën me përparësi në rrugën e integrimit evropian të vendit.

Klima e nevojshme e konsensusit dhe e bashkëpunimit u flijua për hir të interesave afatshkurtra politike.

Të famshmet tri ligje mbetën peng derisa ishte tepër vonë për të fituar statusin. Dhe natyrisht, ndërveprimi me Bashkimin Evropian është në shumë pikëpamje edhe më shumë kompleks sesa ai me Aleancën e At-

lantikut të Veriut. Vullneti dhe qëndrueshmëria e reformave që duhen demonstruar para tyre, duhet të jenë shumë të qarta dhe të shtrira në kohë, ndaj sot unë them se duke ndarë me të gjithë në këtë sallë, pavarësisht prej përkatësisë politike, krenarinë dhe kënaqësinë e të përmbyllurit me sukses të procesit të anëtarësimit të vendit në NATO, duhet të ndajmë përgjegjësinë dhe, pse jo, sensin autokritik për atë çka nuk kemi bërë për të ecur përpara drejt integrimit evropian të vendit, duke përmbyllur së pari, fazën e statusit. Nuk kërkohet më shumë sesa të tejkalojmë më të keqen e vetes, nuk kërkohet më shumë sesa të përqafojmë më të mirën e asaj që jemi dhe kemi demonstruar se jemi. Konsensus politik, bashkëpunim për reformat e rëndësishme, ruajtje të standardeve të arritura, dhe jo zhbërje e tyre; konsolidim i mëtejshëm i institucioneve, dhe jo përpjekje për t’i zaptuar apo intimiduar ato. Zbatim i ligjit, respekt i panegociueshëm për shtetin ligjor, mosdënim i demokracisë funksionale, i votës së lirë, i sistemit të kontrollit dhe balancave, që Kushtetuta dhe sovrani ua ka bërë fare të qartë vendimmarrësve dhe politikëbërësve, pavarësisht se në çfarë pozite ndodhen, në mazhorancë apo opozitë, siç e përcakton vetë sovrani me rastin e zgjedhjeve. Ndaj, në këtë kuadër rruga është fare e qartë.

Rrugën e kemi bërë besoj si opozitë edhe më të lehtë. Besoj se mësimin pozitiv të anëtarësimit në NATO e përkthyem në veprim me rastin e përurimit tonë si opozita e vendit, me rastin e përurimit të ish-opozitës si mazhoranca e vendit ku vendosëm një standard të pacenueshëm për ne.

Zero kushte për integrimin e vendit në BE. Mbështetje totale nga opozita ndaj mazhorancës, ndaj qeverisë, ndaj qytetarëve për çdo akt, masë dhe veprim që çon përpara procesin e integrimit evropian të vendit. Në këtë pikëpamje, do të thosha që në kujtesën time kurrë nuk ka qenë e lehtë për anën tjetër të kryejë me përpikmëri detyrat dhe të shtrijë dorën e bashkëpunimit, në mënyrë që në Bruksel të shkojmë së bashku, sepse në Bruksel, pavarësisht se je nisur për në selinë e NATO-s apo në selinë e BE-së, mësimet e historisë na tregojnë se shkohet me opozitën, dhe jo kundër opozitës, me shtetin ligjor, jo kundër shtetit ligjor, me parimet demokratike, me respektin për institucionet e pavarura, dhe jo kundër tyre.

Dhe jam i sigurt se në qoftë se e bëjmë këtë, dyert do të jenë të hapura, rruga do të jetë më e shkurtër, ndonëse punë do të kemi dhe punë do të na duhet të bëjmë shumë.

Shpresoj që këto refleksione në këtë ditë të veçantë të kujtimeve pozitive dhe krenarisë së ligjshme për atë çka arritëm pesë vite më parë, të shërbejnë për t’u mbledhur në këtë sallë, pse jo vitin tjetër, apo katër vite më vonë, apo pesë vite më vonë, dhe për t’u ndier përsëri jo të turpëruar, as të kompleksuar, e as në gjendjen permanente të debatit me tensione dhe intensitete të larta emocionale, por të kënaqur gjithsecili për pozitat e veta, për meritat e veta që i kemi dhënë Shqipërisë atë që Shqipëria dhe shqiptarët meritojnë, një rrugëtim më të shpejtë, reforma më domethënëse, demokraci më të konsoliduar, shtet ligjor funksional, një Shqipëri në Evropë.

Shteti i vlerave të përbashkëta

Nga Ndue Ukaj

V

lerat e përbashkëta, që ndërlidhen me traditën, historinë, gjuhën dhe kulturën, e ruajnë kohezionin e brendshëm të çdo kombi, por edhe të kombit tonë. Këto elemente qenësore po ashtu krijojnë ndjenjat e përkatësisë dhe identitetit.

Sikur kombet e tjera, as kombi ynë s’mund të mbijetojë pa vlerësimin e këtyre bazave që janë fondamentale.

Kosova e sendërtoi pavarësinë vonë, mirëpo historia dhe kultura e saj është më e lashtë se vitet e shtetësisë. Nisur nga kjo premisë, ne e kemi detyrim moral t’i lartësojmë ato vlera të përbashkëta, që kemi trashëguar dhe kështu të ruajmë kohezionin e krijuar me mund e sakrificë nga shumë breza.

Kjo është rruga për të ndërtuar një të ardhme me përgjegjësi. E që të ndodhë kjo, doemos duhen kultivuar ndjenjat e solidaritetit mes nesh, sepse kështu krijohen ndjenjat e përkatësisë dhe identitetit.

Historia jonë është e mbarsur me përvoja të ndryshme, mirëpo ato që ndërlidhen me kulturën dhe mbijetesën kulturore, përbëjnë boshtin qendror të identitetit tonë.

Kosova, si shtet i krijuar vonë, pas peripecive të shumta, dihet mirëfilli se s›ka ndonjë traditë të shquar të sundimit të ligjit, të qeverisjes konstitucionale dhe as të zhvillimit të qëndrueshëm ekonomik. Si rezultat i kësaj, nuk kemi pasur as një sistem të mirë administrativ. E për fat të keq, kemi çaluar edhe në arsim.

Gjitha këto janë plagë dhe diga serioze, që penguan dhe pengojnë ecjen tonë kah progresi.

Që të nxisim një përparim të qëndrueshëm të vendit tonë, detyrë imediate e të gjithë njerëzve të impenjuar në çështje politike e shoqërore është kultivimi i ndjenjave solidare, të identitetit dhe përkatësisë, sepse vetëm kështu

krijohen parakushte, që të formohet një shtet i mirëqenies sociale, që synim parësor ka: të mirën e përbashkët, që është postulat i familjeve të kombeve evropiane, ku aspirojmë nesër të gjendemi.

Në këtë mënyrë, krijohet një ambient i qëndrueshëm, për ekonomi tregu të zhvilluar dhe kështu, rikthejmë besimin te vetvetja, tradita dhe kultura jonë e përbashkët.

Jemi në gjysmën e dytë të dekadës së dytë, prej kur jetojmë në paqe dhe demokraci. Koha e kaluar s’ka mjaftuar që t’i shërojmë të gjitha plagët e së kaluarës.

Në vitet e lirisë e të demokracisë, janë hapur edhe plagë të reja, sidomos ndihet ankthshëm ndjenja e mosbesimit në shtetin tonë dhe të ardhmen e tij. Megjithatë, gjatë kësaj kohe, në bashkëpunim me faktorin ndërkombëtar, janë bërë përçapje të qarta për konsolidimin e shtetit tonë. Ndërsa tani është radha, të bashkuar e me të vetmin synim, ta bëjmë Evropën atdheun e vlerave tona të përbashkëta, siç do të thoshte ideologu dhe shkrimtari i famshëm çek, Vaclav Havel.

Kjo është aspiratë themelore e popullit të Kosovës, e politikës së saj, ashtu sikurse e kombit shqiptar anekënd. Integrimi në familjen e kombeve të përparuara që përbëjnë Bashkimin Evropian, për ne s’është luks, por detyrim moral e kulturor. Ne duam të bëhemi pjesë e qenësishme e kësaj familjeje dhe të hyjmë në mesin e atyre kombeve të përparuara, me demokraci të qëndrueshme, mirëqenie të shëndoshë e përparim ekonomik. E këto përparime mund të marrin një kohë më pozitive dhe të përshpejtohen, atëherë kur të zhvillojmë hovshëm ndjenjat e lirisë, drejtësisë dhe solidaritetit.

Që Kosova të qartësojë pozicionin e saj, përballë sfidave të viteve të fundit, duhet të shmangë krizat e sajuara identitare. Pikërisht për këtë, si pjesë të identitetit tonë të përbashkët, duhet t’i rikujto-

jmë në mënyrë konstante vlerat e historisë sonë të përbashkët dhe të lartësojmë përherë periudhën e lavdishme të Heroit tonë Kombëtar, Gjergj Kastriotit-Skënderbeut, pa të cilin historia shqiptare s’mund të kuptohet. Ne gjithashtu duhet të kujtojmë kulturën e shkrimit shqip përgjatë shekujve të robërisë dhe shtypjes barbare, sikundër edhe periudhën e ndritshme e frytdhënëse të Rilindjes Kombëtare, kur energjitë e shumta shqiptare, të shkapërderdhura nëpër botë, u bashkuan për të çliruar kombin shqiptar nga zgjedha e gjatë osmane. Po ashtu, s’mund të mos i bëjmë pjesë e botëkuptimit tonë për shtetin, vlerat humane që përçuan ideologët dhe etërit e pavarësisë së Shqipërisë, pastaj ata kolosët e kulturologët e mëdhenj, që luftuan me dashuri e dije për bërjen e shqiptarëve, pasi ishte bërë Shqipëria.

Kosova, shteti i dytë shqiptar, gjendet para sfidave dhe detyrave serioze. Vendit i duhet një shtrat i qëndrueshëm, si pikënisje për të rrugëtuar drejt shtigjeve të reja.

Prandaj, asaj i duhet të rikujtojë në mënyrë konstante identitetin e thadruar kombëtar dhe të mbrojë me ligj figurat kombëtare përballë përbaltësve të shumtë. Në prizëm të proceseve politike nëpër të cilat po kalojmë, na duhet të zhvillojmë idetë dhe ndjenjat patriotike mbi parime të shëndosha e frytdhënëse.

Patriotizëm do të thotë: të jemi plotësisht të ndërgjegjshëm për historinë e vendit tonë dhe kështu ta formësojmë të ardhmen e vendit tonë në mënyrë të përgjegjshme.

Ky është detyrim për ne, si dhe pikëmbështetja për të ndërtuar një të ardhme më të ndritshme dhe më prosperuese për vendin. Gjuha jonë e përbashkët, historia, si dhe jeta dhe veprimet tona, në një shtet të bashkuar mbi parime të lirisë, solidaritetit dhe drejtësisë formojnë bazën e përkatësisë së përbashkët. Ky është identiteti ynë dhe shtegdalja drejt një prosperimi.

22

E enjte, 3 prill 2014

Sport Reali hakmerret ndaj Dortmundit, PSG mposht Çelsin e Murinjos

Janë mbyllur dje në mbrëmje ndeshjet e fazës së parë të çerekfinaleve të Champions League. Dy sfidat e luajtura ishin ato midis Realit të Madridit dhe Dortmundit, ndërsa në Francë PSG ka bërë surprizën dhe ka mposhtur bindshëm Çelsin e Murinjos. Në Madrid, nuk pati shumë histori, por vetëm një rezultat hakmarrjeje. Ishin madrilenët ata që dominuan lojën dhe arritën që të mundnin djemtë e Jurgen Klëpit. Ishte uellsiani Bejl ai që hapi i pari shifrat e ndeshjes, duke çuar

skuadrën në epërsi. Më pas galerinë e golave do ta plotësonte Isko me një gjuajtje të bukur dhe Ronaldo që shënoi golin e 14 në këtë kompeticion.

Ndërsa nga ana tjetër verdhezinjtë gjermanë nuk arritën që t’ia dilnin mbanë të ndryshonin pritshmëritë, duke mos u shfaqur rrezikshëm para Kasijasit. Mungesa e Levandovskit ishte një humbje e madh për Dortmundin që do të duhet të presë ndeshjen e radhës për të parë nëse do të mund të realizojë të pamundurën.

Real-Borusia

Ndërsa në Paris nddoh mrekullia për ekipin e PSG-së. Skuadra e Blan-

kut ka marrë një triumf mjaft bindës, duke i treguar Murinjos se nuk do ta ketë të lehtë ndeshjen e kthimit. Do të ishte Laveci ai që do të shënonte i pari duke e çuar skuadrën e tij në epërsi. Ndërsa shifrat për Çelsin e barazoi belgu Hazard që i dha shpresa skuadrës se diçka mund të ndryshonte. Por më pas autogoli i Luizit dhe supergoli i Pastores do ta çonin ekipin e Ibrës drejt fitores. Një fitore që i çon më të sigurtë për kualifikim në Londër.

Dënimi

FIFA dënon Barçën 14 muaj pa merkato.

Pikat ku do të vuajnë katalanasit Presidenti i klubit të katalanasve, Bartomeu, ai që u shpreh se ekipi do të hynte në këtë merkato me 125 mln euro

N

jë tronditje tjetër për Barcelonën. Pas barazimit me Atletikon dhe problemeve që kanë pasur gjatë gjithë këtij sezoni me rezultatet dhe çështjen “Nejmar”, tashmë është shtuar dhe një tjetër.

I gjithë problemi tashmë është përqendruar te vendimi i FIFA-s për të ndëshkuar Barcelonën të kryejë lëvizje në merkato vetëm në hyrje për 14 muajt e ardhshëm, pas problemeve me transferimin e disa futbollistëve minorenë. Një problem shumë i madh që nuk e penalizon shumë skuadrën. Kjo, pasi këtë qershor pritej që Barça të bënte edhe disa rregullime të reja në skuadër, që do ta ndihmonin. Jo shumë kohë më parë ishte presidenti i klubit të katalanasve, Bartomeu, ai që u shpreh se ekipi do të hynte në këtë merkato me 125 milionë euro. Një shifër e konsiderueshme, që do ta freskonte Barcelonën dhe do t’i jepte një stil të ri. Mirëpo, tashmë shumë probleme janë hapur në horizont. Kjo, pasi vetëm klubi spanjoll ishte gati të lejonte largimin e portierit më fitimtar në historinë e klubit, Viktor Valdes, që ka shprehur haptazi dëshirën për t’u larguar në përfundim të sezonit, atëherë kur mbaron edhe kontrata e tij. Momentalisht, Valdes vuan një dëmtim në gju dhe u mendua që aventura e tij me fanellën azulgrana ka përfunduar. Por dënimi i marrë mund të bëjë që drejtuesit

Presidenti i Barcelonës, Bartomeu

Këtë qershor pritej që Barça të bënte edhe disa rregullime të reja në skuadër, që do ta ndihmonin

e klubit t’i ofrojnë një kontratë më të mirë, për ta bindur që të qëndrojë e të ndihmojë klubin në këtë situatë të vështirë.

Një problem tjetër janë edhe marrëveshjet gjysmë të deklaruara. Nuk është sekret që katalanasit kanë arritur akordin me portierin e Borusia Mynshegladbah, Mark Andre Ter Stegen për rreth 14 milion euro. Por vendimi i FIFA-s vendos në pikëpyetje këtë transferim. A është nënshkruar kontrata? Nëse po, a është e vlefshme ajo? Nëse Ter Stegen nuk kalon në “Camp Nou”,

Momentalisht, Valdes vuan një dëmtim në gju dhe u mendua që aventura e tij me fanellën azulgrana ka përfunduar

atëherë Barcelona duhet me doemos të bindë Valdesin të qëndrojë. Ndërkohë, javën e kaluar ish-kampionët e Evropës anonçuan blerjen e talentit 17-vjeçar, kroatit Alen Haliloviç, nga Dinamoja e Zagrebit. Një repart që mund të pësojë probleme është edhe mbrojtja. Kapiteni Karles Pyjol, fitues i 6 titujve kampion në Spanjë dhe i tre Champions League, ka deklaruar largimin në verë. Katalanasit bënë publik planin për të afruar një qendërmbrojtës të ri, duke nxjerrë si objektiv kryesor David Luiz të Çelsit. Me Xherard Pikeenë dhe Havier Maskeranon në mbrojtje, cili do të jetë elementi i ri që do t’i bashkohet skuadrës si alternativë në qendër të mbrojtjes? Kjo mund të shkaktojë edhe një humbje të freskisë te lojtarët. Kjo verë shihej tek Barcelona si mundësia për të rinovuar skuadrën, nën drejtimin e një trajneri të ri, duke qenë se shpesh është aluduar që Tata Martino dëshiron të largohet. Prej kohësh Barça është vënë në gjurmët e një sulmuesi, por edhe të një zëvendësuesi të denjë për Ksavin.

Gjithashtu, edhe 30-vjeçari Dani Alves është në përfundim të kontratës dhe ende nuk është arritur marrëveshja e re.

Mbyllja e merkatos për dy sesione do të thotë që mosha e skuadrës do të vijë duke u rritur, vetëm nëse në lojë do të hyjnë produktet e shkollës së famshme, La Masia.

Victor Valdes

Kosta i lumtur, kthehet pas 10 ditësh Një lajm i mirë ky për Atletikon e Madridit, që shpreson shumë ta ketë të gatshëm yllin e saj për takimin e kthimit me Barcelonën në “Vincente Calderon”. Sipas asaj që bëri me dije klubi bardhekuq në llogarinë e tij në rrjetin social “Twitter”, sulmuesi me origjinë braziliane, por që luan për përfaqësuesen e Spanjës, vuan një dëmtim muskulor të shkallës së parë në kofshën e djathtë, por nuk ka asnjë lloj këputjeje të ligamentit.

Megjithatë, 25-vjeçarit i duhet të qën-

Diego Kosta

drojë rreth 7 deri në 10 ditë jashtë fushave të futbollit dhe në këtë mënyrë prania e tij në sfidën e kthim-

it me Barcelonën është në dyshim, ndërsa mungesa e Kostës në ndeshjen e javës së 32-të të La Liga me Vilarealin është thuajse e sigurt. Kontrollet e fundit mjekësore kanë qetësuar edhe vetë futbollistin e bardhekuqve që nuk ishte aspak optimist për një rikuperim të shpejtë të tij. Braziliani i natyralizuar si spanjoll është golashënuesi i skuadrës së Simeone në këtë sezon teksa në 43 ndeshje të zhvilluara në të gjitha kompeticionet me “rojiblancos” ka shënuar 33 gola.

Shqipëria në qershor sfidon San Marinon Federata Shqiptare ka siguruar një tjetër takim miqësor në kuadër të përgatitjeve për eliminatoret e Euro 2016. Kundërshtari i radhës do të jetë San Marino, ndërsa ndeshja do të zhvillohet në stadiumin “Serravalle”, më datë 8 qershor në orën 20:30. Ky takim plotëson me tri miqësore, fushatën përgatitore që trajneri Xhani de Biazi, po programon para fillimit të eliminatoreve.

Më 31 maj, Shqipëria do të luajë në Sion të Zvicrës në “Stade de Tourbillon” miqësoren e parë me Ru-

Kombëtarja shqiptare

maninë, më 4 qershor do të jetë testi i dytë me Hungarinë për ta mbyllur më pas pikërisht ndaj San Marinos me 8 qershor. Gjatë gjithë kësaj periudhe ekipi kombëtar do të jetë i grumbulluar.

23

•

E enjte 3 prill 2014

Zbavitje

Fjalëkryqi i “Standard” 1 16

2 17

21

3

4

5

6

18

8

19

22

24 28

34

9

10

11

12

13

29

25 30

31

32

33 36

39

41

42

43

44

45 49

55

63

64

65

50

56

57

59

60

66

69

67

51

46

28. Interpretoi princeshën Sissi.

34. Një hidrokarbur.

35. Janë sportivë ata si Ismet Bellova.

36. Ra... përmbys.

38. Një barazim... shahistik.

39. Mund të jenë edhe parlamentare.

41. Qe piktor i famshëm i yni.

44. Qe fallxhor i famshëm.

45. Një mund të jetë edhe informacioni.

48. Janë inatçinj.

49. Ishujt që quhen edhe Eolie.

52. Shkroi Jeta e Jezusit.

47

52

53

58 61 68

70

HORIZONTAL 2. Nuk është bërë akoma lesh.

6. Një mund të jetë ekspres.

8. Hiqen me telashe të tilla.

16. Memoria në computer.

18. Para de Janeriro.

19. Një lokal që... mbin.

20. Eshtë shtypi i minorancës.

21. Nganjëherë duhen vënë mbi I. 23. Kush ia bën... e shkrep.

25. Inicialet e Seagal.

26. Kështu mbyllet dera.

27. Zemërakët e mbajnë gjatë.

37

40

48 54

15

26

35

38

14

20

23

27

62

7

70. Ishin sovranë si Kaligula.

71. Inicialet e Einstein.

71

54. Në fund të fundit.

55. Pak tangenciale.

56. Fillojnë transportin.

57. Fundi i Turandot.

58. Kush është... komandon.

59. Dashuron Radames-in.

60. “One” e thënë nga Elton John.

61. Boksiç bomber kroat.

62. Çmimi i... munguar i Kadaresë.

67. Ente Ndërtimi Lokale.

68. Kështu i bie ai që i thotë gjërat hapur.

69. Kush është... mezi arrihet.

Fjalëkryqi pa skemë 1 2

3

4 5 6

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

1 2 3

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar A S

P U D R A

N E V E R T A

I

A

D E D A

P R A D A

I N D

I

A N A

T

T

E

I

A T L A S N R E

8 9 10 11 12

I

D R K R F A T A L

I

S T E

A L E T L

I

T

L

I

T A R

I N A R

I R A N A

I

I

S T E I

I

S E N D

O T T O

E D

I

A

B A

I

B A T T T O R E

K F D E R

V E T O

I I

A N

B T T

T R O M E

S T

I

L E E

I N A T A E A S T R O L O G J

-Një blind me kullë.

-Ai u judos është tatami.

-Janë katër në kitarë bas 12. Ylli i Nostradamus -Një pemë -Një burrë në Seul.

-Lindi Akilin.

I

R K A T H U R M A N

P A R A D A A M E A M I I

I M E T

P A L O M B A R E T Y M I

K A L A M A N T E N

S E R

M O L T

K U T

M

M A K S

I

O L E E M I

L Y

I

A

A

I

9. Eshtë galeri artesh.

10. Janë anijet cutter.

11. Janë deve me një gungë 12. Dimër pa kufij.

-Aktualisht kryesojnë.

13. Mund të jetë parabolike.

-Të parat në djep. -Fillojnë poshtë.

14. Tutti... kënduar nga Elvis Presley -Ishte e dashura e Ben Hur. 15. Maureen që qe aktore.

-Fillojnë sfidën.

-Vitet pa kufij.

16. Një pjesë e liliputëve.

-Eshtë e bukur e dheut.

17. Një është për banjë -Ndezur në aparaturë.

18. Në fund të matjes.

-Fanny aktore.

19. Stina pa z. -Janë enë gjaku.

20. Ruhej nga Cerberi.

-Janë ujrat në llixha.

21. Janë kapot.

-Mbyllin fushatat.

22. Me Buenos në Argjentinë.

-Merret me të bukurën.

VERTIKAL 1. Kishte 100 porta -Eshtë fizike në palestër 2. Emri i Zola -Një Philip në Marlboro 3. Një i njëmbëdhjetë në vit -Franz kompozitor i famshëm.

-Kalimi në ekstreme.

4. Pak dashuriçka. -Gjysmë boshti.

-Fillojnë një argument.

5. Parashtesë zmadhuese -Sapo fillojnë.

6. Eshtë enë.

-Kush i kthen...braktis.

7. Janë në depo.

-Një që lufton me pagesë.

8. Makina Felicia.

-Numër i shkurtër.

4 5 6 7

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar

Eshtë një fjalëkryq për ekspertët dhe për kampionët. Për ta zgjidhur duhet që kutitë e zeza të vendosen nga ju

Duhet të nxini 49 kuti HORIZONTAL 1. Mund të bëjnë ace.

-Poetja e famshme e Lesbo-s -Mund të preken nga nefriti të tilla.

2. Demek s’ka kufij -Një tip për të kërcyer -Inicialet e Dalí -Ndërmarrje Rajonale Has. -Eshtë copë përv xhepa 3. Kështu është ai që të mbush mendjen -Këngët e Mahalia Jackson -Një favor që bëhet

VERTIKAL 1. Janë edhe ata të skuadrës.

3. Një prift... bekimi.

4. Një protestë ulur në shesh.

5. Fillojnë hollëisht.

6. Një bimë mjeksore.

7. Rastis në krye.

8. Thirrja e... protestës.

9. Inicialet e Presley-t.

10. Moore, James Bond. .

11. Kështu përfundon një filiz.

12. Mbyllin një shtëpi.

13. Inicialet e Triolet.

14. Raffaella e famshme e spektaklit italian.

15. Usahtria e Gerry Adams.

17. Eshtë më e pakta.

19. U shpik nga Torricelli.

22. Ishin sovranë në Bagdad.

24. Eshtë objektiv për t’u arritur.

25. Markë kamioni.

29. Eshtë... përparëse me dy faqe.

30. Nuk i ndahej qendërsulmuesit.

31. Një sport me stil të lirë.

32. Do të pijë.

33. Duhet në kufij.

34. Gërryen edhe shkëmbin.

35. Eshtë yll me bisht.

37. Kufizojnë një repart.

40. Eshtë ndeshja e... fundit.

42. Një fjalë për tek tuk.

43. Holm aktor.

46. Një mund të jetë ushtarak.

47. Eshtë shkurre.

50. Tre minuta në... ring.

51. Svevo shkrimtar italian.

53. Aq ishin muzat.

63. Përfundojnë në Galapagos.

64. Eshtë bosh në ekstreme.

65. Fillojnë episodet.

66. Tretet në ekstreme.

67. Të parat në enciklopedi.

68. Fillojnë një detyrë.

4. Eshtë vend ku prehen matirë -Janë gurët... më të gjatë -Direk pa ekstreme 5. Perëndesha e agimit -Kështu është një vepër për në... piedestal.

-Në fund të pritjes.

6. Kanë shumë kartela të tillë.

-Fundi i një fukarai.

-Tatum që qe pianist 7. Të fundit në stadium.

-Eshtë peshk grykës.

-Janë pikat ku priten bileta

V

N A R C I

A M

8. Ishte palaçoja -Inicialet e Camus -Zanore për poema -Me Bit në një antivirus 9. Një garë në hipodrom.

-Fillojnë hetimet. -Tesera pa çifte -Inicialet e Steinbeck -I hedh i dorëzuari.

10. Kurse pa kufij.

-Pak rendiment -Poemë e Hesiodit -Eshtë sundim shtypës 11. Lushta që luajti edhe te Juventus

R A T I R

I

Z M I K

T M

K A P

A R G A T E T S A I E E

D

F R E D S

N E R V O R

E

Z I

L E A D E R

L

S E R

P V C E S A N T A V O U

D I

M A N I

I

H A N N A E

L E T A N T E T

T U L L I M I

U T

F A K T U R A T

M O

M A R T E S A L P L T E O

I

I A L I U N G Z S

S A R A N D O N

R A P

A N K E T A

G R E T A B O E T E D

A N E T A R E T T R O T I D E T E M A R

I N A A H U

R

S T I N O R E

P E

O

D E L I K A T E T T U R

S T A R T E R R S U E

A N E K S E T T D I

cmyk