Standard 2 prill 2014

Takimi me kancelaren Merkel, Ramës: Statusi kandidat, në bazë të raportit të KE-së

Miratohet dekreti për punonjësit sezonalë në Itali Varrezat në Sharrë dhe Tufinë, emrat e banorëve që do të shpronësohen Suplementi Faqe 13-17

Politikë Faqe 2

GAZETë E përditshme E mërkurë 2 prill 2014 NR: 2931, ÇMIMI 20 LEKË ÇMIMI për maqedoni dhe greqi 1 euro www.standard.al e-mail: info@standard.al marketing@standard.al Botim i “standard”

Basha-Moore Moszbatimi i vendimeve të gjykatave dhe zaptimi i institucioneve, shqetësuese

Udhëzimet

Ndryshojnë kriteret për marrjen e ndihmës ekonomike dhe aftësinë e kufizuar

Takimi me zyrtarin e lartë të DASH, Basha: Mazhoranca po zhbën standardet demokratike

Politikë Faqe 5

Koment

D

rejtori për Evropën Jugore dhe Qendrore në Departamentin Amerikan të Shtetit, Jonahtan Moore, zhvillon një vizitë treditore në Tiranë. Dje ai u prit në takim nga kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha, njëkohësisht edhe kryetari i Bashkisë së kryeqytetit.

“Mazhoranca nuk respekton...

Lexoni në faqen 3

A kishte frymëzim fetar komunizmi?

Nga Çelo Hoxha Faqe 18-19

Gjykatat e specializuara antikorrupsion

I mbijetuari Daniel Spahiu

Nga Brikena Bogdo

“Donim të lanim duart, rrëshqitëm në ujë”

14-15 <<

U

afruam tek lumi për të larë duart dhe rrëshqita bashkë me Erjonin. Nuk e di ta përshkruaj çdo detaj, pasi nuk e mbaj mend, por di të them që ramë të dy bashkë në ujë”, - pjesë nga rrëfimi i të mbijetuarit Daniel Spahiu. Ende i tronditur dhe i trembur për fatin e shokut të tij të ngushtë 18-vjeçari Spahiu rrëfen...

Faqe 8

Festivali i I i librit dhe artit

Beteja e humbur dhe e përçarë e librit! cmyk

Faqe 20-21

5-vjetori i Shqipërisë në NATO Nishani: Synimi i radhës, integrimi në BE. Aneksimi i Krimesë, precedent i rrezikshëm

Lezhë / 7

Greqi / 8

Po pastronte armën, vret aksidentalisht kushëririn

Vrasja e Iliri Karelit, 8 urdhër arreste për gardianët dhe drejtorin

V

P

ret aksidentalisht kushëririn, teksa pastronte armën e zjarrit. Ngjarja e rëndë ka ndodhur rreth orës 19:40 në fshatin Merçi të Lezhës.

Viktima është identifikuar si 18-vjeçari Kirstjan Prendi, i cili ka përfunduar në spital me dy plumba në kokë...

rokuroria lëshon 8 urdhër arreste për vrasjen e Ilir Karelit, i cili u torturua dhe u dhunua në mënyrë çnjerëzor në qeli. Policia...

Faqe 9

Debatet te Ekonomia Cani: Jemi për rritjen e moshës së pensionit, duhet riformatuar sektori energjetik Ekonomi Faqe 10-11

2

E mërkurë, 2 prill 2014

Politikë

Takimi në Gjermani

Merkel, Ramës: Për statusin vendosim në bazë të raportit të KE-së Kancelarja: Vendimi për statusin, me vështrim pozitiv, çështja është kur dhe jo nëse do ta merrni. Brenda 2014-ës në Tiranë Rama: Të vendosur për reforma. Merkel: Investitorët gjermanë duan siguri juridike Gëzim Saliu

M

arrja e statusit kandidat nga Shqipëria do të varet nga raporti që do të përgatisë në qershor Komisioni Evropian, kur do të bëhet e ditur nëse vendi ka shënuar progres në reformat e përcaktuara si kritere kryesore nga Brukseli. Kështu bëri të ditur dje qëndrimin zyrtar të Gjermanisë Kancelarja Angela Merkel në konferencën e përbashkët për shtyp me kreun e qeverisë, Edi Rama, në kuadër të vizitës zyrtare që ky i fundit zhvilloi dje në Berlin.

Duke nënvizuar faktin se Gjermania do ta shohë pozitivisht dhënien e statusit ndaj Shqipërisë, Merkel theksoi se çështja kryesore në këtë proces nuk ka të bëjë me faktin nëse vendi do ta marrë statusin kandidat, por me kohën se kur do ta përfitojë atë. “Ne i trajtojmë vendet në bazë të raporteve të Komisionit Evropian. Komisioni Evropian paraqet raporte për statusin, për gjendjen e punëve. Hapi tjetër që vjen tani për Shqipërinë është statusi i kandidatit. Ne në qershor do të marrim një raport të ri dhe me atë që dëgjova unë, do të ketë sigurisht edhe përparime. Komisio-

ni do t’i ketë regjistruar këto përparime dhe ne do t’i shikojmë me një vështrim pozitiv dhe do të vendosim me një vështrim pozitiv për statusin e kandidatit për Shqipërinë. Është gjithmonë një çështje se kur, nuk është një çështje nëse do ta marrë.

Nuk duhet të keni frikë se nuk do të jepet statusi i kandidatit, por vetëm raportet duhet ta bëjnë të mundur që t’ua japim”, - tha Merkel, duke bërë të ditur njëkohësisht: “Kryeministri, mua më ftoi për vizitë dhe unë i Nuk duhet të keni frikë se nuk do të jepet statusi i kandidatit, por vetëm raportet duhet ta bëjnë të mundur që t’ua japim”, - tha Merkel

thashë se do ta respektoj këtë ftesë.

Po të më pyesni pas një viti, unë do të kem qenë në Shqipëri”.

Konferenca Pas takimit me dyer të mbyllura, Kryeministri Rama dhe Kancelarja Merkel dhanë një konferencë të përbashkët për shtyp në të cilën u nënvizua rëndësia e ecjes përpara të vendit në prioritetet e vendosura nga Bash-

Edi Rama takon Angela Merkel

kimi Evropian. Nga ana e saj, Merkel u shpreh se Gjermania po ndjek me vëmendje zhvillimet në Shqipëri.

“Ne jemi informuar rreth angazhimit dhe entuziazmit që ndiqen këto procese, ndërtimi i një procesi juridik dhe pavarësia e drejtësisë. Ne po i ndjekim me intensitet këto zhvillime në Gjermani. Nuk është shumë e thjeshtë të ndjekësh një rrugë të tillë dhe Kryeministri Rama na bëri shumë të qartë dhe na shpjegoi se kanë ndryshuar shumë gjëra”. Në këtë kontekst, kreu i qeverisë shqiptare i pohoi Kancelares se qeveria e drejtuar prej tij është e vendosur për të garantuar ecurinë në rrugën e modernizimit dhe reformave. Sipas Ramës, fillimi i mbarë i qeverisë është vetëm nisja e një procesi ku Shqipëria kërkon të ecë më shpejt drejt Evropës, por duke e konsideruar theksoi ai, Evropën, destinacionin brenda nesh dhe integrimin evropian, një proces të patjetërsueshëm për modernizimin e vendit.

“Vendi ynë është në Evropë dhe ne do të bëjmë gjithçka, ditë pas dite, që të meritojmë atë respekt dhe të meritojmë atë vend që shqiptarët aspirojnë, që me ndihmën e Gjermanisë, me ndihmën e Kancelares, me ndihmën e gjithë partnerëve tanë evropianë, ne do të mund t’jua japim duke

Situata në Evropë Rama dhe Merkel: Në 100-vjetorin e Luftës së Parë Botërore, kombet më pranë njëri-tjetrit Një tjetër temë diskutimi mes Kancelares gjermane Angela Merkel dhe Kryeministrit Rama në takimin e djeshëm ishte edhe situata në Evropë, ku të dy shefat e qeverive shprehën besimin se në viti 2014, kur Evropa përkujton edhe 100-vjetorin e Luftës së Parë Botërore, kombet evropiane do të jenë më pranë njëri-tjetrit. “Ne duhet të përpiqemi që, pikërisht në këtë vit, 2014-a, që është një vit përkujtimor, në 100-vjetorin e fillimit të Luftës së Parë Botërore, që 100 vjet më vonë, ne kemi mësuar nga historia. Kjo do të thotë që ne duhet të flasim me njëri-tjetrin, duhet të bashkëpunojmë më ngushtë me njëri-tjetrin. Prandaj, unë e bërë si duhet të gjitha detyrat tona”, u shpreh Kryeministri. Ndërkohë, në konferencën e përbashkët, Kancelarja nënvizoi gatishmërinë për inkurajimin e investitorëve gjermanë që të investojnë në Shqipëri, por theksoi

konsideroj perspektivën evropiane jo si një perspektivë të çfarëdoshme, por për një vrull të nevojshëm”, - tha Kancelarja. Në të njëjtin kontekst, Kryeministri Rama pohoi se viti 2014 është i pari vit në historinë e Ballkanit që ka ardhur pa konflikt. “Ne jemi të bindur se me mbështetjen dhe lidershipin e Gjermanisë dhe me mbështetjen e të gjithë partnerëve tanë, Shteteve të Bashkuara dhe Evropës së bashkuar, ne do të mund ta transformojmë këtë moment të madh paqeje, në një hapësirë mundësish të reja për zhvillim ekonomik, social dhe pa dyshim, për integrimin rajonal dhe evropian”, - deklaroi Rama. nevojën e reformës në sistemin juridik. Nga ana e tij kryeministri Rama garantoi se qeveria e tij do të bëjë gjithçka për të krijuar kushtet për tërheqjen e investimeve gjermane në Shqipëri.

Vizita e Ramës në Berlin

Takim me kreun e grupit parlamentar të CDU-së dhe me Presidentin e Bundestagut Kryeministri Rama vijoi turin e vizitave në Gjermani, ku pas takimit me Kancelaren Merkel, ai zhvilloi një takim me kreun e grupit parlamentar të CDU Kauder. Në qendër të takimit, kryefjalë ishte integrimi i Shqipërisë në Bashkimin Evropian, ku Kauder shprehu vlerësim për punën e ekzekutivit të ri. “Qeveria e re në rrugën e duhur për progres. Shohim progres

ne luftën kundër korrupsionit”, - tha ai gjatë fjalës së tij, duke shtuar se Gjermania do jap mbështetjen e saj për integrimin e Shqipërisë në BE. Nga ana tjetër, Kauder vlerësojë iniciativën e qeverisë shqiptare për nxitjen e investimeve nga sipërmarrësit e huaj në vendin tonë. Ndërkohë kreu i ekzekutivit shqiptar theksoi se siguria, inovacioni dhe progresi do të jenë

Rama-Lammert

prioritetet e qeverisë që ai drejton.

“Falënderoj CDU për mbështetjen ndaj Shqipërisë. Ne jemi të vendosur të integrojmë Shqipërinë në BE”, - tha ai. Po ashtu në kuadër të vizitës së tij në Gjermani kryeministri Rama u takua ditën e djeshme dhe me Presidentin e Bundestagut Lammert, ku ky i fundit sipas njoftimit të kryeministrisë, ka theksuar se mbështet in-

tegrimin evropian të Shqipërisë dhe i ka uruar suksese qeverisë dhe kryeministrit Rama. Lammert ka theksuar se Shqipëria i përket Bashkimit Evropian. Nga ana e tij kreu i ekzekutivit shqiptar ka vlerësua mbështetjen e Gjermanisë, duke e cilësuar si partner kyç për Shqipërinë.

“Qëllimi ynë është të modernizojmë Shqipërinë”, - ka pohuar Rama.

3

E mërkurë, 2 prill 2014

Politikë

Takimi Basha-Moore

“Shqetësues moszbatimi i vendimeve të gjykatave dhe zaptimi i institucioneve të pavarura” Basha: Mazhoranca nuk respekton vendimet e gjykatave dhe po cenon mandatin e institucioneve të pavarura, duke tentuar kapjen e tyre Florenc Drizari

D

rejtori për Evropën Jugore dhe Qendrore në Departamentin Amerikan të Shtetit, Jonahtan Moore, zhvillon një vizitë treditore në Tiranë. Dje ai u prit në takim nga kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha, njëkohësisht edhe kryetari i Bashkisë së kryeqytetit.

Kryetari i Partisë Demokratike e njohu zyrtarin e lartë amerikan me gjendjen shqetësuese të demokracisë në vend, duke u ndalur kryesisht në dy çështjet themelore që kanë të bëjnë me zbatimin e vendimit të gjykatave dhe respektimin e mandatit të institucioneve të pavarura. “Mazhoranca nuk respekton vendimet e gjykatave dhe po cenon mandatin e institucioneve të pavarura, duke tentuar kapjen e tyre”, - u shpreh Basha, duke

7

mijë punonjës janë larguar në mënyre të jashtligjshme nga qeveria i tha Basha z.

Moore gjatë takimit të tyre

theksuar se ky është një zhvillim negativ për vendin që vë në rrezik themelet e shtetit ligjor dhe demokracisë në Shqipëri. Z. Basha ripohoi mbështetjen pa kushte që opozita po i jep integrimit evropian të vendit dhe e njohu me hapat e hedhur nga PD-ja në mbështetje të marrjes së statusit të vendit kandidat. Por nga ana tjetër, Partia Demokratike nuk mund të pajtohet për asnjë çast dhe të mbyllë sytë para shkeljes së normave demokratike dhe zhbërjes

Moore shprehu edhe një herë vlerësimin për qëndrimet e opozitës në favor të procesit të integrimit evropian të vendit

Takimi Basha-Moore

së standardeve nga mazhoranca “Rama-Meta”. Z. Moore tha se respektimi i vendimit të gjykatave është një standard ndërkombëtar dhe Shtetet e Bashkuara janë të shqetësuara kur standardet ndërkombëtare nuk respektohen. Zyrtari i lartë amerikan shprehu edhe një herë vlerësimin për qëndrimet e opozitës në favor të procesit të integrimit evropian të vendit dhe çmoi hapat institucionalë që ka ndërmarrë Partia Demokratike me dërgimin e çështjeve në Gjykatë. Kryetari i Partisë Demokratike e njohu Moore-in me aktet e qeverisë për kapjen e institucioneve të pavarura, si ILDKP dhe AMA, për uzurpimin e kompetencave të Presidentit, për rritjen e arbitraritetit dhe dhunimin e të drejtave të

Moore takon Kodhelin: Shqipëria në NATO, faktor stabiliteti Ministrja e Mbrojtjes, Mimi Kodheli, priti dje në një takim drejtorin për Evropën Jugore dhe Qendrore në Departamentin Amerikan të Shtetit, Jonathan Moore. Zyra e shtypit e Ministrisë së Mbrojtjes bën të ditur se ministrja Kodheli i ka shprehur zyrtarit të lartë amerikan mirënjohje të thellë për kontributin që SHBA ka dhënë në ndihmë të shqiptarëve dhe Shqipërisë, sidomos në procesin e integrimit të vendit në strukturën euroatlantike. Ministrja Kodheli e ka njohur Moore-in me reformën në Forcat e Armatosura,

duke nënvizuar vullnetin e plotë të saj dhe të mazhorancës për t’i kthyer ushtrisë shqiptare dinjitetin e merituar. Nga ana e tij, Moore uroi popullin shqiptar për përvjetorin e anëtarësimit në NATO, duke nënvizuar se angazhimi i Shqipërisë në Aleancë është faktor stabiliteti në rajon e me gjerë. Ai vazhdoi më tej duke thënë se vlerëson pjesëmarrjen e Shqipërisë në misionet paqeruajtëse nën flamurin e NATO-s.

Moore përsëriti sërish mbështetjen e SHBA-së në procesin e integrimit të Shqipërisë në BE.

qytetarëve, si të drejtën e pronës, duke përfshirë shumë raste dhune e keqtrajtimesh fizike të qytetarëve edhe para mediave. Basha e informoi gjithashtu z. Moore për vazhdimin e spastrimeve në administratë, çka ka çuar deri më tani në largimin e paligjshëm të më shumë se 7 mijë nëpunësve nga puna. Por më e rënda, theksoi kryetari i opozitës, mbetet mosrespektimi i vendimeve të gjykatave, duke sjellë si shembull injorimin nga qeveria të vendimit të Gjykatës Kushtetuese për ligjin e nëpunësit civil apo për tejkalimin e kompetencave të INUK-ut si dhe mosrespektimin nga qeveria të qindra vendimeve të tjera të formës së prerë. Me rastin e 5-vjetorit të anëtarësimit të Shqipërisë në NATO, zoti Basha shprehu mirënjohjen për mbështetjen që Shtetet e Bashkuara i kanë dhënë Shqipërisë në këtë proces. Gjatë vizitës së tij në Tiranë, Moore pritet të zhvillojë takime edhe me përfaqësues të lartë të shtetit shqiptar.

Kreu i PD-së, Basha:

Anëtarësimi në NATO, rezultat i suksesit të reformave “Anëtarësimi i Shqipërisë në NATO erdhi si rezultat i suksesit të reformave që konsoliduan shtetin ligjor, liritë dhe të drejtat e qytetarëve, që e shndërruan Shqipërinë në një nga vendet më të sigurta në rajon, demokracinë shqiptare në një demokraci funksionale që garantuan suksesin e ekonomisë së tregut, transformimin e Forcave të Armatosura dhe kontributin domethënës

të Shqipërisë në të gjitha frontet dhe zonat ku NATO kërkoi mbështetjen tonë”. Kështu e nis komentin e tij kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha, në kujtim të ditës së 5-vjetorit të anëtarësimit të Shqipërisë në NATO. Kreu i opozitës shpreh mirënjohje dhe nderim për punën dhe përkushtimin e administratës dhe ushtarakëve shqiptarë që, sipas tij, mundësuan suksesin e refor-

mave për anëtarësimin e Shqipërisë në NATO. “Mirënjohje të veçantë për Shtetet e Bashkuara të Amerikës, për mbështetjen e fuqishme që i dha Shqipërisë në procesin e anëtarësimit në Aleancën e Atlantikut të Veriut si dhe për vendet anëtare të NATO që vlerësuan 5 vjet më parë arritjet e Shqipërisë dhe e pranuan në gjirin e tyre. Anëtarësimi i Shqipërisë në NATO është historia e një sukse-

Lulzim Basha

si kombëtar, për shkak të reformave të guximshme të ndërmarra nga shumica demokrate që mposhtën çdo kundërshtim dhe bindën çdo skeptik. Është po kështu një mësim i mirë për rrugën drejt anëtarësimit të Shqipërisë në Bashkimin Evropian, që mbetet misioni hyjnor i Partisë Demokratike”, - ka shkruar kryetari i PD-së, Basha, në një postin në rrjetin social “Facebook”.

4

E mërkurë, 2 prill 2014

Politikë Kryeministri i zgjedhur serb Vuçiç: I gatshëm të takohem me Ramën, nuk destabilizojmë rajonin

Kryeministri i ardhshëm i Serbisë, Aleksander Vuçiç, ka shprehur gatishmërinë për t’u takuar me Kryeministrin Edi Rama. Në kohën kur vizita e planifikuar e Ramës në fillim të shkurtit në Beograd u shty për shkak të fushatës zgjedhore në Serbi, Vuçiç, që më 27 prill do të marrë drejtimin e qeverisë, tha se ai e mirëpret një takim me Ramën. “Sa u përket takimeve me zotin Rama, unë jam i gatshëm në çdo moment të takohem me të në Beograd apo në Tiranë. Thënë qartë: jam plotësisht i gatshëm

për takim dhe bisedime me të.

Mendoj se zoti Rama dhe unë do të takohemi dhe do të bisedojmë gjatë këtij viti. Për mua është absolutisht e parëndësishme se ku do të takohemi, unë nuk vuaj nga gjëra të këtilla. Unë mendoj se një takim i tillë është i rëndësishëm për Serbinë. Puna ime është që të mbroj interesat e Serbisë dhe mendoj se është me rëndësi që të takohem me Kryeministrin e Shqipërisë.

Mendoj se një takim i tillë në asnjë mënyrë nuk do të destabilizonte rajonin. Përkundrazi”, - u shpreh

Aleksander Vuçiç

ai në një interviste për “Deutsche Welle”-n. Aleksander Vuçiç pritet të drejtojë delegacionin e Serbisë në takimin e radhës në Bruk-

sel që do të mbahet më 29 prill me Kryeministrin Thaçi dhe baroneshën Ashton, takim ku, sipas tij, palët do të arrijnë marrëveshje për organet e gjyqësorit dhe drejtësinë.

“Nuk do t’u shmangem obligimeve të mia, sepse detyra jonë është që të flasim me shqiptarët e Kosovës.

Kjo është një punë shumë e rëndë për të dy palët. Shpresoj se gjithmonë do të mund të bisedojmë së bashku. Gjithmonë mund dhe duhet të flasim së bashku dhe shpresoj se shumicën e problemeve do t’i zgjidhim së bashku”, - tha Vuçiç.

LANÇ “përçan” mazhorancën

Rama: Neglizhencë e patolerueshme, kërkojmë ngritjen e komisionit për 70-vjetorin e Çlirimit LSI: E pafalshme që nuk ka shenja nga qeveria për restaurimin e Varrezave të Dëshmorëve “Nderimi i 70-vjetorit të Çlirimit s’është respekt vetëm për 1 milion votat, por për çdo shqiptar” Gëzim Saliu

L

ëvizja Socialiste për Integrim, edhe pse pjesë e mazhorancës qeverisëse, ka kritikuar dje ekzekutivin me në krye Kryeministrin Rama për indiferentizmin sipas saj, të treguar në këto kohë lidhur me kërkesën për ngritjen e Komisionit shtetëror për kremtimet e 70-vjetorit të çlirimit të vendit.

Në kohën kur kreu i qeverisë dhe një pjesë e kabinetit qeveritar nuk ishin në vend për shkak të vizitës zyrtare në Gjermani, sekretari i përgjithshëm i LSI-së, Luan Rama, kërkoi dje nga qeveria shqiptare që të formojë sa më shpejt Komisionin, duke nënvizuar se që nga kërkesa e bëra nga kjo forcë para dy muajsh nuk ka pasur asnjë reagim. “Kanë kaluar dy muaj dhe ende asgjë, të paktën edhe formalisht asnjë reagim pozitiv nga ana e qeverisë për të kuptuar të gjithë se çfarë do të bëjë Shqipëria në 70-vjetorin e Çlirimit të Atdheut.

Nga pozita luajale dhe partneriteti, e ftoj në mënyrë të veçantë Kryeministrin të mbledhë, organizojë dhe formësojë menjëherë Komisionin

Luan Rama

“Kanë kaluar dy muaj dhe ende asgjë, të paktën edhe formalisht asnjë reagim pozitiv nga ana e qeverisë

Mbledhje qeverie

Shtetëror, mundësisht brenda 15 prillit për t’i dhënë kohë qeverisë por edhe të gjithë shoqërisë të bëjë pjesë e angazhimit dhe e kontributit për të festuar dhe përkujtuar me madhështi këtë datë të lavdishme pasi Çlirimi i Atdheut dhe shpallja e Pavarësisë, janë dy ngjarjet më të lavdishme dhe më të ndritura të historisë së Shqipërisë që prej epokës së Skënderbeut”, - tha Rama. Sipas tij, ky komision duhet të jetë gjithëpërfshirës, duke bërë pjesë të tij të gjithë ata që jetojnë sot dhe që

kanë qenë pjesëtar të formacioneve partizane, kontributorë në luftën Antifashiste Nacional Çlirimtare si dhe të gjithë intelektualët grupet e interesit përfaqësues të botës akademike dhe shkencore. Është e pafalshme që ende nuk ka asnjë shenjë për rikonstruktimin, rregullimin, restaurimin e Varrezave të Dëshmorëve të Atdheut

Varrezat e Dëshmorëve Nga ana tjetër në konferencën e tij, Rama pasi vlerësoi aktin simbolik të restaurimit të zyrave të selisë së ish-të përndjekurve politikë e konsideroi të pafalshëm faktin që ende nuk ka shenjë për rregullimin dhe restaurimin e Varrezave të Dëshmorëve të Atdheut në Tiranë dhe në të gjithë Shqipërinë. “Është e pafalshme që ende nuk ka asnjë shenjë për rikonstruktimin, rregullimin, restaurimin e Varrezave të Dëshmorëve të Atdheut në Tiranë dhe në të gjithë Shqipërinë dhe të të gjitha monumenteve, shenjave të kujtesës historike, që sjellin edhe në ditët e sotme madhështinë dhe lavdinë e heroizmin partizan”, - tha ai. Ndërkohë duke rinënvizuar rëndësinë e krijimit të Komisionit Shtetëror, sekretari i përgjithshëm i LSI-së bëri të ditur qëndrimin e forcës ku ai bën pjesë nëse kjo kërkesë nuk do të merret parasysh nga qeveria. “Nëse nuk do të krijohet ne do të ndërmarrim edhe nisma të tjera korrekte ligjërisht dhe transparente publikisht për ta ndihmuar qeverinë të kuptojë se nderimi i 70-vjetorit të Çlirimit të Atdheut nuk është respekt dhe nderim vetëm për 1 milion votat që ka marrë kjo mazhorancë, por është respekt dhe nderim për çdo shqiptar që jeton në Shqipëri”, - deklaroi Rama.

Në Bruksel

Bushati me ministrat e Jashtëm të NATO-s: Dënojmë referendumin e Krimesë Ministri i Jashtëm Ditmir Bushati mori pjesë dje në Bruksel në takimin me homologët e vendeve anëtare të Aleancës, ku u trajtuan një gamë të gjerë tematikash, që prekin marrëdhëniet aktuale të NATO-s me Ukrainën

dhe me Rusinë. Në fjalën e tij, gjatë takimit të Këshillit të Atlantikut të Veriut, ministri Bushati pohoi: “Shprehim mbështetjen e Shqipërisë për sovranitetin dhe integritetin territorial të Ukrainës, dënoi mbajtjen e ref-

erendumit në Krime, si dhe hodhi poshtë çdo analogji mes Krimesë dhe Kosovës”. Në kuadër të pjesëmarrjes në këtë mbledhje, ministri Bushati ka zhvilluar një takim edhe me Sekretarin amerikan të Shtetit, John Kerry. Po dje

u zhvillua edhe një darkë pune e ministrave të Punëve të Jashtme të vendeve anëtare të NATO-s, ku mësohet se u diskutuan pasojat e zhvillimeve në Ukrainë për bashkësinë ndërkombëtare dhe vetë Aleancën.

5

E mërkurë, 2 prill 2014

Politikë

5-vjetori i Shqipërisë në NATO

Nishani: Synimi i radhës, integrimi në BE. Aneksimi i Krimesë, precedent i rrezikshëm Presidenti: Me anëtarësimin në NATO Shqipëria përmbushi një synim strategjik Krimesë nga Rusia, duke e quajtur një precedent të rrezikshëm që cenon stabilitetin e rajonit dhe më gjerë. “Aneksimi i Krimesë nga Rusia përbën një precedent që mund të ndikojë në stabilitetin afatgjatë në hapësirën evropiane dhe rreth saj. Ky aneksin brutal i Krimesë nga Rusia u realizua duke zbatuar politikën e faktit të kryer, duke përdorur politikën e shantazhit dhe të forcës, në shkelje të marrëveshjeve të realizuara nga vetë Rusia në të drejtën ndërkombëtare”, - deklaroi kreu i shtetit. Gjithashtu, Presidenti foli edhe për krahasimet që i janë bërë rastit të Krimesë me atë të Kosovës nga Presidenti rus, Putin. “Krahasimi me Kosovën është një përpjekje e dobët. Pavarësia e Kosovës erdhi si pasojë e shpërbërjes së dhunshme e jokonsensuale të ish-Jugosllavisë e që u shoqërua me spastrim et-

Florenc Drizari

P

residenti i Republikës, Bujar Nishani, organizoi dje një pritje në Pallatin e Brigadave me rastin e 5-vjetorit të anëtarësimit të Shqipërisë në NATO. Të pranishëm në këtë takim ishin ambasadori i Shteteve të Bashkuara Alexander Arvizu; drejtori për Evropën Jugore dhe Qendrore në Departamentin Amerikan të Shtetit, Jonathan Moore; ministrja e Mbrojtjes, Mimi Kodheli; kryetari i PD-së dhe i Bashkisë së Tiranës, Lulzim Basha; ish-kryeministri Sali Berisha, përfaqësues të komuniteteve fetare etj. Me rastin e këtij përvjetori, Nishani theksoi se Shqipëria përmbushi një synim strategjik dhe se objektivi i radhës është integrimi i saj në BE. “Me anëtarësimin në NATO Shqipëria përmbushi një synim strategjik dhe objektiv parësor të politikës së jashtme. Integrimi në BE mbetet tashmë objektivi ynë parësor strategjik”. Ai vuri në dukje përpjekjet e vazhdueshme që Shqipëria bëri për t’u bërë pjesë e NATO-s dhe kontributin që ajo po jep në stabilitetin rajonal dhe paqen në botë. “Falënderoj të gjithë aktorët politik dhe jo vetëm ata për kontributin që kanë dhënë në këtë proces. Siguria e çdo vendi dhe e një vendi të vogël si Shqipëria është e lidhur ngushtë me mbrojtjen kolektive që ofron NATO. Varet nga situata rajonale dhe preket nga ndryshimet globale. Shqipëria ka hyrë në mënyrë të merituar e vetëdijshme dhe e përgjegjshme që duhet të kontribuojë për sigurinë në nivel rajonal dhe paqen kudo në botë”, - tha Nishani.

Kosovë-Krime Duke folur për ngjarjet e fundit të ndodhura në Ukrainë, Presidenti Nishani dënoi aneksimin e

Bujar Nishani gjatë takimit të djeshëm

Takimi me Moore-in

Shqipëria, për krah SHBA-së në qëndrimet ndaj Rusisë Gjatë takimit që Presidenti i Republikës, Bujar Nishani, zhvilloi paraditen e së martës me drejtorin për Evropën Juglindore në Departamentin amerikan të Shtetit, Jonathan Moore, theksoi se krahasimi i rastit të Krimesë me atë të Kosovës është një alibi e dobët dhe se Shqipëria nuk do t’i përkrah qëndrimet e Rusisë. Kreu i shtetit, duke u ndalur në ecurinë e procesit të integrimit, theksoi se arritjet e deritashme, ambiciet e qeverisë dhe mbështetja e partnerëve evropianë dhe Shteteve të Bashkuara janë bazë për sukses-

in tonë, duke shtuar, gjithashtu, se ka besim që Shqipëria do të bindë me fakte partnerët evropianë për të marrë statusin e vendit kandidat në qershor. Nga ana e tij, zyrtari i lartë amerikan, Moore, u shpreh se kontributi dhe sakrificat shqiptare për paqen dhe sigurinë çmohen lart nga administrata amerikane dhe vlerësoi qëndrimin e Shqipërisë për zhvillimet e fundit në Ukrainë, duke e cilësuar aneksimin e Krimesë si të papranueshëm dhe një precedent kërcënues për vende të tjera në rajon.

“Krahasimi me Kosovën është një përpjekje e dobët. Pavarësia e Kosovës erdhi si pasojë e shpërbërjes së dhunshme të ish-Jugosllavisë”

nik nga regjimi i Millosheviçit pas përpjekjeve ndërkombëtare për zgjidhjen e krizës, dështimi i të cilave falë mungesës së vullnetit të tij, e bëri të pashmangshme ndërhyrjen ndërkombëtare për të shpëtuar ekzistencën e një populli dhe paqen në rajon”, - tha Nishani. Më herët para tij, foli ambasadori i SHBA-së në vendin tonë, Alexander Arvizu, i cili mbështeti rolin dhe kontributin e Shqipërisë në NATO, si dhe lexoi një letër të Sekretarit Amerikan të Shtetit, John Kerry, që vlerësonte vendet e reja që u bënë pjesë e kësaj organizate politiko-ushtarake, ku një ndër këto vende u bë edhe Shqipëria me të drejta të plota në vitin 2009-të.

Kreu i SHISH-it merr certifikatën e sigurisë, gati raportimi para Sigurisë Kreu i Shërbimit Informativ Shtetëror, Visho Ajazi, mësohet se është pajisur me certifikatën e sigurisë. Pas marrjes së këtij dokumenti, kreu i SHISHit pritet të kthehet javën tjetër në Kuvendin e Shqipërisë për të raportuar, duke kaluar barrierat që ia ndaluan një hap të tillë. Tashmë, kreu i shërbimeve inteligjente shqiptare është i pajisur dokumentin që pritet t’i hapë atij rrugën për të raportuar në Komisionin e Sigurisë Kombëtare. Më herët raportimi i tij para ligjvënësve shqiptarë u shty për shkak të skadimit të afateve të certifikatës së tij të sigurisë. Për këtë çështje pati shumë debate në Kuvend mes përfaqësuesve të pozitës dhe opozitës. Deputetët e shumicës parlamentare theksuan se nëse kreu i SHISH-it do të vononte në marrjen e dokumentit të sigurisë, atëherë një grup pune do të inspektonte nga afër punën e këtij komisioni. Iniciativa u mor nga deputeti i PS-së, Piro Lutaj, i cili kërkoi ngritjen e një grupi prej pesë deputetësh për të verifikuar brenda institucionit të SHISH-it, dyshimet e hedhura në media për emërimet në këtë institucion si dhe mbikëqyrjen e disa prej drejtuesve të policisë në qarqe të vendit. Nga ana e tyre, anëtarët e opozitës kanë deklaruar se çdo inspektim në ambientet e shërbimit informativ është një presion i hapur politik që i bëhet punës së këtij informacioni.

Visho Ajazi

PD: Rama emëron drejtor të pandehurin për shpërdorim detyre Partia Demokratike vijon denoncimin e punonjësve të administratës që janë emëruar në periudhën e qeverisjes socialiste dhe që rezultojnë me precedentë penalë. Zëdhënësja Vorpsi denoncoi emërimin në krye të Kovalishencës të personit që është në gjykim për shpërdorim detyre, si shkelje standardi dhe presion ndaj

Laura Vorpsi

drejtësisë. “Edi Rama e nisi detyrën duke hartuar një kod etike për funksionimin e qeverisë, por ai vetë është në praktikë një shkelës i përsëritur i etikës. Cili është kodi etik që ka përdorur Edi Rama me emërimin e Roni Shqopës, në detyrën e drejtorit të Shtëpisë së Pushimit të Ministrisë së Brendshme ose, siç njihet ndryshe, Koval-

ishenca e Durrësit, kur ky i fundit është marrë i pandehur nga drejtësia për shpërdorim detyre dhe aktualisht është nën proces gjyqësor.

Teksa pritet seanca e radhës e gjyqit, që është vendosur me datën 9 të këtij muaji, qeveria e Edi Ramës i ka dërguar një sinjal të fortë edhe gjykatës duke e emëruar të pandehurin, drejtor në Ministrinë e

Brendshme. Ky është një skandal i rëndë dhe një shkelje me të dy këmbët e standardeve më minimale të një shteti”, - thuhet në deklaratën e zëdhënëses së PD-së, Laura Vorpsi. Sipas saj, Edi Rama jo vetëm nuk pret fjalën e drejtësisë, por i bën asaj presion duke i imponuar mbështetjen e hapur Kryeministrit për një ta pandehur.

6

E mërkurë, 2 prill 2014

Kronikë

Vendimi

“Ben Qimja” në Apel, nesër vendoset për ekstradimin Seanca shtyhet për mungesë të avokatit, relatore gjyqtarja Fatmira Hajdari Kjo e fundit i dha pafajësi Arben Isufajt në Shkallën e Parë Sonja Caka

G

jykata e Apelit do të vendosë nesër nëse do të pranojë apo jo kërkesën e drejtësisë italiane për ekstradimin e “Ben Qimes” drejt Italisë. Arsyeja e shtyrjes së seancës së djeshme dhe për pasojë e vendimit për t’u shprehur më 3 prill për ekstradimin e Arben Isufajt për në shtetin fqinj ka qenë mungesa e avokatit të parë, që ka mbrojtur interesat e të arrestuarit në Shkallën e Parë dhe zëvendësimi i tij me një tjetër. Por, duke qenë se për avokatin e dytë nuk ishte lëshuar prokurë, Gjykata vendosi ta shtynte seancën

Duke qenë se për avokatin e dytë nuk ishte lëshuar prokurë, gjykata vendosi ta shtynte seancën dhe Isufaj të përfaqësohet nga një avokat me prokurë të rregullt. Relatore e çështjes është gjyqtarja Fatmira Hajdari, e cila gjatë kohës që ka qenë gjyqtare në Shkallën e Parë, i ka dhënë pafajësi “Ben Qimes”. Nuk dihet nëse nga ana e akuzës do të ketë pretendim ose jo për këtë moment apo vetë gjyqtarja mund të japë dorëheqjen, për shkak të përfshirjes së saj në gjykim për

Akuza Drejtësia italiane ka sjellë një dosje në Tiranë për shtetasin Arben Isufaj. Bëhet fjalë për disa dokumente të mbërritura nga Interpoli, të cilat konfirmojnë se shtetasi i arrestuar nga Policia e Shtetit është në kërkim ndërkombëtar dhe kërkohet nga drejtësia italiane. Pikërisht ky dokumentacion tregon se Arben Isufi rezulton i dënuar me 30 vite burg për trafik droge në disa zona të ndryshme të Italisë.

Pritet që brenda 40 ditësh autoritetet italiane të sjellin pranë Ministrisë së Drejtësisë kërkesën për ekstradimin e biznesmenit Arben Isufaj, me qëllim vuajtjen e dënimit në Itali. Arrestimi i Isufajt është kryer mbrëmjen e së dielës, datë 9 mars 2014, nga forcat RENEA. Familjarët e këtij shtetasi ngrenë pretendimin se i afërmi i tyre nuk ka qenë në Itali prej vitesh dhe akuzat për pjesëmarrje në trafik droge apo pjesëmarrje në organizata kriminale nuk qëndron. një tjetër çështje, ku Isufaj akuzohej për vrasjen e Pirro Koçiut.

Seanca Gjykata e Apelit të Tiranës duhej të vendoste dje për

Ben Qimja

Fatmira Hajdari

dërgimin e tij në shtetin fqinj, por zëvendësimi i avokatit ka bërë që trupa gjyqësore ta shtyjë seancën. Avokati i parë i Ar-

Relatore e çështjes është gjyqtarja Fatmira Hajdari, e cila gjatë kohës që ka qenë gjyqtare në Shkallën e Parë i ka dhënë pafajësi “Ben Qimes” ben Isufajt mësohet se ka marrë një detyrë shtetërore dhe për këtë shkak nuk mund të mbrojë atë. Të ndodhur në këtë situatë,

familjarët kanë kontaktuar dhe caktuar një tjetër avokat, Ardian Vishën. Të ndodhur në këtë situatë, trupa gjyqësore e drejtuar nga Fatmira Hajdari ka vendosur shtyrjen për dy ditë të vendimit për ekstradimin e Ben Qimes. Në datën 11 mars 2014, Gjykata e Tiranës e kishte lënë në arrest me burg Arben Isufajn. Ndaj këtij shtetasi nga Interpol Roma është lëshuar urdhër arresti ndërkombëtar, pasi Gjykata e Torinos ka vendosur masën e “Arrestit me burg” për Arben Isufajn në qershor të vitit 2010.

Kërkesa

Kërcënohej nga kushëriri për konfliktin e pronësisë, merr urdhër mbrojtjeje Urdhrat e mbrojtjes nuk po lëshohen tashmë vetëm për dhunën mes bashkëshortëve apo dhe fëmijë-prindër, por edhe për konfliktet e pronësisë. Kështu, Gjykata ka urdhëruar lëshimin e menjëhershëm të urdhrit të mbrojtjes për një shtetas, i cili kërcënohej dhe dhunohej nga kushëriri i tij, për shkak të një konflikti pronësie që kishin mes tyre.

Kërkuesi i këtij urdhri, Ali Puma, ka shpjeguar para Gjykatës se ka shtëpinë në fshatin Shëngjine, Komuna Shëngjergj, dhe ka pak vite që ka ardhur me banim në Tiranë, konkretisht në Qesarakë. Sipas deklarimeve të tij, ai shkon vazhdimisht në fshat, ku e ka banesën

Foto ilustruese

në një kulm me të paditurin, Albert Puma. Si familje janë ndarë në vitin 1975, me të atin e tij, pasi babai i tij me babain e Albertit janë kushërinj të parë. Paditësi jeton në Tiranë, por në fshat ka pronën e tij.

Brenda oborrit të shtëpisë nuk ndihet i sigurt, pasi i padituri vetëm e ofendon, nuk e lë rehat, e qëllon me gurë. Shkaku është një konflikt pronësie që kanë për një sipërfaqe toke. I padituri i thotë se prish murin dhe avllinë. Po sipas deklarimeve të Ali Pumës, në datën 20 shkurt të këtij viti, ka shkuar për të punuar në pronën e tij dhe i padituri e ka ngacmuar, duke i hedhur gurë, atij dhe të shoqes. Para disa

kohësh e ka plagosur djalin e tij, duke e qëlluar me gurë, ndërkohë që është hapur çështje penale, e cila është amnistuar nga Prokuroria.

Gjithashtu, i padituri është dënuar edhe për shkatërrim prone në datën 16.10.2013, nga Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë. Këto dite që ka shkuar në shtëpinë e tij në fshat, ndihet i rrezikuar nga momenti në moment. Incidenti më i fundit ka ndodhur më datë 20.2.2014, në oborrin e banesës së tij, ku i padituri ka përdorur dhunë, duke e qëlluar me gurë paditësin, duke e ofenduar. Ndërkohë, rezulton se në datën e caktuar nga Gjykata për vërtetimin e urdhrit të menjëhershëm

të mbrojtjes, pala paditëse deklaroi se i padituri Albert Puma e ka kërcënuar përsëri, pasi ai ka shkuar së bashku me të shoqen në fshat, ndërsa i padituri e ka kërcënuar, duke i kërkuar llogari dhe duke e shqetësuar se përse i është drejtuar Gjykatës. Vetë i padituri ka mohuar kërcënimin dhe ofendimin ndaj kushëririt të tij, duke kërkuar rrëzimin e kësaj kërkesë. Ndërkohë, paditësi kërkoi lëshimin e urdhrit, pasi ndihet i kërcënuar për jetën nga kushëriri i tij Albert Puma.

Gjykata, pasi dëgjoi palët, vendosi ta pranonte kërkesën e Ali Pumës, duke lëshuar urdhrin e menjëhershëm të mbrojtjes për të.

7

E mërkurë, 2 prill 2014

Kronikë

Auditi

Laç

Plagoset me armë zjarri 29-vjeçari, në kërkim 2 autorët

Abuzimi me fondet, padi për 20 ish-drejtues policie Kallëzimi në Prokurori, zbardhen rastet e shpërdorimit të detyrës, 27 procedura tenderash pa kontratë Klasifikimi i panevojshëm “Kontratë sekrete” për blerje boje printerësh, kompjuterash dhe pajisje zyre Dokumenteve. Mes tyre edhe ish-kryepolici Hysni Burgaj. Auditimi i 43 procedurave të realizuara gjatë vitit 2013, konstatoi se 27 prej tyre ishin “me negocim, pa shpallje paraprake të njoftimit të kontratës”, me fond limit 90,5% të totalit të fondit të procedurave të audituara. Kurse 3 procedura si “Kontratë sekrete”, pa pasur ndonjë argumentim për t’u realizuar si të tilla me fond limit maksimal.

Dhe e veçanta ka qenë se “Fond sekret” janë klasifikuar blerjet e kompjuterëve, printerëve, bojëra, bateri, pajime armatimi si mbajtëse pistoletash e elektrik dore, orendi dhe pajisje për zyra. Kurse nga Parku i Autom-

Anxhela Tato

K

allëzim penali në Prokurori për 20 ish-drejtues dhe punonjës të strukturave të Policisë së Shtetit, të cilët pas një auditimi të kryer kanë rezultuar përgjegjës për një dëm ekonomik të konsiderueshëm shkaktuar buxhetit të shtetit. “Nga auditimi i kryer në Drejtorinë e Përgjithshme të Policisë së Shtetit, Drejtorinë Rajonale të Rezervave Materiale të Shtetit, Qendrën e Shfrytëzimit dhe Administrimit të Mjeteve të Transportit (QSHAMT), Njësinë Rajonale të Policisë Rrugore Tiranë, kanë rezultuar shkelje të shumta ligjore, si pasojë e të cilave është shkaktuar një dëm i madh ekonomik, pa përfshirë vlera të tjera të konsiderueshme që kanë kaluar për vlerësim dhe inspektim financiar nga Ministria e Financave”, - thuhet në njoftimin zyrtar të MB. Ndër personat e paditur për shpërdorim detyre të cilët janë paditur, rezultojnë dhe Fatos Kokalari, Genc Peka dhe Ali Allaraj, të cilët kanë mbajtur postin e shefave të komisariatit rrugor. Për herë të dytë në këtë listë përfshihet dhe emri i ish-drejtorit të Policisë së Shtetit, Hysni Burgaj. Sipas burimeve, mësohet se shkak për këtë kallëzim është bërë rezultati i një auditimi që zgjati më se katër muaj dhe zbuloi se grupi është përgjegjës për një dëm prej qindra mijëra dollarësh shkaktuar buxheti të shtetit në devijime fondesh. Nga auditimi i 43 procedurave të realizuara gjatë vitit 2013 sa i përket përzgjedhjes së llojit të procedurës rezultoi se janë realizuar: 27 procedura prokurimi “Me

Saimir Tahiri

Ja ish-drejtuesit e Policisë të denoncuar: • Hysni Burgaj, ish-drejtor i Policisë së Shtetit • Ram Oruçi, ish-drejtor i Parkut të Mjeteve • Petrit Çerçizi, ish-drejtor i Rezervave të Shtetit • Fatos Kokalari, ish-shef i Policisë Rrugore • Ali Allaraj, ish-shef i Policisë Rrugore • Genc Peka, ish-shef i Policisë negocim, pa shpallje paraprake të njoftimit të kontratës”, si dhe 3 procedura si “Kontratë sekrete”, pa pasur ndonjë argumentim për t’u realizuar si kontrata sekrete dhe pa u mbështetur në legjislacionin për klasifikimin e sekretit shtetëror.

Rrugore • Kolë Kukaj, shef sektori, Policia e Shtetit • Andon Janku, ish-drejtor QSHAMT • Syrja Hoxha, shef sektori • Luan Mali, ish-drejtor • Valbona Xhengo, specialist • Baftjar Adushi, shef seksioni te Rrugorja • Haki Musliu, shef sektori Shkeljet Nga Drejtoria e Përgjithshme të Policisë së Shtetit, për veprën penale të “Shpërdorimit të detyrës, të dashjes dhe bashkëpunimit” janë dërguar për ndjekje penale 5 persona, ish-drejtues dhe anëtarë të Njësive të Hartimit të

43

procedurave të realizuara gjatë vitit 2013, konstatoi se 27 prej tyre ishin “me negocim, pa shpallje paraprake të njoftimit të kontratës”

jeteve janë dërguar për ndjekje penale 6 persona, për “Shpërdorim detyre”, përgjegjës për keqmenaxhimin dhe administrimin e mjeteve të transportit të Policisë, dëmtimin dhe mosruajtjen e tyre. Po kështu nga Rezervat e Mulletit janë çuar për ndjekje penale 3 persona për dokumentimin e një sasie skrapi, ankandin e makinave dhe procedura të tjera tenderuese. Dhe 5 të tjerë janë dërguar për ndjekje penale nga Njësia Rajonale e Policisë Rrugore Tiranë, për moszbatimin e rregullave të dorëzimit të mjeteve në afat, me pasojë dëmtimin e mjeteve dhe humbje të vlerave financiare në buxhetin e shtetit.

Një plagosje me armë ka ndodhur mbrëmjen e djeshme në qytetin e Laçit. Një 29-vjeçar është qëlluar me armë zjarri nga persona ende të pa identifikuar. Policia bën me dije se i plagosuri është Klevis Balloku.

Ai është nisur me urgjencë në drejt Spitalit Ushtarak në gjendje të rëndë.

Ngjarja ka ndodhur rreth orës 22:20 të mbrëmjes së djeshme. Policia ka mbërritur menjëherë në vendin e ngjarjes ku ndodhi plagosja dhe ka nisur hetimet për zbardhjen e shkaqeve dhe identifikimin dhe kapjen e autorëve.

Dyshimet e para të bluve janë për një konflikt të mundshëm të 29-vjeçarit me autorët e krimit. Nga të dhënat e para mësohet se mes dy palëve ka pasur një konflikti, i cili ka degraduar në hapjen e zjarrit. Ndërkohë që vijo të jetë e rëndë gjendja shëndetësore Klevis Ballokut.

Gjirokastër

Goditën efektivin, pranga njërit prej autorëve Policia e Gjirokastrës ka arrestuar dje shtetasin Florjan Zife dhe ka shpallur në kërkim vëllain e tij, E. Zife. Ky i fundit u arrestua, pasi goditi me grushte një efektiv të policisë rrugore. Sipas policisë së qytetit jugor, i arrestuari dhe vëllai i tij kundërshtuan një gjobë të Policisë Rrugore për parkim të gabuar.

Kur kanë parë gjobën në mjetin e tyre ata janë revoltuar dhe e kanë goditur policin me grushte.

Policia e Gjirokastrës

Vrasja e Iliri Karelit

8 urdhër arreste për gardianët, pastruan qelinë pas torturës Prokuroria lëshon 8 urdhër arreste për vrasjen e Ilir Karelit, i cili u torturua dhe dhunua në mënyrë çnjerëzor në qeli. Policia arrestoi 3 gardianë të burgut të Nigritës, ndërsa priten edhe 5 arrestime të tjera, mes të cilave edhe ai i drejtorit të rojeve të brendshme të burgut të Nigritës, Hari Konsolidi, i cili që dje pasdite ndodhet i shtruar në spitalin psikiatrik të Serresit, për shkak të stresit dhe presionit. Ata akuzohen për rrahje dhe torturë me pasojë vdekjen, plagosje të rëndë dhe dëmtime të rënda të qëllimshme. Akuzave iu shtohet

Ilia Kareli

edhe ajo e moskallëzimit të krimit, nga persona që deklaruan se i dënuari kishte mbërritur i dhunuar në bur-

gun e Nigritas. Nga hetimet mësohet se gardianët fshehën provat pas dhunimit dhe torturave të Karelit. Në qeli janë gjetur kampione të ADNsë së viktimës dhe gardianëve. Sipas shtypit grek, në hetime mbeten të përfshirë oficerët e burgut, të policisë, rojet dhe njerëzit që patën kontakt me të burgosurin në “rrugën” që nga burgu i Malandrinos, drejt gjykatës ku dëshmoi për vrasjen e gardianit dhe deri në qelinë e tij të fundit, në burgun e Nigritas, ndaj priten të tjera mandate-arreste. Hetimi është përqendruar në datat 25-

27 mars, që nga vrasja e gardianit e derisa Ilia u gjet i vdekur. Mendohet se Kareli fillimisht është rrahur nga oficerët e burgut në Malandrinos menjëherë pas vrasjes së gardianit Jorgo Cironis. Tortura thuhet se ka vazhduar gjatë transferimit, por edhe në burgun e Nigritas. Megjithatë ka pamje filmike që tregojnë se Ilia Kareli shkoi me këmbët e veta nga burgu i Malandrinos në gjykatë dhe më pas në burgun e Nigritës, gjë që dëshmon se rrahja më e egër mund të jetë bërë në burgun e Nigritës. Mbrëmjen e së hënës një ish-i burgosur i bur-

gut të Nigritas, që foli në emisionin “Yelloë Press” të gazetarit të njohur Makis Triantafilopulos denoncoi rrahjet e egra të burgosurve nga zyrtarët e burgut të Nigritas. “Aty ndodhin gjëra që nuk ndodhin askund.

Nuk e justifikoj shqiptarin për atë që ka bërë, por në burgun e Nigritas ndodhin çmendurira, torturat më të egra. Prej andej nuk mund të dalë asnjeri”, - tha ai. Ndërkohë që në një reagim për shtyp Ministria e Drejtësisë greke dënon aktin e rëndë duke premtuar ndëshkimin e çdo fajtori.

8

E mërkurë, 2 prill 2014

Kronikë

Lezhë

Po pastronte armën, vret aksidentalisht kushëririn Viktima me 2 plumba në kokë, ekspertiza mjekoligjore: E kanë qëlluar. Autori i krimit në polici: Nuk doja ta vrisja, pa dashje arma u shkrep

V

ret aksidentalisht kushëririn, teksa pastronte armën e zjarrit. Ngjarja e rëndë ka ndodhur rreth orës 19:40 në fshatin Merçi të Lezhës. Viktima është identifikuar si 18-vjeçari Kirstjan Prendi, i cili ka përfunduar në spital me dy plumba në kokë. Ndonëse ndihmës së dhënë nga ana e mjekëve ka qenë e pamundur mbijetesa e 18-vjeçarit. Nga të dhënat e para pati dyshime se bëhej fjalë për një vetëvrasje, por ka qenë pikërisht ekspertiza mjekoligjore që konfirmoi se bëhej fjalë për vrasje. Autori i dyshuar për krimin ka tentuar ta fshehë të vërtetën, por i trembur

19:40

është ora kur ka ndodhur ngjarja e rëndë ka në fshatin Merçi të Lezhës

nga policia ai ka rrëfyer se çfarë ka ndodhur. Para bluve i riu ka treguar se ishte duke pastruar armën së bashku me kushëririn dhe aksidentalisht ka shkrehur armën, e cila ka plagosur 18-vjeçarin. I alarmuar autori i krimit ka njoftuar policinë për ngjarjen, duke mohuar që të kishte dijeni për çka kishte ndodhur, por ekspertiza konfirmoi se i

Foto ilustruese

riu ishte vrarë dhe pas presionit të bluve kushëriri i 18-vjeçarit ka rrëfyer krimin.

Ngjarja Krimi u regjistrua rreth orës 19:40 në afërsi të banesës së viktimës. Janë dëgjuar të shtëna dhe kushëriri i viktimës ka njoftuar blutë, të cilët mbërritën menjëherë në vendngjarje, duke nisur hetimet. Viktima u transportua në spital me plagë në kokë, por nuk arriti të mbijetonte. Fillimisht u dyshua se viktima është vetëvrarë, por policia disa minuta më vonë hodhi poshtë këtë version. Por ekspertët mjekoligjorë vërtetuan se djali ishte vrarë, ishte qëlluar me dy plumba në kokë. Kaq ka mjaftuar që policia të ngrejë dyshime rreth kushëririt të viktimës, i cili ndodhej me të në momentin e krimit. Blutë janë kthyer sërish në vendin e ngjarjes dhe kanë vënë pas prangave autorin e krimit. I trembur, ai a rrëfyer se ishte çdo gjë aksidentale. Po pastronte armën dhe pa dashje ka qëlluar kushëririn, të cilin nuk donte ta vriste. “Çdo gjë ishte pa dashje.

Ne po pastronim armën dhe ajo u shkreh në drejtim të kushëririt.

Unë nuk doja ta vrisja dhe ky nuk ishte qëllimi im. Ndihem shumë keq dhe kërkoj falje”, - është shprehur autori.

Daniel Spahiu

I mbijetuari

“Donim të lanim duart, rrëshqitëm në ujë” Rrëfimi i Daniel Spahiut: U mbajta te një shkëmb dhe nuk po arrija të dalloja ku ishte Erjoni. Familjarët e Erjon Alizotit, të tronditur, shpresa se 18-vjeçari ka arritur të mbijetojë Anxhela Tato

“U

afruam tek lumi për të larë duart dhe rrëshqita bashkë me Erjonin. Nuk e di ta përshkruaj çdo detaj, pasi nuk e mbaj mend, por di të them që ramë të dy bashkë në ujë”, - pjesë nga rrëfimi i të mbijetuarit Daniel Spahiu. Ende i tronditur dhe i trembur për fatin e shokut të tij të ngushtë 18-vjeçari Spahiu rrëfen se ai bashkë me Erjon Alizotin u shkëputën për t’u afruar tek kanionet. Dy të rinjtë donin të bënin foto dhe të lanin duart në ujë, por terreni i rrëshqitshëm ka bërë që dy djemtë të përfundonin në ujërat e rrëmbyeshëm të lumit Erzen. Danieli ka arritur të mbahet në një shkëmb, por nuk ka arritur dot më të shikojë se ku ndodhej Erjoni. Ishte i frikësuar dhe i papërqendruar në ato momente. Ai rrëfen se dikush i ka hedhur një litar, ku është kapur fortë dhe e kanë tërhequr. Ndërsa mohon ekzistencën e vajzës misterioze Fatjona, e cila ka dyshime se ka njoftuar policinë duke kërkuar ndihmë. Daniel Spahiu tregon se ditën e djeshme ka qenë në familjen e shokut të tij si dhe në vendin e ngjarjes, për tu interesuar dhe për të ndihmuar në përshkrimin e vendit se ku rrëshqitën. Ndërsa shpreson që shoku i tij të jetë ende gjallë dhe të ketë shpëtuar.

Rrëfimi i të mbijetuarit “Ne u shkëputëm nga grupi për të bërë foto dhe u afruam tek lumi për të larë duart. Aty terreni ishte i rrëshqitshëm dhe kishte myshqe. Na shkau këmba dhe u rrëzuam të dy bashkë, por se përcaktoj dot se kush ra i pari. Ramë të dy në ujë dhe nuk arrija të shikoja dot asgjë, isha i trembur. Jam kapur pas një shkëmbi dhe më hodhën një litar, më shpëtuan.

Nuk shikoja dot për Erjonin, pasi rrjedha e lumit ishte e fortë dhe nuk e po merrja vesh ç’po ndodhte. Kam dëshmuar në polici dhe i kam treguar vendin ku ishim. Sot isha në vendin e ngjarjes dhe më pas në shtëpinë e Erjonit. Shpresoj që ai të jetë gjallë, ne jemi shokë fëmijërie prej 14 vjetësh tashmë”.

Denoncim në polici për Behar Duqin, nën akuzë për mashtrim dhe mbledhje të të ardhurave abuzive, pasi u merrte nga 50 lekë të gjithë personave që vizitonin Shpellën e Pëllumbasit

Familja e të zhdukurit Ndërsa ka pllakosur heshtja dhe zia në shtëpinë e të zhdukurit Erjon Alizoti. Nëna e tij gjatë gjithë kohës është e shoqëruar nga të afërm dhe miq, të cilët i qëndrojnë pranë duke tentuar që ta qetësojë me shpresën se Erjoni ka arritur të mbijetojë. E tronditur dhe pa informacione ajo nuk pranon të flasë, duke kërkuar që të respektojmë heshtjen e saj. Ndërsa disa të afërm tregojnë se nuk ishin në dijeni të faktit që Erjoni do të shkonte në ekskursion. Por për ta shpresa vdes e fundit. “Shpresojmë shumë që Erjonin ta gjendet dhe të jetë ende gjallë. Nuk ishim në dijeni për ekskursionin dhe jemi shumë të tronditur, por dihet që shpresa vdes e fundit”.

Denoncimi Komuna Bërzhitë ka denoncuar në polici shtetasin Behar Duqi, i cili akuzohet për mashtrim dhe mbledhje të të ardhurave abuzive, pasi u merrte nga 50 lekë të gjithë personave që vizitonin Shpellën e Pëllumbasit, në kanionet e Erzenit. Sipas Komunës së Bërzhitës, shtetasi Behar Duqi u shkarkua para dy vitesh si punonjës i Komunës dhe tashmë rezulton se u kërkonte para në emër të Komunës, personave që vizitonin Shpellën e Pëllumbasit. Pak ditë më parë, një i ri u zhduk në ujërat e kanioneve të lumit Erzen, ku kishte shkuar për ekskursion me një grup shokësh. Operacioni i kërkim-shpëtimit nga palombarët e RENEA-s për gjetjen e Erjon Alizotit ka vijuar prej dy ditësh, por ende nuk ka asnjë gjurmë nga i riu.

•

E mërkurë 2 prill 2014

9

Koment

Gjykatat e specializuara antikorrupsion

Nga Brikena Bogdo

Gjykatat e specializuara janë thelbi i sistemeve të fuqishme gjyqësore dhe i shteteve demokratike. Gjykatat e specializuara, me sa duket, do të jenë thelbi i antikorrupsionit, në një sistem drejtësie, aq të përfolur sa ai yni

Gjykata Administrative është një Gjykatë e specializuar, që gjykon çështje gjyqësore administrative, të cilat kanë të bëjnë me ankesat ndaj institucioneve publike

C

ili sistem drejtësie do të kopjohet? Këto ishin dilemat e fillim ‘90-ës. Ishte modeli i dështuar apo dëshira e dështuar për të përmbushur thelbin e demokracisë, shtetin ligjor; kjo do të mbetet enigma hamletiane “ta reformojmë apo të mos e reformojmë”? Të dyja u ngërthyen pazgjithshmërisht, duke humbur në një rrugë apolitike, antiligjore. Pas 20 vitesh, duhet të ndryshojmë formën e pyetjes: A ka shtetarë shqiptarë për të ndërtuar?

A ka vizionarë për të parashikuar?

A ka vullnet për ta ndryshuar? Më pas, vjen pyetja: Cilat sisteme do të ndjekim? Më pas: Cilat janë disa nga rrugët që sistemet e fuqishme të drejtësisë kanë zgjedhur për të ulur korrupsionin? Si do ta zgjidhim dhe si do ta reformojmë sistemin e drejtësisë?

Ndryshimet e pyetjeve modifikojnë edhe sjellje të ndryshme, por politika na ka zhytur në vorbulla dhe pyetje ekzistencialiste: janë sistemet që shndërrojnë individin apo individët që shndërrojnë sistemet!?

Në rastin e revolucionarizimeve të shoqërisë, pyetja shndërrohet: A janë sistemet apo janë individët që bëjnë reformimin? Por, ekziston edhe një pyetje kyçe, e cila ngërthen në vetvete dhe është pikë reference për të gjitha pyetjet: Kush e pengon reformimin e drejtësisë apo, më saktë, ka interes që të mos reformohet? Dhe përgjigjja po qartësohet tashmë: politika.

Politika shqiptare, në vetvete, është peng i sistemeve korruptive, duke penguar seriozisht revolucionarizimin e tyre. Atëherë, shndërrohet në eminente vendosja e individëve të duhur, për të zgjedhur sistemet e duhura. Këtu, hyn në lojë koncepti i më të mirëve, koncept i domosdoshëm demokratik, i deformuar, në shoqërinë shqiptare.

Pushteti funksionon, vetëm nëse ai është i aftë që të zgjedhë më të mirët. Në të kundërt, zbrazet, humbet sensin, shndërrohet në barrë për zgjedhësit dhe në pëlqim, vetëm për militantët, siç ndodh aktualisht në mjedisin shqiptar. Por, si shoqëria civile do të imponojë zgjedhjen e më të mirëve? Kjo është pyetje, që ende do të mbetet pa përgjigje për një kohë shumë të gjatë.

Faktori ndërkombëtar, duke u ndërgjegjësuar për misionin e pamundur të përzgjedhjes së më të mirëve ka synuar sistemin efikas.

Kanë kaluar gati 6 vjet, kur Programi i Sfidës së Mijëvjeçarit paraqiti një projekt shumë ambicioz për reformimin e sistemit të drejtësisë, me moton: “Forcimi i zbatimit të ligjit, rritja e transparencës dhe përgjegjshmërisë”. Projekti, me shumë prej 15.7 milionë dollarësh, do të mbështeste reformat, në disa fusha: reformën në admin-

istratën tatimore, në licencimin e biznesit etj. Në sistemin e drejtësisë, synonte forcimin e shtetit ligjor, zvogëlimin e korrupsionit dhe rritjen e mbikëqyrjes nga publiku, nëpërmjet një nisme shumë konkrete, ngritjes së Gjykatës Administrative, si pjesë e një sistemi efikas. Përse ky projekt, i administruar nga USAID-i, e kërkoi luftën kundër korrupsionit, duke ngritur këtë Gjykatë?

Gjykata Administrative është një Gjykatë e specializuar, që gjykon çështje gjyqësore administrative, të cilat kanë të bëjnë me ankesat ndaj institucioneve publike. Kjo nismë u pengua në Parlament, deri në djegien e fondeve të qeverisë amerikane, asokohe. Kjo Gjykatë u ngrit, pas shumë përpjekjesh, 5 vite më vonë. Gjykatat e specializuara janë thelbi i sistemeve të fuqishme gjyqësore dhe i shteteve demokratike. Gjykatat e specializuara, me sa duket, do të jenë thelbi i antikorrupsionit, në një sistem drejtësie, aq të përfolur sa ai yni. Kjo është kuptuar pozitivisht nga faktori ndërkombëtar, që e nxiti, dhe negativisht, nga faktori politik shqiptar, që e bllokoi, deri më tash. Kjo Gjykatë, e ngritur, pas shumë bllokadash, ka një sukses, të padiskutueshëm.

Sistemi gjerman i drejtësisë është një nga sistemet më të suksesshme evropiane, që operon me gjykata të specializuara. Sistemi gjerman ka një nivel shumë të ulët korrupsioni. Ai ka kuptuar se infrastruktura ligjore apo sistemi ligjor efikas mundëson edhe zbatime ligjore efikase të ligjit.

Infrastrukturë e duhur për zbatueshmërinë e duhur. Sistemet e fuqishme gjyqësore, në shtete të fuqishme, si p.sh. në Gjermani, jo vetëm nuk diskutojnë varësinë e gjyqësorit nga politika, por kanë arritur pavarësi edhe brenda përbrenda gjyqësorit apo krijimin e shumë gjykatave të specializuara, të specifikuara dhe të profilizuara, për fusha të ndryshme. Në Gjerm-

ani, krahas gjykatave të shkallës së parë dhe asaj të shkallës së dytë, funksionojnë edhe pesë gjykata të larta: ajo e punës, ajo ekonomike, financiare dhe ajo e përgjithshme.

Si pjesë e një sistemi efikas, këto gjykata të specializuara imponojnë shpejtësi në marrjen e vendimit, nga trupi gjykues, që njëkohësisht është një nga kyçet kundër korrupsionit. Zgjatja pafund, në kohë, midis marrjes së vendimit gjyqësor dhe zbardhjes së tij, ka sjellë spekulime, duke u hapur rrugë abuzimeve, si p.sh. rasti i gjyqtarit, që e vonoi një vit zbardhjen e vendimit dhe u krye një krim tjetër, ndërkaq nga i akuzuari. Kjo, sigurisht, ka ardhur nga një problem serioz i sistemit tonë juridik. Edhe në rastin më të mire, si tek Gjykata Kushtetuese, ku diferenca kohore nga vendimi, në zbardhjen e tij, është taksative tre muaj, gjithsesi, ky hark kohor është i kontestuar nga juristë me zë, të cilët arsyetojnë se kjo diferencë në kohë i hap rrugën korrupsionit.

Por më të sulmuarit në të gjithë sistemin tonë gjyqësor, janë vendimet joligjore. Edhe këtu, ku duket sikur roli i gjyqtarit (pra individi), është i padiskutueshëm, ai duhet t’i nënshtrohet një sistemi të fortë kontrolli. Në fakt, jurisprudenca njeh faktin, që vendimi juridik nuk preket, por mendimi juridik, po. Në vende me gjyqësor të fortë, si në Gjermani, kyçi i suksesit është pikërisht kontrolli i fortë tek arsyetimet e vendimeve. Sikur vetëm në një rast të vëzhgohet një gjyqtar, me një vendim joligjor, largohet menjëherë nga krejt sistemi. Ajo që ndërkombëtarët kritikojnë fort, tek sistemi ynë i drejtësisë, është kontrolli shumë i dobët i vendimeve gjyqësore. Për këtë, juristët hedhin ide që duhet një komision, që të kontrollojë në mënyrë shumë të rreptë, vendimet gjyqësore. Në Shqipëri, po ndodh që edhe vendimi i formës së prerë të preket, si shkak e pasojë i korrupsionit.

Në sistemin e drejtësisë një rol

vendimtar luan gjyqtari dhe figura e tij profesionalisht dhe moralisht.

Në sisteme të fuqishme, zgjedhja e gjyqtarit është nga më të rëndësishmet dhe nga më të vështirat. Figura e tij vlerësohet, jo vetëm në rrafshin profesional, por edhe atë personal, duke u vëzhguar me imtësi, si pjesë e karakterit dhe personalitetit të tij.

Për përzgjedhjen e këtij gjyqtari, gjermanët kanë përcaktuar 40 pika, ku përfshihen familja, formimi, deri edhe mundësia e një sëmundje psikike apo rezultatet e tij. Pra, edhe sistemet më të fuqishme dhe efikase do të dështonin, nëse nuk zbatoheshin nga individët e duhur. Tri pika të rëndësishme për gjyqtarët, stazhi, kërkesat e forta në përzgjedhje dhe kontrolli i vendimeve të tij, ne i kemi që në ligj, dhe deri në zbatim krejt defektoz që i hap rrugë korrupsionit.

Nëse fillimisht sistemi bën individin, më pas është individi që bën sistemin. Në Austri, emërohet gjyqtari në Gjykatën Kushtetuese, pasi ka ushtruar funksionet, nga shkalla më e ulët, në më të lartën.

Këtë pjesë, kaq të rëndësishme, ne nuk e kemi të përcaktuar në ligj.

Kjo është pjesë e rëndësishme e stazhit dhe e profesionalizmit. Në Shqipëri, ne shohim gjyqtarë që kanë shkapërcyer, nga shkalla e parë e gjyqësorit, duke u katapultuar direkt në shkallët më të larta të sistemit. Ndërkohë, krejt sistemi ka rezultuar i paralizuar. Edhe në rastet me shkelje apo vendime të padrejta nga gjyqtarët, ata kanë shkuar në Prokurori, më pas në Parlament, i cili e ka mbyllur çështjen. Kjo varësi e gjyqësorit nga politika do të zhvlerësojë krejt sistemin juridik.

Me përballjen e sistemit inefiçent të drejtësisë, specialistët e fushës, por edhe publiku thellojnë pyetjet: A është mungesë vizionesh? Por, kryesisht pyetjet janë shndërruar në retorike. Është mungesë vullneti? Është mburojë për antipolitikë? Është pjesë e luftës ndaj kundërshtarit? Është e modifikuar për interesa klanorë dhe partiakë? Është ligj i hartuar për interesin e drejtpërdrejtë, vetëm të një politikani, i cili duhet të ndërtojë pa leje? Është keqpërdorur? Është përzgjedhur? Tashmë, për të gjitha pyetjet nuk volitet më përgjigje. Shkak-pasoja, pas disa dekadash, e ka kryer funksionin dhe rrugëtimin e saj.

Ne, sot, e vlerësojmë periudhën e Zogut, pasi ai konsolidimin e shtetit, kryesisht atë ligjor, e bëri në më pak se 15 vjet. Kanë kaluar, ndërkohë, gati 25 vjet, dhe ne ende jemi në kufijtë e margjinalizuar të një shteti evropian, ku nuk sundon ligji dhe e drejta, pasi kopjuam modele të dështuara. Ndërkohë, që edhe modelet që morëm, i shtrembëruam, apo i zbatuam, në mënyrë të shtrembëruar.

10

E mërkurë, 2 prill 2014

Ekonomi

Ministri i Financave

Cani: Jemi për rritjen e moshës së pensionit, duhet riformatuar sektori energjetik Mbërrin në Kuvend marrëveshja me Fondin Monetar, huaja më e rëndë e marrë ndonjëherë nga shteti shqiptar për mbështetje buxhetore Ervin Kaduku

M

ë në fund, doli në dritën e diellit marrëveshja e qeverisë shqiptare me Fondin Monetar Ndërkombëtar, e mbajtur në sekret të fortë deri tani. Komisioni Parlamentar i Ekonomisë dhe Financave diskutoi dje marrëveshjen e kredisë së qeverisë shqiptare me Fondin Monetar Ndërkombëtar prej 330.9 milionë eurosh. Ministri i Financave, Shkëlqim Cani, i cili raportoi në Komisionin Ekonomisë në lidhje me kushtet e vendosura nga FMN-ja, kur opozita e ka akuzuar se kjo marrëveshje synon rritjen e taksave në kurriz të qytetarëve, tha se qeveria ishte e detyruar të merrte hua pranë FMN-së, ndërsa siguroi se marrëveshja me FMN-në nuk flet për rritje të taksave. “Huaja nga FMN është marrë për sistemimin e gabimeve nga qeveria e shkuar, për të sistemuar shkeljet”, - tha Cani.

Klima e biznesit - Klima e Biznesit është një faktor i rëndësishëm në fuqizimin e investimeve dhe qeveria është e përkushtuar të ndërmarrë një rol aktiv në reformat në këtë fushë.

-Ne planifikojmë të ndërmarrim një vlerësim të plotë të kuadrit rregullator për biznesin që do të ofrojnë një bazë për agjendën afat-mesme -Një reformë e procedurave të regjistrimit të biznesit do të ketë prioritet të lartë.

Parlament. Ministri i Financave foli edhe për reformën në pensione dhe situatën energjetike. “Rritja e moshës së pensionit është një çështje, me të cilën duhet të merremi seriozisht. Buxheti po përballon kosto shumë të lartë, po studiojmë situatën, më pas do dalim me vendim, duhet ndërhyrje urgjente. Sektori i energjisë ka probleme urgjente, duhen reforma. Ky vit ka qenë me thatësira dhe ka rëndumilionë euro është marrëvesh- ar situatën energjetike. Duhet rija me FMN e cila formatim i CEZ-it, pasi privatizimi u diskutua dje ishte një dështim”, - u shpreh Cani. në komisionin e Gjithashtu ministri sqaroi se Ekonomisë norma e interesit të huasë që qeveria shqiptare do të marrë nga FMN-ja do të jetë 1.13% dhe do të “Kreditimi ekonomik ishte në nivzgjasë për 36 muaj.

Më datën 28 shkurt, Borel negativ dhe bankat po merren me kredi të këqija. Programi i di Ekzekutiv i Fondit Moneborxhit me FMN është elastik dhe tar Ndërkombëtar në Uashingsynon injektim të likujditetit në ton aprovoi marrëveshjen për të ekonomi”, - u shpreh ministri i Fimbështetur qeverinë shqiptare nancave. Ministri sqaroi se “shlyme shumën prej 330.9 milionë erja e detyrimeve të shtetit, i jep euro. Kjo është kredia më e madlikuiditet biznesit, ul kreditë e këhe që i është akorduar ndonjëherë qija dhe koston e kredisë”. Kjo, si- Shqipërisë për mbështetje buxpas Canit, sjell më shumë vende hetore. pune, investime dhe ul koston e biznesit. Edhe qytetarët janë përfiAngazhimet e qeverisë shqiptare tues, tha Cani, pasi hapen vende Para se të merrte huanë, qeverpune dhe lirohet kredidhënia. ia shqiptare i paraqiti një memoDuke vënë theksin në faktin se randum të politikave ekonomike huaja do të jetë për shlyerjen e dedhe financiare FMN-së, duke thektyrimeve të biznesit, Cani inforsuar reformat politike dhe struktumoi se deri tani nuk kemi marrë rore që do të ndërmerren në periasnjë lek nga FMN pasi po presudhën në vazhdim me mbështetjen im që marrëveshja të miratohet në e FMN-së. Politikat ekonomike të

330.9

-Ne gjithashtu planifikojmë një sërë reformash në sektorin bujqësor, që ne besojmë që ka potencial të konsiderueshëm të pashfrytëzuar.

-Për mbrojtjen sociale, qeveria përpiqet të përmirësojë barazinë dhe efikasitetin e sistemit.

-Ne po zhvillojmë një iniciativë për të plotësuar përfitimet sociale me trajnim profesional me qëllim që të aftësohen përfituesit për të gjetur punë.

Shkëlqim Cani raporton në Komisionin e Ekonomisë

Ministri i Financave foli edhe për reformën në pensione. “Rritja e moshës së pensionit... ...është një çështje, me të cilën duhet të merremi seriozisht.

Buxheti po përballon kosto shumë të... ...lartë, po studiojmë situatën, më pas do dalim me vendim, duhet ndërhyrje urgjente”

qeverisë, të cilat i janë bashkangjitur marrëveshjes, synojnë ta vendosin ekonominë shqiptare në një rrugë zhvillimi të qëndrueshëm afatmesëm që çon në fitime të prekshme, duke përfshirë gjenerimin e punësimit dhe përmirësimin e standardit të jetesës të popullsisë shqiptare.

Qeveria angazhohet të ndërmarri reforma të zgjeruara ekonomike që përmirësojnë mjedisin e biznesit dhe eliminojnë kufizimet që pengojnë zhvillimin ekonomik.

Ajo shpreh angazhimin për ndjekjen e objektivave të zhvillimit ndërsa përmirësojnë stabilitetin makroekonomik dhe në këtë kontekst, përpiqen të reduktojnë problemet e lidhura me borxhin me të cilat po përballet vendi sot, duke i vendosur financat publike mbi një bazë të qëndrueshme.

Ja disa nga drejtimet politike, ku është përqendruar angazhimi i qeverisë.

Konsolidimi fiskal -Qeveria është e angazhuar ndaj konsolidimit fiskal për të vendosur financat publike mbi një bazë të qëndrueshme dhe për të ulur borxhin publik në planin afatmesëm -Konsolidimi afatmesëm fiskal do të jetë gjithashtu çelësi për arritjen e qëndrueshmërisë fiskale.

-Ne synojmë një deficit fiskal prej

Sektori i energjisë ka probleme urgjente, duhen reforma. Ky vit ka qenë me thatësira dhe ka rënduar situatën energjetike

rreth 4.0 për qind të GDP-së në vitin 2014, duke përjashtuar shpenzimet për shlyerjen e pagesave të prapambetura, në ulje nga rreth 6

11

E mërkurë, 2 prill 2014

Ekonomi

Minimum historik i prurjeve valutore nga emigracioni

P

aratë që emigrantët dërguan në shtëpitë e tyre gjatë vitit 2013 ishin në nivelin më të ulët historik që nga viti 2000, kur Banka e Shqipërisë ka filluar të mbajë të dhënat statistikore në euro. Sipas bilancit të pagesave, të bërë publik nga institucioni monetar qendror, shqiptarët që jetojnë e punojnë jashtë vendit dërguan në atdhe vetëm 500 milionë euro, një shumë që ishte 26.5% më e ulët në krahasim me një vit më parë.

Prurjet e emigrantëve kanë shënuar vazhdimisht rënie, që prej vitit 2008, kur ato shënuan pikun e tyre prej mbi 1 miliardë eurosh, duke reflektuar dy tendenca: së pari tkurrjen ciklike, teksa pas më se 20 viteve emigracion, ata që punojnë jashtë vendit fillojnë e dobësojnë lidhjet me shtetin mëmë, një duku-

për qind i llogaritur për vitin 2013.

-Buxheti i vitit 2014 përfshin disa masa politikash për mbështetjen e konsolidimit fiskal.Në të njëjtën kohë ne do të zbatojmë iniciativa për lehtësimin e barrës së rregullimit fiskal për individët, bizneset e vogla dhe grupet vulnerabil.

-Ekziston fleksibilitet i integruar në projektimin e programit për të garantuar arritjen e objektivave fiskale.

Buxheti i vitit 2014 përfshin një kontingjencë në rast të mungesave të të ardhurave -Përmirësimi i administratës tatimore do të jetë i rëndësishëm për realizimin e objektivave të programit.

-Ne jemi në procesin e zbatimit të një sërë masave për rritjen e përputhshmërisë tatimore dhe zvogëlimin e mashtrimit.

Ne do të fillojmë përgatitjet së shpejti për të kaluar tek taksa e pronës e bazuar në vlerësim deri në vitin 2015.

Reforma në Administratën Publike është pikë kryesore e axhendës sonë politike. Reforma e pensioneve është një prioritet kyç afatmesëm. Sistemi aktual përbën një barrë të rëndë në burimet buxhetore, kryesisht për shkak të nivelit shumë të ulët të grumbullimeve dhe kërkon reformë gjithëpërfshirëse me qëllim garantimin e qëndrueshmërisë së saj afatmesme fiskale.

Struktura ekzistuese e përfitimeve do

Ekziston fleksibilitet i integruar në projektimin e programit për të garantuar arritjen e objektivave fiskale.

Buxheti i vitit 2014 përfshin një kontingjencë në rast të mungesave të të ardhurave

të rishikohet. Ne synojmë të reformojmë sistemin e aftësisë së kufizuar për parandalimin e abuzimit.

Në vitin e ardhshëm ne planifikojmë gjithashtu të fillojmë një përpjekje gjithëpërfshirëse për reformën e qeverisjes vendore.

Zhvillimi i mëtejshëm i shpenzimeve të kapitalit është thelbësor për përmbushjen e objektivave tona të zhvillimit në planin afatmesëm.

Parandalimi dhe likuidimi i pagesave të prapambetura -Prioriteti ynë parësor është përmbushja e detyrimeve të pagesave qeveritare dhe shmangia e lindjes së detyrimeve të reja të papaguara në të ardhmen.

-Shlyerja e pagesave të prapambetura do të udhëhiqet nga një strategji e likuidimit dhe parandalimit transparent dhe gjithëpërfshirës.

-Përveç likuidimit të pagesave ekzistuese të prapambetura, ne jemi gjithashtu të angazhuar për të vënë në funksionim proceset e nevojshme për monitorimin e angazhimeve të ardhshme dhe shmangien e grumbullimit të pagesave të prapambetura.

-Më tej, ne do të përmirësojmë procedurat e raportimit dhe aprovimit për urdhrat e prokurimit, veçanërisht për angazhimet financiare shumëvjeçare.

ri kjo që ishte e pritshme; së dyti, kriza evropiane e borxheve, që goditi më shumë fqinjët tanë, Italinë dhe sidomos Greqinë, bëri që shumë emigrantë të mbeteshin të papunë, duke dërguar më pak para tek familjet e tyre.

Si pasojë direkte, depozitat e popullsisë e biznesit në valutë kanë shënuar rënie për herë të parë që nga viti 2008, duke mos shfaqur as rritjen e lartë që përgjithësisht konstatohej në gusht e dhjetor. Transfertat e emigrantëve kanë luajtur një rol të rëndësishëm në ekonominë shqiptare, duke qenë një burim i rëndësishëm konsumi, por tashmë me rënien e tyre bëhet gjithnjë e më i domosdoshëm zhvillimi i një modeli të ri ekonomik, që kërkon sigurimin e burimeve të tjera të hyrjes së valutës në vend.

Shkurt 2014, tkurret sërish kreditimi për individë e biznese

M

uajt e parë të këtij viti nuk po japin asnjë sinjal pozitiv për gjallërimin e kreditimit të ekonomisë në vend. Sipas statistikave të publikuara nga Banka e Shqipërisë, kredia për bizneset dhe individët shënoi muajin e dytë radhazi me tkurrje në shkurt, që ka ardhur tërësisht nga tkurrja e kredisë për korporatat jo financiare në valutë. Stoku i kredisë për ekonominë në fund të muajit shkurt ishte 540.7 miliardë lekë, duke rënë me 0.7% në krahasim me janarin e po këtij viti. Në raport me fundin e 2013-s, kredia për ekonominë ka rënë me 1.3%, një fillim aspak premtues ky, pavarësisht përpjekjeve të Bankës së Shqipërisë që ka ulur normën bazë të interesit në nivele minimum historike prej 2.75%, me synim uljen e kostos së lekut. Në fakt, në fund të shkurtit 2014, huaja në lekë ra

1.3% ka rënë kredia për ekonominë në raport me fundit e 2013-s, një fillim aspak premtues ky, pavarësisht përpjekjeve të Bankës së Shqipërisë që ka ulur normën bazë të interesit

me 0.46% në krahasim me një muaj më parë. Me bazë vjetore (shkurt 2014/shkurt 2013), huaja për ekonominë ka rënë me 1.9%, duke ruajtur të njëjtat trende rënëse, që u konstatuan edhe gjatë vitit të kaluar, kur kredia për ekonominë shënoi rritje negative për herë të parë që nga fillimi i viteve 2000, kur sistemi bankar u pastruar nga kreditë e këqija të bankave shtetërore, ndërkohë që fillonte të hynte pasivisht kapitali i huaj.

12

E mërkurë, 2 prill 2014

Sport Barcelona shpëton në minutat e fundit, Mançesteri ndahet ne paqe me Bajern

Janë mbyllur me barazim të dyja sfidat e djeshme të vlefshme për çerekfinalet e Champions Lige. Dy sfida të mëdha që dhuruan shumë spektakël. Ndryshe nga parashikimet pamë një Mançester shumë të ndryshëm nga ato që kemi parë në përballjet e fundit. Djajtë arritën që të duelonin si të barabartë me gjermanët duke mos ju lënë shumë hapësira. Mojes kishte ndërtuar skuadrën në një plan majft perfekt që duket se doli efektiv edhe pse nuk u solli fitor-

en. Loja me shkatërrimet e aksioneve të bavarezve dhe me kundërsulme i dha mundësi angleze që të provonin mundësitë e tyre. Ishte i pari Uellbk ai që pati rastin e parë për të shënuar por që e humbi përballë Manuel Nojer duke mos sjellë avantazhin. Ndërsa më vonë do të ishte Vidiç që do të bënte atë që nuk e bëri shoku i tij dhe do ta çonte skuadren etij në avnatazh. Skuadra britanike ekzaltohet por gëzimi i madh do të prishej pak më vonë. Do të ishte Bastian Shv-

ajnshtajger që do të shënonte golin e barazimit. Kështu ndeshja do të mbyllej me këtë rezultat duke i ulur

më pak shanset Juanitid që të kualifikohet pasi sfida tjetër luhet në Alianz Arena. Edhe në Kamp Nou përballja pati supriza. Atletiko tregoi edhe njëher që është skuadër e madhe dhe që meriton të shkojë edhe më larg. Skuadra nga Madridi arriti që të shënojë e para me anë të Diego në minutat e para të pjesës së dytë. Më pas do të vinte edhe dominimi i Barcelonës në lojë. Katalanasit do të shënonin me anë të Nejmar pas një pasimi fanatasitk nga iniesta.

Champions League

Galaktikët hakmarrje ndaj Dortmundit, Çelsi ballafaqohet me PSG-në “e frikshme” Skuadra madrilene përballet me gjermanët e Klopit, që sezonin e kaluar zhvilluan dy ndeshje të mrekullueshme Blutë e Murinjos, që janë më ekspertë në këtë kompeticion, matin forcat me parisienët, që janë më të fortë se kurrë Jurges Veizaj

L

iga e Kampioneve do të na japë emocione edhe në mbrëmjen e sotme. Në sfidë janë dy ndeshje ku do të testohen forcat. Në njërin krah do të luhet sfida midis Realit të Madridit dhe Borusias së Dortmundit. Një ndeshje që ka shumë histori dhe hakmarrje. Dortmundi i bëri surprizën Realit gjysmëfinalen e kaluar, duke e eliminuar në momentin kur skuadra po kalonte formën më të mirë. Ndërsa Çelsi do të duelojë me parisienët, që ndryshe nga sezonet e kaluara kësaj radhe janë më të fortë dhe më të konsoliduar si ekip. Sfidat e para janë shumë të rëndësishme për të dyja ekipet, pasi do të tregojnë më mirë se kush është favoriti për t’u kualifikuar për në gjysmëfinale.

Ibrahimoviç: Mundësia ime e fundit për të fituar Champions-in Zllatan Ibrahimoviç beson se këtë vit e ka rastin më të mirë për ta fituar Ligën e Kampioneve. 32-vjeçari i ka fituar kampionatet e vendit me të gjitha klubet ku ka luajtur, mirëpo asnjëherë nuk e ka pasur fatin ta fitojë garën më të madhe evropiane për klube. “Mendoj se mundësia ime e fundit për ta fituar Ligën e Kampioneve është me Parisin, pasi kjo është kontrata ime e fundit në Evropë. Jemi në çerekfinale dhe luajmë ndaj një

skuadre të shkëlqyer. Nuk kemi asgjë për të humbur dhe jemi relativisht të rinj në këtë garë, ndërkohë që Çelsi ka së paku dhjetë vite përvojë”, - u ka thënë Ibra në një intervistë.

Blank i përgjigjet Murinjos: Kujto Realin Tekniku parisien Lorant Blank, ka reaguar ndaj deklaratave të Hoze Murinjos se kampionati francez është shumë i lehtë për kryeqytetasit. Menaxheri i Çelsit e ka nxehur atmosferën para ndeshjes çerekfinale të Ligës së Kampioneve, duke thënë se është lehtë të fitohet Liga 1 nga një klub si PSG, pasi kundërshtarët janë të dobët. Në kundërpërgjigjen e tij Blank e ka marrë shembull kampionatin spanjoll, ku portugezi e ka drejtuar Realin e Madridit dhe në tri se-

zone fitoi vetëm një titull të La Ligas.

“Jam i sigurt se Hoze Murinjo e njeh mirë kampionatin francez. Janë dy klube vërtet të mëdha në Ligë 1 (PSG dhe Monako), por nëse më kujtohet mirë, mendoj se ishte e njëjta gjë për të në Spanjë, me Barcelonën dhe Madridin. Përgjigjja e vetme që duam të japim është që të bëjmë një paraqitje të shkëlqyer dhe duam të dëshmojmë se Ligë 1 ka disa skuadra shumë të mira dhe disa lojtarë shumë të mirë”, u shpreh francezi.

Humels: Reali nuk është në krizë Qendrori i gjermanëve, Mats Humels, ka mohuar fjalët se Reali i Madridit është në krizë, në prag të sfidës çerekfinale të Ligës së Kampioneve të mërkurën. Pasi kaloi 18 ndeshje si i pamposhtur, Madridi pësoi dy disfa-

Temë e ditës në kampin madrilen janë vërshëllimat e tifozëve ndaj Ronaldos ta radhazi nga Barcelona dhe Sevilja, duke zbritur në vendin e tretë. Por, pavarësisht nga kjo, Humels e di se Reali vazhdon të gëzojë një formë të mirë.

“E kam parë ndeshjen kundër Barcelonës. Ju nuk mund të flisni për krizë vetëm pas atij takimi. Reali i Madridit aspak nuk u dominua dhe ata kanë shumë lojtarë të klasit botëror. Por megjithatë, edhe mund të mposhten, nëse ju i dini dobësitë e tyre”, - ka

thënë Humels. Mbrojtësi po ashtu ka paralajmëruar bashkëlojtarët të mos përqendrohen vetëm te Kristiano Ronaldo, pasi Reali i Madridit ka edhe shumë lojtarë të tjerë të rrezikshëm në sulm.

Ançeloti: Ronaldo, në top-formë Temë e ditës në kampin madrilen janë vërshëllimat e tifozëve ndaj Ronaldos, por Ançeloti siguron se 29-vjeçari i ka harruar kontestimet e “Santiago Bernabeut”. “Ronaldo kishte një plagë të vogël në gju, por tashmë ai është mirë, i qetë dhe i motivuar. Mund t’ju siguroj se i ka harruar vërshëllimat e të shtunës. Bejl?

Nuk do të luajë në mbrojtje, sepse kemi zgjidhje të tjera. Ai do të jetë si gjithmonë në fazën sulmuese. Sa i përket mungesës së Marcelos, kemi Koentraon, i cili luan në të njëjtin pozicion dhe ka të njëjtat karakteristika”. Në mungesë të Robert Levandovskit, sulmi i Dortmundit do të bazohet te Pierr-Emerik Obamejang, të cilin Ançeloti e ka njohur që kur ishte te Milani. “Borusias i mungon një lojtar shumë i rëndësishëm, Robert Levandovski. Ata mbrohen mirë dhe kundërsulmojnë rrezikshëm.

Duhet të shfaqim të gjitha cilësitë tona, për të gjetur zgjidhjet më të mira. Obamejang? E njoh shumë, sepse e kam pasur te Milani. Ai po bën një karrierë fantastike dhe mund ta zëvendësojë shumë mirë Levandovskin”.

Trajneri i Portugalisë Bento nxjerr para kohe listën e Botërorit Trajneri i kombëtares së Portugalisë duhet të zbulojë pas pak kohësh listën përfundimtare të futbollistëve që do të marrë me vete në Botëror, por një muaj e gjysmë përpara zyrtarizmit të saj, në një darkë mes miqsh, Bentos jo vetëm që i ka shpëtuar sekreti i 23 të grumbulluarve të tij për

cmyk

në Brazil, por gjithashtu i ka shkruar emrat dhe një copë letër, përfshi edhe skemën. Dhe miqtë që po darkonin bashkë me të, e kanë tradhtuar, duke fotografuar fletën dhe duke zbuluar 24 emrat e përzgjedhur nga Bentoja, një më shumë sesa numri i lejuar për të grumbulluar në Botëror.

Bento

Disa prej emrave në fakt diheshin, siç janë Ronaldo, Pepe apo Mutinjo. Ndërkohë, surpriza e vërtetë është Helder Postiga, i blerë në janar nga Lacio, por që deri në këto momente ka luajtur vetëm 25 minuta në Serinë A. Madje në listën e përpiluar nga Bentoja rezulton të jetë edhe titullar.

Ndërkohë, në dyshim është Kuarezma, mbi emrin e të cilit është vendosur pikëpyetje, ashtu si dhe mbi emrat e Edinjos dhe Zhozuesë. Ndërsa në listë nuk mungojnë as Hugo Almeida, Varela, Amorim, Meirejes, Koentrao apo Bruno Alves, ashtu si dhe tre portierët Rui Patrisio, Beto e Lopes.

ime

Financa Udhëzimet Ndryshojnë kriteret për marrjen e ndihmës ekonomike dhe aftësinë e kufizuar Bashkitë dhe komunat do të jenë institucionet që do të programojnë kërkesat për ndihmën ekonomike, por ndryshe nga më parë, nuk do të përcaktojnë se kujt do t’i jepet ndihmë ekonomike dhe kush nuk do të përfitojë

Varrezat në Sharrë dhe Tufinë, emrat e banorëve që do të shpronësohen cmyk

Miratohet dekreti për punonjësit sezonalë në Itali, mundësi për mijëra të papunë në Shqipëri

14

•

E mërkurë 2 prill 2014

Financa ime

Udhëzimet Ndryshojnë kriteret për marrjen e ndihmës ekonomike dhe aftësinë e kufizuar Bashkitë dhe komunat do të jenë institucionet që do të programojnë kërkesat për ndihmën ekonomike, por ndryshe nga më parë, nuk do të përcaktojnë se kujt do t’i jepet ndihmë ekonomike dhe kush nuk do të përfitojë

U

dhëzimi më i fundit i Ministrisë së Mirëqenies Sociale përcakton rregullat se si do të jepet ndihma ekonomike nga njësitë vendore.

Bashkitë dhe komunat do të jenë institucionet që do të programojnë kërkesat për ndihmën ekonomike, por ndryshe nga më parë, nuk do të përcaktojnë se kujt do t’i jepet ndihmë ekonomike dhe kush nuk do të përfitojë. Me udhëzimin e ri të ministrit të Mirëqenies Sociale, Erion Veliaj, do të jenë drejtoritë rajonale të Shërbimit Social Shtetëror, institucionet që do të përcaktojnë se kush duhet të marrë ndihmë ekonomike. Administratori shoqëror në bashki ose komunë, në përputhje me kriteret dhe treguesit, programon kërkesat për fonde për ndihmën ekonomike dhe i dërgon në drejtoritë rajonale të Shërbimit Social Shtetëror.

Programimi për ndihmën ekonomike Programimi i fondeve mbështetet në numrin e popullsisë gjithsej, numrin e familjeve, vlerësimin e varfërisë dhe numrin e familjeve, në strukturën e anëtarëve të familjes (anëtarët në moshë pune, mbi moshë pune dhe nën moshë pune), personat që kanë statusin e jetimit, numrin e familjeve, që kanë fëmijë të lindur njëherësh, si: trinjakë, katërnjakë apo pesënjakë, viktima të trafikimit, viktima të dhunës në marrëdhëniet familjare, fëmijë në familje kujdestare etj. Në bazë të dokumentacionit, vlerësohen edhe të ardhurat që llogariten sipas koeficientëve nga pasuria, toka, blegtoria, duke përjashtuar qarqet Tiranë, Elbasan dhe Durrës.

Fondet Fondet e nevojshme për ndihmën ekonomike për bashkinë/ komunën përllogariten në bazë

Programimi i fondeve mbështetet në numrin e popullsisë gjithsej, numrin e familjeve, vlerësimin e varfërisë dhe numrin e familjeve, në strukturën e anëtarëve të familjes (anëtarët në moshë pune, mbi moshë pune dhe nën moshë pune)

të treguesve të mësipërm. Njësitë vendore, kërkesat për fondet i programojnë i dorëzojnë në drejtoritë rajonale të Shërbimit Social Shtetëror, në fund të muajit qershor të vitit në vazhdim. Drejtoritë rajonale të Shërbimit Social Shtetëror vlerësojnë kërkesat në përputhje me kriteret në fuqi dhe hartojnë nevojat për fondet e bllokndihmës ekonomike në nivel qarku për secilën bashki/komunë, brenda datës 10 korrik i dërgojnë në Drejtorinë e Përgjithshme të Shërbimit Social Shtetëror. Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit Social Shtetëror vlerëson kërkesat e ardhura nga rajonet dhe programon fondet për projektbuxhetin e vitit pasardhës në nivel kombëtar, të cilët i përcjell në Ministrinë e Mirëqenies Sociale dhe Rinisë. Në fund të muajit nëntor të vitit në vazhdim bashkitë/komunat, përditësojnë kërkesat për fonde dhe i paraqesin në drejtoritë rajonale të Shërbimit Social Shtetëror.

Drejtoritë rajonale këto kërkesa i përcjellin brenda datës 10 dhjetor në Drejtorinë e Përgjithshme të Shërbimit Social Shtetëror.

Shërbimi Social Shtetëror bën detajimin e fondeve të programuara për bllokndihmën sipas ligjit të buxhetit të vitit pasardhës për çdo bashki/komunë dhe i përcjell në Ministrinë e Mirëqenies Sociale dhe Rinisë.

Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit Social Shtetëror dërgon brenda datës 10 të muajit shkurt, prill, qershor, gusht dhe tetor, në Drejtorinë e Financave të MMRSsë, sektori i buxhetit, treguesit statistikorë mbi numrin e përfituesve të personave me PAK për të gjitha kategoritë dhe fondin faktik të shpenzuar të çdo dymujori, për çdo bashki/komunë, fond ky, i cili do të shërbejë për çeljen në dymujorët pasardhës dhe konkretisht treguesit statistikorë dhe fondi i shpenzuar, të muajve nëntor-

Fotot ilustruese

dhjetor, do të shërbejë për çeljen e fondeve për periudhën mars-prill, e kështu në vazhdimësi për dymujorët e tjerë.

Personat me aftësi të kufizuara Administratori shoqëror në bashki/komunë, në përputhje me kriteret dhe treguesit, programon kërkesat për fonde për pagesat për personat me aftësi të kufizuara dhe i dërgon në drejtoritë rajonale të Shërbimit Social Shtetëror. “Programimi i fondeve për pagesat e personave me aftësi të kufizuar bëhet për çdo grup në veçanti, në përputhje me nenet 7 dhe 8 ligjit nr.

Në bazë të dokumentacionit, vlerësohen edhe të ardhurat që llogariten sipas koeficientëve nga pasuria, toka, blegtoria, duke përjashtuar qarqet Tiranë, Elbasan dhe Durrës

9355, datë 10.3.2005, të ndryshuar, për paraplegjikët dhe tetraplegjikët, për personat me aftësi të kufizuar fizike e mendore, si edhe për invalidët e punës. Programi i fondeve për të verbrit bëhet në përputhje me udhëzimin nr. 1956, datë 19.9.2006.

Fondet e nevojshme për të gjitha grupet e PAK të bashkisë/komunës përllogariten në bazë të numrit të personave me aftësi të kufizuara për secilin grup të vlerësuar sipas vendimit të KMCAP/KMPV dhe masës së përfitimeve për secilën kategori. Për të gjitha kategoritë mbahen parasysh pagesat e diferencuara që përfitojnë indi-

•

E mërkurë 2 prill 2014

15

Financa ime Fletore Zyrtare nr.41, datë 1 prill 2014 QARKU ____________ BASHKIA, KOMUNA _____________ Programi i fondeve për pagesat e aftësisë së kufizuar

Fondi vjetor

Emërtimi

Masa e pagesës

Datë, më __________

Numri i personave PAK

Nr.

Moduli 1

I

Personat me aftësi të kufizuar, gjithsej (a + b + c) + kujdestar Me aftësi të kufizuara mendore, fizike, gjithsej (a + b + c) 100% 200% 300% Kujdestarë gjithsej 100% 150% II Të verbër, gjithsej (a + b + c + d) + kujdestar 2 Të verbër, gjithsej (a + b + c + d) a 100% b 150% c 200% d 300% Numri i kujdestarëve Kompensim energjie, i verbër me kujdestar Kompensim energjie, i verbër pa kujdestar Kompensim telefoni për të verbër, gjithsej III Para e tetraplegjik + kujdestar + paketë HS 3 Para e tetraplegjik + gjithsej a 100% b 200% c 300% d Kujdestar gjithsej 100% 150% e Paketa higjieno-sanitare Kompensim energjie para e tetraplegjik me kujdestar Kompensim energjie para e tetraplegjik pa kujdestar Kompensim telefoni për para e tetraplegjik gjithsej IV Nr. i invalidëve gjithsej (a + b + c + d) a Sëmundje e përgjithshme, grupi I Fletore nr.41, datë 1 prill 2014 b Zyrtare Sëmundje e përgjithshme, grupi II c Sëmundje profesionale, grupi I QARKU ____________ Moduli 1 d Sëmundje profesionale, grupi II BASHKIA, KOMUNA _____________ TOTALI PAK Programimi i fondeve, Ipër shpërndarjen e ndihmës ekonomike Datë, më __________

Kërkesat Drejtoritë rajonale të Shërbimit Social Shtetëror vlerësojnë kërkesat në përputhje me kriteret në fuqi dhe hartojnë nevojat për fondet e pagesës së PAK në nivel qarku dhe brenda datës 10 korrik i dërgojnë në Drejtorinë e Përgjithshme të Shërbimit Social Shtetëror. Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit Social Shtetëror vlerëson kërkesat e ardhura nga rajonet dhe programon fondet për projektbuxhetin e vitit pasardhës në nivel kombëtar, të cilët i përcjell në Ministrinë e Mirëqenies Sociale dhe Rinisë.

Në fund të muajit nëntor të vitit në vazhdim bashkitë/komunat, përditësojnë kërkesat për fonde dhe i paraqesin në drejtoritë rajonale të Shërbimit Social Shtetëror.

ADMINISTRATORI Nr.

Vula Emërtimi

KRYETARI Masa e pagesës

Drejtoritë rajonale këto kërkesa i përcjellin brenda datës 10 dhjetor në Drejtorinë e Përgjithshme të Shërbimit Social Shtetëror.

Shërbimi Social Shtetëror bën detajimin e fondeve të programuara për PAK sipas ligjit të buxhetit të vitit pasardhës për çdo bashki/komunë dhe i përcjell në Ministrinë1020 e Mirëqenies Sociale dhe Rinisë.

MMSR bën transferimin e fondeve si grante të kushtëzuara për dymujorin e pare dhe për vazhdimësinë, transferta do të bëhet për çdo dymujor.

Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit Social Shtetëror dërgon brenda datës 10 të muajit shkurt, prill, qershor, gusht dhe tetor, në Drejtorinë e Financave të MMRSsë, sektori i buxhetit, treguesit statistikorë mbi numrin e përfituesve të personave me PAK për të gjitha kategoritë dhe fondin faktik të shpenzuar të çdo dymujori, për çdo bashki/komunë, fond ky, i cili do të shërbejë për çeljen në dymujorët pasardhës, konkretisht treguesit statistikorë dhe fondi i shpenzuar, të muajve nëntordhjetor, do të shërbejë për çeljen e fondeve për periudhën mars-prill, e kështu në vazhdimësi për dymujorët e tjerë.

Struktura në numër

vidë të veçantë për periudhën kur ndjekin arsimin e mesëm, të lartë apo pasuniversitar, pagesave për kompensimin financiar për energjinë elektrike, telefoninë fikse apo edhe pagesën për paketën higjienosanitare”, - thuhet në udhëzimin e MMSR-s. Njësitë vendore, kërkesat për fondeti dorëzojnë në drejtoritë rajonale të Shërbimit Social Shtetëror, në fund të muajit qershor të vitit në vazhdim.

Fondi mujor lekë

1 a b c d

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

Popullsia gjithsej Familje gjithsej % e familjeve në skemë Familje në skemë, e ndarë kjo Kryefamiljarë Anëtarë mbi moshë pune Anëtarë nën moshë pune Anëtarë në moshë pune Jetim 18-25 vjeç Jetim mbi 25 vjeç 3-njakë e familjeve 4-njakë e familjeve 5-njakë e familjeve Viktima të dhunës Viktima të trafikimit Kompensim energjie për familjet në skemë Kompensim energjie për personat me PAK Shpenzime për fëmijë deri në moshën 16 vjec që ndjekin arsimin e detyrueshëm 9-vjeçar (janarqershor, shtator-dhjetor) 18 Shpenz. mbi numrin e të vaksinuarve sipas një kalendari për çdo fëmijë në familjet përfituese në nëntor 19 Fëmijë normal në familje kujdestare 20 Fëmijë me AK në familje kujdestare a. Shpenz. indirekt + shkollë për fëmijë normal në familje kujdestare në shtator b. Shpenz. indirekt + shkollë për fëmijë AK në familje kujdestare në shtator A Fondi sipas strukturës dhe individëve për 1 muaj (4 deri 20) B Të ardhurat gjithsej, mujore Të ardhurat nga toka Të ardhurat nga blegtoria Të ardhurat nga pensionet Të ardhurat të tjera C Fondi vjetor ( (A-B) X 12 muaj) Ç Fondi për (a+b) x 1 muaj D Fondi gjithsej (c+ç)

ADMINISTRATORI

Vula

KRYETARI

UDHËZIM Nr. 217, datë 28.3.2014

rregullores uniforme të kontrollit të zhvillimit të territorit”, të ndryshuar,

PËR RREGULLAT DHE PROCEDURAT E

UDHËZOJ:

16

•

E mërkurë 2 prill 2014

Financa ime

Miratohet dekreti për punonjësit sezonalë në Itali, mundësi për mijëra të papunë në Shqipëri

M

e një vonesë disamujore nga premtimet e bëra (thuhej se do të miratohej brenda dhjetorit 2013), por edhe kundrejt nevojave të bujqësisë, mbërriti më në fund në Gazetë Zyrtare dekreti i flukseve që u hap dyert 10 mijë punonjësve sezonalë jokomunitarë në Itali. “Kryeministri ka nënshkruar dekretin. Teksti i është përcjellë Kontrollit të Shtetit dhe shpejt pritet të publikohet në Gazetën Zyrtare. Brenda pak ditëve do të dalë edhe qarkorja e përbashkët e ministrisë së Brendshme dhe e asaj të Punës e do të jetë e mundur të fillohet me përpilimin online të kërkesave”, - shpjegon për “Stranieriinitalia. it” Romano Magrini, përgjegjës për Politikat e Punës në Coldiretti.

Teksti ishte gati e mbi të kishin rënë dakord mes ministrisë së punës dhe shoqatave të kategorisë që në fillim të dhjetorit 2013. Shoqatat kishin pranuar edhe reduktimin drastik e numrit të hyrjeve (një vit më parë kishin qenë 30 mijë, por sipas përllogaritjeve të ekspertëve të ministrisë së Punës, për shkak të krizës nevojat e vërteta të ekonomisë kanë rënë ndjeshëm) me kusht që dekreti të miratohej dhe të hynte në fuqi sa më shpejt. Gjë që nuk është respektuar nga qeveria kryesisht për shkak të ndërrimit të qeverive, akt që sjell edhe një ngadalësim të administrimit të zakonshëm. Që një muaj më parë, Coldiretti ankohej se ishte vonë për dekretin e flukseve.

“Tani themi se është tepër vonë, ndërmarrjet e bujqësisë që ne përfaqësojmë kanë më shumë se kurrë nevojë për sezonalët. Të shpresojmë që të mos dalin pengesa të reja dhe që punonjësit e huaj të mund të vijnë sa më parë në Itali”.

Kërkesat më të shumta për punonjës sezonalë nga jashtë vijnë nga Veneto, Emilia Romagna dhe Piemonte.

Firmosja e dekretit është vetëm hapi i parë

Punonjësit Për sjelljen në Itali të punonjësve sezonalë, parashikohen disa lehtësira të ndjeshme. “Autorizimet shumëvjeçare dhe mekanizmi i heshtjes-miratim për kërkesat që bëhen për persona që kanë qenë njëherë në Itali janë hapa të rëndësishëm përpara. Por përshpejtimi i hyrjeve të para është shumë i rëndësishëm, vetëm kështu mund të mos kenë më alibi ata që marrin në punë në mënyrë të parregullt”, - nënvizon Magrini. Për të zhbllokuar dekretin e flukseve, shoqatat e bujqësisë kanë bërë presion edhe mbi ministrin e ri të Punës, Giuliano Poletti. Përgjigjja, ama, nuk ishte edhe aq e shpejtë.

Në qeveri duket se mbizotëron ideja që hyrjet e reja të sezonalëve

Transfertat e emigrantëve në nivel minimal historik, bien 26.5% në 2013-ën

P

aratë që emigrantët dërguan në shtëpitë e tyre gjatë vitit 2013 ishin në nivelin më të ulët historik, që nga viti 2000, kur Banka e Shqipërisë ka filluar të mbajë të dhënat në euro. Sipas bilancit të pagesave të bërë publik nga institucioni monetar qendror, shqiptarët që jetojnë e punojnë jashtë vendit dërguan në atdhe vetëm 500 milionë euro, një shumë që ishte 26.5% më e ulët në krahasim me një vit më parë.

Prurjet e emigrantëve kanë shënuar vazhdimisht rënie, që prej vitit 2008, kur ato shënuan pikun e tyre prej mbi 1 miliardë eurosh, duke reflektuar dy tendenca: -së pari tkurrjen ciklike, teksa pas më se 20 viteve emigracion, ata që punojnë jashtë vendit fillojnë e dobësojnë lidhjet me shtetin mëmë, një dukuri kjo që ishte e pritshme; -së dyti, kriza evropiane e borxheve, që goditi më shumë fqinjët tanë, Italinë dhe

sidomos Greqinë, bëri që shumë emigrantë të mbeteshin të papunë, duke dërguar më pak para tek familjet e tyre. Rënia e transfertave është reflektuar përgjatë gjithë vitit 2013 në dy elementë: -së pari, leku nuk ka fituar pikë ndaj euros në gusht e dhjetor, kohë kur tradicionisht prurjet e emigrantëve rrisin ofertën për valutë në treg; -së dyti, depozitat në valutë kanë shënuar rënie për herë të parë që nga viti 2008, duke mos shfaqur as rritjen e lartë që përgjithësisht konstatohej në gusht e dhjetor. Transferuat e emigrantëve kanë luajtur një rol të rëndësishëm në ekonominë shqiptare, duke qenë një burim i rëndësishëm konsumi, por tashmë me rënien e tyre bëhet gjithnjë e më i domosdoshëm zhvillimi i një modeli të ri ekonomik, që kërkon sigurimin e burimeve të tjera të hyrjes së valutës në vend.

nuk janë urgjente, sepse ka shumë të papunë, italianë dhe të huaj, që mund të punojnë edhe në fusha. “Në fakt, vonesa është shumë e rëndë”, - thotë Claudia Merlino përgjegjëse e Punës në Konfederatën e Italiane të Agrikultorëve (CIA). “Kërkesat më të shumta për punonjës sezonalë nga jashtë vijnë nga Veneto, Emilia Romagna dhe Piemonte. Firmosja e dekretit është vetëm hapi i parë.

Edhe sikur gjithçka të shkojë mirë këtej e tutje, këta punonjës do të arrijnë të vijnë në Itali vetëm në verë”. Ekspertja kundërshton idenë e ministrisë se nevojat për krah pune të huaj në bujqësi kanë rënie të ndjeshme. “Punësimi në sektorin tonë nuk ka pësuar rënie të madhe. Kemi nevojë për punonjës

stinorë e nuk arrijmë t’i gjejmë mes të papunëve që janë në Itali”. Por teknikët e ministrisë shpesh kanë vënë në dukje se kërkesat e shumta të punësimit të punonjësve sezonalë, pas lëshimit të autorizimit të hyrjes së punonjësve në Itali nuk transformohen në kontrata pune. “Sipas tyre ndodh kështu sepse dekreti i flukseve shfrytëzohet për të sjellë në Itali persona pa qenë e vërtetë kërkesa e punësimit, sipas nesh problemi qëndron në kohën e gjatë të përgjigjes: punonjësit arrijnë të vijnë në Itali kur ndërmarrjet nuk kanë më nevojë për ta”, - deklaroi Merlino. Pjesën më të madhe të kuotave që shkojnë për punësim sezonal në Itali e zënë shqiptarë.

Shqiptariiitalise.com

17

•

E mërkurë 2 prill 2014

Financa ime

Varrezat në Sharrë dhe Tufinë, emrat e banorëve që do të shpronësohen

Fletore Zyrtare nr.41, datë 1 prill 2014

Ë

a) Sharrë, faza IV, për sipërfaqen 10 604 (dhjetë mijë e gjashtëqind e katër) m² truall, 4 851 798 (katër milionë e shtë publikuar vendimi i tetëqind e pesëdhjetë e një mijë edje shtatëqind e nëntëdhjetë e tetë) lekë. qeverisë për shpronësimin e b) Tufinë,pronarëve, faza III, për të sipërfaqen 729preken (pesë mijë cilët do5 të ngae shtatëqind e njëzet e nëntë) m², truall, 2 236 416 (dy ndërtimi i varrezave në Sharrë dhe milionë e dyqind e tridhjetë e gjashtë mijë e katërqind e Tufinë. gjashtëmbëdhjetë) lekë.“Shpronësimin, për interes c) Tufinë, faza IV, për sipërfaqen 15 688 publik, të pronarëve të pasurive të paluajt(pesëmbëdhjetë mijënga e gjashtëqind e tetëdhjetë e tetë) m², shme, që preken rehabilitimi dhe zgjerimi truall, 5 187 840 (pesë milionë e njëqind e tetëdhjetë e i varrezave publike, Sharrë, faza IV, dhe shtatë mijë e tetëqind e dyzet) lekë.

Tufinë,Vlerat fazate përcaktuara III dhe IV,nënë Bashkinë e Tiranës. shkronjat “a”, “b” dhe “c” Shpronësimi në favor bashkisë së së të kësaj pike, tëbëhet përballohen nga tëtëardhurat e bashkisë Tiranës, miratuar në buxhetin e vitit 2014.

Tiranës”, - thuhet në vendimin e qeverisë.

Vlera e shpenzimeve procedurale të përballohet - 4.Sharrë, faza IV, për sipërfaqe 10 604 nga m² bashkia e Tiranës.

truall, 4 851 798 lekë.

- Tufinë, faza III, për sipërfaqen 5 729 m², truall, 2 236 416 lekë.

Fletore Zyrtare nr.41, datë 1 prill 2014

5. Afati i përfundimit të projektit të jetë tre muaj pas - Tufinë, faza IV, për sipërfaqen 15 688 m², miratimit të projektit.

6. Regjistrimi i rilekë. i pasurisë prej 10 604 m², truall, truall, 5 187 840 Sharrë, faza IV, 5 729 m², truall, Tufinë, faza III, si Vlera e shpenzimeve procedurale të përbaldhe 15 688 m², truall, Tufinë, faza IV, të bëhet brenda lohet nga bashkia e Tiranës.

Afati i përfundim30 (tridhjetë) ditëve nga data e hyrjes në fuqi të këtij itvendimi. të projektit të jetë tre muaj pas miratimit të 7. AfatiRegjistrimi i përfundimit punimeve prej të objektit projektit. i ritëi pasurisë 10 604 “Rehabilitimi dhe zgjerimi varrezave Sharrë, m², truall, Sharrë, faza iIV, 5 729 publike, m², truall, Tufaza IV, dhe Tufinë, fazat III dhe IV”, në bashkinë e finë, faza III, si dhe 15 688 m², truall, Tufinë, Tiranës, të jetë në përputhje me afatet e parashikuara faza IV,bashki. të bëhet brenda 30 ditëve nga data e nga kjo hyrjes në fuqi të këtij vendimi.

Afati i për- dhe 8. Ngarkohen Ministria e Punëve të Brendshme bashkia e Tiranës për zbatimin e këtij vendimi. fundimit të punimeve të objektit “Rehabilitimi vendim hyn në fuqi menjëherë botohet në dheKyzgjerimi i varrezave publike,dhe Sharrë, faza Fletoren zyrtare.

IV, dhe Tufinë, fazat III dhe IV”,KRYEMINISTRI në bashkinë e Tiranës, të jetë në përputhje me afatet paraEdieRama

shikuara nga kjo bashki.

TË DHËNA MBI LISTËN EMËRORE TË PRONARËVE DHE PRONAVE QË DO TË SHPRONËSOHEN “PËR ZGJERIMIN E VARREZAVE PUBLIKE, TUFINË, FAZA E TRETË” Zona kadastrale 3426 Nr. 1

Emër, mbiemër Qemal Shaban Shtishi

Nr. i pasurisë 2629

Sipërfaqe e përgjithshme/m² 1600

Sipërfaqe e prekur/m² 830

Çmimi në lekë/m² 448

Vlera në lekë 371.840

2

Shtet

2630

800

530

448

0

3

Hajdar Shtishi

2617

1700

1700

448

761.600

4

Shtet

2623

330

207

448

0

5

6

7

Muharrem Shaban Shtishi

Dragut Bilal Kuka

Kadri Çakmashi

2621

2628

2613

2000

6380

5430

1585

53

844

448

448

448

701.200

23.744

378.112

Lloji i dokumentit Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011

TË DHËNA MBI LISTËN EMËRORE TË PRONARËVE DHE PRONAVE QË DO TË SHPRONËSOHEN “PËR ZGJERIMIN E VARREZAVE PUBLIKE, TUFINË, FAZA E KATËRT” Zona kadastrale 3426 Nr.

Emër, mbiemër

Nr. i pasurisë

Sipërfaqe e përgjithshme /m²

Sipërf. e prekur/m²

Çmimi në lekë/m²

Vlera në lekë

1

Muharrem Shaban Shtishi

26/21

2000

435

448

194880

2

Dragut Bilal Kuka

26/28

6380

6327

448

2834496

3

Shtet

26/27

220

220

448

0

4

Xhelal Shima

26/14

5000

2000

448

896000

5

Shtet

26/35

466

405

448

0

6

Resmi Shefqet Kuka

26/34

2220

2270

448

1016960

7

Shtet

26/23

330

123

448

0

8

Shtet

26/25

2770

2770

448

0

9

Qefalie, Lulzim Daja

26/8

1940

265

448

118720

10

Kadri Çakmashi

26/13

5430

283

448

126784

11

Shtet

615

700

590 15688 m²

448 SHUMA

0 5.187.840 lekë

1014

Shuma

Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë,09.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 10959/1, datë 9.12.2011

TË DHËNA MBI LISTËN EMËRORE TË PRONARËVE DHE PRONAVE QË DO TË SHPRONËSOHEN “PËR ZGJERIMIN E VARREZAVE PUBLIKE, SHARRË FAZA E KATËRT” Zona kadastrale 3321 Nr.

142

6000

372

200

200

662

0

362

26.900

1122

662

0

373

1200

628

662

0

5

Varreza në pronësi të shtetit Rrugë në pronësi të shtetit Kanal në pronësi të shtetit Rrugë në pronësi të shtetit Bashkëpronarët Muça

Sipërfaqe e prekur/ m² 910

143/3

6200

6.200

662

4.104.400

6

Bashkëpronarët Muça

143/2

6100

992

662

656.704

7

Shtet

143/6

2830

415

662

0

8

Selman Hamit Muça

127/4

4000

137

662

1 2 3 4

Emër, mbiemër

Nr. i pasurisë

Sipërfaqe e përgjithshme/m²

Çmimi në lekë/m² 662

Vlera në lekë 0

90.694

10.604 m²

5729 m²

Lloji i dokumentit

Lloji i dokumentit Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 5837/1, datë 13.3.2013 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 5837/1, datë 13.3.2013 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 5837/1, datë 13.3.2013 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 5837/1, datë 13.3.2013 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 5837/1, datë 13.3.2013 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 5837/1, datë 13.3.2013 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 5837/1, datë 13.3.2013 Konfirmuar nga ZVRPP, nr. 5837/1, datë 13.3.2013 Shuma

4.851.798 lekë

2.236.416 lekë

1015

18

•

E mërkurë 2 prill 2014

Koment

Nga Çelo Hoxha

A kishte frymëzim fetar komunizmi?

N Më 1941 u themelua Partia Komuniste.

Rolin kryesor në themelimin e saj e luajtën dy jugosllavë (ortodoksë) dhe grupet komuniste shqiptare (të cilat ishin me dominim ortodoks dhe katolik). Deri më 1948, PKSH u drejtua nga Titoja (katolik)

Këtu shfaqet për herë të parë një mysliman, Enver Hoxha, me një pozicion hierarkik të përcaktuar (pranverë 1943). Sekretari organizativ ishte Koçi Xoxe (ortodoks)

jë grup priftërinjsh katolikë u dënuan për të gjitha krimet e kishës katolike, të kryera prej saj (ose që komunistët mendonin se ajo i kishte kryer) gjatë 1948 viteve krishtërim, në çdo cep të globit. Sipas kujtimeve të At Zef Pllumit, katolikët shqiptarë u fajësuan për “obskurantizimin botnor gjatë gjithë historisë”, për qenien në shërbim të “skllavopronarëve e të gjithë monarkive gjatë shekujve”, për Kryqëzatat dhe Natën e Shën Bartolomeut, për persekutimin e Galileo Galileit dhe Xhordano Brunos, për bashkëpunim “me të gjitha perandoritë për shtypjen e popujve”, për bashkëpunim “me Perandorinë Turke në dam të popullit shqiptar”, për bashkëpunim “me Perandorinë Austro-Hungaraze dhe kanë pregatitë ardhjen e saj”, “se kanë pregatitë ardhjen e fashizmit”, “se kanë bashkëpunue me mbretin Zog për shtypjen e popullit shqiptar”, “se kanë pregatitë okupacjonin italjan më 7 prill 1939 dhe atë të fashizmit gjerman”, “se kanë luftue Lëvizjen N. Ç.”, “se kanë dashë me përmbysë Pushtetin Popullor”, e të tjera akuza. Ato që At Zefi i ka lënë pa shënuar nuk na hyjnë në punë.

Me kaq, grotesku i drejtësisë komuniste shfaqet i kompletuar.

Komunistët mendonin se kishin ardhur në botë për të vendosur drejtësinë absolute dhe, për rrjedhojë, gjykimi do të bëhej që nga fillimi i historisë. Feudalët kishin shtypur bujqit, skllavopronarët kishin shfrytëzuar skllevërit, por, në pamundësi për t’i nxjerrë në gjyq, ata u demonizuan për të fajësuar apriori klasën e fisnikëve të gjallë.

Vazhdimi i historisë dihet.

Mirëpo, shembja e sistemit politik nuk çoi në zhdukjen e plotë të mendësisë komuniste. Mbetjet e tij në Shqipëri vazhdojnë të ngrenë krye herë pas here dhe te shumë persona që e konsiderojnë veten antikomunistë. Në këtë artikull do të veçoj vetëm dy prej tyre, të cilët mundohen ta shpjegojnë realitetin historik shqiptar sipas modelit komunist, por me qasje tjetër. Partishmërinë, si parim moral bazë, e kanë zëvendësuar me katolikocentrizmin.

Në një artikull në gazetën “Panorama” (24 mars 2014), Agron Gjekmarkaj përpiqej të bënte përgjegjës myslimanët shqiptarë për vendosjen e regjimit komunist në Shqipëri dhe, për rrjedhojë, ta fajësonte atë për të gjitha krimet e diktaturës gjysmëshekullore.

Sipas tij, komunizmi kishte tipare islamike, ngaqë Mehmet Shehu “ishte djali i Sheh Ismailit, fanatik

antishqiptar”, ngaqë Enver Hoxha “përpiqej të interpretonte rebelimin antikombëtar të Haxhi Qamilit si lëvizje përparimtare të fshatarësisë së Shqipërisë së Mesme”, dhe ngaqë “në vitin 1958, kryetar i Shoqërisë së Miqësisë me vendet ishte vetë Bilbil Klosi, funksionar i lartë i regjimit komunist”. Kësaj teze i ka mëshuar më herët Ardian Ndreca, kryeredaktor i revistës katolike “Hylli i Dritës”. “Që komunizmi shqiptar ka frymëzim islam e dëshmon agresiviteti i veçantë ndaj Kishës katolike dhe anëtarëve të saj”, - thotë ai në një artikull të botuar në shtator 2012, në gazetën italiane Tempi (http://www.tempi. it/quando-ci-siamo-persi-lalbaniache-da-cristiana-e-diventata-musulmana#.UzVrPs49BlY).

Le t’u referohemi fakteve historike, duke përdorur logjikën e tyre në përcaktimin e besimit fetar të personazheve historike: kush ka emër mysliman/ katolik/ ortodoks konsiderohet përkatësisht mysliman/ katolik/ ortodoks.

Idetë komuniste hynë në Shqipëri diku nga mesi i viteve ‘20. Simpatizantët e tyre krijuan grupime të vogla, që në histori

njihen si grupet komuniste: Grupi i Shkodrës, i drejtuar nga Zef Mala; Grupi i Korçës, Grupi i të Rinjve dhe Grupi i Zjarrit që kishin për kryetarë (ose figura dominuese) përkatësisht këta persona: Koço Tashko, Anastas Lula dhe Andrea Zisi. Zef Mala ishte katolik, tre të tjerët ortodoksë. Konkluzioni: kontributi i myslimanëve në importin e ideve komuniste ka qenë zero.

Më 1941 u themelua Partia Komuniste. Rolin kryesor në themelimin e saj e luajtën dy jugosllavë (ortodoksë) dhe grupet komuniste shqiptare (të cilat ishin me dominim ortodoks dhe katolik). Deri më 1948, PKSH u drejtua nga Titoja (katolik).

Pas jugosllavëve, në PKSH kishte dy role ekuivalente, sekretari politik dhe ai organizativ, që mbaheshin nga dy shqiptarë. Këtu shfaqet për herë të parë një mysliman, Enver Hoxha, me një pozicion hierarkik të përcaktuar (pranverë 1943). Sekretari organizativ ishte Koçi Xoxe (ortodoks). Shfaqja e Hoxhës në nivele të larta drejtuese të PKSH-së është aq e vonë, saqë ai nuk mund t’i jepte frymë myslimane asaj, edhe sikur të ishte kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Një tjetër

konkluzion: kontributi i myslimanëve në institucionalizimin e ideve komuniste në Shqipëri ka qenë zero.

Mbizotërimi i krishterë duket edhe te organizatat ndihmëse të PKSH-së ose në qarkoret e saj më të rëndësishme. Pas vdekjes së Qemal Stafës, mysliman (vegël e bindur e Popoviçit), drejtues i rinisë komuniste u bë Nako Spiru (ortodoks). Qarkorin e Tiranës e drejtonte Gogo Nushi (ortodoks).

Më 1942 u mbajt Konferenca e Pezës, e cila u drejtua nga një katolik: Ndoc Çoba. Veç të tjerave, aty u vendos që partizanët të shtonin në flamur një simbol jokombëtar, yllin me pesë cepa (Po ato ditë, qeveria “kolaboracioniste” e drejtuar nga një mysliman, Mustafa Kruja, e kishte çliruar flamurin kombëtar nga simbolet fashiste.).

Me rritjen e PKSH-së dhe forcave të armatosura të saj, shtimi i myslimanëve në radhët e tyre ishte i pashmangshëm (Shqipëria nuk kishte aq ortodoksë e katolikë sa të bënte një ushtri vetëm me ta).

Megjithatë, në drejtim, myslimanët nuk e dominuan drejtimin e tyre.

Komandanti i Shtabit të Përgjithshëm të UNÇ (1943) ishte Spiro Moisiu (ortodoks); komisar një mysliman, Enver Hoxha. Duke pasur parasysh që drejtimi i PKSH-së dhe ushtrisë partizane ishte i centralizuar, roli i drejtuesve të niveleve të dyta e poshtë, që mund të kenë qenë më shumë myslimanë në numër, ishte i parëndësishëm në vendimmarrje. Por edhe aty katolikët s’ishin pa gjë: komisari i Brigadës I ishte Tuk Jakova, komandant i Brigadës VII ishte Gjin Marku.

Kalojmë në vitet pas luftës. Për periudhën 1944-1967 (deri kur u ndalua feja faktikisht), anëtarët e qeverive që drejtuan vendin nuk dominoheshin nga myslimanët, madje ata nuk ishin as të përfaqësuar në përpjesëtim me numrin e popullsisë që i përkisnin, nëse do t’i referohemi përqindjes që besimet fetare zinin në popullsi.

Duke iu referuar statistikave të Fjalorit Enciklopedik Shqiptar, botim i Akademisë së Shkencave, në bazë të përcaktimit që ajo u ka bërë qeverive (sa herë kishte ndryshim ministrash, sepse dilnin grupe armiqësore, ajo e konsideron qeveri të re), Shqipëria ka pasur 284 ministra (në tërësi emrat janë thuajse të njëjtë, individualisht nuk janë më shumë se 50 persona) për periudhën nëntor 1944-1967. Myslimanët, në këtë shifër, i takonte të kishin, të paktën, 199 ministra, por kanë pasur 141; ortodoksët i takonte të kishin 57 dhe kanë pasur 128; katolikëve u takonte të kishin 28 dhe kanë pasur 15. Siç vërejmë,

•

E mërkurë 2 prill 2014

19

Koment

myslimanët kanë pasur 58 ministra më pak nga ç’u takonte, ortodoksët kanë pasur 71 më shumë, ndërsa katolikët 13 më pak. Pjesën e luanit në qeveritë komuniste e kanë pasur gjithmonë përfaqësuesit ortodoksë (edhe këta të krishterë). Veç këtyre mund të kujtojmë që Lidhjen e Shkrimtarëve (deri më 1967) e drejtoi më gjatë një ortodoks, Dhimitër Shuteriqi; kryetar i komisionit për sekuestrimin e librave (1945) dhe drejtori i Bibliotekës Kombëtare ishte një ortodoks, Aleks Buda (më vonë kryetar i Akademisë së Shkencave). Djegia publike e librave (1945) ishte huazim nga kultura kristiane: qoftë nga nazizmi, qoftë nga Inkuizicioni.

Hierarkia e lartë e komunizmit nuk ishte ekskluzivitet i myslimanëve, madje dhe ata drejtues të lartë të regjimit, të cilët zoti Gjekmarkaj i konsideron si myslimanë nuk ishin hiç të tillë ose, nëse kanë qenë, faji u takon shkollave dhe kulturës së disa vendeve perëndimore. Enver Hoxha dhe Bilbil Klosi mbaruan Liceun Francez të Korçës, pastaj vazhduan studimet universitare në Francë. Mehmet Shehu mbaroi tekniken e Harri Fullcit në Tiranë dhe shkoi në universitetin e Napolit, Itali. Konkluzioni: nuk mund të thuhet me bindje, në ata kanë pasur apo jo formim katolik ose ortodoks, por kjo është e sigurt: ata kishin formim joislam.

Fryma fetare (ose ideologjike) e një regjimi dhune (gjithmonë me metodën e përcaktimit të emrit), përveç se në hierarkinë e tij, dallohet te viktimat. Ky është argumenti i Ardian Ndrecës, por ai i përdor faktet në mënyrë selektive. Katolikëve thuajse nuk u hyri gjemb në këmbë deri në vjeshtën e 1944-ës (me përjashtim të atyre që ishin me Ballin, Legalitetin, ose pjesë e administratës 1939-1944). Një vit e gjysmë luftë civile ishte zhvilluar në Shqipërinë e banuar nga myslimanët dhe ortodoksët. Me sa di, kleriku i parë i vrarë nga komunistët ishte mysliman, Babai i Teqesë së Turanit (Korçë), Baba Zylfua (nëntor 1943), për vrasjen e të cilit raportet britanike bëjnë përgjegjës Manol Konomin (ortodoks). Balli Kombëtar, organizata që u godit më shumë nga lufta civile, ishte në pjesë dërrmuese myslimane.

Komunistët filluan të vrisnin katolikë, kur shumica e myslimanëve që komunistët mendonin se duheshin zhdukur ishin vrarë, gjendeshin në

arrati ose ishin larguar – të pashpresë – nga Shqipëria.

Reprezaljet në masë ndaj katolikëve nisën pas “çlirimit”.

Për masakrat në veri të Shqipërisë është folur shumë në dy dekadat e fundit, por, duke mos u përmendur lufta civile në jug, njerëzit e marrin të mirëqenë sikur katolikët janë persekutuar më shumë se myslimanët. Ato që ndodhën në zonën katolike në periudhën dhjetor 1944 - mars 1945 – vrasje njerëzish të pafajshëm, grabitje prone, djegie shtëpish, fshatrash etj. – në zonat myslimane kishin ndodhur më herët. Duke vazhduar të ruhet varianti komunist i narrativës për luftën, vazhdojnë të ngelen në mjegull krimet e komunistëve ndaj myslimanëve. Sigurisht, myslimanët nuk ishin vetëm viktima, ata luftuan me dinjitet aq sa mundën.

Në humbjen e tyre duhet pasur parasysh dhe ndihma ushtarake që misionet britanike (edhe këta të krishterë, anglikanë) në Shqipëri u dhanë komunistëve. Katolikët bënë qëndresën e tyre, por ajo ishte një qëndresë instiktive. Reagimi i tyre ishte kundërpërgjigje ndaj forcave të armatosura që u shkelën vatrat, jo reagim ushtarak e politik i orientuar dhe i organizuar, siç ishte, për shembull, Balli Kombëtar. Katolikët nuk bënë një qëndresë me një plan kombëtar. Ata mbetën lokalistë dhe fisnorë. Edhe qëndresa e Postribës, e cila mendohet se synonte një organizim kombëtar, drejtohej nga myslimanë.

Për çfarë ndodhi nga 1945 e deri më 1990 nuk më mjafton jeta e jo më një artikull për të bërë bilanc të detajuar. Instituti për Studimin e Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit ka botuar dy vëllime nga Fjalori Enciklopedik i Viktimave të Terrorit Komunist, shkronjat A-G. Shkronja D është zëri më voluminoz i Fjalorit deri në këtë fazë (botimi i shkronjave të tjera është në proces).

Nga 1724, viktima – të pushkatuar, burgosur, internuar, dëbuar – 1182 janë myslimanë, 400 katolikë dhe 142 ortodoksë. Numri më i madh i viktimave u përket myslimanëve (këto shifra nuk janë shteruese, përveç emrave që mund të mos jenë përfshirë në Fjalor, unë mund të kem bërë gabime në dëm të myslimanëve, sepse ka myslimanë me emra të krishterë ose asnjanës që mund t’i kem klasifikuar gabimisht).

Një regjim me frymë islamike, siç

pretendojnë autorët e sipërpërmendur se ishte komunizmi, nuk do të kishte vrarë myslimanët në shifra dy-tri herë më të larta se ndjekësit e besimeve të tjera. Nga Reforma Agrare e pësuan më shumë myslimanët, dihet që pronarët më të mëdhenj të tokës në Shqipëri – të cilët u asgjësuan njëherë e përgjithmonë – ishin myslimanë.

Me faktin që më 1967 u prishën njëlloj xhamitë, teqetë dhe kishat, po e përmbyll këtë argument.

Diskutimi i komunizmit me qasje fetare është një debat krejtësisht i pafrytshëm, nëse nuk ke qëllim t’i ngulësh thikën në shpinë kombit. Fryma e regjimit komunist në Shqipëri ishte e qartë: ideologjia komuniste. Programi fillestar ishte shkruar e zeza mbi të bardhë që më 1848. Të tria besimet fetare në

Duke vazhduar të ruhet varianti komunist i narrativës për luftën, vazhdojnë të ngelen në mjegull krimet e komunistëve ndaj myslimanëve

Shqipëri ishin kundër vendosjes së regjimit komunist. Ky qëndrim i tyre ishte i përcaktuar jo nga ata, por nga komunistët, të cilët i shpallën luftë fesë që në Manifestin Komunist. Pretendimet e tjera, me argumente sipërfaqësore, nuk bëjnë asgjë, veç fusin frymën e përçarjes në kombin shqiptar. Ndryshe nga besimet e tjera, në lidhje me Islamin, regjimi komunist shqiptar është artikuluar qartë pikërisht në vlerësimin e kryengritjes së Haxhi Qamilit, që zoti Gjekmarkaj e përmend si shembull të frymës islame të tij. Haxhi Qamili u përdor si një figurë heroike e fshatarësisë kundër “feudalëve”, por, sa i përket orientimit islamik, qëndrimi i regjimit dallohet qartë qoftë dhe në një citim të shkurtër nga Historia e Shqipërisë (1965, f. 442): “Ndërhyrja e fuqive të huaja dhe e krerëve

reaksionarë turkomanë nuk e lejuan atë [kryengritjen] të arrinte objektivat e saj sociale, përparimtare dhe të zhvishej nga parrullat islamike”.

Kur teksti zyrtar i historisë, i hartuar nën kontrollin e rreptë të regjimit, e shikon si defekt të kryengritjes frymën islamike të saj, s’ka asnjë shans që Islami të ishte fryma e regjimit.

Një akuzë e tillë është e rrezikshme, sepse e përsëritur shpesh, ajo përgatit terren për revansh, duke kërcënuar zhytjen e shoqërisë në një konflikt që askush nuk do ta dëshironte, sidomos pakicat.

Harmonia fetare në Shqipëri, pavarësisht se nuk thuhet, është para së gjithash atribut i myslimanëve. Shumica toleron, jo pakica. Të vegjlit, edhe po të duan, s’kanë çfarë tolerojnë, ata janë në mëshirën e elefantit, po deshi ai t’i shkelë, ata zhduken nga faqja e dheut; po nuk deshi, atëherë triumfon teza e harmonisë (tolerancës).

Xhon Loku e bazoi teorinë në një sistem ku të sundonte shumica, por u desh teza e Xhon Stjuart Millit për mbrojtjen e pakicave që filozofia e sistemit demokratik të plotësohej. Ata u nxitën në shpikjet e tyre nga një terren përjashtues, joharmonik dhe jotolerant.

Shqiptarët nuk kishin arsye nxitëse për të shpikur rrotën. Më 1912, Ismail Bej Vlora e propozoi kabinetin e parë të gjithë mysliman.

Babë Dudë Karbunara shprehu pakënaqësinë që në të nuk kishte asnjë ortodoks (katolikët kishin zv.kryeministrin). Ismail Beu reagoi, jo duke bërë ndonjë ligj për mbrojtjen e pakicave, duke përcaktuar një numër vendesh fiks për ta në qeveri; ai propozoi që kabineti të kishte numër të barabartë myslimanësh dhe të krishterësh dhe ashtu u bë, asnjë mysliman nuk u shfaq qejfmbetur.

Gjatë gjithë kohës, të krishterët kanë pasur në qeverisje hapësirë më shumë seç u takonte, bazuar në përqindjen e popullsisë. E megjithatë, dhunën në politikën shqiptare, në shkallë të gjerë, e ka futur një prift ortodoks, Fan Noli. Pastaj erdhi komunizmi që e himnizoi dhunën.

Myslimanët nuk u treguan revanshistë, në asnjë fazë të historisë.

Argumenti i Agron Gjekmarkajt, që regjimi komunist kishte frymë islamike se “në vitin 1958, kryetar i Shoqërisë së Miqësisë me vendet ishte vetë Bilbil Klosi, funksionar i lartë i regjimit komunist”, është

më i dobëti nga të gjithë. Shoqëria nuk ishte strukturë e Komunitetit Mysliman, por levë e partisë, siç ishte edhe Shoqëria e Miqësisë me Jugosllavinë. Meqë kryetarja e saj, Nexhmie Hoxha, ishte myslimane, i takon që dhe kjo shoqatë ishte islamike, e për rrjedhojë edhe Jugosllavia na qenkësh një vend islamik.

Debati që po zhvillohet sot në Shqipëri, në lidhje mbi të ashtuquajturin “rrezik nga terrorizmi islamik”, është thjesht një tullumbace gjigante. Fakirët që u arrestuan muajin e kaluar si terroristë, ishin viktima të injorancës së tyre dhe mendësisë totalitare të institucioneve (që e shpikin armikun edhe kur ai nuk ekziston) dhe medieve (që gëlltisin pa e përtypur gjithçka që artikulon politika). Personat e arrestuar nuk ishin klerikë të miratuar nga Komuniteti Mysliman, kaq mjafton për të mos folur, pro apo kundër, për aktivitet islamik. Të akuzohesh për islamik duhet të jesh i tillë, jo të pretendosh se je. Policia dhe mediet duhet t’i identifikojnë me terma laikë qytetarët që kryejnë ndonjë krim, përndryshe duhet që besimi i të arrestuarit të evidentohet në të gjitha rastet (jo vetëm kur arrestohen myslimanë).

Po të tregohemi (vetëm një grimë) cinikë, “islamikët” e arrestuar nuk përmbushnin kushtet për të qenë as besimtarë myslimanë, në formë dhe në përmbajtje; mjekra e tyre nuk ishte më e gjatë se ajo e babait të ateizmit, Çarls Darvinit, kurse imami i vetëshpallur, ai që pretendonte se Toka është qendra e universit, ishte shumë katolik në formimin e tij. Teza që Toka është qendra e universit ka qenë qëndrimi zyrtar i Kishës Katolike për pjesën më të madhe të jetës së saj, derisa dolën në skenë shkencëtarët, një pjesë e të cilëve u persekutuan pikërisht se mendonin ndryshe nga ajo. Nga ana tjetër, “imami” është dëshmi e dështimit të shkollës shqiptare (komuniste e postkomuniste), e cila s’ka mundur t’i ngulitë në kokë atij (e shumë të tjerëve) as njohuritë më elementare. Megjithatë, toleranca e myslimanëve vazhdon e po zmadhohet në përmasa groteske: disa nga altoparlantët që ndotin akustikisht mjedisin shqiptar me propagandë antiislame janë jomyslimanë – ateistë, katolikë, ortodoksë etj. – që punojnë si lektorë (dhe paguhen mirë), në të vetmin universitet mysliman që ekziston në Shqipëri.

20

•

E mërkurë 2 prill 2014

Kulturë Shoqëria e Librit Shqip prezantoi dje projektin e Festivalit të Librit dhe Artit që do mbahet në 23-27 prill në Muzeun Historik Kombëtar, përzgjedhur nga Ministria e Kulturës për t’u financuar. Ky projekt, paraqitur vite më parë si panairi i pranverës për librin, ide e të ndjerit Ardian Klosi, refuzuar nga qeveria paraardhëse, rivjen i shtuar në ide, edhe për biznesin e librit. Ndërsa pak ditë më parë, Kumbaro refuzoi mbështetjen e panairit tradicional të nëntorit, që na lind dilemën: A janë botuesit përsëri të përçarë nga politika?!

Beteja e humbur dhe e përçarë e librit!

Violeta Murati

K

ronika e djeshme e kulturës ka pasur si “ngjarje të madhe” prezantimin e Festivalit të Librit dhe Artit, që do të mbahet më 23 prill, në Ditën Ndërkombëtare të Librit, në mjediset e Muzeut Historik Kombëtar.

Organizatorët, Shoqëria e Librit Shqip, për t’i dhënë rëndësi të veçantë e quajnë “një aktivitet me përmasa nga më të mëdhatë deri tani”, duke përfshirë dy fusha: botimet dhe artet pamore. Synimi: ta marrin vesh këtë lajm sa më shumë njerëz, që ta vizitojnë “festivalin”... Konkretisht, për librin, as më shumë e as më pak, ky është një panair ku do të marrin pjesë disa botues, nëse nuk i shkojnë mbrapa krenarisë së tyre, siç po bëjnë disa të tjerë.

Deri tani janë konfirmuar 45 botues dhe kostoja e stendave është sipas nivelit ekonomik që ka realiteti sot, 30 deri në 40 euro maksimumi. Këto informacione për fushën e saj i dha botuesja Arlinda Dudaj, e cila paraqiti, dje, këtë veprimtari në cilësinë e kryetares së zgjedhur së SHLSHsë. Dudaj është kthyer në retrospektivë, duke thënë se bëhet fjalë për të njëjtën ide, madje janë ato që po vihen në jetë, që pati përkthyesi dhe publicisti Ardian Klosi.

Krijuar dy vite më parë, historia e kësaj shoqërie dihet në përpjekjen për të krijuar panairin e librit në pranverë, por që nuk u mbështet nga qeveria paraardhëse. U hap debat në media për këtë “përpjekje”. Pasoja ishte përçarja mes botuesve derisa u mbyll si histori, duke u pajtuar me të vetmin panair të librit, atë tradicional, organizuar çdo fillim nëntori nga Shoqata e Botuesve Shqiptarë. Në fakt,

përçarja ishte më shumë false, ndoshta dhe anë politike, pasi të njëjtët botues do të ishin gati, madje dhe “të lumtur”, të merrnin pjesë në çfarëdo panairi për të bërë biznes me librat. Megjithatë, Dudaj ka pranuar të thotë se ishte kohë e vështirë, pasi mungonte totalisht mbështetja politike. Ndaj, në kujtim të të ndjerit Ardian Klosi, të ideve që ai la për këtë aktivitet, botuesja e pa të arsyeshme ta “rilindte” projektin.

Atij, që refuzoi qeveria e djathtë, i jep të drejtën qeveria e majtë me ndryshimin kardinal. Pak ditë më parë, ministrja e Kulturës, Mirela Kumbaro, nuk i dha asnjë mbështetje financiare SHBSH-së (Shoqatës së Botuesve Shqiptarë, me kryetar Petrit Ymerin), duke e kaluar këtë “ndihmë” në mbështetje për SHLSH-në (Shoqëria e Librit Shqip, me kryetare Arlinda Dudajn).

Pak të ngatërruara këto “sh”-të e librave, por Dudaj ka thënë se ndryshimi i konceptit nga panair në festival libri ia diktuan koncepti,

Se si do të bëhet ky panair, është si pjesa tjetër e aktiviteteve: forume letërsie, takime autorësh... duke tërhequr vëmendjen se promovimet do të jenë falas në mjediset e Muzeut!

ndryshimi i ideve dhe përmasa e aktivitetit. Me këtë arsye, sipas kryetares së SHLSH-së, erdhi edhe mbështetja për herë të parë nga Ministria e Kulturës.

Megjithatë, ne këmbëngulëm në pyetjen tonë se kjo po tingëllon si çështje politike, duke parë refuzimin në të kaluarën dhe miratimin e tanishëm të këtij projekti?!

Dudaj u përgjigj: “Nuk do doja ta lidhja me politikën, po të flasim për festivalin, por është e vërtetë që kemi dashur të bëjmë një gjë tjetër alternative. Sigurisht, duke qenë ideja e Klosit, jona, ishte e vështirë... Pse jo, nuk është ndonjë gjë që duhet mbajtur, ne patëm një ndryshim që na lejoi të shprehemi.

Nuk është e vërteta për politikën, por që është fakt mbështetja pasi jemi bërë më shumë së bashku, më shumë aktivitete. Ashtu siç e shpjegova, është diçka krejt ndryshe nga çdo gjë që është bërë deri tani, nuk ka pasur ndonjëherë të ngjashëm me këtë veprimtari. Është një gjë e re që lindi tani, për fat u pranua,

u pëlqye”. Nuk pranon Dudaj, siç pritej, as t’i konsideronte përçarje mes botuesve sjelljet që ato kanë pasur mes vetes, botuesve, duke iu referuar përgjigjes së ftesës për këtë panair (festival), ku plot enigmë ka veçuar: “Janë vetëm dy shtëpi botuese prej të cilave nuk kemi marrë përgjigje. Pavarësisht se unë vetë jam deklaruar se do jem e pranishme në çdo panair, kam dashur gjithmonë të jem e pranishme në çdo ngjarje të librit”.

Kështu ka treguar se janë ftuar të gjithë botuesit shqiptarë, të Kosovës, të Maqedonisë pa asnjë përjashtim dhe: “Jam shumë e lumtur t’ju them se botuesit e mirëpritën ftesën tonë dhe pranuan të marrin pjesë”, - tha Dudaj. Meqë ishte para mediave, kryetarja e SHLSH-së tha se ka pasur takim personal me secilin botues, e megjithatë i ftoi përsëri duke u çuar sinjal edhe atyre që s’i janë përgjigjur ende thirrjes së saj!

Se si do të bëhet ky panair, është si pjesa tjetër e aktiviteteve: forume letërsie, takime autorësh... duke tër-

hequr vëmendjen se promovimet do të jenë falas në mjediset e Muzeut!

Në këtë frymë, Dudaj ka përmendur se edhe koston e stendave, se janë nga më të ulëtat në këto ditë jo aq të lehta për botuesin shqiptar (si botuese duke ja kuptuar krizën!).

“Kjo do të thotë se synojmë ta bëjmë këtë aktivitetin tonë gjithëpërfshirës dhe transparent...”, - thotë Arlinda.

Po nuk e pati këtë lloj transparencë Dudaj, kur e pyetëm për financimin e projektit të Festivalit nga Ministria e Kulturës. Ajo tha: “Nuk mund të jap përgjigje konkrete, pasi akoma nuk kemi firmosur kontratën, dimë se është shpallur projekt fitues, por nuk e di...”

Por, nga pjesëmarrësit në aplikime projektesh pranë Ministrisë kemi mësuar se ditën e premte ata kanë marrë një përgjigje, bashkë me kontratat, sa janë financuar dhe nuk besojmë se bënte përjashtim projekti i SHLSH-së, siç pohon Dudaj.

Megjithatë, po shkruajmë përgjigjen e saj për këtë: “Nuk e kemi ende shumën, pasi do ta dimë në çastin që do nënshkruajmë kontratën”.

Meqë jemi te festivali i librit, kryetarja e SHLSH-së tha se për autorin e vitit do të jepet një çmim me emrin “Ardian Klosi”, për të cilin do të ngrihet një juri. Megjithëse në letrën për mediat shkruhej arsyeja që thamë më lart për çmimin “Ardian Klosi”, Dudaj dha një përgjigje tjetër për pyetjen tonë se me çfarë motivi do të jepej vlerësimi.

“Mendoj se do të jetë për publicistikën. Është autor viti për publicistikën, të paktën për këtë vit, vitin tjetër mund të mendohet ndryshe”.

Diku në radhët e fundit të sallës së bibliotekës në Galeri të Arteve, në heshtje po ndiqte Atalanta Pasko, e bija e Mitrush Kutelit. Dihen përpjekjet e saj për të mbajtur në këmbë botimet me emrin e Kutelit,

•

E mërkurë 2 prill 2014

21

Kulturë Sot është Dita Ndërkombëtare e Librit për Fëmijë, e simbolizuar me ditën e lindjes së Andersenit. Dje, botuesja e “Toenës”, Irena Toçi, ka ngritur zërin, duke thënë se letërsia për fëmijë është e pushtuar nga përkthimet, ndërsa mungojnë autorët shqiptarë

Ditëlindja e Andersenit të përrallave P

sa e injoruar ka qenë prej financimeve dhe shtetit. Ndërsa është një nga brilantët e letërsisë shqipe, gojëmbushur mund të thuhet edhe për publicistikën. Në këtë paralele Shoqëria e Librit Shqip mund ta nderonte përkthyesin dhe publicistin, po t’i linin emrin në krye të organizimit të tyre (meqë ishte ide, e vunë në praktikë idetë e Klosit), por në një realitet letrar do ta refuzonte edhe vetë i ndjeri para kolosëve të trashëguar. Ne jemi dakord deri te publicistika me këtë emër, - reagojmë. Dudaj përgjigjet: “Gjithsecili ka mendimin e vet!”

Ndërsa zgjatimi tjetër i festivalit është edhe i artit pamor. Për këtë anë, është përgjigjur Vladimir Myrtezai, ndër të vetmit të angazhuar në prezantimin e artistëve në një nga mediat e përditshme, nëse do ta konsideronim njëfarë kritike të arteve pamore (ndonëse nuk ngjan e tillë).

Myrtezai ka paraqitur strukturën e organizimit duke iu referuar “panairit” të galerive të artit, që rrotullohen në skenën kulturore të arteve pamore në Shqipëri dhe Kosovë. Në kontekstin e tyre është edhe gjenerimi tjetër i çmimit në artet pamore, me emrin “Danish Jukniu”, në simbolikën e keqkuptimit me kohën, me historinë e misionit të artit: e kursyer, e heshtur, e vetëkryer. Slogani është “paMUR”. Myrtezai ka shpjeguar se kjo ide nisi nga një bisedë tavoline për të krijuar një art pa mur, prej së cilës ka ngritur neologjizmin e fjalës, si lexim të parë: pa mure, pa kufij a konvencione krijojnë ndasi të panevojshme.

“Strategjia e këtij takimi multimedial në tërësi, mes librit, arteve pamore dhe disa ndërhyrjeve të muzikuara nga performues të ftuar krijojnë ngrehinën e përbashkët të një ngjarjeje kulturore në favor të

kulturës”, - shkruan Myrtezai në letrën e gatshme për mediat.

Skema është: një galeri arti, një autor. Një listë galerish nga kryeqyteti, “korente artistike që janë rrotull do të kenë mundësinë të shfaqen në qendër të Tiranës, në një mjedis të përbashkët që do të jetë një situatë alternative”, - thotë Myrtezai. E në këtë kontekst shkon më tej: në galeri prezantohet një strukturë apo një njollë.

“Kam shkruar disa rreshta mbi këtë keqkuptim të arteve pamore, do të ndërtojmë strukturë që të kenë mundësi të shfaqen; disa shkrime që këto shtresa të vijnë të konkurrojnë dhe të bëhen elementë tregu. Kjo është tendenca”.

Myrtezai thotë se nga galeritë që iu bë ftesa, ka marrë përgjigje pozitive duke besuar “se do të bëjmë një njollë interesante”!

Kompleksiteti se u duhet të përdorin (meqë janë të zanatit) gjuhën e artit pamor, e lejon Myrtezain t’i quajë këto prezantime si një “trend bashkëkohor”.

Secila galeri një orë për të prezantuar autorin e tij. Kaq ishte situata. Por, si duket ka shfaqur më hapur se Dudaj “skemën” financiare të festivalit, duke thënë se janë në pritje të realizimit të kësaj “situate” (artistike), nëse do të kenë mbështetjen e partnerëve të tjerë, d.m.th. përveç Ministrisë.

Pyetur nëse i janë drejtuar me këtë projekt programit për kulturën të dhënë me aq bujë nga ministrja e Kulturës, Mirela Kumbaro, përgjigjja ka qenë: Nuk na mjaftoi koha të aplikojmë për festivalin, pasi përgatitja u bë në kohë rekord.

Do shohim vitin tjetër! Kështu realizohet qoftë ëndrra e publicistit Ardian Klosi për një panair libri të pranverës, ashtu edhe leximi i qartë i politikës, se nga anon ajo kur ndërrohen pushtetet!

ërrallat e tij janë krijimet më të bukura e më të lexuara të letërsisë botërore për fëmijë në shekullin XIX. Ato janë përkthyer e botuar në më shumë se 100 gjuhë. Në njërën nga këto përralla gjejmë një sintezë të shkëlqyer alegorike të jetës së tij: Na ishte njëherë një rosak i vogël, i shëmtuar e i ndryshëm nga të tjerët. Të gjithë e shanin dhe e përbuznin, prandaj dhe ai e ndiente veten aq fatkeq. Dhe kështu vazhdoi gjersa një ditë prej ditësh, befas e kuptoi se qe bërë mjellmë e bukur. Anderseni lindi në një qytet të vogël të Danimarkës, në Odensë, që ndodhet në ishullin Fyn, në familjen e një këpucari të varfër. E ëma, rrobalarëse. Shkollën thuajse nuk e ndoqi fare. Qe djalë i çuditshëm, aspak i pashëm, i cili ëndërronte e lexonte shumë. I vdes i ati duke e lënë familjen në gjendje të varfër ekonomikisht. Djali lë shkollën e zë punë në një fabrikë stofrash. Në moshën 14-vjeçare largohet e shkon në Kopenhagen. Provoi në qytetin e madh të futej si aktor në balet, në kor, por kudo provincialin e nxorën të paaftë. Mësoi vjersha përmendësh dhe i recitonte nëpër kafene, në rrugë.

Në moshën 16-vjeçare paraqiti një tragjedi; nuk ia pranuan.

Atëherë hyn në punë si zdrukthëtar. Por në Kopenhagen ai u njoh me Jonas Collins, drejtor i Teatrit Mbretëror, miqësinë e të cilit e ruajti gjatë gjithë jetës. Me ndihmën e tij fiton bursë studimi e hyn në klasën e dytë gjimnaz. Nxënësit 12-vjeçarë të klasës talleshin me djaloshin 18-vjeçar. Mbaroi gjimnazin “shkëlqyeshëm” dhe përsëri me ndihmën e Collinist hyri në universitet. Mori titullin shkencor “Kandidat filozofie”. Gjatë kohës së studimeve shkruante vodëvile, vjersha humoristike etj., që të jetonte .Më së fundi arriti të shfaqte dramën e tij të parë dhe iu duk se kishte prekur qiellin me dorë. Gjithë jetën ashtu mbeti: një fëmijë i madh që entuziazmohej lehtë, por që prekej ende më lehtë; madje edhe kur ishte në kulmin e famës, mjaftonin vërejtjet e ndonjë kritiku pa vlerë që Anderseni të vuante aq shumë. Shkroi një sërë veprash.

Romani “Improvizator”(1835), i pari dhe më i suksesshmi nga gjashtë romanet autobiografike, e bëri të njohur edhe jashtë Danimarkës. Ishte historia e fatit të një poeti italian të dalë nga populli, tragjedia e artistit në shoqërinë ku marrëdhëniet njerëzore janë nën pushtetin e interesit dhe të paragjykimeve. Sapo fitoi honorarin e parë, Anderseni që tani s’ishte më “rosaku i shëmtuar”, po “mjellmë e bukur”, nisi të udhëtonte nëpër Evropë. Gjersa vdiq, ai s’pati një vend të përhershëm banimi, një shtëpi në kuptimin e vërtetë të kësaj fjale. Asnjëherë s’u martua, por që vazhdimisht në lëvizje nga njëri vend në tjetrin. U njoh e pati miqësi me Balzakun, Dikensin, Dymanë, Hajnen, Vagnerin, Shumanin, Mendelsonin, Rosinin, Listin dhe, siç i pëlqente të shprehej, shkëlqimi i mendjes dhe i shpirtit të këtyre njerëzve të shquar e mbushte edhe atë plot forcë e freski. Shkroi shumë drama, romane, shënime udhëtimi, poezi. Por, siç thotë një kritik, nëse romani “Improvizatori” e bëri Andersenin të famshëm, ishin përrallat ato që e bënë të pavdekshëm. U deshën të kalonin 10 vjet që ai vetë ta kuptonte këtë. Përrallën si formë artistike ai e zbuloi thuajse rastësisht. I ndodhte shpesh të sajonte, të improvizonte histori të çuditshme e fantastike për t’ua treguar fëmijëve. Më pas, në kohën e lirë, i hidhte në letër si për t’u zbavitur, por ato e bënë të madh.

Përrallat e tij (1835) - Botimi i tyre nisi më 1835. Tri vëllime: “Përralla për fëmijë” (1835 - 1837), “Përralla të reja” (1845 - 48) dhe “Histori” (1852- 53). Nga viti 1835 - 72

botoi gjithsej 168 përralla. Këto mund të ndahen me disa grupe: I. Përrallat e para, si “Çakamaku”, “Klau i madh dhe Klausi i vogël” etj., e kishin zanafillën te përrallat popullore, të dëgjuara qysh në fëmijëri. Por të tilla shkroi edhe më vonë (“Mjellmat e egra”, “Sirena e vogël” etj). Këto janë përralla romantike. II. Përrallat që janë krijime të mirëfillta, shpesh transkriptime ndodhish reale të jetës daneze (“Hdger Danezi” etj.) Nganjëherë, - thotë autori, - më duket sikur çdo lule e vogël më thotë; Vështromë vëtem për një çast dhe historia ime do të hyje te ti... « Dhe me tutje: «Në fillim më vjen një ide për të rriturit dhe pastaj nis të rrëfej një histori për fëmijë, por pa harruar asnjëherë se edhe babai me nënën janë duke dëgjuar dhe se edhe atyre u duhet dhënë diçka për të menduar. Pra, përrallat më të mira të Andersenit, ku gjejmë moral, po kurrë moralizim, janë njëlloj interesante si për fëmijët, ashtu edhe për të rriturit. Fëmijët i tërheq subjekti, kurse të rriturit domethënia, mendimi që fshihet thellë në to.

III. Përralla të jetuara në jetën e autorit ( “Rosaku i vogël i shëmtuar”, “Bredhi” etj.). IV. Ekziston një nëngrup tjetër i vogël përrallash me motive të huajtura nga burimet letrare, si p.sh. “Rrobat e reja të mbretit”, për të cilën ka shfrytëzuar një burim të tillë Spanja. Por edhe ato mund të konsiderohen si krijime origjinale të mjeshtrit danez. Ç’gjë i bën përrallat e Andersenit të zënë një vend nderi në mes të krijimeve me të mira botërore? Anderseni nuk ishte një mbledhës i përrallave, si vëllezërit Grimm, as një përrallëtar i tipit romantik, që e krijonte përrallën si shmangie nga realiteti. Ai i ngrinte përrallat e tij mbi realitetin ekzistues.

Në të jepen sinteza të anëve më thelbësore të kohës së vet. Siç thotë një studiues i tij, ai i kishte këmbët të mbështetura fort në truallin e Danimarkës, edhe atëherë kur koka i dilte sipër, mbi re. Veçori artistike të përrallave të tij: 1. Uniteti i ngushtë i dy planeve të narracionit: atij fantastik (alegorik) dhe atij real. Në vitet ‘50 te Anderseni u thellua karakteri realist i artit. Përralla, sipas tij, duhet të sjellë edhe kënaqësi, edhe dobi. Thelbi i saj përmblidhet jo në fjalët, por në domethënien e brendshme të fshehur. 2. Natyra është mjet i personifikimit, i tipareve të shoqërisë së kohës së tij. Gjithë ata që e patën njohur Andersenin, vënë në dukje se ai gjer në fund të jetës mbeti një fëmijë i madh, ruajti atë shikimin e freskët fëminor të botës, të natyrës. Natyra zë vend të rëndësishëm pothuajse në të gjitha përrallat e tij. Ajo është gjithnjë në sfond, shoqëron heronjtë, ndikon mbi ta, amplifikon botën e tyre të brendshme, bëmat e tyre. 3. Nën maskën e sendeve apo të kafshëve arrihet një efekt i madh satirik e ironizues.

Dhe satira e tij është mjaft e guximshme. Çdo send, - thoshte ai, - duhet ta quajmë me emrin e vërtetë; dhe në qoftë se kjo është e rrezikshme në jetë, atëherë ajo duhet bëre së paku në përrallë. Tek Anderseni kemi artistin demokrat në evoluim të vazhdueshëm. Në fillim kritikoi prapambetjen feudale, por besonte te monarku i mirë. Lëvizjet e medha shoqërore në Danimarkë dhe fitorja e kapitalizmit e bënë atë që të evoluonte. Në periudhën e parë, pra, kritikonte feudalizmin aristokratik (“Rrobat e reja të mbretit”, “Princesha mbi bizele”), kurse më pas kritika e tij përfshin edhe borgjezinë (“Hija”). Anderseni ishte poet i të varfërve, paçka se edhe mbretërit e quanin për nder të shtrëngonin dorën e tij të thatë, siç thotë një nga shkrimtarët e shumtë të dashuruar pas tij.

Eriselda Dyrmishi

Info/kult

Xhevahir Spahiu thyen heshtjen, me poezitë “Vetëtimë”

N

uk mund të quhet dhe aq heshtje mosdalja publike e poetit Xhevahir Spahiu. Krijimtaria e tij është gjithë kohën aty. Por, kthimi i tij në “tribunë” ka një arsye të fortë, që ta bëjë me folë. Mbrëmë ai ka promovuar vëllimin e ri me poezi “Vetëtimë”, e promovuar mes miqsh e kolegësh në mjediset e kinemasë “Millenium”. Ai

ndau me të gjithë heshtjen e pathënë, vargjet e patreguara, që u ka mbledhur kuptimin në një metafore që i përmbledh të gjitha: syri i ujit. Në parathënie autori shkruan: “Syri i jetës, vetëtimë. Ndoshta atje, në atë shoqëri poetësh, brenda meje nisi pagëzimi i kësaj përmbledhjeje me poezi të pabotuara. Amin”.

22

•

E mërkurë 2 prill 2014

Zbavitje

Fjalëkryqi i “Standard” 1

2

3

4

5

6

7

17

9

10

18

21

22

26

19 23

27

12

13

24 29

41

42

47

51 58

64

65

69

43

31

44

48

52 57

63

30

38

46

56

16

34

40

45

15

25

37

39

14

20

33

36

50

11

28

32 35

8

70. Ishte fushë e Nostradamus.

71. Fundi i një samurai.

53 59 66

49 54

55

60

61 67

70

HORIZONTAL 1. Në fund majtas.

3. Eshtë edhe ajo talk.

7.Velo arkitekt dhe piktor.

11. Janë vepra penale.

17. U shkrua nga Sartre.

18. Ferdinandi i paharruar i baketës 19. Janë disfatistët.

21. Fillojnë tatëpjetën.

22. Vesh djalli në një film të D. Frankel.

23. Janë telefilma.

25. Fitim pa kufij.

26. Jones... interpretuar nga H. Ford.

28. Janë zhytës.

30. Janë tek në kufij.

32. Italia në internet.

33. Ishte Japonia e Luftës II Botërore.

34. Pak derdimene.

35. Një libër me harta.

37. Edoardo kampion në golf 38. Një votë e fortë.

39. Teket e një norme.

40. Eshtë skuadra bardheblu.

41. Mbyllin një hark.

42. Uma e Kill Bill.

45. Gjysma e kutisë.

46. Eshtë parakalim... ushtarak.

47. Para culpa për atë që pranon fajin.

62 68 71

48. Fleming që krijoi James Bond.

49. Batuta pa zanore.

50. Eshtë fëmijë.

52. Në krye të bashkisë.

54. Janë ciganët.

56. Sporti i Andy Murray.

57. Fillojnë ndeshjen.

58. Lucio që këndonte Pensieri e parole.

61. Një britmë në arenë.

63. Emri i Bismarck.

64. Janë botuesit.

66. Tommy... Jones aktor 67. Dickinson që qe poete.

69. Bie pas muzgut.

Fjalëkryqi pa skemë 1 2

3

4 5 6

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

1 2 3

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar F R

A T

I

T H E L A

L O R

E N

Z O

E M

I

L

A N

G A

Z

I

E N O

I

N

N O

I G U

T I

E N

I

T E O R

F

I

P

P

L O T

Y E

E R

8 9 10 11 12

K A A

F A H R

C

I

A R E N I

T

N A

M A T E R

I

A

L

L O T

I

L A N I

A

N

S

H T R

I

P A T A T

E R F

I

F R O N

E

I

A N

T E N A

-Kështu thonë se është femra.

-Gjysmë turneu 12. Fillon garën një i tillë.

-Eugene që shkroi Misteret e Parisit.

-Janë ndarje në kuzhinë.

-Fundi një fundi

I

S

E T

T

I

S

L

S K E L A S

E N H E

E

E

S

I

V E

S

M O D

A E R O P S

K H

S R

M A T A

N

K R

T

T E N D A T O T A

C O E

E

VERTIKAL 1. Janë teknike të tilla të trainerit -Tri në Amsterdam.

2. Një radio pë të dëgjuar.

-... King Cole.

3. Një version i Opel.

-Eshtë si bitum.

4. Mbyllin një spital.

-Gjysmë savane. -Një ndjekës i Panit.

5. Një pjesë e reformave.

-Kush është... hap rrugë.

6. Jimmy, ish-president USA. -Me të nxjerrin trarë.

7. Njëlloj për latinët.

-Një metër… tub.

8. Zyrë Ekonomike Durrës.

-Gjysma e padisë.

9. Inicialet e Reitman. -Gjysma e

4 5 6 7

E A S

C

C O T T A G E

E O T

A T I

I N A

O C

E G R

H

E M

I S

T E R R

E

kampit. -Ishte lulja e harresës.

10. Një anë e dritares.

-Numër i shkurtër.

11. Inicialete Duras.

-Eshtë port në Greqi -Thuret një nga poeti.

12. Eshtë dyzanorëshi.

13. Një “V” në CV. -Mund të zëvendësojnë perdet të tilla.

14. Ishte binjak me Kastorin.

-Dzeko bomber.

15. Xhiro e Spanjës.

-Një shkop për.. karambol.

16. Tallur pa çifte.

-Një sulm kardiak.

17. Film i Miloš Forman. -Fillojnë tatëpjetën. -Ente Tregtare Sarandë.

18. Republika me kapitenët regjentë.

-Kufizojnë elemente.

19. Një armë si bazooka.

20. Ndërmarrje Ndërtimi Elbasan.

-Thurin Ode. 21. O’Neal e Paper Moon.

-Artet pa kufij. -Fillojnë udhëtimin.

22. Valëvit muleta-n

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar

Eshtë një fjalëkryq për ekspertët dhe për kampionët. Për ta zgjidhur duhet që kutitë e zeza të vendosen nga ju

Duhet të nxini 46 kuti HORIZONTAL 1. Spikat te atë të cilëve u pëlqen vetja.

-Polivinil kloridi për shkurt.

-... Fe në Neë Mexico.

2. Anna Moffo. -Eshtë kreu i partisë.

-Tri në voucher.

-Me Barbera në prodhimin e filmave të animuar.

3. Rastet pa set. -Astaire që kërcente tip tap. -Janë amatorë.

4. Opera e Mascagni-t.

-Shkroi Tonio Kröger(inic).

VERTIKAL 1. Një armë kundër blindit.

2. Penn aktor.

3. Një guralec... i artë.

4. Thirrja e sulmit. 5. Lane aktore.

6. Jeronim De i Milosaos.

7. Lindi Britanikusin.

8. Mamaqi shkrimtare për fëmijë.

9. Eshtë perime.

10. Lama i Tibetit.

11. Një brinjë në... skuadër.

12. Ekstreme për rebel.

13. I treti në kapitull.

14. I kanë të ndryshme masat.

15. Tregojnë artikullin dhe çmimin.

16. Fillojnë tenisin.

19. Pasoi manifakturën.

20. Qe më burracaku i akejve në Trojë.

24. Eshtë i... luajturi.

27. Eshtë amatori.

28. Ishte miku i Orestit.

29. Mbyllin baste.

31. Eshtë edhe ai i luftës.

33. Gianni këngëtar italian.

34. Ai Stambolli është proverbial.

36. Janë mashtrime... prestigjiatori.

37. Satelit i Uranit.

38. Fillojnë vrapin.

40. Gjysmë tampon.

43. Mata spiune. 44. Një në Rai...

46. Sikur ke thënë prapa.

47. Nëna e latinëve.

51. Qytet francez.

52. JoJo i The Simpsons.

53. Liqeni që quhet edhe Sebino.

55. Muzeu i Artit Modern në New York.

56. Hanks aktor.

58. Gjysmë bostan.

59. Sillet me një set.

60. Tirana East Gate.

62. Tase e volejbollit.

64. Duhet në fund.

65. Fillojnë takimin.

67. Dy anët e një elementi.

68. Cepat e një ylli.

-Bëhet duke u dorëzuar pa kushte.

-Në fund të krahu.

5. Ishin punëtorët e krahut dikur.

-Ishin pioniere të fabrikave.

-Fillojën mobilizmin.

6. Kështu është tensioni që sjell stress -Tregohet me kurorë.

-Muzika e Eminem.

7. Nxjerrin taksat me një akt -Inicialet e Pasteur.

-Teocoli komik italian.

-Si sezonale.

P E R E N D

I

A

I K A L U A R

8. Ekstreme në ekstreme.

-Eshtë telefilmi.

-Një pjesë e ungjillit.

-Mund të bëhet me sondazh.

9. Susan e Thelma & Louise.

-Garbo e famshme e kinemasë.

-Turner i CNN. 10. Janë aderuesit në parti.

-Gjysmë trofeu. -Lindin në kokë.

-Inicialet e Eluard.

11. Emri i Barletit.

-Eshtë pemë.

R

I

V A L E

A P

R

I

M O T E I R

I

M

S L K U L P

K A B A L A M A R A T O N A

K O L O N M A R

I

N A R E T E

L T E T

E

A K E V E R E T T E L A D A

A P

E L E N A E M I

I

I

K

S E M I

T E P T O K A

Q

R E T

I D E T

N O L E

P A R A K A L M O

I M E T

T E L E K O M E D

H I M N

I

I K A T E V A

I

I

T

I R A N A

O

A P O L

L E S T

T

Z A T O R E

P O L E M I K A T

D E R S H I

S T A T

I

S A D E

H E R E M I

T E

I

A

A T O M I

T O T

M O R

23

•

E mërkurë 2 prill 2014

Fjalëkryqi Simetrik

HORIZONTAL 1. Agolli aktore.

4. Janë lajme të vjetra.

10. Një shirit me fumetti 14. Para Zeppelin në muzikë.

15. Përbëjnë popullsinë.

16. Një vend nisjeje.

17. Mbyllin një dyqan.

18. Janë ceremonitë me funerale.

19. Fitohet një nga çiklisti.

21. Forcon trupin.

23. Mund të jetë e shkencave dhe ushtarake.

25. Eshtë lule mishngrënëse.

26. Qe shënjtori i Seviljes.

28. Eshtë banal pa binjake.

29. Bdjek të shtatën.

30. Eshtë nofkë.

31. Njëqind në shekull.

32. Mund të jen ë fetare të tilla.

33. Janë vendet di Katari.

34. Lidhin kokrra.

35. Një pije freskuese.

36. Eshtë forma e pështjellave.

37. Maxhordomi i interpretuar nga Gerard Depardieu.

38. Fillojnë vetëm.

39. Një pështjellë.

40. Mbanin flamurin Jolly Roger.

42. Krahina e Athinës.

43. Janë si tatami.

45. Kaluar në krye.

46. Janë despotët.

48. Emri i parë i Che Guevara-s.

49. Një sigël tenistësh.

50. Eshtë enjtje 51. Eshtë sportiv ai i Vladimir Grillos.

52. Thyhet me dy kafshata.

VERTIKAL 1. Tase e volejbollit.

2. Janë ata që kanë aftësi paranormale.

3. Inicialet e Duras.

4. Eshtë memece pa kufij 5. Parashtesë për kundër.

6. Tri të parat në boomerang.

7. Çahet me dritë.

8. Janë tek në rreze.

9. Mbyllin një kuartet.

10. Eshtë nivel zhvillimi.

11. Eshtë i dehuri.

12. Janë sekuestrime... personash.

13. Italia në internet.

15. Ishte erë e veriut 16. Aishe aktore.

18. Para Kristo për Edmond Dantes.

19. Eshtë përpjekja pa dobi.

20. Kanë qafa për t’u kaptuar.

22. Thur ode.

23. Bëhen për zakone të tilla.

24. I mungon... tutkunit.

25. Janë nënproduktet e naftës.

26. Kush është... është tapë.

27. Eshtë gjuha e Sophia Loren.

30. Thonë se nuk ka fund.

31. Janë tre edhe ato të përemrave.

33. Janë bëmat e krshnikëve.

34. Eshtë fundi piktoresk i tahitianëve.

36. Futet në prizë.

37. Monica, aktore italiane.

39. Jaap mbrojtës holandez.

40. Përballë Buda-s në Hungari.

41. Mbyll shishen.

42. Gjysma e arenës.

43. Turma pa zë.

44. Pak penalitet.

47. Fillojnë ideologjinë.

48. Diftong në teori.

49. Të parat në armata.

Horoskopi 2 prill 2014 Dashi Sot do keni me shume nevoje se kurrë te verifikoni ndjenjat e atij qe keni ne krah. Gjeni mënyrën e duhur për ta bere ne mënyrë qe ai te mos dyshoje dhe te mos ndihet keq. Beqaret do kenë disa takime, por duhet te mos nxitohet ne mënyrë qe te mos bëjnë zgjedhjet e gabuara.

Ne planin financiar tregohuni objektive dhe te matur.

Demi Do kaloni çaste te lumtura sot pranë atij qe dashuroni dhe do dëshironi qe dita te mos mbaroje. Do i shprehni gjithçka qe ndjeni. Beqaret jo vetëm qe do kenë takimi interesante, por do mund te fillojnë dhe një histori te bukur dashurie. Me financat nuk do i keni punët aspak mire. Do shpenzoni pa fund dhe nuk do arrini dot te ruani qëndrueshmërinë.

Binjaket Mos u mundoni ta kontrolloni sot atë qe keni ne krah sepse do keni debate te forta dhe atmosfera do iu përkeqësohet pa mase. Beqareve do iu ndërlikohet goxha jeta nëse fillojnë një lidhje. Personi qe do mundohet t’i joshe nuk do jete aspak i përshtatshëm. Ne planin financiar duhet te tregoheni me te matur se kurrë sepse çdo pakujdesi e vogël mund t’iu shkatërrojë.

Gaforrja Fale konfigurimit pozitiv te yjeve do mbizotërojë harmonia sot ne jetën tuaj ne çift. Gjithçka do shkoje me se miri dhe nuk do mërziteni për asnjë çast. Beqaret duhet ta dëgjojnë me kujdes atë qe do iu thotë zemra sepse veten ne këtë mënyrë do e ndryshojnë rrjedhën e jetës. Për financat merrni vetëm këshilla nga specialistet, te tjerët mund t’iu prishin pune.

Luani Dite goxha e vështirë kjo e sotmja për ata qe janë ne një lidhje. Nuk do kuptoheni me atë qe keni ne krah dhe here pas here do keni debate te forta me te. Beqaret nuk do jene ne humorin e duhur për te filluar një histori dashurie. Financat nuk do kenë ndonjë ndryshim te madh.

Vazhdoni te shpenzoni me kujdes ne mënyrë qe edhe e ardhmja te jete e qëndrueshme.

Virgjeresha Çfarëdo qe te ndodhe sot lidhja juaj nuk do ketë ndryshime shume te mëdha. Merrini gjerat si t’iu vijnë dhe shprehini ndjenjat ashtu si t’i ndjeni. Beqaret do e gjejnë princin e tyre te kaltër dhe do fillojnë një histori te bukur dashurie me te. Financat nuk do kenë nevoje për shume përkujdesje sepse situata do jete gjate gjithë kohës e qëndrueshme.

Peshorja Jeta sentimentale e çifteve do jete me e mire se me pare, megjithatë nuk duhet te prisni qe pasioni te rikthehet menjëherë fuqishëm. Merrini gjerat ashtu si t’iu vijnë. Beqaret do kenë mundësi te bëjnë zgjedhjet e duhura fale takimeve impresionuese qe do realizojnë. Financat do i keni me ne vëmendje se kurrë me pare.

Situata nuk do ketë asnjë problem.

Akrepi Dite normale dhe pa ndonjë gjë te veçante kjo e sotmja për te dashuruarit. Do kaloni momente te këndshme pranë partnerit tuaj dhe do flisni qetësisht me te. Beqaret do dashurohen me personin e gabuar. financat nga ana tjetër do mbrohen gjithë kohës nga Jupiteri. Do e dini shume mire se çfarë hapash te hidhni për te mos pasur probleme.

Shigjetari Dite shume e bukur dhe e mbushur me emocione te mëdha kjo e sotmja për te dashuruarit. Gjithçka do shkoje sipas planeve.

Beqaret nuk do jene aspak ne humor dhe me mire te mos fillojnë ndonjë lidhje sepse do bëjnë gabime te renda. Ne planin financiar do iu buzëqeshe fati me ne fund dhe do mund te kryeni transaksione te rëndësishme.

Bricjapi Nëse keni pakënaqësi ndaj partnerit flisni lirshëm me te pa qene ende vone. Ai do jete i qete dhe ne humorin e duhur për t’iu dëgjuar. Mos u druani nga asgjë. Beqaret ka shume gjasa te fillojnë ndonjë aventure kalimtare me disa persona qe i kane njohur qe ne fëmijëri. Do jete thjeshte një eksperience e bukur. Ne planin financiar gjendja do jete goxha e mire.

Përgjigjja e fjalëkryqit të kaluar

Zbavitje E M I L D A K I T

H E R O I N A T E N O R E T

B A R E L A T

D U G A R E T P R O Z A T S A R A F I N A T K T N O I Z

T

P A P A S M A R A T

D A T A T

P A L A D I N E

R O M A K E T K O R A L E T

H A B E R E T V I

G A R E N

T O T A L

N O M M A T A

D I T E T

Z I T A T E V E T O R

M I L A N

A P A R A T

T

D

V A L E R

M O D E L E T S

I N O R E T

T I R A N E T

I A A R

O L A O D E T

Elefanti refuzon “selfien” me Kim Kardashianin

Ë

shtë mbretëresha e “selfie”-ve pas shumë fotosh seksi të postuara me bikini, por duket se jo të gjithë e pëlqejnë Kim Kardashianin. Gjatë pushimeve që po kalon në Tajlandë me familjen e saj, 33-vjeçarja u përpoq të bënte një “selfie” me një elefant të vogël, por kafsha nuk ishte aspak dakord dhe protestoi duke i kapur me feçkë flokët e gjatë. Kimi u frikësua shumë dhe u largua me vrap duke bërtitur. Edhe pse fotoja kësaj radhe nuk u realizua me sukses, jemi të bindur se në të ardhmen partnerja e Kanye West do ia dalë të bëjë “selfie”-t që ka programuar.

Johnny Depp: Muzika, dashuria ime e parë

Ujori Asgjë nuk do shkoje sipas planeve sot ne jetën tuaj ne çift. Do keni here pas here konflikte dhe situata mund t’iu dale jashtë kontrollit. Beqaret nuk do kenë takime, por miqtë e ngushte nuk do i lënë asnjë çast te mërziten. Financat do jene te mira. Filloni te hiqni disa para mënjanë ne mënyrë qe te siguroni edhe te ardhmen.

Mund t’ia dilni edhe duke shpenzuar nga pak.

Peshqit Dite e mrekullueshme kjo e sotmja për ata qe janë ne një lidhje. Gjithçka do shkoje me se miri madje nuk do mungojnë as surprizat e mëdha.

Beqaret do joshin pa fund dhe do e takojnë një person qe do iu përshtatet. Shume gjera do ndryshojnë sot për ta. Ne planin financiar do bëni çmos qe ta ruani ekuilibrin sa me gjate.

Investimet nuk duhen bere sot.

Y

lli i Hollywoodit, Johnny Depp, thotë se muzika është një shpëtimtare dhe se i jep lirinë e nevojshme çdo njeriu. Dashuria e parë e Depp ishte rock’n’rolli, pasi ai mësoi kitarën që në moshën 12vjeçe dhe pas disa viteve karrierë filmike, ai është rikthyer në studio muzikore dhe thotë se kurrë nuk është ndjerë më mirë.

“Kam luajtur shumë muzikë së fund-

mi. Është një shpëtimtar i vërtetë, të jem në gjendje të fokusohem në dashurinë time të parë. Është liri. Dhe një liri e përnjëhershme – po”. “Kam shkruar muzikë dhe incizuar me Ryan Adams së fundmi shumë. Ryan është jashtëzakonisht profilik dhe është një shpirt i pastër, ai është i tillë. Ai është një talent, njeri. Jam i mahnitur nga ky shk***ti”, ka thënë Depp.

cmyk