Standard 1 prill 2014

Hyn sot në fuqi Lista e re barnave të rimbursueshme, mbulohen 7 diagnoza.

Hiqet edhe TVSH-ja

Arkivi Qendror i Shtetit Dosja sekrete, dëshmia: Bajram Curri... s’mundet të qëndrojë se i kanë ramun tan gishtat e kambve Dossier Faqe 18-19

Sociale Faqe 9

GAZETë E përditshme E martë 1 prill 2014 NR: 2930, ÇMIMI 20 LEKË ÇMIMI për maqedoni dhe greqi 1 euro www.standard.al e-mail: info@standard.al marketing@standard.al Botim i “standard”

Rritja e taksave Basha: Çfarë fshihet pas marrëveshjes së FMN-së

ISSH

Publikohen formulat, ja si do të llogariten pensionet Mbledhja e grupit Qytetarët “zaptojnë” selinë e PS-së, vendimi i Ramës “detyron” shmangien e deputetëve

Kreu i PD: Shqiptarët do të duhet të rrëmojnë akoma më thellë në xhepat e tyre, nëse këto taksa miratohen

Politikë Faqe 2

Marrëveshja Shqipëria do të menaxhojë vetë fondet e BE-së

O

pozita kritikoi ashpër qeverinë për mungesën e transparencës për marrëveshjen e lidhur me FMNnë, duke ngritur dyshime të forta për rritjen e një sërë taksash në vend.

Kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha, gjatë mbledhjes së djeshme të grupit parlamentar të PDsë, tha se dështimi i ekzekutivit për...

Lexoni në faqen 3

Ekonomi Faqe 10

Ekskursioni në Shpellën e Pëllumbasit

Asnjë gjurmë, mbyllen kërkimet, s’gjendet 18-vjeçari

E

nde asnjë gjurmë nga 18-vjeçari Erjon Alizoti, i cili ra pasditen e së dielës në ujërat e lumit Erzen gjatë një ekskursioni në Shpellën e Pëllumbasit. Njësia e polumbarëve të RENEA-s, policia lokale por edhe vetë banorë dhe familjarë kanë nisur në orët e para të mëngjesit të djeshme kërkimet përgjatë rrjedhës së lumit...

Faqe 8

Koeficienti i reduktimit të pensionit të plotë të pleqërisë për personat që plotësojnë kushtet e parashikuara është 0.6% në muaj

Politikë Faqe 4

Ekspertiza mjekoligjore / 7 Shijak / 8

Logos &Art Më vjen turp të qaj i heshtur!

Suplement Faqe 13-17 cmyk

12 <<

5-vjet në NATO Rama: Liria s’është falas, të gatshëm të paguajmë çmimin

Pala greke fshehu 15 shenja dhune në trupin e Karelit

Atentat në hyrje të banesës biznesmenit Ilir Hoxha

D

P

huna makabre ndaj të dënuarit Ilir Kareli është mbajtur e fshehtë në raportin shëndetësor të palës greke, ku nuk bëheshin publike 15 shenja dhune.

Ky konstatim është bërë gjatë ekspertizës së dytë nga ana e mjekësisë ligjore së vendit tonë, sipas të cilës...

lagoset me armë zjarri në hyrje të banesës biznesmeni durrsak Ilir Hoxha, personazh i skeduar më parë nga ana e uniformave blu...

Ngjarja në Sazan “Daily Mail”: Si u helmuan me gaz mustard 30 marinsa britanikë

2

•

E martë 1 prill 2014

Politikë

Një ditë në mbledhjen e grupit

Qytetarët “zaptojnë” selinë e PS-së, vendimi i Ramës “detyron” shmangien e deputetëve Rritet presioni nga baza dhe militantët për punësimin, kërkesa ndaj deputetëve socialistë Gëzim Saliu Thuajse është kthyer në një itinerar të përjavshëm që selia e Partisë Socialiste të tejmbushet nga qytetarët në ditën e mbledhjes së grupit parlamentar socialist.

Ashtu si çdo të hënë, edhe dje ishin të shumtë qytetarët, kryesisht ata të cilët kishin lënë më parë një takim apo kërkonin të konfirmonin “premtimin” e dhënë nga deputetët e zonës, që ishin vendosur para dhe në ambientet e brendshme të godinës së PS-së. Duke nisur nga më të rinjtë që qëndronin disi më të distancuar e deri tek ata më të moshuarit, të cilët për shkak të pritjes së gjatë detyroheshin të mbështeteshin diku pranë selisë, kishin një kërkesë kryesore: punësimin. Por vendimi i bëri i ditur nga kryeministri Rama në mbledhjen e kaluar të grupit parlamentar socialist, ku sipas së cilit nuk mund të ketë emërime në administratë deri në muajin korrik, ka ndikuar në “distancimin” e deputetëve nga elektorati i tyre. Ndonëse dikush mundi të takojë ndonjërin prej tyre, pjesa më e madhe e atyre që prisnin prej më shumë se një ore dolën “duarbosh” edhe në këtë tentativë të radhës.

Pritja “Kjo është dita më e mirë për ti kapur këta, se në ditë të tjera është thuajse e pamundur”. Kështu i drejtohej një prej qytetarëve që po priste përfundimin e mbledhjes së grupit një të moshuari në hyrje të selisë së PS-së, duke legjitimuar arsyen e pse-së së dyndjes së selisë ditën e parë të javës. Ndërkohë një zonjë, gjatë momenteve të pritjes iu drejtua zyrës së informacionit në katin e parë të selisë për të kuptuar se kur do të zhvilloheshin takimet me deputetët. “Nuk ka takime për sot”, - ishte përgjigjja që mori nga

Foto e Ramës në “Twitter”

Vizita zyrtare

Rama në Gjermani, takon sot Merkelin

Qytetarët dje në hollin e selisë së PS-së

punonjësja e kësaj zyre. Momenti më i zhurmshëm në seli erdhi pikërisht kur nisën të zbresin nga shkallët e katit të dytë të godinës trekatëshe, deputetët socialistë. Të gjithë me nxitim u mblodhën në fillim të derës së brendshme, e cila ndan hollin me hyrjen në brendësi të selisë, duke kërkuar me ngutje takimin me deputetin e zonës.

Shumë prej qytetarëve dje s’mundën të zhvillonin takimin e tyre, pasi një pjesë e deputetëve nuk preferuan të zbresin menjëherë pas mbledhjes së grupit e ndërkohë pjesa tjetër u largua në drejtim të kafenesë ngjitur me selinë e PS-së. Vetëm disa deputetë u ndalën për të zhvilluar një takim aty për aty me militantët që po prisnin në holl. Deputeti Artan Gaçi bisedoi për pak minuta me disa qytetarë e ndërsa Namik Dokle në dalje të selisë u ndal nga një zotëri, i cili me letër në dorë po mundohej të shpjegonte në ecje e sipër

Namik Dokle në bisedë

Artan Gaçi

Deputetët duke dalë nga mbledhja e grupit

problemin e tij. Nga ana tjetër, një prej zonjave që ndodhej aty, e cila dukej se kishte marrë pjesë shumë herë të tjera në pritjet me deputetët, këshilloi një grua diku rreth të 50ve që të shkonte në lokalin pranë selisë, pasi në këtë formë sipas saj do të mund të takonte ndonjërin prej ligjvënësve socialistë. Çështja e punësimit të militantëve është kthyer në një problematikë me jo pak peshë për deputetët socialistë, ku në takimet që ata zhvillojnë në zonat elektorale është ndjerë presioni në rritje i bazës. Lidhur me këtë çështje, kryeministri Rama i ka bërë të ditur ligjvënësve të PS-së se nuk do të ketë më emërime në administratë deri më datën 1 korrik.

Po ashtu ai ka kërkuar nga deputetët që të angazhohen për të mundësuar punësimin e militantëve në sektorin privat, ku rol kryesor sipas tij duhet të luajë edhe bashkëpunimi i tyre me sipërmarrësit e huaj.

Kryeministri Edi Rama pritet ka mbërritur dje në kryeqytetit gjerman, Berlin, në kuadër të një vizite zyrtare që pritet të zhvillojë ditën e sotme me Kancelaren gjermane Angela Merkel, me të cilën më pas do të ketë edhe një konferencë shtypi. Kreu i qeverisë shqiptare dhe delegacioni i tij do të priten me nderime protokollare, ku takimi me Kancelaren Merkel do të nisë me një ceremoni ushtarake, për të vijuar me takimin mes dy delegacioneve dhe me drekën e punës. Në këtë vizitë, pritet që Kryeministri Rama të takohet edhe me ministrin e Financave dhe zyrtarë të tjerë të qeverisë gjermane. “Për një vizite intensive takimesh e komunikimesh me qeverinë, parlamentin, sipërmarrjen, botën akademike”, - shkruante dje Rama në rrjetin social “Twitter”, duke e shoqëruar komentin me një foto të mbërritjes së tij në aeroportin e kryeqytetit të Gjermanisë. Ndërkohë pas vizitës në Berlin, kreu i qeverisë do t’i drejtohet Brukselit, ku është parashikuar një takim edhe me komisionerin për Zgjerim në BE, Stefan Fule. Pritet që Rama të kthehet në Tiranë pasditen e 2 prillit, ku është parashikuar një takim me Jonathan Moore, Drejtori për Evropën Qendrore dhe Jugore në Departamentin Amerikan të Shtetit, i cili nis sot takimet në Tiranë.

Bulevardi i ri i Tiranës/ Banorët kërkojnë shfuqizimin e VKM-së

Prefekti Vorpsi: Do ia propozoj Ramës. Bogdo: Bllokimi politik Projekti për ndërtimin e Bulevardit të Ri të Tiranës ka sjellë përplajse të mëdha mes qeverisë dhe Bashkisë së kryeqytetit. Nënkryetari i bashkisë Enno Bozdo hodhi poshtë dje faktin se bllokimi i punimeve për ndërtimin e Bulevardit është thjesht një ngërç institucional, duke e cilësuar atë politik.

“Bllokimi është thjesht politik. Për sy e për faqe unanimiteti e kaloj për miratim në Këshillin Bashkiak vendimin për Bulevardin e Tiranës.

Ne nuk e kemi të zbardhur projek-

Punimet në bulevardin e ri të Tiranës

tbuxhetin nga Prefektura. Asnjë institucion nuk e ka detyrimin ligjor shpronësimin brenda një viti, por deri në përfundim të veprës që ndërtohet. Ne sa herë që ndërhymë për prishjen e një banese atë do ta kompensojmë. Banorët problemin kryesor e kanë me kompensimin.

Ndaj këtë gjë duhet ta ndryshoj bashkia”, tha ai në emisionin “Njerëz në Fokus” në news 24, ku ishte ftuar edhe prefekti i Tiranës, Sadi Vorpsi. Nga ana e tyre banorët që preken nga ndërtimi i bulevardit,

deklaruan dje se toka e shpronësuar duhet të vlerësohet me çmimin real dhe të mos nxirren në qiell të hapur. Lidhur me këto pretendime, Vorpsi tha se,: “Unë jam pro ndryshimit të V.K.M për shpronësimet për Bulevardin e ri. Unë i mirëkuptoj ata banorë dhe patjetër që dëshira ime personale është që ne nuk mund të shkatërrojmë shtëpitë 400 vjeçare pa i shpronësuar. Pjesa tjetër që ka të bëj me shfuqizimin e VKM nuk është në tagër të Prefektit por do ja propozoj kryeministrit

dhe ministrit të linjës për ta parë si një zgjidhje”. Ndërsa nënkryetari Bozdo bëri të ditur se çështja e vlerësimit të truallit dhe pronave që preken nga projekti nuk zgjidhen nga Bashkia. “Ka dy mënyra për të ndryshuar këtë çmim, ose të atakohet nëpërmjet gjykatës. Ose ti drejtohen kryeministrit që të anulojë VKM përkatëse dhe të nxjerri një VKM të dytë që të rishikojë vlerësimin. Nuk është bashkia në proces gjyqësor me banorët por Këshilli i Ministrave”, tha ai.

3

E martë, 1 prill 2014

Politikë

Rritje taksash?!

Opozita: Ja çfarë fshihet pas marrëveshjes me FMN-në Lulzim Basha: Shqiptarët do të duhet të rrëmojnë akoma më thellë në xhepat e tyre, nëse këto taksa miratohen

O

pozita shqiptare ngriti shqetësimin e rritjes së disa taksave të reja nga qeveria. Të dhënat e fundit ekonomike, sipas pakicës parlamentare, po tregojnë një përkeqësim të situatës ekonomike, ndërkohë që ekzekutivi pritet të rrisë sërish taksat. Sipas përfaqësuesve të opozitës, prishja e kontratave dhe koncesioneve të energjisë, situata e rënduar e rendit publik dhe treguesit e fundit ekonomikë kanë sjellë një ndikim negativ tek investitorët e huaj dhe kjo situatë pritet të ketë ndikime në ekonominë shqiptare. Sipas demokratëve, pritet të rriten rreth 9 taksa të reja, përtej paketës fiskale që u miratua në fund të dhjetorit nga socialistët. Në mbledhjen e djeshme të grupit parlamentar të Partisë Demokratike, kryetari Lulzim Basha foli për rritjen e rreth 9 taksave të reja. Basha ngriti shqetësimin se qeveria po shqyrton vendosjen e taksës së pagesave në rrugët e vendit dhe rritjen me 50 për qind të taksës mbi tregtimin e makinave të përdorura. Kjo taksë u ul rreth një vit më parë nga qeveria “Berisha”, ndërkohë që opozita paralajmëron se qeveria “Rama-Meta” pritet ta rrisë atë. Ndërkaq, dyshimet për rritjen e taksave të tjera ngrihen për futjen e TVSH-së për ndërtimet e banesave të reja, vendosjen e taksës mbi pronën, vendosja e një takse vjetore për përdorimin e makinave bazuar në vlerën e tyre, rritjen me 20 për qind të takimit mbi të ardhurat e individëve – përfshi edhe interesat e depozitave, vendosjen e një takse për hyrje-daljet nga Shqipëria të qytetarëve shqiptarë si dhe vendosjen e akcizës mbi një numër të madh mallrash konsumi që aktualisht janë pa

Mbledhje qeverie

Opozita: Ja taksat e reja të qeverisë • Vendosja e pagesave në rrugët e vendit; • Rritja me 50% e taksës mbi tregtimin e makinave të përdorura; • Futja e TVSH-së për ndërtimet-banesat e reja; • Futja e një takse për hyrje-daljet nga Shqipëria të qytetarëve shqiptarë; • Vendosja e taksës mbi pronën (shtëpi, tokë) sipas vlerës; • Futja e një takse vjetore për përdorimin e makinave bazuar në vlerën e tyre; • Rritja me 20% e tatimit mbi të ardhurat e individëve, përfshi dhe interesat e depozitave dhe dividendin.

• Vendosja e akcizës mbi një numër të madh mallrash konsumi pa akcizë deri më sot.

• Rritja e çmimit të energjisë elektrike akcizë. Një tjetër shqetësim që ngre opozita është edhe rritja e çmimit të energjisë elektrike, duke thënë se kjo pritet të ndikojë shumë në xhepat e çdo familjeje shqiptare. Ndërkaq, lidhur me rritjen e çmimit të energjisë, qeveria e ka mohuar një nismë të tillë, por kohët e fundit ka ndërmarrë një sërë nismash për ta përfshirë detyrimin e pagesës së faturës së energjisë në një sërë shërbimesh të tjera që ofron shteti.

Sipas kryetarit të Partisë Demokratike, Lulzim Basha, shqiptarët do të duhet të rrëmojnë akoma më thellë ne xhepat e tyre, nëse këto taksa miratohen.

Grupi parlamentar i PD

Mbledhje grupi, PD

Basha: Qeveria, dështim spektakolar me ekonominë Marrëveshja me FMN-në, Basha: Një autodemaskim i papërgjegjshmërisë dhe i dështimit të qeverisë Florenc Drizari

O

pozita kritikoi ashpër qeverinë për mungesën e transparencës për marrëveshjen e lidhur me FMN-në, duke ngritur dyshime të forta për rritjen e një sërë taksash në vend. Kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha, gjatë mbledhjes së djeshme të grupit parlamentar të PD-së, tha se dështimi i ekzekutivit për të mbledhur më shumë të ardhura nga taksat dhe akcizat e rritura duhet të kishte shërbyer si një reflektim për t’u kthyer tek niveli i taksave të ulëta dhe rritjes së bazës së tatimpaguesve, ndërkohë që lëvizjet e fundit të qeverisë, theksoi ai, po e çojnë ekonominë e vendit drejt një rruge të rrezikshme.

Kreu i PD-së e cilësoi marrëveshjen e qeverisë me FMN-në si një vetëdemaskim, krahasuar me premtimet para apo pas elektorale.

Lulzim Basha “Një autodemaskim i papërgjegjshmërisë dhe i dështimit të saj spektakolar, prandaj qeveria ka dashur ta mbajë sa më larg njohjes nga publiku dhe opozita. FMN ka ripërsëritur në krye të marrëveshjes faktin botërisht të njohur e të pranuar se Shqipëria mënjanoi me sukses rënien e ekonomisë në krizë gjatë recesionit global, pra gjatë qeverisjes sonë. Në vend që të niseshin nga ky realitet, për të avancuar me kujdes politikat e stabilitetit dhe ringritjes graduale, zoti Rama me të tijtë u nisën si mohues të mëdhenj dhe si demagogë. Kjo, sigurisht, shkaktoi menjëherë, siç nën-

Aksioni opozitar në Kuvend Çështjet ekonomike pritet të jenë në qendër të debateve parlamentare mes pozitës dhe opozitës në seancën plenare të së enjtes. Kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha, tha se qeveria po mundohet të shmangë përballjen e saj me opozitën lidhur me çështjet ekonomike – marrëveshjen me FMN-në etj. Sipas tij, opozita do të vazhdojë të kërkojë transparencën e vendimeve dhe mbajtjen e premtimeve të qeverisë. “Ne e kemi për detyrë ta ndalojmë këtë bishtim.

Ta detyrojmë të bëjë transparencë.

Të japë llogari para qytetarëve.

Dhe do ta bëjmë këtë duke nisur nga e enjtja në Kuvend. Dhe duke e shtrirë anembanë vendit. Ky është qëndrimi që do të mbajmë të enjten e ardhshme. Kjo është beteja jetike në emër të qytetarëve shqiptarë që nis e do të vazhdojë pa ndalim”, - theksoi Basha. vizon FMN, rënie të ndjeshme të besimit të investitorëve, përkeqësim të klimës së biznesit, rritje të rrezikut të financimit të borxhit, borxh që u rrit nga qeveria nga niveli 62 për qind në 74 për qind të PPB-së”, - deklaroi kreu i PD-së. Referuar marrëveshjes së lidhur mes qeverisë dhe FMN-së, opozita ngre shqetësimin se në vija të përgjithshme, qeveria angazhohet për bllokimin e rritjes së pagave për tre vjet dhe indeksimin e pensioneve vetën për nivelin e inflacionit; rritjen

e moshës së daljes në pension dhe rritjen e kontributeve; rritjen e çmimit të energjisë elektrike në muajin qershor të këtij viti.

Ish-të përndjekurit Kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha, tha gjithashtu se qeveria gjatë dy muajve te pare nuk ka paguar asnjë qindarke për të përndjekurit politike, ndërkohe që në periudhën janar-shkurt 2013 janë paguar 3 milionë USD. Kreu i PDsë foli edhe për përurimin e rikonstruksionit të pak ditëve më parë të ndërtesës së ish-të përndjekurve politikë nga Kryeministri, duke ironizuar me faturimin e fasadës. Gjithashtu, Basha vuri në dukje edhe disa detyrime të tjera që nuk janë përmbushur nga qeveria si në shërbimet sociale, në infrastrukturë dhe investime të tjera. Qeveria gjate dy muajve të parë nuk ka paguar asnjë qindarkë nga fondi prej 1.1 miliardë lekësh të planifikuara për vitin 2014 për «kompensimin për shtresat në nevojë». Asnjë qindarkë të vetme.

Qeveria gjatë dy muajve të parë nuk ka paguar asnjë qindarkë për të ashtuquajturat detyrime për projektet e investimeve publike. Qeveria gjatë dy muajve të parë ka paguar në dy muaj vetëm 26 milionë USD projekte investimesh, nga 93 milionë USD që janë paguar në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar”, - deklaroi Basha. Sipas kreut demokrat, shqetësimet e opozitës lidhur me çështjet ekonomike janë ngritur disa muaj më parë dhe tashmë po fillojnë të ndihen disa nga pasojat negative të vendimeve të qeverisë.

4

E martë, 1 prill 2014

Politikë Refuzimi Presidenti s’merr pjesë te ceremonia për NATO-n: Ftesa një fyerje, aktivitet pa axhendë

Presidenti i Republikës, njëherësh edhe komandant i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura, refuzoi dje ftesën e Ministrisë së Mbrojtjes për të marrë pjesë në ceremoninë e 5-vjetorit të anëtarësimit të vendit në NATO. Mësohet se Ministria e Mbrojtjes i ka dërguar një ftesë Presidentit, por pa saktësuar rolin e tij në ceremonial, gjë e cila duket se ka sjellë edhe mungesën e kreut të shtetit. Në ftesën që ka mbërritur në zyrën e Presidentit nuk gjendet asnjë detaj mbi ax-

hendën e ceremonisë apo mundësinë që si komandat i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura, të përshëndeste trupat me një fjalim. Ftesa për të duket e njëjtë me ato të rezervuara për trupin diplomatik të akredituar në vend. Këtë qëndrim e konfirmuan edhe burime nga Presidenca, të cilat pohuan se në adresë të kreut të shtetit ishte dërguar një ftesë për pjesëmarrje, e cila nuk shoqërohej me axhendën përkatëse të aktivitetit.

Marrëdhëniet mes kreut të shtetit dhe

Letra e Ministrisë

mazhorancës kanë kohë që janë të acaruara, ku përplasjet e para nisën që

kur qeveria “Rama” që në mbledhjen e saj të parë në shtator, fill pas betimit te Presidenti, vendosi të hiqte foton e tij nga zyrat e shtetit. Po ashtu rrëzimi i dy kandidaturave për Gjykatën e Lartë si edhe kritikat ndaj tij nga ministri i Brendshëm lidhur me çështjen e SHISH-it janë pjesë e këtij konflikti të hapur që vazhdon prej muajsh. Ndërkohë ,rasti i kundëradmiralit Gërvenji dhe funksionit të tij në NATO është vetëm i fundit në përballjet dypalëshe.

5-vjetori i anëtarësimit në NATO

Rama: Liria nuk është falas, të gatshëm të paguajmë çmimin. Reformë e thellë në siguri Kryeministri: Transformim rrënjësor i instrumenteve të sigurisë kombëtare “Mirënjohje për radhët e politikës që realizuan reformat, të cilat ishin parakusht për anëtarësimin” Gëzim Saliu

Anëtarësimi i Shqipërisë në NATO

N

ë 5-vjetorin e anëtarësimit të Shqipërisë në NATO, Kryeministri Rama, duke cituar Presidentin amerikan Barack Obama, deklaroi se liria nuk është falas dhe se Shqipëria është e gatshme të paguajë çmimin e saj. Sipas kreut të qeverisë, gjaku i kapitenit Feti Vogli vërtetoi këtë frazë e në këtë kontekst, rinënvizoi ai, zhvillimet e fundit në Ukrainë janë prova e aktualitetit të Aleancës Atlantike. “Obama tha pak ditë më parë se situata në Ukrainë na kujton se liria nuk është falas. Të gjithë duhet të jemi të gatshëm të paguajmë çmimin e lirisë sonë në çdo përmasë. Lirinë nuk mund ta kemi falas. Pjesëmarrja në këtë Aleancë e bën barrën tonë më të lehtë, çmimin e lirisë sonë shumë më të merituar. Në këtë përvjetor të anëtarësimit tonë në NATO, gjaku i dëshmorit tonë kapiten Feti Voglit dhe gjaku i shumë djemve dhe vajzave në gjirin e forcave aleate në frontet ku kjo aleancë lufton për lirinë dhe sigurinë janë dëshmia më kuptimplotë e çmimit të lirisë, por edhe prova më e padiskutueshme e forcës së besëlidhjes sonë të madhe euroatlantike”, - u shpreh Rama në ceremoninë e organizuar dje në Ministrinë e Mbrojtjes, ku merrnin pjesë drejtuesit më të lartë ushtarakë të vendit,

Rama në ceremoni

ministrja Kodheli si edhe ambasadorë.

Nga ana tjetër, në këtë ceremoni mungoi kreu i shtetit, Bujar Nishani, i cili refuzoi ftesën e qeverisë, duke theksuar se mungesa e axhendës së aktivitetit përbënte një fyerje ndaj institucionit të Presidentit.

Reforma Për Kryeministrin, përgjegjësia për të mbajtur edhe barrën e të tjerëve është një nga detyrimet më të mëdha për nga serioziteti i Shqipërisë në historinë e saj. Nisur nga kjo, Rama theksoi se qeveria po punon për transformim-

Pjesëmarrja në këtë Aleancë e bën barrën tonë më të lehtë, çmimin e lirisë sonë shumë më të merituar

in rrënjësor të instrumenteve të sigurisë kombëtare, duke përfshirë edhe modernizimin e forcave ushtarake si edhe të shërbimeve inteligjente. “Ne po punojmë për realizmin e një programi të tërë transformimi rrënjësor të instrumenteve të sigurisë kombëtare. Hartimi i dokumentit të parë të strategjisë së sigurisë

Më 1 prill të vitit 2009 Shqipëria u bë anëtare e aleancës ushtarake të NATO-s, ku së bashku me Kroacinë, u bënë vendet e 27-ta dhe të 28-ta të organizatës më të fuqishme ushtarake në botë. Anëtarësimi i Shqipërisë u konsiderua shumë i rëndësishëm për stabilitetin në Ballkan, ndërsa shënoi dhe një arritje historike në përpjekjet e vendit për

liri dhe siguri. Anëtarësimi u konsiderua gjithashtu një ngjarje historike për Shqipërinë, pasi shënoi fundin e një rruge të gjatë të izolimit afro 50-vjeçar të regjimit komunist dhe për të konsoliduar një shtet demokratik në dy dekadat e fundit. Shqipëria tashmë nga një vend që kishte nevojë për siguri është shndërruar në një vend që prodhon siguri.

kombëtare, pas anëtarësimit të vendit tonë në NATO; reforma e thellë ligjore dhe strukturore e institucioneve të sigurisë; modernizmi i vazhdueshëm i forcave të armatosura, policisë së shtetit, shërbimeve inteligjente dhe strukturave te tjera ligj zbatuese janë sot, prioritete të dorës së parë dhe janë sot në rendin e ditës së punës sonë me mish e me shpirt, si qeveri e Shqipërisë për një Shqipëri evropiane, për një Shqipëri serioze dhe gjithnjë të përgjegjshme në tryezën e madhe të vendimmarrjes së Aleancës së Atlantikut të Veriut”, - u shpreh ai. Në ceremoni, kreu i qeverisë shprehu mirënjohje për ata që mundësuan këtë arritje historike për vendin, duke vlerësuar të gjitha kombet dhe qeveritë e vendeve anëtare të NATO-s që e mbështetën projektin e madh

të integrimit të Shqipërisë. “E po ashtu, mirënjohjen e respekt të thellë meritojnë të gjithë ata shqiptarë, ndër Forcat e Armatosura, administratën shtetërore, shoqërinë civile, radhët e politikës pa dallim që realizuan në praktikë reformat e mëdha, të cilat ishin parakusht për anëtarësimin”, - tha ai. Ndërkohë, në fjalën e saj, ministrja e Mbrojtjes, Kodheli, kujtoi angazhimet e para të Shqipërisë përkrah vendeve të NATO-s, deri në anëtarësimin e plotë të saj, me qëllim vendosjen e paqes dhe sigurisë globale. Ministrja u shpreh krenare për ndërhyrjen e NATO-s në Kosovë dhe ndihmën që dha Shqipëria. “Ne jemi të vendosur të qëndrojmë me këtë aleancë, të zbatojmë me vendosmëri reformat e nevojshme”, - tha ministrja.

Letër falënderimi

Nishani, Obamës: Shqipëria, e përkushtuar për paqen e sigurinë globale Me rastin e 5-vjetorit të anëtarësimit të Shqipërisë në NATO, Presidenti i Republikës dhe njëkohësisht komandanti i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura, Bujar Nishani, i ka dërguar një letër falënderimi Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Barack Obama. Në mesazhin e tij, kreu i shtet-

it nënvizoi se Shqipëria dhe SHBA-të gëzojnë një partneritet të pathyeshëm e të veçantë. “Shqipëria dhe Forcat e saj të Armatosura e kanë provuar tashmë veten se janë partnere krenare, aleate besnike e të besueshme të NATO-s. Në këtë përvjetor të anëtarësimit tonë, në cilësinë e Kryetarit të Shtetit shqiptar

si dhe të Komandantit të Përgjithshëm dëshiroj t’ju siguroj mbi vazhdimësinë e përkushtimit të plotë të Shqipërisë ndaj paqes dhe sigurisë globale si dhe mbi rolin vendimtar të Shqipërisë për ruajtjen e qëndrueshmërisë në rajonin dikur aq të trazuar të Ballkanit”, - shkruante në letër Nishani. Po ashtu, Presiden-

ti Nishani i ka dërguar dje edhe një letër falënderimi Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s, Anders Fogh Rasmussen, në të cilën theksohet mirënjohja e vendit tonë, anëtares më të re të Aleancës, për mbështetjen e palëkundur dhe besimin e madh që Aleanca u ka dhanë Forcave të Armatosura të Republikës së Shqipërisë.

5

E martë, 1 prill 2014

Politikë

Tryeza e rrumbullakët

OSBE kritikon profesionalizmin e KQZ-së, Komisioni një vit me katër anëtarë Claudia Vollmer: Ideja është të kemi një administratë zgjedhore më profesionale përmes një personeli të trajnuar më mirë Florenc Drizari

K

ualifikimi i administratës zgjedhore (i KQZ-së) bëhet sërish objekt kritikash nga OSBE-ja dhe partnerët ndërkombëtarë në Shqipëri. Raportet e fundit të misioneve vëzhguese të OSBE/ODIHR-it kanë nxjerr në pah nevojën për rritjen e profesionalizmit të administratës zgjedhore, edhe përmes përmirësimit të trajnimit të komisionerëve zgjedhorë. Ky shqetësim bëhet më i dukshëm në nivelet e dyta dhe të treta të administratës zgjedhore. Ndërkaq, përtej këtij shqetësimi, KQZ vijon punën pothuajse prej një viti me gjysmën e anëtarëve, edhe pse aktualisht vendi nuk ndodhet në prag të një fushatë zgjedhore. Pas dorëheqjes që dhanë tre anëtarët e opozitës socialiste në prill të 2013-ës, KQZ administroi zgjedhjet parlamentare me katër anëtarët e shumicës së djathtë, PD-së, që pas zgjedhjeve të përgjithshme do të dilte në opozitë si forcë politike.

Por edhe pas përfundimit të zgjedhjeve për pushtetin legjislativ, nuk pati ndonjë nismë konkrete nga shumica e majtë për plotësimin e anëtarëve të KQZsë, edhe pse nuk munguan zërat për rikonfigurimin e të gjithë Komisionit Qendror të Zgjedhjeve. Aktualisht pozita dhe opozita kanë një debat të hapur politik për çështjen e respektimit të

Nga takimi i djeshëm

“Ideja është të kemi një administratë zgjedhore më profesionale... ...përmes një personeli të trajnuar më mirë”, - tha Claudia Vollmer

institucioneve të pavarura, ndërkohë që çështja e KQZ-së është lënë në hije edhe për faktin se vendi nuk ndodhet në prag të një periudhe zgjedhore. Zgjedhjet e ardhshme janë ato për pushtetin vendor dhe pritet të mbahen në verën e vitit 2015.

Takimi Një ditë më parë në Tiranë u diskutua nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) me mbështetjen e Prezencës së OSBE-së dhe Zyrës së Këshillit të Evropës në Shqipëri, praktikat dhe platformat më të mira për trajnimin e komisionerëve zgjedhorë. Shembuj konkretë të qendrave për trajnim zgjedhor u sollën nga drejtueset e dy strukturave të tilla në Gjeorg-

ji dhe Moldavi. “Pjesëmarrësit – përfshirë përfaqësues të partive politike, ekspertë zgjedhorë, përfaqësues të shoqërisë civile dhe policisë – ranë dakord për Lefterie Luzi theksoi se administrimi i zgjedhjeve në të shkuarën është prekur negativisht nga emërimet e vonuara

të eksploruar më tej mënyrat për ngritjen e një qendre të trajnimit zgjedhor në Shqipëri për të rritur profesionalizmin e administratës zgjedhore dhe për të eliminuar problemet në këtë fushë. Ideja është të kemi një adminis-

tratë zgjedhore më profesionale përmes një personeli të trajnuar më mirë”, - tha Claudia Vollmer, shefe e Departamentit të Demokratizimit në Prezencën e OSBE-së,-thuhet një njoftimin për shtyp të zyrës së OBES-së në Tiranë. Ndërkaq, kryetarja e KQZsë, Lefterie Luzi, në këtë takim theksoi se administrimi i zgjedhjeve në të shkuarën është prekur negativisht nga emërimet e vonuara ose zëvendësimet e minutës së fundit të komisionerëve zgjedhorë nga ana e partive politike. Ajo tha se, në zgjedhjet parlamentare të 2013-ës, partitë zëvendësuan mbi një të tretën e komisionerëve të nivelit të dytë, një shifër shtatë për qind më e lartë se në zgjedhjet e 2009-ës.

PD, tjetër denoncim qeverisë për Mazhoranca nuk heq dorë nga AMA, emërime me precedentë në administratë fut në kalendar ndryshimet e anëtarëve Partia Demokratike denoncoi nëpërmjet zëdhënëses Laura Vorpsi, atë që e quajti modelin e Edi Ramës për administratën dhe shërbimin shëndetësor. Në nëntor të vitit të kaluar, tha Vorpsi, Ukë Camaj u dënua nga Gjykata me 1 milion lekë gjobë, për falsifikim dokumentesh shkollorë dhe pas këtij vendimi ai u emërua në administratën publike. “Kemi këtu vendimin e gjykatës, madje edhe urdhrin e prokurorisë për asgjësimin e diplomës false, në zbatim të vendimit të gjykatës. Vetëm një muaj më pas, në dhjetor të vitit 2013, Ukë Camaj u emërua nëndrejtor Ekonomik në Spitalin Rajonal të Tropojës. Ja dhe urdhri për emërimin e tij nga shëndetësia falas e rilindjes. Kjo është administrata e Edi Ramës, këto janë meritat që

Laura Vorpsi

vlerëson kjo qeveri. Ky është modeli që ka zgjedhur Edi Rama për Tropojën. Ky është shërbimi shëndetësor që Edi Rama ka ndërmend të ofrojë për qytetarët e Tropojës”, deklaroi zëdhënësja e Partisë Demokratike.

Mazhoranca duket e vendosur për të shqyrtuar mandatin e anëtarëve të AMA-s. Një ditë më parë, shumica parlamentare riktheu debatet për AMA-n, duke kërkuar shkarkimin e kryetares së Autoritetit të Mediave Audiovizive.

Pas më shumë se 3 orë debat dhe mungesës së kompromisit, demokratët kanë braktisur punimet e Komisionit të Medias, duke e lënë të vetme mazhorancën për të miratuar kalendarin njëjavor të punimeve, ku është e përfshirë dhe memo e Drejtorisë së Monitorimit të Institucioneve të Pavarura, ku thekson se që prej datës 24.9.2012 e në vijim, Endira Bushati, qëndron në detyrë pa mandat të ligjshëm. Opozita e kundërshtoi fort këtë vendim të mazhorancës, pasi, sipas tyre, qëllimi i vetëm është vënia nën kontroll politik të Autoritetit të Mediave Audio-

Komisioni i Medias

vizive. Ata e cilësojnë memon të falsifikuar dhe për këtë arsye kanë vendosur të kallëzojnë penalisht përgjegjësit.

6

E martë, 1 prill 2014

Kronikë

Korçë

I dënuar për abuzim seksual, Apeli i ul gjysmën e dënimit 26-vjeçarit Gjykata ndryshon akuzën dhe lehtëson dënimin.

Dënohet për seks me një të mitur, jo për përdhunim të një të miture Sonja Caka

I

dënuar me 10 vite burg për abuzim seksual me dhunë me një të mitur, lehtësohet një dënim nga Gjykata e Apelit, e cila e quan seks me të mitura dhe e dënon me gjysmën e dënimit. Vendimi është dhënë nga trupa gjyqësore e Apelit të Korçës, e cila dënoi dje Nikolin Samarën me 4.5 vjet burg nga 10 vite që e kishin dënuar kolegët e Gjykatës së Shkallës së Parë për përdhunimin e një të miture. I dënuari Samara u

4.5

vite burg u dënua dje Nikolin Samara nga gjykata, duke e ulur dënimin e tij të mëparshëm, i cili ishte 10 vjet

akuzua se një vit më parë përdhunoi një 13-vjeçare me inicialet M. G., por në Gjykatën e Apelit u paraqitën prova nga mbrojtja që ndryshuan akuzën ndaj 26-vjeçarit, nga përdhunim në marrëdhënie seksuale me të mitur. Nikolin Samara u arrestua nga policia e Korçës, pasi në mars të vitit të kaluar, pas denoncimit të një 13-vjeçareje, e cila e akuzoi se e kishte marrë me forcë në një banesë në fshatin Mborje dhe më pas e kishte përdhunuar.

Denoncimi E mitura 13-vjeçare M. Grazhdani e ka denoncuar në polici 26-vjeçarin Nikolin Samara, duke e akuzuar për përdhunim dhe duke u shprehur: “Ka bërë seks me mua pambarimisht gjithë natën, si në filma”. Në prani të prindërve dhe psikologut, e mitura ka rrëfyer ngjarjen, ndërkohë që para Gjykatës, Samara ka mohuar akuzën duke u shprehur se kishin 11 muaj të lidhur me vajzën dhe ajo kishte pranuar vetë të shkonte me të. “Ishte ora diku 17:00 e pasdites dhe bashkë me një shoqe shkuam të merrnim një shoqe tjetër për të dalë. Unë po rrija në rrugë, ndërsa shoqja ime shkoi tek pallati afër. Në ato momente kalon Nikolini me makinë, pasi prej kohësh më ngacmonte dhe më ndiqte këmba-këmbës. Ai më tha të hipja në makinë, por unë nuk pranova. Më goditi në fytyrë dhe më pas me forcë më hipi në makinën e tij dhe shkuam në fshatin Mborje. Gjatë gjithë kohës isha e frikësuar dhe doja të bërtisja, por ai më kërcënonte. Kur mbërritëm në Mborje, dikush i solli një çelës të banesës dykatëshe, ku edhe më çoi dhe kreu marrëdhënie seksuale me dhunë, pa dëshirën time. I kërkova që të ndalonte dhe të më kthente në banesë, por ai kurrsesi nuk e pranonte një gjë të tillë. Bëri seks me mua si nëpër filma dhe nuk pranonte të më çonte në shtëpi, edhe pse i përgjëro-

Gjykata e Korçës

hesha pambarimisht”, - ka deklaruar për uniformat blu të Korçës e mitura.

Vajza ka mohuar kategorikisht lidhjen 11-mujore me Nikolinin, fakt i pretenduar nga ky i fundit. Duket se para Gjykatës ai ka sjellë përmes avokatit prova se ka pasur një lidhje të tillë dhe se vajza nga frika e ka akuzuar për përdhunim

Akuza Vajza ka mohuar kategorikisht lidhjen 11-mujore me Nikolinin, fakt i pretenduar nga ky i fundit. Duket se para Gjykatës ai ka sjellë përmes avokatit prova se ka pasur një lidhje të tillë dhe se vajza nga frika e ka akuzuar për përdhunim, ndërkohë që vajza ka mbrojtur pretendimet e dhëna para policisë që në momentet e para, duke shtuar: “Natën e së shtunës dhe deri në mëngjes, për orë të tëra, Nikolini ka kryer seks me mua. Nuk mundesha të njoftoja askënd, ndërsa më kishte lënduar shumë, si psikologjikisht edhe fizikisht. Diku rreth orës katër të mëngjesit, mori një taksi dhe më çoi deri afër shtëpisë. Gjyshërit ishin shqetësuar shumë dhe kishin njoftuar prindërit, të cilët u kthyen nga emigracioni, pasi prej disa kohësh jetonin në Greqi.

Ata e kuptuan gjendjen time dhe unë u tregova të vërtetën dhe bashkë me ta bëmë denoncimin për 26-vjeçarin që më shkatërroi jetën”, - ka treguar 13-vjeçarja. Ajo ka mohuar faktin se ka qenë e lidhur me Nikolin Samarën dhe ka treguar se ai prej kohësh e ngacmonte, por nuk e kishte menduar se

E mitura 13-vjeçare M. Grazhdani e ka denoncuar në polici 26-vjeçarin Nikolin Samara, duke e akuzuar për përdhunim

do të arrinte deri këtu. “Unë jam nxënëse në klasën e shtatë dhe nuk kam pasur kurrë një lidhje dashurie, por 26-vjeçarin e njihja, pasi prej kohësh më ngacmonte, por kurrë nuk kemi pasur lidhje. Ai më ndiqte kudo. Nuk e mendoja në asnjë moment se mund të arrinte deri këtu. Tani jam në gjendje të rënduar. Ai bëri seks me mua pambarimisht përgjatë gjithë natës. Nuk ia uroj askujt këtë që më ndodhi mua”, - ka mbyllur rrëfimin e saj në polici e mitura.

Çështja “Gjika”, debat mes avokatëve dhe specialistes së Urbanistikës, shtyhet gjyqi Mes debatesh të forta është zhvilluar dje seanca gjyqësore në ngarkim të kryebashkiakut të Vlorës, Shpëtim Gjika, dhe bashkëtëpandehurve të tjerë. Shkak është bërë dëshmia e specialistes së Urbanistikës, lidhur me vendimin për të mos pasur ndërtime në zonën për të cilën akuzohet i pandehuri. Debatet kanë përfshirë avokatët, vetë Gjikën dhe dëshmitaren Luiza Balla, e thirrur nga Prokuroria si eksperte për Urbanistikën për të verifikuar dokumentacionin që lidhet

Gjyqi i Gjikës

me akuzat ndaj të kryebashkiakut për shpërdorim detyre. Ekspertja Luiza Balla tha se duke iu referuar një vendimi të KRTRSH-së të vitit 2012, kryetari i Bashkisë Vlorë ka shkelur ligjin kur ka dhënë leje ndërtimi në zonën e portit të Vlorës. Balla tha se kjo zonë hyn tek zonat e gjelbra, tek të cilat nuk lejohet të ndërtohet, ndaj dhe vendimi i firmosur nga Gjika përbën shkelje ligji. Argumenti i ekspertes është kundërshtuar nga avokatët e Gjikës dhe pas

një debati të ashpër në sallën e gjyqit, seanca është shtyrë për t’u zhvilluar në datën 7 prill. Madje, edhe vetë kryetari i Bashkisë Vlorë, Shpëtim Gjika, ka dashur të jetë protagonist në seancën e djeshme gjyqësore në ngarkim të tij. Qytetari i parë i Vlorës ka shpjeguar vendimet e KKRRT-së Vlorë për ndërtimet në zonën e portit dhe në një lulishte në Vlorë. Madje, ai ka debatuar me eksperten urbanistike, Luiza Balla, të caktuar nga Gjykata, se ka përgatitur një raport i cili ka

për bazë ligjin e vitit 2002. Ndërkohë që qyteti bregdetar ka edhe një plan rregullimi të vitit 2004, i cili përcakton saktë zonat e ndërtimit dhe dy zonat për të cilat pretendon akuza se ka abuzime, lejohet ndërtimi. Në përfundim të seancës, Gjika nuk ka dashur të flasë për mediat për çështjen e shkarkimit të Besnik Dervishit nga detyra e prefektit të Qarkut Vlorë, duke i shmangur mikrofonat dhe duke dalë nga hyrja tjetër e Gjykatës së Tiranës.

7

E martë, 1 prill 2014

Kronikë

Ekspertiza mjekoligjore

Reagime

PD: Qeveria të zbardhë ngjarjen dhe të vërë drejtësi

Pala greke fshehu 15 shenja dhune në trupin e Karelit Riekspertimi: Fraktura të forta dhe thyerje në kafkë, viktimës i janë shkulur thonjtë e gishtave Mes flamujsh kuqezi, 42-vjeçarit Ilir Kareli i jepet lamtumira nga familjarët dhe miqtë me emrin Kudret Kume. Ceremonia e varrimit të 42-vjeçarit u zhvillua në Zhupan të Fierit, në fshatin e tij të lindjes. Familjarët e 42-vjeçarit kanë ngritur dyshimet në lidhje me ekspertizën e palës greke, duke bërë një kallëzim penal. Pas kallëzimit nga ana e familjarëve, Prokuroria ka kërkuar një riekspertim të trupit të viktimës, pasi, sipas tyre, akti i ekspertimit të sjellë nga Greqia ishte i paplotë. Nga ana tjetër, halla e Karelit ka deklaruar: “Nëse i kanë hequr organet gjenitale, grekët do të mbajnë përgjegjësi”. Një prej të afërmve ka treguar se Kareli ishte i masakruar, ndërsa ishte i dëmtuar edhe në organet gjenitale.

“Viktima ishte i goditur në të gjitha pjesët e trupit, bile syri i djath-

Anxhela Tato

D

huna makabre ndaj të dënuarit Ilir Kareli është mbajtur e fshehtë në raportin shëndetësor të palës greke, ku nuk bëheshin publike 15 shenja dhune.

Ky konstatim është bërë gjatë ekspertizës së dytë nga ana e mjekësisë ligjore së vendit tonë, sipas të cilës 42-vjeçari ka fraktura të forta në kafkë dhe thyerje të saj. Sipas organit të akuzës së Fierit, nga 15 shenja dhune që ndodhen në trupin e Ilia (Ilir) Karelit dhe që i kanë shkaktuar vdekjen, në aktekspertizën e palës greke raportohen vetëm disa prej këtyre. Kjo ka qenë edhe arsyeja që nga ana e organit të akuzës ka nisur hetimi për këtë krim makabër, duke urdhëruar riekspertimin e trupit të 42-vjeçarit nga ana e ekspertëve të institucionit të Mjekësisë Ligjore së kryeqytetit. Kanë qenë vetë familjarë të viktimës, të cilët pas plagëve të konstatuara në turpin e Ilir Karelit, kanë ngritur dyshimet se ekspertiza greke ishte e cunguar dhe jo reale. Nga të dhënat e para të mjekësisë ligjore mësohet se Ilir Kareli ka fraktura të forta dhe thyerje të kafkës. Të dënuarit i janë hequr edhe thonjtë e gishtave. Ndërkohë, nga ana e Prokurorisë së Fierit tashmë ka nisur procedimi penal për vrasjen e Ilir Karelit në qelitë e burgut të Nigritas, ku e transferua për ta mbajtur në izolim.

Ceremonia mortore Mes lotësh dhe flamujsh kuqezi, Ilir Kareli është përcjellë për në banesën e fundit. Miqtë, të afërmit dhe shokët e tij mbanin në duar flamurin kombëtar kuqezi, teksa shoqëronin drejt banesës së fundit Ilia Karelin, të njohur në Shqipëri

Ceremonia e varrimit të Ilir Karelit

Merret në pyetje shefi i burgut të Nigritas, mohon fotot dhe letrën e shkruar nga Kareli Përgjegjësi i rojave të jashtme të burgut të Nigritas, Athanasios Tusios, u jep përgjigje pretendimeve të të dënuarve në letrën e publikuar në shtypin grek. Sipas tij, nuk ka mundësi që të dënuarit të kenë hedhur letrën në internet, pasi të dielave nuk ka vizita të të afërmve dhe gjatë ditës së djeshme kanë qenë në gatishmëri të gjithë të punonjësit.

Nga ana tjetër, ai thekson se të dënuarit nuk kanë qasje në internet, pasi kjo është e ndaluar. Ndërkaq, ditën e djeshme drejtori i rojave të brendshme dhe 15 zyrtarë të burgut të Nigritas janë pyetur në policinë e Serresit për procedurat e marrjes së të dënuarve dhe kushtet e ruajtjes së tyre. Ata thanë se Ilir Kareli ishte vendosur në një qeli të

posaçme të survejuar nga kamerat. Fokusi është tani në rezultatet e hetimit dhe në rezultatet e testeve histologjike dhe toksikologjike, pas përfundimit të ekspertizës mjekoligjore, nga e cila rezultoi se Ilia Kareli kishte fraktura në kafazin e kraharorit dhe lëndime të shumta mbi trupin e tij, disa ditë para se të hynte në burgun e Nigritas. “Kushdo që është fajtor për vdekjen e Karelit, do të paguajë”, - tha drejtori i burgut të Nigritas, Antoni Stabulis. Ai shtoi se disa video e foto që janë postuar në internet janë të pabaza e të pasakta dhe nuk janë marrë në qelinë e Karelit. “Ta lejojmë drejtësinë të bëjë punën e saj dhe të mos mashtrojmë botën”, - tha Stabulis.

Mes lotësh dhe flamujsh kuqezi, Ilir Kareli është përcjellë për në banesën e fundit

të ishte pothuajse i plasur. Gjoksi i majtë komplet i shtypur, komplet mbrapa shpatullat. Ishte i shtypur edhe në pjesët gjenitale të njeriut”, - thotë i afërmi i Ilia (Ilir) Karelit.

“Ishte i goditur në të gjitha pjesët e trupit, syri i djathtë ishte pothuaj komplet i plasur, gjoksi i majtë komplet i shtypur, shpatullat komplet, pjesët gjenitale. Vendosëm që ekspertiza të bëhej prapë”, - është shprehur njëri nga familjarët. “Duart i kishte të mbledhura, dukeshin të djegura, dy gishta nuk i hapeshin”, - u shpreh më tej halla e tij. Familjarët e tij kishin paralajmëruar një protestë në qendër të qytetit me arkivol, por nëna e Karelit kërkoi që trupi i të birit të dërgohej në shtëpi, në fshatin Zhupan të Fierit.

Partia Demokratike i ka kërkuar qeverisë të marrë hapa për zbardhjen e ekzekutimit të shqiptarit në burgun grek. Deputetja demokrate, Albana Vokshi, në një dalje për mediat kërkoi nga ekzekutivi shqiptar të marrë në konsideratë dhe të trajtojë me seriozitet maksimal, pretendimet dhe kërkesat e familjarëve të viktimës. “Partia Demokratike i kërkon qeverisë shqiptare të ndërmarrë çdo hap të mundshëm institucional që do të ndihmojë në zbardhjen e ngjarjes dhe vendosjen e drejtësisë, për rastin e Ilia Karelit që u torturua dhe u ekzekutua në burgun grek. Partia Demokratike, i kërkon qeverisë shqiptare që të marrë në konsideratë dhe të trajtojë me seriozitet maksimal, pretendimet dhe kërkesat e familjarëve të viktimës. Partia Demokratike e dënon ngjarjen e rëndë, dhe çdo lloj shkelje të të drejtave të njeriut dhe ushtrimit të dhunës ndaj të dënuarve shqiptarë në burgjet greke, dhe kërkon hetim dhe drejtësi për rastin e Ilia Karelit”.

Kreshnik Çollaku: Verifikim trajtimit të shqiptarëve nëpër burgje Ish-zëvendësministri i Punëve të Jashtme, Kreshnik Çollaku, ka reaguar për vrasjen e shtetasit shqiptar, Ilia Kareli, në burgun grek. Sipas Çollakut, duhet ngritur në mënyrë urgjente një grup pune për verifikimin e të drejtave të të burgosurve shqiptarë në Greqi. “Ministria e Jashtme, Ministria e Drejtësisë dhe Avokati Popullit duhet në mënyrë urgjente të ngrenë grup pune për verifikimin e gjendjes së të drejtave të të gjithë të burgosurve shqiptare në Greqi. Duket se rasti i Ilia Karelit nuk është i vetmuar, por një fenomen shqetësues. Është detyrim i qeverisë shqiptare dhe shtetit shqiptar të garantojë respektimin e të drejtave të shtetasve të saj nëpër botë. Gjithashtu qeveria shqiptare duhet energjikisht t’i kërkojë qeverisë greke garantimin dhe respektimin e ligjeve konventave ndërkombëtare për të drejtat e njeriut...!!!”, - shkruan Çollaku në rrjetin social “Facebook”.

Të burgosurit, “Iliri pranoi krimin dhe pasojat, gjeni vrasësin” Të dënuarit e burgut të Nigritas në Greqi kanë nënshkruar një letër, ku përshkruajnë nga këndvështrimi i tyre vrasjen e gardianit të burgut të Malandrinos, Jorgos Tsironis, nga shqiptari Ilia Kareli, por edhe vdekjen e shqiptarit. Ata e përshkruajnë gardianin një “tiran dhe torturues”, ndërsa thonë se vrasja e Karelit u bë me sak-

tësi profesionale. Të burgosurit kërkojnë të kryhen të gjitha hetimet e nevojshme që parashikon ligji dhe të vihen para drejtësisë vrasësit e Ilia Karelit.

“I burgosuri ishte i gatshëm të pranonte të gjitha pasojat e ligjit dhe dënimin për veprën që kreu”, - thuhet në letër.

Të dënuarit gjithashtu kërkojnë të merren masat e nevojshme për të për-

Ilir Kareli në qeli

caktuar shkakun e vdekjes dhe të publikohen fotot, që nga momenti që Ilia Kareli hyri në burgun e Nigritas, foto që sipas tyre, vërtetojnë se atë e kanë rrahur rëndë edhe në burgun e Nigritas. Sipas hetimeve më të fundit që bëhen publike nga mediat greke lidhur me vdekjen e Karelit, goditjet që ka pësuar shqiptari nuk përputhen në

kohë, d.m.th. thyerja e kafazit të kraharorit dhe shenjat në dorën e djathtë, janë bërë në kohë të ndryshme. Nga ana tjetër, zyrtarët e burgut të Malandrinos kanë paraqitur dokumente dhe prova, të cilat sipas tyre, vërtetojnë se shenjat në duart e Karelit nuk janë bërë në burgun e Malandrinos dhe as gjatë transferimit të tij në polici.

8

E martë, 1 prill 2014

Kronikë Shijak Atentat biznesmenit Ilir Hoxha, i skeduar nga policia

Plagoset me armë zjarri në hyrje të banesës biznesmeni durrsak Ilir Hoxha, personazh i skeduar më parë nga ana e uniformave blu. Nga të dhënat paraprake mësohet se është e rëndë gjendja shëndetësore e 45-vjeçarit, i cili ka marrë disa plagë. Ngjarja ka ndodhur në vendin e quajtur 4 Rrugët e Shijakut rreth orës 21: 30 të mbrëmjes.

Burime nga policia thanë se është plagosur Ilir Hoxha, 45 vjeç, pronar i të paktën 5 bizneseve në Durrës, si dhe person me precedent pe-

nalë, i cili ishte skeduar më parë nga policia. Në momentin e krimit biznesmeni po zbriste nga automjeti tip “BMW” dhe i ishte drejtuar shtëpisë. Autorët kanë pritur këtë moment dhe duke shfrytëzuar errësirën kanë qëlluar në drejtim të 45-vjeçarit. Mësohet se atentatorët janë larguar me shpejtësi me një motor dhe mbanin kasketë. Kanë qenë fqinjët, të cilët kanë njoftuar policinë për krimin. Policia mbërriti menjëherë në vendngjarje dhe nisi hetimet, të cilat janë të përqen-

druar në të kaluarën e Hoxhës, ku larja e hesapeve mes grupeve rivale dyshohet si shkaku më i fortë, ndonëse nuk përjashtohet mundësia e ndonjë konflikti të momentit. Ndërsa pritet marrja në pyetje e familjarëve të 45-vjeçarit, nëse i afërmi i tyre ka pasur kërcënime ose probleme. Dyshimet e policisë janë të konfliktet ose konkurrenca për shkak të bizneseve, por nuk lihet mënjanë as e kaluara e biznesmenit, i cili ka qenë i skeduar për blutë.

Foto ilustruese

Ekskursioni në Shpellën e Pëllumbasit

Tiranë

Asnjë gjurmë, mbyllen kërkimet, nuk gjendet 18-vjeçari Kreu i Komunës Bërzhitë: Nuk ishim në dijeni të udhëtimit, nuk morën leje. Organizatori Ili Gërdupi pyetet në polici: I kërkova të bashkoheshin, nuk mbaj përgjegjësi për çdo lëvizje Anxhela Tato

E

nde asnjë gjurmë nga 18-vjeçari Erjon Alizoti, i cili ra pasditen e së dielës në ujërat e lumit Erzen gjatë një ekskursioni në Shpellën e Pëllumbasit. Njësia e polumbarëve të RENEA-s, policia lokale por edhe vetë banorë dhe familjarë kanë nisur në orët e para të mëngjesit të djeshme kërkimet përgjatë rrjedhës së lumit Erzen. Sipas policisë kërkimet u fokusuan në kontrollin e rrjedhës së lumit në segmentet e cekëta, ndërsa nëse do shikohet nevoja, do të ketë edhe zhytje të polumbarëve për të parë në thellësi. Forcat RENEA dhe polumbarët ndërprenë dje kërkimet për shkak të errësirës, pas operacionit të zhvilluar për gati 6 orë, prej orës 14.30 kur humbi i riu, deri në orën 20.00. Nga forcat RENEA dhe polumbarët që kryen operacionin e kërkimit, mendohet se 18-vjeçari mund të ketë rrëshqitur aksidentalisht nga bregu i lumit, teksa po lante duart. Të pranishëm gjatë gjithë operacionit ishin dhe prindërit e 18-vjeçarit të humbur. I riu bashkë me grupin mbi 50 veta ishin organizuar në rrjetin social “Facebook”, nga “Rrjeti i Vullnetarëve Shqiptarë”. Erjoni u rrëzua bashkë me një djalë tjetër, i cili fatmirësisht arriti të shpëtohej nga pjesëtarët e tjerë të grupit, ndërsa fati i 18-vjeçarit mbetet ende mister. Policia njoftoi se do të procedojë penalisht organizatorët e këtij ekskursioni për mos krijimin e kushteve të sigurisë e grupit të të rinjve. Burime nga policia bëjnë me dije se ka qenë një vajzë e cila ka denoncuar ngjarjen. Ajo ka qenë në grup me dy djemtë, të cilët janë distancuar nga pjesa tjetër duke iu afruar rrjedhës së lumit. Të rinjtë kanë qenë

Lugina e Erzenit

Pas dëshmisë së dhënë në komisariat, Ili Gërdupi, organizatori i ekskursionit, mohon kategorikisht faktin se ndodhej në vendin ku ranë 2 të rinjtë, teksa rrëfen edhe çastin kur grupi i dytë është ndarë.

Gjithashtu 18-vjeçari në deklaratën e tij dhënë në ambientet e komisariatit nr. 1, pas dhënies së dëshmisë, është lënë i lirë dhe mohon se ai është shoqëruar në polici. “U komunikova që të bashkoheshin me ne, por nuk na dëgjuan. Përgjegjësia ime qëndron vetëm në instruktë ndarë në grupe prej 5-6 personash dhe gjatë gjithë kohës kishte komunikime me udhërrëfyesit.

Kreu i Komunës Kryetari i Komunës Bërzhitë, Genc Drita, shprehet se për të zhvilluar ekspeditën në Shpellën e Pëllumbasit duhet të merrej leje në mënyrë

timet dhe këshillat që u japim atyre që na bashkohen, por nuk mund të marrim dot përsipër lëvizjet dhe dëshirat e të gjithëve", - mësohet të ketë deklaruar Gërdupi. Ndërkaq, pritet që në këtë komisariat të thirren edhe pjesëtarë të tjerë nga grupi prej më shumë se 50 veta për të përcaktuar lëvizjet e secilit, para dhe pas ngjarjes. Kërkimet nga RENEA dhe polumbarët, për gjetjen e Erjon Alizotit, mbaruan rreth orës 18:30, për shkak të errësirës, për të vijuar ditën e nesërme. që komuna të garantonte udhërrëfyes për arsye sigurie. Ai shpjegon se çdo vit kjo shpellë vizitohet nga mijëra persona, por asnjëherë nuk ka ndodhur një rast i tillë. Drita thekson se ngjarja ka ndikuar në krijimin e një imazhi të keq për zonën. “Bashkohem me dhimbjen e familjes së të riut”, - shprehet kreu i Komunës

Është arrestuar një punonjës policie të Rrogozhinës, pasi ditën e premte në gjendje të dehur ka përplasur me makinë dy persona. Sipas policisë: “Shërbimi i Kontrollit të Brendshëm arrestoi në flagrancë punonjësin e Policisë të rolit bazë, Ramadan Zeqo, me detyrë specialist i Hetimit dhe Parandalimit të Krimeve në Stacionin e Policisë Rrogozhinë”. Mbi policin rëndojnë dy akuza, ajo për “Shkelje të Rregullave të Qarkullimit Rrugor” dhe “Drejtim i automjetit në mënyrë të parregullt”. Ndërkohë, të premten në aksin rrugor Pompat - Çermë në Lushnjë, specialisti i Hetimit dhe Parandalimit të Krimeve Ramadan Zeqo, duke drejtuar automjetin me targë DR 4134 B, ka humbur kontrollin e mjetit dhe si pasojë ka goditur një grup këmbësorësh prej 5 vetash, duke dëmtuar shtetasit D. M. dhe A. D. Pas kryerjes së testit për alkool, rezultoi se punonjësi i policisë kishte konsumuar pije alkoolike tej normave të lejuara.

Vlorë

Erjon Alizoti

Organizatori

Aksidentoi 2 persona, pranga efektivit të policisë

Bërzhitë. Ai bën me dije se komuna ka investuar për hapjen e shtegut që të çon tek shpella dhe thekson se organizator nuk kanë paguar asnjë lek për të hyrë në të. “Ata mashtrojnë kur thonë se kemi paguar 50 lekë të reja”, - shprehet Drita. Kërkimet rinisën paraditen e djeshme. Ato u përqen-

50

veta ishin organizuar në rrjetin social “Facebook”, nga “Rrjeti i Vullnetarëve Shqiptarë” për në shpellën e Pëllumbasit

druan në vendin e quajtur Skurran, 30 metra poshtë Shpellës së Pëllumbasit, me shpresën për të gjetur 18-vjeçarin.

Erjon Alizoti kishte shkuar për ekskursion me një grup shokësh, por pasditja e projektuar për argëtim nuk shkoi ashtu për ta. Paraprakisht thuhet se Erjon Alizoti ka rënë aksidentalisht, gjithsesi të gjithë pjesëtarët e grupit dhe dëshmitarët okularë do të rrëfejnë për ngjarjen.

Zbulohen parcela me 500 rrënjë kanabis Zbulohen dhe asgjësohen në periferi të Vlorës dy parcela të mbjella me bimë narkotike kanabis sativa. Sipas policisë, bëhet fjalë për një sipërfaqe të mbjellë me 500 rrënjë kanabis në vendin e quajtur Lera e Zezë në fshatin Akerni të komunës Novoselë në Vlorë. Ky është rasti i parë i kultivimit të kanibisit i zbuluar nga policia për këtë vit. Zona ku janë mbjellë rrënjët e kanabisit është rreth 10 kilometra larg Novoselës. Për të përftuar parcelën dhe fshehtësinë e saj, autorët kanë prerë pemët dhe pastruar shkurret e pyllit një sipërfaqe rreth 100 metra katrorë, dhe kishin punuar dhe plehëruar tokën. Në të njëjtën parcelë është gjetur edhe serë e mbuluar me plastmasë ku ishin kultivuar kubikët e kanabisit për të përftuar fidanët për mbjellje nga farërat. Sipas policisë, autorët kanë pasur muaj të tërë përgatitjeje, janë kujdesur për të nxjerrë fidanët, i kanë vaditur dhe i kanë ruajtur dhe kultivuar ato.

•

E martë 1 prill 2014

9

Sociale

Ndryshimet

Hyn në fuqi lista e re barnave të rimbursueshme, mbulohen 7 diagnoza Hyn në fuqi edhe heqja e TVSH-së për barnat, 10% më lirë Beci: Përfitojnë të gjitha kategoritë e popullatës Lista e re e barnave të rimbursueshme hyn në fuqi sot. Pas botimit në “Fletoren zyrtare”, data 1 prill është afati i vendosur nga Fondi i Sigurimeve Shëndetësore për të hyrë në fuqi lista e re. Janë 56 barna të reja, të cilat i janë shtuar listës dhe në total numri i barnave të rimbursueshme për vitin 2014 do të jetë 477. “Në hartimin e listës së re të barnave janë marrë parasysh disa kritere shkencore, duke i dhënë prioritet barnave të cilat përdoren për sëmundje të rënda, sëmundje me rrezikshmëri të lartë për jetën; sëmundje që shkaktojnë invaliditet, sëmundje që kanë rrezikshmëri përhapje në shoqëri, sëmundje që shkaktojnë shumë vuajtje si dhe sëmundje kronike që kërkojnë mjekim të zgjatur”, - u shpreh Astrit Beci, drejtor i Fondit të Sigurimeve.

Barnat e reja të përfshira në listë, shërbejnë për sëmundje si diabeti, anemitë, sëmundjet kardiake, disa sëmundje tumorale, në neurologji, në nefrologji, në kujdesin paliativ, në dermatologji, gjinekologji, urologji, shëndetin mendor, alergiologji dhe okulistikë.

7 diagnozat Janë shtatë diagnoza të reja që mbulohen nga lista e barnave të rimbursueshme këtë vit, më konkretisht: - Disa lloje kanceri trajtohen aktualisht nga lista e barnave të rimbursueshme dhe në listë janë futur kombinime që përmirësojnë trajtimin e tyre, por për herë të parë, do të mbulohen nga lista e rimbursimit edhe lloje të tjera kanceri si ai i pulmonit, kanceri rektal, i lëkurës, i heparit etj. Bëhet fjalë, për

“Në hartimin e listës së re të barnave janë marrë parasysh disa kritere shkencore, duke i dhënë prioritet barnave të cilat përdoren për sëmundje të rënda...”

rreth 600 pacientë më shumë që do të përfitojnë nga barnat e reja për trajtimin e disa lloje kanceri.

- Trajtimi i Hepatitit B dhe C (janë përfshirë në listë barna që nuk lejojnë kronicizimin e sëmundjes si dhe barna për mjekimin e hepatiteve) - Parandalimi i trombozave – barna që përdoren pas ndërhyrjeve kirurgjikale si dhe në gratë shtatzëna që vuajnë nga

venat varikoze, në 3 mujorin e fundit të shtatzënisë - Çrregullimet hormonale te fëmijët me pubertet të hershëm - Osteoporoza te gratë - Për herë të parë gjithashtu është përfshirë një bar për të ulur një plagë sociale si alkooli. Bëhet fjalë për një medikament për varësinë ndaj alkoolit - Degjenerim i syrit që të çon në verbëri.

“Me mbështetjen e Qeverisë, me një

menaxhim më të mirë të fondeve, falë heqjes së TVSH për barnat e cila po ashtu hyn sot në fuqi si dhe falë negocimit të çmimeve të barnave, Fondi ka arritur të vërë në shërbim të popullatës në nevojë këtë vit, një numër prej 477 barnash të rimbursueshme.

Në hartimin e kësaj liste, Fondi i Sigurimeve Shëndetësore ka përfshirë nevojat reale te popullatës, bazuar në përparësitë e vendosura pas konsultave të gjera me drejtuesit e të gjitha katedrave, me shoqatat e pacientëve etj. Lista është zgjeruar për të gjitha kategoritë, veçanërisht për fëmijët, gratë shtatzëna, pensionistët, të sëmurët me

kancer, të sëmurët kardiakë etj.”, - theksoi Beci. Të gjitha farmacitë kanë marrë urdhër të zbresin nga çmimi aktual vlerën prej 10% të TVSH-së. Nëpër farmaci këto ditë ka pasur mungesa në shumë medikamente, pasi farmacistët po evitojnë stokun e ilaçeve me TVSH. Por, edhe vetë pacientët janë kujdesur që të mos marrin sasi të mëdha ilaçesh, në pritje të çmimit të ulur. Ndërsa 10% tjetër i uljes së çmimit nga ulja e marzheve të fitimit, do të reflektohet në javët në vazhdim. Sipas ministrisë së shëndetësisë, kjo do të jetë në varësi të importeve, që këtë periudhë kanë qenë të ulëta për të mos krijuar stoqe. Ndërkohë, qendra e kontrollit të barnave do të nisë emetimin e pullës së re, ku do të reflektohet çmimi pa TVSH. Fondi i listës së barnave është rreth 8.4 miliard lekë të reja dhe do të mbulohet nga Fondi i Sigurimeve Shëndetësore.

Studime të veçanta për jetën embrionale Jeta embrionale ka qenë objekt studimesh të gjata dhe të kujdesshme këto vitet e fundit. Frojdi, babai i psikanalizës, ka hedhur hipotezën se nëntë muajt e kaluar në mitrën e nënës influencojnë në mënyra të ndryshme në sjelljen e ardhshme të fëmijës. Midis zbulimeve të shumta të viteve të fundit, këto janë pa dyshim më të “pabesueshmet”: Fetuset shohin ëndrra. Sipas disa studimeve, në fakt, duke filluar që prej javës së 30-të, bëhet aktive ajo fazë e gjumit që quhet REM, në të cilën përqendrohet pjesa më e madhe e aktivitetit ëndërrues të

një personi, transmeton Telegrafi.

Se çfarë ëndërron një fëmijë para se të lindë, është ende për t’u përcaktuar, por që ëndrra i shërben Fëmijët në barkun e nënës mësojnë të njohin tingujt dhe zhurmat e ardhura nga jashtë fëmijës për të zhvilluar koren e trurit dhe për të stërvitur kujtesën është e padiskutueshme. Fëmijët në barkun e nënës mësojnë të njohin

tingujt dhe zhurmat e ardhura nga jashtë. Zbulimi i vërtetë është ai, sipas të cilit, thuhet se fëmijët edhe pas lindjes arrijnë të kujtojnë atë që kanë dëgjuar gjatë nëntë muajve (këngë, melodi, zëra...).

Zëri i nënës dhe i babait janë zërat e parë që fëmija arrin të dallojë menjëherë mbas lindjes. 50% e personalitetit të fëmijës formohet gjatë nëntë muajve të “rezidencës” në barkun e nënës, pjesërisht për shkak të trashëgimisë gjenetike, pjesërisht për shkak të eksperiencave të përjetuara gjatë periudhës së shtatzënisë. Dëshirat nuk janë

thjesht një legjendë popullore, por një mënyrë e adoptuar nga fëmija për t’i komunikuar nënës që shija e një ushqimi (e përcjellë nëpërmjet gjakut) i ka pëlqyer dhe do të dëshironte dhe një tjetër. Përtej faktit nëse këto gjëra janë të vërteta ose jo (askush, për fat të keq, nuk kujton gjë nga jeta paralindjes), përpiquni me aq sa është e mundur që të jeni të qeta, duke mësuar jo vetëm ta doni vogëlushin që mbani brenda trupit tuaj, por edhe ta respektoni, duke u përpjekur të shmangni sjellje, të cilat e dini që mund të jenë të dëmshme për të voglin.

10

E martë, 1 prill 2014

Ekonomi

Deklarata

Gjiknuri shpall një synim të rrezikshëm ndaj investitorëve të huaj. Shtetëzohet CEZ? Me këtë mënyrë sjelljeje ndaj investitorit më të madh strategjik të hyrë në Shqipëri vitet e fundit, jepet shenja më e keqe e trajtimit të kapitalit ndërkombëtar. Përveç faktit se buxheti do të paguajë gjynahet e këtij vendimi…

Ervin Kaduku

M

err një drejtim të rrezikshëm problematika midis qeverisë shqiptare dhe kompanisë gjigande çeke CEZ Group. Deri tani, subjekti nga Praga ishte ankuar deri në Arbitrazh për shpronësim të aseteve të saj nga Tirana zyrtare, por duket se Ekzekutivi Rama ka marrë një kthesë drastike për të privatizuar kompaninë, pavarësisht se qindra miliona euro do të paguhen si dëmshpërblim, e që dalin gjithnjë nga xhepat e taksapaguesve. “Unë shpresoj, shumë shpejt, CEZ-i do të kthehet në një shoqëri publike, për t’u forcuar, më vonë për t’u komercializuar dhe mbase, në perspektivën e saj, të shikojmë sesi do të privatizohet apo do të merren format më të mira të bashkëpunimit me sektorin privat, në mënyrë që sistemi i shpërndarjes të jetë një sistem efikas. Pra edhe të ofrojë shërbimin e duhur për qytetarët, por njëkohësisht të jetë edhe likuid nga ana financiare, të jetë një ndërmarrje vërtet me fitim. Por, këto janë reforma të thella dhe duan mbështetje financiare”. Ka deklaruar kështu dje ministri Energjetikës Damian Gjiknuri në analizën e punës të kompanisë CEZ, tashmë nën administrim të shtetit. Ai ka deklaruar më tej se kemi mbështetjen e institucioneve ndërkombëtare, Banka Botërore do të ofrojë një mbështetje të madhe fi-

Damian Gjiknuri

nanciare për sektorin e shpërndarjes, gjë që do të përkthehet në investime, në mënyrë që të përmirësohet matja, edhe qytetarëve të mos ju mungojnë matësit dhe shërbimi të përmirësohet. Edhe USAID-i po na jep një mbështetje që është për tu vlerësuar, nëpërmjet asistencës që po i jep TaskForcës, këtu kemi edhe një nga përfaqësuesit e USAID-it, një ekspert shumë të mirë nga Gjeorgjia. Pas këtyre fjalëve, duket qartë se qeveria Rama ka një pikësynim të caktuar: Kompania e shpërndarjes së energjisë

“Unë shpresoj, shumë shpejt, CEZ-i do të kthehet në një shoqëri publike, për t’u forcuar, më vonë për t’u komercializuar”

Shqipëria do të menaxhojë vetë fondet e BE-së

K

omisioni Evropian i lejon Shqipërisë të menaxhojë vetë fondet e Bashkimit Evropian, jo nëpërmjet delegacionit evropian, siç ka ndodhur deri tani. Dy ministrat, ajo e Integrimit, Klajda Gjosha dhe i Financave, Shkëlqim Cani, ndërsa përshëndetën vendimin e KE-së, theksuan se ky vendim tregon besimin që ka Brukseli te qeveria shqiptare. “Fillimisht kjo praktikë do të testohet nga menaxhimi i disa fondeve nga IPA 2013”, - tha Gjosha. Në një konferencë për shtyp në lidhje më vendimin e Komisionit, ajo shtoi se kjo arritje vjen pas plotësimit të një sërë detyrimesh nga ana jonë. “Ky

Shkëlqim Cani

proces është i rëndësishëm pasi bëhemi pjesë e akreditimit. Kjo gjë do të thotë besim dhe kjo gjë sjell më shumë të ardhura dhe vende

pune në Shqipëri”, deklaroi ministri Cani. Sipas ministrit të Financave, “ky vendim nga strukturat e BEsë arrihet nga një angazhim maksimal i Shqipërisë dhe në menaxhimin e kontrolleve të fondeve të IPA-s. Tani fondet nuk do menaxhohen më nga Brukseli, por nga shqiptarët”. “Zbatimi do të jetë një sfidë për strukturat e administratës dhe qeveria shqiptare shpreh mbështetjen e plotë ndaj tyre. Dua të falënderoj strukturat e BE-së për mbështetjen e gjithanshme.

Shqipëria në të ardhmen do të menaxhojë në mënyrë më të mirë fondet e BE-së”, - përfundoi ministri i Financave, Shkëlqim Cani.

elektrike, CEZ Shpërndarje do të kalojë e gjitha në pronësi të shtetit. Sipas ministrit humbjet e kësaj kompanie arrijnë deri në 200 milionë dollarë në vit, por Gjiknuri ka premtuar se po punohet për likuidimin e këtyre humbjeve. Gjiknuri shtoi se CEZ do të riprivatizohet sërish, por fillimisht do të kthehet në një kompani publike. Gjiknuri ka kërkua që të merren masa më të rrepta për debitorët e energjisë. Kush nuk paguan energjinë elektrike do të përballet me masa të rrepta. Askush që është debitor i CEZ Shpërndarje, nuk do të mund të marrë asnjë shërbim publik. ‘’Kodi Penal pasi të kalojë në Parlament, do të parashikoj dënim me burg për të gjithë abuzuesit e energjisë. Kemi raste kur biznese të tëra nganjëherë paguajnë më pak sesa një familjarë. Do të kalojmë një paketë tjetër ligjore, ku pagesën e energjisë elektrike do ta bëjmë prioritare. Nuk ka pse të ketë më shërbime publike me njerëz që nuk paguajnë energjinë elektrike. Një njëri që ka automjet nuk ka pse t’i ketë borxhe CEZ-it, një njëri që ka pasuri nuk ka pse të ketë borxhe, të ketë fatura të papaguara. Pagesën në kurriz e mban shoqëria shqiptare”, - u shpreh Damian Gjiknuri, ministër i Energjetikës dhe Industrisë. Problemi në këtë mes është që, në këtë mënyrë sjelljeje ndaj investitorit më të madh strategjik të hyrë në Shqipëri vitet e fundit, jepet shenja më e keqe e trajtimit të kapitalit ndërkombëtar. Përveç faktit se buxheti do të paguajë gjynahet e këtij

vendimi… Damian Gjiknuri, ministër i Energjetikës, pati një takim pak ditë më parë edhe me aksionerët në fushën e energjisë. Qëllimi i takimit ishte për t’u konsultuar me aksionerët për ligjin e ri për energjinë, por në fakt ky takim u bë për të komunikuar ndryshimin e çmimit të energjisë që prodhohet nga HEC-et. Ministria e Energjetikës, që ditët e para të punës së saj, ka marrë disa masa për anulimin e kontratave dhe të disa praktikave tenderimi për disa HEC-e. Që nuk ka një strategji të qartë kjo duket dhe në deAskush që është debitor i CEZ Shpërndarje, nuk do të mund të marrë asnjë shërbim publik

batet dhe propagandën gjashtë mujore që po ndërmerr qeveria, sikur në këtë sektor është ‘‘bërë korrupsion i madh, janë nënshkruar kontrata koncesionare korruptive” etj., duke e vënë këtë sektor në një presion të jashtëzakonshëm, në një performancë jo të mirë e në vështirësi të plotë në raport me lehtësimet e të huajve, ndërtuesit e bankat. Dhe nuk mjaftonte kjo, por para dy ditësh u shpall se do të ndryshohet dhe çmimi i energjisë që prodhohet nga këto HEC-e, në kundërshtim të hapur me ligjin në fuqi mbi të cilin janë nënshkruar kontratat koncesionare.

Tuneli i Kërrabës, kryhen punime mirëmbajtjeje T uneli i Kërrabës, që lidh Tiranën dhe Elbasanin, është mbyllur dje, datë 31 mars, nga ora 08:00 deri më 22:00, për shkak të punimeve që u kryen për mirëmbajtjen e tij dhe vijueshmërinë e punimeve përgjatë autostradës Tiranë - Elbasan. Të gjithë automjetet që udhëtonin nga Tirana drejt Elbasanit dhe anasjelltas janë detyruar të përdorin rrugën e vjetër, pra nga Qafë-Kërraba. Kjo është hera e dytë që ndalohet qarkullimi i mjeteve në këtë aks rrugor për shkak të punimeve. Autostrada që lidh dy nga qendrat urbane më të rëndësishme të vendit ende funksionon nga një krah i saj dhe përdoret për të dyja drejtimet e lëvizjes, prandaj dhe në

Tuneli i Kërrabës

mënyrë graduale, sipas një grafiku të paracaktuar nga Ministria e Transporteve dhe Infrastrukturës, po bëhen ndërhyrjet përkatëse për të përfunduar plotësisht këtë vepër infrastrukturore të nisur nga qeveria e shkuar. Pas punimeve për mirëmbajtjen, tuneli është hapur sërish.

11

E martë, 1 prill 2014

Ekonomi

Pasagjerë në aerportin e Rinasit

Paradoksi

Qeveria socialiste angazhohet të rregullojë trafikun ajror, që e bllokoi vetë…

Ka qenë ekzekutivi “Nano” që nënshkroi një kontratë koncesionare bllokuese me subjektin që menaxhon Rinasin, duke lënë në letër të gjitha projektet e aeroporteve të vogla, po shumë të dobishme për turizmin në vend. Haxhinasto: I nevojshëm një aeroport në Jug Ervin Kaduku

G

jatë konferencës në kuadër të fillimit të projektit të binjakëzimit “Forcimi Autoritetit te Aviacionit Civil Shqiptar” të organizuar nga Autoriteti i Aviacionit Civil Shqiptar, Konsorciumi i Drejtorisë se Përgjithshme të Aviacionit Civil Francez dhe Qendra Rajonale Rumune për Ekselence në Aviacionin Civil, ministri Haxhinasto bëri të ditur dje se zhvillimi i vendit dhe perspektiva ekonomike e tij ka nevojë edhe për infrastrukturë tjetër aeroportuale. Duke vlerësuar cilësinë e shërbimit që ofron aeroporti i Rinasit, Haxhinasto informoi se është iniciuar një proces bisedimi me përfaqësues të aeroportit Nënë Tereza për gjetjen e zgjidhjeve për perspektivën e aviacionit civil në Shqipëri, që do të thotë ndërtimin e aeroporteve të tjera në vend, por që në marrëveshjen me koncesionarin e TIA-s, kjo gjë nuk përfshihet.

Bllokimi Një pengesë të tillë, që e nënshkroi pa përgjegjshmëri qeveria “Nano”, u përpoq ta rregullonte qeveria Berisha, por, ndodhur para rrezikut të një dëmshpërblimi për prishje kontrate, gjërat mbetën siç ishin. Me pak fjalë, në rast se autoriteti që ka marrë me koncesion Rinasin, nuk dëshiron të krijohet një

3

herë më të larta janë tarifat tona aeroportuale krahasuar me Korfuzin sipas Haxhinastos.

“Me mirëkuptimin e duhur do të ecim në drejtimin e duhur me ato mundësi e mekanizma që kemi për të ushtruar tendencën e uljes me qëllim që kjo të reflektohet më pas në koston që paguan çdo pasagjer në aeroportet tona”, tha më tej ai.

tjetër objekt aeroportual në gjithë territorin e Shqipërisë, një gjë e tillë nuk mund të realizohet. Ky është thelbi i një gabimi skandaloz të bërë nga qeveria e mëparshme socialiste, që bllokoi aeroportin e Kukësit, i cili madje është i gatshëm që prej disa vitesh, por nuk mund të përdoret, siç bllokoi edhe projekte të tjera, të tilla si aeroportet e Vlorës, Gjirokastrës, Korçës apo Sarandës e Shkodrës. Të gjitha këto projekte mbeten në letër, pavarësisht kërkesave të shumta nga operatorët turistikë për të hapur mundësi të reja për udhëtime çarter etj.

Planet “Aviacioni u shërben para së gjithash qytetarëve, por edhe eksplorimit e shfrytëzimit të potencialeve zhvilli-

Haxhinasto informoi se është iniciuar një proces bisedimi me përfaqësues të aeroportit Nënë Tereza për gjetjen e zgjidhjeve për perspektivën e aviacionit civil

more që ka Shqipëria, veçanërisht turizmit dhe për këtë domosdoshmëri është ngritja e infrastrukturës së përshtatshme aeroportuale në Jug të Shqipërisë, që është zona me potencial më të madh turistik që ka vendi. Krahasuar me vendet e rajonit, Shqipëria ka numrin më të vogël të aeroporteve dhe tarifat më të larta të shërbimit ndaj qytetarëve”, - tha Haxhinasto. Për këtë, sipas tij, ndërtimi i një aeroporti të ri krijon mundësi e sinergji për të shfrytëzuar një sektor me potencial akoma të pashfrytëzuar. “Ne synojmë që shërbimet që ofrohen sot të jenë jo vetëm të sigurta e cilësore, por edhe me kosto të ulët dhe për këtë është e domosdoshme të vlerësojmë të gjithë strukturën e kostos, që nga tartifat aeoportuale që janë nga më të lartat po të shohim tabelën e nivelit të tarifave midis Korfuzit, Ohrit, Selanikut, Shkupit, Dubrovnikut, Prishtinës”, - tha Haxhinasto. Sipas tij, tarifat tona aeroportuale janë 3 herë më të larta krahasuar me Korfuzin. “Me mirëkuptimin e duhur do të ecim në drejtimin e duhur me ato mundësi e mekanizma që kemi për të ushtruar tendencën e uljes me qëllim që kjo të reflektohet më pas në koston që paguan çdo pasagjer në aeroportet tona”, tha më tej ai. Sfidat tona, vijoi ai, janë ato të sigurisë, punktualitetit pa vonesa, pa ndërprerje.

Tashmë tregu ynë i aviacionit, bëri të ditur Haxhinasto, po siguron një traditë pozitive legjitimiteti dhe standardi i shërbimit po rritet.

12

•

E martë 1 prill 2014

Sociale

Speciale

ISSH: Ja formulat për llogaritjen e pensioneve Koeficienti i reduktimit të pensionit të plotë të pleqërisë për personat që plotësojnë kushtet e parashikuara është 0.6% në muaj Në bazë të viteve të kontributeve çdo i moshuar mund të llogarisë vetë pensionin e tij. Instituti i Sigurimeve Shoqërore ka publikuar dje disa prej formulave se si llogaritet pensioni i pleqërisë i reduktuar, pensioni suplementar i pleqërisë dhe pensioni i parakohshëm për vjetërsi shërbimi. Pensioni i reduktuar është pjesë e pensionit të plotë dhe mbetet i reduktuar gjatë gjithë kohës së përfitimit.

Ky pension llogaritet duke zbritur nga pensioni i plotë shumën që del nga shumëzimi i numrit të muajve të përfitimit të pensionit, para mbushjes së moshës së përcaktuar në nenin 92, me koeficientin mujor të reduktimit. Koeficienti i reduktimit të pensionit të plotë të pleqërisë, për personat që plotësojnë kushtet e parashikuara është 0.6% në muaj.

Pensioni i reduktuar Një person është i datëlindjes 11.11.1946, ka periudhë sigurimi 35 vite. Më 11.11. 2008 i lind e drejta për të aplikuar për pension pleqërie të reduktuar, mbasi nuk është i punësuar, punëdhënës apo i vetëpunësuar.

Referuar nenit 92, të ligjit nr.

7703, datë 11.5.1993, këtij personi i takon të dalë në pension të plotë pleqërie në moshën 64 vjeç e 6 muaj. Pra personi e kërkon pensionin e reduktuar 2 vjet e 6 muaj më përpara ose 30 muaj.

Ky pension llogaritet duke zbritur nga pensioni i plotë shumën që del nga shumëzimi i numrit të muajve të përfitimit të pensionit, para mbushjes së moshës së përcaktuar në nenin 92

Nëse sipas pagave të sjella nga llogaritja e pensionit, pensioni del 14.000 lekë, i interesuari në këtë rast do të marrë si masë pensioni, shumën që rezulton mbas reduktimit.

Pra 14.000 X (30 muaj X 0.6) = 14.000 X 0.18=2 520 lekë, shuma që do zbritet si pasojë e reduktimit të pensionit të llogaritur.

Përfundimisht, mbas llogaritjeve, pensioni i pleqërisë i reduktuar kap masën 11.480 lekë në muaj.

Si të gjitha pensionet e tjera, dhe ky pension i nënshtrohet të gjitha indeksimeve apo rritjeve që bëhen me Vendime të veçanta të qeverisë.

Si mund të llogaritet pensioni suplementar i pleqërisë Llogaritja e një pensioni suplementar të pleqërisë: PSP = PMRMN x VSH x 1% PSP: Pensioni Suplementar i Pleqërisë PMRMN: Paga Mesatare Referuese Mujore Neto VSH: Vitet e Shërbimit Masa që rezulton nga kjo formulë nuk duhet të jetë më shumë se 50 për qind e pensionit të pleqërisë.

Shembull: Ushtaraku B. C. përfiton pension pleqërie sipas ligjit nr. 7703, datë 11.5.1993, i ndryshuar, me datë fillimi 10 gusht 2013 dhe masën 23 400 lekë/muaj.

Ai ka 25 vite shërbimi si ushtarak dhe pagë mesatare referuese mujore neto 42 900 lekë në muaj.

Llogaritja e pensionit suplementar të pleqërisë bëhet në këtë mënyrë: PSP = 42 900 lekë x 25 vite x 1% = 10 725 lekë/muaj

cmyk

Por, pensioni suplementar i pleqërisë nuk duhet të jetë më i lartë se 50% e pensionit të pleqërisë që ushtaraku B. C. gëzon në çastin e lindjes së të drejtës së pensionit suplementar.

Ushtaraku B. C. përfiton pension pleqërie në datën 10 gusht 2013, në masën 23 400 lekë/muaj.

Në këtë rast, pensioni suplementar i pleqërisë është më i vogël se 50% e pensionit të pleqërisë 23 400 x 50% = 11 700 lekë.

Pra, ish ushtaraku B. C. në datën 10 gusht 2013 do të përfitojë pension suplementar pleqërie në masën 10 725 lekë/ muaj.

Si llogaritet pensioni i parakohshëm për vjetërsi shërbimi Llogaritja e një pensioni të parakohshëm

për vjetërsi shërbimi: PPVSH = PMRMN x VSH x 1.5% PPVSH = Pensioni i Parakohshëm për Vjetërsi Shërbimi PMRMN = Paga Mesatare Referuese Mujore Neto VSH = Vitet e Shërbimit Por, në çdo rast, masa e pensionit të parakohshëm nuk mund të jetë më e ulët se pensioni bazë, i cili përcaktohet nga Këshilli i Ministrave, në përputhje me ligjin nr. 7703, datë 11.5.1993 “Për sigurimet shoqërore në Republikën e Shqipërisë”, të ndryshuar”.

Shembull: Ushtarakut në rezervë/lirim A. B. i lind e drejta për të përfituar pensionin e parakohshëm për vjetërsi shërbimi më datë 8 maj 2013. Ai ka 17 vite në shërbim dhe paga mesatare referuese mujore neto është 36 937 lekë në muaj.

Llogaritja e pensionit të parakohshëm për vjetërsi shërbimi bëhet në këtë mënyrë: PPVSH = 36 937 lekë x 17 x 1.5% = 9 419 lekë/muaj Por, në çdo rast, masa e pensionit të parakohshëm nuk mund të jetë më e ulët se pensioni bazë, i cili përcaktohet nga Këshilli i Ministrave, në përputhje me ligjin nr. 7703, datë 11.5.1993 “Për sigurimet shoqërore në Republikën e Shqipërisë”, të ndryshuar”.

Në rastin konkret masa e pensionit bazë më datë 8 maj 2013 ishte 11 562 lekë në muaj, pra masa e llogaritur është nën kufirin bazë, e si rrjedhojë masa e PPVSH do të jetë 11 562 lekë në muaj.

Pra, ish-ushtaraku A. B. në datën 8 maj 2013 do të përfitojë pension të parakohshëm për vjetërsi shërbimi në masën 11 562 lekë/muaj.

Logos &Art

Më vjen turp të qaj i heshtur! cmyk

14

•

E martë 1 prill 2014

Logos & Art Dy përkthyes përballë me krijimtarinë e tyre, pasi u kanë kushtuar jetën gjuhëve ruse dhe gjermane. Përkatësisht Jorgo Bllaci dhe Robert Shvarc mbeten koine të përkthimeve në shqip, njëri ndër të tjera për Eseninin e famshëm dhe tjetri për librat e Remarkut, zëdhënësin e atmosferës së dëshpëruar. Më poshtë botojmë disa nga poezitë e krijuara në vite, nga përkthyesit, ku ndihet fryma romantike dhe gjuha e rrahur nga lirizmi; si Bllaci dhe Shvarci para se të ndahen nga jeta, kanë lënë në sirtarë poezi, të botuara pas vdekjes

Më vjen turp të qaj i heshtur!

Mjafton një fjalë e çiltër, fjalë e ngrohtë, Që të më bësh prapë mik e prapë vëlla.

Jorgo Bllaci Dy hapa larg Dy hapa larg e vite për t’arritur Atje ku bujarisht fal jetën djell i ndritur Atje ku po na qajnë për së gjalli Dy hapa larg, dy hapa larg metanë Pas mureve të lagësht e të errët, po na vajton liria, që prej saj na ndanë sepse më fort e deshëm nga të tjerët!

Më vjen turp të qaj i heshtur, si një shelg përbri moçalit!

Dua të gjëmoj pareshtur Porsi lisi majë malit.

Rreth kurorës, shpesëria Le të mos me cicërojnë Që prej zgavrave të mia shkabat të të vigjëlojnë.

Degët e fuqishme dua të më tunden nëpër ere Papushuar përmbi mua borë e virgjër le të bjerë.

Sipër akujve të ftohtë do të ngjitem der te retë S’do më vijë keq në ndodhte të zhuritem nga rrufetë!

Se n’u dashtë të zhuritëm do zhuritem majë malit Po s’do qaj e s’do nemitëm i përulur, bri moçalit.

Të varri i tim vëllai E di që më ke pritur, vëlla E mbase dhe ke thënë me vete: “Po ky njeri pse s’bëhet i gjallë? Ç’ka, që thuajse në jetë, nuk vjen këtu, së paku, për t’u çmallur? *** S’i mbaj mëri për vitet e rinisë, Që një nga një po m’ikin pa gëzim As jetës plot andrralla, as dashurisë, Që u tall ashtu siç desh me fatin tim.

Askënd nuk e kujtoj për keq në botë, Në zemrën time shteg të mbyllur s’ka

Jam i sëmurë, buza po më dridhet

Këtu në gjoks diçka më shpon, si gjemb

Një lëmsh, nj’i fortë xhung në fyt më mblidhet

S’marr frymë dot, çdo pjes në trup më dhemb

Leslie” 1764

Pa puthje, në u ndame nëpër terr Pasionet u ronitën me ngadalë Dhe humbën në një mjegull plot mister

*** Sa pisk e kam, sa dhembje ndiej, sa dua Të më përpijë brenda dheu i zi!

Oh, zgjate dorën sonte edhe mbi mua, Të ngrohtën dorë, o mëma Shqipëri!

Dhe sot, që me pendim, me mall a vojtje Të shkuarën sikush në shpirt përmban Ne heshtim kryeulur e me drojtje Si vjollca, anës honit që na ndan

Jam i sëmurë, buza po më dridhet, Këtu në gjoks diçka më shpon, si gjemb, Një lëmsh, nj’i fortë xhung në fyt më mblidhet, S’marr frymë dot, çdo pjes në trup më dhemb.

*** Brengën e madhe mbyta në një gotë; Si qenkam dehur sonte s’e kuptoj!

Për gjërat më të bukura në botë Sa më pëlqen të rri e t’ëndërroj

Një çast më merr në gjirin tënd të shenjtë Të mbështes kryet e të qaj, të qaj, Ashtu siç mund të qajnë, o mëmë e shtrenjtë, Veç foshnjat dhe fajtorët e pafaj!

Dëshirë

1967

Mary Joshua Reynolds “Lady

*** Ti këdo mbi dhe do ta çuditje, Mike moj, që s’vure mend një herë Kur më sheh me vajza në shëtitje, Pse sërishmi bëhesh pikë e vrerë?

Foshnjë ishe, foshnjë, mike mbete, Ndonëse për dikë tani je grua Ç’dreqin ke, ç’tu shkrep pas kaqë vjetësh, Qe xheloze behesh prap per mua ?

Unë kurrë ty s’ta kam rrëfyer Brengën, që në shpirt mezi përmbaj Dashuria, dashuri e fyer, Gur më bën e nuk më lë të qaj Ja kështu, moj mike, qenka jeta Ndodh që nganjëherë, për çudi, Lodhet prej mësimeve të veta Edhe bëhet foshnjë porsi ti.

Ne s’e qeshim tekanjozen jetë, Po kur ne gabojmë, ajo harron Ndonse marrëzira bën dhe vetë, Rëndë ne na tall e na ndëshkon.

Mike, që më bërë të trishtuar Të të qesh, as që më shkon ndërmend Eshtë i gjerë shpirti i përvëluar Ka një vend dhe për gabimin tënd!

*** Ne fshehtazi shkëmbejmë shpesh vështrime Po sot një hon i thellë po na ndan; Në fund të tij, si foshnjëzë jetime Me dhembje dashuria jonë qan Pa ditur se përse, pa lot, pa fjalë

1964

1961

Sa më pëlqen gazmor t’i bie lirës Po ku të lë mendimi të dëfresh?

Demon, demon i madh i hapësirës Akoma ti kërkon të më gënjesh?

Ti po ma nxin me brenga djalërinë Ti po m’i shqyen brinjët, po më ç’mend,Ose më kthe sërishmi qetësinë Ose më sill këtu tërbimin tënd!

Se do t’i qepem qiellit kësaj nate Për flokësh ta kap hënën e më të Të sillem hapësirës së pamatë E të mos zbres mbi tokë kurrë më!

Plaku i urës Qëmoti, thonë, te një urë e gurtë Tre vetë deshën t’iknin nga kjo botë Por ua kuptoka mendjen një i urtë: “Ç’e keqe ju ka gjetur?” – vjen u thotë Ia kthen m’i riu: “Miken që më deshi, Një tjetri sot ia shpien me dasmorë…”

“Ja ti shpëtove, - foli plaku e qeshi, por kur të marrë vesh ajo e gjorë Ç’ia gjeti mikun, pika mund t’i bjerë Nuk t’ardhka pakëz keq?” Ky mbeti shtangur Dhe në mendime ra një copëz herë, Pastaj u ngrit e shkoi nga kish ardhur I vjen të dytit radha: “Mos më pyet!

Lirinë humba e kot që rroj në botë!” – Rënkon së thelli, ky pa ngritur kryet.

“Po nuk ke humbur jetën! – plaku i thotë – Dhe kur ke jetën, ke një lumë gjaku, Paguaje me çmim të tij lirinë!”

U bind dhe ky nga fjalët që tha plaku La urën pas e humbi në luginë I treti fillikat mbi urë mbeti

1957

•

E martë 1 prill 2014

15

Logos & Art Nga pamja e vrarë, dukej më i mjeri “Po ty, - i flet i urti, - ç’hall të gjeti?”

Ai mezi përgjigjet: “Humba nderin…”

Dhe seç kërkon të shtojë nëpër dhëmbë Po nuk e lënë drithmat edhe lotët Ahere plaku merr një gur të rëndë Ia var në qafë e “Mos e zgjat!” – i thotë “Mos është i ftohtë uji…” – mërmëriti tek dridhej tjetri, por nga buza shkau!

Dhe s’tha njeri për të: “I ndrittë shpirti!”

As lumi që e mori nuk e qau

nis njomet, porsi qielli i kësaj nate nga breng’e fshehtë e zemërës sate…

18 gusht 1957 S’e di…

1989

Natës Kushtuar P. J. Kaq e shtrenjtë kurrë s’më je dukur, Ti vërtet nuk paske shembëllim!

Ah, moj Neta, sytë e tu të bukur Çmendurisht i deshte miku im!

Nëse këtë çast i ngrysur me ta Duke të vështruar ty kështu Ti mos m’u çudit aspak, moj Neta Më kujtuan mikun sytë e tu

Nga larg më vjen, nga larg, ky zëri yt i valë, dhe më ndez në gji një afsh edhe një mall, e s’di se ku më dhemb, e s’di se çfarë kam, madje as nuk e di në jam apo nuk jam!

Ti flet e flet e flet dhe çfarë flet e di, por unë vetëm flas, sepse përtej je Ti. Dhe sot po të më thonë: Pa shkundu, mor i mjerë! – u them, që mund të flas kështu një jet’ të tërë!

Nga larg dëgjoj, nga larg, ah! Zërin tënd të butë, më vjen sikur dhe sytë më ndizen në të tutë.

Dhe s’di se ku më dhemb dhe s’di se çfarë kam, madje as nuk e di në jam apo nuk jam!

11.3.1960 E ç’mund të kem…?

Sa dëshirë do të kisha sonte T’ju vështroja bashkë që të dy: Vetëm ta dëgjojë të këndonte Vargjet që me zjarr t’i thuri ty!

E ç’mund të kem në këtë orë të vonë, kur troket nata me gishtërinj të gjatë mbi xham të ftohtë të qivurit-dhomë – e ç’mund të kem përveç mallit të pamatë!

Ndoshta sot, që vite pas la jeta, Miku prap në shpirt të mban diku…

Ish e bukur dhembja e tij, moj Neta, Aq sa ç’jane edhe dy sytë e tu

E ç’mund të kem, kur s’mbushem dot më frymë, dhe dua ajër, qiell e hapësirë aromë lulesh në një livadh me brymë edhe Vegimin tënd të ëmbël e të dlirë!

Poezi nga Robert Shvarc Epitaf gjithnjë i desha lotët, por vetëm të miat: të tjerëve ua kam tharë…

Dhe kështu rrodhën motet Kanga e harrueme T’kundrova n’mbramje, n’rrugën e errsueme, ndër andrra tretun, tue ecë fill i vetun, e s’di sepse pak çaste shtang i mbetun përgjova jonet e nji kang’s s’harrueme…

Shum’ dit s’të pashë, shum’ net dojshe me shue fytyrën tande n’zemrën krejt drobitë, por ah! Kah t’shof, e dashtun, prap tue shndritë kuptoj me dhimbë sa fort isha gabue!

Je prap ajo që ishe, oh! Ndër motet, e ambël porsi gazi i fminisë, je prap ajo që kangën e dashnisë pa mshirë ma mbyte n’brenga edhe lotë – e s’di sepse, i mjeri, tue t’kundure për kangën e harrueme prap due me kndue…

Bjen shi (Sonet)

E puthuna e jetës I. Po flejshe i drobitun kso jete, o miqt e mij n’nji vorr të thellë ku nata e pafund e nji trishtimi kish ra mbi shpirtin tem, tue m’humbë çdo dashtuni e tue m’mblue, ah! çdo shkëndi me tis mallkimi.

më vjen sikur dhe sytë më ndizen në të tutë Dhe s’di se ku më dhemb dhe s’di se çfarë kam madje as nuk e di në jam apo nuk jam!

III. Por erdhët ju, të shtrejtët shokë të mij, me zemra t’pastra e hove dashunie, mbetje rebele e asaj rinie që u ngrit e u flijue për miqësi!

E prap më msuet ju kangën e gëzimit, më msuet andrrimet me i jetue edhe çdo gja të bukur me dashnue o miq të mi, ju lule t’ktij trishtimit!

Sa dëshirë do të kisha sonte T’ju vështroja bashkë që të dy:

Vetëm ta dëgjojë të këndonte Vargjet që me zjarr t’i thuri ty!

Kërkoj në qiell, yjet që nuk ndrijnë, shpresën kërkoj, shkëlqim’n e saj të zbetë: ëndron qetsi një shpirt që s’është i qetë – bjen shi, bjen shi… e piklat k’te s’e dijnë…

Jo! Çudi! – Kah t’shoh kështu me sytë e lodhun që s’dijnë me qeshë gjithmonë e me shkrepti, kuptoj se tash nuk jemi ma të rij e që diçka e trishtë paska ndodhun … Çudi! Pse kah mundohem mos me e besue E kah po due me rrejtë si ty dhe vedin, më thotë nji za: “Ah, kqyre k’te të shkretin që s’din ende s’e s’kthen çka asht varrue …”

Por jo! Ndër sytë e tu unë s’due me pa Trishtim e mllef. E s’due t’ngërdheshet jeta!

Për ne ç’ka ngjau nji herë – prap ka me ngja, e prap shkreptima sytë kanë me na lëshue e prap pranverat kanë me ardhë të qeta, sa t’kena shpirt që din me dashunue! …

Kavajë 6.12.1959 Ah, më falni, ëndërrime!

Nuk e dua gjithnjë jetën, nuk e dua as rehatin, por të them, ç’ësht’ e vërteta, nuk e dua as mëkatin!

Shum’ e dua dashurinë, por s’më dashka dashuria!

Qënka zor, që të jetosh me thërrime dhe shkëndija!

12.3.1960

Puthmë

…Por andrrat mbetshin andrra e n’vorrin tem të thellë ushtima e britmës seme më digjte në krahnuer, çdo gja që kam dashnue, çdo gja që n’mend kam sjellë plagë m’asht përgjithmonë, dërrmue nga grusht mizuer…

II. E njerzit që m’shikojshin në vorr ku kisha ra Kryet tundshin dhe shkojshin tue thanë: Ky s’çohet ma! i ri ndër vjet’t e ti

21 janar 1956

Pra, ç’të bëj? – Mos do të rri duke dashur gjithnjë kot? – Ah, më falni, ëndërrime, kështu më s’po ia dal dot!

Po flejshe i brengosun, i mjeri, tue andrrue, kur agu do të shkrepte mbi majat e kaltrueme, kur dielli i nji jete që tash m’kishte perëndue do m’dhelte prap, tue m’falun çaste t’lume.

Bjen shi përjashta …ngadalë e ngadalë si pikat gjak në fund të zemrës sime.

Trokasin shurdhërisht e pa tingllime mbi xham të ftohët pikla, orë me radhë.

Puthmë vashë e mrekullishme, puthmë fort me afsh të ri; ata sytë e perëndishme po me djegin thellë në gji …

Oh, shtrëngoi buz’t e tua mbi të miat ethetretur, në më do aq sa të dua puthmë e puthmë sa pa vdekur.

Të vdes nga buztrandafili ç’lumturi e lumtëruar! …

Të mbaroj si vdes bilbili rrëzë lules përvëluar.

Autoportret Jetoj me fajde dhe bëj bamirësira.

Në gji mbaj një gjarpër, që vazhdimisht më kafshon – dhe unë qesh…

Qesh vetëm me dhëmbë, kurrë me sy; Në sytë e mi mbretëron errësira.

Epitaf mbi varrin tim Nga dashuritë e tij të mëdha, nga dashuritë e tij të zjarrta vetëm njërën s’e harxhoi kot: atë për gjuhën shqipe.

Sytë e tu si qielli janë të kaltërt, të kaltërt unë i dua e plot shkëlqim: ti nuk e di e dashur, sa trishtim ndiej unë kur ai vështrimi yt i pastërt

Nga larg dëgjoj, nga larg, ah! Zërin tënd të butë

IV. Në heshtje t’natës buzët më digjen e lot i valë ndër sytë e mi tregon nji mall të pafajni … e dashtun ti pse nuk po vjen?! …

Joshua Reynolds “Garrick between tragedy and comedy” 1761

1990

16

•

E martë 1 prill 2014

Logos & Art

Shtetet shkatërrohen nga djelmoshat!

20. Te spartanët, ata që mbajnë ofiqin më të rëndësishëm, janë quajtur “pleq”, siç janë dhe në të vërtetë. Dhe nëse doni të lexoni apo të dëgjoni historinë e popujve të huaj, do të vini re se shtetet më të fuqishme janë shkatërruar nga djelmoshat, ndërsa janë ngritur në këmbë nga të moshuarit.

Si keni mundur ta shkatërroni kaq shpejt shtetin tuaj, që ishte shumë i fuqishëm?

Kështu pyesin te komedia e poetit Nevi, “Loja”. Aty, jepen përgjigje të ndryshme, dhe pikë së pari: Kanë dalë shumë gojëtare të rinj, djem pa mend në kokë.

Siç duket, kuturisja i përket moshës së lulëzuar, ndërsa urtësia, moshës së pleqërisë.

VII. 21. Por, thuhet se pakësohet kujtesa! E besoj këtë, nëse nuk e ushtron apo nëse je i vonuar nga natyra! Themistokliu mbante mend emrat e të gjithë bashkëqytetarëve të tij; pra, a mund të mendoni se ai, kur u shty ndër vite, ndoshta përshëndeste Lisimakun ndërsa bëhej fjalë për Aristidhin? Unë, nga ana ime, jo vetëm që i njoh me emër ata që janë gjallë, por edhe etërit e tyre dhe stërgjyshërit, dhe duke lexuar epitafet nuk kam frikë, siç thuhet, se mos humbas kujtesën; përkundrazi pikërisht duke lexuar këto mbishkrime varrezash, kthehem te kujtimi i të vdekurve. Në të vërtetë, nuk kam dëgjuar të thuhet se ndonjë plak ka harruar vendin ku ka varrosur një thesar. Gjithçka që është në zemrën e tyre, ata e kujtojnë, dhe mirë madje: daljet nëpër gjyqe, huamarrësit, huadhënësit.

22. Ç’të thuash për juristët, për priftërinjtë, për augurët dhe për filozofët?

Sa gjëra mbajnë mend ata në pleqëri? Pleqtë e ruajnë të paprekur inteligjencën, me kusht që të mbetet e fortë kërshëria dhe veprimtaria, dhe kjo jo vetëm te njerëzit e shquar e të famshëm, por edhe te kush ka patur një jetë të qetë e të mënjanuar.

Sofokliu shkroi tragjedi deri në moshë të thyer: ndaj, meqë dukej si shpërfillte kërkesat e familjes për shkak të detyrimeve letrare, të bijtë e hodhën në gjyq; sipas zakonit tonë, etërit që administrojnë keq pasuritë e tyre, zakonisht përjashtohet nga ato, ashtu edhe ai, sikur të ishte ndonjë i paaftë, duhej të përjashtohet nga gjykatësit prej drejtimit të familjes.

Kështu, tregohet se poeti i vjetër u recitoi gjykatësve tragjedinë që po punonte dhe që e kishte përfunduar prej pak kohe, Edipi në Kolonë, dhe i pyeti nëse ajo vepër ishte shkruar nga ndonjë torollak. Pasi recitoi pjesën, poeti u çlirua nga akuzat.

23. Ndoshta atë, ndoshta Homerin, ndoshta Hesiodin, Simonidin dhe Stesikorin, ndoshta Izokratin dhe Gorxhian, që i përmenda pak më parë, ndoshta parimet e filozofëve, Pitagorën, Demokritin dhe Platonin e Ksenokratin e pastaj Zenonin dhe Kleanthin apo ai qe keni pare në Romë, Diogjen Stoikun, i detyroi pleqëria të përhumbnin në studimet

e tyre? Apo në të kundërt, tek ata, ishte e barabartë veprimtaria dhe studimi?

24. Dhe pastaj, për të lënë mënjanë këto prirje hyjnore, mund të numëroj fshatarët romakë të fushës sabine, fqinjët dhe miqtë e mi, pa të cilët, nëpër fusha nuk do të bëhej asnjë punë e rëndësishme; nuk do të mbillej, nuk do të korrej, nuk do të mblidheshin frytet e tokës. Edhe pse për ata kjo është më pak e habitshme: asnjë nuk është aq plak sa të mos besojë se mund të jetojë edhe një vit tjetër; por ata i kushtohen edhe punëve të tjera, që e dinë mirë se nuk u përkasin Ai mbjell pemë, që do të jenë të dobishme për një brez tjetër.

Siç thotë Stacio te vepra Sinefebi.

Ndërsa qytetari, sado plak, nuk ngurron t’i përgjigjet atij që e pyet se për kë po mbjell: “Për hyjtë e pavdekshëm, që nuk kanë dashur vetëm që unë të marr gjithçka nga paraardhësit e mi, por edhe që t’ua përcjell pasardhësve”.

VII. Thotë mirë Çeçili (Stacio) kur flet për plakun që shqetësohet për brezin e ardhshëm: Për Poluksin, pleqëri, nëse asnjë andrallë tjetër Nuk do të mbartje me vete kur të vijë, vetëm Kjo do të mjaftonte: Kush jeton gjatë, sheh shumë gjëra që nuk ia ka ënda.

Por ndoshta sheh dhe shumë gjëra që dëshiron! Veç të tjerash, edhe rinia has shpesh disa gjëra që nuk i dëshiron. Çeçili e thotë diku tjetër, edhe më fort: Sigurisht, në pleqëri, gjëja më mjerane është: Të kesh përshtypjen se në atë moshë je bërë i Urryer për të tjerët.

26. I mirëpritur, më mirë sesa i urryer! Ashtu sikurse pleqtë e ditur që kënaqen me të rinjtë e pajisur me mendje të mbarë, dhe pleqëria e tyre bëhet më e lehtë kur përfillen dhe mirëpriten nga të rinjtë, ashtu edhe të rinjtë shijojnë mësimet e pleqve, që i drejtojnë te praktika e virtytit .

Dhe unë e kuptoj se nuk jam më pak i dëshiruar për ju, se sa ju jeni për mua.

Shikoni se si pleqëria, jo vetëm që nuk është e mekur dhe e plogët, por është edhe punëdashëse dhe gjithnjë në veprim, në lëvizje, ashtu sikurse ka qenë përkushtimi i secilit në moshën e shkuar. Çfarë mund të themi për të moshuarit që janë në gjendje të mësojnë gjëra të reja?

Kështu, shohim Solonin që krenohej për vargjet e tij dhe thoshte çdo ditë, ndërsa plakej, mësonte diçka të re; të njëjtën gjë kam bërë edhe unë, që e kam njohur letërsinë greke në moshë të thyer; dhe jam zhytur tek ajo me kaq lakmi, sikur të synoja të shuaja një etje të gjatë, ndaj sot e zotëroj kaq mirë, siç e shihni tek e përdor në citimet e mia. Pasi dëgjova atë çka bëri Sokrati me qeste, do të kisha dashur ta bëja dhe unë, sepse të lashtët e studionin qesten, por pastaj iu kushtova tërësisht letërsisë.

Marrë nga “Arti i pleqërisë”

Joshua Reynolds “The Ladies Waldegrave”, 1770-1780

Kolegj femrash parë prej jashtë Virginia Woolf

H

ëna pendëbardhë nuk e la kurrë qiellin në errësirë; gjithë natën gështenjat e lulëzuara dukeshin të bardha në jeshile dhe majdanozi i egër dukej i zbehtë në livadhe. Era e fushave të Kembrixhit nuk arrinte dot deri në Tartari apo Arabi, por përfundonte ëndërrueshëm në mes të reve gri-blu mbi çatitë e Njunhamit. Atje, në kopsht, kur i duhej hapësirë për t’u endur, mund ta gjente mes pemëve; dhe meqenëse asgjë përveç fytyrave të grave nuk do të ndeshte me të, ajo mund ta zbulonte fytyrën ashtu, të zbrazët, pa tipare dhe të kallte shikimin ndër dhoma ku në atë orë, – të zbrazëta, pa tipare, qepallat e bardha mbi sytë, duart pa unaza shtriheshin ndër shtroje, ku flinin gra të panumërta. Por një dritë ende digjte aty-këtu.

Një dritë të dyfishtë mund të dalloje në dhomën e Anxhelës, të shihje sa e shkëlqyeshme ishte vetë Anxhela dhe sa i ndritshëm kthehej pasqyrimi i saj nga pasqyra e rrumbullakët. Tërësia e saj ishte përsosmërisht e përvijuar – ndoshta shpirti. Sepse pasqyra tregonte një imazh të palëvizshëm – të bardhë e të artë, pantofla të allta, flokë të çelur me gurë blu në ta dhe kurrfarë pllaquritjeje apo hijeje që mund të thyente puthjen e patrazuar të Anxhelës dhe pasqyrimin e saj, mu sikur të ishte e lumtur që (kjo pasqyrë) ishte Anxhela. Gjithsesi, çasti ishte i lumtur që figura e ndritshme varej në zemër të natës, faltorja thellohej në errësirën nokturne. E megjithatë, e çuditshme është kjo provë e dukshme e drejtësisë së gjërave; ky zambak që pluskon mrekullishëm mbi gjolin e Kohës, i patrembur, sikur kjo të ishte e mjaftueshme – ky pasqyrim. Ç’meditim ka tradhtuar ajo me një rrotullim dhe pasqyra nuk kishte më ç’të mbante, apo vetëm shtratin prej tunxhi dhe ajo, që vraponte sa andej-këndej, duke përkëdhelur, duke u sulur vrik, u bë si një grua në shtëpi, dhe ndryshoi sërish, duke mbledhur buzët mbi një libër të zi dhe duke shenjuar me gishtin tregues atë që padyshim nuk mund të ishte një arritje e palëkundshme e shkencës së ekonomisë. Vetëm Anxhela Uilliams kishte ardhur në Njunham me qëllim që të nxirrte jetesën, dhe nuk mund t’i harronte as në çastet e adhurimit pasionant çeqet e të atit në Suansi; nënën e vet që lante pjata në kuzhinë; veladonët bojë trëndafili të nderë në tel; shenjat që edhe zambaku madje nuk pluskon më i patrazuar mbi gjol, por ka një emër mbi pusullë si të tjerët.

A. Uilliams – mund të lexojë ndokush në dritën e hënës; dhe ndanë tij ndonjë Meri ose Eleonorë, Mildred,

Sara, Fibi mbi pusulla katrore në dyert e tyre. Të gjithë emra, hiç më shumë se emra. Drita e bardhë e freskët i thau dhe i ngriu ato aq sa dukej se i vetmi qëllim i gjithë këtyre emrave ishte te ngriheshin heroikisht në mënyrë që të thirreshin në ndihmë për të shuar ndonjë zjarr, për të shtypur ndonjë kryengritje apo për të kaluar ndonjë provim. E tillë është fuqia e emrave shkruar mbi pusulla, mbërthyer me kunja mbi derë. Po i tillë është edhe përngjasimi, i tullave, korridoreve, dhe dyerve të dhomave të gjumit me baxhon ose manastirin, vende izolimi dhe disipline, ku tasi me qumësht është i freskët dhe i pastër dhe ku teshat lahen për mrekulli.

Bash në atë çast një e qeshur e butë u dëgjua pas një dere. U dëgjua gongu i një ore tingullngrirë – një, dy. Tani, sikur ora të lëshonte urdhra, ato të gjitha do të nënvleftësoheshin. Zjarri, revolta, provimi, të gjithë u mbuluan si me borë nga e qeshura, apo u çrrënjosën butësisht, tingulli dukej sikur po pluskonte në sipërfaqe nga thellësitë dhe valëviste butësisht tej orën, rregullat, disiplinën. Shtrati ishte mbuluar me letra. Selli ishte në dysheme. Helena në karrige. Berta e urtë fërkonte duart ndanë oxhakut. A. Uilliams hyri duke gogësirë.

‘Se është krejtësisht dhe pashmangshmërisht e neveritshme,’ tha Helena.

‘E neveritshme,’ përsëriti pas saj Berta. Pastaj gogësiu.

‘Ne nuk jemi eunukë.’

‘E pashë të përvidhej në portën e pasme me atë kapelën e vjetër në kokë. Ato s’duan që ne ta marrim vesh.’

‘Ato?’ tha Anxhela. ‘Ajo.’ Pastaj qeshën.

Letrat u shpërndanë, duke u hedhur me fytyrat e kuqe dhe të verdha në tavolinë, dhe duart bubërronin mes letrave. Berta e urtë, me kokën përkulur kundruall karriges, psherëtiu thellë. Sepse ajo më mirë do të kishte zgjedhur gjumin, por meqenëse nata është një kullotë e lirë, një fushë e pakufishme, meqenëse nata është pasuri e patrazuar, duhet patjetër të futesh thellë në errësirën e saj. Duhet ta varësh si stoli. Nata ndahej fshehtazi, dita kullotej nga e gjithë tufa. Të verbërit ishin zgjuar. Mjegulla endej në kopsht. Ulur në dysheme ndanë dritares (ndërsa të tjerat luanin letra), trupi, mendja, të dy bashkë, dukeshin si të hedhur në ajër, për t’u zvarritur përmes shkurreve. Ah, por ajo dëshironte të shtriqej në shtrat e të flinte! Ajo besonte se askush s’mund ta kuptonte dëshirën e saj për gjumë; ajo besonte modestisht – gjumërisht – me lëvizje pohuese dhe miratime të papritura, që njerëzit e tjerë e kishin syrin bakërr. Kur qeshën të gjitha bashkë, një zog cicëriu në

•

E martë 1 prill 2014

17

Logos & Art

Dervishi i rënë Aleksandros Papadiamantis

gjumë jashtë në kopsht, mu sikur e qeshura…

Po, mu sikur e qeshura (sepse tani ajo po kotej) të kishte pluskuar jashtë më së shumti si mjegull dhe të ishte ngjitur me copëra të buta elastike pas bimëve dhe shkurreve, ndaj dhe kopshti ishte i avullt e i mjegullt. Dhe më pas, fshirë tej nga era, shkurret do të përkuleshin dhe avulli i bardhë do të fluturonte sipër kësaj bote.

Nga të gjitha dhomat ku flinin femrat, dilte ky avull, që ngjitej pas kaçubave si mjegull dhe pastaj frynte lirshëm jashtë në ajër të hapur. Flinin të moshuarat, të cilat pas zgjimit të menjëhershëm do të rrëmbenin thuprën e fildishtë në zyrë.

Tani të qeta e të pangjyra, duke pushuar thellë, ato prehen të rrethuara, prehen të përkrahura nga trupat rinorë të mbështetur apo mbledhur në dritare; duke hedhur tej në kopsht këtë të qeshur pluskuese, këtë të qeshur të papërgjegjshme: këtë të qeshur mendjeje dhe trupi që pluskon larg rregullave, orëve, disiplinës: jashtëzakonisht pjellore, e prapë të paformë ende, kaotike, duke zvarritur shmangur e grumbulluar copëra avulli në shkurrishtat e trëndafilave.

“Ah”, frymëmori Anxhela, në këmbë ndanë dritares më fustan nate. Ndihej dhimbje në zërin e saj. Nxori kokën jashtë. Mjegulla ishte ndarë në mes mu sikur zëri i saj ta kishte ndarë. Në kohën kur të tjerat luanin, ajo kishte biseduar me Elis Ejvërin, për Kështjellën Bamborou; për ngjyrën e rërës mbrëmjeve; mbi të cilën Elisa kishte thënë se o të ulej të shkruante dhe kishte caktuar ditën, në gusht, dhe pasi u përkul, e puthi, ose të paktën i preku kokën me dorë, dhe Anxhela, pa qenë në gjendje të rrinte ulur palëvizur, sikur dikush të zotëronte ndonjë det gjithë tallaz në zemrën e saj, endej poshtë e lart nëpër dhomë (dëshmitare e një skene të tillë) duke tundur krahët fort për t’u lehtësuar nga ky ngazëllim, kjo tronditje nga përkulja e pabesueshme e pemës mrekullibërëse me frutin e artë në majë – a nuk ia kishte hedhur në duar? Ajo e mbante të përndezur në gjinj, diçka që nuk duhej prekur, menduar, apo folur rreth saj, por duhej lënë të shkëlqente atje. Dhe pastaj, duke vënë ngadalë aty çorapet, aty pantoflat, duke palosur zhuponin me kujdes, Anxhela, ose përndryshe e thirrur Uilliams, kuptoi – si mund ta shprehte? – se pas përzierjes së errët të viteve të pafund, ja ku shihej dhe drita në fund të tunelit; jetë; bota. Poshtë saj gjendej – e gjitha e mirë; e gjitha e adhurueshme. Siç ishte dhe zbulimi i saj.

Vërtet, si mund ta ndjeje habinë nëse, ashtu e shtrirë në shtrat, ajo s’mund t’i mbyllte sytë? – diçka ia mbante të pambyllur në mënyrë të parezistueshme – nëse në errësirën e përciptë karrigia dhe komoja me sirtarë dukeshin hijerënda, dhe pasqyra dukej e çmuar me aludimin e përhimtë të ditës? Me gishtin e madh në gojë si fëmijë (kishte mbushur nëntëmbëdhjetë vjeç nëntorin e shkuar), ajo rrinte shtrirë në këtë botë të mbarë, në këtë botë të re, në këtë botë në fund të tunelit, gjerkur dëshira për ta parë ose për t’i paraprirë e yshti të ngrihej, të hidhte tej shtrojet, të drejtohej në dritare dhe ç’prej aty, me vështrimin jashtë mbi kopsht, ku prehej mjegulla, me të gjitha dritaret hapur, diçka e kaltër përshkënditëse që mërmërinte tej në largësi, bota sigurisht, dhe mëngjesi që po avitej, ‘Oh,’ rënkoi ajo, si t’i therte diçka.

Përktheu: Elvana Zaimi Nga vëllimi me tregime “Njolla në mur”, botimet “Skanderbeg Books”

Dy, tri, pesë, dhjetë pika.

Njëlloj si hapi i detarit që bën rojë zgjuar mbi kuvertë. Anija lundron mes detërash të errëta dhe ai sheh qiellin që vallëzon egërsisht dhe, i mbështjellë me kapotë, çan pa u tërhequr errësirën me përshkëndijimin xixëllues të cigares së tij.

Shpesët ende s’kishin kënduar për orën e tretë. Ndoshta ishin tromaksur prej zërit të thellë e të përvajshëm të salepçiut, i cili kishte filluar që prej kësaj nate pis të errët vjeshte që të këlthiste. Qe klithmë si ajo e ndonjë shpendi të panjohur, i cili ka humbur rrugën dhe qe lëshuar mbi këtë qytet duke kërkuar për ndonjë pre.

– I nxehtë! Vlon!…

Vlonte, vlonte nata thellë. I ngrohtë salepi, por më i ngrohtë shtrati. Vetëm zëri i salepçiut i tromakste shpesët.

Kishte rënë një shi i imët, pastaj kishte pushuar. Që nga ulluku binin rrallë e ngadalë pika uji.

– Eh, që e marrtë…

Zëri që doli nga goja e salepçiut çau ajrin.

Krrak, u dëgjua dritarja e një dhome të ulët që shihte nga rruga. U përkul një njeri i mbështjellë me shall. Ai zgjati një kupë të madhe në drejtim të salepçiut, por ky vonoi të vinte.

Njeriu u përkul të shihte.

Një shtatlartë me çallmë të bardhë, kapotë të zezë dhe pelerinë të lyer, kishte qëndruar para salepçiut.

– E marrtë e mira këtë botë.

– Bu dynja çarkë felek.

– Ashk ollshun…, – pëshpëriti salepçiu.

Ai nuk e pati dalluar njeriun, por veshjen. Cilido tjetër do ta kishte pas marrë për fantazmë. Por ai nuk u dha. Qe po prej atyre anëve.

Kishte kohë që ishte shfaqur. Kur? Para disa ditësh, para disa javësh. Nga kishte ardhur? Nga Rumelia, nga Lindja, nga Kostandinopoja? Si? Me ç’rast? Kush qe?

Qe dervish? Qe bektashi, hoxhë, imam? Qe kadi, njeri me shkollë? Shtatlartë, zeshkan, i hijshëm, i ëmbël, i egër.

Me çallmë, me xhubletë, me dolloma.

Qe njeri i favorizuar, apo i privuar?

Ishte duke u ngritur apo kishte rënë? Qe syrgjynosur? Bu dynja çarkë felek. Kjo botë është zar që rrotullohet.

Atë mbrëmje e pati ftuar një grup.

Shtatë a tetë shokë të pandarë. E donin jetën dhe rininë. Njëri prej tyre çdo mbrëmje vinte çorbë e të tjerët hanin.

Punonte në lotari dhe fitonte dhjetëpesëmbëdhjetë dhrahmi në ditë. Ç’t’i bënte? I jepte për çorbën që hanin të gjithë. Qenë lotofagë dhe pikë mbaroi.

U pëlqenin këngët, sazet. Dervishi nuk pinte verë, pinte uzo. Dervishër qenë edhe ata. I thanë të këndonte. Këndoi. I thanë t’i binte nait. I ra.

Nuk u pëlqeu. Oh, ajo nuk qe aman.

Nuk qe si ajo që kishin dëgjuar ata. Por dervishi u këndonte po atë aman.

Erdhi sërish në kafene. Tek ajo përballë Tezeut*. Ngjitur me të qe taverna. !ë të dyja përballë me stacionin e vjetër A. P..

Matanë kafenesë gërmonin të hapnin një tunel. Qe vjeshtë.

Dervishi ulej dhe pinte uzo prej cilitdo që e qeraste. Me çallmë, me mjekrën kaçurrele, me çibukun. I një moshe mbi 50 vjeç.

Aty e gdhinte për net të tëra. Pa strehë, pa

vatër, tutjetëhutës. Kafeneja e vogël kishte leje që të qëndronte hapur gjithë natën.

Vinin nga kumaret, teatrot, shitoret.

Vinin nga tregu i fruta-perimeve. Gjerbnin rum e sherbelë.

Tek-tuk dervishi i binte nait. I plotfuqishmi i lagjes argëtohej. I pëlqente muzika.

Njeri i mirë. Kohë më parë, atëherë kur sapo pati ardhur, qe tërë zell.

Me të parë ndonjë sherr, vraponte menjëherë që t’i ndante. Një koleg i tij e kishte këshilluar: “Kur të vësh re ndonjë sherr, vrapo një rruge tjetër, vonohu, deri sa të bjerë furia dhe atëherë shko dhe duku”.

I dhanë edhe një këshillë tjetër: “Në një sherr gjithmonë të vësh re se cili është më i fortë dhe prej tij ruhu. Bërtiti më të dobëtit, hiqi edhe ndonjë dackë, dhe pastaj vëre rendin. Kështu do t’ia hedhësh pa u lagur”.

Edhe një tjetër: “Çdo epror i ri që caktohet në detyrë, ditën e parë është gjithë ashpërsi. E bën këtë që t’u marrë të tjerëve erzin. Ditën e dytë hyn në ujë dhe të tretën ngre duart lart. Ti shkoji pas shefit e bëja qejfin këto tri ditë”.

Këshilla të çmuara.

Ato ditë qe emëruar një polic i ri.

Për të treguar zellin e tij ai urdhëroi që ta mbyllnin kafenenë që atë natë.

Nesër apo pasnesër do të lejonte që përsëri të hapej. Por ajo natë pati qenë fatale.

I plotfuqishmi i mirkë kujtoi këshillat e kolegut të tij. E pa të nevojshme që ta detyronte kafexhiun që ta mbyllte shitoren.

Nuk e la më aty as ndihmësin e tij, nga frika se mos ia hapte derën ndonjërit që vinte e trokiste. Nuk e lejoi as dervishin e pastrehë e bredharak që të rrinte, me pretekstin se mos i binte nait e pastaj mblidhej gjindja e i linte fqinjët pa gjumë. Dervishi me çallmën, me xhyben e me dollomanë e vet, mori çibukun, nain dhe iku.

Ku të shkonte se?

Hodhi disa çape më kot rreth e përqark kafenesë.

Më tutje qe tuneli. Ende vazhdonte të gërmohej.

Bënte ftohtë. Ora shënonte një pas mesnate.

Polici i shërbimit sillet përqark kioskave e shitoreve me çati zingate.

Dervishi bredharak shkoi dhe qëndroi në fund të tunelit. Shpresonte që të gjente atje një vend sado pak të ngrohtë.

U ul dhe u mbështet.

Zuri të mendonte për jetën e trazuar të njeriut. Ashk ollshun çivirinek. Lum ai që di ta shkojë në qejf këtë botë.

Kaloi një orë. Polici, i cili patrullonte andej rrotull, filloi të vriste mendjen se ç’qe bërë dervishi që e kishte parë të zbriste në galeri.

Ku të ishte?

Kësaj pyetjeje të pazëshme iu përgjigj një zë i tingullt, mjaltë i ëmbël.

Muhamedani i huaj kishte pas ngrirë aty ku po rrinte dhe kishte filluar të dremiste.

Për t’u nxehur kishte hequr nain dhe kishte zënë të luante ç’t’i vinte nëpër mend.

Nai, nai i ëmbël.

Ngjasonte me nazet.

Fllad, qiell, kantik i gëzueshëm, i ëmbël, i brishtë, dehës.

Nai, nai.

Për hiçgjë dallon nga ajo Po, që tha Krishti. Po-ja e të përulurve, e zemërbutëve. Po-ja e bamirësve.

Që poshtë prej thellësisë vinte një zë si prej gurgullime uji, si krezm, si byk, si

avull, vaj(tim), pasion, melodi, që vinte prej flladit nokturor, ajrit drithërues, butësisë, mosiluzioni, pëshpërima, tonaliteti, e hedhur në ajër, duke harmonizuar erërat, duke përshëndetur hapësirat kozmike, duke iu bërë dorëzanë pafundësisë, fëminor, naiv, duke u lakadredhur, zë virgjëreshe fatthënëse, fëshfëritje e trazuar, duke pritur me llahtari ardhjen e pranverës.

Muret e rënda dhe ngrehinat e mëdha të Tezeut, streha e përbindëshme nuk e shumëfishuan zërin e tij. Ato e njihnin, u kujtohej. E mbi të gjitha e kishin dëgjuar edhe tjetër herë, qoftë gjatë shekujve të robërisë e qoftë gjatë viteve të lulëzimit.

Ajo muzikë nuk qe aq barbare me sa supozohej të qenë fiset aziatike. Ajo përngjasonte shumë me harmonitë antike, ato frigjase e lidiste.

Kaluan orët e rënda, por ende vazhdonte të ishte natë, natë fatale.

Ajo vazhdonte ta mbante ende të nderë errësirën e saj dhe salepçiu thërriste për të shitur mallin e tij, dhe zogjtë strukeshin pas klloçkës. Dritarja e vogël dridhej dhe salepçiu vazhdon në turqisht dialogun me dervishin, të pastrehun, të syrgjynosurin.

Pas pak kohe melodia misterioze dhe e ëmbël reshti dhe nai i pati rënë nga dora. I nxirë nga retë qielli kishte filluar të lëshonte shi, por që pas pak minutash pushoi. Nuk dukej më këmbë i plotfuqishmi. Pa pikë gjaku në fytyrë, i lagur dhe i ftohur dervishi u ngjit në botën e sipërme.

Ndoqi një rrugicë që binte për nga kisha e Shën Asomatëve, rrugicë të cilën komisioni i nderuar e kishte quajtur, domethënë kishte shkruar, Rruga Lepenioti.

Vetë Lepiniot Zemërluani, sado që ushqente një zemërim të madh hakmarrës për vrasjen e vëllait të vet të madh hero, e megjithëse prej kohësh rrinte aty, përsëri e kishte të pamundur që ta shihte dervishin e pafat, të ndjekurin, të syrgjynosurin, të pastrehun, atë që çapitej sokakut duke zvarritur këmbët ngadalë; do t’i ishte dhimbsur.

Dhe salepçiut i erdhi keq dhe në vend të pesë qindarkave i dha të pinte salep dyfish, gjysmë kuluri që ta ngjyente dhe e la fqinjin me shall, atë të cilin qe ngritur nga shtrati i ngrohtë, të mërdhinte në parvazin e dritares.

– Hajde salepçi, që e marrtë…

– Bu dynja…

Atë mëngjes dervishi piu salep dhe hëngri një kulur. Gjatë gjithë ditës i flihej dhe ia këpuste gjumit ku të gjente vend të ulej.

Ditët e tjera i gdhinte tek kafeneja 24-orëshe, për të cilën kishte kaluar nata fatale. Pinte uzo dhe tymoste çibukun.

Herë-herë i binte edhe nait.

Pasi kaluan do ditë, u zhduk dhe nuk e pa më kush. Rron, vdiq, ecejakën vendeve të tjera, u thirr nga ekzili, u kthye në vendin e tij?

Kurrkush s’e di?

Ndoshta gjatë kësaj kohe të ketë fituar hir para të madhit padishah, ndoshta të jetë bërë i madh e i fuqishëm ndër myftinjtë e Kostandinopojës, ndoshta të jetë duke shërbyer si imam në ndonjë xhami të famshme.

Ndoshta të jetë bërë i favorizuari i Kalifatit, shehuislam.

Bu dynja çarkë felek.

Përktheu nga origjinali: Lavdimir Marku Marrë nga “Fjala review”

18

•

E martë 1 prill 2014

Dossier

Dosja sekrete, dëshmia: Bajram Curri... s’mundet të qëndrojë se i kanë ramun tan gishtat e kambve Nga Veli Haklaj* (vijon nga dje) II. 1. Shefqet Draga tregon për ditët e fundit të Bajram Curit Me shkresën nr. 42 Rezervat, datë 6 prill 1925, prefekti i Kosovës, Hasan Kryeziu, i dërgon Zyrës Sekrete të Ministrisë së Punëve të Brendshme, në Tiranë kopjen e procesverbalit mbajtun mbi të zanunin – shokun e Bajram Currit – Shefqet Dragen, i cili ndodhej i rreshtuem ende në Krumë, “nga shkaku se ishte i sëmurë tepër, i mërdhimë kâmbësh sa që s’mundet të qëndrojë se i kanë ramun tân gishtat e kâmbve”.

Në Arkivin Qendror të Shtetit, fondi 342 - Prefekturë e Kosovës, viti 1925, dosja 33, gjendet procesverbali i pyetjes së bashkëluftëtarit të Bajram Currit, Shefqet Draga, i datës 3 prill 1925, me 11 fletë, me 18 pyetje - përgjigje. Këtij dokumenti arkivor i mungojnë tre fletë, përkatësisht ato me nr. II, III dhe IV, që përmbajnë pyetje - përgjigjet II-V, kurse një pjesë e fletëve të tjera janë të dëmtuara në këndin poshtë - djathtas.

Megjithatë është një dokument arkivor me shumë vlerë që hedh dritë mbi ditët e fundit të Bajram Currit, deri në momentin kur u vra nga forcat qeveritare të atëhershme, apo vrau veten që të mos kapej i gjallë.

Dëshmitarët e këqyrjes së vendit të ngjarjes kanë pohuar se xhamadani i Bajram Currit u gjend i hequr dhe i vendosur disa metra larg trupit të tij të vdekur, pa njolla gjaku. Sipas të drejtës zakonore të Veriut të Shqipërisë, ky gjest i tij në momentet e fundit të jetës interpretohej si mesazh për pasuesit e gjakut të tij që ta konsideronin të mbyllur konfliktin e familjes Curri me familjen Kryeziu të Gjakovës.

Në vijim po japim këtë procesverbal, duke ruajtur gjuhën e dokumentit.

Kopje Procesverbal I mbajtun në Zyrën e Prefekturës së Kosovës më 3 prill 1926, mbi të zanunin në arratië, shokun e Bajram Currit, Shefqet Draga nga Mitrovica e Kosovës, i cili dëfton kështu: Quhem Shefqet Draga, i lindun në Mitrovicë më 1900 mjeshtri, kur isha civil merresha me tregëti edhe që kam hy në Shqipëri në shërbim të gjindarmëris shqiptare (s’parit më 1 janar 1922 me gradën Tetar; deri në muajin tetor po të atij viti, s’dytit më 1 nëntor 1923 e deri në ardhjen në fuqi të Qeverisë legale). Shkaku i [të] dalunit tim prej gjindarmëris s’parit herë asht se unë nën komandën e rrethkomandantit të Durrësit nëntoger Ahmet Kajcen shkuem për me i shtypë rebelat e kryengritjes së marsit 1922 në katundin Sukth të rrethit të Durrësit dhe, për shtrëngimet tona bamun në popullsinë e atij katundi përmendun për zanjen të pjesës rebelizueme, Qeveria na shtrëngoj për këtë vepër tuej na qitë prej shërbimit. S’dytit kam mujt m’u futun në degën e gjindarmërisë me ndërmjetsien miqsore të ish Ministër Rexhep Mitrovicës.

P.I. (Pyetje e parë-V.H.) Qeveria të këshillon për me diftue të drejtën ç’kje shkaku i arratisjes tënde; ku e bat ndejën në arrati; kush u mbajti me bukë, kush u përcuell dhe me kënd pat përpjekun në arratië? Në rast se nuk keni me rrëfye të vërtetën keni për t’u dënue nga gjyqi ushtarak me litar.

Gj.P.I. (Gjegje pyetjes së parë-V.H.) Shkaku i arratisjes sime asht se kur isha Postkomandant në Postën e Bytyçit na friksojshin hallku (njerëzit-V.H.) tuj na thanë

Dëshmitarët e këqyrjes së vendit të ngjarjes kanë pohuar se xhamadani i Bajram Currit u gjend i hequr dhe i vendosur disa metra larg trupit të tij të vdekur, pa njolla gjaku

se me ardhjen në fuqi të Qeverisë së Ahmet Begut, kan me ju dorëzue në Serbi. Unë tuj kenë si i ikun prej andej kisha frikë që mos të më dëmtojnë autoritetet jugosllave.

Kur asht zaptue Kruma prej fuqive Operative të Qeverisë Legale, unë tuj u ndodhun në Bytyç, si mora vesh ... (mungojnë tre fletë të dokumentit – V.H.).

P. VI. Curri te kush pretendonte në Shkodër me u mshef? Që keni shpëtue ju, mos keni kenë shok me të?

Gj.P.VI. Sipas fjalëve të tij merret vesh se dëshironte të shkoj të Sylçe Begu në Postribë.

P. VII. Kush asht korrieri i Currit?

Gj.P.VII. Korrier të Currit nuk kemi pa, por kur ishim te shpija e Bajraktar Salih Manit erdhi një farë Sylejman efendija Kusari nga Gjakova dhe lajmëroj Currin se Sylçe Begu ndodhet në Postribë e i arratisun.

P. VIII. Ç’mendim kish Curri? Ç’ishte qëllimi i tij me udhëtimin në Shkodër?

Gj.P.VIII. Mendimi i Currit ishte për me u përpjekun ma së parit me besnikët e tij në Shkodër për me ba një lidhje me qëllim që të mujshim me bashkue fuqi për me mësy Qeverinë Legale. Shumë herë thonte që megjithëse Ahmet Begu e zaptoj Shqipninë, në qoftë se Hysniu me shokë ka mujt me ikë për Itali s’ka për ta lanë gjendjen e sotme të qetë, po përsëri kanë me mësy.

P.IX. Ç’ke shkaku i ndalimit të vijimit të udhëtimit t’uaj për në Shkodër?

GJ.P.IX. Ndalimi i udhëtimit të Currit për Shkodër u ba se Salih Mani pruni lajmin që thonte se asht zaptue Shala, udhët janë zanë edhe s’mund të kalohet.

Salih Mani erdhi te na në vendin e quajtur “Bjeshka e Ahmet Gjokaj” së bashku me Met Vejselin e ...

Vojvoden e Vokshit dhe prunë me vedi 30 kile mollë dhe pak djathë. Ushqeheshim gjith sa herë me bukë e kryp, ka pak djath, edhe njëherë Maxhun Nimani na ka pru mish. Ndejen e kemi ba katër javë në Bjeshkën e përmendun ku rrijshim mes dy gurëve të mëdhenj, që ishin sa me u mrojtun prej shiut. Curri kishte me vedi një baulle lëkuret, tre plafa, një jorgan, baulla ishte me tesha të veta edhe një takëm komplet për tualet. Prej të hollave kishte në një taklin e punume me dorë rruzash: një lirë Sterlinë dhe një Napulion ari.

P.X. Si mund të jetë Curri të mos ket [të] tjera të holla?

Gj.P.X. Si mund të jetë nuk e di, por di se kur asht largue Mehmeti Vogël i ka dhanë 2 Napuliona edhe shpeshherë i ka dhanë Bajraktar Salih Manit ka një Napul.[ion] për me ble duhan, kafe, sheqer, miell e

Bajram Curri i vrarë dhe Prefekti Hasan Kryeziu

tjera sende ç’ka gjente. Atë ditë që asht vra Curri s’ka pas ma pare veç një lirë sterlinë e një napulion, si thashë edhe ma parë.

P.XI. Mbas ndejes suej në Bjeshkën e Ahmet Gjokaj ku shkuet?

Gj.P.XI. Mbas katër jave ndejes në Bjeshkë, gjysmë ore larg kësaj së parës, [në një vend] që quhet “Bjezhgëz”, aty kemi ndejtë tre javë Curri, unë, Bajraktar Salih Mani, Abdi Bajrami, Adem Bajrami, Rexhep Abdullahi, Met Vejseli.

P. XII. Maxhun Nimani, Ymer Hoxha e Abdullah Syla a ndodheshin me ju edhe nëse jo [a] dini se ku ndodheshin ata?

Gj.P.XII. Maxhun Nimani ka ardhur shumë herë me ne edhe ka ndejt. Ymer Hoxhën se kam pa ndonjë herë, ... Abdullah Sylën ç’kem (që kur kem-V.H.) dalë në mal se kam pa asnjëherë.

P.XIII. Në Bjezhgëzen me ç’ka ushqeheshit, kush u siguronte bukën, çfarë vendi ishte ai që rrishit, kush vinte me u pa me ju edhe çfarë lajmesh ju vinin aty dhe ç’ka fliste Curri, cili ish mendimi i tij?

Gj.P. XII. Në Bjezhgëzen ushqeheshim me buk misri të cilin e piqshim nevet në një çerep të vogël edhe shpeshherë bajshim kaçamak. Shpeshherë ngjante që me na mungue edhe buka e misrit edhe kaçamaku. Kur këto na mungonin, vendin e tyne e zijmë (zëvendësojmë) me ujë të ngrohtë sa për me mujt me mbajt shpirtin edhe më bjen ndër mend një herë na asht marrë zani ús (prej urije-V.H.). Bukën (misrin) na binte Maxhuni dhe Rexhep Abdullahi. Shkaku i mbetjes tonë pa miell misrit ishte se binte borë edhe Bajram Begu nuk i lente me u largue në ditët që binte borë vetëm që [të] mos njifshin gjurmët e mos të na hetoj kush.

Ndeja e jonë aty ishte në një gur të madh, një faqet, kështu që gjysma e atij vendi ishte e hapun të cilën e

•

E martë 1 prill 2014

19

Dossier

Fillou ti rrugës se unë të za. Masi u largova prej tij nja 50 metra, kam ndie krismen e pushkve rreth Bajram Begut edhe sa jam sjellë të shikoj shof se edhe Bajram Curri vet mbas një lisit të hollë po qëndron dhe shtie pushkë.

Mbas pesë minutash lufte Curri u vra

mbas katër - pesë minutash i nxituem tuej na thanë se po ndihet një za edhe mori armën me gjithë Abdi Bajramin e Ali Nimanin e dolën jashtë ku mas pesë minutash vështrimi Aliu kthej tuej na thanë se çohi prej këtuhit edhe shmangni tërthuras se në pashim që na kan hetue do të nisim luftën. Ju, veç në këtë rast, ecni e mos u n[d]aloni kërkund. Me Bajram Begun u shtrënguem s’bashkut, tuj ardhë me ne edhe Met Vejseli u nisëm Bjeshkës tërthuras. Prap mas pesë minutash që ishim nisë të shmangena ra një pushkë edhe mas saj një batare kur po ndijmë edhe britmën e Abdis tuj bërtit ”U vra një!”. Pushka gjithnjë vazhdonte edhe na veçse ecshim në direksionin e diftuem prej Bajraktarit. Mas tri orësh të ecunit tonë, të lodhun, kemi ndryshue direksionin tuej ecun tëposhtë edhe jemi ulë në pushim nër pyell pa u çue dy orë resht. Afër akshamit më thotë Begu mue: - Fillou ti rrugës se unë të za. Masi u largova prej tij nja 50 metra, kam ndie krismen e pushkve rreth Bajram Begut edhe sa jam sjellë të shikoj shof se edhe Bajram Curri vet mbas një lisit të hollë po qëndron dhe shtie pushkë. Mbas pesë minutash lufte Curri u vra. Vrasjen e Currit e kuptova prej ndalimit të tij tuej shti pushkë si edhe prej zanit gjindarmave të cilët bërtitnë tuej thanë: “U vra Begi”.

Si pava se Begu u vra, u nisa teposhtë për me ra n’dorë të ndonjë oficeri, se megjithë që pava se ushtarët janë afër, nuk pata besim me u diftumun atyne, e ma pak me ra n’dorë, prej frikës që me atë gjak të nxehtë mos të më vrasin, po tuj mashtrue ushtarët, tuej u thanë që jam gjindarmë, kërkova oficerin për me i ra n’dorë, kështu si u avita (afrova-V.H.) afër nëntoger Kadri Mehmetit i diftova se kush jam edhe ju dorëzova. Përveç meje e Currit ka qenë Bajraktar Salih Mani, Abdi Bajrami, Ali Nimani, Adem Bajrami e Met Vejseli.

P.XVIII. A ke gja ma me thanë edhe a i vërteton fjalët e tuja?

Gj.P.XVIII. S’kam ç’me thanë veç se në rrethimin e Krumës, në maj 1924, kam luftue krah për krah me Kapiten Muharrem Bajraktarin edhe jam tërhjekun me të përsëri në Bicaj, ku për fat të keq m[b]eta tuej humbur kohën me djalin e Alush Agës për me ja rujt dhe Qeveria revolucionare më kapi e më burgosi vetëm pse i jam bindë urdhërave të Qeverisë legale. Shtoj se me u arratis me Currin më ka shtymun frika për mos me më dorëzue në Serbié dhe për mos me më damtue Bytyçi, tuej ken se unë kam ken Postëkomandant atje edhe si Zyrtar kam zabatue urdhënat e superiorëve, të cilat ende i mbaj me vedi për dokumenta. Urdhënit i jam bindë edhe Qeverisë legale edhe me ndej me Currin deri më tash nuk ka ken dëshiri jem por masi u sakatova kamvet nuk kam mujt me u largue. Fjalët e mija i vërtetoj me nënshkrim.

Sh.[efqet] Draga d.v.

mbyllnim me plafat që kështu për mos me u dukë flaka natën. Aty nuk lente Bajram Begu me ardhë asnjë njeri me na pa për me [e] mbajt në ma të madhen msheftësi vendin. Lajme s’kishim kurrfare prej kërkah, por vetëm na diftojnin shtrëngimet e nëntoger Kadri Mehmetit në Krasniqe. Në këtë vend shifej në Currin një mërzi e dishprim i posaçëm, as një send nuk fliste. Më vjen ndër mend se në një rast i thanë Currit se Serbia dishron ty me të marrë në dorë dhe me të lanë të lirë.

Në ket Curri përgjegji se preferoj vdekjen në Shqipni se sa jetesën ma të mirë në Serbi. Mbas kësaj here nuk asht zanë ma në gojë të shkumunit në Serbi ...

P.IV. M[b]as nisjes tuej në Bjezhgëzen tre javë ku shkuat?

Gj.P.XIV. Mbas Bjezhgëzes kemi shkue në vendin që u vramë e u zumë, të quajtun Gomurë. Para zanjes tonë dy javë që kemi shkue në kët vend.

P.XV. Na diftoni të drejtën ç’ishte plani i Bajram Currit me nisjen e tij në mal; këtu si e siguruet ushqimin; kush vinte me u përpjek me ju dhe përgjithësisht me [ç’]llafe e kalojshi tërë kohën tuaj?

Gj. P. XV. Cili ishte plani i tij bash mirë nuk e di se, kur kishin ndonjë send me randësi e të msheft, llafoseshin tinzë nesh Curri me Bajraktarin e delshin gjithë saherë jashta shpellës. Me bie ndër mend se një herë më diftoi se me të dalun dushku do të rregullojm postën dhe për këto pat porosit një herë Maxhunin për me ble një kali se thonte që si të merremi vesh me Shkodër na vinë edhe paret. Dy ditë para se u zumë çoi Maxhunin me Rexhepin në Krasniqe tuej ju dhanë një napul. për me ble letra shkrimi, një laps; dy pal çorapë e tri pal opanga. Një herë isha tuj folë diçka e ai ma preu fjalën tuej më thanë se, ah të kisha me mujt me u marr vesht me një konsull Evropjan. Në vetjen (pyetjen-V.H.) time që i bana se ç’do të delte prej kësaj

nuk më dha asnjë gjegje.

P.XVI. Mbasi në rrethin tuej s’kishte njeri tjetër që të dijë me shkrue, përveç jush, ju do të dini se ç’letra i vinë Currit, ç’letra kish me vedi edhe kujt donte t’i shkruente?

Gj.P.XVI. Për deri sa kemi ndejt në mal, si ka ardhë prej kërkujt asnjë letër, se po t’i kishte pru kush letër s’ka pas kush t’ia këndojë perveç meje. Me vedi s’ka pas asnjë letër me randësi, ato letra që ka pas me vedi, në rastin që u arratisem i dogji tuej thanë se mujm me u vra edhe kështu me shtimin e këtyne letrave në dorë të Qeverisë ka me u dhanë shkak damtimi i shumë miqve e besnikëve tonë. Kujt donte me i shkrue në Shkodër nuk e di me siguri, por di se thonte: masi të çoj letrën në shpi në Shkodër, çika e jeme din me shkrue dhe ata kan me ditë ku me i gjetë paret për me mi pru mue.

Për me e çue me letra në Shkodër donte me përgatitë një njeri që do ta gjente Bajraktari. Ç’ka më dukej mû dëshironte se si me mujt me shkue tinzi (fshehuraziV.H.) në Shkodër për me ndejt i mshefun. Shpresa e tij që me dal fitues me ndonjë revolucion nër këto anë ishte e humbur se thonte që me pren këta Malësorët se këta ishin marrë vesh me Ceno Begun ka herë e unë nuk kam dit gja. Tanë shpresa e tij ishte në të arratisunit në Itali [të] Hysni Currit e tjerë dhe shumë herë përsëriste se ata të Italisë kan me mbështjellë fuqi dhe kanë me mujt me e ndryshue gjendjen e soçme në Shqipnié. Por me gjithë até kishte shpresë të plotë në fitim me anën e atyne Shqiptarëve që kan hikë në Italié.

P.XVII. Rrethimi i juej si u ba prej anës fuqive Qeveritare; sa vetë keni qenë s’bashkut edhe kush?

Gj.P.XVII. Rrethimi i jonë ash bamë në këtë mënyrë: Në ora 6 të ditës allaturka ishim tuej ndejt në shpellë të qetsueshëm edhe të zhveshun. Bajraktar Salih Mani doli përjashta për me pa, kur qe, po kthen

Prefekti i Kosovës H.[asan] Kryeziu Vërtetohet njësia me origjinalin

Vrasjen e Currit e kuptova prej ndalimit të tij tuej shti pushkë si edhe prej zanit gjindarmave të cilët bërtitnë tuej thanë: “U vra Begi”

Kryesekretari i Kosovës (firma - M.Perkola, vula) 2. Kërkohet vrasja e vrasësit të Bajram Currit Edhe në dokumentet arkivore të viteve në vijim, herë pas here do të ketë praktika shkresore që lidhen me vrasjen e Bajram Currit. Me interes është dokumenti i datës 2 maj 1930, me të cilin zavëndësisht Komandant i Përgjithshëm i Gjindarmërisë Major Muharrem Bajraktari, i përcjell Ministrisë së Punëve të Brendshme, shkresën e datës 12 prill 1930, të Komandës së rrethit Tropojë, ku njoftohet ardhja në Çerem e Dragobi e dy të arratisurve nga Jugosllavia, të shtyrë nga bajraktari i Krasniqes Sali Mani për të vrarë vrasësin e Bajram Currit, me argumentin e të drejtës zakonore se “na ka pre Bajram Begun tuej kenë Miku i jonë”. *Studiues Burimet:

AQSH, F. 152 – Ministria e Punëve të Brendshme, vitet 19201925.

AQSH, F. 154 – Komanda e Përgjithshme e Gjindarmërisë, Vitet 1925-1930.

AQSH, F. 342 - Prefektura e Kosovës (Kukës), V. 1925.

AQSH, F.418 – Bajram Curri.

Fjalori enciklopedik shqiptar, 1, “Kristalina K-H”, Tiranë, 2008.

Kahreman Ulqini, Gjurmë të historisë kombëtare në fototekën e Shkodrës, “8 nëntori”, Tiranë, 1982.

Kastriot Dervishi, Plumba politikës, “55”, Tiranë.

Marubi, Shqipëria-Albania, Pegi, Tiranë, 2012.

Niman Ferizi, Familja Curri, Zara, 1935.

Zef Valentini, Bajram Curri, “Gurakuqi”, Tiranë, 1943.

20

E martë, 1 prill 2014

Sport

Champions League

Djajtë e Mançesterit në sprovën e së vërtetës kundër zotërve të Bajernit të Mynihut Ekipi anglez nuk gjendet në formën më të mirë të mundshme dhe kjo do të ndikojë në përballjen ndaj gjermanëve. Ekipi i Guardiolës, edhe pse në letër është shumë i fortë, e konsideron këtë sfidë të vështirë, sidomos kur flitet për “Old Traford” Jurges Veizaj

K

ëmbanat e Ligës së Kampioneve “ndizen” sot në mbrëmje. Tashmë faza e kampioneve të Evropës ka hyrë në një sfidë shumë të rëndësishme ku spektakli dhe emocionet janë më të mëdha. Dy nga sfidat e rëndësishme të këtyre çerekfinaleve janë ato midis Barcelonës dhe Atletiko Madridit, ndërsa në Angli Mançester Junajtid sfidon Bajernin e Mynihut, që është dhe kampioni në fuqi. Përballja midis gjermanëve dhe anglezëve është një ndër klasiket historike të Evropës. Historia e madhe e tyre i ka sjellë kokë më kokë disa herë në këtë kompeticion të dyja klubet, ku në ndeshjet e luajtura ka pasur shumë histori. Të dyja klubet në këto momente vijnë nga linja shumë të ndryshme. Në Gjermani Bajerni është shpallur kampion një javë më parë dhe tashmë duket se fokusin më të madh e ka në Champions. Nga barazimi ndaj Majncit u pa që Guardiola kishte vendosur që të linte pushim disa lojtarë, duke lënë më së miri të kuptohet Kam nostalgji për atë gol dhe atë sfidë. Të shënosh në atë stadium është trofe më vete”, - u shpreh Arjen Roben

qëllimi i teknikut spanjoll. Sfidanti i fazës së mëparshme i bavarezëve ishte Arsenali. Një skuadër tjetër angleze që gjendet më mirë se Junajtid në klasifikimin e Premier Ligës. Mirëpo në 180 minutat e luajtura ekipi gjerman vuajti vetëm 20 minutat e para të sfidës në Londër. Më pas pjesa tjetër tregoi më së miri se cila ishte skuadra që mbizotëronte duke e marrë lehtë kualifikimin. Humbja e fundit e Bajernit të Mynihut daton më 2 tetor 2012 ndaj BATE Borisov 1-3.

Ndërsa Mançesteri nuk është ai i dy apo tri viteve më parë, kur trembte çdo skuadër evropiane. Para tri vitesh ishin “djajtë e kuq” ata që ishin favoritë në letër përballë bavarezëve, edhe pse u eliminua ekipi i drejtuar atëherë nga Fergusoni. Ndërsa tashmë skuadra e marrë në dorëzim nga Mojesi po përjeton një makth të vërtetë. Në kampion-

“Daily Mail”: Bajerni në Angli për Januzajn Bajerni i Mynihut ka hedhur sytë nga ylli shqiptar i Mançester Junajtidit, Adnan Januzaj. Ky është lajmi që u dh dje nga e përditshmja britanike “Daily Mail”. Kampionët e Gjermanisë dhe Evropës do të përballen sot në «Old Trafford” me Mançester Junajtidin për çerekfinalen e parë të Ligës së Kampioneve, ku drejtuesit bavarezë do të monitorojnë edhe talentin 19-vjeçar. Ditë më parë edhe Paris Sen Zhermeni bëri një at skuadra është shumë larg objektivave për titull dhe rrezikon që të mbetet edhe larg zonës së Champions-it për sezonin tjetër. Në fazën e mëparshme britanikët sfiduan grekët e Olimpiakosit. Një përballje shumë e vështirë për ekipin e Mojesit, që e pa veten në disavantazh në sfidën e parë të luajtur në Greqi, ku u mposht 2 me 0. U desh një “hat trik” i Van Persit dhe shumë fat për të kaluar në çerekfinale. Tashmë ata gjenden në një sfidë shumë të vështirë përballë ekipit që është i pamposhtur.

ofertë për Januzajn, i cili në tetor firmosi në prani të teknikut Devid Mojes një kontratë 5-vjeçare.

Bajerni i Mynihut, i cili po monitoron edhe mbrojtësin e Çelsit, David Luiz, po kërkon lojtarin ideal për të zëvendësuar Arjen Robenin dhe Frank Riberinë, që të dy i kanë kaluar të 30-at. Bavarezët nuk kanë bërë ende një ofertë zyrtare për shqiptarin e lindur në Belgjikë, por sipas “Daily Mail”, interesimi i tyre është i madh.

U desh një “hat trik” i Van Persit dhe shumë fat që Manchester United të kalonte në çerekfinale

Roben: Goli i shënuar ndaj Junajtidit, i veçantë Njeriu, i cili i dha kualifikimin herën e fundit ndaj Junajtidit në vitin 2010, ka qenë Roben, i cili shënoi golin e dytë për Bajernin (3-2).

Një gol fantastik, shumë spektakolar që erdhi nga këmbët e holandezit pas krosit të kroatit Oliç.

“Kam nostalgji për atë gol dhe atë sfidë. Të shënosh në atë stadium është trofe më vete”, - u shpreh Arjen Roben.

Mata: Nuk kemi frikë nga Bajerni Huan Mata ka deklaruar se Mançester Junajtid nuk ka frikë nga Bajerni i Mynihut në prag të ndeshjes së parë çerekfinale të Champions League që do të zhvillohet sot në «Old Trafford”.

“Bajerni është shumë i fortë, por Junajtid nuk ka frikë askënd. E marta është dita kur ne duhet të tregojmë se jemi në gjendje të fitojmë Champions-in”, tha lojtari spanjoll i “djajve të kuq” në blogun e tij personal. “E dimë që akHuan Mata ka deklaruar se Mançester Junajtid nuk ka frikë nga Bajerni i Mynihut në prag të ndeshjes së parë çerekfinale

Gjigandi i basteve “Bet 365” i jep një koeficient prej 7.00 Mançesterit që të fitojë sfidën

tualisht nuk jemi aty ku duhet në kampionat, por kemi rastin të rregullojmë gjithçka në sytë e tifozëve tanë”, - shtoi Mata.

Kuotimi sipas pikave të basteve Edhe pika e bastit janë një tregues i mirë se si do të shkojë sfida, edhe pse shumë herë ka surpriza.

Kështu, gjigandi i basteve “Bet 365” i jep një koeficient prej 7.00 Mançesterit që të fitojë sfidën.

Ndërsa në të njëjtat kuota qëndrojnë edhe pikat e tjera. Kurse për Bajernin koeficienti është shumë më i ulët. Parashikimi që Bajerni të fitojë sfidën është 1.50, që tregon më së miri edhe rrugën se si do të shkojnë Huan Mata gjërat.

21

E martë, 1 prill 2014

Speciale

Ngjarja në ishullin e Sazanit

“Daily Mail”: Gjatë Luftës së Ftohtë u helmuan me gaz mustard 30 marinsa britanikë Ministria shqiptare e Mbrojtjes përgënjeshtron lajmin e “Daily Mail”

R

reth 30 marinsa britanikë u sëmurën gjatë një stërvitjeje në ishullin e Sazanit, pranë një uzine ruse të braktisur, ku prodhoheshin armë kimike gjatë Luftës së Ftohtë, ndërsa u dyshua se ata janë ekspozuar ndaj gazit mustard. Lajmi u bë i ditur nga “Daily Mail”, ndërsa një zëdhënës i forcave ushtarake britanike ka pranuar faktin e problemeve nga helmimet, por ka shtuar se kjo ka ardhur si pasojë e bimësisë.

Lajmi, në fakt, është përgënjeshtruar nga Ministria e Mbrojtjes në Tiranë, sipas së cilës nuk ka pasur asnjë incident apo shqetësim të trupave në terren. Sipas “Daily Mail”, trupat ushtarake patën nevojë urgjente për ndihmë mjekësore, ndërsa zhvillonin manovrat në ishullin e Sazanit, pranë një zone ku shkencëtarët sovjetikë kishin realizuar gazra vdekjeprurës gjatë Luftës së Ftohtë. Kjo ishte stërvit-

Sipas njoftimit të Ministrisë së Mbrojtjes, planizuesit e përbashkët nuk kanë identifikuar dhe vërejtur asnjë shenjë të mbetjeve kimike të dëmshme për shëndetin e trupave që do të merrnin pjesë në stërvitje.

Sipas këtij dikasteri, gjithë stërvitja e planizuar është zhvilluar sipas objektivave të saj dhe pa incidente

it vjetor, e cila përfshiu një personel prej 3 mijë personash. Gjatë Luftës së Ftohtë, Shqipëria u mbështet shumë tek Bashkimi Sovjetik dhe ishulli i Sazanit u përdor si një bazë e madhe strategjike e Rusisë në Mesdhe. Trupat sovjetike ndërtuan aty një fabrikë të armëve kimike dhe biologjike, para se të tërhiqeshin nga Shqipëria gjatë viteve 1980. Në ditën e sotme, mbetet ende i paqartë dëmi mjedisor i shkaktuar nga eksperimentet e zhvilluara në ishull. Maskat sovjetike të asaj kohe kundër gazit janë ende të shpërndara në të gjithë ishullin, i cili është tre milje i gjatë dhe rreth dy milje i gjerë.

Ministria e Mbrojtjes: Stërvitja nuk pati incidente Ministria shqiptare e Mbrojtjes përgënjeshtron lajmin e “Daily Mail”, që raportoi një ditë më parë dyshimin se marinsat britanikë ishin helmuar me gaz mustard gjatë stërvitjes së realizuar në Shqipëri verën e kaluar. Sipas njoftimit të Ministrisë së Mbrojtjes, planizuegusht deri në 2 sit e përbashkët nuk kanë identifikuar shtator 2013 është dhe vërejtur asnjë shenjë të mbetjeve kizhvilluar stërvitja mike të dëmshme për shëndetin e tru“Albania Lion 2013” në ishullin e pave që do të merrnin pjesë në stërvitSazanit je. Sipas këtij dikasteri, gjithë stërvitja e planizuar është zhvilluar sipas objektivave të saj dhe pa incidente. Gjatë ditëve të zhvillimit të saj në të gjitha raporja e 3-të vjetore, e realizuar nga marina timet e komandave të niveleve të ndrysbritanike, në bashkëpunim me ustrinë hme nuk janë raportuar incidente apo shqiptare. Stërvitja “Albanian Lion shqetësime të trupave në terren. Stërvit2013” u realizua në jug të Shqipërisë ja “Albania Lion 2013” është zhvilluar nga 28 gushti deri në 2 shtator 2013. në periudhën 28 gusht - 2 shtator 2013 në Një marins tha se “djemtë kanë qenë ishullin e Sazanit. “Daily Mail” citon një në agoni, lëkura në duart dhe krahët e zëdhënës ushtarak britanik, kur thotë se tyre u skuq. Njëri prej marinsave pati pati një hetim për shkakun e simptomave probleme me frymëmarrjen. Dhe ne të helmimit të ushtarakëve gjatë ushtrimjemi të sigurt se shkaku ishte gazi musit për marrjen e fortifikimeve të ishultardë. Mjekët i kuruan marinsat. Edhe lit dhe se rezultoi që shkaku të mos ishte pse gjendja e tyre u rikuperua pas incigazi mustard apo lëndë tjetër helmuese dentit, ata janë të shqetësuar sa i takon ushtarake, por një lloj bime që rritet në shëndetit të tyre dhe familjeve të tyre”. ishull. Gjithsesi, ishulli ka qenë i banuSovjetikët kanë realizuar disa kimikate ar për më shumë se 30 vite dhe nuk është vdekjeprurëse në ishullin e Sazanit, i raportuar ndonjëherë për situata masive cili nuk është i banuar nga njerëzit. Mahelmimesh nga bimësia. Në atë periudrinsat, nga elita e Grupit Task-Forcë i Maskat e gazit Reagimit të Mbretërisë së Bashkuar, u të kohës sovjetike hë, mediat britanike publikuan lajme se këto trupa po përgatiteshin për ndien keq gjatë një trajnimi në ishullin janë ende në ishull të ndërhyrë ushtarakisht në e Sazanit. Komandot pastruan rrugën Siri, por zhvillimet polie tyre përmes një labirintike dhe mungesa e marrti, me tunele dhe ndërtesa jes së mbështetjes politike të cilat janë pushtuar më për realizimin e operaparë nga ushtarët sovcioneve luftarake bëri që të jetikë, si pjesë e ushtrim-

28

Ishulli i Sazanit

mos kishte të tilla ndërhyrje në vendin e përfshirë nga lufta civile.

Rajonet e stërvitjes dhe poligonet e nevojshme për të mbështetur objektivat e stërvitjes janë... ...përzgjedhur, inspektuar dhe kontrolluar në të gjitha aspektet e sigurisë në kohën e planizimit të saj

Reagimi i Ministrisë së Mbrojtjes Autoritetet shqiptare, me qëllim rritjen e nivelit të stërvitjes dhe familjarizimin me procedurat dhe standardet e NATO-s, i kanë kushtuar gjithmonë prioritet zhvillimit të stërvitjeve të përbashkëta, dypalëshe dhe shumëpalëshe si brenda ashtu edhe jashtë vendit.

Stërvitja “Albania Lion”, së cilës i referohet artikulli në fjalë, është një stërvitje e zhvilluar në periudhën gusht-shtator të vitit 2013 dhe skenari i saj konsistonte në zbarkimin e trupave detare britanike si dhe kryerjen e ushtrimeve të tjera në tokë në bashkëpunim me trupat shqiptare. Kjo stërvitje është planizuar dhe koordinuar nga autoritete dhe komanda të larta ushtarake britanike në bashkëpunim me atë shqiptare. Rajonet e stërvitjes dhe poligonet e nevojshme për të mbështetur objektivat e stërvitjes janë përzgjedhur, inspektuar dhe kontrolluar në të gjitha aspektet e sigurisë në kohën e planizimit të saj. Planizuesit e përbashkët nuk kanë identifikuar dhe vërejtur asnjë shenjë të mbetjeve kimike të dëmshme për shëndetin e trupave që do të merrnin pjesë në stërvitje. Gjithë stërvitja e planizuar është zhvilluar sipas objektivave të saj dhe pa incidente. Gjatë ditëve të zhvillimit të saj në të gjitha raportimet e komandave të niveleve të ndryshme nuk janë raportuar incidente apo shqetësime të trupave në terren. Sjellim në vëmendjen se përfundimi i kësaj stërvitje ishte një sukses në të cilin mori pjesë edhe ambasadori britanik në Tiranë, Presidenti i Republikës, ish-ministri dhe ministri aktual i Mbrojtjes.

22

•

E martë 1 prill 2014

Zbavitje

Fjalëkryqi i “Standard” 1

2

3

4

5

14

6

7

15

17

22

27 33

19

24

29

10

18

23

28

32

9

16

21

25

30

41

50 55 61

43

48

35

36

20

40

44

45

49

51

52

56 62

13

26

39

42 47

12

31

38

46

11

34

37

54

8

57 63

67

64 68

HORIZONTAL 1. Mund të jetë karmelitan.

6. Eshtë copë mishi.

9. Sebastian, që qe kampion i atletikës angleze.

11. Një tis mjegulle.

14. Cherubini, alias Jovanotti.

16. Në krye të notarëve.

17. Në krye të kryesisë.

18. Janë tek në kohë.

19. Një Ervin ish-mesfushor.

21. Janë bolonjezë.

23. Kufizojnë një sektor.

24. Patricia këngëtare.

58

53 59

65

68

26. Skuadër selanikase.

27. Mund të jetë metan.

28. Eshtë pikë... ligji.

29. Mund të bëhen ideologë.

32. Brian i famshëm i muzikës.

33. Kalohet në gjumë.

34....Para 451 në një film të Truffaut.

35. Ente Autonome.

37. Ngrihen edhe për hije.

38. I mungon mendjemadhit.

39. Ndërmarrje Autonome Sarandë.

41. Total pa ekstreme.

42. Eshtë gri me trurin.

43. Një vilë fshati tipike angleze.

60 66

69

46. Ignace de që shpiku një mjet barbar ekzekutimi.

49. I famshëm ai i Prokustit.

50. Një Antonov... transporti.

52. Janë chips për t’u ngrënë të tilla.

54. Fise pa fe.

56. Si edhe një herë tjetër.

58. Diftong teorik.

59. Janë në boca.

60. Ente Grumbullimi Rajonale.

61. Një fjalë e... mbushur.

63. Pak efikasitet.

64. Ka vijën e... parë.

66. Inicialete Morricone-s.

Fjalëkryqi pa skemë 1 2

3

4 5 6

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar H

F S M O L L A

K A P B A R

I

I

L A R E T

T O N E T

O R A T O R E T D A M A R E T R K

G E N

U T M E

O T I R

I

P O L

P A R A Z I

U I

A R A B V E T A

F E M I I

I

I

A

L O N K E N D I

A A

E T

I N

I N B E N T A K

N A T

D H I

I N E T A

I K E N E G U R D T A

-Eshtë grimcë me bërthamë.

12. Del nga të dhënat.

-Grimaldi aktore.

-Totalisht e shkurtër.

-Gjysma e moralit.

P

T A R E A G R O P A

T E M A T L O A S

S

M E R

I N E R E N D J

F O N E M A R K L A R

K R O N

I M E T

I N E M A T O G R A F

A L K A L

R R A S A T

M

M T E C

M E K A T A R K

R E A A A R E T A

B U R

K

A R M E

9. Ndalohen me stop.

-Një që duhet sajdisur.

10. Një katolik i Libanit.

-Roman pa fillim e pa fund 11. Eshtë venndi i baristit.

12. Eshtë vepër tallëse.

-Erik kompozitor.

13. Janë për të mbyllur porta.

-Eshtë nusja me vello.

14. Një anë dollapi. -Rodriugues, që qe mbretëresha e fado-s.

15. Mbyllin portat.

-Ndahen në barazim.

16. Inicialet e Hamilton pilot.

-Janë shtëpi.

17. Marko i Hasta la vista.

-Eshtë palaçoja.

18. Një pjesë e riedukimit.

-Shtrohen në... dysheme.

19. Pak servilizëm.

-Shkaktohen nga tërmetet.

20. Janë diletantët. -Esau...tjetër.

21. Janë finokët. -Flloko aktor.

22. Fitohen nga çiklistët.

-Ajri... i Londrës.

VERTIKAL 1. Janë sistemet e firmave... mashtruese.

2. Janë klasifikimet e skuadrave.

-Një vegël.

3. Bëjnë gravurë me gurë.

-Fillojnë titrat. -Eshtë ënjtje.

4. E pastruar me ujë e sapun.

-Teket e syve.

-Ndërmarrje Industriale Tiranë.

5. Eshtë fije pa tension.

-Gjysmë phenol.

-Një Baba përrallor.

6. Teket e një drame.

-Ishin Kloto, Lakezi dhe Atropi.

-Në fund të ndeshjes.

7. Inicialet e Reitman regjisor.

-Eshtë formë sapuni.

8. Nanni regjisor.

-Një provë zjarri.

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar

Eshtë një fjalëkryq për ekspertët dhe për kampionët. Për ta zgjidhur duhet që kutitë e zeza të vendosen nga ju

Duhet të nxini 46 kuti HORIZONTAL 1. Ajo e luftës ishte Ares.

-Stacion Lokal Korçë.

-Inicialet e Pasteur.

-Një kafe... vetëm kafe.

2. I shkuar.

-Arti i parashikimit të fatit me anë të nunrave.

-Eshtë asketi.

3. Janë shemrat.

-Eshtë gara më e gjatë.

-Eshtë skuadra bardheblu.

24. Eshtë ishull grek.

25. Shihet pa çifte.

30. Giorgio nga Shibeniku, piktor.

31. Një skuadër në Frankfurt.

33. Komisari që koleksiononte llulla.

34. Eshtë grimcë elementare e energjisë së ndritshme.

36. Një bombë tenistike.

38. Luftohet me kinina.

40. Erik, kompozitor francez.

42. Nxirret një me duf.

44. Emri i Bismarck.

45. Rogers në tip tap.

47. Janë çift në budoir.

48. Para dixit në një shprehje latine.

49. Një film publicitar.

51. Flet për kreshnikët një i tillë.

53. Një beton.

55. Një story për John Le Carre.

57. Ishte Shqipëria në kinostudio.

58. Eshtë për t’u mbushur.

62. Fillojnë lehtë.

64. Inicialet e Truffaut.

65. Ndezur në aparatore.

67. Eshtë ai që... ofendon.

68. Ka elementë për të kapur.

69. Një fjalë për shumë... e zezë.

VERTIKAL 1. Ishte lumë skëterre.

2. Mbyllen me epilog.

3. Eshtë me... dream në një film të Emir Kusturica-s.

4. Mund të jetë... bari.

5. Një pjesë e iniciativës.

6. Ngrihen me zë të lartë.

7. Mudn të jetë autonom.

8. Fillojnë lojën.

9. Kërcimin që lindi nga mambo.

10. Fundi i ndeshjes.

11. Një pije... stine.

12. Eshtë ajka e... shoqërisë.

13. Para Vegas në SHBA. 15. Eshtë profesioni.

17. Eshtë pa dhëmbë nëse është fishekësh.

18. U bë vrasësi i parë.

20. Lindën nga madrigalet.

22. Eshtë për t’u mbushur.

23. Janë faza rakete.

4. Më të nxjerrin një tapë.

-Ringrihen nga e para.

-Ishin anglezët në Indi.

-Gjysmë tepsie.

5. Janë vitet.

-Janë detarë. -Ajo e Van Diemen u quajt Tasmania.

6. Eshtë djaloshi.

-Shpërthejnë në shtyp.

-Rreth pa ekstreme.

7. Fillojnë debatin.

-Ishin ndenjëse të dikurshme.

-Nuk kanë shtetësi.

8. Rupert aktor.

-Ishin lëkurkuqtë e Oskeolas.

9. Flladet kur nuk flet.

-Hapin pa kufij.

-Ndalohen në kthesë.

10. Gjika, alias Dora D’Istria.

-Fillojnë mobilizimin.

-Eshtë shaqje si Pallati 176 në ekran.

11. Zola që shkroi Nana.

-Ai kombëtar luhet nga banda.

-Vitet pa kufij.

T R

I M E R

H

P

A K A D T

I

A N

E M

I

T

I

R O N A

N G I

I

E

R O M Y

L A L

C

P A R K A T

B A R K A

P

I

I

A

O T

P O R

T R

E T

I

P A N O L

M

E D H E

S

S

I

I

T

S

O S

L

E O

L T

I

I

D

E

I

L

I

T O N S

T K L U C R E R

A K A L

L A R

E L A R G P A M E

K R

M S

K A M A T

I M

A

I

L A

F

T E

P O R

E

E

T

U R

A G A N

S

B K

D R

T A T A D

E K

A L

N A

E

E

U R

I

A D H

I

E M A

K A R

A N

T

I

T A R

E

A

G L R

I

T A

A

K

T O R

K O L O N

I

I M E R

I

E

T E R M

I

A R

E

L

O N

I

N A T

I

I

23

•

E martë 1 prill 2014

Fjalëkryqi Simetrik

HORIZONTAL 1. Nolde piktor.

4. Eshtë dëhmore... çudibërëse.

10. Irene aktore.

14. Një pjesë e daktilografisë.

15. Këndojnë si Pavarotti.

16. Safin, tenist rus.

17. Në fund të fundit.

18. Jaë për të transportuar të plagosurit.

19. Përkujtohen ato historike.

21. Janë ara të punuara por jo të mbjella.

23. Ishin kalorësit si Rolandi.

25. Nuk shkruhen me vargje.

26. Ishin ushtarë në kohorta.

28. Tre në nomenklaturë.

29. Një kambist i dikurshëm.

30. Mund të formojnë edhe ishuj.

31. Hari spiune.

32. Kush ka mban mëri.

33. Janë lajme të vjetra.

34. Ngrysen në mbrëmje.

35. Koten pa zë.

36. Nuk i kthehen mjekut.

37. Eshtë përmri si ata.

38. Bisht palloi.

39. Kundera shkrimtar.

40. Golino, aktore italiane.

42. E fiton i pari.

43. Merren për shembull.

45. Të parat në argument.

46. Një mund të jetë fotografik.

48. Ishtin gurë arash.

49. Vala e stadiumit.

50. Ishte futbolli i Holandës.

51. Janë diktatorë shtypës.

52. Janë poezi

VERTIKAL 1. Luarasi aktore.

2. Eshtë duke mbaruar gjimnazin.

3. Diku në qendër.

4. Një fjalë para kohe.

5. Mund të jenë gjaku.

6. Një pjesë në skenët.

7. Kanë marrë fjalën.

8. Institucione Ekonomike Tiranë.

9. Inicialet e Tesla-s 10. Janë shpendë edhe shtëpiakë.

11. Një qytet rumun.

12. Një sportist që... rrëshket.

13. Fillojnë atletikën.

15. Një rreth miqësor.

16. Ato ruse janë në Luna park.

18. Janë ushtarake me... trupa.

19. Kishin mbret Decebalin.

20. Jepen për hartim.

22. Bregoviç i Kalashnkiov.

23. Janë në gjyq.

24. Mund të jenë aktet juridike.

25. Janë sëmundje mendore.

26. Williams aktor.

27. El Pibe de Oro. 30. Elia regjisor.

31. Janë legjenda.

33. Janë mashtrime loje.

34. Bëjnë be të gjitha.

36. Mund të jetë një hepatit.

37. Mund të jenë elektromagnetike.

39. Venier e Domenica in.

40. Një pije në enotekë.

41. Nuk i tregohen babait.

42. Pak gatishmëri.

43. Një stacion i famshëm orbital.

44. titulli i... Fabio Capello-s.

47. Fillojnë poshtë.

48. Fund kursi.

49. Janë në modë.

Dite shume e qete dhe pa probleme kjo e sotmja për ata qe janë ne një lidhje. Nuk do keni aspak druajtje dhe do flisni hapur me personat qe keni ne krah. Beqaret do e nisin ditën pozitivisht, por ne fakt nuk do mund ta gjejnë as sot personin e duhur. Ne planin financiar nuk duhet te bëni asnjë lloj çmendurie edhe sikur gjendja e te ardhurave te jete e mire.

Demi Tensioni do mbizotëroje gjate gjithë kësaj dite ne jetën tuaj ne çift. Debatet do jene te zjarrta dhe disa mund te arrijnë edhe ne piken me kulmore. Beqaret nuk duhet te nxitohen aspak, por duhet te reflektojnë mire para se te hedhin çdo lloj hapi. Saturni do iu nxite t’i menaxhoni me maturi te ardhurat. Nuk priten aspak vështirësi apo probleme.

Binjaket Mos e gjykoni partnerin tuaj sot për gjithçka qe ai do beje sepse do e lëndoni tej mase. Secili ka nevoje te shprehet dhe te veproje si te dëshirojë, mjafton qe qëllimi te jete i duhuri. Beqaret para se te vendosin për diçka duhet te marrin edhe mendimin e disa miqve. Financat do jene goxha te favorizuara. Do kryeni edhe transaksione dhe situata do mbetet e njëjtë.

Gaforrja Ka shume mundësi qe çifteve t’iu fiksohet ideja e ndarjes gjate kësaj dite. Asgjë nuk do ece ashtu si ata e kishin menduar dhe debatet e shumta do e bëjnë ditën te vështirë për t’u kaluar. Beqaret ka shume gjasa te kenë dashuri me shikim te pare. ne planin financiar edhe pse do merrni masa, situata nuk do jete aspak ne gjendjen me te mire te mundshme.

Luani Qetësia do mbizotëroje gjate gjithë kësaj kohe ne jetën tuaj ne çift kështu qe shfrytëzojeni ditën për te folur për tema delikate. Partneri do jete me i kuptueshëm. Beqaret nuk duhet t’i besojnë pamjes se jashtme te disa personave sepse do zhgënjehen tej mase. Financat nuk do kenë aspak probleme, përkundrazi do jeni me te lirshëm te kryeni edhe ndonjë shpenzim me tepër.

Virgjeresha Nëse keni pasur probleme me partnerin, sot është koha e duhur për te folur për to dhe për t’i zgjidhur. konfigurimi i yjeve do jete pozitiv dhe do krijoje një ambient mjaft te ngrohte.

Beqaret do jene pasionante dhe te gatshëm për te bere ndonjë çmenduri për dashurinë.

Shpenzimet duhet t’i kufizoni nëse nuk doni qe situata te marre tatëpjetën.

Peshorja Fale mbështetjes qe do iu japë Venusi sot do ruani një komunikim goxha te ngrohte dhe do i zgjidhni mosmarrëveshjet e dikurshme me qetësi. Beqaret do vazhdojnë ta kërkojnë princin e kaltër por pa shume fat. Do iu duhet ende te presin edhe disa kohe. Te ardhurat do jene goxha delikate. Mendohuni mire edhe para se te kryeni shpenzimet te nevojshme.

Akrepi Mund te ketë edhe disa probleme te vogla sot ne jetën tuaj ne çift dhe për këtë fakt nuk do ndiheni shume mire. Kujdes me ato qe do thoni. Beqaret do jene te lire te bëjnë atë qe duan.

Emocionet do jene te mëdha, por jo te gjithë do mund te krijojnë një lidhje serioze. Disa mund te kenë edhe thjesht aventura. Financat do i menaxhoni me maturi dhe përkujdes.

M A S A A R

I

T M

H A R A R E T M E R

I N O S

M I L A N E Z

A F A T E T E T I L E N M O N E T A R A T R E L T T U

S

B

I R

Shigjetari Dite plot ulje dhe ngritje kjo e sotmja për te dashuruarit. Gjerat nuk do ecin aspak ashtu si e kishit menduar kështu qe kujdes. Beqaret do kenë një dite te zakonshme. Nuk do mundojnë takimet, por ende nuk do jete koha për te filluar histori dashurie serioze. Ne planin financiar fati do jete ne anën tuaj. Shfrytëzojeni për ta stabilizuar dhe për ta përmirësuar situatën.

Bricjapi Dite shume e paqëndrueshme dhe problematike kjo e sotmja për ata qe janë ne një lidhje.

Asgjë nuk do ece si duhet. Beqaret duhet te mendohen shume here para se te hedhin hapa me tutje. Për disa nuk është koha për te filluar një histori dashurie. Ne planin financiar nuk duhen ndërmarrë rreziqe edhe sikur situata te jete ne gjendjen me te mire.

B A T A K P E R O N

L E H A R S A R

I L A T

B A L E N A T G A Z E T A T

G A L E T N O B E L

A T O M E T R O G E R

B

V I T A M I N A

K O M I

T

M E R

N E R L E V I

M U Z E U M E T E R

H E R E T I K

H O N O R

I

I T A T

P O L I T I K

S

T U N E R

R A S A

Lady Gaga “Një vajzë e mbarë”

L

Horoskopi 1 prill 2014 Dashi

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar

Zbavitje

ady Gaga, një nga këngëtaret më të famshme në të gjithë botën, jo vetëm për vokalin e saj, por edhe për stilin e çuditshëm, besojeni ose jo, është edhe një vajzë e mbarë. Në një intervistë të dhënë për revistën “Porter”, për të cilën edhe ka pozuar, ajo ka folur për jetën e saj familjare. ”Unë kam marrëdhënie shumë të mira me familjarët e mi, kryesisht me motrën time Natali. Ajo është shumë e talentuar, dhe unë nuk do ta thoja këtë gjë nqs nuk do të ishte

e vërtetë. Sa herë që ajo fillon te këndojë, gjithnjë e komplimentoj.

Madje disa herë dua që të qëndroj për ditë të tëra, së bashku me të në apartamentin e saj duke tymosur duhan”. Përsa i përket prindërve ajo ka deklaruar se kalon shumë kohë më të. Gaga ka treguar edhe arsyjen perse shpesh shfaqet e mbuluar. “Disa herë përpiqem që të vishem në një mënyrë që njerëzit përreth të mos më njohin por nuk ja arrij”, ka përfunduar ajo.

Filmi “Noah” në krye të box office

Ujori Ambienti ne jetën tuaj ne çift do jete i ngrohte dhe harmonik gjate kësaj dite. Shfrytëzojeni sa te mundni sepse dite te tilla nuk vijnë shpesh. Beqaret nuk duhet te mbyllen ne vetvete sepse ne këtë mënyrë nuk kane për ta gjetur personin e duhur. Financat nuk do jene te këqija, megjithatë çdo hap qe do hidhet duhet bere me kujdes dhe maturi.

Peshqit Dite e mrekullueshme kjo e sotmja për ata qe janë ne një lidhje. Gjithçka do shkoje me se miri madje nuk do mungojnë as surprizat e mëdha.

Beqaret do joshin pa fund dhe do e takojnë një person qe do iu përshtatet. Shume gjera do ndryshojnë sot për ta. Ne planin financiar do bëni çmos qe ta ruani ekuilibrin sa me gjate.

Investimet nuk duhen bere sot.

F

ilmi i ri i Russell Crowe, “Noah”, është ngjitur në krye të top listës amerikane të filmave më të shikuar të fundjavës, duke mbledhur 44 milionë në vikendin e parë të lansimit. Projekti filmik fitoi një vëmendje të madhe qysh para lansimit, për shkak të temës së nxehtë religjioze që trajton. Mbase kjo i ndihmoi filmit të dalë fitues në top listën e filmave të vikendit, duke

mposhtur “Divergent”, që ka rënë në pozitën e dytë me 26.5 milionë dollarë. “Muppets Most Wanted” ishte një tjetër film që debutoi këtë javë duke u rreshtuar i treti me 11.4 milionë dollarë, derisa filmat e animuar për fëmijë “Mr. Peabody & Sherman” dhe “The Grand Budapest Hotel” kanë mbyllur top pesëshin, duke u renditur i katërti, respektivisht i pesti.

cmyk