Standard 24 mars 2014

Politikë Faqe 3

Cilat janë shpellat më misterioze në botë Në stratosferë me avion diellor

Suplementi Faqe 13-17

Mistere

Reforma territoriale Në mbledhje grupi, PD vendos sot për letrën e Ramës

GAZETë E përditshme E hënë 24 mars 2014 NR: 2922, ÇMIMI 20 LEKË ÇMIMI për maqedoni dhe greqi 1 euro www.standard.al e-mail: info@standard.al marketing@standard.al Botim i “standard”

Kontributet Pension të veçantë nga shteti, kush e përfiton

Intervista Dashamir Shehi: Ja zgjidhjet për çështjen e pronave Rama me Fasonët “Do rikthejmë kontributet nga tatim-fitimi” Politikë Faqe 3

Përfitojnë edhe ata individë që kanë arritur rezultate të dallueshme në fushën e shkencës, kulturës, arteve, ekonomisë dhe politikës

Koment

Legjitimiteti dhe diskutimet kundërthënëse rreth ndërhyrjes së NATO-s për çlirimin e Kosovës

Ç

dokush që kontribon për shtetin shqiptar përfiton një pension të posaçëm. Ky pension nuk mund të jepet për të gjithë por vetëm për ata individë që kanë kontribuar apo janë dalluar në fusha si kultura, ekonomia, shkenca etj. Pensionin e posaçëm shtetëror e përfitojnë ata...

Lexoni në faqen 4-5

Nga Dr. Enver Bytyçi

Rekrutimi për në Siri

Prokuroria: Imamët e arrestuar indoktrinonin fëmijët me frymë radikale të fesë islame M ë ka vrarë kushdo që heshti/ e nuk nxiti për në Siri/ më ka vrarë ai që s’deshi/ të kish xhihadë si ti”. Ky është një fragment nga poezia e një prej nxënësve të shkollës së xhamisë së Unazës së Re, ku të miturve u mësohej fryma radikale e...

Faqe 5

Dokumenti origjinal i pavarësisë

cmyk

“Nuk kam pasur ftesë nga Rama, jam shumë i vjetër për të kapërcyer ylberin” Media italiane / 6

Dossier Faqe 8-9

N

donëse kanë humbur kontrollin e dërgesave të “mishit të bardhë” në Itali, për shkak të mbylljes së ngushticës së Otrantos, shqiptarët vijojnë të zotërojnë kontrollin mbi rrjetet e prostitucionit në shtetin fqinj, pasi janë gjobëvënësit e rumunëve...

Ish-ambasadori i Vatikanit Shuhet “Pjetër doktori” Kulturë Faqe 19

Berat / 6

Grupet kriminale Detyroi 16-vjeçaren shqiptare në krye të të fejohet, procedim rrjetit të prostitucionit penal nënës

Kulturë Faqe 18-19

Mistifikimi dhe censura, a fshihet në arkivën e Nexhmijes?!

2-3 <<

Fq. 10

F

ejesat me shkuesi apo si vendim i prindërve dhe jo i të rinjve, duke se vazhdojnë të jenë një fenomen i zakontë për shoqërinë shqiptare...

Kush ka një zanat, por s’ka dokumente: Ja si do t’ju njihet, gati forma e aplikimit

2

E hënë, 24 mars 2014

Politikë

Intervista

Dashamir Shehi: Ja zgjidhjet për çështjen e pronave “Nuk kam pasur ftesë nga Rama, jam shumë i vjetër për të kapërcyer ylberin”

D

eputeti i opozitës Dashamir Shehi vlerëson se mazhoranca në gjashtë muajt e parë të qeverisjes nuk ka bërë asgjë për zgjidhjen e çështjes së pronave. Në një intervistë të dhënë për gazetën “Standard”, deputeti Shehi shpjegon disa nga mënyrat se si zgjidhjet ngërçi disa vjeçar që vazhdon në Shqipëri për çështjen e pronave. Shehi flet për një s’keme kompensimi 30 me 30 dhe kërkon kthimin një dekatë pas në ringritjen e komisionit të pronave që varej direkt nga Parlamenti. Në intervistën e tij deputeti i opozitës shprehet se mazhoranca ka të gjitha mekanizmat e nevojshme për ta futur këtë proces në rrugën e zgjidhjes. Sipas tij, duhet të marrë fund koha kur çështja e pronave të përdoret për qëllime elektorale. Kreu i Lëvizjes për Zhvillim Kombëtarë, flet edhe për përplasjet e tij me Kryministrin Rama dhe disa kryeministra të tjerë për çështjen e pronave. Gjithashtu Dashamir Shehi komenton edhe aktualitetin politik si qëndrimin e opozitës në raport me mazhorancës dhe debatet e fundit për krerët e disa prej institucioneve të pavarura në vend.

Z. Shehi, mazhoranca ndodhet në gjashtë mujorin e parë të mandatit të saj qeverisës. Si e gjykoni punën e qeverisë për zgjidhjen e çështjeve të pronave?

Kisha shpresuar se do të merreshin me seriozitet me këtë punë dhe që do të kishim një plan veprimi. Unë nuk pres që një gjë që nuk është zgjidhur për 23 vjet, të zgjidhet për gjashtë muaj. Do të isha naiv po ta mendoja këtë, por prisja që në 6 muaj qeveria të kishte pak a shumë një skemë të qartë në kokën e vet për mënyrën se si do të veprojë. Deri tani nuk kemi as paraqitjen e një ligji, as struktura ekzistuese nuk është e sigurt nëse do të vazhdojë më këtë formulë apo jo. Kemi variante të ndyshme, do të shkrihen, do të bashkohen me ministri të tjera; as një vendim për fondin e kompensimit, si ai për kompensimin financiar ashtu edhe për kompensimin natyral me tokë. Me një fjalë jemi në një inerci të asaj siç ishte dje. Kjo inerci po e vë Shqipërisë para vështirësive, siç e dini vendimet e fundit të Brukselit dhe Strazburgut që do ta vejë qeverinë përpara faturave që deri diku janë të pandershme sepse do të paguhen nga të gjithë shqiptarët për paaftësinë e qeveritarëve të vet, por ndërkohë që shumica e pronarëve në vetvete nuk e ka marrë atë që i takon.

Jam i sigurtë që gjithë këto persona janë të përgjegjshëm dhe e dinë detyrën që kanë marrë përsipër dhe brenda legjislacionit dhe Kush­ tetutës. Do të vijë dita kur do të ndërrohen por jo për tu ndërruar edhe njëherë me partiakë të rinj

Si komentoni kërkesën e qeverisë ndaj Strazburgut për të shtyrë afatet e dëmshpërblimeve me një vit?

Këtu mund të ketë një arsye sepse të gjitha këto kompensime të grumbulluara prej shumë vitesh, por që duhen likuiduar brenda një periudhe të shkurtër, ndoshta do të jenë shumë të rënda për faturën e kësaj qeverie. Do të isha dakord të shtyhej për një afat të arsyeshëm, por që kjo periudhë të mbyshej me një aksion konkret për kthim e kompensim pronash. Nëse kjo do të jetë vazhdimësi e kësaj zvarritje, burokracie permanentet nuk do të kishte një vlerë të madhe. Nëse kjo do të shërbente realisht – kjo periudhë që i është kërkuar Strazburgut, të ishte një periudhën e mbushur me legjslacion, me vendime, me veprme konkrete drejt kthimit dhe kompensimit të pronave, sigurisht që do ta mbështes.

Pak kohë më parë nga opozita ka akuzuar qeverinë se në këtë pak kohë nuk ka shqyrtuar asnjë dosje për kompensimin e pronave, ju çfarë qëndrimi keni?

I bashkohem edhe unë kësaj linje të opozitës, sepse u bënë gjashtë muaj që deri më sot nuk është bërë asgjë. Por nuk është problemi që nuk është kthyer asnjë pronë, problemi është se kjo çështje nuk është marrë me seriozitetin e duhur. Nuk kemi një plan konkret, një institucion që do të marri përsipër gjithë këtë barrë të rëndë të akumuluar në gjthë këto vite.

Si e mendoni ju zgjidhjen e çështjes së pronave në Shqipëri?

Një zgjidhje do të ishte të kthehemi një dekadë mbrapa përsa i përket mënyrës së vendimmarrjes së komisionit të pronave.

Njëherë që të kishim një komision i cili varej nga Parlamenti dhe që të ishte më i pavarur nga qeveritë. Komision për të kthyer pronat tek privati, pronarëve, privatëve, të institucioneve privatë të cilat tejkalojnë interesat e një mandati qeveritar, tejkalojnë edhe nevojat financiare që ka një qeveri e caktuar. Koha do ta tregojë se kjo qënka një temë për të gjithë, spaska rëndësi i majti apo i djathti sepse problimi është përballë sa një mal e nuk po zgjdhet. Tetë vitet e shkuara kanë qenë një ngadalësi në procesin e pronave. Kështu që do ti kthehesha idesë që hodha më lart. E dyta, do t’i rikthehesha një skeme afatgjatë, ndaç për kompensimin fizik apo atë financiare, por që në radhë të parë do të bënte në mënyrë definitive se kush është pronari, sa i takon të marri, pastaj kjo të shpërndahet edhe për 10 apop 20 vjet. Por duhet ta dimë se

Dashamir Shehi

çfarë i takon secilës familje dhe brenda një dy vjeçari kjo do t’u mbyllte njëherë e mirë. Unë bësoj se prenda 7 viteve do të mjaftonte për të bërë kompensimin fizik e financiar të të gjithë Shqipërisë. Por për këtë duhet vullnet politik. Nëse kjo qeveri do të vazhdojë të mendojë si qeveria tjetër që problemi i pronave mund të shkojë të shuhet vetëvetiu, edhe nën presionin e ndërtimeve pa leje, të grabitjeve të pronës së tjetrit, të vendimeve gjyqësore të padrejta, pra nëse do të ia lemë me vetërrjedhje duke përfituar kush është më i fortë, problemi veçse do të shtyhet e do të majiset më tej. Siç e shikoni për këtë problem derës nuk i bien më vetëm pronarët shqiptar, por kanë filluar t’i bien edhe institucionet Një zgjidhje do të ishte të kthehemi një dekadë mbrapa përsa i përket mënyrës së vendimmarrjes së komisionit të pronave

ndërkombëtare.

Meqë folët për ndërtimet pa leje, çfarë mendimi keni për kompetencat e INUK-ut nga qeveria dhe vendimin e dhënë sëfundmi nga Gjykata Kushtetuese?

Unë gjykoj se kjo qeveri duhet të operojë brenda një kuadri ligjorë. Nëse INUK-u u shfuqizua nga Gjykata Kushtetuese duhet të kthehet në atë institucion normal që ka shteti shqiptar. Por unë gjykoj që kjo qeveri i ka të gjitha mjetet e mundshme që ajo që është e paligjshme të prishet. Të prishet dhe unë nuk shikoj asgjë të keqe tek prishja e gjërave të paligjshme. Mendoj si një mënyrë për të rivendosur kontrollin e shtetit për një pasuri që është territori shqiptar, për t’i orientuar shtetasit që të mos shpenzojnë para për

një mënyrë që është e panevojshme, pra të vejë disa rregulla. Çfarë mendimi ndani për qëndrimet e fundit të Kryeministrit Edi Rama që çdo investitori të huja t’i ofrohet tokë me një euro, ndërkohë që kjo praktikë është ndjekur nga qeveria e mëparshme?

Me thënë të drejtën nuk kam besuar as tek qeveria e mëparshme dhe as tek kjo qeveri. Unë them që toka në Shqipëri duhet të shitet sipas tregut që ka. Nëse ky shtet paska tokë për një euro, gjykoj që të kompesojë më mirë pronarët sepse do t’i kompesojë më shumë se një euro. E dyta nuk më duket se ka sjellë ndonjë investitor serioz në Shqipëri. E treta, unë gjykoj se me nivelin e administratës – të korrupsionit që ka shteti shqiptar, një euro shpesh herë do të bëhet 2, 3 euro për xhepat e nëpunësve. Troç muabeti, unë e quaj nëse qe e pasuksesshme, do të jetë e pasuksesshme edhe nga kjo qeveri.

A ekziston nevoja e ngritjes së një komisioni parlamentar për këtë çështje?

Unë gjykoj se jo çdo gjë duhet të zgjidhet me komisioni parlamentare, sepse Parlamenti nuk mund të marri kompetencat e qeverisë, ekzekutivit. Parlamenti ka detyrë ti kontrollojë ato, nuk mund të marrë të tilla iniciativa. Unë gjykoj një nënkomision që të merret me çështjet e pronave me zbatimin e ligjit për pronat. Kjo do të ishte shumë e dobishme dhe do të shpëtonim me mijëra ha tokë bujqësore që është shumë e vlefshme për vendin dhe mijëra ha trojë të cilat janë shumë të domosdoshme për zhvillimin urban. Gjithashtu do të shpëtonim edhe miliona e miliona dolla që po na e vënë në dukje të huajt dhe që nuk është e drejtë.

Më herët ju keni folur edhe për një skemë konkrete?

Kam folur për një skemë 30 me 30. Një të tretën ta marri përsipër shteti dhe 1/3 ta

3

E hënë, 24 mars 2014

Politikë marrin përsipër ata që janë përfituesit mbi pronën e huaj në shkëmbim të tapisë dhe të drejtës së pronësisë, dhe 1/3 në një mënyrë do ta humbin pronarët që janë pjesa më e respektueshme e ligjit, por 50 vjet komunizëm, përzier me 23 vjet postkomunizëm dhe kanë bërë punën e vet. Unë besoj që pronarët e arsyeshëm do ta pranonin këtë lloj skeme dhe do të shkonin drejtë një mbyllje përfundimtare të problemit si ekonomi, problemit si temë të madhe sociale, si shtet i së drejtës sepse do ta fusim në rrugë kushtetuese problemin e kthimit dhe të kompensimit të pronave. Them në rrugën kushtetuese sepse Kushtetuta e ka të shkruar të zezë mbi të bardhë që prona ose blihet, ose trashigohet ose dhurohet. Fatkeqësisht gjyska e pronarëve e shqiptarëve të sotëm nuk ndohet në asnjë nga këto tre elementë, është jashtë një shtrati kushtetues. Pra kjo skemë bashkë me të gjitha anekset, duke përfshirë edhe të rejat që ka sjellë koha, nevojat e reja që ka tregu i tokave të paluajtshme, mund të riadoptohet. Unë gjykoj që fryma duhet e një marrëveshje të madhe politike dhe e largimit definitiv të çështjs së pronësisë si temë elektorale. Kjo nuk mund të shërbejë më si sarbator votash për asnjë palë. Sepse nuk është çështje elektorale, është çështje e shtetit të së drejtës, është edhe një çështje morale. z. Shehi, për çështjen e pronave ju keni debatuar dhe me Kryeministrin Rama në Kuvend. A ju ka bërë ai ndonjë ftesë për të bashkëpunuar për këtë problem?

Për çështjen e pronave kam bërë debat me Ramën dhe çdo kryeministër që ka qenë dhe nuk kam ndërmend të heq dorë. Nuk kam pasur ndonjë ftesë, por edhe sikur të kem ndonjë ftesë, pozicioni dhe vendi im është në opozitë – qëndra e djathtë. Unë jam një njeri që gjykoj në mënyrë dialektike në asnjë lloj qeverisje që është sot dhe që ishte dje, nuk ka nevojë të mbledhi burrat e mençur. Në demokraci dialektia është debati permanent dhe kjo e çon përpara demokracinë. Unë gjykoj se kjo qeveri i ka të gjitha instrumentet, njerëzit, dijet e mjaftueshme për t’i zgjidh problemet. Nëse nuk i zgjidh është çështje vullneti politik. Përsa i përket dijeve dhe eksperiencës, unë ia kam vënë në dispozicion të shteti shqiptar pavarë-

Prishje ndërtimesh

Nëse INUK-u u shfuqizua nga Gjykata Kushtetuese duhet të kthehet në atë institucion normal që ka shteti shqiptar

sisht se kush janë qeveritë që shkojnë e vijnë. Edhe po të ma kërkojnë unë i them mendimet e mia se si e gjykoj unë të zgjidhet kjo çështje. Unë i përkas traditës, qëndrës së djathtë dhe debatet e mia do t’i bëj brenda këtij komuniteti politik. Kjo është detyra ime, e drejta ime dhe ndjehem shumë komod në këtë pozicion. Ka brenda së djathtës akrobat politik që kanë hyrë dhe bëhen ministra, majtas, djathtas, janë shumë, por unë jam shumë i vjetër për të kapërcyer ylberin.

Debatet e fundit mes pozitës dhe opozitës duket se janë përqëndruar në raportet me institucionet e pavarura. Çfarë mendimi keni për lëvizjet e fundit të qëverisë për kreun e SHISH-it dhe AMA-s?

Unë gjykoj se institucionet e pavarura duhet të qëndrojnë të tilla edhe kur mbi kokë janë vënë personazhe jo të pavarur. Që të jemi të sinqertë unë nuk besoj se ka një shqiptar që mendon se në krye të institucioneve janë vënë njerëz të pavarur. Njerëzit janë vënë të varur, edhe Partia Demokratike edhe nga institcionet e asaj kohe.

Unë e gjykoj gabim për atë kohë, por gjykoj se do të ishte gabim edhe më i madh po të tentonim t’i ndryshonin sepse dëmi që do bëjmë është më i madh sesa ai duke pretendu. Unë gjykoj është më e drejtë deri në mbarimin e mandatit të këtyre personave

1/3

ta marri përsipër shteti dhe 1/3 ta marrin përsipër ata që janë përfituesit mbi pronën e huaj në shkëmbim të tapisë

që kjo qeveri të bashkëpunojë dhe të tentojë pavarësinë e institucioneve.

Jam i sigurtë që gjithë këto persona janë të përgjegjëshëm dhe e dinë detyrën që kanë marrë përsipër dhe brenda legjislacionit dhe Kushtetutës do të vijë dita kur do të ndërrohen por jo për tu ndërruar edhe njëherë partiakë të rinj, por për herë të fundit që të merremi me këtë temë të vendosen persona profesionistë jashtë sferës politike.

Kështu që gjykoj se me gjithë difektet që duhet të kenë dhe anësinë partiake, institucionet për hir të traditës shtetërore unë gjykoj se duhet të qëndrojnë.

Cili duhet të jetë roli i opozitës ndaj mazhorancës, ndërkohë që kohët e fundit ka zgjedhur një marrëdhënie të kushtëzuar?

Këto janë taktika të luftës parlamentare brenda luftës dialektike.

Kjo opozitë që është sot ka edhe interesat e mbrojtjes së territorit të vet politik duke mos ia lëshuar të gjitha mazhorancës që është jashtëzakonisht e madhe. Jetojmë në një specifikë që nuk e ka pasur më parë. Kjo qeveri mund të ankohet për forma ekstreme të kundërshtisë politike, por mos të harrojnë se është një qeverisje me një mazhorancë prej 84-85 votash. Kështu që po i hoqe opozitës edhe mjetet e veta, shytën dhe mburojën që i ka mbetur, këtu kthehemi në një shtet monopartiak dhe demokracia nuk përfiton asgjë nga kjo.

Grupi parlamentar i PD

Në mbledhje grupi

PD vendos sot për letrën e Ramës Edi Rama: kam vendosur t’i drejtohem edhe njëherë me një letër. kryetarit të PD që të na bashkohet në këtë proces të reformës territoriale Florenc Drizari Partia Demokratike pritet të vendosë paraditen e së hënë lidhur me letren e Kryeministrit Rama për konsensus në miratimin e reformës administrativo-territoriale. Dy ditë pasi Kryeministri publikoi letrën e tij për kreun e opozitës, ku e fton të bëjnë së bashku reformën administrativo-territoriale, opozita ende nuk ka një reagim zyrtare dhe një qëndrim i tillë pritet të merren në mbledhjen e grupit parlamentar demokrat që është parashikuar ditën e hënë. Në deklaratat që Kryeministri Edi Rama pak ditë më parë, ka theksuar se opozitës do t’i garantohen të drejta të barabarta edhe në sallën e Kuvendit, duke mosmiratuar një produkt të njanshëm. Letra e Kryeministrit drejtuar PD-së vjen në kohën kur javët e fundit Partia Demokratike ka mbajtur një marrëdhënie të kushtëzuar me parlamentin për shkak të shkarkimit të Inspektores së Përgjithshme të ILDKP-së, shkarkim të cilin opozita e cilëson si anti-kushtetues.

Mosprekja nga qeveria e insitucioneve të pavarura është një nga kushtet që opozita ka vendosur për të marrë pjesë në Komisionin Parlamentar për Reformën Administrative, ndërsa kushti tjetër është tërheqja e ndryshimeve për ligjin e nëpunësit civil dhe zbatimi i vendimit të Gjykatës Kushtetuese duke rikthyer në punë të larguarit nga administrata publike. Me sa duket pjesë e konfliktit politik së fundmi është bërë edhe çështja e bulevardit të ri të Tiranës. Ndërtimi i tij konsiderohet vepra kryesore e Lulzim Bashës si

Kryetar Bashkie, por ai është bllokuar nga Inspektoriati i Ndërtimit dhe konflikti mes Bashkisë dhe Qeverisë është në zhvillim.Më herët gjatë një inteviste televizive, Kryeministri Edi Rama deklaroi se kishte ndërmarrë iniciativën për t’i dërguar një letër kreut të opozitës për bashkëpunim në miratimin e reformës administrativo-territoriale.

Edi Rama “Ne nuk do t’i mohojmë opozitës asnjë nga liritë e të drejtat që na u mohuan neve. Është e drejta e saj të bëjë zgjedhjet që do. Ne jemi këtu për

Edi Rama pak ditë më parë, ka theksuar se opozitës do t’i garantohen të drejta të barabarta edhe në sallën e Kuvendit bashkëpunim dhe do dëgjojmë me respekt të gjithë, përfshirë opozitën, por edhe do vendosim dhe udhëheqim. Unë kam vendosur t’i drejtohem edhe njëherë me një letër kryetarit të PD që të na bashkohet në këtë proces të reformës territoriale. Është ngritur komisioni, i kemi njohur të drejtën e vetos dhe kemi kaq kohë që presim. Por ne nuk mund të presim pafund dhe qënrimi i opozitës s’mund të jetë pengesë për këtë reformë, e domosdoshme për t’i dhënë fund një historie korrupsioni, abuzimesh e shpër-

Reforma territoriale, Çuçi: Për zgjedhjet e 2015 Mazhoranca pretendon që brenda vitit 2015 të ketë gati reformën administrativo-territoriale. Aktualisht edhe pse nuk ka një konsensus mes pozitës dhe opozitës për këtë çështje, ekzekutivi ka nisur konsultimet me grupet e interesit. Ministri i Shtetit për Pushtetin Vendor, Bledi Çuçi pak ditë më parë se paketa ligjore duhet të dërgohet për miratim në Kuvend përpara mbylljes së këtij sesioni parlamentar. Ai u shpreh se mazhoranca kërkon që opozita të bëhet pjesë e këtij procesi, por “shikohet një qëndrim ambig dhe inkoherent i opozitës në kundërshtim me deklaratat e saj publike”, - u shpreh ministri. Sipas tij, “letra e fundit që kryeministri Rama i dërgoi kryetarit të Partisë Demokratike, Lulzim Basha, është një dëshmi e prekshme e këtij vullneti të palëvizshëm të mazhorancës qeverisëse”.

dorimesh që Shqipëria s’mund ta mbajë në kurriz, për t’i kthyer popullit 80 milionë dollarë në vit në formë investimesh dhe nuk është një reformë elektorale, sepse po ta kishte ne nuk do ta bënim në mënyrë të njëanshme.

Ne nuk do prekim asnjë element të kodit zgjedhor”,-ka deklaruar Kryeministri Edi Rama.

4

E hënë, 24 mars 2014

Politikë

Rama me biznesin fason

“Do rikthejmë kontributet nga tatim-fitimi” “Të gjithë pjesën e sigurimeve do t’a marri përsipër shteti në mënyrë që, t’i japim një shtysë akoma më të fortë punësimit në këtë sektor” Florenc Drizari Kryeministri i vendit mori pjesë në inaugurimin e një fabrike të biznesit fason, në Kamzë dhe në takimin që pati me sipërmarrësit dhe punonjësit, Rama prezantoi disa prej masave konkrete që qeveria do të ndërmarrë për të ridimensionuar këtë sektor në ekonominë e vendit. Në këtë fabrikë me cikël të mbyllur, e cila ka filluar punën rishtazi janë punësuar 450 punonjës të ri. Në këtë takim, Kryeministri veçoi realizimin e uljes së nivelit të riskut në doganë, duke kaluar kështu nga dy-tre ditë, në disa orë. “Ne, në paketën që kemi për fasonët, pjesën e doganës do ta trajtojmë në mënyrë specifike me risk të ulët dhe kështu që, nga një ditë e dy ditë do kalojmë në pak orë.” - u shpreh ai. Kjo masë u prit me interesim të veçantë nga sipërmarrësi, i cili u shpreh se zbatimi i saj do të ndihmonte shumë. Paketa për biznesin fason parashikon 42 masa të reja, të cilat sipas qeverisë reflektojnë kërkesat dhe sugjerimet e këtij biznesi.

Nga mazhoranca paraqitet si risi edhe fakti se kontributet e tyre përmes tatim-fitimit, do të kthehen sërish tek ta, për të nxitur trajnimet profesionale dhe shtimin e punonjësve të rinj.

“Të ardhurat që, ne do të marrim nga kontributi juaj përmes tatim-fitimit do t’i bashkojmë me një fond tjetër të nxitjes së punësimit dhe do t’i kthejmë prapë tek ju për të nxitur trajnimet profesionale, për pjesën që ka të bëjë me punët më të sofistikuara në

proces, për të mbështetur marrjen e punonjësve të rinj.” -shpjegoi për ta Kryeministri. Duke qenë se qeveria e sheh të lidhur ngushtë biznesin fason me punësimin, Kryeministri nënvizoi se një ndër lehtësitë në ndihmë të këtij biznesi do të jetë heqja e gjithë taksës së punës për të punësuarit e rinj, për një periudhë të caktuar kohore “Të gjithë pjesën e sigurimeve do t’a marri përsipër shteti në mënyrë që, t’i japim një shtysë akoma më të fortë dhe të shkojmë në shifra të paarritura më parë të punësimit në këtë sektor.” -u shpreh Kryeministri Rama. Nga ana e tyre, sipërmarrësit në këtë takim mirëpritën këto masa të Në paketën që kemi për fasonët, pjesën e doganës do ta trajtojmë në mënyrë specifike me risk të ulët

reja, duke theksuar se tashmë ndihen më të sigurt për zhvillimin me sukses të biznesit të tyre. Ata u shprehën ndër të tjera se edhe rimbursimi i cili dikur ka qenë problem për ta, tashmë nuk paraqitet si i tillë. Gjithashtu garantuan se grupi “Alba Shoes Grup” brenda 6 mujorit shtator-tetor do të arrijë në 2000 punëtorë nga 1650 punëtorë që ka deri më tani ky grup në fabrikat e Durrësit, Laçit dhe Kamzës. “Ne ju garantojmë që grupi “Alba Shoes Grup” që, ka aktualisht 1650 punëtorë, brenda 6 mujorit shtator-tetor arrin 2000 punëtor. I ar-

Rama me biznesin fason

Diskutimet e Ramës me biznesin fason

Rama: Nga pikpamja e trajtimit në doganë a ka ndryshuar situata?

Rama: Nga pikpamja e trajtimit në doganë a ka ndryshuar situata?

Biznesmeni: Po ka ndryshuar.

Rama: Megjithatë, në paketën që kemi bërë për fasonët, këtë pjesën e doganës do ta trajtojmë në mënyrë specifike, me risk të ulët, kështu nga 1 ditë dhe 2 ditë, të kalojmë në pak orë.

Biznesmeni: Do të na ndihmonte shumë.

Rama: Do ta bëjmë patjetër këtë.

Të ardhurat që do të marrim nga kontributi juaj përmes tatim-fitimit, do t’i bashkojmë me një fond tjetër të nxitjes së punësimit duke i kthyer prap tek ju, për të nxitur trajnimet profesionale.

Biznesmeni: Grupi ‘Alba Shoes’ ka 1650 punëtorë, brënda 6 mujorit deri në shtator arrin deri në 2000 punëtor. I arrin pa problem se le-

htësitë që po na krijohen me doganat dhe rimbursimin e TVSH-së në të shkuarën ka qenë shumë problem.

Rama: Rimbursimi do të jetë automatik brënda 60 ditëve, automatik. Nuk bëjmë historira me rimbursimin.

Biznesmeni: Kemi vite që jemi në tregun europian dhe shumë shpejt do të hyjmë edhe në tregun rus i cili do të jetë një avantazh për të gjithë grupin, duke arritur një fuqi prodhuese prej 10,000 palë këpucësh në ditë të gatëshme. Me përfundimin e kapanonit të ri që mbaroi këto ditë, u shtuan rreth 150 vënde të reja pune. Dhe në Vlorë po shtohet punësimi pasi edhe atje kemi një ambient të mrekullueshëm ku prodhimi i këpucës edhe atje do të jetë i përfunduar.

rin pa problem sepse lehtësitë që po na krijohen tani me doganat, me rimbursimin sepse dikur ka qenë shumë problem. Tani në momentin që bëjmë kërkesën për rimbursim i kemi organet tatimore që të vihen direkt.”

-u shpreh sipërmarrësi. Për sa i përket kësaj çështje Kryeministri theksoi se “Rimbursimi do të jetë automatik brenda 60 ditësh për të gjithë.” Ata e informuan Kryeministrin se biznesi i tyre do të zgjerohet edhe në Vlorë, ku do të punësohen të paktën 300400 punëtorë, nga shtatori e në vijim. Kryeministri e mirëpriti këtë nismë, duke nënvizuar se qeveria do të nxisë e mbështesë zhvillimin e çdo biznesi vendas, njësoj si edhe për investimet e huaja. “Ne do t’a bëjmë menjëherë procedurën dhe do të krijojmë mundësi për zgjerimin sepse ajo që kemi bërë për të nxitur investimet e huaja nuk diskutohet që vlen edhe për të gjithë ata që investojnë këtu në Shqipëri.”, u shpreh Kryeministri. Kryeministri Edi Rama në këtë vizitë shoqërohej edhe nga Ministër i Zhvillimit Ekonomik, Tregtisë dhe Sipërmarrjes, Arben Ahmetaj.

PBDNJ, Dule: Opozita të bashkëpunojë me mazhorancën Kryetari i PBDNJ, Vangjel Dule, kërkoi nga qyteti i Korçës, që politika shqiptare të ulë tensionet dhe të nisë bashkëpunimin, pasi integrimi i Shqipërisë në BE është parësor.

“Situata politike në vend është e polarizuar dhe në disavantazh për marrjen statusit, krahasuar me dhjetorin. Palët politike duhet të kenë prioritet integrimin e vendit ”-tha Dule. Ai cilësoi se duhet krijuar Task Forca me pjesëmarrjen e Presidentit, Kryeministrit dhe opozitës, në mënyrë që të përparojnë refor-

mat integruese të vendit”. Aktualisht mes pozitës dhe opozitës ka një sërë çështjesh të hapura që ende mbeten pezull për gjetjen e një konsensusi. Debatet e fundit mes dy forcave politike të mëdha janë përqëndruar në funksionin dhe punën e institucioneve të pavarura. Opozita akuzon mazhorancës se ka ndërmarrë një sulm për shkarkimin e krerëve të institucioneve të pavarura në vend, si kreut të SHISH, AMA-së etj, ndërkohë që pak javë më parë Kuvendimi votoi shkarkimin e kryeinspek-

tores së ILDKP-së, Zana Xhuka. Për shkak të këtyre lëvizjeve, opozita kë zgjedhur një marrëdhënie të kushtëzuar me Kuvendin e Shqipërisë, ku shpesh herë ka braktisur edhe votimet në seancat plenare. Por paçka këtyre qëndrimeve, ajo çështje që duket se i bashkon palët është integrimi i vendit në Bashkimin Evropian. Në deklaratat publike të kreut të Partisë Demokratike, Lulzim Basha, është theksuar se opozita do të bashkëpunojë pa kushtë për çështje që lidhen me integrimin e vendit në BE.

Debatet e fundit mes dy forcave politike të mëdha janë përqëndruar në funksionin dhe punën e institucioneve të pavarura Vangjel Dule

5

E hënë, 24 mars 2014

Kronikë

Mësimi në xhami

Tiranë

Makina përplas fëmijën, në kërkim drejtuesi i mjetit

Urrejtje ndaj kujtdo që është kundërshtar i luftës në Siri Prokuroria, imamët e arrestuar indoktrinonin fëmijët me koncepte radikale të fesë islame Përgjimi, Bujar Hyska: I kishte bërë gati katër persona të tjerë, dy prej tyre janë për rrugë pa kthim dhe njëri prej tyre shprehet se fëmija ka shkruar sërish një tjetër poezi për të vrarin, ku përveçse vajton, shkruan për të në veten e parë. fëmija flet po ashtu për “shehidët”, që do të thotë “martirët”, forcimin e vëllazërisë dhe krijimin e shtetit islamik. “Më ka vrarë kushdo që heshti/ e nuk nxiti për në Siri/ më ka vrarë ai që s’deshi/ të kish xhihadë si ti. …erdha t’ju jap pushkën time/ dhe llogoren t’ju tregoj/ merreni nëpër luftime/sepse unë pak do pushoj/ Erdha t’ju jap amanetin, mos më rrini të pezmatuar/ sepse sot e kemi shtetin për kaq kohë kemi ëndërruar”. Por ndërsa për këtë pikë prokurorët dhe agjentët e anti-terrorit në Policinë

Anxhela Tato “Më ka vrarë kushdo që heshti/ e nuk nxiti për në Siri/ më ka vrarë ai që s’deshi/ të kish xhihadë si ti”.

Ky është një fragment nga poezia e një prej nxënësve të shkollës së xhamisë së Unazës së Re, ku të miturve u mësohej fryma radikale e fesë islame. Fëmijët indoktrinoheshin me konceptin e vdekjes në luftë si një nder i madhërishëm që do t’i dërgonte në Parajsë. Sipas hetimeve të organit të akuzës dy imamët Genci Balla dhe Bujar Hyska nxisnin tek të miturit urrejtjen ndaj kujtdo që kundërshton luftën në Siri, dhe adhurimin për luftëtarët si heronj që japin jetën në betejë. Ndërsa ende nuk ka të dhëna të sakta për numrin e fëmijëve, të cilët prindërit i shkëputën nga arsimi publik duke i kyçur në xhaminë e Unazës së Re, nën trysninë e koncepteve ekstremiste islame. Ministria e Arsimit deklaroi se do nisë inspektimet nuk ka ende një listë me numrin dhe emrat e fëmijëve që kanë ndërprerë shkollën vitet e fundit dhe që dërgoheshin nga prindërit për të mësuar në katin e fundit të xhamisë ilegale në Tiranë. Në materialet e grupit të hetimit prokurorët përmendin mes të tjerash faktin e provuar në përgjime, në çastin kur shtetasi shqiptar me emrin e ndryshuar në Ebu Muhamet është nisur nga Shqipëria për të luftuar në Siri, imami Bujar Hysa gjithashtu edhe mësues i fëmijëve në Xhaminë e Unazës së Re, shprehet i gëzuar në një telefonatë pasi njëri nga fëmijët ka shkruar një poezi për luftëtarin.

Pas këtij komunikimi është vendosur që poezia të hidhet në një faqe interneti, ku publikoheshin më së

Genci Balla dhe Bujar Hyska nxisnin tek të miturit urrejtjen ndaj kujtdo që kundërshton luftën në Siri

Xhamia e Unazes së Re

shumti ligjërimet. Në këtë poezi që mban datën 20 dhjetor 2012, fëmija lutet të bëhet luftëtar, siç edhe Ebu Muhameti e të shkojë edhe ai në fushë-betejë. “E lus Allahun që si ti, të rend ku burrat rendin/ ti nëse në fushë nëse bi’/ unë ta zej ty vendin”. Fëmija shton: “Në këtë botë mos u takofshim/ dhe pse mall po ndjej/ lutjet tona u pranofshin/ rafsh në fushë-betejë”.

Indoktrinimi Me vrasjen në Siri të Hasan Korvafajt, imamët flasin në telefon

Sipas hetimeve të organit të akuzës dy imamët Genci Balla dhe Bujar Hyska nxisnin tek të miturit urrejtjen ndaj kujtdo që kundërshton luftën në Siri

e Shtetit po këmbëngulin të sigurojnë listën me emrat e fëmijëve në lidhje me rekrutimin e të rriturve dhe indoktrinimin e tyre, një burim e shpjegon vetëm me një fragment përgjimin ku njëri nga imamët flet në telefon me një tjetër shqiptar që ndodhet aktualisht në Siri duke i shpjeguar se “i kishte bërë gati katër persona të tjerë, dy prej tyre janë gati për rrugë pa kthim”, - thotë imami Bujar Hysa , i cili bashkë me Genci Ballën kanë rolin kryesor të organizatorëve në grupin e 13 personave që akuzohen për rekrutim të personave me qëllim kryerjen e veprimeve terroriste, nxitje, thirrje dhe propagandë për kryerjen e veprimeve terroriste dhe nxitje të urrejtjes.

Një fëmijë është përplasur nga një automjet rreth orës 20:25 të mbrëmjes së djeshme në kryeqytet. Ngjarja ka ndodhur në zonën e Laprakës.

Sipas policisë drejtuesi i automjetit pasi ka përplasur fëmijën është larguar menjëherë nga vendi i ngjarjes pa i dhënë atij asnjë lloj ndihme.

Fëmija i plagosur është nisur menjëherë në spital ndërsa policia ka shkuar menjëherë në vendin e ngjarjes dhe ka nisur hetimet. Drejtuesi i mjetit është shpallur në kërkim.

Bulqizë

Gjendet kufoma e një mashkulli, nisin hetimet Gjendet një trup i pajetë në komunën Gjoricë të Bulqizës. Sipas informacioneve të policisë, kufoma, e seksit mashkull mendohet të jetë rreth moshës 55-vjeç. Policia e Bulqizës ka bërë me dije se trupi i pajetë është gjetur poshtë urës së Zallës. Ndërkohë, po punohet për identifikimin e kufomës dhe zbardhjen e plotë të ngjarjes. Ndërsa trupi i pajetë ndodhet në morgun e spitalit, ku i është nënshtruar ekspertizës mjeko-ligjore, e cila do të ndihmojë blutë në zbardhjen e plotë të rrethanave.

Korçë

Shpërthen pompa e vaditjes, vdes 35-vjeçari Një ngjarje e rëndë është shënuar dje në fshatin Potgorie në qarkun e Korçës. Një shtetas 35-vjeçar me inicialet B.Ç ka qenë duke spërkatur pemët në bahçen e tij, kur i ka plasur pompa. Nga shpërthimi i pompës 35-vjeçari ka marrë plagë të rëndë. Menjëherë është dërguar për në spitalin e qytetit, por fatkeqësisht nuk ka mundur t’iu mbijetojë plagëve të marra dhe pas disa minutave ka ndërruar jetë.

Vlorë

Zjarrvënia makinës së biznesmenit, arrestohen 3 autorët Një borxh i papaguar është shkaku i djegies së makinës së biznesmenit Altin Sulo, pak ditë më parë në lagjen “Pavarësia” të Vlorës. Policia e qytetit bregdetar arrestoi dje 3 të rinjtë që akuzohen se i kanë vënë zjarrin makinës. Ndërkohë burime nga hetimet bëjnë të ditur se shkak i zjarrvëniës mund të jetë një borxh që mendohet se biznesmeni u kishte të

Foto ilustruese

rinjve. Autorët e dyshuar të ngjarjes së ndodhur më 17 mars 2014 në lagjen “Pavarësia” janë Leo Muharremaj, 35 vjeç, Erlind Xhemali, 24 vjeç dhe Besmir Hameti, 21 vjeç, të tre banues në Vlorë. Nga hetimet e kryera ka rezultuar se të 3 këta shtetas, në bashkëpunim me njëri-tjetrin kanë djegur me lëndë djegëse automjetin tip “Mercedes-Benz” me tar-

ga CY490CE në pronësi të shtetasit Altin Sulo, i cili ia kishte dhënë në përdorim shtetasit A. P. Flakët i janë vënë makinës “Mercedez Benz” tip ML, dhe më pas ato kanë përfshirë dhe makinën tjetër ngjitur, Benz tip “E-Class”. Të dyja makinat ishin parkuar poshtë pallateve në këtë zonë. Policia hetoi pistën e një zjarrvënieje të qëllimshme të makinës

tip ML, ndërsa pas arrestimit të 3 autorëve pritet të merret edhe dëshmia e tyre, përmes së cilës do të zbardhen edhe shkaqet e ngjarjes.

Deri më tani është mësuar se biznesmeni u kishte borxh një sasi të konsiderueshme lekësh 3 autorëve të ngjarjes, ndërsa edhe pas përpjekjeve të shumta për t’ua shlyer, kjo çështje kishte mbetur e hapur.

6

E hënë, 24 mars 2014

Kronikë Vlorë Sekuestrohet gomonia dhe një arsenal armësh, ndalohen 3 persona

Sekuestrohet një gomone dhe një arsenal armësh në bregdetin e Vlorës, afërsi të Hoxhares. Sipas informacioneve, blutë e Vlorës kanë bërë të mundur kapjen dhe shoqërimin të shtetasve M. A., 24 vjeç, K. D., 28 vjeç si dhe A. K., 38 vjeç, të cilët dyshohen të kenë qenë në gomone.

Pas kontrolleve të policisë rezultoi se në gomone ndodheshin dhe 2 arme automatike, kallashnikov dhe një sasi e konsiderueshme fishekësh. Njëri

prej të shoqëruarve ka tentuar ti largohet policisë, me një automjet tip Wolksvagen Lupo, por është kapur nga patrulla. Operacioni është ndërmarrë nga strukturat e Drejtorisë Rajonale për Kufirin dhe Emigracionit, në bashkëpunim me Guardia di Finanza. Operacioni u finalizua rreth orës 02.30 të mesnatës së sotme. Sipas informacioneve që vinë nga Ministria e Brendshme, mjeti lundrues është pikasur rreth 200 m në

brendësi të detit, i cili u largua në drejtim të te Zvernecit. Mbas ndjekjes së policisë, mjeti është braktisur në zonën e Zvernecit dhe personat që ndodheshin brenda janë larguar.

Në cilësinë e provës materiale u sekuestrua një mjet lundrues tip “Skaf Plastik” me mbishkrimin “ROBALO”, me gjatësi 6m dhe gjerësi 2.8m, me dy motorë në bord tip YAMAH 250hp dhe JOHNSON 10hp, me ngjyrë të bardhë.

Foto ilustruese

Media italia

Berat

Detyroi 16-vjeçaren të fejohet, procedim penal nënës

Grupet kriminale shqiptare në krye të rrjetit të prostitucionit Bilanci i prostitucionit, 5 miliardë euro në vit nga grupet kriminale shqiptare, rumune dhe afrikane Paolo Lisi, drejtori i Policisë së Milanos: “Krimi shqiptar, rolin kyç në menaxhimin e pazarave” Anxhela Tato Ndonëse kanë humbur kontrollin e dërgesave të “mishit të bardhë” në Itali, për shkak të mbylljes së ngushticës së Otrantos, shqiptarët vijojnë të zotërojnë kontrollin mbi rrjetet e prostitucionit në shtetin fqinj, pasi janë gjobëvënësit e rumunëve.

Momentalisht Rumania dhe Nigeria mbajnë vendet kampione përsa u përket “ushtrive” me 120 mijë prostituta të huaja që hyjnë përtej Adriatikut. Mediat italiane, orët e fundit kanë bërë një bilanc të prostitucionit në vendin e tyre, ku rezulton se të paktën 5 miliardë euro qarkullohen në vit nga grupet kriminale afrikane, rumune dhe shqiptare, ndërsa vetëm në Lombardi bëhet fjalë për 1 miliardë euro. Ndërkaq, për një vajzë nigeriane, bosët marrin lejen e familjes dhe u paguajnë të gjitha shpenzimet për në Itali, teksa në fund vajzat e gjejnë veten me 70 mijë euro borxh, të cilat duhen shlyer me shitjen e trupit. Sipas Marina Mancuso dhe Mirta Da Pra, zyrtare të projektet antitrafik “Abele” thonë se shumë vajza vijnë edhe nga Libia, ndërsa vajzat nga Europa Lindore janë rekrutuar me mashtrim, shpesh marrin premtime të rreme për martesë. Ndërkaq, Nadia Folli, nga Caritas tha se që me mbylljen e ngushticën e Otrantos, Shqipëria ka humbur rolin e saj qendror në rrjedhën e dërgimeve të vajzave italiane nga Europa Lindore. Vendin e saj e ka zënë Rumania, pas hyrjes në BE në vitin 2007, e cila është bërë një nga pikat kryesore fillestare të viktimave të shfrytëzimit seksual.

Të ardhurat Një vajzë llogaritet të sjellë fitime deri në 6 mijë euro në muaj. “Në këtë kontekst, krimi shqiptar vazhdon të luajë një rol kyç në menaxhimin e pazareve, pasi grupet krim-

Fejesat me shkuesi apo si vendim i prindërve dhe jo i të rinjve, duke se vazhdojnë të jenë një fenomen i zakontë për shoqërinë shqiptare. Por që nëna të kallëzohet penalisht se detyron vajzën të fejohet këtë nuk e hasim shpesh. Një adoleshente ka denoncuar në polici nënën e saj dhe kandidatin për bashkëshort pasi kjo e fundit e kishte detyruar të fejohej me 24-vjeçarin që nuk e donte. Sipas policisë 42-vjeçarja Blerina Tomorri nuk e ka pyetur vajzën por ka zgjedhur vetë se cili duhet të ishte bashkëshorti i duhur për të bijën edhe pse ishte kjo e fundit që do të lidhte jetën me personin e panjohur.Ngjarja ka ndodhur në fshatin Krekëz në komunën Lumas në Berat.

Pukë

Vetëvritet 23-vjeçari, u gjet në banesë nga familjarët Foto ilustruese

“Shqiptarët janë shumë të organizuar.

Ata bëjnë para duke lëshuar me qira tokën për tutorët rumunë”

inale të kombësive të tjera janë në varësi të tyre”, shpjegon Paoli Lisi, drejtor i policisë në Milano. Ai shton se: “Shqiptarët janë shumë të organizuar. Ata bëjnë para duke lëshuar me qira tokën për tutorët rumunë”.

Ndërkaq, Lisi thekson: “Nga Tirana dhe rrethinat vijnë grupe të organizuara kriminale, që janë degëzuar në disa struktura. Disa subjekte opero-

jnë në Itali dhe të tjerë udhëtojnë në Shqipëri. Pastaj, paratë e mbledhura nga qiraja e trotuarit, i riinvestojnë në drogë dhe armë. Në shumë raste përdoren të njëjtat vajza prostituta si shpërndarëse droge”. “Nuk mund të them se janë të skllavëruar të gjitha vajzat, ka raste të ndryshme”, thotë Emmanuel Zorini, nga “Lule”.

Në këto grupe kriminale janë të përfshirë edhe strukturat e mafies italiane si Camorra, Cosa Nostra dhe Ndrageta, por ato janë të interesuara më tepër në drogë dhe armë. Vetëm në Lombardi, të ardhurat nga prostitucioni vlerësohen maksimale, prej më shumë se 1 miliardë euro. Shifrat e larta marrin edhe më shumë në peshë në krahasim me të ardhurat e zonave të tjera të krimit si armët, falsifikimet, kumari, grabitjet, etj. Vetëm shitja e drogës ia kalon kësaj shifre. Mbrëmjen e së premtes, më 21 mars në rrugët e qendrës historike të Romës, u organizua një takim nga shoqata “Papa Gjon XXIII”, Komuniteti i themeluar nga Don Oreste Benzi. Përveç mesazheve për t’i

dhënë fund skllavërisë, në këtë aktivitet u theksua se në rrjedhën e vitit 2013, ka pasur 400 viktima të trafikimit të përfshira në programet e mbrojtjes sociale, ndërsa në rrugë janë ndeshur 10 400 gra. Rreth 7 000 janë liruar që nga viti 1995. Ndërkaq,

400

viktima të trafikimit të përfshira në programet e mbrojtjes sociale ka pasur në vitin 2013

u theksua se numri i përgjithshëm i viktimave të trafikimit, në vitin 2013, është më shumë se 120 000 gra, nga të cilat 37 % janë të mitura. Vajzat vijnë nga Nigeria (36 %) , Rumania (22 %), Shqipëria (10.5 %) , Bullgaria (9 %), etj. Moshat shkojnë nga 13 deri 17 vjeç ( 37 %), të moshës 18-30 (52 %) dhe mbi 30 (11 %). Deri në 56 % të femrave raportojnë se kanë vuajtur dhunë seksuale, fizike (32 %) dhe psikologjike (12%).

Një i ri i ka dhënë fund jetës duke u vetëvarur për motive që ende nuk dihen.

Ngjarja e rëndë ka ndodhur në fshatin Poravë të Pukës. Sipas policisë viktima është D. Faslia. 23-vjecari u gjet i pa jetë në banesë nga familjarët e tij. Policia bën me dije se rrethanat që e shtynë të riun drejt vendimit ekstrem janë ende të pa qarta ndërkohë që kanë nisur hetimet për zbardhjen e plotë të ngjarjes.

Korçë

Automjeti përplas motoçikletën, plagoset drejtuesi Një aksident me pasojë plagosjen e një 28-vjeçari ka ndodhur në aksin rrugor Korçë-Bilisht. Një automjet me targa “KO 88 25 B”, i cili drejtohej nga shtetasi Aldi Lazellari, ka goditur motoçikletën dhe për pasojë është plagosur drejtuesi i motorit. 28-vjeçari është dërguar në spital dhe sipas mjekëve gjendja e tij shëndetësore është e rëndë.

Ndërkohë policia, e cila ka shkuar në vendngjarje ka shoqëruar drejtuesin e automjetit Aldi Lazellari, i cili do të merret në pyetje për zbardhjen e plotë të shkaqeve të aksidentit.

•

E hënë 24 mars 2014

7

Sociale Kush ka fituar një zanat, por s’ka dokumente: Ja si do t’ju njihet, gati forma e aplikimit

Kush ka një zanat, aftësi në një fushë por nuk ka mundur të ketë asnjë dokument do të mund të integrohen me dokumente, do t’i çërtifikojnë. Ministria e Mirëqënies Sociale po nis këtë proces sidomos për t’ju ardhur në ndihmë emigrantëve të cilët kanë punuar për një kohë të gjatë jashtë vendit dhe tani rikthehen. Bëhet e ditur se profesionaet e para për të cilat do të krijohet mundësia e çertifikimit është rrobaqepësi dhe dizanjër tekstil. Së shpejti pritet të shtrihet ky proces edhe për zanate të tjera. Kjo skemë është bërë për shkak se punëmarrësit

nuk arrijnë të punësojnë profesionistë që nuk kanë një dokument. Kjo ka çuar në vështirësitë e punësimit të mjaft njerëzve, sidomos referuar atyre që kthehen nga emigrimi.

Ndërkohë sqarohet se nuk bëhet fjalë vetëm për cerfitikimin por do ngrihet një sistem i nisur që prej institucioneve, duke u riparë lista e profesionave në raport me zhvillimet e industrisë apo bizneseve këtu.

Niveli i industrisë dhe nevoja e biznesit për kualifikime do të jenë pikra referuese për lehtësimin e njerëzve që kanë profesione, aftësi apo njohur në fusha të caktuara. Ministria merr

Skema

Pension të veçantë nga shteti, kush e përfiton Përfitojnë edhe ata individë që kanë arritur rezultate të dallueshme në fushën e shkencës, kulturës, arteve, ekonomisë dhe politikës Çdokush që kontribon për shtetin shqiptarë, përfiton një pension të posaçëm. Ky pension nuk mund të jepet për të gjithë por vetëm pë rata individë që kanë kontribuar apo janë dalluar në fusha si kultura, ekonomia, shkenca etj.

Pensionin e posaçëm shtetëror e përfitojnë ata persona që, kanë marrë pjesë në lëvizjen e Rilindjes Kombëtare, në lëvizjet popullore, në Luftën kundër pushtuesve nazifashistë brënda dhe jashtë Shqipërisë, në mbrojtjen e kufirit dhe ruajtjen e integritetit territorial të Shqipërisë, në lëvizjen demokratike dhe që kanë merita të veçanta.

Po kështu e përfitojnë edhe ata individë që kanë arritur rezultate të dallueshme në fushën e shkencës, kulturës, arteve, ekonomisë dhe politikës.

Përfitues të pesionin të posaçëm shtetëror ajnë dhe personat që kanë vuajtur nga persekutimi politik nën rregjimin komunist.

Masa e përfitimit Pensionin e posaçëm shtetëror e përfitojnë personat e sipërpërmendur si shtesë mbi pensionin që iu takon nga sigurimet shoqërore, ose si pension nëse nuk përfitojnë pension nga sigurimet shoqërore. Pensioni i posaçëm shtetëror nuk mund të jetë më i ulët se pensioni bazë dhe as më i lartë se dyfishi i pensionit bazë, të miratuar në momentin e lindjes të së drejtës. Shtesa e pensionit të posaçëm shtetëror mund të jetë deri në kufirin maksimal, me kusht që shuma e pensionit që i takon nga Ligji nr. 7703, datë 11.05.1993 “Për sigurimet shoqërore në Republikën e Shqipërisë” me këtë shtesë të mos kalojë dyfishin e pensionit

maksimal. Pensioni për merita të veçanta është pensioni i caktuar sipas nenit 33, të Ligjit nr. 4171, datë 13.09.1966 “Për Sigurimet Shoqërore në Republikën Popullore të Shqipërisë” dhe vazhdon të paguhet nga organet e sigurimeve shoqërore, deri sa përfituesi vdes.

Sot pensioni për merita të veçanta nuk llogaritet. Ky lloj përfitimi po vjen drejt mbylljes së tij.

Dokumentat Kërkesa, propozimi për përfitimin ose shtesën e pensionit të posaçëm shtetëror bëhet nga: - Personi i interesuar, nëpërmjet Këshillit të Qarkut të vendbanimit të personit - Organizatat ose shoqatat, nëpërmjet Këshillit të Qarkut të vendbanimit të personit - Titullarët e Ministrive, ku punon përfituesi përkatës - Kryeministri - Kryetari i Kuvendit - Presidenti i Republikës b) Kërkesa duhet të përmbajë gjeneralitetet, emrin, atësinë, mbiemrin, datëlindjen, vendlindjen etj dhe duhet të jetë e shoqëruar me dokumentat, si vijojnë: - Fotokopjen e letërnjoftimit elektronik ose çertifikatën e gjendjes civile - Vërtetim nga Sigurimet Shoqërore nëse merr pension dhe masën e pensionit - Vërtetim të KMCAP-it për personat e paaftë për punë - Kopjet e noterizuara të dokumentave që vërtetojnë meritat e veçanta si titujt, medaljet, urdhërat etj - Kopjen e noterizuar të Statusit të të përndjekurit politik

përsipër të hartojë kompetencat për çdo nivel kualifikimi si dhe të përcaktojë instrumentet e vlerësimit. Ndërsa një tjetër etapë do të jetë përcaktimi i institucionit ku do të zhvillohet vlerësimi i aftësive që ndoshta do t’i takojë një qendre të formimit profesional apo qendër e trajnimit të personalit që do të bëjnë certifikimin.

Në korrik të këtij viti pritet të lëshohen certifikatat e para, për dy fushat e industrisë së sipërpërmendura. Por më parë këta “profesionistë” do të regjistrohen në vendin që do caktohet për testimin e aftësive, ndërsa pritet të shpallen procedurat dhe afatet.

8

•

E hënë 24 mars 2014

Dossier

Dokumenti “origjinal”: një mbetje e mistifikuar e censurës politike Nga Vasfi Baruti

N

(vijon nga dje)

dërprerja e firmëtarëve të Pavarësisë nga rreshti i firmëtarit Mustafa Kruja e deri në fund nuk është mbarimi i faqes së parë (Figura 3) dhe gjashtë firmëtarëve u mbetej vetëmse të nënëshkruajnë në faqen e pasme të dokumentit, por ndërprerja e firmëtarëve me rreshtin e Mustafa Krujës është palosje e faqes së parë të dokumentit për të fshehur atë firmëtar e firmëtarët e tjerë pas tij; prandaj kjo është një zgjedhje e motivuar politike, siç kemi sjellë argumente më parë e që në vijim vijnë e tre argumente të pakundërshtueshme me përfundimin: fotografia “origjinale” (Figura 3) nuk është autentike me dokumentin origjinal të botuar nga Nosi, por është një mbetje e mistifikuar e dokumentit origjinal i censuruar nga censura politike qendrore e Partisë.

Argumenti i parë. Më 1962, në 50 vjetorin e Pavarësisë, ndoshta i vetmi botim serioz i botuar ishte albumi Rilindja Kombëtare, me autor historiani Kristo Frashëri, i cili botoi faksimilen e plotë të Vendimit të shpalljes së Pavarësisë dhe që u censurua me gjashtë firmëtarë, si Mithat Frashëri, Xhelal Koprencka, Lef Nosi, Mustafa Kruja etj., [Figura 4], të cilët u mbuluan me dy foto dhe vitet e fundit profesori u akuzua pa të drejtë në organe të shtypit se kishte bërë censurën e dokumentit, porqë e vërteta është se censurimi bëhej nga censura qendrorë e partisë. Censurimi i Figurës 4 është bërë e njohur, por censura ka një detaj të panjohur që meriton të ndriçohet: në dokumentin origjinal rreshti i parë i firmëtarëve fillon me Ismail Qemalin dhe përfundon me Elmas Boce dhe Veli Harçi [Figura 2], kurse në dokumentin e censuruar [Figura 4] Elmas Boce e Veli Harçi dalin firmëtarët e parë kurse Ismail Qemali del i pari ne rresht të dytë!

Motivi është krahinor: e para është Gjirokastra me rreze drite e patriotizmi e pas saj vjen Vlora!

Argumenti i dytë. Është në albumi “PPSH 19411966”, botimi i Institutit të Studimeve MarksisteLeniniste në KQ të Partisë, më 1966. Albumi fillon me formimin e shtetit shqiptar: Flamuri, një fotografi e Ismail Qemalit dhe një facsimile e vendimit të shpalljes së pavarësisë, me diçiturë: “Fac-simile e dokumentit të shpalljes së Pavarësisë më 28 Nëntor.” [Figura 5] Nga krahasimi me dokumentin në Figura 2, dokumenti

i botuar në album është censuruar rreshti i tretë (nga fillimi) me firmëtarët: Abd Toptani, Abas Dilaveri, Mithat Frashëri, Shefqet Daiu, nga rreshti i pestë është censuruar Iljaz Vrioni; nga rreshti i nëntë deri në rreshti i katërmbëdhjetë janë të censuruar firmëtarët: Qemal Mullaj, Lef Nosi, Dr. H. Myrteza, Nuri Sojlliu, Mustafa Kruja, Ferid Vokopola, Ymer Delialliu, Xhemalyddin Delialliu e Zuhdi Ohria. Të censuruar nga Vendimi i shpalljes së Pavarësisë janë 14 firmëtarë dhe janë 8 firmëtarë më shumë të censuruar se në vitin 1962 (Figura 4) dhe përse mund të ketë ndodhur ky intensifikim i goditjes kundër më shumë se 1/3 të delegatëve firmëtarë? Lufta e klasave po ngjitet në kreshtën e ashpërsimit të vet dhe po marrin zjarr lëvizjet “revolucionare“ në gjithë vëndin. Në bllokun me gjashtë rreshtat e fundit të firmëtarëve të censuruar firmëtari Nebi Sefa Lushnja, në rend i parafundit, mesa duket ka biografi të pastër dhe shkëputet nga blloku i të goditurve e mbivendoset mbi firmëtarin Iljaz Vrioni (rreshti i gjashtë, i treti nga fillimi.) Censura në albumin e Rilindjes Kombëtare qoftë e formalisht mbante vulën shtetërore, atë të Shtëpisë Botuese Naim Frashëri, kurse censura e 14 firmëtarëve në albumi “PPSH 1941-1966” ka vulën e Institutit të Studimeve Marksiste-Leniniste që përpunonte politikat e Partisë dhe dokumenti i Pavarësisë censurohëj nga koka e Partisë në pushtet. Argumenti i tretë. Teksti i Historisë së Shqipërisë, vëllimi i dytë, botim i Institutit të Historisë dhe i Universitetit të Tiranës, më 1969 ribotohej në Kosovë dhe akti i shpalljes së Pavarësisë në tekst përfaqësohej me Figurën 4, të botuar më 1962, ku dy fotografi mbulojnë gjashtë firmëtarë të pavarësisë, si Mitat Frashëri, Mustafa Kruja, Lef Nosi etj.

Në çdo punim kritik ka edhe një punë krahasuese, herë me ngjashmëri, herë me ndryshime. Në të ashtuquajturën fotografi origjinale (Figura 3) censurohen nënëshkrimet e gjashtë firmëtarëve, por në shiritin e letrës përfundi fotografisë shenjohen emrat e firmëtarëve, pra goditja është e fortë, për të mos lënë gjurmë origjinaliteti, por edhe disi e mëshirë sepse mbetet identiteti i tyre. Kurse goditja është e pamëshirë në faksimilen e Figurës 5, pasi nuk lihet asnjë gjurmë identiteti për të nëntë firmëtarët, nga rreshti i Lef Nosit e deri në fund, sikur ata të mos ishin fare firmëtarë në Kuvendi i Vlorës. Dhe shihet qartë se lufta klasave është shumë e ashpër dhe e pamëshirë dhe lihet të kuptohet qartë se është e njëjta dorë institucionale për censurën në Figura 3 dhe censurën në Figura 5.

Figura 2. Vëndimi i shpalljës së pavarësisë

Dëklarata ë Pavarësisë ë formuluar nga Ismail Qëmali dhë ë shkruar nga L. Gurakuqi. Kjo paraqitjë ë dokumëntit është një montim nga Lëf Nosi më rastin ë ëkspozitës së 1937, pasi firmat nga M. Kruja ë poshtë, tëk dokumënti origjinal ishin në pjësën ë mbrapmë.

Ky dokument doli në dritë edhe më 1962. Ai që e kishte, pronari i tij, tha se ia kishte dorëzuar Ismail Qemali me dorën e vet

Në gjurmë të dokumentit origjinal të Pavarësisë Nga viti 1937, kur Vendimi origjinal zinte vend nderi në ekspozitën Rilindja Kombëtare, i pari dhe i vetmi kërkim i dokumentit origjinal të Pavarësisë bëhej në vitin e 100 vjetorit të Pavarësisë. U kërkua në arkiva, veçanërisht në AQSH nga ish-drëjtoresha dhe mbeti konstatimi se nga viti 1937 dokumenti origjinal nuk ishte parë më më vonë, deri në ditët tona. Por në kërkimimet që kam bërë, e reja është se dokumenti origjinal i Vendimit të Pavarësisë është parë edhe në vitin 1957, edhe në vitin 1962, edhe në vitin 1965. Sepse “asgjë nuk kalon pa lënë gjurmë”, siç shkruan Çehovi.

Dhe vihemi në gjurmë derisa të formohet “figura” e krimit e dokumentit origjinal të Pavarësisë.

Në kërkimet për gjetjen e origjinalit të dokumentit u hodhë dhe hamendje apo hipoteza, por s’është e vërtetë hamendja se “dokumenti origjinal është në fondin personal të E. Hoxhës”, e pavërtetë e hamendja se “dokumenti origjinal është në fondin personal të Titos, i është dhuruar atij nga Hoxha”, e pavërtetë se dokumenti mund të jetë në arkiva ballkanike apo europiane. Dokumenti origjinal është në arkiva vetiake në Tiranë. Dhe ja argumentat!

Figura 2. Deklarata e Pavarësisë e trilluar, me faqe të dytë!

“Dokumenti i Fototekës Kombëtare Marubi në Shkodër. Shënimi poshtë faqes së parë të dokumentit origjinal është vendosur me rastin e ekspozimit të fotografisë për 25 vjetorin e Pavarësisë në vitin 1937.

Rindërtimi i anës së pasme është bërë mbi bazën e fotografisë së njohur deri më sot, duke kaluar 6 emrat në faqen e re të krijuar me ndihmën e Juliana Pëzakut.”

Figura 5 Në të djathtë origjinali i mbetur, në të majtë censura e origjinalit

•

E hënë 24 mars 2014

9

Dossier Figura 3. Dokumënti “origjinal” i mistifikuar nga censura.

“Pamja origjinalë ë procësvërbalit të mbajtur n’atë ditë nga Luigj Gurakuqi në bllokun ë tij të shënimëvë, i fotografuar nga fotografi Kël Marubi më 1937 më rastin ë 25 vjëtorit të Pavarësisë më cilësinë ë fotografit zyrtar të Oborrit Mbrëtëror. Shënimi i poshtëm, i paidëntifikuar autori, është bërë për ëmrat që ishin nga ana ë pasmë.”

Përfillimi të mirëkuptohemi për një të vërtetë “aksiometrike”. Përderisa botimi i vendimit të Pavarësisë nga Lef Nosi doli në dritë dhe u depozitua (nga familjarë të Lef Nosit) në Bibliotekën Kombëtare më 3 shkurt 1977 (me nr. inventari S/122023) e po ashtu edhe në AQSH, dhe gjurmë të këtij botimi nuk ka e nuk janë gjetur më parë, atëherë sipas ligjeve të mendimit s’vihet as fare në dyshim se çdo publikim në libra e albume i dokumentit të Pavarësisë para vitit 1977 ka si burim të parë dokumentin origjinal të shpalljes së Pavarësisë, të 28 Nëntorit 1912, dhe jo botimin e Nosit të vitit 1937.

Dëshmia e parë dhe e vetme, por edhe pjesërisht më e rëndësishme, është nga Profesor Kristo Frashëri dhe për të çveshur pastaj të vërtetën nga të pavërtetat e alibia e mbajtësit të dokumentit të Pavarësisë. “Ky dokument doli në dritë edhe më 1962. Ai që e kishte, pronari i tij, tha se ia kishte dorëzuar Ismail Qemali me dorën e vet.

Ai kishte edhe një letër të Ismail Qemalit që i thoshte: “Ta kesh kujdes. Ky është dokument i madh, me rëndësi të jashtëzakonshme”. Ai e mbajti dhe nuk donte ta jepte.

Më 1962 ndoshta kishte frikë se mund ta përdhunonin atë dokument, mund ta shfrytëzonin për emrat që kishte atje brenda. Nuk e di për ç’arsye. Unë kam folur vetë me atë pronar që t’ia dhuronte Muzeut kundrejt një shpërblimi. Pastaj u kalua ajo dhe ai dorëzoi vetëm disa dokumenta. Kjo është historia e origjinalit. Unë nuk mund të them më shumë. Ai dokument ndoshta ekziston edhe sot. Kushedi ndonjë ditë mund të dalë befas, sepse është një dokument me vlera të rralla. Nuk janë këtu në Shqipëri. Nuk janë në Shqipëri. Më duket se nuk janë.

Nuk e di mirë,” [Intërvistë në VoA, dt. 17.8.2012]. Dhe diç më shumë nga Profesori: “… Dokumenti i pavarësisë ka qënë në Tiranë deri në verën e vitit 1962. Për një arsye që s’dua ta them na iku nga dora. I iku nga dora qeverisë. Tani asqë jam në gjendje ta ndjek. Unë s’lëvis dot nga vendi. Ai që e kishte na u lut që të mos e zinim në gojë emrin e tij. Dhe unë ia kam dhënë fjalën e s’e tregoj.” [K. Frashëri: Shqiptarja.Com 26 tetor 2012].

Për këtë dëshmi mund të këtë gjithfarë komente, por të kqyrim (me konstatime) atë që është thënë atëherë në VoA. Konstatimi i parë që bie në sy është se Profesori është dëshmues i drejtpërdrejtë se dokumenti origjinal i Pavarësisë është parë në vërën e vitit 1962 dhe ajo që kuptohet qartë është se dokumenti është parë dhe nga vetë Profesori, kur dihet se edhe interesi intelektual i tij për ngjarjen e Pavarësisë është i madh. Konstatimi i dytë: Konstatimi i parë, se Profesori e ka parë dokumentin e Pavarësisë dhe e ka pasur në dorë atë është i

Po ashtu, nulizohet e argument në tym i koleksionistit se Lef Nosi bëri montimin e faqes së dytë në faqen e parë të dokumentit dhe se ekspozoi në ekspozitë vetëm faqen e parë të dokumentit

Figura 4. Origjinali i vendimit të Pavarësisë i censuruar, 1962

Figura 6. Origjinali i pacensuruar, 1965

vërtetë, sepse më 1962 dokumenti origjinal me guxim intelektual për kohën botohej nga Profesori në albumi Rilindja Kombëtare, dhe për burim të parë kishte dokumentin origjinal, sepse burimi i Nosit, siç është konstatuar më parë doli në dritë 15 vjet më vonë, më 1977.

Konstatimi i tretë: Profesori thotë se ishte viti 1962 kur doli në dritë dokumenti origjinal i Pavarësisë, por këtu më duhet të bëj një korektim apo saktësim, sepse për Profesorin nuk është viti 1962 që e ka parë dokumentin origjinal, ky vit është hera e dytë, sepse është e dokumentuar se viti 1957 është viti i parë që Profesori e ka pasur në dorë dokumentin, përderisa një facsimile e tij është botuar në broshurën e tij Pavarësia e Shqipërisë, botim i Ministrisë së Arsimit më 1957, dhe sërish i njëjti argument: përderisa botimi i Nosit doli në dritë 20 vjet më vonë, atëherë i vetmi burim i parë për broshurën me autorsi Profesorin është dokuminti origjinal i Pavarësisë.

Ka e një konstatim të katërt. Por ka edhe një herë të tretë që Profesori e ka patur në dorë dokumentin origjinal të Pavarësisë dhe burimi është Historia e Shqipërisë, vëll. 2-të, botimi i vitit 1965, i Institutit të Historisë, me autorsi historianët të njohur të kohës: Aleks Buda, Stefanaq Pollo, Ndreçi Plasari, Kristo Frashëri, Jusuf Alibali, dhe për të ritheksuar se tema e Pavarësisë për autor kishte Profesor Frashërin. Në faqen 361 të tekstit është vendosur Figura 72 më diçiturë: “Akti i shpalljes së pavarësisë kombëtare në Vlorë më 28 nëntor 1912.”

[Figura 6] Dhe sërish asqë mund të mos besohet se dokumenti i botuar këtu ka për burim dokumentin origjinal të Pavarësisë, përderisa si burim nuk mund të jetë botimi i Nosit, i cili doli më 1977. Dhe faksimilja e botuar, po të shihet me kujdes në pjesën e epërme shihen gjurmë shkronjash e në të djathtë një fjalë e palexueshme, që mesa kuptohet është një prerje aksidentale horizontale e rreshtit- si vazhdim i dokumentit, dhe në pikëpamjen time kjo është pamja që i afrohet më shumë origjinalit të dokumentit të Pavarësisë. Në kqyrjen e këtij dokumenti në facsimile bie në sy diç e pabesueshmë për kohën: ndërsa më 1962 dokumenti i pavarësisë censurohej me gjashtë firmëtarë, por firmëtarët e dokumentit të pavarësisë që botohej në tekstin më të madh- atë të Historisë së Shqipërisë, duket se kishin fituar të jenë në paqe me shtetin e partinë, dhe e pabesueshme por e vërtetë: të pa cënuar Mithat Frashëri, Mustafa Kruja, Lef Nosi, Xhelal Koprencka etj. Mesa duket, e kështu besohet, do të këtë qenë vendimtar autoriteti i Ndreçi Plasarit, funksionar i lartë e nr. 2 në Institutin e Studimeve të MarksizëmLeninizmit në KQ., dhe megjithëse nuk kemi asnjë fakt reflektimi për të pabesueshmen e vërtetë, botimi i kësaj facsimile do të këtë lëshuar tërmet dhe këtë e shohim në botimin e të njëjtit dokument disa muaj më vonë kur 14 firmëtarë vendosen në poligonin e qitjes e goditen me artileri të rëndë. Si përfundim, botmi i dokumentit të Pavarësisë në Historia e Shqipërisë, më 1965, është argument bazik i paluajtshëm se dokumenti i Pavarësisë është parë dhe prekur me dorë nga autorë të tëkstit dhe autori i vetëm në jëtë i kësaj të vërtetë, që s’i tret dheu firmëtarët, mbetet Profesor Frashëri.

Për faksimilen e Figurës 5, një tipograf ngre dyshimin

e arsyeshëm se faksimilja duhet të këtë për burim të parë origjinalin dhe s’mund të jetë riprodhim nga facsimile e botuar në teksti Historia e Shqipërisë. Argumenti përforcohet disi dhe nga fakti se emri i Ismail Qemalit në figurën 72 është mjaft dukshëm me bojë të zezë, kurse në Figurën 5 emri I. Qemali është shumë i zbehtë, që do të thotë së është vënë dorë për ta bërë gati të palexueshëm.

Prandaj, ka dhe një mundësi, qoftë e mjaft e vogël, që dokumenti origjinal aksidentalisht të këtë mbetur në dosjën e albumit “PPSH 1941-1966”, por problem është se ku mund të jëtë kjo dosje apo ka përfunduar në kazanët e plehrave. Sido të jetë, tashmë kemi një pikë të fortë stacionare ku mund e duhet të kërkohet dokumenti origjinal i Pavarësisë, nga dhe duhet nisur në rrugën e kërkimit të dokumentit: Historia e Shqipërisë, vëll. 2, 1965.

Nga dëshmia e Profesorit s’mund të mos vërehet dhe një alibi: ajo e poseduesit apo “pronarit” të aktit origjinal të Pavarësisë që ia kishte dhënë Ismail Qemali me amanetin e madh se “dokumenti kishtë një rëndësi të jashtëzakonshme” dhe se Profesori nuk mundi ta bindë personin (më 1962) që t’ia falë Muzeut dhe i dha besën e kërkuar se nuk do ta rrëfente emrin e “pronarit” të dokumentit origjinal të Pavarësisë. Kjo pjësë e dëshmisë nuk ka asnjë pikë mbështetëse tek e vërteta, pasi tashmë dihet se është e vërtetë, si e thamë, aksiometrike; askush s’mund të mohojë se dokumenti origjinal u ekspozua në ekspozitën Rilindja Kombëtare, më 1937 dhe protagonist i kësaj ngjarje ishte Lef Nosi dhe shkruan shumë qartë Branko Merxhani: “Ky dokument [dokumenti i Pavarësisë, v.b] tepër i vlefshëm për historinë politike të Shqipërisë së re është ruajtur gjer më sot për hir të kujdesjes së Lef Nosit, një nga patriotët e orës së parë.”

[Revista Përpjekja, nr. 13, janar 1938, faqe 82] Argumenti i Branko Merxhanit këtu e më parë është i qartë: Ai, Merxhani, është dëshmues i drejtpërdrejtë, dhe më i vlerë edhe se mjaft dokumente arkivore, se ishte merita e Lef Nosit që dokumenti i shpalljes së Pavarësisë ruhej deri në ditët e nëntorit 1937 dhe vendosej me duart e tij në ekspozitën Rilindja Kombëtare, dhe po ashtu është e qartë se Branko botonte në mijëra kopje dokumentin e Pavarësisë, pikërisht atë që kishte botuar në revistën Përpjekja dhe që e kishte parë me sytë e tij të ekspozuar në ekspozitën e nëntorit dhe dokumenti ishte një faqe me të 40 firmëtarët e pavarësisë. Argumenti Merxhani zhbën argumentin e Profesorit për atë të besuarin e Ismail Qemalit që i kishte dhënë amanet dokumentin e Pavarësisë e poseduesit të dokumentit nuk iu mbush mendja nga këshilla e Profesorit për ta dorëzuar në Muzeum, dhe kjo do të ishte e vërtetë sikur Ismail Qemali amanetin t’ia kishte dhënë Lef Nosit. Po ashtu, nulizohet e argument në tym i koleksionistit se Lef Nosi bëri montimin e faqes së dytë në faqen e parë të dokumentit dhe se ekspozoi në ekspozitë vetëm faqen e parë të dokumentit. E vërteta është në argumentin e Branko Merxhanit. Kurse çelësi i Solit të vendimit të Pavarësisë, ku gjendet ai, është e sigurtë se është në teksti Historia e Shqipërisë, Vëll. 2, 1965, faqe 361, botimi i Tiranës. Çështja është se kush do të fitojë: Pesha e rëndë e Kryqit të mëkatit, apo fala e dhënë e besa e mbajtur!

10

•

E hënë 24 mars 2014

Koment

Legjitimiteti dhe diskutimet kundërthënëse rreth ndërhyrjes së NATO-s për çlirimin e Kosovës

Nga Dr. Enver Bytyçi

Në të gjitha këto raste kemi të bëjmë më shumë me një reagim antiamerikan dhe anti-NATO, ndërkohë që në kritikën përkatëse shohim pak arësyetim në nëse u respektua ose jo Karta e OKB-së

Në rrethana të disfavorshme legjitimitetin e aksioneve ushtarake të NATO-s në Kosovë dhe të pavarësisë së saj ka filluar ta përdorë edhe kundërshtari kryesor i tyre, Kremlini, pra Rusia

P

rej vitit 1999 e deri në ditët e sotme vazhdon debati lidhur me sulmet ajrore kundër Jugosllavisë (Serbisë) për çlirimin e Kosovës. Ndërsa para 15 vitesh diskutimi kontravers u soll rreth legjitimitetit të ndërhyrjes ushtarake për zgjidhjen e krizës në Kosovë, sot ky debat nxitet më së shumti në rastin e krizave të ndryshme në botë.

Dilema lidhet me dy çeshtje, nëse NATO veproi në Kosovë në përshtatje me ligjet ndërkombëtare të së drejtës ose jo. Dhe çeshtja e dytë, nëse Kosova po përdoret ose keqpërdoret si precedent nga kundërshtarët e ndërhyrjes së NATO-s për çlirimin e saj. Kundërshtarët e NATO-s dhe të sulmeve ajtrore kanë arësyetuar se më 24 mars të vitit 1999 Aleanca e Atlantikut nuk respektoi të drejtën ndërkombëtare. Sipas tyre, kjo ndodhi për shkak të mungesës së një vendimi të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, vendim i cili mungoi pasiqë Kremlini vuri veton e tij kundër këtyre sulmeve. Sigurisht që mungesa e vendimit të Këshillit të Sigurimit krijoi një vacuum ligjor, e dobësoi legjitimitetin e ndërhyrjes ushtarake në këtë vend.

Por kundërshtarët e ndërhyrjes në Kosovë e shfrytëzuan këtë fakt për t’u konfrontuar me gjithë procesin e vendosjes së paqes në Kosovë dhe në rajonin e Europës Juglindore. Ata synuan në radhë të parë të kundërshtojnë politikat paqebërëse të Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Nëse reagimet kritike i vështrojmë nga pikëpamja politike, atëherë vemë re se kundërshtarët e luftës së NATOs në Kosovë ishin të gjithë ekstremistët e majtë e të djathtë, të cilët gjithnjë kundërshtojnë praninë amerikane në Europë. Nisur nga kjo pati jo pak studiues, të cilët këto sulme i quajtën si “Luftë imperialiste për vendosjen e një rregulli të ri në botë”.

Pati nga ata që sulmet e NATO-s kundër makinerisë ushtarake serbe i konsideruan “të parin agresion të NATO-s kundër një vendi Sovran”.

Disa të tjerë angazhimin ushtarak në Kosovë e konsideruan si konkretizim të doktrinës Clinton të shpallur në vitin 1993, sipas së cilës “Interesat dhe ideali ynë na detyron jo vetëm të veprojmë, por edhe të udhqëheqim.

Ne duhet që demokracinë dhe ekonominë e tregut ta përhapim në të gjithë botën, sepse kështu mbrojmë interest dhe sigurinë tonë dhe njëkohësisht respektojmë vlerat amerikane, të cilat janë universale”.

Shumë studiues të së drejtës ndërkombëtare gjatë përpjekjeve të tyre për të dënuar ndërhyrjen e NATO-s në Kosovë u nisën nga përceptimi i raporteve midis respektimit të së drejtës së shtetti sovran dhe të së drejtës së popujve për vetëvendosje. Sipas tyre, e drejta e sovran-

itetit ka përparësi në raport me të drejtën për vetëvendosje, prandaj dhe ndërhyrja në Kosovë shihet nga ata si shkelje e të drejtës së sovranitetit shtetëror, në rastin konkret të së drejtës së sovranitetit të Serbisë në Kosovë. Në përgjithësi kjo kategori shpreh mendimin se “demokracia dhe të drejtat e njeriut nuk mund të rrënojnë të drejtën shtetërore dhe sovranitetin e shteteve”.

Në të gjitha këto raste kemi të bëjmë më shumë me një reagim antiamerikan dhe anti-NATO, ndërkohë që në kritikën përkatëse shohim pak arësyetim në nëse u respektua ose jo Karta e OKB-së. Madje antiamerikanizmi i disa ekspertëve shkon deri te instrumentalizimi i qëllimeve të SHBA-ve, duke e lidh veprimin në Kosovë me përpjekjet për të zotëruar e kontrolluar burimet e gazit e të naftës në Kaspik. Dhe në të gjithë këtë diskurs bie në sy fakti se në kritikën anti-NATO të sulmeve ajrore kundër Jugosllavisë (Serbisë), nuk gjen në asnjë rast një qëndrim kritik sa i përket dhunës e terrorit serb në Kosovë. Përkundrazi, kritikët e luftës në Kosovë e shohin atë si manipulim propagandistik me qëllim justifikimin e ndërhyrjes ushtarake për zgjidhjen e konfliktit.

Për këtë kategori kritikësh masakra e Reçakut dhe terrori e dhuna serbe në Kosovë ishin një sajesë për të justifikuar ndërhyrjen ushtarake.

Gjithashtu vihet re se kritikët e ndërhyrjes së Aleancës së Atlantikut në Kosovë përdorën si arësyetim të kritikës së tyre disa tregues që nuk kanë lidhje me të drejtën ndërkombëtare, si psh llogaritë e shpenzimeve të luftës, dëmet në shëndetin e njerëzve e të mjedisit e deri te konstatimet e paprovuara për përdorimin e armëve të ndaluara. Të tjerë kritikë përdorën si argument “dobësimin e opozitës serbe përballë Milosheviçit”. Dhe shumica prej tyre thanë se ndërhyrja ushtarake në Kosovë do të ishte shkak i zgjerimit të konfliktit në rajon, madje pati prej tyre që valën e refugjatëve shqiptarë e shpjeguan me bombardimet e NATO-s. Ndërkaq thuajse të gjithë iu referuan faktit që mungoi një mandat nga ana e Këshillit të Sigurimit për të autorizuar veprimin ushtarak.

Në të vërtetë mungesa e mandatit nga ana e Këshillit të Sigurimit e dobësoi nga pikëpamja e argumentit të së drejtës ndërkombëtare ndërhyrjen ushtarake në Kosovë. Por unë mendoj se ky fakt nuk e delegjitimoi atë. Sipas nenit 51 e 52 të Kartës së OKB-së, Këshilli i Sigurimit është organi kompetent, i cili autorizon ndërhyrjen ushtarake kundër një vendi sovran. Karta e OKB-së, e ratifikuar në vtin 1945 në Konferencën e San Françiskos, ia dha këtë të drejtë Këshillit të Sigurimit, duke i garantuar anëtarëve të përhershëm

të këtij këshilli të drejtën e vetos.

Sipas Kartës, vetoja e njërit prej këtyre pesë vendeve e çon në null vendimmarrjen. Kur KS mori këto atribute besohej se vendet anëtare të përhershme të Këshillit të Sigurimit qenë të të njëjtit mendim e të vendosura njësoj për ruajtjen e paqes e të stabilitetit në botë. Por ndërsa pas tri vitesh bota u nda në dy kampe armiqësore, karta e OKB-së nuk ndryshoi, ajo është ende në fuqi, pasiqë këto pesë vende nuk pajtohen për ndryshimet e saj. Ndonëse bota ndryshoi me shpejtësi në këto shtatë dekada, Karta e OKB-së mbeti e njëjta, paqyrim e një kohe historike të shkuar e tejkaluar. Gjatë Luftës së Ftohtë Këshilli iSigurimit nuk funksionoi asnjëherë pikërisht për shkak të të drejtës së vetos të Fuqive të Mëdha. Dhe vetoja u përdor gjithnjë në funksion të interesave për ruajtjen e sferave të influencës së tyre.

E njëjta gjë ndodhi edhe në rastin e Kosovës. Rusia përdori veton e saj kundër ndërhyrjes ushtarake për shkak të lidhjeve të ngushta me Serbinë dhe regjimin e Milosheviçit dhe në përpjekje që ta mbante këtë vend nën vartësinë e saj, si trampolinë për t’iu kundërvënë interesave dhe demokracisë euroamerikane.

Kështu Rusia dëshmoi mentalitetin e kohës së Luftës së Ftohtë, ndonëse ishin bërë përpjekje që ajo të integrohej në botën demokratike të Perendimit. Ndërkohë Kapitulli VII i Kartës së OKB-së shpreh thelbin e vendimmarrjes, është pjesa ligjore, që përcakton se kur e në cilat rrethana Këshilli i Sigurimit mund e duhet të përdor forcën për zgjidhjen e konflikteve. Ky kapitull i referohet dy rasteve: Kur një konflikt i brendshëm ose midis dy shteteve kërcënon paqen e sigurinë rajonale ose botërore dhe në rastin tjetër kur kemi të bëjmë me një katastrofë humanitare.

Pikërisht kjo pjesë thelbësore e Kartës së OKB-së anashkalohet nga ana e kritikëve të luftës në Kosovë.

Ndërkaq konflikti në Kosovë evidentoi faktin, se të dy këto komponentë ishin realisht kërcënues. Nëse NATO nuk do të ndërhynte, konflikti do të përhapej në të gjithë Ballkanin Pëerendimor dhe në luftë do të përfshiheshin Shqipëria, Maqedonia e vende të tjera. Nëse në këtë konflikt do të përfshihej Shqipëria dhe Maqedonia, atëherë do të tërhiqej edhe Turqia e Greqia, Turqia në mbështetje të Shqipërisë, Maqedonisë dhe Kosovës, Greqia në mbështetje të Serbisë. Përfshirja në konflikt e këtyre dy vendeve të NATO-s do të shkaktonte krizën euroatlantike, çka do të thotë se konflikti do të zgjerohej në kontinentin euripoan. Kështu vihej në pikëpyetje vetë ekzistenca e Bashkimit Europian dhe e Aleancës së Atlantikut të Veriut. Kjo sa i përket argumentit të ruajtjes së paqes,

stabilitetit dhe sigurisë në rajon dhe në kontinentin europian.

Por ishte evident fakti se në Kosovë kishim të bënim me një katastrofë humanitare, me të cilën lidhej ndërhyrja ushtarake bazuar Kapitullin VII të Kartës së OKB-së.

Në momentin e ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë, statistikat zbulojnë faktin se brenda dhe jashtë saj ishin tashmë rreth 400 mijë refugjatë e ndërkohë më shumë se 2000 viktima të terrorit serb, kryesisht njerëz të pafajshëm. Nëse NATO nuk do të vepronte, Milosheviçi kishte vendosur që numrin e viktimave ta çonte së paku te numri i viktimave të Bosnjë-Hercegovinës, ku në konfliktin me serbët humbën jetën mbi 150 mijë muslimanë. Një plan i tillë u zbulua që në atë kohë nga shërbimi sekret bullgar, plan i cili përmes ministres së Jashtme të Bullgarisë shkoi në dorë të ministrit gjerman të Punëve të Jashtme, Joschka Fischer.

Sipas këtij programi të hartuar nga Shtabi i Përgjithshëm i Ushtrisë serbe, pra nga Milosheviçi dhe me urdhër të tij, Kosova duhej të spastrohej nga dy të tretat e shqiptarëve dhe të popullohej nga serbë të Krajinës së Kroacisë dhe serbë të tjerë, të cilët do të dëshironin e stimuloheshin për të jetuar në këtë vend. Kështu struktura e popullsisë do të ndryshonte më dhunë, me terror e duke ushtruar genocid masiv kundër shqiptarëve. Përsëritej kështu skenari dhe program i 7 marsit të vitit 1936 të akademikut serb, Vasa Çubrilloviç, sipas të cilit, shqiptarët duheshin shpërngulur me dhunë nga Kosova dhe Kosova duhej serbizuar.

Për këtë arësye shumë media të Perendimit gjatë ditëve të luftës botuan memorandumin e Çubrilloviçit kundër shqiptarëve, me qëllim që të përkujtonin publikun se plani ishte i njëjtë në periudhën e bombardimeve të NATO-s në Kosovë. Pra, situata në Kosovë kërkoi me çdo kusht ndërhyrjen me forcë ,sepse bota e qytetëruar nuk mund të pranonte aneksimin e territoreve në formën e spastrimit etnik të tyre, si në kohët primitive, sipas parimit gebelsjan që Milosheviçi e pati shpallur në Fushë-Kosovë më 28 qershor 1989, „Serbia ose do të jetë e madhe ose nuk do të ekzistojë fare“.

Sipas zëdhënësit të Departamentit të Shtetit, James Rubin, se në Kosovë kishte një situatë dramatike humanitare dhe se Milosheviçi synonte zgjerimin e konfliktit, për këtë realitet ishin të vetëdijshëm edhe udhëheqësit e Moskës. Sekretarja e Shtetit Amerikan, Ollbright, para fillimit të Konferencës së Rambujesë ishte pajtuar me ministrin e Jashtëm rus, Ivanov, se “Milosheviçi nuk njeh tjetër, veçse gjuhën e forcës, për t’u tërhequr nga kursi I dhunës në Kosovë”. Por se situata në

•

E hënë 24 mars 2014

11

Koment Kosovë kërcënonte paqen e sigurinë si dhe do të shkaktonte një katastrofë humanitare, kjo është pranuar zyrtarisht në Rezolutën 1190 të 30 shtatorit 1998. Aty thuhet se konflikti në Kosovë rrezikon të përhapet në vendet e rajonit dhe më gjerë si dhe theksohet gjendja e rëndë e refugjatëve, e cila do të vështirësohej edhe më shumë në kushtet e motit të ftohtë gjatë dimrit që po vinte.

Kështu, Rusia vetë pranoi në këtë rezolutë, se situate në Kosovë ishte dramatike dhe ajo u pajtua që të vihej gishti te fajtori, te Milosheviçi.

Megjithatë Kremlini në marsin e vitit 1999 nuk pranoi të përdorej forca për ta ndalur këtë situate katastrofike. Kjo do të thotë se në përmbajtje veprimi i NATO-s ishte i justifikuar, derisa vetë Këshilli i Sigurimit kishte pranuar faktin se kishte arësye objektive për veprim.

Ndërkaq le të supozojmë se Këshilli i Sigurimit do të autorizonte përdorimin e forcës në Kosovë e ndërkohë NATO nuk do të donte ta zbatonte këtë vendim. Cili do të ishte instrumenti që do të realizonte ndërhyrjen, nëse jo NATO-ja?! Këshilli i Sigurimit ka të drejtën e vendimmarrjes, por nuk ka forcë urdhëruese mbi një instrument të caktuar për të vepruar. Kështu që ky vendim i supozuar në rastin e dhënë do të ishte shndërruar gjithashtu në null. Atëherë a do të fajësohej këshilli i Sigurimit për pafuqi në zgjidhjen e krizës?! Sigurisht që po. Por fatkeqësisht nuk fajësohet në rastin kur bllokon vendimmarrjen, edhe pse Kapitulli VII I Kartës së OKBsë parashikon marrjen e vendimit përkatës. Kjo është njësoj sikur në një gjykatë të mos dënohet krimineli, për shkak se nga tre, pesë apo shtatë gjyqtarë, njëri prej tyre është kundër këtij dënimi!!!, edhe pse vetë ky gjyqtari e pranon faktin se i pandehuri ka bërë krim. Kështu ndodhi me Rusinë e marsit të vitit 1999.

Ndërkaq legjitimiteti i ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë konfirmohet edhe nga disa faktorë të tjerë të kohës. Së pari, në përfundim të luftës Kosova u vu nën protektoratin ndërkombëtar. Kjo ndodhi përmes rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit. Rusia u pajtua të legjitimojë veprimet ushtarake të NATO-s, derisa ajo dha votën e saj që Kosova të mos administrohej qoftë dhe përkohësisht nga Serbia. Rusia u pajtua që “agresori”, pra NATO të ishte përgjegjëse për sigurinë e qytetarëve të Kosovës. Ndërkohë në atë rezolutë thuhet qartë se statusi i Kosovës do të vendosej përmes një dialogu midis palëve në prani të faktorit ndërkombëtar , çka do të thoshte se pozita e Kosovës do të ishte e tillë, që nuk do të varej nga Serbia. Me këtë rezolutë Ushtria Çlirimtare e Kosovës u integrua në jetën politike e ushtarake të Kosovës, sepse krahu i UÇK-së formoi partitë politike si dhe ushtarët e saj u inkuadruan në Forcën Mbrojtëse të Kosovës. Kjo i dha legjitimitet ndërkombëtar luftës së armatosur të shqiptarëve në Kosovë. Edhe kjo ndodhi gjithashtu me votën e Rusisë pro rezolutës 1244.

Prej këtej buron një matës tjetër i legjitimitetit të ndërhyrjeve ushtarake në Kosovë. Ky kriter ka të bëjë me përcaktimin klasik të luftrave sit ë drejta ose të padrejta. As vetë kritikët e luftës në Kosovë nuk vunë asnjëhërë theksin te padrejtësia e ndërhyrjes, ndërkohë që rezoluta 1244

konsideron se ndërhyrja ushtarake e NATO-s ishte e drejtë, derisa ajo rezolutë autorizon NATO/n dhe forcën e saj ushtarake KFOR-n të kujdeset për sigurinë e saj. Kjo do të thotë se aksionet ushtarake të NATO-s në fund morën pëlqimin e Rusisë për t´u trajtuar si aksione të drejta, por nuk e morën bekimin e saj për të filluar si të tilla. Në këtë kuptim nuk ka asnjë dyshim se këto aksione qenë legjitime, të drejta dhe të bazuara në të drejtën ndërkombëtare.

Vendimi i 22 korrikut 2010 i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë dha gjithashtu definicionin e legjitimitetit të pavarësisë e për pasojë të aksioneve ushtarake kundër Serbisë. Kjo gjykatë, e cila jep verdiktitin e proceseve të tilla si ai që ndodhi me Kosovën, shkoi në përfundimin se jo vetëm pavarësia e Kosovës është e mbështetur në ligjet e të drejtës ndërkombëtare, por se ajo është edhe në përputhje me rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit. Kjo provon se Rusia, pavarësisht vetos së fillimit të bombardimeve, me votimin e rezolutës 1244 i kishte hapur rrugën statusit të pavarësisë së Kosovës. Dhe dihet tashmë se pavarësia e Kosovës është produkt i 24 marsti 1999, pra e intervenimit të NATO-s për çlirimin e saj nga pushtimi, dhuna e terrori serb i spastrimit etnik të saj.

Legjitimitetin e veprimeve të NATO-s në Kosovë e përforcon gjithashtu vendimmarrja me konsensus të plotë e Aleancës së Atlantikut. Ndonëse kishte segmente politike të Francës, Italisë dhe Greqisë, të cilat punuan për të sabotuar unitetin e vendeve anëtare për marrjen e vendimit të sulmeve ajrore, në fund të fundit të 19 –ta këto vende qenë në një mendje: I thanë po aksioneve ushtarake kundër Jugosllavisë (Serbisë). Por kjo nuk ndodhi më vonë në luftën e Irakut.

Nuk ndodhi as në vendimmarrjen e fundit të presidentit Obama në rastin e Sirisë. Kështu që realizimi i aksioneve ushtarake në Kosovë me konsensus të plotë të vendeve anëtare të NATO-s e përforcon idenë e legjitimitetit të këtyre aksioneve.

Siç thamë, NATO në Kosovë veproi me dy objektiva: Të parandalojë përhapjen e konfliktit dhe katastrofën humanitare e njëkohësisht të rijojë më shumë stabilitet dhe siguri në rajon. Të dy këto objektiva madhore shohim se janë realizuar tashmë në praktikë. Rajoni ynë sot është shumë herë më i sigurt

sesa para 15 viteve, i ashtuquajturi Ballkan Perendimor ka kapërcyer disa sfida dhe është shumë më afër integrimit euro-atlantik. Shqipëria, Kroacia dhe së shpejti Mali i Zi, janë bërë pjesë e NATO-s, realitet që më 1999 dukej si një ëndërr gati e parealizueshme. Të gjitha vendet e rajonit kanë përparuar drejt integrimit europian, duke hedh hapa të njëpasnjëshëm gjithashtu në integrimin rajonal. Duket se periudha e armiqësive dhe grindjeve, konflikteve dhe luftrave po lihet pas. Edhe Serbia, autorja kryesore e konflikteve në rajon e në Kosovë, ka marrë drejtimin euro-atlantik.

Në rrethana të disfavorshme legjitimitetin e aksioneve ushtarake të NATO-s në Kosovë dhe të pavarësisë së saj ka filluar ta përdorë edhe kundërshtari kryesor i tyre, Kremlini, pra Rusia. Presidenti rus, Vladimir Putin e përdori këtë më 2008 kur aneksoi dy krahina të rëndësishme të Gjeorgjisë, Abkhasinë dhe Osetinë e Jugut, megjithëse rasti i Kosovës me të dy këto rajonë përgjithësisht rusishtfolëse nuk ka asgjë të përbashkët, si në pikëpamje gjeopolitike, edhe në pikëpamje të marrëdhënieve etnike, të shkeljes së normave demokratike e të të drejtave të njeriut. Ndërsa këto kohë jemi mësuar thuajse vazhdimisht të dëgjojmë të krahasohet ndërhyrja ruse në Krime me ndërhyrjen e NATO-s në Kosovë si dhe të legjitimohet aneksimi me dhunë i Krimesë me pavarësimin e Kosovës. Vladimir Putin, nga njëra anë ve shenjën e barazimit midis veprimeve të tij arrogante ndaj shteteve fqinjë, duke u thirrur në veprimet ushtarake të Perendimit në Kosovë dhe nga ana tjetër nuk e njeh shtetin e Kosovës.

Ky veprim duket qartë të jetë një spekullim dhe veprim i bazuar në urrejtje dhe hakmarrje primitive në sjelljet e shteteve ndaj të drejtës ndërkombëtare. Kjo sjellje shfaqet e pabazuar në ngjarjet e marsit 1999, sepse Kosova dhe Krimeja nuk mund të krahasohen midis tyre.

Për të mbërritur te pavarësia e Kosovës, shqiptarëve iu desh që të humbisnin rreth 20 mijë njerëz, shumica prej të cilëve të masakruar e pa mbrojtje. U përdhunuan rreth 15 mijë gra e vajza. U shkatërruan dhe u dogjën 120 mijë shtëpi banimi dhe objekte, nga 200 mijë që kishte gjithsej Kosova. Kosova u krahasua nga reporterët perendimorë në mbarim të luftës si „Hiroshima e Eu-

ropës“. Në Krime nuk u shënua gjatë ndryshimeve të shkurt-marsit të këtij viti asnjë viktimë dhe nuk u dëmtua asnjë banesë ose objekt. Shqiptarët në Kosovë ishin viktimë e pushtimit serb, e aneksimit të saj me një dekret të mbretit të Serbisë në shtatorin e vitit 1913, pasi që Serbia shkaktoi aso kohe 25 mijë viktima, nëse i referohemi raporteve të gazetarit austriak, Aleksandër Leo Freundlich, ose historianit gjerman Peter Bartl.

Krimeja iu dha Ukrainës më 1964 pa ndërhyrje ushtarake, pa viktima. Më 1994 Ukraina u çarmatos nga armët bërthamore në këmbim të njohjes prej Rusisë të integritetit territorial të saj. U nënshkrua një marrëveshje midis Rusisë, SHBA-ve dhe Britanisë së Madhe, me të cilën palët u angazhuan për të respektuar sovranitetin e Kievit në të gjithë territorin.

Por presidenti rus, Putin, duke u justifikuar në këtë pikë, thotë se „Ne nuk do të prisnim që në Krime të ndodhnin masakra si në Kosovë e më pas të ndërhynim“. Ndërkohë është e palogjikë të mendosh se Perendimi i bazuar në ndërtimin e shoqërive të lira në respekt të të drejtave të njeriut të lejonte dhunën e shtetit ukrainas ndaj pakicave. Kjo nuk ka ndodhur asnjëherë së paku pas Luftës së Dytë Botërore në asnjë vend që ka aderuar në BE, e theksoj, pasi këto vende janë pranuar në komunitetin europian.

Nëse shqiptarët e Kosovës u kërcënuan pandërprerje me likuidimin fizik të tyre për gati një shekull, në Krime nuk u shfaq asnjë kërcënim i tillë, asnjë ditë të vetme. Në analizën krahasuese të ngjarjeve dhe ndodhive në Kosovë dhe në Krime apo rajone të tjera ku ka ndërhyrë Moska, nuk gjen asnjë përqasje midis asaj që ka ndodhur në Kosovë dhe në ato rajone.

Legjitimitetin e një vendimmarrje në dëm të sovranitetit të një vendi të caktuar e justifikon gjithashtu diplomacia prevenuese. Kjo diplomaci u përdor në mënyrë permanente në Kosovë e për zgjidhjen e konfliktit shqiptaro-serb. U ngrit Grupi i Kontaktit, ku bënte pjesë Rusia. U mblodh pesë herë Këshilli i Sigurimit dhe miratoi po kaq rezoluta me thirrje dhe paralajmërime për armëpushim dhe ndërprerje të konfliktit, duke fajësuar Milosheviçin dhe aparatin e tij shtypës. Kosova ishte për 16 vjet pjesë konstituive e Federatës Jugosllave. Kosovës iu grabit me forcë autonomia më 1989 nga Miloshevii në shkelje të kushtetutës jugosllave. Kosova themeloi një shtet

të pavarur paralel, i cili funksionoi nën udhëheqjen e presidentit Rugova gati për një dhjetëvjeçar. Kosova u bë objekt i dhjetra rezolutave të Bashkimit Europian, Këshillit të Europës, OSBE-së dhe organizmave të tjera ndërkombëtare të të drejtave të njeriut.

Kosova u shndërrua në një problem ndërkombëtar dhe fitoi në Rambuje statusin e subjektit ndërkombëtar. Asgjë prej këtyre aspekteve dhe ndodhive nuk u shfaq në Krime, ose në Osetinë e Jugut e në Abkhasie.

Të gjitha këto e bejnë Kosovën një rast unikal, të papërsëritshëm dhe për të gjitha këto arësye ajo u arësyetua në vendimin e saj për shpalljen e pavarësisë nga ana e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë të Hagës.

Prandaj dhe deri më sot 106 shtete anëtare të OKB-së e kanë njohur shtetin e Kosovës. Ndërkohë që më 19 prill 2013 Prishtina dhe Beogradi nënshkruan në Bruksel marrëveshjen e normalizimit të marrëdhënieve midis tyre, duke i hapur rrugën njohjes së ndërsjelltë të të dy shteteve si dhe integrimit të tyre në Bashkimin Europian e në NATO. Serbia, edhe pse viktimë e bombardimeve të NATO-s, sot është bërë anëtare e Partnetitetit për Paqe të NATO-s dhe ka filluar bisedimet për pranimin e saj në Bashkimin Europian. Madje këto bisedime kanë filluar më 21 janar të këtij viti me kapitullin për Kosovën dhe në përfundim të diskutimit të këtij kapitulli, mendoj se Serbia do të pranojë që Kosova të bëhet anëtare e OKB-së. Ky kusht e njohja direkte e pavarësisë së Kosovës nga ana e Beogradit do të jetë epilogu e rrugës europiane të Serbisë.

Në këto rrethana bëhet ende më e qartë se cili është rezultati i sulmeve ajrore të NATO-s kundër Jugoslllavisë (Serbisë) për çlirimin e Kosovës, rezultat i cili çliroi njëkohësisht rajonin nga konfliktet disa shekullore dhe vendosi bazat e pajtimit dhe integrimit rajonal e europian. E vështruar edhe nga ky këndvështrim, këto sulme mund të konsiderohen si legjitime. Në fund të fundit kritikët e ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë, patën parashikuar se veprimet ushtarake nga jashtë do ta destabilizonin rajonin dhe do të shkaktonin viktima të panumërta. Në fakt ndodhi e kundërta. Sipas vlerësimeve të ekspertëve aksionet ushtarake të Aleancës në ish-Jugosllavi shkaktuan gjithsej 556 viktima dhe 878 të plagosur, një numër ky minimal në një luftë të armatosur.

Përfundimisht mund të konkludojmë se aksionet ushtarake të NATOs në Kosovë, të cilat ne i përkujtojmë sot në 15 vjetorin e tyre, ishin e vetmja mënyrë e zgjidhjes së konfliktit në Kosovë midis shqiptarëve shumicë dërmuese dhe shtetit të Serbisë e serbëve në përgjithësi. Ato aksione sollën ndryshimin epokal të Kosovës e të të gjithë rajonit, madje mund të konsiderohen edhe si ilaçi i vetëm për çlirimin e vetë Serbisë nga ëndërrat shekullore të miteve dhe obsesioneve të saj për epërsi mbi popujt e tjerë të rajonit. Këto aksione nuk i dhanë lirinë vetëm shqiptarëve në Kosovë, por çliruan nga ndjenja e padrejtësiëë të gjithë shqiptarët në rajon. Çliruan gjithashtu ndjenja e supozuar e viktimizimit vetë serbët si dhe lehtësuan plagët e vjetra e të reja që Serbia shkaktoi në luftrat e fundit të shekullit të XX në Kroaci, Bosnjë, Kosovë, e Slloveni.

12

•

E hënë 24 mars 2014

Lazer kundër malaries Çdo vit vdesin qindra mijëra vetë nga malaria. Shkencëtarët kanë zhvilluar një aparaturë, që mund të revolucionarizonte luftën kundër malaries Malaria është një nga sëmundjet më të rrezikshme, me rreth 300 milionë infeksione dhe 600.000 raste vdekjesh në vit. Ajo transmetohet përmes pickimit të mushkonjës femër anopheles, parazitët plasmodium, hyjnë pastaj në gjakun e të infektuarit dhe shkaktojnë temperaturë të lartë, të dridhura, probleme të stomakut dhe të zorrëve dhe ngërçe, duke çuar ë rastet më të këqija në vdekje. Infeksioni, që shfaqet pothuajse kudo në botë, pëhapet në rradhë të parë se nuk diagnostikohet me kohë, në shumë rajone të botës mungojnë mjetet teknike dhe personeli. Studjuesit e universitetit Rice në Teksas duket se kanë bërë një hap të rëndësishëm, jo vetëm për të përcaktuar më shepjht malarian, por edhe në mënyrë më të saktë dhe me më pak shpenzime. Dhe kjo, sipas shkencëtarëve, pa teste laboratorike, dhe pa profesionistë të trajnuar posaçërisht.

Metoda e re quhet “Vapor nanobubble technology” dhe punon me një lazer, për të zbuluar qelizat e infektuara me malarie. Ky lazer “zbulon” hemozoinën, një produkt anësor kristalin të hemoglobinës, që krijohet vetëm atëherë, kur veprojnë parazitët plasmodium, shkaktarë të malaries. Me fjalë të tjera: Në rruazat e kuqe të shëndosha të gjakut nuk ka hemozoinë. Kjo e bën diagnozën, të pagabueshme, thotë studjuesi Dmitri Lapotko: “Ne kemi zhvilliuar metodën e parë, që mund ta gjejë malarjen brenda pak sekondave dhe pa analiza gjaku apo reagentë”, thotë ai.

Zbulimi sipas Lapotko është absolutisht i sigurtë dhe duhet ta diagonostikojë malarjen, edhe kur prej saj janë infektuar vetëm 0, 00034 përqind e qelizave të trupit, këtë së paku kanë

cmyk

NË MBRETËRINË E MODËS DHE STILIT n i a ’ s A l b a

t y l e l i f e s

z i n e m a g a

Mars 2014

dëshmuar provat me mijtë. Lazeri me frekuncë të ulët godet qelizat e infektuara me malarje për një pikosekondë, një e bilionta e sekondës. Energjia e lazerit merret nga kristalet hemozoinë dhe ata ngrohen aq sa, përreth kristaleve krijohen nano flluska avulli, të ashtuquajtura “vapor nanobubbles”. Kur këto flluska shpohen, në të dhjetë miliontën e sekondës krijohet një sinjal i veçantë akustik,i cili kapet nga një hidorlokator i lidhur me lazerin. “Nano flluskat e avullit krijohen vetëm falë këtij stimulimi dhe vetëm përreth hemozoinës”, shpjegon, pjesëmarrësja në studim Ekaterina Lukianova-Hleb. “Prandaj nuk ka patur eksperimente të dështura, në të cilat për shembull malaria të jetë diagnostikuar gabimisht një një qelizë të shëndoshë.”

Fllluska të vogla, efekt i madh Shumë praktike: Teknika e përdorur në test duhet të përshatet një një aparat me bateri, i cili mbahet me vete, që si të thuash mund të përdoret kudo dhe në të ardhmen mund të diagnostikojë deri në 200.000 njerëz në vit. David Sullivan, studjues i malaries në universitetin John Hopkins në Baltimore dhe bashkëautor i një studimi për “Vapor nanobubble technology” thotë: “Kjo metodë diagnostikimi kontribuon, që malaria të identifikohet më shpejt dhe me shumë siguri, dhe përveç kësaj mund tëä kryher edhe nga personel, që nuk ka përgatitje mjekësore.” Përveç kësaj tesit me rreth 50 cent pro diagnozë do të ishte sa gjysma e çmimit të metodave tradicionale. Meqë falë teknologjisë së re malaria mund të diagnostikohet brenda pak sekondave në vendin e ngjarjes, bien shpenzimet për laboratorin dhe personelin.

0 Lekë Euro

Shqipëri 30 Kosovë 2

ART

XHIXHA HELIDONSTEEL STYLE &

NDH ME PIKA TRE H IS ES

+ 29

TË V MOSHË PËR ÇDO

Ë AKSESOR Ë C U P Ë K ÇANTA

Na ndiqni në

IAN CHRIST TIN U LOUBOSHTETI PU I TAKËS SË KUQE ZONJAT 24 KAARJÁÇTI

AD O MONIK C ALBA RU MUÇA L L A A ANIS

Kuzhinë

GA RECETA NKET R A M ECO

ILVA TARE TA INTERVIS

www.elegance.al

Mistere

Shkencëtarët po gjejnë Bin Bang-un

Jashtëtokësorët kanë qytetërimet e tyre

Cilat janë shpellat

më misterioze në botë NASA paralajmëron “fundin e qytetërimit” brenda disa dekadave

Në stratosferë me avion diellor

cmyk

14

•

E hënë 24 mars 2014

Mistere

Cilat janë shpellat më misterioze në botë

G

adishulli Yucatan në Meksikë është një tokë e rrafshët ku nuk buron asnjë lum dhe shiu rrëshqet me shpejtësi për në det. Toka është e mbushur me të çarat e rrethuara me barishte - kenote - siç quhen nga vendasit, ku çatitë dhe shpellat nëntokësore janë shembur. Për shekuj me radhë, këto të çara u kanë siguruar vendasve ujë të pijshëm të freskët dhe vështirësia për të hyrë në shpellat poshtë tyre ka joshur shumë më aventurierët, edhe pse sfida e vështirë fizike nuk të jepte garanci se deri ku mund të arrije. Megjithatë, vitet e fundit zhvillimet teknologjike në pajisjet për zbulimin e ujërave nëntokësore e kanë bërë këtë sfidë disi më të lehtë për zhytësit që të eksplorojnë rrjetet dhe tunelet e errëta që degëzohen poshtë të çarave dhe dalëngadalë kanë filluar të zbulohen raportet rreth kësaj bote të errët nëntokësore dhe të fshehtat e saj rreth botës njerëzore dhe shtazore. Arturo Gonzales, një biologjist meksikan dhe arkeolog i ujërave nëntokësore që punon për Institutin Kombëtar të Antropologjisë dhe Historisë, vendosi të ndërmarrë ekzaminime sistematike të shpellave nëntokësore në vitin 1999. Ai punoi bashkë me një skuadër specialistësh duke përfshirë zhytës shpellash, arkeologë, paleontologjistë dhe fotografë, të cilët do të përballeshin secili me zhytje teknikisht të vështira dhe fizikisht të rrezikshme prej gjashtë orësh.

Skuadra multidisiplinare nxori tre skelete njerëzorë nga thellësitë e shpellave dhe më pas i studiuan dhe analizuan ato me kujdes.

Ajo çfarë gjetën, tronditi komunitetin shkencor.

Skeletet janë më të vjetër se çdo mbeturinë tjetër të trupave njerëzorë në Amerikë. Njëri nga ato u vlerësua në mënyrë të veçantë nga laboratorët e jashtëm, të cilët thanë se bëhej fjalë për një skelet 11.600 vjeçar. Për më tepër, këto skelete duket se nuk kanë asnjë ngjashmëri me fiset Maja, të cilët sundonin rajonin mijëra vjet më parë, mbetjet dhe artikuj e të cilëve janë gjetur afër të çarave të kenote-ve. Sipas Gonzales, skeleti i ri i gjetur ka morfologji kafkore të ngjashme me njerëzit e Azisë Lindore. Zbulimet po detyrojnë komunitetin shkencor që të ndryshojnë teoritë e tyre se kur dhe si njerëzit e parë udhëtuan për në Amerikë. “Ajo çfarë ne kemi gjetur është vetëm një pjesë e misterit të evoluimit njerëzor”, - thotë 44-vjeçari Gonzales, i cili ka qenë drejtori i Muzeut të Shkretëtirës në Meksikën Veriore të Santilos që në vitin 2002. “Por ka ende shumë pjesë që i mungojnë enigmës tonë. Në kemi njërën pjesë të rëndësishme, por që nuk përputhet me fakt tjetër ekzistues në mënyrë që të na ndihmonte të kuptonin se si paraardhësit tanë kolonizuan Amerikën”. Gonzales ka mësuar zhytjen si pjesë e studimeve të tij në universitetin e Biologjisë, por ka qenë një dokumentar e “National Gedographic” rreth zbulimit të një oxhaku antik 30 metra poshtë sipërfaqes nga eksploruesi i ujërave nëntokësore James Coke, ajo që e frymëzoi më shumë.

“Për mua kjo ishte e pabesueshme, - tha Gonzales. - Shpellat, këto hapësira të mëdha nëntokësore që për shumë njerëz janë si gjiri i mëmës tokë, më kanë magjepsur gjithnjë. Kur pashë dokumentarin rreth këtij oxhaku të gjetur nëntokë, fillova të udhëtoja drejt këtyre vendeve, pasi doja t’i eksploroja personalisht.

Arritëm të njiheshim me James Coke, një pionier e eksplorimit të këtyre vendeve dhe ai na vuri në dijeni të disa zbulimeve të tjera që kishte bërë. Falë tij, që në vitin 1999 kemi filluar të bëjmë zbulime të mëdha rreth historisë antike të Amerikës”. Zhytësit e shpellave dhe speleologjistët kanë eksploruar sistemin e shpellave nëntokësore të Yucatan që në vitin 1980, duke mbledhur prova gjeologjike, arkeologjike dhe paleontologjie të cilat tashmë janë thelbësore për Gonzales. Thellë në shpella, ai dhe kolegët e tij kanë gjetur fosile 10.000 deri në 60.000-vjeçare, duke përfshirë edhe ato të gamileve të zhdukura, armadilos gjigantë dhe kuaj. Të gjitha i përkasin epokës pleistocene atëherë kur Yucatan ishte i mbuluar jo me pyje të ulëta, por me toka bari të thatë. Në të paktën njërën nga shpellat nëntokësore në

Ajo çfarë gjetën, tronditi komunitetin shkencor.

Skeletet janë më të vjetër se çdo mbeturinë tjetër të trupave njerëzorë në Amerikë.

Njëri nga ato u vlerësua në mënyrë të veçantë nga laboratorët e jashtëm, të cilët thanë se bëhej fjalë për një skelet 11.600 vjeçar

veri të Tulum, afër brigjeve të Karaibeve, zhytësit gjetën një tjetër oxhak antik, karboni i të cilit dëshmonte për gjurmë të kockave gjysmë të djegura të gamileve, gjë që tregon se njerëzit parahistorikë të asaj kohe mbijetonin duke ngrënë mishin e një kafshe, specia e së cilës është zhdukur në fund të epokës së gurit.

Njerëzit Kur njerëzit parahistorikë gatuanin mishin e gamileve, niveli i ujit ka qenë më shumë se 100 metër më i ulët se sa është në ditët e sotme. Gonzales mendon se këta njerëz mund t’i kenë përdorur shpellat jo vetëm si kuzhina të sajuara, por edhe si rrugë kalimi për tek burimet ujore. Ka gjithashtu prova shumë të besueshme se trupat e vdekur vendoseshin në shpella të veçanta të sipërfaqes së tokës, ndoshta për t’i mbrojtur ato nga grabitqarët. Më pas një ndryshim i menjëhershëm i klimës globale bëri që të rritet niveli i ujit, gjë që bëri që të përmbyten banesat, lidhjet nëntokësore të ujit të pijshëm, vendet e përdorura për varrime si dhe kuzhinat për të qëndruar të fshehura deri në ditën kur eksploruesit e shpellave i zbuluan disa mijëravjeçarë më vonë. Fondet nga çmimi “Rolex”, do të lejojnë Gonzales që të furnizojë skuadrën e tij për të paktën një vit tjetër kërkimesh intensive.

Grupi ka qëllimin që të përqendrohet në shpellën Chan Holl ku është zbuluar edhe një skelet i katërt, por ende nuk është tërhequr lart dhe nuk është analizuar.

Sa më shumë skelete të ekzaminojnë, thotë Gonzales, aq më shumë mund t’i krahasojmë ato me mbetjet e trupave njerëzorë të tjerë të ngjashëm me to në pjesë të tjera të botës. Ndoshta një ditë do të arrijmë të zbardhin njëherë e mirë enigmën e historisë së njerëzimit. Përtej këtyre fakteve, Gonzales thotë se ai dhe kolegët e tij

•

E hënë 24 mars 2014

15

Mistere malet Huanshan, një nga pikat e njohura piktoreske të Kinës, drejt jugut, pas dy orësh ne arritëm në një zonë të madhe malore dhe kodrinore. Në këto kodra që janë shtrihen në 7 kilometra, në pranverë dhe vjeshtë, çelin kudo lule të bukura dhe të larmishme. Për këtë arsye, vendësit e quajnë këtë vend “mali i luleve”. Shpellat ku ne do të shkojmë, janë nën këtë mal lulesh. Sipas kërkimeve arkeologjike, koha e hapjes së këtyre shpellave i takon 1700 vjetëve më parë. Midis 36 shpellave të zbuluara, shpella më e madhe është 12 mijë metra katrorë dhe ngjan si një fushë basketbolli. Udhërrëfyesja vendore zonjusha Shao Shuanjuan i tha korrespondentit se ndërtimi i këtyre shpellave është bërë brenda këtij mali që është pothuajse bosh. Por deri tani misteri është se ku kanë shkuar gurët e dalë për hapjen e shpellave.

Për arsye se kjo shpellë është aq e madhe, gurët e nxjerrë ishin të shumtë. Ne kemi bërë matje. Me këta gurë të nxjerrë nga shpella, mund të ndërtohej një rrugë prej mbi 240 kilometrash. Por këto gurë të nxjerrë në disa milionë metra kub janë zhdukur dhe ky është bërë një nga misteret më të lashta.

Shpella e zezë Shpella e Pëllumbasit apo e njohur ndryshe si Shpella e Zezë dhe është gjykuar prej studiuesve si një nga qendrat arkeologjike më me vlerë në Shqipëri, për shkak të zbulimeve që janë bërë aty. Vetëm në fazën e parë të studimit, janë gjetur 100 fragmente enësh dhe disa kocka kafshësh të cilat i takojnë epokave të ndryshme. Mendohet të ketë qenë një nga shtëpitë më të hershme të paraardhësve tanë te periudhës së neolitit, d.m.th. 10000 vjet më parë. Në atë hapësirë, që paraprihet nga një korridor i gjatë, e që vazhdon me një “sallon” të lartë 15-20 metra, ata kanë ndezur zjarr, kanë gatuar e latuar veglat e para të punës. Këtë e tregon materiali i bollshëm arkeologjik i gjetur në fazën e parë të gërmimeve, i cili i përket periudhave të ndryshme të zhvillimit njerëzor, duke filluar që nga neoliti, eneoliti, tek periudha e bronzit dhe hekurit. Shpella e Zezë i përket periudhës parahistorike dhe është një nga 6 shpellat karstike që gjenden në Evropë, duke paraqitur vlera shkencore, arkeologjike, kulturore dhe turistike.

Shpella e Zezë ndodhet rreth 2 km në verilindje të fshatit Pëllumbas, prej nga ka marrë edhe emrin, në krah të majtë të lumit Erzen dhe 27 km në juglindje të Tiranës. E vendosur në faqen e Malit Pëllumbas, 350 m mbi nivelin e detit, shkëmbinjtë formojnë një strehë të madhe dhe të veçantë, që zgjatet duke formuar një tunel 70-80 m. të gjatë. Sipas arkeologut të mirënjohur, Myzafer Korkutit, në ambientin qendror, ku ndodhen edhe degëzime të shumta, përgjatë miliona vjetësh janë formuar stalaktite dhe stalagmite të shumëllojshme.

do të përqendrohen për të kuptuar mënyrën e jetesës së këtyre njerëzve të lashtë, veçanërisht për mënyrën se si përdornin shpella të ndryshme për qëllime të ndryshme. Ata mendojnë se këto të dhëna do t›i drejtojnë që të kalojnë përtej analizave të kockave për tek kuptimi më i mirë i jetës parahistorike. Këto zbulime kanë rritur në mënyrë të jashtëzakonshme interesin për kenote-t, duke bërë që Gonzales dhe skuadra e tij të punojnë bashkë me një tufë vendasish, të cilët vijnë për të mbrojtur thesaret e rralla të vendit të tyre nga dëmtimet dhe grabitjet. Skuadra gjithashtu ka shtyrë banorët rreth e qark që të ngrejnë zërin e tyre lart kundër ndotjes së ujërave nëntokësore nga zhvillimi i turizmit të pakontrolluar përgjatë të ashtuquajturës Riviera Maja. Kenote-të janë të pasura gjithashtu me rezerva të mëdha uji të pijshëm, megjithatë prej tyre thithen çdo ditë miliona litra ujë, duke tejkaluar kështu raportin e tyre natyral të rigjenerimit në disa pjesë të gadishullit. Në disa zona të humbura, kenote-të përdoren si depozita të mbeturinave, duke u mbushur me ndotje organike dhe kimike.

Shpellat misterioze Afër paralelit 30 gradë në gjerësinë veriore të globit ka shumë vende misterioze, si trekëndësha djallëzorë, piramida, buste me trup luani dhe me kokë njeriu të Egjiptit si dhe ishuj të Ditës së Easterit të Kilit etj. Ju mund ti njihni këto vende të njohura. Por, ndoshta ju nuk dini se në Kinë afër paralelit 30 të gjerësisë veriore të globit ka një vend misterioz? Shpellat misterioze Huashan. Ky vend nuk është shumë larg nga malet Huanshan, vend turistik të Kinës jug-lindore. Këto janë shpellat artificiale me përmasat më të mëdha dhe më misterioze deri tani në Kinë. Duku u nisur nga

Misteri i shpellave Huashan Shpella numër 35 është 170 metra e thellë dhe ka një sipërfaqe prej afro 12 mijë metrash katrorë dhe është shpella më e madhe e të gjithë zinxhirit të shpellave të malit Huashan. Hyrja e kësaj shpelle nuk është e madhe. Por, pas një kanali të ngushtë afro 20 metra të gjatë, të del para syve një pallat nëntokësor madhështor. Në këtë pallat nëntokësor ka 26 shtylla guri mbi 10 metra e trashë. Këto shtylla luajnë rolin e rëndësishëm të mbajtjes së peshës. Afër paralelit 30 gradë në gjerësinë veriore të globit ka shumë vende misterioze, si trekëndësha djallëzorë, piramida, buste me trup luani dhe me kokë njeriu të Egjiptit si dhe ishujt e Pashkës të Kilit etj. Këto vende janë ndoshta të dëgjuara nga shumë njerëz dhe janë bërë shumë studime dhe ekspedita për të zbardhur misterin e tyre.

Janë ngritur në ajër teori mbas teorish, shumica e të cilave të pabazuara dhe asnjëherë nuk është arritur në një konkluzion të mirëqenë dhe të pranuar botërisht.

Megjithatë, ekziston edhe një mister tjetër që ndoshta ka qenë më pak i përfolur dhe vazhdon ende të mbetet disi në hije. Në Kinë afër paralelit 30 të gjerësisë veriore të globit ka një vend misterioz dhe janë shpellat misterioze Huashan. Ky vend nuk është shumë larg nga malet Huashan, vend turistik i Kinës jug-lindore.

Këto janë shpellat artificiale me përmasat më të mëdha dhe më misterioze deri tani në Kinë. Duku u nisur nga malet Huashan, një nga pikat e njohura piktoreske të Kinës, drejt jugut, pas dy orësh mund të arrish në një zonë të madhe malore dhe kodrinore. Në këto kodra, të cilat shtrihen në një sipërfaqe prej shtatë kilometrash, në pranverë dhe vjeshtë, çelin kudo lule të bukura dhe të larmishme. Për këtë arsye, vendësit e quajnë këtë vend “mali i luleve”. Shpellat misterioze gjenden pikërisht nën këtë mal gjigant dhe piktoresk me lule. explorerunivers.com

16

•

E hënë 24 mars 2014

Mistere

Jashtëtokësorët kanë qytetërimet e tyre

T

ë gjitha qytetërimet nuk e zënë të njëjtën rang në univers. Disa janë shumë të vjetra dhe shumë të avancuara, të tjerat kanë filluar të lindin dhe kanë një rrugë të gjatë për të ecur para se të arrijnë pjekurinë. Astronomi rus, Nikolai Kardashev, dhe fizikani amerikan, Freeman Dyson, kanë themeluar një klasifikim të civilizimeve teknologjikisht të avancuara që përmbajnë tre lloje (lloji I, II dhe lloji III). Ky sistem klasifikimi është bazuar vetëm mbi kriterin e burimeve të energjisë. Sipas këtij sistemi, çdo qytetërimit i avancuar do të gjejë vetëm tri burime të energjisë në dispozicion të tij: 1) boten e tij, 2) yllin e tij, 3) galaktikën e tij. Të mos harrojmë se kjo është kryesisht një provë, apo një përpjekje për klasifikimin e qytetërimeve, por nuk jemi aspak të sigurtë se ky sistem është me të vërtetë besnik me realitetin.

Ne kemi marrë, megjithatë, këtë klasifikim duke shtuar qytetërime të llojit 0 (zero), llojin e gjashtë dhe të shtatë.

Ne do të kërkojmë edhe pyetjen se në cilën kategori të qytetërimeve hyn fenomeni UFO. Qytetërime planetare Një qytetërimit i llojit të parë është përcaktuar si një qytetërim që ka zotëruar të gjitha format e energjisë së planetit, i cili është planet i origjinës së qytetërimit (për ne Toka). Një qytetërim i llojit të parë është teorikisht i aftë të bëj ndryshimin e klimës, të shfrytëzojë burimet e të gjitha oqeaneve, ose nxjerrjen e energjisë nga thelbi i planetit. Nevojat e saj energjetike janë aq të rëndësishme sa që ky civilizim është i detyruar të veprojë në mënyrë efikase dhe sistematike me të gjitha burimet e mundshme të planetit. Menaxhimi dhe shfrytëzimi i burimeve në gjithë planetin kërkon bashkëpunimin midis anëtarëve të kësaj shoqërie. Bashkëpunimi gjithashtu i lartë mes anëtarëve të një qytetërimi planetar presupozon krijimin e një sistemi të komunikimit të sofistikuar global (si Interneti për shembull).

Qytetërime yjore Lloji i dytë i qytetërimeve janë teorikisht të aftë për të kontrolluar energjinë e yllit të tyre referues (për ne Dielli). Nevojat energjetike të këtij lloji qytetërimit janë aq të rëndësishme sa që energjia që kanë në dispozicion në planetin e origjinës (për ne Toka) nuk është më i mjaftueshëm. Për të mbijetuar këto qytetërime duhet të shfrytëzojnë burimet e siguruara nga ylli i tyre.

Qytetërimet e llojit të tretë janë teorikisht në gjendje për të shfrytëzuar burimet e energjisë në të gjitha sistemet yjore të një galaktike ose një numër shumë të madh të

Nga përkufizimi ekziston vetëm një qytetërim i llojit të pestë, meqë ky civilizim zë një zonë aq të gjerë sa edhe universi ynë

këtyre sistemeve. Kjo gatishmëri për të shfrytëzuar dhe kolonizuar sistemet e tjera yjore shpjegohet me faktin se energjia e lëshuara nga një yll i vetëm (shih Lloji i dytë) nuk është më energji e mjaftueshme për të përmbushur nevojat e tyre të cilat janë bërë të mëdha. Përfaqësues të llojit të tretë janë teorikisht në gjendje të udhëtojnë kudo në galaktikë e tyre (për ne Rruga e Qumështit).

zimeve të zgjeruar në gjithë galaktikën, anëtarët e të cilit kanë lidhje mes tyre. Është e mundur, që rregullimet për ekzistencën e një qytetërimi të Llojit të Tretë janë aq të largëta sa që nga ne as që mund të imagjinohet sot. Nga ky këndvështrim, fenomeni UFO përputhet mirë me atë që ne presim, nëse një qytetërim i Llojit të Tretë manifestohet vetëm në mjedisin tonë tokësor.

Qytetërime yjore Perandori apo federatë? Ne mund të imagjinojmë që qytetërimet e llojit të tretë janë të menaxhuar për të ndërtuar një lloj federate galaktike ku grupohen në gjirin e saj shumë qytetërimeve të llojit të dytë. Në çfarë kushtesh do të funksionojë një federatë apo një perandori galaktike? Ne sigurisht ende nuk kemi asnjë ide për momentin. Në qoftë se ne supozojmë ekzistencën e një lloj perandorie galaktike (e ndërtuar mbi modelin e Perandorisë Romake për shembull) ne mund të imagjinojmë se ajo mund të jetë e organizuar nga një pushtet i fortë qendror i ushtruar nga një qytetërim i vetëm sovran që drejton komunitetin e qytetërimeve vasale. Ne mund të marrim në konsideratë, në vend të kësaj, një perandori galaktike e organizuar si një federatë e madhe të civilizimeve autonome të lidhura me njëri-tjetrin nga të gjitha llojet e interesave, por pa autoritet superior të fortë. A ekzistojnë brenda federatës, klane rivale që përplasen në hapësirë me anije të pajisura me armë lazer si në episodet e “Star Wars” nga George Lucas? Dhe nëse është kështu, mund të supozojmë në ekzistencën e etnive ndërluftuese dhe me qëllimkeqija ndaj qytetërimeve të tjera të federatës? Ne vetëm mund të spekulojmë për formën e federatës apo perandorisë, por asgjë nuk na pengon për të pranuar të paktën ekzistencën e një lloj rrjeti të civili-

Qytetërim universal Nga përkufizimi ekziston vetëm një qytetërim i llojit të pestë, meqë ky civilizim zë një zonë aq të gjerë sa edhe universi ynë. Për këtë arsye ne e quajmë “Civilizim”. Ky qytetërim unik i Llojit të Pestë është standardi i fundit, maja dhe përfundimi i të gjitha civilizimeve. «Civilizimi» kurora e të gjitha llojeve të tjera të qytetërimeve nga përsosmëria e saj e brendshme dhe shkalla përfundimtare e saj. Ajo grupon në gjirin e saj të gjitha galaktikat e të gjitha galaktikave te hapura. Ne pranojmë pa vështirësi se ne jemi në fushën e spekulimeve të pastra dhe që hipoteza e ekzistencës së një qytetërimi të Llojit të Pestë është tërësisht e çmendur.

Por në qoftë se ne vazhdojmë të fund të logjikës në provën tonë të klasifikimit të qytetërimeve, kjo është e nevojshme që të arrijmë në një pikë ekstreme në këtë klasifikim. Në qoftë se ne jemi dakord se Lloji 0 paraqet shkallën më të ulët në shkallën e evolucionit të qytetërimit, nuk ka asnjë arsye që të mos supozohet se në anën tjetër të shkallës ekziston edhe Lloji i fundit.

Në këtë rast, Lloji i Pestë është vetëm shkalla më e lartë e zhvillimit në këtë klasifikim. Në çdo sistem të gradimit duhet të konsiderojmë një nivel më të lartë që teorikisht nuk mund të tejkalohet.

Nandaweb.com

•

E hënë 24 mars 2014

Mistere

Në stratosferë me avion diellor

Shkencëtarët po gjejnë Bin Bang-un S

A

është e mundur të arrish stratosferën në 20 kilometra lartësi me një avion që udhëton vetëm me energji diellore? Sipas Raphael Domjan, pilot zviceran dhe ideator i Solar Stratos, një gjë e tillë është e mundur. Domjan dhe grupi i tij i studiuesve kanë prezantuar projektin e një monoplani dyvendësh, që

Q

vihet në lëvizje nga një motor elektrik prej 13.5 KW, i ushqyer vetëm nga dielli. Projekti në fjalë është prezantuar në Muzeun e Ajrit dhe Hapësirës që po mbahet në Le Bourget, në hyrje të Parisit. Domjan parashikon të jetë direkt në drejtimin e mjetit fluturues diellor, që do të jetë 7.70 metra i gjatë, 20 metra i gjerë

ytetërimi modern po shkon drejt shkatërrimit brenda disa dekadash, për shkak të paqëndrueshmërisë ekonomike dhe presionit mbi burimet e planetit, thotë një studim i financuar nga NASA. Duke përdorur modele teorike për të parashikuar atë që do të ndodhë me botën e industrializuar në kursin e shekullit pasardhës, matematikanët kanë gjetur se gjërat po fillojnë të keqësohen, me ritme të shpejta. Duke iu referuar shkatërrimeve të mëparshme të qytetërimeve të sofistikuara - Perandorisë Romake, Hane dhe Gupta - studimi theksoi se elita e shoqërisë shpesh ka nxitur përdorimin e një përqasjeje “biznes si zakonisht”, për të parandaluar shkatërrimin para se të ishte vonë. Matematikani Safa Motesharri shkroi në raport se “procesi i ngritjes dhe rënies është një cikël që e gjejmë kudo në histori”.

Ai eksploroi faktorët që mund të shpien në përmbysjen e qytetërimit, nga rritja e popullsisë tek ndryshimi klimatik dhe gjeti se kur këto konvergojnë, mund të shkaktojnë shkatërrimin e shoqërisë për shkak të “mbarimit të resurseve” dhe “shtresëzimit ekonomik në “Elita” dhe “Masa”. Duke përdorur këtë model, Motesharri gjeti se elitat konsumojnë shumë, çka rezulton në një uri në masë, e cila rrjedhimisht do të sjellë shkatërrimin e shoqërisë. Raporti theksoi se ky skenar është i pashmangshëm dhe bëri thirrje për veprim nga ana e elitave botërore për të kthyer ekuilibrin ekonomik. “Shkatërrimi mund të shmanget dhe popullsia mund të arrrijë ekuilibrin nëse burimet shpërndahen në mënyrë të barabartë dhe të arsyeshme”, thanë shkencëtarët.

dhe në total do të peshojë rreth 350 kilogramë. Avioni do të lëvizet nga një helikë e ushqyer nga energji e prodhuar nga 20 metra katrorë panele fotovoltazhi të vendosura tek krahët. Gjithashtu, sipas projektuesve, përmes baterive rezervë të energjisë së prodhuar, objekti do të ketë një autonomi mbi 24 orë.

hkencëtarët besojnë se kanë janë në gjurmët e një prove “të jashtëzakonshme” që përforcon akoma më shumë teorinë e Big Bang-ut mbi origjinën e Universit. Studiuesit besojnë se kanë gjetur sinjalin e lëshuar në hapësirë nga përhapja super e shpejtë e trupave qiellorë, vetëm disa fraksione sekondash pas “krijimit të gjithçka-

je”. Sipas tyre, sinjali i lëshuar është i dallueshëm nga teleskopët. Megjithatë, njëri prej pjesëmarrësve në studim, Marc Kamionkowski i Universitetit Johns Hopkins, tregohet i përmbajtur, pavarësisht se nuk e fsheh entuziazmin e zbulimit. “Ky zbulim është spektakolar. Jam njohur me punën kërkimore, argumentet janë

bindëse dhe shkencëtarët e përfshirë janë ndër më konservatorët që njoh, ndër më të kujdesshmit në punën e tyre”, - thotë Kamionkowski. Gjetja është bërë nga një grup studiuesish amerikanë, pjesë e projektit “BICEP2”, që synon të shpjegojë krijimin e universit, të që tani, për gjetjen në fjalë flitet për çmim “Nobel”.

NASA paralajmëron “fundin e qytetërimit” brenda disa dekadave

17

18

E hënë, 24 mars 2014

Speciale

Apel institucioneve të shtetit: Më ndihmoni!

Partizani i vogël Velo: Bashkia e Korçës po më grabit shtëpinë Për partizanin e vogël Velo grabitja ka filluar të bëhet e qartë fill pas mbërritjes në shtëpinë e tij në dt 17.03. 2014 Bisedoi: Vepror Hasani

K

ostandin Ropi, tashmë 84 vjeç, banues në qytetin e Korçës, i quajtur ndryshe “Partizani i vogël Velo”, kjo për arsyen sepse ka qenë partizani më i vogël gjatë Luftës Nacionalçlirimtare, vetëm 12 vjeç, aktualisht rrezikon të mbetet i pastrehë, madje partizani i vogël Velo thotë se tashmë shtëpia e tij zyrtarisht është grabitur, pritet vetëm vendimi përfundimtar i Bashkisë Korçë për ta nxjerrë në mes të katër udhëve bashkë me bashkëshorten e tij Lirika Ropi. Për partizanin e vogël Velo grabitja ka filluar të bëhet e qartë fill pas mbërritjes në shtëpinë e tij në dt 17.03. 2014 një shkresë që dërgohej prej Bashkisë Korçë.

Dokumenti Në këtë dokument thuhet: “Në bazë të ligjit nr 9232, datë 13.05. 2004, “Për programet sociale të strehimit të banorëve në zonat urbane” të ndryshuar si dhe ne vendimin nr 17 datë 29.03 2013 “Për përcaktimin e masës së qirasë vjetore të banesave që kanë kaluar në pronësi të Bashkisë Korçë nga Enti Kombëtar i Banesave, ju duhet të lidhni kontratën e qirasë për banesën ku jetoni, pasi banesa ka kaluar në pronësi të bashkisë Korçë Për këtë arsye, brenda 30 ditëve nga marrja dijeni e këtij njoftimi ju duhet të lidhni kontratën e qirasë me Bashkinë Korçë, pranë njësisë së menazhimit të banesave me qëllim social të Bashkisë Korçë, sepse në qoftë se ju nuk lidhni kontratën e qirasë, si dhe të paguani rregullisht qiranë e përcaktuar nga Këshilli Bashkiak ju nuk mund të privatizoni banesën ku jetoni”. Gjithashtu në këtë shkresë thuhet: “Në rast se ju nuk kryeni veprim vullnetarisht, bashkia do të ndjekë gjithë rrugën ligjore për t’ju larguar nga ambientet ku jetoni, në bazë të dispozitave të Kodit Civil, si dhe ju do të humbisni mundësinë për t’u trajtuar përsëri nga programet sociale të strehimit nga bashkia Korçë”. Por për partizanin Velo mbërritja e kësaj shkrese në shtëpinë e tij, është veprimi më absurde që ka hasur ndonjëherë gjatë gjithë jetës së tij. “Rasti im, thotë Velo, është rast i veçantë, pasi unë nuk kam qenë asnjëherë i pastrehë, por vetëm kam ndërruar shtëpinë me një bashkëqytetarin tim”. Për të kuptur më shumë se çfarë ka

“Unë nuk e di që shtëpia ime të ketë qenë me ish-pronar, sepse, sipas dokumentacionit të zyrës së Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme, shtëpia që kisha marrë nga Vasil Xhuni kishte qenë pronë e shtetit që nga viti 1932”

Filmi “Partizani i vogël Velo”

ndodhur me strehimin e partizanit të vogël Velo, i kërkuam që të na rrëfejë gjithçka që ka lidhje me këtë ngjarje.

Z.Velo, cila është historia e strehimit tuaj në Korçë?

Unë fillimisht kam qenë banues në Durrës. Qëndrova në këtë qytet deri në vitin 1986. Me të dalë në pension, pata dëshirë të rikthehesha në Korçë, pasi Korça është origjina ime. Fatmirësisht, në këtë kohë një banor i Korçës, Vasil Xhuni, dëshironte të banonte në Durrës, ndaj vendosëm, që sipas të gjitha rregullave dhe ligjeve të kohës, t’i ndërronim banesat me njëri-tjetrin. Unë të merrja shtëpinë e tij në Korçë dhe Vasil Xhuni të merrte shtëpinë time në Durrës U realizua ndërrimi i banesave?

Sigurisht, për këtë gjë unë zotëroj edhe dokumentin përkatës, dt. 24.12.1986, me anën e të cilit si unë ashtu edhe Vasil Xhuni i drejtohemi Komitetit Ekzekutiv të rrethit Korçë. Me pak fjalë përmbajtja e shkresës është kjo: “Me dëshirën e dy palëve kërkojmë të na miratohet ndërrimi i vendbanimeve respektivisht, shoku Kostandin Ropi të banojë me gruan e tij në shtëpinë që ka sot Vasil Xhuni, lagje nr 13, rruga Fan S. Noli, nr. 46 dhe shoku Vasil Xhuni të banojë në shtëpinë e Kostandin Ropit në Durrës, në lagjen nr. 17. Për miratimin e kësaj kërkese nuk patëm asnjë pengesë, pasi nuk ekzistonte ndonjë arsye për mosmiratim. Kërkesa jonë u miratua nga si nga Këshilli i qytetit ashtu edhe nga Komiteti Ekzekutiv i rrethit Korçë.

Shkresa e miratimit mban dt 14.03.1987 me nr. protokolli 14/3. Jetova në këtë shtëpi për shumë vite me radhë. Me ardhjen e demokracisë, si shumë të tjerë, edhe unë emigrova në Greqi, por kur u ktheva që andej, në vitin 1999, shtëpisë sime i kishte dalë për zot një pronar tjetër.

Kjo do të thotë se shtëpia juaj ka qenë me ish- pronar?

Unë nuk e di që shtëpia ime të ketë qenë me ish-pronar, sepse, sipas dokumentacionit të zyrës së Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme, shtëpia që kisha marrë nga Vasil Xhuni kishte qenë pronë e shtetit që nga viti 1932, pasi pronari i banesës nuk kishte mundur të shlyente detyrimet financiare që kishte ndaj shtetit dhe në këto kushte shtëpia ishte sekuestruar. Gjithsesi, pronari duket se kishte mundur të siguronte dokumentacionin e nevojshëm mbi këtë ndërtesë. Tashmë problemi ishte ndërlikuar. Unë isha me shtëpi dhe në të njëjtën kohë pa shtëpi.

Në banesën time në Durrës tashme

Kostandin Ropi

jetonte një banor tjetër, kurse unë kisha dalë në rrugë. Për këtë arsye ishte detyrë e bashkisë të më strehonte, pasi me shtëpinë time ishte strehuar një qytetar tjetër i këtij shteti. Dhe kështu ndodhi.

Në vitin 2000, me vendim të Këshillit të Bashkisë, nr. 42, datë 31.07. u strehova në një banesë të ndërtuar me fondet shtetërore nga Enti Kombëtar i Banesave në rajonin nr 3, lagjja nr 15, rruga Viktor Eftimiu, pallati nr 4, hyrja B-2/2, nr i shtëpisë 1, kati i parë, në qytetin e Korçës, ku mora dy dhoma dhe një kuzhinë.

Dokumenti në fjalë mban firmën e Kryetarit të Bashkisë, Dhionis Kotmilo, të sekretarit të Bashkisë, Ermir Skënderi dhe të zyrës së investimeve, Myrvete Pazaj.

Më në fund u bëtë me shtëpi?

Po më në fund u bëra me shtëpi. Si veteran i luftës, familje dëshmori, dhe si gjithë të tjerët që kanë pasur kontributin tim na kap ligji i strehimit falas. Kur vajta të bëja dokumentet hipotekore, Drejtoresha e Entit Kombëtar të Banesave, Brunilda Treska më kërkoi 5.5 milionë lekë të vjetra. Për këtë arsye i kërkova të dija me ç’vendim dhe cili ishte dokumenti përkatës që mua më bënte debitor. Doja ta dija këtë, që në rast se do të paguaja të isha i sigurtë që të hollat do t’i kalonin shtetit, por Treska nuk më ofroi asnjë dokument, gjë që më bëri të dyshoj se këto lekë mund të përvetësoheshin. Kisha të drejtë të dyshoja edhe për një arsye tjetër. Shkresat që më vinin në shtëpi të dërguara nga ana e Bashkisë Korçë e vendosnin banesën time herë në rrugën “Viktor Eftimu” dhe herë në rrugën “Gaqo Avrazi”, gjë që nuk po e kuptoja dot pse ndodhte kështu, flitej për të njëjtën ndërtesë apo bëhej fjalë

për ndonjë shtëpi tjetër që unë nuk e dija se ku ndodhej. Për gjithë arsyet e mësipërme, tashmë, edhe pse kanë kaluar 14 vjet nga dita e strehimit tim, ende nuk e kam bërë hipotekimin e banesës.

Dhe pengesa e vetme ka qenë mospajisja me dokumentin që u kërkoja. Tashmë më kanë dërguar shkresën e radhës Çfarë thuhet në këtë shkresë të fundit?

Po, do t’jua shpjegoj me radhë. Në këtë shtëpi ku jetoj edhe sot, u strehova në vitin 2000, por pasi kaluan 14 vjet, gjithçka u përmbys. Një vit më parë, në vitin 1913 në dt 29.03, më dërgojnë një shkresë ku më kërkojnë që për shtëpinë të paguaj 2.103.723 lekë të rinj. Nuk mund ta besoja dot një vendimmarrje të tillë të Bashkisë, pasi siç e thashë edhe më sipër, unë nuk kam qenë pa banesë, por kam bërë vetëm ndërrim banese.

Lashë shtëpinë time që kisha në Durrës dhe mora banesën e Vasil Xhuni në Korçë. Veç kësaj, tashmë ekziston edhe një pyetje tjetër. Me ç’të drejtë Kryetari i Bashkisë ndërron rregullat e lojës pas 13 vjetësh nga dita që mora banesën sociale, pasi në fillim shtëpia m’u dha falas, kurse tani më kërkojnë edhe rreth 22 milionë lekë të vjetra. Edhe shkresa e fundit më kërkon të njëjtën gjë, e kam sqaruar në krye të fjalës time. Kjo është një padrejtësi flagrante që po më bëhet, ndaj për problemin e mësipërm, në dt 10.03 2014, vura në dijeni Presidentin e Republikës, Bujar Nishani, Kryeministrin Edi Rama, Prokurorin e rrethit gjyqësor Korçë, Alket Mersini dhe shumë organe të tjera. U drejtohem edhe një herë gjithë institucioneve shtëtërore të ndalin dorën e grabitësve të bashkisë Korçë.

19

E hënë, 24 mars 2014

Kulturë

Dje, ka ndërruar jetë në moshën 71-vjeçare Dr. Pjetër Pepa, anëtar i Bordit të Institutit të Studimeve të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit (ISKK), ish- deputet i Parlamentit Shqiptar, ish-ambasador i Shqipërisë në Vatikan, veprimtar i shquar dhe studiues i ngjarjeve dhe personaliteteve historike të kombit tonë

Pjetër Pepa me Nënë Terezën

Shuhet “Pjetër doktori”

Ë

shtë ndarë sot nga jeta, në moshën 72-vjeçare, Pjetër Pepa. Pepa ishte një njeri i kulturës, i politikës dhe një njeri që i donte shumë librat.

Në Shkodër ai njihet si “Pjetër doktori”, pasi ka punuar për shumë vite si stomatolog në këtë qytet. Po ashtu shkodranët e njohin edhe si një qytetar model dhe një politikan të urtë. Ndërsa mjekët e njohin si një doktor dhe autor të shumë botimeve në fushën mjekësore. Për publikun e gjerë, Pjetër Pepa njihet si deputet, (dy herë deputet), si ambasador në Vatikan, dhe si autor i studimeve cilësore për dosjet e persekutimit, sidomos të Kishës Katolike përgjatë periudhës komuniste.

Lajmi për ndarjen nga jeta të Pjetrit u bë i ditur nga vetë familja, të cilët shkruajnë: “Me hidhërim të madh lajmërojmë kalimin në Jetën e Pasosun, të babait tonë, Pjetër Pepa. Mesha e shenjtë do të celebrohet nesër, 24.03.2014, në orën 12.00 në kishën “Zoja Rozare” në Shkodër tek lagja “Arra Madhe”. Varrimi do të bëhet nesër në Shkodër tek varrezat e Rmajit në orën 13.00. Nisja nga shtëpia në Tiranë do të bëhet nesër në orën 10.00. E ndritë drita e pambaruar, pushoftë në paqe!Valeria, Julia, Eugeni”. “Dr. Pjetër Pepa është gjerësisht i njohur për botimet e tij, në mënyrë të veçantë për librat “Dosja e diktaturës” dhe “Martirizimi i klerit katolik shqiptar”. Instituti i Studimeve të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit (ISKK) i shpreh ngushëllime të sinqerta familjes Pepa, miqve dhe bashkëmendimtarëve të tij për këtë humbje të parakoshme”, shkruan Agron Tufa, drejtori ekzekutiv i ISKK Ka lindur në qytetin e Shkodrës, më 18 dhjetor 1942, ku ka kryer mësimet fillore e të mesme. Në vitet 1960-1965 ka kryer me rezultate të larta Fakultetin e Mjekësisë, dega Stomatologji. Është emëruar mjek stomatolog në klinikën e

qytetit të Shkodrës, më 16 gusht 1965. Është ankulturës shëndetësore të masave, posaçërisht gazhuar në sesionet e para shkencore në shkallë nxënësve e fëmijëve. Për afro dhjetë vjet, ka qarku dhe republike të zhvilluara që në vidrejtuar Repartin e Shërbimit të Fëmijëve, në tin 1967, në qytetin e lindjes Shkodër, e më pas qytetin e Shkodrës, dhe në periudha të ndryshme në rrethet e tjera të Shqipërisë, Elbasan, Gjirokohe , ka qenë anëtar i kryesisë së Shoqatës së Mjekëve të këtij rrethi, si dhe anëtar i Kolegjiukastër, Durrës, Korçë etj., por posaçërisht në ato të fakultetit në kryeqytet, Tiranë. Botimet e mit të Stomatologjisë pranë Ministrisë së ShënPër publikun para propagandistike e shkencore i ka filluar që detësisë.

Mbas viteve ’90, ka ndjeke ne vazhe gjerë, në vitin 1966, në revistat periodike të kohës si, dimësi edhe aktivitetet shkencore jashtë vendit Pjetër Pepa “ Shëndeti “ , “Shëndetësia Popullore” , “Bulesi ne Maqedoni( Struge, Tetove ),Serbi- ( Benjihet si tini i Shkencave Mjekësore” , “Buletini Stomaograd), Turqi ( Kushadac) etj. Në vitin 1992 deputet, (dy herë tologjik”( pas vitit 1973) , etj., dhe më pas, në orka mbrojtur disertacionin për gradën “ Doktor i deputet), si ganet e shtypit të përditshëm e periodik, duke Shkencave”. Për periudha të ndryshme kohe ka ambasador botuar edhe artikuj të karakterit historik, kultudhënë mësim në Universitetin Shtetëror të Tinë Vatikan, ror etj. Në vitet 1969-‘70 ka shërbyer në zonën ranës dhe në disa universitete private. Ka dredhe si autor e thellë malore të Dukagjinit, ku ka vazhduar jtuar disa herë, si udhëheqës shkencor, oponent i studimeve të mbledhë materiale dhe të botojë tema shkenetj., mbrojtjen e diplomave dhe të titujve “ Dokcilësore për core, përkthime e botime të ndryshme. Në vitin tor i Shkencave” për studentët dhe mjekët e rinj dosjet e 1972 ka kryer kursin 3 mujor të kualifikimit në në Universitetin Shtetëror të Tiranës, sot me grapersekutimit, Universitetin Shtetëror Tiranë, gjatë të cilit ka da shkencore. Konsiderohet si një ndër organsidomos të Kishës dhënë në fakultetin e Histori- Filologjisë, me izatorët e parë të Reparteve të Pedodontisë ( Katolike rezultate të mira, provimet pasuniversitare në fëmijëve ) dhe të Shërbimit të Sanacionit të planpërgjatë gjuhët italisht, frëngjisht, rusisht, pajisur me ifikuar të tyre në shkallë rrethi dhe republike. Në periudhës certifikatat përkatëse (më vonë ka përvetësuar periudhën 1990–1996 është angazhuar në procekomuniste edhe gjermanishten) . Në vitin 1974 është speset demokratike, duke u zgjedhur deputet i Kucializuar pranë Katedrës së Stomatologjisë për vendit Popullor për dy legjislatura radhazi. Ka Ortodonti. Problemet e stomatologjisë së fëmikryer detyrën e ambasadorit të Shqipërisë pranë jëve, epidemiologjia e sëmundjeve stomatologSelisë së Shenjtë, në Vatikan gjatë vitit 1997. Në jike dhe problemet e organizimit të Sanacionit të vitin 1998 është kthyer në profesion të lirë dhe si planifikuar, zbulimit dhe mjekimpedagog i jashtëm pranë Fakultetit it të këtyre sëmundjeve tek ata, të Mjekësisë . Ishte anëtar i Komikanë qenë objekt i disa dekadave sionit Historik për kanonizimin pune organizative, mjekuese e e martirëve shqipëtarë për Vatishkencore. Në funksion të këtij kanin. Është dekoruar nga Presmisioni, kanë shërbyer edhe fotoidenti i Republikës me “ Medalekspozitat, broshurat, konkurset jen e Trimërisë”, dhe i zgjedhur stomatologjike, diafilmat, posterat nga Kuvendi Popullor me detyrën etj., të përgatitura gjatë kësaj e anëtarit të bordit drejtues të “ Inperiudhe 45-vjeçare, kontribut stitutit Studimor për Krimet e KoPjetër Pepa dhe Papa Benedikti ky në shërbim të ngritjes së munizmit në Shqipëri”.

BOTIME TË AUTORIT I-Botime shkencore: 1-Të njohim sëmundjet stomatologjike -1980.

2-Stomatologjia praktike(përkthim)-1981.

3-Anomalitë e numrit të dhëmbëve-1981.

4-Epidemiologjia e sëmundjeve të gojës tek fëmijët –2002 II-Botime historike: 5-Dosja e diktaturës-Tiranë 1995.

6-Paggine sulla dittatura-Terlizzi 1998.

7-The Criminal File Of Albania’s Comunist Dictator-(në botim)2003 8- Tragjedia e Klerit Katolik ne Shqiperi-2007 9- Dosja e Diktatures- Ribotim i plotesuar -2009 III-Botime kulturore: 10-Pranë dhe Larg-2000.

11-Proverba nga gjithë bota -2001.

12-Gjosho Vasija, Meteor i humorit shqiptar-2001 13-Shopenhauer “ Arti si të jemi të lumtur “ (përkthim) -2001 14-A. de Mello “Urtia popullore e Lindjes” ( përkthim)- 2002.

20

E hënë, 24 mars 2014

Sport

Prishtina zhgënjen, Llakomos shkëputet

Prishtina zhgënjen në shtëpi ndaj Drenicës dhe i jep një asist Llamkos Kosovës, që rivendos diferencën prej 10 pikësh me kampionët në fuqi të Superligës së Kosovës. 90 minutëshi i luajtur në kryeqytet ofroi gjithçka, gola, karton të kuq dhe 11-metërsha të humbura. Madje kjo ndeshje nisi me një gabim të Liridon Kukës nga pika e bardhë, episod që mund të kishte ndryshuar rrjedhën e lojës.

Por në fillim të pjesën së dytë të njëjtën gjë bëri edhe Sami Geci i Drenicës, i cili gaboi sikurse kundërshtari i tij nga 11 metra larg. Figura tragjike e kësaj ndeshje ishte mbrojtësi i Prishtinës, Liridon Kuka, i cili u ndëshkua me karton të kuq në minutën e 66të duke e lënë skuadrën e tij në inferioritet numerik. Në minutën e 70të vjen edhe goli që zhbllokon sfidën dhe që kishte për autor Granit Arifajn

të Drenicës, por vetëm disa minuta më pas Liridon Krasniqi vuri barazpeshën. Ky gol i dha besimin Prishtinës se mund ta fitonte ndeshjen por një kundërsulm i shpejtë i miqve u përmbyll me golin e Lushtakut në minutën e 81-të. Me një ndeshje të fituar në tavolinë ndaj Hysit Llamkos Kosova kundër Hysit, kampioni vjeshtor nga Vushtria kryeson me 10 pikë më shumë se Prishtina.

Prishtina

Superliga

J

ava e 25-të e Superiores ka mbyllur tiparin e saj me dy ndeshjet përmbyllëse të ditës së djeshme.

Vllaznia ka bërë surprizën më të madhe, duke triumfuar në një fushë tepër të vështirë. Kruja dhe Shtupina kanë ndëshkuar Lacin brenda në shtëpi, duke e stopuar në kuotën e 40 pikëve, aq sa ka edhe Kukësi me Partizanin.

Skuadra shkodrane iu imponua me një fitore ta pastër 2-0 Laçit në transfertë, e para për 2014-tën, duke marrë tri pikë shpresë për mbijetesë. Kuqeblutë përfitojnë nga ndalesa e Tironës në derbi me Partizanin, për t’i spostuar bardheblutë në vendin e 9-të, pikërisht në zonën e ftohtë të renditjes, duke e bërë edhe më të bukur garën në këtë fazë të tretë të kampionatit. Formacioni shkodran e nisi vrullshëm takimin, duke e zhbllokuar rezultatin që në minutën e 8 me talentin Arsid Kruja me një goditje spektakolare nga jashtë zonës, duke e bërë të pavlefshëm reagimin e Edvan Bakajt. Laçi kundërpërgjigjet tre minuta më pas me Celën, që i paraprin ndërhyrjes së Vujadinovic, por topi përfundon jashtë. Kontakti ashpër mes mbrojtësit vendas dhe portierit malazes bën që loja të ndalet për 5 minuta, derisa Vujadanovic u ngrit në këmbë për të qëndruar në fushë deri në fund madje duke kryer disa ndërhyrje vendimtare në momentet e goditjeve standarde të Laçit. Një kombinim mes Beqirit dhe Bushic për pak përfundon në rrjetë në minutën e 19-të, ndërsa Ndruicim Shtubinë pas një inkursioni personal, mposht për herë të dytë Bakajn me një përkëdhelje të topit. Laçin

Vllaznia fiton dhe parakalon Tiranën, Kastrioti mund lushnjarët Ka qënë shkodranët ata që kanë bër supsizën dhe që kanë arritur të fitojnë ndaj djemve të Nicës që pretendonin të merrnin të treja pikët. të rrezikshëm nëpërmjet kundërsulmit, ku në tre raste Bushic dhe Hajdari nuk mundën të thellonin diferencën. Vlen të veçohet rasti i minutës së 74-tërt kur tentativa me kokë e sulmuesit malazes u ndal në vijën fatale nga Sefgjini.

Vërshëllima e fundit e kryesorit Pashaj bëri që në kampin shkodran të nisë festa, ndërsa Laçi me këtë disfatë humbet një mundësi të artë për të thelluar diferencën me Partizanin dhe Kukësin, që Në minutën e 8 talenti Arsid Kruja, me një goditje spektakolare nga jashtë zonës, ka shënuar golin e parë

Laçi-Vllaznia

bën gjithçka në fraksionin e parë për të ndryshuar shifrat, por kurbinasit edhe pse sulmojnë me shumë forca janë të

paqartë në fazën përmbyllëse të aksioneve. Edhe në pjesën e dytë nismën e morën vendasit, por kuqeblutë ishin më

kanë të njëjtën kuotë pikësh me kurbinasit. Ndërkohë sfida e Krujës Kastrioti – Lushnja u mbyll me shifrat 2-1. Kjo ishte humbja e dytë e këtij kampionati për bardhezinjtë e Nicës në fushën e tyre, e shkaktuar nga një skuadër që ka nevojë jetike për pikë. Trajneri Haxhiosmanoviç e nis kështu në mënyrën më të mirë të mundshme rikthimin e radhës në sto-

lin shkodran, duke marrë një fitore që rikthen optimizmin te Vllaznia, madje rrit ndjeshëm shpresat për mbijetesë, edhe pse kjo duket nuk do të vendoset deri në fund të garës. Vllaznia me këtë fitore arrin të parakalojë në renditje Tiranën dhe të pozicionohet në vendin e tetë me 29 pikë. Spostohen një vend më poshtë bardheblutë e Maganit, në vendin e 9-të, cka do të thotë një kategori më poshtë nëse do të ishte fundi i kampionatit. Në Krujë, ka fituar skuadra vendëse. Trajneri Nevil Dede është takuar me fitoren më në fund, me të cilën “flirtoi” edhe javën e kaluar në Kavajë. Ferraj dhe Bratic kanë shënuar në pjesën e parë, duke i dërguar skuadrat në pushimin 15-minutësh me rezultatin 2-0 për vendësit, ndërkohë që në pjesën e dytë është akorduar një penallti për lushnjarët. Nga pika e bardhë ka goditur saktë Canka, që ka ngushtuar shifrat, por pa evituar dot humbjen. Vendi i fundit mbetet “pronë” e lagunarëve të Banos, që tashmë e kanë marrë rrugën për një kategori më poshtë. Tre pikët ringjallin shpresat e Kastriotit për mbijetesë, teksa mban vendin e dhjetë për momentin, me 26 pikë.

Shaqiri: Për momentin i fokusuar te Bajern Andi Lila shënon por Paoku i Kaçes fiton

Spekullimet morën tatëpjetën kur në fillim të këtij muaji vetë Shaqiri u shpreh i hapur ndaj ofertave nga klube si Liverpul, Juve e Napoli. Ndërsa pak javë më vonë vëllai dhe njëkohësisht agjenti i tij, i hodhi më shumë benzinë zjarrit me gatishmërinë për të negociuar me klubet më të mëdha të Europës. Të gjitha këto zhvillime nuk janë pritur aspak mirë në Zvicër, ku ish mesfushori i kombëtares helvete dhe i Bajernit, Ciriaco Sforza deklaroi për të përditshmen “Blick” se sjellje të tilla jo vetëm që nuk janë të pëlqyeshme, por mund të

Xherdan Shaqiri

shkaktojnë probleme te familja bavareze. Për të sqaruar situatën, tani është vetë Xherdan Shaqiri që tenton të shpjegojë pozicionin e tij, edhe pse nuk e përjashton opsionin

e lamtumirës nga Allianz Arena.

“Kurrë nuk kam thënë se dëshiroj të largohem. Jam shumë i lumtur në Mynih dhe as që e kam çuar ndërmend variantin e largimit. Opinioni i vëllait tim është trajtuar ndryshe nga çfarë ka thënë në të vërtetë, por sigurisht, nëse një klub i madh vjen dhe ka interes, atëherë mund ta marret në konsideratë. Kështu ndodh me çdo lojtar”, është shprehur Shaqiri. I transferuar me bujë të madhe nga Baseli në 2012-ën për shumën e 11.2 milionë eurove, Shaqiri ka një kontratë që i skadon pas dy vjetësh me kampionët e Gjermanisë.

Andi Lila mundi të shënojë në ndeshjen e fundit të kampionatit grek, pikërisht në derbin shqiptar me Paok-un e Ergys Kaçes. Kavajasi mundi ti jepte avantazhin e përkohshëm Pa Janinas me golin e minutës së 67, por vendasit edhe pse me 10 lojtarë mundën të realizonin dy gola duke përmbysur gjithçka. Me këtë fitore Paok ngjitet në kuotën e 62 pikëve në vend të dytë, ndërsa Janina në vend të 9 me 36 pikë.

Andi Lila

21

E hënë, 24 mars 2014

Sport

Seria A

Blank: Psg mendon për Çelsin

Interi bie ndaj suprizës me emrin Atalanta Skuadra e Maxarrit ka humbur në fushën e saj duke mos arritur që të marrë një tre pikësh shumë të vlefshëm për ndjekjen e kreut

S

humë gabime dhe pak fat. Kjo ishte panorama e zikltarëve milanistë që pësojnë një humbje që i çon në një krizë momentale. Atalanta tregoi edhe njëherë tjetër që është macja e zezë e Interit, duke mos i lejuar milanezët të arrinë për herë të parë në këtë sezon tre fitore radhazi. Interi që nuk fitonte që nga viti 2010 u dorëzua sërish përballë bergamaskëve pasi u mposht me shifrat 2-1 brenda në “San Siro”. Shtylla dhe traversa ishin armiku i skuadrës së Valter Mazzarrit në këtë takim, pasi zikaltërit i goditën ato plotë tre herë. Sfida nisi me një Atalantë të vendosur më mirë në fushë.

Ishte German Denis ai që mund të kalonte miqtë në avantazh por goditja me kokë e argjentinasit në të 17-tën preku pjesën e sipërme të traversës.

Megjithatë nuk vonoi shumë dhe në German Denis ai që mund të kalonte miqtë në avantazh por goditja me kokë e argjentinasit në të 17-tën preku vetëm shtyllën

minutën 35 pas një kundërsulmi të shpejtë Atalanta kaloi në avantazh me Buonaventurën. Gjithsesi skuadra e Colantuonos nuk pati kohë as të festonte pasi vetëm 60 sekonda më pas Interi vendosi barazpeshën. Icardi shfrytëzoi në maksimum një pasim të shpejtë të Guarin dhe e dërgoi topin pas shpatullave të portierit Consigli.

Në pjesën e dytë zikaltërit përvec Atalantës do të kishin kundër edhe shtyllat. Në të 53-tën goditja nga distanca e Fredi Guarin u ndal pikërisht nga traversa, të njëjtin fat pati edhe Palacio 7 minuta më vonë por në ndryshim nga kolumbiani, goditja me kokë e argjentinasit u stampua në shtyllë. Interi

Valter Maxarri

Belami: Suarez pas Mesi dhe Ronaldo

Inter-Atalanta

Bakari Sanja asnjë kontratë me Inter Piero Ausilio, ka përgënjeshtruar njoftimet se klubi i tij është pranë transferimit të Bacary Sagna dhe Edin Dzeko. Nerazzurrët veçmë kanë arritur marrëveshje me mbrojtësin e Manchester Unitedit, Nemanja Vidic, i cili do të kalojë në Meazza gjatë verës, ndërsa është spekuluar se edhe mbrojtësi i Arsenalit dhe sulmuesi i Manchester Cityt janë në rrugë për në Bakari Sanja ishte i gjithi përpara duke kërkuar me ngulm golin e fitores megjithatë, fati i keq i zikaltërve të Milanos nuk kishte përfunduar pasi në minutën e 88-të, Jonathan pasi bëri gjithçka mirë në të djathtë të sulmit e dërgoi sërish topin në traversë, ndërsa Icardi vetëm 1 metër larg portës nuk arriti ta çonte në rrjetë. Nëse nuk shënon do të pësosh thotë ligji i pashkruar i futbollit, dhe

Trajneri i PSG-së, Lorent Blank, ndjen se fokusi i mediave për ndeshjet ndaj Chelsesa i ka hutuar lojtarët. “Unë do të thosha se lojtarët nuk po mendojnë për Chelsean, por gazetarët kanë folur shumë dhe e kanë bërë të vështirë që të mendojmë për Lorientin”. “Ne kemi bërë gjëra të mira nga starti i sezonit, por ende s’kemi fituar asgjë”, ka thënë Blank. PSG në ndeshjen e parë pret Çelsin në “Parc des Princes”.

Në pritje të çerekfinales së Champions League mes Paris Seint Zhërmein dhe Chelseat, sulmuesi Zlatan Ibrahimoviç ka folur për ndeshjen e dyfishtë me “Blutë” e Hoze Mourinjos. “Nuk do të jetë e lehtë të sfidosh Chelsean, por të gjitha skuadrat që kanë mbetur në Champion janë të forta.

Me “Blutë” do të japim maksimumin për të merituar kalimin në gjysëmfinale”, ka thënë ish sulmuesi i Milanit.

Serie A. Mirëpo, Ausilio ka thënë se udhëtimet e tij në Angli nuk kanë pasur lidhje me dy lojtarët e përmendur dhe se nuk ka kurrfarë marrëveshje për transferimin e tyre gjatë verës.

Ai ka thënë po ashtu se zikaltrit hoqën dorë nga transferimi i Fernandos nga Porto, pasi lojtari nënshkroi kontratë të re me klubin e tij.

Sampdoria bën një hap shumë të rëndësishëm në luftën për mbijetesë pasi mundi me goleadë 5-0 Veronën

Interi e pësoi vetëm pak sekonda më pas, ishte sërish Giacomo Bounavntura ai që ndëshkoi Interin. Mesfushori i Atalantës mposhti për herë të dytë Handonovic duke i dhënë skuadrës së tij një fitore shumë të rëndësishme.

Ndërsa Interi pas kësaj humbje sheh t’i zveniten edhe ato pak shpresa që kishte për të arritur Napolin në vendin e tretë të klasifikimit. Sampdoria bën një hap shumë të rëndësishëm në luftën për mbijetesë pasi mundi me goleadë 5-0 Veronën që pas një nisje fantastike të sezonit, ka lëshuar shumë pe në këto javët e fundit. Në Marassi skuadrës së Mihajlovic iu deshën vetëm 4 minuta për të zhbllokuar takimin. Sansone u gjet në momentin e duhur, duke dërguar në rrjetë një top të kthyer nga shtylla.

Në të 23-tën ishte braziliani Renan ai që dyfishoi rezultatin ndërsa Soriano i vuri kapak takimin me golin e tretë në minutën e 38. Por Sampdoria nuk u ndal me aq dhe në pjesën e dytë shënoi edhe dy herë të tjera me Sorianon e Palombon për rezultatin përfundimtar 5-0.

Futbollisti i Liverpulit po vazhdon me formën mahnitëse këtë sezon, ndërsa të shtunën shënoi hettrik duke regjistruar 28 gola në 25 paraqitje dhe është golashënuesi më i mirë në Evropë për momentin. Ish-lojtari i Redsave beson se 27-vjeçari është futbollisti më i mirë në Ligën Premier. “Është Messi, pastaj Ronaldo – kjo është sa u përket më të mirëve, futbollistëve më të mire në botë, sepse ata kanë arritur një nivel që mendoj se asnjëri nga ne nuk e ka parë kurrë; këta po shënojnë nga 40 apo 50 gola rregullisht brenda një sezoni”. “Pastaj është një grup menjëherë nën ta dhe Luis është në krye të atij grupi”, ka deklaruar Belami.

Greg Belami

Kaka: Milani edhe më i fuqishëm Mesfushori brazilian, duke folur për situatën e vështirë që po kalon Milani në këtë sezon, këmbënguli se beson te ringritja e skuadrës.

“Në momentet e vështira mund të lindin mundësi të reja. Po qëndrojmë të bashkuar për të dalë nga kjo krizë. Pastaj presidenti Berlusconi po na qëndron pranë. Jam i sigurtë se do të rikthehet Milani i madh”, është shprehur ylli

i kuqezinjëve. Më pas një koment për situatën ku ndodhet Klarens Sedorf, i vënë në pikëpyetje për shkak të rezultateve të dobëta. “Klarens është i qetë dhe ka shumë dëshirë ta hedhë pas krahëve këtë periudhë. Po kështu edhe grupi i futbollistëve. E dimë që na takon neve për të gjetur rrugën e duhur për të bërë kthesën”, vijoi Kaka. Kriza ak-

tuale e Milanit peshon edhe në shpatullat e 31-vjeçarit, që duhet të bëjë liderin e skuadrës në fushën e blertë. “Unë jam mirë, në nivelin personal jam i kënaqur, po shënoj dhe po i ndihmoj shokët si dhe nuk kam probleme fizike. Sigurisht që nuk jam i lumtur për rezultatet, por kurrë nuk jam penduar që jam kthyer në Milano”, u shpreh ish Topi i Artë.

Rikardo Kaka

Në fund një koment i brazilianit pas polemikave mes Paolo Maldinit dhe Adimistratorit të Deleguar, Adriano Galiani. “Paolo ka shumë eksperiencë dhe ka shprehur mendimet e tij që gjithsesi duhen respektuar. Mund t’u them tifozëve që të rrinë të qetë dhe të na qëndrojnë pranë, sepse të gjithë se bashku do të ringrihemi”, përfundoi Rikardo Kaka.

22

•

E hënë 24 mars 2014

Zbavitje

Fjalëkryqi i “Standard” 1

2

3

11

12

20

4 13

5 14

15

6

7

8

16

21

17

22

24

9

25

32

33

37 44

45

38

39

40

59

64

42 47

60

51

52

65

56 61

62 66

HORIZONTAL 1. Pak balistike.

5. Përsëritet nga mbetwsi.

11. Ndezur në aparaturë.

12. U kthye në arushë nga Artemida.

16. Kërkohet nga poeti.

17. Shtrihet pa fund në Rusi.

20. Ishte gërdalla e Don Kishotit.

22. Janë galeri artesh.

24. U shkrua nga Fenimore Cooper.

27. Qe këngëtare e famshme blues.

28. Eshtë edhe ai Doppler.

31. Kulmojnë me Jezercën.

32. Bëhet turist me një rit.

33. Mund të hapen edhe për hije.

35. Fillojnë romancat.

36. Nderi pa çifte.

37. Eshtë... opera.

42. Kalohen në gjumë.

44. Fillojnë ceremoninë.

46. Një personazh i Charles Dickens.

47. Dalë nga... dheu.

49. Ka mbetur mister.

51. Janë qendrat si... burgjet.

43

48

54

58

30 35

41

50 53

29

34

46

49

19

26 28

36

18

23

27 31

10

57

63 67

53. Numër i shkurtër.

54. Ente Operative Juridike.

55. Robert i Led Zeppelin.

56. Bëhet në gjendje civile nga të fejuarit.

59. Eshtë “M” e FMN. 62. Mbetet në bisht.

63. Televizioni i Ted Turner.

64. Mund të jetë parabolike.

65. Mbyllin një dyqan.

66. Eshtë pema e Romano Prodi-t.

67. Me break në tenis.

68. Janë raca... kombesh.

Fjalëkryqi pa skemë 1 2

3

4 5 6

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

26. Inicialet e Heine poet.

29. Eshtë material ndërtimi.

30. Aq ishin kokët e Cerberit.

33. Eshtë një vajzë... he hedhur.

34. Jonathan i Heshtja e qengjave.

37. Një fjalë që më... takon.

38. Atë të Zeusit e quanin Amaltea.

39. Butler i Bashkë me erën.

40. Agjenci Ekonomike Durrës.

41. Shpiku telefonin.

43. Bie një me... ballë.

45. Qe i ati i Tezeut.

48. Do të bëhen rosa.

50. Një gaz në.... vetrinë.

52. Fillon pa teke.

55. Një pjesë e prioriteteve.

57. Rinon pa zë.

58. Institucione Ndërkombëtare Ekonomike.

59. Fillojnë makinacionet.

60. Total në ekstreme.

61. Boll janë në skaje.

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar L

I

A

S U S I R

M A J A T A T A

P A R A L E L E P A L L O I T O K

A R

L U

I G I

P

A

P R A V O

P R E M T A

E

P L A N E T I

S

I

N E T E T E

T R

I D O L A T A

S T E

O S A T

N A T A L

I

A

P E N E L O P A E R

I K A J

E N N E R

B A R K A T

I M E R

-Qytet i Maccabi-t.

12. Janë baballarët.

-Janë lëndina.

-Një enë. -Gjysmë erotik.

P A

P O R T

T J A

A T L E T

A

B A R R

I M E N E

I

A

I

I O N A L

B A L E T I

A

I R A N D E L L O

S O Z I

L E R

F

H A F S A

P E R G A T

A N A M I

S A S

N A C P

B U Z A

I

A

E L O A L A N

11. Kërcëhej nga Zorba Greku.

-Ndosh në kufij.

12. Kush s’i mban del fjale.

-Ekstreme në ekstreme.

13. Mund të jenë kënge dhe filmash.

14. Një i racës së pastër.

-Ruhet në kufij.

-Mbetet në fund.

15. Eshtë X ajo e sulmit.

-Eshtë qëllimi i... fshehtë.

16. Janë ata që na përkasin.

-Nota e diapazonit.

17. Janë krahina... tonat. -Cage aktor.

18. Tre në Rotterdam.

-Kalimi në ekstreme.

-Bëjnë gravurë me gurë.

19. Inicialet e Mann shkrimtar.

-Janë në skaje.

20. Dy asa në dorë. -Janë të dhënat paraprake pas zgjedhjeve.

21. Rolet pa zë.

-Los, që thirret qyteti atomik.

22. Irlanda në Dublin.

-Mbyllin një manastir.

-Një veladon.

VERTIKAL 1. Ishte shkolla e Aristotelit.

-Eshtë lartësi e... piramidëes.

-Italia në internet.

2. Ribashkuar pjesërisht.

-Qe perëndesha e fitores.

-Pak sterilitet.

4. Eshtë anëtar i një sekti.

-Një pjesë e tartarëve.

5. Eshtë ngordhësirë.

-Një arti është edhe ura.

6. Bel i Maupaasant.

-Një krem... ëmbëlsirë.

7. Qe gruaja e parë e Jakobit.

-Eshtë sëmundja e vibrionit.

8. Inicialet e Asimov. -Janë çerdhe.

-I ka të ndrushme divi.

9. Eshtë rritje e tonit musoklar.

10. Inicialet e Adjani. -Emër burri.

-Një pjesë e gadishullit.

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar

Eshtë një fjalëkryq për ekspertët dhe për kampionët. Për ta zgjidhur duhet që kutitë e zeza të vendosen nga ju

Duhet të nxini 45 kuti HORIZONTAL 1. Eshtë i ndaluar në kthesa.

-Janë tek në pafta.

-Nongolët e timurlengut.

2. Mund të imponojë karantinë.

-Vreri pa kufij.

-Eshtë çrregullimi.

3. Eshtë skllavëri.

-Mund të jenë shkencore.

-Në krye të trupave.

4. Në fund të fundit.

-Inicialet e Maldini-t.

VERTIKAL 1. Një ari amerikan.

2. Mushkonja e malaries.

3. Ishte Nehru.

4. Një anëtar... kabineti.

5. Eshtë qeveri tarafi.

6. Sastri aktore.

7. Lear e spektaklit.

8. Rakia e japonezëve.

9. Një çast në... malësi.

10. Eshtë... veprimi i atdhetarit.

12. Një fjalë për gjoja.

13. Iliri që qe mesfushor i famshëm.

14. Eshtë nxitës.

15. Qytet rumun.

17. Qe shenjtori protomartir.

18. Fillojnë teorikisht.

19. Hapin panikun.

21. Film i famshëm i Alfred Hitchcock.

22. Pikërisht në kokë.

23. Mbi... dose.

25. Fundi i Turandot.

-Thonë se nuk gjykohen.

-Në krye të noterëve.

5. Parashtesë për pesë.

-Janë kapakë me tituj.

-Mund të jetë trofe.

6. Stewart këngëtare.

-Eshtë emri i... popullit.

-Eshtë i lartë ai i kampionit.

7. Një pjesë e taktikave.

-Aktorja e filmit Bambola.

-Një mund të jetë edhe veprimesh.

8. Rupert aktor.

A T L A S E T R A U T E R R O R

-Ishin druidët.

-Gjysma e lamave.

9. Qendër fetare.

-Eshtë veshje për tamure.

-Vitet pa kufij.

-Eshtë ai që ka marrë fjalën.

10. Studiohet nga heraldika.

-Fillojnë ngadalë.

-Një pjesë e territorit.

-Qytet në Greqi.

11. Një bas me katër tela.

-Keaton aktore.

L R

I

A K E J

A M A T O R N A D T L T L E I

I

L

I

T O R

A L E M E R

L E E

I

I

O R E

I A L

I R A

O T T O L T A T

S U R F

E T J A

M U S K U L A R E

T R O T U A R

T E R R E S

F A T

U B

F R A K T U R A T

E O T N E V E R I

A D L

P R E T E N D

E T E R R

K R

S T

I

I

I

E T O P

M A K

I N A

M A S E N

H I

I

T H R A

I M O H A P

I

I K E

T U R A

Z E N O N

K A T A

S

M E R

I M E T

S

A S

L

T E L E F O N

A

U

L O

I

I

Z S G A

S

I R

T E R R E N

I

23

•

E hënë 24 mars 2014

Fjalëkryqi Simetrik

HORIZONTAL 1. Flet për kreshnikët një i tillë.

4. Spikat te dembeli.

10. Eshtë premtimi.

14. Van der portier 15. Eshtë peshë.

16. Safin tenist.

17. Mbyllin një skedar.

18. Janë peshqit për konserva.

19. Ato të shtëpisë janë për amvisa.

21. Drejtohet nga abati.

23. Janë klasat që nuk takohen.

25. Morissette këngëtare 26. Janë të mëdha me Haitin.

28. Pak paradoksale.

29. Alessandro te Milan.

30. Kanë pjesë në skenë.

31. Eshtë i pastër në mal.

32. Vittorini shkrimtar.

33. Mund të jenë parabolike.

34. Eshtë muaji gusht.

35. Secili është përgjysmë.

36. Organizohen si sondazhe.

37. Eshtë ajka e shoqërisë 38. Fundi i Turandot.

39. Kush bën.,.. vështron.

40. Janë pjesët sentimentale.

42. Carlos ish-president argjentinas.

43. Janë si rripat të tilla.

45. Mbulli turnin.

46. Eshtë nofka.

48. Shën... Protomartiri.

49. Shkurt per United.

50. Ngrihen me zë të lartë.

51. Tregohet me shkallën Mohs një e tillë e metaleve.

52. Christine e Fantazma e operas. .

VERTIKAL 1. Ente europian i hapësirës.

2. Priten nga meridianë.

3. Mbarojnë në dhjetor.

4. Para Saint Germain në futboll.

5. Kujt ia ka... kënaqet.

6. Teket e një radhe.

7. Digjen po nuk u zbuluan.

8. Eshtë nusja me vello 9. Sikur janë në krye.

10. Eshtë profesioni.

11. Qyteti i Turgeniev.

12. Kush merr një të tillë... shkon poshtë.

13. Në fund të fundit.

15. Eshtë lopatëz hiri.

16. I kishte të brishta Jeriko.

18. Para Domingo.

19. Janë në gjyq.

20. Një A me Juventus e Milan.

22. Me Instinct në një film të Verhoeven.

23. Një ishte edhe John Silver.

24. Tregohen me kuota.

25. Janë gjyqtarë me flamur 26. Janë pjesë në teatër.

27. Tregojnë kapacitetin e kamionit.

30. Bën një ai që qahet.

31. Krahina e Athinës.

33. Janë male me Akonkagua.

34. Eshtë sëmundje.

36. Ishin paraardhës të beotëve.

37. Ishin Eumenidet.

39. Gibernau pilot.

40. Një perime me mustaqe.

41. Akoma është ndryshe.

42. Pak minimaliste.

43. Satira pa zë.

44. Institut Femëror Europian.

47. Fillojnë poshtë.

48. Të parat në sondazh.

49. Diftong në duar.

Pas një periudhe paksa delikate dhe te paqëndrueshme për jetën tuaj ne çift, me ne fund do e stabilizoni situatën. Do jeni me te kuptueshëm dhe me tolerante. Beqaret do jene te vendosur ta bëjnë për vete personin qe pëlqejnë dhe do ia arrijnë qëllimit. Me financat duhet shume kujdes sepse ne çdo moment situata mund te dale jashtë kontrollit.

Demi Dielli do jete planeti qe do e mbroje gjithë kohës jetën tuaj ne çift sot. Qe ne pret e para te mëngjesit do mendoni ta suprimoni partnerin ne mënyrë qe ai ta ketë vëmendjen vetëm tek ju.

Beqareve do iu rrahe zemra fort për një person qe për fatin e tyre te keq është ne një lidhje. Financat duhet t’i mbani ne gjendjen qe janë. Po e tejkaluat me shpenzimet do keni vështirësi.

Binjaket Jeta juaj ne çift do kaloje ne plan te pare gjate kësaj dite. Do bëni çfarë te mundni qe ta stabilizoni sa me pare situatën. Beqaret do jene me shume fat dhe do e gjejnë princin e tyre te kaltër. Gjithçka do ndryshoje ne jetën e tyre. financat do jene te qëndrueshme ne përgjithësi, megjithatë nuk duhet abuzuar me shpenzimet sepse situata edhe mund te tronditet serish.

Gaforrja Dita e sotme do jete goxha e animuar dhe e mbushur me momente fantastike për ta a qe janë ne një lidhje. Emocionet do jene te njëpasnjëshme kështu qe shfrytëzojeni çdo moment.

Nëse jeni ende beqare duhet te përfitoni nga ftesat qe do iu bëhen sepse koha ikën shpejt.

Neptuni do ndikoje mjaft ne planin financiar.

Do jeni te qarte sa shpenzime te kryeni.

Luani Do i zgjidhni një pjese te problemeve qe keni pasur ne çift kohet e fundit dhe do i shihni gjerat me një sy tjetër tashme. Edhe beqaret do jene me te kujdesshëm me hapat qe do hedhin.

Vërtet e vuajnë vetminë, por nuk duhen bere sakrifica te rrezikshme vetëm për te pasur dike ne krah. Me financat bëni kujdes sepse mund edhe te përballeni me surpriza te këqija.

Virgjeresha Asgjë e rëndësishme nuk ka për te ndodhur sot ne jetën tuaj ne çift, përkundrazi për disa do mbizotërojë rutina. Nga ana tjetër beqaret do kenë një dite shume energjike dhe te mbushur me takime te njëpasnjëshme. Gjithçka mund te ndryshoje për ta nëse vërtet e dëshirojnë. Për sa iu përket financave do ketë disa vështirësi, por me kujdes edhe mund t’ia dilni.

Peshorja Ne orët e para te mëngjesit jeta juaj ne çift do ketë disa tronditje, por me kalimin e orëve situata do stabilizohet. Do ndiheni disi me te qete.

Beqaret duhet te tregohen realiste dhe te mos kërkojnë gjera te pamundura. Ne këtë mënyrë nuk do e lëndojnë veten. Ne planin financiar duhet te shpenzoni me shume maturi sepse situata nuk do jete aspak e favorshme.

Akrepi Jupiteri do sjelle fat ne jetën tuaj ne çift sot.

Do i zgjidhni te gjitha mosmarrëveshjet qe keni pasur dikur dhe do ndiheni me te qete.

Beqaret do kërkojnë ne çdo vend princin e kaltër, pa e ditur se ai është shume me afër sesa ata e mendojnë. Financat do jene goxha te stabilizuara. Përfitoni për te kryer ndonjë investim te rëndësishëm.

E M M A D A C I T

D E K O R E T T E N O R E T

B A L E N A T

D U G A R E T P R O Z A T S A R A F I N A T K T N O I P

T

Shigjetari Kujdes mos e prekni partnerin ne pikat e tij te dobëta sot sepse ai nuk do jene ne humorin duhur dhe mund te keni debate te zjarrta. Beqaret nuk do arrijnë dot ta gjejnë as sot personin e ëndrrave dhe here pas here do e vuajnë vetminë. Ne planin financiar duhet ti merrni gjerat me seriozisht dhe te mos prisni përkeqësimin e situatës për te marre masa.

Bricjapi

P A V E L M A R E K

D A T A T

K O R A L E T H A B E R E T

V I

G A R E N

T O T A L

R

I M

M I N E D I N A R

Z I T A T E V E T E M

M I L A N

A P A R A T

D

P A L A M E D I

R O M A K E T

D

N I G E R

K O M I T E T B A N A N E T

K A M A T A T

I A Z R

A M I U R

I A

Shakira, më e pëlqyera në rrjetin social “Facebook”

K

Horoskopi 24 mars 2014 Dashi

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar

Zbavitje

ëngëtarja kolumbiane, Shakira, udhëheq me numrin e njerëzve që e kanë pëlqyer faqen e saj në Facebook. Mbi 86.6 milionë pëlqime ka faqja e saj zyrtare në rrjetin më të madh social (në momentin kur po e publikojmë këtë artikull). Pas 37-vjeçares renditet Rihanna, kurse vendi i tretë i takon Eminemit. Në

top-dhjetëshe gjendet edhe futbollisti portugez i Real Madridit, Cristiano Ronaldo, i cili aktualisht ka mbi 76.2 milionë pëlqime në faqen e tij. “Nuk mund t’u falënderoj sa duhet për mbështetjen tuaj. Jam aq e lumtur që ju kam”, ka shkruar mes tjerash Shakira kur ka kuptuar se faqja e saj është më e ndjekura në Facebook.

Enrique Iglesias pëlqen seksin e çmendur

Mos krijoni iluzione te kota sot ne jetën tuaj ne çift dhe qëndroni gjithë kohës me këmbë ne toke. Beqaret duhet te përfitojnë nga ftesat qe do iu bëhen dhe jo te mbyllen ne vetvete.

Vetëm ne këtë mënyrë jeta e tyre mund te ndryshoje. Financat do fillojnë qe sot te kenë disa përmirësime. Shume shpejt gjendja do behet edhe me e favorshme.

Ujori Lidhja me partnerin do jete me e mire se kohet e fundit, megjithatë serish disa çështje do mbeten te pazgjidhura. Beqareve do iu shfaqet papritur një person interesant ne pamje dhe qe vlen me te vërtetë shume ne çdo ane. Mos e humbni për asnjë lloj arsyeje. Financat do kenë disa tronditje, megjithatë gjendja nuk do jete aq e keqe sa disa kohe me pare.

Peshqit Asgjë e veçante nuk ka për te ndodhur sot ne jetën tuaj ne çift. Do kaloni një dite te zakonshme, por fatmirësisht pa debate apo probleme. Beqaret do kenë njohje te reja me persona qe vërtet ja vlejnë për t’u pasur ne krah.

Merrni kohen e duhur para se te kaloni ne një tjetër stad. Financat do kenë përmirësime fale një shume parash qe do merrni nga familjaret.

S

uperylli i pop muzikës, Enrique Iglesias, thotë që seksi mund të ketë domethënie të ndryshme, teksa tipi më i pëlqyer i marrëdhënies për të është seksi i çmendur. 38 vjeçari, i cili ka qenë në lidhje me Anna Kurnikovan që nga viti 2001, ka pranuar se preferenca e tij varet nga ajo se sa i dehur është, por pranon se ka probleme që ta menaxhojë

fantazinë seksuale kur e tepron me alkool. “Sexi mund të jetë i vrazhdë, i pamatur dhe shumë argëtues, ose mund të jetë aty këtu dashuri”.

“Oh, seksi i çmendur më pëlqen më së shumti, por varet se sa i dehur jam. Nëse jam shumë, shumë i dehur, nuk preferoj të provoj të bëj seks, pasi luani nuk më ngritet”, ka deklaruar Iglesias.

cmyk