Enjoy - Beer by Espresso

Βeer SPECIAL

EDITION

ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΜΠΙΡΑΣ

Οι gypsy brewers που δημιουργούν μπίρες μοναδικές MΠIΡΑ ΣΤΟ ΣΠΊΤΙ

όπως τη φτιάχνουν εδώ και χιλιετίες

Συνεντεύξεις • Σοφοκλής Παναγιώτου, πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Ζυθοποιών • Χρήστος Δημτσούδης, πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής Συνδέσμου Μικρών Ανεξάρτητων Ζυθοποιών Ελλάδος

Πώς «στήνεται» και τι χρειάζεται

ΈΝΑ ΚΑΛΌ ΖΥΘΟΠΟΙΕΊΟ

Η ΙΣΤΟΡΊΑ ΤΗΣ ΜΠΊΡΑΣ ΤΑ ΕΊΔΗ ΤΗΣ ΜΠΊΡΑΣ ΚΑΙ ΜΕ ΠΟΙΑ ΠΙΆΤΑ «ΔΈΝΟΥΝ»

Ποια είναι τελικά

η καλύτερη μπίρα στον κόσμο;

Πρόγραμμα Διττής Εκπαίδευσης

Στη Διττή Εκπαίδευση ο εκπαιδευόμενος παρακολουθεί θεωρητικά και εργαστηριακά μαθήματα σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους και παράλληλα εκπαιδεύεται σε μια επιχείρηση. Το σύστημα της Διττής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα υποστηρίζεται από το Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο από το 2013. Εφαρμόζεται με ιδιαίτερη επιτυχία και σε άλλες χώρες στην Ευρώπη.

οια είναι η διάρκεια του προγράμματος Διττής Εκπαίδευσης για την ειδικότητα του ζυθοποιού - βυνοποιού;

δυναμικός κλάδος στην Ευρώπη. Η επιστήμη της ζυθοποιίας συνδυάζει γνωστικά αντικείμενα Χημείας, Τεχνολογίας Τροφίμων, Γεωπονίας, Μηχανικής και προσφέρει δυνατότητες επαγγελματικής εξέλιξης σε όλη την Ευρώπη όπου υπάρχουν πάνω από 9.000 ζυθοποιίες με 120.000 άμεσες θέσεις εργασίας.

Η Διττή Εκπαίδευση για την επαγγελματική κατάρτιση της ειδικότητας του ζυθοποιού - βυνοποιού διαρκεί τρία έτη.

Πότε αρχίζουν τα μαθήματα και πού γίνονται;

Περιεχόμενο του Προγράμματος Διττής Εκπαίδευσης για την ειδικότητα του ζυθοποιού - βυνοποιού:

Τα μαθήματα αρχίζουν στις 3 Ιουνίου 2019 και θα πραγματοποιούνται στις εγκαταστάσεις της Ελληνικής Ζυθοποιίας Αταλάντης. Οι εκπαιδευόμενοι κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης στην επιχείρηση αμείβονται και τους παρέχεται ασφάλιση.

• Δομή και οργάνωση της επιχείρησης • Ασφάλεια και προστασία της υγείας στην εργασία • Προστασία του περιβάλλοντος • Επαγγελματική κατάρτιση, εργατικό δίκαιο • Προγραμματισμός διαδικασιών εργασίας και μέτρα διασφάλισης ποιότητας • Τεχνικές ενημέρωσης και επικοινωνίας • Υγιεινή τροφίμων, καθαρισμός εξοπλισμού • Πρώτες ύλες, βοηθητικές ύλες και μέσα παραγωγής • Παραγωγή βύνης • Παραγωγή γλεύκους • Εμβολιασμός μαγιάς • Ζύμωση, ωρίμανση, αποθήκευση, διήθηση και σταθεροποίηση μπίρας • Παραγωγή μη αλκοολούχων αναψυκτικών και μπίρας με λεμονάδα • Εμφιάλωση και συσκευασία ποτών • Εγκαταστάσεις διάθεσης ζύθου • Τεχνική υποδομή • Συντήρηση, χειρισμός και ρύθμιση προϊόντος • Ανάπτυξη προϊόντων

Τι προσόντα χρειάζεται να διαθέτει ο υποψήφιος ζυθοποιός - βυνοποιός; Ο υποψήφιος χρειάζεται να είναι απόφοιτος λυκείου ή ανώτερης βαθμίδας εκπαίδευσης, μεταξύ 18 και 25 ετών, και στην περίπτωση των αρρένων υποψηφίων να έχουν εκπληρωθεί οι στρατιωτικές υποχρεώσεις. Η γνώση αγγλικών επιπέδου Α2 τουλάχιστον είναι υποχρεωτική, ενώ η γνώση γερμανικών αξιολογείται θετικά, χωρίς να είναι προαπαιτούμενη. Ο υποψήφιος είναι σημαντικό να διαθέτει βασικές γνώσεις υπολογιστών, τεχνική κατάρτιση. Σπουδές ή εμπειρία σε συναφές αντικείμενο με την τεχνολογία τροφίμων και ποτών ή/και την παραγωγή μπίρας θα αξιολογηθούν θετικά.

Τι πιστοποίηση λαμβάνει ο εκπαιδευόμενος/η με την ολοκλήρωση των μαθημάτων;

Με την ολοκλήρωση των τριών κύκλων σεμιναρίων οι εκπαιδευόμενοι/ες μπορούν να συμμετέχουν στις γραπτές, προφορικές και πρακτικές εξετάσεις, προκειμένου να λάβουν πιστοποιητικό Διττής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης αναγνωρισμένο από την Κεντρική Ενωση Επιμελητηρίων Γερμανίας (DIHK), που χορηγεί το Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο.

Διάρκεια Προγράμματος: 3 έτη

• Αριθμός θεωρητικών και εργαστηριακών ωρών στους τομείς μάθησης: 880 ώρες. • Αριθμός ωρών ενδοεπιχειρησιακής εκπαίδευσης στις μαθησιακές ενότητες πρακτικής για την μετάδοση δεξιοτήτων – γνώσεων – ικανοτήτων: 5.840 ώρες.

Γιατί να επιλέξει κάποιος το πρόγραμμα Διττής Εκπαίδευσης για την ειδικότητα του ζυθοποιού - βυνοποιού; Ο κλάδος της Ζυθοποιίας είναι ένας ιδιαίτερα

Beer by Enjoy

–1–

Περιεχόμενα 4 Η ιστορία της μπίρας 8 Συνέντευξη με τον πρόεδρο της Ενωσης

Ελλήνων Ζυθοποιών Σοφοκλή Παναγιώτου: «Στόχος μας, να δημιουργήσουμε την απαραίτητη κουλτούρα στην μπίρα» 14 Από τον αγρό στο ποτήρι 18 Συνέντευξη με τον Χρήστο Δημτσούδη, πρόεδρο της Διοικούσας Επιτροπής Συνδέσμου Μικρών Ανεξάρτητων Ζυθοποιών Ελλάδος: «Η ελληνική μικροζυθοποιία πρέπει να λάβει τη θέση που της αξίζει» 24 Ποια είναι τελικά η καλύτερη μπίρα στον κόσμο; 32 Μπίρα στο σπίτι, όπως τη φτιάχνουν εδώ και χιλιετίες 36 Οι gypsy brewers που φτιάχνουν μπίρες μοναδικές 52 «Τσιγγάνικη» μπίρα από σπίτι 54 Gypsy brewers 58 Τα είδη της μπίρας και με ποια πιάτα «δένουν» 64 Πώς «στήνεται» και τι χρειάζεται ένα καλό ζυθοποιείο

4 58

14 32

Βeer SPECIAL

EDITION

ΙΔΙΟΚΤΗΣΊΑ ΕΣΤΙΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΜΜΕ Α.Ε. ΕΚΔΌΤΗΣ IΩΑΝΝΗΣ Ν. ΦΙΛΙΠΠΑΚΗΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΔΟΣΗΣ ΈΜΙΛΥ ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΏΤΟΥ ART DIRECTOR ΛΊΝΑ ΔΡΊΚΟΥ ΑΤΕΛΙΕ ΕΙΡΗΝΗ ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, ΓΙΏΡΓΟΣ ΦΟΎΝΤΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΛΈΚΟΣ ΠΑΛΑΙΌΠΟΥΛΟΣ Ερατοσθένους 1, Τ.Κ. 11635, Αθήνα. Tηλ. Κέντρο: 2130170400, Fax: 2130170401, www.dimokratianews.gr, e-mail: dimokratia@dimokratianews.gr. Γραφεία Θεσσαλονίκης: Καλαποθάκη 3, Θεσσαλονίκη. Τηλ. Κέντρο: 2310 232153, Fax: 2310 232155. e-mail: dimokratiathess@dimokratianews.gr

Beer by Enjoy

–2–

Ο κόσμος της μπίρας βρήκε το σπίτι του Στο σημείο όπου πριν από 55 χρόνια άνοιξε το πρώτο ζυθοποιείο της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας βρίσκεται από το 2015 το ΑΘΗΝÉΟ, ένα πρότυπο μικροζυθοποιείο νέων ειδών μπίρας, αλλά και ένα μικρό, αλλά περιεκτικό μουσείο για την μπίρα

λούσιο οπτικό υλικό αλλά και παλιά αντικείμενα, συλλεκτικές συσκευασίες μπίρας καθώς και ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας ξεδιπλώνουν τη μακραίωνη διαδρομή της από την αρχαιότητα έως σήμερα. Παράλληλα, οι επισκέπτες μπορούν να δοκιμάσουν τις νέες μπίρες που παράγονται σε περιορισμένη ποσότητα, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε εποχής του χρόνου: ανοιχτόχρωµες, φρουτώδεις για την άνοιξη και το καλοκαίρι, δροσερές για το φθινόπωρο, σκουρόχρωµες και έντονα αρωματικές για τον χειµώνα. Ολες οι μπίρες που φτιάχνονται στο μικροζυθοποιείο είναι χειροποίητες και απαστερίωτες, από 100% ελ-

ληνικό κριθάρι, με ποικιλίες αρωματικών λυκίσκων. Γνωριμία με την τελετουργία του σερβιρίσματος, η οποία δίνει τη δυνατότητα να αναγνωρίσουμε τα αρώματα, το σώμα, τη γεύση αλλά και την επίγευση της μπίρας, ενδιαφέροντα στοιχεία και μελέτες που αποδεικνύουν τη θρεπτική αξία της, αλλά και τις ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία, και, τέλος, συμβουλές για το ταίριασμά της με το κατάλληλο φαγητό που δημιουργούν γευστική ισορροπία. Επίσης στο ΑΘΗΝÉΟ φιλοξενούνται εικαστικές εκθέσεις Ελλήνων καλλιτεχνών που συνδυάζουν και αναδεικνύουν θεματολογίες σχετικές με την μπίρα και την ιστορία της. Beer by Enjoy

–3–

Ανακαλύψτε τις νέες μπίρες από το ΑΘΗΝÉΟ σε επιλεγμένα σημεία της Αθήνας και ενημερωθείτε για ό,τι νέο συμβαίνει στο athineo.gr. Επισκεφθείτε το ΑΘΗΝÉΟ: κάθε Σάββατο 13.00-20.00. Η είσοδος είναι ελεύθερη μόνο με κράτηση στο www.athineo.gr.

Η ιστορία της μπίρας

Η ιστορία της μπίρας χάνεται στο βάθος των αιώνων, μαζί με αυτήν του ανθρώπινου πολιτισμού. Ελάχιστα γνωρίζουμε για την ακριβή μέθοδο που ακολουθούσαν οι αρχαίοι Σουμέριοι για να παρασκευάσουν μπίρα με τα μέσα που διέθεταν 6.000 χρόνια πριν, αφού ανέπτυξαν τη σφηνοειδή γραφή αρκετά αργότερα.

Το βέβαιο είναι ότι η μέθοδός τους διέφερε αρκετά από εκείνες που χρησιμοποιούνται στα σύγχρονα ζυθοποιεία σήμερα. Η παρασκευή μπίρας πιστεύεται ότι ανακαλύφθηκε τυχαία, όταν κάποια ποσότητα κριθαριού έμεινε εκτεθειμένη στην υγρασία και ζυμώθηκε από αερομεταφερόμενους μύκητες, με αποτέλεσμα να προκύψει ένας αλκοολούχος πολτός, ο πρόγονος της σημερινής μπίρας. Μετά τη σπουδαία αυτή ανακάλυψη και για πολλούς αιώνες οι πρώτες μπίρες παρασκευάζονταν μόνο από δημητριακά και νερό, και, όσο κι αν ακούγεται παράξενο, ήταν πιο θρεπτικές από το ψωμί και πιο ασφαλείς από το νερό της εποχής. Τα χαρακτηριστικά της αυτά την έκαναν πολύ δημοφιλή και η ευδοκίμηση των δημητριακών σε πιο ψυχρά κλίματα τη βοήθησαν να διαδοθεί ευκολότερα στη βόρεια Ευρώπη, ενόσω οι μεσογειακοί λαοί καλλιεργούσαν ήδη το αμπέλι και παρήγαν κρασί. Εως τα τέλη της πρώτης χιλιετίας μ.Χ. η παρασκευή της μπίρας ήταν αποκλειστικά γυναικεία ενασχόληση, όμως στη συνέχεια πέρασε στα μοναστήρια, αφού αποτέλεσε σημαντικό διατροφικό συμπλήρωμα των μοναχών κατά τις περιόδους της εξαντλητικής νηστείας τους. Εως τον 15ο αιώνα η συντήρηση της μπίρας γινόταν με πρόσμειξη διάφορων και συχνά επικίνδυνων για την υγεία βοτάνων, ώσπου ανακαλύφθηκε η χρήση του λυκίσκου. Το χαρακτηριστικό άρωμα και η πικρή νότα που έδινε στην

Στην Ελλάδα των νεότερων χρόνων την μπίρα έφερε ο Οθωνας (γιος του Λουδοβίκου Ι της Βαυαρίας, για τους αρραβώνες του οποίου έγινε στο Μόναχο το πρώτο Oktoberfest μπίρα ισορροπούσαν αρμονικά με τη γλυκιά γεύση της βύνης και σύντομα έγινε τόσο δημοφιλής, που έως τον 18ο αιώνα ο λυκίσκος καθιερώθηκε ως το τρίτο θεμελιώδες συστατικό της μπίρας, μετά το κριθάρι και το νερό. Το 1516 μ.Χ. ο δούκας Γουλιέλμος IV της Βαυαρίας καθόρισε και νομοθετικά τα τρία αυτά συστατικά με τον περίφημο Νόμο περί Καθαρότητας της μπίρας, ο οποίος εξακολουθεί να εφαρμόζεται μέχρι τις μέρες μας. Ο Reinheitsgebot θεωρείται σήμερα ο παλαιότερος εν ισχύ νόμος περί μπίρας. Αρκετά αργότερα, τον 19ο αιώνα μ.Χ., έγιναν οι σημαντικότερες ανακαλύψεις που είχαν ως αποτέλεσμα την μπίρα που πίνουμε σήμερα. Ο Louis Pasteur ανακάλυψε τους ζυμομύκητες (μαγιά, το τέταρτο θεμελιώδες συστατικό της μπίρας), οι οποίοι στη συνέχεια απομονώθηκαν και επέτρεψαν την ελεγχόμενη μετατροπή των σακχάρων σε αλκοόλη και διοξείδιο του άνθρακα. Σχεδόν την ίδια εποχή ο Carl von Linde εφηύρε την παγο-

μηχανή που επέτρεπε διαμέσου της τεχνητής ψύξης την παρασκευή μπίρας όλους τους μήνες του έτους. Στην Ελλάδα των νεότερων χρόνων την μπίρα έφερε ο Οθωνας (γιος του Λουδοβίκου Ι της Βαυαρίας, για τους αρραβώνες του οποίου έγινε στο Μόναχο το πρώτο Oktoberfest, το μεγαλύτερο ετήσιο φεστιβάλ μπίρας μέχρι τις μέρες μας), αφού μεταξύ των αυλικών του έφερε και τον ζυθοποιό του, τον Ιωάννη Φιξ. Το ζυθοποιείο που άνοιξε στο Κολωνάκι ο Φιξ το 1864 μεταφέρθηκε το 1893 στη Συγγρού, όπου βρισκόταν έως πριν από αρκετά χρόνια. Λόγω κακής διαχείρισης, η ζυθοποιία Φιξ πτώχευσε και τα ηνία ανέλαβε η Αθηναϊκή Ζυθοποιία με τη νεόφερτη τότε Amstel. Σήμερα υπάρχουν στην Ελλάδα τέσσερις μεγάλες ζυθοποιίες, ενώ μόλις τα τελευταία χρόνια άρχισαν να ανοίγουν μικροζυθοποιεία που παράγουν φρέσκια, αφιλτράριστη κι απαστερίωτη μπίρα σε μικρές ποσότητες. Beer by Enjoy

–6–

Beer by Enjoy

–7–

«Στόχος μας, να δημιουργήσουμε την απαραίτητη κουλτούρα στην μπίρα» Ο πρόεδρος της Ελληνικής Ενωσης Ζυθοποιών Σοφοκλής Παναγιώτου μιλάει για τη δυναμική ανάπτυξη μικροζυθοποιείων, την τάση της craft μπίρας που κυριαρχεί διεθνώς και τις ενέργειες που έχει ξεκινήσει η ΕΕΖ με στόχο την προώθηση της κουλτούρας της μπίρας

Τι έχει αλλάξει στην ελληνική ζυθοποιία τα τελευταία χρόνια και ποια είναι τα νέα δεδομένα;

Πιστεύω ότι η σημαντικότερη αλλαγή αφορά την ανάπτυξη της μικροζυθοποιίας, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την παραγωγή μιας μεγάλης γκάμας διαφορετικών τύπων μπίρας που έχει πλέον τη δυνατότητα να δοκιμάσει ο καταναλωτής. Η δυναμική ανάπτυξη μικροζυθοποιείων, που επικεντρώνεται κυρίως στην περιφέρεια και τη νησιωτική Ελλάδα, πρακτικά ακολούθησε την εκρηκτική άνθηση του κλάδου παγκοσμίως. Δυστυχώς στην Ελλάδα η ανάπτυξη των μικροζυθοποιείων άργησε αρκετά σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Ακόμη και σήμερα, που ο αριθμός των μικροζυθοποιείων ξεπερνά τα 45, ενώ το 2009, όταν ξεκίνησε η Μικροζυθοποιία Septem, υπήρχαν μόλις επτά, η χώρα μας ξεπερνά σε αριθμό ζυθοποιείων μόνο το Λουξεμβούργο, τη Μάλτα και την Κύπρο ανάμεσα στις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης! Σαφέστατα, λοιπόν, ο Ελληνας καταναλωτής έχει τη δυνατότητα να δοκιμάσει πολλές διαφορετικές μπίρες από κάθε γωνιά της Ελλάδας και να ξεφύγει από τις mainstream επιλογές που παραδοσιακά μονοπωλούσαν την ελληνική αγορά. Η προϊοντική ποικιλία, εξάλλου, έχει οδηγήσει τα τελευταία δύο χρόνια το ισοζύγιο εξαγωγών εισαγωγών στον κλάδο μας να είναι θετικό, καθώς η ποιότητα και η ποικιλία των εγχώριων τύπων μπίρας έχουν βελτιωθεί σημαντικά και ο καταναλωτής δεν μπαίνει στη διαδικασία να επιλέξει κάποια εισαγόμενη μπίρα. Επίσης, οι δυσκολίες που έχει η εσωτερική αγορά και η σταθερή κατά κεφαλήν εγχώρια κατανάλωση, που δυστυχώς δεν ξεπερνά τα 35 lt ετησίως, έχουν ωθήσει τις ελληνικές εταιρίες να γίνουν εξωστρεφείς και να αναζητήσουν νέες αγορές για τα προϊόντα τους.

Ποιες είναι οι τάσεις στην εγχώρια αλλά και την παγκόσμια αγορά μπίρας;

Η τάση που σαφέστατα κυριαρχεί διεθνώς είναι αυτή της craft μπίρας, δηλαδή προϊόντων με έντονη γεύση και αρώματα, με χρήση ιδιαίτερα αρωματικών λυκίσκων, υιοθέτηση καινοτόμων μεθόδων ζυθοποίησης και ωρίμανσης, χρήση εναλλακτικών πρώτων υλών, όπως φρούτα και άλλες ζαχαρούχες πρώτες ύλες, που απαντούν στην απαίBeer by Enjoy

–8–

Μια εξίσου σημαντική τάση, που ουσιαστικά προκύπτει από την ανάγκη ενός πιο υγιεινού τρόπoυ διατροφής με περιορισμό της κατανάλωσης αλκοόλ, είναι αύξηση του μεριδίου αγοράς στα non alcohol ή low alcohol προϊόντα τηση του σύγχρονου καταναλωτή αφενός για ήπια και λελογισμένη κατανάλωση και αφετέρου για ιδιαίτερα, καινοτόμα προϊόντα μικρής παραγωγής. Γενικά η craft μπίρα διεθνώς ενισχύθηκε από το μήνυμα «Πίνουμε λιγότερο από το καλύτερο» («Drink less of the best»). Μια εξίσου σημαντική τάση, που ουσιαστικά προκύπτει από την ανάγκη ενός πιο υγιεινού τρόπoυ διατροφής με περιορισμό της κατανάλωσης αλκοόλ, είναι αύξηση του μεριδίου αγοράς στα non alcohol ή low alcohol προϊόντα. Οι καμπάνιες που αναπτύσσονται διεθνώς και έχουν στόχο την ευαισθητοποίηση του καταναλωτή σε θέματα υγείας και ασφάλειας κατά την οδήγηση έχουν δώσει σημαντική ώθηση σε προϊόντα αυτής της κατηγορίας.

Η Ελλάδα έχει μικρή, συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, κατανάλωση μπίρας. Πού οφείλεται αυτό και ποιες είναι οι ενέργειες που γίνονται από τις ζυθοποιίες ώστε να προωθηθούν τα προϊόντα τους σε μεγαλύτερο βαθμό;

Δυστυχώς, η Ελλάδα έχει την τρίτη χαμηλότερη κατά κεφαλήν κατανάλωση στην Ευρώπη και ξεπερνά μόνο την Ιταλία και τη Γαλλία. Προφανώς οι τρεις αυτές χώρες είναι παραδοσιακά οινοπαραγωγικές και το κρασί αποτελεί συστατικό κομμάτι της διατροφής και της κουλτούρας των λαών τους. Η κατά κεφαλήν κατανάλωση μπίρας στην Ελλάδα είναι 35 λίτρα τον χρόνο, τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 70 λίτρα και η Τσεχία, που είναι η πρώτη σε κατανάλωση στην Ευρώπη, προσεγγίζει τα 140 λίτρα. Παράλληλα, στη χώρα μας υπάρχει η «πληγή» του αφορολόγητου τσίπουρου, η οποία, δυστυχώς, με την ανοχή των ελεγκτικών μηχανισμών και των πολιτικών ηγεσιών διαχρονικά, έχει οδηγήσει σε μια ανεξέλεγκτη κατάσταση, που αφενός οδηγεί σε απώλειες εσόδων για το κράτος -με ήπιους υπολο-

γισμούς ξεπερνούν τα 350.000.000 ευρώ ετησίως- και αφετέρου διακινούνται προϊόντα αμφίβολης προέλευσης και πιθανώς επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία. Η ΕΕΖ έχει ξεκινήσει ενέργειες με στόχο την προώθηση της κουλτούρας της μπίρας (ανοικτά ζυθοποιεία, HORECA Beer Day κ.λπ.) και την ενημέρωση του καταναλωτή για την ασφάλεια του προϊόντος και για την ήπια και λελογισμένη κατανάλωση. Η ασφάλεια του προϊόντος βασίζεται σε τρεις σημαντικούς πυλώνες. Πρώτον, η μπίρα είναι ένα 100% φυσικό προϊόν που προέρχεται από τη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων και δεν περιέχει συντηρητικά, δεύτερον, δεν υπάρχει η δυνατότητα νόθευσής της και, τρίτον, έχει κατά τεκμήριο χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ. Η εκδήλωση των Ανοικτών Ζυθοποιείων, που άρχισε το 2018 με πολύ μεγάλη επιτυχία, φέτος έχει προγραμματιστεί για το Σαββατοκύριακο 22-23 Ιουνίου. Με αυτή την πρωτοβουλία δίνεται η δυνατότητα σε όλους να επισκεφθούν τα ζυθοποιεία-μέλη της Ελληνικής Ενωσης Ζυθοποιών, να δοκιμάσουν τα προϊόντα μας, να γνωρίσουν τους ανθρώπους πίσω από τις ετικέτες και να τους μυήσουμε στη μαγεία της ζυθοποίησης.

Ο κλάδος της ζυθοποιίας αποτελεί πυλώνα ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Ποια είναι τα απαραίτητα μέτρα για την τόνωση της εγχώριας παραγωγής και την ενδυνάμωση της εξαγωγικής δραστηριότητας;

Η ζυθοποιία είναι ένας κλάδος που αφενός είναι από τους υψηλότερα φορολογούμενους στη χώρα μας, καθώς σε άμεσους και έμμεσους φόρους συνεισφέρει περίπου 750.000.000 ευρώ ετησίως στην ελληνική οικονομία, και αφετέρου δεν παρατηρούνται φαινόμενα φοροδιαφυγής. Στα χρόνια της οικονομικής κρίσης ο κλάδος κατάφερε και διατήρησε, με μικρές απώλειες, τα μεγέθη του, ενώ ένα τμήμα του, αυτό της μικροζυθοποιίας, αναπτύχθηκε σημαντικά.

Beer by Enjoy

–9–

Η ανάπτυξη της μικροζυθοποιίας θα δώσει ώθηση συνολικά στον κλάδο και θα αλλάξει την αντίληψη του μέσου καταναλωτή ότι η μπίρα είναι ένα δροσιστικό ποτό που συνδέεται αποκλειστικά με την κατανάλωση τους καλοκαιρινούς μήνες Ασφαλώς ένα μέτρο που θα βοηθήσει όλο τον κλάδο είναι η μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης, που δυστυχώς είναι ο τέταρτος υψηλότερος στην Ευρώπη, καθώς θα μειώσει την τιμή των προϊόντων μας, καθιστώντας τα πιο προσιτά στον καταναλωτή. Το βασικότερο μέτρο που θα δώσει ώθηση στον κλάδο και δεν έχει κανένα οικονομικό αντίκτυπο στα κρατικά έσοδα είναι η μεταρρύθμιση της νομοθεσίας. Εχουμε το δυσάρεστο προνόμιο να είμαστε ένας κλάδος που το βασικό κανονιστικό πλαίσιο είναι ένα βασιλικό διάταγμα του 1922. Επιβάλλεται πλέον η αλλαγή του συγκεκριμένου νόμου σε δύο βασικούς άξονες: 1) Στην άρση των περιορισμών που υπάρχουν σχετικά με τη χρήση συγκεκριμένων πρώτων υλών, όπως, για παράδειγμα, φρούτων. 2) Στην υιοθέτηση ενός σύγχρονου, ευέλικτου μηχανογραφημένου συστήματος ελέγχου της παραγωγής και διακίνησης του ζύθου, που θα μειώσει στο ελάχιστο τη γραφειοκρατία και το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων και του ελεγκτικού μηχανισμού, και θα διασφαλίσει απόλυτα το φορολογικό αντικείμενο και την ασφάλεια του προϊόντος για τον καταναλωτή. Σε αυτό το σημείο οφείλω να επισημάνω και να χαιρετίσω την πρωτοβουλία του διοικητή της ΑΑΔΕ, ο οποίος πρόσφατα αποδέχθηκε την πρόταση του κλάδου για ανοικτή διαβούλευση με σκοπό την υιοθέτηση ενός νέου κανονιστικού πλαισίου, βασισμένου στις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές. Η Ελληνική Ενωση Ζυθοποιών δεσμεύεται ότι θα συμμετάσχει με συγκεκριμένες προτάσεις σε έναν γόνιμο διάλογο και ευχόμαστε να αντιληφθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι ότι οι σύγχρονες μέθοδοι ελέγχου μειώνουν στο ελάχιστο τη γραφειοκρατία και καθιστούν τον ελεγκτικό μηχανισμό πιο παραγωγικό.

Εν κατακλείδι, πώς διαφαίνονται οι προοπτικές της αγοράς ζύθου στην Ελλάδα;

Είμαι αισιόδοξος γιατί τα τελευταία τρία χρόνια έχουμε καταφέρει να

ξεφύγουμε από την εσωστρέφεια που μας χαρακτήριζε και προσπαθούμε όλοι μαζί, μικρές και μεγάλες ζυθοποιίες, να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη του καταναλωτή και να αλλάξουμε τα κακώς κείμενα στον κλάδο μας. Η ανάπτυξη της μικροζυθοποιίας θα δώσει ώθηση συνολικά στον κλάδο και θα αλλάξει την αντίληψη του μέσου καταναλωτή ότι η μπίρα είναι ένα δροσιστικό ποτό που συνδέεται αποκλειστικά με την κατανάλωση τους καλοκαιρινούς μήνες. Η μπίρα, όπως και το κρασί, είναι ένα προϊόν που συνδέεται με τη γαστρονομία, μπορεί να συνδεθεί με ιδιαίτερες γευστικές απολαύσεις και να αποτελέσει αναπόσπαστο κομμάτι της εμπειρίας που θα βιώσει ο επισκέπτης στη χώρα μας. Η μείωση της εποχικότητας της κατανάλωσης είναι ένα μεγάλο στοίχημα για τον κλάδο, για το οποίο καλούμαστε όλοι να συνεργαστούμε προκειμένου να εκπαιδεύσουμε το κοινό και να δημιουργήσουμε την απαραίτητη κουλτούρα στην μπίρα.

Beer by Enjoy

– 10 –

ENJOY

– 11 –

H Ικαρία έχει πλέον τη δική της μπίρα!

Beer Ikariotissa

ρχισε σαν χόμπι τεσσάρων νέων παιδιών, της Αφροδίτης, του Βαγγέλη, της Ειρήνης και του Γιάννη, και εξελίχθηκε σε ένα τολμηρό όνειρο. Εκεί, σε ένα πανηγύρι με λίγο ικαριώτικο κρασί παραπάνω και τον ενθουσιασμό για το νησί μας, αρχίσαμε να το οραματιζόμαστε. Ξέραμε ότι το νερό μας είναι θεραπευτικό. Για φαντάσου, λοιπόν -σκεφτόμασταν-, μπίρα φτιαγμένη με το νερό μας, που είναι το σημαντικότερο συστατικό της, ζυμωμένη με το κέφι μας, τον ήλιο μας! Και το τολμήσαμε. Ετσι γεννήθηκε η Ikariotissa! Στήσαμε εκεί το ζυθοποιείο, στο αγκάλιασμα Φάρου Ικαρίας, γιατί νοιαζόμαστε πολύ για τον τόπο μας και με αγάπη και μεράκι πορευόμαστε. Ο κόσμος αγκάλιασε την Ikariotissa και γι’ αυτό τον ευχαριστούμε πολύ!

Beer by Enjoy

– 12 –

ENJOY

– 13 –

Από τον αγρό στο ποτήρι Η παρασκευή της μπίρας από τα πρωτογενή υλικά της είναι τόσο περίπλοκη που θα απορούσε κανείς πώς κάποιος την επινόησε. Στην πραγματικότητα, όμως, όλα άρχισαν από ένα τυχαίο γεγονός πριν από 6.000 χρόνια και διαμορφώθηκε στη σημερινή διαδικασία ζυθοποίησης μέσα από μια σειρά συγκυριών.

Με δυο λόγια και πολύ επιγραμματικά, η πορεία που ακολουθεί σήμερα η μπίρα από τον αγρό έως το ποτήρι μας είναι:

Βυνοποίηση

Το κριθάρι διαβρέχεται ώστε να αρχίσει η διαδικασία βλάστησης. Οταν όλο το άμυλο του καρπού έχει μετατραπεί σε σάκχαρα (τα οποία είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη του ριζιδίου), η βλάστηση διακόπτεται με τεχνητή ξήρανση. Στη συνέχεια το βυνοποιημένο πλέον κριθάρι φουρνίζεται ώστε να σταθεροποιηθεί για την αποθήκευση και τη διακίνησή του. Η διαδικασία διαφέρει ελαφρώς σε κάποια είδη βύνης: για παράδειγμα, η καραμελωμένη βύνη, που ευθύνεται για το λαμπερό χρώμα και τα αρώματα της κόκκινης μπίρας, φουρνίζεται χωρίς ξήρανση, ώστε να καραμελώσουν τα σάκχαρα του κριθαριού. Η μαύρη βύνη, που ευθύνεται για το χρώμα και τα αρώματα καφέ και σοκολάτας στις μαύρες μπίρες, καβουρδίζεται στους 220 βαθμούς.

Εκχύλιση

Το βυνοποιημένο κριθάρι θρυμματίζεται και στη συνέχεια βυθίζεται σε καυτό νερό ώστε να ολοκληρωθεί η σακχαροποίηση του αμύλου. Δημιουργείται έτσι ένας πηχτός πολτός πλούσιος σε σάκχαρα, τα οποία θα χρειαστούμε στο στάδιο της ζύμωσης. Αφού ολοκληρωθεί η σακχαροποίηση, απαντλείται το εκχύλισμα του κριθαριού (ένας ιδιαιτέρως γλυκόγευστος ζωμός με μεθυστικό άρωμα) και οδηγείται στον ζυθοβραστήρα.

Βρασμός

Στο εκχύλισμα της βύνης προστίθεται τώρα μικρή ποσότητα λυκίσκου, ο οποίος θα λειτουργήσει ως φυσικό συντηρητικό της μπίρας, αλλά επίσης θα ισορροπήσει με την πικράδα του και τη γλυκιά γεύση της βύνης. Το μείγμα, που τώρα

πια λέγεται ζυθογλεύκος, έρχεται σε θερμοκρασία βρασμού ώστε να ισομεριστούν τα α-οξέα που περιέχονται στα ανθάκια του λυκίσκου και βράζεται για 60-90 λεπτά. Λίγο πριν από το τέλος του βρασμού προστίθεται και άλλος λυκίσκος για να προσδώσει αρωματικό χαρακτήρα. Το ζυθογλεύκος είναι πια έτοιμο για ζύμωση.

Ζύμωση

Το ζυθογλεύκος φιλτράρεται ώστε να απομακρυνθούν τα υπολείμματα του λυκίσκου, ψύχεται σε κατάλληλη θερμοκρασία (που κυμαίνεται συνήθως από 12 έως 24 βαθμούς, ανάλογα με τον τύπο της μαγιάς που χρησιμοποιείται) και σε αυτό ακριβώς το σημείο προστίθεται η μαγιά. Εδώ συντελείται όλη η μαγεία! Το έως τώρα αδρανές ζυθογλεύκος ζωντανεύει και βλέπουμε τη μαγιά να ζυμώνει τα σάκχαρα παράγοντας αλκοόλη και διοξείδιο του άνθρακα. Στο στάδιο αυτό το διοξείδιο διοχετεύεται στην ατμόσφαιρα, ενώ η αλκοόλη παραμένει στο γλεύκος. Από εδώ και κάτω η διαδικασία διαφοροποιείται σημαντικά, ανάλογα με τον τύπο της μπίρας που παρασκευάζεται και το μέγεθος της ζυθοποιίας.

Εμφιάλωση

Οι μοναστηριακές φιλτράρονται, προστίθεται και άλλο εκχύλισμα βύνης και εμφιαλώνονται αμέσως ώστε να δημιουργηθεί επαναζύμωση στο μπουκάλι. Το διοξείδιο που παράγεται από τη δεύτερη ζύμωση εγκλωβίζεται στο κλειστό μπουκάλι και δημιουργείται το ανθρακικό της μπίρας. Οι lager/pilsener κ.λπ. μεταφέρονται σε δοχείο ωρίμανσης, όπου παραμένουν συνήθως από 5 έως 24 ημέρες σε ψύξη, και μετά φιλτράρονται, εμπλουτίζονται με διοξείδιο του άνθρακα και εμφιαλώνονται. Κάθε στάδιο της διαδικασίας είναι εξίσου σημαντικό και διαμορφώνει μοναδικά το τελικό αποτέλεσμα. Ετσι, παρότι τα βασικά πρωτογενή υλικά εξακολουθούν πάντοτε να είναι το κριθάρι, ο λυκίσκος, η μαγιά και το νερό, μπορούμε σήμερα να γευτούμε εκατοντάδες εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους είδη μπίρας.

Ζυθοποιία Αναστασίου: Ζύθος γνήσιος, φρέσκος, τοπικός Η Ζυθοποιία Αναστασίου είναι μία από τις μικρότερες μονάδες παραγωγής ζύθου στην Ελλάδα, μία από τις ελάχιστες στην Αττική και η μοναδική στα βόρεια προάστια της Αθήνας

εκίνησε το ταξίδι της το 2017, ιδρυθείσα από τον Φώτη Αναστασίου, ιδιοκτήτη της πασίγνωστης Local Pub που εδρεύει στον πεζόδρομο της Χαϊμαντά, αριθμός 25, στο Χαλάνδρι, με ζυθοποιούς τρία «αστέρια» και «παλιούς» του home brewing, τους Πέτρο Μαλιχούδη, Μάκη Σαρηγιάννη και Γιάννη Ψιμούλη. Ονειρο της ομάδας του ζυθοποιείου είναι φυσικά να παράγει φρέσκες και δημιουργικές συνταγές ζύθου από αγνά υλικά κατευθείαν από την παραγωγή στην κατανάλωση, κάνοντάς τη μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα αγαπητή ακόμα και στο πιο απαιτητικό κοινό. Η πρώτη συνταγή ήταν η Ατμιστή, μια steam (Ατμός) lager, και ακολούθησαν μια American pale ale (Αστερόεσσα) και μια dry stout (Αλκιμη), οι οποίες κατά γενική ομολογία δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτε από τις αγγλικές ή τις αμερικανικές συνταγές. Πολλοί, μάλιστα, τις θεωρούν και καλύτερες. «Ολες μας οι συνταγές έχουν μια μικρή ιστορία και ως προς το όνομα και ως προς τη σχολή ζυθοποίησης. Από Βρετανία σε Αμερική και από Τσεχία σε Γερμανία, ο κόσμος του ζύθου είναι ένα ευχάριστο ταξίδι που απολαμβάνουμε διαρκώς. Η παραγωγή μπορεί να είναι μικρή, αλλά το αποτέλεσμα είναι πάντα φρέσκος ζύθος που δικαιώνει και εμάς αλλά και την επιλογή του καταναλωτή» δηλώνει στο «Beer by Enjoy» ο Φώτης, κάτι που μας κάνει να καταλάβουμε γιατί έως σήμερα το μικρό αυτό ζυθοποιείο έχει παραγάγει 18 συνταγές και συνεχίζει ακάθεκτο τους πειραματισμούς του, χαρίζοντάς μας όχι μόνο πρωτότυπες, αλλά και υπέροχες μπίρες. Οσο για την επιλογή της τοποθεσίας, το Χαλάνδρι, ο Φώτης μάς εξηγεί ότι εδώ υπήρχαν πολλά ζυθοπωλεία τη δεκαετία του ‘50, αλλά και το πρώτο ζυθεστιατόριο, η Craft, στα μέσα της δεκαετίας του ‘90. Αναμφισβήτητα, λοιπόν, πρόκειται για μια δυναμική προσπάθεια που ήρθε για να μείνει κι εμείς ευχόμαστε καλή επιτυχία.

Beer by Enjoy

– 16 –

BEER by ENJOY

Χαϊμαντά 25, 15234 Αθήνα – 17 – Τ. 694 086 4443

«Η ελληνική μικροζυθοποιία πρέπει να λάβει τη θέση που της αξίζει» O Σύνδεσμος Μικρών Ανεξάρτητων Ζυθοποιών Ελλάδος (ΣΜΑΖΕ) μιλά για την αύξηση νεοϊδρυθέντων μικροζυθοποιείων, τις δυσλειτουργίες της Δημόσιας Διοίκησης, τη σύσταση μιας ομάδας εργασίας με στόχο τον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου σχετικά με τον ζύθο και τα εκπαιδευτικά σεμινάρια που διοργανώνει με στόχο τη βελτίωση και παραγωγή εξαιρετικής ελληνικής μπίρας

Ποιες είναι οι προοπτικές ανάπτυξης της μικροζυθοποιίας στην εσωτερική αγορά και στο εξωτερικό;

Ο κλάδος της μικροζυθοποιίας βρίσκεται σε παγκόσμιο επίπεδο σε άνθηση. Την τελευταία πενταετία, παρά την κρίση που μαστίζει τη χώρα μας, παρατηρούμε αύξηση νεοϊδρυθέντων μικροζυθοποιείων της τάξεως των 5-10 ετησίως, τα οποία έχουν φτάσει σήμερα περίπου τα 50. Βέβαια ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να είναι πολύ μεγαλύτερος εάν η ελληνική αγορά δεν ήταν δέσμια για τουλάχιστον δύο δεκαετίες μιας μεγάλης πολυεθνικής που έκανε κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της - κι όπως όλοι ξέρουμε, οι συνέπειες μιας τέτοιας κατάστασης δεν διορθώνονται ή αναστρέφονται από τη μια μέρα στην άλλη. Εάν καπνίζεις δύο πακέτα τσιγάρα καθημερινά για είκοσι χρόνια κι αποφασίζεις μια μέρα να το κόψεις, δεν σημαίνει ότι την επομένη τα πνευμόνια σου θα επανέλθουν στη φυσιολογική τους κατάσταση.

Πώς κινούνται οι πωλήσεις της μικροζυθοποιίας και οι εξαγωγές των παραγόμενων προϊόντων;

Παρά την αύξηση που καταγράφουν οι πωλήσεις και οι εξαγωγές των μικροζυθοποιίων, και ανέρχεται στα επίπεδα του +10% ετησίως, εντούτοις το συνολικό μερίδιο που κατέχουν στην ελληνική αγορά ζύθου δεν ξεπερνά το 2%. Ακόμη και σήμερα πάνω από το 80% της ελληνικής αγοράς ελέγχεται από δύο πολυεθνικές, την ολλανδική Heineken (Αλφα, Αμστελ, Μάμος κ.ά.) και τη δανέζικη Carlsberg (Mythos, Fix, Kaiser κ.ά.).

Είμαστε σε εποχή που η μικροζυθοποιία και η ζυθοποιία χαρακτηρίζονται από δημιουργικότητα και έμπνευση. Η νομοθεσία ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις;

Είμαστε σε εποχή που η μικροζυθοποιία χαρακτηρίζεται από δημιουρ-

Beer by Enjoy

– 18 –

γικότητα και έμπνευση, αλλά οι Ελληνες μικροζυθοποιοί συνεχίζουν να έρχονται αντιμέτωποι με δαιδαλώδεις γραφειοκρατικές διαδικασίες και άλλες δυσλειτουργίες της Δημόσιας Διοίκησης. Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι αυτήν την περίοδο συστήνεται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων μια ομάδα εργασίας με τη συμμετοχή των αρμόδιων φορέων και εκπροσώπων του ΣΜΑΖΕ, με στόχο τον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου σχετικά με τον ζύθο. Ο ΣΜΑΖΕ χαιρετίζει αυτήν την προσπάθεια και πιστεύουμε ότι το αποτέλεσμα της συνεργασίας θα οδηγήσει σε ένα μοντέλο ελέγχου και λειτουργίας των μικροζυθοποιείων, που θα αποτελέσει υπόδειγμα και για γειτονικές χώρες.

Ποιος είναι ο ρόλος του ΣΜΑΖΕ;

Βασικός σκοπός του ΣΜΑΖΕ είναι η εκπροσώπηση του κλάδου της ανεξάρτητης μικροζυθοποιίας, η υπεράσπιση και προώθηση των συμφερόντων των μικροζυθοποιών και, πάνω απ’ όλα, η παραγωγή εξαιρετικής ελληνικής μπίρας. Γι’ αυτόν τον λόγο ο ΣΜΑΖΕ διοργανώνει εκπαιδευτικά σεμινάρια με στόχο τη βελτίωση του τελικού προϊόντος και των συνθηκών παραγωγής του, και παρέχει στα μέλη του τεχνικές γνώσεις και υποστήριξη καθώς και χημικές αναλύσεις και υπηρεσίες.

Ο ΣΜΑΖΕ διοργανώνει εκπαιδευτικά σεμινάρια με στόχο τη βελτίωση του τελικού προϊόντος και των συνθηκών παραγωγής του

Ποιο είναι το όραμά σας για την ελληνική μικροζυθοποιία;

Στη χώρα μας η ελληνική μικροζυθοποιία πρέπει να λάβει τη θέση που της αξίζει μέσα από τη δημιουργία πολλών μικρών ανεξάρτητων ζυθοποιίων σε όλη την επικράτεια, που θα αναδείξουν την ελληνική μπίρα και θα καταστούν πόλοι οικονομικής ανάπτυξης για τις τοπικές κοινωνίες. Beer by Enjoy

– 19 –

Μπίρες Χάρμα από την Κρητική Ζυθοποιία Μπίρες αγνές και φυσικές, που παράγονται σε ένα «πράσινο» ζυθοποιείο!

μείς στα Χανιά παράγουμε μπίρες αγνές και φυσικές, χωρίς πρόσθετα και συντηρητικά, πλούσιες, γευστικές και με υψηλή διατροφική αξία, σε ένα σύγχρονο αλλά και φιλικό στο περιβάλλον ζυθοποιείο, σεβόμενοι τον τόπο μας καθώς και τους ανθρώπους που τις απολαμβάνουν. Οι μπίρες μας είναι απαστερίωτες και αφιλτράριστες, διακινούνται υπό ψύξη και διατίθενται σε 20λιτρα βαρέλια μόνο!

Χάρμα Blonde Lager

Η ξανθιά μας μπίρα Γεύση γεμάτη, ελαφρά βυνώδης, με λεπτή επίγευση λυκίσκου και μέτρια πικράδα, τέλεια ισορροπημένη, δροσιστική και απολαυστική!

Χάρμα Pale Ale

Η εξωτική μας μπίρα Μια έκρηξη γεύσης και αρωμάτων αναβλύζει σε κάθε γουλιά από αυτήν την εξαιρετική μπίρα. Μια πανδαισία πικάντικων γεύσεων και αρωμάτων από εσπεριδοειδή και τροπικά φρούτα συνοδεύεται από μία ευχάριστη πικράδα που αναζωογονεί τον ουρανίσκο!

Χάρμα Dunkel

Η μαύρη μας μπίρα Πλούσια γεύση από καβουρντισμένες και καραμελωμένες βύνες με νότες καραμέλας, σοκολάτας και καφέ, η Χάρμα Dunkel σίγουρα θα ικανοποιήσει τους λάτρες της μαύρης μπίρας, αλλά και όσους απολαμβάνουν τις ξεχωριστές γεύσεις!

Χάρμα Special Brews

Επειδή λατρεύουμε τη δουλειά μας και απολαμβάνουμε να πειραματιζόμαστε με νέες ιδέες και υλικά, κατά περιόδους παράγουμε σε περιορισμένη ποσότητα διαφορετικές ποικιλίες μπίρας, από Pilsner έως ΙΡΑ, Weiss ή Barley Wine, με ginger, ολόκληρα πορτοκάλια ή ξύσμα λεμονιού. Οι Χάρμα Special Brews θα σας επιφυλάσσουν μια έκπληξη, ανά πάσα στιγμή!

Beer by Enjoy

– 20 –

ΚΡΗΤΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΪΑ Α.Ε. ΖΟΥΝΑΚΙ ΔΗΜΟΥ ΠΛΑΤΑΝΙΑ 73002 ΧΑΝΙΑ ΤΗΛ: 2824031002 CRETAN BREWERY S.A. ZOUNAKI PLATANIAS 73002 CHANIA GREECE TEL: 0030 2824031002

BEER by ENJOY

– 21 –

Κρητική μικροζυθοποιία Σόλο www.solobeer.gr

«Αν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι… που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις» (Οδυσσέας Ελύτης) Κάπως έτσι άρχισαν όλα το 2015 εν μέσω οικονομικής κρίσης… σε έναν κρητικό αμπελώνα με κάμποσα λιόδεντρα και καράβι τα όνειρά μας. Η ιδέα παραγωγής πορτοκαλί κρασιού από κρητικές ποικιλίες αμπέλου ήταν η αφορμή που μας έφερε κοντά… τον Kjetil από τη Nορβηγία με τον Νικόλα και τον Κωστή από την Κρήτη. Το κοινό πάθος μας για τα craft προϊόντα έστρεψε σύντομα το ενδιαφέρον μας στην craft μπίρα, όπου ο Kjetil διέθετε ήδη πολυετή εμπειρία όντας ένας από τους πρωτοστάτες της ευρωπαϊκής craft επανάστασης. Το 2015 η ελληνική παραγωγή craft μπίρας και η περί μπίρας αντίληψη του ελληνικού κοινού ήταν ακόμη πολύ περιορισμένες. Εστιάσαμε στην ποιότητα παράγοντας φρέσκια, απαστερίωτη και αφιλτράριστη μπίρα με γεύση και άρωμα. Γιατί craft μπίρα σημαίνει αληθινή μπίρα. Η πρεμιέρα έγινε με το λανσάρισμα έξι κλασικών τύπων που ζυθοποιήσαμε αρχικά στο εξωτερικό και πολύ σύντομα κυκλοφορήσαν οι πρώτες εποχιακές ετικέτες περιορισμένης παραγωγής. Γιατί craft μπίρα σημαίνει παράδοση και συνάμα πειραματισμός, δημιουργικότητα, καινοτομία και εξέλιξη. Μέσα σε δύο χρόνια δημιουργήσαμε πάνω από 30 ετικέτες, μεταξύ των οποίων αρκετές σε συνεργασία με εγχώριες και διεθνείς ζυθοποιίες. Γιατί craft μπίρα σημαίνει συνεργασία. Το 2018 ήρθε η ώρα που ονειρευόμασταν καιρό με την ολοκλήρωση του ζυθοποιείου μας στην Κρήτη. Πλέον έχουμε καθολική επαφή με το προϊόν και τη διαδικασία παραγωγής του. Κάτι πολύ σημαντικό για κάθε τεχνίτη craft μπίρας. Γιατί craft σημαίνει τέχνη και ανθρώπινο μεράκι. Πλέον διαθέτουμε ψυκτικό θάλαμο εντός της μονάδας παραγωγής και τη δυνατότητα να κάνουμε μικρές βρασιές, διασφαλίζοντας πως η μπίρα μας θα φτάσει ολόφρεσκη στο ποτήρι σας. Γιατί craft μπίρα σημαίνει φρεσκάδα. Πλέον απολαμβάνουμε έναν χώρο αλληλεπίδρασης με το κοινό, όπου μοιραζόμαστε το πάθος μας για την craft μπίρα και τον πολιτισμό της. Γιατί craft μπίρα σημαίνει πολιτισμός και μια παγκόσμια κοινότητα με πάθος για την καλή μπίρα. Θεωρούμε την καλή μπίρα ανθρώπινο δικαίωμα και πορευόμαστε με γνώμονα την ποιότητα, τη γνώση και τη συνεργασία, προσκαλώντας τους απανταχού φίλους μας σε διάδραση με την πεποίθηση πως craft μπίρα σημαίνει πάνω από όλα ανθρώπινη επαφή, φιλία και χαρά του να μοιράζεσαι. Αν τελικά αποσυνθέσεις την craft μπίρα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν ένας αγρός, μαγιά και το ανθρώπινο πάθος για καλή μπίρα… που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις.

ENJOY

– 23 –

Ποια είναι τελικά η καλύτερη μπίρα στον κόσμο; Ο Νίκος Τζόλας (της ratebeer.com) μιλάει για τα συν και τα πλην των δύο ειδών (από ειδικούς κριτές και καταναλωτές) βραβείων που δίνονται κάθε χρόνο

ρκετές ελληνικές μπίρες έχουν στην ετικέτα τους σειρά από βραβεία και μετάλλια που κέρδισαν σε διάφορους διαγωνισμούς και συχνά πυκνά βλέπουμε τεράστιους τίτλους σε ιστοσελίδες και περιοδικά να διαλαλούν ότι η τάδε βραβεύτηκε ως η καλύτερη μπίρα στον κόσμο. Ακούγεται σπουδαίο, αλλά ίσως τα πράγματα να μην είναι ακριβώς έτσι όπως ακούγονται. Ποιοι βραβεύουν όμως τις μπίρες μας; Τα βραβεία μπίρας λοιπόν διαχωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: Στα βραβεία όπου τον νικητή τον επιλέγει το κοινό και σε αυτά που οι διαγωνιζόμενες μπίρες κρίνονται από πάνελ έμπειρων κριτών. Ας αρχίσουμε από το δεύτερο είδος βραβείων, αυτό στο οποίο οι μπίρες που διαγωνίζονται βαθμολογούνται από κριτικές επιτροπές. Η συμμετοχή σε τέτοιους διαγωνισμούς γίνεται συνήθως κατόπιν ανοιχτής πρόσκλησης των διαγωνιζομένων, με χρέωση (συνήθως) ανά συμμετοχή. Οπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, δεν συμμετέχουν όλοι οι ζυθοποιοί σε όλους τους διαγωνισμούς - άρα δεν συγκρίνονται όλοι με όλους. Για παράδειγμα, στο «Brussels Beer Challenge», έναν ετήσιο διεθνή διαγωνισμό μπίρας, διαγωνίζονται 1.250 μπίρες απ’ όλο τον κόσμο. Για να καταλάβουμε πόσο μικρό δείγμα είναι αυτό, στη βάση δεδομένων (database, που λένε στο χωριό μου) της ιστοσελίδας www.ratebeer.com υπάρχουν αυτή τη στιγμή καταχωρισμένες περίπου 720.000 διαφορετικές ετικέτες μπίρας, από τις οποίες οι περίπου 100.000 καταχωρίστηκαν το

2018, ενώ ο αριθμός αυτός στην πραγματικότητα είναι μεγαλύτερος, καθώς καμία database δε θα μπορούσε να έχει ΟΛΕΣ τις μπίρες που φτιάχνονται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης. Ας γυρίσουμε όμως πίσω στον διαγωνισμό με τις 1.250 μπίρες. Σε αυτόν και σε κάθε διαγωνισμό μπίρας δεν υπάρχει πρώτη, δεύτερη και τρίτη νικήτρια, η οποία είναι καλύτερη από τις υπόλοιπες 1.247 διαγωνιζόμενες. Οι μπίρες χωρίζονται σε κατηγορίες με βάση το «στιλ» τους και για κάθε κατηγορία έχουμε διαφορετικούς νικητές. Για να καταλάβουμε πόσο μικραίνει το δείγμα, αρκεί να πούμε πως τα «επίσημα» στιλ μπίρας προσδιορίζονται κοντά στα 100 και έχουν να κάνουν με τον τρόπο παραγωγής (βυθοζύμωτες Lager ή αφροζύμωτες Ale και υποκατηγορίες τους), τα υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί, το χρώμα, τον αλκοολικό βαθμό κ.λπ., ακόμα και με την ιστορική ή εθνική προέλευση του στιλ. Αρα, αν σε αυτόν τον διαγωνισμό συμμετέχουν μπίρες 50 διαφορετικών στιλ, για παράδειγμα, τότε νικήτρια κάθε κατηγορίας ήταν η καλύτερη από άλλες 24. Ας δούμε τώρα το άλλο είδος βραβείων, αυτό στο οποίο οι μπίρες οι βαθμολογούνται από το κοινό - τον απλό καταναλωτή. Αυτά τα βραβεία συνήθως δίνονται από ιστοσελίδες στις οποίες οι απανταχού μπιρολάτρεις καταχωρίζουν τις μπίρες που δοκιμάζουν βάζοντας έναν βαθμό για κάθε μπίρα. Στο τέλος λοιπόν κάθε χρόνου κάποιες από αυτές τις ιστοσελίδες (όπως είναι το Ratebeer, το BeerAdvocate, το Untappd) δημοσιεύουν διάφορες

Beer by Enjoy

– 24 –

λίστες με βραβεία για τις καλύτερες μπίρες της χρονιάς. Εχουμε πάλι κατηγοριοποίηση με βάση το στιλ, αλλά και βραβεία-λίστες για τις μπίρες που πήραν τον μεγαλύτερο βαθμό ανεξαρτήτως στιλ, τις καλύτερες κάθε χώρας, τις καλύτερες πρωτοεμφανιζόμενες και πολλά άλλα. Υπάρχει δηλαδή ένας άτυπος διαγωνισμός που είναι ανοιχτός 24 ώρες τη μέρα και 365 μέρες τον χρόνο και το δείγμα -η γκάμα των διαγωνιζόμενων μπιρών- είναι τεράστιο. Εδώ υπάρχει όμως και ένα «μικρό» πρόβλημα. Εδώ βαθμολογώ εγώ, ο καθένας, που απλά μ’ αρέσει να δοκιμάζω γεύσεις και αρώματα ή απλά μ’ αρέσει να πίνω λίτρα μπίρα και δεν έχω τις γνώσεις που έχουν οι κριτές των διαγωνισμών, που βαθμολογώ με βάση πόσο μου άρεσε μια μπίρα, χωρίς να δίνω σημασία στο στιλ της, οπότε ευνοώ τα στιλ που μου αρέσουν. Που μπορεί να δοκίμασα χαλασμένο, κακοσυντηρημένο ή ληγμένο δείγμα και να μην το κατάλαβα ή να το κατάλαβα, αλλά παρ’ όλα αυτά έβαλα τον βαθμό μου, που μπορεί να έχω φάει μπακαλιάρο-σκορδαλιά νωρίτερα και να μην καταλαβαίνω κανένα άρωμα και γεύση. Που μπορεί για κάποιον λόγο να θέλω να ανεβάσω ή να κατεβάσω τον βαθμό μιας μπίρας (είναι φίλος μου ο ζυθοποιός, τη φτιάχνει μια ζυθοποιία της πόλης/χώρας μου, θέλω να «ψοφήσει» η μπίρα του γείτονα κ.λπ.), πολλά «μπορεί»! Επίσης οι «κριτές» είναι διαφορετικοί για κάθε μπίρα -οι μπίρες βαθμολογούνται από αυτούς που μπορούν να τις βρουν και να τις δοκιμάσουν, οπότε μια μπίρα μπορεί να έχει μια βαθμολογία και μια άλλη

Τα βραβεία μπίρας λοιπόν διαχωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: Στα βραβεία όπου τον νικητή τον επιλέγει το κοινό και σε αυτά που οι διαγωνιζόμενες μπίρες κρίνονται από πάνελ έμπειρων κριτών

1.000 - και καθένας βαθμολογεί διαφορετικά (άλλος αυστηρά. άλλος όχι κ.λπ.). Οι ιστοσελίδες χρησιμοποιώντας διάφορους αλγόριθμους προσπαθούν να εξαλείψουν τη διαφορετικότητα των «κριτών», να ισορροπήσουν τις προσωπικές τους προτιμήσεις αλλά κανένας αλγόριθμος δεν μπορεί να τα καταφέρει πάντα σε όλες τις περιπτώσεις. Οσο περισσότεροι όμως βαθμολογούν μια μπίρα τόσο πιο κοντά φτάνει αυτή η μπίρα στη θέση που της αξίζει. Εν κατακλείδι, έχουμε μπίρες βραβευμένες από έμπειρους κριτές αλλά που διαγωνίστηκαν με μια χούφτα άλλες, και έχουμε και μπίρες που πήραν την καλύτερη βαθμολογία μεταξύ εκατοντάδων ή και χιλιάδων, αλλά από ένα σύστημα που έχει όλα τα μειονεκτήματα που ανέφερα πιο πάνω. Ποια είναι η καλύτερη μπίρα του κόσμου τελικά; Μα φυσικά αυτή που έχω στο ποτήρι μου αυτή τη στιγμή που γράφω αυτές τις γραμμές. Αργότερα το βράδυ θα είναι μια άλλη.

Beer by Enjoy

– 25 –

Ποιοτικές, craft, φρέσκες και αφιλτράριστες μπίρες Η λογική με την οποία ιδρύθηκε και λειτουργεί από τον Σεπτέμβριο του 2016 το Ηλιακό Μικροζυθοποιείο Ξάνθης βασίζεται στη διαπίστωση ότι είναι ανάγκη να δημιουργηθούν μονάδες που θα είναι σε θέση να παράγουν ποιοτικά προϊόντα - στην περίπτωσή μας ποιοτικές μπίρες

ι μπίρες αυτές θα φέρουν μεν όλα εκείνα τα θετικά χαρακτηριστικά που συνοδεύουν ένα βιομηχανικό προϊόν (επαγγελματισμός, τυποποίηση, ποιοτικός έλεγχος, ιχνηλασιμότητα κ.λπ.), θα παράγονται δε με το μικρότερο δυνατό κόστος για το περιβάλλον και τον άνθρωπο, εξοικονομώντας ενέργεια και πόρους, ώστε να υπάρχει η μέγιστη δυνατή ωφέλεια τόσο για τον επιχειρηματία όσο και για την υπόλοιπη κοινωνία και τις μελλοντικές γενιές. Ετσι, το Ηλιακό Μικροζυθοποιείο Ξάνθης στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό για τη λειτουργία του και την παρασκευή των προϊόντων του στην ηλιακή ενέργεια. Περαιτέρω, στη συνολική αντίληψη που αναλύθηκε παραπάνω εξυπηρετεί και η επιλογή γυάλινης και επιστρεφόμενη φιάλης 500 ml, καπακιών πιστοποιημένα απαλλαγμένων από BPA, η επιλογή κατασκευής ξύλινων και επαναχρησιμοποιούμενων κιβωτίων αντί των πλαστικών, η χρήση χάρτινης και όχι πλαστικοποιημένης ετικέτας, η χρήση βιοδιασπώμενης φυσικής κόλλας. Ετσι, τα παραγόμενα απορρίμματα-παράγωγα της συσκευασίας και κυκλοφορίας των προϊόντων του ζυθοποιείου είναι τα ελάχιστα δυνατά. Επιπλέον, είναι στις προτεραιότητες του μικροζυθοποιείου η συνολική απεξάρτηση, στο εγγύς μέλλον, από συμβατικές πηγές ενέργειας και για τις υπόλοιπες λειτουργίες του (π.χ. ψύξη δεξαμενών, ηλιακή ατμογεννήτρια). Ηδη βρίσκεται σε αναζήτηση υλικοτεχνικής υποδομής και υποστήριξης για την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας και γι’ αυτές τις λειτουργίες. Μέχρι στιγμής, το Ηλιακό Μικροζυθοποιείο Ξάνθης έχει κυκλοφορήσει με πολύ καλή αποδοχή τους πρώτους δύο τίτλους μπίρας του, τις ΘΕΡΟΣ summer ale και ΕΡΕΒΟΣ bohemian dunkel, στην τοπική αγορά της Ξάνθης, όπου και λειτουργεί, και στην αγορά της Θεσσαλονίκης, σε κοντινές πόλεις της Μακεδονίας και Θράκης, ενώ μόλις κυκλοφόρησε και η ΓΑΙΑ Irish Red Ale.

Η ΘΕΡΟΣ είναι μια αφροζύμωτη summer ale, ελαφριά

(4,6% alc.), φρέσκια, απαστερίωτη και φυσικά θολή (αφιλτράριστη), ιδανική για τους θερινούς μήνες, όπως υποδηλώνει και το όνομά της. Ισορροπεί όμορφα τα αρώματα της βύνης και του λυκίσκου, διαθέτει ήπια πικράδα και συνοδεύει άνετα πιάτα μπίρας και φαγητό, ενώ πίνεται εξαιρετικά ευχάριστα και σκέτη. Για τη ΘΕΡΟΣ, μάλιστα, το μικροζυθοποιείο έχει κιόλας βραβευτεί στον πανελλήνιο διαγωνισμό Greek Beer Awards, που

πραγματοποιήθηκε στις 8 Μαρτίου 2017 στην Αθήνα (χάλκινο βραβείο στην κατηγορία specialty ale).

Η ΕΡΕΒΟΣ είναι μία μαύρη μπίρα τύπου τσεχικής dunkel,

με 4,8% alc., η οποία παράγεται με τη διαδικασία παραγωγής μιας ale μπίρας, μένει ωστόσο για ωρίμανση σε χαμηλές θερμοκρασίες (lagering) για τουλάχιστον 3-4 εβδομάδες, αποκτώντας έτσι μια πιο μεστή, ήπια και στρόγγυλη γεύση από άλλες του είδους. Στα αρώματά της βρίσκει κανείς νότες σοκολάτας, καφέ και καβουρδισμένων ξηρών καρπών. Πίνεται εύκολα σκέτη, ενώ συνοδεύει υπέροχα πιάτα με ψητό.

H ΓΑΙΑ, σε στιλ Irish Red Ale (5% alc.), είναι μια κόκκινη

αφροζύμωτη ale, με έντονα αρωματικό χαρακτήρα και στοιχεία από ξηρούς καρπούς και καραμέλα, που κυκλοφόρησε πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2018, ερχόμενη να καλύψει μία έλλειψη σε μπίρες αυτού του τύπου. Με αυτές τις τρεις μπίρες συμπληρώνεται η βασική παρουσία του Ηλιακού Μικροζυθοποιείου Ξάνθης, ενώ για το επόμενο διάστημα σχεδιάζονται και νέες κυκλοφορίες, εποχικές, επετειακές αλλά και συλλεκτικές. Και οι τρεις μπίρες του Ηλιακού Μικροζυθοποιείου Ξάνθης διέπονται από μια κοινή λογική που βρίσκεται πίσω από κάθε δημιουργία μας: Πρόκειται για ποιοτικές, craft μπίρες, που όμως απευθύνονται στον καθένα και όχι μόνο στο εξειδικευμένο κοινό. Αποφύγαμε το trend της IPA, της Pale Ale και της Stout που, αν και δημοφιλείς, απευθύνονται περισσότερο σε «μυημένους» και αντιπροσωπεύονται πάρα πολύ καλά και στην εγχώρια αγορά. Αντίθετα, επιλέξαμε να δημιουργήσουμε ευκολόπιοτες, «χαλαρές» μπίρες που δεν απαιτούν βαθιά γνώση από πλευράς καταναλωτή, που δεν τον «μπουκώνουν» μετά τις πρώτες γουλιές, αλλά μπορεί εύκολα να πιει δεύτερη ή και τρίτη. Επιλέξαμε τύπους μπίρας που δεν αντιπροσωπεύονται αρκετά (ή και καθόλου) στην εγχώρια αγορά, όχι για να αποφύγουμε τον ανταγωνισμό, αλλά επειδή νιώθουμε ότι μια διαφορετική πρόταση γίνεται καλύτερα δεκτή από τον ισχυρισμό ότι φτιάχνουμε «την καλύτερη» IPA ή Stout. Τέλος, επιλέξαμε να κινηθούμε στην καλύτερη δυνατή σχέση ποιότητας - τιμής, θεωρώντας ότι η ποιοτική μπίρα είναι είδος που απευθύνεται σε όλους και όχι σε «όσους μπορούν». Beer by Enjoy

– 26 –

ENJOY

– 27 –

Levante Μπίρα όπως την έφτιαχναν οι Βαυαροί μοναχοί δύο αιώνες πριν!

πειτα από χρόνια σκέψης, αναζήτησης και αγάπης για την μπίρα, ο Τάσος, ο Steven και η Marion δημιούργησαν στη Ζάκυνθο την μπίρα LEVANTE, από το αιώνιο ποιητικό προσωνύμιο του νησιού FIOR DI LEVANTE! Ψάχνοντας παλιές βαυαρέζικες συνταγές, βρήκαν μια LAGER και μια WEISS μπίρα, έτσι όπως τις έφτιαχναν οι Βαυαροί μοναχοί δύο αιώνες πριν! Ο ζυθοποιός τους KLAUS SCHOBER πρόσθεσε και μια δική του κόκκινη μπίρα, στην οποία έδωσαν το όνομα SAN PETROS από το όνομα της εκκλησίας δίπλα στο ζυθοποιείο. Στη LAGER πρόσθεσε συστατικά μαύρης μπίρας και έτσι δημιουργήθηκε η BRUNO DARK LAGER… - BRUNO, το όνομα ενός καλού φίλου! Η αναζήτηση για αυθεντικές συνταγές συνεχίζεται. Στην πορεία, η LEVANTE θα προσθέσει και άλλες μπίρες στην γκάμα της. Εν τω μεταξύ, οι μπίρες ZANTE LAGER, BAVARIAN WEISS, SAN PETROS, BRUNO DARK LAGER κυκλοφορούν από τον Ιούνιο του 2017 και είναι γνωστές στη Ζάκυνθο και αλλού. Ζητήστε τις και δοκιμάστε τις! levantebeer.com Beer by Enjoy

– 28 –

ENJOY

– 29 –

Μια μπίρα με σημαντικές διακρίσεις H ομάδα της Seven Island μοιράζεται μαζί μας τη δική της, προσωπική δημιουργική πορεία και εμπειρία στον κόσμο της μπίρας

ίγα λόγια για εμάς: Η Seven Island γεννήθηκε σε ένα γκαράζ στην Κέρκυρα στα τέλη του 2009. Από τότε μέχρι σήμερα έχουμε διανύσει αρκετά χιλιόμετρα στο κομμάτι της παραγωγής και της δημιουργίας και έχουμε κάνει άλματα στον χώρο της craft μπίρας και πράγματα που δεν φανταζόμασταν ούτε στα πιο τρελά μας όνειρα. Ξεκινήσαμε εντελώς ερασιτεχνικά, όμως πλέον βρισκόμαστε σε ένα τέτοιο υψηλό επίπεδο, που μπορούμε να περηφανευόμαστε για τις μπίρες μας σε παγκόσμιο επίπεδο. Αγαπάμε την μπίρα όσο κανείς άλλος και καταφέραμε μέσα από το μεράκι και τις γνώσεις να φτιάξουμε μπίρα με διεθνή συνεργασία με τεράστια ονόματα του χώρου (Mikkeller, Naparbier, Northern Monk, ΚCBC, Equilibrium κ.ά.) και να λάβουμε μέρος σε αρκετά διεθνή φεστιβάλ craft μπίρας. Το 2017 αναδειχθήκαμε καλύτερο νέο ζυθοποιείο στον κόσμο ανάμεσα σε 6.200 νέα και για το 2018 αναδειχθήκαμε για δεύτερη συνεχή φορά καλύτερο ζυθοποιείο στην Eλλάδα και η παλαιωμένη σε βαρέλια ουίσκι μπίρα μας Bare Handed καλύτερη μπίρα στην Ελλάδα. Ολα αυτά ήταν αποτέλεσμα ενεργειών και δουλειάς του εφευρετικού ζυθοποιού μας Λευτέρη Μεσημέρη και του πανούργου και ακούραστου Operations/sales manager Κωσταντίνου Πουγάτσια.

Beer by Enjoy

– 30 –

Είμαστε οι πρώτοι που έφτιαξαν barrel aged imperial stout στην Ελλάδα σε βαρέλια από ουίσκι Jack Daniels, την περίφημη πλέον Bare Handed, και γενικά μας αρέσει να κυνηγάμε προκλήσεις χωρίς να επαναπαυόμαστε στην ασφάλεια εύκολων συνταγών. Μέχρι σήμερα αυτό που κάνουμε εντάσσεται στην κατηγορία του gypsy brewing, χρησιμοποιούμε δηλαδή τις δεξαμενές και τον χώρο άλλων ζυθοποιείων για να φτιάξουμε την πολύτιμη μπίρα μας, καθώς δεν έχουμε δικό μας χώρο παραγωγής. Aπό τον ερχόμενο χειμώνα ευελπιστούμε να έχουμε έτοιμο το δικό μας ζυθοποιείο στην Κέρκυρα, με σκοπό να κατακτήσουμε μέσα από τις μπίρες μας όλο τον κόσμο, καθώς έχουμε ήδη αρχίσει τις εξαγωγές, στις οποίες δίνουμε μεγάλο βάρος.

Beer by Enjoy

– 31 –

Mπύρα στο σπίτι όπως τη φτιάχνουν εδώ και χιλιετίες Ο Νίκος Κοχύλης, ιδιοκτήτης της εταιρίας Ale Box, μιλάει για το σχετικά νέο κίνημα που αναβίωσε στις ΗΠΑ στις αρχές του ’80 και από τότε εξαπλώνεται με ραγδαίο ρυθμό σε όλες τις χώρες, κυρίως της Ευρώπης

χει αρχίσει να ακούγεται όλο πιο συχνά τα τελευταία χρόνια ότι κάποιος φίλος, συνάδελφος ή συγγενής φτιάχνει τη δική του μπύρα στο σπίτι του. Είναι ένα σχετικά νέο κίνημα που αναβίωσε (ο άνθρωπος φτιάχνει μπύρα στο σπίτι του εδώ και χιλιετίες) στις ΗΠΑ στις αρχές του ’80 και από τότε πολύ γρήγορα εξαπλώνεται σε όλες τις χώρες, κυρίως της Ευρώπης. Οι λόγοι διαφοροποιούνται για τον καθένα: οικονομία, δημιουργική ενασχόληση ή αναζήτηση υψηλής ποιότητας είναι κάποιοι από αυτούς. Τα τελευταία 10 χρόνια, με εξαιρετικά ταχεία ανάπτυξη την τελευταία πενταετία, ήρθε και στη χώρα μας και φαίνεται να δείχνει ότι κάτι πάει να αλλάξει στη μονότονη παλέτα της ελληνικής ζυθοποίησης. Ο οικοζυθοποιός σύντομα μεταλλάσσεται σε ποιοτικό καταναλωτή, στρεφόμενος σε νέες γεύσεις από αυτές που κυκλοφορούσαν τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα. Πολύ σύντομα αρχίζει να παρακολουθεί τις πρωτοπόρες μικροζυθοποιίες της χώρας μας, αλλά στρέφει και το βλέμμα του και στις νεότερες από αυτές, που έχουν αρχίσει να προβάλλουν με νέα, πιο ξεχωριστά και ιδιαίτερα προϊόντα από τα συνηθισμένα. Οι μέθοδοι παραγωγής μπύρας στο σπίτι είναι αρκετές, με

Beer by Enjoy

– 32 –

ΖΩΤΟΣ ΕΠΕ

Beer by Enjoy

– 33 –

1ο χλμ. ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ-ΑΞΟΥ Τ.Κ. 58100 ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ - ΠΕΛΛΑΣ Τηλ: +30 23820 24186 | Φαξ: +30 23820 26875 zotosquality@gmail.com

αυτή των έτοιμων κιτ να πρωταγωνιστεί στους αρχαρίους. Ο αρχικός εξοπλισμός είναι ιδιαίτερα οικονομικός, προσφέροντας την πρώτη παραγωγή σπιτικής μπύρας χωρίς πολλές απαιτήσεις γνώσεων με ένα ικανοποιητικό γευστικό αποτέλεσμα. Οι ποικιλίες γεύσεων είναι αναπάντεχα πολλές, με στιλ άγνωστα ακόμα και σε ψαγμένους καταναλωτές. Ο αρχικός εξοπλισμός συνήθως αποτελείται από πλαστικά δοχεία ζύμωσης (με βρυσάκι και αεροπαγίδα αποβολής του διοξειδίου), ταπωτικό, καπάκια, καθαριστικά και τις βασικές οδηγίες, αλλά και άλλα βοηθητικά αξεσουάρ. Η μέθοδος είναι αρκετά απλή και βατή από την πρώτη φορά και ακολουθώντας τις οδηγίες βήμα βήμα δεν αφήνει περιθώρια αποτυχίας. Το μείγμα αποτελείται από εκχύλισμα βύνης και λυκίσκου προετοιμασμένο σε σωστές αναλογίες συνταγής, η οποία εμφανίζεται οπτικά στη συσκευασία, μαζί με τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά της. Διαλύουμε το μείγμα σε μια απλή κατσαρόλα ζεσταίνοντάς το ελαφρά, το αδειάζουμε στο δοχείο ζύμωσης προσθέτοντας κρύο νερό και τη μαγιά ζυθοποίησης, η οποία περιέχεται στη συσκευασία, και τα αφήνουμε να ζυμώσουν για περίπου μία εβδομάδα, ενώ ύστερα ακολουθεί η εμφιάλωση, με τους πιο μερακλήδες να φτιάχνουν τη δική τους ετικέτα. Προχωρώντας σε πιο προχωρημένες μεθόδους, αυξάνεται η ανάγκη για εξοπλισμό. Κατσαρόλες, ψυκτική μέθοδος, φίλτρα και εστία θερμότητας είναι ένα πακέτο εξοπλισμού που μπορεί να προσφέρει την ευκαιρία για απόλυτη δημιουργικότητα, αφού οι πρώτες ύλες πλέον είναι οι ίδιες με αυτές των ζυθοποιών. Βύνη, λυκίσκος και μαγιά σε μεγάλη ποικιλία μπορούν να μεταμορφώσουν το νερό της βρύσης σε ένα δροσερό ποτήρι μπύρα οποιουδήποτε χρώματος, πικράδας, αλκοολικού βαθμού, γεύσης και αρώματος. Για περισσότερο «εθισμένους» στη διαδικασία υπάρχει μεγάλη ποικιλία μηχανημάτων για όλα τα βαλάντια, ανάλογα τις απαιτήσεις καθενός. Μηχανήματα που είναι συγκρίσιμα σε ποιότητα με αυτά των επαγγελματικών. Τα σημαντικότερα όμως εργαλεία είναι η οργάνωση, η συνέπεια, η τεχνογνωσία και μια πινελιά φαντασίας από μεριάς του οικοζυθοποιού. Η ιστορία μας στο τέλος δεν έχει δράκο… Η χώρα μας, αν και παραδοσιακά δεν έχει κουλτούρα μπύρας, την αποδέχεται ως ένα πολύ αγαπημένο ποτό. Και αυτό μπορεί να μετατρέψει τον οικοζυθοποιό σε επαγγελματία. Η πρόσφατη εμπειρία λέει ότι οι νέες προσπάθειες που έχουν προέλθει από ερασιτέχνες, είτε έχοντας δημιουργήσει το δικό τους ζυθοποιείο είτε μέσω του «νομαδικού» (gypsy, συμβολαιακού… καθένας χρησιμοποιεί τον δικό του όρο), έχουν ιδιαίτερα θετική κατάληξη. Οι κορυφαίες μπύρες στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή (με βάση την παγκόσμια πλατφόρμα αξιολόγησης μπύρας «Ratebeer») προέρχονται από πρώην ερασιτέχνες και κυρίως χωρίς να είναι η ζυθοποίηση η κύρια επαγγελματική τους ενασχόληση. Η αγάπη για τη ζυθοποίηση γυρίζει στον δημιουργό της. Οπότε… φτιάξε κι εσύ μια μπύρα! Μπορείς.

Η χώρα μας, αν και παραδοσιακά δεν έχει κουλτούρα μπύρας, την αποδέχεται ως ένα πολύ αγαπημένο ποτό. Και αυτό είναι που μπορεί να μετατρέψει τον οικοζυθοποιό σε επαγγελματία

(O συντάκτης επιλέγει συνειδητά τη μη ορθή ορθογραφία της λέξης «μπίρα») Beer by Enjoy

– 34 –

Ζυθοποιία Πελοποννήσου –

Karma beer

Η μοναδική ζυθοποιία στη γη του κρασιού, τη Νεμέα, ιδρύθηκε το 2014

ι γνώσεις των ιδρυτών της Παναγιώτη Θαμνίδη, οινολόγου, και Παναγιώτη Κορδώση, χημικού μηχανικού, συνδυάστηκαν αρμονικά για να παραγάγουν φρέσκες, μη παστεριωμένες craft μπίρες με προσωπικότητα και διαφορετικότητα που ο καταναλωτής θα μπορεί να τις αναγνωρίζει, απολαμβάνοντας ιδιαίτερα αρώματα και γεύσεις. Μπίρες που φέρουν την προσωπική σφραγίδα του ζυθοποιού, αλλά ταυτόχρονα θα ανταποκρίνονται σε νέες τάσεις, πειραματισμούς και γεύσεις που απαιτεί ο σύγχρονος καταναλωτής. Η μονάδα παραγωγής στον Αγιο Γεώργιο Νεμέας είναι επισκέψιμη και διαθέτει υπερσύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό. Η παραγωγική δυναμικότητα είναι 1.500 εκατόλιτρα ετησίως. Τα προϊόντα της Ζυθοποιίας Πελοποννήσου κυκλοφορούν με το εμπορικό σήμα KARMA και λογότυπο το Λιοντάρι. Διατίθενται τρεις τύποι μπίρας:

KARMA BREWERY OF PELOPONNISOS

BEER

Pale Ale [ALC: 5,5 %, IBU: 23, PLATO (κατ’ όγκο): 13,5 οP]

Με 13,5 βαθμούς Plato έχει γεμάτο σώμα και ιδιαίτερη γεύση. Για τη δημιουργία αυτής της μπίρας χρησιμοποιήθηκαν ελληνικές και γερμανικές βύνες, καθώς και ένας συνδυασμός τεσσάρων διαφορετικών λυκίσκων. Η μακρά ωρίμανση τουλάχιστον έξι εβδομάδων προσδίδει σώμα και στρογγυλάδα, η οποία ισορροπείται αρμονικά με την πικρή επίγευση των λυκίσκων.

Hoppy Lager [AlC: 5,0 %, IBU: 18, PLATO (κατ’όγκο) : 12,8 οP]

Μια Lager με υψηλή ένταση αρώματος χάρη στην επιλογή των εξωτικών λυκίσκων Citra, Amarillo και Cascade που χρησιμοποιούνται. Χρώμα κίτρινο-αχυρένιο, μέτρια πικρότητα με γλυκιά επίγευση και έντονα δροσιστική. Αρκετά δυνατό σώμα για Lager με κυρίαρχα αρώματα εσπεριδοειδών. Συνοδεύει λευκά τυριά, ασιατική κουζίνα, οστρακοειδή, αλλά ακόμα και ψητά κρέατα.

Red Ale [ALC: 5,6 %, IBU: 20, PLATO (κατ’όγκο): 14 οP] ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Αγιος Γεώργιος, Νεμέα 20500, Τηλ.: 2746024117 www.karmabeer.gr • info@karmabeer.gr

Μια Red Ale με χρώμα κεχριμπαρί-κόκκινο και αποχρώσεις ανεπεξέργαστου χαλκού. Πλούσιο σώμα με κρεμώδη αφρό και γεύσεις από καραμέλα βουτύρου, μπισκότου - βελούδινη επίγευση. Συνοδεύει αρνάκι, ψητό μοσχάρι και κρεμώδη τυριά. «GOOD PEOPLE DRINK GOOD BEER. THIS IS KARMA».

Beer by Enjoy

– 35 –

Οι gypsy brewers που φτιάχνουν μπίρες μοναδικές Ποιοι είναι οι νομάδες ζυθοποιοί και γιατί τα προϊόντα τους προσφέρουν μοναδική εμπειρία απόλαυσης

ς ξεκινήσουμε με κάποιους βασικούς ορισμούς. Τι είναι το gypsy brewing; Η ίδρυση ενός ζυθοποιείου, πέραν των άλλων προβλημάτων, έχει ένα βασικό: την αρχική επένδυση, που είναι αρκετά υψηλή. Οι gypsy brewers παρακάμπτουν αυτό το σημείο και, αντί να ιδρύσουν δικό τους ζυθοποιείο, μισθώνουν τον εξοπλισμό και την τεχνογνωσία ενός υφισταμένου. Σε αυτό το σημείο αξίζει να διαχωρίσουμε και τους gypsy από τους client/ contract brewers. Η σημαντική διαφορά είναι πως οι πρώτοι έχουν εμπειρία και γνώση πάνω στην μπίρα, στην παραγωγή της, στην ιστορία της, στα είδη και τα συστατικά. Οι δεύτεροι λειτουργούν βάσει ενός επιχειρηματικού μοντέλου και διαθέτουν ένα προϊόν «φασόν», χωρίς απαραίτητα να υπάρχει από πίσω το αντίστοιχο μεράκι. Και οι δύο προσεγγίσεις, απολύτως αποδεκτές, όχι όμως να μπουν και στο ίδιο τσουβάλι. Αλλα ποιοτικά στοιχεία είναι η συνέπεια και η συνέχεια. Το εγχείρημα φαντάζει εύκολο για τους επίδοξους οικοζυθοποιούς, «έχω μια καλή συνταγή και μερικά χιλιάρικα στην άκρη, πάμε να βράσουμε». Για να στεριώσει και να το αγκαλιάσει το κοινό, όμως, χρειάζεται κάτι παραπάνω. Αρκετοί από εμάς (όχι όμως όλοι) έχουμε το όραμα και μια συγκεκριμένη στόχευση για το τι θα πρεσβεύει το προϊόν, όχι μόνο το ζουμί, αλλά και το εικαστικό μας, ο χαρακτήρας κάθε μπίρας, η συνολική προσέγγιση. Δεν είναι τυχαίος ο όρος «craft». Η ζυθοποίηση είναι τέχνη (ή, όπως εύστοχα λέει ένας φίλος μας, ζυθοποιός σημαίνει φως). Πίσω στο θέμα μας όμως. Στο εξωτερικό το gypsy είναι ένα μοντέλο που εφαρμόζεται αρκετά χρόνια τώρα, με βασικούς εκπροσώπους τον superstar (με όλη την έννοια του όρου) Mikkeller, τον αδελφό του Evil Twin, τους Σουηδούς Omnipollo, καθώς και πολλούς άλλους, που όλοι με τον τρόπο τους συνέβαλαν να εξελιχθεί η craft κουλτούρα. Σε αυτό το σημείο ειδική μνεία πρέπει να γίνει σε εκείνους τους homebrewers που έκαναν πρώτοι το άλμα, αν και όχι υπό το δικό τους brand, ζυθοποίησαν τις συνταγές τους σε μεγάλη κλίμακα και έπειτα αυτές διατέθηκαν στην αγορά για το ευρύ κοινό. Με πρώτη, μία περιορισμένης παραγωγής παρτίδα Nelson Sauvin Bohemian Lager, που σχεδίασε ο Παναγιώτης Τσιώρος και παράχθηκε στη Ζυθοποιία Σαντορίνης, η οποία διατέθηκε σε βαρέλι αποκλειστικά στη Local Pub και έπειτα, σε συνέχεια των πρώτων πανελλήνιων διαγωνισμών οικιακής ζυθοποίησης του beer.gr σε συνεργασία με τη Septem, παράχθηκε άλλη μια συνταγή

BB E eE eRr bbyy EENn Jj oOyY

– 36 –

Οι gypsy είναι εδώ για να μείνουν και να προσφέρουν κάτι που για τον όποιο λόγο τα ζυθοποιεία αδυνατούν, πραγματικά καινοτόμες, ρηξικέλευθες, πρωτοποριακές συνταγές. του Παναγιώτη, η Citra IPA την πρώτη χρονιά, ενώ τη σκυτάλη πήρε ο Λευτέρης Βρεττάκος την επόμενη χρονιά με την Galaxy IPA του. Μετά ήρθε η Odette, μια Saison, είδος αρκετά ιδιαίτερο για τον μέσο καταναλωτή, που όμως παράχθηκε στην Κύπρο. Και έτσι φτάνουμε στην προσφορά των gypsy στη βιομηχανία της μπίρας και γιατί όλοι έχουν να κερδίσουν κάτι από την παρουσία τους στο σκηνικό. Οι ιδιοκτήτες ζυθοποιείων δικαιολογημένα θα πάρουν υπολογισμένα ρίσκα και θα διαθέσουν στην αγορά ένα προϊόν που η ίδια η αγορά είναι έτοιμη να δεχτεί. Οι gypsy δεν έχουν όμως τέτοιους περιορισμούς. Δεν έχουν πανάκριβο εξοπλισμό και εγκαταστάσεις να αποσβέσουν. Οι φορολογικές και ασφαλιστικές εισφορές που τους επιβαρύνουν είναι κατά πολύ μικρότερες από αυτές μιας μεγάλης επιχείρησης. Δεν έχουν ενοίκια, οχήματα, προσωπικό και λειτουργικά έξοδα. Είναι έτσι ελεύθεροι να παράγουν πραγματικά καινοτόμες συνταγές. Εχουν όμως και οι ιδιοκτήτες ζυθοποιείων ένα όφελος. Ξέρουν εκ των προτέρων ότι θα γεμίσουν τη δεξαμενή τους με μια μπίρα ήδη πουλημένη. Δεν θα κυνηγήσουν πώληση (και άρα είσπραξη μπουκάλι στο μπουκάλι). Θα εξελιχθούν και οι ίδιοι και θα δοκιμάσουν πράγματα που δεν θα εφάρμοζαν σε δική τους παρτίδα. Θα βελτιωθούν και θα βελτιώσουν. Για να παινέψουμε τα γένια μας (που είναι και ιδιαίτερα πλούσια), όπως προείπαμε ελληνικές IPA υπήρχαν και πριν από εμάς, ήταν όμως διακριτικές ή, όπως θα έλεγε ο απαιτητικός Hophead (καλό σας googling), ανέραστες. Και όπερ εγένετο, Satyr και Menace IPA. Μια IPA αγριεμένη, ασύμφορη στην παραγωγή, επιθετική και θυμωμένη, όπως πρέπει να είναι. Σειρά παίρνει η Dark Crops, με ποικιλία επιλογών, πά-

λι για εκπαιδευμένους ουρανίσκους, American Pale Ale, IPA, American Stout, με μια πολύ συγκεκριμένη αισθητική, στα πρότυπα όσων αναφέραμε παραπάνω. Τρίτος στην παρέα ο Flaros, που ξεκινάει με τον κυκλαδίτικο αέρα του και τη Session Ale και δύο χρόνια μετά έχει ήδη τέσσερις μόνιμες ετικέτες. Οι Strange Brew που συστήνουν στο κοινό το hot topic της φάσης, τις Hazy IPA. Τα ταλεντάκια από τη 7island, που άνοιξε τα μάτια όλων και είχε τον τσαμπουκά να κάνει αυτό που λέμε big stout, παλαιωμένη σε δρύινα βαρέλια από whiskey. Το πιο όμορφο όμως απ’ όλα είναι πως όλοι οι παραπάνω είμαστε φίλοι. Μάθαμε να βράζουμε παρέα και ανταλλάξαμε πληροφορίες σε φόρα (εσένα κοιτάμε, γερόλυκε beeralica). Πολλαπλασιαζόμαστε, γεμίζουμε τα ράφια στις κάβες, πλέον δεν μας μετράς στα δάχτυλα του ενός χεριού. Πλέον στην παρέα μας μπήκαν η Midnight Circus, η Clepsydra, η Blame the Sun και πολλοί άλλοι. Οι gypsy είναι εδώ για να μείνουν και να προσφέρουν κάτι που για τον όποιο λόγο τα ζυθοποιεία αδυνατούν, πραγματικά καινοτόμες, ρηξικέλευθες, πρωτοποριακές συνταγές. Αγαπητέ καταναλωτή, βάλε το χέρι στην τσέπη (γιατί οι μπίρες μας δεν είναι φτηνές), δεν θα το μετανιώσεις, η εμπειρία θα είναι μοναδική και το μονοπάτι αυτό δεν θα έχει επιστροφή. Καλώς ήρθες στον κόσμο της πραγματικής craft μπίρας και μην ξεχνάς… #never_brew_sober. Από την ομάδα Satyr Brews

BEER by ENJOY

– 38 –

Κεφαλονίτικη

Για τους πιο απαιτητικούς λάτρεις της μπίρας

ι Γιάννης Πολυχρονάτος, Νίκος και Κυριάκος Μωραΐτης, εμπνευστές και δημιουργοί της πρώτης κεφαλονίτικης μπίρας, ανήκουν στην κατηγορία των ανθρώπων που πιστεύουν πως οι Ελληνες μπορούμε ακόμα να ονειρευόμαστε, να τολμάμε και να επενδύουμε στον τόπο μας. Η ΚΕΦΑΛΟΝΙΤΙΚΗ, όπως ονομάζεται η πρώτη μπίρα της Μικροζυθοποιΐας Κεφαλονιάς και Ιθάκης, ήταν ένα όνειρο ετών που ύστερα από μεγάλη προσπάθεια, προσεκτικό σχεδιασμό και πάθος για δημιουργία πήρε τελικά σάρκα και οστά! Με γνώμονα τη δημιουργία κουλτούρας καταναλωτικής συνείδησης τοπικών προϊόντων, στόχος της εταιρίας είναι η παραγωγή ενός δροσιστικού και υψηλής ποιότητας ποτού, που με τα εκλεκτά και έντονα σε γεύση συστατικά του ευελπιστεί να πείσει και τους πιο απαιτητικούς λάτρεις της μπίρας! Φιλοδοξία της εταιρίας είναι η εδραίωσή της στην αγορά της μπίρας, θέτοντας ως προτεραιότητα τον σεβασμό στον καταναλωτή και τη συνεχή ανησυχία για αναζήτηση των αγνότερων πρώτων υλών του τόπου μας.

Στοιχεία επικοινωνίας: Καραβόμυλος Κεφαλονιάς Επαρ. Οδ. Σάμης - Αγίας Ευφημίας 28080 Ελλάδα Τηλέφωνα Επικοινωνίας: 6946 952 951 6937 870 663 info@kefalonianbeer.com www.kefalonianbeer.com

fte a r c d n a

I N G C O M PA

Beer by Enjoy

– 40 –

νας Σέρβος ζυθοποιός, ο Boban Κrunic, μια πολυτάλαντη Αμερικανίδα, η Majda Anderson, ένας Ελληνας οινολόγος - οινοπαραγωγός, ο Γιάννης Παρασκευόπουλος, και ένας Αγγλος οινέμπορος και home-brewer aficionado, ο Steve Daniel, συνθέτουν από τo 2011 το πολυπολιτισμικό εταιρικό μείγμα της νεοσύστατης Μικροζυθοποιίας Σαντορίνης, ελπίζοντας να προσθέσουν κάτι διαφορετικό στην ομολογουμένως βαρετή -τότε- ελληνική σκηνή των άχρωμων και άοσμων lager… Στον παραδοσιακό οικισμό της Μέσα Γωνιάς της Σαντορίνης στήθηκε αυτό το πολύ μικρό και ξεχωριστό ζυθοποιείο. Εκεί οι ζυθοποιοί μας συνδυάζουν το νερό του ηφαιστειακού νησιού της Σαντορίνης με τα προσεκτικά επιλεγμένα είδη βύνης από τη Γερμανία και την Αυστρία, με τα πραγματικά σπάνια είδη λυκίσκου από τη Νέα Ζηλανδία, το Ορεγκον, την Τσεχία και τη Σλοβενία και με μαγιές από το Βέλγιο και την Αμερική, δημιουργώντας αυτές τις ιδιαίτερες μπίρες με σήμα τον γαϊδαράκο... Η ποιότητα του εξοπλισμού τους, που προέρχεται από τις εταιρίες αιχμής Flecks Brauhaus Αυστρίας (www.brauhaus-austria.com/en/) και GrInox Ελλάδας (www.grekisinox.com/en/home.html), μαζί με το ταλέντο των ζυθοποιών και τις σπάνιες πρώτες ύλες θα κάνει τελικά τη διαφορά... Σήμερα 5+1 μπίρες συνθέτουν την οικογένεια των ευγενικών μας γαϊδάρων. Από την εντελώς νέα και ολόδροση lager μας, τη LAZY ASS (μια μπίρα που σας προτρέπει για μια χαλαρωτική νιρβάνα / Enjoy doing nothing…), περνάμε στα αγαπημένα μας «ημίαιμα» αδερφάκια Yellow & Red Donkey (βόσκουν στα λιβάδια των βρετανικών Blonde Ale & Belgian Amber Ale), για να καταλήξουμε στις δύο «καθαρόαιμες» κυρίες, τη White Donkey, σταρένια και δροσερή, και φυσικά την Crazy Donkey, μια πρωτοπόρα και στιβαρή ΙΡΑ. Αυτές είναι οι 5 σταθερές και σίγουρες. Η 6η της παρέας είναι χαρακτηριστικά αργή και λίγο snob! Χρειάζονται πολλοί μήνες και υπομονή μέσα στα δρύινα βαρέλια που παλιά είχαν κρασί, ώστε να αποφασίσει η Slow Donkey να κάνει την εμφάνισή της, αλλά όταν την κάνει καλό θα ήταν να βρεθείτε στο ζυθοποιείο για να τη δοκιμάσετε…

P H I

E S

2011

SANT

W RE

•

Το νερό του ηφαιστειακού νησιού της Σαντορίνης, σε συνδυασμό με τα προσεκτικά επιλεγμένα είδη βύνης και τα πραγματικά σπάνια είδη λυκίσκου, δημιουργεί τις ιδιαίτερες μπίρες με σήμα τον γαϊδαράκο

5+1 μπίρες συνθέτουν την ξεχωριστή οικογένεια των DONKEY

S P Y A K I C K -

THE LOCAL PUB

Διεύθυνση: Χαϊμαντά 25, Χαλάνδρι 152 34, τηλέφωνο: 694 086 4443

Beer by Enjoy

– 41 –

Cava di Patsi

About beer & quality

Cava di Patsi είναι μια οικογενειακή επιχείρηση που δραστηριοποιείταιστη χονδρική πώληση και στις εισαγωγές προϊόντων ζύθου, αλλά και διάφορων αποσταγμάτων. Βασικός μέτοχος της εταιρίας είναι ο Τιμόθεος Πατσός, ο οποίος είναι και ο ιδρυτής της. Βασικός υποστηρικτής της craft μπίρας, αφού εισάγει μπίρες από τα καλύτερα μικροζυθοποιεία της Ευρώπης και διανέμει το σύνολο σχεδόν των ελληνικών μικροζυθοποιείων και nomad brewers, διαθέτει βαθιά γνώση της ελληνικής αγοράς μπίρας και οινοπνευματωδών, ενώ παράλληλα έχει στελεχώσει την εταιρία του με τους καλύτερους του είδους σε κάθε τμήμα πωλήσεων αντίστοιχα. Η σημερινή έδρα της εταιρίας βρίσκεται επί της οδού Αθανασίου Διάκου 7 & Κων/ πόλεως 141, όπου στεγάζονται οι ιδιόκτητες εγκαταστάσεις της, επιφάνειας 800 τ.μ., και όπου λειτουργεί κατάστημα λιανικής πώλησης όλων σχεδόν των εμπορευόμενων προϊόντων, αλλά και άλλων ειδών. Το χαρτοφυλάκιο των πελατών ξεπερνάει σήμερα τους 600, με διασπορά στο λεκανοπέδιο Αττικής, καθώς και σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, καλύπτοντας τη διανομή μέσω συνεργατών σε Βόρεια Ελλάδα, Θεσσαλία, Πελοπόννησο, Κρήτη, Αιγαίο και Ιόνιο. Κωνσταντινουπόλεως 141 & Αθ. Διάκου 7, Αγιοι Ανάργυροι, τηλ.: 210-2323645

Beer by Enjoy

– 42 –

Beer Way Ο,τι ταιριάζει με την αγαπημένη σου μπίρα

ο Beer Way είναι αγαπημένο στέκι για τους λάτρεις της μπίρας. Είναι μια όμορφη ξύλινη μπιραρία με έναν πανέμορφο κήπο που σε ταξιδεύει. Η μουσική κινείται κυρίως στους ήχους του κλασικού ροκ και το κλίμα είναι φιλικό και παρεΐστικο. Στο Beer way θα βρεις 11 βαρέλια μπίρα από όλα τα είδη, weiss, lager, pils, μοναστηριακές κ.ά., αλλά και ελληνική βαρελίσια. Επιπλέον, θα βρεις περίπου 100 ετικέτες μπίρας από όλα τα μέρη του κόσμου, αλλά και αρκετές ετικέτες από ελληνικές μικροζυθοποιίες, καθώς και κάποιες χωρίς αλκοόλ. Στο Beer Way θα βρεις και μια μεγάλη ποικιλία από πιάτα με κρεατικά, αλλαντικά και τυριά, καθώς και καταπληκτικό κότσι για να συνοδεύσεις την μπίρα σου. Δεν λείπουν τα ορεκτικά, τα spring rolls και τα onion rings, και βέβαια όλα αυτά σε χαμηλές τιμές, που κάνουν το Beer Way την τοπ επιλογή για την έξοδό σου. Κύπρου 2 και Σωκράτους, Μελίσσια, τηλ.: 211-2125430 Fb: Beer Way • Ιnstagram Beer_way

ENJOY

– 43 –

Η ποιότητα είναι το παν Ο Γιάννης Μαρμαρέλλης, founder και managing director της Siris MicroΒrewery (Μικροζυθοποιία Σερρών & Β. Ελλάδος), μιλά για την οικογένεια της VOREIA, που συνεχώς επεκτείνεται

οικογένειά μου από το 1930 ασχολούνταν με την παραγωγή τροφίμων, ιδρύοντας το πρώτο αλλαντοποιείο στις Σέρρες. Τότε, για να προωθήσει τα αλλαντικά που ήταν άγνωστα, ο παππούς έκανε μια μικρή μπιραρία, στην οποία πρόσφερε σαν μεζέ τα αλλαντικά. Λαμβάνοντας υπόψη αυτό σε συνδυασμό με την εμφάνιση των πρώτων μικροζυθοποιείων στην Ελλάδα θέλησα να αρχίσω την ιστορία αυτή κάπως ανάποδα, ιδρύοντας την πρώτη σερραϊκή και βορειοελλαδίτικη μικροζυθοποιία. Η φιλοσοφία με την οποία ιδρύθηκε και στην οποία παραμένουμε πιστοί έως σήμερα είναι ότι πρέπει να προσφέρουμε πραγματικά υψηλής ποιότητας μπίρες. Ετσι, από την αρχή επενδύσαμε σε ό,τι κα-

2018 μάς ήρθε η ιδέα για ένα νέο brand, αυτό των HAPPY BREWERS, με τρεις συνταγές, στο οποίο παράγουμε μπίρες πιο πρωτοποριακές, πειραματικές, αφήνοντας ελεύθερους τους ζυθοποιούς να δημιουργήσουν! Από την αρχή κατορθώσαμε να έχουμε μικρές καινοτομίες σε κάθε μας προϊόν. Κάναμε την πρώτη American pilsner, την πρώτη ΙΡΑ μαζικής παραγωγής, την πρώτη WIT με αρώματα εσπεριδοειδών και κόλιανδρο, την πρώτη STOUT με σοκολάτα VALHRONA , την πρώτη SMOKED AMBER και, φυσικά, τις μοναδικές IMPERIAL PORTER και LOW ALCOHOL. Η οικογένεια των HAPPY BREWERS από μόνη της είναι μια καινοτομία και αναφέρω ότι βραβεύτηκαν δύο μπίρες της στο Βrussels Beer Challenge. Οι εξαγωγές ήταν κάτι που μεθοδεύσαμε από την αρχή. Σήμερα εξάγουμε κανονικά σε Αμερική, Κίνα και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (Βρετανία, Ολλανδία, Σουηδία, Κύπρος, Βουλγαρία, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Αυστρία , Ιρλανδία και πάμε σύντομα και Μάλτα ). Οι εξαγωγές μας πέρυσι ήταν πολύ κοντά στο 40% του τζίρου μας και ελπίζουμε να κρατήσουμε αυτή την επίδοση και για επόμενες χρονιές. Η αγορά της μπίρας στη χώρα θα έλεγα ότι βρίσκεται σε φάση αναζήτησης και αναθεώρησης. Οι πολυεθνικές με τις μπίρες που παράγουν και την πολιτική που ασκούν έχουν κάνει τη χώρα να είναι υποανάπτυκτη στην μπίρα. Η μικροζυθοποιία προσπαθεί να αλλάξει την κουλτούρα της μπίρας και να επανατοποθετήσει την μπίρα στο κοινό ως ένα ποτό υψηλής γαστρονομικής αξίας, όπως όλα τα υψηλής ποιότητας ποτά. Ομως ο δρόμος ακόμα είναι μακρύς για να φτάσουμε στα επίπεδα άλλων χωρών, όπου οι μικροζυθοποιίες έχουν μερίδια αγοράς άνω του 15 %, ενώ στην Ελλάδα μόλις 2%! Η εμφάνιση ολοένα περισσότερων μικροζυθοποιείων είναι κάτι ευχάριστο, που συμβάλλει στην αλλαγή της προϋπάρχουσας κουλτούρας. Βεβαίως, η αγορά είναι δύσκολη και απαιτητική και η επιτυχία έρχεται έπειτα από υπομονή και βαθιά γνώση.

Οι πολυεθνικές με τα προϊόντα που παράγουν και την πολιτική που ασκούν έχουν κάνει τη χώρα να είναι υπανάπτυκτη στην μπίρα λύτερο υπήρχε σε όλη τη φάση της παραγωγικής διαδικασίας. Η παραγωγή μας μέσα στα πέντε χρόνια μεγάλωσε κατά τουλάχιστον εφτά φορές και έτσι αναγκαστήκαμε να συνεχίζουμε τις επενδύσεις μας κάθε χρόνο, πάντα όμως πιστοί στη «φιλοσοφία» του μεγαλώματος σε όλα… Από πέρυσι, λοιπόν, λειτουργούμε το πρώτο εργαστήριο ποιοτικού ελέγχου μικροζυθοποιίας και επίσης είμαστε το πρώτο μικροζυθοποιείο στη χώρα με ISO: 22000. Η ποιότητα για εμάς είναι το παν, αφού μας δίνει τη δυνατότητα να επεκτείνουμε τη διάρκεια ζωής των προϊόντων μας και με τον τρόπο αυτόν έχουμε εισχωρήσει και στις πιο απαιτητικές αγορές, όπως η Κίνα και η Αμερική. Η οικογένεια της VOREIA απαρτίζεται πλέον από οκτώ μπίρες (VOREIA PILS , VOREIA IPA, VOREIA WIT, VOREIA STOUT, VOREIA SMOKED AMBER ALE , VOREIA SUMMER ALE, VOREIA IMPERIAL PORTER και VOREIA LOW ALCOHOL), άξιες να ικανοποιήσουν και τους πιο απαιτητικούς ουρανίσκους. Το

ENJOY

– 44 –

ENJOY

– 45 –

Το zυθοποιείο της ΒΑΠ Π. ΚΟΥΓΙΟΣ ΑΒΕΕ Η οικογένεια της ΒΑΠ, θέλοντας να έχει ένα δυναμικό παρόν με προοπτική στον τομέα της ζυθοποιίας και συγχρόνως να ενδυναμώσει την τοπική βιομηχανία και την παραγωγή της Δωδεκανήσου, αποφάσισε την εγκατάσταση και τη λειτουργία μιας νέας και υπερσύγχρονης μονάδας ζυθοποιίας στην περιοχή Τσαΐρι της Ρόδου, η οποία ολοκληρώθηκε το 2009.

εταιρία ΒΑΠ Π. ΚΟΥΓΙΟΣ ΑΒΕΕ μπήκε το 2006 δυναμικά και στον χώρο της μπίρας. Ετσι, στις 28/8/2006 άρχισε την πρώτη φασόν παραγωγή μπίρας ΒΑΠ σε βαρέλι 30 L και 50 L από τις Ελληνικές Μικροζυθοποιίες για λογαριασμό της ΒΑΠ Π. ΚΟΥΓΙΟΣ ΑΒΕΕ. Η εταιρία, θέλοντας να έχει ένα δυναμικό παρόν με προοπτική στον τομέα της ζυθοποιίας και συγχρόνως να ενδυναμώσει την τοπική βιομηχανία και την παραγωγή της Δωδεκανήσου, αποφάσισε την εγκατάσταση και τη λειτουργία μιας νέας και υπερσύγχρονης μονάδας ζυθοποιίας στην περιοχή Τσαΐρι της Ρόδου, η οποία ολοκληρώθηκε το 2009. Με βασικό άξονα την ικανοποίηση των πελατών της και αδιαπραγμάτευτη συνθήκη την παραγωγή αρίστης ποιότητας μπίρας, η οποία παράγεται από φυσικές πρώτες ύλες, επιλεγμένες ώστε να πληρούν τις υψηλότερες προδιαγραφές, η εταιρία ξεκίνησε την πρώτη της παραγωγή στις νέες εγκαταστάσεις στις 11 Απριλίου 2009. Η παραγωγή της μπίρας αρχικά περιορίστηκε στην παραγωγή σε βαρέλι 30 L και 50 L, και στη συνέχεια, με οδηγό τη θετική ανταπόκριση των πελατών της για το προϊόν, προχώρησε τον Μάιο του 2012 στην εμφιάλωση της Zythos Vap σε γυάλινη φιάλη 330 ml και 500 ml, καθώς και σε κυτίο των 330 ml. Eχοντας ως μέλημα τη διασφάλιση της ποιότητας του προϊόντος, η εταιρία προχώρησε στην εφαρμογή Συστημάτων Διαχείρισης Ποιότητας και Ασφάλειας Τροφίμων (ISO 9001:2008 και ISO 22000:2005) και στις 29 Σεπτεμβρίου 2010 πιστοποιήθηκε για τα πρότυπα αυτά από διαπιστευμένο φορέα πιστοποίησης. Η Zythos Vap έχει κερδίσει την αγάπη των καταναλωτών της.

Beer by Enjoy

– 46 –

ΒΑΠ Π. Κούγιος ΑΒΕΕΒΑΠ Π. Κούγιος ΑΒΕΕ Διεύθυνση: 9ο χλμ. λεωφόρου Ρόδου - Λίνδου Τηλέφωνο: 22410-60710 www.vap.gr Τύπος: Ζυθοποιία

Διεύθυνση: Δημουλά 3, Καλαμπάκα, τηλ. επικοινωνίας: 24323 01301 facebook: μπυραρία ζυθορυχείο Καλαμπάκα • instagram: zithorychio

Η πρώτη λαρισαϊκή μπίρα Εγκαινιάζεται αυτές τις μέρες το πρώτο ζυθοποιείο της πόλης

ρόκειται για ένα καινούργιο, σύγχρονο και άρτια εξοπλισμένο ανεξάρτητο ζυθοποιείο, το οποίο παράγει τη LOLA, την πρώτη λαρισαϊκή μπίρα. Παραγωγός της, η Ζυθοποιία Πηνειού, η οποία ιδρύθηκε πριν από έναν περίπου χρόνο. Η παραγωγική δυνατότητά του είναι 2.000 λίτρα ανά βάρδια, στοιχείο το οποίο σε συνδυασμό με τις δεξαμενές που διαθέτει προσδίδει παραγωγική δυνατότητα περίπου 2.000 εκατόλιτρων για το 2019, ενώ με την ολοκλήρωση του επενδυτικού πλάνου και την τοποθέτηση πρόσθετων δεξαμενών η παραγωγική δυνατότητα μπορεί να αυξάνεται εκθετικά. Οπως αναφέρει ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της ζυθοποιίας Γιώργος Πέτρου (φωτό), το ζυθοποιείο διαθέτει τον κατάλληλο εξοπλισμό για την παραγωγή μπίρας ανώτερης ποιότητας, με μοναδικό οργανοληπτικό χαρακτήρα. Προσφέρει επίσης τη δυνατότητα επετειακών και μοναδικών παραγωγών ζύθου και ζυθογνωσίας, μια και το ζυθοποιείο είναι επισκέψιμο, ενισχύοντας σημαντικά την κοινωνικότητα γύρω από τον ζύθο. Ολες οι παραγωγικές διαδικασίες πραγματοποιούνται με απόλυτα φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους, που εξασφαλίζουν τη μείωση του οικολογικού μας αποτυπώματος στο ελάχιστο δυνατό. Χαρακτηριστικά αναφέρονται η προμήθεια ειδικού εξοπλισμού για τη διαχείριση του νερού, η κατασκευή φωτοβολταϊκού σταθμού για να παράγουμε την ηλεκτρική ενέργεια που χρειαζόμαστε μόνοι μας, και η ολοκλήρωση της πρώτης φάσης βιολογικού σταθμού για τη διαχείριση των λυμάτων. Παράλληλα, σε όλα τα στάδια της παραγωγής ακολουθούνται αυστηρότατοι έλεγχοι ποιότητας στα προϊόντα μας, ολοκληρώνοντας την ανάπτυξη και την πιστοποίηση συστήματος ασφάλειας και υγιεινής των τροφίμων σύμφωνα με το πρότυπο ΕΝ.ΕΛΟΤ ISO 22000, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι θα φτάσει στον καταναλωτή ένα απόλυτα ασφαλές και ποιοτικό προϊόν. Στους λίγους μήνες λειτουργίας παράγονται και διακινούνται ήδη δύο ετικέτες, η μία τύπου Pilsner και η δεύτερη τύπου Belgian Ale, ενώ πολύ σύντομα αναμένεται και η παραγωγή μιας τρίτης ετικέτας, τύπου Indian Pale Ale. Παράλληλα, συνεργαζόμαστε με το Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για την ολοκλήρωση ενός ερευνητικού προγράμματος για την παραγωγή ζύθου με τη χρήση δύο επίσης τοπικών προϊόντων, του ροδιού και του κάστανου. Στα σχέδια επίσης της ζυθοποιίας και σε συνεργασία με γνωστό εκπαιδευτικό οργανισμό της πόλης είναι η έναρξη ενός τμήματος Τεχνικών Ζυθοποίησης, επιπέδου ΙΕΚ. Η κυκλοφορίας της πρώτης μπίρας άφησε πολύ καλές εντυπώσεις και αγκαλιάστηκε με θέρμη από το κοινό της Λάρισας. www.pineiosbrewery.gr, www.lolabeer.gr Facebook: Lola Fresh Beer, Instagram: lola_fresh_beer

Στην καρδιά της Λάρισας βρίσκεται ένα αγαπημένο στέκι, το Vintage In Housepub. Μια μοντέρνα μπιραρία, στεγασμένη σε ένα κτίριο στο κέντρο της πόλης, χτισμένο από το 1926. Στο Vintage In Housepub μπορείς να δοκιμάσεις μπίρα από ποικιλία 55 διαφορετικών ετικετών και από έξι διαφορετικά βαρέλια, υπό τους ήχους jazz, soul και rock μουσικής.

Φρίξου 6, Λάρισα 412 22, τηλέφωνο: 241 025 0733

BEER by ENJOY

– 49 –

Κερκύρας 11, Σέρρες, τηλ. επικοινωνίας: 697 998 4588 facebook: lykiskos serres • instagram LyKisKOs serres

«Τσιγγάνικη» μπίρα από σπίτι Ο Λουκάς Παπαγγελής, συνιδρυτής της Midnight Circus, αναλύει για ποιον λόγο οι καταναλωτές πρέπει να προτιμούν τις (φαινομενικά ακριβές) «νομαδικές» μπίρες

αλησπέρα σας, από ελληνικές hazy ipa τι έχετε;» «Είχες και στο χωριό σου hazy ipa;» Η αλήθεια είναι ότι στο χωριό μου είχε και hazy ipa και άλλες, εξίσου ιδιαίτερες, μπίρες. Οπως επίσης είχε και στο χωριό του Πολ, του Οθωνα, του Παρασκευά, του Λευτέρη, του Ορέστη, του Βασίλη, του Πάνου, αλλά και σε πολλά άλλα χωριά. Γιατί, πολύ απλά, τις φτιάχναμε μόνοι μας ως home brewers. Τι κοινό έχουμε; Είμαστε νομάδες ζυθοποιοί, gypsy brewers, τσιγγάνοι χωρίς δικό μας ζυθοποιείο. Ξεκινήσαμε ερασιτεχνικά κάνοντας μπίρα στο σπίτι μας, σε πλαστικά βαρελάκια των 30 λίτρων. Σε υπόγεια και αυλές, ταράτσες και σαλόνια. Από απλά κιτ με εκχύλισμα βύνης, στα οποία προσθέταμε νερό και μαγιά, περάσαμε σε κατσαρόλες και δοχεία inox, DIY κατασκευές και πιο σοβαρές μεθόδους ζυθοποίησης, παρόμοιες, σε μικρότερη κλίμακα φυσικά, με αυτές που χρησιμοποιούν οι μικροζυθοποιίες. Χρειάστηκε πολύ διάβασμα και πολλά πειράματα, νυχτερινά σφουγγαρίσματα και σπασμένα μπουκάλια (μπιροβομβίδες), αλλά φτάσαμε στο σημείο να φτιάχνουμε καλές μπίρες. Ιδιαίτερες μπίρες, που βρίσκεις πολύ δύσκολα στο εμπόριο. Φρέσκιες, σπιτικές μπίρες. Τις δικές μας μπίρες. Οταν αποφασίσαμε να κάνουμε το χόμπι μας επάγγελμα μιλήσαμε με τους ανθρώπους του κλάδου, ζητήσαμε προσφορές και καθένας μας Beer by Enjoy

– 52 –

βρήκε στέγη στο ζυθοποιείο που του ταιριάζει. Η νομαδική ζυθοποίηση για κάποιους είναι προσωρινή λύση ανάγκης, ώσπου να φτιάξουν το δικό τους ζυθοποιείο, και για άλλους είναι επιλογή. Πλέον «βράζουμε» τις μπίρες μας σε παρτίδες συνήθως ενός ή δύο τόνων. Τον δρόμο άνοιξαν gypsies, όπως οι Satyr Brews, Dark Crops, Seven Island, Flaros και Strange Brews. Αυτοί έβγαλαν το φίδι από την τρύπα και οι υπόλοιποι στηριχθήκαμε στους ώμους τους. Standing on the shoulders of giants δηλαδή, όπως… λένε και στο χωριό μου. «Ε, και;» θα αναρωτηθείτε. «Γιατί να ασχοληθούμε μαζί σας;» Γιατί τις μπίρες μας τις φτιάχνουν ζυθοποιοί και όχι λογιστές. Γιατί οι μπίρες μας είναι αρωματικές, με γεμάτη γεύση, με σώμα και επίγευση. Γιατί η σπιτική μπίρα, από την οποία ξεκινήσαμε, είναι μερακλίδικη και απαιτεί προσήλωση στη λεπτομέρεια. Γιατί ενώ κανείς μας δεν βγάζει κέρδος, όχι μόνο συνεχίζουμε, αλλά συνεχώς αυξανόμαστε. «Καλά, και τι μπίρες φτιάχνετε δηλαδή;» Από μαύρη, Imperial Stout παλαιωμένη σε βαρέλια bourbon έως θολή IPA, μωσαϊκό αρωμάτων και γεύσεων. Από τροπικές ale με ginger και lime

έως κόκκινες νησιώτισσες. Φτιάχνουμε και απλές, καθημερινές μπίρες, πάντα με μεράκι και φρέσκα υλικά. Οι μπίρες μας μπορεί να σας φανούν ακριβές, αλλά δεν είναι. Αξίζουν έως και το τελευταίο λεπτό του ευρώ. Είναι ολόφρεσκιες και τα υλικά είναι επιλεγμένα ένα ένα ξεχωριστά, χωρίς εκπτώσεις. Μη μας αναζητήσετε αν θέλετε ένα παγωμένο νεροζούμι για να ξεπλύνετε το τζατζίκι από το σουβλάκι που φάγατε. Αν, όμως, θέλετε να συνοδεύσετε ένα καλομαγειρεμένο γεύμα για το οποίο είστε περήφανοι, αν έπειτα από μία κουραστική ημέρα θέλετε να κεράσετε τον εαυτό σας λίγα λεπτά απόλαυσης στο μπαλκόνι σας, αν επιθυμείτε ποιοτική, ιδιαίτερη μπίρα, τότε αναζητήστε μια φρέσκια τσιγγάνα. Ημασταν ερασιτέχνες και την ίδια μπίρα φτιάχναμε σπίτι μας, πρώτα από όλα για εμάς, με τα αυστηρότερα κριτήρια. Είμαστε πλέον επαγγελματίες και φτιάχνουμε αυτήν την μπίρα με νομαδικό χαρακτήρα, με διάθεση για πειραματισμούς, με τα ίδια αυστηρά κριτήρια. Γιατί, αν δεν αρέσει σε εμάς, δεν θα σας τη σερβίρουμε.

Φτιάχνουμε από μαύρη, Imperial Stout παλαιωμένη σε βαρέλια bourbon έως θολή IPA, μωσαϊκό αρωμάτων και γεύσεων. Από τροπικές ale με ginger και lime έως κόκκινες νησιώτισσες. Φτιάχνουμε και απλές, καθημερινές μπίρες, πάντα με μεράκι και φρέσκα υλικά. Οι μπίρες μας μπορεί να σας φανούν ακριβές, αλλά δεν είναι. Αξίζουν έως και το τελευταίο λεπτό του ευρώ

Beer by Enjoy

– 53 –

Ζυθοποιός σημαίνει φως Μαυροκαπνίζουμε τα καζάνια μας σαν τους κυκλαδίτικους φλάρους για να φτιάξουμε μπίρες γεμάτες γεύση και άρωμα. Μπίρες που γίνονται με το μεράκι του οικοζυθοποιού και την κουλτούρα της μικροζυθοποίησης. Γιατί για εμάς «ζυθοποιός σημαίνει φως»! Ο Οθωνας Θεοφάνους από τη Σίφνο είναι ο ζυθοποιός και εμπνευστής της Flaros beer. Flaros Session Ale (4.7%)

Ευκολόπιωτη και ξεδιψαστική pale ale με χρυσόξανθο χρώμα και αρώματα μάνγκο, παπάγιας και μπλούμπερι. Ελαφρύ προς μέτριο το σώμα της και γεύσεις που μπλέκουν τα δημητριακά με τροπικά φρούτα και κωνοφόρα. Πικρική επίγευση με αίσθηση φρεσκάδας.

Flaros IPA (5.7%)

American IPA με ισορροπημένη ενανθράκωση, αρώματα κίτρου, γκρέιπφρουτ και μάνγκο. Γεμάτη στο σώμα με γεύσεις ροδάκινου, κίτρου και τροπικών φρούτων, κυρίως μάνγκο και πάσιονφρουτ. Στρογγυλεμένη πικρική επίγευση και ανεπανάληπτη φρουτώδης αίσθηση, που μένει για ώρα στο στόμα.

Flaros Amber (5.2 %)

Κεχριμπαρένια Amber Ale με αρώματα φρούτων του δάσους και εσπεριδοειδών. Μέτριο σώμα με γεύση μαρμελάδας κόκκινων φρούτων και τροπικών καρπών. Στην επίγευση μπλέκονται αρμονικά οι νότες καραμέλας με την αίσθηση πάσιονφρουτ.

Mπίρες εμπνευσμένες από τη Λέσβο Είμαστε παθιασμένοι με τη ζυθοποίηση και το όνειρό μας είναι η sigri brewery να αποκτήσει το δικό της σπίτι. Μέχρι τότε ταξιδεύουμε σαν τους νομάδες σε διάφορα ζυθοποιεία για να παράξουμε τις μπίρες μας. Εμπνευσμένες από τη Λέσβο, οι πρώτες δύο μπίρες μας είναι:

Sedusa Red Ale (5%): Κόκκινη, με γεύση καβουρδισμένης βύνης, μπισκότου, καραμέλας και κόκκινων φρούτων. Μια μπίρα φρέσκια, με γεμάτο σώμα, ισορροπημένη πικράδα και γλυκόπικρη επίγευση.

Nissiopi Blonde Ale (5,5%):

Φρέσκια ξανθιά, με γεύση κριθαριού και νότες εσπεριδοειδών φρούτων. Δροσιστική, με γεμάτο σώμα, χαμηλή πικράδα, ήπια γλυκύτητα βύνης και ξηρή επίγευση. Beer by Enjoy

– 54 –

Flaros Wheat (4.4%)

Αναζωογονητική και χαμηλόβαθμη σε αλκοόλ American Wheat Ale με ανοιχτόξανθο χρώμα και βελούδινη υφή. Το σώμα της είναι μέτριο και οι γεύσεις που μπλέκουν στο στόμα είναι νότες ψωμιού με ώριμα φρούτα. Η επίγευση είναι γλυκόπικρη, με τη φρουτένια αίσθηση φρεσκάδας να μένει στο στόμα για πολλή ώρα.

O Μονόφθαλμος Τζακ, η Ντάμα Κούπα και ένα Κοράκι ερημίτης, όλοι στο καραβάνι της Midnight Circus Ημερολόγιο Ζυθοποιού Ετος: 2013 Τοποθεσία: Οδός Βουλγαροκτόνου, Εξάρχεια Βαθύ καλοκαίρι και, ενώ εμείς κοιμόμαστε στο πάτωμα του σαλονιού, τα πρώτα σπιτικά βαρελάκια ζυμώνουν άγρια στη δροσερή θαλπωρή του υπνοδωματίου. Για τα επόμενα χρόνια οι δοκιμές μας φιλοξενήθηκαν περιοδεύοντας σε ταράτσες και υπόγεια ανά την πόλη. Εκεί φάνηκε πως ο δικός μας τρόπος είναι ο νομαδικός. Φτάνουμε στο 2018 και ως Midnight Circus πλέον σας παρουσιάζουμε τον Μονόφθαλμο Τζακ, μια πραγματική Lager όπως ήταν πριν από την ποτοαπαγόρευση (One-Eyed Jack), και την Ντάμα Κούπα, μια πιστή στο βρετανικό στιλ Red Ale (Queen of Hearts)! Επιμένοντας να «κλείνουμε το μάτι» στην τράπουλα, ξεκινάμε το 2019 παρουσιάζοντας την τρίτη ετικέτα μας. Το Κοράκι (The Crow) είναι η δική μας εκδοχή για το ένατο χαρτί της Τράπουλας Ταρό, τον Ερημίτη (IX). Ενα Κοράκι ερημίτης: Φυσικά και είναι στο καραβάνι της Midnight Circus! Μια Stout με άρωμα καφέ και σοκολάτας και ελαφρύ καβούρδισμα στην επίγευση.

An adventure in the magic world of home brewing small batches! Ξεκινήσαμε πριν από λίγα χρόνια με βασικό μας στόχο τον σχεδιασμό και την παραγωγή γευστικών και έντονα αρωματικών συνταγών μπίρας. Στη συνταγή μας χρησιμοποιούμε ελληνική, γερμανική και βελγική βύνη. Η SQUEEZE IPA περιέχει Pale ale, σιτάρι, Carapils & Biscuit, υλικά που δουλεύουν μαζί αρμονικά και μας δίνουν έναν πολύ αρωματικό και γευστικό χαρακτήρα, με ελαφρύ σώμα και ισορροπημένη πικράδα. Στη διακριτική παρουσία του μπισκότου και της βύνης, προσθέσαμε μεγάλες ποσότητες λυκίσκων Ahtanum, Citra, Mosaic και Bravo για να πάρουμε μια ζουμερή, φρουτώδη, γεμάτη με τροπικά αρώματα και γεύσεις εσπεριδοειδών IPA. Beer by Enjoy

– 55 –

Farm Frites Οι καλύτερες ποικιλίες πατάτας με φρέσκια γεύση κατευθείαν από το χωράφι

Αντώνης Συριόπουλος, Area Manager - Southeast CEE της FARM FRITES, μιλάει για τα value-for-money προϊόντα της εταιρίας και το επιχειρηματικό πλάνο συνεχούς επέκτασης παγκοσμίως έως το 2025

Πότε δημιουργήθηκε η θυγατρική εταιρία της Farm Frites στην Ελλάδα και ποια είναι η πορεία της;

Η Farm Frites βρίσκεται η ίδια στην Ελλάδα από τις αρχές του 2015. Η πορεία της κρίνεται άριστη, καθώς έχουμε κατακτήσει πλέον του 15% από το μερίδιο της αγοράς και συνεχίζουμε με στόχο την κορυφή! Το 2019 η προβλεπόμενη ανάπτυξή μας θα είναι για ακόμα μία χρονιά άνω του 30% συγκριτικά με την προηγούμενη.

Ποιο είναι το δίκτυο διανομής των προϊόντων;

Η διανομή των προϊόντων γίνεται πανελλαδικά μέσω της Καλλάς Παπαδόπουλος, η οποία προμηθεύει τους χονδρεμπόρους συνεργάτες μας ανά περιοχή/νομό και κατόπιν αυτοί προμηθεύουν τα τελικά σημεία - χώρους εστίασης. Επίσης, μέσω της Καλλάς Παπαδόπουλος προμηθεύουμε και τους συνεργάτες μας στο λιανεμπόριο (Σκλαβενίτης, Γαλαξίας κ.ά.).

Γιατί ο πελάτης να επιλέξει τα προϊόντα της Farm Frites;

Τα προϊόντα της Farm Frites έχουν αυτήν τη στιγμή το καλύτερο value-for-money. Προσφέρουμε άριστες λύσεις υψηλής ποιότητας για όλους τους πελάτες Food Service & Retail, με τιμές ανταγωνιστικές και προσιτές. Η σταθερότητα στην ποιότητα, πράγμα που λείπει τρομερά στον κλάδο, καθώς και η πιστότητα στην τροφοδοσία/άμεση διαθεσιμότητα στους πελάτες είναι τα πλεονεκτήματά μας. Φυσικά, και όσον αφορά τους εμπόρους συνεργάτες, η άριστη σχέση και υποστήριξη ανά νομό είναι ένα μεγάλο κομμάτι της επιτυχίας μας έως σήμερα.

Ποια είναι τα επόμενα επιχειρηματικά πλάνα σας;

Η εταιρία μας έχει επιχειρηματικό πλάνο συνεχούς επέκτασης παγκοσμίως έως το 2025, φτιάχνοντας ένα καινούργιο εργοστάσιο κάθε 1824 μήνες και επεκτείνοντας, παράλληλα, και τη χωρητικότητα των υπαρχόντων σε Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Λατινική Αμερική. Επόμενη μονάδα είναι στο Καζακστάν. Οσον αφορά τη ΝΑ Ευρώπη και την Ελλάδα, ο υπερδιπλασιασμός του ανθρώπινου δυναμικού μας είναι στα πλάνα μας για τα επόμενα τρία χρόνια, καθώς και η κατάκτηση της πρώτης θέσης μεριδιακά.

Beer by Enjoy

– 56 –

ENJOY

– 57 –

Τα είδη της μπίρας

και με ποια πιάτα «δένουν»

Χρήσιμες συμβουλές για τις διαφορετικές γεύσεις μπίρας που υπάρχουν και κατευθυντήριες γραμμές για συνδυασμούς μπίρας και φαγητού

ε τόσο πολλούς διαφορετικούς τύπους μπίρας που υπάρχουν, μπορεί να είναι δύσκολο για τους ιδιοκτήτες εστιατορίων ή μπιραριών να δημιουργήσουν ένα μενού που θα αποτελείται από επιτυχημένους συνδυασμούς τους με φαγητό. Ωστόσο, αν το καταφέρουν αυτό, ξέρουν πολύ καλά ότι θα έχουν ένα μεγάλο ατού στα χέρια τους, καθώς θα προσελκύσουν ακόμα περισσότερο κόσμο στο μαγαζί τους. Αν, λοιπόν, προχωρήσουν στη δημιουργία ενός τέτοιου μενού, καλό θα ήταν να βρουν ποιες γεύσεις στα πιάτα που ήδη σερβίρουν «δένουν» με τα διαφορετικά είδη μπίρας που υπάρχουν στον κατάλογό τους. Παρακάτω ακολουθούν ορισμένες χρήσιμες συμβουλές για τις διαφορετικές γεύσεις μπίρας που υπάρχουν, καθώς και κάποιες κατευθυντήριες γραμμές για συνδυασμούς μπίρας και φαγητού.

ΤΟ ΛΕΞΙΚΌ ΤΗΣ ΜΠΊΡΑΣ

Bitter: Την πικράδα μπορεί εύκολα να τη διακρίνει κανείς σε μια μπίρα. Ομως ακόμα και σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν πολλές διαβαθμίσεις. H πικράδα μετριέται με μια κλίμακα που είναι περισσότερο γνωστή ως IBU (Ιnternational Bittering Units) ή, αλλιώς, «Διεθνείς Μονάδες Πικράδας», όπως είναι στα ελληνικά. Malt (βύνη): Η βύνη είναι το κύριο συστατικό για την κατασκευή μπίρας. Η καλύτερη βύνη παράγεται από κριθάρι, σιτάρι, βρόμη, καλαμπόκι, ρύζι. Η βύνη από κριθάρι είναι η πιο διαδεδομένη και συνήθως ψήνεται προτού προστεθεί στη ζύμωση της μπίρας. H προσθήκη της βύνης δίνει ένα «ζεστό» άρωμα στην μπίρα. Κατά τη διάρκεια του ζυμώματος της μπίρας τα σάκχαρα στο κριθάρι «καραμελώνουν», προσθέτοντας στη γεύση ανάλογες νότες. Beer by Enjoy

– 58 –

Beer by Enjoy

– 59 –

Μαύρη (Dark): Μια μπίρα δεν χαρακτηρίζεται μαύρη μόνο εξαιτίας του χρώματός της αλλά και εξαιτίας της γεύσης της. Για την παραγωγή της η βύνη ψήνεται μέχρι να αποκτήσει μαύρο χρώμα. Η γεύση της μαύρης μπίρας είναι πιο πλούσια και πιο «βαριά». Εδώ, αντί για καραμέλα, υπάρχουν νότες σοκολάτας και καφέ. Ελαφριά (Light): Συνήθως έχουν πιο «καθαρή» γεύση και είναι πιο δροσιστικές. Επίσης, τις περισσότερες φορές δεν έχουν δυνατή γεύση και δεν είναι πολύ πικρές, ενώ δεν έχουν και μεγάλη περιεκτικότητα σε αλκοόλ.

4 ΚΑΝΌΝΕΣ ΓΙΑ ΕΠΙΤΥΧΗΜΈΝΟ «ΠΆΝΤΡΕΜΑ»

Ευτυχώς, οι κανόνες δεν είναι πολύ αυστηροί για να «απογειωθεί» η γεύση ενός φαγητού με τη συνοδεία της κατάλληλης μπίρας. 1. Αντίθεση: Πρέπει να επιλέξετε μια μπίρα ή ένα πιάτο που έχει μια δυνατή, χαρακτηριστική γεύση που τίποτα δεν μπορεί να την καλύψει. Οπως ο συνδυασμός των στρειδιών με μια μαύρη μπίρα. Τα στρείδια έχουν δυνατή και αλμυρή γεύση και αντιμετωπίζουν «στα ίσα» την πλoύσια υφή και τις νότες σοκολάτας της μαύρης μπίρας. 2. Εξισορρόπηση: Είναι ένας από τους πιο απλούς τρόπους για να γίνει ένας γευστικός συνδυασμός μιας μπίρας με ένα φαγητό. Συνδυάστε φαγητά με πλούσια γεύση με «βαριές» μπίρες, όπως είναι οι μαύρες και οι porters. Συνδυάστε σαλάτες και ψάρι με ελαφριές μπίρες ή μπίρες από σιτάρι με επιδόρπια όπως τάρτες φρούτων. 3. «Καθάρισμα»: Και με αυτό εννοούμε ότι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την μπίρα για το «καθάρισμα» του ουρανίσκου. Για παράδειγμα, μια ελαφριά μπίρα ταιριάζει με ένα φαγητό που είναι καυτερό, γιατί δίνει την απαραίτητη δροσιά. Αυτός ο συνδυασμός λειτουργεί και αντίστροφα, π.χ. όταν λιπαρά φαγητά κόβουν την πικράδα μια μπίρας Indian Pale Ale. 4. Αποφύγετε τις γεύσεις που καλύπτουν η μία την άλλη: Είναι σημαντικό να δίνετε προσοχή στα επίπεδα της γεύσης που έχουν τόσο το φαγητό όσο και η μπίρα. Πολλές μαύρες μπίρες έχουν δυνατή γεύση που μπορεί να καλύψει ορισμένα φαγητά. Για παράδειγμα, μια μπίρα Guinness θα «εξαφάνιζε» ένα ψάρι όπως ο σολομός.

Συνδυάστε φαγητά με πλούσια γεύση με «βαριές» μπίρες, όπως είναι οι μαύρες και οι porters

Beer by Enjoy

– 60 –

www.allantika-aristi.gr

ΑΡΙΣΤΗ ΑΛΛΑΝΤΙΚΑ ΑΒΕΕ

Beer by Enjoy

– 61 –

Πάροδος Ορφέως 201, Αιγάλεω 12241, Αθήνα Τ. 2103424150 F. 2103428540 email: aristisa@otenet.gr

ΟΙ ΚΑΛΎΤΕΡΟΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΊ

Ελαφριές Lagers: Δροσιστικές, δεν έχουν δυνατή γεύση και συνήθως δεν είναι πικρές. Ταιριάζουν με: Καυτερά πιάτα, τηγανητές πατάτες, χοτ ντογκ, νουντλς, τηγανητά ψάρια. Μπίρες από σιτάρι: Ζυμώνονται με σιτάρι αλλά και κριθάρι, με αποτέλεσμα να έχουν πιο απαλή υφή. Ταιριάζουν με: Σαλάτες, καυτερά νουντλς, τάρτες φρούτων, γλυκά. Indian Pale Ales (IPAs): Εχουν κεχριμπαρένιο χρώμα και πολύ πικρή γεύση, η οποία εξισορροπείται με την προσθήκη εσπεριδοειδών ή βοτάνων. Ταιριάζουν με: Παϊδάκια, τηγανητές πατάτες, μπουρίτος, φαχίτας. Amber Ales: Το χρώμα τους ποικίλλει ανάμεσα στο κεχριμπαρένιο και το βαθύ χρυσοκόκκινο. Περισσότερο «ακούγεται» το κριθάρι και συμπληρώνεται με νότες γλυκιάς καραμέλας. Χρησιμοποιούνται για τον «καθαρισμό» του ουρανίσκου. Ταιριάζουν με: Πίτσα, καπνιστό κοτόπουλο, χοιρινό. Dark Lagers: Εχουν χαρακτηριστική γεύση. Ζυμώνονται με ψημένη

βύνη και πολλές φορές προστίθεται σιρόπι καραμέλα για πιο γλυκιά γεύση. Ταιριάζουν με: Λουκάνικο, μπέργκερ, πίτσα, γκούλας. Brown Ales: Δεν είναι τόσο πικρές και έχουν νότες σοκολάτας και καφέ. Οι ποικιλίες από την Αγγλία έχουν μια ξηρή γεύση. Δεν είναι οι αγαπημένες των φανατικών της μπίρας και των ζυθοποιών γιατί δεν έχουν τη δυνατή γεύση που είναι της μόδας στις μέρες μας. Ταιριάζουν με: Λουκάνικο, χοιρινό, σούσι, ψάρι. Porters: Μαύρες, με «ψημένη» γεύση και «ζεστό» άρωμα, με νότες από καραμέλα, σοκολάτα και καφέ. Ταιριάζουν με: Καβούρι, κουνέλι, ελάφι, μεξικάνικο μόλε. Stouts: Ξεχωρίζουν από το μαύρο χρώμα τους και την ψημένη γεύση. Παρά την εμφάνισή τους, δεν σημαίνει ότι έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ ή ότι είναι πολύ πικρές. Επίσης, περιέχουν νότες σοκολάτας και καφέ και «μεταξένια» πυκνότητα. Ταιριάζουν με: Τρούφες σοκολάτας, μους σοκολάτας, αστακό, οστρακοειδή.

Beer by Enjoy

– 62 –

Beer by Enjoy

– 63 –

Πώς «στήνεται» και τι χρειάζεται ένα καλό ζυθοποιείο

Συστήματα και υποσυστήματα για την εκτέλεση της παραγωγής ανάλογα με τις ανάγκες και απαιτήσεις του ενδιαφερομένου

μπίρα αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα ποτά στην Ιστορία και η ανακάλυψή της ήταν τυχαία. Κύρια συστατικά της είναι το νερό, η βύνη και ο λυκίσκος, ενώ παράγεται μέσα από τη διαδικασία της ζύμωσης. Συναντάται σε πολλές διαφορετικές παραλλαγές και είδη. Με την πάροδο των χρόνων και με την αύξηση του πληθυσμού αλλά και με τη μεγάλη ζήτησή της από προϊόν οικοτεχνικής παρασκευής η μπίρα προάγεται σε προϊόν οργανωμένης και μαζικής παρασκευής. Σήμερα, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, η βιομηχανία έχει καταφέρει να αναπτυχθεί και η παραγωγή της μπίρας γίνεται στις μονάδες ζυθοποίησης (ζυθοβραστήρια) οργανωμένα και ελεγχόμενα. Ενα ολοκληρωμένο ζυθοποιείο αποτελείται από διάφορα συστήματα και υποσυστήματα για την εκτέλεση της παραγωγής, ανάλογα με τις ανάγκες παραγωγής και τις απαιτήσεις του ενδιαφερομένου. Ειδικότερα, ένα ολοκληρωμένο σύστημα ζυθοποίησης αποτελείται από τον κύριο εξοπλισμό του: • Δεξαμενή ζεστού νερού (HOT WATER TANK). • Δεξαμενή ανάμειξης - εκχύλισης - διήθησης βύνης (MUSH TANK). • Δεξαμενή βρασμού (BOIL TANK). • Δεξαμενές ζύμωσης - ωρίμανσης - κυλινδροκωνικά (Fermentation - CCTank). • Σύστημα καθαρισμού CIP • BBT (εφόσον το κρίνει απαραίτητο ο εκάστοτε ζυθοποιός) • Σπαστήρας κριθαριού • Αντλία με σωληνώσεις χειρισμού • Ψυκτικό μηχάνημα με δεξαμενή κρύου νερού Beer by Enjoy

– 64 –

• Εναλλάκτης θερμοκρασίας για την ψύξη γλεύκους • Υδραυλικά δίκτυα - σωληνώσεις και βάνες • Ηλεκτρολογική - ηλεκτρονική εγκατάσταση με συστήματα ελέγχου θερμοκρασίας, πίεσης κ.λπ. • Κατάλληλος εξοπλισμός τυποποίησης και συσκευασίας Οσον αφορά τις προδιαγραφές του στησίματος ενός ζυθοποιείου, η σωστή επιλογή κτιριακής εγκατάστασης είναι ο βασικός πυλώνας για τη δημιουργία του. Ο σωστός προσδιορισμός του μεγέθους της μονάδας παραγωγής (αφού έχουν γίνει η μελέτη και ο σχεδιασμός) θα μας οδηγήσει στην ομαλή λειτουργία της εγκατάστασης, με αποτέλεσμα τη μείωση του λειτουργικού και του ενεργειακού κόστους. Η γνώση παραγωγής μπίρας (αλλά και η συνεχής εξέλιξη - μάθηση) ή η συνεργασία με εξειδικευμένο προσωπικό (ζυθοποιός) αποτελούν βασικές προδιαγραφές της παραγωγής. Ο απαραίτητος προϋπολογισμός για την υλοποίηση του έργου, γιατί από αυτόν καθορίζεται και η επιλογή της μονάδας παραγωγής. Η προσεκτική μελέτη και η συνεχής ενημέρωση για την αγορά διάθεσης του προϊόντος είναι ένα από τα βασικά κριτήρια για την ομαλή λειτουργία της επιχείρησης. Αλλά χωρίς αγάπη, μεράκι και θέληση τίποτα από όλα αυτά δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. Η εταιρία μας Παυλάκης Μιλτιάδης ΙΚΕ με πείρα, τεχνογνωσία και συνεχή εξέλιξη κατασκευάζει και παραδίδει ολοκληρωμένα συστήματα ζυθοποίησης που καλύπτουν όλες τις ανάγκες σας. Χατζόπουλος Βασίλειος, υπεύθυνος παραγωγής

BEER by ENJOY

– 65 –

Μ Π Υ ΡΑ • Π Ο Τ Ο • Κ ΡΑ Σ Ι Κ Ω Ν Σ Τ Α Ν Τ Ι Ν Ο Υ Π Ο Λ Ε Ω Σ 1 4 1 & Α Θ . Δ Ι Α Κ Ο Υ 7 , Τ. Κ . 1 3 5 6 2 Α Γ. Α Ν Α Ρ Γ Υ Ρ Ο Ι Τ Η Λ . / FA X : 2 1 0 - 2 3 2 3 6 4 5 w w w. c a v a d i p a t s i . g r | i n f o @ c a v a d i p a t s i . g r