Raròsòna-di Atximyhўkè Sõèmy iny rõhõtiny myhўre ka bdè-di tiukõnamy isirare-my Idi ini bètèkè ta idi mariakre inatyhymy aõbo turèri-my
Raròsona hèka wotõmo
Sinais dos Tempos
Ka ônibu-di tiò roiwna, metrô aõbo a 102 minutu boho-my ijyy da biuhèòty-di aõbo, bdè bina bdèdўўnana Estados sõèmy iny-txi rekoa Unidos bdè-ki. Sõèmy ibdeu myhўrènyre. Berahatxibiuhèòty dèlèmy heto ibràra my ramyhўre-my tyyrtiki roimyhўre da jornalwerbi World Trade Center ( ki aõbo, ijõ ityti hèòty WTC), 11 Setembro 2001 bdeu, butumy janela-rbi rètèhèmy rejuxunyre heto biòwa 102 minutu roimyhўre awimy aõkõ inihikўmy relere bdè timybo hè iu rèare iny-di ixiwyòna-ò rètèhè myhўre. Ruru-my ixiibinamy èlèwsèna kõmy. di rètèhèmyhў rènyre roiwna. Tiwsè wsè aõkõ Biuhèòty-õ WTC txi rèare, wotõmo aõbinabina rўimyhўre, hèò ty, sõèmy wàdà, uritrè ta my- wèhityy bdè dўўnana! Mobo hè sajuraõmy, Tony Rocha rarybere iny-ky rènyki iwsèna ihoõre aõtta hawyy dèè, Marylin Marques, xi rawna? Marylins hèka timybo irèhèò rybèna rabinakre koki. 1994 aõhõkўmy rutўўnyre ta hãbu òrarubdeu, curso rahure aõnaõna heto- ki Tony-my nidu irbi rurure-u? ki aõmysўdўўna bdè dўўnana, tahè Obiti tyhy hèka ka iny umy rèny Tony roire Marylin-wna. Hãbu-ki aõhõkўhўkў-my dўўnana kremy awi rare ihãre tasў uladu tyby-ki aõkõre da txiòmy aõbo dèysana. tulere, tii iny tyhy dўўnamy rexi- Irbi òtumy reheka, rywihikў tiubo rahorere õbra òraru-ki Wall Stre- rўikre-my ihўre-ò hèka iòhòmy iny et bdè-ki. Wiudu-my raõmysўdўў ratximyhў rènyre. Ka wiji bdè-my myhўre Fitzgerald Securities-ki, hèka rkexiywiywinymy rkatximyhў iaõmysўdўўna heto ibràra wèrbi rènykre idi rkièrènykre-my wotõrўimyhўre WTC werbi. Wiudu 700 mo tule aõbo iny dèèrèny Knyimil sõèmy iaõmysўdўўdu ituere, kre-ò.Timy wahè? Mykre komy. tulesў Tony, ririre, ta hãwyy ririre Deuxu hè komy raenykre tii hèka hãrè tasў, iny inatxi tariòrè boho aõnaõna-my juhu bdeu tatўўnytesõmo ririre. rbi aratakre, awotõmona ibutumy
Dynamic Graphics
aõbinabina my rbi rotakre
Sinais dos Tempos
ritèytènykre ixyby araywiny-kre aõbinabina rbi. Iu tahè, tuu mohõtinykre aõbo tèraòtèri-my, ibina adèè tiubo rўikre-my tèrytèri hãrele. Deuxu-ò iny rexibutuny-wna awimy iny rўimy hўre iny rirurutèrèny myhўre aõbinabina iny idi rijekre-my. Ihãre-my tasў, awihè rare itxi õhõti rèakè, Ferando Sabino rarybere wsè, tyyrti widўўdu-my raèrymyhўre kaki, ionana bdeu butumy robykre bdè, ka ròbyõkre-wna hèka aõhè-wna ionana-ò rèhèmyny õraki tukre. Obitihe rare. Biblia Kiamy tuu rarybèmyhўre ka bdè ionanau tèysamy rўikre mobo
rityhyny myhўre mahãdu kўny-aõbinabina onana, dèsèdèsè onana, tule rbu onana. Jesuisi tuu rarybere 2.500 ratyrèmy irybè rўimyhўre iòksènamy inatyhymy knakremy iu tuu rutўўnykreu irootina ijõdikre ibutumy iny aòhõkўmy dўўnana-ò. Tiu Wèdu raroikõ myhўre. Wèdu nihikў rybèò iny roholarènyrèri wsèmy: Kahèòty, sõèmy rawodўўnyrèri, uritrè mysajuraõmy. “Bdòikè wadèè, ibutumy mobo taitxyy utxièdi rèywsèmy rўirèri mahãdu, diarў tamy elèhyna ariwahinykre”( Mateus 11:28). “Komy Deuxu tyhyna biòry myhykè ahõrõ obiti wahè, ibutumy aõnaõna ( obitityhy ywimyno) kiahè rahonadўўkre. Aõmakõmy, biurasòmy nohõtiyrè kõmy, kièmy dori biurasò bdè dўўnana tuu tahõtiyrè tèri adèè kdiwykre” ( Mateus 6:33,34 ). Watyrè idi bdehukè ibutumy aõbinabina-di, ka ( Diarў dori ijõdire ) araijèmy adi aratxikre”( I Pedro 5:7). “Ixiwo jeijei dўўõmy. Deuxu ta bityhynykre; Diarў tule biwatyhynykre. Waha sў-ki sõere sўў; ka tuõre-wna taini, tuu ini Diarў ararybere. Arakre sўrana widўўmy. Ka arakre-u asўrèny biuwiny bènykre, ka adoosekre-u aradyrènykre ixidèè, kakny tiki aratxi-wna kaiboho tule tai matximyhў bènykre” ( João 14:1,3 ). Irbi tiu õhõti rusaõtyhy bdè binabina hãkў-rbi tule bdèryry aõhè-wna inyumy rèny-ò tuu rutўўny myhўre, kahè txuu raròsòna rare. Ka txuu tahè inidire: Jesuisi.
Michelson Borges
Tradutor Iny Ribè , Paulo Krumare Karajá
Raròsòna sў mahãdù-ò myhўre. Ka isўrèny aõbinabina-txi riròny-wna, irè iny sohoji sohoji rèburè-my rўimyhўre. rimyõhyyre. Isiramy taiki rèamyhўre tiAõhe-wna tu ijyy mybo raraykyny kèmy. Ibiisirare ihãbunamy taiki ibdèdўўnana rèny rèamyhўre, isiramy rexirahore my herinamy myhўre, brèbu, adèburè ta tèlèbryby wsèmy resirahorere.Inatão uladù sõ-my binana my. Aòhè-wna hitxi hitxi-my ibèdўўnana rèny se hèka tii rare, iaõmysўdўў awi,ibiòwa bdèòtiinake tahè aõkõre urilè mahãdu tityhynymyhўre ibirèmy iny tahè aõbo arasatyhy rèri bityyta-kè aõhõkўmy dўўnana. rўimyhўre mahãdù tule,tii tuu rõhõtinyre Inysў rèny soholile hèka ta hãbu-wna wirbi iwitxira remy ihãbu tiù iny rimymyhў rènyre. Ka ibdè dўўnana rabina-wna, irootiirybè rbì rohònyõhyy myhўre ìòseru bdè na hè tèsè rare, aõhõkўhўkўdўўnana-ki ãwimy aõkõ widi ròire myhў my dўў ta bdèryry my. Rybè hўkўhўkў hetowo-ki ratxi-wna èlèèlè hãbu lemy. Lisitèrè rbile tahè bdèò tikièmy iny riwotõmony rèrimy rèsèmy rare. ihўre. Bdèdўўnana aõhè-wna Carlos, ihãbu, kiamy rõhõtinyre txuõ tamy rãokèmy raraykynykre- turumy tule òrarbunamy, isirare my. Iriòre sohoji-õ itxўle mahãdu tahè rare iny dèysa-txi rèakè tahewna rariamyhўre ka ijõ mahãdu tasў to-ki? Ijõdire aõbo raròsòna iny tyyriti-my rèawiõ hyymyhўre. Ka aõhõkўhўkў-my rutўўny rèri-rbi bdè binabina òraru kita, inatyhymy rexiywinykè-my? Bdè sirahakў Kyrbi ta, Marcela rarybere taheto ririkre-my. “Timybo hè bdè dўўnana-ò rèhèmynyra?” ka- ta biòwa dohodўўna-ò reobyre ta riobyre ta rioryre Deuxu tawiòhè wsèmy tii rўўraxire. Ka ta hawyy-wna ibdèdўўnana, dўўdu-my. Igreja-ò ijra riòrarùnyre òbitityhy wahè, hèka isiramy ibdè ta heto bire ludu-ò tahè ta hãwyydўўnana rèny rèare. Ka bdè bina o rexitòènyre tutyhyki aõkõ tuu hèka tyby boho ribinany rènyre rèwinyre ta ixãwira. Tahè tii rootariòre boho olexe riwinyrènyre, sere tasў-ò tahè aõwsele ta hãwyy bdè binatxi riatyrènykre-my. Ula- boho-wna igreja-ò ijra riòraruny du-ò èhèhè òti itxўtè tò aõtxile jyrè rènyre. “Deuxu wasў rihèdўўnyra mahãdu-ò rèamyhўre riwiny hyy tule riwaywinyra. Wijihè, wariòrè boho-ò ibinamy rare rbi ixãwina”,
Sinais dos Tempos
arcela hè tarubè
Asў-di betehekre 1. Timybo hè wa hãwyy wariòrè bohowna watximyhў rènyre? 2. Diarў aõbo wa hãwyy-wna awimy watximyhўre wariòrè boho aõnaõna rўireri hãremy? 3. Aõbo hè inykirèny aõni tyhymy iruruterere? 4. Aõbo hèka inyumy rènyki rexiywinyke? 5. Inyboho aõbo widèè ritèhèmyny myhўre tutyhyki aõkõ adèè tuu rèwinyra myў?
Marcos Blanco Tradutor Paulo Krumare karajá
Sinais dos Tempos
marcela kawsemy rarybere. Bíblia kiamy rarybèmyhўre Deuxu iny sohoji sohojilemy aõkõ rõhõtiyre myhўre, iny sў rènymy tule rõhõtiyrè myhўre. Iurènana hèka, bdè relèrèu, Tii inatxi-my riwahinyre aõwihikў: hãwyy ( Gênesis 2:23,24) tasў sabadu ijõre iu iny rexièlèhynymyhўkre-my ( Gênesis 2:1,3). Hãwyy hè awi rare inydèèreny, tai awimy ixidèè rkõhõtinymy rkatirènykre-my teysa-my. Sabadu tahè iu iny ta hãwyy-wna bdè widўўdu-ò rityhyny-my rawiunymy ratxikre rare (Isaías 58:13,14). Deuxu hè ibutumy rièrymyhўre
Simona Balint/SXC
aõmybo iny rèamyhўre idi iny tèysa-my ratxikremy. “Diarў hèka Wèdu nihikў rare, a Deuxu, aõ wiwihikў dile araèrynany myhўre, adi tii ramyhўre rywihikў-di mariakremy” ( Isaías 48:17). Iny boho ibinarènyre hãrèmy, Tii ihãrele inymyrèny rèrinany myhўre wiji yrbu, aõwiwihikў lemy iny sў rènydi rexiraykyny myhўre. “Diarў hè ùmy rèrinany myhўre dèrina ixihudu kõnahakў-di, dèrina òbitidi ixidèè aradyre” ( Jeremias 31: 3 ). Deuxu tiu iny ririrènyõ tyhy. Rkiòry myhyrènykè ibutumy iny umy rèny-di. “Kaiboho hèka biwaije myhўbènykè ta watxi bekoakre biwaijè bènykre-u knyhў ibutumy aumy atelesõ-wna”, Wèdu nihikў tuu rarybere ( Jeremias 29:13). Sõèmy iny mahãdu ta hãwyy mahãdu-wna ratyyrtiny-my rahudi, idi aõmysўdўўdu mahãdu rièryrènyre ihãwyy-di mahãdu ta hãwyy-wna Deuxu dèè rexitòèny myhўrènyre wirybèmy rèòby-my wiwna ratyyrtiny myhўrènyre Bíblia-di, tai òraru-ki tahè 90 ta 95% my awimy bdè rièrènykre. Inihikў hè rarè raròsòna adèèrèny ãhãwyy-wna Jesuisi ka bdèò kdòòsèkre-u iòhòle-my Itўmyra Suu Tii tuu rarybere, “tai Wèdu nihikўwna tikièmy rkoirekre-my” ( I Tessalonicenses 4:17). Tai Deuxu ijoi mahãdu-ò rybèna ròhònykre, ibutumy iny ijoi-my rўireri mahãdu-ò tiièmy irumy rўirakremy irybè mynamy tule.
Raròsòna hèka iny awimy idi rўikre rare rybe myna-my Julia Freeman-Woolpert/SXC
iny ibutumy irbi ròhònyke wylemy ( ixi sohoji sohorybè rtina-ki, tule ijyyna-my di-ki awikè da kõmy aõbo iny butumy wiwsèmy radèamyhўde kau aõbo da raykynyke) aõ ini rèlèkè tiubo aõbo adèèwi-kre bdeu. iny bdèdўўnana raywiIrutão lemy aõbo aõtxi õhõti kèmy. Uladu João Hélio rurèamyhўre aõbo relere-txi wiji aõbo da rure rahu-di, dèbòò sohoji juhuu aõbo, txibo aõbo iòhòlemy rўire, da reurò-my iwyra, Rio de Jatiubo aõbo adèè tuu rutўўnyre. neiro bdè-ki ( tii rurure ube dile ritusinymy idi rare, Ka wiji widèè rybe hèka irukahu womy wereysana tão myhўre tule aõwsele raèrymy wsèna rўimyhўre-ò ritaamy, irahurèamyhўre moõ raraòkè ihoõre tuu di ta ikahu rèny riwyrènyre ) Peter inyko relyymy ratxike hèwa, aõma Singer bdèèryhykў, Princeton ludu, tahè tii tyhyra aõhõkўmy dўўnadu. Estados Unidos mahãdu kiamy raryIjõ wèrbiò, tahè Konrad Lorenz bere: Ka iny bdedўўnana òbiti-wna rybèò rkèòbyrèny-kre, riòbitinyre ti- irbile ta ibina riwinykè iwsè kua ijõ mybo iny rybè òbitidўўmy ramyhўre riwinyra wsè, iòraru hè rare taitxўtè aõnaõna timybo ituèmyhўre iny itxўtè riòrarunyra tii òbiti tuu ixidi bdèèry rèmy hè tutyhyre. Ibutumy riwinyra kia iny irayky ihoõre ixyby hèka inyboho brèbumy ratximyhў òbiti tule ihoõre. rènyre, aõbinabina iny rikyrawony Ka bdè binabina ole rkètèhèmyhў rènymy, itxèrèna binabina dile iny rènykèki, aõhè-wna isiramy idi rètèhèmyhў rènyre tule rbu bdè rkõhõtinymyhў rènykè ihoõmy timydўўnana. bo rexiywinykè-my. Rybè wiwihikў Iny mahãdu hèka iòhãrumy hèka, txuu iyhykõ-my rèarèri-my nyimyhўde. Kiamy urèrarù timybo ihўre, raròsòna ijõdire-my mobo
Sinais dos Tempos
aa rybè hèka wiji ritèòsinyreri
iwèbinadu-my rўimyhўre mahãdu-ò. Tii hèka iny-rbi rèny aõkõ namyhўde. Deuxu bdè ywidўўna hèka rare Bíblia-ki tuu rybè roimyhўre. Iny raròsòna rèny òbiti hèka rare. Deuxu hèka juhuu hukўle tuu rarybere, Romanos 15:4 ki tuu irtina roimyhўre. “Ibutumy ehetxiu bdeu rybè rartire, hèka iny rièrynany rènykre-my rartire, woxièrsy tèrè uludu-my tule inatyhy hykў-my rybè juhuu relere-di rkatxirènykre, iny raròsòna rèny rkiywi”. Ka tai rarybèrèri kile, apóstolo Paulo kiamy tuu rarybere: “Deuxu hèka riwahiny myhўre raròsòna tule dèysa-di iny ritўxiny myhўre tasў ywimy no ijõre, inatyhy hykўmy ratyhydўўmy, kakny sõèmy raròsòna atyrèrèny rejuxunymy, Tyytyby rurutèrè hèkў wahè (Romanos 15:13). Kaa apóstolo tii tybyle tuu relyyre itўnymy iny ijèsuna rèny-my biu bdè
wihikў òraru-ki: “Ka inataõ rybè-di tikièmy rkatxirèny-kre: tyhydўўna, raròsòna ta dèrinamy. Ka inataõ kyrbi, tahè dèrina, inihikў tyhyre” ( I Coríntios 13:13 ). Timybo irtina biu-ki roirèri tèèryta, tyhydўўna hèka tiire, da kõmy aõbo, Deuxu iny riwèdùny rènykè ta hèdўўna-ò rkèòby rènykè raeryreri rbi aõko, urile tahè awimy iny rўimyhўre wèdu wèrbiò tule tamy aõbo ijõdikre irahu-di. Deuxu dèrina hèka tiirèri iny tii wna. Widèè nonana-ki hèka aõ ijõdikre ta raròsòna ijõdikre. Bíblia hèka inatyhymy tuu rarybè myhўre, ibutumy aõnaõna tèraò myhўte ratyre-my tuu rarybè myhўre, ka aõ “wiwihikў hèka raròsòna rare” (Tito 2:13), Jesuisi ixyby knakre-my ihўre hèka rare. Tii ixiòbiti-my tuu rarybere: “Adoosekre” (João 14:3).
Urèraru 1. Raròsòna hèka raòèdўў myhykè. Bíblia di tyyrti hèka tii rare iwitxira hèka rare ibdè dўўnana. Kua bdè-ki, ihoõ wsèmy iòraru, iny ijyy hèka aõ uritўўna tu ijyyre aõkõ rare, awimyta rўikre rahonadўў-my Deuxu bdè ywi dўўna-my tule itўnymy tuu relyymyhўre ratyhyydўў-my inatyhy hykўmy biu bdè dўўnana, ionanau tahè iny hè rexiery-kre, iny bdè dўўnana-ki wahè. 2. Mnakè. Timybo hè tuu mnarybekre iny sohoji sohoji bdè dўўnana knyikre-di, Deuxu raykyna wahè, biwinykè ta ikyki atxikre asўrèny mahãdu rexiywinykè-my ta biwiòhènanykre biywinymy aõnaõna knyikre-ò. 3. Bdèryrўõmyke. Ixisohoji aõkõ dori atxiteri. Ka tiityhyxe relera. Deuxu, ta anjo mahãdu iny mahãdu-wna butumy iaõmysўdўўna wiwsè lehekўe. Iòhò tyhy lemy, wytyhylemy, relekre iny Erlo Köhler raròsòna rèny.
Márcio Dias Guarda Tradutor Paulo Krumare Karajá
Raròsòna hèka aõbinabina ixãwidina rare ii ratxihyy myhўre, iny idi rõhõtiny Kõhãrele. Ka iny aõdi rarykyny myhўre ibutumy wasimy riwiny myhўre;
ijõ txuu da tiutxu-u
aõbo aõ riwiny myhўre ratўny
Sinais dos Tempos
myhўre.
Òbitityhy tahè, hãbu bdè dўўnana rare tai iny ratximyhў rènyre. Sõèmy iny tai ratximyhў rènyre, wiko tuu relyymy rўimyhўre ibutumy iny rièrymyhўre rybè rbi otu ratxi-wna wèdu bdèdўўnana-my da sòèmy aõbo aõnaõna dinodu, tani rixuny myhўre aõ wèdu-my ratxi reri-rbi tule butumy ratxireri rbi ixãwimyhўre. Aõhè-wna, iny idi rètèhèmyhў rènyre awirèri aõbo dèsèdèsè aõbinabina myў wahè. Ijõ butu aõnaõna binabina urihina 2007 uludu, iwitxira hãwa ludu mahàdu riywiny rènyre, itxèrènamy urile tahè dèysadўўdu aõkõ rare. Ka urèraru hèka butu urèraru rare, sessenta mil sõèmy iny roholare tule sessenta sõèmy hawã hãwa mahãdu rotyre, ritèòsiny rènyre ibutumy aõnaõna èhèhè bdèdўўnana rasõèmy roimyhўre-my bdèbdèmy. Iny dèbòituè-my hèka ka bdè-ki ròòwydўўre ijõ wyra bdèu. Kaa nieru
wahidўў hèka sodadu mahãdu-ò tuu riòwyny myhўre ròhònykre-my. Tuu idi rètèhè rènyre myna-my, ibutèmy rirybèdўўny rènyre-iny sõèmy ijõ wyra bdeu-rèèryrèri aõbinabina, ãhãwa-ki, iohole-my rasõekre. Ihãre-my tasў, tiiboho tybyle tuu rarybèrènyre wèdu bdè ywidўўna-my aõbinabina ixãwdina isirare-my. Aõbinabina hèka aõ wiwihikў widўўna ribinany myhўre aõ rèlèkè-rbi ribinany myhўre, bdèèry rati ribinany myhўre, aõ wiwihikў irbi ritamyhўre, ribina binany myhўre aõ tako-ò rakèrbi rimymyhўre raaõkõmy ramyhўre iruru ituèmyhўre. Aõbinabina koki aõbo raròsòna ijõdire? Hãbu tèlèsõ hèka awiõre irbi hèka aõbinabina namyhўde xiowjitèrè butumy. Ka ixãwdina tahè, iny sohoji sohoji rexièkè aõbinabina widўў-ò rawitxira-kè, Deuxu le hèka iny tuu riwinykè. Kristu sohojile hèka iny dèè rèòbykè aõbo ibina juhuu riwinyre harele, tadèrina-di iny ritўxinyke iny ritake tule iny riwiòhè nanykè irumy ratxikre-my iny dèèrèny. Ibutumy Tii tuu rexitòèny myhўre iu iny taòraru ririmyhўre, Iko iximy ijyy rўike ixilàhà làhà dўўmy, tamy iny umy rèny rawahikè rybè-my dèòby-my Kua tako-ò. Deuxu hèka ruru inydèèreny riwahinykre idi aõnaõna raijè myhўkè-
my, ijõ mahãdu irbi òtù riwinymyhўre hãrèmy. Irùrù tèrè hèka iny rirahòre myhўre kia hèka iny bùtùò roimyhўre, Tii hèka iny iximy dèrina ta ixiowjitèrè my oraru-ki tèrina ixidèè wimy riwahinyre tèròwy-my. Òbitityhy tahe, butumy aõkõ iny iruru-ò rèòbymyhўre, kièmy butumy aõkõ iny rawitxirakèmy ixidi rõhõtiny myhўre. Deuxu hèka iny aõnaõna rèny rityhyny myhўre tule iny hўўnahakў-my riywiny-my ratxikè ihoõre. Tamy, rèhèmynykreu, itxu bdeu, ionana tyhy wahe, iuhè tuu riwinykre, “Deuxu hèka òbiti rare” ( Salmo 7:11). Kristu hèka tuu rarybere kdòòsekre-my su-ò tèysamy tule iruxera-my, “iu tahè aõ wihikў inydèèrèny riwahiny-kre iny sohoji sohoji-ò idi rõhõtiny-my knyhў aõbo iny riwinyra myna myna-my” ( Mateus 16:27). Jesuisi òksèna hèka aõbinabina ònana rare, kièmy dori aõbinabina riixãwinykre mobo ixiowijitèrè-di ratxi kèrbi, taiki wahè mobo tamy rèòbykõra tule rexiwitxirany kèò. Iule, Wèdu nihikў iny mahãdu ributuny-kre tamy rèòbyre mahãdu knyhў hèdўўna-ò tahè Deuxu sў-ò ridyrèny-kre tiièmy tai roirekre awimy. Aõbinabina sõèmy nyimyhўde hèka Kristu òksèna iòhòmyhўde-ki tumyhўre.
William de Moraes
Apóstolo Paulo kiamy tuu rarybere, “ionana txu bdeu, isiramy bdè inydirèny relekre. Hãbu mahãdu ixidèè le rètèhèmyhў-kre, ixidèè butumy aõnaõna-di ratximyhўkre” ( 2 Timóteo 3:1-2 ). Uritre kai òrarbuõmy, aobinabina ixãwdina isira rèri hãrèmy èlèèlè le dori kia rare. Tikièmy tai beàrèny-my òbiti wèrbiki ta ywimy Wèdu nihikў nonana biraòmy matxikre. Iòhòlemy Kristu Kdoosekre!
Carlos A. Steger Tradutor Paulo Krumare Karajá
Xiwoosena Roimўhўre Suò San
ja G
jen
ero
/SX C
yra konanaù,hãwa,hãwa sõèmy rarybereri “sumy aõbo rўimyhўremy” rybe 1869 bdeu relere alemão Ernest Haeckel riwinyre. Wiji tyytimy rohonyreri
Sinais dos Tempos
tule itxerenamy reareri.
10
Wiji suu sõemў riteòsinўreri ãõbina-bina,iròdu sõemWiji suu sõèmy ritèòsinyreri aõbinabina,iròdu sõèmy rexihurèri wòò-òraruki,tule bdè sõèmy ratòtèèrèri,tule òwòru rexihureri,bèè ruўreri,moõ rièryõhykyrèri ãõ hebo bdè rutўўnyreri. Bdè ibina-my tuu rybeõmy, tahe ãruè rўimy, ibutumy ãõhebo bdè rutўўnyreri-di,kièmybdèòbitiõreri,bdè sõèmy ratòtèèrèri, bdè-jutàtà wiji rexihurèri, bèè rexihùrèri,yhy raùrirèri, tule, su-my rўimyhўre iròdu ,nawii, bdèradè, bèè,utura,ibutumy rayjara. Tahe aõbo tewinyteri biwiohenanykemy? Suki-le roimyhўre timybo
bdè rexiywinyke,wiji,wèdu mahãdu idi rètèhèrèri,sohoji riõrenykemy wiòhèdўў,iny sohoji riõkèki tahe awikè,tule ãõ ibutumy biwinykè-sў ãõkõre,tule ãõ biwinyke-sў ãõkõre. Inyboho Inymy aõbo su-my rўimyhўre-di kètèhèmyhўrèny, tule ityhydўўdumy ãõwidi kebonanyrèny. Aõbina-ò bexièmy, kièmy mobo bdè rahurèri, wèdu nihikў irbi otumy reareri. Taiki João raryberè Apocalípse 11:18,“itxuò rèhèmynyrèri, Deuxu rahuke-ò mobo rahumyhўre iwidўўna”. Wiji bdè radè tўrèmy rèlèkèmy idi riwisnynўrènyrèri ,Ted Nordhaus e Michael Shellenberger, meriana mahãdu,raryberè.Bdè riki hãbu debòwokile-riki roimyhўre,timybò bdè rexiywinykè, ijõwèribi-ò obitirèri,urilè-ta raròsòna nihikў iwitxira-ribi ramyhўre. Tuu bibla relyymyhўre, hãwa tўmyramy, tai bèè rasirany õtyhy,iruxera buturibi, ruè lobxiõnarare. Kaa suu ratўmyrakre, Deuxu sohoji tuu riwinўke, hãbu-ò ijõdireri raròsòna, Deuxu sohoji. Tii sohoji obitidinodure.
Iòwyõmy hãwa raõmyhўre,tiu rexihuõtyhy,dèytèna,bdè awi roireri. Hãwa wihiky-hè ãhõrõrare,kai Deuxu rasi tewinymyhўte.
Marcos De Benedicto Tradutor Labé Karajá
Sinais dos Tempos
William de Moraes
Genêsis tyyriti-ki jardim do edémmy relyymyhўre, Adão e Eva wna, Deuxu kiemy hãwa-ki roirekremy riõre kiemy irumy tai rarekremy, tahe rybè ribiòtumy rekoarenyre. Kai ionanamy-ijyy teerymyhўte. Apocalípse tyyriti-ki Bibla onana-ki roimyhўre hèna-my relyymyhўre, tule hãwa ruxeramy, raròsòna nihikў-my rarybèmyhўre. Apocalípse tyyriti, idi itxere iwitxirare.Tahe tyyriti, cidade inatximy rarybemyhўre tamy rikèitxemyhўre: Babilônia(Roma) rare,ijõ-ta Nova Jerusalém rare.Sohoji cidade ãobinabina sõèmy riwinymyhўre,ijõ ibiòwa tahè òbiti rare,tyra,tarasadu-rare. Tule apocalípse tyyriti-ki 21 e 22 hãwa tўmyramy rarybemyhўre,tamy tiu òrarùna ralòõtyhy,tamy tiu hãbu ralòõtyhy ibina-dўўmy,iwesemy tiki hãwa ijõõre,tai bdèradè rўimyhўre,tule bèè-umy tai roimyhўre.
11
Raròsòna-di mabekè xuu ralòmyhўre ,ijõ-di teysamy,ijõ-di ibederyrymy. Teysareri awimy isўrenydi txuu ralòraki,ijõ-ta ibdè ryryrèri isўrèny iwèbinaduAlexander Abolinsh/SXC
rèriki,òhã-di aõbo bèraki rururaki,sõèmy iny
Sinais dos Tempos
rituemyhўrè webinadùmy.
12
75%-my ibutumy òhã òraruki tori rituemyhўre,ryki,tayry mahãdu sўemy rurumyhўre ryki iwotòè tahè rare. Tahe tule-sў bdèerymahãdu, ratyyrўtinyrèri iny irèhèmy suki rariakèmy,tori Aubrey De Grey. Tamy rki irutaõlemy iny 1000 mil wyra ratyre rohonykè,tule ratyyrўtinyrèri iny ramatuarinyõkèmy kièmy wèbinadu rèytèmyhўre wsele matuari ixãwikre,kiemy sõèmy umy dexihumyhўde su-ki. Bdèèrymahãdu rèarèri timybo rbu ixãwikèmy, tahè tiukõna ibinamy rokoirekre.Iny-umy rèny aõbo rareheke ãwi ãõbo ijõdire? Kohe: Ã lòbro,byrè,bemõmõ,tўhitèrèõmy,tule
uritre òhãmy-momoõmy aumy Deuxu debòwòò biõmy. Tiubo rbu ridykreu momybo tèrinanymyhўte,Deuxu-txi õhõti reakre,tii sohoji ãkyydèsè ritèytènykè. Ãumy rèsèkè gelo-txi ratèrènўèe-my 196 grau luahidўўdu tai biraòkè tiubo araixixanykre-my.Kristu rarybere (João 11:25): “Diãrў umy ixixadu rare,mobo riwatyhynykre rurukre, irahùdi-ta rexixakre`` Kristu itxèo-ki rurure,txuu inatãõ-di rexixare. “Taruru teredi rexixarè,tulè Deuxu araixixanyke” (1 Coríntios 6:14). “Umy-di ãtximyhўte sohoji-hyky rare ixyby ijõõre,kristu sohoji raròsòna” (1 Coríntios 15:19). Kityhynyreny-kèki hèdўўna,
awimy kelerenўke [João rarybère 11:11) “wasèriòre bòhò,uritre bdèryryõmy,iny tўhimy rўira-ki. Rexixareki tètyhynymyhўte Kristu, iwsele umy Deuxu ãdèè riõkre,mobo rityhyny-di rurumy rўira tii mahãdu delemy rexixake” (1 Tessalonicenses 4:13,14,16). Iny kilè roimyhўrè, kai aõbo tarumyhўte ãrumy mabekèmy. Aõbo teraomўhўte? 10 wyra aõbo,20,30 wyra aõbo? Woody Allen, tori mahãdu tuu rarybere, filme-ki riki ruruõhykymyhўre,taiki myў rarybere: “ãreleõkre waaõmydўna òraruki warbutèrèmy”. Kai aõbo tarumyhўte kiemy arumy mabekemy? Kristu sohoji ãdee umy riõke ikonanaõmy. “Mobo riwatyhynykre,kiemy ruruõkre”(João 11:26).Tahe tai raròsòna-di ãumy rarekre.Kristu kdoosekreu èysamy belekre “Tiki ãrubè rihokre,tai rbu ijõõrè,bdèryry ijõõre,hii tai ijoõre,ãõ dèsè tule ijõõre tule rbu” (Apocalipse 21:4). Francisco Lemos Tradutor Labé Karajá
Editors: Francisco Lemos, Márcio Dias Guarda, Marcos De Benedicto, Michelson Borges, Paulo Roberto Pinheiro Designer : Débora Matos Capa: Flávio Oak Jesus Coming illustration: A. Rios
General Manager: José Carlos de Lima Financial Manager: Edson Erthal de Medeiros Editor In Chief: Rubens S. Lessa Production Manager: Reisner Martins Sales Manager: João Vicente Pereyra
Art Director: Marcelo Souza Sinais dos Tempos is a Registered Trade Mark with the National Institute of Industrial Property. AFFILIATED PUBLISHER All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, in any form without the written authorization of the editors.
Sinais dos Tempos
Setembro/2008 Special Edition (Project South American Division)
CASA PUBLICADORA BRASILEIRA Rodovia Estadual SP 127, km 106 Caixa Postal 34; CEP 18270-970 Tatuí, SP Fone (15) 3205-8800 Fax (15) 3205-8900
13
Xiwowesenahўkў
Sinais dos Tempos
aria ijadòòma rièrymy
14
di rehukremy ãõkõ. Hãwa rihèdўўnykre-my nadè. ratximyhў,anju tamy Kristu itxèo-ki rururèe kai rarybere-u hèdўўdù mabdèsakemy, ãruè biraynykè irbi reakremy, tahè aõbo ãkoki rўimyhўre ãõ ãwi riraòmy ratximyhў bièrykèmy. Ãumy birahòrèkè rexiywìnymy tawoki: “Wiù rùxera ãwi werbi-ò ãwòrbì. Tiubo kaki raremyhўrirymyhў,rexìdèysanymy hèdўўdu-ò u taywidi iny sõèmy wawo rbi waumy renìhikўdўўnymy riwiutànymyhўre. Ixў mahãdu wawedù-ò tasў watyytyby rèysamy wa hèdўўdù wna ratxirenykemy Deuxu-ò wahedўўdù-ò (Lucas 1:46,47). riwisўnymyhўre, tai-ki umy rarekèmy.Tiubo Kristù rareu ixў riòenyre tule ixў Tii riraòmyhў, Jesuisi iny sõèmy ritèytènyre, rbu-ribi tarasadù wihikў, bdesa-di iny riixixanyre, wyra beòra knakremy iny mahãdù-ò irybè rehemyny wna,sõèmy binanarikièryrenykremy(João 2:5). di,rbu, umy ka-hãwaki ròòsèrèri Marie rièrymyhy hedўўdù ixybylè,rarybere kaa surbi iny iny riteytenykremy,webìnadù ritakremy. mahãdù,iny ritèysanykremy “Tiubò ãrakreù biù-ò bdèryryribi ,tulè umy kahãwanyrenўkre tai hãwa rirahòrekremy ãwi-ò tùù ixiãriwinykre ãdòòsekre ãòrysymy my rarўbere,ãõmybo kaò ixidèè ãradykre-my tai wahèki nademy. “Diãrў kaò nanade boibekremy”(João 14:3). umy ijõdikremy, tule bùtùna Iòhòlemy anakre, irehemy ijõdikremў”(João 10:10). araròrehenyõkre (Hebreus 10:37). “Deuxu tariòre ditèònyde-ka “Biu rawètyytyreki ãnakre butumy hãwa-ò bdè ribinanykremy-ãõkõ, ruè wamy robikre”(Apocalipse bdè rihedўўnykremy” (João 1:7). 3;17). Iny-dèè ritèòsinykremy Tiùbò Deuxu wna ãõkõ, heòty-txi òrarùdù mahãdurakasўnyrenykre-u òrarùna tai
hèdўўdù reny inatyhyhykўmy bityhynykè: “Manakè Jesuisi wawèdù!”(Apocalipse 22:21). Tahe raròsòna roimyhўre sohojihyky:Tii ãraraòmyhўre ãumy rirahòrèkèmy, tii teysamy araraòreri aumy bdè bina rbi ritakremy, wasirbi, tule rbù rbi. Tai tahe bexiywinyym ãtximyhўke biù-o makèmў, kiemy iòhòlemy Kristu kanakre suò,hãwa “tўmўraò biù tўmyra, ãradykremy, tai bdè bina ijõõre” (2 Pedro 3:13).
Paulo Roberto Pinheiro Tradutor Issahana Karajá
Ãwityhy-mў Biery-kè Deoxu rybè adèè ijõdireri, aumў-dèè, ihãretyhy ãwityhў-mў bieryke. Raròsòna uritre irisiõmў. Wadeeremў ãni biditeonў-ke, tikibò tahãunўmўhўte. Bdeki-roireri. Ãweribi-ki ãratxirenў-ke. Mõbo anire:___________________________________________________ Hãwa:________________________________________________________ ○,1Biblia-di ãratyyrytinykre ○,2Wahetoo wadèè bdòikè ○,3Wadèè ma-oranўbenўkre
Sinais dos Tempos
ihòõkre. Kaa rybè raròsòna nihikў-rare iny-ò: “Deuxu wna rakasўnyrenykre.... Rubè rarùbùkre,rbù ihòõkre,ãõbina ihòõkre,ãõdesè tulè,kièmy,òraruna hўkўlè rarira” (Apocalipse 21:3,4). Bibla rarybèmyhўrè adèè brebùõmy matxikemy “ Deuxu werbi-ò,kiemy,iòwyõmy hèna Deuxu riwahinyreri hãbùò. Tii iny rièrynanymўhўre ãõbo ãwimy,ywimy r k o i r e k r e m y, x i w ò w s e n a kiraòrenўkre,wòwydyna, Kristù sohoji hedўўdù, tii rexiwahinyre rbu-ò, iny ãõbina-bina orarùki, tulè-sў iny òraruna ixidèè rihòkremy, ãwi-hè ãõmysўdўў riwinyre” (Tito 2:11-14). Marie tule,riraòre ibdèsamy tawoki Kristu, wiji tahe rèhèmynyra ibèdèdўўnana, rikiraòrenyke iny
15
Iny ãõbina-bina ribi tõhõti rusaõmyhўre,wasiribi,brebù,ãõhewana taberumyhўte rbù laù. Uriletahe tiubò raròsòna ralòmyhўre iny-umy rènytxi,rbù ixyby irùrù ijõõre. Tahe waDeuxu rybè àdèè rèwyrèri, tyhydўў. Bdè lùrù ratyrè, roireri hãwa tўmyra, kai ãraraòmyhўre. Ka-ò malòke www.raròsòna.com.br, idi matyyrtinyke ta aumy iwitxira-my rèlèkè.
www.esperanca.com.br
Sinais dos Tempos
Igreja Adventista do Sétimo Dia
16
E-mail: atendimento@esperanca.com.br Endereço: Projeto “Viva com Esperança” Caixa Postal 7 - Jacareí - São Paulo CEP 12300-970