GREEK HOSPITALITY GUIDE 2020

2020

GREEK HOSPITALITY

GUIDE

Ετήσια έκδοση του περιοδικού

Η επόμενη μέρα του ελληνικού τουρισμού Οι νέες τάσεις που φέρνει ο Covid στα ταξίδια Τα projects εκατομμυρίων στον ξενοδοχειακό κλάδο

ΧΑΡΙΖΟΝΤΑΣ ΠΑΝΤΟΤΙΝΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ

Miraggio Thermal Spa Resort Κάνιστρο | Κασσάνδρα | Χαλκιδική www.miraggio.gr

Επιπλέων Παράδεισος! Όλη η πολυτέλεια, η υγειονομική ασφάλεια και η καλύτερη εξυπηρέτηση στα υπερσύγχρονα οικολογικά cruise ferries της Minoan Lines!

ΓΡΑΜΜΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΧΑΝΙΑ *ΗΡΑΚΛΕΙΟ - ΚΥΚΛΑΔΕΣ

ΓΡΑΜΜΕΣ ΑΔΡΙΑΤΙΚΗΣ** *ΠΑΤΡΑ - ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ - ΒΕΝΕΤΙΑ ΠΑΤΡΑ - ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ - ΚΕΡΚΥΡΑ* - ΑΓΚΩΝΑ ΠΑΤΡΑ - ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ - ΚΕΡΚΥΡΑ* - ΜΠΡΙΝΤΙΖΙ *Εποχικό δρομόλογιο **Εκτελούνται από την GRIMALDI EUROMED Spa

2018 - 2019

https://www.instagram.com/minoanlines

https://www.facebook.com/MinoanLines.gr

@Minoan_Lines

Πληροφορίες & κρατήσεις: 801-11-75000 (από σταθερό), 2810-229602, 2810-399899 ή στον ταξιδιωτικό σας πράκτορα.

www.minoan.gr

editorial

Σε σταδιακή ανάκαμψη σε βάθος τριετίας προσβλέπει ο τουρισμός

6

Oι νέες τάσεις που φέρνει ο κορωνοϊός στα ταξίδια

5

12

Χάρης Θεοχάρης: Οι μεγάλες προκλήσεις του ελληνικού τουρισμού για το 2021

2020

περιεχόμενα

GREEK HOSPITALITY

GUIDE

Γενικός Διευθυντής ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΥΖΟΥΝΗΣ ouzounis.k@ethosmedia.eu Επιμέλεια Έκδοσης ΣΤΕΦΑΝΊΑ ΣΟΎΚΗ stefaniasouki@gmail.com Αρχισυντάκτρια ΚΥΡΕΛΑ ΠΕΤΡΟΥ petrou.k@ethosmedia.eu Key Account Managers ΡΑΝΤΩ ΜΑΝΩΛΟΓΛΟΥ manologlou.r@ethosmedia.eu Υποδοχή Διαφήμισης ΔΈΣΠΟΙΝΑ ΡΟΠΌΔΗ ropodi.d@ethosmedia.eu Επιμέλεια-Διόρθωση ΑΜΑΛΙΑ ΛΟΥΒΑΡΗ louvari.a@ethosmedia.eu Δημιουργικό ΠΟΠΗ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ popikalogianni@gmail.com

14

Φωτογραφίες SHUTTERSTOCK

Δημήτρης Φραγκάκης: Oι ζημιές, τα κέρδη και η «επόμενη μέρα» του ελληνικού τουρισμού

16

Projects εκατοντάδων εκατ. ευρώ στον ξενοδοχειακό κλάδο

Εκτύπωση-Βιβλιοδεσία-Ένθεση Pressious Αρβανιτίδης ΑΒΕΕ

ιδιοκτησία

Θεσσαλίας 29, 174 56, Άλιμος T: 210 9984950 E: info@ethosmedia.eu

28

Oι νικητές των βραβείων Greek Hospitality Awards 2020

2020

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή απόδοσης του περιεχομένου της εφημερίδας με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογραφήσεως ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμοι 238/1970, 4301/1979, 100/1975, ΝΔ 3565/1956 και 4254/1962 και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου.

GREEK HOSPITALITY GUIDE 5

ΣΕ ΣΤΑΔΙΑΚΉ ΑΝΆΚΑΜΨΗ, ΣΕ ΒΆΘΟΣ ΤΡΙΕΤΊΑΣ, ΠΡΟΣΒΛΈΠΕΙ Ο ΤΟΥΡΙΣΜΌΣ

T

η «γέφυρα», προκειμένου να μετριαστούν οι απώλειες μέχρι το ξεκίνημα της επόμενης σεζόν, του 2021, αναζητεί ο ελληνικός τουρισμός, σε μια χρονιά πρωτόγνωρη για τον κλάδο, χωρίς στόχους και αποδόσεις. Το 2020, το παγκόσμιο ζήτημα με τον κορωνοϊό ήρθε να επιβεβαιώσει ότι οι αστάθμητοι παράγοντες μπορούν να ανατρέψουν, εν μία νυκτί, το διεθνές σκηνικό στον τουρισμό. Για τη χώρα μας, όπως και για την υπόλοιπη Ευρώπη, η χρονιά εξελίχθηκε, τελικά, χειρότερα του αναμενόμενου, λόγω της έξαρσης της πανδημίας εν μέσω θέρους, με αποτέλεσμα την πτώση κοντά στο 70% σε επίπεδο τζίρου και 35% στο κομμάτι της απασχόλησης, ενώ η σεζόν του 2021 θα είναι μεταβατική, με τους ξενοδόχους να δηλώνουν ότι «κρατούν μικρό καλάθι». Το κρίσιμο, τώρα, είναι να στηριχθεί η ρευστότητα και η απασχόληση, με το βλέμμα στην επόμενη θερινή σεζόν, για την οποία, όπως δηλώνει ο κλάδος, «θα είμαστε ευχαριστημένοι αν πιάσουμε το 70% των αφίξεων και το 60% των εσόδων του 2019». Η ανάκαμψη, όπως εκτιμά ο κλάδος, αναμένεται με αργούς ρυθμούς, με την πλήρη επάνοδο να μην προβλέπεται πριν το 2023. Σημαντικό έλλειμμα, συνολικά, για την αγορά και την ελληνική οικονομία θα αποτελέσει το «φρένο» στις επενδύσεις από πλευράς ξενοδόχων για την περίοδο της πανδημίας, που είναι σταθερές και επαναλαμβανόμενες κάθε έτος: Την περίοδο 2017-2019, τα ελληνικά ξενοδοχεία δαπάνησαν μόνο για ανακαινίσεις το ποσό των 2,9 δισ. ευρώ, καταγράφοντας μια σταθερή επένδυση 1 δισ. ευρώ ανά έτος από τον ξενοδοχειακό τομέα. Παρ’ όλα αυτά, με επτά χρόνια συνεχούς ανόδου την περίοδο 2013-2019 και από τη στιγμή που, πλέον, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες τουριστικές χώρες διεθνώς, έχοντας περάσει στην περίοδο της ωριμότητας, οι προσδοκίες στη μετά Covid-19 εποχή είναι υψηλές: εξ ου και το γεγονός ότι ο τομέας παραμένει στις πρώτες προτεραιότητες εγχώριων και ξένων επενδυτών, με projects εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, επιβεβαιώνοντας τον «πρωταθλητισμό» που πραγματοποιεί ο τουρισμός στην προσπάθεια για την προσέλκυση επισκεπτών υψηλότερων εισοδηματικών κριτηρίων.

6 GREEK HOSPITALITY GUIDE

ΟΙ ΝΈΕΣ ΤΆΣΕΙΣ ΠΟΥ ΦΈΡΝΕΙ Ο ΚΟΡΩΝΟΪΌΣ ΣΤΑ ΤΑΞΊΔΙΑ Staycation, workation, τεχνολογία για ανέπαφες υπηρεσίες, μοναχικές διακοπές, εναλλακτικοί προορισμοί μακριά από πολυσύχναστα μέρη, νέες και εναλλακτικές ταξιδιωτικές εμπειρίες, υπηρεσίες wellbeing, είναι μερικές μόνο από τις τάσεις που φέρνει ο κορωνοϊός στα ταξίδια.

GREEK HOSPITALITY GUIDE 7

υτές τουλάχιστον καταγράφονται από τις έρευνες που πραγματοποιούνται προκειμένου να αποτυπώσουν τον αντίκτυπο της πανδημίας σε έναν κλάδο που έχει υποστεί και θα συνεχίσει να υφίσταται τεράστιες απώλειες, αν ληφθούν υπόψη οι προβλέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών (UNWTO) ότι τα έσοδα του κλάδου το 2020 θα μειωθούν σε σχέση με το 2019 πάνω από 60%, με το ενδεχόμενο η πτώση να φτάσει ακόμη και το 80%. Ανεξάρτητα από την πανδημία, οι τάσεις που ούτως ή άλλως θα επικρατήσουν στον κλάδο –που αναπτύσσεται συνεχώς και γίνεται ολοένα και πιο ανταγωνιστικός, καθώς διαμορφώνεται διαρκώς από τις αναδυόμενες τεχνολογίες αλλά και τις αυξανόμενες προσδοκίες των πελατών– είναι και οι πιο… αναμενόμενες: τεχνολογία, online κρατήσεις, «πράσινες» πρακτικές, παροχή μοναδικών και προσωποποιημένων εμπειριών και, φυσικά, παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο Nο1 παράγοντας που φαίνεται ότι ήδη καθορίζει και θα συνεχίζει να επηρεάζει τον κλάδο της φιλοξενίας –και όχι μόνο– είναι αυτός της τεχνολογίας, με τον κορωνοϊό μάλιστα να επιταχύνει τις εξελίξεις: Η τεχνολογία μετατρέπεται σε εργαλείο για τον ίδιο τον ξενοδόχο, αλλά και για τις ανάγκες των επισκεπτών, με το ξενοδοχείο του μέλλοντος να διαθέτει ψηφιακές σημάνσεις, τεχνολογίες φωνητικών εντολών, αυτοματισμούς με τους οποίους ο πελάτης μπορεί να ελέγξει όλες τις λειτουργίες του δωματίου από το κινητό του.

Α

Το workation και το staycation Τηλεργασία –που φαίνεται ότι έχει έρθει για να μείνει– με διακοπές συνδυάζει η τάση του workation, την οποία έχουν ήδη ξεκινήσει να προτείνουν μεγάλοι ταξιδιωτικοί κολοσσοί, όπως για παράδειγμα η TUI, που λανσάρει πιλοτικά το σχετικό πρόγραμμα. Ουσιαστικά, με το συγκεκριμένο μοντέλο διακοπών, οι εργαζόμενοι μπορούν να εργάζονται από ξενοδοχεία σε προορισμούς διακοπών, συνδυάζοντας και τα δύο: δουλειά και αναψυχή. Το staycation ήταν η τάση του φετινού

καλοκαιριού και, όπως φαίνεται, θα είναι και αυτή του χειμώνα. Το οποίο σημαίνει ότι όσο πιο κοντά βρίσκεται κανείς στον τόπο διαμονής του τόσο καλύτερα. Τόσο οι Έλληνες όσο και οι Ευρωπαίοι τουρίστες, φέτος το καλοκαίρι, επέλεξαν προορισμούς πιο κοντινούς στον μόνιμο τόπο διαμονής τους, λόγω κορωνοϊού, ενώ αν κρίνει κανείς από τις παροτρύνσεις των κυβερνητικών στελεχών προς τους πολίτες τους σε μεγάλες τουριστικές αγορές (όπως π.χ. στη Γερμανία) να μην προγραμματίσουν

ξεπερνά το 22% στη Γερμανία και το 29% στο Ην. Βασίλειο, το 15% στη Γαλλία και το 12% στην Ιταλία. Στις χώρες αυτές, σε ποσοστό από 36% έως 49% δηλώνουν ότι θα κάνουν διακοπές στη χώρα τους και σε ποσοστό από 14% έως 23% στην περιοχή τους, ενώ κατά 24%-35% δεν προτίθενται να κάνουν διακοπές. Για τις long haul αγορές, διακοπές σε άλλη ήπειρο επιλέγουν μόλις το 7% των Αμερικανών, το 13% των Αυστραλών, το 16% των Ινδών και το 6% των Κινέζων.

Από τον μαζικό τουρισμό στα μοναχικά ταξίδια

Το staycation ήταν η τάση του φετινού καλοκαιριού και, όπως φαίνεται, θα είναι και αυτή του χειμώνα. καλύτερα κάποιο ταξίδι στο εξωτερικό για τον φετινό χειμώνα, τότε φαίνεται ότι το staycation θα κυριαρχήσει και το αμέσως επόμενο διάστημα. Προς αυτό το συμπέρασμα οδηγεί και η δεύτερη έκδοση της μελέτης του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επχιειρήσεων με στοιχεία της έρευνας GWI και θέμα «Πώς επηρεάζει η πανδημία Covid-19 τη διάθεση και τη δυνατότητα για διακοπές; Αποτελέσματα έρευνας σε 12 χώρες» (Αύγουστος 2020). Με βάση τα στοιχεία, ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού, ανεξαρτήτως χώρας προέλευσης, εκτιμά πως τους επόμενους 12 μήνες θα πραγματοποιήσει είτε διακοπές στη χώρα του (25% έως 56%) είτε στην περιοχή του (staycation, 12% έως 43%), ενώ εξίσου μεγάλο είναι το μερίδιο αυτών που δεν σκοπεύουν να κάνουν διακοπές (από 24% έως 36%). Για τις κύριες ευρωπαϊκές αγορές της Ελλάδας, διακοπές σε άλλους ευρωπαϊκούς προορισμούς επιλέγει ένα ποσοστό που δεν

Μία ακόμη τάση που φαίνεται ότι κερδίζει έδαφος λόγω της πανδημίας –αν και πιο προσωρινά– φαίνεται ότι θα είναι τα μοναχικά ταξίδια. Με βάση ευρωπαϊκή έρευνα της ταξιδιωτικής εταιρείας eDreams ODIGEO, πάνω από 4 στους 10 εκφράζουν την επιθυμία να ταξιδέψουν μόνοι στις επόμενες διακοπές τους, ενώ με τους συντρόφους τους μόλις ο 1 στους 10, όταν προ Covid-19 το ίδιο ποσοστό ήταν κοντά στο 50%. Σημαντικά μειωμένα είναι και τα ταξίδια με φίλους και παιδιά, με το ένα τρίτο των ερωτηθέντων να αναφέρουν ότι ο λόγος για αυτό είναι η πανδημία.

Οι ψηφιακές τεχνολογίες Ανεξάρτητα πάντως από την πανδημία, στις πρώτες τάσεις βρίσκονται οι ψηφιακές τεχνολογίες, που ήδη προ πανδημίας είχαν ξεκινήσει και πλέον θα συνεχίσουν να μετασχηματίζουν ακόμη περισσότερο την εμπειρία του πελάτη. Σύμφωνα μάλιστα με τη γνωστή μηχανή αναζήτησης trivago, η οποία τοποθετεί πολύ ψηλά τον κλάδο της τεχνολογίας ως τάση, η επιτυχία των ψηφιακών τεχνολογιών στον κλάδο της φιλοξενίας, τα τελευταία χρόνια, έχει αποδείξει ότι δεν προϋποθέτουν ανθρώπινη παρέμβαση όλες οι εξαιρετικές εμπειρίες πελάτη. Μερικές φορές, είναι απλώς αποτέλεσμα ομαλής ψηφιακής ενσωμάτωσης. Ενδεικτικά, το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Ιnternet of Things) είναι μία από τις μεγαλύτερες τάσεις αναδυόμενης τεχνολογίας στον κόσμο της φιλοξενίας. Όχι μόνο το προσωπικό είναι σε θέση να παρακολουθεί και να διαχειρίζεται

8 GREEK HOSPITALITY GUIDE

πολύτιμους πόρους εντός του ξενοδοχείου, αλλά και οι δυνατότητες του «έξυπνου» ξενοδοχείου επιτρέπουν στους πελάτες και στο προσωπικό να ρυθμίζουν καλύτερα την κατανάλωση ενέργειας και να υποστηρίζουν πρωτοβουλίες για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα. Εξάλλου, η Cognizant επιβεβαιώνει ότι το Διαδίκτυο των Πραγμάτων μπορεί να αυξήσει τα έσοδα ενός ξενοδοχείου. Πολλοί ξενοδόχοι που επενδύουν στην επικοινωνία μέσω κινητών συσκευών αναμένουν ότι οι πελάτες θα χρησιμοποιήσουν κινητές συσκευές όχι μόνο για την επιλογή και την πληρωμή του δωματίου, αλλά και ως «κλειδί» για την πρόσβαση σε παροχές όπως οι πισίνες και τα σπα. Επιπλέον, με την τεχνολογία ειδοποιήσεων που λειτουργεί μέσω του Διαδικτύου των Πραγμάτων αποστέλλονται στα smartphone των πελατών προσφορές σε πραγματικό χρόνο, ενθαρρύνοντας έτσι την πραγματοποίηση περαιτέρω πωλήσεων. Άλλη μία τεχνολογία με την οποία πειραματίζονται πολλοί ξενοδόχοι είναι η τεχνητή νοημοσύνη. Η τεχνητή νοημοσύνη βοηθά τους ξενοδόχους να αλληλεπιδρούν

με τους πελάτες με πολλούς τρόπους. Από τη χρήση chatbot τεχνητής νοημοσύνης μέχρι τη χρήση ρομπότ στα γκισέ check-in των ξενοδοχείων ή για το room service, τα ξενοδοχεία κατευθύνονται προς την πελατοκεντρική φιλοξενία. Αντίστοιχα, και η εικονική πραγματικότητα έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται από ξενοδόχους ανά τον κόσμο για τη βελτίωση της εμπειρίας του πελάτη. Και αυτή η τάση αναμένεται να αναπτυχθεί, καθώς ξενοδοχεία ανά τον κόσμο αναζητούν ποικίλους τρόπους ενσωμάτωσης της εικονικής πραγματικότητας στην εμπειρία των πελατών τους. Ορισμένοι από αυτούς τους τρόπους είναι η πραγματοποίηση εικονικών περιηγήσεων τοποθετώντας τους χρήστες σε προσομοίωση του ξενοδοχείου και παρέχοντάς τους εμπειρίες εικονικής πραγματικότητας με τη μορφή αφηγήσεων στα δωμάτια. Μία ακόμη ανερχόμενη τάση στο κομμάτι της τεχνολογίας, σύμφωνα με την trivago, έχει να κάνει με την αναγνώριση προσώπου, ένα σύστημα που χρησιμοποιείται ευρέως στα αεροδρόμια και βρίσκει πλέον τον δρόμο του στα

ξενοδοχεία. Συμβάλλει στην επιτάχυνση της διαδικασίας check-in και βολεύει ιδιαιτέρως τους τακτικούς και τους business ταξιδιώτες. Ωστόσο, αυτό το σύστημα έχει περιορισμούς σε ό,τι αφορά τους κανονισμούς προστασίας δεδομένων.

«Πράσινες» πρακτικές Μία ακόμη τάση που κερδίζει συνεχώς έδαφος είναι το θέμα της βιωσιμότητας, η οποία θα αποτελέσει παράγοντα-«κλειδί» στην επιτυχημένη διαχείριση της εμπορικής επωνυμίας των ξενοδοχείων, καθώς είναι ένα από τα πιο σημαντικά παγκόσμια ζητήματα που αντιμετωπίζει αυτήν τη στιγμή ο πλανήτης. Δεν είναι τυχαίο ότι, η μία μετά την άλλη, οι διεθνείς αλυσίδες ξενοδοχείων καταργούν τα μικρά πλαστικά μπουκαλάκια με προϊόντα περιποίησης που διατίθενται δωρεάν στους ενοίκους τους: Ενδεικτικά, στη Βρετανία, η διεθνής αλυσίδα ξενοδοχείων InterContinental Hotels Group (IHG) σκοπεύει να καταργήσει τα μικρά πλαστικά μπουκαλάκια στα 843.000 δωμάτια 5.600 ξενοδοχείων της μέχρι το 2021. Η εταιρεία δηλώνει ότι κάθε χρόνο χρησιμοποιεί περίπου 200 εκατομμύρια μπουκαλάκια-μινιατούρες για

GREEK HOSPITALITY GUIDE 9

Πάνω από 4 στους 10 εκφράζουν την επιθυμία να ταξιδέψουν μόνοι στις επόμενες διακοπές τους.

το μπάνιο, που αναλογούν σε σχεδόν 1.000 τόνους πλαστικού. Ο κλάδος της φιλοξενίας εντείνει κι αυτός τις προσπάθειες προς την κατεύθυνση της βιωσιμότητας και της υιοθέτησης «πράσινων» πρακτικών, γεγονός που βρίσκει απήχηση και στους πελάτες. Σύμφωνα με σχετική έρευνα της εταιρείας Cognizant, «οι πελάτες είναι ολοένα και πιο πρόθυμοι να αναλάβουν το μερίδιο ευθύνης που τους αναλογεί σε ό,τι αφορά τη βιωσιμότητα, υποστηρίζοντας καμπάνιες για την επαναχρησιμοποίηση των πετσετών και τη λιγότερο συχνή αλλαγή κλινοσκεπασμάτων». Εκτός αυτού, τα ξενοδοχεία επιβραβεύονται μέσω πολιτικών μείωσης φόρων και προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας. Οι «πράσινες» καμπάνιες που θα εξετάσουν προς υλοποίηση τα ξενοδοχεία είναι η συμμόρφωση με τις παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα, η μείωση των αποβλήτων, η μείωση της χρήσης πλαστικού και η εξοικονόμηση νερού. Τα «έξυπνα» κτήρια, που θα συμβάλλουν στην ψηφιοποίηση των ξενοδοχειακών παροχών, θα οδηγήσουν επίσης σε χαμηλότερο κόστος ενέργειας.

Εμπειρίες Μία ακόμη από τις νέες τάσεις έχει να κάνει με τις εμπειρίες των ταξιδιωτών: Το ενδιαφέρον των τουριστών μετατοπίζεται και ο σημερινός ταξιδιώτης αποζητά εμπειρίες αντί για αγαθά και παροχές. Πράγματι, ποσοστό 67% των ταξιδιωτών υψηλού εισοδήματος θα προτιμούσαν να δαπανήσουν τα χρήματά τους σε δραστηριότητες παρά σε ένα καλύτερο δωμάτιο ξενοδοχείου. Του λόγου το αληθές επιβεβαιώνει και το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια σημειώνεται άνοδος των καταλυμάτων που

απευθύνονται σε εξειδικευμένα μερίδια της αγοράς με ειδικές υπηρεσίες (χαλαρωτικές αποδράσεις, θεραπείες ευεξίας, περιπετειώδεις διακοπές κ.λπ.). Σύμφωνα μάλιστα με τις έρευνες, έως το 2024, οι πολυτελείς εξατομικευμένες παροχές και εμπειρίες εκτιμάται ότι θα αποτελέσουν μια αγορά αξίας 1,26 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση από τα 845 δισ. ευρώ το 2015. Λόγω αυτού, η προώθηση και η διαχείριση προορισμού θα καταστούν κορυφαίες προτεραιότητες για τους περισσότερους ξενοδόχους. Εκτός από τις επισκέψεις στα αξιοθέατα, το κομμάτι της γαστρονομίας παίζει πλέον επίσης σημαντικό ρόλο στην προβολή του πολιτισμού και της κληρονομιάς της περιοχής. Προκειμένου να παρέχουν τοπικές εμπειρίες, τα ξενοδοχεία θα πρέπει να αφήσουν κατά μέρος τα τυποποιημένα μενού τους, για να προσφέρουν πιο αυθεντικά και ενδιαφέροντα τοπικά πιάτα με παραδοσιακές συνταγές. Άλλοι τρόποι προβολής της τοπικής κουζίνας είναι η διοργάνωση γαστρονομικών εκδηλώσεων ή περιηγήσεων γευσιγνωσίας και τα μαθήματα-επιδείξεις μαγειρικής. ■

12 GREEK HOSPITALITY GUIDE

του Χάρη Θεοχάρη Υπουργού Τουρισμού

ΠΟΙΟΤΙΚΉ ΑΝΑΒΆΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΌΣ ΟΙ ΜΕΓΆΛΕΣ ΠΡΟΚΛΉΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΎ ΤΟΥΡΙΣΜΟΎ ΓΙΑ ΤΟ 2021

Οι επενδύσεις, το στρατηγικό σχέδιο για το μέλλον, η μεγιστοποίηση του κέρδους για την εθνική οικονομία και τον ελληνικό λαό, αποτελούν έννοιες αυτονόητες σε κάθε συζήτηση για τις προοπτικές του τουριστικού τομέα στη χώρα μας.

Ω

στόσο, η μεγαλύτερη επένδυση –και ταυτόχρονα το μεγαλύτερο κέρδος– είναι οι άνθρωποι: Είναι οι εργαζόμενοι, οι επιχειρηματίες, γενικότερα κάθε Έλληνας πολίτης που έχει κάποιου είδους σχέση με τον τουρισμό. Στην πανδημία δοκιμαζόμαστε όλοι μας και κρινόμαστε χωρίς την παραμικρή επιείκεια από την ίδια την πραγματικότητα. Κι αυτή η πραγματικότητα, ιδιαίτερα μετά από το άνοιγμα του ελληνικού τουρισμού στην αρχή του φετινού καλοκαιριού, ανέδειξε σε αναντικατάστατους στυλοβάτες όλους όσοι εμπλέκονται με την παροχή τουριστικών υπηρεσιών στη χώρα μας. Το πρωταρχικό κριτήριο, οι εξετάσεις από τις οποίες οι επαγγελματίες του κλάδου πέρασαν με άριστα και επαίνους, ήταν η εφαρμογή των υγειονομικών πρωτοκόλλων. Η ευσυνειδησία τους υπήρξε υποδειγματική, αξιοθαύμαστη. Όλοι τήρησαν ευλαβικά τις οδηγίες των ειδικών, περιφρουρώντας την υγεία και την ασφάλεια των φιλοξενουμένων μας, δηλαδή τις πρωταρχικές προτεραιότητες που είχε θέσει η κυβέρνηση. Το γεγονός ότι όλοι όσοι τουρίστες ήρθαν στη Ελλάδα για τις θερινές διακοπές τους εφέτος επέστρεψαν στις χώρες τους υγιείς. Χωρίς ούτε για μία στιγμή να νιώσουν φόβο ή ανασφάλεια. Αυτό σημαίνει πως όλοι μαζί δημιουργήσαμε ένα πολύτιμο κεφάλαιο για το μέλλον. Ξεκινάμε από τη βάση ότι η διεθνής τουριστική αγορά έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στην Ελλάδα. Το brandname της πατρίδας μας έγινε ακόμη πιο δυνατό, παρά την υγειονομική κρίση που προκάλεσε ασφυξία στον τουρισμό παγκοσμίως. Παρ’ όλα αυτά, η Ελλάδα αποτελεί υπόδειγμα και πηγή τεχνογνωσίας για πολλές χώρες της Ευρώπης, κάτι που μας

δίνει επιπλέον κύρος ώστε να απαιτήσουμε την εφαρμογή κοινών υγειονομικών πρωτοκόλλων σε ολόκληρη την ΕΕ. Βασιζόμενοι στο έμψυχο υλικό και το ασφαλές άνοιγμα που προηγήθηκε, σχεδιάζουμε το «αύριο» του ελληνικού τουρισμού. Και είμαστε έτοιμοι για βαθιές τομές σε κάθε πτυχή του τουριστικού φαινομένου, κυρίως όμως στην ποιοτική αναβάθμισή του. Ο γενικός προσανατολισμός είναι η ολοκληρωμένη, συνολική βελτίωση του τουριστικού προϊόντος. Σαν ένα πρώτο βήμα, έχουμε σχεδιάσει αναλυτικά και θα προχωρήσουμε στην υλοποίηση έργων υποδομής με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας. Στηρίζουμε έμπρακτα την ίδρυση, την αναβάθμιση και τον ποιοτικό εκσυγχρονισμό των τουριστικών καταλυμάτων, με έμφαση στην αξιοποίηση των λύσεων «πράσινης ανάπτυξης». Αυτό σημαίνει ότι ενισχύουμε τη μείωση της ενεργειακής επιβάρυνσης και τη διάδοση της χρήσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στις τουριστικές εγκαταστάσεις. Ταυτόχρονα, προωθούμε επίμονα τον ψηφιακό μετασχηματισμό και μεριμνούμε ώστε να μην υπάρξει μονάδα φιλοξενίας στην Ελλάδα που να μην είναι έτοιμη να υποδεχτεί εμποδιζόμενα άτομα. Η διευκόλυνση της προσβασιμότητας αποτελεί θεμελιώδη όρο υγιούς ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού. Αν μη τι άλλο, η ελεύθερη πρόσβαση και η διευκόλυνση κάθε φιλοξενούμενου με κινητικά προβλήματα οποιουδήποτε είδους αποτελεί δείκτη της επιτυχίας μας ως προς τη διεύρυνση και διαφοροποίηση της εθνικής τουριστικής βιομηχανίας. Ως προς αυτό το ζήτημα, οι στόχοι είναι δύο: Η

ενίσχυση εξειδικευμένων μορφών τουρισμού (π.χ. ορειβατικός, καταδυτικός, γαστρονομικόςοινικός, ιατρικός, τρίτης ηλικίας, ΑΜΕΑ κ.ά.) και η επέκταση της τουριστικής περιόδου. Στα απαραίτητα και άμεσης προτεραιότητας έργα υποδομής τουριστικού ενδιαφέροντος εντάσσεται σαφώς ο εκσυγχρονισμός των τουριστικών λιμένων σε όλη την Ελλάδα, αλλά και η αναβάθμιση του στόλου των επιβατηγών πλοίων. Φυσικά, η ομαλή και ταχεία εκτέλεση αυτών των μεγάλης κλίμακας παρεμβάσεων προϋποθέτει την εκτεταμένη ψηφιοποίηση των τουριστικών υπηρεσιών, αλλά και μια εις βάθος αλλαγή στην επαγγελματική κατάρτιση των επαγγελματιών του κλάδου. Η τουριστική εκπαίδευση είναι τομέας κρίσιμης σημασίας για το μέλλον. Γι’ αυτό οραματιζόμαστε μια μικρή επανάσταση στις μεθόδους διδασκαλίας, τους εκπαιδευτικούς φορείς και το περιεχόμενο των τουριστικών σπουδών στην Ελλάδα. Διότι μόνο με καλύτερα στελέχη θα αξιοποιήσουμε τις καλύτερες υποδομές που δημιουργούμε, ώστε να προσελκύσουμε καλύτερους τουρίστες, δηλαδή φιλοξενούμενους οι οποίοι θα απαιτούν περισσότερα και θα ξοδεύουν περισσότερα στη χώρα μας. Δουλεύουμε μεθοδικά και εντατικά για το μέλλον του ελληνικού τουρισμού, για τη μακρόπνοη προοπτική της πατρίδας μας, μιας χώρας η οποία μπορεί και πρέπει να πρωταγωνιστεί στην παγκόσμια τουριστική αγορά. Το στοίχημα για το 2021, το στοίχημα κάθε επόμενης χρονιάς, πρέπει να είναι η ουσιαστική ποιοτική αναβάθμιση της εθνικής τουριστικής βιομηχανίας. Ένα στοίχημα που η Ελλάδα έχει ήδη αρχίσει να κερδίζει. ■

14 GREEK HOSPITALITY GUIDE

ΟΙ ΖΗΜΙΈΣ, ΤΑ ΚΈΡΔΗ ΚΑΙ Η «ΕΠΌΜΕΝΗ ΜΈΡΑ» ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΎ ΤΟΥΡΙΣΜΟΎ

του Δημήτρη Φραγκάκη Γενικού Γραμματέα του ΕΟΤ

Ο τουρισμός αντιμετωπίζει φέτος τη μεγαλύτερη κρίση που έχει γνωρίσει ποτέ ο κλάδος σε ολόκληρο τον κόσμο

GREEK HOSPITALITY GUIDE 15

H

πανδημία του κορωνοϊού έχει φέρει σε δεινή θέση μεγάλες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις του τουρισμού, έχει θέσει σε κίνδυνο εκατομμύρια θέσεις εργασίας παγκοσμίως, ενώ χώρες-διεθνείς τουριστικοί προορισμοί απώλεσαν φέτος ένα μεγάλο μέρος του πιο δυναμικού κλάδου της οικονομικής τους δραστηριότητας. Μέσα σε αυτό το πρωτοφανές περιβάλλον, καταβλήθηκε μεγάλη προσπάθεια για να λειτουργήσει η «μηχανή» της ελληνικής τουριστικής μας βιομηχανίας, με την ασφάλεια στο επίκεντρο. Το άνοιγμα του τουρισμού φέτος δεν ήταν καθόλου απλή υπόθεση. Από μόνο του το γεγονός ότι είχαμε μια βασική σεζόν αποτελεί, τηρουμένων των αναλογιών, σημαντική επιτυχία. Καταφέραμε κάτι που δεν ήταν αυτονόητο πριν από λίγους μόνο μήνες. Υποδεχτήκαμε επισκέπτες εν μέσω πανδημίας και το κάναμε με ασφάλεια, κάτι το οποίο οφείλεται στις προσπάθειες όχι μόνο της κυβέρνησης αλλά και όλων των εμπλεκομένων στην τουριστική αλυσίδα: τους επιχειρηματίες, τους εργαζομένους, την αυτοδιοίκηση, τους θεσμικούς φορείς. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός της χώρας μπήκε μπροστά στο εγχείρημα του ασφαλούς ανοίγματος του τουρισμού μας, κι αυτό νομίζω ότι λέει πολλά. Φτιάξαμε από το μηδέν υγειονομικά πρωτόκολλα και διαδικασίες, κάναμε έναν τιτάνιο αγώνα σε όλη την Ευρώπη να πείσουμε τους ξένους να μας επισκεφθούν και καταφέραμε να οδεύουμε προς τα τέλη της σεζόν, κρατώντας τα μεγαλύτερα κέρδη της χώρας για φέτος: την αξιοπιστία και τον επαγγελματισμό μας. Είναι μια σημαντική παρακαταθήκη και για το επόμενο έτος, που κατακτήθηκε με πολύ κόπο, γι’ αυτό και πρέπει να τη διαφυλάξουμε τηρώντας όλα τα υγειονομικά μέτρα. Από εκεί και πέρα, οι αφίξεις κυμάνθηκαν σε χαμηλά επίπεδα, το ίδιο και τα έσοδα, αλλά αυτό ήταν κάτι που το περιμέναμε. Θα μπορούσα, λοιπόν, να πω ότι, σε μια πολύ κακή χρονιά, καταφέραμε να έχουμε και κάποια μακροπρόθεσμα «κέρδη» για τον τουρισμό μας. Μπορεί μεσοπρόθεσμα να είμαστε ζημιωμένοι, αλλά μακροπρόθεσμα θα βγούμε κερδισμένοι από τη φετινή σεζόν.

Καταρχάς, τα 4 περίπου δισ. τα οποία εκτιμούμε ότι θα εισπράξουμε φέτος μπορεί να φαίνονται ελάχιστα σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Είναι όμως σημαντικά για τα δημόσια ταμεία και κανένας δεν θα είχε το δικαίωμα να τα στερήσει από τις τοπικές οικονομίες. Καταφέραμε και κινήσαμε τη «μηχανή» της πιο ισχυρής βιομηχανίας μας, η οποία είχε ουσιαστικά μείνει «ακίνητη» μπροστά στη λαίλαπα της πανδημίας, κι αυτό αποτελεί επίσης ένα πολύ μεγάλο κέρδος. Κέρδος όχι μόνο οικονομικό και κοινωνικό, αλλά και ψυχολογικό, ενόψει ειδικά της επόμενης χρονιάς. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ τοπικές κοινωνίες με σχεδόν αποκλειστική απασχόληση τον τουρισμό να μην άνοιγαν φέτος καθόλου. Προέρχομαι από τουριστική περιοχή και γνωρίζω από πρώτο χέρι τι θα σήμαινε κάτι τέτοιο. Άρα ορθά πήραμε το ρίσκο του ανοίγματος, το οποίο όμως, σε κάθε περίπτωση, ήταν από την αρχή ένα λογικό ρίσκο. Ένα ρίσκο το οποίο χρειαζόταν και για τους 700.000 συμπολίτες μας που απασχολούνται στον τουριστικό κλάδο σε ολόκληρη τη χώρα. Το άνοιγμα του τουρισμού επέτρεψε τη δημιουργία ενός βασικού εισοδήματος για αυτούς τους ανθρώπους, αλλά και την εφαρμογή μέτρων στήριξης και ανακούφισης νοικοκυριών, εργαζομένων και επιχειρήσεων από το κράτος. Προφανώς όμως η ασφάλεια του προορισμού και το γεγονός ότι καταφέραμε να τονώσουμε την αξιοπιστία και να δείξουμε ακόμη περισσότερο τον επαγγελματισμό μας είναι το μεγαλύτερο μακροπρόθεσμο κέρδος για τον τουρισμό μας. Αυτά τα πλεονεκτήματά μας σκοπεύουμε να τα αξιοποιήσουμε ενόψει του 2021. Ο ΕΟΤ βρέθηκε από την αρχή στην καρδιά αυτής της προσπάθειας. Ολοκληρώσαμε δύο σημαντικές φάσεις διαφημιστικής εκστρατείας, από τον Απρίλιο με το Greece From Home μέχρι τώρα που ολοκληρώνουμε τη θερινή μας καμπάνια Destination Greece: Health First. Έχουμε αποφασίσει να είμαστε σε καμπάνια, πλέον, ολόκληρο τον χρόνο και όχι μόνο για 3-4 μήνες, όπως γινόταν στο παρελθόν. Ήδη έχουμε προετοιμάσει την

προβολή της χώρας για τους επόμενους 4 μήνες, από Οκτώβριο έως Ιανουάριο, ενώ προετοιμάζουμε τη μεγάλη διεθνή καμπάνια του πρώτου πενταμήνου του 2021. Φυσικά, έχουμε σενάρια προβολής, τα οποία θα προσαρμόσουμε ανάλογα με τις συνθήκες που θα προκύψουν. Κάνουμε όμως και πιο εναλλακτικές δράσεις προβολής, με σημαντικό βαθμό παρεμβατικότητας, με έμφαση στην προβολή της χώρας και συγκεκριμένων προορισμών στο εξωτερικό με ψηφιακά καινοτόμα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας. Η επόμενη μέρα μάς βρίσκει αντιμέτωπους με δύο βασικές προκλήσεις: την ανάγκη στήριξης επιχειρήσεων και εργαζομένων του κλάδου, ενόψει του δύσκολου χειμώνα που έρχεται, και την ευκαιρία ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος στην εξαιρετικά κρίσιμη νέα χρονιά. Δεν ανήκω στους απαισιόδοξους που προβλέπουν ανάκαμψη του τουρισμού σε πέντε χρόνια, ούτε όμως και σε εκείνους που θεωρούν ότι το 2021 θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα σαν να μην έχει συμβεί τίποτα. Η ανάκαμψη θα έρθει, αλλά θα είναι σταδιακή. Θα χρειαστεί χρόνος ακόμα κι αν βρεθεί εμβόλιο στο τέλος του έτους, καθώς οι παράγοντες που θα εμπλακούν στη διαδικασία ανάκαμψης δεν είναι μόνο υγειονομικοί, αλλά πολλοί άλλοι και διαφορετικοί μεταξύ τους. Είναι νωρίς ακόμα να κάνω εκτιμήσεις για την επόμενη σεζόν, αλλά τα πρώτα μηνύματα είναι ενθαρρυντικά και έχουν να κάνουν με τη θετική αποτίμηση της προσπάθειας της Ελλάδας να λειτουργήσει ως ασφαλής τουριστικός προορισμός. Κι αυτά τα μηνύματα τα παίρνουμε και από σημαντικούς διεθνείς τουριστικούς παράγοντες, αλλά και από τον απλό επισκέπτη ο οποίος ήρθε φέτος στη χώρα και μετέφερε αυτήν την αίσθηση επιστρέφοντας στην πατρίδα του. Ο ελληνικός τουρισμός υφίσταται πολύ ισχυρούς κλυδωνισμούς, αλλά είναι χτισμένος σε στέρεες βάσεις και θα αντέξει. Με πολλή δουλειά, σχέδιο και σύμπνοια θα καταφέρουμε να ξεπεράσουμε αυτήν την κρίση και να βγούμε στο ξέφωτο ξανά. ■

16

GREEK HOSPITALITY GUIDE

PROJECTS

ΕΚΑΤΟΝΤΆΔΩΝ ΕΚΑΤ. ΕΥΡΏ ΣΤΟΝ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΌ ΚΛΆΔΟ Με την πανδημία να έχει ανατρέψει πλήρως τις συνθήκες στον τουρισμό πανευρωπαϊκά, στην Ελλάδα, σε μια προσπάθεια να «δει κανείς το ποτήρι μισογεμάτο», το ενδιαφέρον για νέες επενδύσεις παραμένει υπαρκτό.

GREEK HOSPITALITY GUIDE 17

18 GREEK HOSPITALITY GUIDE

εν είναι μάλιστα λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι ο κορωνοϊός μπορεί να αποτελέσει ακόμη και την ευκαιρία για να μπει ο ελληνικός τουρισμός σε νέο πλαίσιο για την προσέλκυση επισκεπτών μεγαλύτερων εισοδημάτων, ώστε να στραφεί ο κλάδος από την ποσότητα των αφίξεων στην ποιότητα της υψηλότερης μέσης δαπάνης. Είναι θετικό, λοιπόν, το γεγονός ότι, ακόμη και τώρα, projects εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, πολλών αστέρων και «ηχηρών» παικτών είναι αυτήν την περίοδο σε εξέλιξη ή έχουν δρομολογηθεί ανά την Ελλάδα, επιβεβαιώνοντας ότι ο τουριστικός κλάδος παραμένει στην πρώτη γραμμή όσον αφορά τις νέες επενδύσεις. Την ίδια στιγμή, φαίνεται ότι έχουν επιταχυνθεί οι διαδικασίες και από πλευράς δημόσιων υπηρεσιών και αρμόδιων υπουργείων, κυρίως του Ανάπτυξης και του Περιβάλλοντος, ώστε, εν μέσω πανδημίας, να ολοκληρωθεί ταχύτερα ο μεγάλος κύκλος των εγκρίσεων που απαιτούν αυτού του είδους τα projects. Σημειωτέον ότι ο τουρισμός ήταν και παραμένει από τους «πρωταγωνιστικούς» τομείς ως προς τις επενδύσεις, ακόμη και μέσα στην κρίση: Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι, σύμφωνα με σχετική μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), τα τελευταία τρία χρόνια, έχουν επενδυθεί περί τα 5,6 δισ. ευρώ συνολικά από τον ιδιωτικό τομέα στον ξενοδοχειακό κλάδο. Το ύψος των επενδύσεων μάλιστα είναι μόνο ένα από τα εντυπωσιακά νούμερα που παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια ο κλάδος, ο οποίος, με βάση τα στοιχεία από το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (INSETE) για το 2019:

Δ

Συνέβαλε άμεσα στην οικονομία της χώρας με 23,4 δισ. ευρώ (+10,9% ή +2,3 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το 2018) ενώ συνολικά (άμεσα και έμμεσα) συνέβαλε από 51,6 δισ. ευρώ έως 62,1 δισ. ευρώ. Η άμεση δραστηριότητα του τουρισμού αντιστοιχεί στο 12,5% του ΑΕΠ και η συνολική από 27,5% έως 33,1%. Η αύξηση της άμεσης συνεισφοράς του τουρισμού εκτιμάται σε 2,3 δισ. ευρώ, όταν η συνολική αύξηση του ΑΕΠ το 2019 ήταν 2,7 δισ. ευρώ.

ταξιδιωτικές εισπράξεις από τον Οι τουρισμό, περιλαμβανομένων και των εισπράξεων από τις μεταφορές, κάλυψαν το 89% του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών. Οι εισπράξεις αυτές ισούνται με το 78% των εισπράξεων από τις εξαγωγές όλων των άλλων προϊόντων που εξάγει η χώρα, εξαιρουμένων των εισπράξεων από εξαγωγή πλοίων και καυσίμων. Στην αιχμή της τουριστικής περιόδου, οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τον τουρισμό αντιστοιχούσαν άμεσα στο 17,1% της απασχόλησης και συνολικά (άμεσα και έμμεσα) μεταξύ 37,6% και 45,2%. Αυτά βέβαια το 2019, γιατί φέτος η κατάρρευση του κλάδου, με την πρόβλεψη για τουριστικές εισπράξεις μόλις στα 3-3,5 δισ. ευρώ για το 2020, θέτει υπό αμφισβήτηση την «ατμομηχανή» της ελληνικής οικονομίας. Ακόμη και τώρα όμως παραμένουν αδιαμφισβήτητο γεγονός τα νέα projects στον κλάδο εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Πέραν των νέων ξενοδοχειακών μονάδων, στις νέες, μεγάλες επενδύσεις, που συνδυάζουν ξενοδοχειακή χρήση μαζί με τουριστική κατοικία, φιλοδοξώντας να βελτιώσουν περαιτέρω το ποιοτικό «αποτύπωμα» του ελληνικού τουρισμού, περιλαμβάνονται αυτές για τα νέα ξενοδοχεία και τις οικιστικές περιοχές των ομίλων Κωνσταντακόπουλου-Olayan μέσω της ΤΕΜΕΣ στην Costa Navarino, του ομίλου Dolphin επίσης στην Πελοπόννησο, στην Κέα, αλλά και στην Κρήτη, των ομίλων Βασιλάκη-Σμπώκου, αλλά και των Ρώσων της Mirum επίσης στην Κρήτη, της NCH Capital στην Κέρκυρα κ.ά.

Ο τουριστικός κλάδος παραμένει στην πρώτη γραμμή όσον αφορά τις νέες επενδύσεις.

H Costa Navarino Η πλέον εμβληματική επένδυση, η οποία μάλιστα έχει αλλάξει το σκηνικό στην ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου, είναι αυτή της Costa Navarino, για την οποία έχει ανοίξει, πλέον, ένας νέος γύρος επενδύσεων. Στο σύνολό τους, περιλαμβανομένου και του νέου πλάνου ανάπτυξης, οι επενδύσεις στην περιοχή θα ανέλθουν σε 1,2 δισ. ευρώ, δημιουργώντας πάνω από 11.200 έμμεσες και άμεσες θέσεις εργασίας. Από τα κεφάλαια που έχουν ήδη επενδυθεί (ύψους 600 εκατ. ευρώ) κατά την πρώτη δεκαετία της λειτουργίας του συγκροτήματος, το μέγεθος των οικονομικών επιπτώσεων αντιστοιχεί, άμεσα και έμμεσα, στα 2 δισ. ευρώ. Η άμεση επίδραση στο ΑΕΠ της περιοχής αγγίζει το 3,02%, ενώ η συνολική επίδραση στο ΑΕΠ της Μεσσηνίας ξεπερνά το 8%. Σε πλήρη ανάπτυξη, με τις επενδύσεις του 1,2 δισ. ευρώ αλλά και την οικιστική περιοχή, το έργο θα έχει επίδραση (άμεση και έμμεση) άνω των 3,5 δισ. ευρώ. Στις νέες επενδύσεις, σημαντικό στοιχείο του επενδυτικού σχεδίου είναι και η ανάπτυξη των τουριστικών κατοικιών στις τέσσερις περιοχές της Costa Navarino. Οι επενδύσεις που κάνουν οι αγοραστές των κατοικιών είναι επιπλέον αυτών που πραγματοποιεί η ΤΕΜΕΣ. Συνολικά, στην Costa Navarino, οι επενδύσεις τρίτων σε αγορά και κατασκευή διαφόρων τύπων κατοικιών θα φτάσουν το 1,3 δισ. ευρώ. Αν, λοιπόν, προστεθεί το σύνολο των επενδύσεων που σχεδιάζεται στην Costa Navarino, αυτές ξεπερνούν τα 2,5 δισ. ευρώ. Η Costa Navarino αποτελείται από 4 περιοχές, συνολικής έκτασης άνω των 10.000 στρεμμάτων. Πιο γνωστή είναι η περιοχή του Navarino Dunes, όπου λειτουργούν σήμερα τα δύο πρώτα ξενοδοχεία, το ένα γήπεδο γκολφ και οι πρώτες κατοικίες. Η πρώτη από τις νέες υπό ανάπτυξη περιοχές είναι το Navarino Bay στον κόλπο του Ναβαρίνου, όπου από το 2011 ήδη λειτουργεί το γήπεδο The Bay Course. Πρόσφατα, ολοκληρώθηκε το The Bay Clubhouse, ένα από τα πρώτα υπόσκαφα γκολφ clubhouses παγκοσμίως, έκτασης 2.000 τ.μ. Ταυτόχρονα, στην ίδια περιοχή, πριν λίγους μήνες, ξεκίνησε η κατασκευή ενός ξενοδοχείου που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2021. Θα είναι το πιο

20 GREEK HOSPITALITY GUIDE

πολυτελές ξενοδοχείο της Costa Navarino και ένα μοναδικό resort στη Μεσόγειο. Παράλληλα, ένα δεύτερο ξενοδοχείο μόλις ξεκίνησε να κατασκευάζεται στην ίδια περιοχή, λίγο πιο βόρεια, προς τη Γιάλοβα, που θα ολοκληρωθεί επίσης το 2021. Επίσης, από τον Νοέμβριο του 2018, έχουν ξεκινήσει και τα έργα κατασκευής των δύο νέων γηπέδων γκολφ 18 οπών στην περιοχή Navarino Hills. Στόχος έως το 2021 είναι να λειτουργούν συνολικά 4 γήπεδα, επιμηκύνοντας την τουριστική περίοδο για την περιοχή. Οι επενδύσεις αυτές, οι οποίες έχουν ήδη ξεκινήσει, θα ξεπεράσουν τα 250 εκατ. ευρώ. Η επόμενη, τρίτη φάση επενδύσεων αφορά την περιοχή του Ριζόμυλου, το Navarino Blue, στον μεσσηνιακό κόλπο. Εκεί θα αναπτυχθούν θεματικά ξενοδοχειακά συγκροτήματα: 4 μονάδες συνολικής δυναμικότητας περίπου 1.300 κλειδιών και άνω των 3.000 κλινών, ενώ δρομολογείται και η περαιτέρω ανάπτυξη της περιοχής Navarino Hills. Στη Βόρεια Ελλάδα, στον έτερο εμβληματικό προορισμό, το Πόρτο Καρράς –που πέρασε εν μέσω κορωνοϊού από την ιδιοκτησία Στέγγου του ομίλου Τεχνική Ολυμπιακή στον έλεγχο του κ. Ιβάν Σαββίδη, στο πλαίσιο της σχετικής συμφωνίας, η οποία μένει να ολοκληρωθεί προσεχώς–, βρίσκεται σε εξέλιξη ο σχεδιασμός και αναμένονται προσεχώς οι ανακοινώσεις για τον νέο, υπερπολυτελή, κατά τις πληροφορίες, χαρακτήρα του συγκροτήματος, το οποίο αυτή τη στιγμή παραμένει κλειστό, πλην των χώρων του καζίνου, της μαρίνας και του οινοποιείου.

«Πράσινο φως» από τα υπουργεία Τον κλάδο του τουρισμού προτάσσει και το ίδιο το κυβερνητικό επιτελείο ως μία από τις βασικές προτεραιότητες στην επενδυτική «ατζέντα», πολύ περισσότερο τώρα που ο κορωνοϊός έχει αλλάξει τα δεδομένα. Στόχος είναι να επιταχυνθεί η ανάκαμψη του κλάδου στη μετά Covid-19 περίοδο, εξ ου και, το τελευταίο διάστημα, δρομολογούνται οι διαδικασίες ώστε να επιταχυνθεί ο δύσκολος δρόμος των εγκρίσεων. Στις μεγάλες και στρατηγικές επενδύσεις που χρειάστηκαν… χρόνια εγκρίσεων και άρχισαν να υλοποιούνται μέσα στο καλοκαίρι περιλαμβάνονται το Kilada Hills του ομίλου

της Dolphin στην Πελοπόννησο, συνολικού ύψους άνω των 400 εκατ. ευρώ, και το Kassiopi Project στην Κέρκυρα, ενώ για το εμβληματικό έργο στο Ελληνικό βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη οι προκαταρκτικές εργασίες κατεδαφίσεων, με την προσδοκία το κυρίως έργο να ξεκινήσει στο πρώτο εξάμηνο του 2021. Ειδικότερα για το έργο της Κασσιόπης –που έχει περάσει κυριολεκτικά διά πυρός και σιδήρου λόγω των δικαστικών προσφυγών και των αντιδράσεων που συνεχίζονται ακόμη και τώρα με επίκεντρο τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο του έργου–, υπολογίζεται ότι θα δημιουργήσει 1.000 θέσεις εργασίας κατά τη διάρκεια της κατασκευής του και 500 θέσεις αφού τεθεί σε λειτουργία. Η τοπική οικονομία εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί κατά 180 εκατ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας, ενώ το φορολογικό όφελος στη φάση των εργασιών υπολογίζεται στα 36 εκατ. ευρώ. Οι Αμερικανοί της NCH Capital, που έχουν επενδύσει σε γειτονικές μας αγορές, αλλά και στην Κύπρο, θέλουν να δημιουργήσουν ένα πολυτελές θέρετρο στη βόρεια Κέρκυρα, ενώ είναι ανοικτοί και σε νέες επενδύσεις στην Ελλάδα, τώρα που φαίνεται ότι το project της Κέρκυρας έχει τροχοδρομηθεί. Η μονάδα, που θα περιλαμβάνει ξενοδοχείο πέντε αστέρων (ήδη βρίσκονται στο τελικό στάδιο οι επαφές για το ξένο πολυτελές brand που θα βάλει την υπογραφή του στο έργο), παραθεριστικές επαύλεις και μαρίνα περίπου 60 θέσεων, θα κατασκευαστεί με βάση τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού. Θα αναπτυχθούν και θα επεκταθούν,

παράλληλα, υποδομές της περιοχής, όπως οι υποδομές αντιπυρικής προστασίας, αφαλάτωσης και ανακύκλωσης. Σε επαφές με τρίτους επενδυτές για την παραχώρηση συμμετοχής βρίσκεται η Dolphin για το Kilada Hills στην Αργολίδα, όπου αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη οι εργασίες για τη δημιουργία του γκολφ. Πρόκειται για την πρώτη τουριστική επένδυση που εντάχθηκε στο πλαίσιο των Στρατηγικών Επενδύσεων και είναι η πρώτη που άρχισε να υλοποιείται από τον Ιανουάριο του 2020. Η επένδυση στο σύνολό της θα υπερβεί τα 400 εκατ. ευρώ, ενώ θα δημιουργήσει 800 θέσεις εργασίες κατά τη φάση της κατασκευής και 600 θέσεις εργασίας κατά τη φάση της πλήρους λειτουργίας της. Αναπτύσσεται σε έκταση συνολικής επιφάνειας 2.079 στρεμμάτων και περιλαμβάνει, στην πρώτη φάση, γήπεδο γκολφ 18 οπών, επιφάνειας 870 στρεμμάτων, με μέγιστη επιτρεπόμενη δόμηση κτηρίων Club House και λοιπών εγκαταστάσεων 5.000 τ.μ. Το ενδιαφέρον είναι ότι το γήπεδο γκολφ έχει προδιαγραφές για διεθνή πρωταθλήματα, γεγονός το οποίο εξυπηρετεί και τον σκοπό της επιμήκυνσης της σεζόν στην περιοχή μέσω αθλητικών και λοιπών διοργανώσεων. Η δεύτερη φάση της επένδυσης περιλαμβάνει πολεοδομούμενη έκταση 1.131 στρεμμάτων με παραθεριστικές κατοικίες, ξενοδοχειακό συγκρότημα με κέντρο ευεξίας και αναζωογόνησης (spa), αθλητικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις εστίασης και αναψυχής, κοινόχρηστους χώρους πρασίνου και λοιπές υποδομές συνολικής δόμησης 198.000 τ.μ. Ειδικά

GREEK HOSPITALITY GUIDE 21

Νέες, μεγάλες επενδύσεις συνδυάζουν ξενοδοχειακή χρήση μαζί με τουριστική κατοικία. για τις παραθεριστικές κατοικίες, έχει ξεκινήσει ήδη η πώλησή τους, ώστε να αυτοχρηματοδοτήσουν και το project. Σε πιο προχωρημένο στάδιο από πλευράς εγκρίσεων βρίσκεται η προωθούμενη στρατηγική επένδυση στον Σκορπιό του Ριμπολόβλεφ, ύψους 165 εκατ. ευρώ, η οποία έλαβε πρόσφατα τη θετική γνωμοδότηση από το Περιφερειακό Συμβούλιο Ιονίων Νήσων επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την κατασκευή και λειτουργία της πολυτελούς τουριστικής μονάδας VIP Exclusive Club, με κεντρικό ξενοδοχειακό κατάλυμα, μεμονωμένες πολυτελείς κατοικίες, άλλες κατοικίες, αθλητικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης λουόμενων, αμφιθέατρο, λιμενικά έργα, ελικοδρόμιο, βιοδυναμική φάρμα κ.τ.λ. Σε σαφώς πιο πρώιμο στάδιο, με μία διετία, τουλάχιστον, μπροστά στον μακρύ δρόμο των αδειοδοτήσεων, βρίσκονται οι επενδύσεις που πήραν το «πράσινο φως» από τη Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων μέσα στο καλοκαίρι, συνολικού ύψους 1,1 δισ. ευρώ, με επίκεντρο τον τουρισμό. Στις εν λόγω επενδύσεις περιλαμβάνεται και το πολυσυζητημένο project της ρωσικής Mirum Hellas, το οποίο έχει επανεγκριθεί και στο παρελθόν, ωστόσο χρειάστηκαν εκ νέου διευθετήσεις και υπολογίζεται ότι θα μπορούσε να ξεκινήσει κατασκευαστικά εντός του 2021. Το επενδυτικό σχέδιο Elounda Hills στην Ελούντα της Κρήτης από τη Mirum έχει προϋπολογισμό 410 εκατ. ευρώ και πρόκειται να δημιουργήσει 960 θέσεις εργασίας κατά

την περίοδο κατασκευής και λειτουργίας. Ως προς τις λοιπές επενδύσεις που έχουν πάρει το «πράσινο φως» ως στρατηγικές, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το νέο project της Μυκόνου (που έρχεται να προστεθεί στα άλλα δύο μεγάλα τουριστικά projects, αυτό των 60 εκατ. ευρώ των Αράβων της AGC, που «τρέχουν» και τον Αστέρα Βουλιαγμένης, και της Grivalia ύψους περί τα 50 εκατ. ευρώ), που πρόκειται να δημιουργήσει 410 θέσεις εργασίας. Πρόκειται για την ίδρυση 2 ξενοδοχείων (Raffles Mykonos και Fairmont Mykonos), τουριστικών κατοικιών και συνεδριακού κέντρου στη Μύκονο από την White Mulberry Development, εταιρεία η οποία συνδέεται με ξένα αλλά και ελληνικά επιχειρηματικά κεφάλαια. Ο προϋπολογισμός της επένδυσης, η οποία έχει αρκετό δρόμο μπροστά με εγκρίσεις για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και το ΕΣΧΑΣΕ, που παίρνουν πολλούς μήνες, ανέρχεται σε 104 εκατ. ευρώ,

σηματοδοτώντας και την άφιξη στη Μύκονο του ξενοδοχειακού κολοσσού της Accor. Μέσα στον Σεπτέμβριο δόθηκε επίσης το «πράσινο φως» από το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕΣΑ) για την ανέγερση νέας ξενοδοχειακής μονάδας 5 αστέρων Ikos Odisia που βρίσκεται στη θέση Ύψος του ΔΔ Φαιάκων του Δήμου Κέρκυρας. Πρόκειται για το νέο project –το δεύτερο στην Κέρκυρα– από τον όμιλο Sani/Ikos, ο οποίος έχει γίνει ουσιαστικά και ο πρώτος εγχώριος όμιλος που βγαίνει εκτός Ελλάδας, έχοντας επεκταθεί με το πρώτο Ikos Resort στην Ισπανία. Τώρα, για το νέο Ikos, στην Κέρκυρα, η μελέτη αφορά στην υλοποίηση ξενοδοχειακού συγκροτήματος με bungalows και πολυτελείς κατοικίες, ενώ περιλαμβάνεται επίσης η εγκατάσταση ανοιχτού θεάτρου με στεγασμένη θεατρική σκηνή, θεματικά εστιατόρια, γήπεδα άθλησης, δεξαμενές κολύμβησης, καθώς και ακαδημία ποδηλάτου. ■

GRAND HOTEL PALACE Το βραβευμένο Grand Hotel Palace αποτελεί το μεγαλύτερο συνεδριακό ξενοδοχείο 5* στη Θεσσαλονίκη και βρίσκεται σε κομβικό σημείο, μόλις 2,5 χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης. Η κοσμοπολίτικη αύρα, η παραδοσιακή ζεστή φιλοξενία και η αριστοκρατική ατμόσφαιρα συνθέτουν έναν μοναδικό καμβά μιας εμπειρίας που αξίζει να ζήσει κανείς. Στόχος των ανθρώπων του Grand Hotel Palace είναι να προσφέρουν φιλοξενία υψηλής αισθητικής σε ένα πολυτελές και άνετο περιβάλλον.

Rooms & Suites

Το ξενοδοχείο διαθέτει δωμάτια σε μοντέρνο και κλασικό design. Υπάρχουν 253 δωμάτια και 7 σουίτες, κατανεμημένα στους έξι ορόφους του νεοκλασικού κτιρίου μοναδικής αρχιτεκτονικής. Νιώστε την αίσθηση της ζεστασιάς, της λιτής πολυτέλειας και της απόλυτης χαλάρωσης που σας παρέχουν τα classic δωμάτια του Grand Hotel Palace. Τα μοντέρνα δωμάτια του ξενοδοχείου είναι σχεδιασμένα με κάθε λεπτομέρεια για μια άνετη και ξεκούραστη διαμονή, προσφέροντας φιλοξενία υψηλής αισθητικής και πολυτελών υπηρεσιών. Έχουν επανασχεδιαστεί συνδυάζοντας νεοκλασικές γραμμές με σύγχρονες τάσεις στην αρχιτεκτονική. Το μπάνιο των μο-

ντέρνων δωματίων σάς δημιουργεί την αίσθηση της απόλυτης χαλάρωσης και αναζωογόνησης μέσα από μια προσεκτική επιλογή υλικών και χρωμάτων.

Conferences & Meetings

Το βραβευμένο Grand Hotel Palace, μέλος του ICCA, αποτελεί το μεγαλύτερο συνεδριακό ξενοδοχείο στη Θεσσαλονίκη, με 13 άνετες, λειτουργικές και πολυτελείς αίθουσες, με υπερσύγχρονο οπτικοακουστικό εξοπλισμό. Οι συνεδριακοί χώροι του Grand Hotel Palace είναι στη διάθεσή σας για συνέδρια τοπικού και διεθνούς χαρακτήρα, επαγγελματικά events, σεμινάρια, εταιρικά meetings, ημερίδες, δειγματισμούς και εκδηλώσεις.

Seros Restaurant & Marco Polo Garden

Στο κεντρικό εστιατόριο Seros θα απολαύσετε ένα υπέροχο μείγμα μεσογειακής και διεθνούς γαστρονομίας με σύγχρονες επιρροές, δίνοντας έμφαση στις ποιοτικές πρώτες ύλες και το προσεγμένο service. Στον προαύλιο χώρο, ένας ολοκαίνουργιος ειδικά διαμορφωμένος κήπος, το νέο Marco Polo Garden, είναι έτοιμος να υποδεχτεί τόσο τους πελάτες του ξενοδοχείου όσο και εξωτερικούς πελάτες. Ο νέος χώρος συνδυάζει την αίσθηση ενός φυσικού σκηνικού με την ποιοτική εξυπηρέτηση και τη φιλική διάθεση.

GRAND HOTEL PALACE

GRAND EXPERIENCE 305, Monastiriou str. 54628 Thessaloniki, w w w.grandhotelpalace.gr

24 GREEK HOSPITALITY GUIDE

H EUROLIFE FFH ΣΤΗΡΊΖΕΙ ΤΟΥΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΊΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΎ ΚΛΆΔΟΥ Για την Ελλάδα ο τουρισμός είναι ένας από τους πιο βασικούς πυλώνες της οικονομίας. Κατά τη διάρκεια της δημοσιονομικής κρίσης, παρουσίασε ανάπτυξη και στήριξε την οικονομία ως ο κατεξοχήν εξαγωγικός και τομέας απασχόλησης της χώρας.

GREEK HOSPITALITY GUIDE 25

του Λεωνίδα Σίδερη Διευθυντή Δικτύων, Ασφαλίσεων και Affinities, Eurolife FFH

O

ι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στη βιομηχανία του τουρισμού συνειδητοποιούν την αναγκαιότητα της ιδιωτικής ασφάλισης, ειδικά σήμερα, με την τρέχουσα υγειονομική συγκυρία, ως έναν τρόπο να εξασφαλίσουν τις υποδομές, το ανθρώπινο δυναμικό και γενικότερα τη βιωσιμότητα και της επένδυσης και την απρόσκοπτη λειτουργία της επιχείρησής τους. Έτσι, και ο ασφαλιστικός κλάδος κινείται με σταθερά ανοδικό ρυθμό στον τομέα του τουρισμού. Η Eurolife FFH βρίσκεται στο πλευρό κάθε επιχειρηματία που θέλει να θωρακίσει την επένδυσή του, ενδυναμώνοντάς τον απέναντι σε όλους τους πιθανούς κινδύνους. Για τον λόγο αυτό, σχεδιάζουμε προϊόντα και λύσεις που αφορούν τη διασφάλιση των περιουσιακών του στοιχείων, των ευθυνών, καθώς και του ανθρώπινου δυναμικού του. Στην ασφάλιση περιουσίας, στην οποία περιλαμβάνονται οι κτηριακές εγκαταστάσεις, το περιεχόμενο, ο εξοπλισμός, η απώλεια χρημάτων και κερδών, η εταιρεία προτείνει λύσεις προστασίας από καταστροφικούς κινδύνους, όπως η φωτιά, τα καιρικά φαινόμενα (που ολοένα και αυξάνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής), ο σεισμός. Με στόχο, ωστόσο, να προσφέρει ολοκληρωμένη προστασία, διαθέτει πλήθος άλλων καλύψεων, όπως διαρροές νερών, βραχυκύκλωμα, θραύσεις, κλοπή, έξοδα. Μια εξίσου σημαντική παράμετρος είναι

και η ανάγκη ασφάλισης της απώλειας εισοδήματος, με την οποία προστατεύονται οι πάγιες δαπάνες, το μικτό κέρδος και τα πρόσθετα έξοδα σε περίπτωση ζημίας. Επιπροσθέτως, ιδιαίτερα σημαντική για τον κλάδο του τουρισμού είναι η ασφάλιση αστικής ευθύνης από αξιώσεις τρίτων, όπου καλύπτεται η ευθύνη απέναντι σε πελάτες για ατυχήματα που ενδέχεται να συμβούν από τη λειτουργία των εγκαταστάσεων της μονάδας, από αμέλεια ή παράλειψη του επιχειρηματία ή των εργαζομένων του. Τα προγράμματα της Eurolife FFH παρέχουν και επεκτάσεις, ανάλογα με τις παροχές που προσφέρει η εκάστοτε μονάδα, προσφέροντας ένα διευρυμένο πλαίσιο κάλυψης. Φυσικά, το πιο σημαντικό κεφάλαιο για μια επιχείρηση δεν είναι άλλο από το ανθρώπινο δυναμικό της, οι εργαζόμενοι που φροντίζουν καθημερινά για την ομαλή λειτουργία της. Σήμερα, η παροχή Ομαδικής Ασφάλισης Ανθρώπινου Δυναμικού έχει μεγαλύτερη σημασία από κάθε άλλη φορά, τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για την ίδια την επιχείρηση.

H συρρίκνωση των παροχών κοινωνικής ασφάλισης σε υγεία και σύνταξη δημιουργεί αβεβαιότητα στους εργαζόμενους, ιδίως για τη χρονική περίοδο μετά τη συνταξιοδότηση. Η Eurolife FFH δίνει αξία στα προγράμματα ομαδικής ασφάλισης, καθώς πρόκειται για μια παροχή που εξελίσσει τις εργασιακές σχέσεις και την παραγωγικότητα του ανθρώπινου δυναμικού μιας επιχείρησης, προάγοντας το αίσθημα της σιγουριάς, καθώς έρχονται να συμπληρώσουν και να αναβαθμίσουν τις παροχές της κοινωνικής ασφάλισης. Σε ό,τι αφορά τις Ομαδικές Ασφαλίσεις Υγείας, στη Eurolife FFH, από κοινού με τη διεύθυνση της εκάστοτε τουριστικής επιχείρησης, σχεδιάζουμε: (α) Προγράμματα νοσοκομειακής περίθαλψης (προς αντιμετώπιση εξόδων που επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό του εργαζόμενου) (β) Προγράμματα διαγνωστικών εξετάσεων και επισκέψεων σε γιατρούς μέσω παρόχων υγείας, ώστε να επιτυγχάνεται «λογικό» κόστος ασφάλισης (γ) Υπηρεσίες και διαδικασίες που ελαττώνουν τον χρόνο ενασχόλησης

των στελεχών μιας επιχείρησης για τη διαχείριση του εκάστοτε προγράμματος Στα Ομαδικά Συνταξιοδοτικά Προγράμματα παρατηρείται μια ιδιαίτερα ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια, εξέλιξη που οφείλεται τόσο στην ανασφάλεια του εργαζόμενου για τη συνταξιοδότηση όσο και στα ισχυρά φορολογικά κίνητρα που παρέχονται. Κατά την έναρξη των προγραμμάτων ομαδικής ασφάλισης, η εταιρεία δίνει μεγάλη βαρύτητα στη σωστή επικοινωνία των προσφερόμενων παροχών και υπηρεσιών. Ιδιαίτερα για τα Συνταξιοδοτικά Προγράμματα, ακολουθεί την αρχή της διαφάνειας, μέσω μηνιαίας ενημέρωσης με e-statement για την πορεία του ατομικού λογαριασμού κάθε ασφαλισμένου. Παράλληλα, στους κατόχους Ομαδικών Ασφαλιστηρίων, η Eurolife FFH προσφέρει εκπτωτικά προγράμματα affinity για ασφάλιση υγείας, αυτοκίνητου και κατοικίας, θωρακίζοντας με τον τρόπο αυτό και τις ατομικές ανάγκες των μελών, με χαμηλό κόστος. Η επιχείρηση και το ανθρώπινο δυναμικό της βρίσκονται πάντα στην αιχμή του δόρατος για τη Eurolife FFH και αυτό είναι το κριτήριο με το οποίο σχεδιάζουμε τα προϊόντα μας. Στόχος της εταιρείας είναι να βρίσκεται δίπλα στους πελάτες της, έτοιμη να αναλάβει τις υποχρεώσεις της όποια στιγμή χρειαστεί. Το Eurolife Experience Center, το κέντρο εξυπηρέτησης της εταιρείας, λειτουργεί σε 24ωρη βάση, 365 ημέρες τον χρόνο. Είναι στελεχωμένο από μια μεγάλη ομάδα εκπαιδευμένων επαγγελματιών, οι οποίοι είναι στη διάθεση του ασφαλισμένου, τόσο για την ορθή ενημέρωσή του για τις παροχές του προγράμματός του όσο και για την απαραίτητη καθοδήγηση όταν συμβεί ο ασφαλιστικός κίνδυνος. Η Εurolife FFH, με την ισχυρή κεφαλαιακή βάση που διαθέτει ως εταιρεία της Fairfax Financial Holdings, παραμένει προσηλωμένη στη δέσμευσή της για σχεδιασμό των κατάλληλων ασφαλιστικών λύσεων που θα καλύπτουν τις ανάγκες των πελατών της και θα αναβαθμίζουν τις προσφερόμενες υπηρεσίες της. Επιδίωξή της είναι να αποτελεί σταθερό σύμμαχο της επιχειρηματικής κοινότητας, με σκοπό την προστασία της περιουσίας και του ανθρώπινου δυναμικού. ■

28 GREEK HOSPITALITY GUIDE LiveOn Digital Event 06.10.2020 gha.liveon.tech

2020

GREEK HOSPITALITY AWARDS 2020

ΧΡΥΣΈΣ ΔΙΑΚΡΊΣΕΙΣ ΓΙΑ MAKEDONIA PALACE & NAVARINO DUNES-COSTA NAVARINO

Σ

ταδιακή ανάκαμψη της ξενοδοχειακής αγοράς διαβλέπουν κορυφαίοι παράγοντες του τουρισμού, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στο πλαίσιο της απονομής των βραβείων Greek Hospitality Awards 2020, που διοργάνωσε την Τρίτη 6 Οκτωβρίου η ethosEVENTS σε συνεργασία με την Tourism Media & Events, το οικονομικό και επιχειρηματικό portal banks.com.gr και το περιοδικό ΧΡΗΜΑ. Τα βραβεία-θεσμός της ελληνικής ξενοδοχίας πραγματοποιήθηκαν φέτος σε μια πολύ ιδιαίτερη χρονική συγκυρία, προκειμένου να ενισχύσουν τον κλάδο και, ευρύτερα, το εγχώριο τουριστικό προϊόν, και μεταδόθηκαν

ζωντανά μέσω της LiveOn, της πλατφόρμας διοργάνωσης ψηφιακών συνεδρίων και εκθέσεων του ethosGROUP, και του gha.liveon.tech. Την κορυφαία διάκριση Top Greek Hotel 2020 κατέκτησε το Makedonia Palace και την κορυφαία διάκριση Top Greek Resort 2020 κατέκτησε το Navarino Dunes-Costa Navarino. Συνολικά, απονεμήθηκαν 96 κατηγορίες βραβείων σε 4 θεματικές ενότητες και βραβεύθηκαν 140 ξενοδοχεία και επιχειρήσεις τουρισμού από όλη την Ελλάδα. Επίσης, απονεμήθηκαν οι εξής 7 τιμητικές διακρίσεις:

GREEK HOSPITALITY LEADER: κ. Γεράσιμος Φωκάς, πρόεδρος του Ομίλου Electra Hotels & Resorts G REEK HOSPITALITY INFLUENCER: κ. Ιωάννα Δρέττα, CEO Marketing Greece G REEK HOSPITALITY PERSONALITY: κ. Ιωάννης Κυρίτσης, Owner, Axia Hospitality G REEK HOSPITALITY RISING STAR: κ. Στέλιος Ιωαννίδης, επιχειρηματίας και managing director του Athens Utopia Ermou G REEK HOSPITALITY MENTOR: κ. Κωνσταντίνα Σβύνου, πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κω και πρόεδρος

GREEK HOSPITALITY GUIDE 29

του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων B EST GREEK HOSPITALITY REGION: Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου-κ. Γεώργιος Χατζημάρκος, περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου B EST GREEK CITY BREAK DESTINATION: Δήμος Αθηναίων Την τελετή απονομής παρουσίασαν o κ. Χάρης Ντιγριντάκης, δημοσιογράφος, διευθύνων σύμβουλος της Tourism Media & Events, και η κ. Αλεξάνδρα Παπασπηλιωτοπούλου, PR & Marketing Communications Manager, ethosEVENTS. Η εκδήλωση, διάρκειας 5 ωρών, πραγματοποιήθηκε μέσα από ειδικά διαμορφωμένο στούντιο, με απόλυτη ασφάλεια για τους συντελεστές, ενώ οι προσκεκλημένοι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τα δρώμενα μέσω της LiveOn και του gha.liveon.tech, σε μια 5ωρη live μετάδοση υψηλών προδιαγραφών, γεμάτη βραβεία, ζωντανές συνδέσεις, βίντεο νικητών και ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον πάνελ, με θεσμικούς εκπροσώπους και στελέχη της αγοράς, για το μέλλον του τουρισμού την εποχή της πανδημίας Covid-19. Τα Greek Hospitality Awards 2020 πραγματοποιήθηκαν υπό την αιγίδα του Υπουργείου Τουρισμού και του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, του Συνδέσμου των εν Ελλάδι Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων, της ΔΕΘ HELEXPO, της Γενικής Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Επιχειρήσεων Τουρισμού, της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος και του Συνδέσμου Ελλήνων Μεσιτών Ασφαλίσεων. Στην εισαγωγική του προσφώνηση, ο κ. Κωνσταντίνος Ουζούνης, CEO, ethosGROUP, ανέφερε ότι σε μια δύσκολη συγκυρία, που ο τουρισμός βρίσκεται σε αχαρτογράφητα νερά, ο όμιλος ethosGROUP και οι εταιρείες του ethosMEDIA και ethosEVENTS βρίσκονται δίπλα στις επιχειρήσεις του κλάδου, παρέχοντάς τους μεγάλη γκάμα σύγχρονων υπηρεσιών, πλέον και μέσω της πλατφόρμας LiveOn. Θεσμικό χαιρετισμό απηύθυνε ο υπουργός Τουρισμού, κ. Χάρης Θεοχάρης,

30 GREEK HOSPITALITY GUIDE

αναφέροντας ότι «η συγκυρία αυτή μας ένωσε όλους σαν μια γροθιά, για να μπορέσουμε να πετύχουμε τους στόχους που θέσαμε. Αυτό το στοίχημα το πετύχαμε όλοι μαζί». Ευχαρίστησε δε τους ανθρώπους του τουρισμού, που όλοι μαζί συνέβαλαν

στην επίτευξη αυτού του ποιοτικού αποτελέσματος. Όπως επεσήμανε, «η χώρα μας πέτυχε τα στοιχήματά της για φέτος, ενισχύει το brand της και συνεχίζει να στηρίζει την οικονομία, αμβλύνοντας τις συνέπειες του Covid. Τα Greek Hospitality Awards είναι θεσμός για τον τουρισμό,

κοιτούν μπροστά, στα νέα τουριστικά προϊόντα». Η κ. Κατερίνα Νοτοπούλου, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Α’ Θεσσαλονίκης, τομεάρχης Τουρισμού, σημείωσε στον χαιρετισμό της ότι «ζούμε στον αστερισμό της αβεβαιότητας». Όπως ανέφερε, «το μέλλον περνά μέσα από μια νέα κοινωνική συμφωνία. Ο τουρισμός σήμερα θα πρέπει να μετεξελιχθεί για να γίνει βιώσιμος. Δεν είναι μια στενή οικονομική δραστηριότητα. Ευθύνη του προοδευτικού κόσμου είναι να επιλέξει μια νέα κοινωνική συμφωνία». Η κ. Χριστίνα Τετράδη, αντιπρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) και πρόεδρος του Συλλόγου Ξενοδόχων Ζακύνθου, ανέφερε: «Μέσα στις πιο δύσκολες συνθήκες, έχει διπλή αξία να δίνουμε τον καλύτερό μας εαυτό. Ο ελληνικός τουρισμός βρίσκεται στη μεγαλύτερη κρίση της ιστορίας του, καθώς, παρά την υπερπροσπάθεια, καταγράφεται μεγάλη πτώση τουριστικής κίνησης και απασχόλησης». Όπως τόνισε, «η στιγμή της κρίσης είναι η στιγμή της μέγιστης υπευθυνότητας. Βρισκόμαστε δυστυχώς στο σημείο μηδέν. Καλούμαστε να δώσουμε τη μάχη της επιβίωσης. Είναι αναγκαία η στήριξη των επιχειρήσεων και των εργαζομένων. Χρειάζονται γενναίες αποφάσεις για τη στήριξη του κλάδου και την εξασφάλιση ρευστότητας. Χρειάζεται μακρόπνοο όραμα και στρατηγική». Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, πραγματοποιήθηκε συζήτηση με θέμα «Το μέλλον του τουρισμού την εποχή της πανδημίας Covid-19», με συντονιστή τον κ. Χάρη Ντιγριντάκη και ομιλητές τους κ.κ. Δημήτριο Φραγκάκη, γενικό γραμματέα του Ελληνικού Οργανισμού

GREEK HOSPITALITY GUIDE 31

ΑΠΑΙΤΕΊΤΑΙ ΚΑΛΌΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΌΣ ΚΑΙ ΕΥΕΛΙΞΊΑ Καλύτερη χρονιά σε σχέση με φέτος αναμένεται το 2021 Είναι κοινή παραδοχή, πλέον, ότι η χρονιά του 2020 είναι πολύ δύσκολη για όλο τον κόσμο, λόγω της αναπάντεχης πανδημίας του Covid-19, με αρνητικές συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία.

του Γιάννη Κυρίτση Διευθύνοντος Συμβούλου της Axia Hospitality

Ε

ιδικά στην Ελλάδα, όπου ο τουριστικός κλάδος είναι και η βαριά βιομηχανία της χώρας, η οικονομία έχει δεχτεί βαρύτατο πλήγμα. Προσμένοντας με μεγαλύτερη αισιοδοξία το 2021, παρατηρούμε ήδη τον ρυθμό των κρατήσεων σε σχέση με το 2020. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι οι κρατήσεις σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά είναι περίπου 20% πίσω και αφορούν δύο κατηγορίες. Η πρώτη έχει να κάνει με τις κρατήσεις του 2020, που έχουν μεταφερθεί για την επόμενη χρονιά με ποσοστό 14,05%. Η δεύτερη περίπτωση αφορά τον κόσμο, που ανυπομονεί να ταξιδέψει και να αναπληρώσει τις χαμένες εμπειρίες του 2020, όπου αντιπροσωπεύει το 85,95% των κρατήσεων. Ο μεγαλύτερος αριθμός των κρατήσεων του 2021 αφορά την περιοχή της Αττικής με ποσοστό 32%, ακολουθούν οι Κυκλάδες με 29% και πολύ κοντά ακολουθεί η Ηπειρωτική Ελλάδα με 27%. Ο μήνας που συγκεντρώνει τις περισσότερες κρατήσεις για το 2021 αυτή τη στιγμή είναι ο Μάιος, με ποσοστό 21,64% επί των συνολικών κρατήσεων, δεύτερος ο Ιούνιος με 18% και τρίτος ο Απρίλιος με 14%. Για το πρώτο τρίμηνο του 2021 η πληρότητα είναι πολύ χαμηλή και, καθώς είναι πολύ πιθανό να συνεχιστεί η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα λόγω της πανδημίας, θεωρούμε ότι θα έχουμε κρατήσεις της τελευταίας στιγμής, που είναι ένα μοτίβο το οποίο ακολουθήθηκε έντονα το 2020. Μετά το πρώτο τρίμηνο, και ανάλογα με την υγειονομική κατάσταση που θα επικρατήσει, προβλέπουμε να μεγαλώνει το booking window των κρατήσεων, καθώς θα βρισκόμαστε και πιο κοντά στην καλοκαιρινή σεζόν.

Στις εθνικότητες με τις περισσότερες κρατήσεις για το 2021 βλέπουμε στην πρώτη θέση το Ηνωμένο Βασίλειο, με ποσοστό 18,16% επί των συνολικών κρατήσεων. Δεύτερη είναι η Αμερική, με 17,95%, ποσοστό που μας δείχνει ξεκάθαρα την ανάγκη των Αμερικανών να ταξιδέψουν, αν και η δική μας εκτίμηση, βάσει των σημερινών δεδομένων, είναι ότι το μεγαλύτερο ποσοστό θα μας επισκεφτεί από τον Σεπτέμβριο του 2021 και έπειτα. Στη συνέχεια των εθνικοτήτων ακολουθούν η ελληνική, η γαλλική και η γερμανική αγορά, με μικρότερα ποσοστά, 4,46%, 3,51% και 3,41%, αντίστοιχα. Είναι ακόμα νωρίς για να βγουν συγκεκριμένα συμπεράσματα, είμαστε όμως σίγουροι ότι το 2021 θα είναι μια καλύτερη χρονιά, με τα ξενοδοχεία αλλά και τους επισκέπτες να είναι περισσότερο προετοιμασμένοι και δεκτικοί στο να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες. Ο τζίρος των ξενοδοχείων θα κινηθεί σε αρκετά χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με το 2019 και η ψαλίδα θα είναι πολύ μεγάλη ανάμεσα στους προορισμούς. Θα δούμε, δηλαδή, μεγαλύτερη ανάκαμψη στους προορισμούς που έχουν οδική πρόσβαση, καθώς και σε προορισμούς που ευνοούν την κοινωνική αποστασιοποίηση. Το ίδιο θα δούμε να συμβαίνει και στα καταλύματα, ανάλογα με το μέγεθος και την ιδιωτικότητα που θα προσφέρουν. Όπως κάθε άλλη χρονιά, αλλά ειδικότερα τώρα, χρειάζεται πολύ καλός σχεδιασμός και ταυτόχρονα ευελιξία στη στρατηγική των πωλήσεων, προκειμένου κάθε ξενοδοχειακή επιχείρηση να μπορέσει να περάσει μέσα από τη στενωπό, έως την πλήρη ανάκαμψη, που εκτιμάται ότι θα έρθει το 2023. ■

32 GREEK HOSPITALITY GUIDE

και με χαμηλής εισοδηματικής κατηγορίας τουρισμό. Περιμένουμε ότι το 2021 η αγορά θα είναι 30% κάτω σε σχέση με το 2019, με το 80% των κρατήσεων να είναι από άτομα που δεν κατάφεραν να ταξιδέψουν φέτος». Επεσήμανε ακόμη: «Οι περισσότεροι δεν θα μπορέσουμε να κρατήσουμε τα προγράμματα που είχαμε, καθώς η βρετανική κυβέρνηση δεν βοηθά τους tour operators». Όπως ανέφερε, δεν βλέπει σημαντικά προβλήματα λόγω Brexit, ενώ εκτιμά ότι τα μεγέθη του 2019 δεν θα τα δούμε νωρίτερα από το 2023.

Τουρισμού (ΕΟΤ), Νοέλ Ιωσηφίδη, Former Chairman, ABTA & Industry Affairs Director, Association of Specialist Tour Operators, Κωνσταντίνα Σβύνου, πρόεδρο της Ένωσης Ξενοδόχων Κω και πρόεδρο του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), Γεώργιο Δήμα, επικεφαλής της TUI Ελλάδας, Ισλανδίας, Λαπωνίας. Ο κ. Φραγκάκης ανέφερε: «Ξεκινήσαμε από την αρχή της πανδημίας την προσπάθεια να βρίσκεται η χώρα σε καμπάνια συνεχώς, με διαφορετικό τρόπο και μήνυμα. Είμαστε σε μια μόνιμη κατάσταση προσαρμογής. Το βασικό μας μήνυμα ήταν η υγειονομική ασφάλεια. Τα πήγαμε πολύ καλά και πήραμε πολλά διδάγματα». Ο ίδιος επεσήμανε ότι «η απόφασή μας είναι η χώρα να βρίσκεται σε καμπάνια

συνέχεια. Η επόμενη φάση ξεκινάει αυτόν τον μήνα μέχρι τον Ιανουάριο, οπότε και θα ξεκινήσει η επόμενη. Υπάρχουν διαφορετικά σενάρια καμπάνιας, ανάλογα με την πορεία της πανδημίας και προβλέψεις για συνεχή αναπροσαρμογή». Σύμφωνα με τον κ. Φραγκάκη, και το 2021 δεν θα είναι εύκολη χρονιά. «Η πανδημία θα αλλάξει αρκετά πράγματα. Έχουμε όμως κάποιες παρακαταθήκες από το 2020, με την αξιοπιστία που απέκτησε ο ξενοδοχειακός κλάδος της χώρας μας. Η Ελλάδα σε μεγάλο βαθμό τα κατάφερε μόνο και μόνο που κατάφερε να “ανοίξει” τουριστικά». Ο κ. Ιωσηφίδης ανέφερε ότι αυτήν τη στιγμή όλες οι κρατήσεις από Μ. Βρετανία είναι της τελευταίας στιγμής. «Για τον οργανισμό μας η Ελλάδα φέτος είναι 75%-80% κάτω

Ο κ. Δήμας σημείωσε από την πλευρά του ότι το 2020 ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά. Για την TUI η Ελλάδα ήταν ο μεγαλύτερος προορισμός για το 2020, ενώ εκτιμά ότι το 2021 θα είναι μια μεταβατική χρονιά. Όπως επεσήμανε: «Η Ελλάδα θα είναι από τους κορυφαίους προορισμούς και το 2021. Όχι βέβαια όπως το 2019. Αυτό θα πάρει χρόνο. Προσφέρουμε ένα ευρύτερο χαρτοφυλάκιο προγραμμάτων και τα συμβόλαια έχουν ήδη κλειστεί. Αυτή τη στιγμή είναι δημοφιλή τα μεμονωμένα ταξίδια». Εκτίμησε επίσης ότι τα μεγέθη του 2019 δεν θα επιτευχθούν νωρίτερα από το 2022, με την προϋπόθεση ότι θα έχει βρεθεί εμβόλιο ή θεραπεία. Η κ. Σβύνου επεσήμανε ότι από τα μέσα Μαρτίου ξεκίνησε η καταγραφή των δεδομένων και μέχρι σήμερα έχουν ήδη πραγματοποιηθεί τέσσερις κύκλοι ερευνών. «Αυτή τη στιγμή είμαστε 70% κάτω στον τζίρο των επιχειρήσεων και -35% στο επίπεδο της απασχόλησης. Προχωρήσαμε σε ένα “ηρωικό” άνοιγμα των ξενοδοχείων, για να στηρίξουμε την εργασία και την οικονομία. Τα ελληνικά ξενοδοχεία μάς έβγαλαν ασπροπρόσωπους με την εφαρμογή των νέων πρωτοκόλλων. Ωστόσο, απαιτείται η στήριξη της Πολιτείας για να συνεχίσουμε να είμαστε εδώ και του χρόνου» τόνισε η κ. Σβύνου. Όπως ανέφερε: «Για το 2021 κρατάμε μικρό καλάθι. Εκτιμάμε ότι η ανάκαμψη θα έρθει με αργό ρυθμό. Θα είμαστε ευχαριστημένοι αν φθάσουμε στο 70% των αφίξεων και στο 60% των εσόδων του 2019. Ευελπιστούμε σε πλήρη ανάκαμψη το 2023. Θα χρειαστεί όμως ενίσχυση στη ρευστότητα των επιχειρήσεων, ώστε να αποφευχθούν τα λουκέτα». ■

Όμιλος Πορτοκαλίδη

Ο αξιόπιστος συνεργάτης για το ξενοδοχείο σας

O κ. Γιώργος Τηνιακός, Project Sales Manager του Ομίλου Πορτοκαλίδη.

Ε

O Όμιλος Πορτοκαλίδη είναι επίσημος αντιπρόσωπος της πολυεθνικής Istikbal, μίας από τις μεγαλύτερες κατασκευάστριες εταιρείες στρωμάτων και επίπλων παγκοσμίως.

ίναι προμηθευτής των μεγαλύτερων αλυσίδων ξενοδοχείων στην Ελλάδα, αλλά και μεγάλων τουριστικών μονάδων του εξωτερικού, προσφέροντας προϊόντα ύπνου αξεπέραστης ποιότητας και αντοχής, με μοναδική σχέση τιμής/ποιότητας/υλικών/χαρακτηριστικών. Διαθέτει ένα δίκτυο 16 καταστημάτων λιανικής, 1 showroom αποκλειστικά για ξενοδόχους και απασχολεί περισσότερους από 80 εργαζόμενους. Από το 2012 στην επιχείρηση λειτουργεί ανεξάρτητο τμήμα ξενοδοχειακού εξοπλισμού, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών των επιχειρήσεων του χώρου. Η ασυναγώνιστη δύναμη παραγωγής των εργοστασίων της Istikbal (11.000 στρώματα/ημέρα, 2.500 υποστρώματα/ημέρα) επιτρέπει στον Όμιλο Πορτοκαλίδη να μπορεί να διεκπεραιώνει εντός 30 ημερών οποιαδήποτε παραγγελία, ανεξαρτήτως όγκου. Παράλληλα, διαθέτει αποθηκευτικούς χώρους 20.500 κυβικών μέτρων, με παρακαταθήκη ανταλλακτικών για οποιαδήποτε έκτακτη ανάγκη των πελατών του. Εντός του 2020, και παρά τις γνωστές αντιξοότητες, το ξενοδοχειακό τμήμα ολοκλήρωσε με απόλυτη επιτυχία τον εξοπλισμό μεγάλων τουριστικών μονάδων στην Ελλάδα, όπως το Dolce Athens Attica Riviera, Atlantica Beach Resort Kos, Blue Lagoon Village Kos, Wyndham Mirabello και το

Antlantica Imperial Resort & Spa, Kolymbia, Rhodes. Η αξιοπιστία και η εξειδικευμένη τεχνογνωσία, σε συνδυασμό με την αρτιότητα των προϊόντων, ενίσχυσαν τη στρατηγική εξωστρέφειας της επιχείρησης και έχουν οδηγήσει τον Όμιλο Πορτοκαλίδη σε συνεργασία με κορυφαία καταλύματα σε χώρες του εξωτερικού, με πιο πρόσφατους σταθμούς την Κύπρο, την Ιταλία, τη Γερμανία και τη Ρουμανία. Η αναγνώριση εκ μέρους των ελληνικών ξενοδοχείων της αρτιότητας των υπηρεσιών του Ομίλου Πορτοκαλίδη επισφραγίζεται με τη συνεχή ανάδειξή του τα τελευταία 4 χρόνια ως “Best Hotel Supplier” και τη βράβευσή του με το χρυσό βραβείο στα Greek Hospitality Awards. Επιπλέον, η εταιρεία έχει τιμηθεί με το βραβείο “Best Dealer of the year” μεταξύ των αντιπροσώπων του διεθνούς δικτύου της Istikbal, ως αναγνώριση για τα εξαιρετικά αποτελέσματα των πωλήσεων και την εντυπωσιακή ανάπτυξη του brand στην Ελλάδα. Πέραν της Istikbal, ο Όμιλος Πορτοκαλίδη έχει συνάψει συνεργασίες με κορυφαία διεθνή brands, προσφέροντας στα ξενοδοχεία μοναδικές καινοτόμες λύσεις, απόλυτα προσαρμοσμένες στις τάσεις της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς. Επίσης, εντός του 2020, ετοιμάζεται να λανσάρει και το δικό του brand στην ελληνική και ευρωπαϊκή αγορά.

34 GREEK HOSPITALITY GUIDE

ΟΙ ΝΙΚΗΤΈΣ ΤΩΝ ΒΡΑΒΕΊΩΝ GREEK HOSPITALITY AWARDS 2020 Ακολουθούν οι βραβεύσεις ανά κατηγορία:

Top Greek Hotel 2020 GOLD: Makedonia Palace Top Greek Resort 2020 GOLD: Navarino Dunes-Costa Navarino SILVER: Mayia Exclusive Resort & Spa SILVER: MarBella Corfu

ΤΙΜΗΤΙΚΈΣ ΔΙΑΚΡΊΣΕΙΣ Greek Hospitality Leader Γεράσιμος Φωκάς, Πρόεδρος του Ομίλου Electra Hotels & Resorts Greek Hospitality Influencer Ιωάννα Δρέττα, CEO, Marketing Greece Greek Hospitality Personality Ιωάννης Κυρίτσης, Owner, Axia Hospitality Greek Hospitality Rising Star Στέλιος Ιωαννίδης, Επιχειρηματίας & Managing Director του Athens Utopia Ermou Greek Hospitality Mentor Κωνσταντίνα Σβύνου, Πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κω & Πρόεδρος του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων Best Greek Hospitality Region Γεώργιος Χατζημάρκος, Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Best Greek City Break Destination Δήμος Αθηναίων, Παραλήπτης: Νικόλαος Μακρόπουλος, Αντιδήμαρχος Ανάπτυξης, Επιχειρηματικότητας και Επενδύσεων

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 Best Greek New City Hotel GOLD: 31 Doors Hotel GOLD: Azur Boutique Hotel Best Greek Apartment City Hotel GOLD: Wyndham Athens Residence Managed by Zeus International SILVER: Athenian Residences Pool & Luxury Suites SILVER: Athens Utopia Best Greek Boutique City Hotel GOLD: Grecotel Pallas Athena SILVER: Sali Boutique Hotel Best Greek Business City Hotel GOLD: Makedonia Palace SILVER: Civitel Olympic SILVER: Domotel Kastri SILVER: NJV Athens Plaza SILVER: Radisson Blu Park Athens Hotel SILVER: Wyndham Grand Athens Managed by Zeus International BRONZE: Kosta Palace City Hotel BRONZE: Mediterranean Palace Best Greek Design City Hotel GOLD: The Artist Athens SILVER: Gruppo Mossialos AEE Best Greek Heritage City Hotel GOLD: A77 Suites by Andronis & Axia Hospitality Best Greek Landmark City Hotel GOLD: St. George Lycabettus Lifestyle Hotel Best Greek Lifestyle City Hotel SILVER: Saz City Life Hotel Ioannina BRONZE: Elite City Resort

Best Greek MICE City Hotel GOLD: Athenaeum InterContinental Athens SILVER: Civitel Olympic SILVER: Divani Caravel SILVER: Grand Hotel Palace SILVER: Radisson Blu Park Athens Hotel Best Greek Green City Hotel GOLD: Grand Hotel Palace

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 Best Greek New Resort GOLD: Katikies Garden SILVER: The Syntopia Hotel SILVER: Wyndham Grand Crete Mirabello Bay Managed by Zeus International Best Greek Mountain Resort GOLD: Ilaeira Mountain Resort SILVER: CHC Kounali Mountain Resort Best Greek Rural Resort GOLD: CHC Kounali Mountain Resort Best Greek Beach Resort GOLD: Blue Palace, A Luxury Collection Resort and Spa GOLD: Nikki Beach Resort & Spa Santorini SILVER: Atlantis Hotel SILVER: Oceanis Beach & Spa Resort SILVER: Patmos Aktis by Axia Hospitality Best Greek All Inclusive Resort GOLD: Mayia Exclusive Resort & Spa SILVER: MarBella Corfu Best Greek Family Resort GOLD: Aldemar Olympian Village GOLD: MarBella Corfu GOLD: Miraggio Thermal Spa Resort

GREEK HOSPITALITY GUIDE 35

IDEAL STANDARD

BEST HOTEL SUPPLIER 2020GREEK HOSPITALITY AWARDS Το όνομα της Ideal Standard είναι συνώνυμο με τα μεγάλα έργα, οικιστικά και μη. Τα στοιχεία εκείνα που έχουν ξεχωρίσει την εταιρεία στην ελληνική αγορά, και ειδικά στην ξενοδοχειακή, έναντι του ανταγωνισμού, είναι πολλά, ανάμεσα σε αυτά πρωτεύοντα ρόλο έχει η ποιότητα. Άλλωστε, η Ideal Standard Ελλάδας είναι ιδρυτικό μέλος και κατέχει την αντιπροεδρία του ΣΕΠΑΚ, του Συνδέσμου Επιχειρήσεων για την Ποιότητα και την Ανάπτυξη των Κατασκευών.

H

ποιότητα για την Ideal Standard είναι στη φιλοσοφία της από την αρχή της ίδρυσής της και φυσικά είναι αδιαπραγμάτευτη. Χαρακτηρίζει τα προϊόντα αλλά και τις υπηρεσίες της. Στον τομέα των κατασκευών μεγάλων έργων, όπως τα ξενοδοχεία, τα στοιχεία που τη διαφοροποιούν είναι: εμπειρία σε μεγάλα έργα που έχει Η αποκτήσει η εταιρεία, τουλάχιστον τα τελευταία 15 χρόνια. Το πλήθος προϊόντων ανάλογα με τις ανάγκες κάθε έργου, με τιμές προσαρμοσμένες στις απαιτήσεις του έργου. Η ύπαρξη εκτεταμένου εμπορικού δικτύου σε όλη την επικράτεια. Η άμεση και συχνή επαφή με το έργο στη διάρκεια της εκτέλεσής του, ώστε να μπορεί να παρέχεται λύση σε κάθε ανάγκη ή απρόβλεπτη εξέλιξη. Το έμπειρο τμήμα After Sales Service (απλή συντήρηση, ανταλλακτικά ή επιδιόρθωση πιθανών τεχνικών θεμάτων), σε µεγάλο βάθος χρόνου.

Ο ρόλος του τµήµατος «Έργων και Προδιαγραφών» Ideal Standard Ο σχεδιασµός και η υλοποίηση στην κατασκευή ή την ανακαίνιση ενός μεγάλου έργου απαιτούν τη συµµετοχή έµπειρων και εξειδικευµένων συνεργατών, µε συνέπεια και σεβασµό στην παροχή υπηρεσιών, τόσο

κατά το στάδιο της προετοιµασίας όσο και καθ’ όλη τη διάρκεια της χρήσης του. Ειδικά για έργα ιδιαίτερων απαιτήσεων, η Ideal Standard παρέχει ένα αξιόπιστο και άρτια εκπαιδευµένο τµήµα, το οποίο µπορεί και συµµετέχει από το «εµβρυακό» στάδιο του έργου, όταν αυτό βρίσκεται στη φάση του σχεδιασµού, συνεχίζει σε όλη τη διάρκεια της εκτέλεσής του, αλλά και μετά την ολοκλήρωσή του.

O µεγαλύτερος όγκος εργασίας της εταιρείας κατανέµεται κυρίως στον ξενοδοχειακό τοµέα. Το τµήµα «Έργων & Προδιαγραφών» της Ideal Standard βρίσκεται καθηµερινά σε επαφή µε µεγάλα τεχνικά µελετητικά-κατασκευαστικά γραφεία και ξενοδοχειακές µονάδες, είτε για ενηµέρωση και διάθεση μιας εκτενούς γκάμας προϊοντικών αρχείων σχεδιασμού, ΒΙΜ & 3D AutoCAD, είτε για να µελετήσει τις ειδικές ανάγκες ενός συγκεκριµένου έργου. Η βαθιά γνώση για τον χώρο του µπάνιου και η διεθνής εµπειρία επιτρέπουν στην Ideal Standard να πρωτοστατεί. Για πάνω από 40 χρόνια έχει τα υψηλότερα ποσοστά πωλήσεων και αναγνωρισιµότητας στο ελληνικό κοινό µε ποσοστό 90%. Η εταιρεία επενδύει σταθερά στην ανάπτυξη προϊόντων µε άξονες την αισθητική, την άνεση, την εργονοµία, την ασφάλεια στη χρήση, αλλά και τον σεβασµό στο περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους. Στο κύριο brand Ideal Standard λειτουργούν προϊοντικές γκάµες και άλλων εταιρειών του

οµίλου Ideal Standard International, όπως Ceramica Dolomite, Porcher και Armitage Shanks.

Τα χαρακτηριστικά που έχουν ιδιαίτερη σηµασία σε ένα ξενοδοχειακό µπάνιο Στην αντίληψη ενός σύγχρονου ξενοδόχου, ένα προσεγμένο µπάνιο θεωρείται προστιθέµενη αξία για το επίπεδο των υπηρεσιών που προσφέρει. Είναι σίγουρο ότι επηρεάζει άμεσα τη γνώμη του καταναλωτή για το ξενοδοχείο. Γι’ αυτόν τον λόγο, όλα τα ξενοδοχεία ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο σε σχέση µε το παρελθόν για το design, τη χρηστικότητα, την εργονοµία και την υγιεινή του µπάνιου. Η Ideal Standard αποτέλεσε τον βασικό προµηθευτή των µεγαλύτερων Ολυµπιακών Έργων και των µεγαλύτερων ξενοδοχειακών µονάδων σε όλη την Ελλάδα. Μερικά από τα σηµαντικότερα ξενοδοχεία υψηλών απαιτήσεων που περιλαµβάνονται στο portfolio της είναι: IKOS DASSIA CORFU, IKOS OLIVIA, IKOS KOS, INTERCONTINENTAL, HOLIDAY INN, SHERATON ΡΟΔΟΣ, HILTON, ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΝΙΑ, ATRIUM PALACE, ATRIUM PRESTIGE, ΡOΔΟΣ PALACE, ELYSIUM ΡΟΔΟΣ, PORTO CARRAS, ΜΗΤΣΗΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ, ΕRMONES, ELOUNDA VILLAGE, SANI ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ, IKOS OLIVIA ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ, KASSANDRA PALACE. ■

36 GREEK HOSPITALITY GUIDE

SILVER: Naxian Collection by Axia Hospitality SILVER: Red Tower Ηotel BRONZE: CHC Athina Palace Resort and Spa Best Greek New Boutique Resort GOLD: K�res Boutique Hotel & Spa GOLD: The Syntopia Hotel SILVER: Mykonos Bliss Cozy Suites SILVER: The Saint Hotel by Axia Hospitality Best Greek Boutique Resort GOLD: Elysium Boutique Hotel SILVER: Aloe Boutique & Suites SILVER: MarBella Nido BRONZE: Aplai Dome BRONZE: Racconto Boutique Design Hotel Best Greek Honeymoon Resort GOLD: CHC Imperial Palace SILVER: Oceanis Beach & Spa Resort Best Greek Romantic Resort GOLD: Chic Hotel by Axia Hospitality GOLD: Elounda Orama Boutique Hotel GOLD: On The Rocks Santorini GOLD: Rocabella Santorini Hotel & Spa SILVER: MarBella Nido SILVER: Oceanis Beach & Spa Resort Best Greek Spa Resort GOLD: Contessina Suites & Spa SILVER: CHC Athina Palace Resort & Spa Best Greek Thalasso Resort GOLD: Divani Apollon Palace & Thalasso SILVER: Aldemar Royal Mare Best Greek Thermal Spa Resort GOLD: Miraggio Thermal Spa Resort

Best Greek MICE Resort GOLD: Dolce Attica Riviera Managed by Zeus International GOLD: Rodos Palace Hotel Best Greek Green Resort GOLD: Ideales Resort SILVER: Oceanis Beach & Spa Resort Best Greek Villas & Holiday Homes GOLD: Corfu Private Villas GOLD: Elite Estates Luxury Rentals & Villa Management SILVER: Avaton Luxury Hotel & VillasRelais & Ch�teaux SILVER: Ideales Resort Best Greek All Suites Resort GOLD: Suites of the Gods by Axia Hospitality GOLD: White Rock of Kos Best Greek Historic Resort GOLD: Hydrea Hotel GOLD: Kinsterna Hotel by Axia Hospitality SILVER: Elite City Resort SILVER: Rodos Palace Hotel Best Greek Villa Resort SILVER: Halcyon Villas SILVER: Ideales Resort

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 3 Best Greek Hotel Marina GOLD: Miraggio Thermal Spa Resort Best Greek Hotel Dining Experience SILVER: Elite City Resort

Best Greek Golf Resort GOLD: Navarino Dunes, Costa Navarino

Best Greek Hotel Entertainment Experience GOLD: Super Paradise Suites

Best Greek Design Resort GOLD: MarBella Nido GOLD: The Syntopia Hotel SILVER: Aloe Boutique & Suites Hotel SILVER: CHC Imperial Palace SILVER: Contessina Ηotel SILVER: Cretan Malia Park, A Member Of Design Hotels

Best Greek Hotel Tailor Made Guest Experience GOLD: Grecotel SILVER: Aldemar Elements All-In Dine Around SILVER: Kappa Resort BRONZE: Living Theros Luxury Suites BRONZE: Rodos Palace Hotel

Best Greek Hotel Restaurant GOLD: Kensh¦ Psarou Beach Restaurant & Bar SILVER: Kappa Resort SILVER: Makedonia Palace BRONZE: Panorama Suites & Spa Best Greek Hotel Bar GOLD: Kouros Palace Hotel SILVER: Ermou46 Bar-Athens Utopia Best Greek Hotel Breakfast GOLD: Kosta Palace City Hotel SILVER: Residence Villas Hotel BRONZE: Minois Village Boutique Suites by Axia Hospitality Best Greek Hotel Conference Center GOLD: Domotel Kastri GOLD: Rodos Palace Hotel Best Greek Hotel Spa GOLD: Delfino Blu Wellness Boutique Hotel Best Greek Accessibility Hotel GOLD: Holiday Inn Athens Attica Ave. Airport West Best Greek Boutique Hotel GOLD: Mirabilia Boutique Hotel GOLD: Myst Boutique Hotel by Axia Hospitality SILVER: Astra Suites BRONZE: Delfino Blu Wellness Boutique Hotel

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 4 Best Greek Excellence In Service Hotel GOLD: Astra Suites SILVER: Aloe Boutique & Suites Hotel SILVER: CHC Athina Palace Resort & Spa SILVER: Ideales Resort SILVER: Nimbus Mykonos Hotel by Axia Hospitality BRONZE: Grand Blue Beach Hotel BRONZE: The Lake Hotel Best Greek Sustainable Hotel GOLD: Oceanis Beach And Spa Resort GOLD: Πρόγραμμα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης Care by Aldemar Resorts SILVER: Aloe Boutique & Suites Hotel

CANDIA

Wake up in the Mediterranean

Η μοναδική ελληνική εταιρεία που κατασκευάζει χειροποίητο στρώμα Η CANDIA τολμά να είναι διαφορετική, βασιζόμενη στην πεποίθησή της ότι υπάρχει μόνο ένας δρόμος για να δημιουργηθεί ένα πραγματικό αριστούργημα, αυτός με το χέρι.

Η

παράδοση της κατασκευής ενός χειροποίητου στρώματος περνάει από γενιά σε γενιά, με τη συνολική παραγωγή του να γίνεται σε ιδιόκτητο χώρο, στα Σπάτα Αττικής. Η εταιρεία, σήμερα, έχει καταφέρει να διεισδύσει στις διεθνείς αγορές με τη χειροποίητη συλλογή στρωμάτων Bodyfix και να στήσει ένα παγκόσμιο δίκτυο καταστημάτων μέσα από νέες συνεργασίες σε 12 χώρες στην Ευρώπη και την Ασία. Η CANDIA δημιούργησε μια ολοκληρωμένη συλλογή στρωμάτων που ακολουθεί την ίδια φιλοσοφία. Τα υφάσματα υφίστανται επεξεργασία με λάδι ελιάς, την παγκόσμια καινοτομία της εταιρείας, προσφέροντας φυσική αντιβακτηριδιακή προστασία και τις ευεργετικές ιδιότητες του ελαιολάδου. Κατασκευάζεται εξ ολοκλήρου στο χέρι, σε κάθε στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας. Αποτελείται αποκλειστικά από 100% φυσικά υλικά, χωρίς χρήση χημικών ουσιών. Τέλος, τα ελαστικά και ανθεκτικά ελατήρια κατασκευάζονται στην εταιρεία σε μία από τις ελάχιστες μηχανές αυτού του είδους παγκοσμίως, και τοποθετούνται σε βαμβακερές θήκες, ραμμένες μεταξύ τους. Τα χειροποίητα στρώματα αποτελούν αναμφισβήτητα την κορυφαία επιλογή τόσο για luxury ξενοδοχεία όσο και για καταλύματα που θέ-

λουν να διαφοροποιήσουν την εμπειρία ύπνου των επισκεπτών τους. Ως εκ τούτου, τα χειροποίητα στρώματα τείνουν να αποτελέσουν το νέο trend, ειδικά στα boutique καταλύματα αλλά και τις βίλες. Τα boutique καταλύματα και οι βίλες είναι αυτά στα οποία ο ιδιοκτήτης έρχεται σε άμεση επαφή με μεγάλο μέρος του κοινού του και, όπως κάθε γνήσιος οικοδεσπότης, θέλει να προσφέρει μόνο την καλύτερη επιλογή για τους καλεσμένους του. Στην CANDIA υπάρχει μια ομάδα εξειδικευμένων συμβούλων που βρίσκονται κοντά στον ξενοδόχο με καινοτόμες λύσεις, υπηρεσίες και προτάσεις για όλο το υπνοδωμάτιο, σε συνδυασμό με τα άριστης ποιότητας κρεβάτια και κομοδίνα. Η CANDIA προσφέρει value for money λύσεις στους ξενοδόχους. Συγκεκριμένα: Δημιουργεί στρώματα σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε καταλύματος, είτε ως προς τη διάσταση είτε ως προς το σχήμα, με στόχο την καλύτερη αξιοποίηση των χώρων σε επίπεδο interior design. Παρουσιάζει τα κορυφαία χειροποίητα στρώματα, που είναι ιδανικά για πολυτελή resort, boutique ξενοδοχεία, αλλά και βίλες, που θέ-

Παραδοσιακή τεχνική «Side stiching» με το χέρι

Bamboo

Camel hair

Cashmere

Coconut fibers

Euphoria Retreat Mistras destination spa

Hotel Mykonos Riviera

λουν να ξεχωρίσουν για την κορυφαία εμπειρία ύπνου που προσφέρουν. Ειδικές προδιαγραφές, σύμφωνα με τους υπάρχοντες κανονισμούς ή τις ειδικές πιστοποιήσεις που απαιτεί κάθε περίπτωση, ενώ υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας στρωμάτων ειδικών προδιαγραφών, ακόμη και με πολύ εξειδικευμένα χαρακτηριστικά που μπορεί να ζητηθούν. Φροντίζει για μια ειδική πολιτική που επιτρέπει την αναβάθμιση των υπαρχόντων στρωμάτων των ξενοδοχείων, αυξάνοντας την ποιότητα ύπνου με τη χαμηλότερη δυνατή επένδυση. Παρέχει τη δυνατότητα του Pillow Menu στους επισκέπτες ενός ξενοδοχείου που είναι εξοπλισμένο με προϊόντα CANDIA. Έτσι επιτυγχάνεται ένας προσωποποιημένος ύπνος χρησιμοποιώντας ένα σωστό μαξιλάρι την κατάλληλη στιγμή. Παρέχει άμεση επικοινωνία μέσω της ειδικής Hospitality Team, με εξατομικευμένες προτάσεις και λύσεις για την καλύτερη και πιο άμεση εξυπηρέτηση των επαγγελματιών που ενδιαφέρονται για αγορά ή αναβάθμιση στρωμάτων.

Cotton wool

Cotton calico pocket springs

38 GREEK HOSPITALITY GUIDE

SILVER: Grand Blue Beach Hotel SILVER: The Lake Hotel BRONZE: Apollonia Beach Resort & Spa Best International Hotel Brand GOLD: TUI BLUE Oceanis Beach & Spa Resort SILVER: Atlantis Hotel Best Greek Hotel Brand GOLD: Katikies Resorts & Club GOLD: MarBella Collection SILVER: CHC Hotels-Chnaris Hotel Management, Development & Consulting Best Greek Technology Hotel GOLD: Grand Hotel Palace Best Greek Innovation Hotel GOLD: Dexamenes Seaside Hotel by Axia Hospitality SILVER: CHC Imperial Palace Best Greek Hotel Technology Innovation GOLD: Κωτσόβολος-Dixons South East Europe SILVER: LG Electronics Ελλάς Best Greek Hotel Mobile App GOLD: m-hospitality-Sani Resort Best Greek Hotel Marketing Strategy SILVER: Ekdromi.gr Best Greek Hotel Management Strategy GOLD: Όμιλος HotelBrain SILVER: Cactus Hotels SILVER: Zeus International Best Hotel Supplier GOLD: Candia-Αφοί Μιχ. Βελιβασάκη ΑΒΕΕ GOLD: Ideal Standard GOLD: Majar-Αφοί Ματζαρίδη ΑΒΕΤΕ GOLD: Όμιλος Πορτοκαλίδη Istikbal SILVER: LG Electronics Ελλάς SILVER: NEF-NEF Homeware SILVER: Κωτσόβολος-Dixons South East Europe

Best Hotel Entertainment & Technology Supplier GOLD: Κωτσόβολος-Dixons South East Europe Best Digital Advertising and Performance Campaign GOLD: Panadvert GOLD: Blue Star Ferries SILVER: Ekdromi.gr Best Hotel Marketing & Social Media Provider GOLD: Ekdromi.gr Best Hotel Education Provider GOLD: Μητροπολιτικό Κολλέγιο Best Hotel Sustainable Solutions Provider GOLD: LG Electronics Ελλάς Best PCO/DMC GOLD: TUI Hellas Best Tour Operator GOLD: Tez Tour Hellas AE Best Hotel Sales Representative Company GOLD: Axia Hospitality SILVER: CHC Hotels-Chnaris Hotel Management, Development & Consulting

Best Greek Initiative Promoting Greece Abroad GOLD: Press-a-Porter GOLD: Sympossio Greek Gourmet Touring SILVER: Mouzenidis Group Best Greek Hotel Architectural Project GOLD: IFI Architectural Lighting WorksCanaves Oia Epitome GOLD: Massouridis Theodoraki Architects-Academia of Athens Autograph Collection by Marriott SILVER: IFI Architectural Lighting WorksThe Syntopia Hotel BRONZE: Μαρία Δαββάκη MaDa Studio Best Hotel Shuttle Van and Special Vehicles GOLD: Holiday Inn Athens Attica Ave. Airport West SILVER: Flexi Wheels SILVER: Greece Private Transfer Best Hotel Digital Marketing Agency GOLD: Nelios GOLD: Panadvert SILVER: Tool Best Internet Sales Channel SILVER: Εkdromi.gr

Best Hotel Management Consultant GOLD: CHC Hotels-Chnaris Hotel Management, Development & Consulting

Best Greek Hotel Website Developer GOLD: Tool (Website Development for Xenones Filotera)

Best Greek Coastal Shipping Company GOLD: Μινωικές Γραμμές ΑΝΕ SILVER: Attica Group

Best Branding Strategy GOLD: Aqua Vista Hotels SILVER: Bond Events

Best Yacht Company GOLD: Istion Yachting Ltd Best Greek Day Use Hotel GOLD: Hotel Priamos

Best VIP & Luxury Travel Services GOLD: Mideast Travel Worldwide Best Greek Sustainable Event Management Company GOLD: Vista Events DMC Greece ■