Standard 23 mars 2014

Suplementi Faqe 13-17

Reforma territoriale Rama, letër Bashës: Takim sy më sy për të gjetur bashkëpunimin

Dhimbjet e shpinës, si mund t’i shmangim Këshilla mode për femrat e shëndosha

Politikë Faqe 2

GAZETë E përditshme E diel 23 mars 2014 NR: 2921, ÇMIMI 20 LEKË ÇMIMI për maqedoni dhe greqi 1 euro www.standard.al e-mail: info@standard.al marketing@standard.al Botim i “standard”

Flasin ekspertët Sa të zbatueshme janë kushtet e FMN, pasojat e tyre në ekonomi

Dossier/ E vërteta e dokumentit të Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë dhe një homazh Lef Nosit 22 marsi Basha: Integrimi i Shqipërisë në BE, misioni i PD-së.

Berisha: Vendi sot në udhëkryq Politikë Faqe 3

Intervista/ Marrëveshja me FMN-në, Shehu: Pse qeveria ka gabuar me rritjen e taksave

Sherr për alkoolin Babai qëllon me sëpatë të birin në gjumë, i pret veshin

M

arrëveshja e qeverisë shqiptare me Fondin Monetar duket se po vihet në qendër të vëmendjes tani, shumë më tepër se sa kur u shpall shifra e huasë së akorduar...

Lexoni në faqen 4-5

Kronikë Faqe 7

Lista e plotë

Ish të përndjekurit politikë, dokumentat që duhen për përfitimin e kësteve M inistria e Financave publikoi ditën e djeshme listën e dokumenatve që duhet të dorëzojnë të gjithë ish të përndjekurit politikë për të marër këstin e radhës. Në rastet kur ish-i përndjekuri nuk jeton më, një dosje quhet e rregullt dhe e gatshme...

Faqe 20

Udhëzimi i MAS-it

Kulturë Faqe 18-19

Ndryshojnë çmimet e librave, ja sa do të kushtojnë Lista Faqe 17-19

cmyk

10-11 <<

Gjykata e Tiranës Divorcet, 300 çifte zgjidhën martesën gjatë 3 muajve të parë të vitit Kronikë Faqe 8

Atentati Tritol në prag të Furnizimi me ujë, Cornelisen: Mungesa derës biznesmenit të vajrave, ndalohen peng i keqmenaxhimit e një deklarate të dhe papërgjegjëshmërisë përbashkët, sinjal i keq 7 persona Problematika / 9

Eurodeputetja / 3

R

E

asti i Shqipërisë me ujin është krejt i veçantë, me kontraste nga më të çuditshmit. Jo pa shkak konsiderohet si një vend i bekuar sa i takon rezervave ujore: për numër populate është i dyti në Europë, pas Norvegjisë.

Sipas studimeve më të fundit...

urodeputetja holandeze, Marije Cornelissen, deklaron se mosarritja e një deklarate të përbashkët në takimin ndërparlamentar të MSA-së...

Kronikë Faqe 6

2

E diel, 23 mars 2014

Politikë

Reforma administrative territoriale

Rama, letër Bashës: Takim sy më sy për të gjetur bashkëpunimin Kryeministri: Synimi ynë, që reforma të miratohet me konsensus të plotë dhe gjithëpërfshirje “Kemi vullnetin për ta nisur e bitisur së bashku këtë proces, edhe pse disponojmë 84 votat” Gëzim Saliu

Faksimile e letrës

K

ryeministri Edi Rama i ka dërguar një letër kryetarit të opozitës, Lulzim Basha, ku kërkon gjetjen e mundësive për të arritur konsensusin mes palëve për reformën administrative territoriale. Në letrën e kreut të qeverisë, e cila mban datën 21 mars, e publikuar vetëm dje nga Kryeministria, thuhet se synimi i mazhorancës është që reforma të kryhet me konsensus dhe gjithëpërfshirje.

Megjithëse në ftesë nuk ka përcaktuar haptas nëse do të pranohet kërkesa e opozitës për konsensus deri në fund të procesit, Rama ka theksuar domosdoshmërinë e kryerjes së kësaj reforme. “I nderuar zoti Basha, reforma administrative-territoriale është konsideruar e domosdoshme, jo vetëm nga të gjitha partitë më të mëdha politike në vend, por edhe nga partnerët e Shqipërisë dhe nga organizatat më të rëndësishme ndërkombëtare. Synimi i shpallur i “Aleancës për Shqipërinë Evropiane” është që kjo reformë të miratohet me konsensus të plotë dhe

Në ftesë Rama nuk ka përcaktuar haptas nëse do të pranohet kërkesa e opozitës për konsensus gjithëpërfshirje të të gjitha forcave politike dhe grupeve të interesit”, thuhej në letër.

Letra Duke bërë të ditur ato çfarë deri më tani mazhoranca i ka ofruar opozitës, për të cilat kjo e fundit ka nënvizuar domosdoshmërinë e konsensusit deri

Lulzim Basha dhe Edi Rama

Rama në Gjakovë takon KusariLilën, diskuton projektin e Alpeve Në turin e takimeve në Kosovë, Kryeministri Rama u ndal fillimisht në Gjakovë, ku zhvilloi një takim me kryetaren e kësaj Komune, Mimoza Kusari-Lila, ku diskutoi për projektin e Alpeve si pjesë e ofertës turistike. Kryeministri u shpreh i impresionuar nga projekti të cilin e ka prezantuar Kusari-Lila para tij duke theksuar se Gjakova - zonë e lirë ekonomike është një nga risitë kryesore. Ndërkaq, kryetarja e Gjakovës, Kusari-Lila, bëri të ditur se në takim me Ramën kanë diskutuar për projekte të ndryshme dhe të përbashkëta ekonomike. Pas këtij takimi, Kryeministri vizitoi në fund të procesit si edhe ndaljen e sulmeve ndaj institucioneve të pavarura, Kryeministri i shprehu kreut të PDsë gatishmërinë edhe për t’u takuar, siç shkruan ai, “sy më sy”. “Lejomëni t’ju shpreh në fund gatishmërinë time për t’ju takuar sy më sy, nëse ju do të donit të ndanit me mua çfarëdo shqetësimi lidhur me këtë çështje me interes kaq të veçantë për të gjithë. Për të sotmen dhe të ardhmen e Shqipërisë”, - pohoi Rama. Sipas kreut të qeverisë, fakti se mazhoranca po e pret opozitën të vijë në komi-

Rama me Kusari-Lila

kompaninë “Devolli” sh.p.k., qendër grumbullimi e prodhimeve bujqësore në Pejë. Shefi i qeverisë deklaroi: “Sfida jonë është të dalim jashtë Kosovës dhe Shqipërisë, të eksportojmë produktet shqiptare në BE”. sion, dëshmon qartë: “Vullnetin tonë për të për ta nisur e bitisur së bashku këtë proces, edhe pse disponojmë 84 votat e nevojshme për miratimin e reformës administrative-territoriale”. “Deputetët tanë kanë votuar për ngritjen e një komisioni parlamentar për reformën administrative-territoriale, të bashkëkryesuar nga opozita dhe shumica, secila palë me numër të njëjtë anëtarësh dhe po ashtu me të drejtë vetoje në procesin vendimmarrës të komisionit. Pra komisioni parlamentar i siguron opozitës të drejta të njëjta me

ato të shumicës nga fillimi në fund të procesit. Për gjithë sa më lart, vendosa të bëj edhe këtë përpjekje të drejtpërdrejtë në adresën tuaj, duke ju ftuar ta nisim pa humbur kohë bashkërisht, shumicë dhe opozitë, punën në komisionin për këtë reformë me interes të posaçëm strategjik për vendin”, shkruante Rama në letrën e tij drejtuar kreut të opozitës. Dy ditë më parë, Kryetari i Parlamentit, Ilir Meta, inkurajoi një takim mes Kryeministrit Edi Rama dhe kryetarit të opozitës, Lulzim Basha, për të diskutuar lidhur me miratimin e reformës administrativo-territoriale. Letra e kreut të qeverisë duket se do të jetë përpjekja e fundit e shumicës për të bindur opozitën që të marrë pjesë në realizimin e reformës territoriale, pasi Kryeministri thekson se vendosi ta bëjë edhe këtë përpjekje të drejtpërdrejtë në adresë të kryetarit të opozitës. Deri më tani opozita ka refuzuar të marrë pjesë në këtë komision dhe ka sqaruar se ky qëndrim ka të bëjë me faktin se mazhoranca nuk jep garanci se u përmbahet pakteve dhe marrëveshjeve, nisur edhe nga shkelja e konsensusit për ligjin e nëpunësit civil dhe për akte të tjera të ngjashme, por përpos kësaj, ftesa e Kryeministrit ndaj kreut të opozitës për një takim mes tyre vjen jo vetëm në një klimë të rënduar parlamentare, por edhe në një kohë kur lufta mazhorancë-Bashki e Tiranës ka arritur nivele të larta.

Tryeza e bashkëpunimit ekonomik

Kosovë, Rama: Të krijohet Dhoma Kombëtare e Tregtisë Të krijohet Dhoma Kombëtare e Tregtisë si nevojë e bashkimit të sipërmarrjeve shqiptare. Kështu deklaroi dje Kryeministri Rama gjatë vizitës në Kosovë, ku mori pjesë në tryezën për bashkëpunimin ekonomik mes dy vendeve. “Duhet ndërtuar një Dhomë e Tregtisë Kombëtare, që të bashkojë sipërmarrjen shqiptare nga çdo pjese e Shqipërisë dhe Kosovës dhe të dialogojë në emër të të gjitha dhomave. Për të bërë kombëtaren e futbollit na pengon FIFA dhe UEFA,

për kombëtaren e sipërmarrjes nuk na pengon askush”, - deklaroi Rama.

Gjatë fjalës së tij, Rama theksoi se qeveria ka marrë masat për të nxitur investimet e huaja në Shqipëri duke ofruar territorin me qira 1 euro.

“Qeveria ka marrë një masë për çdo investim prodhues ve në dispozicion terrenin me një qira vetëm 1 euro në vit si përpjekje port të nxitur investimet e huaja. Është një masë për këdo nga ju që do të vijë dhe të investojë në Shqipëri”. Më tej kreu

Rama në Kosovë

i qeverisë sqaroi se cilat janë masat që do të merren për të lehtësuar dhe forcuar bashkëpunimin ekonomik me Kosovën. “Vendosëm të heqim tatimin e dyfishtë. Kemi vendosur të eliminojmë TVSH-në për librat, gazetat dhe revistat. Besojnë se shkëmbimi pa pengesa e çdo gjëje të shkruar shqip është me rëndësi të madhe për të dyja anët e kufirit. Javën e ardhshme në mbledhjen e qeverisë do futet skema e përjashtimit të TVSH-së për tubat e çeli-

kut. Të reduktojmë ditët e transitit me orë. Të garantojmë sigurinë e energjisë elektrike duke pasur autoritet të përbashkët për blerjen e energjisë.

Të krijohet një urë komunikimi mes bizneseve dhe politikës. Kush prodhon në Kosovë dhe kush prodhon në Shqipëri nuk duhet të ketë asnjë lloj kufiri. Të stimulojmë dhe informojmë me politika të përbashkëta që të gjithë të punojmë dhe jetojmë pa penguar njëri-tjetrin”, - pohoi Rama.

3

E diel, 23 mars 2014

Politikë

22 marsi

Basha: Integrimi i Shqipërisë në BE, misioni i PD-së. Berisha: Vendi sot në udhëkryq Kreu i PD-së: 22 marsi i ‘92-shit shënoi fitoren e dritës mbi errësirën, shqiptarët rikthyen sytë nga perëndimi Gëzim Saliu

Eurodeputetja holandeze

N

Cornelisen: Duhet bashkëpunim, mungesa e një deklarate të përbashkët, sinjal i keq

ë kuadër të ditës së parë të Demokracisë në Shqipëri, 22 marsit, kreu i PD-së dhe opozitës, Lulzim Basha, ka uruar dje të gjithë qytetarët, duke theksuar se forca që ai drejton ka si mision hyjnor integrimin e Shqipërisë në Bashkimin Evropian. “22 marsi 1992 shënoi fitoren e dritës mbi errësirën. Shqiptarët rikthyen sytë drejt perëndimit dhe nisën rrugëtimin evropian dhe euroatlantik. Sot jemi anëtarë të NATO-s, Kosova është e pavarur dhe shqiptarët lëvizin të lirë në mbarë Evropën. integrimi i plotë i Shqipërisë në Evropë është misioni hyjnor i Partisë Demokratike që e nisi këtë rrugë me 22 mars 1992!”, - shkruante Basha në mesazhin e urimit të cilin e shoqëronte me foto të asaj dite të rëndësishme për historinë e demokracisë në vend.

E

Berisha Ish-kreu i demokratëve, Sali Berisha, nuk mungoi dje me urimin e tij në rrjetin social për ditën e demokracisë, duke përkujtuar se me votën e lirë shqiptarët rrëzuan poshtë regjimin komunist. “Në 22 Sali Berisha, nuk mungoi dje me urimin e tij në rrjetin social për ditën e demokracisë, duke përkujtuar se me votën e lirë shqiptarët rrëzuan poshtë regjimin komunist

vite ne ende nuk jemi aty ku e meritojmë por jemi vite dritë larg asaj kohë. Sot Kosova është e lirë dhe e pavarur, Shqipëria është anëtare e NATO-s, afër marrjes së statusit të vendit kandidat dhe renditet tashmë në grupin vendeve me të ardhura të mesme të larta. Por sot përsëri vendi ndodhet në një udhëkryq të vërtetë”, - tha Berisha. Më tej në mesazhin e tij, ish-kryeministri i vendit theksoi se 22 Marsi është një kushtrim dhe apel për të gjithë ata që e duan vendin për të shpëtuar sipas Berishës, Shqipërinë nga keq qeverisja e majtë.

“Ekzekutivi i vendit drejtohet nga një i sëmure psikik, i mjekuar për vite e vite për sindrom bipolar dhe që me energjinë e tij negative rrënon çdo ditë këtë vend.

Të ngrihemi për të shpëtuar Shqipërinë nga shpërthi-

Nga mitingu i fitores më 22 mars 1992

“22 marsi 1992 shënoi fitoren e dritës mbi errësirën.

Shqiptarët rikthyen sytë drejt perëndimit dhe nisën rrugëtimin evropian dhe euroatlantik” - tha Basha

met i një njeriu të sëmurë rënde që di vetëm të rrënojë dhe mashtrojë shoqërinë tonë. Edhe një herë Gëzuar 22 marsin, ditën e bardhë, ditën e parë të demokracisë!!”, - përfundoi mesazhin e tij ish-kryeministri dhe lideri i Partisë Demokratike, Sali Berisha. 22 marsi i vitit 1992 cilësohet si dita e parë e demokracisë në Shqipëri pasi 22 vite më parë u mbajtën zgjedhjet e parakohshme në vend, ku fitoi me rezultat të thellë Partia Demokratike duke marrë 104 deputetë në Kuvend e ndërsa PSSH arriti të marrë vetëm 38 deputetë. Parlamenti i ri zgjodhi si President të Republikës Sali Berishën, i cili në vitin ‘92 ishte i treti President i vendit, pas Ahmet Zogut dhe Ramiz Alisë, por i pari i zgjedhur në mënyrë demokratike. Pavarësisht nga vështirësitë në të cilat ndodhej vendi në atë kohë, 22 marsi ka hyrë në histori si dita e parë e demokracisë në Shqipëri ku pas thuajse 48 vitesh mori fund regjimi komunist në vend.

urodeputetja holandeze, Marije Cornelissen, deklaron se mosarritja e një deklarate të përbashkët në takimin ndërparlamentar të MSA-së nuk është një sinjal i mirë që politika shqiptare i dha Brukselit. “Nuk është aspak shenjë e mirë, që nuk u arrit deklaratë e përbashkët. Arsyeja pse nuk u sigurua një deklaratë e përbashkët, ishte se kishte diçka që nuk shkonte me këtë deklaratë. Ajo nuk i ishte dërguar të gjithëve, por vetëm një pjese të deputetëve për ta parë. Së paku, kjo ishte arsyeja zyrtare që na u dha. Por shpresoj, që deputetët shqiptarë do të bien dakord për të thënë, që kishte një problem administrativ, por ne do ta kapërcejmë këtë dhe do të arrijmë në një deklaratë të përbashkët.

Nuk jemi ende aty, kështu që priten fryte të bashkëpunimit edhe në këtë drejtim”, tha eurodeputetja për “ABC News”. Më tej Cornelissen theksoi se Shqipërisë i nevojitet jo vetëm bashkëpunim mes palëve por edhe rezultate konkrete në reforma. “Për krijimin e besimit midis dy palëve ka ende punë për të bërë. Është një proces në vijim që nuk ka përfunduar ende. Ne sapo zhvilluam takimin ndërparlam-

entar të MSA-së dhe mund të them që edhe pse të dyja palët nuk janë tërësisht dakord, atmosfera e takimit ishte shumë më e mirë se në takimet e kaluara. Takimet e mëparshme kanë qenë ndeshje gërthitjesh të sikletshme. Mundësitë për një bashkëpunim më të mirë ekzistojnë. Ajo që nevojitet tani që kjo të përkthehet në rezultate në reforma për përmbushjen e kritereve për të marrë statusin e vendit kandidat”. Sa i përket përgjigjes së BE-së lidhur me mundësinë e dhënies së statusit së vendit kandidat Shqipërisë në qershor të këtij viti, eurodeputetja holandeze theksoi se,: “Kam përshtypjen që këtë radhë, nuk ka arsye të forta për të thënë jo. Ka progres në bashkëpunimin e forcave politike në Shqipëri pavarësisht përplasjeve të tyre. Sikur vetëm për ta inkurajuar vendin për të ardhmen, s’do të thuhet jo. Ky është mendimi im. Por bashkëpunimi duhet të forcohet, sepse hapi tjetër është hapja e negociatave dhe pastaj hapja e kapitujve në negociata. Ka kaq shumë punë para se Shqipëria të bëhet anëtar i Bashkimit Evropian! Varet nga forcat politike se sa i shpejtë do jetë procesi dhe sa cilësor do jetë ai për qytetarët shqiptarë”.

Akuza e PD-së

Vorpsi: Drejtori i spitalit në Kavajë, i arrestuar për kontrabandë ilaçesh. Reagon PS Pas denoncimeve për një ndër drejtuesit e AKU-së dhe drejtorin e Zyrës së Punës në Kavaja, partia demokratike vazhdoi dje denoncimet e saj duke deklaruar se drejtori i ri i spitalit rajonal të Kavajës është arrestuar nga policia në vitin 2009 për kontrabandë ilaçesh. “Edi Rama tha se shëndetësia do të jetë falas, por në fakt shëndetësia nuk i ka kushtuar asnjëherë kaq shumë shqiptarëve. Shini çfarë ndodh në Kavajë. Rilindasi që është emëruar drejtor i spitalit

rajonal, Agron Beu, është arrestuar nga policia në vitin 2009 për kontrabandë ilaçesh. Beu ishte mjek kirurg në atë kohë, por kishte dhe një farmaci të tijën. Ai udhëtonte shpesh në Itali, mbushte makinën me ilaçe pa pullë dhe i tregtonte në farmacinë e tij. Policia në atë kohë e vëzhgoi shumë gjatë aktivitetin e mjekut kirurg, dhe e kapi në flagrancë me medikamente që arrinin shumën 10 mijë euro”, - tha zëdhënësja e PD-s Laura Vorpsi. Më tej në deklaratën e

saj, PD nënvizoi: “Sot, beu i rilindjes, është bërë drejtor i spitalit rajonal. Me këtë rast, ai ka zhvendosur edhe farmacinë që ta ketë më afër aktivitetit të tij, duke e instaluar përballë spitalit.

Ju e kuptoni vetë se ku janë të detyruar të blejnë ilaçe pacientët e këtij rrethi. Kjo është shëndetësia falas e Edi Ramën, kjo është rilindje”. Ndaj këtyre deklaratave të PD-së ka reaguar Partia Socialiste dega Kavajë, e cila përgënjeshtron akuzat mbi Drejtorin e Spitalit Rajonal në këtë qytetet

Laura Vorpsi

Agron Beu. “Dega e Partisë Socialiste në këtë qytet deklaron me përgjegjësi të plotë se gjithëçfarë u deklarua nga PD janë të pavërteta dhe të pabazuara ligjërisht, madje tejkalojnë çdo normë të etikës dhe informimit me transparencë të opinionit publik. Ndaj shtetasit Agron Beu, me detyrë aktuale Drejtor i Spitalit Rajonal Kavajë nuk ekziston asnjë vendim gjyqësor, lidhur me akuzën e korrupsionit dhe të asnjë akuze tjetër”, - thuhej në reagimin e PS-së dega Kavajë.

4

E diel, 23 mars 2014

Ekonomi

Borxhi

Çfarë fshihet pas marrëveshjes së qeverisë me FMN? Flasin biznesmenët, politikanët dhe ekspertët Të thëna e të pathëna pas kushteve apo rekomandimeve të Fondit Monetar, që akordoi së fundmi 330 milionë euro hua për tre vjet. Sa të zbatueshme janë kushtet e FMN-së dhe cilat janë pasojat e tyre për ekonominë shqiptare Ervin Kaduku

M

arrëveshja e qeverisë shqiptare me Fondin Monetar duket se po vihet në qendër të vëmendjes tani, shumë më tepër se sa kur u shpall shifra e huasë së akorduar prej 330.9 milionë eurosh. Ajo që bie aktualisht në sy është mungesa totale e transparencës nga Tirana zyrtare dhe fakti se FMN – sikurse e ka në parimet e saj – nga çdo vend i botës së ndihmon financiarisht, kërkon zbatime të kushteve të caktuara. Qeveria Rama ka mohuar ekzistencën e këtyre kushteve, por një gjë e tillë është shpallur publikisht nga vetë FMN, nëpërmjet botimit të termave të marrëveshjes. Ja si kanë reaguar grupe të ndryshme të interesit lidhur me këtë marrëveshje.

Biznesi Konfindustria, me qëllim shmangien e gjithë keqkuptimeve të mundshme, i kërkoi dje publikisht Qeverisë së Shqipërisë të shpallë zyrtarisht në mënyrë publike të gjithë termat e marrëveshjes së nënshkruar së fundmi me Fondin Monetar Ndërkombëtar.

Konfindustria vlerëson se është e domosdoshme që grupet e interesit dhe qytetarët shqiptarë të njihen me termat e marrëveshjes edhe nga burimet zyrtare të shtetit të tyre dhe jo vetëm nga shpalljet e njëanshme të FMNsë. Veprimi i mësipërm është i domosdoshëm, edhe pse rasti më i mirë do të ishte njohja e publikut me termat e marrëveshjes dhe nënshtrimi i tyre një debati të gjerë përpara nënshkrimit të marrëveshjes me FMN. Termat e marrëveshjes, të shtrira në kohë dhe të ndara në paketat përkatëse, parë rradhën e hyrjes së tyre në fuqi, ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe FMN, duhet domosdoshmërisht të bëhen të njohura hollësisht sa më shpejt për publikun dhe grupet e interesit, duke marrë parasysh rëndësinë e zbatimit të tyre për zhvillimin ekonomik afatgjatë të vendit dhe mirëqenien e qytetarëve shqiptarë. Konfindustria, në kërkesën e saj të mësipërme për Ekzekutivin shqiptar, ka parasysh se njohja e plotë

Ministria e Financave

Konfindustria, me qëllim shmangien e gjithë keqkuptimeve të mundshme, i kërkoi dje publikisht Qeverisë së Shqipërisë të shpallë zyrtarisht në mënyrë publike të gjithë termat e marrëveshjes me FMN e marrëveshjes jep mundësinë e planifikimeve të domosdoshme për biznesin, sidomos për industritë prodhuese vendore, për të shmangur problematikën e krijimit të gjendjeve të “faktit të kryer” të ndryshimit të politikave fiskale.

Ridvan Bode Ish-ministri i Financave në kohën e qeverisjes së Partisë Demokratike ka pohuar, në një deklaratë për shtyp, se qeveria po fsheh marrëveshjen me Fondin Monetar, që parashikon rritje të reja të taksave dhe futjen e taksave të tjera, për shkak të performancës së dobët të saj dhe përkeqësimit të Ridvan Bode shpejtë të

ekonomisë. Ridvan Bode tha: “Mbarë opinioni publik përcolli me shqetësim deklaratën e bordit të drejtorëve të FMN-së lidhur me konsideratat dhe propozimet për marrëveshjen, aq shumë të reklamuar si sukses nga ana e qeverisë shqiptare. Qeveria, që kishte mbajtur në fshehtësi termat e kësaj marrëveshje, që kishte folur vetëm për përfitimin e 330 milionë eurove në 3 vjet dhe jo jo për termat dhe shqetësimet e FMN-së për zhvillimet në vend, u mundua të mohojë dhe përgënjeshtrojë atë që për muaj me radhë negocioi po vetë.

E vërteta është se Bordi i Drejtorëve të FMN-së shpreh me të drejtë shqetësimin alarmues të përkeqësimit të shpejtë dhe futjes në recesion të ekonomisë kur, po sipas Bordit, në vitet 2009-2012 u arrit ‘të mënjanohet me sukses rënia në recesion në kulmin e krizës globale dhe pati një rënie të ritmit të saj më të lehtin në rajon’.

E vërteta është se FMN është i alarmuar për risqet e mëdha që paraqet borxhi, i rritur me aq lehtësi nga qeveria Rama, vetëm në harkun e pak muajve, duke qenë ‘më i larti ndër vendet e Europës Qendrore, Lindore e Juglindore’”, u shpreh Bode. Ai shtoi se performanca e dobët e qeverisë, mungesa e reformave dhe amullia që ka sjellë në ekonomi qeveria Rama, për shkak të paaftësisë dhe klientelizmit, do të sjellë rritje të reja taksash, pasi

Shkëlqim Cani

rritja e taksave, bërë në dhjetor të vitit të shkuar, për vitin 2014, ka dhënë rezultate të pamjaftueshme. Ecuria e dy muajve të parë të këtij viti dëshmon dështimin e plotë dhe korrupsionin në zgjerim të qeverisë Rama, vuri në dukje ish-kreu i Financave. Sipas tij, rritja e madhe e akcizave sipas qeverisë pritet të sjellë 120 milionë USD më shumë në buxhet, në fakt për dy muajt e parë ka sjellë 10 milionë USD më pak, ndërkohë që rritja e të ardhurave është në më pak se 1/5 e asaj që është programuar. ”Kjo paaftësi për Bordi i Drejtorëve të FMN-së shpreh me të drejtë shqetësimin alarmues të përkeqësimit të shpejtë të ekonomi

të vendosur disiplinën fiskale është shkaku i propozimeve të FMN për rritjen apo vendosjen e plot 10 taksave të reja mbi qytetarët dhe ekonominë.

Në fakt përgënjeshtrimi i Ramës është i turpshëm për qytetarët e këtij vendi, pasi në faqe 29 të raportit, paragrafi i 3, janë propozuar si mundësi: • Vendosja e TVSH në arsim; • Vendosja e pagesave toll në rrugët e vendit; • Rritjen me 50% të taksës mbi tregtimin e makinave të përdorura; • Futjen e TVSH për ndërtimet-banes-

at e reja; • Futja e një takes për hyrje daljet nga Shqipëria të popullsisë vendase; • Vendosja e taksës mbi pronën (shtëpi, tokë) sipas vlerës; • Futja e jjë takes vjetore për përdorimin e makinave bazuar në vlerën e tyre; • Rritjen e tatimit mbi të ardhurat e individëve, përfshi dhe interesat e depozitave dhe dividendin nga 10 në 12% (rritje 20%); • Vendosjen e një akcize mbi të ashtuquajtur mallrat e luksit”.

Bode ka vijuar, duke thënë se “Rama, po ashtu, vetë dhe me tellallët e tij, mohoi rritjen e çmimit të energjisë, kur vetë dhe ministrat e tij kanë firmosur memorandumin, i cili në faqen 46 të tij shpreh angazhimin e qeverisë shqiptare se në qershor të këtij viti çmimi i energjisë për popullatën do të afrohet me çmimet e tregut ndërkombëtar, që do të thotë një rritje e shqetësuese për qytetarët. Dhe kjo ndodh kur paguhet më pak se 50% e energjisë dhe ata që paguajnë duhet të paguajnë një çmim dy herë më të lartë, ashtu siç duhet të paguajnë taksa të dyfishuara në favor të klientelës së qeverisë që nuk paguan taksa”.

Një angazhim tjetër i qeverisë në këtë memorandum është ndërmarrja e një reforme të pensioneve, e cila nuk do të kufizohet vetëm në rritjen e moshës së pensioneve por edhe të masës së kontributeve. “Memorandumi i

5

E diel, 23 mars 2014

Ekonomi

Intervista

Marrëveshja me FMN-në, Shehu: Pse qeveria ka gabuar me rritjen e taksave Sherefedin Shehu: PD nuk është kundër marrëveshjes me FMN-në, por kundër rritjes së taksave “FMN nuk e ka nxitur qeverinë për rritjen e taksave, por kjo ka qenë politikë e vetë qeverisë” Intervistoi Gëzim Saliu

D

eputeti i Partisë Demokratike, njëkohësisht anëtar i Komisionit Parlamentar të Ekonomisë, Sherefedin Shehu, analizon marrëveshjen e zbardhur pak ditë më parë mes Fondit Monetar Ndërkombëtare dhe qeverisë shqiptare. Në intervistën për “Standard”, Shehu bën të ditura pikat e marrëveshjes, të cilat, sipas tij, do të rëndojnë më tej qytetarët shqiptarë dhe ekonominë në tërësi. Po ashtu, deputeti demokrat komenton edhe vendimet e marra në aspektin ekonomiko-financiar nga qeveria në këta 6 muaj.

Si do ta vlerësonit marrëveshjen e Fondit Monetar Ndërkombëtar me qeverinë shqiptare?

Partia Demokratike nuk është kundër marrëveshjes me Fondin Monetar Ndërkombëtar, por kundër faktit se me marrëveshjen qeveria ka vënë në zbatim axhendën e saj e cila parashikon rritje të një niveli taksash. Pra, PD e quan pozitiv faktin që qeveria shqiptare është nën monitorimin e FMN-së, por është kundër rritjes së taksave, tashmë të vëna në zbatim mbi bazën e marrëveshjes. Siç ka deklaruar edhe më parë shefi i FMN-së, ato nuk e bashkëpunimit të qeverisë Rama me FMN është dëshmia më e qartë e pasojave të rënda dhe kostove të papërballueshme që solli për vendin një qeverisje diletante, klienteliste dhe e papërgjegjshme. Ky është shpërblimi që po marrin qytetarët shqiptarë në këmbim të besimit që i dhanë dyshes Rama-Meta: rritje taksash, rritje çmimesh, rritje të papunësisë, varfërisë dhe mjerimit”, tha Bode.

Ekspertët Raportet më të fundit të Bankës Botërore dhe Fondit Monetar Ndërkombëtar mbi gjendjen aktuale të ekonomisë dhe financave shqiptare u komentuan në mënyra të ndryshme së fundmi edhe nga studiues të njohur të kësaj fushe për Zërin e Amerikës. Ashtu si edhe FMN, në raportin e vlerësimit të sistemit financiar, profesor Adrian Civici tha se ekonomia është mjaft e dobët dhe po vuan nga çekuilibrime të rënda makroekonomike. “Financat tona janë në një situatë delikate. Niveli i borxheve është përtej çdo kufiri dhe detyra kryesore mbetet kthimi i qëndrueshmërisë të treguesve kryesorë. FMN, thotë ai, nuk po i sjell Shqipërisë shuma të mëdha, por po i kërkon të kthehet në

Sherefedin Shehu

PD e quan pozitiv faktin që qeveria shqiptare është nën monitorimin e FMN-së, por është kundër rritjes së taksave

kanë nxitur qeverinë për rritjen e taksave, por kjo ka qenë politikë e vetë qeverisë.

Duke marrë për bazë kritikat e shprehura, cilat janë, sipas jush, pikat e kësaj marrëveshjeje që do të kenë efekte negative tek qytetarët shqiptarë dhe ekonomia në tërësi?

Së pari është taksa e truallit, e cila do të shtohet tashmë duke futur vlerën e truallit si pjesë të kostos së shpenzimit, gjë e cila do të mbartet e gjitha tek qytetarët. Së dyti një rritje tjetër takse, e cila për mua është me e pakuptimta, është ajo për daljen jashtë shtetit dhe më tej të gjitha rritjet e tjera të taksave që janë një rëndesë më

sjellje të zakonshme konservatore në ekonomi”. “FMN nuk vjen në vende normale me ndonjë problem të vogël.

Ne kemi një problem të madh, kemi një problem strukturor. Kemi një rrezik që na qëndron mbi kokë për stabilitetin e financave publike për borxhin dhe për të ardhmen tonë”. Një tjetër studiuese e njohur e çështjeve ekonoBSH njoftoi se do të shesë për llogari të Ministrisë së Financave 13.2 mld lekë bono thesari

mike, Luljeta Minxhozi, tha se kreditimi është mjeti më i shtrenjtë për financimin e ekonomisë dhe qeveria duhet të gjejë rrugë dhe metoda më të favorshme për të nxitur prodhimin vendas dhe për të mbrojtur investimet e guximshme në një treg delikat e të pasigurtë. “Ekonomia shqiptare, në mënyrë që të fitojë një lloj qëndrueshmërie, kërkon një ndryshim strukturor, që për mua do të thotë: të nxitet prodhimtaria. Ekonomia shqiptare ka nevojë për një shtytje të madhe për të bërë biznes të madh prodhues. Duhet një nxitës real në ekonomi

shumë për xhepat e qytetarëve shqiptarë.

Në këtë pjesë përfshihet taksa e rrugës, ajo e autostradës së Kukësit e me radhë të gjitha taksat, si ajo për çmimin e energjisë elektrike, të cilat janë taksa të karakterit indirekt. Po ashtu kemi edhe rritjen me 50% të taksës për automjetet e përdoru-

50

që të lëvizë të gjithë sistemin” - tha ajo. Zonja Minxhozi thotë se ekonomia është e ndjeshme dhe ndaj rreziqeve të jashtme, këmbimet tregtare të Shqipërisë me vendet e eurozonës janë gjithmonë të rrezikuara sa kohë që është monedha euro në mes, që ndërrohet me lekun shqiptar. Politikat zbutëse me bankat kanë shterruar, ndërkohë që shumica e bankave kanë si shtetin si klient kryesor, me të cilin blejnë dhe shesin bono thesari, nga mund t’u vijn huymbje të konsiderueshme. “Në banka ka shumë kursime dhe këto kursime nuk arrijnë dot që të kthehen në investime. Ekuilibri makroekonomik më i thjeshtë është që një vend investon aq sa ka kursime. Shqipëria ka kursime dhe duhet të ketë edhe investime, por kjo nuk po ndodh. është pikërisht kjo strukturë e dbët e ekonomisë shqiptare, që nuk arrin t’i nxiti njerëzit, zotërues të kursimeve, t’i transformojnë këto në investime” - tha ajo.

Banka Botërore dhe FMN deklaruan Adrian Civici këto ditë se

për qind ëhstë rritur taksa për automjetet e përdorura dhe janë rritur edhe taksat mbi interesat e mbi qeratë

ra e më tej taksa mbi interesat, taksa mbi qiratë. Duhet thënë se këto nuk janë vetëm burime të ardhurash për biznesin, por janë edhe për qytetarët.

Duke marrë për bazë faktin se që nga marrja e drejtimit të vendit nga qeveria e majtë kanë kaluar 6 muaj, cili do të ishte mendimi juaj për vendimet apo masat e ndërmarra në aspektin ekonomiko-financiar?

Në fakt, një ndër vendimet më negative për mua të ndërmarra nga qeveria do të ishte vetë buxheti i vitit 2014 që u bazua në një paketë që kishte vetëm rritje taksash. Më tej do të thosha se qeveria në vend të përmirësimit të situatës fiskale e përkeqësoi atë përmes rritjes së borxhit publik, mos kryerja e investimeve publike, gjë e cila po vazhdon edhe gjatë vitit 2014. Pra, qeveria në tërë këto muaj jo vetëm që nuk ka krijuar stimul ekonomik por përkundrazi përmes rritjes së taksave dhe mungesës së investimeve e hoqi edhe stimulin që ekzistonte në ekonomi. Akoma më keq në këtë aspekt është fakti se qeveria e përdori si argument shlyerjen e borxhit por akoma nuk ka shlyer borxhin ndaj biznesit dhe po e mban peng sipërmarrjen duke i thënë se do ta shlyej në vitin 2016 me kredinë e FMN-së, e cila jepet me këste dhe duhet të plotësohen më parë kushtet para se të merret fondi.

se gjendja e bankave shqiptare po përkeqësohet prej rritjes së shpejtë të kredive të këqija, ndonëse kanë depozita të mjaftueshme kursimesh nga qytetarët. Një pikë e dobët mendohet se është edhe orientimi i ekonomisë drejt euros, ndërsa rreziqet më të mëdha mund të vijnë edhe borxhit publik afatshkurtër, që po rritet nga ana e qeverisë Rama. Kështu, Banka e Shqipërisë sapo njoftoi se do të shesë për llogari të Ministrisë së Financave 13.2 miliardë lekë bono thesari me afat maturimi 12 dhe tre mujor.

Për bonot me afat maturimi 12 mujor, shuma e shpallur për shitje është 10 miliardë lekë. Në ankandin e fundit me të njëjtin afat maturimi, interesi mesatar zbriti në 3.68%. Për bonot me afat maturimi 3 mujor, shuma e shpallur për shitje është 3.2 miliardë lekë. Në ankandin e fundit me të njëjtin afat maturimi, interesi mesatar zbriti në Adrian Civici tha se ekonomia është mjaft e dobët dhe po vuan nga çekuilibrime të rënda makroekonomike

3.24%. Në raportin e stabilitetit financiar të vendit, të publikuar nga Fondi Monetar Ndërkombëtar, ky i fundit paralajmëron se sektori bankar sot është më i ndjeshëm ndaj goditjeve për shkak se bankat po mbajnë sasi të mëdha të obligacioneve qeveritare, që mund të shkaktojnë humbje të ndjeshme për to në rast se zhvlerësohet borxhi publik. Lidhja e fortë e institucioneve financiare me borxhin e qeverisë duket se paraqet sfida të reja për këtë system, sipas FMN. Ndërsa këto investime kanë ndihmuar në diversifikimin e tregut të letrave me vlerë të qeverisë, ato janë të mbikëqyrura në mënyrë joadekuate dhe klientët po investojnë këtu dhe jo në depozita. Duke pasur parasysh mungesën e një tregu sekondar funksional për obligacionet e qeverisë, fondet përballen me rrezik të lartë të likuiditetit. Një e treta e aktiveve të bankave përbëhet nga letrat me vlerë të qeverisë dhe këto zotërime përfaqësojnë dy të tretat e totalit të borxhit të qeverisë. Kjo ndërvarësi financiare paraqet rreziqe sistematike për bankat, të cilat janë vulnerabël ndaj ndryshimeve në vlerën e letrave me vlerë më afatgjata, dhe për qeverinë, e cila varet nga borxhi që merr prej bankave, thotë raporti i FMN-së.

6

E diel, 23 mars 2014

Kronikë

Atentati

Tritol në prag te derës biznesmenit të vajrave, Fotaq Semi Policia, hetim konflikteve për shkak të biznesit. Shoqërohen 7 persona, asnjë i ndaluar. Semi: Nuk kam konflikte me njeri Tiranë

Lezhë

Shpërthimet me tritol nuk kanë të mbaruar në kryeqytet. Objekt i tritolvënësave janë biznesmenët dhe sërish një prej tyre e ka pasur radhën mesnatën e kësaj fundjave. Shpërthimi i fuqishëm që tronditi gjithë lagjen pranë stadiumit “Dinamo” nuk pati për fat të mirë të lënduar në njerëz, por shkaktoi vetëm dëme materiale. Policia bën me dije se sasia e tritolit kishte për objektiv banesën e biznesmenit Fotaq Semi, i cili njihet në fushën e tregtimit të vajrave ushqimorë.

Policia, e cila mbërriti menjëherë në vendngjarje, ka bërë me dije se atentatorët kishin vendosur një sasi prej 150 gramë lëndë eksplozive, në pragun e derës së banesës.

Kërkohej për vrasje të mbetur në tentativë, arrestohet

150

gramë lëndë eksplozive ishin vendosur në pragun e derës së banesës së Fotaq Semit

Ngjarja Një shpërthim i fuqishëm ndodhi në orët e mesnatës duke u gdhirë dita e djeshme, rreth orës 01:00, në një banesë në rrugën “Muhamet Butka” në afërsi të stadiumit “Dinamo” në Tiranë. Policia e kryeqytetit bën me dije se shënjestër e sasisë prej 150 gram lëndë eksplozive ka qenë apartamenti i Fotaq Semi, biznesmen i vajrave ushqimorë. Mësohet se shpërthimi ka ndodhur në pragun e derës ku jetonte familja e biznesmenit, në katin e katërt të pallatit.

Për fat të mirë, nga shpërthimi nuk ka njerëz të lënduar,

Policia e Lezhës ka vënë në pranga një person të shpallur në kërkim për vrasje e mbetur në tentativë. Burime nga blutë e këtij qyteti bëjnë me dije se është arrestuar shtetasi Berti Përgjini, i shpallur në kërkim për vrasje të mbetur në tentative. Ky shtetas mësohet se me 22 prill të një viti më parë, në qendër të qytetit, ka tentuar të vrasë duke e qëlluar me armë zjarri shtetasin Kastriot Përgjergji. Ndërkaq materialet lidhur me këtë rast iu referuan Prokurorisë së Lezhës për ndjekje të mëtejshme.

Pallati ku ndodhi shpërthimi

Gjatë orëve të natës, policia e Tiranës ka shoqëruar 7 persona, por ende nuk ka asnjë të ndaluar

por janë dëmtuar dyer, dritare e mure rrethuese të apartamentit të biznesmenit dhe fqinjëve për rreth. Policia ka bërë këqyrjen e vendit të ngjarjes dhe ka marrë në pyetje biznesmenin, familjarë të tij por edhe fqinj.

Hetimi Pas ngjarjes, menjëherë kanë nisur hetimet për zbardhjen e saj. Policia ka marrë në pyetje biznesmenin dhe disa persona të tjerë. Ndërkohë që ka ngritur edhe pistat e para hetimore. Sipas burimeve policore, pistë kryesore e hetimit është ndonjë konflikt i mundshëm i biznesmenit Bardhi me persona të tjerë. Ndërkohë që i pyetur pas shpërthimit, vetë biznesmeni ka deklaruar se nuk ka konflikte me njeri. Ndërkohë që në të njëjtin pallat banon edhe ish-inspektori i Tatimeve Petri-

ka Bardhi, prandaj dhe fillimisht u dyshua se lënda eksplozive mund të ishte vendosur edhe për të. Gjatë orëve të natës, policia ka shoqëruar 7 persona, por ende nuk ka asnjë të ndaluar. Paraprakisht dyshohet se shkak i vendosjes së lëndës plasëse të jenë konflik-

Shkallët ku u vendos tritoli

Bardhi dhe Semi janë marrë në pyetje nga grupi hetimor, por të dy kanë deklaruar se nuk kanë konflikte me njeri

tet për biznesin. Bardhi dhe Semi janë marrë në pyetje nga grupi hetimor, por të dy kanë deklaruar se nuk kanë konflikte me njeri. Vijojnë hetimet për zbardhjen e plotë të ngjarjes dhe kapjen e autorëve të vendosjes së tritolit.

Mirditë

Përplasen mes tyre dy automjete, plagosen 3 persona Tre persona kanë mbetur të plagosur në një aksident të regjistruar në orët e para të ditës së djeshme. Ngjarja ka ndodhur në aksin rrugor Rrëshen-Kalimash, në afërsi të fshatit Reç, ku dy automjete janë përplasur me njëratjetrën. Furgoni me targë LA9424A dhe

automjeti tip “Benz” me targë AA441IN, pas përplasjes me tyre janë përplasur me barrierat mbrojtëse të rrugës. Si pasojë e aksidentit tre shtetas kanë mbetur të plagosur dhe po marrin mjekimin e nevojshëm në spital. Policia e mbërritur në vendngjarje ka nisur

Foto ilustruese

hetimet për zbardhjen e shkaqeve të aksidentit. Nga të dhënat paraprake bëhet e ditur se humbja e kontrollit nga njëri prej drejtuesve të mjeteve ka qenë dhe shkaku i aksidentit që la të plagosur tre persona, fatmirësisht jashtë rrezikut për jetën.

Lushnje

Plagoset në këmbë 47-vjeçari, apelon policinë për ndihmë Një person ka mbetur i plagosur dy netë më parë, në Krutje të Lushnjës, pasi është qëlluar para banesës së tij, nga persona të paidentifikuar. Mësohet se i plagosur ka mbetur Agron Gobo, 47 vjeç, i cili është goditur me armë zjarri nga dy plumba, në krah dhe në këmbë. Nga hetimet paraprake, rezulton se ndaj Gobos ka pasur një tjetër atentat në vitin 2000. Burime policore bëjnë me dije se Gobo, i shtruar në spital, raportohet të jetë jashtë rrezikut për jetën. Ndërkohë, sipas policisë, nuk dihen ende motivet e ngjarjes, ndërkohë që po punohet për kapjen e autorëve si dhe për zbardhjen e plotë të ngjarjes. Por ndërkohë, vetë i plagosuri pranon se ka konflikte me persona të cilët ai i njeh, ndërsa bashkë me të shoqen i kanë bërë thirrje policisë që të veprojë.

Agron Gobo

7

E diel, 23 mars 2014

Kronikë Vlorë Mashtrim në telefon për të përfituar lekë, kallëzime në polici

Dy persona i janë drejtuar policisë me një kallëzim penal për një person të panjohur që u bënte telefonata dhe u kërkonte para, duke u shtirur si i afërm i tyre. Policia e qytetit bregdetar të Vlorës ka filluar dy procedime penale për mashtrim pas kallëzimit të 2 shtetasve me iniciale P. D., 44 vjeç dhe S. L., 59 vjeç, të dy banuesa në qytetin e Vlorës, të cilët kanë kallëzuar faktin se një person i ka telefonuar duke ju prezantuar si një i afërm

i tyre dhe u ka kërkuar shumën prej 10 000 lekësh nëpërmjet Uestern Union. Sipas policisë, shtetasin P. D., e ka mashtruar duke ju prezantuar si një i afërm i tij që ndodhet jashtë shtetit dhe se i nevojiteshin lekët, pasi ndodhej në qytetin e Durrësit dhe nuk kishte mjete financiare. Ndërsa, shtetasin S. L., e ka mashtruar duke ju prezantuar si një i afërm i tij dhe se ndodhej i shtruar në spital. Në të dyja rastet personi ka telefonuar me të një-

jtin numër dhe nuk i është përgjigjur më kallëzuesve. Për të dyja rastet materialet procedurale i janë referuar Prokurorisë për veprën penale “Mashtrimi”. Njëkohësisht, Drejtoria e Policisë Qarku Vlorë u bën thirrje gjithë qytetarëve që të kenë kujdes dhe të mos bëhen pre e mashtrimeve të kësaj natyre mashtrimi, si dhe të kallëzojnë pranë policisë nëse kanë qenë viktima të rasteve të tilla mashtrimi apo tentativa për t’u mashtruar.

Foto ilustruese

Sherr për alkoolin

Babai qëllon me sëpatë të birin në gjumë, i pret veshin Thoma Sejdarasi, në gjendje të dehur, qëlloi ndaj të birit, pas debateve të shpeshta që kishin bërë për konsumin e alkoolit Korçë

Greqi

Një sherr brenda familjes për pak mund të degjeneronte në një krim brenda familjes.

Debatet e shpeshta babë e bir për konsumin e alkoolit dhe ardhjen në shtëpi në gjendje të dehur, dje kanë përfunduar me një të plagosur rëndë, madje, në gjendje me të vërtetë kritike për jetën. Ka qenë 52-vjeçari Thoma Sejdarasi personi që ka qëlluar në gjumë djalin e tij, Albanin, 22 vjeç, pasi ky i fundit shpesh i kërkonte të atit të mos pinte dhe të vinte në shtëpi në gjendje të dehur. Duke mos duruar dot kritikat e të birit, madje edhe një debat që kishin bërë gjatë ditës së djeshme, 52-vjeçari e ka qëlluar të birin teksa flinte dhe më pas ishte po ai që e çoi në spital. Policia ka vënë në pranga autorin e kësaj plagosjeje të rëndë, Thoma Sejdarasi.

Sekuestrohen 231 kg marijuanë në Janinë, në kërkim 2 trafikantët

I biri i kërkonte shpesh të mos pinte dhe të vinte i dehur në shtëpi dhe këtë fakt e ka debatuar Ngjarja Ngjarja e rëndë ka ndodhur mesditën e djeshme në lagjen numër 8 të Korçës. Sipas bluve të qytetit të Korçës, Thoma Sejdarasi, kryefamiljari i kësaj familje, në gjendje të dehur ka goditur të birin e tij me sëpatë ndërsa ishte në gjumë dhe i ka prerë veshin. Mësohet se autori i ngjarjes ka pasur një sherr me të birin, Albanin 22 vjeç përpara se të kryente aktin e rëndë, pikërisht për alkoolin, që duket se nuk ja ka falur. Pas aktit të tmerrshëm, edhe pse nën efektin e alkoolit, ka qenë vetë Thoma Sejdarasi që e ka dërguar në spital 22-vjeçarin, ku dhe ka marrë ndihmën e parë mjekësore. Pas denoncimit të rastit, në vendngjarje kanë mbërritur forcat e policisë, të cilët kanë shoqëruar në komisariat 52-vjeçarin Sejdarasi. Ndërkohë që djali i tij ndodhet në gjendje kritike për

Një sasi prej 231 kilogram lëndë narkotike është sekuestruar dje në afërsi të Janinës. Bllokimi i drogës është kryer nga policia greke, në kufirin midis Shqipërisë dhe Greqisë. Sipas policisë, droga është gjendur në një mjet të braktisur. Mendohet se në automjetin me marijuanë kanë qenë dy trafikantë, të cilët po kërkohen nga policia. Nuk dihet identiteti i trafikantëve, por se origjina e tij është nga Shqipëria.

Vlorë Thoma dhe Alban Sejdarasi

Në gjendje të dehur, pasi kishte konsumuar alkool gjatë gjysmës së parë të ditës... ...52-vjeçari është kthyer në shtëpi dhe i ka shkuar djalit aty ku po flinte duke e qëlluar me sopatë

jetën dhe pritet që ta sjellin drejt Tiranës për ndihmë më të specializuar.

Motivi Nga ana e policisë vijojnë hetimet për zbardhjen e plotë të ngjarjes. Nga marrja në pyetje e familjarëve, por edhe vetë të arrestuarit, i cili ishte i dehur në momentin e arrestimit, shkak është bërë konsumimi i alkoolit nga ana e 52-vjeçarit Thoma Sejdarasi. I biri i kërkonte shpesh të mos pinte dhe të vinte i dehur në shtëpi dhe këtë fakt e ka debatuar edhe ditën e djeshme, disa orë para ngjarjes. Në gjendje të dehur, pasi kishte konsumuar alkool gjatë gjysmës së parë të ditës, 52-vjeçari është kthyer në shtëpi dhe i ka shkuar djalit aty ku po flinte duke e qëlluar me sopatë. Pastaj, ka qenë po ai që e ka marrë të birin dhe e ka transportuar për në spital. Mjekët bëjnë me dije se gjendja është kritike, ndërsa i ati i ka prerë veshin të birit me sopatë. Vazhdojnë hetimet për zbardhjen e plotë të kësaj ngjarje, ndërsa blutë kanë shoqëruar për në komisariat Thoma Sejdarasin.

I gjenden dekodera të kompanive televizive pa leje, nis hetimi Një 40-vjeçar nga Selenica është marrë nën hetim për shkelje të të drejtave të pronësisë intelektuale. Bëhet fjalë për Gazmir Begaj, 40 vjeç, banues në Selenicë. Sipas burimeve zyrtare të policisë së Vlorës, procedimi penal ndaj këtij shtetasi filloi pasi gjatë kontrollit të ushtruar në datë 21.03.2014, në një ambient në lagjen ‘’Minatori’’, Selenicë, u gjetën dhe u sekuestruan në cilësinë e provës materiale një sasi mjetesh e pajisje elektronike, dekodera të ndryshëm të firmave ‘’Dixhit-alb’’, “Tring”, “Sat +”, të cilat dyshohen se përdoren për transmetim në mënyrë ilegale të stacioneve televizive, pa lejen e organeve shtetërore dhe pa kontrata me kompanitë televizive përkatëse. Materialet procedurale ju referuan organit të Prokurorisë për ndjekje të mëtejshme penale.

8

E diel, 23 mars 2014

Kronikë

Gjykata e Tiranës

Divorcet, 300 çifte zgjidhën martesën gjatë 3 muajve të parë të vitit Prishja e martesës, konstatohen çifte pa mbushur 5 vitet e para të martuar Psikologia Binjaku: Ja shkaqet që çojnë një çift t’i drejtohet gjykatës për t’u ndarë Sonja Caka Institucioni i martesës ka hyrë në një krizë të thellë. Këtë e demostron më së miri numri i lartë i kërkesave për divorc të paraqitura në gjykata, por edhe numri i madh i vendimeve të marra vetëm gjatë 3-mujorit të parë të këtij viti. Kemi bërë një vëzhgim në Gjykatën e Tiranës, gjykata më e madhe në vend ku rezulton të jenë zgjidhur 300 martesa, ndërsa të tjera janë në proces zgjidhjeje. Jo të gjitha janë kërkesa të depozituara në gjykatë gjatë këtij viti, pasi janë mbartur nga viti i kaluar, por ajo që e bën shqetësuese është se ende pa u mbylluar muaji mars, rezulton që të jenë divorcuar 300 çifte. Të interesuar pranë gjykatës, konkretisht pranë gjyqtarëve që shqyrtojnë këto kërkesa, mësojmë se ka një numër mjaft të madh çiftesh të reja, jo më shumë se 5 vjet të martuar, të cilët për mospërputhje karakteresh kërkojnë prishjen e martesës. “Pjesa më e madhe e tyre janë martuar pas një lidhjeje të gjatë, pse jo edhe bashkejetesë, dhe pas dy vitesh martese kërkojnë të ndahen. Madje, as pranojnë të diskutojnë gjatë seancës së pajtimit, duke e refuzuar atë” shprehen për “standard” gjyqtare pranë këtij seksioni.

Shkaqet e ndarjeve Mospërputhje karakteresh. Kjo është një nga më tipiket në vendimet e gjykatave, duke fshehur arsyet e vërteta të ndarjeve të tyre. Gjyqtarët na japin arsye nga më të ndryshmet; si problemet ekonomike, mospërballja me problemet që vijnë pas ardhjes së një fëmije, mosardhja e një fëmijë pas një kohe të gjatë martese, ndërhyrjet e pjesëtarëve të tjerë të familjes, etj.

Lidhur me shkaqet që çojnë një cift t’i drejtohet gjykatës për të prishur atë lidhje të cilën e ka dëshiruar aq shumë dhe e ka finalizuar, i morëm një mendim edhe psikologes Entela Binjaku.

“Divorci nuk është thjesht një ngjarje e jetës apo ngajrje në jetë; ai është një proces në përgjithësi traumatik i cili kalon nëpër disa etapa, që fillojnë me shpërbërjen ose “erozionin” e raportit martesor dhe mbyllen me zgjidhjen ligjore të njohur të martesës e njohur edhe nga shoqëria” shprehet psikologia Binjaku, duke na rendtur një sërë treguesish që çojnë në shpërbërjen e martesës. “Treguesi i parë i shpërbërjes së martesës është shprehja e pakënaqësisë ndaj bashkëjetesës në çift. Motivet e pakënaqësisë janë pothuajse të njëjtat: mungesë besnikërie,

Foto ilustruese

Disa shkaqe ndarjeje • Shprehja e pakënaqësisë ndaj bashkëjetesës në çift, e shprehur në mungesë besnikërie, agresivitet verbal, konflikte të forta mes bashkëshortëve; • Zhgënjimi i pritshmërive nga institucioni i martesës, pritshmëri më të larta të partnerëve ndaj njërit-tjetrit, më tepër sesa ata munden realisht; • Mungesa e tolerancës sociale në shoqërinë shqiptare ndaj bashkëjetesës, i nxit çiftet ose i përshpejton të martohen ende pa pasur agresivitet verbal, konflikte të forta mes bashkëshortëve. Numri i lartë i divorceve në vendin tonë mund të lidhet me zhgënjimin e pritshmërive nga institucioni i martesës, pritshmëri më të larta të partnerëve ndaj njërit-tjetrit, më tepër sesa ata munden realisht.

Mungesa e tolerancës sociale në shoqërinë shqiptare ndaj bashkëjetesës, i nxit çiftet ose i përshpejton të martohen ende pa pasur një njohje më të thelluar ndaj njëri-tjetrit. Gjithashtu, ka edhe raste kur familja që fomohet falë martesës nuk arrin të kryejë të gjitha funksionet e pritshme, sic është ai riprodhues dhe kjo mund të shërbejë si një pikënisje e një divorci. Kjo ndodh kryesisht në ato raste kur funksioni i riprodhimit përfaqëson të gjithë

një njohje më të thelluar; • Kur familja që fomohet falë martesës nuk arrin të kryejë të gjitha funksionet e pritshme, sic është ai riprodhues dhe kjo mund të sjellë divorc; • Pakënaqësia e femrave lidhet me dhunën verbale të bashkëshortëve ose përdorimin e alkoolit prej tyre Burrat kryesisht shfaqin pakënaqësi seksuale apo të mungesës së afeksionit nga ana e bashkëshorteve

Entela Binjaku

“Në fazën e parë partnerët pakënaqësinë e përjetojnë të vetëm ose e diskutojnë me miq të ngushtë apo të afërm

motivin e martesës, duke zbehur cdo lloj funksioni tjetër përfshirë edhe atë afektiv mes partnerëve. Zakonisht pakënaqësia e femrave lidhet me dhunën verbale të bashkëshortëve ose përdorimin e alkoolit prej tyre, ndërkohë që burrat kryesissht shfaqin pakënaqësi seksuale apo të mungesës së afeksionit nga ana e bashkëshorteve. Në fazën e parë partnerët pakënaqësinë e përjetojnë të vetëm ose e diskutojnë me miq të ngushtë apo të afërm. Në fazën tjetër e shfaqin hapur njërit-tjetrit këtë pakënaqësi dhe nisin edhe të përballen, ndërkohë që në fazën e tretë arrijnë në përfundimin se qëndrimi sëbashku është i pamundur dhe raporti nuk mund të vazhdojë” shpjegon për “standard” psikologe Entela Binjaku.

Rritja e numrit të divorcve Dita-ditës në gjykatë ka një shtim të kërkesave për prishje të martesës.

Po pse gjithë këto kërkesa për zgjidhje martese? E pyetur mbi këtë fenomen shqetësues në shoqërinë tonë, psikologia Binjaku shprehet se “prirja e rritjes së divorceve në vendin tonë mund të lidhet me disa faktorë si: urbanizimi i jetës shqiptare, modifikimi i raporteve familjare, rënia e ndikimit të faktorëve të traditës, ndryshimet e qëndrimeve që mbajnë shqiptarët ndaj martesës, rritja e shkallës së emancipimit të gruas, rritja e tolerancës sociale ndaj njerëzve me statusin e të divorcuarve etj”. Megjithatë, sipas znj.Binjaku, divorci, pavarësisht traumës nëpër të cilën ka-

764 300

çifte kanë kërkuar të prishnin martesën gjatë vitit 2013 në Gjykatën e Tiranës çfite janë divorcuar vetëm gjatë 3-mujorit të parë të vitit 2014 në Gjykatën e Tiranës

lojnë pjestarët e përfshirë, duhet të lexohet në të gjithë kompleksitetin e tij. “Një mënyrë të lexuari është edhe aspirata e njerëzve për një jetë të lumtur, e cila duhet të ndihmohet përmes njohjes më të mirë të bashkëshortëve, kujdesit që familja e ardhshme të ketë mundësinë të kryejë të gjitha funksionet e pritshme” përfundon psikologia, duke na servirur edhe disa të dhëna vjetore për statistikat vjetore të prishjes së martesës. Kështu, nga janari deri në dhjetor të vitit 2013, numri i rasteve për zgjidhje në Gjykatën e Tiranës ishte 764 çifte që kërkonin të ndaheshin, nga këto 563 ishin raste të mbartura dhe 201 raste të reja.

Ndërkohë që vetëm gjatë 3 muajve të parë të këtij viti kemi 660 raste të paraqitura për zgjidhje martese, nga këto 563 raste të mbartura dhe 240 raste të reja.

9

E diel, 23 mars 2014

Ekonomi

Uji

Furnizimi me ujë, peng i keqmenaxhimit dhe papërgjegjëshmërisë Shqipëria, vendi i dytë në Europë për rezervat ujore, nuk arrin të plotësojë nevojat me ujë të pijshëm.

Sipas ekspertëve strukturimi mbi baza rajonale i menaxhimit është zgjidhje e problemit

R

asti i Shqipërisë me ujin është krejt i veçantë, me kontraste nga më të çuditshmit. Jo pa shkak konsiderohet si një vend i bekuar sa i takon rezervave ujore: për numër populate është i dyti në Europë, pas Norvegjisë. Sipas studimeve më të fundit në Shqipëri rrjedhin rreth 1300 metër kub ujë në sekondë dhe për të përmbushur nevojat e saj Shqipërisë i duhet vetëm 1 përqind e kësaj rezerve. Në të gjithë territorin e vendit janë rreth 600 sisteme të furnizimit me ujë të pijshëm. Nga niveli i prodhimit të ujit të pijshëm vendi ka një standard, që është 4 herë më i lartë se ai europian. Por si është realiteti i furnizimit të konsumatorëve? Nga përllogaritjet zyrtare, rreth 68 përqind e sasisë së prodhuar shkon dëm, humbet, duke shkaktuar “etje” pavarësisht bollëkut. Furnizimi real aktual është mesatarisht në rreth 11 ose 12 orë në ditë. Por kjo shifër e mesatarizuar ka shumë luhatje: nga furnizimi me ujë 24 orë, siç janë Korça, Pogradeci, Librazhdi, Gramshi e Berati dhe deri në furnizimin 4 - 6 orë në ditë për zona të tjera të vendit. Rasti më ekstrem, që “ujë ka dhe ujë nuk ka”, është në Vlorë, ku niveli i prodhimit të ujit është rreth 700 litra në sekondë dhe arrihet të merret vetëm rreth 200 litra në sekondë.

Decentralizim i pastudiuar në administrim Ing. Arjan Jovani, zëvendëskryetar i Komisionit Kombëtar Rregullator të ujit duke folur për DW shpjegon se humbja prej 68 përqind në furnizimin me ujë ka kryesisht dy shkaqe kryesore. Në masën 40 përqind janë humbjet teknike, që vijnë nga amortizimi i rrjeteve dhe moskryerja e investimeve të domosdoshme dhe së dyti, pjesa tjetër e humbjeve vjen nga keqmanxhimi.

“Defekt i madh është teprimi me decentralizmin e sistemit të furnizimit me ujë. Kalimi në varësi të autoriteteve lokale të ndërmarrjeve të ujesjellave nuk ka qenë e bazuar në logjikë teknike, ekonomike dhe menaxheriale. Shikoni, ka paradokse të tilla, për shembull në Vlorë ka 5 ndërmarrje të tilla, në Pukë janë 3, kurse në Tiranën me afër 1 mil-

Ujësjellësi i Bovillës

Në masën 40 përqind janë humbjet teknike që vijnë nga amortizimi i rrjeteve dhe moskryerja... ...e investimeve të domosdoshme dhe së dyti, pjesa tjetër e humbjeve vjen nga keqmanxhimi

ion banorë, është vetëm 1. Nga 52 ndërmarrjet e ujësjellësit në vend, pjesa më e madhe e tyre ka probleme serioze ekonomike dhe financiare të krijuara prej vitesh. Rreth 40 prej tyre mbulojnë një popullsi të vogël, pra kanë aftësi të pakta për të krijuar të ardhura dhe për të pasur mundësinë e investimeve. Nuk kanë aftësi likuiduese duke qenë në borxhe. Nuk paguajnë energjinë elektrike të përdorur, nuk paguajnë si duhet punonjësit etj.” Ing. Jovani thotë se ulja e humbjeve në sistemet e ujesjellësve do të ndikojë drejtëpërdrejtë në uljen e kostos së ujit për përdoruesit. Gjithashtu ai përmend dhe mungesën e matjes së ujit që konsumohet.

Vetëm gjysma e ujit që shkon për konsum arrin të matet. Sipas ekspertëve të fushës ndryshimi i gjendjes lidhet me përqëndrimin e menaxhimit të ujit, duke ndërtuar një infrastrukturë me bazë rajonale. “Nuk ka nevojë për kaq shumë ndërmarrje. Nga procesi i ndarjes së re territoriale dhe administrative do të korrektohet patjetër pozitivisht dhe problematika me ujin, do të jetë më eficente në administrim”, thotë ing. Arjan Jovani për DW.

68

përqind e sasisë së prodhuar shkon dëm, humbet, duke shkaktuar “etje” pavarësisht bollëkut. Furnizimi real aktual është mesatarisht në rreth 11 ose 12 orë në ditë

Të ashpërsohet ligji Prof. Sazan Guri, ekspert i mjedisit dhe hidrogjeolog ka publikuar para pak kohe një studim titulluar “Magjia Ujit”. Sipas tij ka një sjellje jo miqësore me këtë komponent vital për shoqërinë, duke e keqtrajtuar. “Në tregun botëror një litër ujë i pijshëm shitet mesatarisht në afër 1 dollar, aq më tepër po të shtojmë këtu vlerën energjitike të përdorimit të ujit. Nuk respektohet ligji dhe uji trajtohet si një “mall belik”, duke ndërtuar një raport armiqësor me natyrën, që do të thotë se me ujin mund të bësh çfarë të duash, mund ta shpërdorosh dhe nuk të hyn asnjë gjemb në këmbë.

Jemi ndër vendet e pakta, ku na ndodh që fabrika a sipërmarrje të ndryshme, pasi e përdorin ujin për qëllime industriale e shkarkojnë pa asnjë trajtim dhe këto sasi të ndotura bëjnë kërdinë në natyrë, dhe janë një rrezik i madh prezent për jetët e njerëzve. E keni parasysh që derdhja e ujrave me përbërës të rrezikshëm në një cikël zinxhir mbërrin deri në tryezën e njeriut. Raste alarmante janë ato të fabrikave të lëkurëve në Berat, nö rajonin Tiranë-Durrës etj. Ato janë dhe sipërmarrje të huaja, që në Shqipëri kanë gjetur ‘parajsën' e moskontrollit dhe mosndëshkimit për dëmete pallogaritshme, që shkatojnë” Prof. Sazan Guri është për forcim të legjislacionit. Ndotja e ujit parashikohet dhe në kodin penal aktual si vepër penale, por përmirësimi i legjislacionit duhet bërë sipas tij. “Jemi dëshmitarë të vendosjes së gjobave administrative, që janë të barazvlershme sa fitimi i një dite për një sipërmarrje. Kjo duhet të marrë fund”. Ing. Arjan Jovani e shikon ndotjen e ujrave dhe procesin e trajtimit të tyre nga një pikëvështrim tjetër. Ai ngre problemin e impianteve të trajtimit të ujrave të ndotur. Nëse impiante të tilla funksionojnë në Korçë, Pogradec dhe Kavajë, në mënyrë të pajustifikuar impiantet e ndërtuar në Sarandë, Vlorë dhe Lezhë nuk janë venë ende në punë. Për shkaqe teknike të pajistifikuara, apo për mosmarrje në dorëzim nga autoritetet lokale investimet disa milionë euro janë në pritje.

Analiza

ISUV: Kastravecat nuk kanë hormone, konsumojini Qytetarët mund të konsumojnë të sigurt kastravecin, i cili dyshohej se kishte nivel të lartë të hormoneve apo mbetjeve pesticide.

Instituti i Sigurisë Ushqimore e Veterinare ka publikuar dje rezultatet e analizave të bëra në Lushnje, duke i siguruar konsuma-

torët se çdo gjë është pa rrezik për shëndetin. Nëndrejtori i ISUV, Ardian Xinxo, ndër të tjera bëri të ditur se nga analizat e bëra për perime të stinës edhe në disa qarqe të tjera të vendit ka rezultuar se mbetjet e konstatuara janë të gjitha nën normën e lejuar nga BE.

“Një analizë qe u krye në kuadër të ngritjes së një sistemi rajonal të vlerësimit të pesticideve në produktet bimore, rezulton negative, është një metodë screenig me rezultat të besueshëm.Prova në fjalë doli pasi u bë një prerje cezariane e kavies, në të cilën u injektua ek-

strakti i kastravecit, dhe rezultoi se të gjitha organet e kavies ishin krejt normale, e cila u filmua dhe nga kamerat e pranishme. Në një prove të thjeshtë nëse ka pesticide, metale të rënda apo fitohormone, organet fryhen dhe ndryshojnë ngjyrë”, tha ai.

Foto ilustruese

10

•

E diel 23 mars 2014

Dossier

E vërteta e dokumentit të Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë dhe një homazh Lef Nosit Nga Vasfi Baruti

S

imbolet mbajnë gjallë popuj e kombe, por tek ne simbolet janë goditur keq e s’ka më keq; kështu Flamuri, që me të e për të u flijuan shumë në breza, u dhunua në verë ’44 kur krerët e komunistëve i vendosën atij simbolin e Stalinit drapër-çekan-yll; edhe Hymni i Flamurit u godit e mori një plagë të rëndë me heqjen e një strofe; amá, përdhosjen më të egër e pësoi Vendimi-simbol i shpalljes së Pavarësisë me censurën e më shumë se 1/3 e firmëtarëve të dokumentit të Pavarësisë e mjaft prej syre të damkosur armiq të atdheut. Këtu, në optikën time është Vendimi i shpalljes së Pavarësisë- mistifikimi i tij, që për fat të keq mistifikimi i dokumentit u promovua në media e në botime edhe në vitin e 100 vjetorit të Pavarësisë, por i motivuar edhe për të ecur në gjurmë të kërkimit të dokumentit origjinal të Pavarësisë. Dhe kështu u nisa në një rrugë të gjatë, por amá dhe mjaft të frutshme!

Detajet bëjnë historinë dhe, meqë ato mbetën në hije në libra e vepra të botuara në atë 100 vjetor, përfillimi vijmë me disa detaje për Kuvendin e Vlorës e Vendimin e shpalljes së Pavarësisë. Në vepra, monografi, studime e albume të botuara në atë 100 vjetor janë përdoruar vetëm togfjalëshat “Deklarata e shpalljes së pavarësisë” dhe “Akti i shpalljes së Pavarësisë” por as fjala “deklaratë” e as fjala “akt” nuk kanë ngarkesën politike e juridike të mjaftueshme për shpalljen e pavarësisë, sepse vetëm vendimi i delegatëve shprehte mendimin e sovranit dheqë në dokumentin e shpalljes së pavarësisë është qartësuar mirë fare: “… delegatët me një zâ venduan që Shqipëria me sot të bâhet e mosvarme”, por edhe dokumenti i shpalljes së Pavarësisë, i transkriptuar nga Lef Nosi [emri zyrtar Elefter] fillon me fjalinë: “Vendimi i shpalljes s’Indipendencës”. [Lef Nosi. Dokumente historike, nr. 6, 1924:167]. Vendimi i shpalljes së Pavarësisë është dy-gjuhësh: në shqip për shqiptarët e në osmanisht për organet e pushtimit turk, por në libra e shkrime citimi i paragrafit në osmanisht nuk bëhet në kontekstin vendimit vetë, pra theksimi i Vendimit si dygjuhësh është me rëndësi. Vendimi u formatua në një letër të mirë për kohën, ndoshta është kërkuar e ndonjë copë pergameni, dhe nuk është aspak e vërtetë se dokumenti ishte një çfarëdo copë letër “procesverbali i mbajtur në bllok shënimesh”.[Figura 2] Në emergjencën e thirrjes së Kuvendit të Vlorës pati e mjaft raste që delegatët nuk ishin përfaqësues të zgjedhur nga populli- si dy nga një familje, delegatë nga i njëjti fis, apo Bashkia e Gjirokastrës i dërgonte telegram Vlorës për emrat e tre “të zgjedhur në emër të popullit të gjirokastrës” dhe po aty e në një telegram tjetër njoftimin jo për të zgjedhur por për pesë “të emënuar për kongres” apo “të ngarkuem me këtë detyrë”, e në krye të tyre i vetë emëruar ishte Hysen Hoxha, dhe nga dy për çdo kaza vetëm nga Gjirokastra janë tetë delegatë! Nga 47 delegatë të pranishëm në mbledhjen e parë vunë nënëshkrimin e tyre për shpalljen e pavarësisë 40 delegatë, kurse 7 prej syresh (të identifikuar) ishin kundër dhe ishin me përkatësi në rajonet Gjirokastër, Durrës, Lushnjë, Shijak, dy nga Vlora e një nga kolonia shqiptare e Bukureshtit).

Dokumenti i Vendimit të shpalljes së Pavarësisë, i ruajtur nga Lef Nosi, për herë të parë u bë publik vetëm

në ekspozitën Rilindja Kombëtare, që u hap në Tiranë më 20 deri 28 nëntor 1937, dhe pas kësaj nuk u duk më dokumenti. Në kremtimin e 50 vjetorit dokumenti botohej nga historiani Kristo Frashëri, por shtatë firmëtarë të Pavarësisë censuroheshin nga censura e kohës, kurse në albumi “25 vjet PPSh” (1966) dokumenti i Pavarësisë censurohej me 14 firmëtarë. Në kremtimin e 100 vjetorit AQSH, posaçërisht ish-drejtoresha e tij Nevila Nika bëri kërkime ngulmuese, por nuk u ra në ndonjë gjurmë të vendimit të Kuvendit të Vlorës. Amâ e vërteta shpesh fshihet dhe mes rreshtave, edhe mes fjalëve të rreshtit, siç këshillon babai i historisë, Herodoti; edhe Çehovi në novelën Jeta ime vjen me një maksimë apo refleksion: “Po të kisha dëshirë të porositja një unazë, do të zgjidhja këtë mbishkrim: “Asgjë nuk kalon”. Unë bësoj se asgjë nuk kalon pa lënë gjurmë.” Dhe ashtu si hetuesi që mbledh gjumët e krimit, edhe historishkruesi kërkon gjurmët e ngjarjes dhe ato më çuan deri në vitin 1965, kur është parë e prekur Vendimi historik me nënëshkrimet e 40 firmëtarëvë të Kuvendit, siç do sillen në vijim argumentë e prova bindëse dokumentare.

Dokumenti i “origjinalit” të trilluar, i “zbuluar” më 2012 Dhe kur ishin shuar shpresat për gjetjen e vendimit origjinal të Kuvëndit të Vlorës, publikohej lajmi sesasional se u gjet në Arkivin Marubi fotografia origjinale e dokumentit të shpalljes së Pavarësisë dhe autor i këtij “zbulimi” ishte koleksionisti i Niko Kotherja, por siç dihet jo çdo gjë që shkëlqen është e çmuar, ndodh të jetë dhe e fare e pavlerë. Në AQSH e arkiva të tjera ka dokumenta gjithfarësh që vijnë nga persona, organizata apo parti politike me interesa të kundërta, mjaft dokumente janë kundërshtuese, ndaj duhet të bëhet kritika e dokumenteve, ato të vihen në peshoren e së vërtetës, pse kritika është një lloj pushteti që ndriçon e drejton në rrugët e ërrëta për tek e vërteta, zbulon mashtrime, të pavërteta, mistifikime, që janë pafund në arkiva, dhe viktimë e paditurisë për të bërë kritikë (viktimë janë dhe akademikë e profesorë të mëdhenj të historisë), që është një lloj i hollë “arti”, bie e koleksionisti në fjalë dhe për rrjedhojë “zbulimi” i fotografisë origjinale të dokumentit origjinal të 28 Nëntorit 1912 s’është tjetër veçse një mbetje e mistifikuar e dokumentit të censuruar nga zyra e censurës qendrore (ndoshta në vitet 70, kur Arkivi i Fototekës Marubi ishte shtetëzuar- 3 janar 1970). Në dy emisione në TV Planet e një në emisioni 7x7 në TVSH koleksionisti në opinionin e tij trajtoi tre “argumente” për “zbulimin” e fotografisë origjinale të dokumentit të Pavarësisë dhe këto në bloge të internetit konfigurohen me tre figura (Figura 1, Figura 2, Figura 3) me shënime plotësuese për secilën.

Autori në mënyrën e vet argumenton se dokumenti i shpalljes së Pavarësisë është një fletë që në anën e përparme ka nënëshkrimet e 34 delëgatëve dhe në anën e pasme të fletës janë 6 delegatë që kanë vënë nënëshkrimet e tyre; dhe siç shihet në Figura 1, dokumenti përfundi faqes ka një shirit letre në të cilën me shkrim dore janë shkruar 6 emrat e delegatëve që vetëm supozohet se janë shkruar në anën e pasme të letrës po edhe shkrimi nuk është i Lef Nosit, siç pretendon autori i “zbulimit”, por i bërë shumë-shumë vite më pas nga viti 1937. Dokumenti, siç duket në Figura 1,

Figura 2. Vëndimi i shpalljës së pavarësisë

Dëklarata ë Pavarësisë ë formuluar nga Ismail Qëmali dhë ë shkruar nga L. Gurakuqi. Kjo paraqitjë ë dokumëntit është një montim nga Lëf Nosi më rastin ë ëkspozitës së 1937, pasi firmat nga M. Kruja ë poshtë, tëk dokumënti origjinal ishin në pjësën ë mbrapmë.

Dhe kur ishin shuar shpresat për gjetjen e vendimit origjinal të Kuvëndit të Vlorës, publikohej lajmi sesasional se u gjet në Arkivin Marubi fotografia origjinale e dokumentit të shpalljes së Pavarësisë dhe autor i këtij “zbulimi” ishte koleksionisti i Niko Kotherja, por siç dihet jo çdo gjë që shkëlqen është e çmuar, ndodh të jetë dhe e fare e pavlerë

është rindërtuar edhe me faqen e pasme që është përtej kufirit të fundit të arsyes: siç edhe shihet, faqja e pasme në figurë është identike me faqen e përparme dhe ajo ç’ndodhi është kjo: faqja e parë është dubluar, pastaj kjo faqe është pastruar nga nënëshkrimet e dy paragrafët e para të shkruara shqip e osmanisht, dhe me kopi pes janë marrë 6 nënëshkrimet e fundit në Figura 2 dhe vendosen në fillim të faqes së dytë dhe kështu “krijohet” imazhi i “origjinalit” të faqes së mbrapme të dokumentit! E pabesueshme, por e vërtetë!

Vëndimi i Pavarësisëi fantazuar në dy faqe Në Figura 2 jepet imazhi i fotografisë së dokumëntit të shpalljes së pavarësisë, por për koleksionistin kjo pamje që jepet në figurë nuk është e origjinalit sepse, sipas tij, Lef Nosi “montoi” faqen e pasme me gjashtë nënëshkrime të delegatëve përfundi faqes së parë të dokumentit dhe këtë “montim” Nosi e paskërka bërë që “dokumenti të ishte sa më i pastër e estetik”(!) Si përfundim, Nosi ka ndërhyrë, ka “vënë” dorë në dokument, ka “cënuar” autenticitetin dhë “dëmtuar” origjinalitetin, pasi ka montuar faqen e dytë në faqen e parë. Koleksionisti “zbulues” i montimit të dokumentit të shpalljes së Pavarësisë ka për fakte, ka për prova, ka për burime arkivore dhe argument vetëmse konstatimin i tij: “Për të qënë më e pastër dhe më estetike është bërë bashkimi në një faqe” i faqes së dytë në faqen e parë të dokumentit, pra nuk ka as fakte, as prova, as burime arkivore, por vetëm fjalë në erë. Po Lef Nosi, në paralele me koleksionistin? Është Ai, që dokumentin e shpalljes së Pavarësisë e ruajti si gjënë më të shenjtë dhe e ekspozoi me duart e tij në ekspozitën Rilindja Kombëtare në ditët e festimit të pavarësisë, nëntor 1937, dhe pa këtë mirësi të tij të pamatshme për kombin ne sot nuk do të dinim asgjë të dokumentuar për vendimin historik të Kuvendit të Vlorës dhe Nosi të vinte dorë mbi atë dokument të shenjtë që i dha kombit ngjarjen më të madhe në historinë e Shqipërisë (!) Pa Nosin, ne sot s’do të dinim asgjë për 270 telegrame dhe letra, nga 3 nëntori deri 5 dhjetor 1912, të cilat i plotësoi e saktësoi thuajse të gjitha me shkruesit e tyre, datën e vendin e nisjes; Nosi e kishte të shenjtë autenticitetin e dokumenteve, ndaj në kapakun e fundit të 12 librave të tij me dokumente historike porosiste dhuruesit e dokumenteve që ato të ishin autentike, dhe Nosi të vinte dorë në autenticitetin e dokumentit të shenjtë të Pavarësisë, por dhe të çdo dokumenti tjetër (!)...

•

E diel 23 mars 2014

11

Dossier Figura 3. Dokumënti “origjinal” i mistifikuar nga censura.

“Pamja origjinalë ë procësvërbalit të mbajtur n’atë ditë nga Luigj Gurakuqi në bllokun ë tij të shënimëvë, i fotografuar nga fotografi Kël Marubi më 1937 më rastin ë 25 vjëtorit të Pavarësisë më cilësinë ë fotografit zyrtar të Oborrit Mbrëtëror. Shënimi i poshtëm, i paidëntifikuar autori, është bërë për ëmrat që ishin nga ana ë pasmë.”

Argumenti-nga Branko Merxhani Dokumenti i Figurës 3 është “vlerësuar” fotografi origjinale e dokumentit të shpalljes së pavarësisë dhe është vendosur në botime e veprat më të rëndësishme me temë për Pavarësinë dhe me diçiturë: “Fotografia e dokumentit origjinal është rizbuluar nga Niko Kotherja”, një meritë e veçantë për autorin “zbulues”. Por, e vërteta është se dokumenti “origjinal” është një mbetje e dokumentit të mistifikuar nga censura politike qendrore dhe prerja e dokumentit nga rreshti i Mustafa Krujës është vija e zjarrit kundër “armikut” të klasës, dhe ajo- prerja e dokumentit pikërisht këtu nuk mund të shpjegohet me të ashtuquajturin argument se gjashtë firmëtarët nënëshkruan në faqen e pasme të fletës pasi nuk kishte vend në faqen e parë, por pa sjellë asnjë provë, asnjë fakt, asnjë argument burimor dhe ja “argumenti” që vjen nga N. K.: “Kjo fotografi [Figura 3] është fiksuar më 1937 në 25 vjëtorin e Pavarësisë në një ekspozitë kombëtare më 1937, me materiale e relike të 25 vjetorit. Dokumenti është shkëputur nga një bllok shënimesh. Gjashtë firmëtarët janë në faqen tjetër që dëshmon shënimi në fund të faqes. Kjo që kujdesje e veçantë e Lef Nosit dhe e ka ruajtur këtë procesverbal për ta botuar më 1937.”

Sa është probabiliteti që “dokumenti” në Figurën 3 të jetë një fletë procesverbali e grisur nga blloku i shënimeve të xhepit të L. Gurakuqit, siç pretendohet nga autori NK? Dhe nëse pranohet se ishte vërtet një bllok shënimesh dhe e marrim në formatin e një fletore e që nuk mund të kishte kurrë këtë format por mjaft më të vogël, atëherë as Ismail Qemali, as I. Karbunara, as E. Boce e shumë të tjërë, apo gati të gjithë, nuk do të mund të hidhnin nënëshkrimin në dokumentin e Pavarësisë sepse formati tepër i vogël nuk e mundësonte këtë; ose, nësë formatin e botuar nga Lef Nosi do ta zvogëlonim 60%, në formatin e një fletorë shkolle, atëherë do të shihet se shumica e firmëtarëve janë të palexueshmë, që nga I. Qemali e me radhë; prandaj, probabiliteti që Vendimi i shpalljes së Pavarësisë të ketë qenë një fletë e grisur nga blloku i shënimeve është ZERO. E vërteta është se Vendimit i shpalljes së Pavarësisë është në formatin 33X20, që është dhe formati natyral, pra ai që botoi Lef Nosi.

Në Revistën Përpjekja, që drejtonte Branko Merxhani, në temën “Muaji shqiptar 1938” është shkrimi “Në ekspozitën e Rilindjes”, që ishte ngjarja më e madhe e 25 vjetorit të Pavarësisë, ku u ekspozuan 743 dokumente e relike të rralla me shtrirje deri në Mesjetë dhe që mbushë dy katet e Shkollës së Vizatimit në Tiranë. Në dhomën e dytë të katit të dytë paraprin Flamuri Kombëtar, një

Fjala autenticitet i mungon Fjalorit të Gjuhës Shqipe dhe fjala autenticitet nuk është e njëjtë me fjalën autentik; autenticiteti është një proces mendor që përfundon në një deklaratë apo dëshmi me fakte e prova për të vërtetuar se një dokument është autentik apo jo autentik, kurse të qenit e dokumentit autentik do të thotë se ai është i njëjtë më dokumentin origjinal

fotografi e madhe e Ismail Qëmalit dhe dokumenti i shpalljes së Pavarësisë i vendosur në një korrnizë të hollë druri. Për këtë vjen një refleksion nga Branko Merxhani: “Një flamur i madh që simbolizon flamurin që u qëndis dhe u ngrit më 28 nëntor në Vlorë gjendet i vendosur përmbi kokën e plakut (Ismail Q.). Në anën e poshtëme të fytyrës së tij është vënë një kornizë prej druri të hollë që përfshin një copë kartë të bardhë me një tekst dorëshkrimi të shkurtër e mbushur anë e mbanë me firma gjithfarë llojesh. Jemi përpara dokumentit të shpalljes së Pavarësisë sonë. Këndojmë fjalë për fjalë... [vijon me tekstin e dokumentit]. [Revista Përpjekja, 1938 nr. 13: f. 36.] Dhe dokumentin të cilin e përshkruan, Merxhani e boton në të njëjtën numër të rëvistës, në faqën 26 dhe përfundi dokumentit shkruhet: “Dokumenti i shpalljës së Independencës së Shqipërisë ribotohet me lejën e Lef Nosit”, por Merxhani e boton edhe si botim i veçantë, në mijëra kopje. Si përfundim, fotografia e dokumentit që botohet në revistë është e njëjtë me atë që Merxhani kishtë parë në ekspozitë, siç e përshkruan më parë. Dokumenti, që është në Figura 3, pretendohet se është fotografuar “mbi letrën origjinale të shpalljes së Pavarësisë” dhe se ishte një “fotokopje e zmadhuar e fotografisë që Marubi e vendosi në ekspozitë.” Se çfarë dokumenti u vendos në ekspozitën Rilindja e jep fare qartë Merxhani, si cituar më parë, dhe Marubi ishte një fotograf profesionist e s’mund të besohet se ai do të bënte një foto të gjymtuar, duke lënë pas shpine gjashtë firmëtarë të Vendimit të Pavarësisë.

Sërish, sa është probabiliteti që Merxhani refleksionin e tij, të cituar më parë, ta këtë për dokumentin e Figurës 3 dhe të bënte të përkundërtën e kësaj: në revistën Përpjekja të botojë fotografinë e dokumentit origjinal që e merr nga burimi i Lef Nosit, aq më tepër që kjo përthyerje e madhe të vinte nga mendjendrituri e polemisti i madh Branko dhe që në krijimtarinë e tij s’bën kurrë pazar me të vërtetën! Probabilitëti është ZËRO. Autenticiteti i fotografisë “origjinale” të Vendimit të Pavarësisë Fjala autenticitet i mungon Fjalorit të Gjuhës Shqipe dhe fjala autenticitet nuk është e njëjtë me fjalën autentik; autenticiteti është një proces mendor që përfundon në një deklaratë apo dëshmi me fakte e prova për të vërtetuar se një dokument është autentik apo jo autentik, kurse të qenit e dokumentit autentik do të thotë se ai është i njëjtë më dokumentin origjinal. Në shoqërinë që lamë pas në studimet historike nuk mund të gjendet qoftë e një rast i vetëm të përdoret fjala autenticitet, apo një dokument të jetë konsideruar i dyshimtë dhe të shihet autenticiteti i tij, dhe po ashtu, edhe në këtë gati një çerek shekulli në studime nuk është parë ndonjë dokument i konsideruar i dyshimtë dhe të jetë vënë në argumentin e autenticitetit, (përveçse autori i këtij shkrimi pati fatin që ka një sidi investigimi me teknologjinë e mekanizmin e mistifikimit të dokumenteve në laminator në AQSH.) Në njohjen time, mjeshtëri më i madh e i paarritshëm për t’i vënë dokumentet në peshoren e autenticitetit të tyre mbetet Lef Nosi dhe në meritë të tij sjell një fakt: Në 12 numrat e revistës “Dokumenta historike për t’i shërbye historisë tonë kombëtarë” Nosi botoi 450 tëlëgrame e letra dhe thuajse të gjitha ishin pa identitetin e nënëshkruesit dhe me një përkushtim mahnitës ai u dha identitetin e dokumentit historik: “Emrat e nënëshkrimet që janë me shkronja ma të zëza, mungojnë në origjinalet e

janë plotësue prej drejtimi [nga L. Nosi, v.b], pas hetimeve të bamuna me kujdes.” [L. Nosi. Dokumenta historike... nr. 1, 1924: 2] dhe pa to do të dihej shumë-shumë pak për nëntorin historik 1912 e deri në vitin 1918.

Në kapakun fundit të çdo numri të revistës Nosi kishtë dhe një këshillë kujtese për lexuesit e bashkëpuntorët e tij: “Dokumentat, autenticiteti i të cilave shihet i dyshimtë, d.m.th. që janë të shpifun osë të shtueme, nuk botohen.

Sepsë qëllimi i fletores [rëvistës] âsht me botuë ngjarjë të vërteta e jo të paqëna.” Dhe sa është e besueshme që Nosi me këtë përkushtim për autenticitetin e dokumenteve të linte pas korrnizës emrat e gjashtë firmëtarëve të Vendimit të Pavarësisë që edhe ta mendosh është marri historike!

Autenticiteti-sti ngre argumentin e tij se fotografia origjinale e dokumentit të shpalljes së pavarësisë, që ka hyrë dhe në faqet e monografive më sërioze për Kuvendin e Vlorës, nuk është aspak autentike e dokumentit të vendimit të shpalljes së pavarësisë dhe për këtë marrin dritë fakte të pamohueshmë. Fakti i parë: Fotografisë “origjinale”, e dhënë në Figura 3, i mungojnë gjashtë nënëshkrime të firmëtarëve të dokumentit dhe koleksionisti N.K. vetëm sa citon pikëpamjen se firmëtarët e munguar në faqen e parë të dokumentit, për mungesë vendi, hodhë nënëshkrimet në faqen e dytë, që është rrëzuar në trajtesën e mëparshme, por atij i vjen në ndihmë edhe Profesor Frashëri me një tjetër “argument”: “Akti i shpalljes së pavarësisë mbushi dy faqet e letrës, përpara dhe prapashpinën e saj. Firmëtarët nuk i nxuri të gjithë faqja e parë. Një pjësë e tyre kanë firmosur në prashpinën e dokumentit. Këtë faqe nuk e botoi Lef Nosi.

Për ç’arsyë nuk e di. Ndoshta e ka gjykuar të pamundur, apo të panevojshme. Nuk besoj se ka patur motive politike, sepse ata persona që nënëshkruan prapa aktit janë miqtë e tij. Ndoshta për pamundësinë e shtypshkronjave të kohës ose ndoshta që të mos zinte vëndin ose…” [Intervistë, në VoA, 17.8.2012] Në Figura 2 është vendimi i plotë i shpalljes së Pavarësisë, i marrë nga botimi i Lef Nosit, dhe Vendimi në figurë i ka të 40 firmëtarët dhe nuk është ashtu siç pretendon Profesori se “një pjesë e tyre kanë firmosur në prapashpinën e dokumentit dhe këtë faqe nuk e botoi Lef Nosi.” Por, Vendimi i botuar këtu në Figura 3 është edhe në botimin e veçantë të Nosit dhe botimi i tij është në Bibliotekën Kombëtare e në AQSH. Dhe e kam të vështirë për komente të tjera për konstatimin fare të pasaktë të Profesorit!

Fakti i dytë: Fotografia “origjinale” nuk është autentike me origjinalin e Vendimit, i riprodhuar me saktësi të madhë nga Lef Nosi, edhe sepse mbi këtë fotografi “origjinale” është vënë dorë, përfundi saj në Figura 3 është vendosur një shirit letre, me një tekst me tre rreshta dorëshkrim. Fakti i tretë: N.K. e ka pikë të fortë “argumentin” se Lef Nosi bëri kujdes që emrat e gjashtë firmëtarëvë të shkruheshin në shënimin përfundi dokumentit. Është konstatuar sakt se shkrimi në shirtin e letrës nuk është i Lef Nosit, ai është një shkrim me kaligrafi në perfeksion (që një për mijë mund të gaboj së shkrimi nuk është informatik.) Fakti i katërt: Në atë shirit letre ka emra e mbiemra që ndryshojnë me identifikimin që bënte Nosi në transkriptimin e dokumentit në Dokumente historike, nr. 6, 1924:167. Kështu, nga Xhemalyddin në Xhemal, nga Delialliu në Deliallisi etj. Autenticiteti i fotografisë “origjinale” kërkon përgjigje dhe për pyetjen: a ka njerës, organizata apo parti politike të interesuara për të vënë dorë në dokument për të ndryshuar përmbajtjen? (vijon)

Figura 2. Deklarata e Pavarësisë e trilluar, me faqe të dytë!

“Dokumenti i Fototekës Kombëtare Marubi në Shkodër. Shënimi poshtë faqes së parë të dokumentit origjinal është vendosur me rastin e ekspozimit të fotografisë për 25 vjetorin e Pavarësisë në vitin 1937.

Rindërtimi i anës së pasme është bërë mbi bazën e fotografisë së njohur deri më sot, duke kaluar 6 emrat në faqen e re të krijuar me ndihmën e Juliana Pëzakut.”

12

â&#x20AC;˘

cmyk

E diel 23 mars 2014

Molla, fruti i çdo diete

Dhimbjet e shpinës, si mund t’i shmangim

cmyk

Aktiviteti fizik të zgjat jetën

14

•

E diel 23 mars 2014

Shëndet & Estetikë

Dhimbjet e shpinës, si mund t’i shmangim

D

himbjet e shpinës nisin që në rini, por te më të vjetrit dhimbja është më intensive.

Shkaktarët më të shpeshtë janë ngritjet e peshave dhe pozitat jo të përshtatshme në vendin e punës. Meqë kjo sëmundje prek shumë njerëz, në tregun mjekësor dhe farmaceutik ka shumë preparate dhe metoda shëruese të ndryshme, për çdo rast kërkohet trajtim i veçantë. Te disa përdoren pushimi dhe regjim shtrati, te disa trakcioni, te të tjerët terapia me nxehtësi apo masazhi, por përdoren edhe gel dhe kremra të ndryshëm. Duhet ditur se 90% të rasteve dhembjet e shpinës kalojnë vetvetiu pas 4 javësh, e vetëm 5% e rasteve kanë dhembje me shumë se 3 muaj.

Shkaqet Dhembjet e shpinës mund të kenë shkaktarë që u përkasin dy kategorive: Sëmundjet e sistemit muskuloskeletor dhe sëmundjet e boshtit kurrizor. Në kategorinë e parë bëjnë pjesë dhembjet e shkaktuar nga lëndimet e muskujve, ligamenteve apo nyjeve të shpinës. Dhembjet nga kjo kategori i shton edhe pozita jo e mirë e qëndrimit, muskulatura dobët e zhvilluar, mosfurnizimi i mirë i kësaj pjese me oksigjen si pasojë e pirjes së duhanit, e stresit. Dhembjet muskulo-skeletore nuk kanë lokalizim të qartë dhe janë të shprehura me shtangim dhe kufizim të lëvizjeve. Shpesh këto dhembje dinë të shtohen gjatë qëndrimit ulur dhe aktiviteteve sforcuese.

Dhembjet e këmbëve dhe mpirjet zakonisht në popull njihen si “ishias”. Këto simptoma lajmërohen për shkak të shtangimit muskulor, inflamimit të mbështjellësve të nyjeve (bursitis). Kështu që, shpesh, dhembjet e shkaktuara nga sëmundjet muskulo-skeletore dhe hernive diskale kanë ngjashmëri simptomatike.

Sëmundjet e boshtit kurrizor - kemi disa çrregullime spinale që mund të shkaktojnë dhembje të shpinës dhe këmbëve si p.sh.: hernia diskale, spondilolisteza, stenoza spinale, kemi edhe gjendje më të rralla, siç janë, infeksionet, tumoret, spina bifida apo frakturat. Këto sëmundje janë më të rralla se ato muskulo-skeletore.

Spondilolisteza (spondylolisthesis) ndodh kur një unazë rrëshqet përpara nga vendi i vet. Kjo ndodh si pasojë e dëmtimeve të vogla të shumta nga lëndimet.

Kjo gjendje diagnostikohet me një rëntgen të thjeshtë.

Një prej shkaktarëve të shpeshtë të dhembjeve të shpinës është hernia diskale. Po çka është hernia diskale? Hernite diskale lumbale më së shumti ndodhin në nivelet L4/L5 dhe L5/S1 për shkak se këto dy nivele janë vendet ku disku i nënshtrohet presionit për shkak të lëvizshmërisë të boshtit kurrizor. Simptomat më të shpeshta të hernies diskale lumbale mund të jenë dhimbja përgjatë këmbës si dhe humbje të ndjeshmërisë përgjatë këmbës; varësisht prej nivelit ku ka ndodhë hernia vjen deri te ndryshimi senzitiv i zonës nga nervi i komprimuar. Po ashtu, ndrydhja e rrënjës nervore mund të shkaktoj rënie

të forcës muskulore duke shkaktuar edhe dobësim të forcës muskulore të shputës dhe tërë këmbës. Secila unazë është lidhur me njëra-tjetrën me diskun ndërunazor.

Disku intervertebral është një pllakë kërcore e cila anash ka ligamentet të cilat e mbajnë diskun mes unazave.

Roli i diskut është t’i mundësoj boshtit kurrizor të njeriut lëvizje në gjitha drejtimet. Si pasojë lëvizjeve të ndryshme që bën njeriu gjatë punës dhe aktiviteteve të veta jetësore, vjen deri te degjenerimi i diskut duke kaluar nga një masë e butë në një masë më të fortë.

Po ashtu, si pasojë e këtyre degjenerimeve, por edhe e ndonjë ngritjeje peshe apo ndonjë lëndimi, vie deri te rrëshqitja e diskut që në gjuhën mjekësore quhet herni diskale. Disku i hernizuar lëviz në drejtim të strukturave nervore përreth ku mund të bëj dëmtim direkt apo indirekt të elementeve nervore apo edhe palcës kurrizore. Shkalla e dëmtimit të shkaktuar nga disku varet nga niveli i unazës, por edhe nga drejtimi i daljes së diskut. Ky disk ndonjëherë shkon në drejtim lateral ku gjenden rrënjët nervore duke shkaktuar dhembje të fortë të mesit dhe këmbeve.

Kur disku del në drejtim medial kah palca kurrizore, atëherë përveç dhembjeve, mund të shkaktoj edhe çrregullime të ndjeshmërisë dhe të sfinktereve. Në këtë rast pacienti ka pengesa në urinim dhe kjo quhet Sindroma e kaudes ekuine. Në këto raste indikacioni për intervenim kirurgjik është urgjent. Stenoza spinale lumbare paraqitet kur kemi të bëjmë me ngushtim të kanalit spinal në mes të unazave. Ky ngushtim vie për shkak të inflamimeve të disqeve ndërunazore dhe paraqitet më shpesh te pleqtë. Këto dhembje paraqiten në këmbë dhe shoqërohen me mpirje dhe dobësim të forcës muskulore. Më intensive këto dhembje janë gjatë ecjes dhe qëndrimit ulur. Kjo gjendje shpesh quhet edhe si klaudikacion neurogjen.

Diagnoza Shesh herë është vështirë për të gjetur shkakun e vërtetë të këtyre dhembjeve. Meqenëse shumë dhembje kalojnë vetvetiu, nuk kërkohet mjekim nga ana mjekut.

Kur këto dhembje janë të stërzgjatura dhe nuk kalojnë as me përdorimin e barnave, atëherë rekomandohet evaluimi i mëtutjeshëm. Dhimbja e tejzgjatur mund të jetë edhe pasojë e tretmanit joadekuat, depresioni, somatizimit - kalimi i vuajtjeve shpirtërore në shenja fizike.

Shpesh pacientët ankohen edhe për të përfituar materialisht apo për pushime mjekësore apo sigurim invalidor.

Kur ndrydhja e rrënjës nervore shkakton rënie të forcës muskulore dhe dobësim të forcës muskulore të shputës dhe tërë këmbës, atëherë kërkohet evaluim më i kujdesshëm. Kur disku prekë strukturat e palcës kurrizore, mund të dëmtojë inervimin simpatik duke shkaktuar çrregullim të urinimit dhe defekimit. Po ashtu, mund të paraqiten çrregullime të ereksionit dhe ejakulimit. Kjo gjendje njihet si sindromë e bishtit të kalit - sindroma kauda equina dhe kërkon intervenim urgjent kirurgjik.

Dhembjet e shpinës mund të kenë shkaktarë që u përkasin dy kategorive: Sëmundjet e sistemit muskuloskeletor dhe sëmundjet e boshtit kurrizor.

Në kategorinë e parë bëjnë pjesë dhembjet e shkaktuar nga lëndimet e muskujve, ligamenteve apo nyjeve të shpinës

Shërimi Trajtimi mjekësor kërkohet vetëm kur kemi të bëjmë me një dëmtim serioz sepse shumë simptome kalojnë edhe vetvetiu. Është mirë të gjendet një pozitë e përshtatshme ashtu që ua liron dhembjet. Dikujt i konvenon qëndrimi në shpinë, dikujt anash. Nëse në vendin e punës nuk ka mundësi që kurrizi të gjej qetësi për shkak të pozitave jo të përshtatshme, atëherë rekomandohet pushimi në shtëpi derisa të qetësohen dhembjet duhet ikur ngritjeve të peshave, lëvizjet e papritura dhe pozitat e papërshtatshme. Nëse ka nevojë mund të përdoren edhe barna kundër dhembjeve të cilat janë të shumta në treg. Zakonisht rekomandohet analgjetiket antiiflamator josteroid që përveç efektit kundër dhembjes kanë edhe efekt të qetësimit të pezmatimit. Barnat për relaksimin e muskujve preferohen vetëm për një javë dhe shkojnë bashkë me analgjetikët. Në ditët e para rekomandohet mbajtja e leckave të ftohta apo akullit në kohëzgjatje prej 15 minuta çdo 1-2 orë. Qëndrimi në shtrat më shumë se tre ditë nuk sjell dobi përveç në raste kur kemi të bëjmë me hernie diskale të rëndë. Lëvizja në fillim është e vështirë, por është më se e nevojshme. Lëvizja ndihmon në shtendosjen e muskujve dhe forcimin e muskulaturës. Edhe nëse u është rekomanduar qëndrimi i shtrirë gradualisht mund ta shtoni aktivitetin me kusht që nëse shtohen dhembjet të pushoni edhe më shumë.

Duhet ikur qëndrimit ulur. Ndërsa, pas një jave preferohet ecje 20 min. çdo 3 orë qëndrimi shtrirë. Ushtrimet rekomandohen për pacientët që nuk kanë dhembje akute dhe këto ushtrime duhet bërë në konsultim me specialistin e fiziatrisë. Për dhembjet e lehta preferohen të gjitha aktivitetet si ecje, not, aerobi e intensitetit të ulët. Për dhembjet e intensitetit të ulët por të stërzgjatura rekomandohen masazhet e ndryshme, në shumë vende aplikohet edhe akupunktura - terapi kineze me gjilpëra të vogla. Ka pacientë që flasin për dobi nga ajo, por veprimi i saj nuk ka një bazë shkencore mirë të vërtetuar. Edhe nëse nuk sjell ndonjë dobi të madhe, akupunktura së paku nuk dëmton diku tjetër, përveç xhepin e pacientit.

Nëse dhimbja nuk kalon?

Nëse dhembjet nuk qetësohen as me përdorimin e analgjetikëve, atëherë duhet drejtuar mjekut të specializuar për këtë. Kur vërtetohet se kemi të bëjmë me herni diskale, atëherë shërimi dhe rehabilitimi i pacientit është proces i ndërlikuar. Qëllimet e trajtimit janë zvogëlimi i dhembjeve dhe parandalimi i pasojave neurologjike. Pas fillimit të dhembjeve rekomandohet regjim shtrati dhe fil-

•

E diel 23 mars 2014

15

Shëndet & Estetikë Intervista

Mjeku neurokirurg: Shqiptarët, një ndër popujt që vuajnë më shumë nga dhimbjet e shpinës

P

limi i terapisë medikamentoze kundër dhembjes. Terapia fizikale në fazën akute nuk sjell beneficione. Ndërsa në fazat e qetësimit të dhembjeve akute rehabilitimi fizikal e ka rëndësinë e saj dobiprurëse. Shpeshtësia e dhembjeve të shpinës ka bërë që të rritet edhe interesi për aplikimin e mjekësisë alternative ku shpesh përmendet edhe kiropraktika. Dobitë potenciale nga manipulimet me duar janë më shumë si pasojë shtypjes në pjesë e muskujve. Studimet kanë treguar se këto manipulime sjellin dobi vetëm të përkohshme për pacientin dhe kanë një kosto të lartë. Këto përmirësime janë edhe si pasojë e qëndrimit dhe kujdesit më të gjatë për pacientin, pra një efekt, placebo. Poashtu, është e ditur se këto manipulime janë të dëmshme për rastet me simptoma të ishiasit, sepse mund të shkaktojnë dëmtime të mëtutjeshme të diskut dhe të nervave. Ka pas raste kur kanë shkaktuar lëndim edhe të enëve të gjakut dhe fraktura, por edhe dëmtime të rënda të qafës dhe trurit. Kur kësaj i shtohen edhe aplikimi i kësaj praktike të ngjeshjes nga njerëz joprofesionist, atëherë rreziku është edhe më i madh. Përveç trajtimit medikamentoz dhe fizikal, në shumicën e rasteve kur kemi tumore apo hernia diskale të vërtetuar me CT apo rezonancë magnetike e cila përputhet me gjendjen e pacientit, atëherë mënyra më e sigurt e trajtimit është kirurgjike. Kur kemi të bëjmë me herni diskale e cila ka migruar medialisht, duke shkaktuar çrregullime sfinkteriale, të ashtuquajturën sindromën e kaudes ekuine, atëherë indikacioni për intervenim kirurgjik është edhe më urgjent, sepse çdo vonesë mund të lë çrregullim të pakthyeshëm në urinim apo defekim. Qëllimi i intervenimit është largimi i diskut të prolabuar dhe lirimi i rrënjës nervore apo palcës nga dëmtimi komprimues. Të 5-10%, në studimet mbarëbotërore mund të vijë deri te përsëritja e hernies në të njëjtin nivel apo nivele tjera vertebrale.

Si të pengohet përsëritja e dhembjeve të shpinës Është e rëndësishme mbajtja e kondicionit të mirë të muskujve me aktivitete të rregullta fizike dhe ushtrime.

U duhet ikur pozitave të papëlqyeshme për kurrizin, siç janë përkuljet apo ngritjet e peshave. Me programin e ushtrimeve duhet filluar para se të fillojnë dhembjet e forta. Shpesh këto dhembje janë pasoje e punës dhe këtu ka rol edhe stresi në punë dhe depresioni. Ecja e drejtë dhe ulja në ulëse më të përshtatshme në vendin e punës mund të sjellë përmirësime edhe në dhembjet e shpinës.

Mbajtja e peshës normale të trupit e shoqëruar me ecje të përditshme dhe aktivitete të lehta sportive janë parandalimi më mirë. Haxhi Avdyli, neurokirurg.

ër mjekun neurokirurg Fatos Bogdani, i cili merret çdo ditë me pacientë që kanë dhimbje shpine, shpjegon për gazetën se shqiptarët vuajnë në masë nga ky problem. Sipas tij, një ndër faktorët që sot shumë të moshuar kanë dhimbje të vazhdueshme të shpinës, janë punët e rënda që kanë bërë kur kanë qenë në moshë të re.

Doktor, a mund të na thoni sa shqetësuese, janë dhimbjet e shpinës në Shqipëri?

Sot, 2 në 3 shqiptarë vuajnë nga dhimbjet e shpinës. Pjesa më e madhe e pacientëve janë të moshave mbi 50 vjeç dhe dhimbja e shpinës lidhet shumë me atë që kanë bërë kur kanë qenë 20 apo 30 vjeç. Çfarë do të thotë kjo?

Punët e rënda që në moshë të vogël, peshat të cilat trupi nuk i përballon dot, e japin efektin tyre së pari, përgjatë shtyllës kurrizore. Dhimbja vjen nga shumë faktorë, duke filluar që nga muskujt, ligamentet, fasetat, disku interver-

tebral eshtrat dhe nervat. Pra për mendimin tim të moshuarit sot vuajnë pasojat e viteve të kaluara, ku përgjithësisht zgjasin për disa vite.

Cilat janë disa nga këshillat që mund të jepen sot për njerëzit të cilët vuajnë nga dhimbjet e shpinës?

Së pari është shumë e rëndësishme, që çdokush i cili vuan nga dhimbje të shpeshta apo të rralla, të shpinës, duhet të marrë masa që të ulë barkun. Përse shërben ky fakt? Barku i madh rrit shtypjen në shtyllën kurrizore dhe është i destinuar që të tepër të krijojë probleme për shpinën. Ecja është një tjetër mënyrë për tu shmangur dhimbjeve të shpinës. Jo gjithmonë duhet të përdoret vetëm makina dhe ashensori, është mirë që të ngjisim shkallë sa më shumë, pasi është një ndër format që stërvit më mirë shtyllën kurrizore. Edhe duhani madje, është shkaktar i dhimbjeve të shpinës, pasi pengon qarkullimin normat të gjakut në shtyllën kurrizore.

16

•

E diel 23 mars 2014

Shëndet & Estetikë

Vitamina E ul zhvillimin e diabetit

H

ulumtimet finlandeze kanë treguar se ushqimi i pasur me vitaminë E ul rrezikun e zhvillimit të diabetit të llojit 2. Studimi i realizuar kohë më parë kishte zgjatur plot 23 vjet dhe kishte analizuar mbi katër mijë persona të moshës nga 40 deri në 69 vjet. Rezultatet kanë treguar se personat të cilët konsumojnë ushqim të pasur me

vitaminë E kanë rrezik 30 për qind më të ulët të preken nga diabeti krahasuar me personat tjerë. Po ashtu është vërejtur se edhe personat të cilët konsumojnë sasi të larta të karotenoideve, përbërësve që gjenden në frutat dhe perimet me ngjyrë të kuqe, verdhë dhe të gjelbër, po ashtu kanë rrezik më të paktë të preken nga diabeti tip2.

Molla, fruti i çdo diete

R

evista “Appetite” arrin në konkluzionin se konsumimi i një molle para dreke mund të ulë sasinë e kalorive të përftuara deri në 15%. Studimi tregoi se ata që hanin një mollë para vaktit merrnin 185 kalori më pak dhe e konvertuar në peshë trupore do të thotë 680 gr më pak në muaj ose 8.2 kg në vit. Nëse ju hani edhe një mollë para darkës rezultati mund të dyfishohet. Por të mos keqkuptohemi. Nëse ju mendoni se mund ta zëvendësoni mollën me

ndonjë kek molle, mollë të pjekur a diçka të ngjashme, rezultati mund të marrë drejtimin e kundërt.

Pra, hiqni dorë nga dietat e forta, apo pilulat e farmacive, sepse ka mënyra më të natyrshme për të zvogëluar peshën tuaj trupore.

Nëse hani nga një mollë para vakteve të ushqimit, ju zvogëloni sasinë e kalorive që do të merrni dhe shifra është e konsiderueshme.

Molla ka pak kalori. Ajo krijon ndjesinë ngopjes dhe rregullon florën intestinale, falë sasisë së madhe të fibrave.

Aktiviteti fizik të zgjat jetën

P

ersonat të cilët rregullisht aktivizohen fizikisht, jo vetëm që janë më të shëndoshë për aq sa jetojnë, por edhe jetojnë më gjatë Studiuesit kanë analizuar ADNnë e njeriut, dhe kanë vërejtur se personat të cilët janë aktiv kanë kromozome më të shëndetshme dhe të cilat ndihmojnë në ndarjen

dhe prodhimin e qelizave të reja të cilat ruajnë jetëgjatësinë dhe pengojnë plakjen Në anën tjetër, te personat të cilët nuk janë aktiv, kromozomet nuk arrijnë të kryejnë si duhet punën e tyre, dhe personat e tillë janë më të ekspozuar ndaj sëmundjeve si kardiovaskulare, diabeti dhe kanceret.

Këshilla mode për femrat e shëndosha

X

hesika Friling është eksperte mode, fotografie, stilingu dhe grimi. Ka punuar në film, teatër, në videoklipe muzikore dhe në televizione. Përveç kësaj, ajo është e shëndoshë dhe nuk ka kurrfarë kompleksi kur flet për masën e vet Injoron madhësinë e rrobave Ai është vetëm një numër. Me rëndësi është se si ajo veshje ju rri ju dhe sa ju përshtatet ajo madhësi.

Mos druani të merrni pantallona një numër më të mëdha, pasi ato do t’ju mbështjellin më mirë.

Më e madhja nuk është më mirë Femrat e shëndosha mendojnë

nëse veshja nuk është e ngushtë do të duken më të dobëta. E nuk është ashtu! Mos vishni gjëra tepër të ngushta, por ato që vishni duhet t’ju bëjnë tamam.

Bëni grim Kur flitet për grimin, i harroni të gjitha rregullat. Kush thotë se nuk guxoni t’i lyeni me të zezë sytë apo të vini buzëkuq të ndezur vetëm pse jeni të shëndosha?

Mbathni këpucë me takë Secila femër është e apasionuar pas takave. Friling ju këshillon të mbathni çdo lloj këpuce që ju pëlqen, e para së gjithash çizme.

•

E diel 23 mars 2014

17

Udhëzimi i MAS-it

Ndryshojnë çmimet e librave, ja sa do të kushtojnë Klasa & Titulli Klasa 1Abetare (Shkronjë pas Shkronje) Abetare Pune Edukata shoqërore 1 Edukata qytetare 1 Edukata shoqërore 1 Edukata shoqërore 1 Edukata shoqërore 1 Edukata shoqërore 1 Edukata shoqërore 1 Matematika 1 Matematika 1 Fletore pune Matematika 1 Fletë pune Matematika 1 Matematika 1 Matematika 1 Fletë pune Matematikë 1 Fletore Pune Matematikë 1 Matematika 1 Matematika 1 Fletore pune Matematika 1 Matematika 1 Fletore pune Klasa 2Gjuha amtare 2 Gjuha shqipe 2 Gjuha shqipe 2 Gjuha shqipe 2 Gjuha shqipe 2 Edukata shoqërore 2 Edukata shoqërore 2 Edukata shoqërore 2 Edukata shoqërore 2 Edukata shoqërore 2 Edukata shoqërore 2 Matematika 2 Matematika 2 Fletore pune Matematikë 2 Fletore Pune Matematikë 2 Matematika 2 Fletë pune Matematika 2 Matematika 2 Matematika 2 Fletë pune Matematika 2 Fletore pune Matematika 2 Matematika 2 Matematika 2 Fletore pune Matematika 2 Matematika 2 Fletore pune Matematika 2 Matematika 2 Fletë pune Klasa 3Gjuha shqipe 3 Gjuha shqipe 3 Gjuha shqipe 3 Gjuha shqipe 3 Gjuha shqipe 3 Edukata shoqërore 3 Edukata shoqërore 3 Edukata shoqërore 3 Edukata shoqërore 3 Edukata shoqërore 3 Dituri natyre 3 Dituri natyre 3 Dituri natyre 3 Dituri natyre 3 Dituri natyre 3 Dituri natyre 3 Matematika 3 Matematika 3 Fletore pune Matematikë 3 Fletore pune Matematikë 3 Matematika 3 Matematika 3 Fletë pune Matematika 3 Matematika 3 Fletore pune Matematika 3 Matematika 3 Fletë pune Matematika 3 Fletë pune Matematika 3 Matematika 3

Çmimi 474 227 96 120 125 125 141 154 118 274 156 300 167 298 175 285 164 329 191 298 191 393 399 408 429 403 118 118 120 143 127 119 227 151 252 175 278 208 281 165 298 170 329 191 298 191 285 165 359 369 408 409 403 119 115 107 120 118 215 222 238 247 255 250 300 203 318 216 323 237 329 227 341 227 363 246 308

Matematika 3 Fletë Pune Matematika 3 Matematika 3 Fletore pune Welkome to ambri 3 (Gjuha angleze 3)Welkome to ambri 3 workbook (Gjuha angleze 3 Fletore pune)Up the Ladder, Pupil's book, English 3 (Gjuha angleze 3 Libri i nxënësit)Up the Ladder, Activity book, English 3 (Gjuha angleze 3 Fletore pune)Welkome to English ! 1 Pupil's Book (Gjuha angleze 3 Libri i nxënësit)Welkome to English !

Activity Book 1 (Gjuha angleze 3 Fletore pune)Hello ! 1 English Learning Method (Gjuha angleze 3)Hello ! 1 English Learning Method, Exercise Book (Gjuha angleze 3 Fletore pune)English zone 1 Student Book (Gjuha angleze 3)English zone 1 workbook (Gjuha angleze 3 Fletore pune)Step up 1 Student's Book (Gjuha angleze 3, Libri i nxënësit)Step up 1 Practice Book (Gjuha angleze 3 Fletore pune)zoom a (Gjuha angleze 3, Libri i nxënësit)zoom a worbbook (Gjuha angleze 3 Fletore pune)Salut ! 1 Methode de francais (Gjuha frënge 3)Salut ! 1 Methode de francais, Cahier d'exercices (Gjuha frënge 3 Fletore pune)Jojo 1 Methode de francais (Gjuha frënge 3)Jojo 1 Cahier d'activities (Gjuha frënge 3 Fletore pune)Ciao ! 1 Metodo della lingua italiana (Gjuha italiane 3)Ciao ! 1 Metodo della lingua italiana Fletore pune (Gjuha italiane 3 Fletore pune)Forte ! 1 Corso di lingua italiana per bambini (Gjuha italiane 3, Libër nxënësi dhe fletore pune)Klasa 4Gjuha shqipe 4 Gjuha shqipe 4 Gjuha shqipe 4 Gjuha shqipe 4 Matematika 4 Fletore pune Matematika 4 Matematika 4 Fletore pune Matematikë 4 Matematika 4 Fletë pune Matematika 4 Matematika 4 Fletë pune Matematika 4 Matematika 4 Fletë Pune Matematika 4 Matematika 4 Fletore pune Matematika 4 Matematika 4 Matematika 4 Fletë Pune Matematika 4 Matematika 4 Fletore pune Edukata shoqërore 4 Edukata shoqërore 4 Edukata shoqërore 4 Edukata shoqërore 4 Edukata shoqërore 4 Dituri natyre 4 Dituri natyre 4 Dituri natyre 4 Dituri natyre 4 Dituri natyre 4 Dituri natyre 4 Edukimi muzikor 4 Edukimi muzikor 4 Edukim muzikor 4 Edukim muzikor 4 Edukimi muzikor 4 Welkome to ambri 4 (Gjuha angleze 4)Welkome to ambri 4 workbook (Gjuha angleze 4 Fletore pune)Up the Ladder, Pupil's book, English 4 (Gjuha angleze 4 Libri i nxënësit)Up the Ladder, Activity book, English 4 (Gjuha angleze 4 Fletore pune)English 4 Pupil's book

207 351 245 348 252 383 257 386 261 420 300 407 291 477 254 418 316 300 300 379 172 300 300 552 383 430 409 403 305 203 333 203 335 208 348 208 359 222 356 217 339 207 372 233 119 117 143 118 119 298 300 308 322 318 313 118 139 143 119 129 322 285 382 255 383

(Gjuha angleze 4 Libri i nxënësit)English 4 workbook (Gjuha angleze 4 Fletore pune)Welkome to English ! 2 Pupil's Book (Gjuha angleze 4 Libri i nxënësit)Welkome to English !

Activity Book 2 (Gjuha angleze 4 Fletore pune)Hello ! 2 English Learning Method (Gjuha angleze 4)Hello ! 2 English Learning Method, Ectivity Book (Gjuha angleze 4 Fletore pune)English zone 2 Student Book (Gjuha angleze 4)English zone 2 workbook (Gjuha angleze 4 Fletore pune)Step up 2 Student's Book (Gjuha angleze 4, Libri i nxënësit)Step up 2 Practice Book (Gjuha angleze 4 Fletore pune)zoom b (Gjuha angleze 4, Libri i nxënësit)zoom b worbbook (Gjuha angleze 4 Fletore pune)Tous Ensemble 4 (Gjuha frënge 4)Tous Ensemble 4 Cahier d'exercices (Gjuha frënge 4 Fletore pune)Salut ! 2 Methode de francais (Gjuha frënge 4)Salut ! 2 Methode de francais, Cahier d'exercices (Gjuha frënge 4 Fletore pune)Jojo 2 Methode de francais (Gjuha frënge 4)Jojo 2 Cahier d'activities (Gjuha frënge 4 Fletore pune)Ciao ! 2 Metodo di lingua italiana (Gjuha italiane 4)Ciao ! 2 Metodo di lingua italiana, Quaderno degli Esercizi (Gjuha italiane 4 Fletore pune)Forte ! 2 Corso di lingua italiana per bambini (Gjuha italiane 4, Libër nxënësi dhe fletore pune)Klasa 5Gjuha shqipe 5 Gjuha shqipe 5 Gjuha shqipe 5 Gjuhë Shqipe 5 Edukatë Qytetare 5 Edukata shoqërore 5 Edukata qytetare 5 Edukata shoqërore 5 Edukata shoqërore 5 Edukata shoqërore 5 Edukata shoqërore 5 Matematika 5 Matematika 5 Fletë pune Matematika 5 Matematika 5 Fletë pune Matematika 5 Matematika 5 Fletore pune Matematika 5 Fletë pune Matematika 5 Matematika 5 Fletore pune Matematika 5 Matematika 5 Matematika 5 Fletore pune Matematika 5 Matematika 5 Fletore pune Matematika 5 Fletë pune Matematika 5 Dituri natyre 5 Dituri natyre 5 Dituri natyre 5 Dituri natyre 5 Dituri natyre 5 Dituri natyre 5 Aftësim teknologjik 5 Aftësim teknologjik 5 Aftësim teknologjik 5 Aftësim teknologjik 5 Aftësim teknologjik 5 Aftësim teknologjik 5 Edukimi muzikor 5 Edukimi muzikor 5 Edukim muzikor 5 Edukimi muzikor 5 Edukimi muzikor 5 English 5 Pupil's Book (Gjuha angleze 5 Libri i nxënësit)English 5 Work Book (Gjuha angleze 5 Fletore pune)English 5 (Gjuha angleze 5 Libri i nxënësit)workbook 5 English (Gjuha angleze 5 Fletore pune)Up the Ladder, Pupil's book 5

252 386 261 291 322 407 291 477 254 418 280 420 287 464 291 379 169 479 359 637 441 452 497 425 117 117 121 125 136 141 148 408 208 412 207 441 223 452 226 428 217 425 212 467 233 478 238 237 238 256 250 250 245 92 96 96 102 115 92 121 125 127 127 154 383 256 392 262 393

(Gjuha angleze 5 Libri i nxënësit)Up the Ladder, Activity book 5 (Gjuha angleze 5 Fletore pune)Welkome to ambri 5 (Gjuha angleze 5 Libri i nxënësit)Welkome to ambri 5 workbook (Gjuha angleze 5 Fletore pune)Access 1 Student's Book (Gjuha angleze 5 Libri i nxënësit)Access 1 workbook (Gjuha angleze 5 Fletore pune)English zone 3 Student Book (Gjuha angleze 5 Libri i nxënësit)English zone 3 workbook (Gjuha angleze 5 Fletore pune)Step up 3 Student's Book (Gjuha angleze 5 Libri i nxënësit)Step up 3 Practice Book (Gjuha angleze 5 Fletore pune)to the top 1 Student's book (Gjuha angleze 5 Libri i nxënësit)to the top 1 workbook (Gjuha angleze 5 Fletore pune)Tous Ensemble 5 (Gjuha frënge 5 Libri i nxënësit)Tous Ensemble 5 Cahier d'exercices (Gjuha frënge 5 Fletore pune)Salut ! 3 Methode de francais (Gjuha frënge 5 Libri i nxënësit)Salut ! 3 Methode de francais, Cahier d'exercices (Gjuha frënge 5 Fletore pune)Gaston 2 Methode de francais (Gjuha frënge 5 Libri i nxënësit)Gaston 2 Cahier d'activites (Gjuha frënge 5 Fletore pune)Grandi amici 1 Corso di italiano per ragazzi (Gjuha italiane 5 Libri i nxënësit)Grandi amici 1 Libro degli esercizi (Gjuha italiane 5 Fletore pune)Klasa 6Gjuha shqipe 6 Gjuha shqipe 6 Gjuha shqipe 6 Gjuha shqipe 6 Edukata shoqërore 6 Edukata shoqërore 6 Edukata shoqërore 6 Matematika 6 Matematika 6 Matematika 6 Matematika 6 Matematika 6 Matematika 6 Matematika 6 Matematika 6 Matematika 6 Historia 6 Historia 6 Historia 6 Historia 6 Historia 6 Gjeografia 6 Gjeografia 6 Gjeografia 6 Biologji dhe edukim shëndetësor 6 Biologji dhe edukim shëndetësor 6 Biologji dhe edukim shëndetësor 6 Biologjia dhe edukimi shëndetësor 6 Biologji dhe edukim shëndetësor 6 Biologji dhe edukim shëndetësor 6 Fizika 6 Fletore laboratori Fizika 6 Fizika 6 Fletore laboratori Fizika 6 Fizika 6 Fletore laboratori Fizika 6 Fizika 6 Fizika 6 Fletore laboratori Edukimi muzikor 6 Edukimi muzikor 6 Edukim muzikor 6 Edukimi muzikor 6 Edukimi muzikor 6 Edukimi muzikor 6 Aftësim teknologjik 6 Aftësim teknologjik 6 Aftësim teknologjik 6 Aftësim teknologjik 6 Edukim figurativ 6 Edukim figurativ 6 Edukimi figurativ 6 Edukim figurativ 6

256 408 285 517 315 407 291 477 254 591 275 434 291 522 324 459 105 467 106 489 431 489 438 99 127 100 391 392 420 424 376 407 448 428 383 261 219 192 203 261 266 216 222 204 204 216 232 246 147 107 85 117 102 136 48 151 52 104 107 115 120 144 125 85 85 107 120 115 115 123 136

18

•

E diel 23 mars 2014

Lista e çmimeve Edukim figurativ 6 Edukimi figurativ 6 A trip to ambri 6 (Gjuha angleze 6 Libri i nxënësit)A trip to ambri 6 workbook (Gjuha angleze 6 Fletore pune)Off We Go ! 6 Student's book (Gjuha angleze 6 Libri i nxënësit)Off We Go ! 6 Activity book (Gjuha angleze 6 Fletore pune)Access 2 Student's Book (Gjuha angleze 6 Libri i nxënësit)Access 2 workbook (Gjuha angleze 6 Fletore pune)elevator international 1 student's book (Gjuha angleze 6 Libri i nxënësit)elevator international 1 workbook (Gjuha angleze 6 Fletore pune)to the top 2 Student's book (Gjuha angleze 6 Libri i nxënësit)to the top 2 workbook (Gjuha angleze 6 Fletore pune)English 6 + 7 Pupil's Book (Gjuha angleze, libri i nxënësit, klasa 6 dhe 7, fillestarë) English 6 + 7 Work Book (Gjuha angleze, fletore pune, klasa 6 dhe 7, fillestarë) Icon 1 + Icon Intro International Communication Through English (Gjuha angleze, libri i nxënësit, klasa 6 dhe 7, fillestarë) Icon 1 + Icon Intro Workbook (Gjuha angleze, fletore pune, klasa 6 dhe 7, fillestarë) Zoom in 6 - 7 Sdudent's book English for beginners (Gjuha angleze, libri i nxënësit, klasa 6 dhe 7, fillestarë) Zoom in 6 - 7 workbook (Gjuha angleze, fletore pune, klasa 6 dhe 7, fillestarë)Click On 1a Student's Book (Gjuha angleze, libri i nxënësit, klasa 6, fillestarë)Clic On 1a Workbook & Grammar Book, Student's (Gjuha angleze, fletore pune, klasa 6, fillestarë)Tell me more Education Online, Paketa e plotë (anglisht, frëngjisht, italisht, gjermanisht, spanjisht;dy tekste për dy gjuhë dhe numër kodi hyrje në internet përdy gjuhë të huaja)Entrez sans frappper Methode de francais en 6-e (Gjuha frënge 6 Libri i nxënësit)Entrez sans frappper Methode de francais en 6-e Cahier d'exercices(Gjuha frënge 6 Fletore pune)Ensemble 6 (Gjuha frënge 6 Libri i nxënësit)Ensemble 6 Cahier d'exercices (Gjuha frënge 6 Fletore pune)Gaston 3 Methode de francais (Gjuha frënge 6, Libri i nxënësit)Gaston 3 Cahier d'activites (Gjuha frënge 6, Fletore pune)Helico et ses copains Methode de francais 1 (Gjuha frënge, libri i nxënësit, klasa 6, fillestarë)Helico et ses copains Cahier d'activities 1 (Gjuha frënge, fletore pune, klasa 6, fillestarë)Grandi amici 2 Corso di italiano per ragazzi (Gjuha italiane 6 Libri i nxënësit)Grandi amici 2 Libro degli esercizi (Gjuha italiane 6 Fletore pune)Progeto Italiano Junior, Volume 1 "Prime aventure" Corso multimediale di lingua e civilta italianaGjuha italiane, libër nxënësi + fletore pune, klasa 6,fillestarë) Klasa 7Gjuha shqipe 7 Gjuha shqipe 7 Edukata shoqërore 7 Edukata shoqërore 7 Edukata shoqërore 7 Edukata shoqërore 7 Matematika 7 Matematika 7 Matematika 7 Matematika 7 Matematika 7 Matematika 7 Matematika 7 Matematika 7 Matematika 7 Matematikë 7 Matematika 7 Matematika 7 Historia 7 Historia 7 Historia 7 Historia 7 Historia 7 Gjeografia 7 Gjeografia 7 Gjeografia 7 Biologjia dhe edukimi shëndetësor 7 Biologjia dhe edukimi shëndetësor 7

148 120 359 274 420 348 492 392 604 318 591 275 512 261 714 382 772 421 469 210 2140 300

300 376 204 459 105 479 105 467 106 647 359 478 96 120 125 117 354 388 408 408 452 418 448 423 501 460 428 443 261 271 271 271 227 261 250 261 227 237

Biologji dhe edukim shëndetësor 7 Biologji dhe edukim shëndetësor 7 Kimia 7 Kimia 7 Kimia 7 Kimia 7 Kimia 7 Kimia 7 Fizika 7 Fletore laboratori Fizika 7 Fizika 7 Fletore laboratori Fizika 7 Fizika 7 Fizika 7 Fletore laboratori Fizika 7 Fletore laboratori Fizika 7 Teknologjia 7 Aftësim teknologjik Aftësim teknologjik 7 Aftësim teknologjik 7 Edukim figurativ 7 Edukim figurativ VII Edukim figurativ 7 Edukimi figurativ 7 Edukim figurativ 7 Edukim muzikor 7 Edukimi muzikor 7 Edukimi muzikor 7 Edukimi muzikor 7 Edukimi muzikor 7 Informatika 7 Informatikë 7 Informatika Informatika 7 Informatika 7 Informatika 7 Informatika 7 A trip to ambri 7 (Gjuha angleze 7 Libri i nxënësit)A trip to ambri 7 workbook (Gjuha angleze 7 Fletore pune)Off We Go ! 7 Student's book (Gjuha angleze 7 Libri i nxënësit)Off We Go ! 7 Activity book (Gjuha angleze 7 Fletore pune)Access 3 Student's Book (Gjuha angleze 7 Libri i nxënësit)Access 3 workbook (Gjuha angleze 7 Fletore pune)elevator international 2 student's book (Gjuha angleze 7 Libri i nxënësit)elevator international 2 workbook (Gjuha angleze 7 Fletore pune)to the top 2 Student's book (Gjuha angleze 6 Libri i nxënësit)to the top 2 workbook (Gjuha angleze 6 Fletore pune)Click On 1b Student's Book (Gjuha angleze, libri i nxënësit, klasa 7, fillestarë)Clic On 1b Workbook & Grammar Book, Student's (Gjuha angleze, fletore pune, klasa 7, fillestarë)Tell me more Education Online, Paketa e plotë (anglisht, frëngjisht, italisht, gjermanisht, spanjisht;dy tekste për dy gjuhë dhe numër kodi hyrje në internet përdy gjuhë të huaja)Entrez sans frappper Methode de francais en 7-e (Gjuha frënge 7 Libri i nxënësit)Entrez sans frappper Methode de francais en 7-e Cahier d'exercices(Gjuha frënge 7 Fletore pune)Ensemble 7 (Gjuha frënge 7 Libri i nxënësit)Ensemble 7 Cahier d'exercices (Gjuha frënge 7 Fletore pune)Vite ! 1 Methode de francais Livre de l'eleve (Gjuha frënge 7 Libri i nxënësit)Vite ! 1 Methode de francais Cahier (Gjuha frënge 7 Fletore pune)Gaston 1 Methode de francais (Gjuha frënge, libri i nxënësit, klasa 7, fillestarë)Gaston 1 Cahier d'activites (Gjuha frënge, fletore pune, klasa 7, fillestarë)Grandi amici 3 Corso di italiano per ragazzi (Gjuha italiane 7 Libri i nxënësit)Grandi amici 3 Libro degli esercizi (Gjuha italiane 7 Fletore pune)Klasa 8Gjuha shqipe 8 Gjuha shqipe 8 Gjuha shqipe 8 Edukata shoqërore 8 Edukata shoqërore 8 Edukata shoqërore 8 Edukata shoqërore 8 Matematika 8 Matematika 8 Matematika 8 Matematika 8

238 276 108 117 133 143 143 157 203 71 219 91 222 91 229 97 119 120 148 151 102 107 115 123 148 110 130 136 165 141 170 193 165 154 167 118 151 252 300 420 333 515 416 604 318 591 275 525 243 2140 322

359 453 261 616 275 479 105 467 106 359 453 365 115 130 136 136 392 393 393 399

Matematika 8 Matematika 8 Matematika 8 Matematika 8 Matematika 8 Matematika 8 Historia 8 Historia 8 Historia 8 Historia 8 Historia 8 Gjeografia 8 Gjeografia 8 Gjeografia 8 Gjeografia 8 Gjeografia 8 Biologji dhe edukim shëndetësor 8 Biologji dhe edukim shëndetësor 8 Biologji dhe edukim shëndetësor 8 Biologji dhe edukim shëndetësor 8 Biologji dhe edukim shëndetësor 8 Kimia 8 Kimia 8 Kimia 8 Kimia 8 Kimia 8 Kimia 8 Kimia 8 Fizika 8 Fletore laboratori Fizika 8 Fizika 8 Fizika 8 Fletore laboratori Fizika 8 Fletore laboratori Fizika 8 Fizika 8 Fletore laboratori Fizika 8 Edukimi figurativ 8 Edukim figurativ VIII Edukimi figurativ 8 Edukimi figurativ 8 Edukimi muzikor 8 Edukimi muzikor 8 Edukimi muzikor 8 Edukimi muzikor 8 Informatika 8 Informatikë 8 Informatika 8 Informatika Informatika 8 Informatika 8 Informatika 8 A trip to ambri 8 (Gjuha angleze 8 Libri i nxënësit)A trip to ambri 8 workbook (Gjuha angleze 8 Fletore pune)Off We Go ! 8 Student's book (Gjuha angleze 8 Libri i nxënësit)Off We Go ! 8 Activity book (Gjuha angleze 8 Fletore pune)Access 4 Student's Book (Gjuha angleze 8 Libri i nxënësit)Access 4 workbook (Gjuha angleze 8 Fletore pune)elevator international 3 student's book (Gjuha angleze 8 Libri i nxënësit)elevator international 3 workbook (Gjuha angleze 8 Fletore pune)to the top 4 Student's book (Gjuha angleze 8 Libri i nxënësit)to the top 4 workbook (Gjuha angleze 8 Fletore pune)(Gjuha angleze 8 Fletore pune)Tell me more Education Online, Paketa e plotë (anglisht, frëngjisht, italisht, gjermanisht, spanjisht;dy tekste për dy gjuhë dhe numër kodi hyrje në internet përdy gjuhë të huaja)English 8 + 9 Pupil's Book (Gjuha angleze, libri i nxënësit, klasa 8 dhe 9, fillestarë) English 8 + 9 Work Book (Gjuha angleze, fletore pune, klasa 8 dhe 9, fillestarë) platform 1 + 2 student's book (Gjuha angleze, libri i nxënësit, klasa 8 dhe 9, fillestarë) platform 1 + 2 workbook (Gjuha angleze, fletore pune, klasa 8 dhe 9, fillestarë)Click On 2a Student's Book (Gjuha angleze, libri i nxënësit, klasa 8, fillestarë)Clic On 2a Workbook & Grammar Book, Student's (Gjuha angleze, fletore pune, klasa 8, fillestarë)Entrez sans frappper Methode de francais en 8-e (Gjuha frënge 8 Libri i nxënësit)Entrez sans frappper Methode de francais en 8-e Cahier d'exercices(Gjuha frënge 8 Fletore pune)Ensemble 8 (Gjuha frënge 8 Libri i nxënësit)Ensemble 8 Cahier d'exercices

408 430 448 423 501 443 261 271 222 232 263 261 231 232 271 251 227 237 237 263 303 102 162 167 170 173 184 186 203 85 208 88 219 92 229 97 130 143 180 167 192 198 266 209 170 193 154 165 165 118 151 359 360 453 369 550 443 566 318 632 275 2140 546 398 786 458 479 243 479 420 453 371

(Gjuha frënge 8 Fletore pune)Vite ! 2 Methode de francais Livre de l'eleve (Gjuha frënge 8 Libri i nxënësit)Vite ! 2 Methode de francais Cahier (Gjuha frënge 8 Fletore pune)Gaston 2 Methode de francais (Gjuha frënge, libri i nxënësit, klasa 8, fillestarë)Gaston 2 Cahier d'activites (Gjuha frënge, fletore pune, klasa 8, fillestarë)Insieme 8 Metodo di lingua Italiana (Gjuha italiane 8 Libri i nxënësit)Insieme 8 Metodo di lingua Italiana, Quaderno degli Esercizi (Gjuha italiane 8 Fletore pune)Progeto Italiano Junior, Volume 2 "Un concorso" Libro di Classe e Quaderno degli EserciziGjuha italiane, libër nxënësi + fletore pune, klasa 8,fillestarë)Klasa 9Gjuha shqipe 9 Gjuhë shqipe 9 Gjuha shqipe 9 Gjuha shqipe 9 Edukata shoqërore Edukata shoqërore 9 Edukata shoqërore 9 Edukata shoqërore 9 Edukata shoqërore 9 Matematika 9 Matematika 9 Matematika 9 Matematika 9 Matematika 9 Matematika 9 Matematika 9 Matematika 9 Matematika 9 Gjeografia 9 Gjeografia 9 Gjeografia 9 Gjeografia 9 Gjeografia 9 Biologji dhe edukim shëndetësor 9 Biologjia dhe edukimi shëndetësor 9 Biologji dhe edukim shëndetësor 9 Biologji dhe edukim shëndetësor 9 Biologji dhe edukim shëndetësor 9 Kimia 9 Kimia 9 Kimia 9 Kimia 9 Kimia 9 Kimia 9 Fizika 9 Fletore laboratori Fizika 9 Fizika 9 Fletore laboratori Fizika 9 Fizika 9 Fletore laboratori Fizika 9 Fizika 9 Fizika 9 Fletore laboratori Edukimi muzikor 9 Edukim muzikor 9 Edukim muzikor 9 Edukimi muzikor 9 Informatika 9 Informatika 9 Informatika 9 Informatikë 9 Informatikë 9 Informatika 9 Informatika 9 Click on 3 Student's Book (Gjuha angleze 9 Libri i nxënësit)Click on 3 Workbook Student's (Gjuha angleze 9 Fletore pune)A trip to ambri 9 (Gjuha angleze 9 Libri i nxënësit)A trip to ambri 9 workbook (Gjuha angleze 9 Fletore pune)Off We Go ! 9 Student's book (Gjuha angleze 9 Libri i nxënësit)Off We Go ! 9 Activity book (Gjuha angleze 9 Fletore pune)elevator international 4 student's book (Gjuha angleze 9 Libri i nxënësit)elevator international 4 workbook (Gjuha angleze 9 Fletore pune)Channel your English Student's book (Gjuha angleze 9 Libri i nxënësit)Channel your English workbook (Gjuha angleze 9 Fletore pune)Click On 2b Student's Book (Gjuha angleze, libri i nxënësit, klasa 9, fillestarë)Clic On 2b Workbook & Grammar Book, Student's

616 275 459 105 598 479 626 412 444 461 438 110 117 127 130 138 412 434 441 452 477 480 438 542 418 266 231 231 240 271 246 256 285 251 292 231 256 266 281 205 240 217 111 226 83 234 120 251 125 203 227 266 209 165 154 160 181 162 118 151 388 330 464 360 512 383 566 318 525 224 479 243

•

E diel 23 mars 2014

19

Lista e çmimeve (Gjuha angleze, fletore pune, klasa 9, fillestarë)Tell me more Education Online, Paketa e plotë (anglisht, frëngjisht, italisht, gjermanisht, spanjisht;dy tekste për dy gjuhë dhe numër kodi hyrje në internet përdy gjuhë të huaja)Francais 9 e (Gjuha frënge 9 Libri i nxënësit)Francais 9 e Cahier d'exercices (Gjuha frënge 9 Fletore pune)Ensemble 9 (Gjuha frënge 9 Libri i nxënësit)Ensemble 9 Cahier d'exercices (Gjuha frënge 9 Fletore pune)Bon Courage ! 1 (Gjuha frënge 9 Libri i nxënësit)Bon Courage ! 1 Cahier d'exercices (Gjuha frënge 9 Fletore pune)Vite ! 3 Methode de francais Livre de l'eleve (Gjuha frënge 9 Libri i nxënësit)Vite ! 3 Methode de francais Cahier (Gjuha frënge 9 Fletore pune)Gaston 3 Methode de francais (Gjuha frënge, libri i nxënësit, klasa 9, fillestarë)Gaston 3 Cahier d'activites (Gjuha frënge, fletore pune, klasa 9, fillestarë)Progeto Italiano Junior, Volume 3 "Un amore" Libro di Classe e Quaderno degli EserciziGjuha italiane, libër nxënësi + fletore pune, klasa 9,fillestarë)GJIMNAZIKlasa 10Klasa 10 Kurrikula bërthamëArtet Artet Artet Edukimi për karrierën dhe aftësimi për jetën 10 Edukimi për karrierën dhe aftësimi për jetën 10 Edukimi për karrierën dhe aftësimi për jetën Matematika 10 Matematika 10 Kimia 10 (përkthim) Kimia 10 Kimia 10 Kimia 10 Kimia 10 Kimia 10 Fizika 10 (përkthim) Fizika 10 Fizika 10 Fizika 10 Fizika 10 Fizika 10 Biologjia 10 Biologjia 10 Biologjia 10 Biologjia 10 Biologjia 10 Shkenca e Tokës (përkthim) Shkenca e Tokës 10 Shkenca e Tokës Shkenca e Tokës Shkenca e Tokës 10 Shkenca e Tokës 10 Shkenca e Tokës 10 Qytetari 10 Qytetaria 10 Qytetari Qytetaria 10 Historia botërore dhe e qytetërimit 10 Historia e qytetërimeve në antikitet dhe në mesjetë Historia 10 Gjuha shqipe dhe letërsia 10 Gjuha shqipe dhe letërsia 10 Gjuhë shqipe dhe letërsi 10 Gjuha shqipe dhe letërsia 10 Teknologjia e informacionit dhe e komunikimit Informatika 10 Teknologjia e informacionit dhe e komunikimit 10 Teknologjia e informacionit dhe e komunikimit 10 Informatika 10 Blockbuster 3 Students's Book (Gjuha angleze 10, Libri i nxënësit)Blocbuster 3 Workbook & Grammar Book (Gjuha angleze 10 Fletore pune)platform 2 student's book (Gjuha angleze 10, Libri i nxënësit)platform 2 Workbook (Gjuha angleze 10 Fletore pune)Prospects Intermediate Student's Book (Gjuha angleze 10, Libri i nxënësit)Prospects Intermediate workbook (Gjuha angleze 10 Fletore pune)New Framework 2 PreIntermediate Student's Book (Gjuha angleze 10, Libri i nxënësit)New Framework 2 Pre-Intermediate Workbook (Gjuha angleze 10, Fletore pune)Traveller pre-intermediate student's book

2140 516 373 522 378 580 408 600 269 459 105 650 498 534 556 358 376 443 410 410 252 263 318 270 308 263 426 298 303 263 289 270 263 298 265 287 265 268 318 270 279 297 270 292 313 353 376 431 170 187 209 443 453 437 488 341 341 353 360 329 613 569 569 358 490 265 512 254 632

(Gjuha angleze 10, Libri i nxënësit)Traveller pre-intermediate workbook (Gjuha angleze 10, Fletore pune)Tell me more Education Online, Paketa e plotë (anglisht, frëngjisht, italisht, gjermanisht, spanjisht;dy tekste për dy gjuhë dhe numër kodi hyrje në internet përdy gjuhë të huaja)campus 2 methode de francais (Gjuha frënge 10, Libri i nxënësit)campus 2 cahier d'exercices (Gjuha frënge 10 Fletore pune)allegro 2 Corso multimediale d'italiano Libro dello studente ed esercizi(Gjuha italiane 10, Libri i nxënësit + fletore pune)Caffe Italia 2 (Corso di italiano) Libro dello studente con esercizi(Gjuha italiane 10, Libri i nxënësit + fletore pune)Klasa 10 Kurrikula me zgjedhje të detyruarMatematikë e avancuar 10 Matematika e avancuar 10 Matematika e avancuar 10 Njeriu dhe ndryshimet klimatike 10 Njeriu dhe ndryshimet klimatike 10 Njeriu dhe ndryshimet klimatike 10 Letërsi 10 Letërsia 10 Guida turistike 10 Guida Turistike 10 Teknologjia e Informacionit dhe Komunikimit 10 TIK i avancuar Informatika 10 me zgjedhje Fotografi Fotoshop Fotografi dhe Fotoshop 10 Trashëgimia jonë kulturore 10 Trashëgimia jonë kulturore 10 Historia e artit shqiptar Enterprise 1 Coursebook Beginner (Gjuha angleze 10, Libri i nxënësit)Enterprise 1 Workbook Beginner (Gjuha angleze 10 Fletore pune)inspiration 1 Stuedent's Book (Gjuha angleze 10, Libri i nxënësit)inspiration 1 workbook (Gjuha angleze 10 Fletore pune)campus 1 methode de francais (Gjuha frënge 10, Libri i nxënësit)campus 1 cahier d'exercices (Gjuha frënge 10 Fletore pune)allegro 1 Corso multimediale d'italiano Libro dello studente ed esercizi(Gjuha italiane 10, Libri i nxënësit + fletore pune)Caffe Italia 1 (Corso di italiano) Libro dello studente con esercizi(Gjuha italiane 10, Libri i nxënësit + fletore pune)Lagune 1 Kursbuch Deutsch als Fremdsprache (Gjuha gjermane 10, Libri i nxënësit)Lagune 1 Arbeitsbuch Deutsch als Fremdsprache (Gjuha gjermane 10, Fletore pune)Espanol lengua viva 1, Libro del alumno (Gjuha spanjolle 10, Libri i nxënësit)Espanol lengua viva 1, Cuaderno de actividades Gjuha spanjolle 11, Fletore puneTell me more Education Online, Paketa e plotë (anglisht, frëngjisht, italisht, gjermanisht, spanjisht;dy tekste për dy gjuhë dhe numër kodi hyrje në internet përdy gjuhë të huaja)Klasa 11Klasa 11 Kurrikula bërthamëEdukimi për karrierën XI Edukimi për karrierën 11 Edukimi për karrierën 11 Matematika 11 Matematika 11 Matematika 11 Matematika 11 Qytetari 11 Qytetari 11 Qytetaria 11 Qytetari 11 Qytetari 11 Gjeografia 11 Gjeografia 11 Gjeografia XI Gjeografi 11 Teknologjia e informacionit dhe komunikimit 11 Teknologjia e informacionit dhe komunikimit 11 Teknologjia e informacionit dhe e komunikimit Teknologjia e informacionit dhe e komunikimit 11 Historia e Arteve 11 Historia e Arteve 11 Histori arti 11 Histori e arteve 11 Gjuha shqipe dhe letërsia XI Gjuhë shqipe dhe letërsi 11 Gjuha shqipe dhe letërsia 11 Gjuha shqipe dhe letërsia 11 11 Kimia (përkthim)

301 2140 739 453 995 1305 306 296 251 125 141 115 141 141 115 125 187 97 182 130 117 246 265 136 677 232 532 324 909 478 995 1250 911 911 796 521 2140 165

172 175 409 412 418 428 195 150 166 154 160 165 154 165 186 198 184 192 230 165 156 157 166 439 439 483 465 252

Kimia 11 Kimia 11 Kimia 11 Fizika 11 (përkthim) Fizika 11 Fizika 11 Fizika 11 Fizika 11 Biologji 11 (përkthim) Biologjia 11 Biologjia 11 Histori e qytetërimit botëror 11 Historia e qytetërimit botëror XI Historia 11 Histori e qytetërimit botëror 11 platform 3, student's book (Gjuha angleze 11, libri i nxënësit)platform 3, workbook (Gjuha angleze 11, fletore pune)Blockbuster 4, Student's Book (Gjuha angleze 11, libri i nxënësit)Blockbuster 4, Workbook & Grammar Book (Gjuha angleze 11, fletore pune)New Framework 3 Intermediate Student's Book (Gjuha angleze 11, Libri i nxënësit)New Framework 3 Intermediate Workbook (Gjuha angleze 11, Fletore pune)Traveller intermediate B1 student's book (Gjuha angleze 11, Libri i nxënësit)Traveller intermediate B1 workbook (Gjuha angleze 11, Fletore pune)Tell me more Education Online, Paketa e plotë (anglisht, frëngjisht, italisht, gjermanisht, spanjisht;dy tekste për dy gjuhë dhe numër kodi hyrje në internet përdy gjuhë të huaja)allegro 3 Corso multimediale d'italiano Libro dello studente ed esercizi(Gjuha italiane 11, Libri i nxënësit + fletore pune)Klasa 11 Kurrikula me zgjedhje të detyruarMatematikë Matematika 11 Matematikë me zgjedhje të detyruar 11 Psikologji 11 Psikologjia 11 Psikologjia 11 Teknologjia e informacionit dhe komunikimit 11 Tik i Avancuar 11 Gjuha shqipe dhe letërsia 11 Gjuhë shqipe dhe letërsi 11 Kimia XI Kimia 11 Kimia 11 Fizika 11 Fizika 11 Fizika 11 Fizika 11 Biologjia 11 Biologji 11 Biologjia 11 Biologjia 11 Trashëgimia kulturore europiane 11 Trashëgimia kulturore europiane 11 Sociologjia 11 Sociologjia 11 Histori e qytetërimit botëror 11 Historia e qytetërimit botëror 11 inspiration, Student's Book 2 (Gjuha angleze 11, libri i nxënësit)inspiration, workbook 2 (Gjuha angleze 11, fletore pune)allegro 2 Corso multimediale d'italiano Libro dello studente ed esercizi(Gjuha italiane 10, Libri i nxënësit + fletore pune)Lagune 2 Kursbuch Deutsch als Fremdsprache (Gjuha gjermane 11, Libri i nxënësit)Lagune 2 Arbeitsbuch Deutsch als Fremdsprache (Gjuha gjermane 11, Fletore pune)Espanol lengua viva 2, Libro del alumno (Gjuha spanjolle 11, Libri i nxënësit)Espanol lengua viva 2, Cuaderno de actividades Gjuha spanjolle 11, Fletore puneTell me more Education Online, Paketa e plotë (anglisht, frëngjisht, italisht, gjermanisht, spanjisht;dy tekste për dy gjuhë dhe numër kodi hyrje në internet përdy gjuhë të huaja)Klasa 11 Kurrikula me zgjedhje të lirëEtika e të ushqyerit 11 Teatër 11 Klasa 12 Kurrikula bërthamë Edukimi për karrierën 12 Edukimi për karrierën 12 Edukimi për karrierën 12 Matematika 12 Matematika 12

292 281 271 426 292 308 271 323 238 281 271 308 291 291 308 488 318 647 423 512 283 698 275 2140 838 274 286 286 279 279 357 99 99 255 261 286 281 271 286 297 292 271 263 274 308 281 279 279 279 372 308 281 521 318 817 1054 801 827 600 2140 160

132 79 76 83 526 546

Matematika 12 Matematika 12 Matematika 12 Matematika 12 Histori arti 12 Historia e arteve 12 Gjuha shqipe dhe letërsia 12 Gjuha shqipe dhe letërsia 12 Gjuhë shqipe dhe letërsi 12 Letërsia 12 Gjuhë shqipe dhe letërsi 12 Shkenca 12 Shkenca 12 Shkenca 12 Shkenca 12 Shkenca 12 Shkenca 12 Gjeografia 12 Gjeografia e Shqipërisë 12 Gjeografia 12 Gjeografi 12 Ekonomia 12 Ekonomia 12 Ekonomia 12 Teknologji 12 Teknologjia 12 Teknologjia 12 Wishes Level B2.1 Student's Book (Gjuha angleze 12, Libri i nxënësit)Wishes Level B2.1 workbook (Gjuha angleze 12, Fletore pune)platform 4, student's book (Gjuha angleze 12, libri i nxënësit)platform 4, workbook (Gjuha angleze 12, fletore pune)New Framework 4 Upper Intermediate Student's Book (Gjuha angleze 12, Libri i nxënësit)New Framework 4 Upper Intermediate Workbook (Gjuha angleze 12, Fletore pune)Traveller Level B2 student's book (Gjuha angleze 12, Libri i nxënësit)Traveller Level B2 workbook (Gjuha angleze 12, Fletore pune)Tell me more Education Online, Paketa e plotë (anglisht, frëngjisht, italisht, gjermanisht, spanjisht;dy tekste për dy gjuhë dhe numër kodi hyrje në internet përdy gjuhë të huaja)Caffe Italia 3 (Corso di italiano) Libro dello studente con esercizi(Gjuha italiane 12, Libri i nxënësit + fletore pune)Klasa 12 Kurrikula me zgjedhje të detyruarMatematika 12 Matematika me zgjedhje 12 Matematika 12 Matematika me zgjedhje të detyruar 12 Teknologjia e informacionit dhe komunikimit 12 TIK 12 Letërsia 12 Gjuhë shqipe dhe letërsi 12 Fizika 12 Fizika 12 Kimia 12 Biologjia 12 Biologjia 12 Gjeografia e problemeve globale 12 Gjeografi me zgjedhje te detyruar 12 Ekonomia me zgjedhje 12 Ekonomia 12 Filozofia 12 Filozofia 12 Filozofia 12 Teknologjia 12 Teknologji 12 Teknologjia 12 inspiration, Student's Book 3 (Gjuha angleze 12, libri i nxënësit)inspiration, workbook 3 (Gjuha angleze 12, fletore pune)allegro 3 Corso multimediale d'italiano Libro dello studente ed esercizi(Gjuha italiane 12, Libri i nxënësit + fletore pune)Lagune 3 Kursbuch Deutsch als Fremdsprache (Gjuha gjermane 12, Libri i nxënësit)Lagune 3 Arbeitsbuch Deutsch als Fremdsprache (Gjuha gjermane 12, Fletore pune)Espanol lengua viva 3, Libro del alumno (Gjuha spanjolle 12, Libri i nxënësit)Espanol lengua viva 3, Cuaderno de actividades Gjuha spanjolle 12, Fletore puneTell me more Education Online, Paketa e plotë (anglisht, frëngjisht, italisht, gjermanisht, spanjisht;dy tekste për dy gjuhë dhe numër kodi hyrje në internet përdy gjuhë të huaja)

531 525 583 615 154 162 520 467 467 531 474 271 287 288 265 292 271 275 318 281 276 270 298 275 288 265 287 688 425 473 255 512 283 805 275 2140 756 143 148 160 148 202 195 141 140 289 287 318 263 298 318 298 270 281 303 265 303 318 292 303 521 318 838 1018 680 827 600 2140

20

•

E diel 23 mars 2014

Sociale

Dosjet

Ish të përndjekurit politikë, dokumentat që duhen për përfitimin e kësteve

M

inistria e Financave publikoi ditën e djeshme listën e dokumenatve që duhet të dorëzojnë të gjithë ish të përndjekurit politikë për të marër këstin e radhës. Në rastet kur ish- i përndjekuri nuk jeton më, një dosje quhet e rregullt dhe e gatshme për tu paguar, vetëm atëherë kur të gjithë trashëgimtarët pa përjashtim, do të kenë dorëzuar (postuar) dokumentacionin e mëposhtëm për të gjitha rastet e trashëgimisë . Në të kundërt, askush nuk mund të paguhet i veçantë, derisa i gjithë dokumentacioni i dosjes të jetë i plotë për të gjithë. Dokumentat që duhen:

Për ish-të dënuarit që jetojnë - Dokument identifikimi - Numër llogarie aktive në një bankë të nivelit të dytë Për trashëgimtarët e ish-të përndjekurve që nuk jetojnë më - Akt trashëgimie.

- Certifikatë vdekje të të dënuarit - Certifikatë trungu të të dënuarit - Numër llogarie bankare aktive për çdo përfitues ose procure - Dokument identifikimi për përfituesit Në qoftë se një ose disa nga trashëgimtarët e rradhës së parë nuk jetojnë më, atëherë njëri nga trashëgimtarët në marrëveshje, do të postojë me të njëjtën adresë si në paragrafin e parë dokumentet e

Thirrja

“Zhbllokoni specializimet”, dekani i Mjekësisë, thirrje qeverisë

mëposhtëm - Akt noterial trashëgimie për çdo trashëgimtar të rradhës së parë që nuk jeton më - Certifikatë vdekje për çdo trashëgimtar të radhës së parë që nuk jeton më - Certifikatë të trungut familjar të çdo trashëgimtari të rradhës së parë që nuk jeton më - Numër llogarie aktive bankare për të gjithë trashëgimtarët e trashëgimtarëve të rradhës së parë që nuk jetojnë më - Fotokopje të Kartës së Identitetit apo Pasaportës të çdo trashëgimtari që vjen nga trashëgimtarët e rradhës së pare, që i lind e drejta për dëmshpërblim. Nëqoftë se njëri ose disa trashëgimtarë të rradhës së dytë nuk jetojnë më, e drejta e tyre për dëmshpërblim në bazë të ligjit Nr.9831, datë 12.11.2007 (ndryshuar me ligjin nr. 10 111, datë 2.4.2009) nuk vazhdon më tej. Në këtë rast, llogaritja e pjesës takuese të këstit bëhet mbi bazën e trashëgimtarëve që janë gjallë. Nga ana e trashëgimtarëve që jetojnë, në marrëveshje, paraqesin certifikatën e vdekjes së trashëgimtarit që nuk jeton, të cilën e postojnë së bashku me numrin e dosjes në adresën sipas paragrafit të parë të këtij sqarimi.

Specializimet pasuniversitare tek Fakulteti i Mjekësisë ende nuk kanë nisur. Bllokimi i këtij procesi është një shqetësim jo vetëm për studentët e këtij institucioni arsimor, por edhe për drejtuesit e fakultetit të cilët thonë se deri tani nuk ka asnjë vendim qeverie. Ata shprehen se ky proces ka gati tre vite që zvarritet, ndërkohë që propozojnë që kuotat e specializimeve duhet të miratohen nga vetë fakultetet. ‘’Ka 3 vjet që nuk janë kryer specializime, ka cenuar shërbimin në QSUT,

22 Marsi

Sulltan Novruzi, festës së bektashinjve i bashkohet edhe politika “Në këtë ditë të bukur të pranverës ju uroj paçi përherë bekim në jetën tuaj!

Zoti qoftë ndihmës drite dhe shkëlqimi në rrugën tuaj!”

Bektashinjtë festuan dje Sulltan Novruzin, lindjen e Imam Aliut, që simbolizon për ta rigjallërimin e besimit te vepra dhe fuqia e Zotit e bashkë me të, rigjallërimin e shpirtit dhe të shpresës për jetën, për të ardhmen. Kryegjyshi Botëror i Bektashinjve, Haxhi Baba Edmond Brahimaj, uroi besimtarët bektashinj në mjediset e Selisë së Shenjtë të Kryegjyshatës Botërore Bektashiane në Tiranë. “Në këtë ditë të bukur të pranverës ju uroj paçi përherë bekim në jetën tuaj! Zoti qoftë ndihmës drite dhe shkëlqimi në rrugën tuaj. Në këtë ditë gjejmë rrugën për te i madhi Zot për të na lehtësuar me praninë e tij qëllimin tonë për t’iu afruar drejt tij. Ne të gjithë së bashku apelojmë për mbarë njerëzimin që në rrugën e virtytshme të gjejmë dashurinë, gëzimin, lirinë, shpresën e mbi të gjitha paqe në veten tonë. I lutem Zotit të na mbushë me dashuri, të na mundësojë me përkushtim moral dhe atdhetar duke përbuzur egoizmin, vesin e ulët dhe ligësinë, të falim dashuri te njeriu për njeriun, shpirtin human dhe lumturinë familjare”, - ishte urimi i Haxhi Baba Edmond Brahimaj.

Basha Kryetari i PD-së, njëherësh kryebashkiaku i Tiranës, Lulzim Basha, ka uruar dje besimtarët bektashinj me rastin e festës së Sulltan Novruzit. Urimin e tij zoti Basha e ka përcjellë nga Kryegjyshata Botërore e Bektashinjve. “Të gjithë besimtarëve bektashinj dua t’i uroj gëzuar Sulltan Novruzin. Dua t’u uroj të gjithë shqiptarëve të çdo besimi këtë ditë të veçantë, e cila shënon fitoren e dritës mbi errësirën dhe në këtë mënyrë simbolizon shpresën dhe besimin tek e ardhmja.

Simbolizon faktin që në natyrën e gjërave, natyrën e punëve të Zotit, të perëndisë dhe në vetë natyrën njerëzore e mira triumfon mbi të keqën. Është pra, një ditë e shpresës, një ditë e besimit, ndaj është një ditë për të gëzuar të gjithë qytetarët, të gjithë njerëzit pavarësisht prej besimit të tyre fetarë”, - u shpreh Basha.

Meta dhe Veliaj Kryetari i Kuvendit, Ilir Meta, ka uruar besimtarët bektashinj dhe qytetarët shqiptarë për festën e Sulltan Novruzit, duke u uruar një të ardhme më të mbarë. “Dua t’ju

uroj të gjithë besimtarëve bektashinj dhe qytetarëve shqiptarë për një të ardhme më të mirë, me më shumë shpresë dhe bashkëpunim. Kjo ditë na fton të gjithëve për të qenë më të mbarë dhe më të drejtë drejt së ardhmes”, - tha në urimin e tij kreu i Kuvendit. Ministri i Mirëqenies Sociale dhe Rinisë Erion Veliaj iu bashkua urimeve për festën e Sulltan Novruzit, ndërsa apeloi që politika të reflektojë, pasi siç tha ai, ka më shumë gjëra që i bashkojnë klasat politike se sa i ndajnë. “Uroj të ketë pranverë në shpirtrat e secilit, uroj bashkëpatriotët e Naimit me frymën e tij t’i bëni gjërat mbarë e mirë. Ndërsa klasa politike duhet të reflektojë se ka gjëra që më shumë na bashkojnë se sa na ndajnë”, - tha Veliaj. Festa e Sulltan Novruzit ka mbërritur në viset shqiptare së bashku me besimin bektashian, në shekujt XV-XVI. Në shekullin XX dhe në mënyrë të veçantë në mesin e tij, kjo festë është shndërruar në një manifestim mbarëkombëtar. Diktatura komuniste në Shqipëri, e prirë drejt ateizmit, në vitin 1967 i mbylli të gjitha objektet e kultit, përfshi ato të besimit bektashian.

sepse specializuesit kanë kontribut të madh në shërbimin shëndetësor por edhe perspektivën dhe karrierën e tyre. Ka 3 vite që nuk është hapur fare specializimi dhe këtu hapet me vendime qeveria. Unë mendoj që specializimet duhet të jenë në vullnetin e Fakultetit të Mjekësisë dhe fakulteteve të tjera duke e konsideruar si një cikël të rregullt studimesh”, - tha Bajram Hysa, dekan i Fakultetit të Mjekësisë. Dekani i Mjekësisë shprehet se bllokimi i procesit të

specializimeve ka sjellë mangësi të shumta të mjekëve të ndryshëm në Qendrën Spitalore Universitare “Nënë Tereza”, por edhe në qendrat shëndetësore. “Ka nevojë që nga mjeku i familjes dhe të gjitha shërbimet klinike dhe sëmundjet iterne”, - tha Bajram Hysa, dekan i Fakultetit të Mjekësisë.

Mangësia me mjekë specialistë në qendrat shëndetësore, spitale apo maternitet nuk është vetëm një problem në Tiranë, por edhe në rrethet e tjera të vendit.

21

E diel, 23 mars 2014

Sport

Çelsi i tregon të fortin Arsenalit

Një derbi për t’u harruar për Vengerin. Kjo, pasi skuadra e tij u mposht nga skuadra e Murinjos me shumë lehtësi. Një fitore e bluve që zhyt në krizë topçinjtë që tashmë do të duhet që ta shikojnë veten tyre larg Ligës së Kampioneve dhe objektivave për titull. Çelsi e ka kthyer në një ndeshje tenisi derbin e djersëm ndaj Arsenalit.

Skuadra e Hoze Murinjos shpartalloi 6-0 “topçinjtë” e Arsen Vengerit, duke i zbehur festën e ndeshjes së 1000-të në stolin e londinezëve. Seria e golave

nisi me Samuel Etonë që në minutën e 5-të, për të vijuar pas 2 minutash me Shurlen, Hazardin në minutën e 17të me penallti, dy golat e brazilianit Oskar në minutat 42 dhe 66 dhe goli i Salah në minutën e 71. Ndërkohë që në minutën e 15 Arsenali mbeti me 10 lojtarë pas daljes me karton të kuq të mbrojtësit Gibs. Me këtë fitore, Çelsi qëndron në krye me 69 pikë pas 31 javësh, por me katër ndeshje më shumë se Mançester Siti dhe dy më shumë se Liverpuli, ndërsa Arsena-

li ndalet në kuotën e 62 pikëve, duke i dhënë mundësinë “The Reds” dhe “Citiziens” ta kalojnë në renditje. Një

episod shumë interesant gjatë ndeshjes së djeshme. Kur rezultati ishte 2-0 Okslad-Çambërlen preku me dorë një top të goditur nga Hazard dhe arbitri dha menjëherë penallti. Deri këtu asgjë për tu çuditur. Drejtuesi i garës Andre Marriner i tregoi kartonin e kuq jo mesfushorit por mbrojtësit Kieran Gibs. Çambërlen iu afrua duke i thënë haptazi se isha unë ai që preku topin me dorë, por arbitri nuk ndryshoi vendim duke nxjerrë jashtë loje që në minutën e 15 Gibsin.

“El Clasico”

Galaktikët e frikshëm kërkojnë hakmarrje ndaj katalanasve dhe Mesit Kryeqytetasit kërkojnë që të marrin një fitore të rëndësishme kundër blaugranasve të cilëve u duhen tri pikë Një formacion yjesh për një klasike që vlen shumë më tepër se inati dhjetëravjeçar mes dy skuadrave që kanë bërë historinë e futbollit në Spanjë. Karlo Ançeloti nuk rezervon surpriza për sekondën e fundit, duke konfirmuar 11-shen galaktike që do të presë Barçën në “Bernabeu”.

Me Diego Lopezin në portë, Karvahal, Pepe, Ramos dhe Marselon në mbrojtje, Ksavi Alonso, Modriç dhe Di Maria në mesfushë, si dhe Ronaldo, Bale e Benzema në sulm. Ky është formacioni më potent që mund t’i plotësojë dëshirën për hakmarrje italianit, pas humbjes në fazën e parë të sezonit. “Do të zbresim në fushë lojtarët më të mirë për një futboll tepër ofensiv. Do të sulmojmë të gjithë bashkë dhe po kështu si skuadër do të mbrohemi. Është një ndeshje shumë e rëndësishme me presionin që bie njëlloj mbi të dyja skuadrat. As që e çojmë ndërmend të dalim në fushë për barazim, duam patjetër vetëm fitoren”, - është shprehur në konferencën për shtyp Ançeloti. Ai foli për mediat duke thënë: “Filozofia e Barçës është e njohur dhe s’besoj se do të ndryshojë për “El Clasico”-n. Po kështu edhe ne do të përpiqemi të imponojmë filozofinë tonë. Se çfarë zgjedh Martino nuk më intereson shumë. E dimë se kundër kujt luajmë. Me Mesin e Nejmarin nuk duhet të kemi probleme individuale. Mbrojtja dhe

“El Clasico”

mesfusha duhet të jenë kompakte”, ka thënë ish-tekniku i PSG-së.

Prestigji i sfidës Ora e “El Clasico”-s po afron, nuk mbart presionin e epokës Murinjo kundër Guardiolës, por gjithsesi mbetet sfida madhore, nuk ka ndeshje në botë si Real Madrid-Barça edhe në aspektin ekonomik. Në fushën e “Santiago Bernabeut” mbrëmjen e kësaj të shtune për klasiken që ven-

Ora e “El Clasico”-s po afron, nuk mbart presionin e epokës Murinjo kundër Guardiolës, por gjithsesi mbetet sfida madhore

dos La Ligan, do të zbresin plot 1 miliardë e 159 milionë e 500 mijë euro.

Konkluzion ky i nxjerrë në bazë të të dhënave të portalit më prestigjioz të vlerësimit të çmimit të futbollistëve në treg “Transfermarkt.de”. Barcelona ka një organikë prej plot 588 milionë eurosh dhe Reali i Madridit në fakt me një grup lojtarësh që vlerësohet në total 571.4 milionë euro udhëheqin klasifikimin special në rang botëror e madje me një diferencë të konsiderueshme nga ndjekësit. Bajern i Mynihut, kampion i Evropës, është i treti në pod me një grup lojtarësh kartonët e mbledhur të të cilëve në total kapin çmimin 522.5 milionë euro, ndërsa shumë më pas renditen skuadra si Mançester Siti organikë prej 451 milionë eurosh, Çelsi me 388.7 milionë eurosh dhe Paris Sent Zhërmen që disponon një grup që vlen 371.2 milionë euro. Pjesa e luanit e kësaj vlere të merkatos përqendrohet në 11 titullarë të Realit dhe Barcelonës. 11shja e zakonshme titullare e Ançelotit me modulin e tij 4-3-3 si dhe ajo e Tata Martinos që preferon Fabregasin dhe Nejmarin ndaj Pedros e Aleksis së bashku vlejnë 847 milionë euro, 401 milionë vlejnë titullarët e Madridit, 446 ata të Barcelonës. Sipas “Transfermarkt.de” futbollisti me vlerën më të madhe sipas tregut aktual që do të zbresë në tapetin e “Bernabeut” është Lionel Mesi që vlen 120 milionë euro, ndërsa Ronaldo kap

vlerën e 100 milionë eurove. Diferenca e moshës mes dy më të mirëve të botës, argjentinasi është 2 vjet e 4 muaj më i ri se portugezi justifikon dhe diferencën e kostos mes yjeve të rekordeve. Ndërkohë pas tyre renditen blerjet e verës së kaluar Bejl dhe Nejmar që vlejnë respektivisht 80 dhe 60 milionë euro. Mes futbollistëve spanjollë më i shtrenjti është Iniesta me një çmim që vlerësohet rreth 55 milionë euro, i ndjekur nga Çesk Fabregas me kartonin që vlen 45 milionë ndërsa Ançeloti nuk rezervon surpriza për sekondën e fundit, duke konfirmuar 11-shen galaktike që do të presë Barçën

ai Ramos 40 milionë euro. interesant është fakti se pavarësisht se Reali i Madridit është lider i La Ligas dhe favorit për ta mbyllur sezonin si kampion, Barcelona dominon për sa i përket vlertës monetare edhe në krahasimin e reparteve përveç atij të mbrojtjes, me prapavijën e Realit që kushton 95 milionë euro ndërsa ajo e katalanasve 94.

Viktor Valdes vlen 12 milionë euro ndërsa Diego Lopez 10, mesfusha e Barcelonës me Ksavi-Buskets e Fabregas vlen 105 milionë ndërsa ajo e Madridit me Ksavi Alonson, Modriç e Di marian vlen 82 milionë euro.

Teuta i rrëmben fitoren Besës, Kukësi tri pikë ndaj Flamurtarit Java e 25 e Superiores nisi me derbin e fqinjëve Teuta-Besa 1-0, e fituar nga durrsakët me golin e mbrojtësit Idrizaj, ndërsa vijoi me sfidën e “Zeqir Ymerit”. Ndërsa Kukësi i trajnerit Sulejamn Starova, që një javë më parë mundi Tiranën në “Qemal Stafa”, mposhti bindshëm 4-2 Flamurtarin. Dy gola të Sokol

Cikalleshit në minutat 12, 58, goli i Boya në minutën e 59 si dhe goli i Smajlit në minutën e 86 zbehën golin e Liçaj në minutën e 25 dhe të Gilman Likës në minutën e 88.

Fundi ka qenë i acaruar, sepse Gilman Lika ka shënuar një eurogol nga goditja e dënimit dhe ka festuar në mënyrë provokuese karshi ti-

fozëve verilindorë. Kjo ka sjellë irritimin e skajshëm të mbështetësve të Kukësit, por edhe njëfarë përleshjeje të lojtarëve në fushë.

Hoxha dhe Dushku përplasen edhe fizikisht, ndaj kryesori Meta i ndëshkon të dy me karton të kuq. E verdha s’mund të mungonte as për shkodranin e Flamur-

tarit, që i hodhi “benzinë zjarrit” në mënyrë të çuditshme një ndeshjeje korrekte dhe pa probleme. Me këtë fitore skuadra verilindore ngjitet në kuotën e 40 pikëve në vend të dytë po aq sa ka edhe Laçi, ndërsa vlonjatët ndalen në kuotën e 31 pikëve në vend të shtatë.

22

•

E diel 23 mars 2014

Zbavitje

Fjalëkryqi i “Standard” 1

2

3

4

12 18

5

6

7

13

19

14

20

22

27

31

32 35

15

21

26

16 23

28

47

38 41 49

52

53 58

66

30 34

48

57 67

59

68

72

42

43

44

45

50

54

55

60

61 69

62

27. Ajo fizike bëhet me.. ushtrime.

30. Ai dhe ajo.

31. Një fjalë për bashkë.

32. Fare pa fe.

33. Eshtë Kina në Taipei.

34. Fundi i Turandot.

35. Shkroi Jeta lakuriq.

38. Mbyllin portat.

39. Eshtë kopje e një... tjetri.

40. Nuk mbahen nga gënjeshtarët të tilla.

41. Estrada në ekranin italian.

46. Pak anakronike.

47. Patty që këndon Bambola.

49. Unë, ti dhe ai.

63

70

73

HORIZONTAL 1. Lezha dikur.

4. Desnuda e Goya-s.

7. Nuk i qesh nursëzit.

10. Hapin panikun.

12. Mirë në mes.

13. Eshtë babai... i disave.

14. Në hyrje të sallës.

16. Një është tenisi.

18. Janë klasat që nuk takohen.

21. Në krye të spiunëve.

22. Zyberi e famshme e këngës popullore.

25. Billy që këndon Speed.

26. Ka një bisht piktoresk.

11

25 29

40

56

24

10 17

37

39

51

9

33

36

46

8

64

65

71 74

50. Thurte ditën e shthurte natën.

51. Në krye të miqve.

52. Me të bëjnë një letër.

54. Eshtë e lehtë në... meeting.

56. Eshtë klasik me tutu.

58. Kalohen në gjumë.

61. Mbyllin një tender.

62. Edward, që shpiku vaksinën.

66. Diftong në piano.

67. Eshtë Jupiteri në qiell.

69. Janë edhe ato të shpëtimit në anije.

71. Një sigël për shumë shahistë.

72. James Matthew i Peter Pan. 73. Nuk tregohet nga frikacakët.

Fjalëkryqi pa skemë 1 2

3

4 5 6

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

1 2 3

8 9 10 11 12

29. Bëjnë arte me re.

33. Grupi i Kurt Cobain.

36. I dyti në kapitull.

37. Prapa po nuk... ra.

38. Përgjigja e parë në celular.

39. Një ritëm.. carioca.

42. Mund të ishte caravelle.

43. Janë dy për dopio.

44. Pakula regjisor.

45. Përsëriten në kala.

48. Eshtë edhe ai i Gazës.

50. Një e bukur e dheut.

52. Amanda e spektaklit.

53. Janë baballarët.

55. Mbreti i Cordelia-s.

57. Gjysma e lianeve.

59. Një... institut autonom.

60. Një pjesë e etiketës.

63. Ngelur pa gur.

64. Tase e volejbollit.

65. Dennis i McLaren.

68. Fillojnë lehtë.

69. Fillojnë betejën.

70. Kaluar në krye.

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar R S H E P

V

L

I

I D E M I

A

M O L O T O V O R E G O N T T M A

I

R

S T A C

T O P

I O N E T

T E O L O G J K O Z M E T

I

Z A N A T

I K

E L

I

R

T M I

A

K

I

I

I R E

L O T

A E D

E M I

T E

T E R A P

M I

A N T

-Fillojnë lojën.

-Titulli i Sean Connery.

12. Emri i Bismarck.

-Një detyrim që paguhet.

-Hidhet një në ecje.

-Eshtë i thyer në mal.

I

E

E T E I

A

T E T J

L E S

I N

I O N E T

I

I K E

R E R

T A R T A R S

J

A U T O R E

S

B L E T E T

L O M E T R

R E T E

D K

D H E N

I K E

I

S A V A L A S

T E N D E R I

S G

E K O N O M A T

A R T U

U

VERTIKAL 1. Eshtë aleanca e NATO-s.

2. Eshtë uji në llixha.

-Janë pjesë për aktorë.

3. Ekstremë në letër.

-Bëhet për zakon.

-Ente Rajonale Tiranë.

4. Nuk i tregohen babait.

-Janënë gjyq.

5. Një kufi në arë -Eshtë si dhomë.

-Përfundojnë pingul.

6. Në fund të pritjes.

-Mund të jetë një sencaë... mbledhjeje.

7. Janë tek në titra -Tregohet pa frikë.

8. I famshmi Hitchcock.

Ente Sportive Durës.

9. Mbyllin një sirtar.

-Rrotullohet në dinamo.

4 5 6 7

A

A S

S

T

I

A L T A R

I N D

I

A N A

-Mbyllin porte.

10. Një inert është ndërtimi.

11. Eshtë kope ujqërish.

12 Një nivel... rakete. -Sharif aktor.

13. Soditen ato natyrore -Italia në internet.

14 Mund të jenë informacioni.

-Një pjesë e satelitëve.

15. Eshtë edhe ajo e perit.

-Ai i çmendurisë u shkruajt nga Erasmi i Rotterdamit.

16. Tretet në ekstreme.

-Më shumë se shumë.

17. Kufijtë e tokës.

-Fillojnë filmin. -Falet pa kufij.

18. Gjenerali japonez që projektoi sulmin në Pearl Harbor.

-Inicialet e Reed aktor.

19. Para lanka për is h Ceylonin.

-Ligj i Lek Dukagjinit.

20. Fundi i një samuai -Eshtë fytyrë. -Mbyllin kurse.

21. Luca aktore. -Një pie dry.

22. Janë pjeprat.

-Ishte vesja e Nënë Terezës.

-Litmanen i futbollit.

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar

Eshtë një fjalëkryq për ekspertët dhe për kampionët. Për ta zgjidhur duhet që kutitë e zeza të vendosen nga ju

Duhet të nxini 49 kuti HORIZONTAL 1. Një libër hartash.

-Eshtë binar.

-Inicialet e Daudet.

-Kush ka... i ecën.

-Një sport mbi dallgë.

2. Një atentat kamikaze.

-Para major minor cessat.

-Shuhet me pak ujë.

3. Ekstreme në litar.

-Frrara regjisor.

-Janë tërheqjet e futbollisitit.

74. Ford i fumetti-t.

VERTIKAL 1. Gjysma e lapsit. 2. Qytet në Siçilia.

3. Lumë në Rusi.

4. Ka kryeqytet Bamako.

5. Matet pa kufij.

6. Fillojnë javën.

7. Janë barriera të... pakapërcyeshme.

8. Ekstremet e zgjatjes.

9. Hapin pa kufij.

10. Eshtë ekzemplari i një produkti.

11. Një libër me harta.

13. Jepet me leksione një e tillë.

14. Vrapi në... finish.

15. Eshtë vija e portës.

17. Eshtë dhomë.

19. Qe skuadra e Kujtim Majacit.

20. Janë mbiemra të vjetër.

21. Një sistem transmetitmi televiziv.

22. Ishin zonja të... agait.

23. Kush ze.... fillon.

24. Kajsi pa kufij.

27. Një veshje për të kërcyer tamure.

28. Janë pallate.

-Kufijtë e Spanjës 4. Eshtë diletanti -Janë thyerje për ortopedë.

-Me të nxjerrin një metër.

5. Ndërmarrje Autonoem Durrës.

-Eshtë vend për këmbësorë.

-E kohës ajo e Ëells 6. Atlet pa kufij.

-Janë më shumë se kërkesa.

-Haset pa kufij.

7. Eshtë tokë... e Shqipërisë.

-Janë linjat që mund të bien.

A K P

M A R T

K O M P A N

8. Gjysmëm kritik.

-Eshtë si llahtar.

-Eshtë si e mpirë.

9. Diftong në teori.

-U shkrua nga Sartre.

-Ishte filozof i stoikëve.

10. Në mes të jamie dhe Curtis aktore.

-Inicialet e Reed aktor.

-Ka gjethe përvëluese.

-Fillojnë gatimin.

11. Bie me muzgun.

-Ishte Kina e Marco Polo-s.

I

E P J

E S E T

E S

R A T

D A K E T I

T A N

I N E S B R R A S A A A K A

A

G D

F S

I

I M L E R B E N Z I

E R

I

I R

O T

I

I N

I

B A E Z

E N C

I

D T A

A A L

I K A M N

K N V E C O P A

I

A U T O M O M E T R

I

T E K O T E

T

I K

D O

O P E R

I

T A L E N T E P

F E D A R A T A T T K E M B A T

I

R O B E R T A L T M A N N T R E M A N O G R A F

H A R A K E T E

D A

T E M I R A T

Z E M E R L U A N

V A N D R E D E R A S

P P O

I R A T E R

I M I

S T

I K

I

S A L E M T

I G S

•

E diel 23 mars 2014

23

Fjalëkryqi Simetrik

HORIZONTAL 1. Thompson aktore.

4. Janë zbukuruese.

10. Nedved ish-as i futbollit.

14. Eshtë maçoku.

15. Këndojnë si Pavarotti.

16. Jankulovski te Milan.

17. Në fund të fundit.

18. Janë cetace.

19. Përkujtohen ato historike.

21. Janë ara të punuara por jo të mbjella.

23. Qe njeriu i parë i dënuar padrejtësisht.

25. Nuk shkruhen me vargje.

26. Ishin ushtarë në kohorta.

28. Ne ta bëhen trima.

29. Një kambist i dikurshëm.

30. Mund të formojnë edhe ishuj.

31. Mund të jetë një me sahat.

32. Kush ka mban mëri.

33. Janë lajme të vjetra.

34. Monedha e Serbisë.

35. Koten pa zë.

36. Nuk i kthehen mjekut.

37. Kështu jeton anakoreti.

38. Bisht palloi.

39. Kundera shkrimtar 40. Eshtë shtet afrikan.

42. E fiton i pari.

43. Ishin kaçakë.

45. Ekstreme në zbor.

46. Një mund të jetë fotografik.

48. Janë fruta ekzotike.

49. Bel i Maupassant.

50. Ishte futbolli i Holandës.

51. Paguhen për vonesa.

52. Thyhet me dy kafshata

VERTIKAL 1. Luarasi aktore.

2. Vitin tjetër shkon në fakultet.

3. Inicialet e Caine aktor.

4. Bëjnë be.

5. Mund të jenë gjaku.

6. Një pjesë konstruksioni.

7. Kanë marrë fjalën.

8. Rreth pa ekstreme.

9. Inicialet e Triolet 10. Janë shpendë edhe shtëpiakë.

11. Kaçaturian kompozitor.

12. Eshtë mjeku i qenit.

13. Fillojnë eksperimentin.

15. Një rreth miqësor.

16. Ato ruse janë në Luna park.

18. Janë ushtarake me... trupa.

19. Kishin mbret Decebalin.

20. Një stinë e ftohtë.

22. Bregoviç i Kalashnkiov.

23. Janë në gjyq.

24. Karakterizon ata që janë shumë aktivë e të gjallë.

25. Një i sëmurë mendor.

26. Williams aktor.

27. El Pibe de Oro. 30. Elia regjisor.

31. Janë legjenda.

33. Janë mashtrime loje.

34. Dali nga trungu.

36. Mund të jetë një hepatit.

37. Mund të jenë kalendarikë.

39. Venier e Domenica in.

40. Hagen rockstar.

41. Këndohet në opera.

42. Pak gatishmëri.

43. Gjysma e kampit.

44. Shahu i fundit.

47. Fillojnë poshtë.

48. Në krye të bashkisë.

49. Në krye të armatës.

Do i shtoni dozat e komunikimit ne çift gjate kësaj dite dhe për këtë arsye do i zgjidhni edhe mosmarrëveshjet qe keni pasur dikur. Asnjë hije dyshimi nuk do ketë me ndërmjet jush. Beqaret do jene sensuale dhe sharmante. Do marrin mjaft ftesa për takime te cilat nuk duhet t’i humbin. Ne panin financiar menaxhojini me maturi te ardhurat qe te mos keni vështirësi.

Demi Do iu ndryshoje here pas here humori sot dhe do keni disa debate te forta me partnerin. Asgjë nuk do iu ece si e kishit menduar. Beqaret nuk do kenë asnjë kompleks dhe do tregohen te hapur ndaj ftesave qe do iu bëhen. Edhe perspektivat financiare janë shume te mira. Gjithçka do ece ashtu si ju e kishit dëshiruar. Nuk do keni vështirësi për te kryer shpenzimet e nevojshme.

Binjaket Momentet pasionante do jene te zjarrta gjate kësaj dite për ata qe janë ne një lidhje. Do përjetoni emocione dhe kënaqësi pa fund. Beqaret do njihen me shume me një person qe ka kohe qe i josh dhe do zbulojnë se ai vërtet ka cilësi te çmuara. Ne planin financiar nuk duhet te nxitoheni për asgjë sepse situata mund t’iu dale tërësisht jashtë kontrollit.

Gaforrja Priten goxha turbullira gjate kësaj dite ne jetën tuaj ne çift dhe marrëdhënia me partnerin nuk do jete aspak ne gjendjen me te mire. Beqaret duhet te përgatiten për ndryshime rrënjësore ne jetën e tyre sentimentale. Nuk do e ndiejnë me vetminë. Financat nuk do jene delikate megjithatë duhet te vazhdoni t’i menaxhoni me maturi dhe kujdes te ardhurat.

Luani Venusi do e vendose sot fatin e jetës suaj ne çift.

Do ndiheni mjaft mire ne krahët e partnerit dhe do bashkëpunoni për gjithçka me te. Beqaret do kenë vështirësi për ta gjetur princin e tyre te kaltër edhe pse do e kërkojnë atë kudo. ne planin financiar planetët do iu bëjnë me te kthjellet se kurdoherë. Do e dini mire sa te shpenzoni qe situata te mbetet e qëndrueshme.

Virgjeresha Do e keni te vështirë sot t’i fshihni ndonjë gjë atij qe keni ne krah, prandaj here pas here dita mund te ketë edhe probleme te vogla. Mos u alarmoni sepse për një çift janë gjera te zakonshme. Beqaret nuk do i kenë mundësitë për te takuar personin e duhur dhe për te filluar një histori dashurie. te ardhurat do mbeten ne te njëjtën gjendje si me pare.

Peshorja Priten ndryshime radikale gjate kësaj dite ne jetën tuaj ne çift. Me ne fund do bëheni zoter te vetes dhe do merrni vendime me rëndësi. Beqaret do kenë disa takime, por nuk do mundin te fiksohen pas dikujt. Merrni kohen e duhur për t’u njohur me ta para se te vazhdoni me tej.

Ne planin financiar me ne fund do e rivendosni ekuilibrin dhe do ndiheni me te qete.

Akrepi Sido qe te jete gjendja e jetës suaj ne çift kohet e fundit, sot do kaloni një dite harmonike dhe mjaft te këndshme. Do ndiheni mire dhe te qete shpirtërisht. Beqaret do jene kureshtare për te njohur sa me shume persona, por do druhen te hedhin me pas ndonjë hap. Nëse doni qe te ardhurat te mbeten te qëndrueshme mos shpenzoni shifra marramendëse sot.

A K S I S A N I P M I N A S T O L P E T E A N E T R E R T T G A N O K R I M U N D E

S I T A R G A B E R

M A N E T B A L E T

A R A I N R A N D A A R E T T S V K O M I B I R I L A L E N A Z E T A T E T T L H O N M E R I P O L I T

Shigjetari Edhe pse jeni ne një lidhje, sot do vuani nga vetmia. Ai qe keni ne krah do iu lere pas dore për shkak te angazhimeve te shumta qe do i dalin ne pune. Beqaret do joshen nga disa persona, por ata nuk do ia vlejnë për te krijuar një lidhje.

Me financat duhet te bëni pak ekonomi sot qe edhe e afërmja te jete e siguruar. Po shpenzuat kuturu shpejt do mbeteni pa para.

Bricjapi Do dashuroheni ashtu si e ndjeni sot dhe nuk do ua vini veshin aspak atyre qe do iu thonë miqtë apo te afërmit. Edhe po bëtë gabime do jeni ju qe do e mbani përgjegjësinë. Beqaret do e vuajnë jashtë mase vetminë, mirëpo nuk do kenë çfarë te bëjnë për ta ndryshuar situatën.

Ne planin financiar bëjini mire llogarite qe te mos përballeni me te papritura.

I L I S A T H O T I

P E T A T M E R A K

B E H A R M E R I T

A R A M

T O R I N E Z E T

E S N B N A E R L V I U E U T R E I K S T U N E R M A S A

Beyonce inspiron në reklamën e Toyotas

B

Horoskopi 23 mars 2014 Dashi

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar

Zbavitje

eyonce ka vazhduar që të inspirojë me paraqitjet e saj dhe këtë ajo tani e ka bërë me reklamën më të fundit që e ka siguruar. Pas reklamave për L’Oreal, Pepsi dhe H&M, krijuesja e hitit “Drunk in love” shkëlqen në reklamën “Get Going” të gjigantit japonez automobilistik, Toyota.

Reklama e shfaq Beyoncen në një autobiografi të shkurtër nga fëmi-

jëria dhe rrugën e gjatë që ajo e ka bërë nga adoleshenca e deri në ditët e sotme. Rekalma mbaron me Beyoncen duke performuar para mijëra njerëzve, si ëndrra që ajo e arriti me shumë mund. “Çdo ditë që zgjohem nga gjumi, unë e bëj një zgjedhje. Të mos e lë botën të vendosë për mua. Unë vendos për të shkuar para”, thotë Beyonce në një pjesë te reklamës.

Alyssa Milano sërish shtatzënë

Ujori Do ketë disa përmirësime te vogla sot ne jetën tuaj ne çift, megjithatë ende marrëdhënia nuk do jete aq e qete sa pritej. Beqaret do jene te shpërqendruar dhe nuk do e kenë mendjen te mendojnë për dashurinë. Statusi civil do vazhdoje te mbetet i njëjte. Perspektivat financiare do jene te mira. Mund te kryeni te gjitha shpenzimet qe keni planifikuar prej kohesh.

Peshqit Do dashuroheni çmendurisht gjate kësaj dite me personin qe keni ne krah dhe marrëdhënia me te do jete emocionuese me shume sesa mendonit. Beqaret do jene nostalgjike për një histori te shkuar dhe shpeshherë do bien ne melankoli. Ne planin financiar do jeni largpamës, aspak impulsive dhe nuk do kryeni shpenzime te pamenduara.

A

ktorja dhe këngëtarja, Alyssa Milano, ka bërë të ditur se ajo është shtatzënë dhe pret fëmiun e saj të dytë. 41-vjeçarja e pret fëmiun e saj të dytë me bashkëshortin David Bugliari.

Milano e konfirmoi këtë lajm në faqen e saj zyrare, duke e sho-

qëruar edhe një fotografi të saj.

“Ne jemi shumë të lumtur që të ndajmë lajmin që Milo (djali i vogël) do të jetë vëllai i madh”, ka theksuar Milano. Aktorja e njohur dhe burri i saj David tashmë janë prindër të djalit dyvjeçar, Milo, i cili lindi në gusht të vitit 2011.

cmyk