GREEK HOSPITALITY GUIDE 2021

2021

GREEK HOSPITALITY

GUIDE

Ετήσια έκδοση του περιοδικού

Οι τάσεις και τα «στοιχήματα» για τη νέα τουριστική περίοδο Υπουργείο Τουρισμού και ΕΟΤ στη «μάχη» για την επιμήκυνση της σεζόν Επενδύσεις εκατομμυρίων από εγχώριες και μεγάλες ξένες αλυσίδες

3 ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Ο

22-23.02.2022 LiveOn Hybrid Event #ocin22 ethosevents.eu

SAVE THE DATE

Διοργάνωση

Σε συνεργασία με την

editorial Τάσεις και «στοιχήματα»

6

5

GREEK HOSPITALITY

GUIDE

CEO, ethosGROUP ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΥΖΟΥΝΗΣ ouzounis.k@ethosmedia.eu

Τουρισμός: Ρεαλιστικός ο στόχος των 15 δισ. ευρώ εσόδων το 2022

12

14

Αλέξανδρος Βασιλικός: Νέος «οδικός χάρτης» για τη βιώσιμη φιλοξενία

Οι τάσεις στα ταξίδια το 2022

22

2021

περιεχόμενα

Οι εγχώριοι «παίκτες» επενδύουν εκατοντάδες εκατομμυρίων και οι μεγάλες ξένες αλυσίδες «ψηφίζουν» Ελλάδα

Επιμέλεια Έκδοσης ΣΤΕΦΑΝΊΑ ΣΟΎΚΗ stefaniasouki@gmail.com Αρχισυντάκτρια ΚΥΡΕΛΑ ΠΕΤΡΟΥ petrou.k@ethosmedia.eu Key Account Manager ΡΑΝΤΩ ΜΑΝΩΛΟΓΛΟΥ manologlou.r@ethosmedia.eu Advertising Executive ΔΈΣΠΟΙΝΑ ΡΟΠΌΔΗ ropodi.d@ethosmedia.eu Επιμέλεια-Διόρθωση ΑΜΑΛΙΑ ΛΟΥΒΑΡΗ louvari.a@ethosmedia.eu Δημιουργικό ΠΟΠΗ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ popikalogianni@gmail.com Φωτογραφίες SHUTTERSTOCK

28 Οι νικητές των βραβείων Greek Hospitality Awards 2021

18 2021

Εκτύπωση-Βιβλιοδεσία-Ένθεση Pressious Αρβανιτίδης ΑΒΕΕ

Υπουργείο Τουρισμού και ΕΟΤ στη «μάχη» για την επιμήκυνση της σεζόν

34

member of

Λυσικράτους 64, 176 74 Καλλιθέα T: 210 9984950 E: info@ethosmedia.eu

ΙSSN: 2732-8805

Τι διαμορφώνει το μέλλον του τουρισμού

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή απόδοσης του περιεχομένου της εφημερίδας με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογραφήσεως ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμοι 238/1970, 4301/1979, 100/1975, ΝΔ 3565/1956 και 4254/1962 και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου.

GREEK HOSPITALITY GUIDE 5

ΤΆΣΕΙΣ ΚΑΙ «ΣΤΟΙΧΉΜΑΤΑ»

T

ο 2021, με διψήφιο νούμερο ως προς τα προσδοκώμενα έσοδα άνω των 10 δισ. ευρώ, εξελίχθηκε απρόσμενα καλύτερα του αναμενομένου, έστω κι αν ο ελληνικός τουρισμός πέρασε κυριολεκτικά από «σαράντα κύματα». Τα έσοδα θα διαμορφωθούν για τη δεύτερη σεζόν Covid-19 περίπου 3 δισ. ευρώ πάνω από αυτό που είχε προϋπολογιστεί και από το Υπουργείο Οικονομικών, δηλαδή περίπου συν δύο μονάδες στο ποσοστό ανάπτυξης για το 2021. Οι τουριστικοί φορείς αποφεύγουν να κάνουν, επί του παρόντος, προβλέψεις για το τι μέλλει γενέσθαι την επόμενη χρονιά, άλλωστε εν μέσω πανδημίας έχει αποδειχθεί περίτρανα ότι οι όποιες εκτιμήσεις ανατρέπονται ανά… εβδομάδα. Ωστόσο, είναι γεγονός ότι τα μηνύματα που έρχονται όσον αφορά τη ζήτηση για την Ελλάδα είναι άκρως ενθαρρυντικά για την επόμενη χρονιά. Σε αυτήν τη συγκυρία της πανδημίας, όπου η «ψαλίδα» μεταξύ των διαφορετικών ταχυτήτων των προορισμών ανά την Ελλάδα έχει ανοίξει ακόμη περισσότερο –με τους χειμερινούς προορισμούς να μην έχουν βρει ακόμη τα «πατήματά» τους από τον Μάρτιο του 2020 και τους νησιωτικούς προορισμούς να έχουν πάει καλύτερα του αναμενομένου–, διαφαίνεται τώρα μεγαλύτερη από ποτέ η ανάγκη για ενίσχυση των λιγότερο προβεβλημένων προορισμών με στοχευμένες πολιτικές και στρατηγική. Το «στοίχημα» για την επιμήκυνση της σεζόν, για την ανάδειξη προορισμών της ηπειρωτικής Ελλάδας αλλά και για την ανάπτυξη επιμέρους θεματικών μορφών τουρισμού είναι διαχρονικό και μένει να φανεί αν τώρα μπορεί να κερδηθεί, σε πρώτη φάση, έστω και στα δύο «άκρα» της σεζόν, στις αρχές της άνοιξης και στο τέλος του φθινοπώρου, για κάποιες εβδομάδες.

6

GREEK HOSPITALITY GUIDE

GREEK HOSPITALITY GUIDE 7

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ:

ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟΣ Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΩΝ 15 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ ΕΣΟΔΩΝ ΤΟ 2022 Η Ελλάδα έχει καταφέρει να θεωρείται ένας πολύ ασφαλής προορισμός διακοπών

8 GREEK HOSPITALITY GUIDE

ία ακόμη χρονιά κατά την οποία ο ελληνικός τουρισμός θα εξακολουθήσει να λειτουργεί στην εποχή του Covid-19, ωστόσο παράλληλα θα διαθέτει συσσωρευμένη πλέον εμπειρία σε ό,τι έχει να κάνει με τη διαχείριση της πανδημίας μετά από τη δύσκολη διετία 2020-2021. Ακριβώς αυτή η καλή διαχείριση του κορωνοϊού από όλη την «αλυσίδα» του ελληνικού τουρισμού αποτελεί πολύτιμη παρακαταθήκη και για το 2022, στο οποίο ήδη η Ελλάδα φιγουράρει ψηλά σε επίπεδο ζήτησης τόσο από τις βασικές της ευρωπαϊκές αγορές εισερχόμενου τουρισμού όσο και από τις πιο μακρινές και πολλά υποσχόμενες, όπως για παράδειγμα η αμερικανική αγορά. Το 2021, με διψήφιο νούμερο ως προς τα προσδοκώμενα έσοδα άνω των 10 δισ. ευρώ, εξελίχθηκε απρόσμενα καλύτερα του αναμενομένου, έστω κι αν ο ελληνικός τουρισμός πέρασε κυριολεκτικά από «σαράντα κύματα». Τα έσοδα θα διαμορφωθούν για τη δεύτερη σεζόν Covid-19 σε περίπου 3 δισ. ευρώ πάνω από αυτό που είχε προϋπολογιστεί και από το Υπουργείο Οικονομικών, δηλαδή περίπου συν δύο μονάδες στο ποσοστό ανάπτυξης για το 2021. Οι τουριστικοί φορείς αποφεύγουν να κάνουν επί του παρόντος προβλέψεις για το τι μέλλει γενέσθαι την επόμενη χρονιά –άλλωστε εν μέσω πανδημίας έχει αποδειχθεί περίτρανα ότι οι όποιες εκτιμήσεις ανατρέπονται ανά… εβδομάδα. Ωστόσο είναι γεγονός ότι τα μηνύματα που έρχονται όσον αφορά τη ζήτηση για την Ελλάδα είναι άκρως ενθαρρυντικά για την επόμενη χρονιά. Ως προς τις προβλέψεις για τον τουρισμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας (σ.σ. γεγονός ενδεικτικό και της αβεβαιότητας που έχει δημιουργήσει ο κορωνοϊός), τα νούμερα αναθεωρήθηκαν δύο τουλάχιστον φορές μέσα στο 2021, αν ληφθεί υπόψη ότι τον Οκτώβριο του 2020 η αρχική εκτίμηση ήταν για ένα 60% των εσόδων του 2019, ήτοι 11,5-12 δισ. ευρώ. Στη συνέχεια, έπεσε στο 50% και με το σφοδρό κύμα της πανδημίας σε όλη την Ευρώπη και τα περιοριστικά μέτρα των κυβερνήσεων (π.χ. Ηνωμένο Βασίλειο) έφτασε τελικά την άνοιξη του 2021 στο 40%-45% του 2019, ήτοι ένα ποσό γύρω στα 7-7,5 δισ. ευρώ, για να κλείσει τελικά, όπως όλα δείχνουν, πάνω από τα 10 δισ. ευρώ...

M

«Εκείνο που έχουμε πει και εξακολουθούμε να το λέμε στον Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων είναι ότι λειτουργούμε εξακολουθητικά σε εποχή πανδημίας και αυτό θα συνεχίσει και το 2022. Αυτό σημαίνει ότι είμαστε έτοιμοι για συνεχείς ανατροπές» ανέφερε σχετικά ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, κ. Γιάννης Ρέτσος. «Εκείνο που είναι σημαντικό είναι ότι η ζήτηση για την Ελλάδα παραμένει ισχυρή». Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ θεωρεί ότι ο στόχος που προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού για την επόμενη χρονιά στα 15 δισ. ευρώ είναι απόλυτα ρεαλιστικός και μάλιστα είναι μάλλον προς το απαισιόδοξο παρά προς το αισιόδοξο: «Τα 15 δισ. ευρώ που προβλέπονται στο

δημοσιονομική κρίση άνοιξε τον δρόμο για τις συνέργειες μεταξύ ιδιωτικού και δημοσίου, έχοντας περάσει από διάφορες φάσεις και είναι σημαντικό ότι τώρα ακούμε τους φορείς της Πολιτείας να μιλούν για πράγματα που μιλούσε ο ιδιωτικός τομέας πριν πολύ καιρό. Σήμερα, είναι περισσότερο επιτακτική η ανάγκη από ποτέ για συνέργειες σε καθημερινή και ουσιαστική βάση για την Ελλάδα, που είναι το πέμπτο πιο ισχυρό brand παγκοσμίως».

To ισχυρό brand To ισχυρό brand του ελληνικού τουρισμού επιβεβαιώνεται και από τα αποτελέσματα της τελευταίας έρευνας για τις τάσεις και προτιμήσεις για διεθνή ταξίδια στις αγορές

Κορυφαίοι προορισμοί Sun & Beach, σε εκατ. ταξίδια και % του συνόλου, 2019

προσχέδιο του προϋπολογισμού θεωρώ ότι, όπως και να εξελιχθεί η πανδημία μέχρι τον Μάρτιο, είναι ένας απόλυτα ρεαλιστικός στόχος και δεν αποκλείεται να τον ξεπεράσουμε. Ξέρουμε ότι ο χειμώνας θα είναι πολύ δύσκολος και ότι το 2022 θα είναι επίσης χρονιά πανδημίας, αλλά αυτό για την Ελλάδα ίσως να είναι πλεονέκτημα, γιατί η χώρα έχει καταφέρει τουριστικά τα δύο τελευταία χρόνια να θεωρείται ένας πολύ ασφαλής προορισμός διακοπών». Εμπλουτισμός του τουριστικού προϊόντος, ανάγκη αλλαγής του τουριστικού μοντέλου (δεδομένου του ότι πολύ δημοφιλείς προορισμοί στη χώρα έχουν ξεπεράσει τις αντοχές τους), προβολή της χώρας με έναν διαφορετικό τρόπο είναι εκ των ων ουκ άνευ για την «επόμενη μέρα», για την οποία είναι κρίσιμες και οι συνέργειες. «Η

της Ελλάδας στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που διενήργησε η Censuswide για λογαριασμό του Ινστιτούτου του ΣΕΤΕ (ΙΝΣΕΤΕ). Ειδικότερα, η έρευνα έδειξε ότι η Ελλάδα είναι ένας πολύ δημοφιλής προορισμός, αφού βρίσκεται στο top-10 των ευρωπαϊκών προορισμών των υπό εξέταση αγορών. Η καλύτερη θέση της Ελλάδας είναι η δεύτερη στην ιταλική αγορά, ενώ είναι τρίτη στις αγορές του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας και της Γαλλίας και πέμπτη στης Αυστρίας. Η έρευνα διεξήχθη σε οκτώ από τις σημαντικότερες αγορές του εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα (Γερμανία, Ην. Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία, Αυστρία, Ελβετία, Ολλανδία και ΗΠΑ) και εστιάζεται σε πραγματικά δυνητικούς ταξιδιώτες προς την Ελλάδα, αποφεύγοντας να λάβει

GREEK HOSPITALITY GUIDE 9

υπόψη τους πολίτες που δεν ταξίδευαν προς το εξωτερικό ούτε προ πανδημίας. Ειδικότερα, για τις ευρωπαϊκές αγορές, το δείγμα επιλέχθηκε μεταξύ όσων ταξίδεψαν αεροπορικώς στο εξωτερικό για διακοπές τουλάχιστον μία φορά μεταξύ του 2017 και του 2020, ενώ για τις ΗΠΑ η επιλογή έγινε μεταξύ όσων ταξίδεψαν αεροπορικώς για διακοπές εκτός Βορείου Αμερικής τουλάχιστον μία φορά μεταξύ του 2017 και του 2020. Εκτός από το γενικό μέρος, η έρευνα έχει δύο ειδικά μέρη, που αφορούν στα κύρια προϊόντα του εισερχόμενου τουρισμού: τον Τουρισμό Πόλεων και τον Τουρισμό για Ήλιο και Θάλασσα. Η έρευνα διενεργήθηκε σε

Τα μηνύματα που έρχονται όσον αφορά τη ζήτηση για την Ελλάδα είναι άκρως ενθαρρυντικά για την επόμενη χρονιά.

άτομα ηλικίας 17 ετών και άνω, το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Σεπτεμβρίου 2021, σε δείγμα που συνολικά υπερέβη τα 7.100 άτομα. Το Ήλιος και Θάλασσα (βασικό προϊόν της Ελλάδας) είναι με διαφορά το δημοφιλέστερο προϊόν παγκοσμίως. Το 2019, το 22% των ταξιδιών με διανυκτέρευση διεθνώς ήταν για Ήλιο και Θάλασσα, με τις κατηγορίες City Break και Πολιτιστικός Τουρισμός να ακολουθούν με ποσοστά 16% και 10%, αντίστοιχα. Η Ελλάδα στη μεγαλύτερη αυτή αγορά για τουριστικά προϊόντα έχει μερίδιο 7,4% και είναι ο τρίτος δημοφιλέστερος προορισμός παγκοσμίως. Τα μερίδια αγοράς στα υπόλοιπα προϊόντα είναι σημαντικά μικρότερα και η θέση της χώρας στην παγκόσμια κατάταξη σημαντικά χαμηλότερη.

Δεδομένων των χαρακτηριστικών της αγοράς κάθε προϊόντος και του πολιτιστικού αποθέματος και της ιστορίας της χώρας, η ανάπτυξη του Πολιτιστικού Τουρισμού αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία, που μπορεί να συμβάλει και σε μεγάλο βαθμό στην ένταξη των σπουδαίων μνημείων στη σύγχρονη οικονομική και κοινωνική ζωή. Όσον αφορά στους ίδιους τους ταξιδιώτες, σύμφωνα με την έρευνα, το μεγαλύτερο ποσοστό όσων είχαν πραγματοποιήσει διεθνές ταξίδι στην προ πανδημίας εποχή προτίθενται και πάλι να ταξιδέψουν στο εξωτερικό. Παρ’ όλα αυτά, ένα σημαντικό μέρος ταξιδιωτών (που ποικίλλει από 1 στους 7 στην Αυστρία και την Ελβετία και έως 1 στους 4 στο Ηνωμένο Βασίλειο) θα παραμείνουν εντός της χώρας τους. Το προϊόν Ήλιος και Θάλασσα είναι το δημοφιλέστερο στις περισσότερες αγορές, ακολουθούμενο από τον Τουρισμό Πόλης (City Break). Επίσης, το κόστος του ταξιδιού έχει επανέλθει ως πολύ βασικός παράγων επηρεασμού του ταξιδιού μαζί με τους παράγοντες που σχετίζονται άμεσα με την πανδημία. Τα ταξίδια 3 έως 7 διανυκτερεύσεων αποτελούν τη συχνότερη επιλογή, ενώ η Γερμανία, η Γαλλία και η Ολλανδία παρουσιάζουν σχετικά μεγαλύτερη συχνότητα σε ταξίδια με περισσότερες από 10 διανυκτερεύσεις. Αναφορικά με τα ταξίδια για Ήλιο και Θάλασσα, διαφαίνεται ένα clustering χαρακτηριστικών των αγορών, με αρκετά κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ των ευρωπαϊκών αγορών, πλην της Βρετανίας και μεταξύ της Βρετανίας και των ΗΠΑ. Επίσης, διαφαίνεται ένα ισχυρότερο clustering μεταξύ των γερμανόφωνων αγορών (Γερμανία, Αυστρία και Ελβετία). Ειδικότερα: Οι Γερμανοί, οι Γάλλοι, οι Ιταλοί, οι Αυστριακοί, οι Ελβετοί και οι Ολλανδοί προτιμούν κατά κύριο λόγο τους θερινούς μήνες του 2022, ενώ οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί έχουν προτεραιότητα τους επόμενους μήνες μέχρι τον Μάρτιο. Παρά τη γενική προτίμηση για ταξίδια 3 έως 7 διανυκτερεύσεων, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ολλανδία παρουσιάζουν σχετικά μεγαλύτερη συχνότητα (31%, 32%,

30%) για ταξίδια με περισσότερες από 10 διανυκτερεύσεις. Κυρίαρχη επιλογή διαμονής αποτελούν τα ξενοδοχεία των 4 ή 5 αστέρων, με εξαίρεση το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, όπου η πρώτη επιλογή είναι για χαμηλότερες κατηγορίες. Οι διακοπές Ήλιου και Θάλασσας δεν είναι μονοθεματικές, αλλά, αντίθετα, oι ταξιδιώτες επιζητούν –με μεγάλη συχνότητα, που κατά περίπτωση υπερβαίνει και το 50%– ποικιλία δραστηριοτήτων, που περιλαμβάνουν από επίσκεψη στην πόλη και πολιτιστικές δραστηριότητες έως εκδρομές και συναυλίες ή θεατρικές παραστάσεις. Αναφορικά με τα ταξίδια για Τουρισμό Πόλης: Οι Βρετανοί, οι Γάλλοι και οι Αμερικανοί έχουν πρόθεση να πραγματοποιήσουν ταξίδι για Τουρισμό Πόλης το επόμενο εξάμηνο έως και τον Φεβρουάριο, ενώ η πλειοψηφία των Γερμανών, των Ιταλών, των Αυστριακών, των Ελβετών και των Ολλανδών έχουν προτεραιότητα από τον Μάρτιο και μετά. Τα ταξίδια 3 έως 7 διανυκτερεύσεων αποτελούν τη συχνότερη επιλογή. Αναφορικά με την επιλογή καταλύματος, υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση, με τα ξενοδοχεία των 4 ή 5 αστέρων να αποτελούν την κυρίαρχη επιλογή για το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστρία και την Ολλανδία, ενώ για τις υπόλοιπες χώρες υπάρχει ισχυρή ζήτηση (και) για χαμηλότερες κατηγορίες. Για όλες τις αγορές, πολύ δημοφιλή επιλογή αποτελεί και η βραχυπρόθεσμη μίσθωση. Οι ταξιδιώτες επιζητούν με μεγάλη συχνότητα μια μεγάλη ποικιλία δραστηριοτήτων μέσα στην πόλη (π.χ. περίπατο, εστίαση, ψώνια) ή εκτός αυτής (π.χ. εκδρομή, αθλητικές δραστηριότητες). Κατά περίπτωση, η επιθυμία υπερβαίνει και το 50%, ενώ για όλες τις αγορές και όλες τις δραστηριότητες το ποσοστό αυτών που επιθυμούν να συμμετάσχουν σε κάποια δραστηριότητα υπερβαίνει το 10%. Δηλαδή ένας επιτυχημένος προορισμός City Break πρέπει να ικανοποιεί ένα ευρύ φάσμα επιλογών. ■

10 GREEK HOSPITALITY GUIDE

GREEK HOSPITALITY GUIDE 11

12 GREEK HOSPITALITY GUIDE

του Αλέξανδρου Βασιλικού Προέδρου του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος

ΝΕΟΣ «ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ» ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ

GREEK HOSPITALITY GUIDE 13

T

ο 2021 ήταν μια δεύτερη συνεχόμενη χρονιά στη σκιά της πανδημίας, με όσα αυτή επιφέρει στο σύνολο των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, περιλαμβανομένου ασφαλώς και του τουρισμού. Σε αυτήν, λοιπόν, τη «νέα κανονικότητα», πήραμε το καλύτερο που θα μπορούσαμε. Ανοίξαμε με ασφάλεια τον τουρισμό και όλοι οι διεθνείς οργανισμοί έπλεξαν το εγκώμιο της χώρας μας, αναγνωρίζοντάς την ως πρότυπο ασφαλούς επανεκκίνησης της παγκόσμιας φιλοξενίας. Για αυτήν την επιτυχία, που αντανακλάται στη διεθνή εικόνα της χώρας, ενώθηκαν πολλές δυνάμεις και σε πολλά επίπεδα. Κυβέρνηση, αυτοδιοίκηση, φορείς, τοπικές κοινωνίες απέδειξαν πως ο τουρισμός είναι υπόθεση όλων. Με πρωταγωνιστικό ρόλο βέβαια των ξενοδοχείων, καθώς η σχολαστική τήρηση των αναβαθμισμένων υγειονομικών πρωτοκόλλων συνέβαλε τα μέγιστα στο θετικό αποτέλεσμα. Πήραμε, λοιπόν, ένα “rebound” καλύτερο του αναμενομένου τόσο ως προς τη ροή επισκεπτών όσο και από την αύξηση της δαπάνης ανά επισκέπτη. Τα lockdowns των προηγούμενων 18 μηνών σε όλο τον κόσμο έδωσαν ευκαιρία για αποταμιεύσεις. Οπότε είδαμε τους επισκέπτες μας όχι μόνο με διάθεση να ταξιδέψουν, επειδή είχαν αρκετό καιρό να το κάνουν, αλλά και με δυνατότητα να ξοδέψουν περισσότερο από το σύνηθες. Επιβεβαιώθηκε έτσι η ελκυστικότητα του brand της Ελλάδας, η δυναμική της ελληνικής φιλοξενίας και η συνεισφορά της τόσο στα δημόσια έσοδα του κράτους όσο και στις τσέπες των πολιτών, γεγονός με ιδιαίτερη σημασία σε έναν δύσκολο χειμώνα, που οι προκλήσεις διαδέχονται η μία την άλλη, όπως συμβαίνει με τη διεθνή κρίση του ενεργειακού κόστους και τις έντονα ανατιμητικές τάσεις στα προϊόντα. Ακόμη και μέσα στις πιο δύσκολες συνθήκες, η φιλοξενία συνεχίζει την προσφορά της, επιβεβαιώνοντας το βασικό συμπέρασμα της έρευνας που κάναμε τον Μάρτιο του 2021 με τη συνεργασία της Grant Thornton, σύμφωνα με το οποίο η φιλοξενία εμφανίζει τη δυνατότητα ταχείας αντιμετώπισης και απόκρισης σε εξωγενείς μεταβολές, ενώ διαθέτει υψηλότερη

συγκριτικά με λοιπούς κλάδους ικανότητα απορρόφησης των αρνητικών οικονομικών κύκλων και άμεσης απόδοσης των πόρων που εν τέλει επενδύονται σε αυτήν. Ωστόσο πρέπει να βλέπουμε τις πραγματικές διαστάσεις αυτής της επιτυχίας, χωρίς να αιθεροβατούμε. Η επανεκκίνηση του τουρισμού δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένη σε όλες τις θεματικές κατηγορίες. Μπορεί οι καλοκαιρινές διακοπές να έδωσαν το έδαφος για να εκφραστεί η ανάγκη για ταξίδια και ανθρώπινη επανασύνδεση, ωστόσο τα εταιρικά ταξίδια, τα συνέδρια, οι εκθέσεις, οι μεγάλες διοργανώσεις δεν έχουν δείξει ακόμη αντίστοιχη δυναμική. Το ίδιο ισχύει και για τα ξενοδοχεία του ορεινού και ημιορεινού όγκου της χώρας, καθώς οι 15 μέρες των γιορτών δεν επαρκούν για να καλύψουν τις απώλειες μιας ολόκληρης διετίας. Γι’ αυτό κι εμείς, ως ΞΕΕ, τονίζουμε την ανάγκη στοχευμένης στήριξης, αξιοποιώντας και το ευρωπαϊκό πλαίσιο ενισχύσεων που πετύχαμε με πρωτοβουλίες και δράσεις της HOTREC, αναδεικνύοντας τη σημασία της φιλοξενίας για το σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομίας. Επιπλέον, υπάρχουν δομικά προβλήματα που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με μακροχρόνιο σχεδιασμό. Το 85% της τουριστικής κίνησης αφορά μόνο 5 από τις 13 περιφέρειες της χώρας και το 75% των τουριστικών εσόδων αφορούν μόνο στις 100 από τις 365 μέρες του χρόνου. Η γεφύρωση των περιφερειακών ανισοτήτων και η καταπολέμηση της εποχικότητας πρέπει να αποτελέσουν βασικές προτεραιότητες για τη συνέχεια. Σε ό,τι αφορά το 2022, ο βασικός προσανατολισμός δεν αλλάζει. Η υγεία, η ασφάλεια, η υγειονομική αξιοπιστία παραμένουν και πάλι στην «πρώτη γραμμή». Έχουμε την εμπειρία, έχουμε την αποφασιστικότητα και πιστεύουμε πως θα καταφέρουμε να αξιοποιήσουμε και πάλι με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη ζήτηση, που παραμένει υψηλή για την Ελλάδα. Με την προϋπόθεση πάντα πως δεν θα υπάρξουν νέες αρνητικές εκπλήξεις μεταλλάξεων στο μέτωπο της πανδημίας και πως η επιτυχία του εθνικού εμβολιαστικού προγράμματος

θα βελτιώσει αισθητά τα επιδημιολογικά δεδομένα. Με βάση όλα τα παραπάνω, η συζήτηση που πρέπει να ανοίξει, κι αυτό επιδιώκουμε ως ΞΕΕ, είναι η μεσομακροπρόθεσμη προοπτική της ελληνικής φιλοξενίας. Να θεραπεύσουμε τα μειονεκτήματα και να ενισχύσουμε τα πλεονεκτήματα. Να διαμορφώσουμε τον «οδικό χάρτη» για τη βιώσιμη φιλοξενία και τον καταλυτικό της ρόλο στο νέο αναπτυξιακό πρότυπο που έχει ανάγκη η χώρα, για να αντιμετωπίσει με αυτοπεποίθηση τις μεγάλες προκλήσεις του μέλλοντος. Είναι όλο και πιο ξεκάθαρο πως η «επόμενη μέρα» δεν θα σημαίνει επιστροφή στο συνηθισμένο παρελθόν, αλλά θα αφορά σε μια νέα απαιτητική πραγματικότητα, έναν καινούργιο κόσμο. Αυτό αναδείχθηκε πολύ καθαρά και στο 5ο Διεθνές Φόρουμ Φιλοξενίας που οργανώσαμε στα τέλη Νοέμβρη. Είναι ο σωστός χρόνος για να επικεντρώσουμε το ενδιαφέρον και την προσοχή μας στο πώς να σχεδιάσουμε, να χρηματοδοτήσουμε και να διασφαλίσουμε τις απαιτούμενες προσαρμογές. Ένα καινούργιο ανταγωνιστικό μοντέλο του ελληνικού ξενοδοχείου, μέσα σε μια παγκόσμια αγορά που εξελίσσεται ραγδαία και δεν συγχωρεί την αδράνεια και την ακινησία. Η Ελλάδα αποδεδειγμένα μπορεί και πρέπει να ανήκει στους leaders των εξελίξεων στην παγκόσμια αγορά φιλοξενίας. Το θετικό momentum του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και η ευρεία πολιτική και κοινωνική συναίνεση για τον ρόλο της φιλοξενίας στην ανάκαμψη της χώρας πρέπει να μας οδηγήσουν σε υψηλούς στόχους και τολμηρά βήματα, με δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα και εξασφαλισμένους πόρους. Για να επενδύσουμε στους προορισμούς. Για να επενδύσουμε στη βιωσιμότητα, στις υποδομές, στις δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού. Για να επενδύσουμε σε κάθε ξενοδοχείο. Να επενδύσουμε στην αναβάθμιση του προϊόντος μας με όρους ποιότητας, μείωσης του οικολογικού αποτυπώματος, καινοτομίας και τεχνολογικού εκσυγχρονισμού. Για να επενδύσουμε σε μια νέα Ελλάδα. ■

14 GREEK HOSPITALITY GUIDE

ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΤΑΞΙΔΙΑ ΤΟ 2022 Ψηλά στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών της Μεσογείου η Ελλάδα

GREEK HOSPITALITY GUIDE 15

εγαλύτερη επιθυμία για ταξίδια, με επίσης εντονότερη την πρόθεση για υψηλότερες δαπάνες και μεγαλύτερης διάρκειας διακοπές, με εμφανή τη στροφή σε προορισμούς που υιοθετούν «πράσινα» κριτήρια. Αυτές είναι οι τάσεις για το 2022, όπως τις καταγράφουν από τους εν δυνάμει ταξιδιώτες οι ειδικοί του κλάδου στην Ευρώπη, αλλά και διεθνώς, ενώ ακόμη μεγαλύτερο «ελληνικό» ενδιαφέρον έχουν οι τάσεις σε επίπεδο προορισμών: Η Ελλάδα φαίνεται ότι είναι για την επόμενη σεζόν από τους πλέον κερδισμένους της Μεσογείου ως προς την επιλογή για ταξίδια στο εξωτερικό, με βάση τουλάχιστον τις αναζητήσεις στις μεγάλες διεθνείς πλατφόρμες, όπου διαφαίνεται, επιπλέον, ισχυρή η τάση της πανδημίας για το λεγόμενο “staycation”, τα ταξίδια δηλαδή εντός των τειχών, σε κοντινούς προορισμούς στο εσωτερικό.

M

Οι προβλέψεις του ETC Ξεκινώντας από τις τάσεις που καταγράφει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδιών (ETC), έστω κι αν οι εμβολιασμοί φέρνουν μεγαλύτερη ζήτηση για ταξίδια εντός της ΕΕ, από τα νούμερα των αερομεταφορών προκύπτει ότι η υστέρηση σε σύγκριση με το 2019 θα παραμείνει και την επόμενη χρονιά, με την πλήρη ανάκαμψη –και μάλιστα άνοδο στον κλάδο– να αναμένεται το 2024. Ο δρόμος προς την ανάκαμψη θα είναι μακρύς, σύμφωνα με το ETC, και έστω κι αν οι ευρωπαϊκοί προορισμοί, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, παρουσίασαν απρόσμενη ανάκαμψη το καλοκαίρι του 2021, οι διεθνείς τουριστικές αφίξεις στην Ευρώπη το 2021 αναμένεται να διαμορφωθούν σε επίπεδα 60% χαμηλότερα έναντι του 2019. Στα «συν» της χώρας μας, που αποτελεί και παρακαταθήκη για το 2022, καταγράφηκε το γεγονός ότι ο ελληνικός τουρισμός άνοιξε εγκαίρως για τη σεζόν του 2021, έχοντας γνωστοποιήσει από νωρίς το πλάνο του, γεγονός που βοήθησε για τον έγκαιρο προγραμματισμό όλης της τουριστικής αλυσίδας.

Οι προβλέψεις του WTTC H Παγκόσμια Επιτροπή Ταξιδιών και Τουρισμού (WTTC) προβλέπει, από την

πλευρά της, για τη σεζόν του 2022 ισχυρή αύξηση όσον αφορά τις διεθνείς δαπάνες στα ταξίδια, ξεπερνώντας τις δαπάνες για εσωτερικό τουρισμό, ο οποίος έχει αυξηθεί σαφώς μέσα στην πανδημία. Σύμφωνα με την παγκόσμια έρευνα που διενήργησε η WTTC, σε συνεργασία με την Trip.com Group και τα μεγάλα ταξιδιωτικά της brand, Trip.com, Ctrip και Skyscanner, έπειτα από μείωση 69,4% το 2020, οι παγκόσμιες διεθνείς δαπάνες στα ταξίδια αναμένεται να παρουσιάσουν αύξηση 9,3% το 2021 και 93,8% το 2022.

Έπειτα από μείωση 69,4% το 2020, οι παγκόσμιες διεθνείς δαπάνες στα ταξίδια αναμένεται να παρουσιάσουν αύξηση 9,3% το 2021 και 93,8% το 2022. Από την έρευνα προκύπτει ότι οι αυστηροί και περίπλοκοι περιορισμοί στα ταξίδια διεθνώς έχουν οδηγήσει σε σημαντική ενίσχυση του εσωτερικού τουρισμού, με τις κρατήσεις για ξενοδοχεία εντός των τειχών να παρουσιάζουν αύξηση, που ξεπέρασε το 200% στην πλατφόρμα της Trip.com το 2021 έναντι των επιπέδων του 2019. Ως προς τις γενικότερες τάσεις: Οι ταξιδιώτες νεαρής ηλικίας είναι εκείνοι που επιστρέφουν πρώτοι στα ταξίδια. Αυξημένη είναι η ζήτηση για διαμονή μεγαλύτερης διάρκειας. Οι ευέλικτες κρατήσεις και οι ακυρώσεις χωρίς χρέωση παίζουν σημαντικό ρόλο στην επιλογή των ταξιδιωτών. Η ζήτηση είναι πιο έντονη για υψηλά επίπεδα υγιεινής και ασφάλειας, εξ ου και πολλά από τα «πακέτα»

που κλείνονται αφορούν ξενοδοχεία υψηλότερων κατηγοριών.

Τι βλέπει η Expedia Από την έρευνα που «έτρεξε» η Expedia, ένα από τα μεγαλύτερα διαδικτυακά ταξιδιωτικά πρακτορεία στον κόσμο, προκύπτει ότι ένα ποσοστό 34% των ερωτηθέντων έχουν πλέον μεγαλύτερο budget για τα ταξίδια τους σε σχέση με το 2020, και ειδικά για την Ελλάδα. Επιπλέον, υπάρχει μια επιθυμία των ταξιδιωτών να μένουν περισσότερο στους προορισμούς, ενώ τα δύο τρίτα περίπου των ερωτηθέντων, ποσοστό 75%, είναι διατεθειμένοι να ταξιδέψουν σε προορισμούς που δεν έχουν ξαναταξιδέψει στο παρελθόν και η Ελλάδα είναι στους ανερχόμενους προορισμούς. Μία ακόμη τάση είναι ότι το ταξίδι γίνεται πιο «πράσινο» και οι ταξιδιώτες είναι πρόθυμοι να ξοδέψουν περισσότερα σε προορισμούς που έχουν θέσει σε προτεραιότητα την αειφορία. Ως προς τις τάσεις για το 2022, σε ό,τι έχει να κάνει με την Ελλάδα, η Εxpedia διαπιστώνει περισσότερες αναζητήσεις από ΗΠΑ, Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Καναδά, με την αμερικανική αγορά ειδικά να θεωρείται από τις πλέον υποσχόμενες για τη χώρα μας, αν ληφθούν υπόψη οι χιλιάδες αναζητήσεις ακόμη και για Σαντορίνη ή Μύκονο, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν απευθείας πτήσεις.

Τι βλέπει η Phocuswright Αντίστοιχα, τις τάσεις της παγκόσμιας ξενοδοχειακής βιομηχανίας στη μεταπανδημική περίοδο αποκρυπτογραφεί και η Phocuswright, μία από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως συμβουλευτικές εταιρείες με εξειδίκευση στον τουρισμό, η οποία μάλιστα παρουσίασε και πολλά από τα συμπεράσματα στο 5ο Διεθνές Φόρουμ Φιλοξενίας που διοργάνωσε το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο της Ελλάδας, στο τέλος Νοεμβρίου. Τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας είναι: α. Οι Ευρωπαίοι ταξιδιώτες σχεδιάζουν ήδη τα μελλοντικά τους ταξίδια. Αν και πολλά από αυτά θα πραγματοποιηθούν στο εσωτερικό των χωρών τους, το ποσοστό προγραμματισμού τουλάχιστον

16 GREEK HOSPITALITY GUIDE

ενός ευρωπαϊκού ταξιδιού είναι αρκετά σημαντικό, υποδηλώνοντας ότι τα ταξίδια θα ανακάμψουν πια οριστικά τους επόμενους 12 μήνες. Η τάση είναι οι Ευρωπαίοι καταναλωτές να ταξιδεύουν εντός Ευρώπης, αναζητώντας τώρα ξεκούραση και χαλάρωση. Θέλουν να ταξιδέψουν, κάνοντας όμως λιγότερα ταξίδια από ό,τι στο παρελθόν, αλλά παραμένει η λογική του value for money. β. Πλέον, πολύ μεγάλη ανάπτυξη παρατηρείται στα a la carte ταξίδια, με τη συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών σε όλες τις αγορές να επιλέγουν να κάνουν κράτηση μόνοι τους για τα ταξίδια τους, ως μια σειρά μεμονωμένων στοιχείων. Πρόκειται για μια τεράστια επιτάχυνση μιας τάσης που παρακολουθούμε εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά η αυξημένη εξοικείωση των καταναλωτών με τα διαδικτυακά εργαλεία σε όλες τις πτυχές της ζωής τους είχε ως αποτέλεσμα μια ριζική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο γίνονται κρατήσεις στα ταξίδια. γ. Οι online travel agents εξακολουθούν

Οι online travel agents εξακολουθούν να παραμένουν οι βασικές διαδρομές online κρατήσεων για τις περισσότερες αγορές. να παραμένουν οι βασικές διαδρομές online κρατήσεων για τις περισσότερες αγορές, με τρεις στους πέντε, συνήθως ή μόνο, να κάνουν κράτηση ταξιδιών μέσω Διαδικτύου. Ωστόσο, μία από τις τάσεις είναι ότι ένα αυξημένο ποσοστό ανθρώπων προτιμούν την ασφάλεια ενός αντιπροσώπου εξυπηρέτησης πελατών εκτός σύνδεσης σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια.

δ. Αυξάνονται οι γενικές αναζητήσεις για ταξίδια, γεγονός που παρέχει ευκαιρίες για τα ξενοδοχεία να ενισχύσουν τις απευθείας κρατήσεις. ε. Παρατηρείται ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον για ιστότοπους όπως για παράδειγμα το TripAdvisor και τους Οργανισμούς Διαχείρισης Προορισμών, ως αξιόπιστες πηγές πληροφοριών. ■

GREEK HOSPITALITY GUIDE 17

η ζωντανή σας σύνδεση με την ασφαλιστική αγορά της Ελλάδας! Ο

Α Σ Φ Α Λ Ι Σ Τ Ι Κ Ο Σ

Κ Ο Σ Μ Ο Σ

τεύχος 83|σεπτέμβριος-οκτώβριος/2018

16 αφιέρωμα ΣΥΝΤΑΞΕΙΣΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ Αλλάζει άρδην το σκηνικό των συντάξεων

52 αφιέρωμα ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ Νέες ισορροπίες στις δύο αγορές υγείας

48 θέμα CYBER INSURANCE

Ο ασφαλιστικός κλάδος ενώπιος ενωπίω με την πρόκληση του cyber κινδύνου

40

αφιέρωμα

ΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Κρίση και τεχνολογία αύξησαν τη ζήτηση για νέα προγράμματα και καλύψεις

Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου Πρόεδρος & CEO Eurolife ERB, Πρόεδρος ΕΑΕΕ

Η ιδιωτική ασφάλιση αρωγός του κράτους

www.insuranceworld.gr

visit us ethosmedia.eu Email: info@ethosmedia.eu T: 210 9984950

18 GREEK HOSPITALITY GUIDE

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΟΤ ΣΤΗ «ΜΑΧΗ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΗΚΥΝΣΗ ΤΗΣ ΣΕΖΟΝ Το «στοίχημα» είναι διαχρονικό και μένει να φανεί αν τώρα μπορεί να κερδηθεί

GREEK HOSPITALITY GUIDE 19

η «μάχη» για την επιμήκυνση της σεζόν φιλοδοξούν να κερδίσουν, έστω και σταδιακά, το Υπουργείο Τουρισμού και ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού –ένα από τα μεγάλα ζητούμενα διαχρονικά για τον κλάδο εδώ και δεκαετίες. Σε αυτήν τη συγκυρία της πανδημίας, κατά την οποία η «ψαλίδα» μεταξύ των διαφορετικών ταχυτήτων των προορισμών ανά την Ελλάδα έχει ανοίξει ακόμη περισσότερο –με τους χειμερινούς προορισμούς να μην έχουν βρει ακόμη τα «πατήματά» τους από τον Μάρτιο του 2020 και τους νησιωτικούς προορισμούς να έχουν πάει καλύτερα του αναμενομένου–, διαφαίνεται τώρα μεγαλύτερη από ποτέ η ανάγκη για ενίσχυση των λιγότερο προβεβλημένων προορισμών με στοχευμένες πολιτικές και στρατηγική. Το «στοίχημα» για την επιμήκυνση της σεζόν, για την ανάδειξη προορισμών της ηπειρωτικής Ελλάδας, αλλά και για την ανάπτυξη επιμέρους θεματικών μορφών τουρισμού είναι διαχρονικό και μένει να φανεί αν τώρα μπορεί να κερδηθεί, σε πρώτη φάση, έστω και στα δύο «άκρα» της σεζόν, στις αρχές της άνοιξης και στο τέλος του φθινοπώρου για κάποιες εβδομάδες.

T

Από την πλευρά του Υπουργείου Τουρισμού και του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, θεωρείται ότι η συγκυρία, εν μέσω πανδημίας, μπορεί να ευνοήσει προς αυτήν την κατεύθυνση. Εξ ου και η απόφαση του Υπουργείου Τουρισμού να ενισχύσει τώρα και να «φωτίσει» προορισμούς οι οποίοι είναι λιγότερο αναγνωρίσιμοι στις αγορές του εξωτερικού, με γνώμονα τον στρατηγικό στόχο για τουρισμό 12 μήνες τον χρόνο.

Διακριτή καμπάνια στο εξωτερικό θα «τρέξει» φέτος και για το κομμάτι του City Break, για την ανάδειξη των μεγάλων αστικών προορισμών της χώρας.

«Προχωράμε για πρώτη φορά σε κεντρικό επίπεδο στη δημιουργία διακριτής καμπάνιας για τον χειμερινό τουρισμό, ώστε να καταστεί σαφές ότι στον τομέα του τουρισμού η Ελλάδα αναπτύσσει πλέον μια δυναμική στο σύνολο των περιφερειών της, ώστε όλες αυτές οι περιοχές απαράμιλλης ομορφιάς στην ηπειρωτική Ελλάδα να μπορούν να αποτελέσουν το νέο αφήγημα της χώρας και για τον χειμερινό τουρισμό από τις αγορές του εξωτερικού» αναφέρεται χαρακτηριστικά από την ηγεσία του υπουργείου. Διακριτή καμπάνια στο εξωτερικό θα «τρέξει» φέτος και για το κομμάτι του City Break, για την ανάδειξη των μεγάλων αστικών προορισμών της χώρας, που επίσης έχουν υποστεί μεγαλύτερο πλήγμα σε σύγκριση με τους νησιωτικούς προορισμούς του Ήλιος και Θάλασσα.

Οι στρατηγικές προτεραιότητες για το 2022 Στη γενικότερη εικόνα, από την πλευρά του Υπουργείου Τουρισμού και του ίδιου του υπουργού Τουρισμού, κ. Βασίλη Κικίλια, σε αυτήν τη δεδομένη στιγμή, οι βασικές προτεραιότητες για το 2022, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η περαιτέρω προώθηση του ελληνικού τουριστικού brand διεθνώς, με στόχους την επιμήκυνση της τουριστικής

20 GREEK HOSPITALITY GUIDE

περιόδου, τη μείωση της εποχικότητας και την αύξηση των τουριστικών ροών και εσόδων, την ενίσχυση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού στον τουρισμό, μέσω της εφαρμογής νέων και της αναβάθμισης υφιστάμενων προγραμμάτων τουριστικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας μέσω δράσεων ψηφιακού μετασχηματισμού και αναβάθμισης των υποδομών. Ο κ. Κικίλιας έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι περισσότερα από 320 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης θα διατεθούν σε έργα που σχετίζονται με τον τουρισμό και ταυτόχρονα έχει επανειλημμένα απευθύνει κάλεσμα για νέες επενδύσεις στον τουριστικό τομέα, καθώς παρατηρείται σημαντική αύξηση στις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις. Επιπλέον, για το 2022 στις προτεραιότητες είναι και οι πυλώνες της αειφορίας και της βιωσιμότητας της τουριστικής βιομηχανίας, με βάση και τις δεσμεύσεις του γενικότερου κυβερνητικού πλάνου, με το Υπουργείο Τουρισμού να εκπονεί ειδική μελέτη για τη διασφάλιση της βιώσιμης ανάπτυξης των δύο προορισμών που δέχονται μεγάλο όγκο επισκεπτών ειδικά την υψηλή σεζόν, τη Μύκονο και τη Σαντορίνη. Στην εθνική συμφωνία για τον βιώσιμο

τουρισμό περιλαμβάνεται και η ανάπτυξη και προώθηση προϊόντων, η προσβασιμότητα και η διασύνδεση δημόσιων και ιδιωτικών υποδομών και η διαχείριση προορισμών. Το Υπουργείο Τουρισμού έχει ανακοινώσει ότι δημιουργείται Εθνικό Παρατηρητήριο για τη Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη, με στόχο τη δημιουργία πλαισίου αναφοράς για την αξιολόγηση της προόδου και της συμβολής του τουρισμού στη βιώσιμη ανάπτυξη μέσω της συστηματικής καταγραφής, συλλογής και αξιολόγησης τουριστικών δεδομένων σε εθνικό επίπεδο.

Η στρατηγική του ΕΟΤ Πριν ξεκινήσει τη μεγάλη καμπάνια του 2022, ενόψει της θερινής σεζόν, ο ΕΟΤ προχωρά σε μια εξειδικευμένη καμπάνια φέτος για την ηπειρωτική χώρα, για τον χειμερινό τουρισμό, «έτσι ώστε να μπορέσουμε να τονώσουμε όσο γίνεται περισσότερο στο εξωτερικό, αλλά και στο

εσωτερικό, κατ’ επέκταση περιοχές της χώρας οι οποίες δεν είναι παράκτιες, δεν είναι νησιωτικές και δεν ευνοήθηκαν από την πολύ καλή πορεία του τουρισμού μας το 2021», σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα του ΕΟΤ, κ. Δημήτρη Φραγκάκη. «Έχουμε υποχρέωση απέναντι στους επαγγελματίες του τουρισμού και τους εργαζομένους σε αυτές τις περιοχές να κάνουμε κάτι παραπάνω γι’ αυτούς. Δείχνουμε ότι η Ελλάδα έχει και χειμώνα, εκτός από καλοκαίρι, το οποίο δεν έχει γίνει ποτέ ξανά στο παρελθόν. Ένα δεύτερο σκέλος της ίδιας καμπάνιας με μια διαφορετική στόχευση είναι οι πόλεις μας, τα city breaks μας». Την ίδια στιγμή, η καμπάνια του 2022 βρίσκεται ήδη στο στάδιο του σχεδιασμού όσον αφορά τη στρατηγική της και τη στόχευσή της και θα ξεκινήσει νωρίς, μέσα στον Φεβρουάριο, έτσι ώστε να πιάσει και τις προκρατήσεις, αλλά και τη ζήτηση που θα υπάρχει εκείνη την περίοδο. ■

confidential

the insider’s guide Ignore it, at your peril!

an subscription portal, the ultimate resource for news, analysis, opinions, data and exclusive behind-the-scenes content regarding the Greek NPLs and NPEs market

www.nplconfidential.com

22 GREEK HOSPITALITY GUIDE

OΙ ΕΓΧΩΡΙΟΙ «ΠΑΙΚΤΕΣ» ΕΠΕΝΔΥΟΥΝ ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΕΣ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΞΕΝΕΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ «ΨΗΦΙΖΟΥΝ» ΕΛΛΑΔΑ Marriott, Hilton, Αccor, Hyatt, Radisson, Melia, One & Only, Brown, Fattal, αλλά και Mandarin Oriental, Rosewood Hotels & Resorts, Edition Hotels, 1 Hotels, Rocco Forte.

GREEK HOSPITALITY GUIDE 23

24 GREEK HOSPITALITY GUIDE

ίτε πρόκειται για αυτούς που βρίσκονται ήδη εδώ είτε για νέα ονόματα, που δεν έχουν έρθει ακόμη στην Ελλάδα, γεγονός είναι ότι αυτήν τη στιγμή ουκ ολίγα μεγάλα και πολύ γνωστά διεθνή πεντάστερα ονόματα στρέφουν το «βλέμμα» τους στην ελληνική αγορά, με επίκεντρο τους προορισμούς«πρωταθλητές» του ελληνικού τουρισμού, όπως είναι για παράδειγμα η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Κρήτη ή η Ρόδος, ακόμη και η Αττική. Η διετία 2022-2023, πράγματι, θα σηματοδοτήσει το ντεμπούτο αρκετών νέων μονάδων με την υπογραφή επώνυμων ξένων αλυσίδων, με επενδύσεις που έχουν ήδη δρομολογηθεί, πέραν φυσικά της συνεχούς επέκτασης και των επενδύσεων αναβάθμισης, που συνεχίζουν να πραγματοποιούν οι μεγάλοι εγχώριοι όμιλοι με projects ακόμη και εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Η ΤΕΜΕΣ με την Costa Navarino και τo ιστορικό ξενοδοχείο του Hilton της Αθήνας, που θα αλλάξει εντελώς πρόσωπο, η Sani Ikos, η Mitsis Hotels, η Grecotel είναι μερικά μόνο από τα εγχώρια ονόματα που συνεχίζουν να επενδύουν εκατοντάδες εκατομμυρίων ευρώ για την «επόμενη μέρα» του ελληνικού τουρισμού, με μονάδες που αναβαθμίζουν περαιτέρω το εγχώριο τουριστικό προϊόν, θέτοντας τις βάσεις για μεγαλύτερη ανάπτυξη και προσέλκυση επισκεπτών υψηλότερων εισοδηματικών κριτηρίων.

E

Οι κινήσεις εγχώριων «παικτών» Ενδεικτικά, επενδύσεις ύψους 520 εκατ. ευρώ θα απορροφήσουν οι νέες επενδύσεις που έχει ήδη δρομολογήσει ο όμιλος Sani/Ikos εντός και εκτός Ελλάδας, με τις εκτιμήσεις της διοίκησης να κάνουν λόγο για τη δημιουργία άνω των 2.600 νέων θέσεων εργασίας στα resorts του ομίλου. Οι νέες επενδύσεις αφορούν τα τέσσερα καινούργια ξενοδοχεία στην Ελλάδα (Κρήτη και Κέρκυρα), την Ισπανία και την Πορτογαλία, μαζί με τις επεκτάσεις σε υφιστάμενες μονάδες, το Ikos Andalusia στη Μαρμπέγια, αλλά και το Porto Sani στο Sani Resort, στη Χαλκιδική. Ειδικά για την Ελλάδα, σε επένδυση ύψους 125 εκατ. ευρώ αντιστοιχεί το νέο Ikos Kissamos στην Κρήτη, το οποίο θα διαθέτει

συνολικά 400 δωμάτια, bungalows και βίλες που θα εκτείνονται σε παραλιακό μέτωπο μήκους 600 μέτρων. Η κατασκευή του θα ξεκινήσει το 2023 και η έναρξη λειτουργίας του αναμένεται τον Μάιο του 2025 σε ιδιόκτητη έκταση άνω των 200 στρεμμάτων. Αντίστοιχα, περί τα 125 εκατ. ευρώ αναμένεται να απορροφήσει το νέο Ikos Odisia στην Κέρκυρα, με 395 δωμάτια, σουίτες και bungalows: Η κατασκευή έχει ήδη ξεκινήσει μετά την εξαγορά του πρώην Club Med, με σκοπό να λειτουργήσει με την αρχή της τουριστικής σεζόν του 2023. Επιπλέον, ο όμιλος Sani/Ikos προχωρά στην ανάπτυξη των υφιστάμενων ξενοδοχείων του, με την

μετά τη μεταβίβαση της σχετικής έκτασης από το ΤΑΙΠΕΔ. Η συναλλαγή για την έκταση του Golf-Βόρειο Αφάντου, για την οποία προ οκταετίας σχεδόν είχε αναδειχθεί πλειοδότης ο όμιλος του Ελληνοαμερικανού ομογενή επιχειρηματία Μερκούριου Αγγελιάδη, «έκλεισε» μέσα στον Δεκέμβριο, μετά από αρκετά προβλήματα και πισωγυρίσματα, με τον ομογενή επιχειρηματία από τις ΗΠΑ να έχει δρομολογήσει ήδη από πριν deal για το project με τον όμιλο Μήτση. Τώρα, η επένδυση θα μεταφερθεί στο χαρτοφυλάκιο των Mitsis Hotels, με ένα πλάνο για μια επένδυση πάνω από 225 εκατ. ευρώ, που θα περιλαμβάνει το γκολφ, τρία ξενοδοχεία

Η διετία 2022-2023, πράγματι, θα σηματοδοτήσει το ντεμπούτο αρκετών νέων μονάδων με την υπογραφή επώνυμων ξένων αλυσίδων. περαιτέρω επέκταση τόσο του Ikos Andalusia, που λειτούργησε φέτος στη Μαρμπέγια, όσο και του Porto Sani, στο Sani Resort, στη Χαλκιδική. Ο όμιλος Sani/Ikos, τη διοίκηση του οποίου ασκούν ως co-managing partners οι κύριοι Σταύρος Ανδρεάδης, Ανδρέας Α. Ανδρεάδης και Mathieu Guillemin, με τη στήριξη κορυφαίων επενδυτικών σχημάτων (Oaktree Capital, Goldman Sachs, Hermes GPE, Moonstone Investments, Florac) λειτουργεί και συνεχώς αναπτύσσει 10 ιδιόκτητα ξενοδοχειακά συγκροτήματα στην Ελλάδα (Χαλκιδική, Κέρκυρα, Κω) και την Ισπανία (Marbella/Estepona). Αντίστοιχα, επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων έχει στα πλάνα του ο όμιλος Μήτση με έξι νέα ξενοδοχεία στα σκαριά, αν ληφθεί υπόψη και η νέα συμφωνία με τον όμιλο του Μερκούριου Αγγελιάδη στη Ρόδο για το πολυσυζητημένο Γκολφ Αφάντου,

αλλά και βίλες, που θα αποτελούν κομμάτι του πεντάστερου ξενοδοχείου γκολφ, κατοικίες προς πώληση, μαρίνα, αθλητικές εγκαταστάσεις, λέσχη γκολφ κ.ά. Ο τελευταίος, έχοντας ήδη στο χαρτοφυλάκιό του 17, συνολικά, ξενοδοχεία ανά την Ελλάδα (Αθήνα, Κω, Κρήτη, Ρόδο και Καμένα Βούρλα), με 3.500 εργαζομένους, ακολουθεί το τελευταίο διάστημα ένα επιθετικό πλάνο ανάπτυξης, αν ληφθεί υπόψη ότι, πέραν της συμφωνίας με τον όμιλο Αγγελιάδη, έχει υποβάλει και φάκελο στο Enterprise Greece για τη δημιουργίακατασκευή τριών νέων ξενοδοχείων 5 αστέρων, δυναμικότητας 225 δωματίων/450 κλινών, στη Μύκονο, στην περιοχή Ελιά, μέσω της διαδικασίας των στρατηγικών επενδύσεων. Ο όμιλος δίνει το «παρών» σε κορυφαίους προορισμούς ανά την Ελλάδα, με τη Ρόδο να αποτελεί ήδη έναν από

GREEK HOSPITALITY GUIDE 25

αυτούς, ενώ η επένδυση στην Αφάντου είναι από τα καινούργια projects πρώτης γραμμής, με στόχο να γίνει το νησί ένας από τους σημαντικότερους προορισμούς για γκολφ στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Πολλά και διαφορετικά, άκρως ενδιαφέροντα «μέτωπα» έχει ανοικτά η ΤΕΜΕΣ, με επικεφαλής τον Αχιλλέα Κωνσταντακόπουλο: Συνεχίζει με τις επενδύσεις στο εμβληματικό συγκρότημα της Πελοποννήσου τόσο στο ξενοδοχειακό όσο και στο οικιστικό κομμάτι. Στις νέες ξενοδοχειακές επενδύσεις (στο πλαίσιο του επενδυτικού προγράμματος συνολικού ύψους 250 εκατ. ευρώ), τα υπό κατασκευή πολυτελή ξενοδοχεία βρίσκονται

Άκρως φιλόδοξο είναι το project για το Hilton της Αθήνας, στο οποίο η ΤΕΜΕΣ έχει το 51% της ιδιοκτήτριας του ακινήτου Ιονικής Ξενοδοχειακής, με το Olayan Group να διατηρεί το υπόλοιπο. Πλέον, oι κατασκευαστικές εργασίες στο κτηριακό συγκρότημα βρίσκονται σε εξέλιξη και σε επόμενη φάση περιλαμβάνουν την ολική ανακατασκευή του κυρίως κτηρίου, με στόχο «τη δημιουργία ενός νέου, καινοτόμου προορισμού, ο οποίος θα περιλαμβάνει νέες χρήσεις και υπηρεσίες, με στόχο να συμβάλει στην περαιτέρω ενίσχυση της εικόνας της Αθήνας ως μια κορυφαία επιλογή στην Ευρώπη για επίσκεψη ή και για διαμονή».

της Conrad, ενώ οι επώνυμες κατοικίες (branded residences) θα λειτουργήσουν με την υπογραφή τόσο της Conrad όσο και της Waldorf. Ο νέος προορισμός θα περιλαμβάνει, πέραν της ξενοδοχειακής χρήσης με κοντά 280 δωμάτια, περί τις 50 ιδιωτικές κατοικίες, ιδιωτική λέσχη μελών, πολλαπλά εστιατόρια και θεματικούς εμπορικούς χώρους, προσφέροντας μοναδικές εμπειρίες μέσα από δραστηριότητες αναψυχής και ευεξίας, με στόχο να συμβάλει περαιτέρω στην καθιέρωση της Αθήνας μεταξύ των κορυφαίων επιλογών στην Ευρώπη για ταξίδια ή ακόμα και για μόνιμη διαμονή.

στις περιοχές Navarino Waterfront –η οποία θα διαθέτει παραθαλάσσια αγορά, προσφέροντας πλήθος δραστηριοτήτων αναψυχής και εστίασης– και Navarino Bay, όπου ήδη λειτουργεί το 18 οπών γήπεδο γκολφ “The Bay Course”. Τα ξενοδοχεία αναμένεται να ολοκληρωθούν από το 2022 και ύστερα. Στην περιοχή Navarino Hills, βρίσκονται υπό κατασκευή γήπεδα γκολφ 36 οπών, τα οποία αναμένεται να λειτουργήσουν την άνοιξη του 2022. Στην Αττική, ο όμιλος έχει συνάψει στρατηγική συμφωνία με τη Lamda Development για την από κοινού ανάπτυξη δύο σύγχρονων, πολυτελών ξενοδοχείων και των αντίστοιχων τουριστικών-οικιστικών συγκροτημάτων στο παράκτιο μέτωπο του Ελληνικού, κατά την πρώτη πενταετή φάση της υλοποίησης του έργου, σε μια επένδυση της τάξεως των 300 εκατ. ευρώ.

Οι ξένοι «παίκτες»

Παράλληλα, ο όμιλος της Hilton επεκτείνεται για πρώτη φορά από το 2022 και στη Σαντορίνη, με τη συμφωνία franchise με την εταιρεία Alexandros Ltd για τη δημιουργία του Sea Breeze Santorini Beach Resort, Curio Collection by Hilton. Ακόμη περισσότερα ξενοδοχεία στην Ελλάδα θέλει και η γνωστή αλυσίδα Radisson, η οποία επίσης έκανε φέτος το ντεμπούτο της στη Σαντορίνη με το νέο Radisson Blu Zaffron Resort, κατόπιν της συνεργασίας με το Faisgroup. Η Radisson είναι ένας από τους μεγαλύτερους ξενοδοχειακούς oμίλους στην παγκόσμια αγορά, με εννιά ξεχωριστά ξενοδοχειακά brands και περισσότερα από 1.500 ξενοδοχεία σε λειτουργία ή υπό κατασκευή σε 120 χώρες, ενώ έχει μακροχρόνια παρουσία και στην Ελλάδα, όπου συνεχίζει το πρόγραμμα επέκτασής

Μέσα στον Δεκέμβριο, η Ιονική Ξενοδοχειακή και ο όμιλος Hilton ανακοίνωσαν την υπογραφή συμφωνίας για το νέο ξενοδοχείο και τις ιδιωτικές κατοικίες που θα δημιουργηθούν στο εμβληματικό κτήριο. Με τη συμφωνία αυτή, τα luxury brands της Hilton, Conrad Hotels & Resorts, Conrad Residences και Waldorf Astoria Residences, θα αποκτήσουν παρουσία στην Ελλάδα και θα λειτουργήσουν εντός του νέου προορισμού που αναπτύσσει η Ιονική Ξενοδοχειακή. Ο νέος προορισμός αποτελεί μια στρατηγική επένδυση ύψους άνω των 130 εκατ. ευρώ από την Ιονική Ξενοδοχειακή, πλέον της αρχικής επένδυσης των περίπου 145 εκατ. ευρώ για την εξαγορά του κτηρίου. Με βάση το πλάνο, το ξενοδοχειακό κομμάτι αναμένεται να λειτουργήσει υπό το brand

26 GREEK HOSPITALITY GUIDE

της. Στα νέα ξενοδοχεία του χαρτοφυλακίου της στη χώρα μας θα είναι και το πρώτο νέο μέλος της Radisson Individuals, το Anda Hotel Athens, με έδρα το Κολωνάκι, στην οδό Βουκουρεστίου. Ούτε ένα, ούτε δύο, αλλά 42 ξενοδοχεία και resorts, που βρίσκονται σε διάφορα στάδια κατασκευής και ανάπτυξης, περιλαμβάνει το πλάνο ανάπτυξης της Brown Hotels για την ερχόμενη τριετία. Η ισραηλινή αλυσίδα, το όνομα της οποίας είναι πλέον συνώνυμο με τα νέα ξενοδοχεία γύρω από την Ομόνοια, προχωρά συνεχώς στο άνοιγμα νέων ξενοδοχείων γύρω από την κεντρική πλατεία της Αθήνας, όπου, πέραν του Brown Acropol και του Dave Red Athens, περιλαμβάνονται επίσης το Villa Brown, το Lighthouse Athens, το Brown Spices και το Domino House (θα ανοίξουν προσεχώς), ενώ το καλοκαίρι του 2022 θα εγκαινιαστούν και τα πρώτα resorts της αλυσίδας στην Ελλάδα, στην περιοχή της Κορίνθου, στη Χαλκίδα, την Ερέτρια και τα Χανιά. Επίσης, από το Ισραήλ, την παλιά λάμψη που έχει χαθεί, πριν ακόμη και από το 2010 (που έκλεισε), θέλει να δώσει από την ερχόμενη άνοιξη η Fattal στο πρώην Εσπέρια, στον αριθμό 22 της Σταδίου, όπου βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη οι εργασίες για το πρώτο πεντάστερο Nyx Athens. Ο όμιλος Fattal, με έτος ίδρυσης το 1998, από τον Ντέιβιντ Φατάλ, ξεκινώντας από το Τελ Αβίβ, είναι εισηγμένος στο Χρηματιστήριο του Τελ Αβίβ και έχει φτάσει αυτήν τη στιγμή να διατηρεί παρουσία σε 19 χώρες, είτε πρόκειται για αστικά ξενοδοχεία είτε για παραθαλάσσια resorts, από τα τετράστερα Leonardo μέχρι τα πεντάστερα Νyx, τα οποία υπόσχονται ξεχωριστές εμπειρίες στις ευρωπαϊκές μητροπόλεις και πλέον θα έχουν παρουσία από το 2022 στην Αθήνα, αλλά και στη Θεσσαλονίκη.

Ούτε ένα, ούτε δύο, αλλά 42 ξενοδοχεία και resorts περιλαμβάνει το πλάνο ανάπτυξης της Brown Hotels για την ερχόμενη τριετία.

Στα «βαριά» ονόματα της διεθνούς τουριστικής βιομηχανίας, ο όμιλος της Marriott συνεχίζει σταθερά την ανάπτυξή του στην Ελλάδα εντός κι εκτός Αθηνών, σε συνεργασία με μεγάλους εγχώριους ομίλους, δεδομένου του ότι ο αμερικανικός κολοσσός, με 5.700 ξενοδοχεία σε περισσότερες από 110 χώρες, της ιδιοκτησίας ή της διαχείρισής του, έχει εντάξει την Ελλάδα στους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς του χαρτοφυλακίου του. Πέραν της παρουσίας του στην «καρδιά» της Αθήνας –όπου η Μarriott έχει τη λειτουργική διεύθυνση των δύο «ναυαρχίδων» του ομίλου Λάμψα, των ξενοδοχείων Μεγάλη Βρεταννία και King George–, ο όμιλος συνεχίζει σταθερά το πρόγραμμα ανάπτυξής του σε κορυφαίους προορισμούς, είτε πρόκειται για την Κρήτη είτε για την Κέρκυρα, και έπεται συνέχεια… Για έναν άλλο κολοσσό, τη γαλλική Accor, και την παρουσία της στην Ελλάδα, έχουν ήδη δρομολογηθεί –και αναμένονται και

νεότερες προσθήκες στο προσεχές μέλλον– νέα ξενοδοχεία, με την υπογραφή ηχηρών brands του ομίλου, από το 2022 και μετά. Αυτήν τη στιγμή, ο όμιλος έχει παρουσία με επτά ξενοδοχεία στη χώρα μας, εκ των οποίων τα τέσσερα στην Αθήνα (Αthens Capital Hotel-MGallery Collection, Novotel Athenes, Sofitel Athens Airport, ibis Styles Athens Routes) και τρία ακόμη εκτός Αθηνών, στην Κέρκυρα (Αngsana Corfu Resort & Spa by Banyan Tree), τη Ρόδο (Mercure Rhodes Alexia) και την Κρήτη (Ibis Styles Heraklion Central). Στα τέσσερα νέα ξενοδοχεία, που έχουν ήδη δρομολογηθεί από το 2022 και μετά, περιλαμβάνονται καταρχάς το Niko Seaside Resort Crete MGallery στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης, που θα αποτελέσει και το δεύτερο MGallery στη χώρα μας, κατόπιν της σχετικής συμφωνίας με τους νέους ιδιοκτήτες, το δίδυμο των Hines-Henderson Park, ενώ στο πλαίσιο των Στρατηγικών Επενδύσεων έχουν ενταχθεί οι μονάδες Banyan Tree Varko Bay στην Αιτωλοακαρνανία, Raffles στη Μύκονο και Fairmont επίσης στη Μύκονο, projects που έχουν μακρύτερο δρόμο προκειμένου να ολοκληρώσουν και τις αδειοδοτήσεις, και έπεται συνέχεια με νέα projects. Αντίστοιχα, ένα άλλο project των Hines-Henderson Park, που θα ολοκληρωθεί εντός του 2022, είναι αυτό για την επέκταση του Grand Hyatt της Λεωφόρου Συγγρού, που θα αποτελέσει τελικά μια μονάδα με δυναμικότητα 550 δωματίων (από 309 σήμερα) και θα καταστεί το δεύτερο μεγαλύτερο ξενοδοχείο της Αθήνας, μετά το InterContinental επίσης στη Συγγρού (με 563 δωμάτια). Η Ηyatt δίνει επίσης «ψήφο εμπιστοσύνης» στην Ελλάδα με ένα ακόμη project στη Σαντορίνη, από το 2022, για το Magma Resort Santorini.

GREEK HOSPITALITY GUIDE 27

Τουρισμός πολυτελείας Πέρα από τα ονόματα που έχουν ήδη παρουσία στην Ελλάδα, είναι δεδομένο και το ενδιαφέρον από μεγάλους «παίκτες» στο κομμάτι του τουρισμού πολυτελείας για την επέκτασή τους στην Ελλάδα, είτε πρόκειται για την πολυσυζητημένη Αθηναϊκή Ριβιέρα, μέσω του μεγαλεπήβολου project του Ελληνικού, είτε για τους προορισμούς«πρωταθλητές» του ελληνικού τουρισμού, όπως η Μύκονος και η Κρήτη. Κοντά στους νεοεισερχόμενους είναι και οι διεθνείς αλυσίδες που βρίσκονται ήδη εδώ, με ανοικτά πλάνα για την περαιτέρω επέκταση της παρουσίας τους στη χώρα μας, όπως η One & Only στα Αστέρια Γλυφάδας επίσης στην Αθηναϊκή Ριβιέρα (σ.σ. η αλυσίδα έχει βάλει την υπογραφή της στο πολυαναμενόμενο project για το One & Only στην Κέα, που θα κάνει το ντεμπούτο του από την επόμενη χρονιά) και η Four Seasons στη Μύκονο. Η Ελλάδα βρίσκεται ακόμη πίσω στο κομμάτι του τουρισμού πολυτελείας σε σύγκριση με άλλους προορισμούς της Μεσογείου και πολύ περισσότερο σε «επώνυμες» παρουσίες, κι αυτό ακριβώς το momentum θέλουν να αξιοποιήσουν οι ξένες αλυσίδες, που πραγματοποιούν, ακόμη και σε αυτήν τη δύσκολη περίοδο,

επαφές για την τοποθέτησή τους στους προορισμούς της λεγόμενης «πρώτης γραμμής». Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι για το project του Ελληνικού, και δη την ξενοδοχειακή μονάδα με τις branded κατοικίες στη μαρίνα, συνολικής επιφάνειας κοντά στα 38.500 τ.μ., στα ονόματα που έχουν πέσει στο τραπέζι ως πιθανά είναι brands του ομίλου της Marriott, όπως για παράδειγμα τα Edition Hotels, αλυσίδα που δεν έχει ακόμη παρουσία στη χώρα μας, και της Accor, όπως τα Sofitel, που έχουν αφήσει ήδη εδώ και χρόνια τα διαπιστευτήριά τους στην ελληνική αγορά. Η δεύτερη ξενοδοχειακή μονάδα, επίσης, στο πλαίσιο της στρατηγικής συνεργασίας Lamda-TΕΜΕΣ, βρίσκεται στο παραλιακό μέτωπο και αφορά συνολική επιφάνεια 24.500 τ.μ. Επαφές για το κομμάτι της διαχείρισης πραγματοποιούνται με δύο μεγάλα ονόματα της αγοράς, που αναζητούν εδώ και καιρό το κατάλληλο πάτημα για το ντεμπούτο τους στην Αθήνα. Ο λόγος για τη Mandarin Oriental και τη Rosewood Hotel & Resorts. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα νέα ονόματα σε πεντάστερα projects της Μυκόνου και της Κρήτης. Στο «νησί των ανέμων» υπάρχει το σταθερό ενδιαφέρον

Πέρα από τα ονόματα που έχουν ήδη παρουσία στην Ελλάδα, είναι δεδομένο και το ενδιαφέρον από μεγάλους «παίκτες» στο κομμάτι του τουρισμού πολυτελείας.

από τις πολυτελείς αλυσίδες Ritz Carlton και Six Senses, τα ονόματα των οποίων έχουν ακουστεί, κατά καιρούς, σε νέα projects, χωρίς ωστόσο να έχει οριστικοποιηθεί οτιδήποτε. Από την άλλη πλευρά, ο ομογενής επιχειρηματίας από τη Βενεζουέλα Θεόδωρος Δουζόγλου φαίνεται ότι έχει καταλήξει τώρα στην πολυτελή Rocco Forte για τη διαχείριση του μεγάλου project της Μυκόνου, που περιλαμβάνει το οικιστικό συγκρότημα που είχε αγοραστεί από την οικογένεια Θεόδωρου και Γιάννας Αγγελοπούλου μαζί με τις νέες βίλες υπό σχεδιασμό, αλλά και το ξενοδοχείο Λητώ στη Χώρα του νησιού. Με διεθνή ονόματα που «φέρνουν κάτι νέο στην Ελλάδα», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι επιτελείς της, θέλει να συνεργαστεί η Mirum στην Κρήτη για το γνωστό project Εlounda Hills, στην Κρήτη, που έχει ενταχθεί στις στρατηγικές επενδύσεις. Τώρα, το 1 Hotel & Homes Elounda Hills θα είναι το νέο εγχείρημα στην Ελλάδα της 1 Hotels, με ορίζοντα λειτουργίας το 2025. Ουσιαστικά, η Mirum Hellas θα προχωρήσει με την ανάπτυξη των ακινήτων, ενώ η 1 Hotels, η οποία ανήκει στην ομπρέλα της SH Hotels & Resorts, θα αναλάβει τη διαχείριση του έργου. ■

28 GREEK HOSPITALITY GUIDE LiveOn Ηydrid Event ethosevents.eu

2021

GREEK HOSPITALITY AWARDS 2021

ΧΡΥΣΈΣ ΔΙΑΚΡΊΣΕΙΣ ΓΙΑ KATIKIES SANTORINI & SANI RESORT

Π

εραιτέρω ανάκαμψη της ξενοδοχειακής αγοράς διαβλέπουν οι κορυφαίοι παράγοντες του τουρισμού, εκφράζοντας την ικανοποίησή τους για τη φετινή σεζόν, που κινήθηκε άνω των προσδοκιών, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στο πλαίσιο της τελετής απονομής των βραβείων Greek Hospitality Awards 2021 (#grha21), που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 15 Οκτωβρίου. Τα Greek Hospitality Awards 2021 (#grha21) διοργανώθηκαν για έβδομη συνεχόμενη χρονιά από την ethosEVENTS, σε συνεργασία με την Tourism Media & Events, το οικονομικό και επιχειρηματικό portal banks.com.gr και το περιοδικό ΧΡΗΜΑ, και πραγματοποιήθηκαν φέτος υβριδικά, με τους ομιλητές και τους βραβευθέντες με φυσική παρουσία σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο ξενοδοχείο Divani Apollon Palace & Thalasso και με το κοινό να παρακολουθεί και να συμμετέχει ψηφιακά μέσω της LiveOn, της πρώτης πλήρους, all-in-one, ψηφιακής πλατφόρμας για την επιχειρηματική επικοινωνία και τα events, και του τρισδιάστατου ψηφιακού εκθεσιακού της κέντρου, του LiveOn Expo Complex. Την κορυφαία διάκριση Top Greek Hotel 2021 κατέκτησε το Katikies Santorini και την κορυφαία διάκριση Top Greek Resort

2021 κατέκτησε το Sani Resort. Συνολικά, απονεμήθηκαν 108 κατηγορίες βραβείων σε 4 θεματικές ενότητες και βραβεύτηκαν 193 ξενοδοχεία και επιχειρήσεις τουρισμού από όλη την Ελλάδα. Επίσης, απονεμήθηκαν οι εξής 7 τιμητικές διακρίσεις: G REEK HOSPITALITY LEADER: κ. Ανδρέας Μεταξάς, CEO, Metaxa Hospitality Group G REEK HOSPITALITY PIONEER: κ. Χάρης Σιγανός, Founder & CEO, Zeus International G REEK HOSPITALITY PERSONALITY:

κ. Πάνος Κωνσταντινίδης, CEO, SWOT Hospitality GREEK HOSPITALITY RISING STAR: κ. Παναγιώτης Πανταζόπουλος, Managing Director, Tr�sor Hospitality G REEK HOSPITALITY MENTOR: κ. Ηλίας Κικίλιας, Γενικός Διευθυντής, Ινστιτούτο ΣΕΤΕ (ΙΝΣΕΤΕ) B EST GREEK HOSPITALITY REGION: Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου-κ. Γεώργιος Χατζημάρκος, Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου B EST GREEK HOSPITALITY MUNICIPALITY: Δήμος Πάρου & κ. Μάρκος Ι. Κωβαίος, Δήμαρχος

GREEK HOSPITALITY GUIDE 29

Την τελετή απονομής παρουσίασαν o κ. Χάρης Ντιγριντάκης, δημοσιογράφος, Διευθύνων Σύμβουλος, Tourism Media & Events, και η κ. Μαρία Νικόλτσιου, δημοσιογράφος, Παρουσιάστρια Ειδήσεων, Alpha TV. Στην εισαγωγική του προσφώνηση, ο κ. Κωνσταντίνος Ουζούνης, CEO, ethosGROUP, ανέφερε: «Έχουμε πλέον αναδείξει την Ελλάδα που διακρίνεται. Εμείς, από την πλευρά μας, είμαστε το “όχημα” που θα μεταφέρει και θα προβάλλει τις επιτυχίες του κλάδου στην Ελλάδα και το εξωτερικό». Θεσμικό χαιρετισμό μέσω της LiveOn απηύθυνε ο κ. Σπήλιος Λιβανός, υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, αναφέροντας ότι «αναμφισβήτητα, το ελληνικό τουριστικό προϊόν αποτελεί το μεγάλο μας “όπλο”. Ο τουρισμός μας ανέκαμψε φέτος, οι ξένοι επισκέπτες έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης. Ως Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, συμμετέχουμε στην

ενίσχυση και την ανάδειξη του τουριστικού προϊόντος. Ο πράσινος αγροτουρισμός και άλλες μορφές τουρισμού είναι κάποια μόνο παραδείγματα για το πώς θα δώσουμε νέα πνοή στον τουρισμό, συμβάλλοντας στην επιμήκυνση της σεζόν». Η υφυπουργός Τουρισμού, κ. Σοφία Ζαχαράκη, ανέφερε στον χαιρετισμό της: «Οι βραβεύσεις έχουν σημασία, καθώς με τα βραβεία αυτά, που αποτελούν θεσμό, επιβραβεύονται οι αντοχές και το πείσμα της ελληνικής ξενοδοχίας. Φέτος, χωρίς αίσθηση υπερβολής, μπορούμε να λέμε ότι η Ελλάδα είναι νικήτρια, εφαρμόζοντας όλα τα πρωτόκολλα. Η ανάκαμψη συνοδεύτηκε με την αύξηση των αφίξεων, των εσόδων και της μέσης δαπάνης. Το Υπουργείο Τουρισμού έχει εκπονήσει ήδη νέα καμπάνια για τον ορεινό τουρισμό, νέα σχέδια και projects. Με κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης θα αναβαθμιστούν οι υποδομές, θα επιχορηγηθούν ειδικά σεμινάρια, ενώ παράλληλα ο κλάδος θα

στηριχθεί με το νέο ΕΣΠΑ και φυσικά το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων». Η κ. Κατερίνα Νοτοπούλου, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Α’ Θεσσαλονίκης, τομεάρχης Τουρισμού, σημείωσε στον χαιρετισμό της:

30 GREEK HOSPITALITY GUIDE

«Η σκέψη μας είναι σε όσους αγωνίζονται να κρατηθούν όρθιοι απέναντι στις δυσκολίες. Η πανδημία δεν πέρασε, η κλιματική αλλαγή είναι εδώ, όπως και η ενεργειακή κρίση. Πρέπει να υπάρξει μια στοχευμένη και διαρκής στήριξη στον κλάδο. Όλοι μαζί πρέπει να σχεδιάσουμε από κοινού τις στρατηγικές για λύση των παθογενειών, που θα μας πάνε μπροστά στη βιώσιμη ανάπτυξη. Το βασικό συστατικό είναι η ανθρωποκεντρική προσέγγιση, δηλαδή πώς θα στηρίξουμε τους εκπροσώπους του τουρισμού, μια δύναμη της εθνικής μας οικονομίας». Σύντομο χαιρετισμό πραγματοποίησε η κ. Αθανασία Δεληγιαννάκη, contract manager του ekdromi.gr. Έκανε λόγο για βραβεία-θεσμό, τονίζοντας ότι το ekdromi.gr στάθηκε αρωγός στον κλάδο. «Ακόμα και σε μια δύσκολη σεζόν, στηρίξαμε τους ξενοδόχους. Σημειώσαμε φέτος θετικό πρόσημο τόσο για εμάς όσο και για τα ξενοδοχεία. Είμαστε σίγουροι ότι η επιτυχημένη πορεία θα συνεχιστεί και το 2022» τόνισε.

Με τίτλο «Υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας στην επιθεώρηση & πιστοποίηση στον ξενοδοχειακό κλάδο», η κ. Μαρία Λιοντάκη, Product Manager, Tourism & Hospitality, Lead Auditor T�V Hellas (T�V Nord), παρουσίασε τα ορόσημα της T�V Hellas, που από το 1987 είναι μέλος των μεγαλύτερων φορέων παγκοσμίως. Τόνισε ότι ο τουρισμός αποτελεί τη ραχοκοκκαλιά της ελληνικής οικονομίας: «Θεωρούμε ότι με την επιθεώρηση, την πιστοποίηση και την εκπαίδευση συνδράμουμε τον κλάδο για την καλύτερη δυνατή συμμόρφωση με το θεσμικό πλαίσιο, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές. Η πανδημία αποτέλεσε ένα κρίσιμο ζήτημα για όλους. Ο τομέας του τουρισμού έδειξε ότι μπορεί να διαχειριστεί καλά μια κρίση». Τέλος, ο κ. Ορέστης Φοίβος Πιτσάβας, Head of Business Development, LiveOn, στην ομιλία του με τίτλο «Το όραμα της LiveOn για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του οικοσυστήματος του ελληνικού τουρισμού», παρουσίασε στους συμμετέχοντες την πρώτη

πλήρη, all-in-one, ψηφιακή πλατφόρμα για την επιχειρηματική επικοινωνία και τα events και το τρισδιάστατο ψηφιακό εκθεσιακό της κέντρο, το LiveOn Expo Complex, μέσα από το οποίο διεξήχθη η online μετάδοση της τελετής απονομής. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, ένα πολύ ενδιαφέρον fireside chat είχε ο Χάρης Ντιγριντάκης, Διευθύνων Σύμβουλος, Tourism Media & Events, Ραδιοφωνικός Παραγωγός, Alpha Radio 898, με τον κ. Δημήτρη Μανίκη, President for Europe, Middle East, Eurasia and Africa (EMEA), Wyndham Hotels & Resorts. Ο κ. Μανίκης έκανε λόγο για μια δύσκολη χρονιά, κατά την οποία ο κόσμος αντέδρασε θετικά και η τουριστική κίνηση υπερέβη κάθε εκτίμηση. Ως συμμετέχων σε πολλά συνέδρια, μετέφερε τα κυρίαρχα παγκόσμια trends που συζητιούνται διεθνώς και αφορούν στη βιώσιμη ανάπτυξη, την άνοδο των resorts, την επιλογή των δευτερευουσών πόλεων (πέραν δηλαδή της πρωτεύουσας κάθε χώρας), ενώ παράλληλα εξέφρασε τον προβληματισμό ότι τα στελέχη δεν επιλέγουν τον τουριστικό/ξενοδοχειακό κλάδο για καριέρα. Όπως αποκάλυψε, η Wyndham Hotels & Resorts ανοίγει γραφείο στην Ελλάδα. «Η ελληνική αγορά έχει μεγάλη σημασία για μας. Υπάρχει χώρος πια για όλους. Μπήκαμε στο all inclusive και θα φέρουμε branded πελάτες (all inclusive) στην Ελλάδα. Μια κίνηση που θα αποδώσει καρπούς τους επόμενους μήνες» εκτίμησε.

GREEK HOSPITALITY GUIDE 31

ΟΙ ΝΙΚΗΤΈΣ ΤΩΝ ΒΡΑΒΕΊΩΝ GREEK HOSPITALITY AWARDS 2021 HONORARY DISTINCTIONS Greek Hospitality Leader: κ. Ανδρέας Μεταξάς, CEO, Metaxa Hospitality Group Greek Hospitality Pioneer: κ. Χάρης Σιγανός, Founder & CEO, Zeus International Greek Hospitality Personality: κ. Πάνος Κωνσταντινίδης, CEO, SWOT Hospitality Greek Hospitality Rising Star: κ. Παναγιώτης Πανταζόπουλος, Managing Director, Tr�sor Hospitality Greek Hospitality Mentor: κ. Ηλίας Κικίλιας, Γενικός Διευθυντής, Ινστιτούτο ΣΕΤΕ (ΙΝΣΕΤΕ) Best Greek Hospitality Region: Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου & κ. Γεώργιος Χατζημάρκος, Περιφερειάρχης Best Greek Hospitality Municipality: Δήμος Πάρου & κ. Μάρκος Ι. Κωβαίος, Δήμαρχος TOP GREEK HOSPITALITY AWARDS

SILVER: Elia Ermou Athens Best Greek Apartment City Hotel GOLD: Wyndham Athens Residence Managed by Zeus International SILVER: Gallery Residence 26 μέλος του ομίλου HotelBrain BRONZE: Palm Beach Hotel ApartmentsΑκτή Φοίνικα Best Greek Boutique City Hotel SILVER: A77 Suites by Andronis and Axia Hospitality SILVER: Antigon Urban Chic Hotel μέλος του ομίλου HotelBrain SILVER: The Excelsior BRONZE: SAZ City Life Hotel BRONZE: The Residence Christokopidou Hotel & Spa by Butterfly Hotel Operator Best Greek Business City Hotel GOLD: Athenaeum InterContinental Athens SILVER: Domotel Olympia μέλος της Domotel Hotels & Resorts SILVER: Wyndham Grand Athens Managed by Zeus International BRONZE: Lazart Hotel Managed by Zeus International

Top Greek Hotel 2021 GOLD: Katikies Santorini SILVER: Athens Capital Hotel-MGallery Collection SILVER: Grecotel Cape Sounio

Best Greek Romantic City Hotel GOLD: Hotel Thissio

Top Greek Resort 2021 GOLD: Sani Resort SILVER: Angsana Corfu Resort & Spa SILVER: Grecotel Corfu Imperial SILVER: Nikki Beach Resort & Spa Santorini

Best Greek Heritage City Hotel GOLD: Domotel Arni μέλος της Domotel Hotels & Resorts GOLD: St. George Lycabettus Lifestyle Hotel

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1

Best Greek Landmark City Hotel GOLD: Domotel Xenia Volos μέλος της Domotel Hotels & Resorts GOLD: Elite City Resort SILVER: Athens Utopia

BEST GREEK CITY HOTELS Best Greek New City Hotel GOLD: Athens Capital Hotel-MGallery Collection

Best Greek Design City Hotel GOLD: SAZ City Life Hotel

Best Greek Lifestyle City Hotel GOLD: Athens Capital Hotel-MGallery Collection GOLD: bluegr | Life Gallery athens hotel SILVER: Sea View Hotel Glyfada μέλος του ομίλου ΗοtelBrain Best Greek MICE City Hotel GOLD: Athenaeum InterContinental Athens GOLD: Divani Caravel Hotel SILVER: Grand Hotel Palace SILVER: Radisson Blu Park Hotel Athens SILVER: Wyndham Grand Athens Managed by Zeus International Best Greek Green City Hotel GOLD: Grand Hotel Palace SILVER: City Hotel

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 BEST GREEK RESORTS Best Greek New Resort GOLD: Angsana Corfu Resort & Spa GOLD: MarBella Elix SILVER: Utopia Blu Best Greek Mountain Resort GOLD: Domotel Anemolia μέλος της Domotel Hotels & Resorts Best Greek Beach Resort GOLD: Blue Palace, A Luxury Collection Resort, Elounda, Crete GOLD: Nikki Beach Resort & Spa Santorini SILVER: Eagles Palace SILVER: Oceanis Beach and Spa Resort SILVER: Super Paradise Suites μέλος του ομίλου ΗοtelBrain Best Greek All Inclusive Resort GOLD: Ikos Resorts SILVER: Aldemar Olympian Village SILVER: Grecotel Casa Marron BRONZE: Eretria Hotel & Spa Resort Managed by Zeus International

32 GREEK HOSPITALITY GUIDE

Best Greek Family Resort GOLD: Eagles Palace GOLD: Grecotel Riviera Olympia & Aqua Park SILVER: bluegr | Candia Park village SILVER: MarBella Corfu SILVER: Miraggio Thermal Spa Resort SILVER: Naxian Collection by Axia Hospitality SILVER: Red Tower Hotel Lefkada μέλος του ομίλου ΗοtelBrain SILVER: Utopia Blu

Best Greek Spa Resort GOLD: Angsana Corfu Resort & Spa GOLD: Dolce Attica Riviera Managed by Zeus International

Best Greek City Resort GOLD: Hyatt Regency Thessaloniki Best Greek City Resort

Best Greek Thalasso Resort GOLD: Aldemar Royal Mare

BEST GREEK HOTEL FACILITIES

Best Greek Thermal Spa Resort GOLD: Miraggio Thermal Spa Resort Best Greek Golf Resort GOLD: Costa Navarino

Best Greek New Boutique Resort GOLD: Azur Retreat SILVER: Habitat Mykonos All Suite Hotel μέλος του ομίλου ΗοtelBrain

Best Greek Sports Resort GOLD: Costa Navarino

Best Greek Boutique Resort GOLD: Grecotel Mandola Rosa GOLD: Kensh¦ Boutique Hotels & Villas GOLD: Royal Marmin Bay Boutique and Art Hotel SILVER: Elysium Boutique Hotel & Spa μέλος του ομίλου ΗοtelBrain SILVER: MarBella Nido SILVER: The Syntopia Hotel BRONZE: Acrotel Lily Ann boutique

Best Greek Design Resort GOLD: bluegr | Minos Beach art hotel GOLD: CHC Imperial Palace GOLD: Elite City Resort GOLD: Elysium Boutique Hotel & Spa μέλος του ομίλου ΗοtelBrain GOLD: Kensh¦ Boutique Hotels & Villas SILVER: Cretan Malia Park, A Member Of Design Hotels™ SILVER: Pepper Sea Club Hotel SILVER: Utopia Blu BRONZE: Ideales Resort

Best Greek Honeymoon Resort GOLD: Aldemar Knossos Royal GOLD: Pepper Sea Club Hotel SILVER: bluegr | Minos Palace hotel & suites SILVER: Cilon Suites Santorini μέλος του ομίλου ΗοtelBrain SILVER: Mykonos Earth Suites μέλος του ομίλου ΗοtelBrain SILVER: Oceanis Beach and Spa Resort SILVER: Wyndham Grand Crete Mirabello Bay Managed by Zeus International Best Greek Romantic Resort GOLD: CHC Imperial Palace GOLD: Elounda Orama Boutique Hotel GOLD: Rocabella Santorini Hotel & Spa SILVER: Ideales Resort SILVER: Kappa Resort SILVER: Pepper Sea Club Hotel SILVER: Royal Marmin Bay Boutique and Art Hotel SILVER: The Syntopia Hotel

Best Greek MICE Resort GOLD: Divani Apollon Palace & Thalasso SILVER: Dolce Attica Riviera Managed by Zeus International Best Greek Green Resort GOLD: Creta Maris Beach Resort/Metaxa Hospitality Group GOLD: Sani Resort SILVER: Oceanis Beach and Spa Resort SILVER: Pepper Sea Club Hotel Best Greek Villas & Holiday Homes GOLD: Avaton Luxury Hotel & Villas SILVER: Ideales Resort Best Greek All Suites Resort GOLD: Mykonos Earth Suites μέλος του ομίλου ΗοtelBrain SILVER: Eagles Villas Best Greek Historic Resort GOLD: bluegr | Minos Beach art hotel

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 3 Best Greek Hotel Marina GOLD: Miraggio Thermal Spa Resort GOLD: Wyndham Grand Crete Mirabello Bay Managed by Zeus International Best Greek Hotel Dining Experience GOLD: Grecotel LUX ME White Palace GOLD: Katikies Mykonos-Mikrasia Restaurant & Seltz Champagne Bar & Restaurant by Fleur de Miraval GOLD: Kensh¦ Boutique Hotels & Villas SILVER: Alma Restaurant member of Cleopatra Collection SILVER: Royal Marmin Bay Boutique and Art Hotel SILVER: Santo Maris Oia Luxury Suites & Spa/Metaxa Hospitality Group Best Greek Hotel Tailor Made Guest Experience GOLD: Mykonos Bliss Cozy Suites μέλος του ομίλου ΗοtelBrain SILVER: Ideales Resort SILVER: The Syntopia Hotel Best Greek Hotel Restaurant GOLD: Katikies Garden-Selene Restaurant GOLD: Sterna Restaurant for Kinsterna Hotel SILVER: CHC Avra Palm SILVER: Residence Villas Hotel Best Greek Hotel Bar GOLD: The Artist μέλος του ομίλου ΗοtelBrain Best Greek Hotel Breakfast GOLD: CHC Avra Palm GOLD: CHC Imperial Palace SILVER: Elite City Resort SILVER: Pepper Sea Club Hotel SILVER: The Caravan Best Greek Hotel Conference Center GOLD: Domotel Kastri μέλος της Domotel Hotels & Resorts

GREEK HOSPITALITY GUIDE 33

Best Greek Hotel Spa GOLD: Katikies Kirini (A.SPA)

Best Greek Hotel Website GOLD: Nelios-Nimbus Hotels

Best Greek Pet Friendly Hotel GOLD: Athens Capital Hotel-MGallery Collection

Best Greek Hotel Mobile App GOLD: m-hospitality for “Grecotel Hotels & Resorts” app

Best Greek Accessibility Hotel GOLD: Athens Capital Hotel-MGallery Collection GOLD: CHC Avra Palm

Best Greek Hotel Marketing Strategy GOLD: Ekdromi.gr

Best Greek Boutique Hotel BRONZE: Mirabilia Boutique Hotel μέλος του ομίλου ΗοtelBrain

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 4 SPECIAL AWARDS Best Greek Excellence In Service Hotel GOLD: Rocabella Santorini Hotel & Spa SILVER: Cleopatra Collection SILVER: Racconto Boutique Design Hotel μέλος του ομίλου ΗοtelBrain Best Greek Sustainable Hotel GOLD: Metaxa Hospitality Group SILVER: Aldemar Olympian Village SILVER: Θεόφιλος Χαλκιαδάκης ΑΕ-Cactus Hotels BRONZE: Oceanis Beach and Spa Resort Best International Hotel Brand GOLD: TUI Blue Oceanis Beach and Spa Resort Best Greek Hotel Brand GOLD: Katikies Hotels SILVER: Aldemar Resorts SILVER: Colors Hotels Greece BRONZE: Cleopatra Collection Best Greek Hotel Loyalty Programme GOLD: Hersonissos Group Hotels Best Greek Technology Hotel GOLD: Grand Hotel Palace Best Greek Innovation Hotel GOLD: Cleopatra Collection Best Greek Hotel Technology Innovation SILVER: Κωτσόβολος-Dixons South East Europe

Best Greek Hotel Management Strategy GOLD: CHC Group GOLD: HotelBrain Group SILVER: Zeus International Best Hotel Supplier GOLD: LG Business Solution Unit, LG Electronics Ελλάς GOLD: Κωτσόβολος-Dixons South East Europe GOLD: Όμιλος Πορτοκαλίδη Istikbal SILVER: Majar-Matzaridis Bros SA Best Hotel Entertainment & Technology Supplier GOLD: Κωτσόβολος-Dixons South East Europe Best Hotel IT, Web & Telecoms Supplier GOLD: Κωτσόβολος-Dixons South East Europe SILVER: Epsilon Hospitality | Όμιλος Epsilon Net Best Digital Advertising and Performance Campaign GOLD: Nelios-Olea All Suite Hotel SILVER: Attica Group SILVER: Ekdromi.gr Best Hotel Marketing & Social Media Provider GOLD: Ekdromi.gr Best Hotel Education Provider GOLD: BCA College GOLD: Μητροπολιτικό Κολλέγιο Best Hotel Sustainable Solutions Provider GOLD: LG Business Solution Unit, LG Electronics Ελλάς Best Tour Operator GOLD: Tez Tour Hellas

Best Hotel Sales Representative Company GOLD: Axia Hospitality SILVER: CHC Group Best Hotel Management Consultant GOLD: CHC Group Best Greek Coastal Shipping Company GOLD: Attica Group SILVER: Μινωικές Γραμμές ΑΝΕ Best Yacht Company GOLD: Κυριακούλης Μεσογειακαί Κρουαζιέραι Ναυτιλιακή ΑΕ SILVER: Istion Yachting Ltd Best Greek Studios & Apartments SILVER: Aphrodite Hotel & Suites μέλος του ομίλου ΗοtelBrain Best Greek Architectural Firm GOLD: M-Agiostratitis Architecture+Design Best Hotel Digital Marketing Agency GOLD: Nelios Best Internet Sales Channel GOLD: Ekdromi.gr Best Greek Hotel Website Developer GOLD: Nelios Best VIP & Luxury Travel Services GOLD: Mideast Travel Worldwide Best Greek Sustainable Event Management Company GOLD: Vista Events DMC Greece Best Greek Watersports Facilities GOLD: Super Paradise Watersports Best Greek Summer Activity Services GOLD: Super Paradise Watersports Best Greek Hotel Outsourcing & Facility Management Company GOLD: Partner Hotel SA/Alter Ego SA Best Destination Experience Tours GOLD: Blue Shades of Greece Best Winey Tour Company GOLD: Blue Shades of Greece ■

34 GREEK HOSPITALITY GUIDE

ΤΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Αναπροσαρμογή καναλιών προώθησης προορισμών

GREEK HOSPITALITY GUIDE 35

νέα πραγματικότητα που δημιουργείται μετά την πρώτη διετία από την αρχή της πανδημίας και η αναπόφευκτη αναγκαιότητα προσαρμογής των καναλιών και του περιεχομένου προώθησης των τουριστικών προορισμών αποτέλεσαν το αντικείμενο μιας διευρυμένης μελέτης της Horwath HTL, της πλέον αναγνωρισμένης εταιρείας συμβουλευτικών υπηρεσιών στον τουρισμό, η οποία στην Ελλάδα εκπροσωπείται από τη ΣΟΛ Crowe. Η υγειονομική κρίση των τελευταίων ετών έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τις καταναλωτικές τάσεις στον τουρισμό παγκοσμίως. Ο αντίκτυπος των περιοριστικών εθνικών μέτρων που τέθηκαν σε εφαρμογή τα τελευταία δύο χρόνια, όπως και η ίδια η διάρκεια της υγειονομικής κρίσης, έχουν οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές στην καταναλωτική συμπεριφορά, επηρεάζοντας άμεσα ή έμμεσα τον τομέα της φιλοξενίας. Σκοπός της συγκεκριμένης μελέτης είναι να αναδείξει την προσαρμοστικότητα που θα πρέπει να έχουν τόσο οι καταναλωτές ταξιδιωτικών και τουριστικών υπηρεσιών και οι επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες φιλοξενίας όσο και οι ίδιοι οι προορισμοί, έτσι ώστε να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται για τον τουρισμό. Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη αναφέρεται:

H

Στην εξέλιξη των καταναλωτικών συνηθειών και συμπεριφορών των καταναλωτών, καθώς η υγεία, η ασφάλεια και οι διαδικασίες που εφαρμόζονται για τη διατήρησή τους αποτελούν πλέον βασική προτεραιότητα των ταξιδιωτών. Στις συνέπειες που έχει η πανδημία στις δαπάνες που αφορούν τον τουρισμό, καθώς όσο μεγαλώνει η ανεργία, λόγω πανδημίας, τόσο μειώνεται η δαπάνη για υπηρεσίες αναψυχής. Στο πώς έχουν διαμορφωθεί οι τάσεις επιλογής προορισμών τα τελευταία χρόνια, που οι ταξιδιώτες αναζητούν πιο πράσινους προορισμούς, προορισμούς ιδανικούς για digital nomads.

Το δεύτερο μέρος της μελέτης επικεντρώνεται στον ελληνικό προορισμό: τονίζεται η ανάγκη για ανασχεδιασμό του μείγματος εργαλείων και καναλιών προώθησης που χρησιμοποιεί για την προσέλκυση τουριστών, με γνώμονα πάντα την πλήρη ανάκαμψή του και τη βελτίωση των αποτελεσμάτων του. Για καθένα από αυτά τα εργαλεία που αξιολογείται και επιλέγεται από τον κάθε προορισμό, είναι σημαντικό να συνυπολογίζεται η αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών, λόγω της πανδημίας, και να σταθμίζεται η απαιτούμενη επένδυση με την απόδοση των αντίστοιχων προωθητικών ενεργειών. Η Horwath HTL Ελλάδας, απαντώντας στις ανάγκες του ελληνικού προορισμού, έχει δημιουργήσει μια σειρά από καίρια ερωτήματα, στα οποία καλείται να απαντήσει ο κάθε προορισμός κατά τη διαδικασία αξιολόγησης και πριν την τελική επιλογή των εργαλείων προώθησής του. Τέλος, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη χρήση της τεχνολογίας και στα οφέλη της για τον τουρισμό. Η τεχνολογική εξέλιξη έχει δημιουργήσει νέες γέφυρες επικοινωνίας με τον καταναλωτή και επιπλέον έχει δώσει τη δυνατότητα ελέγχου της αποδοτικότητας των διαφόρων εργαλείων που επιλέγει ο κάθε προορισμός, βοηθώντας τον έτσι να διαθέσει κατάλληλα τους πόρους του. Σύμφωνα με τον κ. Ξενοφώντα Πετρόπουλο, διευθυντή Ελλάδος της Horwath HTL και των Υπηρεσιών HTL της ΣΟΛ Crowe: «Η καταναλωτική συμπεριφορά έχει πλέον νέες συνήθειες και έθιμα, που μπορεί να γίνουν μέρος της ζωής μας επ’ αόριστον. Αν θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα ή όχι εξαρτάται από το πώς την ορίζουμε πλέον. Με την ίδια λογική, οι προορισμοί θα πρέπει να κατανοήσουν ότι έχει αλλάξει το περιβάλλον στο οποίο επιχειρούν και συνεπώς θα πρέπει να αναπροσαρμόσουν άμεσα τον σχεδιασμό, τα εργαλεία, τον τρόπο και τον τόπο προσέγγισης των κοινώνστόχων τους». Αναλυτικά:

«Ποτέ μην κοιτάξεις πίσω, εκτός αν θέλεις να πας προς αυτήν την κατεύθυνση», Henry David Thoreau Η πανδημία του Covid-19 θα παραμείνει για καιρό στη συλλογική μας μνήμη,

λόγω των καταστροφικών επιπτώσεών της στην παγκόσμια οικονομία. Ο τομέας του τουρισμού μετρά τις πληγές του και όλα τα σενάρια πλέον καταλήγουν στο γεγονός ότι θα επιστρέψουμε στα προ κρίσης επίπεδα το 2023-2024. Ωστόσο, υπάρχει ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο που όλες οι εταιρείες θα πρέπει να διαχειριστούν καθώς προχωράμε προς τη μετά-Covid εποχή, ιδιαίτερα εκείνες που συνδέονται με τον τομέα των υπηρεσιών: αυτό της προσαρμοστικότητας. Όλοι πρέπει να προσαρμοστούμε πλέον σε νέους κανόνες, πρότυπα και αξίες που επηρεάζουν και θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την κοινωνική μας συμπεριφορά, και συνεπώς τη συμπεριφορά μας ως καταναλωτών, ιδιαίτερα ως καταναλωτών ταξιδιωτικών και τουριστικών υπηρεσιών. Το κλείσιμο των συνόρων, τα απαγορευτικά μέτρα και οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί ανάγκασαν τον τομέα του τουρισμού να ζήσει τη χειρότερη περίοδο στην πρόσφατη ιστορία του. Τα τελευταία δύο χρόνια, οι οικονομικές απώλειες και το κλείσιμο των ξενοδοχείων ήταν κάτι πολύ σύνηθες, δημιουργώντας ένα επίπεδο αβεβαιότητας που οι περισσότεροι δεν έχουν βιώσει ποτέ και δύσκολα θα ξεπεράσουν. Πρέπει όμως να πιέσουμε τον εαυτό μας να κοιτάξει μπροστά και να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει τα νέα δεδομένα. Η αλλαγή δεν είναι εύκολη ούτε άμεση, αλλά η βιομηχανία του τουρισμού και της φιλοξενίας έχει δείξει και στο παρελθόν την ανθεκτικότητα και την ικανότητά της να ανακάμπτει από απροσδόκητες καταστάσεις. Το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι πώς οι προορισμοί και οι επιχειρήσεις θα προσαρμοστούν στους παράγοντες που διαμορφώνουν το μέλλον του κλάδου της φιλοξενίας. Ο κοινωνικός αντίκτυπος της πανδημίας είναι ξεκάθαρος σε όλους μας και μας έχει αναγκάσει να αλλάξουμε τον τρόπο που ζούμε. Καθημερινές ρουτίνες όπως οι πρακτικές εργασίας, οι αγοραστικές συνήθειες, ακόμη και οι διαπροσωπικές σχέσεις, έχουν αλλάξει, επηρεάζοντας ή/και αλλάζοντας τη συμπεριφορά μας. Ο τομέας του τουρισμού θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη αυτές τις νέες τάσεις, έτσι ώστε να επανέλθει και να συνεχίσει να ευδοκιμεί.

36 GREEK HOSPITALITY GUIDE

H εξέλιξη των καταναλωτικών συμπεριφορών και συνηθειών Lockdowns, αδυναμία ταξιδιού, τηλεργασία, κοινωνική αποστασιοποίηση, αυστηρά μέτρα υγείας και ασφάλειας. Αυτοί είναι βασικοί παράγοντες που έχουν επηρεάσει ραγδαία τα τελευταία χρόνια τη συμπεριφορά μας, την αλληλεπίδρασή μας με τους άλλους και τον τρόπο που βλέπουμε την ίδια τη ζωή. Στη Horwath HTL, καταγράψαμε επτά διαφορετικές κατηγορίες αλλαγών της καταναλωτικής συμπεριφοράς, οι οποίες πιστεύουμε ότι θα έχουν αντίκτυπο στη φιλοξενία, στα ταξίδια και στον τουρισμό. Αυτές οι κατηγορίες θα πρέπει να εξεταστούν και να συμπεριληφθούν σε οποιονδήποτε σχεδιασμό προϊόντων, προώθησης ή ανάκαμψης προορισμών: 1. Υγεία και ασφάλεια Οι καταναλωτές δίνουν πλέον πολύ μεγάλη σημασία στις διαδικασίες ασφαλείας, υγιεινής και υγείας που εφαρμόζουν οι προορισμοί και τα καταλύματα. Τον τελευταίο χρόνο, οι αναζητήσεις στο Διαδίκτυο που σχετίζονται με όρους έχουν αυξηθεί σημαντικά, φτάνοντας στο μέγιστο τον Μάρτιο του 2020 και τον Ιανουάριο του 2021. Για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι διαφανείς και αξιόπιστες όσον αφορά τα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας που υιοθετούν.

2. Ευεξία Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν υπογραμμίσει τη σημασία της ψυχικής υγείας και ευημερίας, ιδίως λόγω των ακραίων σεναρίων απομόνωσης και μοναξιάς, ως αποτέλεσμα των lockdowns. Πολλοί από εμάς θα δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στην ευεξία και την ευημερία μας, όπως για παράδειγμα στην άσκηση στο σπίτι μας και στον αθλητισμό, στα φρέσκα και βιολογικά τρόφιμα, στη διατροφή, στη φροντίδα του εαυτού μας, στους τακτικούς ιατρικούς ελέγχους κ.λπ.

3. Κατανάλωση & Δαπάνη Πολλοί καταναλωτές θα δώσουν προτεραιότητα σε δαπάνες για βασικά αγαθά και όχι σε αγαθά που σχετίζονται με την αναψυχή, κυρίως λόγω της μειωμένης αγοραστικής τους δύναμης, ως συνέπεια της αύξησης της ανεργίας. Επίσης, οι

καταναλωτές θα επιλέξουν ποιοτικά, καλύτερα προϊόντα ή γνωστές μάρκες. Τέλος, θα εστιαστούν περισσότερο στον σχεδιασμό των δαπανών τους και λιγότερο στις αυθόρμητες αγορές.

4. Ψηφιοποίηση Τα διαδικτυακά σεμινάρια και οι συναντήσεις καθώς και η συνεχής χρήση διαδικτυακών πλατφορμών είναι πια θεμελιώδη στοιχεία της εργασιακής μας καθημερινότητας. Οι υπηρεσίες παράδοσης κατ’ οίκον, οι ανέπαφες πληρωμές, τα ιατρικά ραντεβού μέσω τηλεδιάσκεψης, οι ηλεκτρονικές αγορές κ.λπ. έχουν φέρει με ταχύτατους ρυθμούς την ψηφιακή εποχή στη ζωή μας.

5. Απομακρυσμένη εργασία Η πανδημία εξανάγκασε τις περισσότερες επιχειρήσεις να εφαρμόσουν την τηλεργασία και να την ενσωματώσουν στο πλαίσιο των νέων διαδικασιών τους. Η απομακρυσμένη εργασία αποδείχθηκε πραγματικά αποτελεσματική και παραγωγική, στις περισσότερες περιπτώσεις, τόσο για τον εργαζόμενο όσο και για τον εργοδότη. Από τη θετική πλευρά, οι εργαζόμενοι πιστεύουν ότι ορισμένα από τα οφέλη της τηλεργασίας περιλαμβάνουν –αλλά δεν περιορίζονται σε αυτά– μειωμένο άγχος, βελτιστοποίηση της ισορροπίας μεταξύ εργασίας και ζωής, ευέλικτα χρονοδιαγράμματα και εξοικονόμηση χρόνου μετακίνησης. Οι εργοδότες έχουν επίσης παρατηρήσει βελτιωμένη παραγωγικότητα, μειωμένα κόστη όσον αφορά στη χρήση των φυσικών γραφείων, μειωμένη απουσία προσωπικού και καλύτερη χρήση τεχνολογιών. Καθώς η τηλεργασία έχει αποδειχθεί επιτυχής, φαίνεται ότι πολλοί οργανισμοί διατηρούν αυτήν την ιδέα ως μια οριστική ή υβριδική εναλλακτική λύση για τους εργαζομένους.

6. Τουρισμός & Ταξίδια Σύμφωνα με έρευνα της Booking.com, οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί κατά τη διάρκεια της πανδημίας οδήγησαν σε νέους τρόπους αντίληψης των ταξιδιών και του τουρισμού από τους καταναλωτές. Μερικές από τις αναδυόμενες τάσεις που επηρεάζουν τον προγραμματισμό των ταξιδιών συμπεριλαμβάνουν την έρευνα για πιο πράσινους προορισμούς, τα κοντινά ταξίδια, που έχουν ως αποτέλεσμα την αυξημένη χρήση ιδιωτικών μεταφορών, τη

δυνατότητα εξ αποστάσεως εργασίας και τον αγροτουρισμό (rural tourism).

7. Βιωσιμότητα Πριν από την πανδημία, η βιωσιμότητα ήταν ήδη ένα βασικό θέμα συζήτησης τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο εταιρειών και οργανισμών. Πλέον, η καταναλωτική συμπεριφορά φαίνεται ότι θα είναι προσανατολισμένη προς μια μειωμένη και συνειδητή κατανάλωση, έχοντας ως αποτέλεσμα την ελάχιστη σπατάλη. Αειφόρα προϊόντα, υπεύθυνες μάρκες, φιλικές προς το περιβάλλον πολιτικές, οικολογικά προϊόντα και περιβαλλοντικές ανησυχίες θα αποκτήσουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον όσο προσεγγίζουμε το 2025 και το 2030, χρονιές-ορόσημο για την επίτευξη των στόχων βιωσιμότητας την Ηνωμένων Εθνών.

Συνέπειες για τις καταναλωτικές δαπάνες Οι αλλαγές στη συμπεριφορά των καταναλωτών θα οδηγήσουν τελικά σε αλλαγές στα «μοτίβα» των καταναλωτικών δαπανών. Για παράδειγμα, οι καταναλωτές θα αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στη σύγκριση των προσφερόμενων υπηρεσιών, θα λαμβάνουν υπεύθυνες αποφάσεις και θα αξιολογούν τον αντίκτυπο που θα έχει σε παγκόσμιο επίπεδο το προϊόν ή η υπηρεσία που αγοράζουν. Επιπλέον, η μακρόχρονη παραμονή στο σπίτι έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της χρήσης του Διαδικτύου και άρα την εντατικοποίηση των συναλλαγών που πραγματοποιούνται μέσω διαδικτυακών αγορών. Η προσβασιμότητα, οι αποκλειστικές προσφορές, οι υπηρεσίες παράδοσης, οι ανταγωνιστικές τιμές, η δυνατότητα σύγκρισης και η υψηλή διαθεσιμότητα είναι όλοι παράγοντες προσέλκυσης του καταναλωτή, και όλα δείχνουν ότι αυτός ο τρόπος κατανάλωσης και δαπανών θα παραμείνει και θα γίνεται όλο και πιο συνηθισμένος. Ωστόσο, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας το γεγονός ότι η ανεργία τείνει να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα, το διαθέσιμο εισόδημα θα παραμείνει χαμηλό και οι καταναλωτές θα κάνουν οικονομικές επιλογές, μειώνοντας τις δαπάνες που δεν σχετίζονται με βασικά προϊόντα και υπηρεσίες. Όσον αφορά στον τουρισμό και στα ταξίδια, οι δαπάνες θα επηρεαστούν με πολλαπλούς τρόπους –ίσως ο πιο σημαντικός από

GREEK HOSPITALITY GUIDE 37

αυτούς είναι η ταχύτητα με την οποία πραγματοποιούνται οι εμβολιασμοί παγκοσμίως. Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη του TripAdvisor (Traveler Sentiment Journey Survey), περισσότερα από τα τρία τέταρτα (77%) των ερωτηθέντων ταξιδιωτών λένε ότι θα είναι πιο πιθανό να ταξιδέψουν διεθνώς αν λάβουν το εμβόλιο και αυξάνονται στο 86% για τα εγχώρια ταξίδια. Επίσης, πάνω από το ένα τέταρτο (26%) των ερωτηθέντων παγκοσμίως λένε ότι για να εξασφαλίσουν ασφαλή ταξίδια θα ταξιδέψουν μόνο σε προορισμούς που απαιτούν εμβολιασμό από τους επισκέπτες πριν την έναρξη του ταξιδιού.

Με βάση τα νέα αυτά δεδομένα, είναι ιδιαίτερα σημαντικό κάθε ελληνικός προορισμός να ανασχεδιάσει το μείγμα των εργαλείων και καναλιών προώθησης που χρησιμοποιεί για την προσέλκυση τουριστών, πάντα με γνώμονα την πλήρη ανάκαμψη και την περαιτέρω βελτίωση των αποτελεσμάτων του. Σύμφωνα με το Γενικό Πλαίσιο Στρατηγικής Προώθησης και Προβολής του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, ο βασικός επικοινωνιακός στόχος είναι η προτροπή των ταξιδιωτών να επισκεφτούν τη χώρα μας, ενώ τα βασικά κοινά-στόχοι της Ελλάδας είναι οι millennials (άτομα ηλικίας μεταξύ 18

να σταθμίζεται η απαιτούμενη επένδυση ανάλογα με την απόδοση των ενεργειών αυτών. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να αγνοηθεί η αναμενόμενη σημαντική μείωση του αριθμού επισκεπτών (καταναλωτών αλλά και business) σε live εκθέσεις, αφού μεγάλο μέρος των καταναλωτών αποφεύγουν τους χώρους με μεγάλο συγχρωτισμό, θέλοντας να προστατεύσουν την υγεία τους. Πώς όμως μπορεί ο κάθε τουριστικός προορισμός να αξιολογήσει και να επιλέξει τα εργαλεία εκείνα που θα τον προωθήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο; Η Horwarth HTL Ελλάδας διαμόρφωσε μια

Αναπροσαρμογή των εργαλείων προώθησης προορισμών

και 34 χρονών), οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης (opinion formers), οι καθοδηγητές της κοινής γνώμης (opinion leaders), οι repeaters και οι first timers (κυρίως στις νέες αγορές-στόχους). Στο Γενικό Πλαίσιο Στρατηγικής Προώθησης και Προβολής αναφέρονται επίσης τα προτεινόμενα εργαλεία και οι τακτικές προώθησης, όπως η συνδιαφήμιση με τουριστικούς οργανισμούς, tour operators και αεροπορικές εταιρείες, η online και offline διαφήμιση, η συμμετοχή σε τουριστικές εκθέσεις, η δημιουργία υποστηρικτικού υλικού, το Διαδίκτυο, τα Fam Trips/Press Trips, οι Δημόσιες Σχέσεις και οι έρευνες. Για να είναι αποδοτικό καθένα από αυτά τα εργαλεία προώθησης που επιλέγει ο εκάστοτε τουριστικός προορισμός είναι αναγκαίο πλέον να συνυπολογίζεται η αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών και

λίστα από βασικά ερωτήματα, που μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τους προορισμούς στο να πάρουν μια τελική απόφαση επιλογής εργαλείων. Αυτά τα ερωτήματα είναι τα ακόλουθα:

Κάθε κανάλι και εργαλείο προώθησης οφείλει όχι μόνο να αποδίδει τα μέγιστα της επένδυσής του, αλλά και να μπορεί να καταγράφει και να αναφέρει ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία σχετικά με την απόδοση αυτής της επένδυσης. Η χρήση της τεχνολογίας τα τελευταία χρόνια έχει βοηθήσει τον τομέα του τουρισμού τόσο μέσω της ανάπτυξης νέων εργαλείων προώθησης όσο και μέσω της ανάπτυξης εργαλείων μέτρησης της αποδοτικότητας των προωθητικών ενεργειών. Παράλληλα, έχει δημιουργήσει νέες, άμεσες γέφυρες επικοινωνίας με τον τελικό καταναλωτή, ο οποίος πλέον, λόγω της πανδημίας, χρησιμοποιεί περισσότερο το Διαδίκτυο, ενημερώνεται άμεσα και έχει όλη τη διαθέσιμη πληροφορία για να λάβει μια απόφαση με ένα «κλικ».

Μπορώ να επικοινωνήσω άμεσα με τα κοινά-στόχους μου; Μου δίνει το συγκεκριμένο εργαλείο τη δυνατότητα να προκαθορίσω με ακρίβεια τα χαρακτηριστικά (δημογραφικά, ψυχογραφικά, συμπεριφορικά κ.λπ.) του κοινού που θέλω να δει το μήνυμά μου; Σε ποιο στάδιο της διαδικασίας λήψης απόφασης για την επιλογή του προορισμού μπορεί να προσεγγίσει το συγκεκριμένο εργαλείο το κοινό μου; Μπορώ να μετρήσω τον βαθμό διάδρασης του κοινού-στόχου με το μήνυμά μου;

38 GREEK HOSPITALITY GUIDE

Μπορώ να καταγράψω τη συμπεριφορά του κοινού-στόχου απέναντι στο μήνυμά μου, ώστε αφενός να δημιουργήσω έναν ανοιχτό διάλογο μαζί του, αφετέρου να προβώ σε αλλαγές στο μήνυμα, ώστε να βελτιώσω την αποτελεσματικότητά του; Μπορώ να ενισχύσω την επίδραση του συγκεκριμένου εργαλείου προώθησής μου στην τελική απόφαση για την επιλογή του προορισμού; Μου δίνει το συγκεκριμένο εργαλείο τη δυνατότητα να προσαρμόσω σε πραγματικό χρόνο το μήνυμα και την προσφορά μου, ώστε να ενισχύσω το ανταγωνιστικό μου πλεονέκτημα και να διεκδικήσω με μεγαλύτερες πιθανότητες την επιλογή του προορισμού μου; Μπορώ να μετρήσω την απόδοση και την αποτελεσματικότητα της δράσης προώθησης μέσω του συγκεκριμένου εργαλείου; Υπάρχουν άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά τα οποία μπορεί να προσφέρει το συγκεκριμένο εργαλείο προώθησης; Διαφοροποιεί ή προσθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα η χρήση του συγκεκριμένου εργαλείου στο μείγμα προώθησης σε σχέση με αυτά που χρησιμοποιεί ο ανταγωνισμός; Αφού απαντηθούν οι ερωτήσεις αυτές, σειρά έχει η καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης και η δημιουργία ενός index που θα καταγράφει το κανάλι προώθησης, το κοινό-στόχο και την αποτελεσματικότητά του. Στο index θα πρέπει να καταχωριστεί επίσης η ποσοτική και ποιοτική αξιολόγηση όλων των ενεργειών προώθησης. Σημασία για την επιτυχημένη αναπροσαρμογή της προώθησης των προορισμών έχει η ειλικρινής καταγραφή των αποτελεσμάτων κάθε υλοποιημένης ενέργειας. Η διαδικασία αυτή θα δημιουργήσει τις κατάλληλες βάσεις ώστε ο κάθε προορισμός να μπορεί να διαθέσει τους πόρους του με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο, λαμβάνοντας δηλαδή το μέγιστο που θα μπορούσε να λάβει από κάθε ενέργεια.

Διαδικασία λήψης απόφασηςΤο παράδειγμα των διεθνών εκθέσεων Τα περισσότερα από τα εργαλεία προώθησης προορισμών που χρησιμοποιούνται διαχρονικά μπορούν

να προσαρμοστούν ιδιαίτερα εύκολα στις απαιτήσεις και τις τάσεις της (νέας) πραγματικότητας που διανύουμε στον τομέα του τουρισμού. Η χρήση της τεχνολογίας έχει ήδη ενσωματωθεί στα περισσότερα από αυτά, ενώ έχουν ήδη δημιουργηθεί συγκεκριμένα εργαλεία μέτρησης της αποδοτικότητάς τους. Για παράδειγμα, η δημιουργία και η προώθηση online διαφήμισης μπορεί πολύ εύκολα να στοχεύσει συγκεκριμένα κοινά-στόχους με ακρίβεια χιλιοστού. Ένας προορισμός μπορεί σε πραγματικό χρόνο να στοχεύσει έναν άνδρα 35-44 ετών, μεσαίου οικονομικού επιπέδου, ο οποίος έχει χρησιμοποιήσει πιστωτική κάρτα για να κλείσει αεροπορικό εισιτήριο και διαμονή σε προορισμό εκτός της χώρας μόνιμης διαμονής του τον τελευταίο χρόνο, την ώρα που την τελευταία εβδομάδα έχει χρησιμοποιήσει το Διαδίκτυο για να συλλέξει πληροφορίες για επικείμενο ταξίδι στην παραθαλάσσια περιοχή της Κροατίας. Μπορούμε, λοιπόν, με τη χρήση της τεχνολογίας να προγραμματίσουμε, να στοχεύσουμε και να επικοινωνήσουμε με κοινά τα οποία έχουν συγκεκριμένες ανάγκες και μπορούμε να μετρήσουμε την αποδοτικότητα του συγκεκριμένου εργαλείου καταγράφοντας την επένδυση που δαπανήσαμε για να στοχεύσουμε τα συγκεκριμένα κοινά και την απόδοση της επένδυσής μας (π.χ. πόσοι από αυτούς που είδαν τη διαφήμισή μας έκαναν τελικά κράτηση στον δικό μας προορισμό ή πόσοι από αυτούς απλά αναζήτησαν πληροφορίες για τον προορισμό μας, ως αποτέλεσμα της διαφήμισής μας). Υπάρχουν όμως και εργαλεία για την προώθηση προορισμών τα οποία χρειάζονται βαθύτερη ανάλυση, έτσι ώστε ένας προορισμός να τους προσδώσει την κατάλληλη βαρύτητα και να επενδύσει σε αυτά. Ένα από αυτά τα εργαλεία είναι η συμμετοχή σε εκθέσεις. Η πλειοψηφία όσων τουριστικών προορισμών συνήθιζαν να συμμετέχουν σε εκθέσεις, μετά την πανδημία, κατά πάσα πιθανότητα, θα επιλέξουν άλλα μέσα για να έρθουν σε επαφή με τα κοινάστόχους τους. Πλέον, ο άυλος χαρακτήρας του τουριστικού προϊόντος βοηθά στην εύκολη αντικατάσταση της παραδοσιακής τουριστικής έκθεσης με άλλους τρόπους προσέγγισης και άντλησης πληροφοριών

από τους καταναλωτές, για παράδειγμα τις υβριδικές εκθέσεις. Η απόφαση ενός προορισμού για τη συμμετοχή σε μια έκθεση πρέπει να είναι συνειδητή και τεκμηριωμένη: Ένας προορισμός έχει να απαντήσει σε συγκεκριμένες ερωτήσεις όσον αφορά στη λήψη της απόφασης συμμετοχής σε εκθέσεις: Είναι αναγκαία η συμμετοχή σε εκθέσεις; Πρέπει να αλλάξουμε το μείγμα συμμετοχής; Πρέπει να συμμετέχουμε σε όλες ή μπορούμε να κάνουμε επιλογή με βάση τα προϊόντα που θέλουμε να επικοινωνήσουμε ή τη σημαντικότητα μιας βασικής αγοράς του προορισμού; Τι κερδίζω αν συμμετέχω αυτόνομα (με δικό μου περίπτερο); Τι κερδίζω αν συμμετέχω στο περίπτερο του ΕΟΤ; Πώς μπορώ να μετρήσω την ανταποδοτικότητα της συμμετοχής μου; Θα θέσω ποσοτικούς (π.χ. αριθμός συμβολαίων με ταξιδιωτικά γραφεία) ή ποιοτικούς στόχους (π.χ. δημόσιες σχέσεις και επικοινωνία με υφιστάμενους πελάτες); Πώς/πού θα διοχετεύσω τα χρήματα που θα εξοικονομήσω από τη μη συμμετοχή μου σε εκθέσεις; Πώς θα μετρήσω την ανταποδοτικότητα των ενεργειών στις οποίες αποφάσισα να διοχετεύσω τα χρήματα που εξοικονόμησα;

Αντί επιλόγου Η καταναλωτική συμπεριφορά έχει, πλέον, νέες συνήθειες και έθιμα, που μπορεί να γίνουν μέρος της ζωής μας επ’ αόριστον. Το αν θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα ή όχι εξαρτάται από το πώς ορίζουμε πλέον την κανονικότητα. Με την ίδια λογική, οι προορισμοί θα πρέπει να κατανοήσουν ότι έχει αλλάξει το περιβάλλον στο οποίο επιχειρούν. Συνεπώς, θα πρέπει να αναπροσαρμόσουν τον σχεδιασμό, τα εργαλεία, τον τρόπο και τον τόπο προσέγγισης των κοινών-στόχων τους. Αυτοί οι προορισμοί που θα χαρακτηρίζονται από κουλτούρα προσαρμοστικότητας και θετική στάση απέναντι στην αλλαγή θα δείξουν ανθεκτικότητα και θα ηγηθούν του τομέα του τουρισμού στη νέα πραγματικότητα. ■

GREEK HOSPITALITY GUIDE 39

Οικονοµική και επιχειρηµατική ενηµέρωση για απαιτητικούς αναγνώστες. Ουσιαστική και αξιόπιστη πληροφορία

Έµπειρη ανάλυση και αναζήτηση µέσα στην είδηση

∆ιεισδυτική, αλλά ψύχραιµη µατιά στα γεγονότα

banks.com.gr nplconfidential.com www.ethosmedia.eu

info@ethosmedia.eu

ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΤΑΞΙΔΙ

Οι Μινωικές Γραμμές ιδρύθηκαν στο Ηράκλειο Κρήτης το 1972 και το 1974 ξεκίνησε η επιτυχημένη τους πορεία στο χώρο της ακτοπλοΐας. Από τότε μέχρι και σήμερα διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις γραμμές όπου δραστηριοποιούνται και αποτελούν υπόδειγμα ταξιδιωτικής πρωτοπορίας, κατέχοντας περίοπτη θέση ανάμεσα στις κορυφαίες και συνεχώς αναπτυσσόμενες εταιρείες της επιβατηγού ναυτιλίας σε Ελλάδα και Ευρώπη.

AWARD-WINNING QUALITY IN TRAVEL

Minoan Lines was founded in the Cretan city of Heraklion in 1972, and its successful course in the shipping sector began in 1974. Since then, it has played a leading role in the routes it serves and has set the standards in travel innovation, holding a prominent position among the foremost passenger ship companies in Greece as well as in Europe.

Σας ευχαριστούμε !