Trisquel 34 by Escola Rosalía de Castro

Nº 34 xuño 2015

pasado presente e futuro NO TODOS LOS PROFESORES UNOS SON FILÓSOFOS, PERO ALGRES SO OFE PR N SO S OFO ÓS FIL . No era Había una vez una habitación pequeña. una habitación ni grande nisolo cuatro Era una habitación oscura, Triste. Vacía. paredes y ninguna ventana. o no había Nadie quería vivir en ella per más remedio. ir la Una vela comenzó a combat s pocos uno inó ilum luz la y penumbra parecía muebles. La habitación ya no

your f ESO I’ll be et to third o say everytime g u yo en h “W eme used to teacher” Gra walking pass in the ow im we saw h y that time we didn’t knwas a corridors. B t we already knew he him well, bu . good person teacher, became our de time y ll a n fi e h ma When d anecdotes and his jokes anquickly. His closeness s not u y t ll h a g u re ta ss pass ve a ards the cla respect tow age, but also how to ha not u just a lang ude. We could trust him nd. positive attitacher but also as a frie te a only as knew sad, but we tired it was able to take the re e h en h W ld finally be that he wou ves. er es rest he d Filgueira a and Sara l d ta n a h C a Marí to Ánxel Casa 1º Bacharela Susan Lens is one of the teachers who stood for us during this school year. We are very pleased because we get the impression that the rest of the teachers misjudged us a little bit. She is one of those teachers who we are going to remember with sweetness and affection. We will miss her classes because they were funnier than conventional English classes.

ido en tan triste, la vida había aparec itación hab una ndo ella. Pero seguía sie . ible tec ape o poc

ería llena bonitos cuadros y una estant de tomos! emos Todos estamos a oscuras, nac itación, hab ura osc encerrados en una embargo y algunos mueren en ella. Sin ar la anz alc de s ace cap algunos son dan le s ello de s iluminación. Alguno gre ale y sa ino lum esa a or val tanto do a habitación que se han dedica s. De ahí encender velas y abrir cortina el mérito de Loli.

Y en un La luz era débil. Tintineaba. en la golpe de fragor se vislumbró tina. pared algo parecido a una cor minuyó se Cuando la luz de la vela dis dija bajo la ren ula úsc min una ver ía pod opaca cortina. luz recorrió Un día alguien la corrió y ladejando ver has anc sus a ión la habitac Javier Núñez-Torrón que se o muchos más muebles de los incluso 2º Bacharelato - Otero Pedray bía ¡Ha io. cip prin un en n veía e udoum ez ez ax imaria co o r é omíngu P encía D eixóo Ana ito en pr rtament M F mo compo da 1º Padre meu e dentro acaría fora Sen ela s otas aula. te malas neu n basta into polo m. Estoulle u q en ortamento compradecido. g moi a guez Rodrí sori r o t c s Hé onte ria M 5º Ma

Susan Lens

the fruit not see ut you y a m u b o Y work time of She has always been very fe f today’s helpful and patient with children o ave seeded a liBarzun h J. – e g and if you do not understand d knowle something she will explain it to será 14/2015para 0 2 you again and again. She has o s r r O cu esquece got a perfect English accent dificil de persoas que cola. although she has been living in todas asos parte da Es Spain for many years. formam , Ana Vázquez aría li o L , e We will miss Susan because she Graem az, Susan e M or is the best English teacher we Pérez, P oitas grazas p have ever had! Jesús, m todo! Alba Gómez / Anouk Soto 2º ESO B

A priori pode semellar doado escribir sobre unha persoa coa que un leva traballando vinte e tres anos, pero non o é. Non porque non haxa moito que dicir, precisamente porque condensalo nunhas poucas liñas e que ademáis quede ben xa é aínda moito máis complexo. Podería facelo ao través de cualificativos e nesa listaxe teñen sitio fundamentalmente un, traballadora incansable, pero deixaría fóra entrega, profesionalidade absoluta e adicación sen límite. Tamén podería facelo coas imaxes mentais coas que todos recopilamos ao tempo e ás persoas, e entón serían a dunha inglesa metamorfoseando a galega cunha cativa de ollos azuis subindo as escaleiras da Escola. Incluiría nestas imaxes as innumerables bolsas repletas de exames e traballos para corrixir nas fins de semana, pasos acelerados polos corredores, charlas e mais consellos a centos de alumnos (case fillos) e como non, un aparello de música. Grazas Susan, aprendimos moito contigo. Rafa

Tita, pasado presente e futuro da nosa Escola. O pasado 30 de agosto tivo lugar un encontro de antigos alumnos e alumnas, no cal a fundadora da nosa Escola foi nomeada presidenta de honra da fundación Escola Rosalía de Castro. Ademáis, o 18 de marzo recibiu o III premio de igualdade “Ernestina Otero”, organizado polo consello municipal da muller do concello de Vigo. Todos os premios son poucos para recoñecer a traxectoria dunha muller que deu todo e máis polos seus principios e as súas ideas. Novamente temos que berrar ben alto… GRAZAS POR TODO, TITA!

“O primeiro día de clase tiña 30 nenos e ninguén me dixera que todos eran diferentes” Antía Cal

EDITORIAL ??????

TRISQUEL 34

Edita

Escola Rosalía de Castro Estrada de Bembrive, 91 - Vigo T· 986 420 433 recepcion@escolarosaliadecastro.edu.es www.escolarosaliadecastro.edu.es Coordinadora Helena Embade Fotografía José Javier Álvarez e Xosé Manuel Carnero Deseño e maquetación

Errepetrés · www.errepetres.es Impresión Lúa Gráfica S.L. Depósito Legal: VG 994/97

SUMARIO Pasado, presente e futuro da nosa Escola . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Editorial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Un trasno despistado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Saídas pedagóxicas de primaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Educamos en valores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Samaín . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Adicado ás nosas profes de 1º e 2º . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Action Painting / Arte na Escola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Chegou o Nadal / O Apalpador . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Fábulas e lendas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 MOBILise yourself for the forests . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Entroido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 StPatrick’s Day . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Imatxina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Festa da Escola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16, 17 Raizame: proxecto de educación ambiental . . . . . . . . . . . . . 18, 19 Acrosport / Rosaliga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Patrullas verdes / Chemistry for the young . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Investigamos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Ciencia que conta: “Recordos en papel” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Os Maios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Carreira contra a fame . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Imos contar un conto! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Mostra do libro infantil / Teatro 2º primaria . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Música . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Experiencia en New York . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Gústame o galego / O soño do SrFernández . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Visitaron a escola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Saídas pedagóxicas de ESO e Bacharelato . . . . . . . . . . . . . . 32, 33 Simetrias / Trisquel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Promoción 2014/2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

a fotografía que arriba destas liñas aparece súmanse moitos anos de Escola, de experiencia, de vivencias, de lembranzas. Todo iso soa a pasado, pero sen ese pasado non habería un hoxe. Tamén se suma futuro, tamén se suma ilusión e continuidade. Imaxe que significa transmisión, uns dan e outros recollen. Esta é unha Escola na que ademáis de ensinar aos nenos e nenas, tamén aprendemos os profes, uns de outros. Os que chegamos quixemos e queremos aprender dos que estaban e están. Os que chegan e chegarán aprenderán dos que estamos e dos que estarán. O Rosalía foi, é e será, con moito construido e moito por construir; da man dos compañeiros e compañeiras que guian cada día a cativos nos seus camiños da vida. Sexa isto un recoñecemento aos homes e mulleres que fixeron Escola, dende múltiples e variadas visións, aportando co seu traballo unha pinga de personalidade. Nestes últimos cursos as portas do Rosalía ábrense para que os relevos tomen o testemuño, este é un reto que esixe, un desafio para os ousados. Aprender a aprender. Benvidos e benvidas. Rafa

Un trasno despistado Así é como podemos definir os primeiros días dos nenos e nenas de tres anos cando entran no parvulario. O ingreso na escola supón para eles un gran cambio. Saen dun mundo familiar con códigos establecidos e roles determinados e coñecidos, dun ambiente no que se senten protexidos, onde son o centro de atención, e introdúcense no ambiente escolar, onde os contemplan, dende outro punto de vista, como alumnos dentro dun grupo no que se teñen que relacionar -en espazos diferentes, cuns materiais e mobiliario diferentes, con outras maneiras de facer e de dicir as cousas, con moitos cambios e novidades na súa vida cotiá- con outras nenas e nenos, e con outras persoas adultas que, de momento, non son da súa confianza. A verdadeira aprendizaxe vai ser encontrarse e separarse; compartir experiencias fóra da propia casa con outras persoas (criaturas e adultas) distintas, nun marco institucional organizado e seguro e resolvendo situacións de aprendizaxe novas. Chegar por primeira vez a un lugar novo non é fácil para ninguén. Neste proceso de adaptación as nenas e os nenos deben coñecer ese lugar, facelo propio, chegar a gozalo, establecer vínculos de relación... e isto leva o seu tempo, de aí a consideración de sentir o proceso de adaptación como unha necesidade do alumnado.

TRISQUEL 34

Marta Belén

da autora Azucena Arias Correa, Co poema AS DÚBIDAS DO PITIÑO día de escola. ntos dos pais e nenos ante o primeiro podemos ver reflexado os sentime O pai, o galo unhas cores, un traxe..., E se cando acabe ou un educador?, está preocupado...: s cousa O pitiño branco máis s Moita non me veñen buscar... frío?, sitio un será que fará o pito ella de crista verm que se vou de viaxe! que fago? marchar? fará nel calor? cando estea esgotado? .. ........ comeza hoxe a escola ........ ........ ........ ou porme a chorar? eira. do medio da Que fago cando entre?, Se a escola é –cavila - o O galo ergueuse Estas e outras dúbidas terei que sentar? mellor que hai... , pitiño Intúe que a escola ao e chamou fanlle presentir Se non teño sitio... por que lle treme todo ou é algo importante, mand pola a que iso da escola poderei marchar? á miña bela nai? uiño: porque no poleiro bulir un pouq non é para si. ............................... , pouco un só fan preguntarlle: bulir que Hai Alí hai moita xente... -E ti?...vas á escola? hora xa pasa da Cando dorme, soña coñecerei a alguén? Que é iso que soa? -Cando á escola irás? correde ou non coa avoa galiña. se... xogo quen Con Que é ese timbre?.. -Se non vas á escola... chegamos Que emocionada én? ningu a o coñez non Non entro, non quero, non aprenderás. cediño á escola. está a pobriña!: as miñas ás resístense. -Como pasa o tempo! quero caca se E noite pola a Onte Será que a escol Onte inda era ovo, ou facer pipí... Mamá dáme bicos, non pechaba ollo, - pensa o pitiño hoxe o meu neto eu e debo llo quen a papá dáme máis, oso nervi o a estab se vai desprazand no novo! alum un é dicir? ou ntar come Nin que me fose con todo ese embrollo. cada minutiño? alén de Xangai! Espertou outra vez, ao retrete vou Se o branc O pitiño Ai que nervios teño! ás tres da mañá saberei regresar? Se me dan máis bicos, non dorme, non soña, Xa estamos chegando s cousa as rou a lemb e alleir crem a Quen voume suxeitar, ntas pregu faise mil con pitas e pitos que lle mercou papá: me axudará a pechar? forte, moi forte, ndo. sobre iso da escola: atopa e voum eu Un lapis, uns folios, ra?, mest unha Haberá

non me hei soltar. ........................... Chegou o momento, xa teño que entrar, saúdanme na porta... isto vaime gustar. Papá e mamá quedaron un pouquiño por se tiña medo de ficar soíño. ............................ ...Aos poucos días vai seguro á escola, está pouco tempo, mais todo controla. ................................. E é que esta escola, a escola da eira, ten un plan de entrada que é de primeira.

Saídas pedagóxic as

Este curso nenos de 3 as nenas e ºd fomos visit e Ed. Infantil onde cociñ ar Apípolis, am con mel, fixe os galletas coa cera qu mos velas e abellas e v fabrican as colmeas. In isitamos as tere visita onde santísima máis nos d unha vez e do proveito catamos sa que é a natureza.

XULLO 2015

Apípolis:

Na praia de Ce descubrim santes os a area vive que baixo n (ameixas, b animais e pero tamén rberechos) vermes e p topamos o dela canga r riba rexos, angu sollas, mexi ías, noso prime llóns... O cun ecosis iro contacto no que leva tema delicado mos décad aproveitá as o equilibrio ndonos del sen rach ar . É unha “h na que hai orta” no desenterra que ter unha técnica mar p r os pequerr os moluscos, deixan ara do echos e rec grandeiros olectando o . s

s e r lo a V n e s o m a c Edu NON AO MACHISMO! Hai algúns días, na clase de Valores, traballamos outra vez un tema moi importante: o machismo. Para os machistas, as mulleres non somos nin a metade do que eles, e iso dista moito da realidade. Somos iguais, nin máis nin menos . Non estou a dicir que as mulleres sexan mellores, porqu e tampouco é así, só digo que se as mulleres fosen máis respectadas a sociedade melloraría moito. Hai casos, aínda por riba moi frecuentes, de homes que chegan a asasinar as súas parellas por simple diversión e sentimento de superioridade. Estes homes teñen un probem a, xa que pensan que o seu maltrato está xustificado porqu e consideran que son os mellores, os xefes. Eles pensan que poden tratar ás mulleres como escravas e que por tanto elas teñen que estar ao seu servizo. Isto é estar moi pero que moi equivocado, entre outras cousas porque se eles din ser os “xefes”, sen dúbida nós tamén o podemos ser, pero en pé de igualdade. Por todo isto, e tamén pola miña procupación, vou contar neste texto o que é o machismo. O machismo é un prexuízo, mais nada, pero hai persoa s, homes, que o asumen como algo real, como unha lei que teñen que respectar e cumprir. Pero en realidade, cando maltratan unha muller perden a súa condición de persoa , son monstros, porque se fosen persoas decataríanse no máis profundo do seu ser que acaban de maltratar a unha igual. Xa o dí o 25 de novembro, día internacional contra a violencia machista. Ningún home é mellor que unha muller, ningún.

TRISQUEL 34

Diana Costas 2º M an "atención á divers uel Murguía, idade"

"World Environmen t

A violencia de xénero Unha moza sae á rúa con paso apresurado, desexando nunca ter caído naquel círculo vicioso. No seu peto o móbil comeza a vibrar e non precisa consultar a pantalla para saber que é el quen espera ao outro lado da liña. Agochando o seu ollo morado tras unas gafas de sol escuras que, de paso, axudan a afastar as súas bágoas das

Os que cometen este tipo de agresións son uns violentos, e isto non se pode tolerar, mentres elas sufren eles consideran que é algo normal. De seguirmos así, sen facer nada, imos retroceder ao pasado, a esa época na que as mulleres non importaban e só servían para ter fillos, limpar, cociñar e coidar da familia. Todo isto, tantas veces chamado erroneamente “tarefas de mulleres”, foi establecido así no seu tempo, e ningunha muller, só as máis rebeldes, eran quen de ir á escola. Esas mulleres rebeldes, simplemente por ter nacido mulleres, tamén tiveron que facerse pasar por homes para aprender a ler e escribir. Non me podo imaxinar a min mesma vivindo nesa época, pero o peor de todo é que esta situación apenas cambiou. Se ledes isto, por favor: RESPECTO PARA AS MULLERES! Maruxa Lores Riveiro . 5º María Montessori

Day 2015"

olladas das e dos transeúntes, detense e toma unha decisión. Por que ela, de todas as mozas, tiña que aturar o suplicio no que se convertira a súa vida? De feito, ninguna delas tiña que facelo. Esperou até que o teléfono deixou de soar, e dirixiuse á comisaría máis próxima. Pronto todo estivo solucionado, e os seus meses de condea e tortura víronse reducidos a una mota de po bailando

un vals co vento, a un pequeno punto luminoso que xa non era senón unha parte máis do enorme cosmos, un recordo borroso que pasaba pola súa mente de cando en vez. A violencia de xénero é unha maneira máis de humillación e acoso, de violencia sen xustificación, que persegue mulleres indefensas. Denuncia. Pon fin a esta praga. María Teresa López Franco 2º ESO X. Neira Vilas

samain HALLOWEE N MAGOSTO

XULLO 2015

Halloween was a delig htful experi have never ence; I celebrated Ha a great wa y. The effort lloween in such from the ch parents an ild d teachers was astonis ren, The pumpk h ing. ins were fa ntastic and very profes looked sional, som e of the be pumpkins st carved I have ever seen! Prim departmen ary t was incre dibly decora mysterious ted; the doors and work desig children w ned by the ere amazin g and succ created a s essfully pooky Hall oween feeli ng. The day we celebrated Halloween was so mu in school ch fun, a lo t better tha England! T n in he children looked exc in their cos eptional tumes whic h were ima and ghouli ginative sh. The chil dren prese songs well nted their and everyo ne had an Halloween enjoyable at school. Saffy Boba t Language assistant

TRISQUEL 34

S A S O N S Á O D A C I D A O R I E M I R P E D S E F O PR E SEGUNDO

arte na escola

Los niños y niñas de Primaria han empezado a experimentar con una de las técnicas más representativas del expresionismo abstracto, el dripping o goteo. La “pintura de acción” consiste en salpicar con pintura la superficie de un lienzo de manera espontánea y enérgica, es decir, sin un esquema prefijado, de forma que éste se convierta en un “espacio de acción” y no en la mera reproducción de la realidad. Jackson Pollock (Cody, EE UU, 1912-Springs, id., 1956) pintor estadounidense, es el creador y mayor representante del Action Painting. Durante su infancia y su adolescencia vivió en Arizona y California, y en 1929 se trasladó a Nueva York para estudiar pintura con Benton en el Art Students League.

“Es importante, para su equilibro, que la persona tenga la posibilidad de escapar a la vigilancia de su razón para entregarse a un acto no intencional“. Arno Stern

XUÑO 2015

ACTION PAINTING

Durante su período de formación conoció la pintura de los muralistas mexicanos, que le impresionó hondamente. Comenzó su carrera con obras figurativas, en las que presta ya particular atención a los valores matéricos y el cromatismo. Hacia 1938 empezó a interesarse por la pintura abstracta e irracional, y para `las obras de este período buscó inspiración en el mundo de los indios americanos. El año 1947 fue decisivo en su trayectoria, ya que fue cuando adoptó la peculiar técnica del dripping: en lugar de utilizar caballete y pinceles, colocaba en el suelo el lienzo y sobre él vertía o dejaba gotear la pintura, que manipulaba después con palos u otras herramientas, e incluso a veces le daba una gran consistencia mediante la adición de arena e incluso fragmentos de vidrio.

TRISQUEL 34

O APALPADOR

XUÑO 2015

FÁBULAS E LENDAS

MOBILISE FOR YOURSELF TS THE FORES

TRISQUEL 34

O departamento de ciencias da Escola decidimos implicarnos nunha campaña de concienciación do Instituto Jane Goodall sobre as consecuencias da extracción ilegal de coltán na República Democrática do Congo. O coltán é un mineral que polas suas características é utilizado maioritariamente para a fabricación de móbiles, pero tamén para outro tipo de dispositivos electrónicos.

A súa alta demanda está ocasionando inumerábeis problemas, entre eles contaminación, conflictos bélicos, matanzas masivas de simios, explotación laboral… Esta campaña consiste en tomar consciencia da cantidade de teléfonos móbiles que moitos e moitas de nós temos nas casas e xa non utilizamos. Se optamos por reciclar todos eses terminais poderemos reducir a demanda de coltán, e por tanto colaborar na conservación dos ecosistemas e a protección de chimpancés de Tchimpounga. O alumnado de 5º, 6º e 2º da ESO encargáronse da campaña de concienciación na Escola.

Every individual matters Every individual has a role to play Every individual makes a difference

Get involved in our campaign – Recycle mobile phones! Coltan is a mineral that you can find in the mines of the Democratic Republic of Congo. Coltan is used to make mobile phones and other electronic devices. The persons who are working in the mines are even eating monkeys because it is cheaper than other kind of food. For this reason, lots of monkeys are dying. Jane Goodall Institute is doing a campaign to stop this. This campaign consists on collecting as many mobile phone as possible and then recycle them to get the coltan easier, for example, if your mother changed her mobile phone ask her not to throw it in the bin and bring it to school instead, so we can recycle all of them. Now think how many mobile phones are in the world and think how many monkeys had to die because all the persons who work in the mines had to eat. I encourage you to bring as many mobile phones as you can so we can stop this. by Lucía, 6º Álvaro Cunqueiro

Jane Goodall

XUÃ&#x2018;O 2015

ENTROIDO 2015

St Patrick’s day This year we decided to celebrate St. Patrick’s Day with our 4th and 5th primary class students (a total of 100 children) as if we were in Ireland. To do this we broke the project down into 3 phases:

Phase 1 – Introduction and preparation

they knew why the We asked the students if portant and when 17th of March was so im correct answer we they came back with the going to celebrate told them that we were We explained that this festive day in class. ular throughout the St Patrick’s Day is so pop many Irish people so whole world is because d in the past but lan Ire had to emigrate from ts. remain proud of their roo the day we told During the weeks before Ireland to get them the students a bit about ut the project. interested and excited abo of a PowerPoint This was done with the aid Eu of rope to show presentation with maps erence to Vigo, where Ireland is with ref e general facts som a map of Ireland and flag, languages, cy, ren about population, cur

hauns.

customs and even leprec

Patrick, how he We then learned about St converted the he how and came to Ireland led to explain how Irish to Christianity. This y is for the Irish important St Patrick’s Da ebrated in Ireland, and how it is not only cel t also throughout both North and South, bu internet we the the whole World. Using Day parades k’s tric Pa showed videos of St k and Chicago in Dublin, Sydney, New Yor is dyed green. where the Chicago River ause the students This caused concern bec might kill the fish were worried that the dye dye used is the t but we assured them tha ecological. of the classrooms Then came the decoration painted the windows and common areas. We pers to form with shamrocks using pep ssy but also me y ver s wa the shape. This nting the windows enjoyable. As we were pai Molly Malone. we also learned to sing

Phase 2 – St Patrick’s Day

e wearing of the The key to the day was “th came to school en ldr chi green” and all the or had shamrocks wearing something green painted on their face. a visit from an As a special treat we had to speak a bit about Irish national who came the similarities St Patrick but also about d, Irish sports e.g. between Galicia and Irelan ef introduction bri a hurling and rugby and of what the on ati lan to Gaelic with an exp “craic” actually is.

TRISQUEL 34

some of the The students laughed at were baffled and k tric Pa St stories about were some of the by the sport of hurling, as teachers.

Phase 3 –Projects

pictures re given the task to draw Our 4th grade students we orated dec now school corridors are s of related to the day and the pot h wit s ow nb of leprechauns, rai with beautiful paintings . ver clo f lea r occasional fou gold, shamrocks and the pared a crossword using For our 5th graders we pre y. land and St Patrick’s Da vocabulary referring to Ire

sing Molly Malone Since we had learned to ion of the song we all gave a great rendit ut Irish music, not which got us talking abo but the type that only the traditional music , The Script, U2 appealed to the children, Cranberries, e Th Van Morrison, Thin Lizzy, ine and the dal Ko and Snow Patrol, Hozier hout the oug thr sic mu h importance of Iris World

P O R

orque estas actividades matemáticas

Q U E

uen o diría! É que as mates non son só

P A R T I C I P A M O S ?

orque están en todas partes: cando

frecen a oportunidade de ecrearse xogando con números e problemas.

nha asignatura, senón tamén unha forma de ntretemento e unha ferramenta moi útil.

forramos, facemos cálculo; cando ecorremos un circuito, usamos lonxitudes; cando omamos un refresco, empregamos as capacidades e cando ntentamos regatear, a proporcionalidade. Usámolas ao alcular o ángulo do tiro para marcar golazo ou cando ntentamos comer o anaco más grande de torta…

que non o é? Por iso estas aprendizaxe lúdico erecen a nosa visita e

XUÑO 2015

orque parece máis grande 1/8 que 1/3, pero…

noso recoñecemento. eguro que voltaremos o próximo curso.

TRISQUEL 34

XUÃ&#x2018;O 2015

. e m a z i a r

aria)

decastro

escolarosalia

oznatura.es/ http://blogs.v

chea de alizamos unha ucación n ano máis, re ed a co lacionadas erativo, o actividades re op co lo al de o trab on l, ta reza foron en bi am xión coa natu ne co a e o rn ento apas. Non respecto polo en todas as et is ta en am nd ades para tres piares fu ra das activid pa s to fo nado. as r ve asmo do alum si tu hai máis que en o e n es motivació das actividad comprobar a os algunhas im m su re ón A continuaci bo: levadas a ca

fun

(2º prim

ordpress.com

conciencia.w

https://rosalia

ow Scarecr

r ia e p r im a de 2º d so o a c d a te n , nes O a lu m úa parte s llo a ta n o a x p fi so es o tamén m r fe n do u estacar elaboran horta. Cómpre d sa regados para a no iais emp r te a m s vidade so que todo ados. Con esta acti ura z li agricult eran reuti iclaxe e a c re a n traballaro a. ecolóxic

Vendima

(3º Educación Infantil) Os nenos e nenas de 3º de educación infantil fomos vendimar á Adega LAVAL. Recollemos uvas de alvariño, levámolas ao lagar, probamos mosto e escoitamos a maxia que teñen uns polviños que fan cambiar o sabor do mosto e que teña alcohol, desde ese momento xa non o poderán beber os nenos/as. Tamén observamos como se mete en garrafas, o etiquetado e empaquetado en caixas, para ser levado a tendas e restaurantes. De volta á escola aproveitamos a saída pedagóxica para revivir o proceso dun xeito máis artesanal e de paso implementar a aprendizaxe cooperativa, a través de experimentos. Plantación de sementes aromáticas (1º primaria) As nenas e nenos de primero de primaria fixeron unha plantación de sementes aromáticas nuns alcouves biodegradables e reciclados.

TRISQUEL 34

Previamente traballamos as partes da planta, desde que se sementa na terra até que medra.

School garden (5º primaria) Ao longo do curs o 2014 -201 5, o alumnado de 5º de primaria levou a cabo unha parte impo rtant e do proxe cto da horta esco lar, send o un dos aspectos fundamentais na materia de Natural Science, debido ao seu incalculábel valor transversal. En outono e primavera sementamos diferentes hortalizas, herbas aromáticas e flores. Coa chegada da primavera estamos moi pero que moi orgullosas e orgullosos co resultado. Todo este traballo está recollido no School Garden Diary, que elaboramos durante todo o curso. Aquí temos unha pequena escolma fotografica dese arduo pero gratificante traballo.

Aproveitando os recursos: obter sementes de tomate viables para plantar en primavera. Cando apañamos os últimos tomates da temporada dous deles estaban dem asiad o mad uros e bast ante estra gado s. O alum nado de 5º temos claro que non podemos botar a perder os recursos, así que fixemos unha actividade para sacar proveito dunha parte importante dos tomates:

as seme ntes. Cand o acab amos o experimento colocamos os restos orgánicos no composteiro, por suposto! 1. We cut the tomato in two parts and extracted the seeds and the juice. 2. We placed the mixture into an empty glass jar. 3. A couple of days later the seeds formed a film. We removed the film and took the seeds from the bottom. (Those are the viable seeds) 4. We washed the seeds and picked the good ones. (Some of them looked too dry to be viable) 5. We placed the seeds on a cloth. They will stay there for a couple of weeks. 6. Those seeds are perfect for our spring garden! Resu ltado : este é o espe ctacu lar resu ltado 5 mes es mais tarde . Simplemente foi preciso ter un pouco de paciencia e esperar o bo tempo.

Compost binmaria) (Infantil, 1º, 2º ESO, 5º

pri

e 2º da ESO, cal Os nenos e nenas de 1º se de recoller os formiguiñas, encargáron antil para levalos Inf restos das merendas de micomposteiro ver e canda o composteiro que temos na Escola. da organizamos un Para organizar ben a recolli os e as alumnas se calendario no que os alumn recollida realizouse anotaban por parellas. A semanalmente: os dende comezo de curso . Os mércores, a luns, mércores e venres etería da Escola caf maiores, recolléronse na ar humidade e ort ap os posos de café, ao boa textura.

están a ser moi O proceso e experiencia ido recoller varias positivos, pois xa se pu que pos suposto ro, veces compost madu a. rtiñ foi parar á nosa ho ado de infantil e Pola súa parte, o alumn u no proceso da primaria tamén colaboro ental para garantir compostaxe, peza fundam . unha horta de calidade

Facemos xabón

A Farmacia Natural 1º da ESO 1º ESO participaron nun proxecto de Barrié da Maza, a “Farmacia Natural”, co gallo de investigar e aprender sobre as plantas aromáticas e medicinais. O proxecto realizouse : fase de cultivo, transplante, fase de identificación. Texto de Carlos A. Pluchino ( 1ºB ) “Iria comezou explicándonos que íamos facer, e sorprendeunos moitísimo o novo proxecto. Asignou a dous voluntarios para preparar o material: coller un vaso e unha pastilla de terra compacta (rica en nutrientes), introducir a pastilla de terra dentro do vaso e por último enchelo de auga para que a pastilla a absorbera.

Mentres, repartiu unha bolsa de sementes a cada un de nós, que despois tíñamos que colocar dentro do vaso correspondente ao número que elixiramos. Xa para rematar, botamos un pouco de terra no vaso para cubrir as sementes. Había 23 tipos de sementes distintas: unhas eran tan pequenas que medían 1 mm de diámetro ou menos, pero logo habían sementes moi grandes, que nunca vira, de 1 cm de diámetro. Agora só se necesita regar e esperar, inda que xa apareceron os primeiros brotes verdes!”

O alumnado de 2º ESO, ademais de reciclar os restos das merendas e posos de café para facer compost, tamén reciclamos parte dos aceites do comedor da Escola.

bilidade é ir gardándoos nunha botella, que logo irá ao lixo. Pero resulta de maior interese tentar reciclalos, dándolle a ese residuo unha 2ª vida.

Estes aceites teñen orixe vexetal (oliva, xirasol...) e a pesar de non cultivados estes froito na nosa horta, cremos que é moi interesante tentar darlles unha vida útil despois de empregalos para cociñar.

É por iso que decidimos facer xabón, ao estilo tradicional: sosa, auga e aceite utilizado filtrado... e logo, remexe que te remexe!

Xa aprendimos que non debemos tirar nunca estes residuos polo fregadoiro, pois poden ir parar aos ecosistemas acuáticos. Unha posi-

O resultado final ten moi bo aspecto... e aroma (engadimos aceites esenciais). Agora só nos queda medirlle o pH para saber se fixemos ben o proceso, mais teremos que esperar cerca de 1 mes para que a reacción de saponificación termine de acontecer.

cartuchos e d e x la ic c e R de impresión (1º Bacharelato)

ra o aforro de bemos tomar pa de e qu as id ed m r en práctica Unha das o climático é poñe bi m ca o r ea fr e enerxía clar. O alumnado reutilizar e reci r, ci o du re : R” es os “tr boramos este an elato tamén cola ar de ch s Ba iro le de ba 1º de presión cartuchos de im ón. na recollida de erior reutilizaci st po a sú a ra pa r, ne tó tinta ou de recólleos e ico, de Moaña, nt lá at co Re a uda para a A empres e que será de ax ad id nt ca ha un abónanos de curso. nosa viaxe de fin

XUÑO 2015

(2º ESO)

t r o p s o r Ac

d dentro de la El acrosport es una modalida ica que consiste asignatura de Educación Fís l contiene figuras en realizar un ejercicio, el cua s (volteretas, cia oba (grupales, parejas…) y acr pino…). 6 y 8 personas. Es una Los grupos los forman entre a la vez muy dura, ya actividad muy interesante y nes y compenetrarnos que debemos tomar decisio po. todos los miembros del gru deportiva, te enseña Además de ser una actividad anizarte. Es una a trabajar en equipo y a org de la cual se aprende y experiencia muy divertida ort se debería dar en osp mucho. Yo creo que el acr más cursos.

TRISQUEL 34

Mía Gudelj 4º ESO Curros Enríquez

Mi Rosaliga en 2015 Ciertamente la Escuela nos ha dado la oportunidad de mantener nuestra presencia en la vida escolar en una y mil maneras a lo largo de los últimos cincuenta…..tantos años. Muchos años, mucha actividad, muchos recuerdos. Tantas y tantas vivencias y emociones que su repaso nos lleva una y .. tantas botellas de vino, entre … unos cuantos. Pero de la mano de uno de tantos actores de la vida de la escuela, el deporte siempre ha sido uno de esos vínculos impasibles al desaliento, a pesar de los tantos ….

años que tenemos. En este curso de 2014/2015 en que nuevamente mi familia acaba una etapa, inolvidable, en esta Escuela, debo, quiero y disfruto estando-participando en la Rosaliga. Gracias a todos por todo. Pero sobre todo gracias por estar ahí, por tener paciencia, por hacerlo fácil, por ser tan solidarios, por, por, por. Confío en que haya una nueva oportunidad de estar y compartir, sería la máxima felicidad iniciar una nueva etapa, ya como abuelo del Rosalía. Bueno, y si aún tuviera facultades para jugar, o

simplemente para estar en la banda, cabreándome, silbando, quejándome, sería ya …. Que lujo de Escuela y de personas. Que lujo de amistad y solidaridad. Que lujo de respeto y de educación. Solo vosotros, todos los que habéis pasado y permanecéis en esta Escuela, pero TODOS vosotros, sois la Escuela Rosalía de Castro. Bicos. Antonio Nuñez-Torrón

Nacen aass verdes patrull

s cativos erese das e os noso A inquedanza e o int xurdiron sta última avaliación non ten límites! Ne da or r voluntario para ab grupos de traballo na Escola. adas coas ciencias cuestións relacion upos de gr us n en marcha do Polo de agora está traballo: n a deseñar carteis - Grupo “Aves”: está mos na as especies que te informativos sobre Primaria e 6º de as s/ no an alum paxareira. Colabor de 2º ESO. : tras contra os plásticos” - Grupo “Loitemos sticos plá a problemática dos traballar en clase O ES alumnos/as de 2º no medio natural, n a deseñar ción e por iso está ac á r sa pa en cid de unha coa que poder dar unha presentación Primaria. de as s/ mpañeiro pequena charla a co era nsmisión oral: frutíf Concienciación e tra parella. no seu toman parte activa Dá gusto ver como ! ito fe aprendizaxe. Ben propio proceso de

ALU MNADO TOMA A IN

! A V I T CIA

THE WAY OF THE DRAGON: CHEMISTRY FOR THE YOUNG In Sweden there lives a small, green dragon called Berta, who invites young children to join her adventures in Dragon Land- all of which are about chemistry. A finais do curso pasado, falando con Manuel De Saa, profesor de física en Bacharelato e ESO, informounos a Isabel Drever e Javier Gallego sobre unhas experiencias que observou nunha páxina web sueca. Decidimos estudalas e pensamos que eran moi interesantes. Concretamente unha delas, chamada “Taking citrus fruits for a swim”, podería encaixar perfectamente para traballar as froitas de outono ao longo do curso 2014/2015, e así foi. 1. Taking citrus fruits for a swim: Age-group: 4. Camoens and Mariñeiros. Materials: 2 citrus fruit, e.g. lemon, orange Knife for peeling fruit Large transparent container

(at last 20 cm. deep)

do this, and watch.

Procedure

2. About what happens:

• Fill the large container with water.

(Estas son as nosas preguntas e as respostas que nos deu o alumnado)

• Discuss what might happen when the fruits are dropped into the water. • Let the fruits “go for a swim”. Why are floating. Peel the fruits very carefully _ so that the peel stays in one compact piece_ and remove all the white pith from the fruits. • Discuss what might happen when the fruits are dropped back into the water without their peel. • Let the fruits “swim” again, and watch what happens. Discuss what has changed and why this might be. • Pick up each fruit and put its “life jacket” (its own peel) back on, then let then go back into the water. What effect does the peel have? • Discuss what will happen when the peels are dropped into the water without the fruit – then

Que temos no chan? Unha caixa chea de auga. Unha caixa que ten dentro moita auga. Unha caixa con auga a medias. A auga está pola metade da caixa. Auga e unha caixa rectangular. Auga é un cadrado porque os rectángulos son máis longos. Unha caixa chea de auga, de todo, non. Unha caixa chea de auga case. Unha caixa pola metade chea de auga. Pasámonos unha laranxa e comprobamos que pesa. Que sucederá se a metemos agora na auga?: Que vai flotar. Que afundirá. Que non flota, que vai afundir. Unha vez introducida na auga: Unha parte está baixo a auga e outra arriba. Vense tres laranxas. Porque se ve a sombra. A laranxa está soa na auga e vense

tres metades. Vense como tres porque é o reflexo. Vense dúas laranxas porque por aí hai dous pero é que hai só unha... pero a luz do sol a reflexa e pensamos que hai outra. Agora pelamos a laranxa e, que sucederá se a metemos na auga? Non flota porque a monda é o que fai flotar ás froitas. A laranxa afunde porque é a gravidade. Que é a gravidade?... Cando hai moito aire, é o que hai na lúa, saltan os astronautas. Y que sucederá se metemos a pel na auga?: A pel non vai afundir porque só é a pel. Antes coa pel a laranxa non afundía. Por último envolvemos a laranxa dentro da súa pel e, que sucederá?: A pel é forte e non se deixa afundir coa laranxa. A pel é un salvavidas. 3. Idea para dar continuidade ao experimento: Que acontecería se continuamos o experimento con outras froitas?

XUÑO 2015

2º Educación Infantil - Camoens/ Mariñeiros

INVESTIGAMOS solar Simulación da eclipdse ucación coas nenas e nenos e ed infantil. terra. universo, incluíndo a lúa e a Pintamos unha caixa a modo proxecta a nde ace do to ao sol, que can Colocamos unha bombilla xun entender a par a nci erie unha moi boa exp sombra da lúa na Terra. Foi ortantes , ademáis de lembrar as imp as tres dimensións do evento ar para velo. precaucións que debemos tom

ilo é...

O que acontece cando ba entos 1. A planificación dos movem tal. prodúcese no lóbulo fron a motora 2. A cortiza premotora e a áre espacial ión avalían as sinais de ubicac l. ieta par procedentes do lóbulo canse 3. Estas dúas zonas comuní , que coa cortiza motora primaria que hai los determina que múscu contraer. los envían 4. Pola súa parte os múscu ebr sinais de retorno ao cer o.

imentación 5. O cerebelo utiliza a retroal a manter dar dos músculos para axu os nar cio o equilibrio e perfec movementos. na 6. Os ganglios basais recolle ión rex da ial información sensor cortical. rmación 7. Por último, transmite info s. tora mo polo tálamo ás áreas Noelia Tinoco Lacomba (2ºb

Eso)

The life cycle of frogs

TRISQUEL 34

Este año en el área de Science, en 3º de primaria, hemos empezado a estudiar el ciclo vital de las ranas. Hemos instalado un acuario en el que colocamos unos huevos de rana.

A d e m á s d e o b s e r va r l a evolución de todo el proceso de metamorfosis de las ranas y reflejar los cambios en un gráfico situado al lado del acuario, también han tenido que investigar sobre los hábitos de alimentación de estos anfibios en sus diferentes fases de crecimiento. Se han responsabilizado de su alimentación y pos supuesto han valorado qué hacer con las ranas posteriormente. Todo esto nos ha permitido hablar de especies invasivas y de la importancia de reintegrar a un animal en su ecosistema y no en uno diferente.

Estas son las fases que hemos aprendido: The Egg. The egg begins as a single cell. There may be thousands of eggs laid at once. It becomes surrounded by a jellylike covering, which protects the egg. The Embryo. The mass of cells in the egg come to form an embryo. Organs and gills begin to form, and the embryo lives off the internal yolk. This supplies it with nutrients for 21 days. The Tadpole. After its 21 day development period, the embryo leaves its jelly shell, and attaches itself to a weed in the water. This quickly becomes a tadpole. The tadpole has a long tail, and lives in the water. It has external gills like a fish to absorb oxygen and feeds on algae. It is extremely

vulnerable, and must rely on its camouflage to protect it. Colors r`ange from brown, green or gray. The Tadpole Begins to Change. About five weeks, the tadpole begins to change. It start to grow hind legs, which are soon followed with forelegs. Lungs begin to develop, preparing the frog for its life on land. The Froglet. Over time, the tadpole becomes even more froglike. Its mouth widens, it loses its horny jaws, gills are lost. The tail becomes much smaller, and the legs grow. The lungs are almost functioning at this point. The Frog. Eleven weeks after the egg was laid, a fully developed frog with lungs, legs, and no tail emerges from the water. This

frog will live mostly on land, with occasional swims. Eventually, it finds a mate. The way this is done varies depending on the species. The female lays the eggs, the male fertilizes them, and the whole process begins again.

l” e p a P n E s o d r o c e “R o finalistas tiago e Iliana Durán son as e os catr Daniel León, Omar García, Sofía San ncia que “Cie no concurso de relatos científicos . de 1º e 2º da ESO que participaran allo trab e n ació s: parabéns pola vosa adic Conta”. É un orgullo. Unha vez mái ría de Iliana Durán. Aquí temos un dos relatos, da auto

Alí estaba eu sentada no avión, por fin de camiño ao aeroporto internacional de Iquitos no Perú. De súpeto botei moito en falta a miña xente, da que rematara había pouco de despedirme. Collín do bolso o paquete que me deu a miña avoa antes de subir ao avión. Estaba envolvido en papel azul, a súa cor favorita. Antes de abrilo xa sabía que era. Un diario, como os outros que xa me tiña regalado. Desempaqueteino, abrino e inspirei o arrecendo a lavanda, que ela usaba na mestura de papel reciclado.

despregadas na totalidade da reserva. Ademais, están Nicolai de Moscova, o xeólogo, que me deu un apertón de mans que case me corta a circulación. Jack, coma todos os estadounidenses, un pouco chulo; vai de «veterano» porque estivo en varias reservas de Europa. Fala castelán ou iso cre el. É botánico. E Sasha, a brasileira; recollémola en Iquitos, pois chegara en barco polo Amazonas. É bióloga mariña.

Papel, a miña avoa era unha sentimental, aínda o empregaba como na súa mocidade. Había unha nota: «Goza da experiencia, anótao todo para min, bicos». Sorrín e comecei a escribir...

DÍA 2

No aeroporto axiña localicei o home que me tiña que recoller. Levaba unha boina azul coa insignia da ONU e distintivos do EcoNapo na roupa. Acompañoume ata un microbús onde esperaba xa o resto do grupo. Marián, a responsable dos bolseiros, duns corenta e cinco anos e co pelo castaño recollido nunha cola de cabalo, deunos a benvida á reserva do Amazonas, que como sabes é a máis extensa do mundo e atravesa Brasil, Perú, Colombia, Bolivia, Ecuador, Guyana, Venezuela e Surinam, con todo o conflito internacional que iso supón. A intervención da ONU foi, e segue a ser, decisiva para controlar todos os intereses nacionais e económicos implicados. Incluso nalgunha ocasión co uso da forza. No campamento hai un numeroso destacamento de cascos azuis alemáns que patrullan a zona peruana, o EcoNapo, que se coordinan coas forzas da ONU,

que está fixa: ou morreu o animal ou avariouse. Polo número de serie pódese saber que é dun xaguar. Grazas a deus que non é un dos meus, senón o meu xefe escarállame. Temos que saír a recuperar o corpo ou comprobar o nanochip. O departamento está baleiro, con todos de permiso en Brasil polo carnaval. O grupo de busca fórmano o chofer e o guía, un nativo iquito; un casco azul canadense; Jack –non sei como se colou– e mais eu.

«marabillas» botánicas que atopou. Debería preocuparse de protexer a súa pálida pel do sol e deixar de amolarme. De súpeto oímos un motor. O equipo de rescate, pensei. Pero non, eran os furtivos nun todoterreo con gaiolas na parte de atrás. No seu interior atopábanse o xaguar, e agora Non coñezo o soldado Boune; o meu amiguiño o uacarí. Jack DÍA 35 chegaron onte ses den cana os , xefe meu O e. tentou que me agochase pero Avoíña, abúrrom var os alemáns –hai rele a do Joao aldo a miña indignación fíxome Rein tor o dou í aqu por lea de co pou un un é encararme temerariamente Naçemento e Queiroz, é un francotirador con aqueles desgraciados. pero –, hoxe cia nen emi a unh estirado. É experimentado e veterano de Boteime sobre un deles. Na en bionanotecnoloxía e dirixe o maletín rei leva Eu rra. gue l (Vita pelexa rodamos polo chan. O o proxecto VSNBS nanochips preparados cos ting dcas Broa home deu un grito botando as o Nan s Sign ao os arad disp n sere para mans á cara. Cando puiden Station-Nanoemisor de espero que siga que al, anim ecto prox O is). Vita vela, tíñaa negra e caera Constantes con vida. morto. Foi cando sentín a e a totalidade dos técnicos siste Con picadura. Despois só recordo son brasileiros. non s mai 44 ps, a Jack falar de non sei que A ochi DÍ en nan na km 30 en flores que atopara antes... Internámonos uns tan «nanos», xa que mid os rcam a apa an ois axud desp a, selv 1cm, que nos o todoterreo e seguimos a monitorizar os animais. DÍA 48 súa a os pé. Segundo o localizador Ademais de darn Cando acordei todo rematara. fáltannos uns 5 Km. De localización, proporciónanos Boune abatera o outro home súpeto, entre a follaxe, vin información dalgunhas das dende 500 metros. Co seu algo encarnado, achegueime súas constantes vitais, ritmo todoterreo, volvemos á base. e vin un rostro vermello. Co cardíaco, períodos de sono e Na enfermaría, todos me susto berrei. Alarmados, outros. veñen visitar, mesmo o meu todos me acudiron, e ben que xefe. Tróuxome doces, gabou Polo de agora comezamos riron á miña conta. O que me o meu valor e ata me sorriu. aquí no Perú pero o programa asustara non era máis que ten que abarcar toda a un gracioso mono de cara Á noitiña veu Jack. Queimado s polo do ezan emp rva, rese vermella, moi coñecido na polo sol pero contento. animais maiores e con máis Amazonia, chamado uacarí Cóntame que acaban de perigo de extinción. Pero calvo. Está ameazado e é ceibar os nosos amigos, non temos poucos nanochips. E aí so. esca sen antes «chipealos». é onde entro eu. Pásome o día activando e codificando novos Cando chegamos a onde —Grazas, salváchesme a vida. aparellos, que logo os equipos indicaba o localizador non Es un crack no teu. atopamos corpo ningún, de campo lles poñen aos —Non foi nada. Era un só o nanochip manchado animais. Aínda non saín das O s . eiro chan bols no ue Aos remedio indíxena antigo. de sang instalacións. dun saír os an rest deix ou nos O progreso non é o atop non guía tos nova campamento e unhas rodadas esquecemento, é lembrar o en traballos de campo, nin bo. —Coñezo a alguén que que se afastaban do lugar. sequera a Jack, o «veterano». estaría de acordo con iso. Boune comunicouse coa base que Dixo ma. alar e deu a DÍA 43 —A min aprendeumo o meu esperaramos alí e marchou Por fin vou saír do Nas s. avó. ada peg as guía tras campamento. O nanochip dun co orou expl Jack s hora s inte animal deixou de enviar datos, segu —Xa... Sorrimos. a zona e amosoume todas as só emite a súa localización

XUÑO 2015

Iliana Durán Alonso (1º ESO Marqués de Sargadelos)

Os Maios: Unha tradición para todas as idades. Os maios son unha tradición que comezou no ano 360 en Granada, para celebrar o final da época fría e a chegada do verán. Estes festexos consistían en decorar todas as fiestras do fogar con flores e dar a benvida ao bo tempo. Na actualidade, a festa séguese celebrando, aínda que en Vigo non é demasiado popular. En Portugal, e tamén en cidades galegas coma Lugo e A Coruña, celébranse de forma especial; fan concursos nos que constrúen grandes estructuras de metal coa forma desexada e énchenas de flores para darlles cor. Tamén decoran as estradas facendo murais e debuxos no chan, que tamén enchen con flores. Estes festexos son moi populares principalmente na Península Ibérica, e aínda que os días nos que se celebran varían, non acontece o mesmo co motivo da celebración. Por esta razón, a finais do mes de abril e a comezos de maio, na antiguedade, as persoas cristiás ían ás igrexas para rezar e ter unha boa colleita e para que as flores e as árbores medraran ben. Na actualidade tamén van á igrexa, pero non rezan polas flores e as plantas, fano para poder viviren a festa dos maios un ano máis.

TRISQUEL 34

Antigamente celebrábanse por dous motivos:

Motivos agrícolas, feito principalmente por persoas de maior idade, axudadas pola xuventude. O obxectivo era tentar obter unha boa colleita, eliminar os perigos dos animais de campo, etc. Festas lúdicas: realizados habitualmente pola xuventude. O seu obxectivo era celebrar a chegada do bo tempo e o florecemento e frutificación do mundo das plantas. É unha festa moi bonita e colorida, e penso que é unha tradición que se está perdendo e que temos que conservar. Non só porque é un espectáculo de cores e aromas, mais tamén para que as xeracións vindeiras podan ver o especial que é a chegada do bo tempo. Eu recomendo esta festa a xente de todas as idades, indo por exemplo a Portugal o ano que ven, xa que na celebración dos Maios estará todo cheo de flores e poderán disfrutar dos xogos e da sempre agradable chegada do bo tempo. Eva Álvarez Rojo 6º Álvaro Cunqueiro

LA CARRERA CONTRA EL HAMBRE

les la población os continentes, en las cua ers div los en o, nd mu l a, y el voluntariado xisten muchas zonas de La pobreza es la máxim os. urs rec de y ero din os los recursos que se tiene hambre, falta de el mundo prestando tod o tod e orr rec re mb Ha La zona de mayor acción de Acción Contra el recauda aquí en Europa. se e qu ero din el con re lleva unos pequeños pureden permitir o. Acción contra el hamb nd mu l de … bre po s má da en la agricultura, etc es África, el continente os, construye pozos, ayu eñ qu pe s má los ra pa sobres con comida iniciativa de la e contribuir, pero con la qu el con ero din o ch luego destinar a tenemos mu dinero por vuelta para un Nosotros, los jovenes, no e gu pa s no e qu nte s buscar ge rer (que tanto nos ha carrera solidaria podemo estras zapatillas de cor nu s rno ne po e qu os 22 tenem la causa. Así que el día a Castrelos a darlo todo. ir e ) uir seg costado con O Valle Inclán re, por Fabio Soto 3º ES Carrera contra el hamb

XUÑO 2015

S O ! O T N O C N U R A T IMOS CON NENOS CONTAN

os nenos pequenos encántalles imitar o que ven po que repiten tem e oen. Ao escoitan, que palabras en a entender end apr tamén se lles contan. que tos con os

TRISQUEL 34

Narrando contos comezan a poñer o vocabulario que están a adquirir en práctica e aprenden destrezas da alfabetización: instrúense sobre a narración, personaxes, o lugar e tempo da historia e o s desenvolvemento de acción de nse áta Dec a. na tram que os personaxes poden ter diálogo e interactuar entre eles e das diferentes emocións e sentimentos

que xurden e que lles van a axudar a adquirir destrezas para resolver problemas. Aproveitando que a estas idades aos nenos gústalles a xogar a ser mestres, na aul o cab a os am lev s ano de tres o proxecto de convertirse en contacontos para os seus compañeiros. Eles deberían contar e debuxar a portada do seu conto favorito. Cando os nenos contan coas súas propias palabras, comenzan a desenvolver a súa imaxinación, non só volven narrar a trama, senón que cambian ou agregan escenas. Tamén descubren cómo funciona a narración, o proceso lóxico

s, dunha secuencia de evento o, desenvolven vocabulari sintaxe da linguaxe, comprensión de historia e o seu propio coñecemento do que é un conto. Os adultos debemos ser un bo público para eles. É importante poñerlles atención cando nos contan. Como pais ou mestres, é importante asegurarnos de que o neno entende a secuencia de eventos, a trama, o nivel da linguaxe, o tipo de vocabulario, mesmo o que quizais agregou á narración. Ás veces teñen dificultades para empezar polo que é importante motivalos facendo preguntas como, “ Que pasou no

CIÓN O M E A L E D S E ÍC A R S EN LA HACE S O N E U Q IA V A S A L ESTÁ RES. CRECER Y SOÑAR LIB l de Con este lema los alumnos ron ESO y Bachillerato organiza de el 28 de abril una exposición co sus trabajos y un recital poéti para compartir con toda la STA comunidad educativa la FIE DE LA PALABRA.

Celebramos en el “Día de Libro”, la poesía. El poema que acompañó los juegos de la infancia y acarició la de adolescencia; convencidos es ion que en nuestras emoc la siempre habrá un lugar para a. magia del verso y de la rim

principio? “ ou darlles unha clave. Podemos dar pé a un conto dicindo, “Hai moito tempo... “ou “Érase una vez…” É importante non facer correcións cando están a contar ou dramatizar, debemos deixar que o fagan ao seu xeito e motivalos a , rematar. Logo de felicitalos que tei «no é bo dicirlles, cambiaches o final da historia, e fixéchela túa”. Isto axuda a que os nenos entendan que os elementos cambiaron. 1º Educación Infantil Labradores/Mr Mann

IL T N A F N I O R B I L O D A MOSTR

L A R T A E T N Ó I C A T N E REPRES ” A D I M U S E P A T I T A R DE “LA

ntil e 1º da ESO tivo a sorte O alumnado de educación infa ta ón teatral do conto “La rati de desfrutar da representaci as nen e os nen dos go car a ita” presumida que barría su cas e. rguía e Carlos Masid de 2º de primaria, Manuel Mu

XUÑO 2015

Canto talento!

MÚSICA

TRISQUEL 34

s no cinema. ncia das bandas sonora rta po ”. im a re sob s llo ba tra otivs” e “fora de campo 2º da ESO realizou uns stións técnicas, os “leitm cue de áis em ad , on zar filme e anali Por grupos,decidiron un

EXPERIENCIA EN NEW YORK

quedamos asombrados por la luminosidad de Times Square, asistimos a uno de los famosos musicales de Brodway... y descubrimos una ciudad cuyas calles tienen vida propia.

En este viaje, además de convivir con familias maravillosas que nos acogieron en sus casas y nos trataron como a sus propios hijos y hermanos, disfrutamos de la inigualable ciudad de Nueva York. Allí, visitamos dos de los mas conocidos museos, paseamos por Central Park,

Pero además de conocer la ciudad, el viaje tuvo beneficios pedagógicos, como pueden ser la mejora del nivel de inglés en todos sus aspectos, convivir con personas que aunque americanas pertenecen a diferentes culturas, conocer como funciona el sistema educativo estadounidense y

su estilo de vida y descubrir que muchos estereotipos son falsos. Sin embargo lo que marcó la experiencia y dejó huella en nuestras vidas fue compartir 17 días en Estados Unidos y 12 días en España con personas increibles que a pesar de no conocernos nos acogieron con los brazos abiertos y nos hicieron sentir desde el primer momento que ya formábamos parte de sus vidas y que siempre formaremos parte de ellas. Marta Ortiz 4º ESO

XUÑO 2015

“Homies around the world” es la frase que ha marcado a todos los que hemos participado en el intercambio con los alumnos de Jericho High School en Nueva York.

Gústame o galego

TRISQUEL 34

o A finais do curso pasad so de cur con n participamos nu a, leg ga a gu lin promoción da ado art ap no r do ña ga resultando giao, Ca o aci de banda deseñada Ign da 1º sa que na actualidade cur fermoso ESO. Parabéns polo teu traballo, Nacho!

30 “A perda dunha lingua é unha desgracia porque unha lingua é obra de moitas persoas ao longo de moito tempo” Antía Cal

”

ola c s e n a o r a t visi Charla: Física Re-Creativa 1º e 2º Bacharelato ctor de la ETSE de El pasado viernes 8 de mayo, el Dire uez Dorrío, nos visitó Minas, (Univ. de Vigo) José Benito Vázq re Física. un año más para dar una charla sob ional de la Luz y de la En el 2015 se celebra el año Internac re conceptos como la luz, Óptica, por ello la sesión trató sob eral, ilustrados con todo las ondas y sus propiedades en gen o, otro de uso más dian coti tipo de objetos, algunos de uso técnico. ba orientada a alumnos La charla, debido a su contenido, esta an la asignatura de de segundo de Bachillerato que curs bién asistieron algunos Física y dado el interés mostrado tam alumnos de primero.

José Benito Vázquez Dorrío

XUÑO 2015

todos, alumnos y Como era de esperar, nos resultó a profesores, de interés y utilidad. a riesgo de abusar de Esperamos contar nuevamente, aún ción. bora su amistad, con su inestimable cola

Pablo Muñoz, e traballa de xuiz

antigo alumno qu

anti

íguez, r d o R a Susan ratriatleta 31 na pa m u l a a g

Saídas pedagóxicas ESO e Bacharelato Saída a Valencia A semana anterior ás vacacións de Semana Santa, os alumnos de primeiro de bacharelato fomos de saída á Comunidade Valenciana. O luns ás seis da mañá saímos de Vigo nun bus que nos levou ata Venta del Moro, unha pequena vila onde nos aloxamos. Tras doce horas de viaxe chegamos, mais facía moi mal tempo, polo que tivemos que quedarnos dentro da casa rural, coñecendo aos monitores e facendo un par de actividades. Ao día seguinte viaxamos á cidade de Valencia para visitar o Oceanográfico e o Museo das Ciencias. Ese mesmo día, xa en Venta del Moro, leváronnos pola noite a facer unha caminata por toda a vila e polos arredores, sen previo aviso. Ao día seguinte tocaba rafting pola mañán, e por sorte xa facía sol, aínda que non calor. Foi unha actividade moi divertida, coma as que fixemos despois de comer, de multiaventura, como tirolina, ponte mono, tiro con arco… O xoves volvemos á cidade para facer vela e kayak no porto da cidade, tendo esta vez moi bo tempo. Unha vez rematadas estas actividades fomos á casa rural para xantar alí, xa que pola tarde tocaba paintball, que a moita xente lle gustou aínda que tiña os seus riscos. Para rematar a viaxe, pola noite leváronnos a un bar pechado para nós, onde había música para bailar. O venres xa saímos de volta para Vigo no bus, rematando así unha gran saída da que todos levamos moi bos recordos. Guillermo Barreiro

“OUT TO SEA”… ou a viaxe dos PLÁSTICOS

TRISQUEL 34

En 2º ESO traballamos a problemática actual ligada ao excesivo emprego de plásticos. Estudamos a súa orixe, características, tipos... e repercusións medioambientais da súa falta de reciclaxe, uso irresponsable e emprego exacerbado.

Preocupados pola situación de deterioro do medio natural, visitamos a exposición “Out to sea” na Fundación Barrié da Maza onde, ademais de concienciarnos amplamente sobre o grave problema que xeran os plásticos no medio natural e reflexionar sobre posibles solucións, puidemos converternos en arqueólogos do futuro analizando o noso actual refugallo plástico. Opinión de Sofía Santiago López: 2º ESO “O que máis me impactou foi descubrir que o plástico é tan nocivo para o planeta ao tardar tanto en descompoñerse. Sorprendeume moito a cantidade de anos que tarda,por exemplo,unha simple botella de plástico (450 anos) en desfacerse. Creo que a problemática dos plásticos na nosa sociedade céntrase no emprego excesivo destes. A xente úsaos durante un tempo demasiado limitado e despois non saben que facer para reciclalos, pero seguen usándoos, cada vez en maior medida. Eu creo que hai solucións que están ao alcance de todos, como empregar obxectos feitos normalmente de plástico de outro material menos contaminante ou, polo menos, que tarde moito menos en desaparecer. Tamén se pode reciclar o plástico, aínda que parte do plástico non acabe reciclado.”

The Soplao. Cantabria The place I liked the most… I’m pretty sure that’s the Soplao! It’s absolutely breathtaking. At first, we took a train, like in the past the miners used to. Then, everything was dark. But after, this dusky landscape became full of colours because of the artificial lights. From the roof, the walls and even the floor, hundreds and thousands of sharp shing stones were pointing at us. It looked magical. We walked for a while and saw other curious things. Like ghosts (they actually were big rocks with human silhouettes) of the flags, or that place that looked like a cathedral. The caves were huge. They were discovered by sheer chance by the miners who worked in the mine La Florida. We learnt a lot and had fun with friends here. Eventually, we took the train back to the “station”. Then we went to the gift shop and the café to buy some souvenirs and get relaxed before starting the journey by bus again. Omar 2º ESO

SOTAVENTO Ana Pachón e Alba Gómez ( 2ºB ) “ O parque eólico está xusto na fronteira entre Lugo e A Coruña. Ten un edificio que é un museo e que consta dun auditorio onde nos deron unha charla sobre o parque. Había un campo moi grande con aeroxeradores nun lado (Lugo) e na parte de A Coruña atopábase o edificio central, uns paneis solares, un almacenamento de hidróxeno, unha casa bioclimática e un cobertizo con pezas dos aeroxeradores. O almacenamento de hidróxeno serve para que non se desperdicie a enerxía que producen os aeroxeradores pola noite, xa que ninguén a precisa nese momento. Isto deberíano facer todos os parques eólicos para non ter que parar os aeroxeradores.

Por dentro ten distintos sistemas para que, por exemplo, se aforre auga poñendo un aireador (mestura máis aire e sae menos auga: menos gasto); ou sistemas de ventilación que son dous buratos na parede, un arriba e outro abaixo. Por un sae aire quente (arriba) e polo outro entra aire frío (abaixo). Despois ten un solo radiante para que estea sempre quente a casa e non ten radiadores debaixo das fiestras para que a calor non se escape por alí. E no troco de usar gasóleo, utilizan pelets, que saen dos bosques de Galicia. Tamén entramos nun aeroxerador. Era moi estreito e alto (45 m). Só puidemos subir tres metros, pero foi suficiente. Arriba había botóns para apagalos, por exemplo. Ao final fixemos chocolate cun panel solar térmico que reflictía os raios solares e así quentábao. Tardou unhas tres horas. Foi unha saída na que non só aprendimos moito, senón que o pasamos xenial..”

XUÑO 2015

A casa bioclimática é unha casa adaptada ao medio natural. Consta dunha galería que ten madeiras colocadas estratexicamente para que no verán estea a casa fresca e no inverno, quente. Por exemplo, está situada cara ao norte. Ademais, cara o leste, por onde sae o sol, ten que estar a cociña, que é ao primeiro sitio ao que imos pola mañá; ao oeste deben estar os cuartos para que pola noite queden quentiños; ao norte, a galería para que todo o día quente ao resto da casa; e como no sur nunca dá o sol, o trasteiro. Tamén, para que non se arrefríe, está medio soterrada nunha colina con arbustos na parte alta: un parapeto (sotavento).

dez Lola Fernán side a 2º Carlos M

Lupe Rodrí guez 2º Carlos M aside

TRISQUEL 34

Gala Álvarez 2º Carlos Maside

Adolfo Bendoiro 2º Bacharelato. Laxeiro

XUÑO 2015

PROMOCIÓN 2014 2015

SĂguenos en