ΧΡΗΜΑ #357

ΧΡΗΜΑ

www.hrima.gr

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΑΚΙΝΗΤΑ

ΕΛΚΥΣΤΙΚΕΣ ΓΚΑΡΣΟΝΙΕΡΕΣ ΣΤΟ... ΒΕΡΟΛΙΝΟ

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.357 / 11.2009 / K 6.00

«Πασαρέλα» για το τραπεζικό μοντέλο του αύριο

αποκλειστικότητα

ΧΡΗΜΑ τ.357 / 11.2009

ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΣΗ ΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ

Θεόδωρος Βάρδας Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος Βάρδας ΑΕ Πρόεδρος ΣΕΛΠΕ

Το ΧΑ έχει πάψει να εξυπηρετεί την οικονομία Η δημιουργία των εμπορικών κέντρων βοήθησε στην εκτόνωση των ενοικίων και της πληρωμής «αέρα» στις παραδοσιακές αγορές, βοηθώντας έτσι στην μείωση των τιμών.

19_COVER_357_final.indd 1

11/18/09 1:34:32 PM

19_COVER_357_final.indd 2

11/18/09 1:34:37 PM

10_EN_APXH_X357_final.indd 3

11/18/09 5:59:46 PM

✒ Aνδρέας Αναστασίου, Διευθυντής Σύνταξης

ΕΕ ΠΡΟΣ ΕΛΛΑΔΑ: «ΣΟΒΑΡΕΥΘΕΙΤΕ...» Έλλειψις χρημάτων, στάσις... προεκλογικών υποσχέσεων. Για επικουρικές συντάξεις, μητέρες ανηλίκων, Ταμεία των τραπεζών κ.λπ. η κυβέρνηση αποσύρει μέτρα, προκειμένου να εξοικονομήσει πόρους και να κλείσει καμιά «τρύπα».

Κ

αταφέραμε και εξαντλήσαμε κι αυτήν την γαλατική ευγένεια του επί κεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζαν Κλοντ Τρισέ, ο οποίος -σχολιάζοντας τα δημόσια οικονομικά μας- χαρακτήρισε την Ελλάδα «ακραία περίπτωση με καθόλου φυσιολογικό έλλειμμα». Προϊδέασε δε, για υπαγωγή της ελληνικής οικονομίας σε μια εξαιρετικά αυστηρή επιτήρηση, παρόμοια με αυτή που θα συνόδευε προσφυγή της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Η παροχή μη αξιόπιστων στατιστικών στοιχείων, είπε ο πρόεδρος της ΕΚΤ, θέτει σε κίνδυνο την καλή λειτουργία του Συμφώνου Σταθερότητας. Τάχθηκε, δε, υπέρ μιας πλήρως ανεξάρτητης στατιστικής υπηρεσίας, ενώ υπέδειξε την ανάγκη εφαρμογής ενός σοβαρού σχεδίου ανάταξης της οικονομίας. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, λοιπόν, τίθενται επειγόντως και επιτακτικώς επί τάπητος, αφού ο -επί των οικονομικών και νομισματικών- επίτροπος Χοακίν Αλμούνια κατέστησε σαφές ότι τα έκτακτα, εισπρακτικά μέτρα (τα οποία, άλλωστε, η σημερινή κυβέρνηση απέρριπτε ως αντιπολίτευση) μοιάζουν με ασπιρίνη που προσπαθεί να αντιμετωπίσει βαρύτατο νόσημα. Το νυστέρι βαθιά, λοιπόν, ζητούν οι κοινοτικοί εταίροι (και εκ των πραγμάτων προϊστάμενοί) μας, απαιτώντας τη μόνιμη και δραστική περιστολή παγίων κρατικών δαπανών. Ο υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Παπα-

4 Νοέμβριος 2009

10_EN_APXH_X357_final.indd 4

κωνσταντίνου, λοιπόν, δεν μπορούσε παρά να δεσμευθεί (βάσει, μάλιστα, αυστηρού χρονοδιαγράμματος) για το άνοιγμα του Ασφαλιστικού μέσα στο 2010, κυρίως με την εξίσωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης ανδρών και γυναικών, την οποία άλλωστε επιτάσσει σχετική καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. ΠΑΛΙ ΥΠΟ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ Την ίδια ώρα διδασκόμεθα (ή μάλλον εμπεδώνουμε) ότι: έλλειψις χρημάτων, στάσις... προεκλογικών υποσχέσεων. Για το ύψος των επικουρικών συντάξεων, λοιπόν, και τις ευνοϊκές ρυθμίσεις για τις μητέρες ανηλίκων, που προνοούσε και ο νόμος Πετραλιά, αλλά και για πρόνοιες του νόμου Αλογοσκούφη για τα Ταμεία των τραπεζών, η κυβέρνηση σηκώνει τα χέρια ψηλά και αποσύρει τα σχετικά μέτρα, προκειμένου να εξοικονομήσει πόρους και κλείσει καμιά «τρύπα». Άλλη σημαντική δέσμευση του Γ. Παπακωνσταντίνου είναι η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιέζει για την κατάργηση περιορισμών και εμποδίων στην άσκηση επαγγελμάτων. Επίσης, ο υπουργός Οικονομικών είπε στον κ. Αλμούνια ότι εντός του πρώτου εξαμήνου του 2010 θα έχει προχωρήσει η ενιαία αρχή πληρωμών στο

Δημόσιο, η ανεξαρτητοποίηση της ΕΣΥΕ και η κατάθεση του νέου φορολογικού νομοσχεδίου. Στο πλαίσιο της αυστηρότερης επιτήρησης της ελληνικής οικονομίας (η Ελλάδα υπάγεται ήδη στο άρθρο 104, παράγραφος 8 της Συνθήκης και μέχρι τον Ιανουάριο του 2010 αναμένεται να υπαχθεί στο 104, παρ. 9), η Κομισιόν θα ελέγχει ανά τρίμηνο την πορεία του προϋπολογισμού και ουσιαστικά θα έχει καθοριστικό ρόλο στην οικονομική πολιτική. Στις 3 Δεκεμβρίου, στο Ecofin, οι υπουργοί θα αποφασίσουν αν τα μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης είναι επαρκή και αν η διόγκωση του ελλείμματος οφείλεται στην επιδείνωση της οικονομικής κρίσης. Η διαπραγμάτευση για το χρονοδιάγραμμα μείωσης του ελλείμματος θα ξεκινήσει από το 2010 και η Ελλάδα ελπίζει σε τετραετή παράταση της προθεσμίας. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα υπάγεται για δεύτερη φορά στο άρθρο 104, παράγραφος 9, τελευταίο στάδιο του Συμφώνου Σταθερότητας. Σε περίπτωση που η Ελλάδα δεν καταφέρει να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις της, τότε κινδυνεύει να μεταφερθεί στην παράγραφο 11, όπου προβλέπεται η επιβολή προστίμου και η αναστολή των χρηματοδοτήσεων από το Ταμείο Συνοχής.

ΧΡΗΜΑ τ.357, Νοέμβριος 2009

ΕΝ ΑΡΧΗ...

11/18/09 5:59:47 PM

10_EN_APXH_X357_final.indd 5

11/19/09 4:51:38 PM

24 22 20

Χρηµατιστήριο

Ήρθε ο λογαριασµός της οικονοµίας!

Γιώργος Κορρές

Από βοηθός φαρµακείου, επιχειρηµατίας της χρονιάς...

24 32

Επενδύσεις σε ακίνητα

«Ασφαλές λιµάνι» η γερµανική αγορά

Τράπεζες

Καθηλωµένος ο όγκος εργασιών

Αγορά αυτοκινήτου

Νέα µοντέλα στη διεθνή έκθεση της Φρανκφούρτης

64

Κλάδος φαρµάκου

Πολύ σκληρός για να πεθάνει...

6 Νοέµβριος 2009

20_PERIEXOMENA_357_final.indd 6

11/18/09 6:24:52 PM

περιεχόµενα τ.357/11.2009 28 ∼ ΦΑΚΕΛΟΙ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Τράπεζα Κύπρου, Πλαίσιο, FG Europe 62 ∼ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ George Greer, MasterCard Worldwide Ευελιξία για παροχή υπηρεσιών a la carte σε premium πελάτες 84 ∼ ΑΡΘΡΟ Dr Saleh Saadeh Jallad Ελλάδα: πύλη µεταξύ Ανατολής και Δύσης

ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ «Τα ενοίκια και οι αξίες των ακινήτων θα αναπροσαρµοσθούν προς τα κάτω», εκτιµά ο Θ. Βάρδας, πρόεδρος & διευθύνων σύµβουλος της «Βάρδας» και πρόεδρος του ΣΕΛΠΕ

90 ∼ EUROMONEY «Καλλιστεία» για το τραπεζικό µοντέλο του µέλλοντος

ΧΡΗΜΑ ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Κωνσταντίνος Ουζούνης

Γιώργος Καλούµενος

ouzounis.k@ethosmedia.eu

Γαλάτεια Μπασέα

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Ράντω Μανώλογλου ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ manologlou.r@ethosmedia.eu ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ MARKETING Νίκος Αθανασίου

ΕΚΔΟΤΗΣ Mάρκος Βακαλόπουλος

bassea.g@ethosmedia.eu

athanasiou.n@ethosmedia.eu

Τεύχος Νοεµβρίου 2009

kaloumenos.g@ethosmedia.eu

Blast Communications ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ Διαφηµιστική Ε.Π.Ε vakalopoulos.m@ethosmedia.eu papadogiannis.g@ethosmedia.eu & ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Δηµήτρης Κάζος Κωνσταντίνος Σαλβαρλής Άγγελος Κωνσταντίνου ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Στεφανία Σούκη savarlis.k@ethosmedia.eu souki.s@ethosmedia.eu Aνδρέας Αναστασίου ΕΚΤΥΠΩΣΗ anastasiou.a@ethosmedia.eu Παναγιώτης Φρεντζάς ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ frentzas.p@ethosmedia.eu ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ Βογιατζής MEGA PRESS Α.Ε. Δέσποινα Ροπόδη Στέφανος Κοτζαµάνης, MSc Κωνσταντίνος Ουζούνης ropodi.d@ethosmedia.eu ouzounis.k@ethosmedia.eu ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ kotzamanis.s@ethosmedia.eu Αλοίµονος Α.Ε. ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ ΣΥΝΤΑΞΗ αποκλειστικότητα Νατάσσα Λαζαράκου ΔΙΑΝΟΜΗ Μάκης Αποστόλου EUROMONEY lazarakou.n@ethosmedia.eu apostolou.m@ethosmedia.eu

Γιάννης Βερµισσώ vermisso.j@ethosmedia.eu

Γιάννης Παπαδογιάννης

ΦΩΤΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ ΦΩΤΟ ΠΡΕΣ Hλίας Αναγνωστόπουλος

ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ Τζένη Ρούσση roussi.t@ethosmedia.eu

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ: 3648

∼ Απαγορεύεται αυστηρά η αναδηµοσίευση φωτογραφιών και ύλης ή µέρους αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκµετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. ∼ Tο περιοδικό διανέµεται από τα ΕΛ.ΤΑ. σαν οικονοµική επιστολή, σε όλη την Ελλάδα.

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

ETHOS MEDIA S.A. Φίλωνος 79-81, 185 35 Πειραιάς T:210 9984950, Φ:210 9984953 E:hrima@hrima.gr, www.hrima.gr Κλιµατικά ουδέτερο περιοδικό, µε την πιστοποίηση της

ISSN 1105-0470

08 ∼ Επικαιρότητα 46 ∼ Αφιέρωµα ∼ Ασφαλιστική αγορά: Κλάδος χωρίς... ασπίδα 54 ∼ Αφιέρωµα ∼ Πιστωτικές κάρτες: Μία κάρτα για κάθε Έλληνα 80 ∼ Άρθρο ∼ Κωνσταντίνος Παντίδος: Οι µάρκες ανήκουν στους καταναλωτές 82 ∼ Ανάλυση ∼ BlackRock: Πρωταγωνίστριες οι ποιοτικές µετοχές 87 ∼ Έρευνα ∼ Ernst & Young: Νέα φιλοσοφία για την εφοδιαστική αλυσίδα 88 ∼ Διεθνείς αγορές ∼ Μετωπική σύγκρουση στις ΗΠΑ 92 ∼ Ρεπορτάζ ∼ Private label: Κερδίζουν έδαφος λόγω της κρίσης 94 ∼ Ρεπορτάζ ∼ Βιοµηχανία τροφίµων: Αυτοδέσµευση για χάρη των παιδιών 95 ∼ Έρευνα ∼ Economist Intelligence: Ανταγωνιστική η ελληνική πληροφορική 96 ∼ Στα ενδότερα του Χρηµατιστηρίου Αθηνών 98 ∼ Διά ταύτα... ∼ Να πώς θα σωθεί η Ελλάς!

16 20_PERIEXOMENA_357_final.indd 7

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Θεόδωρος Βάρδας: Το ΧΑ έχει πάψει να εξυπηρετεί την οικονοµία ΧΡΗΜΑ 7

11/18/09 6:24:56 PM

Χ

επικαιρότητα

ΓΟΥΟΡΕΝ ΜΠΑΦΕΤ

ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ BERKSHIRE HATHAWAY

Τραγικά λάθη σε κακές αγορές Η κακή αγορά σε μια κακή οικονομία είναι φίλος σου. Είναι τραγικό λάθος να παρακολουθείς τι συμβαίνει στην οικονομία και να αποφασίζεις έτσι αν θα αγοράσεις ή θα πουλήσεις μετοχές.

ΤΙΜΟΘΙ ΓΚΑΪΤΝΕΡ

ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΩΝ ΗΠΑ

Θα δανειστούμε λιγότερα Είναι πολύ πιθανόν να χρειαστεί να δανειστούμε σημαντικά μικρότερο ποσό απ΄ ό,τι αρχικά εκτιμήθηκε, για να επανορθώσουμε την ζημιά που γνώρισε το αμερικανικό χρηματοοικονομικό σύστημα.

ΜΠΑΡΑΚ ΟΜΠΑΜΑ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΗΠΑ

Συναλλαγματική ισοτιμία με βάση τα θεμελιώδη «Είχα την ευχαρίστηση να διαπιστώσω την δέσμευση της Κίνας, όπως αυτή είχε διαφανεί σε πρόσφατες δηλώσεις, να κινηθεί στο μέλλον προς μία συναλλαγματική ισοτιμία περισσότερο βασισμένη στην αγορά. Στη συνομιλία μας έδωσα έμφαση, όπως και άλλοι ηγέτες της περιοχής, στην πεποίθηση ότι αν αυτό γίνει με βάση τα οικονομικά θεμελιώδη θα έχει σημαντική συμβολή στις προσπάθειες εξισορρόπησης της παγκόσμιας οικονομίας»

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΡΟΒΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Δημοσιονομική εξυγίανση για κοινωνική συνοχή Η δημοσιονομική εξυγίανση, αν είναι κατάλληλα ισορροπημένη και προωθηθεί με σθένος, θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη στις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της οικονομίας. Έτσι θα περιοριστούν το κόστος δανεισμού του Δημοσίου (αλλά και των επιχειρήσεων) και οι εκταμιεύσεις για την εξυπηρέτηση του χρέους, με αποτέλεσμα να εξοικονομηθούν πόροι για τη στήριξη της κοινωνικής συνοχής και την προώθηση των δημόσιων επενδύσεων.

ΛΟΥΚΑ ΚΑΤΣΕΛΗ

ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ

Αναπτυξιακοί εταίροι οι τράπεζες Οι τράπεζες είναι και πρέπει να γίνουν ακόμη περισσότερο εταίροι στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας. Κύριος στόχος αυτού του Υπουργείου είναι η αναθέρμανση της Οικονομίας και η παραγωγική αναδιάρθρωση του τόπου, με παράλληλη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Βασικός εταίρος σε αυτή τη προσπάθεια είναι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία στηρίζει τις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες της Ελληνικής Κυβέρνησης.

ΜΟΝΗ ΛΥΣΗ Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΗΣ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣ ✒

από τον Ανδρέα Αναστασίου

Ο

λοι υποδεικνύουν την πάταξη της φοροδιαφυγής ως το «κλειδί» για την αντιμετώπιση χρονίων παθογενειών της ελληνικής οικονομίας, όπως το τεράστιο δημόσιο έλλειμμα. Στην θεωρητική περίπτωση κατά την οποία η φοροδιαφυγή εντοπιζόταν και αξιοποιείτο στο σύνολό της, θα έσβηνε διά μιας το πρόβλημα «δημόσιο χρέος», καθώς το συνολικό ύψος της εκτιμάται ότι το υπερκαλύπτει. Βλέπετε, οι 750.000 ελεύθεροι επαγγελματίες της χώρας (από υδραυλικούς της γειτονιάς μέχρι «επωνύμους» γιατρούς των βορείων προαστίων) δηλώνουν ετήσιο εισόδημα, κατά μέσον όρο, 10.500 ευρώ. Εμφανίζονται, δηλαδή, ούτε λίγο ούτε πολύ ως η γενιά των... 875 ευρώ! Αν, μάλιστα, κανείς υπολογίσει ότι αρκετοί από αυτούς δηλώνουν πολλαπλάσια εισοδήματα, προκύπτει ότι υπάρχουν και πολλοί εν ενεργεία ελεύθεροι επαγγελματίες (τεχνίτες, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες κ.λπ.) που «ζουν» με 500 ευρώ το μήνα ή και λιγότερα! Χωρίς να αποκλείεται ότι κάποιοι επαγγελματίες περιστασιακώς περιέρχονται σε τέτοια κατάσταση, δεν θα ήταν σοβαρό αν υποστήριζε κανείς πως ο αριθμός τους συνιστά μεγάλο μέρος των 750.000. Το Υπουργείο Οικονομικών, ως εκ τούτου, δεν μπορεί παρά να προχωρήσει στο αυτονόητο (αν και όχι απλούστατο στην εφαρμογή του) μέτρο του «πόθεν έσχες», αλλά και στην (επανα) καθιέρωση τεκμηρίων διαβίωσης, με την ελπίδα ότι ο «πτωχός» επαγγελματίας, που ζει σε βίλα στην Πολιτεία και διαθέτει κότερο και αυτοκίνητα πολυτελείας, θα δυσκολευθεί να εξηγήσει πώς τα καταφέρνει όλα αυτά με εισόδημα 1.000 ή 2.000 ή και 3.000 ευρώ το μήνα. «ΠΟΘΕΝ ΕΣΧΕΣ» ΣΤΑ… ΣΟΒΑΡΑ Η εφορία ή άλλη ειδική υπηρεσία του Υπουργείου, λοιπόν, θα έχει πρόσβαση, θα ελέγχει και θα αντιπαραβάλλει τις φορολογικές μας

ΤΣΑΡΛΣ ΠΛΟΣΕΡ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ FED ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ

Απομακρύνεται ο κίνδυνος άμεσου πληθωρισμού Ο κίνδυνος πληθωρισμού δεν είναι ορατός στο βραχυπρόθεσμο μέλλον. Ωστόσο, η Fed, θα πρέπει να δράσει άμεσα αν τα πλεονάζοντα αποθεματικά που δημιουργούνται εξαιτίας της χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής αρχίσουν να διαχέονται με ταχείς ρυθμούς στην οικονομία.

8 Νοέμβριος 2009

14_EPIKAIROTHTA_Χ357_final.indd 8

11/18/09 6:46:19 PM

Οι 750.000 ελεύθεροι επαγγελματίες δηλώνουν μέσο ετήσιο εισόδημα 10.500 ευρώ. Εμφανίζονται, δηλαδή, ούτε λίγο ούτε πολύ ως η γενιά των... 875 ευρώ! δηλώσεις με τις καταθέσεις μας στις τράπεζες, τους λογαριασμούς μας των πιστωτικών καρτών και άλλα συναφή. Επισημαίνεται ότι οι Έλληνες καταναλωτές διαθέτουν σήμερα πέντε εκατομμύρια πιστωτικές κάρτες, ενώ το συνολικό χρέος των δανειοληπτών στις τράπεζες υπερβαίνει τα 250 δισ. ευρώ. Ο υπουργός Οικονομικών αναφέρθηκε σε ένα σύγχρονο σύστημα διασταύρωσης και εντοπισμού της φορολογητέας ύλης, υπογραμμίζοντας την ανάγκη διεύρυνσης και αποτελεσματικότερης εφαρμογής του «πόθεν έσχες», μέσω ενιαίου εντύπου δήλωσης, που τώρα σχεδιάζεται και θα καθιερωθεί από το ερχόμενο έτος. Σχετικά με την πάταξη της φοροδιαφυγής, κάνει λόγο για ανάγκη ανασυγκρότησης και βελτίωσης του «ΣΔΟΕ», αντικειμενικοποίηση του συστήματος ελέγχων με σύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα διασταυρώσεων στοιχείων και παροχή κινήτρων συμμόρφωσης. Ειδικά για τις μικρότερες, αλλά πάρα πολλές, περιπτώσεις εκούσιας ή ακούσιας φοροδιαφυγής, αναφέρει ότι προωθείται η λειτουργία point system, «που δίνει δεύτερη ευκαιρία συμμόρφωσης, χωρίς κατ’ αρχάς επιβολή σημαντικών κυρώσεων». Η αναθεωρημένη φορολογική κλίμακα «θα είναι ενιαία για τα εισοδήματα από εργασία και από μερίσματα, προοδευτική, ώστε οι φορολογούμενοι να συνεισφέρουν ανάλογα με τη φοροδοτική τους ικανότητα, θα υπάρχει τιμαριθμοποίηση, ώστε να προστατεύονται τα εισοδήματα από τον πληθωρισμό». Ο υπουργός, πάντως, καθιστά σαφές ότι «δεν θα αυξηθεί ο ανώτερος συντελεστής, ενώ θα υπάρχει ελάφρυνση των χαμηλών εισοδημάτων». Για τη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, τονίζει ότι από το επόμενο έτος -με το νέο σύστημα, που θα αντικαταστήσει το ΕΤΑΚ- θα επιβαρύνονται περισσότερο οι μεγάλες περιουσίες, ενώ θα περιλαμβάνει ρύθμιση για τα ακίνητα των υπερακτίων εταιρειών. Επίσης, υπογραμμίζει ότι «θα υπάρχει αφορολόγητο όριο και δεν πρόκειται να επιβαρυνθούν οι μικρές και οι μεσαίες ακίνητες περιουσίες». Τονίζει ότι οι μόνοι έμμεσοι φόροι που θα αυξηθούν είναι στα τσιγάρα και τα ποτά, «ώστε να μπορέσουν να χρηματοδοτηθούν σημαντικές πολιτικές για τους πολίτες, όπως η αύξηση του νοσηλευτικού προσωπικού στα δημόσια νοσοκομεία».

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΡΕΠΠΑΣ

ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ

Οι «γείτονες» έχουν περισσότερα κίνητρα Oι Τούρκοι μεταφορείς εκμεταλλεύονται στο έπακρο τις ισάριθμες άδειες που δικαιούνται με τους Έλληνες συναδέλφους τους, έχοντας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα όχι μόνον το αφορολόγητο των καυσίμων, αλλά και το χαμηλό εργασιακό κόστος.

ΑΞΕΛ ΒΕΜΠΕΡ

ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΗΣ BUNDESBANK

Χαμηλή ανάπτυξη για μία πενταετία Θα χρειαστούν πολλά χρόνια πριν καταφέρουμε να ανακτήσουμε μέρος των ζημιών που προκάλεσε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Τα επίπεδα της ανάπτυξης του ΑΕΠ που σημειώθηκαν το 2008 είναι απίθανο να επαναληφθούν πριν το 2013.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΡΩΤΟΠΑΠΑΣ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ

Λύσεις για το ασφαλιστικό Για τη βιωσιμότητα των ασφαλιστικών ταμείων, είναι ανάγκη να εξοικονομήσουμε πόρους, επανεξετάζοντας το θέμα της φοροδιαφυγής και θέτοντας σε εφαρμογή τη μηχανογραφημένη συνταγογράφηση και τη λίστα φαρμάκων.

ΜΠΕΝ ΜΠΕΡΝΑΝΚΕ ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ FED

Ανάπτυξη και το 2010 «Η αμερικανική οικονομία θα συνεχίσει να αναπτύσσεται το 2010, ενώ παράλληλα η ενίσχυση της μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο θα προάγει την διατήρηση ενός ισχυρού δολαρίου»

ΒΑΣΙΛΗΣ ΘΩΜΑΪΔΗΣ

ΧΟΑΚΙΝ ΑΛΜΟΥΝΙΑ

Τελευταία ευκαιρία για τις εξαγωγές

Αναποτελεσματική η Ελλάδα

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΕΒΕ

Ίσως είναι η τελευταία ευκαιρία για την ανάκαμψη των ελληνικών εξαγωγών με την εφαρμογή μίας νέας εξαγωγικής στρατηγικής από μηδενική βάση, η οποία θα έχει στόχο να οδηγήσει μέσα στην επόμενη πενταετία στο διπλασιασμό των ελληνικών εξαγωγών.

ΕΠΙΤΡΟΠΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ

Τόσο η σημερινή ελληνική κυβέρνηση όσο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζουν ότι δεν υπήρξε αποτελεσματική δράση τους τελευταίους έξι μήνες για την εφαρμογή των συστάσεων που είχε απευθύνει την Άνοιξη το Συμβούλιο υπουργών οικονομίας της ΕΕ προς την Ελλάδα, σχετικά με τη μείωση του ελλείμματος κάτω από το όριο του 3%. ΧΡΗΜΑ 9

14_EPIKAIROTHTA_Χ357_final.indd 9

11/18/09 6:46:20 PM

Χ προτάσεις αγοράς

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ:

ΗΡΘΕ Ο ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

10 Νοέμβριος 2009

24_PROTASEIS_X357_final.indd 10

11/19/09 12:02:51 PM

Το ταμπλό του χρηματιστηρίου πληρώνει πλέον τις δημοσιονομικές αμαρτίες της χώρας, καθώς το καλό κλίμα στο εξωτερικό δεν αρκεί από μόνο του για να συνεχιστεί η άνοδος στις τιμές των ελληνικών μετοχών

Σ

Οι οπαδοί της ανόδου του Γενικού Δείκτη στη Σοφοκλέους είχαν ξεμείνει από επιχειρήματα… ✒ Ήθελαν και οι από τον ίδιοι τη διόρθωση, Στέφανο Κοτζαμάνη γιατί έβλεπαν πως η όλη κατάσταση βαδίζει προς αδιέξοδο. Είχαμε λοιπόν επισημάνει από τότε, ότι οι αποτιμήσεις είχαν γίνει «αλμυρές», οι προσδοκίες για τα εταιρικά κέρδη ήταν ιδιαίτερα ψαλιδισμένες, ενώ τα νέα από το πεδίο των δημοσιονομικών εξελίξεων ολοένα και χειρότερα. Επιπλέον, ελάχιστη κινητικότητα παρατηρείται σε μια σειρά από μέτωπα, όπως τα deals, όπως η προώθηση

των μεγάλων έργων που συμπεριλαμβάνονται στο ΕΣΠΑ, κ.λπ. Και το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι απλό: αν η Σοφοκλέους σε μια περίοδο όπου οι διεθνείς αγορές ανεβαίνουν ανησυχητικά υποαποδίδει, πώς θα συμπεριφερθεί στην περίπτωση που η πτώση ξεκινήσει και στο εξωτερικό; Το πρόβλημα είναι ότι η Σοφοκλέους στερείται σημαντικών αμυντικών μηχανισμών. Πρώτον, γιατί ο ρόλος των μικροεπενδυτών έχει περιοριστεί δραστικά, ενώ το εγχώριο «έξυπνο χρήμα» δεν φαίνεται διατεθειμένο να τοποθετηθεί –μαζικά τουλάχιστον- κοντά στα τρέχοντα επίπεδα αποτιμήσεων. Άρα, το όλο παιχνίδι εξακολουθεί να παραμένει στα χέρια των ξένων. Δεύτερον, ενώ στο εξωτερικό παί-

ζεται το story της ανάκαμψης, της όποιας έστω ανάκαμψης, στην Ελλάδα δεν υπάρχει ούτε ένας που να αισιοδοξεί ότι μέσα στο 2010 τα πράγματα θα είναι σαφώς καλύτερα από φέτος. Στο ίδιο άλλωστε το προσχέδιο του Προϋπολογισμού εκτιμάται για το 2010 μια αρνητική μεταβολή για το ΑΕΠ (-0,3%)… Ο μεγαλύτερος όμως φόβος για την περίπτωσή μας, είναι να εισέλθει η χώρα σε μια παρατεταμένη περίοδο στασιμότητας, ανεξάρτητη από την τρέχουσα διεθνή οικονομική κρίση που έπληξε και τη χώρα μας. Και τρίτον, γιατί οι δείκτες αποτίμησης των ελληνικών μετοχών δεν διαφοροποιούνται σημαντικά έναντι των ξένων μετοχών, με αποτέλεσμα οι ξένοι να μην διαθέτουν ισχυρό κίνητρο τοποθέτησης στις ελληνικές μετοχές.

ΧΡΗΜΑ 11

24_PROTASEIS_X357_final.indd 11

11/19/09 12:02:55 PM

Χ προτάσεις αγοράς ∼ Σοφοκλέους: Ήρθε ο λογαριασμός της οικονομίας ☛

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΠΟΥ ΤΙΘΕΤΑΙ ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΟ: ΑΝ Η ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΥΠΟΑΠΟΔΙΔΕΙ ΣΕ ΜΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΑΝΕΒΑΙΝΟΥΝ, ΠΩΣ ΘΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΕΡΘΕΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΟΥ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΤΩΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ; Το σχετικά ευχάριστο πάντως, είναι ότι φαίνεται να υπάρχουν κάποιες δεκάδες μετοχές που: Α. Είτε έχουν επιδείξει ισχυρά αμυντικά χαρακτηριστικά απέναντι στη συγκυρία λόγω της προϊοντικής γκάμας και των πολιτικών που έχουν ακολουθήσει. Β. Είτε πλήττονται μεν, αλλά διατίθενται στην αγορά με ένα μίγμα αποτιμήσεων και οικονομικών επιδόσεων, ικανό να προσελκύσει τουλάχιστον εκείνους που τοποθετούνται με μακροπρόθεσμη προοπτική στο χρηματιστήριο. Επί πλέον, κάτι οι κινήσεις για περικοπές των δαπανών που ξεκίνησαν φέτος και θα αποδώσουν περισσότερο του χρόνου, κάτι οι προσδοκίες για κάποια άνοδο στις τιμές των μετάλλων, κάτι το χρηματοοικονομικό κόστος που φαίνεται να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, φαίνεται ότι θα επηρεάσουν θετικά τα αποτελέσματα αρκετών εταιρειών και θα λειτουργήσουν ίσως ως κάποιο «μαξιλάρι» απέναντι στην οικονομική συγκυρία. Ο συνδυασμός των παραπάνω εξελίξεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα χαρτοφυλάκιο τίτλων με αξιοσημείωτα αμυντικά χαρακτηριστικά στο μεσοπρόθεσμο διάστημα σε περίπτωση που η χρηματιστηριακή πτώση συνεχιστεί, ενώ σε αντίθετη περίπτωση, θα μπορούσε να οδηγήσει και σε νέα κέρδη. Έχει αποδειχτεί άλλωστε, ότι στη σημερινή Σοφοκλέους, πολύ μεγαλύτερη σημασία έχει η σωστή επιλογή μετοχών, παρά το timing εισόδου και εξόδου από την αγορά…

«ΜΙΚΡΟ ΚΑΛΑΘΙ» ΓΙΑ ΤΟ 2010 Τα μέχρι σήμερα επίσημα στοιχεία για την πορεία της οικονομίας υποχρεώνουν τα επιτελεία των εισηγμένων

εταιρειών να «κρατούν μικρό καλάθι». Τι λένε τα μέχρι τώρα δεδομένα; Α. Στο λιανικό εμπόριο παρατηρήθηκε μεν μια αποκλιμάκωση του ποσοστού πτώσης της ζήτησης κατά το τρίτο τρίμηνο του έτους και αυτό που ελπίζεται (βλέπε Εβδομαδιαίο Οικονομικό Δελτίο της Alpha Bank) είναι ότι στο τελευταίο τέταρτο της χρήσης, η ζήτηση θα κυμανθεί στα περυσινά επίπεδα, με δεδομένο βέβαια ότι και η περυσινή σχετική επίδοση ήταν απογοητευτική (η κρίση έκανε ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία της στην πραγματική οικονομία από το Σεπτέμβριο του 2008). Υπάρχουν βέβαια και ακόμη πιο απαισιόδοξες απόψεις, ωστόσο το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι κανείς δεν αισιοδοξεί για κάποια αξιοσημείωτη ανάκαμψη, τουλάχιστον μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του 2010. Β. Εξ ίσου ανησυχητικά, ή και ακόμη χειρότερα έχουν τα πράγματα που σχετίζονται με την πορεία της οικοδομικής δραστηριότητας. Μετά και την ανακοίνωση των στοιχείων του Αυγούστου (πτώση όγκου οικοδομικής δραστηριότητας κατά 40% το συγκεκριμένο μήνα και κατά 29,8% στο οκτάμηνο) οι εκτιμήσεις θέλουν τον αριθμό των οικοδομικών αδειών για κατοικίες μέσα στο 2009 να περιορίζεται μόλις γύρω στις 50.000, όταν πέρυσι είχαν ανέλθει σε 80.000, το 2007 σε 104.000 και το 2006 (έτος ρεκόρ) είχαν ξεπεράσει τις 125.000(!) Ενδεικτικό της όλης κατάστασης είναι το γεγονός ότι στο τέλος Σεπτεμβρίου, το υπόλοιπο των στεγαστικών δανείων είχε ανεβεί μόλις κατά 4,4% και μάλιστα αν συνεκτιμηθούν και τα ενδιάμεσα επιτόκια, τότε προκύπτει ότι το ύψος των νέων χορηγήσεων ήταν ιδιαίτερα περιορισμένο. Με δεδομένη την πολύμηνη χρονική υστέρηση που παρατηρείται από την

έκδοση της άδειας μέχρι και εκκίνηση της ανέγερσης της οικοδομής, προκύπτει ότι στην καλύτερη των περιπτώσεων, η οικοδομική δραστηριότητα θα αρχίσει να ανακάμπτει από το τελευταίο τρίμηνο του 2010 και μάλιστα ξεκινώντας από πολύ χαμηλά επίπεδα βάσης. Γ. Η μεταποιητική βιομηχανία έχει σημειώσει πτώση 11,7% κατά το πρώτο φετινό εννεάμηνο, με τους κλάδους με τις χειρότερες επιδόσεις να είναι η κλωστοϋφαντουργία (-29,7%), η ένδυση (-21,6%), τα μη μεταλλικά ορυκτά (-24,7%), τα ξύλα (-27,5%), κ.λπ. Οι απόψεις και οι προοπτικές βέβαια διαφοροποιούνται από κλάδο σε κλάδο. Η αλήθεια είναι ότι σε αρκετές δραστηριότητες παρατηρείται μια κάποια ανάκαμψη της ζήτησης κατά τους τελευταίους μήνες, πλην όμως αυτό ίσως να οφείλεται στο ότι η πολιτική της μείωσης αποθεμάτων (destocking) που εφάρμοσαν οι πελάτες τους, είτε ολοκληρώθηκε, είτε προχώρησε σε πολύ μεγάλο βαθμό μέσα στο τρίτο τρίμηνο του 2009. Γενικότερη εκτίμηση πάντως είναι ότι τα πράγματα θα παραμείνουν δύσκολα και για το 2010, με τους παράγοντες της αγοράς να συνδέουν την πορεία τους για την επόμενη χρήση ανάλογα με το ύψος των δημοσίων επενδύσεων, ή με το πόσο γρήγορα θα τρέξουν κάποια μεγάλα αυτοχρηματοδούμενα έργα, κ.λπ. Δ. Ακόμη χειρότερα είναι τα πράγματα στην αγορά της πληροφορικής, όπου η αλλαγή κυβέρνησης θα καθυστερήσει για κάμποσους μήνες την ανάθεση των έργων του ΕΣΠΑ, σε μια περίοδο όπου οι επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα στην πληροφορική είναι «παγωμένες» και τα ανεκτέλεστα υπόλοιπα των περισσότερων εταιρειών του κλάδου, αδύναμα… «Το 2010 θα δούμε τον πάτο της αγοράς» υποστηρίζουν οι παράγοντες του κλάδου, προβλέποντας μειωμένες κερδοφορίες για την επόμενη οικονομική χρήση. Όλα τα παραπάνω αποτυπώνονται και με τις εκτιμήσεις για την πορεία του ΑΕΠ, όπου μετά το -0,5% του πρώτου φετινού τριμήνου, φτάσαμε στο -1,2% στο Q2 και εκτιμάται ότι θα πέσουμε ακόμη πιο κάτω στο τρίτο τρίμηνο

12 Νοέμβριος 2009

24_PROTASEIS_X357_final.indd 12

11/19/09 12:02:56 PM

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΑΜΥΝΤΙΚΟ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟ του 2009, με πιθανότερη εκδοχή το -1,6%... Είναι βέβαια πολύ νωρίς για μιλήσει κάποιος για την πορεία του ΑΕΠ την επόμενη χρήση, αλλά πάντως ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, η (συνήθως αισιόδοξη) κυβερνητική πρόβλεψη μιλά για ρυθμό μεταβολής -0,3%... Κάτω από αυτά τα δεδομένα, όλοι οι παράγοντες της αγοράς δείχνουν ιδιαίτερα συγκρατημένοι όταν περιγράφουν τις προοπτικές των εταιρειών τους για την επόμενη οικονομική χρήση. Τα θετικά στοιχεία επικεντρώνονται στο ότι αναμένεται υποχώρηση του λειτουργικού κόστους (κινήσεις περιορισμού δαπανών που έγιναν φέτος και από του χρόνου θα επηρεάσουν τα αποτελέσματα σε δωδεκάμηνη βάση) και του κόστους χρηματοδότησης (μειωμένη έκθεση εισηγμένων προς τις τράπεζες, όταν δεν αναμένεται μεγάλη διαφοροποίηση στο EURIBOR). Ωστόσο όλα αυτά, ενδεχομένως να μην αποδειχτούν αρκετά προκειμένου να αυξηθεί η κερδοφορία, αν η ζήτηση διατηρηθεί στα τρέχοντα χαμηλά επίπεδα, ή χειρότερα, αν μειωθεί ακόμη περισσότερο…

ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΝΟΪΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ… Υπάρχουν κάποιες «αιρετικές» απόψεις, που μιλούν για καλή πορεία της ελληνικής οικονομίας το 2010 και μάλιστα ενδεικτική είναι η θέση των αναλυτών της Citigroup για τη μετοχή του ΟΤΕ, οι οποίοι δεν αποκλείουν μια θετική έκπληξη που θα μπορούσε να «σηκώσει» το ΑΕΠ της Ελλάδας κατά το 2010 στο +1,4%! Υπάρχουν όμως και οι σχετικά αισιόδοξες και φυσικά περισσότερο «προσγειωμένες» απόψεις, όπως για παράδειγμα αυτή που αναφέρεται στο εβδομαδιαίο Οικονομικό Δελτίο της Alpha Bank, που βλέπει το ποσοστό πτώσης του όγκου των λιανικών πωλήσεων να περιορίζεται κατά το τρίτο τρίμηνο, το δείκτη του οικονομικού κλίματος να βελτιώνεται και το τελευταίο τρίμηνο του 2009 να προσεγγίζει τα αντίστοιχα περυσινά επίπεδα (να συνεκτιμηθεί ότι η κρίση άρχισε να γίνεται ορατή στην ελληνική οικονομία από το Σεπτέμβριο του 2008.

ΣΚΟΠΟΣ Χαρακτηριστικά του «ενδεικτικού αμυντικού χαρτοφυλακίου είναι η έντονη κλαδική διασπορά, με τίτλους όλων των κεφαλαιοποιήσεων και με εταιρίες που φαίνεται να διαθέτουν αρκετά αμυντικά χαρακτηριστικά.

ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΥ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ Τράπεζες Ενέργεια Κατασκευές Τηλεπικοινωνίες Κρατικόχαρτα Ακίνητα ΑΕμπόριο Λοιπές

Εθνική, Κύπρου ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, Motor Oil, REVOIL ΕΛΛΑΚΤΩΡ, ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, J&P Άβαξ ΟΤΕ ΟΠΑΠ, ΕΥΑΘ, ΔΕΗ Eurobank Properties, Trastor Jumbo, Fourlis Συμμετοχών METKA, ΙΑΣΩ, Rilken

ΠΡΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗ Autohellas, Γενική Εμπορίου, Στ. Κανάκης, Ευρωπαϊκή Πίστη, Σαράντης, Lamda Development, Ικτίνος Μάρμαρα, ΕΛΤΡΑΚ, S&B Βιομηχανικά Ορυκτά, Sciens

ΣΧΟΛΙΑ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Αποτελέσματα γ’ τριμήνου καλύτερα των αναμενόμενων, πλην όμως εξάρτηση από τις διαθέσεις των ξένων επενδυτών και ανοιχτό μέτωπο με την κυβέρνηση για μια σειρά από σημαντικά θέματα. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ Καιρός για άμυνα, καθώς τα επιχειρήματα των ταύρων είναι εξασθενισμένα. Τα υψηλά μερίσματα, τα μεγάλα discount και τίτλοι εταιρειών που απέδειξαν ότι μπορούν να αντιμετωπίζουν με επάρκεια την κρίση, είναι οι βασικοί πυλώνες του χαρτοφυλακίου μας. ΜΕΤΚΑ Αυξάνεται συνεχώς το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των υπογεγραμμένων συμβάσεων και η βελτίωση του διεθνούς κλίματος καθιστά τα συγκεκριμένα έργα πολύ πιο πιθανόν να εκτελεστούν σε σύγκριση με το παρελθόν. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Γ’ ΤΡΙΜΗΝΟΥ Τα ευχάριστα βρίσκονται κυρίως στον πίνακα των ταμιακών ροών, όπου παρατηρείται σημαντική υποχώρηση του τραπεζικού δανεισμού.

SCIENS Η αποτίμησή της στο ταμπλό παραμένει σαφώς κατώτερη από την καθαρή αξία του ενεργητικού της. Τώρα που η κατάσταση στις ΗΠΑ βελτιώνεται, ίσως δούμε κάτι να κινείται σε ότι αφορά το εξωτερικό.

Σημ. 1: Ο ι μετοχές αυτές έχουν ενδεικτικό μόνο χαρακτήρα, συχνότατα περιλαμβάνονται σε εκθέσεις αναλυτών και σε καμιά περίπτωση δεν αποτελούν επενδυτικές συμβουλές. Σημ. 2: Η ένδειξη «προς εξέταση» σημαίνει ότι αναμένονται κάποιες εξελίξεις, προκειμένου να ενταχθεί μία μετοχή ή όχι στο αμυντικό χαρτοφυλάκιο. Σημ. 3: Τ ο περιοδικό ΧΡΗΜΑ, η ηλεκτρονική εφημερίδα ΧΡΗΜΑ Week και γενικότερα η εταιρία Metaholding ΑΕ ενδεχομένως να διαθέτει ή να επιδιώξει να αποκτήσει πελατειακές σχέσεις με εταιρίες που αναφέρονται στο συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο. ΧΡΗΜΑ 13

24_PROTASEIS_X357_final.indd 13

11/19/09 12:02:56 PM

Χ προτάσεις αγοράς ∼ Σοφοκλέους: Ήρθε ο λογαριασμός της οικονομίας ☛

ΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΟΥ ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΦΕΤΟΣ ΑΛΛΑ ΘΑ ΑΠΟΔΩΣΟΥΝ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ, ΟΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΓΙΑ ΑΝΟΔΟ ΣΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ, ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΠΟΥ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΣΕ ΧΑΜΗΛΑ ΕΠΙΠΕΔΑ, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΙΔΡΑΣΟΥΝ ΘΕΤΙΚΑ ΣΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΡΚΕΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ. «Η πτώση των λιανικών πωλήσεων περιορίζεται σημαντικά κατά το τρίτο τρίμηνο του 2009 σε σχέση με το δεύτερο, ενώ με τις σημερινές τάσεις εκτιμάται ουσιαστική σταθερότητα των πωλήσεων σε ετήσια βάση, στο τέταρτο τρίμηνο του 2009. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τη σημαντική βελτίωση του δείκτη επιχειρηματικού κλίματος στο λιανικό εμπόριο…», αναφέρουν οι αναλυτές της τράπεζας. Γενικότερα, το αισιόδοξο σενάριο περιλαμβάνει τον τερματισμό της πτώσης της ζήτησης στο λιανικό εμπόριο, σε συνδυασμό με τις αυξημένες κρατικές επενδύσεις που προβλέπονται στον προϋπολογισμό του 2010 και με τα ΕΣΠΑ και κάποια μεγάλα αυτοχρηματοδοτούμενα έργα που θα «τρέξουν ταχύτερα» μέσα στο επόμενο έτος, να δούμε την ελληνική οικονομία να εμφανίζει κάποια σημεία σχετικής τόνωσης. Σε όλα αυτά, θα μπορούσαν να προστεθούν και άλλες θετικές εξελίξεις, για τα αποτελέσματα των εισηγμένων εταιρειών, όπως: α) η μεγαλύτερη μείωση του λειτουργικού τους κόστους, καθώς οι ενέργειες προς την κατεύθυνση αυτή, αποδίδουν με διαφορά φάσης β) οι επιδράσεις από μια ανοδική πορεία της διεθνούς οικονομίας. Ειδικότερα για τη Σοφοκλέους, το αισιόδοξο σενάριο είναι σαφές: Αν οι τράπεζες καταφέρουν να συνεχίσουν και του χρόνου την τάση που ξεκίνησε από το δεύτερο φετινό τρίμηνο και αν κάποιες δεκάδες μετοχές της υψηλής και της μέσης κεφαλαιοποίησης μπορέσουν να αυξήσουν την κερδοφορία τους, τότε και ο Γενικός Δείκτης θα μπορούσε να προσδοκά και σε ανώτερα επίπεδα αποτιμήσεων.

Όλα αυτά βέβαια, με την προϋπόθεση ότι θα εξακολουθήσει να υπάρχει μεγάλη ρευστότητα στο εξωτερικό. Σύμφωνα μάλιστα με αναλυτές, όσο τα επιτόκια είναι χαμηλά, τόσο θα υπάρχουν μεγάλες ροές κεφαλαίων πρόθυμες να τοποθετηθούν στα χρηματιστήρια, μεταξύ αυτών και στο ελληνικό. Έτσι άλλωστε εξηγούν και τη στάση των ξένων κατά τους τελευταίους μήνες, οι οποίοι είναι: α) οι κύριοι υπεύθυνοι για την άνοδο του Γενικού Δείκτη από τα μέσα του καλοκαιριού και μετά β) έβαλαν το χέρι στην τσέπη και κάλυψαν σε μεγάλο βαθμό την αύξηση κεφαλαίου της Εθνικής Τράπεζας και τα placements των ιδίων μετοχών για Πειραιώς και Eurobank γ) Αγόρασαν το πρόσφατο placement των βασικών μετόχων της Alpha Bank και προφανώς θα συμμετάσχουν στην επικείμενη αύξηση κεφαλαίου.

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΝΑΓΚΗΣ Εύκολα μπορεί να διαπιστώσει αδυναμίες στον προϋπολογισμό που κατέθεσε προς ψήφιση η κυβέρνηση στη βουλή: οι έμμεσοι φόροι είναι πάρα πολλοί σε σύγκριση με τους άμεσους, οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι είναι αυτοί που επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος, η φοροδιαφυγή ουσιαστικά σε πολύ μικρό βαθμό συλλαμβάνεται, νέοι φόροι επιβάλλονται, το περιβάλλον στην οικονομία διαταράσσεται μετά από μια ακόμη έκτακτη εισφορά, το δημοσιονομικό έλλειμμα παραμένει τεράστιο, κ.λπ. Ειδικότερα για το θέμα της έκτακτης εισφοράς, η φορολόγηση ενός λογιστικού μεγέθους όπως τα κέρδη, μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλες στρεβλώσεις, καθώς τα τελευταία σε πολλές περιπτώσεις έχουν επηρεαστεί δραστικά από έκτακτους και μη λειτουργικούς παράγοντες, με

αποτέλεσμα ορισμένες επιχειρήσεις να κληθούν να καταβάλλουν ποσά δυσανάλογα υψηλά από εκείνα που τους αναλογούν. Παρ’ όλα αυτά, ο προϋπολογισμός αυτός ήταν ίσως ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να γίνει κάτω από τις τρέχουσες περιστάσεις. Η ενίσχυση των χαμηλών εισοδημάτων ήταν αναγκαία προκειμένου να δοθεί κάποιο βοήθημα και κάποιο μήνυμα προς το φτωχότερο μέρος των συμπολιτών μας, σε μια χρονιά -το 2010- που θα συναντήσουμε τον «πάτο του βαρελιού» στην οικονομία, μια χρονιά δηλαδή όπου τα πράγματα αναμένεται να είναι χειρότερα από πέρυσι. Θυμίζουμε ότι στον προϋπολογισμό προβλέπεται αρνητική πορεία στο ΑΕΠ. Απαραίτητη επίσης ήταν και η αύξηση των δημόσιων επενδύσεων, προκειμένου να κινηθεί σε κάποιο βαθμό η αγορά. Γιατί το μεγαλύτερο λάθος θα ήταν να μπούμε σε έναν φαύλο κύκλο όπου τα ελλείμματα θα πάγωναν την οικονομία και στη συνέχεια το πάγωμα της οικονομίας θα οδηγούσε σε μεγαλύτερα ελλείμματα… Παρ’ όλα αυτά, έχουμε να κάνουμε δύο -σημαντικές κατά τη γνώμη μαςπαρατηρήσεις: Πρώτον, ότι κάθε προϋπολογισμός δεν κρίνεται όταν εξαγγέλλεται, αλλά όταν ολοκληρώνεται. Να υπενθυμίσουμε, ότι ο προϋπολογισμός του 2009 μιλούσε για θετικό ρυθμό ανάπτυξης και για δημοσιονομικό έλλειμμα 3,7%. Ειδικότερα για το 2010, θα πρέπει να επιβεβαιωθούν στην πράξη οι προθέσεις για περικοπές δαπανών στο δημόσιο, αλλά και για σύλληψη φοροδιαφυγής. Με άλλα λόγια, τα νούμερα θα πρέπει να πιαστούν. Και δεύτερον, ότι ο προϋπολογισμός θα πρέπει να συνοδευτεί με άλλα νομοσχέδια-τομές, με τις προσδοκίες της αγοράς να έχουν επικεντρωθεί στο φορολογικό νομοσχέδιο. Από εκεί, θα κριθεί το κατά πόσο μπορούμε να συλλάβουμε μεγάλο ποσοστό της φοροδιαφυγής και να συλλέγουμε έσοδα σε μόνιμη βάση και όχι μέσα από έκτακτες φορολογίες και μέσα από πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις των συνεπών επενδυτών. Χ

14 Νοέμβριος 2009

24_PROTASEIS_X357_final.indd 14

11/19/09 12:02:56 PM

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΟΤΕ Κανείς δεν ενθουσιάστηκε από την αποβολή της μετοχής από τον ευρωπαϊκό δείκτη MSCI, αλλά ούτε από τη γενναία συμμετοχή του Οργανισμού στην έκτακτη φορολογική εισφορά που επέβαλε η κυβέρνηση. Το τελευταίο εξάμηνο ο τίτλος έχει καταγράψει πτώση. Μετά τα αποτελέσματα εννεαμήνου, οι περισσότεροι αναλυτές προβλέπουν ότι το 2010 θα δοθεί μέρισμα 0,75 ευρώ ανά μετοχή, πλην όμως υπάρχουν και κάποιες «φωνές» που φοβούνται μήπως τελικά επιλεγεί η λύση του 0,60… ΔΟΛ Θυμάστε τις προεκλογικές τοποθετήσεις στη μετοχή, οι οποίες μέσα σε λίγες συνεδριάσεις είχαν εκτινάξει το χαρτί από τα 2 ευρώ στα 3,40; Μέσα από σταδιακή πτώση, ο τίτλος γύρισε αρκετά κοντά στα επίπεδα που είχε ξεκινήσει, δηλαδή κοντά στο επίπεδο από το οποίο ξεκίνησε. Δυσμενής συγκυρία για τον κλάδο, πλην όμως κατά καιρούς αγοραστικές παρεμβάσεις από τον Όμιλο Ρέστη. ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ Οι απώλειες της μετοχής –λόγω κυρίως της… απόσυρσης της απόσυρσης- έφτασαν στο -28,4% τον τελευταίο μήνα και η κεφαλαιοποίηση στο ταμπλό υποχώρησε οριακά κάτω από τα 50 εκατ. ευρώ. Να δούμε τελικά αν η εισηγμένη θα αλλάξει την πρόβλεψή της για φετινά καθαρά κέρδη 6 εκατ. ευρώ.

AUDIOVISUAL Μετά από την κατρακύλα του κύκλου, η τιμή του τίτλου προσέγγισε το επίπεδο

των 70 λεπτών. Θυμίζουμε ότι η ψηφισθείσα αύξηση κεφαλαίου δεν μπορεί να υλοποιηθεί κάτω από το επίπεδο των 70 λεπτών. Με την τρέχουσα κεφαλαιοποίηση της μετοχής μόλις στα 12,6 ευρώ, δρομολογείται ΑΜΚ (2ν/1π) ύψους έως και 30 εκατ. ευρώ.

TRASTOR Μετά από μια μεγάλη περίοδο σταθερότητας της μετοχής γύρω από το 1,50 ευρώ, ο τίτλος υποχώρησε την προηγούμενη εβδομάδα στο 1,40. Αν επιβεβαιωθεί η Πειραιώς Χρηματιστηριακή και το μέρισμα που αποφασιστεί το 2010 διαμορφωθεί στα 11 ευρωλεπτά, τότε η μερισματική απόδοση θα ανέλθει στο καθόλου ευκαταφρόνητο 7,85%. ΣΙΔΜΑ Από τα 7 ευρώ της τελευταίας διετίας, σαφώς κάτω από τα 2 ευρώ σήμερα, με την κεφαλαιοποίηση να υπολείπεται των 20 εκατ. ευρώ. Η κατάσταση στον κλάδο παραμένει δυσχερής, πλην όμως η εταιρεία είναι ισχυρή και όσοι διαβλέπουν κάπου μέσα στο 2010 την εκκίνηση μιας κάποιας τόνωσης των επενδύσεων, ίσως να μην ήταν άσχημη ιδέα να μαζεύουν κάποια κομμάτια με μακροπρόθεσμη προοπτική.

EUROMEDICA Ανακοίνωσε κίνηση για αύξηση κεφαλαίου ύψους 100 εκατ. ευρώ. Η πρόθεση υπήρχε από παλιότερα, ήταν γνωστή και αναμενόταν η βελτίωση του χρηματιστηριακού κλίματος. Για να δούμε το πόσο θα κρατήσει το καλό κλίμα, ποιοι επενδυτές θα βολιδοσκοπηθούν στο εξωτερικό

και άλλα σχετικά. Βελτιωμένες οι λειτουργικές επιδόσεις για το 2009.

AEGEAN AIRLINES Σαφής πτώση για τη μετοχή το τελευταίο μήνα, υποχώρησε κάτω από το ψυχολογικό όριο των 4 ευρώ. Αξίζει να πληροφορηθούμε πώς πηγαίνει ο ανταγωνισμός με την Olympic Air και τι σημαίνει αυτό για την κερδοφορία τόσο της ΑΡΑΙΓ, όσο και της MIG. Θα είναι μια μάχη ανταγωνισμού που θα κρατήσει καιρό και που θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον.

FG EUROPE Τηρουμένων των αναλογιών, πολύ καλά θα είναι τα φετινά αποτελέσματα, με υψηλά κέρδη και μειωμένα δάνεια. Για το 2010 όμως, το τοπίο παραμένει ομιχλώδες, καθώς η πορεία της οικονομίας χαρακτηρίζεται από ύφεση και δεν αναμένεται να επαναληφθεί το κίνητρο της απόσυρσης των παλαιών κλιματιστικών. Πιθανό στήριγμα να προέλθει από τον κλάδο της ενέργειας. ΓΕΝΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Κερδοφόρο το εννεάμηνο, αλλά κυρίως πολύ ευχάριστα νέα από το μέτωπο των ταμιακών ροών, με σαφέστατη υποχώρηση των υποχρεώσεων προς τις τράπεζες. Η μετοχή διαπραγματεύεται κάτω από τη λογιστική της αξία, το P/E για φέτος αναμένεται να είναι ελκυστικό. Ακόμη καλύτερα θα είναι τα πράγματα για τη μετοχή, αν παρατηρηθεί από του χρόνου, κάποια, μικρή έστω, τόνωση της ζήτησης.

OTE

ΔΟΛ

ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ

AUDIOVISUAL

TRASTOR

ΣΙΔΜΑ

EUROMEDICA

AEGEAN

FG EUROPE

ΓΕΝΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

ΧΡΗΜΑ 15

24_PROTASEIS_X357_final.indd 15

11/19/09 12:02:58 PM

Χ συνέντευξη

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΒΑΡΔΑΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ & ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΒΑΡΔΑΣ ΑΕ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΣΕΛΠΕ

Η δημιουργία των εμπορικών κέντρων βοήθησε στην εκτόνωση των ενοικίων και της πληρωμής δικαιώματος εισόδου (αέρα) στις παραδοσιακές αγορές, βοηθώντας έτσι στην μείωση των τιμών. Οι μικρές επιχειρήσεις έχουν την δυνατότητα εισόδου στα νέα αυτά εμπορικά κέντρα, ενώ ελαφρύνεται το κόστος λειτουργίας τους στις παραδοσιακές αγορές.

16 Nοέμβριος 2009

25_INTERVIEW 357_final.indd 16

11/18/09 6:35:20 PM

ΤΟ ΧΑ ΕΧΕΙ ΠΑΨΕΙ ΝΑ ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ✒

Συνέντευξη στον Γιώργο Καλούμενο

Με τις δημοσιονομικές αδυναμίες της Ελλάδας να υπερβαίνουν κάθε όριο, την αγορά και την πραγματική οικονομία να εισέρχεται βαθύτερα σε φάση ύφεσης, και με το ελληνικό χρηματιστηριακό περιβάλλον να μοιάζει με τοπίο στην ομίχλη, χρειαζόμασταν ένα συνομιλητή που να μη διστάζει να λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Στο πρόσωπο του κ. Θεόδωρου Βάρδα, προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ομώνυμης εισηγμένης εταιρείας, αλλά και προέδρου του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδας (ΣΕΛΠΕ), πιστεύουμε ότι τον βρήκαμε.

ΧΡΗΜΑ_Παράγοντες και αναλυτές της αγοράς εκφράζουν την άποψη ότι μέχρι στιγμής η κρίση στην Ελλάδα ήταν δημοσιονομική και ότι από εδώ και στο εξής θα φανούν οι επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία. Συμφωνείτε με αυτήν την άποψη; Θ. ΒΑΡΔΑΣ_Η Ελληνική οικονομία ευρίσκεται ανάμεσα σε δυο οικονομικές κρίσεις. Μια διεθνή χρηματοπιστωτική και μια εγχώρια και πολύχρονη «διαρθρωτική» κρίση με ορατές συνέπειες στην πραγματική οικονομία και σοβαρές επιπτώσεις στην δημοσιονομική κατάσταση της χώρας. Τα οικονομικά προβλήματα ξεκινούν πάντα από την πραγματική οικονομία και την παραγωγή πλούτου και επεκτείνονται στην συνέχεια στα δημοσιονομικά, όχι το αντίστροφο όπως πιστεύεται. Απλά στην Ελλάδα, λόγω της αύξησης του ιδιωτικού και δημόσιου δανεισμού της τελευταίας τριακονταετίας, τα προβλήματα της πραγματικής οικονομίας συμπορευόμενα με τα δημοσιονομικά προβλήματα κρύβονταν κάτω από το χαλί.

Χ_Επιχειρηματίες εκφράζουν παράπονα για την λειτουργία των τραπεζών, αναφορικά με τον υποστηρικτικό τους ρόλο τους προς τις επιχειρήσεις, παρά το γεγονός ότι [οι τράπεζες] έλαβαν σημαντική κρατική βοήθεια για την αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Είστε ικανοποιημένος και σε ποιο βαθμό από τη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος; Θ.Β._Οι Τράπεζες αποτελούν βασικό θεσμό στη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς. Κανείς δεν θέλει τράπεζες χρεοκοπημένες. Αντίθετα, οι Τράπεζες -στο πλαίσιο της κοινωνικής λειτουργίας αξιοποίησης της εθνικής αποταμίευσης- πρέπει να είναι πολύ προσεκτικές στην πιστωτική τους επέκταση κάνοντας μια σωστή ανάλυση του πιστωτικού κινδύνου. Οι τράπεζες δανείζουν και πρέπει να είναι σίγουρες ότι τα δανεικά θα επιστραφούν και δεν θα είναι «αγύριστα». Στην παρούσα φάση, βασική αιτία μείωσης του δανεισμού είναι η έλλειψη σοβαρών επενδυτικών σχεδίων. Βεβαίως, οι τράπεζες έχοντας «καεί στον

χυλό φυσάνε και το γιαούρτι» και έτσι από την υπερβολή του άκριτου δανεισμού καταλήξαμε στην εποχή της υπερβολικής ανάλυσης του πιστωτικού κινδύνου. Υπάρχει φόβος, τελικά, να μην χρηματοδοτήσουν και επενδυτικά ή λειτουργικά σχέδια επιχειρήσεων, οι οποίες πρέπει να χρηματοδοτηθούν. Μπορεί να αποδειχθεί ότι έτσι πυροβολούν τα πόδια τους δημιουργώντας νέες προβληματικές επιχειρήσεις. Πρέπει κατά συνέπεια να βρεθεί μια ισορροπία ανάμεσα στα δύο άκρα. Χ_Πώς κρίνετε τα σχετικά με τη φορολογία επιχειρήσεων μέτρα της κυβέρνησης, αλλά και την κοινωνική πολιτική που μέχρι στιγμής έχει εξαγγελθεί; Πιστεύετε ότι είναι δίκαια για τις επιχειρήσεις; Θα βοηθήσουν στην κατεύθυνση τόνωσης της αγοράς; Θ.Β._Η κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει σε ένα πρόγραμμα ανάπτυξης και σταθεροποίησης της οικονομίας. Προεκλογικά είχε αναγγείλει σχέδιο «αναθέρμανσης» ΧΡΗΜΑ 17

25_INTERVIEW 357_final.indd 17

11/18/09 6:35:20 PM

Χ συνέντευξη ∼ Θεόδωρος Βάρδας της οικονομίας με στόχο την αύξηση της συνολικής ενεργού ζήτησης. Ακόμη δεν έχει αναγγείλει μέτρα τα οποία θα οδηγήσουν σε τέτοια κατεύθυνση. Το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης θα ενισχύσει βέβαια την καταναλωτική δαπάνη και την ενεργό ζήτηση. Εκείνο, όμως, το οποίο είναι ζητούμενο είναι η αύξηση των δημοσίων και κυρίως ιδιωτικών επενδύσεων σε παραγωγικούς τομείς της οικονομίας με στόχο την ανάπτυξη. Έτσι μόνο θα έχουμε αύξηση της ενεργού ζήτησης με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα αύξησης του εθνικού πλούτου. Παράλληλα, βέβαια, πρέπει να επιδιώξει και την δημοσιονομική ισορροπία. Όχι όμως με νέους φόρους πάνω σε αυτούς οι οποίοι πάντα πληρώνουν, μισθωτούς ιδιοκτήτες ακινήτων και οργανωμένες επιχειρήσεις, αλλά με σύλληψη της φοροδιαφυγής, η οποία υπολογίζεται σε ετήσια βάση στα 12 δισ. ευρώ. Επίσης, οφείλει να μειώσει την κρατική σπατάλη, η οποία -σύμφωνα με την ΕΚΤ- υπολογίζεται σε 15 δισ. ευρώ. Χ_Ποιο είναι, κατά την άποψή σας, το ιδανικό μίγμα οικονομικής πολιτικής που θα οδηγήσει την ελληνική οικονομία σε έξοδο από την κρίση και ξανά σε τροχιά ανάπτυξης; Θ.Β._Το ιδανικό μίγμα οικονομικής πολιτικής πρέπει να συνδυάζει την ανάπτυξη με την σταθεροποίηση. Στην κατάσταση που βρίσκεται η ελληνική οικονομία σήμερα, χρειάζεται ένα δεκαετές πρόγραμμα ανόρθωσης της οικονομίας. Τα πρώτα τρία έως πέντε χρόνια πρέπει να επικεντρωθούν στις διαρθρωτικές μεταβολές, μείωση δημόσιας σπατάλης μέσω καράγησης των αργομισθιών των δημοσίων υπαλλήλων, κλείσιμο των τριών χιλιάδων οργανισμών και επιτροπών, κατάργηση της κρατικής

γραφειοκρατίας, σύλληψης της φοροδιαφυγής και μείωση των φορολογικών συντελεστών της εργασίας και των κερδών στα επίπεδα των ανταγωνιστικών προς την Ελλάδα χωρών (Βουλγαρία, Ρουμανία, Κύπρο, Πολωνία κ.λπ.). Χωρίς παραγωγή νέου πλούτου, δηλαδή ανάπτυξης μέσω παραγωγικών επενδύσεων κυρίως στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, δεν είναι δυνατόν να λυθούν τα σημαντικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, όπως η ανεργία, το ασφαλιστικό, το δημοσιονομικό, η κοινωνική πολιτική κ.ο.κ. Χ_Από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, που επιβαρύνουν τα δημοσιονομικά μεγέθη και δυσχεραίνουν την προσπάθεια για ανάπτυξη, είναι ο διογκωμένος και αναποτελεσματικός δημόσιος τομέας, που πολλές φορές αποτελεί εμπόδιο για την επιχειρηματικότητα. Ποια είναι τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να αποκτήσουμε κράτος «αρωγό» στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας; Θ.Β._Η αλλαγή αντιμετώπισης της στάσης των δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι θα πρέπει πλέον να ενέχονται και για παράλειψη και όχι μόνο τέλεση πράξεων. Αν δεν απαντούν εντός της νόμιμης προθεσμίας, θα πρέπει να έχουν αστικές και ποινικές ευθύνες σε περίπτωση άσκησης αγωγής από τους ενδιαφερόμενους πολίτες. Οι περισσότερες αποφάσεις των δημοσίων υπαλλήλων θα πρέπει να στηρίζονται πάνω σε αντικειμενικά κριτήρια και όχι στην υποκειμενική τους κρίση, διότι έτσι αυξάνει η διαφθορά και η σήψη στο δημόσιο. Ο αριθμός τους πρέπει να μειωθεί δραστικά εντός μιας τετραετίας - πενταετίας, από 850.000 σήμερα σε 350.000-400.000, όπως και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές

☛

Ο ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΧΡΟΝΟ ΓΙΑ ΝΑ ΚΡΙΝΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΓΚΡΙΝΕΙ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΤΟΝ ΕΛΕΓΚΤΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΒΑΛΟΥΝ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ. ΓΙ’ ΑΥΤΟ, ΕΧΟΥΜΕ ΥΠΟΒΑΛΕΙ ΠΡΟΤΑΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΚΑΘΕ ΜΗΝΑ, ΑΠΟ ΟΚΤΩΒΡΙΟ ΕΩΣ ΜΑΪΟ, ΗΤΟΙ 8 ΑΠΟ ΤΙΣ 54 ΚΥΡΙΑΚΕΣ ΤΟ ΧΡΟΝΟ

χώρες. Θα πρέπει να απλοποιηθεί η νομοθεσία, όπως πχ η κατάργηση του ΚΒΣ. Χ_Διαχρονικό σημείο «τριβής» μεταξύ επιχειρηματιών και εργαζομένων (αλλά και μεταξύ «μεγάλων» και «μικρών» καταστηματαρχών) είναι αυτό του ωραρίου των καταστημάτων. Σε πολλές χώρες έχει επικρατήσει το ελεύθερο ωράριο και μάλιστα επί επτά ημέρες την εβδομάδα. Πώς πρέπει κατά την άποψή σας να διαμορφωθεί το ωράριο των καταστημάτων ώστε να βοηθήσει στην έξοδο από την κρίση την ελληνική αγορά; Θ.Β._Στην Ελλάδα η λειτουργία των καταστημάτων επτά ημέρες της εβδομάδας όλο τον χρόνο είναι ανέφικτη. Εμείς πιστεύουμε, όμως, ότι ο καταναλωτής θέλει επί πλέον χρόνο για να κρίνει και να συγκρίνει, έτσι ώστε και να αποτελέσει τον ελεγκτή των επιχειρήσεων, οι οποίες προσπαθούν μέσω καρτέλ να επιβάλουν υπερβολικές τιμές στην αγορά. Γι’ αυτόν τον λόγο, έχουμε υποβάλει μια πρόταση λειτουργίας των καταστημάτων την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα για οκτώ μήνες, από Οκτώβριο έως και Μάιο, ήτοι οκτώ από τις πενήντα τέσσερις Κυριακές τον χρόνο. Πιστεύουμε ότι οι Κυριακές αυτές θα είναι χρήσιμες από πλευράς τζίρου για μικρές μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις. Παράλληλα, προτείναμε πληρωμή ημερομίσθιου συν 75% και μια επί πλέον ημέρα ρεπό για όσους εργαζόμενους θέλουν να εργασθούν Κυριακή. Χ_Στην Ελλάδα έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια μία σημαντική αγορά εμπορικών κέντρων, η οποία μάλιστα δημιουργεί πίεση στις παραδοσιακές εμπορικές «πιάτσες» της Αθήνας όπως η Ερμού, η Γλυφάδα και η Κηφισιά. Ποιος πιστεύετε ότι πρέπει να είναι ο ρόλος των εμπορικών κέντρων στην ελληνική αγορά και πόσο πρέπει οι καταστηματάρχες στις άλλες αγορές να ανησυχούν λόγω αυτής της τάσης ανάπτυξής τους [των εμπορικών κέντρων]; Θ.Β._Οι ελεύθερες αγορές υπάρχουν για να εξυπηρετούν τον καταναλωτή και όχι τις μικρές, μεσαίες ή μεγάλες επιχειρήσεις. Η ανάπτυξη εμπορικών κέντρων αποτελεί αναπόφευκτη εξέλιξη της αγοράς, η οποία και τελικά αποφασίζει, με την προσέλευση ή όχι καταναλωτών, αν οι νέες αυτές μορφές αγορών εξυπηρετούν ή όχι τον καταναλωτή.

18 Nοέμβριος 2009

25_INTERVIEW 357_final.indd 18

11/18/09 6:35:21 PM

☛

ΜΕ ΤΙΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΜΕ, ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΓΧΩΡΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ, ΤΑ ΝΕΑ ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΠΟΥ ΘΑ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΕΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ, ΠΙΣΤΕΥΩ ΟΤΙ ΤΑ ΕΝΟΙΚΙΑ ΘΑ ΜΕΙΩΘΟΥΝ ΟΡΙΣΤΙΚΑ, ΕΝΩ ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΤΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΘΑ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΣΘΟΥΝ ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΑΤΩ, ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΟΣΑ ΓΝΩΡΙΖΑΜΕ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ Mέχρι στιγμής η επιτυχία ορισμένων εμπορικών κέντρων έχει αποδείξει ότι μερίδα των καταναλωτών εξυπηρετείται από τα μεγάλα κέντρα. Η δημιουργία των εμπορικών κέντρων βοήθησε στην εκτόνωση των ενοικίων και της πληρωμής δικαιώματος εισόδου (αέρα) στις παραδοσιακές αγορές βοηθώντας έτσι στην μείωση των τιμών. Οι μικρές επιχειρήσεις έχουν την δυνατότητα εισόδου στα νέα αυτά εμπορικά κέντρα, ενώ ελαφρύνεται το κόστος λειτουργίας τους στις παραδοσιακές αγορές. Χ_Πολλά καταστήματα στους γνωστούς εμπορικούς δρόμους έχουν μείνει ξενοίκιαστα, γεγονός που πιέζει προς τα κάτω τις τιμές ενοικίων, ενώ περιορίζει, αν δεν μηδενίζει, το φαινόμενο της καταβολής «αέρα» από τον ενοικιαστή. Πιστεύετε ότι οι τιμές θα επανέλθουν στα επίπεδα του παρελθόντος ή η κρίση θα συμβάλει προς εξορθολογισμό των τιμών; Θ.Β._Πιστεύω ότι με τις μεταβολές τις οποίες παρατηρούμε, ξεκινώντας από την διεθνή και εγχώρια οικονομική κρίση, τα νέα εμπορικά κέντρα και την αλλαγή του καταναλωτικού πρότυπου που θα επικρατήσει μετά την κρίση, ότι τα ενοίκια θα μειωθούν οριστικά και θα αναπροσαρμοσθούν και οι αξίες των ακινήτων προς τα κάτω, σε σχέση με όσα γνωρίζαμε πριν από την κρίση. Ας μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα, δυστυχώς, έχει ένα από τα ακριβότερα νομίσματα στον κόσμο το ευρώ και ότι οι τιμές ακινήτων και ενοικίων είναι ήδη ανατιμημένες σε όρους δολαρίου. Δεν είναι δυνατόν τα ενοίκια σε δρόμους της Αθήνας να είναι από τα ακριβότερα στον κόσμο. Χ_Ο κλάδος της ένδυσης και υπόδησης είναι από αυτούς που έχουν επηρεαστεί

σε μεγαλύτερο βαθμό από την κρίση. Ποιο πιστεύετε ότι είναι το άμεσο μέλλον του κλάδου και πόσο επηρεάζεται από την εισβολή όλο και περισσότερων διεθνών αλυσίδων με χαρακτηριστικό τις χαμηλές τιμές στην ελληνική αγορά; Θ.Β._Όλοι οι κλάδοι έχουν επηρεαστεί με πρώτους την οικοδομή τη Ναυτιλία και τον Τουρισμό. Η λιανική υφίσταται τις συνέπειες αυτής της μείωσης. Η ένδυση υπόδηση αποτελεί, μετά την ενδιαίτηση και στέγαση, ανάγκη η οποία θα επανέλθει από τις πρώτες στην καταναλωτική δαπάνη. Εκτιμώ ότι από το δεύτερο εξάμηνο του 2010 θα υπάρξει σταδιακή ανάκαμψη. Χ_Αν και η αγορά στρέφεται όλο και περισσότερο στα φθηνά προϊόντα, εσείς πρόσφατα εγκαινιάσατε έναν νέο, κατάστημα με premium χαρακτηριστικά: την Boutique Canali του γνωστού Ιταλικού οίκου μόδας του οποίου είστε αποκλειστικός αντιπρόσωπος στην Ελλάδα. Πιστεύετε ότι το άνοιγμα τέτοιου είδους καταστημάτων θα μπορούσαν να δώσουν απάντηση στην κρίση, καθώς πηγαίνουν κόντρα στο ρεύμα «φθήνιας» που κυριαρχεί στην αγορά; Θ.Β._Η αγορά χωρίζεται σε μερίδια ή «niches» όπως λέγονται στο μάρκετινγκ. Εφ’ όσον κανείς περιορίζεται μέσα στα μεγέθη και τα κόστη λειτουργίας αυτού του μεριδίου της αγοράς, τότε το προϊόν αποτελεί μια επιτυχημένη προσφορά. Χρειάζεται προσοχή στην υπερπροβολή και έκθεση σε λειτουργικά κόστη τα οποία δεν αποδίδουν. Το συγκεκριμένο προϊόν της Canali χτίζει πελατεία μέσα από την ποιότητα. Ο καταναλωτής ο οποίος θα το αγοράσει θέλει να το ξαναγοράσει, λόγω της εξαίρετης σχέσης ποιότητας τιμής. Υπό την έννοια αυτή, το προϊόν δεν είναι ακριβό. Χ_Μετά την περυσινή «βουτιά» του

Χρηματιστηρίου είχαμε το φετινό «ράλι», με την ανοδική τάση να συνεχίζεται, αλλά και με τις τιμές των μετοχών ακόμη να υπολείπονται σημαντικά εκείνων του 2007. Δεδομένου ότι πολλοί θεωρούν πως η πραγματική οικονομία της Ελλάδας έχει ακόμη μπροστά της την κρίση, θα λέγατε ότι το ενδεχόμενο αυτό έχει προεξοφληθεί και ότι οι τρέχουσες αποτιμήσεις συνιστούν επενδυτική ευκαιρία ή μήπως ότι η στάση αναμονής είναι μάλλον πιο ενδεδειγμένη; Θ.Β._Άποψή μου είναι ότι οι τρέχουσες αποτιμήσεις του ΧΑ και οι συζητήσεις για «ράλι» και περιθώρια ανόδου είναι άστοχες, με δεδομένο ότι η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας βρίσκεται σε δύσκολο σημείο. Στο ελληνικό χρηματιστήριο σήμερα δραστηριοποιούνται κυρίως μεγάλοι εγχώριοι και ξένοι θεσμικοί, οι οποίοι και το ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό. Η νομική θωράκιση, η οποία έγινε την τελευταία πενταετία, παρέδωσε την καθημερινή δραστηριότητα στα χέρια των μεγάλων παικτών. Η άποψή μου είναι ότι το ΧΑ έχει πάψει πλέον να εξυπηρετεί το ρόλο του μέσα στην οικονομία. Την άντληση, δηλαδή, νέων επενδυτικών κεφαλαίων και την αύξηση κεφαλαίων για νέες επενδύσεις. Θα πρέπει να θεσπισθούν αυστηροί κανόνες για όλες τις συμβουλευτικές εταιρείες, οι οποίες βομβαρδίζουν με συστάσεις και τιμές - στόχους που δεν πραγματοποιούνται στην πράξη. Θα πρέπει ή να απαγορευθούν αυτές οι συστάσεις ή να υπάρχουν αστικές ευθύνες, αν δεν πραγματοποιούνται οι προβλέψεις τις οποίες επικαλούνται, και ενδεχομένως και ποινικές κυρώσεις, αν αποδειχθεί ότι έγιναν με στόχο την κερδοσκοπία (π.χ., σύστηναν αγορά μετοχών ή τιμή - στόχο, ενώ ταυτόχρονα οι ίδιοι πουλούσαν μετοχές). Χ ΧΡΗΜΑ 19

25_INTERVIEW 357_final.indd 19

11/18/09 6:35:21 PM

Χ

∼ θέμα

Τα επιτοκιακά έσοδα αναμένεται να κυμανθούν στα επίπεδα του 2ου τριμήνου, καθώς ο όγκος τραπεζικών εργασιών παραμένει καθηλωμένος, ενώ ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης επιβραδύνεται.

ΤΟ 3ο ΤΡΙΜΗΝΟ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

ΣΥΓΚΡΑΤΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ

∼

Σ

✒ λεσμάτων, ωστόσο και εδώ δεν αναμένονται σημαυγκρατημένες είναι οι προσδοκίες για από τον την πορεία των οικονομικών μεγεθών ντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με το δεύτερο Γιάννη των εμπορικών τραπεζών στο τρίτο τρίτρίμηνο. Παπαδογιάννη μηνο της εφετινής χρήσης. Σε γενικές γραμμές η εικόνα, τουλάχιστον σε ότι αφορά τις ΚΑΘΥΣΤΕΡΟΥΜΕΝΑ ΔΑΝΕΙΑ μεγάλες τράπεζες, θα είναι ουδέτερη προς θετιΟι προβλέψεις για την κάλυψη των μη εξυπηρετούμενων κή και οι διαφοροποιήσεις σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο δανείων, για άλλη μια περίοδο θα είναι αυτές που θα κάνουν θα είναι μικρές. τη διαφορά στην κερδοφορία των τραπεζών. Παρά τις ενδείΤο μεγάλο «βαρίδι» για τις τράπεζες είναι η χαμηλή πτήση ξεις βελτίωσης του διεθνούς περιβάλλοντος, η επιδείνωση της τραπεζικής αγοράς: σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας των οικονομικών συνθηκών στη χώρα δεν αφήνει περιθώρια της Ελλάδος, ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης παρουσίασε για χαλάρωση της πολιτικής προβλέψεων. Στο τέλος Ιουνίου περαιτέρω επιβράδυνση το Σεπτέμβριο και συρρικνώθηκε στο ο λόγος των δανείων σε καθυστέρηση προς το σύνολο των 5,4% από 6,0% τον Αύγουστο και 15,9% που ήταν στο τέλος δανείων στην Ελλάδα ανήλθε στο 6,8% έναντι 6% στο πρώτο του 2008. τρίμηνο και 5% που ήταν στο τέλος του 2008. Έτσι, τα επιτοκιακά έσοδα αναμένεται να είναι στάσιμα, σε Ο δείκτης καθυστερήσεων στα στεγαστικά δάνεια ανήλθε στο σχέση με αυτά του δεύτερου τριμήνου, καθώς καθηλωμένος τέλος Ιουνίου στο 6,8% από 5,3% στο τέλος του 2008 ενώ οι παραμένει ο όγκος τραπεζικών εργασιών με το ρυθμό πιστωκαθυστερήσεις στα καταναλωτικά δάνεια ανήλθαν σε διψήφιο τικής επέκτασης να συρρικνώνεται σε ολοένα και χαμηλότερα νούμερο, διαμορφώθηκαν στο 10,7%, έναντι 8,2% που ήταν επίπεδα. Στελέχη τραπεζών εκτιμούν στο γ’ τρίμηνο δεν θα στο τέλος του 2008. Σε χαμηλότερα επίπεδα διαμορφώνονται οι καθυστερήσεις στα επιχειρηματικά δάνεια, οι οποίες ανήλεπαναληφθούν τα αυξημένα έσοδα που επιτεύχθηκαν στο δεύτερο τρίμηνο από τις αγορές ομολόγων, η καλή πορεία των θαν στο 5,9% στο τέλος Ιουνίου από 4,3% το 2008. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ενδιάμεση Έκθεση για την οποίων είχε συμβάλει καθοριστικά στα κέρδη του κλάδου. Νομισματική Πολιτική της Τράπεζας της Ελλάδος, υποΘετική θα είναι η εικόνα των χρηματοοικονομικών αποτε-

20 Νοέμβριος 2009

13_THEMA_Banks_X357_FINAL.indd 20

11/18/09 6:03:20 PM

☛

Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ ΩΣ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΚΑΛΥΨΗΣ ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ ΣΕ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΑΠΟ ΣΥΣΣΩΡΕΥΜΕΝΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΣΕ 41,1% ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ ΑΠΟ 48,9% ΤΟΝ ΠΕΡΑΣΜΕΝΟ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟ ΚΑΙ 53,4% ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 2007. γραμμίζεται ως αρνητική εξέλιξη, η μείωση του ποσοστού κάλυψης των δανείων σε καθυστέρηση από συσσωρευμένες προβλέψεις σε 41,1% τον Ιούνιο από 48,9% τον περασμένο Δεκέμβριο και 53,4% που ήταν στο τέλος του 2007. ∼

ΓΕΥΣΗ 3ου ΤΡΙΜΗΝΟΥ ∼

ALPHA BANK Τα καθαρά κέρδη της Alpha Bank στο εννεάμηνο ανήλθαν στα 344,7 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2008, πτώση κατά 39,3%. Ωστόσο, η εικόνα του τρίτου τριμήνου ήταν σημαντικά βελτιωμένη: τα κέρδη της Alpha Bank στο τρίτο τρίμηνο διαμορφώθηκαν στα 130 εκατ. ευρώ ξεπερνώντας αισθητά τις εκτιμήσεις αναλυτών που προέβλεπαν κέρδη 111 εκατ. ευρώ. Όπως τονίζουν στελέχη της σε μια δύσκολη συγκυρία για την εγχώρια οικονομία, η Alpha Bank κατόρθωσε να διατηρήσει την κερδοφορία στα ικανοποιητικά επίπεδα του β’ τριμήνου ενώ παράλληλα ενίσχυσε περαιτέρω την ποιότητα του ισολογισμού.

EMPORIKI BANK H Emporiki Bank παρουσίασε ζημιές στο τέλος Σεπτεμβρίου

ύψους 472,1 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών 121,3 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2008. Η αύξηση των ζημιών οφείλεται κυρίως στις υψηλές προβλέψεις οι οποίες στο τρίτο τρίμηνο ανήλθαν στα 163,3 εκατ. ευρώ έναντι 176,3 εκατ. στο δεύτερο τρίμηνο και 156,9 εκατ. ευρώ στο πρώτο τρίμηνο. Στα θετικά της περιόδου καταγράφεται η ανάκαμψη των επιτοκιακών εσόδων αλλά και η περιστολή των δαπανών στο τρίτο τρίμηνο.

ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ Στα 265 εκατ. ευρώ ανήλθαν τα καθαρά κέρδη της Τράπεζας Κύπρου στο παρουσιάζοντας σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2008 πτώση κατά 29%. Οι επιδόσεις της τράπεζας στο γ’ τρίμηνο ξεπέρασαν σημαντικά τις προσδοκίες της αγοράς και είναι χαρακτηριστικό ότι οι εκτιμήσεις των αναλυτών προέβλεπαν ότι τα κέρδη στο εννεάμηνο θα διαμορφώνονταν στα 230 εκατ. ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα κέρδη του γ’ τριμήνου ανήλθαν στα 117 εκατ. ευρώ έναντι 85 εκατ. κερδών στο β’ τρίμηνο παρουσιάζοντας αύξηση κατά 38%. Το Διοικητικό Συμβούλιο της τράπεζας, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα, την υψηλή κεφαλαιακή επάρκεια και τη μερισματική πολιτική που ακολουθεί το Συγκρότημα, αποφάσισε την καταβολή προμερίσματος 0,08 ευρώ ανά μετοχή.

ASPIS BANK Η Aspis Bank στο εννεάμηνο παρουσίασε ζημιές ύψους 41,95 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών ύψους 27,2 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2009. Στο γ΄ τρίμηνο τα αποτελέσματα του Ομίλου επιβαρύνθηκαν με έκτακτες ζημίες ύψους 17,4 εκατ. ευρώ που προέκυψαν από την ανάκληση της άδειας λειτουργίας των εταιριών του ομίλου Ασπίς Πρόνοια. Οι προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις αυξήθηκαν σε 37,3 εκατ. έναντι 13,1 εκατ. το εννεάμηνο 2008, αποτέλεσμα της αναπροσαρμοσμένης πολιτικής περί προβλέψεων λόγω του δυσμενούς οικονομικού κλίματος και του σχηματισμού πρόσθετων προβλέψεων για δάνεια που είχε χορηγήσει η Τράπεζα στην Ασπίς Πρόνοια. Χ

ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΙΜΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ 12 ΜΗΝΟ ALPHA BANK

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ

ASPIS BANK

ΧΡΗΜΑ 21

13_THEMA_Banks_X357_FINAL.indd 21

11/18/09 6:03:22 PM

Χ επιχειρηματικό πορτραίτο

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΡΡΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ & ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΗΣ ΚΟΡΡΕΣ ΑΕ

Η εταιρεία που ίδρυσε ο Γιώργος Κορρές διαθέτει δύο επιστημονικά εργαστήρια, τα οποία -σε συνεργασία με Πανεπιστημιακά Τμήματα και Ερευνητικά Ινστιτούτα- αναπτύσσουν έρευνες για την εξεύρεση των ιδιοτήτων των φυτών της ελληνικής χλωρίδας, καθώς και σχετικές με τη βιολογική καλλιέργεια. ✒ από τον Γιώργο Καλούμενο

ΑΠΟ ΒΟΗΘΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑΣ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ...

Ο

Γιώργος Κορρές γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965 και σπούδασε Φαρμακευτική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1989, όντας ακόμη φοιτητής της Φαρμακευτικής, ξεκίνησε τη συνεργασία του με το πρώτο Ομοιοπαθητικό φαρμακείο της Ελλάδας (Φαρμακείο Τζιβανίδη), το οποίο ανέλαβε πλήρως το 1992. Τέσσερα χρόνια αργότερα ίδρυσε την Κορρές Φυσικά Προϊόντα. Ο Γιώργος Κορρές έχει διατελέσει γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Ομοιοπαθητικών Φαρμακοποιών, είναι ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Εθνοφαρμακολογίας και ενεργό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αρωματοθεραπείας - Φυτοθεραπείας. Η εταιρεία Κορρές σήμερα μπορεί να χαρακτηριστεί πρότυπο ανάπτυξης. Έχει συμπληρώσει πλέον δεκατρία χρόνια λειτουργίας και, μέσα σε αυτό το διάστημα, έχει κατορθώσει να βρεθεί μεταξύ των καλύτερων brand names της παγκόσμιας αγοράς καλλυντικών. Ο ιδρυτής της εταιρείας, Γ. Κορρές, έχει διακριθεί επανειλημμένως στο επιχειρηματικό πεδίο, κερδίζοντας αρκετά βραβεία και τίτλους. Μεταξύ αυτών, το βραβείο επιχειρηματικότητας από τον ΕΟΜΜΕΧ και το βραβείο της Λέσχης Επιχειρηματικότητας, ενώ το 2005 αναδείχθηκε επιχειρηματίας της χρονιάς από το «Status». Όλα ξεκίνησαν στα τέλη της δεκαετίας του ‘80, όταν ο Γ. Κορρές

άρχισε να δουλεύει στο πρώτο ομοιοπαθητικό φαρμακείο στην Ελλάδα, στο Παγκράτι. Το φαρμακείο αυτό ανήκε στο ζεύγος Τζιβανίδη. Το 1992, μετά την συνταξιοδότηση των μέχρι τότε ιδιοκτητών, την επιχείρηση αναλαμβάνει ο Γιώργος Κορρές. Από τότε μέχρι σήμερα ο Γ. Κορρές διένυσε μία τεράστια πορεία, καθώς είναι επί κεφαλής μίας επιχείρησης με περισσότερους από 5.500 πελάτες. Το 2001 η Κορρές ξεκίνησε την εξαγωγική της δραστηριότητα. Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1996, από τον Γιώργο Κορρέ υπό τη νομική μορφή της ΕΠΕ. Το 2000 μετατράπηκε σε Ανώνυμη Εταιρεία με την επωνυμία «Κορρές Ανώνυμη Εταιρεία Φυσικά Προϊόντα» και διακριτικό τίτλο «Φυσικά Προϊόντα Κορρέ». Το 2007 αλλάζει ο διακριτικός τίτλος της εταιρείας στην μορφή που έχει σήμερα. Από την 12η Απριλίου του 2007 οι μετοχές της διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Έδρα της είναι ο δήμος Αθηναίων και συγκεκριμένα η οδός Κωνσταντίνου Μάνου 20-26 στο Παγκράτι. Σκοπός της εταιρείας είναι: ∼ Η παραγωγή, διανομή και εμπορία καλλυντικών, φαρμακευτικών ειδών και διαιτητικών προϊόντων ∼ Η εισαγωγή, εξαγωγή και εμπορία καλλυντικών, φαρμακευτικών

22 Nοέμβριος 2009

18_PROFIL_KORRES_final.indd 22

11/18/09 6:23:09 PM

>

ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Πέραν της ενασχόλησής του στην εταιρεία Κορρές Φυσικά Προϊόντα, ο Γιώργος Κορρές αναπτύσσει δραστηριότητα στο πλαίσιο επιστημονικών και επαγγελματικών φορέων, αφού κατέχει ή κατείχε θέσεις όπως: > Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Ομοιοπαθητικών Φαρμακοποιών > Ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Εθνοφαρμακολογίας > Διδασκαλία στα σεμινάρια της Ελληνικής Εταιρείας Ομοιοπαθητικής Ιατρικής στους γιατρούς κ αι τους φαρμακοποιούς το θέμα Ομοιοπαθητικής φαρμακοτεχνίας, και των χρησιμοποιούμενων βοτάνων στην Φυτοθεραπεία (1993-2003) > Μέλος του CIPH (Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ομοιοπαθητικών Φαρμακοποιών) > Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αρωματοθεραπείας - Φυτοθεραπείας > Πρώην μέλος του ΔΣ του ΠΣΒΑΚ (Πανελλήνιος Σύνδεσμος Βιομηχανίας Καλλυντικών)

ειδών και διαιτητικών προϊόντων είτε σε εμπόρευμα τελικής μορφής, είτε σε ημιέτοιμο προϊόν, είτε σε μορφή πρώτων υλών ∼ Η παραγωγή προϊόντων για λογαριασμό τρίτων ∼ Η εισαγωγή, εξαγωγή και εμπορία υλικών και ειδών συσκευασίας, οιασδήποτε μορφής ∼ Η διανομή γενικώς εμπορευμάτων τρίτων ∼ Η ίδρυση, απόκτηση και λειτουργία εργοστασίων ∼ Η παραγωγή και εμπορία λογισμικού ∼ Η παροχή υπηρεσιών σχεδιασμού και παραγωγής προϊόντων προωθητικού υλικού οιασδήποτε μορφής και γενικώς οτιδήποτε περικλείεται στις έννοιες γραφιστικών εφαρμογών και μάρκετινγκ, η παροχή υπηρεσιών διοίκησης, λογιστηρίου και οργάνωσης επιχειρήσεων ∼ Η παροχή υπηρεσιών εφοδιαστικής αλυσίδας ∼ Η υποστήριξη και χορηγία δραστηριοτήτων σχετικών με τους σκοπούς της ∼ Η ανάπτυξη και εμπορία ευρεσιτεχνιών, εμπορικών σημάτων, αδειών, τεχνογνωσίας και άλλων δικαιωμάτων πνευματικής, εμπορικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας ∼ Κάθε άλλη εμπορική δραστηριότητα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η εταιρεία έχει αναπτύξει στενή συνεργασία με τον τομέα Φαρμακογνωσίας του Φαρμακευτικού τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, για την εξεύρεση των ιδιοτήτων των φυτών της ελληνικής χλωρίδας. Η δυνατότητα της παραγωγής προϊόντων με χρήση συστατικών που έχουν αναπτυχθεί από την ίδια την εταιρεία είναι σημαντική για το κύρος και την εικόνα της μάρκας στην παγκόσμια αγορά, διότι πιστοποιεί την εμπειρία και την τεχνογνωσία της εταιρείας, προβάλλει την ελληνική της ταυτότητα και προσφέρει τη δυνατότητα για επικοινωνία μοναδικών συστατικών και συνθέσεων. Η Κορρές ΑΕ διαθέτει δύο εργαστήρια. Το πρώτο λειτουργεί εδώ και δέκα χρόνια και ασχολείται με την ανάπτυξη Φυσικών Καλλυντικών Προϊόντων. Η επιστημονική του ομάδα αποτελείται από χημικούς, χημικούς μηχανικούς και βιολόγους, οι οποίοι εστι-

☛

Η ΚΟΡΡΕΣ ΑΕ, ΜΕΣΑ ΣΕ ΔΕΚΑΤΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ, ΕΧΕΙ ΚΑΤΟΡΘΩΣΕΙ ΝΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΙ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΚΑΛΥΤΕΡΩΝ BRAND NAMES ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ.

άζουν στη συνταγογράφηση, έλεγχο και βιομηχανοποίηση των συνθέσεων. Για το σκοπό αυτό και με δεδομένο ότι η αγορά των καλλυντικών εξελίσσεται με αλματώδη βήματα, το εργαστήριο συνεργάζεται με Πανεπιστημιακά Τμήματα και Ερευνητικά Ινστιτούτα, με οίκους ανάπτυξης τεχνολογίας και πρώτων υλών του εξωτερικού, συμμετέχουν σε διεθνείς εκθέσεις κ.λπ. Το δεύτερο είναι ένα νεοσύστατο εργαστήριο, που λειτουργεί εδώ και ένα χρόνο και ασχολείται με την ανάπτυξη βιολογικής καλλιέργειας φυτικών παραγώγων (εκχυλισμάτων, αιθερίων ελαίων, φυτικών ελαιών κ.λπ.) προς χρήση τόσο σε καλλυντικά και τρόφιμα όσο και σε φυτοθεραπευτικά σκευάσματα και συμπληρώματα διατροφής. Στο εργαστήριο απασχολούνται γεωπόνος και χημικοί, οι οποίοι εστιάζουν στο προϊόν από την σπορά του στο χωράφι (οργανικές καλλιέργειες σε συνεργασία με παραγωγούς της ελληνικής υπαίθρου) μέχρι την δημιουργία της τελικής πρώτης ύλης σε μεγάλη κλίμακα. Η συνεργασία τόσο με τον τομέα Φαρμακογνωσίας της Φαρμακευτικής Σχολής όσο και άλλων Πανεπιστημιακών Τμημάτων αλλά και Ερευνητικών Φορέων (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Δημόκριτος κ.λπ.) αποτελεί πηγή εμπειρίας και γνώσης για αυτή την ερευνητική δραστηριότητα, αλλά και απαραίτητο εργαλείο για την ανάπτυξη νέων και καινοτόμων προϊόντων. Χ ΧΡΗΜΑ 23

18_PROFIL_KORRES_final.indd 23

11/18/09 6:23:09 PM

Χ

∼ θέμα

Οι τιμές κατοικίας σε καλές περιοχές, για παράδειγμα του Βερολίνου, κυμαίνονται για τα ακίνητα απόδοσης (σε μπλοκ με 10 - 20 διαμερίσματα) στα 1.000 με 1.500 ευρώ το τ.μ. ενώ οι αποδόσεις σε επίπεδα 7%-10%.

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ REAL ESTATE

«ΑΣΦΑΛΕΣ ΛΙΜΑΝΙ» ΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΑΚΙΝΗΤΑ

∼

Ε

✒ κού μπλοκ αλλά για την πλέον ολοκληρωμένη ευρωπανώ το εγχώριο real estate ακολουθεί από την ϊκή αγορά, την αγορά ακινήτων της Γερμανίας, που εδώ τα χνάρια άλλων ευρωπαϊκών αγοΣτεφανία Σούκη και αρκετά χρόνια συγκεντρώνει το παγκόσμιο επενδυτιρών, έχοντας ουσιαστικά «παγώσει», υπάρχει μια αγορά ακινήτων στην Ευρώπη που κό ενδιαφέρον. Μάλιστα η Γερμανία, ως η σταθερότερη αξία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κερδίζει και θα κερδίζει περισσότερο έδαφος μπορεί να προσφέρει αξιόλογες ευκαιρίες σε όσο η κρίση βαθαίνει», επισημαίνει ο κ. Κωνσταντίνος Vollbach, ενδιαφερόμενους επενδυτές και αντί να μειώσύμβουλος και εκτιμητής ακινήτων της εταιρίας Immoconsult.gr, νει τους ρυθμούς ανάπτυξης καταφέρνει, μεσούσης της οικονομιη οποία δίνει πλέον τη δυνατότητα σε Έλληνες επενδυτές να αγοκής κρίσης, να προσελκύει το ενδιαφέρον. ράσουν ακίνητα στη Γερμανία. Ο κ. Vollbach μιλά στο ΧΡΗΜΑ σχεΤο γερμανικό θαύμα έχει μια απλή εξήγηση: την ώρα που κυριαρχεί γενικότερη ανασφάλεια, οι λίγοι επενδυτές που κινούνται τικά με τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται σήμερα στη γερμανική επιλέγουν τις λεγόμενες σταθερές αξίες, σε βάρος των ανερχόμενων αγορά, ενώ ο κ. Μιχαήλ Πήλιος, δικηγόρος (Αθηνών & Γερμανίας) και συνήθως πιο επισφαλών αγορών. του δικηγορικού γραφείου aspn.gr, αναφέρεται στη νομική πτυχή «Δεν μιλάμε για κάποια ανερχόμενη οικονομία του πρώην ανατολιτου θέματος και στις ιδιαιτερότητες της συγκεκριμένης αγοράς.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ VOLLBACH ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ - ΕΚΤΙΜΗΤΗΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ, IMMOCONSULT.GR

ΣΥΜΦΕΡΟΥΣΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ

Την ώρα που σε όλη την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες οι τιμές των ακινήτων ανέβαιναν με θεαματικούς ρυθμούς, η γερμανική αγορά ακινήτων μόλις έβγαινε από μια εγχώρια κρίση, που είχε καθηλώσει τις τιμές των ακινήτων στα επίπεδα τις δεκαετίας του ‘90. ΧΡΗΜΑ_Κύριε Vollbach ποιοί και γιατί αγοράζουν ακίνητα στη Γερμανία; Κ. VOLLBACH_Οι πρώτοι που ανακάλυψαν τα γερμανικά ακίνητα στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ήταν οι Αμερικανοί. Ακολούθησαν Άγγλοι, Σκανδιναβοί και στη συνέχεια επενδυτές από τη Ρωσία και το Ισραήλ. Το εναρκτήριο λάκτισμα για τις

επενδύσεις των Αμερικανών αποτέλεσαν ουσιαστικά οι ιδιωτικοποιήσεις μεγάλων μπλοκ οικιστικών ακίνητων που ξεκίνησαν από τα τέλη της δεκαετίας του ‘90 για να συνεχιστούν έως και σήμερα. Ένα παράδειγμα είναι η αγορά της US-Fonds Fortress 82.000 διαμερισμάτων από την GAGFAH Group αντί 3,495 δισ. ευρώ ή ακόμη και η αγορά της Cerberus από την Berliner Gesellschaft

24 Νοέμβριος 2009

15_THEMA_AKINHTA_K_VOLLBACH_final.indd 24

11/18/09 6:39:30 PM

GSW 65.000 διαμερισμάτων στο Βερολίνο. Μετά από αυτά τις μεγάλες συμφωνίες ακολούθησαν και άλλοι μικρότεροι θεσμικοί επενδυτές αλλά και πολλοί ιδιώτες. Ο λόγος ήταν και είναι οι πολύ χαμηλές τιμές και οι ιδιαίτερα καλές αποδόσεις των γερμανικών ακίνητων. Την ώρα που σε όλη την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες οι τιμές των ακινήτων ανέβαιναν με θεαματικούς ρυθμούς, η γερμανική αγορά ακινήτων μόλις έβγαινε από μια εγχώρια κρίση, που είχε καθηλώσει τις τιμές των ακινήτων στα επίπεδα τις δεκαετίας του ‘90. Ακόμα και σήμερα οι τιμές κατοικίας σε καλές περιοχές, για παράδειγμα του Βερολίνου, κυμαίνονται για τα ακίνητα απόδοσης (σε μπλοκ με 10 – 20 διαμερίσματα) στα 1.000 με 1.500 ευρώ το τ.μ. ενώ οι αποδόσεις σε επίπεδα 7%-10%. Αυτές οι αποδόσεις σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη σταθερότητα και ασφάλεια που προσφέρει η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, είναι κατά την άποψη μου ένας πολύ καλός λόγος για να επενδύσει κάνεις στην Γερμανία. Χ_Σε ποιές κατηγορίες ακινήτων επενδύουν οι ξένοι επενδυτές ; Κ.V._Ένα από τα πιο σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της γερμανικής αγοράς είναι το εύρος επιλογών που προσφέρει. Πέρα από τα κλασικά οικιστικά ακίνητα (διαμερίσματα, διπλό- ή μονοκατοικίες που έχουμε και στην Ελλάδα), η Γερμανία προσφέρει και πάρα πολλές ευκαιρίες στα λεγόμενα ακίνητα απόδοσης. Οι Γερμανοί διαχωρίζουν την αγορά σε τρεις βασικές κατηγορίες: Τα αμιγώς οικιστικά ακίνητα απόδοσης, όπου συγκαταλέγονται συνήθως πολυκατοικίες 10 έως 20 διαμερισμάτων, με κανένα ή το πολύ ένα κατάστημα στο ισόγειο. Εδώ μιλάμε για μια κατηγορία επένδυσης η οποία στην Ελλάδα ουσιαστικά δεν υπάρχει, μιας και οι ιδιοκτησίες σε οικιστικά ακίνητα σπανίως βρίσκονται στα χέρια ενός ιδιοκτήτη. Οι τιμές στα ακίνητα αυτά κυμαίνονται από 700 ευρώ το τ.μ. (παλαιά ακίνητα μικρών πόλεων) έως 2.000 ευρώ το τ.μ. (νεόδμητα καλών περιοχών μεγάλων αστικών κέντρων) και οι αποδόσεις από 6% έως και 10%. Τα αμιγώς οικιστικά ακίνητα είναι συνήθως η επιλογή των επενδυτών με συντηρητικό προφίλ, καθότι οι μισθώσεις των διαμερισμάτων γίνονται στη Γερμανία για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα και η επαναμίσθωσή τους είναι άμεση. Η δεύτερη κατηγορία είναι τα μικτά ακίνητα απόδοσης. Σε αυτά τα ακίνητα τα έσοδα από τις μισθώσεις προέρχονται κατά 50% από τη μίσθωση διαμερισμάτων και κατά 50% από την μίσθωση καταστημάτων και γραφείων. Λόγω της αυξημένης συμμετοχής των εμπορικών μισθώσεων στα έσοδα, οι αποδόσεις είναι συνήθως μεγαλύτερες. Κάπως μεγαλύτερο μπορεί να είναι και το ρίσκο της επένδυσης επειδή η αναμίσθωση επαγγελματικών χώρων μπορεί σε ορισμένες περιοχές να είναι δύσκολη. Η τρίτη κατηγορία είναι τα αμιγώς εμπορικά ακίνητα. Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει χώρους γραφείων, μεγάλα εμπορικά κέντρα τύπου mall με τις περισσότερες συναλλαγές να γίνονται όμως στα λεγόμενα μικρά εμπορικά κέντρα, που και αυτά είναι μια κατηγορία επένδυσης τυπικά γερμανική, που δεν γνωρίζουμε από την ελληνική αγορά. Τα μικρά εμπορικά κέντρα καλύπτουν συνοικιακές ή τοπικές ανάγκες μικρών πόλεων και αποτελούνται συνήθως από ένα μεγάλο σούπερ μάρκετ, ως μισθωτή άγκυρα, και δύο ή τρία αλλά καταστήματα, που καλύπτουν συμπληρωματικές ανάγκες των καταναλωτών (φούρνος ζαχαροπλαστείο, κομμωτήριο, κάβα, κατάστημα κινητής τηλεφωνίας κ.λπ.). Οι αποδόσεις σε αυτά τα ακίνητα ξεκινούν από το 7% και μπορούν να φτάσουν στο 12%. Για θεσμικούς επενδυτές προσφέρονται παρά πολλές δυνατότητες

για επενδύσεις σε επενδυτικά πακέτα που περιέχουν ακίνητα και από τις τρεις κατηγορίες. Χ_Σε ποιές από τις παραπάνω κατηγορίες γίνονται αυτή τη στιγμή οι περισσότερες συναλλαγές; Κ.V._Το ενδιαφέρον των Ελλήνων θεσμικών επενδυτών επικεντρώνεται στα λεγόμενα μικρά εμπορικά κέντρα, τα οποία προσφέρουν ουσιαστικά και τις μεγαλύτερες δυνατές αποδόσεις. Σε αυτή την κατηγορία οι Έλληνες και ξένοι επενδυτές επιλέγουν συνειδητά τα νεόδμητα εμπορικά κέντρα, παρ’ όλο που έχουν κάπως χαμηλότερη απόδοση για δύο λόγους. Πρώτον τα έξοδα διαχείρισης είναι -λόγω της καινούργιας κατασκευής- πολύ χαμηλά και δεύτερον και σημαντικότερο τα μισθωτήρια συμβόλαια είναι καινούργια και κατοχυρώνουν την επένδυση για τα επόμενα 10 με 15 χρόνια. Χ_Πώς το εννοείτε αυτό; Κ.V._Σε αντίθεση με ό,τι ισχύει στην Ελλάδα, στη Γερμανία η εμπορική μίσθωση 10ετίας ή 15ετίας σημαίνει ότι ο μισθωτής είναι υποχρεωμένος να μείνει και μένει και τα 10 χρόνια γιατί αν φύγει πρόωρα δεν απαλλάσσεται με τα τέσσερα μισθώματα αποζημίωση αλλά πρέπει ουσιαστικά να αποζημιώσει τον εκμισθωτή για όλο τα διάστημα. Για τον θεσμικό επενδυτή που θέλει μια εξασφαλισμένη απόδοση, η κατοχυρωμένη διάρκεια της μίσθωσης αποτελεί τεράστιο πλεονέκτημα, ειδικά στα νεόδμητα ακίνητα, όπου η κατοχύρωση ισχύει για διάστημα 10 έως 15 ετών. Χ_Πέρα από τους θεσμικούς υπάρχουν και ιδιώτες από την Ελλάδα που επενδύουν στην Γερμανία; Κ.V._Έλληνες ιδιώτες αναζητούν κυρίως μικρά διαμερίσματα στα μεγάλα αστικά κέντρα με ιδιαίτερη προτίμηση στο Βερολίνο, επειδή, παραδόξως, έχει ακόμα αρκετά χαμηλές τιμές στα ακίνητα κατοικίας, είναι η πρωτεύουσα και η απ’ ευθείας αεροπορική πτήση Αθήνα - Βερολίνο στοιχίζει όσο ένα ταξίδι Αθήνα - Λαμία με το αυτοκίνητο. Μόνο τους τελευταίους δύο μήνες είχαμε τέσσερις ελληνικές οικογένειες που, βλέποντας τις χαμηλές τιμές στις γκαρσονιέρες και τα δυάρια του Βερολίνου, αγόρασαν αντί να νοικιάσουν διαμέρισμα για τα παιδιά τους που σπουδάζουν στο Βερολίνο. Πλέον, το γνωστό ρητό «σπίτι στην Αθήνα και εξοχικό» έχει επεκταθεί για τον Νεοέλληνα και σε μια γκαρσονιέρα στο Βερολίνο! Χ_Τι γίνεται με το θέμα της χρηματοδότησης; Κ.V._Αυτό είναι πράγματι το θέμα των ημερών. Οι συναλλαγές που διεκπεραιώσαμε μέχρι σήμερα χρηματοδοτήθηκαν από ελληνικές τράπεζες. Με την ιδιαιτέρως σφιχτή πολιτική χρηματοδότησης που ακoλουθούν αυτή τη στιγμή οι ελληνικές Τράπεζες, οι Έλληνες επενδυτές έχουν ξεκινήσει να αναζητούν δυνατότητες χρηματοδότησης από γερμανικές και ελβετικές τράπεζες. Χ_Και με ποιο αποτέλεσμα; Κ.V._Βρισκόμαστε ακόμη στη φάση της συλλογής πληροφοριών από διάφορες γερμανικές Τράπεζες που χρηματοδοτούν επενδύσεις σε ακίνητα. Σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες, είναι δυνατή η χρηματοδότηση έως και του 70% της αξίας του ακινήτου και τα σταθερά επιτόκια με διάρκεια 10ετιας κυμαίνονται στο 4%-5% φυσικά με τις αντίστοιχες διακυμάνσεις αντίστοιχα με την πιστοληπτική δυνατότητα και φερεγγυότητα του επενδυτή. ΧΡΗΜΑ 25

15_THEMA_AKINHTA_K_VOLLBACH_final.indd 25

11/18/09 6:39:30 PM

Χ θέμα ∼ Eπενδύσεις σε Real Estate «Ασφαλές Λιμάνι» τα γερμανικά ακίνητα

ΜΙΧΑΗΛ ΠΗΛΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ, ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ASPN.GR

ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να δει ένα ακίνητο στο Βερολίνο και σε λιγότερο από μία εβδομάδα να υπογράψει συμβόλαια στη Γερμανική Πρεσβεία στην Αθήνα.

Π

οια είναι όμως η νομική διαδικασία που χρειάζεται να ακολουθήσει ο ενδιαφερόμενος επενδυτής, προκειμένου να αγοράσει ακίνητο στη Γερμανία; «Είναι πολύ πιο εύκολο και γρήγορο να αγοράσεις ένα ακίνητο στη Γερμανία από ότι στην Ελλάδα», αναφέρει ο κ. Πήλιος. «Στα απλά ακίνητα ιδιωτικής χρήσης ουσιαστικά δεν χρειάζεται δικηγόρος. Το νομικό καθεστώς που ισχύει στη Γερμανία κάνει τη συναλλαγή εύκολη και προ πάντων ασφαλή. Χ_Με άλλα λόγια, δεν χρειάζεται δικηγόρος για να αγοράσει κάποιος διαμέρισμα στο Βερολίνο; Μ. ΠΗΛΙΟΣ_Ο ρόλος του δικηγόρου στην αγορά ακίνητου στην Γερμανία είναι περισσότερο συμβουλευτικός. Εάν ο ενδιαφερόμενος μιλάει γερμανικά και αν έχει κάποιο δικό του πρόσωπο εμπιστοσύνης στην Γερμανία, το οποίο μπορεί να του εξηγήσει τις ιδιαιτερότητες της γερμανικής αγοράς, δεν χρειάζεται δικηγόρο. Αλλιώς είναι τα πράγματα, όμως, στις μεγαλύτερες επενδύσεις σε ακίνητα και στις περιπτώσεις επενδύσεων σε εμπορικά ακίνητα. Χ_Ποια είναι η διαδικασία για τις αγοραπωλησίες μεγάλων ακινήτων στην Γερμανία; Μ.Π._Η προκαταβολή που στην Ελλάδα πληρώνουμε για να δεσμεύσουμε τον ιδιοκτήτη στη Γερμανία δεν συνηθίζεται. Αντ’ αυτής, γίνεται συνήθως χρήση της λεγόμενης Επιστολής Πρόθεσης Συνεργασίας. Σε αυτό το ιδιωτικό συμφωνητικό ο ενδιαφερόμενος δηλώνει ότι προτίθεται να αγοράσει το ακίνητο στο συμφωνηθέν τίμημα, μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Ο ιδιοκτήτης του ακινήτου εγγυάται στον ενδιαφερόμενο το αποκλειστικό δικαίωμα αγοράς του ακινήτου στο συμφωνηθέν χρονικό διάστημα. Προς κατοχύρωση του ιδιοκτήτη η Επιστολή Πρόθεσης Αγοράς δίνεται συνήθως μαζί με μια εγγυητική επιστολή της τράπεζας, που βεβαιώνει, ότι ο ενδιαφερόμενος επενδυτής έχει πιστοληπτική ικανότητα, που καλύπτει την αγοραία αξία του ακινήτου. Εάν δεν παρουσιαστούν προβλήματα στο νομικό ή στον τεχνικό έλεγχο που συνήθως διεξάγονται ταυτόχρονα, η υπογραφή των συμβολαίων μπορεί να γίνει μέσα σε δύο εβδομάδες. Χ_Ποια προβλήματα μπορεί να παρουσιαστούν στο νομικό έλεγχο; Μ.Π._Προβλήματα μπορεί να παρουσιάζουν -στην περίπτωση της αγοράς μικρού εμπορικού κέντρου- τα συμβόλαια με τους μισθωτές των καταστημάτων ή γραφείων. Ο σημαντικότερος παράγων είναι η υποχρεωτική διάρκεια της μίσθωσης και το τι προβλέπει το συμβόλαιο για θέματα αναπροσαρμογής του μισθώματος. Άλλα ζητήματα μπορούν να προκύψουν σχετικά

με την υπομίσθωση, τη διαφήμιση μέσα στο εμπορικό κέντρο ή και τον προβλεπόμενο τρόπο κατανομής κοινοχρήστων εξόδων. Προβλήματα μπορούν επίσης να παρουσιάζουν τα συμφωνητικά διαχείρισης του ακινήτου. Φυσικά ελέγχουμε και εάν υπάρχουν ήδη δικαστικές διενέξεις με τους μισθωτές ή με τις αρχές κ.λπ. Στα εμπορικά ακίνητα η όλη διαδικασία μπορεί να ολοκληρωθεί σε 2-3 εβδομάδες, στα διαμερίσματα και στις κατοικίες μπορεί να αρκεί και μια εβδομάδα. Ένας ενδιαφερόμενος μπορεί να δει ένα ακίνητο στο Βερολίνο και τα συμβόλαια να υπογραφούν σε λιγότερο από μια εβδομάδα στη Γερμανική Πρεσβεία στη Αθήνα. Χ_Πώς γίνεται αυτό; Μ.Π._Γίνεται με την διαδικασία της νομιμοποίησης του αντιπροσώπου που υπογράφει άνευ πληρεξουσιότητας. Ένα τρίτο πρόσωπο υπογράφει το συμφωνητικό αγοραπωλησίας ως αντιπρόσωπος άνευ πληρεξουσίου στο Γερμανό συμβολαιογράφο και ο αγοραστής νομιμοποιεί αυτή την πράξη στη Γερμανική Πρεσβεία, ενώ ο πωλητής αντίστοιχα σε κάποιο συμβολαιογράφο που βρίσκεται στη πόλη στην οποία διαμένει. Τα χρήματα εμβάζονται σε λογαριασμό του συμβολαιογράφου, ο οποίος από εκεί και πέρα διασφαλίζει την ολοκλήρωση της συναλλαγής. Χ_Ποια είναι τα μειονεκτήματα της γερμανικής αγοράς; Μ.Π._Παγίδες υπάρχουν σε κάθε αγορά. Το χειρότερο λάθος που μπορεί να κάνει κάποιος επενδυτής στη Γερμανία είναι να αγοράσει σε μια περιοχή που ουσιαστικά «κλείνει». Λόγω της αστυφιλίας που πλήττει και περιοχές της Γερμανίας, υπάρχουν κάποιες πόλεις της Γερμανίας που έχουν μεγάλη μείωση του πληθυσμού. Σε αυτές τις περιοχές υπάρχουν πολύ φθηνά ακίνητα, τα οποία όμως έχουν και ημερομηνία λήξης, καθότι σε σύντομο διάστημα η αναμίσθωσή τους θα καταστεί δύσκολη έως αδύνατη. Προς αποφυγή τέτοιων παγίδων και δυσάρεστων εκπλήξεων η συνεργασία με έναν σύμβουλο, ειδικευμένο στη γερμανική αγορά είναι απαραίτητη. Άλλο μειονέκτημα της γερμανικής αγοράς είναι ότι οι αυξήσεις και αναπροσαρμογές του μισθώματος συνήθως καλύπτουν τις αυξήσεις του τιμαρίθμου μόνο κατά 60% έως 70%, την ώρα που στην ελληνική αγορά σε πολλές περιπτώσεις τον υπερβαίνουν κατά πολύ. Από την άλλη, ο πληθωρισμός είναι στη Γερμανία συνήθως ο μισός του ελληνικού και οι απώλειες στην απόδοση καλύπτονται από τις υπεραξίες. Από νομικής απόψεως, πάντως, η γερμανική αγορά προσφέρει τη μέγιστη δυνατή νομική ασφάλεια, που προσδίδει και γενικότερα ασφάλεια στην επένδυση. Έχουμε να κάνουμε προ πάντων με ένα σταθερό νομικό πλαίσιο, το οποίο δεν αλλάζει με την κάθε κυβέρνηση. Το ίδιο ισχύει ουσιαστικά και για την φορολογική επιβάρυνση η οποία είναι προβλέψιμη. Χ

26 Νοέμβριος 2009

15_THEMA_AKINHTA_K_VOLLBACH_final.indd 26

11/18/09 6:39:30 PM

ΧΡΗΜΑ 27

15_THEMA_AKINHTA_K_VOLLBACH_final.indd 27

11/18/09 6:39:32 PM

Χ φάκελοι

ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ

ΕΠΕΤΕΥΧΘΗΣΑΝ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ «Η ΤΚ διαθέτει διεθνώς αξιοζήλευτους δείκτες ρευστότητας και κεφαλαιακής επάρκειας. Η κερδοφορία της ενισχύθηκε σημαντικά το γ’ τρίμηνο, ενώ είναι κερδοφόρος σε όλες τις αγορές στις οποίες δραστηριοποιείται.» A. Ηλιάδης, Ανώτατος Εκτελεστικός Διευθυντής ✒ ημαντική βελτίωση παρουσίασαν τα αποτελέΣεπτεμβρίου 2009 σε 80% και 86% αντίστοιχα. Η απόδοση από τον Ανδρέα σματα του Συγκροτήματος της Τράπεζας Κύπρου ιδίων κεφαλαίων του Συγκροτήματος διατηρήθηκε σε ικαΑναστασίου για το γ’ τρίμηνο 2009, με θετική συνεισφορά νοποιητικά επίπεδα (16,0%) σε ένα ιδιαίτερα απαιτητικό στα κέρδη από όλες τις αγορές στις οποίες δραστηριοποικαι αρνητικό περιβάλλον. είται. Oι επιδόσεις του Συγκροτήματος για το εννεάμηνο 2009 δικαιώνουν τους αρχικούς στόχους του Συγκροτήματος για το ΑΝΑΚΑΜΨΗ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ έτος. Το συντηρητικό επιχειρηματικό μοντέλο που ακολουθεί το ΣυΣημαντική ανάκαμψη στην κερδοφορία είχαν οι εργασίες του Συγκρότημα με τη διατήρηση ισχυρής ρευστότητας, την ενδυνάμωση της γκροτήματος στη Ρωσία. Τα κέρδη μετά τη φορολογία για το γ’ κεφαλαιακής επάρκειας, τη διαχείριση πιστωτικού κινδύνου και την τρίμηνο 2009 ανήλθαν σε 9 εκατ. ευρώ, ενώ τα κέρδη πριν από τις πειθαρχημένη ανάπτυξη εργασιών υπήρξαν τα ερείσματα στην αντιμεπροβλέψεις ανήλθαν σε 14 εκατ. ευρώ σημειώνοντας αύξηση 78% σε τώπιση της οικονομικής κρίσης και αντικατοπτρίζονται στη συνεχιζόσχέση με το β’ τρίμηνο 2009. μενη βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων του. Το Συγκρότημα, ακολουθώντας συντηρητική προσέγγιση, έδωσε Τα κέρδη του Συγκροτήματος πριν από τις προβλέψεις για το γ’ τρίβαρύτητα στην αφομοίωση της Uniastrum και στην ενδυνάμωση της μηνο 2009 ανήλθαν σε 190 εκατ. ευρώ σημειώνοντας αύξηση 35% σε υποδομής της. Το Συγκρότημα βρίσκεται τώρα σε θέση να επιταχύσχέση με το β’ τρίμηνο 2009, ενώ τα κέρδη μετά τη φορολογία για το νει την ανάπτυξή του στη Ρωσία και το γ’ τρίμηνο 2009 σημείωσε γ’ τρίμηνο 2009 ανήλθαν σε 117 εκατ. ευρώ σημειώνοντας αύξηση αύξηση 5% στα δάνεια. Οι εργασίες του Συγκροτήματος στη Ρωσία 38% έναντι του β’ τριμήνου 2009. Τα κέρδη του Συγκροτήματος πριν το εννεάμηνο 2009 σημείωσαν κέρδη πριν τις προβλέψεις 26 εκατ. από τις προβλέψεις και τα κέρδη μετά τη φορολογία για το εννeάμηνο ευρώ ενώ μετά τις αυξημένες προβλέψεις και τη φορολογία παρουσί2009 ανήλθαν σε 446 εκατ. ευρώ και 265 εκατ. ευρώ αντιστοίχως. ασαν ζημιά 4 εκατ. ευρώ. Παράλληλα με την αυξημένη κερδοφορία, το Συγκρότημα διατηρεί Το Συγκρότημα, αξιολογώντας τη μέχρι σήμερα επιτυχημένη συνερισχυρά μεγέθη ισολογισμού έχοντας υψηλή κεφαλαιακή επάρκεια, γασία με τους ιδρυτικούς μετόχους της Uniastrum Bank, υπέγραψε ισχυρή ρευστότητα και ικανοποιητική ποιότητα χαρτοφυλακίου. νέα πενταετή συμφωνία συνεργασίας με την οποία θα συνεχίσουν να ασκούν τα διοικητικά τους καθήκοντα και θα παραμείνουν μέτοχοι στην Uniastrum Bank με ποσοστό 10% έκαστος. Το Συγκρότημα προΠΡΟΜΕΡΙΣΜΑ 8 ΛΕΠΤΑ Το ΔΣ της Τράπεζας, λαμβάνοντας υπόψη τα μέχρι σήμερα αποτετίθεται μεσοπρόθεσμα να προχωρήσει στην εισαγωγή της Uniastrum λέσματα, την αναμενόμενη κερδοφορία για ολόκληρο το έτος, την Bank σε ρωσικό χρηματιστήριο. Η εισαγωγή της Uniastrum Bank σε υψηλή κεφαλαιακή επάρκεια και τη μερισματική πολιτική του, απορωσικό χρηματιστήριο θα της προσδώσει πρόσβαση σε περαιτέρω φάσισε την καταβολή προμερίσματος 8 λεπτά του ευρώ ανά μετοχή. κεφάλαια σε ρωσικά ρούβλια και εδραίωσή της ως μία από τις σημαΤο Συγκρότημα διαθέτει ισχυρή κεφαλαιακή θέση βελτιώνοντας ντικές τραπεζικές παρουσίες στη ρωσική αγορά. οργανικά τον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας σε 12,9% στις 30 Σεπτεμβρίου 2009. Ο δείκτης πρωτοβάθμιων κεφαλαίων ανέρχεται σε ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 11,4% και ο δείκτης βασικών πρωτοβάθμιων κεφαλαίων σε 7,9%. Με βάση τα αποτελέσματα του εννεαμήνου 2009 και τις επιδόσεις Διατηρήθηκε η ισχυρή ρευστότητα του Συγκροτήματος με δείκτη μέχρι σήμερα, το Συγκρότημα εκτιμά ότι το έτος 2009 θα επιτύχει δανείων προς καταθέσεις 87%. Το Συγκρότημα διαθέτει ισχυρή ικανοποιητική κερδοφορία στα πλαίσια των εκτιμήσεων που έχουν ρευστότητα στις δυο κύριες αγορές που λειτουργεί με τον δείκτη ήδη ανακοινωθεί. Συγκεκριμένα τα καθαρά κέρδη του Συγκροτήμαδανείων προς καταθέσεις σε Κύπρο και Ελλάδα να ανέρχεται στις 30 τος μετά τη φορολογία για το 2009 αναμένεται να κυμανθούν μεταξύ 300 εκατ. ευρώ και 400 εκατ. ευρώ. ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ ΤΙΜΗ ΜΕΤΟΧΗΣ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ 12ΜΗΝΟ Το Συγκρότημα διαθέτοντας υψηλή κεφαλαιακή επάρκεια, ισχυρή ρευστότητα, ικανοποιητική ποιότητα χαρτοφυλακίου και επιδόσεις κερδοφορίας βρίσκεται σε θέση να επωφεληθεί από ευκαιρίες που θα παρουσιαστούν με την ανάκαμψη του οικονομικού περιβάλλοντος. Η επιλεκτική ανάπτυξη των εργασιών του Συγκροτήματος στις νέες αγορές αναμένεται να συνεισφέρει θετικά στην κερδοφορία και να αποφέρει σημαντικά οφέλη στα επόμενα έτη, τόσο από πλευράς ανάπτυξης του όγκου εργασιών, όσο και κερδοφορίας. Χ

Σ

28 Νοέμβριος 2009

16_FAKELOI_Χ357_final.indd 28

11/18/09 6:42:09 PM

ΠΛΑΙΣΙΟ

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑΣ Η εταιρεία περιέκοψε τα έξοδά της αξιοποιώντας χαμηλότοκο βραχυπρόθεσμο δάνειο, που της έδωσε τη δυνατότητα να πληρώνει τους προμηθευτές σε μετρητά και να εξασφαλίζε χαμηλότερες τιμές. Η Πλαίσιο, με την κίνηση αυτή, έχει μειώσει το κόστος χρήματος σχεδόν στο 3% από 5% και άνω που ήταν προηγουμένως. ✒ ολύ προσεκτική θα είναι η πολιτική της από τον ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΜΕΓΕΘΩΝ Γιώργο Πλαίσιο σε ότι αφορά το άνοιγμα νέων Την αντίθετη πορεία ακολούθησαν τα έξοδα του ομίΚαλούμενο καταστημάτων στην Ελλάδα αλλά και λου. Συγκεκριμένα, το σύνολο των εξόδων τρίτου στο εξωτερικό. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο τριμήνου, λαμβάνοντας υπόψη και τα χρηματοοικονομικά, πρόεδρος της εταιρείας Γ. Γεράρδος στο πλαίσιο μειώθηκε κατά 14,9%. Στο δεύτερο τρίμηνο 2009 η αντίστοιχη παρουσίασης της εταιρείας στην Ένωση Θεσμικών Επενδυτών, μείωση διαμορφώθηκε στο 10,1% και στο πρώτο στο 0,8%. Συνο«διανύουμε περίοδο περιορισμού των εξόδων με ταυτόχρονη λικά τα έξοδα εννεαμήνου μειώθηκαν κατά 9,6%. προσπάθεια αύξησης του τζίρου». Ο κ. Γεράρδος αναφέρθηκε στη ☛ δραστηριοποίηση της εταιρίας στη Βουλγαρία όπου παρατηρείται πτώση της τάξης του 15%, η οποία -σύμφωνα πάντα με τον ΣΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΝΕΑΜΗΝΟΥ ίδιο- οφείλεται στην κακή πορεία της οικονομίας της γειτονικής ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΠΑχώρας, αλλά και των Βαλκανίων γενικότερα. «Μεγάλες ανταγωνίΡΟΧΗΣ SERVICE ΣΕ ΕΠΩΝΥΜΑ LAPTOPS στριες εταιρείες του ομίλου μας στη Βουλγαρία εμφανίζουν υπο(ACER, HP KAI TOSHIBA) ΠΟΥ ΑΠΟΛΑΜχώρηση τζίρου ακόμα και 30%», υποστηρίζει ο κ. Γεράρδος.

Π

ΒΑΝΟΥΝ ΟΙ ΠΕΛΑΤΕΣ ΤΗΣ ΠΛΑΙΣΙΟ.

ΜΗΔΕΝΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ Εκτός από την αγορά των Βαλκανίων η διοίκηση της Πλαίσιο εξετάζει και την ευρωπαϊκή αγορά για μελλοντικές επενδύσεις, ενώ ως καλύτερο κατάστημα στην ελληνική περιφέρεια χαρακτηρίστηκε αυτό του Ηρακλείου στην Κρήτη. Επίσης, τονίστηκε ότι η Πλαίσιο δεν έχει προχωρήσει σε απολύσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης, καθώς και ότι η μείωση κατά 15% του προσωπικού προέρχεται καθαρά από οικειοθελείς αποχωρήσεις εργαζομένων. Σε ό,τι αφορά στην παρουσίαση των οικονομικών αποτελεσμάτων του 2009, οι πωλήσεις του ομίλου στο τρίτο τρίμηνο, εμφανίζονται σημαντικά βελτιωμένες. Συγκεκριμένα, υπολείπονται του αντίστοιχου περυσινού τριμήνου μόλις κατά 2,6%, ενώ στο δεύτερο τρίμηνο υπολείπονταν κατά 12,3% και στο πρώτο κατά 14,5%. Οι πωλήσεις εννεαμήνου κινήθηκαν πτωτικά κατά 10%. Πιο ειδικά, τα είδη γραφείου (που αφορούν στο 29,1% των πωλήσεων της Πλαίσιο) υποχώρησαν κατά 6,8%, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές (που αποτελούν το 58,8% του τζίρου) «έπεσαν» κατά 15,8%, ενώ η τηλεφωνία (που αφορά στο 11,5% του κύκλου εργασιών) ήταν η μόνη κατηγορία με άνοδο κατά 19,2%. Οι πωλήσεις των καταστημάτων συνολικά υποχώρησαν κατά 9,4%, ενώ οι απ’ ευθείας πωλήσεις σε επιχειρήσεις έκλεισαν στο εννεάμηνο χαμηλότερα κατά 10,1%. ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΙΜΗ ΜΕΤΟΧΗΣ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ 12ΜΗΝΟ

Το συμμάζεμα των εξόδων προήλθε, σύμφωνα με τον κ. Γεράρδο, και από ένα βραχυπρόθεσμο δάνειο ύψους 12 εκατ. ευρώ, το οποίο έλαβε η εταιρεία από τη Eurobank με ιδιαίτερα χαμηλό επιτόκιο, και της δίνει την απαραίτητη ρευστότητα ώστε να πληρώνει τους προμηθευτές σε μετρητά και να εξασφαλίζει έτσι χαμηλότερες τιμές. Η Πλαίσιο, με την κίνηση αυτή, έχει μειώσει το κόστος χρήματος σχεδόν στο 3% από 5% και άνω που ήταν νωρίτερα. Αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν η σημαντική αύξηση της κερδοφορίας του ομίλου (ΕΒΤ) κατά το τρίτο τρίμηνο του 2009, στα 759 χιλ. ευρώ από 140 χιλ. ευρώ το αντίστοιχο τρίμηνο του 2008, σε αντίθεση με τη μείωση της κερδοφορίας που παρατηρήθηκε στο πρώτο και δεύτερο τρίμηνο. ΝΕΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Τέλος, έγινε αναφορά στις νέες εμπορικές ενέργειες του εννεαμήνου και ιδιαίτερα: - Στη δυνατότητα Service σε Brand Laptops (Acer, HP και Toshiba) που απολαμβάνουν οι πελάτες της Πλαίσιο.

- Στο νέο πιο φιλικό προς το χρήστη web site, που έχει πιο ξεκάθαρη και δομημένη εμφάνιση, απλούστερη κατηγοριοποίηση των προϊόντων και βελτιωμένα κριτήρια αναζήτησης για ακόμη μεγαλύτερη ευκολία, με αποτέλεσμα ο μέσος όρος μοναδικών επισκεπτών του site να έχει αυξηθεί από 67.500 σε 80.500 ανά ημέρα.

- Στο συνεχή ανασχεδιασμό των καταστημάτων, με τελευταίο βήμα τον ανασχεδιασμό του καταστήματος της Μεταμόρφωσης που κόστισε 200.000 ευρώ.

- Στον ανασχεδιασμό της εκπαίδευσης προσωπικού με χρήση προηγμένων οπτικοακουστικών μέσων και την εξάσκηση των εκπαιδευομένων συνεργατών με τη μέθοδο της ερμηνείας ρόλων. Χ ΧΡΗΜΑ 29

16_FAKELOI_Χ357_final.indd 29

11/18/09 6:42:10 PM

Χ φάκελοι

FG EUROPE

ΔΙΝΕΙ ΒΑΡΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Θετική συμβολή στα αποτελέσματα της εταιρείας είχαν οι επενδύσεις σε αιολικά πάρκα, καθώς τα σχετικά έσοδα παρουσίασαν αύξηση κατά 200% στο 9μηνο.

Τ

Τα αποτελέσματα εννεαμήνου της FG Europe κρίνονται θετικά από τη διοίκηση της εταιρείας, δεδομένου του αρνητικού κλίματος, καθώς στο τρίτο τρίμηνο φαίνεται ότι η πορεία των πωλήσεων έχει αρχίσει να εισέρχεται σε τροχιά ανόδου. Επίσης, σημαντική είναι η συμβολή στα αποτελέσματα της εταιρείας των επενδύσεων στην ενέργεια καθώς τα έσοδα από την συγκεκριμένη δραστηριότητα παρουσίασαν αύξηση στο 9μηνο κατά 200%. Οι επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας αναμένεται να ενταθούν με στόχο να διπλασιαστεί η δυναμικότητα παραγωγής μέσα στα επόμενα χρόνια. Σε ότι αφορά την παρουσία της FG Europe στο εξωτερικό, στα Βαλκάνια τα περιθώρια ανάπτυξης περιορίζονται προς το παρόν λόγω της κρίσης, στην Τουρκία εμφανίζονται σημαντικές προοπτικές και στην Ιταλία η αγορά έχει παρόμοια με την Ελλάδα χαρακτηριστικά, καθώς και οι δύο είναι πλέον ώριμες αγορές. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάστηκαν από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρείας, κ. Ιωάννη Παντούση και τον Αναπληρωτή Γενικό Διευθυντή και Υπεύθυνο Σχέσεων Μετόχων, κ. Ευάγγελο Λιανόπουλο στο πλαίσιο των παρουσιάσεων που διοργανώνει η Ένωση Θεσμικών Συμπερασματικά για το 9μηνο του 2009, αναφέρθηκε ότι: ∼ Οι συνολικές πωλήσεις του Ομίλου ανήλθαν το 9μηνο σε 101,56 εκατ. ευρώ έναντι πωλήσεων 126,29 εκατ. ευρώ του 9μήνου του 2008, μειωμένες κατά 19,58%. ∼ Τα έσοδα του Ομίλου από την ενέργεια, σημαντικά αυξημένα κατά 200%, ανήλθαν το 9μηνο σε 2,921 εκατ. έναντι 0,97 εκατ. του 9μήνου του 2008, (Δεν συμπεριλαμβάνονται τα έσοδα από τη λειτουργία των δύο υπό εξαγορά αιολικών πάρκων). ∼ Οι πωλήσεις των διαρκών καταναλωτικών αγαθών ανήλθαν σε 94,18 εκατ. ευρώ, προσεγγίζοντας τις πωλήσεις του 9μήνου του 2007 (98,95 εκατ. ευρώ) και μειωμένες κατά 15% έναντι των αντίστοιχων πωλήσεων του 2008 (111,21 εκατ. ευρώ), αντιπροσωπεύοντας πλέον το 96% των συνολικών πωλήσεων της εταιρείας ∼ Οι συνολικές πωλήσεις των κλιματιστικών ανήλθαν σε 85,97 εκατ. ευρώ έναντι 98,74 εκατ. αυτών του αντίστοιχου 9μήνου του 2008, μειωμένες κατά 13%. ∼ Οι εξαγωγές κλιματιστικών ανήλθαν το 9μηνο σε 31,26 εκατ. ευρώ έναντι 33,56 εκατ. αυτών του 9μήνου του 2008, μειωμένες κατά 7%. ∼ Στην εσωτερική αγορά οι πωλήσεις των κλιματιστικών, ανήλθαν σε 54,71 εκατ. ευρώ έναντι 65,18 εκατ. ευρώ του 9μήνου του 2008, FG EUROPE ΤΙΜΗ ΜΕΤΟΧΗΣ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ 12ΜΗΝΟ

μείωση 16%. ∼ Οι πωλήσεις των προϊόντων ESKIMO ανήλθαν σε 2,38 εκατ. ευρώ έναντι 4,48 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 47% ∼ Οι πωλήσεις των προϊόντων της Sharp: ∼ στις τηλεοράσεις LCD μειώθηκαν κατά 27%, από 4,80 εκατ. ευρώ το 9μηνο του 2008 σε 3,51 εκατ. ευρώ το 9μηνο του 2009. ∼ στα ψυγεία και φούρνους μικροκυμάτων, ανήλθαν σε 2,32 εκατ. ευρώ, έναντι 3,19 εκατ. ευρώ, το 9μηνο του 2008, μειωμένες κατά 27%. ΜΕΙΩΜΕΝΑ ΤΑ ΕBITDA Τα κέρδη προ φόρων, χρηματοοικονομικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (ΕBITDA), μειωμένα κατά 28,38%, ανήλθαν σε 18,20 εκατ. ευρώ έναντι 25,41 εκατ. ευρώ αυτών του αντίστοιχου 9μήνου του 2008. Ο δείκτης EBITDA διαμορφώθηκε σε 17,92% έναντι 20,12% του αντίστοιχου 9μήνου του 2008, μειωμένος κατά 2,20 μονάδες. Τα καθαρά μετά από φόρους και Δικαιώματα Μειοψηφίας Κέρδη του Ομίλου, σαφώς βελτιωμένα έναντι αυτών του α’ εξαμήνου (που εμφάνιζαν μείωση 44,11%), ανήλθαν το 9μηνο του 2009 σε 10,933 εκατ. ευρώ έναντι 15,862 εκατ. ευρώ του αντίστοιχου 9μήνου του 2008, μειωμένα κατά 31,07%. Επίσης αναφέρθηκαν: ∼ Η σημαντική αύξηση κατά 31,55% των ιδίων κεφαλαίων του Ομίλου, με στόχο την υλοποίηση επενδύσεων στον τομέα της ενέργειας. Τα ίδια κεφάλαια την 30/9/2009, περιλαμβανομένων των δικαιωμάτων μειοψηφίας, ανερχόταν σε 71,83 εκατ. ευρώ έναντι 54,60 εκατ. ευρώ αυτών της 31/12/2008. ∼ Η μείωση κατά 36,42% των συνολικών υποχρεώσεων οι οποίες από 189,47 εκατ. ευρώ την 31/12/2008, περιορίσθηκαν την 30/9/2009 σε 120,45 εκατ. ευρώ. Η μείωση των συνολικών υποχρεώσεων του Ομίλου, οφείλεται στην κατά 45,49% μείωση των τραπεζικών και λοιπών υποχρεώσεων της Μητρικής Εταιρείας. ∼ Τέλος, έγινε εκτενής αναφορά στις δραστηριότητες του Ομίλου στον τομέα της ενέργειας μέσω των θυγατρικών της RF Energy AE. Αναφέρθηκε η ολοκλήρωση των εργασιών κατασκευής του δεύτερου αιολικού πάρκου στο Κιλκίς ισχύος 10 MW και η έναρξη της λειτουργίας του από το μήνα Μάιο, καθώς και η έναρξη λειτουργίας του δεύτερου υδροηλεκτρικού σταθμού στον ποταμό Κερυνίτη, ισχύος 1,015 MW. ∼ Στο στάδιο της αδειοδότησης είναι: ένδεκα αιολικά πάρκα στη νότιο Εύβοια, ισχύος 387 MW, 25,5 MW στο όρος Παναχαϊκό, καθώς και άλλα αιολικά πάρκα ισχύος 48 MW. Αναφέρθηκε τέλος ότι η RF Energy AE εξαγόρασε τρία αιολικά πάρκα στη φάση της αδειοδότησης, ισχύος 34 MW, και ότι με την προϋπόθεση υλοποίησης της κατ’ αρχήν συμφωνίας εξαγοράς δύο αιολικών πάρκων (σε λειτουργία από το Νοέμβριο του 2008), η εγκατεστημένη ισχύς σε αιολικά και υδροηλεκτρικά πάρκα του Ομίλου, θα ανέρχεται σε 70,6 MW. Χ

30 Νοέμβριος 2009

16_FAKELOI_Χ357_final.indd 30

11/18/09 6:42:10 PM

16_FAKELOI_Χ357_final.indd 31

11/18/09 6:42:12 PM

Χ

∼ αφιέρωμα

ΚΛΑΔΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

ΠΟΛΥ ΣΚΛΗΡΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙ Παρά την κρίση, ο κλάδος των φαρμάκων ανθίσταται τόσο διεθνώς όσο και στη χώρα μας. Στην Ελλάδα, οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις είδαν το 2008 τον κύκλο εργασιών τους να αυξάνεται κατά περίπου 9%, ενώ το μείζον πρόβλημα του κλάδου είναι οι οφειλές των κρατικών νοσοκομείων για φάρμακα, οι οποίες αγγίζουν πλέον τα 4 δισ. ευρώ! ✒

O

από τον Αιμίλιο Νεγκή

φαρμακευτικός κλάδος αποδεικνύεται «πολύ σκληρός για να πεθάνει». Σύμφωνα με έρευνα της Stat Bank, ο κλάδος είναι ένας από τους ελάχιστους τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας, που όχι μόνο άντεξε τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, αλλά ορισμένες επιχειρήσεις συνεχίζουν ακάθεκτες την ανοδική τους πορεία. Οι συνολικές πωλήσεις των παραγωγικών και εμπορικών επιχειρήσεων φαρμάκων αυξήθηκαν το 2008 κατά 10% έναντι του 2007, ενώ η κερδοφορία τους παρουσίασε ανεπαίσθητη υποχώρηση, παρά το γεγονός ότι η ευρύτερη επιχειρηματική κοινότητα της χώρας είδε τα συνολικά κέρδη της να μειώνονται κατά 33%. Οι συνολικές πωλήσεις των 91 μεγαλύτερων φαρμακευτικών επιχειρήσεων της χώρας (με βάση τον ισολογισμό τους έως τον Ιούνιο του 2009) έφθασαν τα 5,812 δις ευρώ, έναντι 5,344 δις το 2007. Αντίστοιχα τα καθαρά κέρδη έφθασαν τα 470,887 εκατ. ευρώ, ενώ την προηγούμενη χρονιά ήταν 471,154 εκατ. Το καθαρό περιθώριο κέρδους του κλάδου ήταν διόλου ευκαταφρόνητο: 8,1%. Θυμίζουμε ότι η εγχώρια αγορά κυριαρχείται από τις θυγατρικές εταιρίες των μεγάλων πολυεθνικών φαρμακοβιομηχανιών, οι οποίες στην πλειοψηφία τους δραστηριοποιούνται στην αντιπροσώπευση των φαρμακευτικών σκευασμάτων, που εισάγουν από τις

εταιρείες του Ομίλου στον οποίο ανήκουν και δεν επιδεικνύουν παραγωγική δραστηριότητα, ενώ ορισμένες από αυτές πραγματοποιούν παραγωγή στην Ελλάδα σε εγκαταστάσεις τρίτων. Από την άλλη, η πλειοψηφία των ελληνικών φαρμακευτικών επιχειρήσεων επικεντρώνεται στην παραγωγή γενόσημων φαρμακευτικών σκευασμάτων (generics). Η διείσδυση των γενόσημων φαρμάκων στην εγχώρια αγορά είναι σχετικά χαμηλή (12%) αλλά αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω, ακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις. Παράλληλα, μικρός αριθμός μόνο ελληνικών επιχειρήσεων είναι σε θέση να δαπανήσει τα υψηλά ποσά που απαιτούνται για την πραγματοποίηση Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D) και την ανάπτυξη πρωτότυπων σκευασμάτων. ΟΛΙΓΟΠΩΛΙΑΚΗ ΔΟΜΗ Οι αυξημένες αντοχές του τομέα παραγωγής και εμπορίας φαρμάκων δεν είναι ένα περιστασιακό φαινόμενο καθώς οι επιχειρήσεις του συγκεκριμένου κλάδου - στο σύνολό τους - κινούνται ανοδικά κατά τα τελευταία έτη. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας της Stat Bank: ∼Σ τον κλάδο κυριαρχούν οι κερδοφόρες επιχειρήσεις αφού από το σύνολο των 91 εταιριών του δείγματος οι 80 εμφάνισαν κέρδη και μόλις 11 ζημίες. (Στο ίδιο δείγμα πέρυσι οι κερδοφόρες ήταν 84 και οι ζημιογόνες επτά). ∼ Όπως αναμενόταν, στον κλάδο επικρατεί ήδη υπερσυγκέντρωση δυ-

32 Nοέμβριος 2009

09_FARMAKEYTIKES_357_FINAL.indd 32

11/18/09 6:48:00 PM

ΤΟΝ ΙΟΥΛΙΟ ΤΟΥ 2009 ΑΛΛΑΞΕ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΤΙΜΗΣ. Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΘΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΛΕΟΝ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΟ ΟΡΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΗΣ ΕΕ.

ΧΡΗΜΑ 33

09_FARMAKEYTIKES_357_FINAL.indd 33

11/18/09 6:48:02 PM

Χ αφιέρωμα ∼ Αγορά Φαρμάκου ☛

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΝΗΚΕΙ ΞΕΚΑΘΑΡΑ ΣΤΗ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ. ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΗΣ EVALUATE PHARMA, ΤΟ 2014, ΤΑ ΕΞΙ ΦΑΡΜΑΚΑ, ΠΟΥ ΘΑ ΕΧΟΥΝ ΤΙΣ ΥΨΗΛΟΤΕΡΕΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ, ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΟΛΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ! νάμεων καθώς οι 20 μεγαλύτερες παραγωγικές και εισαγωγικές εταιρείες φαρμάκου, αποσπούν περίπου το 80% των συνολικών κερδών! ∼Σ ε ό,τι αφορά την κεφαλαιακή σύνθεση, υπήρξε ελαφρά επιδείνωση αφού ο ρυθμός αύξησης των ιδίων κεφαλαίων αυξήθηκε με ελαφρώς χαμηλότερο ρυθμό σε σχέση με τον ρυθμό αύξησης των συνολικών υποχρεώσεων. ∼ Στον κλάδο κυριαρχούν οι πολυεθνικές επιχειρήσεις αφού αυτές καλύπτουν το 88% της φαρμακευτικής δαπάνης. Ενώ, όμως οι ελληνικές βιομηχανίες συντελούν στο 12% της φαρμακευτικής δαπάνης κατέχουν το 50% των θέσεων εργασίας και το 80% των νέων επενδυτικών προγραμμάτων, που υλοποιούνται στον κλάδο. ∼Τ α αποτελέσματα του κλάδου θα ήταν ακόμη καλύτερα αν δεν είχαμε το 2008 μείωση κατά 48% των καθαρών κερδών της εταιρείας Alapis (41 εκατ. ευρώ το 2008), εξαιτίας της υστέρησης έκτακτων εσόδων, καθώς και στην καταγραφή υψηλών ζημιών από την εταιρεία Lavipharm (50,4 εκατ. ευρώ το 2008), λόγω έκτακτων επιβαρύνσεων. Τα αποτελέσματα της έρευνας της STAT BANK επιβεβαιώνουν ότι η ελληνική φαρμακοβιομηχανία έχει γίνει σαφέστατα πολύ πιο εξωστρεφής τα τελευταία χρόνια. Ελληνικές εταιρείες εξάγουν σε πάνω από 60 χώρες και σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τέσσερις νέες παραγωγικές μονάδες σχεδιάζονται και υλοποιούνται στην Ελλάδα με συνολικό αποτέλεσμα 1.000 νέες θέσεις εργασίας. Παράλληλα, οι ελληνικές βιομηχανίες έχουν εκσυγχρονισθεί, έχουν σημαντική αποδοχή ως προς την ποιότητα των φαρμάκων τους στο εξωτερικό, ανοίγοντας συνεχώς νέες αγορές. Στην εγχώρια αγορά φαρμάκων οι ελληνικές εταιρείες κερδίζουν μερίδιο αγοράς την τελευταία διετία. Η διασφάλιση ωστόσο της ανταγωνιστικότητάς τους απαιτεί επένδυση σε νέες τεχνολογίες και νέες φαρμακοτεχνικές μορφές. Και στο σημείο αυτό χρειάζεται στήριξη από την Πολιτεία. Τις τρεις πρώτες θέσεις βάσει των πωλήσεων καταλαμβάνουν οι εξής ελληνικές επιχειρήσεις: 1. Η εταιρεία Alapis, η οποία οφείλει μεγάλο μέρος των εσόδων της σε εμπορικές δραστηριότητες.

2. Η εταιρεία Βιανέξ η οποία έχει ανακοινώσει ότι το 56% του όγκου των πωλήσεών της αφορούσε ιδιοπαραγόμενα φάρμακα για λογαριασμό διεθνών οίκων του εξωτερικού. Η εταιρεία παραμένει η πλέον κερδοφόρα ελληνική επιχείρηση με καθαρά κέρδη ύψους 51,5 εκατ. ευρώ για το 2008.

3. Η εταιρεία Boehringer Ingelheim Ελλάς, η οποία πραγματοποίησε εξαγωγές φαρμάκων αξίας 131,7 εκατ. ευρώ και αποτελεί την μοναδική διεθνή φαρμακευτική επιχείρηση, που διατηρεί βιομηχανική μονάδα στην Ελλάδα.

Μεγάλες αυξήσεις εσόδων κατέγραψαν, μεταξύ των δέκα πρώτων, η εταιρεία ΦΑΜΑΡ (23%), η οποία παράγει φάρμακα για διεθνείς οίκους, η Elpen (15%) η οποία διαθέτει κυρίως δικά της φάρμακα, καθώς και η παραγωγός κυρίως ορών για ελληνικά και ξένα νοσοκομεία εταιρεία Demo (15%). Τις υψηλότερες αυξήσεις εσόδων πέτυχαν οι κατά βάση εξαγωγικές επιχειρήσεις Φαρματέν (71%) και Specifar (61%). ΑΥΞΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟ 2009 Όσον αφορά το 2009, σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, η αξία των πωλούμενων φαρμάκων το πρώτο τετράμηνο κινήθηκε πτωτικά, λόγω των διακυμάνσεων που προκάλεσε στην αγορά η οικονομική κρίση, αλλά και της μείωσης των παράλληλων εξαγωγών, δηλαδή, των εξαγωγών προς τις οικονομικά πιο αναπτυγμένες χώρες της ΕΕ. (Αγγλία, Γερμανία κλπ). Το 2008, οι παράλληλες εξαγωγές υποχώρησαν στα 700-800 εκατ. ευρώ περίπου. Ειδικά για τις παράλληλες εξαγωγές, η μείωσή τους αποδίδεται σε 3 λόγους: 1. Η πτώση της τιμής της στερλίνας, που περιόρισε το... ενδιαφέρον των ξένων εισαγωγέων.

2. Η λήξη της πατέντας αρκετών φαρμάκων, με αποτέλεσμα να κυκλοφορούν στην αγορά αντίγραφα που περιέχουν την ίδια δραστική ουσία αλλά πωλούνται φθηνότερα.

3. Τα καινούργια φάρμακα πωλούνται σε παρόμοιες τιμές σε όλη την Ευρώπη. Πάντως, εκτιμήσεις κύκλων της αγοράς αναφέρουν ότι για το 2009 ο συνολικός κύκλος εργασιών των φαρμακευτικών εταιρειών αναμένεται να κινηθεί στα ίδια επίπεδα με εκείνα του 2008, ήτοι θα υπάρξει αύξηση κατά περίπου 10%. Αυτό σημαίνει ότι ο συνολικός τζίρος του κλάδου θα αγγίξει τα 6,5 δισ. ευρώ. ΟΙ ΟΦΕΙΛΕΣ ΤΟΥ ΕΣΥ Στον αντίποδα, η μεγάλη «πληγή» του κλάδου δεν είναι άλλη από τα υπέρογκα χρέη των κρατικών νοσοκομείων. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι οφειλές του ΕΣΥ για φάρμακα ανέρχονταν σε περίπου 3 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2008 (για την περίοδο 2005-2008), ενώ εκτιμάται ότι ένα δισ. ευρώ αφορούν μέχρι στιγμής τα ανεξόφλητα φάρμακα της χρονιάς, που διανύουμε. Αξίζει να σημειωθεί ότι συνολικές οφειλές του ΕΣΥ (συν το υγειονομικό υλικό και τον ιατρικό εξοπλισμό) ξεπερνούν τα 6 δισ. ευρώ, ποσό που αντιπροσωπεύει ποσοστό περίπου 2,5% του ΑΕΠ. Γεγονός που αναβιβάζει τα χρέη του ΕΣΥ σε βόμβα στα δημοσιονομικά θεμέλια της χώρας. Η προηγούμενη κυβέρνηση επιχείρησε να ρυθμίσει το ζήτημα με μία θολή ρύθμιση μέσω δανειοδότησης από το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Όμως, η υπόθεση οδηγήθηκε σε ναυάγιο. Η νέα κυβέρνηση έχει υποσχεθεί ότι θα ρυθμίσει το θέμα άμεσα, αλλά μέχρι στιγμής δεν «υπάρχουν νεώτερα από το μέτωπο». Πάντως, έχει εξαγγείλει τη λήψη δέσμης μέτρων με στόχο τον περιορισμό των φαρμακευτικών δαπανών: ∼Ν έο τρόπο τιμολόγησης των φαρμάκων που μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει μείωση τιμών ώστε να περιορισθούν οι δαπάνες που επιβαρύνουν τα ασφαλιστικά ταμεία. ∼Κ αθιέρωση της «θετικής λίστας» φαρμάκων. ∼Η λεκτρονική καταγραφή της συνταγογράφησης φαρμάκων. ∼Η λεκτρονική κάρτα στους ασφαλισμένους. ∼Ε νιαίες παροχές απ’ όλα τα ασφαλιστικά ταμεία.

34 Νοέμβριος 2009

09_FARMAKEYTIKES_357_FINAL.indd 34

11/19/09 10:01:44 AM

ΤΟ ΠΑΡΟΝ... Οριακή βελτίωση παρουσίασε η παγκόσμια φαρμακευτική αγορά το 2008. Σύμφωνα με στοιχεία της IMS Health, οι συνολικές πωλήσεις έφτασαν τα 773 δισ. δολάρια, σημειώνοντας αύξηση κατά 58 δισ. σε σύγκριση με το 2007 και ο ρυθμός μεταβολής μειώθηκε στο 4,8% από 6,6% το 2007. Το μεγαλύτερο μερίδιο των πωλήσεων (40,3%) στην παγκόσμια φαρμακευτική αγορά το 2008 αφορούσε σε πωλήσεις στη Βόρεια Αμερική (ΗΠΑ και Καναδάς), το 32% σε πωλήσεις στην ευρωπαϊκή αγορά και το 11,7% σε πωλήσεις στην Ασία, την Αφρική και την Αυστραλία. Ο υψηλότερος ρυθμός μεταβολής σημειώθηκε επίσης στην Ασία, την Αφρική και την Αυστραλία (15,3%), ενώ η Λατινική Αμερική αν και αποτελεί την αγορά με το χαμηλότερο μερίδιο επί των παγκόσμιων πωλήσεων (6%), χαρακτηρίζεται από υψηλό ρυθμό μεταβολής (12,6%). Στην παγκόσμια φαρμακευτική αγορά, παρατηρείται σημαντική μετατόπιση της ζήτησης από τις ώριμες προς τις αναπτυσσόμενες αγορές καθώς οι ρυθμοί ανάπτυξης στις ώριμες αγορές σταδιακά μετριάζονται, ενώ αντίθετα οι αναπτυσσόμενες αγορές με χαμηλά μερίδια πωλήσεων παρουσιάζουν διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης. ... ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Η παγκόσμια φαρμακευτική αγορά αναμένεται να εμφανίσει αύξηση κατά 4% - 6% το 2010, φθάνοντας% τα 825 δισ. δολάρια, ενώ η ετήσια αύξηση θα συνεχιστεί με ρυθμό 4% - 7% έως το 2013, σύμφωνα με στοιχεία της IMS Health. Το 2013, η παγκόσμια φαρμακευτική αγορά αναμένεται να αγγίζει το 1 τρισ. δολάρια! Στις ΗΠΑ, προβλέπεται αύξηση υψηλότερη από αυτήν που είχε προβλεφθεί στις αρχές της χρονιάς. Ειδικότερα, η αύξηση στην αγορά των ΗΠΑ αναμένεται τώρα να είναι περίπου 4,5 - 5,5% το 2009 και 3 -5% το 2010. Αντίθετα, οι επτά «αναδυόμενες» αγορές της Βραζιλίας, της Κίνας, της Ινδίας, του Μεξικού, της Ρωσίας, της Ν. Κορέας και

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΚΑΙ ΟΜΩΣ, Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ

Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία είναι ο κλάδος, που πηγαίνει καλύτερα από όλους τους βιομηχανικούς κλάδους, στη χώρα, καθώς συνεχίζει να διευρύνει την ολοένα και εντονότερη εξαγωγική του δραστηριότητα. Παρ’ όλο, που η εγχώρια αγορά φαρμάκων παρουσιάζει σχετική στασιμότητα του όγκου πωλήσεων, ο κλάδος - σύμφωνα με την ΕΣΥΕ - το πρώτο πεντάμηνο του 2009 αύξησε κατά 8,4% τον όγκο της παραγωγής του, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2008, όταν η συνολική βιομηχανική παραγωγή της χώρας συρρικνώθηκε. Είναι η τέταρτη συνεχόμενη χρονιά κατά την οποία αυξάνεται η παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων. Το 2006, είχαμε αύξηση κατά 13,2%, το 2007 κατά 14,6% και 3,4% το 2008. Με άλλα λόγια, οι βιομηχανίες φαρμάκων από το 2005 μέχρι σήμερα έχουν αυξήσει κατά 34% την παραγωγή τους, παρουσιάζοντας την ταχύτερη αύξηση όγκου παραγωγής μεταξύ όλων των βιομηχανικών κλάδων!

ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ DEALS ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ Κυριολεκτικά εκρηκτικό ήταν το 2009 για την παγκόσμια φαρμακευτική αγορά. Είναι χαρακτηριστικό ότι, μόνο μέσα στον πρώτο τρίμηνο, πραγματοποιήθηκαν deals συνολικής αξίας 166 δισ. δολαρίων! Βέβαια, κατά τους αναλυτές, αυτό είναι ένα ακόμη δείγμα ότι έρχεται περίοδος «ισχνών αγελάδων»... Οι πιο σημαντικές από αυτές τις συμφωνίες ήταν τρεις: 1. Η εξαγορά της αμερικανικής Wyeth από την ομοεθνή της Pfizer έναντι 64 δισ. δολαρίων.

2. Η εξαγορά του 44% της βιοτεχνολογικής εταιρείας Genentech από τη Roche προς 47 δισ. δολάρια.

3. Η αγορά της Schering-Plough από τη Merck προς 43 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Mergermarket Group, οι μεγάλες συγχωνεύσεις-αγορές μάλλον έχουν τελειώσει προς το παρόν, ενώ αντίθετα θα υπάρξουν αρκετές «συναλλαγές μεσαίου μεγέθους» και συμφωνίες αξίας έως 5 δισ. δολαρίων. Η GlaxoSmithKline και κάποιες άλλες μεγάλες εταιρείες, όπως οι Sanofi-Aventis και Bristol-Myers Squibb, έχουν δηλώσει ότι προτιμούν να προβούν σε μικρότερες και πιο στοχευμένες αγορές, που να ταιριάζουν καλύτερα στις στρατηγικές ανάπτυξής τους - οι δύο τελευταίες έχουν ήδη αρχίσει να υλοποιούν τα σχέδια αυτά. Η Mergermarket Group προβλέπει επίσης ότι μεγάλο ρόλο στις συγχωνεύσεις και αγορές κατά το επόμενο διάστημα θα παίξει ο τομέας των βλαστοκυττάρων, δεδομένης της εντολής του Προέδρου Ομπάμα να επιτραπεί η χρήση ομοσπονδιακής χρηματοδότησης για την έρευνα στα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα. Το τελευταίους μήνες πάντως δίνουν και παίρνουν οι φήμες για πιθανές συγχωνεύσεις και εξαγορές. Πρώτη στον κατάλογο των φημολογιών έρχεται η Bristol-Myers Squibb καθώς το δυνατό της χαρτί, η κλοπιδογρέλη, χάνει την προστασία της πατέντας της το 2011. Οι μνηστήρες είναι ουκ ολίγοι: Από τη SanofiAventis (με την οποία εμπορεύονται την κλοπιδογρέλη από κοινού), μέχρι την AstraZeneca και τη Johnson & Johnson. Πάντως, η GlaxoSmithKline, η Novartis και η Sanofi-Aventis φαίνεται ότι διαθέτουν το περισσότερο ρευστό, έτοιμο να επενδυθεί στην κατάλληλη ευκαιρία. Η Eli-Lilly, η οποία πρόσφατα αγόρασε την ImClone Systems, ακούγεται τόσο ως πιθανός αγοραστής όσο και ως πιθανός στόχος. Οι συγχωνεύσεις καθιστούν δυνατές τις περικοπές προσωπικού και βοηθούν στη μείωση των δαπανών. Ήδη, από την αρχή του έτους, πολλές μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες έχουν ανακοινώσει εκτεταμένες απολύσεις. Πάντως, πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι η αγορά δεν σηκώνει πλέον ενώσεις «γιγάντων», που οδηγούν σε εταιρείες - μαμούθ, οι οποίες είναι δυσκίνητες και η διαχείρισή τους δύσκολη. Αντίθετα, η προσοχή φαίνεται να στρέφεται τώρα κυρίως στις μεγάλες εταιρείες βιοτεχνολογίας (με την Biogen Idec και την Amgen πρώτες στις προτιμήσεις και τις Crucell και Genzyme να ακολουθούν), οι οποίες μπορούν να δώσουν νέα ώθηση στις μεγάλες παραδοσιακές φαρμακευτικές εταιρείες. ΧΡΗΜΑ 35

09_FARMAKEYTIKES_357_FINAL.indd 35

11/19/09 10:01:44 AM

Χ αφιέρωμα ∼ Αγορά Φαρμάκου ☛

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΝΑ ΕΜΦΑΝΙΣΕΙ ΑΥΞΗΣΗ ΚΑΤΑ 4% - 6% ΤΟ 2010, ΦΘΑΝΟΝΤΑΣ ΤΑ 825 ΔΙΣ. ΔΟΛΑΡΙΑ, ΕΝΩ Η ΕΤΗΣΙΑ ΑΥΞΗΣΗ ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΙ ΜΕ ΡΥΘΜΟ 4% - 7% ΕΩΣ ΤΟ 2013, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ IMS HEALTH.

της Τουρκίας αναμένεται να εμφανίσουν αύξηση 12 -14% το 2010 και 13 -16% τα επόμενα πέντε χρόνια! Πρωταθλήτρια αναμένεται να είναι η Κίνα με αύξηση πάνω από 20%. Η κύριος παράγοντας που περιορίζει την αύξηση της παγκόσμιας φαρμακευτικής αγοράς κι επιταχύνει τις κινήσεις συγχωνεύσεων και εξαγορών είναι η λήξη της πατέντας. Κατά τα επόμενα πέντε χρόνια, προϊόντα που σήμερα έχουν πρωτοφανείς πωλήσεις, οι οποίες φθάνουν τα 137 δισ. δολάρια αναμένεται να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό των γενόσημων και δεν θα αντικατασταθούν από προϊόντα με πωλήσεις του ίδιου μεγέθους. Π.χ. το 2011 χάνει την πατέντα του το υπ’ αριθμόν 1 φάρμακο σε πωλήσεις παγκοσμίως, το Lipitor της αμερικανικής Pfizer, το οποίο πραγματοποιεί ετησίως πωλήσεις 12 δισ. δολαρίων! Ίσως έτσι γίνεται αντιληπτό γιατί η Pfizer έδωσε 64 δις δολάρια να εξαγοράσει τη Wyeth, που διαθέτει προϊόντα βιοτεχνολογίας με λαμπρό παρόν και μέλλον.

Επίσης, μέσα στην επόμενη πενταετία, οι αγορές θα επηρεαστούν από πολυάριθμες ενέργειες μείωσης του κόστους, όπως η επιβολή μείωσης των τιμών σε υπάρχοντα φάρμακα, η αύξηση των απαιτούμενων προϋποθέσεων για ασφαλιστική κάλυψη των προϊόντων και η παροχή κινήτρων στους γιατρούς και τους φαρμακοποιούς για να συνταγογραφούν γενόσημα φάρμακα. Μέσα στο 2010 αναμένεται επίσης μια σειρά από γεγονότα που θα μπορούσαν να έχουν μακροπρόθεσμη επίδραση στη φαρμακευτική αγορά: η ενδεχόμενη εφαρμογή της αναθεώρησης του συστήματος υγείας στις ΗΠΑ, καθώς και νομοθετικές ή ρυθμιστικές ενέργειες σε άλλες χώρες, το μέγεθος της πανδημίας Η1Ν1 και ο χρόνος και η έκταση της παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης. ΑΤΜΟΜΗΧΑΝΗ Η ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Το μέλλον ανήκει ξεκάθαρα στη βιοτεχνολογία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Evaluate Pharma, το 2014, τα έξι φάρμακα που θα έχουν τις υψηλότερες πωλήσεις παγκοσμίως θα είναι όλα προϊόντα βιοτεχνολογίας! Πρώτο σε πωλήσεις το 2014 αναμένεται να είναι το αντικαρκινικό Avastin της Roche με έσοδα ύψους 9,23 δισ. δολαρίων - αν και πρόσφατα εμφάνισε κάποια προβλήματα στις κλινικές μελέτες του. Οι επόμενες πέντε θέσεις θα καταλαμβάνονται από το Humira της Abbott Laboratories, το Rituxan της Roche, το Enbrel της Wyeth και της Amgen, το Lantus της Sanofi-Aventis και το Herceptin της Roche. Με το Remicade των Schering-Plough και J&J να καταλαμβάνει την ένατη θέση, συνολικά επτά από τα 10 πρώτα φάρμακα το 2014 θα είναι προϊόντα βιοτεχνολογίας - το 2008 ήταν πέντε και το 2000 μόνο ένα. Συνολικά, τα βιοτεχνολογικά φάρμακα θα αποτελούν το 50% των 100 φαρμάκων με τις υψηλότερες πωλήσεις το 2014.. Χ

ΠΛΑΣΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΑΓΟΡΑ Σε μεγάλη πληγή εξελίσσονται διεθνώς τα πλαστά φάρμακα. Ακόμη και στη φαινομενικά θωρακισμένη Ευρώπη, οι κατασχέσεις πλαστών φαρμάκων έχουν αυξηθεί κατά 57% φέτος σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά! Πρόκειται για χάπια, σταγόνες και αλοιφές που είτε στερούνται της παραμικρής δραστικής ουσίας είτε περιέχουν επικίνδυνα τοξικά παράγωγα. Στην καλύτερη των περιπτώσεων πρόκειται για χάπια βιταμινών από ουσίες όπως κιμωλία ή για χάπια κατά της στυτικής δυσλειτουργίας παρασκευασμένα από... άμυλο αραβοσίτου.

H πλειονότητα των πλαστών φαρμάκων προέρχεται από την Ινδία και την Κίνα και ένα διεθνές δίκτυο φροντίζει για τη διανομή τους κυρίως στις αναπτυσσόμενες και φτωχές χώρες. Ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 30% των φαρμάκων σε ορισμένες περιοχές της Λ. Αμερικής, της ΝΑ Ασίας και της υποσαχάριας Αφρικής είναι πλαστογραφημένα, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Τα τελευταία χρόνια, το οργανωμένο δίκτυο έχει απλώσει ανησυχητικά τα πλοκάμια του και στο ευρωπαϊκό έδαφος. Τον Οκτώβριο, οι ευρωπαϊκές φαρμακοβιομηχανίες ανακοίνωσαν ότι πραγματοποιούν πιλοτικό πρόγραμμα στη Σουηδία για

ένα σύστημα κωδικοποίησης κατά των πλαστών φαρμάκων. Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από τον Σύνδεσμο Ευρωπαϊκών Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων (EFPIA), ο οποίος ελπίζει ότι το πρόγραμμα θα αποτελέσει τη βάση για ένα ενδεχόμενο πανευρωπαϊκό σύστημα. Οι φαρμακευτικές εταιρείες υποστηρίζουν ότι το νόμιμο σύστημα του παράλληλου εμπορίου - κατά το οποίο αγοράζονται φάρμακα από χώρες που έχουν χαμηλές τιμές, επανασυσκευάζονται και πωλούνται σε χώρες με υψηλές τιμές - καθιστά την Ευρώπη εύκολο στόχο για τους εμπόρους πλαστών φαρμάκων. Ωστόσο, οι εταιρείες που εφαρμόζουν παράλληλο εμπόριο αρνούνται την κατηγορία. Ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) προειδοποιεί για τους κινδύνους, που κρύβουν τα πλαστά φάρμακα και η χρήση τους και εφιστά την προσοχή των καταναλωτών για τα ηλεκτρονικά φαρμακεία. Η Ελλάδα πάντως φαίνεται πως είναι καλά οχυρωμένη έναντι του φαινομένου. Η χρήση της ταινίας γνησιότητας με το διπλό barcode και το μοναδικό σειριακό αριθμό στις συσκευασίες των φαρμάκων, δείχνει να εξασφαλίζει αυθεντικό και ποιοτικό φάρμακο στον Έλληνα ασθενή. . Χ

36 Νοέμβριος 2009

09_FARMAKEYTIKES_357_FINAL.indd 36

11/19/09 2:55:45 PM

09_FARMAKEYTIKES_357_FINAL.indd 37

11/19/09 2:55:47 PM

Χ αφιέρωμα ∼ Αγορά Φαρμάκου

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΦΙΛΙΩΤΗΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΑΝΟΙΧΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΛΥΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Έχουμε επιτύχει την άμεση πρόσβαση όλων των πολιτών σε υψηλής ποιότητος φάρμακα με τις χαμηλότερες τιμές στην ΕΕ και την αρίστη λειτουργία ενός πυκνού δικτύου διανομής σε ολόκληρη τη χώρα, που εξασφαλίζει άμεση πρόσβαση όλων των ασθενών σε όλα τα φάρμακα.

Τ

α προβλήματα στο φαρμακευτικό κλάδο είναι σοβαρά και ουσιαστικά, αλλά ταυτόχρονα η πρόοδος που έχει επιτευχθεί επιτρέπει να είμαστε αισιόδοξοι για την επίλυσή τους. Με εκκίνηση τη δέσμευση της νέας κυβέρνησης για άμεση λύση των προβλημάτων, όπως τα συσσωρευμένα χρέη των νοσοκομείων, ο Πρόεδρος του ΣΦΕΕ κ. Διονύσιος Φιλιώτης εκτιμά ότι πολλά μπορούν να γίνουν στο νέο πνεύμα της δημοσίας διαβούλευσης της Πολιτείας με τους αρμόδιους φορείς. Παράλληλα, διαψεύδει και σχολιάζει γνωστές παρανοήσεις και παρεξηγήσεις σχετικά με το πραγματικό ύψος της φαρμακευτικής δαπάνης, τις τιμές των φαρμάκων και τις συνέπειες της ελλείψεως μηχανοργανώσεως και τεχνολογικού εκσυγχρονισμού του συστήματος. Ταυτόχρονα, αναφέρεται στο μέλλον του φαρμακευτικού κλάδου, ο οποίος βρίσκεται στην πρωτοπορία της προσφοράς ποιοτικής και υψηλού επιπέδου απασχόλησης στην Ελλάδα. ΧΡΗΜΑ_Ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα της ελληνικής φαρμακευτικής αγοράς; Δ. ΦΙΛΙΩΤΗΣ_Προτού αναφέρουμε τα προβλήματα, οφείλω να διαπιστώσω ότι η ελληνική φαρμακευτική αγορά είναι πολύ καλά οργανωμένη. Έχουμε επιτύχει την άμεση πρόσβαση όλων των πολιτών σε υψηλής ποιότητος φάρμακα με τις χαμηλότερες τιμές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με βάση τον τρόπο καθορισμού των τιμών από το κράτος. Έχουμε επιτύχει την αρίστη λειτουργία ενός πυκνού δικτύου διανομής σε ολόκληρη τη χώρα που εξασφαλίζει άμεση πρόσβαση όλων των ασθενών σε όλα τα φάρμακα, επώνυμα πρωτότυπα ή επώνυμα ουσιωδώς όμοια.

Ωστόσο, υπάρχουν προβλήματα τα οποία υπονομεύουν αυτές τις κατακτήσεις. Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα είναι η έλλειψη μηχανοργανώσεως και τεχνολογικού εκσυγχρονισμού του συστήματος υγείας. Πρόκειται για τον κυριότερο παράγοντα που οξύνει το φαινόμενο της σπατάλης και επιτρέπει την κακοδιαχείριση. Στο πρόβλημα αυτό έρχεται να προστεθεί και η σύγχυση που παρατηρείται έντονα ανάμεσα στη φαρμακευτική δαπάνη και τις φαρμακευτικές πωλήσεις οι οποίες είναι σχεδόν διπλάσιες από την πρώτη. Για την επίλυση αυτών των προβλημάτων είναι ανάγκη να καθιερωθεί ουσιαστικός διάλογος και διαβούλευση της Πολιτείας με τους φορείς, με βάση πάντοτε τεκμηριωμένα και αντικειμενικά στοιχεία, που θα αποτρέπουν την αναπαραγωγή ☛

ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΚΑΡΜΠΟΝ. Η ΣΠΑΤΑΛΗ ΚΑΙ Η ΚΑΚΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΝΘΟΥΝ. ΦΑΡΜΑΚΑ ΑΠΟΖΗΜΙΩΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ ΑΠΟ ΑΣΘΕΝΕΙΣ - ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ.

38 Νοέμβριος 2009

09_FARMAKEYTIKES_357_FINAL.indd 38

11/19/09 10:02:03 AM

ανακριβών και ψευδών στοιχείων που στην πραγματικότητα όμως δημιουργούν λανθασμένες εντυπώσεις. Είναι απαραίτητο να εξασφαλιστούν σωστά στοιχεία για τον κλάδο μας τα οποία θα επιτρέπουν στην κυβέρνηση να προβαίνει στη λήψη σωστών και ουσιαστικών αποφάσεων. Είναι αδύνατον και δεν επιτρέπεται να λαμβάνονται αποφάσεις, εάν δεν βασίζονται σε αξιόπιστα και διασταυρωμένα στοιχεία. Τέλος, έχουμε το σοβαρότατο πρόβλημα της συσσώρευσης των χρεών των νοσοκομείων προς τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις, ζήτημα που εγείρει ερωτήματα για την αξιοπιστία του ελληνικού κράτους να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του. Χ_Πόσες είναι οι οφειλές των νοσοκομείων για φάρμακα προς τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις; Δ.Φ._Το θέμα των χρεών των νοσοκομείων ποτέ δεν ήταν σοβαρότερο απ’ όσο είναι σήμερα αφού έχει ξεπεραστεί κάθε όριο. Ενδεικτικά αναφέρω ότι τα χρέη ανέρχονται μόνο για τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις, που είναι μέλη του ΣΦΕΕ, στο ιλιγγιώδες ποσό των 2,68 δισ. ευρώ έως τις 31-12-2008. Παράλληλα συσσωρεύεται το χρέος των νοσοκομείων για το έτος 2009. Πιο συγκεκριμένα, από 1ης Ιανουαρίου μέχρι 30 Ιουνίου τα χρέη των νοσοκομείων έχουν αυξηθεί κατά 720 εκατομμύρια ευρώ. Αντίθετα, οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις, ανταποκρινόμενες στις υποχρεώσεις τους, έχουν πληρώσει εμπρόθεσμα το ΦΠΑ, που αναλογεί στο 9% και έχουν καταθέσει το φόρο εισοδήματος, καθώς και προκαταβολή φόρου εισοδήματος για το επόμενο έτος για πωλήσεις σε νοσοκομεία που αντιστοιχούν σε ποσά που δεν έχουν ακόμα εισπραχθεί. Όπως γίνεται κατανοητό, η καθυστέρηση στην εξόφληση των χρεών εμποδίζει την ανάπτυξη ενός από τους πιο δυναμικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας και δημιουργεί ασφυκτικές οικονομικές συνθήκες για πολλές φαρμακευτικές επιχειρήσεις. Χ_Γιατί απορρίψατε τη ρύθμιση, που επιχείρησε η προηγούμενη κυβέρνηση; Έχει υπάρξει συνεννόηση με τη νέα κυβέρνηση; Δ.Φ._Ο ΣΦΕΕ αποχώρησε από τις συζητήσεις, διότι η προτεινόμενη από την προηγούμενη κυβέρνηση ρύθμιση ήταν πρακτικά αδύνατη και ατελέσφορη και οδηγούσε σε διαδικαστικό αδιέξοδο. Επιπρόσθετα, το κόστος αυτής της υποτιθέμενης ρύθμισης ήταν παράλογο και ασύμφορο για τις επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, αυτό που ζητάει ο ΣΦΕΕ από τη νέα κυβέρνηση είναι η άμεση αποπληρωμή των χρεών των νοσοκομείων και η εξεύρεση μόνιμης λύσης που θα αποτρέπει τη δημιουργία νέων χρεών. Χ_Η νέα κυβέρνηση έχει εξαγγείλει την επαναφορά της λίστας φαρμάκων. Ποια είναι η θέση σας; Δ.Φ._Η θέση μας είναι υπέρ της ανοιχτής δημόσιας διαβούλευσης και στο θέμα αυτό, όπως και σε όλα τα θέματα που αφορούν στη φαρμακευτική αγορά. Πιστεύω, με βάση τις δημόσιες διακηρύξεις της, ότι την ίδια άποψη έχει και η κυβέρνηση. Η λίστα κατά την προηγούμενη περίοδο εφαρμογής της, προκάλεσε μεγάλες καθυστερήσεις στην άμεση πρόσβαση των πολιτών σε όλα τα φάρμακα, ενώ παράλληλα δεν επιβράδυνε τον ρυθμό αύξησης της φαρμακευτικής δαπάνης. Ωστόσο, είμαστε βέβαιοι ότι μπορούμε να συμβάλουμε με εποικοδομητικές προτάσεις, έτσι ώστε η λίστα, την οποία η Κυβέρνηση έχει εξαγγείλει, να οδηγήσει σε θετικά αποτελέσματα για τους πολίτες και το σύστημα υγείας

χωρίς τις παγίδες της προηγούμενης λίστας που οδήγησαν σε εκτόξευση της δαπάνης και άδικους περιορισμούς στην άμεση πρόσβαση των πολιτών στα φάρμακα. Χ_Στην Ελλάδα η δημόσια δαπάνη για φάρμακα αυξάνεται σημαντικά κάθε χρόνο. Ποια μέτρα πιστεύετε ότι θα συμβάλουν στον εξορθολογισμό της δαπάνης; Δ.Φ._Υπάρχει η «καλή» και η «κακή» αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης. Η «καλή» αύξηση οφείλεται σε νέα φάρμακα και θεραπείες που αυξάνουν το προσδόκιμο επιβίωσης, βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών, ενώ συγχρόνως μειώνουν δραστικά τα έξοδα σε άλλα σημεία του συστήματος, όπως οι μέρες νοσηλείας, οι μέρες απουσίας από την εργασία και πολλά άλλα. Αποτελούν αναντικατάστατα όπλα για την προαγωγή της δημοσίας υγείας, αποτελούν επένδυση στον άνθρωπο, την κοινωνία, αλλά και την πιο παραγωγική λειτουργία της οικονομίας. Αντίθετα, η «κακή» αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης οφείλεται στην έλλειψη μηχανοργανώσεως και τεχνολογικού εκσυγχρονισμού του συστήματος υγείας. Βρισκόμαστε ακόμα στην εποχή του καρμπόν. Ως εκ τούτου, η σπατάλη και η κακοδιαχείριση ανθούν. Φάρμακα γράφονται και αποζημιώνονται από τα ασφαλιστικά ταμεία, χωρίς να έχουν χρησιμοποιηθεί από ασθενείς - ασφαλισμένους του συστήματος. Ο Συνήγορος του Πολίτη έχει αναφέρει στην ετήσια έκθεσή του πολλές περιπτώσεις, ενώ και άλλες επίσημες διωκτικές αρχές του κράτους, έχουν αναφέρει κατά καιρούς πληθώρα τέτοιων περιπτώσεων. Τα προβλήματα όμως αυτά δεν αφορούν μόνο στο φάρμακο, αλλά κυρίως στο υπόλοιπο σύστημα υγείας, δηλαδή στο υπόλοιπο 80% του κονδυλίου της υγείας. Έχει υπολογιστεί ότι, με βάση τη διεθνή εμπειρία, ένα σύστημα μηχανοργάνωσης θα περιορίσει δραστικά τη σπατάλη και την κακοδιαχείριση και θα οδηγήσει σε μείωση κόστους ύψους περίπου 30% επί των συνολικών δαπανών υγείας. Δηλαδή, μιλάμε για ένα κονδύλιο περίπου ίσο με 1,5 φορά το μέγεθος της κρατικής φαρμακευτικής δαπάνης. Αυτό είναι μια από τις θέσεις του ΣΦΕΕ που την επαναλαμβάνουμε χρόνια τώρα. Εκεί βρίσκεται η μεγάλη οικονομική αιμορραγία του συστήματος κι είναι αυτή η αιμορραγία που πρέπει και μπορεί να αντιμετωπιστεί. Δεν είναι οι τιμές των φαρμάκων το πρόβλημα, δεν είναι η τιμή της ασπιρίνης εκείνη που απειλεί το σύστημα, ούτε πρόκειται να υπάρξει οικονομική εξυγίανση με παρεμβάσεις στην τιμή της. Αντιθέτως, τέτοιου είδους πρακτικές το μόνο που μπορούν να καταφέρουν είναι να οδηγήσουν πολλά χρήσιμα, καταξιωμένα και χαμηλού κόστους φάρμακα εκτός αγοράς με συνέπεια την αντικατάστασή τους από νεότερα και ακριβότερα φάρμακα. Χ_Οι ειδικοί επισημαίνουν πως υπάρχει ανάγκη ελέγχου της συνταγογράφησης. Ποια είναι η θέση του ΣΦΕΕ; Δ.Φ._Βεβαίως και πρέπει να ελεγχθεί η συνταγογράφηση. Δεν μπορούμε να επιτρέπουμε την «εικονική συνταγογράφηση» και την αποζημίωση από τα ταμεία φαρμάκων, που δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ από τους ασφαλισμένους. Εκεί ακριβώς είναι το πρόβλημα. Το φαινόμενο της «προκλητής συνταγογράφησης» αποτελεί κάποιο πρόβλημα, όπου συμβαίνει, αλλά παραμένει περιορισμένο. Ουσιαστικά, περιορίζεται στο θέμα ανταγωνισμού των φαρμακευτικών εταιρειών με βάση την επιστημονική ενημέρωση ενός ιατρού, προσώπου δηλαδή εξουσιοδοτημένου να χορηγεί σχετικές συνταγές ή να παρέχει το τάδε ή το δείνα ΧΡΗΜΑ 39

09_FARMAKEYTIKES_357_FINAL.indd 39

11/19/09 10:02:03 AM

Χ αφιέρωμα ∼ Αγορά Φαρμάκου ενδεδειγμένο για τον ασθενή του φάρμακο. Ωστόσο, θεωρώ ότι κανένας υπεύθυνος ιατρός δεν διακυβεύει την υγεία των ασθενών του. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να διευκρινίσω ότι ο Κώδικας Δεοντολογίας των συνταγογραφούμενων φαρμακευτικών προϊόντων εξασφαλίζει, εκτός των άλλων, και τον εντός των πλαισίων της δεοντολογία ανταγωνισμό στο πεδίο της ιατρικής ενημέρωσης. Χ_Η οικονομική κρίση επηρέασε την απασχόληση στον κλάδο σας στην Ελλάδα; Δ.Φ._Δεν μπορούμε να πούμε ότι η οικονομική κρίση δεν επηρέασε τον κλάδο. Επιβράδυνε τα επενδυτικά σχέδια και τις νέες στρατηγικές ανάπτυξης με επίπτωση φυσικά στην απασχόληση. Ωστόσο, πολλές φαρμακευτικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται όλο και περισσότερο τόσο στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή όσο και παγκοσμίως. Ο ρυθμός ανάπτυξής τους, παρά την κρίση, παραμένει θετικός. Έχουμε έτσι καταφέρει να περιφρουρήσουμε την απασχόληση. Θέλω, ωστόσο, να τονίσω ότι οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις προσφέρουν ποιοτική και ικανοποιητικά αμειβόμενη απασχόληση με δυνατότητες δια βίου εκπαίδευσης και εξέλιξης των νέων επιστημόνων. Η Πολιτεία οφείλει να στηρίξει κλάδους τεχνολογικής αιχμής όπως είναι ο δικός μας, ο οποίος έχει τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς. Χ_Στο εξωτερικό υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με τα πλαστά φάρμακα, που διακινούνται και μέσω του Ίντερνετ. Πού οφείλεται το πρόβλημα και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί; Υπάρχει αντίστοιχο πρόβλημα στην Ελλάδα; Δ.Φ._Είναι γεγονός ότι η τεχνολογική πρόοδος και το άνοιγμα του εμπορίου οδήγησε σε έκρηξη παραγωγής και διακίνησης, πλαστών και επικίνδυνων φαρμάκων. Η Ελλάδα, ωστόσο, είναι θωρακισμένη έχοντας υιοθετήσει ένα σύστημα «διπλής υπογραφής». Αυτό σημαίνει ότι στην Ελλάδα κυκλοφορούν μόνο επώνυμα φάρμακα, πρωτότυπα ή ουσιωδώς όμοια. Η επωνυμία είναι η «πρώτη υπογραφή». Είναι η υπογραφή της εταιρείας που τα διακινεί, η οποία αναλαμβάνει την ευθύνη για την ποιότητα, την ασφάλεια και τη θεραπευτική αποτελεσματικότητα του φαρμάκου. Υπογραμμίζουμε, επομένως, ότι μόνο το επώνυμο φάρμακο, πρωτότυπο ή ουσιωδώς όμοιο εγγυάται την ποιότητα, την ασφάλεια και τη θεραπευτική αποτελεσματικότητα. «Η δεύτερη υπογραφή» είναι η συνταγογράφηση που γίνεται με την αποκλειστική ευθύνη του θεράποντος ιατρού. Το σύστημα αυτό σε συνδυασμό με την διπλή ταινία γνησιότητος και τον μοναδικό σειριακό αριθμό στη συσκευασία κάθε φαρμάκου, θωρακίζουν την ελληνική αγορά έναντι των πλαστών φαρμάκων. Χ_Η προηγούμενη κυβέρνηση θεσμοθέτησε την επιστροφή από τις φαρμακοβιομηχανίες προς τα ταμεία ποσοστού επί των πωλήσεων των φαρμάκων, το γνωστό rebate. Ωστόσο, η ρύθμιση αυτή δεν κατέστη δυνατόν να εφαρμοστεί. Τι ακριβώς έχει συμβεί και ποια είναι η θέση σας; Δ.Φ._Πάγια θέση της φαρμακοβιομηχανίας είναι η ανάγκη εξυγίανσης του συστήματος διαχείρισης των δαπανών για τη δημόσια υγεία και η εξάλειψη της παθογένειας που επιβαρύνει αδικαιολόγητα τα ασφαλιστικά ταμεία και δημιουργεί στρεβλή εικόνα για τη φαρμακευτική δαπάνη. Στην κατεύθυνση αυτή,

☛

ΜΕ ΤΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ, ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ, ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΠΟΡΩΝ, Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΟΔΗΓΗΘΕΙ ΣΕ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΕΣ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ. είναι απαραίτητη η λήψη μέτρων ουσιαστικών που θα αποτελέσουν θεσμικές τομές με διάρκεια. Προτάσεις καταθέσαμε και καταθέτουμε στο Υπουργείο Υγείας και σε κάθε συναρμόδιο και είμαστε έτοιμοι πάντα να βοηθήσουμε και να συνδράμουμε στην εξεύρεση λύσεων. Στην περίπτωση του γνωστού rebate, παρά το ότι είναι μέτρο φοροεισπρακτικό, δεν αντιπροσωπεύει κάποια προσπάθεια σχεδιασμού και στρατηγικής για τη φαρμακευτική πολιτική στη χώρα μας και είναι αντίθετο με την αρχή για λήψη θεσμικών μέτρων εξυγίανσης του χώρου, κινηθήκαμε στην κατεύθυνση εφαρμογής του με βάση όμως ξεκάθαρους όρους και κριτήρια υπολογισμού. Εκεί που είμαστε κάθετα αντίθετοι είναι με την υιοθέτηση αυθαίρετων και αδιαφανών διαδικασιών που δημιουργούν σύγχυση και αρνητικό προηγούμενο και κλονίζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στο ασφαλιστικό σύστημα. Χ_Η Ελλάδα υστερεί στον τομέα της κλινικής έρευνας, που χρηματοδοτούν οι διεθνείς φαρμακοβιομηχανίες, γεγονός που στερεί πολύτιμους πόρους και τεχνογνωσία από το ελληνικό σύστημα υγείας. Ποια μέτρα προτείνετε για να βελτιωθεί η κατάσταση; Δ.Φ._Η κλινική έρευνα δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, αξιοποιεί επιστημονικό ανθρώπινο δυναμικό σε εξειδικευμένους τομείς και παρέχει τη δυνατότητα επενδύσεων σε δομές υγείας σε συνεχή βάση. Χρειάζεται ασφαλώς, μια σειρά από καίριες και τολμηρές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Η προσέλκυση επενδύσεων για την έρευνα στον κλάδο μας αλλά και την κλινική έρευνα ιδιαιτέρως, θα ενισχυθεί σημαντικά με την καθιέρωση Εθνικής Πολιτικής για την Έρευνα και Ανάπτυξη. Επίσης, πρέπει να γίνει προσπάθεια για τη μείωση της γραφειοκρατίας, την καθιέρωση ενιαίου πλαισίου λειτουργίας των εμπλεκόμενων φορέων του δημοσίου και τη συστηματική τήρηση του χρονοδιαγράμματος έγκρισης των κλινικών μελετών σύμφωνα με την Κοινοτική και Εθνική νομοθεσία. Όλα αυτά πρέπει να γίνουν το ταχύτερο δυνατόν. Με τα κατάλληλα οικονομικά, φορολογικά και αναπτυξιακά κίνητρα, με την αξιοποίηση με τον πλέον αποδοτικό τρόπο των ερευνητικών προσπάθειών, από όπου και αν προέρχονται, με τη σύνδεση των Πανεπιστημίων με την έρευνα και το συνδυασμό όλων των διαθέσιμων πόρων, μπορούμε να οδηγηθούμε σε εντυπωσιακές επιδόσεις και να αποφύγουμε το στείρο κατακερματισμό και περιορισμό της εμβέλειας των ερευνητικών προσπαθειών. Κατά συνέπεια, η Ελλάδα μπορεί και οφείλει να αναδειχθεί σε κέντρο διεξαγωγής κλινικών μελετών με διεθνή απήχηση εξασφαλίζοντας σημαντικά οφέλη για την απασχόληση, τη Δημόσια Υγεία και την Εθνική Οικονομία.. Χ

40 Νοέμβριος 2009

09_FARMAKEYTIKES_357_FINAL.indd 40

11/19/09 2:56:06 PM

09_FARMAKEYTIKES_357_FINAL.indd 41

11/19/09 2:56:08 PM

Χ αφιέρωμα ∼ Αγορά Φαρμάκου

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΩΛΕΤΗΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΕΝΩΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΗ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ Διαρκές πρόβλημα της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας είναι η απουσία ενός σταθερού πλαισίου φαρμακευτικής πολιτικής το οποίο θα επιτρέπει τον προγραμματισμό σε βάθος χρόνου και θα εγγυάται την ανάπτυξη της υγιούς επιχειρηματικότητας.

Τ

ην εφαρμογή ενός συστήματος συνταγογραφίας φαρμάκων με τιμές αναφοράς, που θα έκανε χρήση των επωνύμων ουσιωδώς ομοίων φαρμάκων και θα προέβλεπε κίνητρα για τη συνταγογράφηση των

☛

ΒΑΣΙΚΗ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΚΡΑΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΕΙΝΑΙ Η ΧΡΗΣΗ ΕΠΩΝΥΜΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ, ΜΕ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ. ΕΤΣΙ ΔΙΑΣΦΑΛΙΖΕΤΑΙ Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ, ΕΝΩ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΩΔΩΣ ΟΜΟΙΩΝ ΜΕ ΤΙΜΗ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΑΠΟ ΑΛΛΑ ΠΟΛΥ ΑΚΡΙΒΟΤΕΡΑ.

οικονομικότερων φαρμάκων θα έδινε διέξοδο στα σημερινά προβλήματα του συστήματος φαρμακευτικής περίθαλψης, όπως τονίζει στην εφ’ όλης της ύλης συνέντευξή του ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας κ. Θεόδωρος Κωλέτης. Ξεκαθαρίζει ότι τάσσεται υπέρ του ελέγχου της συνταγογράφησης με την παράλληλη καθιέρωση της χρήσης κατευθυντηρίων οδηγιών και υπογραμμίζει την ανάγκη ενός θεσμικού πλαισίου για τη συνεργασία των επιχειρήσεων με τα πανεπιστήμια με στόχο την ανάπτυξη έρευνας.

ΧΡΗΜΑ_Ποιά είναι τα κυριότερα προβλήματα της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας; Θ. ΚΩΛΕΤΗΣ_Η ύπαρξη ανταγωνιστικής εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας αποτελεί κοινή επιδίωξη κάθε σύγχρονης οικονομίας. Στη χώρα μας μόλις πρόσφατα έγινε αντιληπτή η δυναμική της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας και η σημασία της για τη συγκράτηση των φαρμακευτικών δαπανών, την επάρκεια της αγοράς σε ασφαλή και ποιοτικά φάρμακα, τη βι-

42 Νοέμβριος 2009

09_FARMAKEYTIKES_357_FINAL.indd 42

11/18/09 6:48:03 PM

ωσιμότητα της κοινωνικής ασφάλισης, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ανάπτυξη τεχνογνωσίας και την προώθηση της έρευνας. Εν τούτοις, το αρνητικό κλίμα των τελευταίων δύο δεκαετιών, αποτέλεσμα άστοχων και αντιαναπτυξιακών πολιτικών, δεν μπορεί να ανατραπεί αυτόματα. Ως διαρκές πρόβλημα της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας θεωρώ την απουσία ενός σταθερού πλαισίου φαρμακευτικής πολιτικής το οποίο θα επιτρέπει τον προγραμματισμό σε βάθος χρόνου και θα εγγυάται την ανάπτυξη της υγιούς επιχειρηματικότητας. Το γεγονός αυτό κάνει ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη του εκσυγχρονισμού της λειτουργίας του ΕΟΦ, ώστε να είναι σε θέση να παίξει τον επιτελικό του ρόλο ως ρυθμιστικού φορέα σε ένα τόσο ευαίσθητο χώρο όπως αυτός του φαρμάκου. Εν τούτοις το πλέον άμεσο πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι τα χρέη των νοσοκομείων. Οι καθυστερήσεις στην εξόφληση των χρεών απειλεί πλέον ανοικτά την βιωσιμότητα πολλών επιχειρήσεων του κλάδου. Εταιρείες με τιμολογημένες απαιτήσεις εκατομμυρίων ευρώ υποχρεούνται σε συνεχή δανεισμό τα τελευταία χρόνια προκειμένου να καλύψουν λειτουργικά έξοδα.

Χ_Σε ποιο βαθμό έχει επηρεάσει τις ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες η διεθνής οικονομική κρίση. Θ.Κ._Η οικονομική κρίση ασφαλώς και έχει επηρεάσει κάθε τομέα της παραγωγικής δραστηριότητας. Ειδικότερα στη φαρμακοβιομηχανία και ίσως λόγω του ανελαστικού χαρακτήρα του φαρμάκου, η κρίση έγινε αντιληπτή ως επιδείνωση των όρων χρηματοδότησης από τις τράπεζες. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τα χρέη των νοσοκομείων έχει δημιουργήσει ασφυκτικές πιέσεις σε πολλές βιομηχανίες.

Χ_Ποιο το ύψος των οφειλών του ΕΣΥ για φάρμακα προς τα μέλη σας; Θ.Κ._Το συνολικό ύψος των οφειλών του ΕΣΥ ανέρχεται περίπου στα 7 δισ. ευρώ. Οι εκτιμήσεις μας τοποθετούν τα χρέη των νοσοκομείων προς τις εταιρείες μέλη μας μέχρι σήμερα κοντά στο 1,5 δισ. ευρώ.

Χ_Ποια είναι η θέση για την αντιμετώπιση του προβλήματος; Θ.Κ._Ζητούμε την άμεση αποπληρωμή των χρεών με απλό και διαφανή τρόπο, στο πλαίσιο των συναλλακτικών κανόνων που ισχύουν σε κάθε ευνομούμενο κράτος. Παράλληλα, έχουμε από καιρού διατυπώσει σειρά προτάσεων για την αποτροπή παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον. Θεωρούμε απόλυτα απαραίτητη την ενδελεχή ανάλυση της νοσοκομειακής δαπάνης για την τελευταία πενταετία με στόχο την ανάληψη στοχευμένων παρεμβάσεων μακριά από γενικεύσεις και ισοπεδωτικές λύσεις. Η ευθύνη της συνταγογραφίας θα πρέπει να παραμείνει στον ιατρό με επώνυμα φάρμακα, γιατί μόνο αυτά διασφαλίζουν την ποιότητα και εγγυώνται την ασφάλεια των ασθενών. Για τους ίδιους λόγους θεωρούμε ότι οι νοσοκομειακές φαρμακευτικές προμήθειες δεν μπορεί να γίνονται με μόνο κριτήριο τη φθηνότερη τιμή. Έχουμε προτείνει τον αποκλεισμό για ένα χρόνο των φαρμάκων τα οποία θα υπάρχουν στο νοσοκομείο και δεν θα κινούνται για πάνω από εξάμηνο ώστε να αποφεύγεται η συσσώρευση αδρανούς stock. Θεωρούμε απαραίτητη την κα-

☛

Η ΣΤΑΘΕΡΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ ΘΑ ΕΔΙΝΕ ΕΥΡΥΤΕΡΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΕΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ. ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ - ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ, Η ΟΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ. θιέρωση συνταγογραφικών οδηγιών για την προτίμηση των φθηνότερων ουσιωδώς ομοίων φαρμάκων με παράλληλη υιοθέτηση και εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων για τις νέες ακριβότερες θεραπείες. Το σύστημα αυτό θα πρέπει να υποστηριχθεί από μια μακροχρόνια πολιτική εκπαίδευσης -επιμόρφωσης των νοσοκομειακών ιατρών και φαρμακοποιών σε θέματα ορθής συνταγογράφησης και χρήσης ουσιωδώς ομοίων ή παλαιών φθηνότερων φαρμάκων.

Χ_Έχει υπάρξει συνεννόηση για το θέμα αυτό με τη νέα κυβέρνηση; Θ.Κ._Ευελπιστούμε ότι στο αμέσως προσεχές διάστημα θα έχουμε την ευκαιρία να αναπτύξουμε τις απόψεις μας αυτές στο πλαίσιο ενός ειλικρινούς και εποικοδομητικού διαλόγου.

Χ_Η νέα κυβέρνηση έχει εξαγγείλει την επαναφορά της λίστας φαρμάκων χωρίς να προσδιορίσει με ποια κριτήρια θα συνταχθεί. Ποια είναι η θέση σας; Θ.Κ._Η προηγούμενη εμπειρία από την εφαρμογή της λίστας ήταν απογοητευτική. Η λίστα τέθηκε σε ισχύ έπειτα από σημαντικές καθυστερήσεις και πολλές ενστάσεις για τα χρησιμοποιούμενα κριτήρια ένταξης σε αυτήν. Έπειτα από ένα πρώτο μικρό διάστημα υπαναχώρησης, η δαπάνη εξακολούθησε αυξανόμενη, ενώ το σύστημα επιβαρύνθηκε με σημαντική γραφειοκρατία. Η δυνατότητα της επισήμανσης μιας συνταγής ως αναντικατάστατης ουσιαστικά ακύρωσε το όλο εγχείρημα. Μια ψύχραιμη λοιπόν αποτίμηση της λίστας δίνει την εικόνα μιας ιδιαίτερα χρονοβόρας και τελικά αναποτελεσματικής διαδικασίας, που απλώς προσέθεσε ένα εμπόδιο στην πρόσβαση του Έλληνα ασθενή στη θεραπεία.

Χ_Στην Ελλάδα η δαπάνη για φάρμακα αυξάνεται σημαντικά κάθε χρόνο. Ποια μέτρα πιστεύετε ότι συμβάλουν στον εξορθολογισμό της δαπάνης; Θ.Κ._Πιστεύουμε ότι η συγκράτηση της αύξησης της δαπάνης μπορεί να επιτευχθεί άμεσα μέσω της ορθής διαχείρισης και του ουσιαστικού ελέγχου της συνταγογράφησης, χωρίς να χρειαστεί να μπούμε σε λογικές περιορισμού των επιλογών του ιατρού και του ασθενή. Εφ’ όσον γίνει αυτό, θεωρούμε ότι η εφαρμογή ενός συστήματος συνταγογραφίας με τιμές αναΧΡΗΜΑ 43

09_FARMAKEYTIKES_357_FINAL.indd 43

11/18/09 6:48:03 PM

Χ αφιέρωμα ∼ Αγορά Φαρμάκου ☛

ΩΣ ΔΙΑΡΚΕΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΘΕΩΡΩ ΤΗΝ ΑΠΟΥΣΙΑ ΕΝΟΣ ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΘΑ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ ΤΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ ΣΕ ΒΑΘΟΣ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΘΑ ΕΓΓΥΑΤΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΥΓΙΟΥΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ.

φοράς που θα έκανε χρήση των επωνύμων ουσιωδώς ομοίων φαρμάκων και θα προέβλεπε κίνητρα για τη συνταγογράφηση των οικονομικότερων φαρμάκων θα έδινε διέξοδο στα σημερινά προβλήματα. Βασική προϋπόθεση για τα παραπάνω είναι η χρήση επωνύμων φαρμάκων, με εμπορική ονομασία, έτσι ώστε αφ’ ενός να διασφαλίζεται η ποιότητα, αφ’ ετέρου να μην υπάρχει υποκατάσταση των ουσιωδώς ομοίων με τιμή αναφοράς από άλλα πολύ ακριβότερα.

Χ_Όλοι οι ειδικοί επισημαίνουν ότι υπάρχει ανάγκη ελέγχου της συνταγογράφησης. Ποια είναι η θέση της ΠΕΦ; Θ.Κ._Η αδυναμία ελέγχου της φαρμακευτικής δαπάνης είναι συνέπεια της αδυναμίας ελέγχου της κατανάλωσης. Θυμίζω ότι στη χώρα μας οι τιμές ρυθμίζονται από το κράτος. Υπό το πρίσμα αυτό σαφώς και τασσόμαστε υπέρ του ελέγχου της συνταγογράφησης με την παράλληλη καθιέρωση της χρήσης κατευθυντηρίων οδηγιών.

Χ_Πολλοί προτείνουν ότι η Πολιτεία οφείλει να ενισχύσει τη συνταγογράφηση γενοσήμων φαρμάκων. Ποια είναι η θέση της ΠΕΦ; Θ.Κ._Θα μου επιτρέψετε να χρησιμοποιήσω τον όρο branded generics- ουσιωδώς όμοια φάρμακα με εμπορική ονομασία. Τα branded generics είναι παλαιά, δοκιμασμένα και φθηνά φάρμακα τα οποία κυκλοφορούν με εμπορική ονομασία. Τα σημερινά branded generics αναφέρονται σε δραστικές ουσίες που κυκλοφόρησαν ως πρωτότυπα φάρμακα για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1980. Το θέμα της ποιότητας τους είναι δεδομένο αφού προκειμένου να κυκλοφορήσει στην αγορά κάθε branded generic υποχρεούται να αποδείξει την θεραπευτική του ισοδυναμία ως προς το αντίστοιχο πρωτότυπο με τις μελέτες βιοϊσοδυναμίας. Τα branded generics αποτελούν τον βασικό κορμό της παραγωγής της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας. Η επιτυχία ενός συστήματος συνταγογραφίας branded generics πέρα από την αυτονόητη ύπαρξη μηχανογράφησης, εξαρτάται από το βαθμό ενημέρωσης των επαγγελματιών υγείας, των ασθενών αλλά και της κοινής γνώμης για την χρήση και τα

πλεονεκτήματα των branded generics. Κατά συνέπεια απαιτείται η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης πολιτικής κινήτρων σε γιατρούς, φαρμακοποιούς και ασθενείς για την κατεύθυνση της συνταγογραφίας και της κατανάλωσης προς τα φθηνότερα ουσιωδώς όμοια φάρμακα. Εάν δεν υπάρξει κατεύθυνση της συνταγογραφίας, τότε όποιο σύστημα σχεδιαστεί θα εκφυλιστεί σε ανταγωνισμό μεταξύ των ουσιωδώς ομοίων και τότε όχι μόνο δεν θα υπάρχει εξοικονόμηση αλλά όπως είδαμε και στο παρελθόν η δαπάνη θα αυξηθεί.

Χ_Η προηγούμενη κυβέρνηση θεσμοθέτησε την επιστροφή από τις φαρμακοβιομηχανίες προς τα ταμεία ποσοστού επί των πωλήσεων των φαρμάκων. Ωστόσο η ρύθμιση αυτή δεν κατέστη δυνατόν να εφαρμοστεί. Τι ακριβώς έχει συμβεί; Ποια είναι η θέση σας; Θ.Κ._Το rebate σαν μέτρο είναι αποδεκτό μόνο υπό την προϋπόθεση του ορθού υπολογισμού του. Όμως ο τρόπος με τον οποίο επιχειρήθηκε μέχρι σήμερα η εφαρμογή του rebate είναι ατεκμηρίωτος και άδικος, ειδικά για τα παλαιά φάρμακα. Αυτός είναι και ο λόγος που σύσσωμη η φαρμακοβιομηχανία και οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις έχουν προσφύγει στο ΣτΕ κατά του συγκεκριμένου μέτρου.

Χ_Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα υστερεί στο τομέα της έρευνας και στον τομέα των φαρμάκων. Ποια μέτρα προτείνετε για να βελτιωθεί η κατάσταση; Θ.Κ._Η ενίσχυση του τομέα έρευνας και ανάπτυξης νέων προϊόντων στη χώρα μας ενδιαφέρει πάρα πολύ. Ξέρετε είναι και δική μας ευθύνη το γεγονός ότι στην ελληνική κοινωνία και στην Πολιτεία δεν είναι γνωστό το γεγονός ότι στη χώρα μας διεξάγεται έρευνα, ότι οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες αναπτύσσουν νέα προϊόντα. Βέβαια η δραστηριότητα αυτή διεξάγεται στο μέτρο του δυνατού, υπό την έννοια ότι δεν μπορούμε να ανταγωνιστούμε τα ερευνητικά μεγέθη αλλά και τους στόχους των πολυεθνικών εταιρειών του κλάδου. Εν τούτοις στη χώρα μας γίνεται έρευνα σε πεδία όπου υπάρχει επιστημονικό και εμπορικό ενδιαφέρον. Εξελίσσουμε ήδη υφιστάμενες θεραπείες σε off patented δραστικές ουσίες και αναπτύσσουμε νέες μορφές και μεθόδους χορήγησης βελτιώνοντας την εμπειρία του ασθενή. Η σταθερή συνεργασία με το πανεπιστήμιο θα έδινε νέες, ευρύτερες προοπτικές στην προσπάθειά μας αυτή και αυτό είναι κάτι που λείπει. Ασφαλώς και έχουμε μεμονωμένες συνεργασίες με την ακαδημαϊκή ερευνητική κοινότητα, η οποία αξίζει να σημειωθεί ότι είναι πολύ υψηλού επιπέδου. Σήμερα, πέντε ερευνητικά προγράμματα από εταιρείες μέλη μας είναι σε εξέλιξη. Είναι όμως φανερή η απουσία ενός θεσμικού πλαισίου για τη συνεργασία, αυτή κάτι το οποίο αποτελεί και πάγια θέση μας. Στο σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον η συνεργασία του πανεπιστημίου με τη βιομηχανία αποτελεί βασικό αναπτυξιακό μηχανισμό, ο οποίος παράγει προστιθέμενες αξίες που διαχέονται στην κοινωνία. Είναι παράδοξο για μια χώρα τόσο δυνατή στην ποιότητα του ερευνητικού δυναμικού να μην αξιοποιεί το συγκριτικό της αυτό πλεονέκτημα. Χ

44 Νοέμβριος 2009

09_FARMAKEYTIKES_357_FINAL.indd 44

11/19/09 10:02:20 AM

ΧΡΗΜΑ 45

09_FARMAKEYTIKES_357_FINAL.indd 45

11/19/09 10:02:24 AM

Χ

∼ αφιέρωμα

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ

ΚΛΑΔΟΣ ΧΩΡΙΣ... ΑΣΠΙΔΑ

46 Nοέμβριος 2009

07_INSURANCE_357_FINAL.indd 46

11/18/09 5:35:17 PM

✒ από τον

Γιώργο Καλούμενο

Συνθήκες... ανασφάλειας κυριαρχούν στην ελληνική ασφαλιστική αγορά μετά τις πρόσφατες δραματικές εξελίξεις που αφορούσαν κυρίως στις τέσσερις εταιρείες του ομίλου Ασπίς αλλά και στο «λουκέτο» της ασφαλιστικής Σκούρτης.

H

είδηση για το κλείσιμο της Ασπίς έσκασε σαν βόμβα στην ελληνική αγορά αν και όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια οι γνωρίζοντες πρόσωπα και πράγματα ήξεραν για το αδιέξοδο στο οποίο είχε περιέλθει ο δεύτερος μεγαλύτερος ασφαλιστικός όμιλος της χώρας. Οι κραδασμοί που προκλήθηκαν σε μία αγορά που ξεπερνά τα 4 δισ. ευρώ ετησίως ήταν ιδιαίτερα αισθητοί και οι 51 εταιρείες που έχουν απομείνει και πλέον απαρτίζουν τον κλάδο θα πρέπει να καλύψουν τη «μαύρη τρύπα» των 500 έως 700 εκατ. ευρώ και να δώσουν λύση στους περίπου 1 εκατ. ασφαλισμένους οι οποίοι βρίσκονται αυτή τη στιγμή κυριολεκτικά στον αέρα. Το έργο του Επικουρικού είναι ιδιαίτερα δύσκολο αν συνυπολογιστεί ότι σήμερα το ταμείο του φορέα διαθέτει ρευστότητα η οποία πλησιάζει τα 90 εκατ. ευρώ, ενώ στα έσοδά του προσμετρούνται και τα 60 εκατ. ευρώ που ανέρχονται οι ετήσιες εισφορές όσων ασφαλιστικών εταιρειών δραστηριοποιούνται στον κλάδο Αυτοκινήτων. Στα έσοδα του Επικουρικού προστίθενται επίσης τα κεφάλαια που θα προκύψουν από τη ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων των πέντε ασφαλιστικών εταιρειών, περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται σήμερα σε ασφαλιστική τοποθέτηση. Το ποιο θα είναι το ύψος των κεφαλαίων που θα συγκεντρωθούν υπέρ του Επικουρικού Κεφαλαίου από την εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων των πέντε ανακληθέντων ασφαλιστικών

εταιρειών θα φανεί τους επόμενους μήνες, οπότε και θα κριθεί αν ο φορέας θα χρειαστεί οικονομική ενίσχυση, ποιο θα είναι το ύψος της και πως θα εξασφαλιστούν τα χρήματα αυτά. Αυτή τη στιγμή είναι πολύ σημαντική η σύσταση εγγυητικού κεφαλαίου το οποίο θα αναλαμβάνει δράση στις περιπτώσεις ανάκλησης αδειών ασφαλιστικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο ζωής. Η δημιουργία ενός οργανισμού που θα εγγυάται τα χρήματα των ασφαλισμένων, θεωρείται αναγκαία προκειμένου να τους εμπνεύσει αίσθημα εμπιστοσύνης σε περίπτωση πτώχευσης ασφαλιστικής εταιρείας και αδυναμίας της να αποζημιώσει τους ασφαλισμένους της. Ο ΚΛΑΔΟΣ ΖΩΗΣ Ο κλάδος ζωής είναι πολύ σημαντικός για την ελληνική ασφαλιστική αγορά καθώς υπολογίζεται ότι τζιράρει περί τα 2,5 δισ. ευρώ ετησίως από τα 1,3 περίπου δισ. που υπολογιζόταν μέχρι το 2002. Αυτό δείχνει το αυξημένο ενδιαφέρον των ασφαλισμένων για τέτοια προϊόντα ενώ και τα συνταξιοδοτικά προγράμματα δεν φεύγουν από την επικαιρότητα. Ήδη στους εγχώριους κλάδους των συντάξεων και της υγείας έχουν πάρει θέση όλοι σχεδόν οι πολυεθνικοί ασφαλιστικοί όμιλοι, όπως οι ολλανδικές ING και Εureko (Interamerican), οι γαλλικές ΑΧΑ (πρώην Αlpha Aσφαλιστική ), Groupama (πρώην Φοίνιξ- Μetrolife) και CNP (Marfin Ασφαλιστική), οι γερμανικές Allianz και Εrgo (Victoria), οι αμερικανικές Alico, AIG Life και AIG Greece και η ιταλική Generali. ΧΡΗΜΑ 47

07_INSURANCE_357_FINAL.indd 47

11/18/09 5:35:18 PM

Χ αφιέρωμα ∼ Ασφαλιστική Αγορά ☛

ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ Η ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΓΓΥΗΤΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΘΑ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ ΔΡΑΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΝΑΚΛΗΣΗΣ ΑΔΕΙΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΠΟΥ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΖΩΗΣ. Αυτοί οι όμιλοι μαζί με τις άλλες ασφαλιστικές εταιρείες των μεγάλων τραπεζών όπως π.χ. η Εθνική Ασφαλιστική (Εθνική Τράπεζα), η ΕFG Eurolife (Eurobank), η ΑΤΕ Ασφαλιστική (Αγροτική Τράπεζα), η Ευρωπαϊκή Πίστη (30% του μετοχικού κεφαλαίου ανήκει στην Τράπεζα Πειραιώς), αλλά και ορισμένους ισχυρούς εγχώριους παίκτες της αγοράς όπως η International Life θα διεκδικήσουν μερίδιο από την μεγάλη πίτα που θα δημιουργηθεί στο άμεσο μέλλον. Άλλωστε τα κατά κεφαλήν ασφάλιστρα στην ευρύτερη κατηγορία Ζωής ανέρχονται μόλις σε λίγα περισσότερα από 200 ευρώ, γεγονός που αφήνει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης στον κλάδο. Η ανασφάλεια άλλωστε, από την οποία διακατέχονται οι Έλληνες για μείωση των παροχών της κοινωνικής ασφάλισης στο μέλλον, εκτιμάται ότι θα τους στρέψει προς την ιδιωτική ασφάλιση. Σύμφωνα με κορυφαία στελέχη της αγοράς, ο τομέας της ιδιωτικής ασφάλισης έχει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης, ενώ οι εταιρείες μπορούν να συμβάλουν στην επίλυση του συνταξιοδοτικού μέσα από τον τρίτο, αλλά και το δεύτερο πυλώνα ασφάλισης, δηλαδή τα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά ταμεία που καλύπτουν κλάδους ή επιχειρήσεις. ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Τα προϊόντα που προσφέρουν οι ασφαλιστικές εταιρείες και οι τράπεζες είναι είτε εφάπαξ ασφαλίστρου, είτε μηναίου ασφαλίστρου (περιοδικών καταβολών), είτε unit linked εγγυημένου κεφαλαίου που συνδυάζεται με επενδύσεις. Ουσιαστικά, με ένα ιδιωτικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα, ο ασφαλισμένος μπορεί να καλύψει τη διαφορά μεταξύ της κρατικής σύνταξης και των εισοδημάτων που θα επιθυμούσε να έχει όταν δεν θα εργάζεται πλέον. Σε ένα τέτοιο πρόγραμμα δεν υπάρχουν ανώτατα όρια συνταξιοδότησης ή περιορισμοί στο βαθμό αναπλήρωσης. Επιπλέον, δεν υπάρχουν περιορισμοί στην επιλογή της ηλικίας, κατά την οποία θα ξεκινήσει η ιδιωτική του σύνταξη. Τα ιδιωτικά ασφαλιστικά προγράμματα λειτουργούν με βάση το κεφαλαιοποιητικό σύστημα και αυτό σημαίνει ότι η αποταμίευση του κάθε εργαζόμενου δημιουργεί ένα κεφάλαιο, ένα ατομικό απόθεμα, το οποίο θα αξιοποιείται με τον τρόπο που εκείνος θα επιλέξει μέχρι τελικά να το χρησιμοποιήσει για την συνταξιοδότησή του. Το κεφάλαιο που συσσωρεύεται ανήκει αποκλειστικά στον ίδιο, σε αντίθεση με το αναδιανεμητικό σύστημα της Κοινωνικής Ασφάλισης, όπου οι εισφορές χρησιμοποιούνται άμεσα για την καταβολή συντάξεων σε τρίτους. Η ασφαλιστική εταιρεία διαχειρίζεται τα καταβαλλόμενα ασφάλιστρα κατά το δοκούν και απλά εγγυάται μια ελάχιστη ετήσια απόδοση η οποία μπορεί να φτάσει έως και το 3,35%. Στις περιπτώσεις

των προϊόντων εφ’ άπαξ καταβολής, οι ασφαλισμένοι μπορούν να καρπωθούν υψηλότερες αποδόσεις μέσω ομολόγων. Τα συνταξιοδοτικά προγράμματα περιοδικών καταβολών απευθύνονται κυρίως σε άτομα που, έστω και με κάποια δυσκολία, πιστεύουν ότι θα είναι σε θέση να αποταμιεύουν, π.χ., 50 ευρώ το μήνα και να μην βασίζονται σ’ αυτά για τις άμεσες ανάγκες τους. Συχνά λοιπόν, αποκτούν τέτοια προγράμματα, άτομα που είτε έχουν ασταθέστατο εισόδημα (σύντομα σταματούν να καταβάλλουν τις εισφορές τους), είτε άτομα που σε δύο ή τρία χρόνια θα χρειαστούν τα χρήματα αυτά, προκειμένου να καλύψουν μια άμεση ανάγκη τους. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, το πιθανότερο σενάριο είναι η ρευστοποίηση του συμβολαίου πολύ πριν τη λήξη του, με όρους που στις περισσότερες των περιπτώσεων αποβαίνουν σε βάρος του πελάτη-ασφαλισμένου. Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι η αναβολή σύναψης ενός συνταξιοδοτικού προγράμματος κοστίζει πολύ. Όσο νωρίτερα ξεκινά ένα τέτοιο πρόγραμμα, τόσο υψηλότερες αποδόσεις και κεφάλαιο εξασφαλίζετε για την σύνταξή σας ή τόσα λιγότερα χρήματα πληρώνετε για να εξασφαλίσετε το κεφάλαιο που θα χρειαστείτε, έτσι ώστε να συμπληρώσετε τη σύνταξή σας και να διατηρήσετε το καλό βιοτικό σας επίπεδο και στην περίοδο της συνταξιοδότησης. Συστήνονται δε περισσότερο τα προγράμματα εφ’ άπαξ καταβολών (π.χ. 15.000 ευρώ στο 35ο έτος της ηλικίας) εφόσον υπάρχουν βέβαια τα χρήματα. Αναφορικά τέλος με τα unit linked προϊόντα, δεν υπάρχει ελάχιστη εγγυημένη απόδοση, ενώ τα κεφάλαια του ασφαλισμένου τοποθετούνται σύμφωνα με τις επιθυμίες του. Η επιλογή αυτή ενέχει μεγάλο ρίσκο, ωστόσο οι παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι οι μετοχές σε βάθος χρόνου έχουν αποδειχθεί ότι προσφέρουν τις υψηλότερες αποδόσεις από τις περισσότερες μορφές επένδυσης. ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Τα επενδυτικά προγράμματα όπως και τα κλασσικά εγγυημένης απόδοσης έχουν θέση σε ένα χαρτοφυλάκιο με μακροπρόθεσμο στόχο και προοπτική, όπως για παράδειγμα είναι η σύνταξη. Είναι γεγονός, ότι τα επενδυτικά προϊόντα γενικότερα, όπως π.χ. συμβαίνει και με τα αμοιβαία κεφάλαια, δεν πωλούνται εύκολα όταν υπάρχει κρίση και οι αγορές υποχωρούν, εξαιτίας του φόβου και της ανασφάλειας των επενδυτών. Για το λόγο αυτό κάποιες ασφαλιστικές εταιρίες τα έχουν αποσύρει την παρούσα περίοδο, αφού το ενδιαφέρον από τους πελάτες και τα δίκτυα πωλήσεων είναι μεγαλύτερο προς τα προγράμματα που παρέχουν εγγυήσεις για τις μελλοντικές αποδόσεις τους. Ωστόσο στελέχη της αγοράς που μίλησαν στο Insurance World χαρακτηρίζουν ταυτόχρονα την παρούσα περίοδο και ως ευκαιρία για να επιτευχθούν ακόμα καλύτερες αποδόσεις αν αποδεχθούμε τις εκτιμήσεις για συνέχιση της ανοδικής τάσης στις αγορές. Κοινή είναι επίσης η άποψη, ότι η κρίση οδήγησε σε σημαντικές ρευστοποιήσεις επενδυτικών χαρτοφυλακίων σε τέτοια προγράμματα που δεν ανησύχησαν όμως σοβαρά τις εταιρίες. Ούτε επίσης υπάρχει η άποψη ότι ήταν λάθος από την πλευρά των εταιριών η εστίαση της παραγωγής σε αυτού του είδους τα προγράμματα τα προηγούμενα χρόνια. Πάντα βέβαια υπό την προϋπόθεση της σωστής παρουσίασης και πώλησης στον πελάτη. Αυτό που κάνουν οι περισσότερες εταιρίες πάντως είναι να προσπαθούν να καλύψουν κάθε ανάγκη και προφίλ πελατών και για το λόγο αυτό διαθέτουν όλους τους τύπους προγραμμάτων με στόχο

48 Νοέμβριος 2009

07_INSURANCE_357_FINAL.indd 48

11/18/09 5:35:18 PM

την μακροπρόθεσμη αποταμίευση. Αυτός άλλωστε οφείλει να είναι και ο βασικός στόχος αγοράς ενός τέτοιου προγράμματος από τους πελάτες σε συνδυασμό και με κάποιες καλύψεις όπως αυτές που συνδέονται με την εξασφάλιση επίτευξης του στόχου, αν παρόλα αυτά επέλθει κάποιο απρόοπτο στο μέλλον. Με πιο βραχυπρόθεσμες στοχεύσεις από πλευράς απόδοσης, ο ανταγωνισμός είναι πολύ μεγάλος με άλλα προϊόντα όπως η απευθείας αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων, ακόμα και οι τραπεζικές καταθέσεις που κυριαρχούν, παρά τις χαμηλές αποδόσεις που προσφέρουν. Τα επενδυτικά επομένως προγράμματα όπως είναι τα unit linked έχουν τη θέση τους σε ένα χαρτοφυλάκιο. Απευθύνονται όμως σε ένα κοινό από το οποίο απαιτούν ενεργή συμμετοχή στην επένδυση των χρημάτων και εγρήγορση για την αποφυγή επενδυτικών κινδύνων ή αξιοποίησης ευκαιριών που παρουσιάζουν οι αγορές. ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΤΙΚΑ Με τα προγράμματα αυτά οι ασφαλισμένοι μπορούν να επιλέγουν το ποσό του εισοδήματος που χρειάζονται για να συμπληρώσουν τις κύριες συντάξεις τους στις ηλικίες που το επιθυμούν. Μπορούν να καθορίζουν το ασφάλιστρο που τους ταιριάζει και τον αριθμό καταβολών επιλέγοντας από μία εφάπαξ καταβολή έως και τακτικές καταβολές ασφαλίστρου ίσες με τη διάρκεια του προγράμματος. Τα προγράμματα αυτά προσφέρουν εγγύηση κεφαλαίου, εγγυημένη απόδοση και επιπλέον αποδόσεις από τις επενδύσεις. ΟΜΑΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Στα 746 εκατ. ευρώ ανήλθε η πίτα της αγοράς των ομαδικών ασφαλίσεων το 2008 στη χώρα μας, αντιπροσωπεύοντας ένα σημαντικό κλάδο με ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Επιτροπής Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης, από το σύνολο των 746 εκατ. ευρώ, τα 509 εκατ. ευρώ είναι η παραγωγή του κλάδου των ομαδικών ασφαλίσεων, ενώ στα 237 εκατ. ευρώ διαμορφώνεται η παραγωγή του κλάδου διαχείρισης των ομαδικών συνταξιοδοτικών προγραμμάτων. Πρόκειται για τα επενδυτικά αποταμιευτικά προγράμματα, στα οποία συνεισφέρουν τόσο οι εργοδότες όσο και οι εργαζόμενοι, με προοπτική την καταβολή εγγυημένων παροχών στη λήξη του προγράμματος. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία 25 εταιρείες δραστηριοποιούνται στον κλάδο, τη μερίδα όμως του λέοντος μοιράζονται ουσιαστικά οι 10 μεγάλες εταιρείες του κλάδου. Κυρίαρχοι στην αγορά είναι εταιρείες όπως η Alico, η Εθνική Ασφαλιστική, η EFG Eurolife, η Interamerican, η Allianz, η AXA Ασφαλιστική και η Generali. Αν και δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για το πόσες επιχειρήσεις παρέχουν ομαδικό συμβόλαιο στο ανθρώπινο δυναμικό τους, τα στοιχεία της Επ.Ε.Ι.Α., κάνουν λόγο για 6.643 συμβόλαια στον κλάδο των ομαδικών ασφαλίσεων, ενώ 715 συμβόλαια καταγράφονται στον κλάδο διαχείρισης των ομαδικών συνταξιοδοτικών προγραμμάτων. Τα στοιχεία αυτά συγκλίνουν με τις εκτιμήσεις των ασφαλιστικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο και οι οποίες κάνουν λόγο για 5.000, που είναι ασφαλισμένες με ομαδικό συμβόλαιο. Πρόκειται κυρίως για μεγάλες επιχειρήσεις, στο βαθμό που η αγορά των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, δεν έχει ακόμη αξιοποιηθεί και αποτελεί μια σημαντική αγορά στόχο για την ασφαλιστική βιομηχανία. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις από τις ίδιες τις εταιρείες ο κλάδος καλύπτει περίπου 1.000.000 μισθωτούς και τις οικογένειές τους και ο ρυθμός ανάπτυξης της συγκεκριμένης αγοράς, ήταν 6% περίπου το χρόνο. Τα οφέλη τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους εργαζόμενους είναι πολλαπλά, στο βαθμό που τα ομαδικά συμβόλαια, αποτελούν ένα

ισχυρό κίνητρο και μια επί πλέον παροχή από την πλευρά του εργοδότη προς το προσωπικό της επιχείρησης. Η προαιρετική προσφορά ενός προγράμματος ομαδικής ασφάλισης συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικότητας και της κερδοφορίας της επιχείρησης διότι: ∼ Λειτουργεί ως εργαλείο συγκράτησης των εργαζομένων της και εξοικονομεί την επιχείρηση από έξοδα αντικατάστασής τους (εκπαίδευσης, προσαρμογής κλπ.) αλλά και έμμεσης ενίσχυσης του ανταγωνισμού ∼ Λειτουργεί ως εργαλείο προσέλκυσης στελεχών αφού αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ολοκληρωμένης ανταμοιβής τους ∼ Εξοικονομεί την επιχείρηση από χαμένες εργατοώρες, αφού είτε επιτυγχάνεται γρηγορότερη αποθεραπεία των εργαζομένων μέσω του ιδιωτικού τομέα υγείας (ο μέσος χρόνος νοσηλείας είναι συντομότερος στον ιδιωτικό τομέα) είτε ο εργαζόμενος προβαίνει σε ιατρικές πράξεις και διαγνωστικές εξετάσεις σε απογευματινές, μη εργάσιμες δηλαδή ώρες Τα κύρια προβλήματα που λειτουργούν ανασταλτικά στην ανάπτυξη του κλάδου είναι η μείωση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων και η αύξηση της ανεργίας ∼ Σαν προαιρετική παροχή, δεν ενσωματώνεται στο μισθό και μπορεί να μεταβληθεί (με μείωση ή αύξηση παροχών) ακόμα και να καταργηθεί, ανάλογα με την επιχειρηματική στρατηγική ∼ Μπορεί να ασφαλισθεί ο εργαζόμενος και η οικογένειά του με χαμηλό κόστος (σε σχέση με ατομικό συμβόλαιο) ενώ παρέχει ουσιαστικές και αντιπληθωριστικές παροχές στους εργαζόμενους ∼ Αποτελεί την βάση καλών σχέσεων ανάμεσα στην επιχείρηση και στους εργαζομένους της ∼ Δεν επιβαρύνεται με εργοδοτικές εισφορές ∼ Προβλέπεται φοροαπαλλαγή ανά εργαζόμενο ετησίως ως 1.500 ευρώ (Ν. 3296/14.12.04) ∼ Αποτελεί πλέον θεσμό όχι μόνο μεταξύ των μεγάλων επιχειρήσεων αλλά και κάθε σύγχρονης επιχείρησης ανεξαρτήτως μεγέθους Εξ ίσου σημαντικά όμως είναι και τα οφέλη για τους εργαζόμενους καθώς συμπληρώνει και αναβαθμίζει ουσιαστικά τις παροχές της κοινωνικής του ασφάλισης και ενισχύει έμμεσα το εισόδημα και την επαγγελματική του αξιοπρέπεια. Λειτουργώντας ως δίχτυ προστασίας για τον ίδιο τον ασφαλισμένο και την οικογένειά του για κάθε απρόβλεπτο (θάνατος, ατύχημα, ασθένεια) ή προβλέψιμο (συνταξιοδότηση) γεγονός, τα ομαδικά προγράμματα δημιουργούν αίσθημα ασφάλειας και σιγουριάς, ενώ σύμφωνα με την εμπειρία υψηλότατο μέρος των ασφαλίστρων, το οποίο πλησιάζει το 80%, επιστρέφει σαν αποζημίωση στους ασφαλισμένους. Όσον αφορά το μέσο ανά εργαζόμενο μηνιαίο κόστος ενός ομαδικού προγράμματος ζωής και υγείας μπορεί να κυμανθεί από 40 ευρώ έως 50 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, έγκειται στην στρατηγική των διευθύνσεων του ανθρώπινου δυναμικού κάθε εταιρίας (σε συνεργασία με την επιλεγμένη ασφαλιστική εταιρία) η τελική διαμόρφωση των παροχών του δικού της προγράμματος (εξατομικευμένα) και κατ’ επέκταση του κόστους. Για την εκτίμηση του κόστους ενός ομαδικού προγράμματος ζωής και υγείας λαμβάνονται υπόψη πολλαπλοί παράγοντες οι σπουδαιότεροι των οποίων είναι: ∼ Το μέγεθος της προς ασφάλιση ομάδας ∼ Το φύλλο, η ηλικία, η ενασχόληση, κάθε συμμετέχοντος στο πρόγραμμα ∼ Τα όρια των προτεινομένων καλύψεων ∼ Η χρήση του συμβολαίου (αποζημιώσεις) σε περίπτωση ήδη ασφαλισμένης ομάδας ∼ Ο «ιατρικός πληθωρισμός» και το κόστος των υπηρεσιών υγείας. Χ ΧΡΗΜΑ 49

07_INSURANCE_357_FINAL.indd 49

11/18/09 5:35:18 PM

Χ αφιέρωμα ∼ Ασφαλιστική Αγορά

ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΗ ΤΟΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟ

Ε

Δούκας Παλαιολόγος, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Εθνικής Ασφαλιστικής

ξαιρετικά παραγωγικός μήνας αποδείχθηκε ο Οκτώβριος για την Εθνική Ασφαλιστική δεδομένου ότι η νέα παραγωγή ζωής ανήλθε σε 4.287.000 ευρώ. Το αποτέλεσμα αυτό είναι κατά 30% αυξημένο από το αντίστοιχο του περυσινού Οκτωβρίου και αποτελεί τη δεύτερη καλύτερη μηνιαία επίδοση όλων των εποχών για την εταιρία, με πρώτη την παραγωγή του Δεκεμβρίου του 2007, ύψους 4.520.000 ευρώ. Αν σε αυτό συνυπολογισθεί και η ιδιαίτερα καλή επίδοση στον κλάδο Αυτοκινήτου, βάσει της οποίας 122.805 νέα οχήματα

ασφαλίστηκαν τον Οκτώβριο στην Εθνική Ασφαλιστική, τότε ο μήνας αυτός αναδεικνύεται ως ο παραγωγικότερος όλων των εποχών για την εταιρία. Εν τω μεταξύ αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση τα στοιχεία της ΕπΕΙΑ, για το Α΄ εξάμηνο, το μερίδιο της Εθνικής Ασφαλιστικής στους Κλάδους Ζωής, με βάση το σύνολο ακαθαρίστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων και δικαιωμάτων, αυξήθηκε κατά 3,98 ποσοστιαίες μονάδες και διαμορφώθηκε στο 22,14%. Επίσης, η παραγωγή Κλάδων Ζωής αυξήθηκε κατά 13,27% σε σχέση με το Α’ εξάμηνο του 2008, ενώ την ίδια στιγμή η αγορά συνολικά παρουσίαζε μείωση 7,07% για τα ίδια διαστήματα (Α΄ εξάμηνο 2008-Α΄εξάμηνο 2009). Την εντυπωσιακή πορεία του Οκτωβρίου γιόρτασαν προ ημερών τα στελέχη του Agency, μαζί με τους διοικητικούς συναδέλφους τους στην Εθνική Ασφαλιστική, στο Συνεδριακό Κέντρο της Εταιρείας. Χ

CHARTIS NEA ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ AIG

Π

ερισσότεροι από 450 Συνεργάτες και επιχειρηματικοί πελάτες της Chartis συμμετείχαν στην εκδήλωση παρουσίασης της νέας εμπορικής ταυτότητας της εταιρείας, η οποία πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 2 Νοεμβρίου στην αίθουσα Banquet του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Τους προσκεκλημένους καλωσόρισε η κα Μαργαρίτα Γκολφινοπούλου, Manager, Sales & Μarketing Business Solutions, η οποία είχε και το συντονισμό της εκδήλωσης. Στην εναρκτήρια ομιλία της εκδήλωσης, ο κ. Νίκος Αδαμαντιάδης, Σύμβουλος Διοίκησης & Μέλος του Δ.Σ. της Chartis Greece, παρουσίασε τη διακεκριμένη διαδρομή του οργανισμού στην Ελληνική ασφαλιστική αγορά – τα 75 χρόνια της ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ - ΑΔΑΜΑΝΤΙΑΔΗΣ, τα 60 χρόνια παρουσίας του AIG στην Ελλάδα – τονίζοντας τις διαχρονικές αξίες, με τις οποίες πορεύεται: Ομαδικό πνεύμα, Επιχειρηματικότητα και συνέργειες, Ανοιχτές πόρτες επικοινωνίας, Ανθρώπινο πρόσωπο. Στη συνέχεια, οι κ.κ. Γεώργιος Πέτσας, Πρόεδρος της Επιτροπής Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης (ΕΠ.Ε.Ι.Α.) και Χρήστος Παπαδόγιαννης, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ασφαλιστικών Συλλόγων Ελλάδας (Ο.Α.Σ.Ε.), αναφέρθηκαν σε επίκαιρα θέματα της αγοράς, αλλά – ο καθένας από διαφορετική σκοπιά - και στη σημασία του ανθρώπινου παράγοντα στην εξέλιξη του Κλάδου. Συγκεκριμένα, ο κ. Πέτσας αναφέρθηκε στο βάρος που θα δίνει στο εξής η ΕΠ.Ε.Ι.Α. στα θέματα διοικούντων, μετόχων και του πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης – εξέλιξη που αντικατοπτρίζεται και σε πρόσφατες ανακοινώσεις άλλων εποπτικών αρχών της ΕΕ. Ο κ. Παπαδόγιαννης, από την πλευρά του, έδωσε έμφαση στο αξιοκρατικό και δημιουργικό εργασιακό περιβάλλον ως μοχλό για την αναβάθμιση της ποιότητας του ανθρώπινου δυναμικού του Κλάδου αλλά και της συνολικής αξιοπιστίας, φερεγγυότητας και ανταγωνιστικότητας της ασφαλιστικής αγοράς γενικότερα. Αμέσως μετά, τον λόγο έλαβε ο κ. Michael Whitwell, Πρόεδρος της

Chartis MEMSA (Middle East, Mediterranean, South Asia) και Πρόεδρος του Δ.Σ. της Chartis Greece, ο οποίος ξενάγησε τους παρευρισκόμενους στον «κόσμο της Chartis, μίας νέας Εταιρίας, με 90 χρόνια πλούσιας κληρονομιάς». Ο κ. Whitwell ανέπτυξε τα βασικά στοιχεία ταυτότητας της Chartis παγκοσμίως, του εκτενέστερου δικτύου εταιριών γενικών ασφαλειών στον κόσμο. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε: «η Chartis πληρώνει 71 εκατ. δολάρια ημερησίως σε αποζημιώσεις...». Ο κ. Βαγγέλης Δρόσος, Εμπορικός Διευθυντής της Chartis Greece, ανέλυσε τη φιλοσοφία, τους συμβολισμούς και τη σύγχρονη αισθητική του νέου Chartis brand. Παρουσιάστηκε η πλήρης σειρά επικοινωνιακού υλικού της Chartis, το οποίο αναπτύχθηκε από την Εταιρία στην Ελλάδα, καθώς επίσης το πλάνο προβολής και επικοινωνίας που θα υλοποιηθεί μέσα στους επόμενους μήνες. Ολοκληρώνοντας την ομιλία του, ο κ. Δρόσος έκανε μία σύντομη αναφορά στην ανανεωμένη εμπορική πολιτική της Εταιρίας για τη χρονιά που έρχεται, η οποία θα παρουσιαστεί σύντομα στο δίκτυο των Συνεργατών της Chartis. Τον κύκλο των παρουσιάσεων ολοκλήρωσε ο κ. Χρήστος Αδαμαντιάδης, Διευθύνων Σύμβουλος της Chartis Greece, κάνοντας μία σύντομη ανασκόπηση της πορείας της Εταιρίας την τρέχουσα χρονιά υπογραμμίζοντας ότι, τα εξαιρετικά καλά αποτελέσματα - P70 εκατ. παραγωγή, +13% σε σχέση με το 2008, στο σύνολό της μέσω οργανικής ανάπτυξης - επιτεύχθηκαν μέσα σε ένα ιδιαίτερα αρνητικό κλίμα, χάρη, σε πολύ μεγάλο βαθμό, στις τέσσερις αρχές που συνθέτουν την εταιρική κουλτούρα της Chartis: Μοναδική στελέχωση, Συνεχής καινοτομία, Υποδειγματική εφαρμογή, Εξαιρετικό επίπεδο υπηρεσιών. «Η AIG ή Chartis παραμένει ένα ασφαλές λιμάνι για Πελάτες και Συνεργάτες» διαβεβαίωσε τους παρόντες και ανέλυσε τις στρατηγικές κατευθύνσεις της Εταιρίας, στις οποίες θα βασιστεί η μελλοντική ανάπτυξη της Chartis: Αξιοποίηση της τεχνογνωσίας και των ισχυρών ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων και Ανάπτυξη νέων αγορών. Χ

50 Νοέμβριος 2009

07_INSURANCE_357_FINAL.indd 50

11/18/09 5:35:19 PM

07_INSURANCE_357_FINAL.indd 51

11/18/09 5:35:21 PM

Χ αφιέρωμα ∼ Ασφαλιστική Αγορά

ALICO ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ & ΥΓΕΙΑΣ Ένα ατύχημα ή μια ασθένεια μπορούν να έχουν σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο και να διαταράξουν τον οικονομικό προϋπολογισμό της οικογένειας, με απρόβλεπτες πολλές φορές συνέπειες. Η πλέον αποτελεσματική προστασία έρχεται μέσα από τα προγράμματα Προσωπικών Ατυχημάτων και Υγείας της Alico, που προσφέρουν κάλυψη από ένα ευρύ φάσμα κινδύνων, δίνοντας έτσι ρεαλιστικές λύσεις στις ασφαλιστικές ανάγκες των ασφαλισμένων.

Με την καταβολή του ασφαλίστρου κάθε χρόνο δημιουργούνται τα Μαθηματικά Αποθέματα του Συμβολαίου. Η απόδοση αυτή είναι σημαντική συγκριτικά με κάθε άλλη σταθερή μακροχρόνια ατομική αποταμιευτική δυνατότητα που μπορεί να προκύψει για αντίστοιχο κεφάλαιο. Επίσης, οι κάτοχοι του συγκεκριμένου προγράμματος έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν τα οφέλη της Υπεραπόδοσης, όταν η απόδοση των επενδύσεων των Μαθηματικών Αποθεμάτων του Συμβολαίου υπερβαίνει το 3,35%.

Τα ασφαλιστικά προγράμματα Προσωπικών Ατυχημάτων και Υγείας της Alico προσφέρουν:

ΣΠΟΥΔΕΣ & ΚΑΡΙΕΡΑ Η Alico, με αίσθημα ευθύνης, δίνει την ευχέρεια σε κάθε Οικογένεια να σχηματίσει ένα πραγματικό «κύκλο Προστασίας» γύρω από τα Παιδιά, δημιουργώντας ένα σημαντικό κεφάλαιο ώστε στην ενηλικίωσή τους να μπορούν να στηρίξουν τις σπουδές και την επαγγελματική τους σταδιοδρομία, παρέχοντας παράλληλα και τη δυνατότητα εξασφάλισης αποτελεσματικών παροχών Υγείας (π.χ. Ιατροφαρμακευτικές Δαπάνες, Νοσοκομειακή Περίθαλψη) με εξαιρετικά προνομιακούς όρους. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να καθορίσουν οι ίδιοι το ύψος των ασφαλίστρων ανάλογα με την οικονομική τους κατάσταση, καθώς και τη χρονική στιγμή που θέλουν να πάρει την παροχή το παιδί. Φυσικά, όσο μεγαλύτερη είναι η ετήσια καταβολή (ασφάλιστρο), τόσο μεγαλύτερο απόθεμα συσσωρεύεται, έτσι ώστε στη λήξη του συμβολαίου το παιδί να πάρει ένα πραγματικά μεγάλο κεφάλαιο που θα του επιτρέπει να υλοποιήσει τα όνειρά του. Το ασφάλιστρο αυτό παραμένει σταθερό σε όλη τη διάρκεια ισχύος του προγράμματος. Επιπρόσθετα, το πρόγραμμα μπορεί να εξοφληθεί και με εφάπαξ καταβολή. Με την καταβολή του ασφαλίστρου κάθε χρόνο δημιουργούνται τα Μαθηματικά Αποθέματα του Συμβολαίου. Το πρόγραμμα «Alico Junior» έχει καταρχήν τη μεγαλύτερη εγγυημένη απόδοση 3,35% (τεχνικό επιτόκιο) που προβλέπει η ελληνική νομοθεσία για την επένδυση των Μαθηματικών Αποθεμάτων του Συμβολαίου. Η απόδοση αυτή είναι σημαντική συγκριτικά με κάθε άλλη σταθερή μακροχρόνια ατομική αποταμιευτική δυνατότητα που μπορεί να προκύψει για αντίστοιχο κεφάλαιο. Όμως υπάρχει και η Υπεραπόδοση που απολαμβάνουν οι κάτοχοι του συγκεκριμένου προγράμματος όταν η απόδοση των επενδύσεων των Μαθηματικών Αποθεμάτων του Συμβολαίου υπερβαίνει το 3,35%. Η Alico με την τεράστια τεχνογνωσία και την αξεπέραστη οικονομική ευρωστία που διαθέτει, επενδύοντας τα Μαθηματικά Αποθέματα από τα συμβόλαια όλων των Ασφαλισμένων της σε μακροχρόνιους τίτλους χαμηλού ρίσκου (Ελληνικά & Ευρωπαϊκά Ομόλογα) επιτυγχάνει πολύ υψηλότερες αποδόσεις προς όφελος των ασφαλισμένων της. Χ

∼ Νοσοκομειακή κάλυψη για όλη την οικογένεια σε περίπτωση ασθένειας ή ατυχήματος. ∼ Πρόβλεψη για την παροχή εισοδήματος στον Ασφαλισμένο, σε περίπτωση που δεν έχει την δυνατότητα να εργασθεί εξαιτίας μόνιμων βλαβών και σοβαρής ανικανότητας, συνεπεία ασθένειας ή ατυχήματος. Σημαντικά οικονομικά πλεονεκτήματα: ∼ Άριστη σχέση κόστους και παροχών. ∼ Ποικιλία προγραμμάτων και καλύψεων που προσαρμόζονται στις προσωπικές ανάγκες και δυνατότητες των ασφαλισμένων. ∼ Δυνατότητα πληρωμής ασφαλίστρου (εξάμηνο, τρίμηνο, ετήσιο) ώστε να ανταποκρίνεται πλήρως στον οικονομικό προγραμματισμό των ασφαλισμένων. ∼ Σημαντική φοροαπαλλαγή των ασφαλίστρων, σύμφωνα με την εκάστοτε ισχύουσα φορολογική νομοθεσία.

«ALICO ΣΥΝΤΑΞΗ» Η Alico προσφέρει το πρόγραμμα «Alico Σύνταξη» το οποίο παρέχει τη δυνατότητα για εγγυημένη Σύνταξη που θα καλύπτει τις μελλοντικές οικονομικές ανάγκες των ασφαλισμένων της. Οι κάτοχοι του προγράμματος μπορούν να καθορίσουν το ύψος της Σύνταξης που επιθυμούν καθώς και να προσδιορίσουν το χρόνο που θέλουν να αρχίσουν να απολαμβάνουν αυτή την παροχή. Προσαρμόζοντας το πρόγραμμα εγγυημένης απόδοσης «Alico Σύνταξη» σύμφωνα με τις δικές τους δυνατότητες, μπορούν να δημιουργήσουν ένα σημαντικό απόθεμα που θα τους βοηθήσει να προσβλέπουν στο μέλλον με αισιοδοξία και να νοιώθουν σίγουροι και ικανοί να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ζωής στα χρόνια της συνταξιοδότησης. Το ασφάλιστρο παραμένει σταθερό σε όλη τη διάρκεια ισχύος του προγράμματος και καθορίζεται ανάλογα με το ύψος της Σύνταξης ή του Εφάπαξ που επιθυμούν να λάβουν οι κάτοχοι του προγράμματος καθώς επίσης και από την ηλικία της συνταξιοδότησής τους.

52 Νοέμβριος 2009

07_INSURANCE_357_FINAL.indd 52

11/18/09 5:35:21 PM

ΜΕΛΕΤΗΣ ΦΟΥΣΚΑΡΗΣ

REGIONAL MANAGER - PROMOTION & COMMUNICATION, ALICO

ΦΕΡΕΓΓΥΟΤΗΤΑ & ΥΠΕΡΑΠΟΔΟΣΗ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του 2008, η εταιρεία διαθέτει περιουσία μεγαλύτερη από 1,4 δισ. ευρώ και ίδια κεφάλαια 159 εκατ. ευρώ, σχεδόν τριπλάσια από το απαιτούμενο από το Νόμο Περιθώριο Φερεγγυότητας, γεγονός που τεκμηριώνει την οικονομική της ισχύ και διασφαλίζει τις μελλοντικές προσδοκίες των χιλιάδων ασφαλισμένων της.

Σ

ε δήλωσή του, ο κ. Μελέτης Φουσκαρής, Regional Manager-Promotion & Communication, μεταξύ άλλων αναφέρει τα εξής: «Η Alico, η οποία λειτουργεί στο κόσμο από το 1921, είναι μια από τις μεγαλύτερες, τις πλέον επιτυχημένες και οικονομικά ισχυρές ασφαλιστικές εταιρείες ζωής διεθνώς. Λειτουργεί σε 54 χώρες, με περισσότερους από 19.000.000 ασφαλισμένους, ενώ σύμφωνα με τα οικονομικά αποτελέσματα του 2008 η περιούσια της υπερβαίνει τα 89 δισ. δολάρια. Στην Ελλάδα η Alico βρίσκεται πάντοτε στις κορυφαίες θέσεις της ασφαλιστικής αγοράς Ζωής, εξυπηρετώντας με συνέπεια τους εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένους της. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του 2008, η εταιρεία διαθέτει περιουσία μεγαλύτερη από 1,4 δισ. ευρώ και ίδια κεφάλαια 159 εκατ. ευρώ, σχεδόν τριπλάσια από το απαιτούμενο από το Νόμο περιθώριο φερεγγυότητας, γεγονός που τεκμηριώνει την οικονομική της ισχύ και διασφαλίζει τις μελλοντικές προσδοκίες των χιλιάδων ασφαλισμένων της. Συνεχίζει δε να επιτυγχάνει για λογαριασμό των ασφαλισμένων της ιδιαίτερα υψηλές αποδόσεις. Είναι ενδεικτικό ότι επενδύοντας τα μαθηματικά αποθέματα των συμβολαίων με συμμετοχή στο προϊόν Υπεραπόδοσης Μαθηματικών Αποθεμάτων, η εταιρεία πέτυχε για το 2008 απόδοση 4,81%. Αντίστοιχες είναι οι επιδόσεις μας και στον τομέα των παροχών. Κατά το 2008, σε περισσότερες από 143.000 περιπτώσεις οι Ασφαλισμένοι μας αξιοποίησαν τις παροχές που προέβλεπαν τα ασφαλιστήρια συμβόλαιά τους και εισέπραξαν έγκαιρα τις ανάλογες αποζημιώσεις, ενώ περισσότεροι από 6.300 ασφαλισμένοι, των οποίων τα συνταξιοδοτικά ή επενδυτικά συμβόλαια έληξαν μέσα στο 2008, έλαβαν συνολικά το ποσό των 86 εκατομμυρίων ευρώ. Ακόμη, αρκετοί είναι πλέον και οι συνταξιούχοι της Alico Ελλάδος, δηλαδή όσοι ασφαλισμένοι μας έχουν μεριμνήσει να λαμβάνουν σύνταξη από την εταιρεία μας. Ενδεικτική των κορυφαίων επιδόσεων της Alico σε όλους τους τομείς των δραστηριοτήτων της είναι και η εμπιστοσύνη του

☛

ΕΠΕΝΔΥΟΝΤΑΣ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΠΡΟΪΟΝ ΥΠΕΡΑΠΟΔΟΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ, Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΤΥΧΕ ΓΙΑ ΤΟ 2008 ΑΠΟΔΟΣΗ 4,81%. ☛

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΠΟ 1.000 ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΜΕ 380.000 ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ, ΑΜΠΙΣΤΕΥΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ALICO ΤΗΝ ΟΜΑΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΟΥΣ. ελληνικού επιχειρηματικού κόσμου, αφού σήμερα περισσότερες από 1.000 εταιρείες με 380.000 εργαζομένους, εμπιστεύονται στην Alico την Ομαδική Ασφάλιση του προσωπικού τους. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται οι περισσότερες από τις κορυφαίες ελληνικές και διεθνείς επιχειρήσεις που λειτουργούν στην χώρα μας. Η Alico, καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας της στην Ελλάδα, είναι προσηλωμένη στην παροχή αξιόπιστων ασφαλιστικών προϊόντων και υψηλού επιπέδου υπηρεσιών, με τον πιο παραγωγικό και αποτελεσματικό τρόπο σε ό,τι αφορά στα συστήματα και τις διαδικασίες που ακολουθεί. Όσον αφορά στους ανθρώπους του Παραγωγικού και Διοικητικού Συστήματος, η εταιρεία έχει στις τάξεις της υψηλού επιπέδου επαγγελματίες, θέτοντας ανέκαθεν στη διάθεσή τους τα απαραίτητα μέσα και τους πόρους για την διαρκή ανάπτυξή τους. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία που σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας, μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον και να πούμε με σιγουριά ότι τόσο η χρονιά που διανύουμε όσο και η επόμενη θα είναι ιδιαίτερα επιτυχημένες για την Alico Ελλάδος». Χ ΧΡΗΜΑ 53

07_INSURANCE_357_FINAL.indd 53

11/18/09 5:35:21 PM

Χ

∼ αφιέρωμα

ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ

ΜΙΑ ΚΑΡΤΑ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΕΛΛΗΝΑ Περίπου 11 εκατομμύρια πιστωτικές κάρτες βρίσκονται σε χρήση στην Ελλάδα, ενώ στοιχεία της κεντρικής τράπεζας δείχνουν ότι οι συνολικές σχετικές οφειλές άγγιξαν τα 10 δισ. ευρώ, εκ των οποίων οι καθυστερούμενες αναμένεται να ξεπεράσουν φέτος τα 2 δισ. ευρώ.

54 Nοέμβριος 2009

23_AFIEROMA_CREDIT_CARDS_357_final.indd 54

11/18/09 6:49:26 PM

✒ από τον

Μάκη Αποστόλου

M

ία πιστωτική κάρτα αντιστοιχεί κατά μέσο όρο σε κάθε κάτοικο της χώρας μας (περίπου 11.000.000) σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που διενήργησε το τμήμα Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, γεγονός που δείχνει το μέγεθος της εξάπλωσης των καρτών στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για τον Σεπτέμβριο δείχνουν ότι οι οφειλές στις πιστωτικές κάρτες αγγίζουν τα 10 δισ. ευρώ, εκ των οποίων οι καθυστερούμενες οφειλές αναμένεται να ξεπεράσουν φέτος τα 2 δισ. ευρώ (20%). Σύμφωνα με στελέχη της τραπεζικής αγοράς, η γενικότερη οικονομική κρίση δημιουργεί πιέσεις σε χιλιάδες ελληνικά νοικοκυριά, τα οποία αδυνατούν να ανταποκριθούν ακόμη και στις απαιτήσεις μιας πιστωτικής κάρτας, ενώ θεωρείται κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι το επόμενο διάστημα το πρόβλημα θα γίνει πιο έντονο και στα καταναλωτικά δάνεια, τα περισσότερα εκ των οποίων αποτελούν ουσιαστικά συγκέντρωση οφειλών από πιστωτικές κάρτες. Σημειώνεται ότι τον Σεπτέμβριο, οι συνολικές οφειλές των νοικοκυριών στα καταναλωτικά δάνεια ξεπερνούσαν τα 36 δισ. ευρώ. Για όσους πάντως κάνουν συνετή χρήση των πιστωτικών καρτών, η χρήση του «πλαστικού χρήματος», εφ’ όσον μάλιστα επιλέγονται λίγοι μήνες αποπληρωμής και χωρίς τόκο, για πολλούς λόγους θεωρείται η πλέον ενδεδειγμένη.

ΧΡΗΜΑ 55

23_AFIEROMA_CREDIT_CARDS_357_final.indd 55

11/18/09 6:49:29 PM

Χ αφιέρωμα ∼ Πιστωτικές Κάρτες ☛

ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΚΑΝΟΥΝ ΣΥΝΕΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΚΑΡΤΩΝ, Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ «ΠΛΑΣΤΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ», ΕΦ’ ΟΣΟΝ ΜΑΛΙΣΤΑ ΕΠΙΛΕΓΟΝΤΑΙ ΛΙΓΟΙ ΜΗΝΕΣ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΤΟΚΟ, ΓΙΑ ΠΟΛΛΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ Η ΠΛΕΟΝ ΕΝΔΕΔΕΙΓΜΕΝΗ. ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗ Το βασικό πλεονέκτημα το οποίο προσφέρει η πιστωτική κάρτα είναι η δυνατότητα αγοράς αγαθών και υπηρεσιών χωρίς να απαιτείται η άμεση καταβολή της αξίας τους. Η πληρωμή των αγορών πραγματοποιείται μέσω της εξόφλησης του λογαριασμού της πιστωτικής κάρτας, σε μηνιαία βάση, ωστόσο προκειμένου να αποφεύγονται επί πλέον χρεώσεις, είναι προτιμότερο να τακτοποιούνται οι οφειλές εμπρόθεσμα. Οι περισσότερες κάρτες παρέχουν μια περίοδο χάριτος, μεταξύ της ημερομηνίας έκδοσης του λογαριασμού έως την ημερομηνία πληρωμής (2540 ημέρες), κατά τη διάρκεια της οποίας οι αγορές δεν επιβαρύνονται με τόκους. Επί πλέον, όλο και περισσότερες εταιρείες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό παρέχουν την δυνατότητα αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών μέσω του Διαδικτύου ή τηλεφωνικά, συνήθως σε τιμές αρκετά ευνοϊκότερες από τις τιμές της αγοράς. Ωστόσο, καλό είναι ο κάτοχος, όταν πραγματοποιεί αγορές μέσω Internet, να είναι ενήμερος για την αξιοπιστία της αντίστοιχης εταιρείας και να μην εκθέτει τα στοιχεία της πιστωτικής του κάρτας σε αγνώστου κύρους εταιρείες. Τέλος, οι τράπεζες έχουν εκδώσει πιστωτικές κάρτες σε συνεργασία με διάφορες εταιρείες, οι οποίες προσφέρουν επί πλέον προνόμια (π.χ. εκπτώσεις σε προϊόντα) στους κατόχους των καρτών. Σε μία αγορά, ωστόσο, στην οποία κυκλοφορούν ουκ ολίγες πιστωτικές κάρτες, η επιλογή φαντάζει αρκετά δύσκολη για τον μέσο Έλληνα ιδιώτη ή επιχειρηματία. Αυτή εξαρτάται από τις ατομικές ανάγκες του κάθε καταναλωτή ο οποίος θα πρέπει να συγκρίνει όλες τις παραμέτρους κάθε πιστωτικής κάρτας ώστε να διαλέξει την ιδανική για τις ανάγκες του. Σε γενικές γραμμές, ένα από τα βασικά κριτήρια επιλογής της πιστωτικής σας κάρτας, είναι το βασικό επιτόκιο το οποίο σας παρέχεται. Ένας ακόμη πιο ακριβής δείκτης του κόστους που συνεπάγεται η κάθε πιστωτική κάρτα είναι το ΣΕΠΠΕ (Συνολικό Ετήσιο Πραγματικό Ποσοστό Επιβάρυνσης) στο οποίο έχουν συνυπολογιστεί και επιπρόσθετες χρεώσεις και έξοδα πέραν του βασικού επιτοκίου. Τέλος, υπάρχει πλήθος επί πλέον χαρακτηριστικών, τα οποία προσφέρονται ανάλογα με την κατηγορία ή τον τύπο κάρτας, όπως π.χ. η κάρτα μεταφοράς υπολοίπου, που παρέχει τη δυνατότητα συγκέντρωσης των οφειλών από όλες τις πιστωτικές κάρτες σε μία, η φοιτητική η οποία παρέχει ευνοϊκότερο επιτόκιο και όρους στους φοιτητές, η αθλητική η οποία συνδέεται με έναν σύλλογο και προσφέρει π.χ. εισιτήρια για αγώνες ως ανταμοιβή της χρήσης της κάρτας στις καθημερινές συναλλαγές του πελάτη ή απαλλαγή της ετήσιας συνδρομής αν είστε κάτοχος εισιτηρίων διαρκείας κ.ο.κ.

ΤΥΠΟΙ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΚΑΡΤΩΝ Όπως επισημαίνεται στο site www.moneyexpert.gr, σε μερικές περιπτώσεις, η πιο συμφέρουσα λύση είναι να καταφύγει στη χρήση περισσότερων της μιας πιστωτικών καρτών, διαλέγοντας την καταλληλότερη κάρτα για κάθε τύπο χρήσης. Σε γενικές γραμμές, οι παρακάτω συμβουλές μπορούν να βοηθήσουν τον καταναλωτή στην επιλογή της πιο συμφέρουσας πιστωτικής κάρτας: ∼ Εάν εξοφλείτε εμπρόθεσμα το σύνολο του μηνιαίου οφειλομένου υπολοίπου Στην περίπτωση αυτή, το βασικό επιτόκιο της κάρτας δεν είναι το σημαντικότερο κριτήριο επιλογής. Ο καταναλωτής θα πρέπει να συγκρίνει πιστωτικές κάρτες με βάση άλλα χαρακτηριστικά τους, όπως η διάρκεια της περιόδου χάριτος, το ύψος της ετήσιας συνδρομής, και τα διάφορα προνόμια / ανταμοιβές που προσφέρουν για την πραγματοποίηση αγορών. ∼ Εάν δεν εξοφλείτε το σύνολο των μηνιαίων οφειλομένων υπολοίπων Στην περίπτωση αυτή ο καταναλωτής θα πρέπει να αναζητήσει την κάρτα με το χαμηλότερο βασικό επιτόκιο. Επίσης, ο καταναλωτής μπορεί να επιλέξει μία κάρτα με πολύ χαμηλό ή και μηδενικό επιτόκιο αγορών για μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο και μετά το πέρας της περιόδου αυτής να μεταφέρει το συσσωρευμένο υπόλοιπό του σε μία άλλη κάρτα με ευνοϊκούς όρους μεταφοράς υπολοίπου. ∼ Εάν θέλετε να απαλλαγείτε από ένα συσσωρευμένο υπόλοιπο Ο καταναλωτής θα πρέπει να μεταφέρει το υπόλοιπό του σε μία κάρτα που προσφέρει ευνοϊκό ή και μηδενικό επιτόκιο μεταφοράς υπολοίπων για μία αρχική περίοδο. Στη συνέχεια, ο καταναλωτής θα πρέπει να εξοφλήσει το υπόλοιπο πριν τη λήξη της αρχικής αυτής περιόδου, με το να εξοφλεί ποσά μεγαλύτερα της ελάχιστης μηνιαίας δόσης. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, τότε ο καταναλωτής μπορεί μετά το πέρας της αρχικής περιόδου να μεταφέρει ξανά το υπόλοιπό του σε άλλη κάρτα με ευνοϊκή αρχική περίοδο μεταφοράς υπολοίπου. Στην περίπτωση αυτή, ο καταναλωτής θα πρέπει επιπλέον να συγκρίνει πιστωτικές κάρτες με βάση το ύψος της προμήθειας που χρεώνουν επί του μεταφερόμενου ποσού. ∼ Εάν επιθυμείτε να κάνετε συχνή χρήση της κάρτας στο εξωτερικό Ο καταναλωτής θα πρέπει να επιλέξει την κάρτα με τις χαμηλότερες χρεώσεις για χρήση στο εξωτερικό. ∼ Εάν θέλετε να τη χρησιμοποιείτε για ανάληψη μετρητών Η ανάληψη μετρητών με οποιαδήποτε πιστωτική κάρτα θα πρέπει να αποφεύγεται, καθώς είναι ακριβότερη από οποιαδήποτε άλλη μορφή δανεισμού. Επί πλέον, λόγω του ότι οι αναλήψεις μετρητών είναι το τελευταίο είδος οφειλής που εξοφλείται, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια συσσώρευση υψηλών τόκων. Χ

56 Νοέμβριος 2009

23_AFIEROMA_CREDIT_CARDS_357_final.indd 56

11/18/09 6:49:29 PM

23_AFIEROMA_CREDIT_CARDS_357_final.indd 57

11/18/09 6:49:33 PM

Χ αφιέρωμα ∼ Πιστωτικές Κάρτες

ΟΙ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ∼ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ∼ Η Εθνική Τράπεζα προσφέρει μία σειρά πιστωτικών καρτών για να επιλέξετε αυτή που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις σας. Δίνεται η δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε μία γκάμα κλασσικών πιστωτικών καρτών (Go Visa,Go MasterCard, Gold MasterCard, Platinum MasterCard, Visa Electron), αλλά και καρτών εκδιδόμενων σε συνεργασία με εμπορικές επιχειρήσεις ή άλλους οργανισμούς, παρέχοντας προνόμια κατα τις συναλλαγές με τις επιχειρήσεις αυτές (AB Visa, My club card, Easy Buy, Electronet Deal, Be expert, ΑΚΗΣ Extra). Ακόμη, η Αγαπώ τα Παιδιά MasterCard είναι μια κάρτα που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Welfare Action Hellas για να στηρίξει το πρόγραμα «αγαπώ τα παιδιά». Με τη χρήση της πιστωτικής κάρτας, ο κάτοχός της συνεισφέρει το 50% της ετήσιας συνδρομής και το 1% κάθε αγοράς που πραγματοποιεί στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Τέλος, η κάρτα Eurocard είναι σχεδιασμένη είδικά για συναλλαγές σε Ελλάδα και εσωτερικό. ∼ ALPHA BANK∼ Η Alpha Bank διαθέτει μία ευρεία γκάμα πιστωτικών καρτών με πολλαπλά προνόμια τόσο για ιδιώτες όσο και για επιχειρήσεις. Οι κάρτες Alpha Bank Bonus Visa, Alpha Bank Bonus MasterCard και Alpha Bank Bonus American Express είναι σύγχρονες πιστωτικές κάρτες με ενσωματωμένο smart chip το οποίο εξασφαλίζει μεγαλύτερη ασφάλεια στις συναλλαγές, αλλα και τη δυνατότητα επιβράβευσης του κατόχου για τις συναλλαγές του. Στην ίδια κατηγορία Bonus, διατείθεται μία σειρά πιστωτικών καρτών συνεργασίας με την εταιρεία κινητής τηλεφωνίας Wind (WIND Bonus American Express, WIND Bonus Visa,), την αεροπορική Aegean Airlines (Aegean Bonus Visa) και τα καταστήματα Fokas (Fokas Bonus American Express). Η Χρυσή Alpha Bank Visa απευθύνεται σε επίλεκτους πελάτες και παρέχει μία σειρά “χρυσών προνομίων” όπως επιβράευση αγορών. Άλλες πιστωτικές κάρτες της Alpha Bank περιλαμβάνουν προγράμματα επιστροφής μετρητών (Dynamic American Express), αυξημένη ασφάλεια για συναλλαγές μέσω διαδικτύου (Κάρτα Blue απο την American Express) και επιστροφή για όλες τις αγορές στα πολκαταστήματα notogalleries (notosplus Visa). Η Πράσινη Κάρτα American Express και η Χρυσή American Express είναι κάρτες διεθνούς κύρους που διευκολύνουν τις συναλλαγές σας σε Ελλάδα και εξωτερικό.

Τέλος, η χρεωστική κάρτα Alpha Bank Enter Visa δίνει τη δυνατότητα πραγματοποίησης συναλλαγών με απευθείας χρέωση του τραπεζικού σας λογαριασμού. Οι εταιρικοί πελάτες μπρούν να επωφεληθούν απο τα προνόμια που παρέχουν οι εταιρικές κάρτες της Alpha Bank (Χρυσή και Αργυρή Alpha Bank Visa Business, Πράσινη και Χρυσή Κάρτα Corporate American Express). ∼ EUROBANK∼ H Eurobank διαθέτει περισσότερες από 30 πιστωτικές κάρτες, οι οποίες ικανοποιούν τις ανάγκες κάθε καταναλτή. Οι κλασσικές πιστωτικές κάρτες της Eurobank παρέχουν διαφορετικούς όρους όσον αφορά τα επιτόκια, την εισφορά και τη δυνατότητα ανάληψης μετρητών (Euroline, Euroline style, Eurobank Visa Classic, Eurobank Visa Gold, Eurobank Visa Business, Eurobank MasterCard, Gold Eurobank MasterCard, Student Eurobank Visa, Platinum Eurobank MasterCard, Euroline Home). Ταυτόχρονα προσφέρει διαφορετικές πιστωτικές κάρτες με προνομιακούς όρους για αγορές απο συγκεκριμένα καταστήματα αλλά και για εξασφάλιση προνομιακών όρων αναφορικά με την συνεργαζόμενη επιχείρηση ή οργανισμό (Ηλεκτρονική Αθηνών Visa, Expert Visa, PAO BC Eurobank MasterCard, WWF Eurobank Visa, Reward Visa με τα πολυκαταστήματα Attica, Miitary Club VisaΕθνική Ελλάδος Μπάσκετ Visa, Dama Visa, Allianz Visa, Must MasterCard, Ευρωπαϊκή Πίστη MasterCard, Cosmote Visa, ΕΛΠΑ Visa, Sider Visa, Smart MasterCard, Electronet Family, Longchamp Card, Le Club Danos, Magna Gold Γερμανός, Pontos Visa). Επίσης διατίθεται η προπληρωμένη κάρτα Eurobank Visa για ασφαλείς διαδικτυακές συναλλαγές, καθώς και η χρεωστική κάρτα Euroline Debit. ∼ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ∼ Η Τράπεζα Πειραιώς παρέχει μία ευρεία ποικιλία καρτών απο τις οποίες μπορείτε να επιλέξετε εκείνη που ταιριάζει περισσότερο στις δικές σας ανάγκες. Εκτός απο τις κλασσικές πιστωτικές κάρτες που παρέχονται (Πειραιώς Visa Classic, Πειραιώς Visa Gold, Πειραιώς Visa MasterCard, Πειραιώς Visa Electron, Πειραιώς MasterCard), διατίθεται και μία σειρά απο πιστωτικές κάρτες οι οποίες έχουν εκδοθεί σε συνεργασία με άλλους οργανισμούς και εμπορικές επιχειρήσεις και οι οποίες παρέχουν επιπλέον προνόμια για συναλλαγές με τους συγκεκριμένους οργανισμούς (Development & Work Visa, Development & Work MasterCard, V.D.V Leben Intl AEAZ Visa, Panathinaikos FC Visa Classic, Panathinaikos Visa Gold, Miles and

58 Nοέμβριος 2009

23_AFIEROMA_CREDIT_CARDS_357_final.indd 58

11/18/09 6:49:33 PM

☛

ΟΛΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΑΡΕΧΟΥΝ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΓΟΡΑΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Ή ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΑ, ΣΥΝΗΘΩΣ ΣΕ ΤΙΜΕΣ ΑΡΚΕΤΑ ΕΥΝΟΪΚΟΤΕΡΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ.

More MasterCard, Miles and More MasterCard Gold, Ευρωπαϊκή Life Card Visa, Champions Card MasterCard). Παράλληλα, η Τράπεζα Πειραιώς διαθέτει εξειδικευμένες πιστωτικές κάρτες για φοιτητές (Πειραιώς Visa University), οικονομικούς μετανάστες (Πειραιώς Visa Classic For Immigrants, Πειραιώς MasterCard Standard for Immigrants) και ειδικό πρόγραμμα με εισφορά σε κοινωφελείς οργανώσεις (winlife Visa), καθώς και προπληρωμένες (webuy) και χρεωστικές κάρτες (visa debit). Όλες οι κάρτες της Τράπεζας Πειραιώς διαθέτουν smart chip για μεγαλύτερη ασφάλεια στις συναλλαγές. ∼ ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ∼ Η Τράπεζα Κύπρου διαθέτει μια σειρά πιστωτικών καρτών Visa και MasterCard. Όλες οι πιστωτικές κάρτες της Τράπεζας Κύπρου διαθέτουν χαμηλό επιτόκιο μεταφοράς υπολοίπου και δυνατότητα επιλογής ελάχιστης καταβολής δόσης (Κυπρου Visa Classic, Κυπρου MasterCard Standard). Ταυτόχρονα, οι προνομιακές κάρτες της Τράπεζας Κύπρου προσφέρουν δωρεάν συμβουλευτική νομική και ιατρική υπηρεσία όλο το 24ωρο (Κύπρου Visa Gold, Κυπρου MasterCard Gold). Η τράπεζα προσφ΄ρει ακόμη τις προπληρωμένες κάρτες (Κύπρου Prepaid Card και Κύπρου Prepaid Gift Card), καθώς επίσης και τη χρεωστική κάρτα Debit card. Αντίστοιχα, πιστωτικές κάρτες διατίθενται και για επαγγελματίες και επιχειρήσεις. ∼ MARFIN EGNATIA BANK∼ Η Marfin Egnatia Bank προσφέρει μία σειρά απο πιστωτικές κάρτες με διαφορετικά προνόμια και όρους προκειμένου να καλύψει όλες τις ανάγκες του καταναλωτή. Σε συνεργασία με τον οργανισμο Visa, παρέχει πιστωτικές κάρτες με πρόγραμμα επιβράβευσης και επιπλέον προνόμια (Marfin Blue Visa, Marfin Gold Visa), πιστωτική κάρτα ειδικά για φοιτητές (Cool Visa Electron), πιστωτική κάρτα με ποσοστό συνεισφοράς σε κοινωφελείς οργανισμούς (Marfin ΠΡΟΣΦΕΡΩ Visa), καθώς και πιστωτικές κάρτες σε συνεργασία με εμπορικές επιχειρήσεις και οργανισμούς με επιπλέον προνόμια (ΑΕΛ Visa, e-shop.gr Visa). Τέλος, με την κάρτα moneymoney παρέχεται η δυνατότητα ανάληψης μετρητών με χαμηλό επιτόκιο. Για επιχειρή-

σεις, διατίθεται η πιστωτική κάρτα Marfin Visa Business. ∼ EMPORIKI BANK∼ Οι πιστωτικές κάρτες της Εμπορικής Τράπεζας (Emporiki Bank Visa Προνόμιο Υγείας, Emporiki Bank Visa Classic Προνόμιο Υγείας, Emporiki Bank Visa Gold Προνόμιο Υγείας, Emporiki Bank MasterCard Προνόμιο Υγείας) παρέχουν παράλληλα διάφορα προνόμια υγείας (π.χ. δωρεάν check up, έκπτωση σε διαγνωστικές εξετάσεις και νοσήλια), ασφαλιστικές καλύψεις ταξιδιών και ζωής κ.α. Ακόμη, σε συνεργασία με τον όμιλο Antenna παρέχει την πιστωτική κάρτα ANT1 Visa η οποία δίνει επί πλέον διάφορες προσφορές, δώρα, διαγωνισμούς και ψυχαγωγικά παιχνίδια του καναλιού. Για εταιρικούς πελάτες η Emporiki Bank Visa Business απευθύνεται σε επιχειρήσεις που θέλουν να εκδώσουν στα στελέχη τους πιστωτικές κάρτες. ∼ ATE BANK∼ Οι πιστωτικές κάρτες που διαθέτει η ATEBank ξεκινούν απο τις απλές και ευέλικτες πιστωτικές κάρτες, με δωρεάν συνδρομή για τον 1ο χρόνο και δυνατότητα έκδοσης μέχρι και 2 πρόσθετων πιστωτικών καρτών για άτομα της επιλογής σας (ATEBank Visa, ATEBank MasterCard). Επίσης διατίθενται κάρτες με αυξημένο πιστωτικο όριο και επιπλέον προνόμια (ATEBank Visa Gold, ATEBank MasterCard Gold), με χαμηλό πιστωτικό όριο και χαμηλή συνδρομή για μεγαλύτερη ασφάλεια στις συναλλαγες (ATEBank Visa Electron), καθώς και εξειδικευμένες κάρτες για φοιτητές (Φοιτητική ATEBank Visa Elctron) και για επαγγελματίες (ATEBank Visa Business). Οι δύο νέες πιστωτικές κάρτες της τράπεζας είναι η Portofoli Visa και η ATEClub Visa. Η πρώτη δίνει τον «απόλυτο έλεγχο» στους κατόχους της με πιστωτικό όριο έως 2.000 ευρώ, ενώ η δεύτερη προσφέρεται με δωρεάν συνδρομή για όλο το διάστημα μισθοδοσίας μέσω της τράπεζας. Η ATEnet Visa Debit είναι η χρεωστική κάρτα της τράπεζας και η ATEBank Prepaid Card η προπληρωμένη. ∼ HELLENIC POSTBANK∼ To Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο διαθέτει πιστωτικές κάρτες που ανταποκρίνονται σε διαφορετικές ανάγκες των καταναλωτών. Έτσι, διατίθεται η ΤΤ Visa ανταγωνιστικό επιτόκιο εξόφλησης, η ΤΤ MasterCard με επιστροφή 1% για κάθε αγορά, η ΤΤ Philatelic Visa (την οποία προσφέρουν τα ΕΛΤΑ με την εγγυηση του ΤΤ) καθώς και η χρεωστική κάρτα ΤΤ Visa Electron. ∼ ATTICA BANK∼ Η Attica Bank προσφέρει μία μεγάλη ποικιλία απο πιστωτικές κάρτες που αναφέρονται σε διαφορετικές απαιτήσεις πελατών. H Attica Bank διαθέτει τις απλές πιστωτικές κάρτες (Attica Card Visa Classic, Attica Card MasterCard Standard, Attica Bank MasterCard

ΧΡΗΜΑ 59

23_AFIEROMA_CREDIT_CARDS_357_final.indd 59

11/18/09 6:49:33 PM

Unembossed), πιστωτικές κάρτες με αυξημένο πιστωτικό όριο και προνομιακούς όρους (Attica Card Visa Gold, Attica Card MasterCard Platinum) καθώς και κάρτα για αυξημένη ασφάλεια συναλλαγών μέσω Internet (Attica Card Visa Electron). Επιπλέον διατίθεται πιστωτικές κάρτες με προνομιακούς όρους αποκλειστικά για τα μέλη του ΕΤΑΑ (TechnoCard Visa - TechnoCard MasterCard, LEXCard Visa – LEXCard MasterCard, MDCard Visa – MDCard MasterCard). Τέλος, διατίθενται πιστωτικές κάρτες σε συνεργασία με επιχειρήσεις για παροχή προνομίων κατα τις συναλλαγές με τις επιχειρήσεις αυτές (MIKA Visa, Πολιτικός VISA, Π.ΣΥ.Π ΔΕΗ Visa, ΚΟΜΒΟΣ Visa, Περιηγητής Visa, Robocard Visa, CEL Tours Visa, Beautycom Visa, Diathermiki Visa, ΗΡΑΚΛΗΣ Visa). ∼ GENIKI BANK∼ Η Geniki Bank διαθέτει μία σειρά πιστωτικών καρτών συνεργαζόμενη με τους οργανισμούς Visa και MasterCard. Έτσι, προσφέρονται οι πιστωτικές κάρτες Geniki Visa & Visa Electron και Geniki MasterCard για διευκόλυνση των καθημερινών συναλλαγών, Geniki Visa Gold με προνομιακούς όρους και αυξημένο πιστωτικό όριο. Τέλος έχει και τη χρεωστική κάρτα CASH 365 Maestro χωρίς επιβάρυνση τόκων και ετήσια συνδρομή. ∼ MILLENIUM BANK∼ Η Millenium διαθέτει μία σειρά πιστωτικών καρτών διαφορετικών χαρακτηριστικών οι οποίες καλύπτουν πολλαπλές ανάγκες του καταναλωτή. Προσφέρονται οι κλασσικές πιστωτικές κάρτες ( Millenium Bank Visa Classic, Millenium Bank Standard MasterCard) και οι κάρτες με επιπλέον προνόμια και αυξημένο πιστωτικό όριο (Millenium Bank Visa Gold, Millenium Bank MasterCard Platinum, MasterCard Prestige) αλλά και εξειδικευμένες κάρτες για φοιτητές (Millenium Bank Visa Electron για φοιτητές), πιστωτική κάρτα σταθερής δόσης (MasterCard Σταθερής Δόσης), καθώς και εταιρίκή πιστωτική κάρτα (Business Visa). Επιπλέον, παρέχονται κάρτες σε συνεργασία με οργανισμούς και επιχειρήσεις οι οποίες παρέχουν προνόμια για συναλλαγές με τις επιχειρήσεις ή τους οργανισμούς αυτούς (Μασούτης Visa, ΣΑΚΑ Visa, Interamerican MasterCard Visa, Interamerican MasterCard Gold, IKEA Card). Τέλος, παρέχεται και η χρεωστική κάρτα Millenium Bank Debit. ∼ PRO BANK∼ Η ProBank σε συνεργασία με τον διεθνή οργανισμό Visa παρέχει πέντε διαφορετικές πιστωτικές κάρτες για διαφορετικούς τύπους αναγκών. Εκτός απο την κλασσική πιστωτική κάρτα (ProBank Visa Classic), διατίθεται η ProBank Visa Electron για ασφαλείς αγορές μέσω διαδικτύου, η ProBank Visa Gold με επιπλέον προνόμια στους κατόχους της, η ProBank Visa Platinum με αυξημένο πιστωτικό όριο και, τέλος, η ProBank Visa Business η οποία απαυθύνεται σε εταιρικούς πελάτες. Η χρεωστική κάρτα της τράπεζας είναι η Probank Maestro. ∼ PROTON BANK∼ Η Proton Bank διαθέτει ένα σύνολο πιστωτικών καρτών σε συνεργασία με τους οργανισμούς Visa και MasterCard. Πιο συγκεκριμένα, διατίθενται οι πιστωτικές κάρτες Proton Bank Classic Visa, Proton Bank Gold Visa, Proton Bank Platinum Visa, MasterCard Standard, MasterCard Gold και MasterCard Platinum με υψηλά πιστωτικά όρια και ευελιξία στην καταβολή των δόσεων, καθώς και την κάρτα Proton Bank Business Visa ειδικά για επιχειρήσεις και επαγγελματίες. Ταυτόχρονα διαθέτει μια σειρά πιστωτικών καρτών σε συνεργα-

σία με άλλους οργανισμούς (Metropolitan Hospital PROTONBANK Visa, Visa αποφοίτων Βαρβακείου Σχολής). ∼ ASPIS BANK∼ Η Aspis Bank διαθέτει μία ευρεία γκάμα πιστωτικών καρτών με πολλαπλά προνόμια τόσο για ιδιώτες όσο και για επιχειρήσεις. Η Aspis Visa classic είναι μια ευέλικτη πιστωτική κάρτα σχεδιασμένη να σας εξυπηρετήσει σε όλες σας τις ανάγκες και προσαρμοσμένη στο σύγχρονο τρόπο ζωής . H Aspis Gold Visa με ενσωματωμένο chip, είναι το ασφαλές καθημερινό σας εργαλείο ακόμα και για την μικρότερη συναλλαγή. H κάρτα Aspis College σχεδιάστηκε ειδικά για να καλύπτει τις ανάγκες των παιδιών που σπουδάζουν, δίνοντάς τους μια προκαθορισμένη ελευθερία κινήσεων. Σχεδιασμένη για χρήση σε ηλεκτρονικό περιβάλλον (Electron), ταιριάζει με τον τρόπο ζωής των φοιτητών αλλά δίνει και τη σιγουριά ότι “δεν θα υπερβούν τα όρια”. Η τελευταία κάρτα της τράπεζας είναι η Aspis One MasterCard η οποία προσαρμόζεται στις απαιτήσεις του κάθε πελάτη. Η Aspis Debit Visa είναι η χρεωστική κάρτα της τράπεζας. ∼ CITIBANK∼ Οι πιστωτικές κάρτες της Citibank δίνουν τη δυνατότητα επιλογής μεταξύ διαφορετικών προνομίων και όρων όπως πιστωτικό όριο, επιτόκιο και δυνατότητα ανάληψης μετρητών (Citibank Platinum Visa, Citibank Gold Visa, Citibank Gold MasterCard, Citibank Visa, Citibank MasterCard). Ταυτόχρονα, διατίθεται η Citibank Student Visa μια κάρτα ειδικά σχεδιασμένη για φοιτητές με χαμηλό επιτόκιο και χωρίς συνδρομή όπως επίσης και οι Citibank Visa Vodafone Student και Olympiakos Citibank Visa Student, καθώς και μία σειρά πιστωτικών καρτών με συνεργαζόμενες εταιρίες (Shell Citibank MasterCard, Citibank Visa Vodafone Classic και Gold, Ολυμπιακός Citibank Visa Classic και Gold, PAOK MasterCard και Gold, Alico Citibank Visa Gold, Affinity Card Visa, Glou Citibank MasterCard), παρέχοντας ποικίλα προνόμια κατά τις συναλλαγές με τις εταιρείες αυτές. ∼ HSBC∼ H HSBC παρέχει μία σειρά πιστωτικών καρτών με διαφορετικά προνόμια που ανταποκρίνονται στις διαφορετικές ανάγκες που μπορει να έχει ένας καταναλωτής. Ξεκινώντας με την «κλασική» πιστωτική κάρτα Visa Classic και την προνομιακή Visa Gold, η HSBC παρέχει πιστωτικές κάρτες με διεθνή αποδοχή και δυνατότητα αντικατάστασης την επόμενη μέρα σε περίπτωση κλοπής (HSBC Premier MasterCard) αλλά και πιστωτική κάρτα απευθυνόμενη ειδικά σε φοιτητές (HSBC Visa U-Start). ∼ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ∼ Η Πανελλήνια Τράπεζα παρέχει δύο τύπους πιστωτικών καρτών συνεργαζόμενη με τους μεγαλύτερους οργανισμούς πιστωτικών καρτών Visa και MasterCard. Έτσι, διατίθενται η πιστωτική κάρτα Πανελλήνια Visa και Πανελλήνια MasterCard με δυνατότητα μεταφοράς υπολοίπου με επιτόκιο 0%, αγορές με άτοκες δόσης και ελάχιστη καταβολή δόσης ίση με 2% επι του ποσού της οφειλής. Επιπλέον διατίθεται η Πανελλήνια Visa Business Card ειδικά σχεδιασμένη για χρήση απο εταιρικούς πελάτες και επαγγελματίες. ∼ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠ`ΕΖΑ∼ Η Ελληνική Τράπεζα προσφέρει δύο είδη πιστωτικών καρτών Hellenicard VISA, τη χρυσή Hellenicard Gold Visa και την κλασσική Hellenicard Visa, ενώ η χρεωστική της είναι η Cash Card Electron. Χ

60 Nοέμβριος 2009

23_AFIEROMA_CREDIT_CARDS_357_final.indd 60

11/18/09 6:49:34 PM

23_AFIEROMA_CREDIT_CARDS_357_final.indd 61

11/18/09 6:49:35 PM

Χ συνέντευξη

GEORGE W. GREER HEAD OF CONSUMER CREDIT & CHARGE PRODUCTS, MASTER CARD

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ A LA CARTE ΣΕ PREMIUM ΠΕΛΑΤΕΣ Η σειρά World MasterCard περιλαμβάνει αρκετές παραλλαγές, καθώς δεν θεωρούμε ότι -στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον- μπορεί να ισχύσει η λογική του «ενός μεγέθους που ταιριάζει σε όλους». Οι κάρτες World, λοιπόν, ακολουθούν «κάθετη» ιεράρχηση, αναλόγως του συνολικού όγκου της χρήσης τους: Gold, Platinum και World Signia, αλλά και «οριζόντια» ταξινόμηση, με κριτήρια τις διαφορετικές ανάγκες και καταναλωτικές συνήθειες των χρηστών. ✒

ΧΡΗΜΑ_Βρεθήκατε στην Αθήνα προκειμένου να παρουσιάσετε σε τραπεζίτες και εμπόρους τη στρατηγική της MasterCard όσον αφορά στα προϊόντα premium. Ποια η σημασία των προϊόντων αυτών στο πλαίσιο του προϊοντικού μείγματος της MasterCard; G. GREER_Το τμήμα των καταναλωτών με ευρεία οικονομική επιφάνεια αποτελεί προτεραιότητα για την MasterCard. Ιδιαίτερα σε εποχές σαν την σημερινή, όπου επικρατεί αβεβαιότητα, από το τμήμα αυτό μπορεί κανείς να προσδοκά ότι θα έχει μεγαλύτερη άνεση να καταναλώνει προϊόντα και υπηρεσίες. Χ_Σε εποχές τέτοιες, όμως, παρατηρείται και το φαινόμενο σχετικά αδύναμοι καταναλωτές να καταφεύγουν στις πιστωτικές κάρτες, για να καλύψουν

Συνέντευξη στον Ανδρέα Αναστασίου

βασικές ανάγκες τους, κάποτε μάλιστα αντιμετωπίζοντας δυσκολία στην αποπληρωμή των υποχρεώσεών τους.

G.G._Δεν θα έλεγα ότι το φαινόμενο αυτό καταλαμβάνει μεγάλο μέρος του συνολικού όγκου συναλλαγών με τις κάρτες μας. Ισχυρό χαρακτηριστικό της MasterCard είναι ότι παρέχει ποικιλία επιλογών, καθώς τα διάφορα προϊόντα της απευθύνονται σε καταναλωτές με διαφορετικές ανάγκες και δυνατότητες. Επιτρέψτε μου, μάλιστα, να υπογραμμίσω ότι η δραστηριότητά μας δεν εστιάζει στη χορήγηση πιστώσεων (κάτι που αφορά τις επί μέρους τράπεζες), αλλά στην παροχή διευκολύνσεων προς τους καταναλωτές, μέσω ενός ευρύτατου, παγκόσμιου δικτύου, και μέσω μιας σειράς καρτών: χρεωστικών, πιστωτικών, εταιρικών, ταξιδιωτικών, co-branded, προπληρωμένων και άλλων. Η εταιρεία μας, πάντως, δεν έρχεται σε απ’ ευθείας επαφή με τον τελικό καταναλωτή - χρήστη της κάρτας, οι σχέσεις με τον οποίο -λόγω και των διαφορών που υφίστανται από τόπο σε τόπο- είναι δουλειά των τοπικών τραπεζών. Εμείς παρέχουμε στις τράπεζες (και μέσω αυτών στον τελικό πελάτη) τη διασύνδεση με ένα δίκτυο 25 εκατομμυρίων σημείων παγκοσμίως και ένα μεγάλο εύρος υπηρεσιών και δυνατοτήτων, τέτοιο που καμία μεμονωμένη τράπεζα δεν θα μπορούσε να παράσχει στην πελατεία της. Χ_Στις κάρτες σας, λοιπόν, δεν επικρατεί το στοιχείο του δανεισμού...

G.G._Ακριβώς. Αυτοί που χρησιμοποιούν

τις κάρτες μας με σχετικά μεγαλύτερη συχνότητα, είναι καταναλωτές που δεν έχουν ανάγκη δανεισμού. Έχουν, όμως, ανάγκη εξοικονόμησης χρόνου ή διευκόλυνσης, με το να μην είναι αναγκασμένοι να έχουν επάνω τους μεγάλα ποσά σε μετρητά, ή άνεσης επιλογών, όταν κάτι μη αναμενόμενο προκύπτει, ή ασφάλειας, όταν ταξιδεύουν στο εξωτερικό, ή ευελιξίας, αφού η κάρτα μπορεί να χρησιμοποιηθεί οποιαδήποτε ώρα του εικοσιτετραώρου, κ.λπ. Χ_Προβάλλετε, λοιπόν, το στοιχείο της διευκόλυνσης, ως κύριο πλεονέκτημα των καρτών σας.

G.G._Πράγματι. Αλλά μαζί με αυτό παρέχουμε και ποικιλία παράλληλων εξυπηρετήσεων και οφελών. Για παράδειγμα θα ανέφερα τα μίλια πτήσεων, που οδηγούν σε δωρεάν αεροπορικά εισιτήρια, ή πιστωτικές μονάδες, που προσφέρουν επί πλέον υπηρεσίες ή δωρεάν ημέρες διαμονής σε ξενοδοχεία, και πολλές παρόμοιες δυνατότητες, που εξασφαλίζονται σε συνεργασία με διάφορες επιχειρήσεις. Σύντομα, μάλιστα, πιστεύω ότι θα είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε μια σημαντική τέτοια συνεργασία με μεγάλη εταιρεία ενοικιάσεως αυτοκινήτων. Χ_Έχετε παρατηρήσει μεταβολές στις συνήθειες χρήσης των καρτών MasterCard, εξ αιτίας της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης; Ή, εν πάση περιπτώσει, μπορείτε να κάνετε

62 Νοέμβριος 2009

31_INTERVIEW 357_final.indd 62

11/18/09 6:26:48 PM

συσχετισμό μεταξύ των γενικότερων οικονομικών συνθηκών και της χρήσης του «πλαστικού χρήματος»; G.G._Έχουν, όντως, καταγραφεί -στις έρευνες που συμβουλευόμαστε- κάποιες μεταβολές στις συνήθειες χρήσης των καρτών, τα τελευταία δύο χρόνια, κατά τα οποία η χρηματοπιστωτική κρίση είχε επιπτώσεις σε πολλούς τομείς της αγοράς και της οικονομικής δραστηριότητας. Δεν θα έλεγα, όμως, ότι οι μεταβολές αυτές είναι θεαματικές. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι να παρατηρήσει κανείς τις διαφορές κουλτούρας, που υπάρχουν από τόπο σε τόπο. Για παράδειγμα, βλέπουμε ότι στη Ρωσία, οι περισσότεροι κάτοχοι χρεωστικών καρτών -ενώ έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν την κάρτα τους για αγορές σε χιλιάδες καταστήματαπροτιμούν να αποσύρουν χρήματα από το ΑΤΜ και να κάνουν τις αγορές τους με μετρητά. Άλλοι καταναλωτές χρησιμοποιούν την κάρτα μόνο για πληρωμές σχετικά μεγάλων ποσών και όχι, ας πούμε, στο σούπερ μάρκετ. Σε άλλες χώρες, αντιθέτως, βλέπουμε ότι πολλοί καταναλωτές έχουν σχεδόν ολοσχερώς να χρησιμοποιούν μετρητά, προτιμώντας την ευκολία της κάρτας. Χ_Πού αποδίδετε αυτές τις διαφορές; G.G._Στην κουλτούρα, όπως είπα, και στους διαφορετικούς βαθμούς εξοικείωσης με τις κάρτες. Υπάρχουν χώρες στις οποίες οι κάρτες χρησιμοποιούνται ευρέως για περισσότερα από 40 χρόνια, και άλλες στις οποίες οι κάρτες έχουν ακόμη περιορισμένη διείσδυση. Δική μας δουλειά είναι να συμβάλλουμε στην «εκπαίδευση» αυτών των καινούργιων ή εν δυνάμει χρηστών των καρτών μας. Χ_Μπορείτε να αναφερθείτε σε διαφορές μεταξύ της Ελλάδας και των γειτονικών της χωρών; G.G._Η χρήση των καρτών στην Τουρκία είναι πολύ πιο διαδεδομένη απ’ ότι είναι στην Ελλάδα. Αυτό μάλλον οφείλεται και στο ότι σχεδόν όλοι οι τύποι καρτών συνοδεύονται από προγράμματα ανταμοιβής των χρηστών τους. Οι καταναλωτές έχουν λόγους να προτιμούν τη χρήση καρτών από τη χρήση μετρητών, καθώς βγαίνουν κερδισμένοι από την επιλογή τους αυτή. Η τουρκική αγορά είναι πολύ ανεπτυγμένη και καινοτόμος στον τομέα των πιστωτικών

☛

ΠΑΡΕΧΟΥΜΕ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΝΑ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ, ΣΥΝΘΕΤΟΝΤΑΣ ΤΑ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΠΑΚΕΤΑ ΑΝΤΑΜΟΙΒΩΝ ΚΑΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΕΩΝ, Ή ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΕΧΟΝΤΑΣ ΣΤΟΥΣ PREMIUM ΠΕΛΑΤΕΣ ΤΟΥΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ A LA CARTE. και χρεωστικών καρτών. Ευρύτατη χρήση των καρτών μας -μεταξύ των χωρών της ευρύτερης περιφέρειάς σας- γίνεται, επίσης, στην Κύπρο και στο Ισραήλ. Στις βαλκανικές αγορές η χρήση των καρτών αποτελεί σχετικά νέο στοιχείο, οπότε τα περιθώρια επέκτασής της είναι μεγάλα. Προτεραιότητά μας στις χώρες αυτές είναι η εκπαίδευση του κοινού, αλλά ακόμη και του συνεργαζομένου δικτύου, τραπεζών και καταστηματαρχών, καθώς και αυτοί δεν έχουν μακρά ιστορία χρήσης τέτοιων προϊόντων. Χ_Υπάρχουν άλλες διαφορές μεταξύ κατηγοριών καταναλωτών και επί τη βάσει ποίων κριτηρίων; G.G._Υπάρχει μεγάλη ποικιλία στις επιλογές και τη συμπεριφορά διαφορετικών ομάδων του πληθυσμού, με κριτήρια κατηγοριοποίησης τον τόπο όπου ζουν, το εισόδημά τους, το επάγγελμα, την ηλικία τους κ.ά. Έχει ενδιαφέρον να αναφερθεί κανείς στο ηλικιακό κριτήριο, καθώς το κοινό των καρτών επεκτείνεται και προς τις δύο κατευθύνσεις. Προς το νεαρότερο τμήμα, το οποίο διενεργεί συναλλαγές στο διαδίκτυο, οπότε οι γονείς τους προτιμούν να τους δώσουν μία ασφαλή και εύκολα ελεγχόμενη, προπληρωμένη κάρτα. Αλλά και προς το πιο ηλικιωμένο, το οποίο καθώς απελευθερώνεται από τις υποχρεώσεις της καθημερινής φροντίδας των παιδιών τους ή της εργασίας και όντας σε καλή φυσική κατάσταση, κάνει ένα δεύτερο ξεκίνημα υλοποίησης στόχων και ονείρων, που μπορεί να έχει σχέση με ταξίδια ή άλλες ασχολίες, στις οποίες η χρήση καρτών είναι απολύτως ενδεικνυόμενη. Μεγάλο τμήμα αυτής της κατηγορίας καταναλωτών μπορούν να εξυπηρετηθούν σημαντικά από τα premium προϊόντα μας, ενώ πληρούν και τα κριτήρια για την απόκτησή τους. Χ_Ποια είναι αυτά τα προϊόντα, τι προνόμια παρέχουν και με τι κριτήρια χορηγούνται;

G.G._Τα premium προϊόντα της MasterCard είναι αυτά της σειράς World. Η σειρά περιλαμβάνει αρκετές παραλλαγές, καθώς δεν θεωρούμε ότι -στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον- μπορεί να ισχύσει η λογική του «ενός μεγέθους που ταιριάζει σε όλους». Οι κάρτες World, λοιπόν, ακολουθούν «κάθετη» ιεράρχηση, αναλόγως του συνολικού όγκου της χρήσης τους: Gold, Platinum και World Signia, τα χαρακτηριστικά και οι υπηρεσίες της οποίας έχουν προσφάτως ανανεωθεί σημαντικά. Ακολουθούν, όμως, και «οριζόντια» ταξινόμηση, με κριτήρια τις διαφορετικές ανάγκες και καταναλωτικές συνήθειες των χρηστών, όπως αν ταξιδεύουν συχνά ή αν έχουν άλλες κάποιες άλλες ανάγκες που η MasterCard μπορεί να καλύψει. Χ_Τι ανάγκες μπορεί να είναι αυτές; G.G._Μπορεί να είναι η ανάγκη ταξιδιωτικής ασφάλισης, εξυπηρέτησης στα αεροδρόμια, εξεύρεσης ξενοδοχείου ή αυτοκινήτου προς ενοικίαση... Οι υπηρεσίες «ρεσεψιόν ξενοδοχείου» ή «γραμματέως» (concierge service) που προσφέρουμε περιλαμβάνουν, παραδείγματος χάριν, διευκολύνσεις όπως αγορά εισιτηρίων και κράτηση θέσεων σε χώρους ψυχαγωγίας και εστιατόρια, αποστολής δώρων, αλλά και συμβουλών επί μεγάλης ποικιλίας θεμάτων που μπορεί να απασχολήσουν τον πελάτη στον τόπο διαμονής του ή σε τόπο τον οποίο επισκέπτεται. Μπορεί, ας πούμε, ο χρήστης της premium MasterCard να συμβουλευτεί τους εξειδικευμένους συνεργάτες μας ακόμη και για ποιο κρασί να επιλέξει σε κάποιο συγκεκριμένο εστιατόριο! Σημειώστε ότι έχουμε οργανώσει με τέτοιο τρόπο τις υπηρεσίες μας ώστε παρέχουμε στις συνεργαζόμενες τράπεζες τη δυνατότητα να διαφοροποιούνται, συνθέτοντας τα δικά τους πακέτα ανταμοιβών και εξυπηρετήσεων, ή ακόμα και παρέχοντας στους premium πελάτες τους υπηρεσίες à la carte. Χ ΧΡΗΜΑ 63

31_INTERVIEW 357_final.indd 63

11/18/09 6:26:48 PM

Χ

∼ αφιέρωμα

ΕΚΘΕΣΗ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗΣ 2009

ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΑ ΝΕΑ ΜΟΝΤΕΛΑ, Η ΣΚΕΨΗ ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΦΟΡΟΥΣ Στο φετινό «σαλόνι» μας περίμενε η έκπληξη της απουσίας μεγάλων κατασκευαστών, όπως η GM, η Nissan, η Honda και η Mitsubishi, που δεν είχαν κάποιο νέο μοντέλο να παρουσιάσουν, αλλά απολαύσαμε τα «ολόφρεσκα» νέα υπεραυτοκίνητα των Aston Martin, Bentley, Ferrari, Lamborghini, Maserati, Mercedes και φυσικά τη νέα Rolls Royce! ✒

Έ

από τον Γιάννη Χαρίτο

χουμε την αίσθηση ότι οι φίλοι (και πελάτες) της αυτοκινητοβιομηχανίας είχαν ανάγκη την τόνωση που τους προσέφερε η βόλτα στην Διεθνή Έκθεση της Φρανκφούρτης, που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες εβδομάδες. Μπορεί να τους περίμενε η έκπληξη της απουσίας κάποιων μεγάλων κατασκευαστών (όπως η GM, η Nissan, η Honda και η Mitsubishi) που δεν είχαν κάποιο νέο μοντέλο να παρουσιάσουν, αλλά σίγουρα απόλαυσαν τα «ολόφρεσκα» υπεραυτοκίνητα που έβαλαν τελικά και την υπογραφή τους στην αυλαία. Η Φρανκφούρτη φέτος φιλοξένησε τη νέα Aston Martin, τη νέα Bentley, τη νέα Ferrari, τη νέα Lamborghini, τη νέα Maserati, την Mercedes SLS και φυσικά τη νέα Rolls Royce! Πού να πρωτοκοιτάξεις δηλαδή, τουλάχιστον στη Γερμανία που το βλέμμα στα αυτοκίνητα δεν απαγορεύεται ακόμη. Εδώ οι συναρμόδιοι υπουργοί μάλλον δεν θα είχαν και μεγάλο πρόβλημα να μας απαγορεύσουν το κοίταγμα, αν ανάμεσα στους συμβουλάτορές τους υπήρχε κάποιος που ξύπνησε άσχημα και αποφάσισε ότι φταίει γενικώς το αυτοκίνητο γι’ αυτό. Η νέα κυβέρνηση δεν φαίνεται ενημερωμένη γύρω από τα νέα δεδομένα στο χώρο της αυτοκινητοβιομηχανίας, δεν κάνει τον κόπο να ρωτήσει να μάθει κιόλας, και μας ενημερώνει με επικοινωνιακούς όρους για πολιτικές δράσεις.

Αγνοώντας επιδεικτικά το φρένο, αλλά πιθανότατα και μη γνωρίζοντας την ιπποδύναμη της μηχανής της, έχει πάρει φόρα και σε λίγο καιρό θα παίρνουμε τηλέφωνο στις οικολογικές οργανώσεις (κάποιες δείχνουν να θεωρούν το αυτοκίνητο τη μέγιστη πηγή του κακού) ζητώντας τους να μαντέψουν τα μελλούμενα: κατά τη γνώμη των συναρμόδιων ποιο θα είναι πιο οικολογικό αυτοκίνητο την άλλη εβδομάδα; το 1,8 λίτρων με CO2 89 gr/km ή τα 1,4 με 109 και 101 gr/km; Και επί τέλους, γιατί εμπαίζεται ένας χώρος στον οποίο απασχολούνται περί τους 70.000 εργαζόμενους και αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων για την εκάστοτε κυβέρνηση; Ο πρόεδρος των εισαγωγέων κ. Βασιλάκης δηλώνει ότι ζητάει ραντεβού με τους συναρμόδιους υπουργούς και απάντηση δεν παίρνει! Φυσικά όλα τα παραπάνω είναι ρητορικά ερωτήματα (...) για να γεμίζουν οι αράδες, οπότε ας σταματήσουμε εδώ. Επειδή όμως ο θαυμασμός, η ομορφιά, η καλαισθησία, το όνειρο ίσως για τους μικρότερους, είναι έννοιες που ξεπερνούν την ένδοια της ελληνικής πολιτικής σκηνής, ας ρίξουμε μια ματιά στο τι μπορεί να παράξει μια αυτοκινητοβιομηχανία. Μέσα σε αντίστοιχα τετράτροχα, μπορεί να γεννήθηκαν συναισθήματα που άφησαν ανεξίτηλα σημάδια ή να συντρόφευσαν πολύ προσωπικές στιγμές. Τους επόμενους μήνες, και η ελληνική αγορά θα ετοιμαστεί για να υποδεχτεί τα νέα μοντέλα που παρουσιάστηκαν στη Φρανκφούρτη. Ας ετοιμαστούμε.

64 Nοέμβριος 2009

08_AUTO_357_FINAL.indd 64

11/18/09 5:47:28 PM

Η Rapide είναι το πρώτο πραγματικό σεντάν στην ιστορία της Aston Martin και θα είναι έτοιμη στις αρχές του 2010. Κινείται από έναν V12 6λιτρο κινητήρα απόδοσης 470 ίππων, που κατασκευάζεται στο εργοστάσιο της Κολωνία. Το αυτοκίνητο κατασκευάζεται στις εγκαταστάσεις της Magna Steyr. Η νέα Aston Martin Rapide έρχεται για να ανταγωνιστεί τις Porsche Panamera, Mercedes-Benz CLS και το επερχόμενο Audi A7.

ASTON MARTIN RAPIDE

AUDI A5 SPORTBACK

Το A5 Sportback είναι ένα 5θυρο Coupe που έχει στόχο να ανταγωνιστεί τις Mercedes CLS και ΒΜW 5 GT. Το μεταξόνιο είναι 2.810 χιλιοστά και το μήκος του 4,71 μ. Αρχικά θα διατίθεται με τρεις βενζινοκινητήρες, τον 2λιτρο TFSI με 180 και 211 ίππους και τον 3.2 V6 των 265 ίππων. Το 2010 θα υπάρχει και ο TFSI 1.8 με 160 ίππους.

BENTLEY MULSANNE

Κάτι μεγάλο, γρήγορο, εκλεπτυσμένο και άνετο. Η φιλοσοφία της Bentley είναι απλή και έχει δημιουργήσει το δικό της μύθο. Και είναι οι αρχές που υιοθετεί στο έπακρο η νέα της ναυαρχίδα, η περίφημη και επιβλητική Bentley Mulsanne. Όπως λέει και η Bentley, η Mulsanne μοιάζει με έναν δυνατό και εύσωμο αθλητή ο οποίος ταυτόχρονα αστραπιαίος, ευγενής και αέρινος σπρίντερ, για να θυμηθούμε κι εμείς πότε ένα γραφείο Τύπου έχει κέφια. Ο V8 κινητήρας με χωρητικότητα 6 ¾ λίτρα με 90 μοίρες γωνία έχει απόδοση 505 ίππους και την απαράμιλλη ροπή των 1020Nm! Σχεδιασμένος φυσικά για κορυφαίες επιδόσεις, ο ολοκαίνουργιος κινητήρας επιτυγχάνει απόλυτα τρία σημεία κλειδιά: κορυφαία ροπή, ραφιναρισμένη λειτουργία και μέγιστη αποδοτικότητα. ΧΡΗΜΑ 65

08_AUTO_357_FINAL.indd 65

11/18/09 5:47:30 PM

ΕΚΘΕΣΗ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗΣ 2009 Σχεδιαστικά η X1 υιοθετεί πολλά αισθητικά στοιχεία από την Χ3 και τα άλλα SUV της BMW, ενώ το πάτωμά της είναι μια νέα εκδοχή του «πατώματος» της σειράς 3. Μαζί με τις τετρακίνητες θα υπάρχουν και πισωκίνητες εκδόσεις (sDrive), ώστε η Χ1 να γίνει προσιτή στο ευρύτερο αγοραστικό κοινό. Κάτω από το καπό θα υπάρχουν δίλιτρες βενζινοκίνητες εκδόσεις με 140 και 170 ίππους, ενώ στην κορυφή θα βρίσκεται ο τρίλιτρος εξακύλινδρος σε σειρά με τους 258 ίππους.

BMW X1

Βασισμένη στη σειρά 5, η νέα BMW διαθέτει θέσεις για 4 επιβάτες και εξαιρετικούς χώρους γενικότερα. Το πίσω κάθισμα είναι συρόμενο και η πίσω πόρτα χωρίζεται σε δύο μέρη. Οι κινητήρες είναι ο 6κύλινδρος 3λιτρος με διπλό τούρμπο και 306 ίππους για την 535i, ο V8 των 4,4 λίτρων με διπλό τούρμπο και 407 ίππους για την 550i κι ένας 6κύλινδρος 3λιτρος ντίζελ 245 ίππων για την 530d. Στάνταρ είναι το αυτόματο κιβώτιο των 8(!) ταχυτήτων της 760i, ενώ προαιρετικό είναι το σύστημα Adaptive Drive.

BMW 5 GRAND TURISMO

CITROEN C3

Χαρακτηριστικό του νέου C3 είναι το τεράστιο παρμπρίζ-ηλιοροφή, ενώ το μήκος του «περιορίστηκε» στα 3,94 μ. Από πλευράς κινητήρων δεν είναι γνωστό ακόμα τί θα χρησιμοποιείται πέρα από την ανακοίνωση της Citroën ότι το αυτοκίνητο θα έχει μεταξύ άλλων κι ένα ντίζελ 90 ίππων κι ότι ετοιμάζει νέα γενιά ντιζελοκινητήρων για το 2011.

66 Νοέμβριος 2009

08_AUTO_357_FINAL.indd 66

11/18/09 5:47:31 PM

08_AUTO_357_FINAL.indd 67

11/18/09 5:47:33 PM

ΕΚΘΕΣΗ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗΣ 2009

CITROEN DS3 Κάθε εμφάνιση νέας Ferrari είναι ένα σημαντικό γεγονός. Η F458 Italia αισθητικά, αντίθετα με τη στενή και ψιλή California, είναι χαμηλή και πλατιά. Ο κωδικός «458» προκύπτει από την χωρητικότητα του συνόλου (4,5 λίτρα), όπως και από τον αριθμό των κυλίνδρων (8). Ο νέος οκτακύλινδρος σε διάταξη V κινητήρας έχει κυβισμό 4.499 κ.εκ. Η ισχύς του είναι 570 ίπποι στις 9.000 στροφές, δημιουργώντας ένα νέο ρεκόρ (η καλύτερη ειδική απόδοση σε ατμοσφαιρικό σύνολο, με 130 ίππους ανά λίτρο), ενώ η μέγιστη ροπή των 55 kgm εμφανίζεται στις 6.000 στροφές. Σε ποσοστό 80% είναι διαθέσιμη από τις 3.250 στροφές. Η 458 Italia επιταχύνει από στάση έως τα 100 χλμ./ώρα σε 3,4’’ και η τελική της ταχύτητα φτάνει τα 325 χλμ./ώρα.

FORD C-MAX & GRAND C-MAX

H Citroën είχε ανακοινώσει ότι πρόκειται να λανσάρει μια ολόκληρη σειρά μοντέλων που θα φέρουν τον κωδικό DS και θα χαρακτηρίζονται από πολυτελή χαρακτήρα, εντονότερη προσωπικότητα, σπορτίφ χαρακτήρα και αναβαθμισμένη ποιότητα. Το πρώτο αυτοκίνητο που βασίζεται σε αυτή την “premium” λογική είναι το DS3, που αναμένεται να βγει στην παραγωγή στις αρχές του 2010.

To DS3 βασίζεται στο δάπεδο του νέου C3 και προορίζεται για αντικαταστάτης του τρίθυρου C2. Το DS3 θα εξοπλίζεται με τα δοκιμασμένα κινητήρια σύνολα βενζίνης 1,4 λίτρων VTi με 95 ίππους, 1,6 λίτρων VTi με 120 ίππους και τέλος 1,6 με τούρμπο και 150 ίππους (THP).

FERRARI 458 ITALIA

Το ολοκαίνουργιο C-Max έχει αλλάξει εντελώς μορφή, υιοθετώντας πολλά στοιχεία από τη σχεδιαστική φιλοσοφία “Kinetic Design” των υπόλοιπων μοντέλων της Ford, θυμίζοντας μάλιστα έντονα το αυτοκίνητο ελεύθερου χρόνου της εταιρείας, το Kuga. Ταυτόχρονα, συμπληρώνεται για πρώτη φορά από μία μεγαλύτερη επταθέσια έκδοση με συρόμενες πλευρικές πόρτες, που θα ονομάζεται Grand C-Max. Παράλληλα, το νέο C-Max αποτελεί το πρώτο μοντέλο της Ford το οποίο βασίζεται στη νέα πλατφόρμα του επόμενου μικρομεσαίου της, του Focus. Κάτω από το καπό του νέου C-Max, επιτέλους βρίσκουμε έναν νέο υπερτροφοδοτούμενο τετρακύλινδρο κινητήρα 1,6 λίτρων (EcoBoost), που θα ντεμπουτάρει στη γκάμα της Ford.

68 Nοέμβριος 2009

08_AUTO_357_FINAL.indd 68

11/18/09 5:47:34 PM

Το νέο SUV της Hyundai θα είναι ο αντικαταστάτης του Tucson. Η εμφάνισή του βασίζεται στο πρωτότυπο ix-ONIC που είχε παρουσιαστεί την Άνοιξη στη Διεθνή Έκθεση της Γενεύης. Στις ευρωπαϊκές αγορές, θα διατίθεται με δυο βενζινοκινητήρες: τον Theta-II που από 2.0 λίτρα αποδίδει 163 ίππους και 20.1 kg.m ροπής με εκπομπές CO 178g/km (στις δικίνητες εκδόσεις -θα υπάρχουν και τετρακίνητες βέβαια- με χειροκίνητο κιβώτιο) και τον Gamma 1.6 GDI που έχει ισχύ 140 ίππους και 17kg.m ροπής, ο οποίος θα είναι διαθέσιμος από τον Νοέμβριο του 2010, ο οποίος επίσης καταναλώνει 159g/km CO .

NEA ΜΟΝΤΕΛΑ HYUNDAI IX35

2

2

KIA VENGA

Το νέο Kia Venga είναι ένα σούπερ μίνι με πολυχρηστικές αναφορές σχεδιασμένο και κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου στην Ευρώπη. Βασισμένο στο concept 3, το Venga έχει συνολικό μήκος 4.068 χλστ., ύψος 1.600 χλστ. και μεταξόνιο που 2.615 χλστ. Οι χώροι μέσα είναι άνετοιμ ενώ τα συρόμενα πίσω καθίσματα κάνουν την πρόσβαση ακόμα πιο εύκολη. Το νέο Kia θα εφοδιάζεται με τρεις κινητήρες βενζίνης, δύο των 1,4 λίτρων και έναν των 1,6 λίτρων, καθώς και με μηχανικά σύνολα πετρελαίου. H ισχύς τους θα ανέρχεται από τους 75 έως τους 115 ίππους.

KIA SORENTO

Με μήκος 4,685 μ. το νέο Sorento είναι μακρύτερο και χαμηλότερο από το προηγούμενο, ενώ έχει και σημαντικά βελτιωμένο αεροδυναμικό συντελεστή Cx (0,38, αντί για 0,425). Σύμφωνα με την εταιρεία, ο δημοφιλέστερος κινητήρας στην ευρωπαϊκή αγορά αναμένεται να είναι ο εντελώς νέος 2.2, με 192 ίππους και ροπή 42,9 kgm. Το αυτοκίνητο είναι περισσότερο προσανατολισμένο προς την ασφάλτινη οδήγηση σε σχέση με πριν, αν και υπόσχεται ότι δεν έχει χάσει τις ικανότητες που είχε στην εκτός δρόμου χρήση.

ΧΡΗΜΑ 69

08_AUTO_357_FINAL.indd 69

11/18/09 5:47:36 PM

ΕΚΘΕΣΗ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗΣ 2009 LAMBORGINI REVENTON ROADSTER

H Lamborghini παρουσιάζει μια οδηγική μηχανή με ανοιχτή οροφή και δυο θέσεις - η Reventon Roadster είναι ένα sports car που κόβει την ανάσα. Παίρνει δύναμη από τον 12κύλινδρο 48βάλβιδο κινητήρα με χωρητικότητα 6,5 λίτρα, απόδοση 670 ίππους στις 8.000 σ.α.λ. και ροπή που φτάνει τα 660 Nm στις 6.000 σ.α.λ., τα οποία και φέρνουν τη Roadster να επιταχύνει από τα 0 στα 100 Km/h μέσα σε 3.4 δλ. και να επιταχύνει έως την τελική ταχύτητα των 330 χλμ./ώρα. Την ανοιχτή Reventon η Lamborghini την προσφέρει σε αριθμημένα αντίτυπα, τα οποία μάλιστα δεν υπερβαίνουν τα 20, και κάθε Reventon Roadster κοστίζει 1.1 εκατομμύρια ευρώ (χωρίς τους φόρους). Οι παραγγελίες θα ικανοποιηθούν τον Οκτώβριο του 2009. Η εμφάνιση του ιταλικού supercar θυμίζει σε έντονο βαθμό μαχητικό αεροσκάφος ενώ στο εσωτερικό ο πίνακας οργάνων είναι ψηφιακός ή αναλογικός, ανάλογα με την επιθυμία του οδηγού.

Η Maserati μετά τις Quattroporte και GranTurismo παρουσίασε την εντυπωσιακή GranCabrio, το πρώτο τετραθέσιο καμπριολέ της. Η Maserati άλλωστε δεν αρέσκεται να κατασκευάζει ανοιχτά αυτοκίνητα. Τα τελευταία πενήντα χρόνια έχει παρουσιάσει μόλις πέντε και η GranCabrio αποτελεί το έκτο, για το οποίο η Maserati τονίζει ότι έχει 4 πραγματικές θέσεις κι ότι οι πίσω επιβάτες δεν θα είναι απλώς «κομπάρσοι». Το κομψοτέχνημα του οίκου Pininfarina φορά, όπως και η «αδελφή» GranTourismo, έναν V8 κινητήρα 4,7 λίτρων με ισχύ 440 ίππων. Η οροφή είναι υφασμάτινη, παραμένοντας έτσι μέσα στα πλαίσια της παράδοσης της Maserati.

MASERATI GRAN CABRIO Η στέισον εκδοχή της νέας E-Class θα βρίσκεται στις εκθέσεις στις αρχές του ερχόμενου έτους, ακολουθώντας τις γνωστές γραμμές και αξίες του μοντέλου. Η προσπάθεια για πολυτέλεια, ποιότητα και εργονομία είναι φυσικά δεδομένες, ενώ και οι διαστάσεις της δεν διαφέρουν ουσιαστικά από αυτές του απερχόμενου μοντέλου (είναι ελάχιστα μακρύτερη και διαθέτει τον ίδιο χώρο αποσκευών). Αναμένεται δε να εξοπλίζεται με 9 αερόσακους και να διαθέτει την αυτόματη αερανάρτηση, ενώ θα προσφέρεται με κινητήρες που θα ξεκινάνε από τη χωρητικότητα των 1,8 λίτρων.

MERCEDES E-CLASS ESTATE

70 Nοέμβριος 2009

08_AUTO_357_FINAL.indd 70

11/18/09 5:47:37 PM

08_AUTO_357_FINAL.indd 71

11/20/09 2:37:37 PM

ΕΚΘΕΣΗ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗΣ 2009MERCEDES SLS AMG Το νέο υπεραυτοκίνητο της Mercedes μοιάζει στη θρυλική 300 SL, αλλά επιμελείται από την AMG. Ο θηριώδης V8 των 6,3 λίτρων αποδίδει 571 ίππους και σχεδόν 65 kgm ροπής. Οι επιδόσεις είναι προφανές πως «κόβουν την ανάσα». Οι αναρτήσεις είναι με διπλά ψαλίδια, κατασκευασμένα από αλουμίνιο, όπως και ο «σκελετός» του αμαξώματος. Η επιτάχυνση από στάση έως τα πρώτα 100 χλμ./ώρα έρχεται σε 3,8 δευτερόλεπτα, ενώ η τελική ταχύτητα φτάνει τα 317 χλμ./ώρα. Η παραγωγή της εξωτικής SLS AMG με το εντυπωσιακό άνοιγμα των θυρών προς τα πάνω, αναμένεται να ξεκινήσει προς τα τέλη του επόμενου έτους.

OPEL ASTRA

Σχεδιαστικά φέρει στοιχεία από το Insignia, που τα πηγαίνει περίφημα σε όλες τις αγορές. Στο εσωτερικό οι χώροι για μικροπράγματα έχουν την τιμητική τους, ενώ η λίστα εξοπλισμού είναι μακριά. Η Opel φαίνεται να πρόσεξε ιδιαίτερα την ποιότητα και τη λειτουργικότητα, ενώ προσφέρει και το σύστημα επιλογής παραμέτρων οδήγησης Flexride που υπάρχει στο Insignia και το οποίο προσφέρει τρεις επιλογές -στάνταρ, Sport και Tour- ρυθμίζοντας ανάλογα την απόσβεση των αμορτισέρ, την απόκριση στο γκάζι, την υποβοήθηση του τιμονιού και τη λειτουργία του ESP. Οι βενζινοκινητήρες είναι τέσσερις, χωρητικότητας 1,4 και 1,6 λίτρων, με ισχύ από 100 ως 180 ίππους και το ενδιαφέρον εστιάζεται στον νέο 1,4 τούρμπο των 140 ίππων.

Το 7θέσιο πολυμορφικό 5008 συμπληρώνει μια εντυπωσιακή γκάμα της Peugeot στα μεσαία οικογενειακά. Έχει 7 ανεξάρτητα καθίσματα (αυτά της μεσαίας σειράς είναι πλήρως ρυθμιζόμενα και αναδιπλούμενα) και είναι εφοδιασμένο με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας σε οδηγικά βοηθήματα και συστήματα ασφαλείας, προσφέροντας μέχρι και “head up display”. Το αυτοκίνητο έχει επίσης ένα μεγάλο αριθμό αποθηκευτικών χώρων στο εσωτερικό του, ενώ οι κινητήρες είναι 2 βενζίνης (1.6 ατμοσφαιρικός με 120 ίππους και τούρμπο με 156 ίππους) και 4 ντίζελ (1,6 και 2,0 λίτρων με ισχύ από 110 μέχρι 163 ίππους).

PEUGEOT 5008 72 Νοέμβριος 2009

08_AUTO_357_FINAL.indd 72

11/18/09 5:47:42 PM

08_AUTO_357_FINAL.indd 73

11/18/09 5:47:43 PM

ΕΚΘΕΣΗ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗΣ 2009

Είναι το RCZ το γαλλικό αντί-ΤΤ; Ότι και να είναι (μεγάλο ρόλο θα παίξει η κατεύθυνση που θα του δώσει η γαλλική εταιρεία), είναι όμορφο, επιθετικό και ξεχωριστό. Το όνομά του θα είναι το πρώτο στην ιστορία της εταιρείας που δεν θα ακολουθεί το χαρακτηριστικό σύστημα αρίθμησης με το κεντρικό «μηδέν» ή το «διπλό μηδέν». Ο γνωστός βενζινοκινητήρας 1.6 ΤΗΡ θα φωλιάζει στο εμπρός μέρος, ενώ ανάλογα με την έκδοση, θα αποδίδει έως 200 ίππους.

RENAULT FLUENCE

Η μικρότερη Rolls έχει μήκος 5.399 mm. Ζυγίζει περίπου 2,5 τόνους και κινείται από τον τούρμπο V12 6,6 λίτρων, με ισχύ 570 ίππους και ροπή 79,5 kgm. Η μετάδοση της κίνησης επιτυγχάνεται μέσω ενός ημιαυτόματου κιβωτίου της ZF οκτώ σχέσεων. Από πλευράς εξοπλισμού προσφέρεται φυσικά ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς και είναι χαρακτηριστικό ότι είναι εφοδιασμένο όχι μόνο με μία αλλά με πολλές κάμερες για τη διευκόλυνση των ελιγμών κλπ. Η κατασκευή του χειροποίητου αυτοκινήτου περνάει από 60 διαφορετικά άτομα και για την ολοκλήρωσή της απαιτούνται τουλάχιστον 20 μέρες.

PEUGEOT RCZ

Το γαλλικό σεντάν προορίζεται για τις αγορές της Ρωσίας, της Ρουμανίας και της Τουρκίας, είναι 4620 χιλ. σε μήκος, 1809 χιλ. σε πλάτος, 1479 χιλ. σε ύψος και έχει μεταξόνιο 2702 χιλ. Ο χώρος αποσκευών είναι 530 dm3. Μεγάλη σημασία, βάσει της Renault, έχει δοθεί και στην εργονομία και στην πρακτικότητα, με το Fluence να έχει 23 λίτρα διαθέσιμους χώρους για μικροπράγματα στο εσωτερικό του. Όσον αφορά τους κινητήρες, υπάρχουν δυο γνωστοί κινητήρες βενζίνης, ο 1.6 με απόδοση 110 ίππους και ο 2λιτρος με 140 ίππους.

ROLLS-ROYCE GHOST

74 Nοέμβριος 2009

08_AUTO_357_FINAL.indd 74

11/18/09 5:47:45 PM

Το νέο 9-5 βασίζεται στα κλασσικά σχεδιαστικά πρότυπα της Saab, λέει η εταιρεία. Το απέριττο σχήμα, η έμφαση στη δυναμική προσωπικότητα, η υψηλή τεχνολογία, τα μηχανικά μέρη και ο εξοπλισμός του αυτοκινήτου είναι τα σημεία που εστίασαν. Στο εσωτερικό τα υλικά και οι χώροι είναι οι κερδισμένοι. Κίνηση δίνει ο δίλιτρος τούρμπο των 220 ίππων, αλλά και ο V6 των 2,8 λίτρων, με ισχύ 300 ίππους. Αργότερα θα προστεθεί ένας υπερτροφοδοτούμενος βενζινοκινητήρας 1,6 λίτρων με ισχύ 180 ίππων, που σίγουρα θα κάνει αίσθηση στην Ελλάδα.

SKODA SUPERB COMBI

NEA ΜΟΝΤΕΛΑ SAAB 9-5

Αν το Superb διαθέτει εξαιρετικούς χώρους, τότε το Combi είναι σχεδόν ένα μικρό διαμέρισμα. Απευθύνεται δηλαδή σε ιδιαίτερα απαιτητικούς οικογενειάρχες, και σε όσους θυμούνται που αφήνουν τι μέσα στο αυτοκίνητό τους. Οι τρεις βενζινοκινητήρες (1.4 TSI 125 ίππων, 1.8 ΤSI 160 ίππων και 3.6 FSI των 260 ίππων) έχουν αποδείξει την αξία και τη συνεισφορά τους στο δρόμο, ενώ αναμένονται με ενδιαφέρον και οι τετρακίνητες εκδόσεις του Superb Combi.

ΧΡΗΜΑ 75

08_AUTO_357_FINAL.indd 75

11/18/09 5:47:45 PM

ΜΟΝΤΕΛΑ ΠΟΥ ΑΝΑΝΕΩΘΗΚΑΝ

Η ανανέωση του Grande Punto συνοδεύεται από την αλλαγή του ονόματος του σε Punto Evo. Το αυτοκίνητο, όπως συνηθίζεται στα «φέις λιφτ», έχει υποστεί κάποιες αισθητικές αλλαγές εμπρός και (λιγότερο) πίσω, ανανέωση στο εσωτερικό και η Fiat επίσης τονίζει την αναβάθμιση σε επίπεδο ασφάλειας. Διαθέτει δε, το νέο κινητήρα 1.4 MultiAir σε εκδόσεις 105 και 135 ίππων. Όλες οι εκδόσεις του Punto Evo θα εφοδιάζονται επίσης με το σύστημα Start&Stop, με στόχο την ακόμα μεγαλύτερη μείωση της κατανάλωσης.

FIAT PUNTO EVO

Το ανανεωμένο Kia Ceed θα είναι διαθέσιμο στην ευρωπαϊκή αγορά πριν από τα Χριστούγεννα. Οι αλλαγές εστιάζονται ιδιαίτερα σε κάποια τμήματα των προφυλακτήρων αλλά και των φωτιστικών σωμάτων, ενώ συνυπολογίστε πως φρεσκαρισμένη εικόνα κυριαρχεί και στο εσωτερικό του κορεάτικου μικρομεσαίου. Κάτω από το καπό του νέου Ceed δεσπόζουν οι τρεις 4κύλινδροι κινητήρες βενζίνης των 1,4, 1,6 και 2,0 λίτρων με απόδοση 109, 126 και 143 ίππους, αντίστοιχα, αλλά και ο 1.6 ντίζελ των 90 και 115 ίππων.

KIA CEED 76 Nοέμβριος 2009

08_AUTO_357_FINAL.indd 76

11/18/09 5:47:46 PM

ΕΚΘΕΣΗ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗΣLEXUS 2009 LS

To ανανεωμένο LS είναι η νέα ναυαρχίδα των υβριδικών μοντέλων της Lexus, η οποία προσθέτει ακόμη μεγαλύτερη πολυτέλεια και κύρος. Το νέο premium σεντάν έχει αποκτήσει νέα στυλιστικά στοιχεία τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό του, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και ο ανανεωμένος εξοπλισμός και τα ανανεωμένα επίσης καθίσματα, ενώ βελτιώσεις έγιναν και στο σύστημα Lexus Hybrid Drive.

PEUGEOT 207

Εξωτερικά υπάρχουν νέα φωτιστικά σώματα εμπρός-πίσω, και ένας ανασχεδιασμένος προφυλακτήρας μπροστά, ενώ βελτιώθηκε ο συντελεστής αεροδυναμικής αντίστασης (Cx=0,27). Στο εσωτερικό, δόθηκε έμφαση στη βελτίωση της αντιληπτής ποιότητας, έχει καινούργια όργανα στο ταμπλό και πινελιές πολυτέλειας. Μεγάλη προσπάθεια έγινε στην οικονομία καυσίμου. Οι κινητήρες είναι εφοδιασμένοι με μεταβλητό χρονισμό βαλβίδων, ενώ υπάρχει ένδειξη στο ταμπλό για την κατάλληλη αλλαγή σχέσης. Στους βενζινοκινητήρες συναντάμε δυο ατμοσφαιρικά σύνολα (1,4 και 1,6 με 95 και 120 ίππους αντίστοιχα) και δυο υπερτροφοδοτούμενα (1,6 με 150 και 175 ίππους).

ΧΡΗΜΑ 77

08_AUTO_357_FINAL.indd 77

11/18/09 5:47:47 PM

ΜΟΝΤΕΛΑ ΠΟΥ ΑΝΑΝΕΩΘΗΚΑΝ

Το νέο C30 διατηρεί τα βασικά στοιχεία της σχεδίασης του προηγούμενου, τόσο στο εμπρός μέρος όσο και στην ουρά, έχοντας απλώς υποστεί το «φρεσκάρισμα» που χρειάζεται για να δείχνει καινούργιο. Αέρας ανανέωσης κυριαρχεί και στο εσωτερικό με νέα υλικά, ταπετσαρίες αλλά και πλουσιότερο εξοπλισμό. Στα υπόλοιπα σημαντικά, η ανάρτηση εδράζεται πλέον σε νέα ισχυρότερα σινεμπλόκ, ενώ παράλληλα, το προαιρετικό σύστημα “sport chassis” κονταίνει τις στροφές τιμονιού και σκληραίνει τα ελατήρια στην ανάρτηση, καθιστώντας αμεσότερες τις αντιδράσεις του σουηδικού χάτσμπακ.

VOLVO C70

VOLVO C30

Το C70 έχει δεχτεί ανανεωτικές επεμβάσεις εμπρός και πίσω, ενώ αλλαγές έχουν γίνει και στο εσωτερικό, με κυριότερη την επανασχεδίαση του πίνακα οργάνων. Βελτιωμένα είναι τα υλικά του εσωτερικού, με στόχο τη δημιουργία μιας πιο έντονης αίσθησης ποιότητας και πολυτέλειας. Η γκάμα κινητήρων προσφέρει βενζινοκίνητε εκδόσεις 2.4 με 140 ίππους, 2.4i με 170 ίππους και T5 με 230 ίππους, καθώς και δύο εκδόσεις ντίζελ (2.0 και D5)με 136 και 180 ίππους.

Χ 78 Nοέμβριος 2009

08_AUTO_357_FINAL.indd 78

11/18/09 5:47:48 PM

08_AUTO_357_FINAL.indd 79

11/18/09 5:47:51 PM

Χ άρθρο

Η ΑΞΙΑ ΤΩΝ BRANDS

ΟΙ ΜΑΡΚΕΣ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ Όταν οι μάρκες χάσουν το ρόλο τους, αυτόν της κάλυψης των λειτουργικών αλλά και των συναισθηματικών αναγκών του πελάτη, τότε δεν υπάρχει λόγος ύπαρξής τους.

M

ε τον άκρατο ανταγωνισμό και την άνοδο κατέχει μια επιχείρηση αγορές είναι να κατέχει των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, τείισχυρές μάρκες. νουμε μέσα στην κρίση να υποβαθμίζουμε την αξία των brands των πιο πολύτιμων περιουσιακών ΑΠΛΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΠΙΛΟΓΗ στοιχείων μιας επιχείρησης. Από τη μια, δεν πρέπει Θα είχε ενδιαφέρον λοιπόν μαζί με τους στόχους πω✒ να μας διαφεύγει το γεγονός ότι τα προϊόντα ιδιωτιλήσεων, απόδοσης άλλων περιουσιακών στοιχείων από τον κής ετικέτας αποτελούν και αυτά μάρκες και από την και κερδοφορίας να θέσουμε και στόχους μέτρησης Κωνσταντίνο Παντίδο άλλη ότι σε μια προσπάθεια διατήρησης του όγκου της επίπτωσης των ενεργειών μας πάνω στην αξία πωλήσεων ή ακόμη και επιβίωσης, τα brands μπορούν να υπο- της μάρκας. Αυτό θα άλλαζε ριζικά τον τρόπο σκέψης και την στούν τεράστια ζημιά που μπορεί να καταστεί από μόνη της κουλτούρα της εταιρίας, θα την έκανε να σκεφτεί πιο δημιουρολέθρια για το μέλλον της επιχείρησης που τα ελέγχει. Σε μια γικά στο σχεδιασμό προωθητικών ενεργειών και με το βλέμμα προσπάθεια περιορισμού του κόστους και συνεχών προσφοόχι μόνο στο σήμερα αλλά και στο μέλλον. Σίγουρα για να ρών η εικόνα της μάρκας πλήττεται και ξέρουμε πόσο δύσκολο υπάρχει μεθαύριο πρέπει να υπάρχει αύριο, αλλά ας μην ξεχνάείναι να επαναφέρουμε μια εικόνα που έχει χάσει τη λάμψη με ότι κάποιες από τις κύριες αιτίες της οικονομικής κρίσης της. Το πρόβλημα εδώ είναι ότι η λάμψη χάνεται σταδιακά και είναι η απληστία των ανθρώπων (όλο και υψηλότερο ROI σε όχι απότομα όπως σε μια κρίση, λόγου χάρη ενός ατυχήματος όλο και μικρότερο payback period) και η έλλειψη πραγματικά ή μιας πολύ αρνητικής είδησης για τη μάρκα. Έτσι στην προνέων μοντέλων πρόσθεσης αξίας στην αγορά. σπάθεια να επιτευχθούν οι στόχοι πωλήσεων δεν συνειδητοΌταν οι μάρκες δεν αντιμετωπίζονται πλέον ως πλατφόρμες ποιούμε το κακό που υφίσταται η εικόνα των μαρκών μας. πραγματικής καινοτομίας η οποία για να παραχθεί χρειάζεται Η δυσκολία εκτίμησης της νομισματικής αξίας μιας μάρκας μεν δημιουργικότητα, αλλά και επένδυση και προσανατολιως άυλου περιουσιακού στοιχείου, δεν πρέπει να εμφανίζεται σμό λίγο πέρα από το τρίμηνο όπου οι εισηγμένες παρουσιως δικαιολογία για την μη μέτρηση στην πράξη την πορείας άζουν τα αποτελέσματά τους, οι αγορές ισοπεδώνονται και της αξίας των πιο πολύτιμων περιουσιακών μας στοιχείων φυσικά όταν δεν υπάρχει διαφοροποίηση όλοι μας αγοράζουμε και της χρήσης των αποτελεσμάτων για την καλύτερη διαχείτο πιο φθηνό προϊόν. Στην περίπτωση για παράδειγμα των ρισή τους. Εξ άλλου κοινά αποδεκτή μέθοδος μέτρησης της προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, δεν είναι μόνο η διαφορά στην αξίας των μαρκών υφίσταται και χρησιμοποιείται εδώ και τιμή που φέρνει την εκτίναξη των πωλήσεών τους αλλά και χρόνια. Η μάχη του μάρκετινγκ θα είναι πάντα μια μάχη η παροχή πραγματικής αξίας στον πελάτη με την μορφή της των brands, ένας ανταγωνισμός για υπεροχή. Οι επιαπλοποίησης της επιλογής. Η απλοποίηση αυτή είναι σημαχειρήσεις και οι επενδυτές θα πρέπει να αναγνωρίσουν ντική μιας ζούμε στις υψηλότερες ταχύτερες που έχει γνωότι είναι πιο σημαντικό για μια επιχείρηση να κατέχει ρίσει ποτέ αυτός ο πλανήτης. Η εικόνα που αντιμετωπίζει ο αγορές από το να κατέχει εργοστάσια. Ο μόνος τρόπος να πελάτης μπροστά από ένα ράφι με 170 κωδικούς οδοντόβουρ-

80 Νοέμβριος 2009

26_ARTHRO_BRANDS_χ357_final.indd 80

11/18/09 6:36:18 PM

☛

ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΑΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΦΘΗΝΟΤΕΡΟΙ, ΑΥΤΗ Η ΘΕΣΗ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΕΥΘΡΑΥΣΤΗ. ΑΝΑ ΠΑΣΑ ΣΤΙΓΜΗ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΛΛΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΣΑΓΕΙ ΕΝΑ ΦΘΗΝΟΤΕΡΟ ΠΡΟΪΟΝ. ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΕΧΟΥΜΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΙ ΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΟΤΙ Η ΤΙΜΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ, ΤΟΤΕ Η ΠΙΣΤΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΜΑΡΚΑ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΧΑΜΗΛΗ.

☛

ΤΩΡΑ, ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΣΤΙΓΜΗ ΝΑ ΠΑΜΕ ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΟ ΡΕΥΜΑ ΚΑΙ ΝΑ ΞΕΧΩΡΙΣΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΜΑΣ, ΝΑ ΞΑΝΑΒΡΟΥΜΕ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΑΣ, ΝΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΘΟΥΜΕ ΛΙΓΟ ΜΑΚΡΥΤΕΡΑ ΚΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΘΕΣΟΥΜΕ ΛΙΓΗ ΑΞΙΑ ΣΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΑΦΕΝΤΙΚΟ, ΤΟΝ ΠΕΛΑΤΗ, ΜΕ ΟΧΗΜΑ ΤΗ ΜΑΡΚΑ.

τσας ή 80 ηλεκτρικά σίδερα τον συγχέει και τελικά καταλήγει να επιλέγει με κριτήρια απλά, όπως το χρώμα του προϊόντος. Η ΜΑΡΚΑ ΞΕΠΕΡΝΑ ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ Όταν οι μάρκες χάσουν το ρόλο τους, αυτόν της κάλυψης των λειτουργικών αλλά και των συναισθηματικών αναγκών του πελάτη, τότε δεν υπάρχει λόγος ύπαρξής τους. Ας πάρουμε για παράδειγμα μια επιχείρηση λιανικής πώλησης. Φυσικά τα καταστήματα που κατέχει είναι μια από τις κύριες πηγές δύναμής της. Και φυσικά η αξία αυτή αποτιμάται στον ισολογισμό της αν τα καταστήματα της ανήκουν. Όμως, πως ηχεί η μάρκα της στο μυαλό εμάς των πελατών σήμερα; Ερεθίζει κάποια ευαίσθητη χορδή ή είναι κούφια από αξίες; Συνδέει με το παρελθόν ή είναι μάλλον απρόσωπη; Μήπως έχουμε εστιάσει περισσότερο από ότι πρέπει στον περιορισμό των εξόδων ώστε να προσφέρουμε όλο και χαμηλότερη τιμή ή όλο και μεγαλύτερη κερδοφορία; Μήπως τα σεμινάρια που κάνουμε στους ανθρώπους μας εστιάζουν στα χαρακτηριστικά των προϊόντων που πωλούμε και στις τεχνικές για να τα πουλήσουμε ενώ ο πελάτης δεν ψάχνει πλέον για περισσότερα προϊόντα και δεν αγοράζει «πωλήσεις» αλλά εμπειρίες; Μήπως παραμελούμε το ρόλο που παίζει ο ανθρώπινος παράγοντας για παράδειγμα τις ταμίες, το μοναδικό ανθρώπινο στοιχείο ενός καταστήματος self service; Η μάρκα είναι μια εντύπωση που χτίζεται μέσω συνεπών εμπειριών του καταναλωτή μαζί της. Οι μάρκες ανήκουν

στους καταναλωτές, όχι στις επιχειρήσεις που τις διαχειρίζονται. Οι μάρκες είναι κάτι περισσότερο από το προϊόν. Όταν εστιάζουμε τη στρατηγική μας στο προϊόν και στο πώς να το προσφέρουμε στη χαμηλότερη δυνατή τιμή, ξεχνούμε ότι μόνο ένας ανταγωνιστής μπορεί να είναι ο φθηνότερος στην αγορά. Ακόμη και αν καταφέρουμε να είμαστε εμείς οι φθηνότεροι, αυτή η θέση είναι πολύ εύθραυστη. Ανά πάσα στιγμή κάποιος άλλος από την Ασία ή αλλού μπορεί να εισάγει στην αγορά ένα φθηνότερο προϊόν. Και όταν έχουμε εμείς οι ίδιοι εκπαιδεύσει τον καταναλωτή ότι η τιμή είναι το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό επιλογής του, τότε η πιστότητα στη μάρκα μας θα είναι πολύ χαμηλή. ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ Η ΩΡΑ... Το προϊόν, η τιμολογιακή μας πολιτική, η εμπειρία που χτίζουμε στο κατάστημα, η επικοινωνιακή πολιτική που αποτελούν τα στοιχεία του μίγματος μάρκετινγκ, πηγάζουν από την στρατηγική μας ως προς το ποια εντύπωση θέλουμε να σχηματίσει και να διατηρήσει ο καταναλωτής για εμάς (τοποθέτηση της μάρκας) και όχι το αντίθετο. Δεν πρέπει δηλαδή το προϊόν να καθορίζει την στρατηγική μας τοποθέτηση στο μυαλό του καταναλωτή. Αν τα στοιχεία αυτά δεν είναι προς μια και μόνο κατεύθυνση, αυτή δηλαδή της προσωπικότητας της μάρκας που τελικά μένει στο μυαλό του καταναλωτή μέσω της εμπειρίας μαζί της, τότε υπάρχει νοητική σύγχυση και δεν μας προτιμά. Όπως ένας επενδυτής δεν επενδύει ή δεν πρέπει να επενδύει σε προϊόντα που δεν κατανοεί, έτσι και ο καταναλωτής δεν μπαίνει στην διαδικασία να διαλευκάνει μόνος του την εικόνα της μάρκας αν η ίδια η εταιρία δεν το κάνει. Ενώ υπάρχει μια μόνο θέση για τον φθηνότερο ανταγωνιστή στην αγορά, υπάρχει άπειρος αριθμός προσωπικοτήτων μαρκών όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους ανθρώπους. Όπως και εμείς καταχωρούμαστε στο μυαλό των συνανθρώπων μας σύμφωνα με την κύρια ιδιότητά μας (επαγγελματική, φιλική κτλ) και κατόπιν σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας, έτσι και τα brands θα πρέπει να έχουν μια ξεκάθαρη ιδιότητα. Διαφορετικά, ακόμη και να συνεχίσουμε να κάνουμε παρέα μαζί της ποτέ δεν θα έχει κατακτήσει πλήρως την καρδιά μας. Στο μάρκετινγκ η απιστία δεν είναι απαραίτητα κακή. Είναι καλό κάπου-κάπου να δοκιμάζει ο καταναλωτής ανταγωνιστικά προϊόντα. Αρκεί να υπερέχουμε και να ξαναγυρίσει σε εμάς αφού επιβεβαιώσει ότι αξίζει να έχει σχέση μαζί μας. Απαιτείται θάρρος, αλλά τώρα μέσα στην κρίση είναι η κατάλληλη στιγμή να πάμε κόντρα στο ρεύμα και να ξεχωρίσουμε από τους ανταγωνιστές μας, να ξαναβρούμε τη στρατηγική μας, να προσανατολιστούμε λίγο μακρύτερα και να προσθέσουμε πραγματική αξία στο πραγματικό αφεντικό, τον πελάτη, με όχημα τη μάρκα. Χ

* Ο Κ. Παντίδος είναι επί κεφαλής της συμβουλευτικής LoveToFly (www.love-to-fly.eu), η οποία εξειδικεύεται στο στρατηγικό μάρκετινγκ. Έχει διατελέσει στέλεχος ή σύμβουλος σε εταιρείες όπως οι Gillette UK, Nestlé Hellas, British Petroleum, Johnson & Johnson, Procter & Gamble και πολλές άλλες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι συγγραφέας του βιβλίου Σχέση-Μάρκας Καταναλωτή. Σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό και μιλά τέσσερις γλώσσες. ΧΡΗΜΑ 81

26_ARTHRO_BRANDS_χ357_final.indd 81

11/18/09 6:36:19 PM

Χ ανάλυση

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑ

ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΡΙΕΣ ΟΙ ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ Καθώς οδεύουμε προς το τέλος του έτους, περισσότερες μετοχές αναμένεται να πρωταγωνιστήσουν στην κούρσα των αποδόσεων.

Τ

✒ ους τελευταίους μήνες οι ευρωπαϊκές επίπεδο, θα συνεχιστεί για αρκετό χρόνο. από τον μετοχές χαρακτηρίζονται από μια ισχυρή Σε ένα τέτοιο οικονομικό περιβάλλον, τα κέρδη θα είναι James Macmillan* αντίδραση και μια ταυτόχρονη κίνηση προς μάλλον υποτονικά και σίγουρα όχι εντυπωσιακά, γεγουψηλότερα επίπεδα τιμών, καθώς οι δείνός που υπογραμμίζει την ανάγκη να διατηρηθεί και κτες επιχειρηματικής και καταναλωτικής εμπιστοσύ- για το υπόλοιπο έτος μια στρατηγική που θα χαρακτηρίζεται από νης έχουν αρχίσει να βελτιώνονται και οι επενδυτές προεξοφλούν τη διασπορά στις επενδυτικές μας επιλογές. Τους τελευταίους την αρχή μια παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης. έξι μήνες δεν ήταν εύκολο να ξεχωρίσει κάποιος συγκεκριμένος Παρ’ όλα αυτά, οι αποτιμήσεις των εταιρειών έχουν σίγουρα κλάδος ως ο ηγέτης των μετοχικών αποδόσεων, καθώς τόσο οι πάψει να είναι τόσο ελκυστικές μετά το πρόσφατο ράλι, καθώς τραπεζικές μετοχές, όσο κι εκείνες των εταιρειών καταναλωτικών πολλές μετοχές διαπραγματεύονται σχεδόν 50 % υψηλότερα από αγαθών και πρώτων υλών κατάφεραν να ανακάμψουν σε σημαντιτα χαμηλά του Μαρτίου. Παράλληλα, το τελευταίο διάστημα οι κό βαθμό. επενδυτές έχουν γίνει πιο προσεκτικοί και προτιμούν να κλειΠεριμένουμε ότι οι μετοχές που θα αναδειχτούν σε πρωταγωδώσουν μέρος των κερδών τους. Με δεδομένη την έκταση και νιστές στις χρηματιστηριακές αγορές θα είναι οι πιο ποιοτικές το βάθος της παρούσας ύφεσης και λαμβάνοντας υπόψη βασικά μετοχές εταιρειών που διαθέτουν ισχυρό ισολογισμό, αρκετά δομικά προβλήματα όπως την ανεργία, η οποία ενώ είναι ήδη ρευστά διαθέσιμα και ικανοποιητική χρηματοδότηση. Πιθανόυψηλή συνεχίζει να αυξάνεται, τη συνεχιζόμενη μείωση του τατα θα υπάρξει ένα premium στην τιμή των τίτλων εκείνων των δανεισμού τόσο των καταναλωτών, που αισθάνονται συμπιεσμέεταιρειών που έχουν τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούν την κρίνοι, όσο και των επιχειρήσεων, καθώς και την προσπάθεια των ση και να αναδυθούν μέσα από αυτήν ισχυρότερες, είτε επειδή θα κυβερνήσεων να αποκαταστήσουν τα δημοσιονομικά τους μεγέθη καταφέρουν να εξαγοράσουν τους ασθενέστερους ανταγωνιστές αυξάνοντας τα επιτόκια και μειώνοντας τις δαπάνες του προϋποτους, είτε επειδή θα πετύχουν να διευρύνουν τα μερίδιά τους λογισμού, η αβεβαιότητα γύρω από την ανάκαμψη παραμένει σε στην αγορά στην οποία δραστηριοποιούνται. υψηλά επίπεδα. Παρά τις μακροοικονομικές αυτές αντιξοότητες και τις περιόΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ «ΤΑΥΡΩΝ» δους έντονης διακύμανσης των τιμών, δεν πιστεύουμε ότι οι αγο∼ Ο ι μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης έχουν ήδη αρχίσει να ρές θα δοκιμάσουν και πάλι τα χαμηλά του περασμένου Μαρτίου. βγαίνουν από την ύφεση ∼ Ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ βελτιώνεται, αλλά η μεσοπρόΜΗ ΙΣΟΡΡΟΠΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ θεσμη προοπτική για τον πληθωρισμό και για τα επιτόκια Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι μπαίνουμε σε μια φάση είναι να διατηρηθούν σε χαμηλά επίπεδα. θετικής ανάπτυξης, με ρυθμό που είναι μεν χαμηλότερος του φυ∼ Ο ι αποτιμήσεις των εταιρειών υποβοηθούν μια ανοδική πορεία των αγορών. σιολογικού, αλλά και με την προσδοκία ότι τα επιτόκια και ο μεσοπρόθεσμος πληθωρισμός θα παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ «ΑΡΚΟΥΔΩΝ» Με ιστορικούς όρους, αυτό είναι ένα περιβάλλον που ευνοεί τις χρηματιστηριακές αγορές. Όμως την επόμενη χρονιά, ο βασικός ∼ Ο ρυθμός ανάπτυξης των ανεπτυγμένων οικονομιών είναι χαμηλός. παράγοντας που θα καθορίσει την πορεία των μετοχών σχετίζεται με τον βαθμό στον οποίο η ανάκαμψη που μόλις τώρα φαίνεται ∼ Ο ι δυσκολίες από δομικά προβλήματα, όπως η αυξανόμενη ανεργία, και η προσπάθεια καταναλωτών και εταιρειών να να ξεκινά, θα καταφέρει να αποκτήσει βάθος, να γίνει ισχυρότερη μειώσουν το δανεισμό τους. και να δημιουργήσει έτσι μεγαλύτερη βεβαιότητα ανάμεσα στους επενδυτές, όσον αφορά στην κερδοφορία των επιχειρήσεων. ∼ Τ ο μεγάλο απόθεμα έτοιμων προϊόντων που διαθέτουν πλέον οι εταιρείες. Χ Είναι πιθανό, λοιπόν, οι επενδυτές να παραμείνουν ευαίσθητοι σε μεταβολές των οικονομικών μεγεθών και των στοιχείων της * James Macmillan κερδοφορίας, ενώ η συζήτηση σχετικά με το κατά πόσο είναι εφιΔιαχειριστή επενδυτικών κεφαλαίων της BlackRock κτή η διατήρηση μιας μη ισόρροπης ανάκαμψης σε παγκόσμιο

82 Νοέμβριος 2009

04_ANALYSIS_BLACKROCK_X357_FINAL.indd 82

11/19/09 10:06:56 AM

ΧΡΗΜΑ 83

04_ANALYSIS_BLACKROCK_X357_FINAL.indd 83

11/19/09 10:06:58 AM

Χ άρθρο

ΠΥΛΗ ΜΕΤΑΞΥ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΚΑΙ ΔΥΣΗΣ Η ΕΛΛΑΔΑ Οι ξένες άμεσες επενδύσεις του αραβικού πλούτου στην Ελλάδα βρίσκονται σε νηπιακό στάδιο, παρά τις ευκαιρίες που υπάρχουν σε διάφορους τομείς, όπως ο τουρισμός, οι μεταφορές, οι ιατρικές υπηρεσίες, η παραγωγή φαρμάκων, οι τράπεζες, η χρηματοοικονομική διαμεσολάβηση, η αγροτοβιομηχανία και ο τομέας των υπηρεσιών.

O

✒ οικονομικοί δεσμοί που συνήθως παίζουν αποφασιστικό ι αραβοελληνικές σχέσεις έχουν ιστορία χιλιάδων από τον χρόνων, πριν και μετά την εποχή του Μεγάλου ρόλο στην παγίωση των σχέσεων μεταξύ εθνών βαθμιαία Δρα Saleh Saadeh Αλεξάνδρου. Ωστόσο, σήμερα αυτή η αμφίδρομη εξασθένησαν μεταξύ της Ελλάδας και των Αράβων. Αν δεν Jallad σχέση μεταξύ των αραβικών χωρών όσο και της Ελλάδας ήταν η ενέργεια μερικών Ελλήνων που επέλεξαν τον αραφαίνεται να είναι σχετικά ασήμαντη σε σύγκριση με το κοινωνικό, βικό κόσμο ως πατρίδα τους μακριά από τη δική τους πατρίδα προ πολιτισμικό και πολιτικό βάθος που απολαμβάνουν. Η γεωγραφική αμνημονεύτων χρόνων, ο οικονομικός παράγοντας θα μπορούσε να εγγύτητα του Μασρέκ και του Μαγκρέμπ με την Ελλάδα, ιδιαίτερα δε είχε εκλείψει εντελώς. Αντίθετα, οι άνθρωποι αυτοί αναβίωσαν αυτόν οι χώρες που βρίσκονται γύρω από την αενάως στρατηγική Μεσόγειο, τον παράγοντα αποτελεσματικά κατά τη διάρκεια του τελευταίου έχουν παίξει πάντοτε σημαντικό ρόλο στο παγκόσμιο εμπόριο και την αιώνα. Παράλληλα, με τους δύο παγκόσμιους πολέμους που έλαβαν πολιτική ανάπτυξη που είχε ως αντίκρισμα την θετική επακόλουθη χώρα, ούτε η Ελλάδα ούτε ο αραβικός κόσμος είχε οιαδήποτε σχέση επίδραση στην ευημερία των κατοίκων τους, σε όλες σχεδόν τις με αυτούς. Ωστόσο, οι επιπτώσεις από τους πολέμους αυτούς στις εκφάνσεις της ζωής. Δεν είναι να απορεί κανείς λοιπόν για το γεγονός δύο περιοχές δεν ήσαν παρόμοιες. Εκάστη περιοχή κατέληξε με διαότι αμφότερες οι περιοχές μοιράζονται παρόμοια συλλογικά και ατοφορετικές οικονομικές καθώς και κοινωνικοπολιτικές δομές: σχετικά μικά φιλικά εμπορικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά. καλύτερες για την πρώτη και όχι καλές το λιγότερο που μπορεί να Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί και να επισημανθεί ότι η φύση πει κανείς για τη δεύτερη. των σχέσεων χαρακτηρίζεται μάλλον από ειρηνική αμφίδρομη σχέση και μεγάλη πολιτισμική ωριμότητα σε αμφότερες τις πλευρές παρά Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ το αντίθετο. Αμφότερες οι πλευρές βελτίωσαν κατά γενικό κανόνα Ενώ η Ελλάδα σταθεροποιείτο ως μια ανεξάρτητη κυρίαρχη χώρα, την ευημερία των κατοίκων τους. Σε πλήρη αντίθεση με την ανθρωο αραβικός κόσμος στις περιοχές του Μασρέκ και του Μαγκρέμπ πινότερη και αμοιβαία παραγωγική συμπεριφορά, οι λαοί των δύο διαιρέθηκε επιζήμια σε είκοσι δύο κυρίαρχα κράτη. περιοχών βίωσαν θλιβερές εμπειρίες κατά τη διάρκεια της αποικιοΟ Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος που ήταν σε σημαντικό βαθμό σύγκρουση κρατικής εποχής κατά τη διάρκεια των τελευταίων έξι αιώνων. μεταξύ αποικιοκρατικών δυναστών (δημιούργημα της Βασίλισσας Η Βιομηχανική Επανάσταση και η αύξηση των αναγκών της μερκαΒικτώριας), εγκαθίδρυσε τη σημερινή Μέση Ανατολή με βάση τη ντιλιστικής προσέγγισης στο εμπόριο, επέτειναν αυτή την επώδυνη Συμφωνία Sykes-Picot του 1916 η την οποία διαδέχθηκε η διακήρυξη κατάσταση. Οι ανάγκες αυτές προανήγγειλαν την έναρξη ενός ατυχούς Μπαλφούρ του 1917 η οποία δημιούργησε το ισραηλινό κράτος στην ανθρώπινου αγώνα κατά τη διάρκεια του οποίου οι συνεχείς ανηλεείς αραβική Παλαιστίνη. Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος (μια ευρωπαϊκή πόλεμοι, οι σφαγές και η αναγκαστική εκμετάλλευση των φυσικών σύγκρουση και εδαφική επέκταση) προηγήθηκε της δημιουργίας των πόρων των εθνών που κατακτούνταν είχε συντριπτικά αρνητικές υπόλοιπων ανεξάρτητων αραβικών κρατών που αποτελούν σήμερα τα συνέπειες στα κοινωνικοοικονομικά και πολιτισμικά οικοσυστήματα μέλη του Αραβικού Συνδέσμου. τόσο των Αράβων όσο και των Ελλήνων. Οι επακόλουθες συνέπειες Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ανακάλυψη κοιτασμάτων πετρελαίου και της σχέσης «κυρίου-δούλου» που κυριάρχησαν στις δύο περιοχές φυσικού αερίου στη Μέση Ανατολή σε τεράστιες εμπορικές ποσότητες είχαν καταστρεπτικές επιπτώσεις στο επίπεδο και το ρυθμό ανάπτυξης έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στα γεγονότα που διαμορφώνουν τον κόσμο και περιόρισαν το μεγαλύτερο μέρος των φυσικών και ανθρωπίνων έως σήμερα. Σύμφωνα με τις πρόσφατες εκτιμήσεις το 60% και πλέον παραγόντων που συνήθως βελτιώνουν την ευημερία των κοινωνιών. του 25% των παγκόσμιων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίΔεν είναι να απορεί κανείς λοιπόν όταν παρατηρεί ότι οι επαρκείς ου αντίστοιχα βρίσκονται στο υπέδαφος των αραβικών κρατών.

84 Νοέμβριος 2009

11_ARTHRO_GR_ARAB_X357_FINAL.indd 84

11/19/09 12:05:33 PM

☛

ΤΑ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΑ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ ΕΠΑΙΞΑΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟ ΡΟΛΟ ΣΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ. ΤΟ 60% ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΩΝ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΠΛΕΟΝ ΤΟΥ 25% ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΥΠΕΔΑΦΟΣ ΑΡΑΒΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ. Αυτές οι ανακαλύψεις έχουν αλλάξει την κατεύθυνση της συνεχούς ολίσθησης της θέσης του αραβικού κόσμου προς την ιστορική λήθη. Οι ανακαλύψεις αυτές κατέστησαν την περιοχή κέντρο του διεθνούς γεωπολιτικού στίβου. Η συσσώρευση πλούτου από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο ανακυκλωνόταν τις τελευταίες τρεις δεκαετίες σε όλα σχεδόν τα σημεία του κόσμου, καθώς οι οικονομικές και οι επενδυτικές δραστηριότητες στην περιοχή και ευρύτερα άρχισαν να αναπτύσσονται. ΠΕΝΙΧΡΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ Ωστόσο, είναι περίεργο το γεγονός ότι ανακαλύπτουμε ότι το μερίδιο των αμοιβαίως επωφελών οικονομικών ανταλλαγών μεταξύ των δύο περιοχών υπήρξε επικίνδυνα ασήμαντο όσον αφορά το ρυθμό της δραστηριότητας ή σε σχέση με τις εμπορικές συναλλαγές οιασδήποτε από τις περιοχές του υπόλοιπου κόσμου. Ως παράδειγμα μόνο και χωρίς περιορισμό, τα εμπορικά στατιστικά στοιχεία για τα τρία προηγούμενα έτη δείχνουν ότι οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών

της Ελλάδας από όλες τις αραβικές χώρες μειώθηκαν κατά περίπου 12%, ενώ οι εξαγωγές προς τις ίδιες χώρες μειώθηκαν κατά 23%. Επί πλέον, ενώ το μερίδιο των ελληνικών εισαγωγών από τον αραβικό κόσμο αποτελούσε το 6,5% των συνολικών του εισαγωγών, αυτές μειώθηκαν το 2007 στο 4,8%. Αν από την εξίσωση αφαιρέσουμε τις εισαγωγές πετρελαίου είμαι βέβαιος ότι οι εισαγωγές θα πλησιάσουν σε ένα σχετικά ασήμαντο επίπεδο. Παρομοίως, ενώ οι ελληνικές εξαγωγές προς τις αραβικές χώρες αποτελούσαν το 7%, το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 5% μόνον, ένα σχετικά χαμηλό επίπεδο. Παρ’ όλα αυτά τα επίσημα στοιχεία από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος αποκαλύπτουν ένα ενδιαφέρον δεδομένο σε σχέση με τον ολικό όγκο των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Ελλάδος και Ισραήλ. Συγκρινόμενο με τα ανεξάρτητα Αραβικά κράτη της περιοχής, ο συνολικός όγκος τον εμπορικών συναλλαγών με το Ισραήλ, για το έτος 2008 ξεπέρασε κατά πολύ κάθε άλλη χώρα, εκτός της Λιβύης. Ωστόσο, αν αφαιρέσουμε τις εισαγωγές της Ελλάδας σε αργό πετρέλαιο και αέριο τότε το χάσμα με όλες τις Αραβικές χώρες θα είναι αφάνταστα μεγάλο. Το μερίδιο εξαγωγών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων από την Ελλάδα το 2008 ήταν 97 εκατομμύρια δολάρια, το υψηλότερο μεταξύ όλων το άλλων Αραβικών χωρών, με επομένη την Αίγυπτο (28 εκατ. δολάρια), την Αλγερία (25 εκατ. δολάρια), το Μαρόκο (25 εκατ. δολάρια), τη Σαουδική Αραβία (29 εκατ. δολάρια) και την Τυνησία (16 εκατ. δολάρια). Τα ποσά των εξαγωγών για τα υπόλοιπα ανεξάρτητα Αραβικά κράτη είναι σχετικά ασήμαντα, αν και το μερίδιο του Ισραήλ ήταν 152 εκατ. δολάρια όπου αντιστοιχεί στο 58% του ολικού όγκου εξαγωγών όλων τον Αραβικών κρατών σε συνδυασμό. Οι ξένες άμεσες επενδύσεις του αραβικού πλούτου στην Ελλάδα βρίσκονται ακόμη σε νηπιακό στάδιο παρά τις επικερδείς ευκαιρίες που υπάρχουν σε διάφορους τομείς όπως ο τουρισμός, οι μεταφορές περιλαμβανομένων των αεροπορικών, θαλάσσιων και χερσαίων μεταφορών, ο τομέας της παροχής ιατρικών υπηρεσιών και παραγωγής φαρμάκων, ο τραπεζικός τομέας και ο τομέας της χρηματοοικονομικής διαμεσολάβησης, η αγροτοβιομηχανία και ο τομέας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ο τομέας υπηρεσιών, που απαιτούν ανθρώπινες δεξιότητες. Αν λάβουμε υπόψη το επενδυτικό του χαρτοφυλάκο, φαίνεται ότι ο αραβικός πλούτος έχει παρακάμψει την Ελλάδα. Στον περιορισμό των αμοιβαία επωφελών οικονομικών δραστηριοτήτων σε αμφότερες τις περιοχές συνέβαλαν διάφορες κατηγορίες παραγόντων που χρειάζεται να εξεταστούν τάχιστα και εμπεριστατωμένα. Μπορώ να αναφέρω μερικούς σημαντικούς αρνητικούς παράγοντες. Ένας εξ αυτών είναι η άγνοια αμφοτέρων των πλευρών για τις ευκαιρίες, περισσότερες στην αραβική πλευρά απ’ ό,τι στην ελληνική πλευρά. Ίσως θα πρέπει να σχεδιαστεί και διεξαχθεί μια σαφής και περιεκτική ενημερωτική εκστρατεία η οποία θα εξετάσει τα διάφορα οικονομικά θέματα όπως οι κανονισμοί που αφορούν τις επενδύσεις και τα κίνητρα, οι φορολογικοί κανονισμοί κλπ. Τα σύντομα ταξίδια παρότι χρήσιμα, δεν είναι αρκετά αν δεν υπάρχει άμεση συνέχεια σε αυτά. Η ιδιωτική και η δημόσια στήριξη εκ μέρους των ομολόγων εκάστης πλευράς είναι επιτακτική. Το καλό είναι ότι η πολιτική βούληση που απαιτείται για την έναρξη της διαδικασίας έχει πρόσφατα εκδηλωθεί. Η σημερινή κυβέρνηση έχει αρχίσει τη διαδικασία με τη βοήθεια του Συμβουλίου Αράβων Πρέσβεων στην Ελλάδα, και με τη δυναμική συμμετοχή του Αραβοελληνικού Εμπορικού Επιμελητηρίου και Ανάπτυξης στην Αθήνα. Η ίδρυση Πρεσβείας του Κατάρ και Πρεσβείας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων είναι ευπρόσδεκτα νέα και φαίνεται ότι υπάρχουν προσπάθειες από άλλες σημαντικές συναλλασσόμενες χώρες να πράξουν το ίδιο. Η πιο πρόσφατες επενδύσεις του Κατάρ και η ίδρυση της αεροπορικής εταιρείας Al Itihad από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αποτελούν ενδείξεις μελλοντικών ΧΡΗΜΑ 85

11_ARTHRO_GR_ARAB_X357_FINAL.indd 85

11/19/09 12:05:35 PM

Χ άρθρο ∼ Πύλη μεταξύ Ανατολής και Δύσης η Ελλάδα ☛

ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΥΛΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟ ΝΤΟΥΜΠΑΪ, ΤΟ ΜΑΡΟΚΟ, ΤΗΝ ΤΥΝΗΣΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ, ΤΗ ΣΕΡΒΙΑ, ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ, ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΥΛΟΠΟΙΗΘΕΙ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. αμοιβαίων οικονομικών δραστηριοτήτων μεταξύ των αραβικών χωρών και της Ελλάδας. Παρατηρούμε επίσης πρόσφατα την παρουσία πολλών αντιπροσωπειών που επισκέπτονται τη χώρα από το αραβικό Μασρέκ και Μαγκρέμπ. Το Φόρουμ που διοργάνωσε το Επιμελητήριο προ δύο ετών προσέλκυσε σημαντικό αριθμό επιχειρηματιών, και είμαι βέβαιος ότι το φετινό Φόρουμ το έχει ξεπεράσει σε σημασία. Παρότι ακόμη αναμένουμε την υλοποίηση και τις συγκεκριμένες επενδύσεις που αποδεικνύονται επωφελείς για αμφότερα τα μέρη, υποδεικνύουμε ωστόσο οι σχέσεις αυτές να εξετάζονται με μεγάλη προσοχή. ΒΟΥΛΗΣΗ ΓΙΑ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Εξακολουθώ να πιστεύω ότι η γραφειοκρατία και η παρωχημένη εφαρμογή εμπορικής νομοθεσίας και κανονισμών εξακολουθεί να επικρατεί και να βλάπτει το modus operandi των επιχειρηματικών συναλλαγών στην Ελλάδα καθώς και σε ορισμένες αραβικές χώρες. Η μεταρρύθμιση κατά συνέπεια είναι επιτακτική. Επί πλέον, πριν από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτή ήταν πιο ανοικτή στον αραβικό κόσμο. Θεσπίστηκαν νέοι οικονομικοί και πολιτικοί κανονισμοί οι οποίοι περιόρισαν τις οικονομικές δραστηριότητες ανάμεσα στις δύο περιοχές. Παρ’ ότι αυτό είναι κατανοητό, είμαι ωστόσο βέβαιος ότι η καινοτόμος φύση του ελληνικού νου μπορεί να βρει λύσεις που μπορούν να συμφωνηθούν για όλα τα μέρη αν αυτά έχουν τη βούληση. Ένα χτυπητό εμπόδιο είναι οι κανονισμοί και η εφαρμογή θεωρήσεων (βίζες) για την πραγματοποίηση επισκέψεων στην Ελλάδα. Αυτό που είναι ακόμη πιο σοβαρό είναι ότι αυτοί οι κανονισμοί αποτελούν σοβαρό εμπόδιο για τους σημερινούς και δυνητικούς επιχειρηματίες και τις οικογένειές τους. Ως αποτέλεσμα,

86

οι Άραβες επενδυτές αναζητούν επενδυτικές ευκαιρίες στα Βαλκάνια και την Τουρκία παρά στην Ελλάδα, ακόμη και όταν γνωρίζουν τις στενές σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια. Το ακριβώς αντίθετο εφαρμόζεται στον αραβικό κόσμο. Όλες σχεδόν οι αραβικές χώρες δεν εφαρμόζουν κανενός είδους περιορισμό σε οιοδήποτε πολίτη ελληνικής ιθαγένειας. Κοιτάξτε τις πτήσεις για τα Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τη Βηρυτό, την Τυνησία, το Μπαχρέιν που αναχωρούν από την Αθήνα σχεδόν καθημερινά. Οι Έλληνες ταξιδιώτες αποτελούν σημαντικό αριθμό. Αν επικρατήσει αμοιβαιότητα, είμαι βέβαιος ότι η Ελλάδα θα είναι τουριστική Μέκκα των Αράβων τουριστών και επιχειρηματικής δραστηριότητας. Τα έργα που αυτή την περίοδο κατασκευάζονται στο Ντουμπάϊ, το Μαρόκο, την Τυνησία και σχεδιάζονται στο Μαυροβούνιο, τη Σερβία και άλλες χώρες μπορούσαν να είχαν υλοποιηθεί επίσης και στην Ελλάδα, σε μεγάλο βαθμό από Αραβες θεσμικούς και μεμονωμένους επενδυτές. Η κινητικότητα ανθρωπίνων και μη ανθρωπίνων πόρων είναι ουσιώδης για την ανάπτυξη οιασδήποτε οικονομικής δραστηριότητας. Φαίνεται επίσης ότι υπάρχει και άλλο ένα θέμα που η Ελλάδα πρέπει να αντιμετωπίσει. Ως οικονομική οντότητα η Ελλάδα δεν μοιάζει με τον αραβικό κόσμο. Η Ελλάδα πρέπει να ασχοληθεί με είκοσι δύο ανεξάρτητα κράτη που έχουν διαφορετικές πολιτικές και οικονομικές δομές. Έχουν διαφορετική νομοθεσία και κανονισμούς που βασίζονται σε δανεικές έννοιες που απαντώνται στο αγγλικό εθιμικό δίκαιο ή το γαλλικό Ναπολεόντειο Κώδικα, καθώς και στους νόμους της Σαρία, παρ’ ότι ο αραβικός κόσμος ή η Μέση Ανατολή ή ΜΕΝΑ (χρησιμοποιείται εναλλακτικά) αποτελεί μια πολιτισμική ενότητα, υπάρχουν ορισμένες εγγενείς διαφορές που αντικατοπτρίζουν ειδικά χαρακτηριστικά που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά τους έναντι ολόκληρης της έννοιας του επιχειρείν. Κατά συνέπεια η γνώση του εθνικού κοινωνικοοικονομικού ιστού εκάστου ανεξάρτητου αραβικού έθνους αποτελεί σημαντική πρόκληση η οποία πρέπει να αντιμετωπίζεται προσεκτικά. Ούτως εχόντων των πραγμάτων, και παρά τα εμφανή εμπόδια πιστεύω ότι αμφότερα τα μέρη έχουν πρόσφατα επιδείξει επαρκή πολιτική βούληση για να ενεργοποιήσουν τις αμοιβαία επωφελείς οικονομικές ανταλλαγές ακόμη και σε διμερή βάση. Ίσως αμφότερα τα μέρη ανακαλύπτουν την παλαιά κοινοτοπία ότι η Ελλάδα είναι η απαραίτητη πύλη προς τη Δύση και την Ανατολή. Χ

Νοέμβριος 2009

11_ARTHRO_GR_ARAB_X357_FINAL.indd 86

11/19/09 12:05:38 PM

Χ έρευνα

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ERNST & YOUNG

ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ: ΝΕΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΚΕΡΔΗ Τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι οι εταιρείες καταναλωτικών προϊόντων υιοθετούν μία προσέγγιση μεμονωμένων μετρήσεων αντί να εστιάζουν σε όλο το φάσμα της εφοδιαστικής αλυσίδας μέσα από μία ολιστική προσέγγιση.

Σ

ύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από την Ernst & Young, οι αυξανόμενες δαπάνες της εφοδιαστικής αλυσίδας (supply chain) οδήγησαν τις παγκόσμιες εταιρείες καταναλωτικών προϊόντων σε απώλειες ύψους 6 δισ. δολαρίων ΗΠΑ κατά τα τελευταία τρία έτη. Η έρευνα «Πώς θα αυξήσετε την απόδοση της εφοδιαστικής αλυσίδας σας» (Making your supply chain perform), η οποία συνίσταται στην ανάλυση 32 από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής καταναλωτικών προϊόντων του δείκτη S&P 1200, αποκαλύπτει ότι η επικέντρωση σε μεμονωμένες μετρήσεις απόδοσης, όπως το κόστος των πωληθέντων αγαθών ή η μειωμένη ταχύτητα κυκλοφορίας των αποθεμάτων, ακυρώνει τις σημαντικές βελτιώσεις σε σχέση με άλλους τομείς – όπως για παράδειγμα την περικοπή των γενικών και των διοικητικών εξόδων, καθώς και των εξόδων πωλήσεων. Ο Μιχάλης Ροδάκης, Εταίρος, Συμβουλευτικών Υπηρεσιών Επιχειρησιακής Βελτίωσης της Ernst & Young δηλώνει: «Η εφοδιαστική αλυσίδα αναμφίβολα αποτελεί μία από τις σημαντικότερες ευκαιρίες για την αύξηση της αξίας, τη βελτιστοποίηση των διαθεσίμων και τη μείωση των δαπανών. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι οι εταιρείες καταναλωτικών προϊόντων υιοθετούν μία προσέγγιση μεμονωμένων μετρήσεων αντί να εστιάζουν σε όλο το φάσμα της εφοδιαστικής αλυσίδας μέσα από μία ολιστική προσέγγιση. Η βελτίωση τέτοιων θεμάτων στη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας έχει θεμελιώδη επιχειρηματική σημασία για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των εταιρειών καταναλωτικών προϊόντων». ΚΑΤΩ ΤΟΥ ΜΕΣΟΥ ΟΡΟΥ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ Τόσο το κόστος των πωληθέντων αγαθών (COGS) όσο και η κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων (DIO) αποτελούν βασικούς δείκτες μέτρησης της αποδοτικότητας της εφοδιαστικής αλυσίδας. Μόνο το 20% των 32 εταιρειών που αναλύθηκαν παρουσίασαν απόδοση άνω του μέσου όρου και στους δύο δείκτες μέτρησης. Αντιθέτως, άνω των δύο τρίτων (68%) παρουσίασαν απόδοση κάτω του μέσου όρου σε έναν από τους δύο δείκτες, ενώ το υπόλοιπο 12% κατέγραψε χαμηλές τιμές και στους δύο δείκτες. Υπάρχει μεγάλη απόκλιση μεταξύ των επί μέρους τομέων του κλάδου καταναλωτικών προϊόντων. Τα προϊόντα οικιακής χρήσης και ατομικής φροντίδας βρίσκονται στις πρώτες θέσεις των δεικτών COGS και DIO. Οι εταιρείες ζυθοποιίας, τροφίμων και ποτών παρουσίασαν καλύτερη απόδοση σε ό,τι αφορά τα αποθέματα, ενώ οι οινοποιοί και τα αποστακτήρια είχαν καλύτερη απόδοση σε ό,τι αφορά το κόστος των πωληθέντων αγαθών. Ο κλάδος καπνού σημείωσε τις χαμηλότερες τιμές και στους δύο δείκτες.

☛

ΚΑΘΩΣ ΤΟ 55%-70% ΤΩΝ ΕΞΟΔΩΝ ΚΑΙ ΤΟ 45%-60% ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΙΝΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΕΙΝΑΙ ΔΕΣΜΕΥΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ, Η ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ, ΠΟΥ ΘΑ ΒΕΛΤΙΩΣΟΥΝ ΜΕ ΒΙΩΣΙΜΟ ΤΡΟΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ, ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ. Η έκθεση υποδεικνύει ότι οι 32 εταιρείες του δείγματος θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν 1 δισ. δολάρια ΗΠΑ επί πλέον, μειώνοντας την περίοδο διατήρησης των αποθεμάτων κατά μία ημέρα, 7 δις δολάρια ΗΠΑ μειώνοντας κατά 1% το κόστος των πωληθέντων αγαθών και 2 δισ. δολάρια ΗΠΑ μειώνοντας το κόστος εξυπηρέτησης (των πελατών) κατά 1%. Ο Andrew Caveney, Supply Chain Transformation Leader περιοχής EMEIA στην Ernst & Young δηλώνει: «Καθώς εξερχόμαστε από την ύφεση, αυτού του είδους η εξοικονόμηση θα παρέχει στις εταιρείες μια ευπρόσδεκτη ώθηση στα καθαρά κέρδη. Δεδομένου ότι, κατά μέσο όρο, το 55%-70% των εξόδων και το 45%-60% των κεφαλαίων κίνησης των εταιρειών είναι δεσμευμένο στην εφοδιαστική αλυσίδα, το μέγεθος της επιβράβευσης για τις εταιρείες καταναλωτικών προϊόντων που θα καταφέρουν να βελτιώσουν με βιώσιμο τρόπο την αποδοτικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας, θα είναι μεγαλύτερο από κάθε άλλη φορά». ΑΛΛΑΓΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ Σύμφωνα με την έκθεση, στους υπόλοιπους παράγοντες που επηρεάζουν τη συνολική αποδοτικότητα των εταιρειών καταναλωτικών προϊόντων, συγκαταλέγεται και η αλλαγή στη φιλοσοφία της εφοδιαστικής αλυσίδας, με στόχο την παροχή υψηλότερου επιπέδου εξυπηρέτησης στους πελάτες. Ο Caveney εξηγεί: «Οι κορυφαίες εταιρείες ενθαρρύνουν τους εργαζομένους τους να αναλαμβάνουν συνολικά την ευθύνη στον τομέα τους σε όλο το φάσμα, βελτιώνοντας την εξυπηρέτηση των πελατών. Με αυτό αποσκοπούν στην υπέρβαση των υφιστάμενων εμποδίων μεταξύ της παραδοσιακής εφοδιαστικής αλυσίδας και της εμπορικής επιχείρησης, στοχεύοντας στη συντονισμένη εναρμόνιση εσωτερικά όλων των διαδικασιών».Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ. Χ ΧΡΗΜΑ 87

05_EREVNA_SUPPLY_CHAIN_X357.indd 87

11/18/09 5:21:50 PM

Χ

διεθνείς αγορές

ΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΤΟΥ «ΚΡΑΧ» ΤΟΡΠΙΛΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΟΠΤΕΙΑ

ΜΕΤΩΠΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΤΙΣ ΗΠΑ Ο ΟΜΠΑΜΑ ΔΥΣΚΟΛΕΥΕΤΑΙ ΝΑ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ

ΔΙΕΘΝΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑ ΣΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑ & ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ Φρένο μπήκε τον μήνα που πέρασε στην συνεχή άνοδο των χρηματιστηριακών δεικτών από τις αρχές του φετινού καλοκαιριού. Οι δείκτες είτε έμειναν στάσιμοι, η σημείωσαν μικρή πτώση (κύρια την τελευταία εβδομάδα του μήνα, οπότε και το δολάριο σημείωσε μία αρκετά θεαματική βουτιά- όχι τόσο έναντι του ανταγωνιστικού ευρώ, όσο έναντι των άλλων κύριων νομισμάτων. Το μεγαλύτερο κομμάτι των απωλειών αφορά τις μετοχές του χρηματοπιστωτικού κλάδου, που «κάθισαν» μετά από μία παρατεταμένη περίοδο έντονων, και σε μεγάλο βαθμό αδικαιολόγητων, κερδών. Αντίθετα, κέρδη σημείωσαν οι μετοχές του ενεργειακού κλάδου, όπου είχαμε (όπως μπορείτε να διαβάσετε παραπάνω) και κάποιες αξιόλογες δομικές αλλαγές. Στασιμότητα υπήρξε και στα κύρια ασιατικά χρηματιστήρια, όπου η άνοδος των εξαγωγών που σήμανε η (θεωρητική τουλάχιστον) έξοδος της παγκόσμιας οικονομίας από την κρίση εξουδετερώθηκε από την εξίσου μεγάλη αύξηση της τιμής της ενέργειας και των βιομηχανικών πρώτων υλών. ΔΕIΚΤΕΣ DJ Eurostoxx 50 Dax CAC 40 FTSE DJIA S&P 500 Nasdaq Corp Bovespa Nikkei Hang Seng

ΚΛΕIΣΙΜΟ ΚΛΕIΣΙΜΟ ΜΕΤΑΒΟΛH 30/10 31/09 ΜHΝΑ 2812.34 2935.88 -4.21% 5402.40 5841.12 -7.51% 3712.77 3832.79 -3.13% 5021.31 5177.55 -3.02% 9892.20 9882.31 0.10% 1049.29 1072.04 -2.12% 2020.03 2151.76 -6.12% 61011.70 64788.70 -5.83% 9882.75 10022.35 -1.39% 21932.14 21772.80 0.73%

ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΟΤΙΜΙΕΣ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΜΕΝΗ ΔΙΟΛΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΔΟΛΑΡΙΟΥ Όχι τόσο έναντι του ευρώ, όπου τα επίπεδα της ισοτιμίας παρέμειναν στα επίπεδα του 1,48-1,50, αναμφίβολα όχι χωρίς σοβαρή προσπάθεια και από τις δύο πλευρές, όσο έναντι των άλλων κύριων νομισμάτων. Οι απώλειες ήταν ιδιαίτερα έντονες σε σύγκριση με το Ελβετικό φράγκο (και το οποίο βραχυπρόθεσμα ξεπέρασε μέσα στον μήνα την ιστορική ισοτιμία του 1:1 έναντι του δολαρίου), όσο και έναντι Καναδικού και Αυστραλιανού δολαρίου, τα οποία κινούνται και τα δύο σε επίπεδα- ρεκόρ.

Ο

«πολιορκητικός κριός», εναντίον των «ευρωπαϊκών» προθέσεων του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα ως προς την εποπτεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, είναι η παντοδύναμη Επιτροπή Τραπεζικών Υποθέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ, ενώ ενορχηστρωτής της επίθεσης είναι ο κληρονομικώ δικαίω γερουσιαστής (Δημοκρατικός) Chris Dodd, υποψήφιος για το δημοκρατικό χρίσμα στις προηγούμενες εκλογές, και αυτός που έλαβε τις περισσότερες χορηγίες από τα επιχειρηματικά λόμπι. Άσχετο αν στις προτιμήσεις των δημοκρατικών ψηφοφόρων ο κ. Dodd κατατάχθηκε όγδοος και καταϊδρωμένος, μεταξύ των αρχικών οκτώ υποψηφίων. Η κυβέρνηση Ομπάμα, επιθυμούσε την διεύρυνση των ελεγκτικών μηχανισμών του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε διάφορες αρμόδιες ελεγκτικές αρχές, οι οποίες θα λειτουργούσαν υπό την καθοδήγηση της Fed. Η πρόταση νόμου που κατατέθηκε από τον κ. Dodd, λειτουργεί με εντελώς αντίστροφη λογική. Μέσα στις 1136 σελίδες της, προτείνει τον έλεγχο της αγοράς από έναν ειδικό φορέα, με υπεραρμοδιότητες (και ο οποίος φυσικά θα μπορεί να ελέγχεται από το λόμπι, καθώς στην πρόταση νόμου του κου Dodd δεν υπάρχει κάποια πρόβλεψη για την εξασφάλιση της ανεξαρτησίας του), ενώ η Fed υποβαθμίζεται στα καθαρά νομισματικής και επιτοκιακής φύσης καθήκοντά της. Φανερά πλέον, η πεντάδα των τραπεζικών κολοσσών των ΗΠΑ (BoA, Citigroup, Goldman Sachs, JP Morgan, Morgan Stanley) δηλώνει στην κυβέρνηση Ομπάμα ότι δεν θα δεχθεί να μπει χέρι και πρόσθετες ρυθμιστικές διατάξεις στο σύστημα συναλλαγών τους (που φυσικά είναι εν πολλοίς υπεύθυνο για το κραχ της περασμένης χρονιάς), και αρνείται απολύτως την επιβολή νέων κανόνων στο τραπεζικό παιχνίδι.

ΙΣΟΤΙΜΙΕΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ

EUR USD JPY GBP CHF CAD AUD HKD EUR 0,66 0,01 1,11 0,66 0,63 0,62 0,08 USD 1,49 0,01 1,67 0,99 0,95 0,92 0,12 JPY 133,33 89,28 149,61 88,75 87,20 83,11 11,54 GBP 0,89 0,59 0,01 0,59 0,56 0,55 0,07 CHF 1,51 1,01 0,01 1,68 0,95 0,93 0,13 CAD 1,57 1,02 0,01 1,75 1,04 0,97 0,13 AUD 1,61 1,07 0,01 1,80 1,06 1,02 0,13 HKD 11,61 7,75 0,08 12,97 7,66 7,38 7,19

88 Νοέμβριος 2009

12_DIETHNEIS AGORES_357_FINAL.indd 88

11/18/09 6:02:20 PM

✒ από τον Παναγιώτη Φρεντζά

Η πανίσχυρη - και ελεγχόμενη από το επιχειρηματικό λόμπι Επιτροπή Τραπεζικών Υποθέσεων της Γερουσίας, δυναμιτίζει απροκάλυπτα το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Προς το παρόν, στον Λευκό Οίκο επικρατεί «παγωμάρα», αλλά αναμένονται ραγδαίες εξελίξεις- με άδηλη, επί του παρόντος, κατάληξη. «ΜΕΓΙΣΤΗ ΑΝΟΧΗ» ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Στην Ευρώπη, αν μη τι άλλο, η δομή του αρμόδιου ελεγκτικού οργάνου εξασφαλίζει τουλάχιστον ότι αυτό δεν πρόκειται να γίνει εύκολα υποχείριο κανενός επιχειρηματικού λόμπι. Υπό αυτό το πρίσμα, η συμμόρφωση του γερμανικού ενεργειακού κολοσσού E.ON με τις κοινοτικές οδηγίες περί μονοπωλίων, και η εκχώρηση του δικτύου διανομής της εταιρείας (Transpower) στην Ολλανδική Tennet AV, θα πρέπει να εκληφθεί σαν θετικό δείγμα. Εξ άλλου, η E.ON είχε συσσωρεύσει δυσβάσταχτα χρέη μετά την απελευθέρωση της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας, πριν από λίγα χρόνια, και η πώληση του δικτύου διανομής της ασφαλώς θα την βοηθήσει να παρουσιάσει υγιέστερους ισολογισμούς. Η κρίση της ευρωπαϊκής αγοράς έχει εν πολλοίς παρέλθει, αλλά ωστόσο οι ρυθμοί ανάπτυξης παραμένουν καθηλωμένοι, εν πολλοίς λόγω της παρατεταμένης ανόδου του ευρώ έναντι του δολαρίου, ή μάλλον, σωστότερα, λόγω της συνεχιζόμενης διολίσθησης του δολαρίου έναντι του ευρώ, όσο και (σε μεγαλύτερο βαθμό τον τελευταίο μήνα) έναντι των υπόλοιπων ισχυρών νομισμάτων. Δεδομένη θα πρέπει να θεωρείται η πρόθεση της Κοινότητας για «μέγιστη ανοχή» σε ό,τι αφορά τα δημοσιονομικά ελλείμματα, και υπερβάσεις του Μάαστριχτ (πόσω μάλλον της κλινικά νεκρής συνθήκης της Λισσαβόνας), λόγω των δυσμενών οικονομικών συγκυριών. Όμως, εδώ εφαρμόζονται δύο μέτρα και δύο σταθμά: για τις ισχυρές ευρωπαϊκές οικονομίες υπάρχει απεριόριστη πίστωση και ανοχή, ενώ στις μικρότερες οικονομίες που παρουσιάζουν υπερβάσεις, η ανοχή είναι από ελάχιστη έως μηδενική (πόσω μάλλον για μικρές οικονομίες με τεράστια ελλείμματα και μαγειρεμένα δημοσιονομικά στοιχεία, όπως κάποιες πολύ οικείες μας...).

ΕΜΠΟΡΕYΜΑΤΑ

Πετρέλαιο NYM ($/βαρέλι) Χρυσός ($/ ουγγιά) Χαλκός ($/ λίβρα) Ασήμι ($/ ουγγιά)

ΤΙΜΕΣ 30/10 76,90 1102,4 294,92 17,11

ΤΙΜΕΣ 31/09 69,44 944,0 293,3 16,44

ΜΕΤΑΒΟΛH % 10,74 10,90 0,55 4,09

ΕΠΙΤΟΚΙΑ - ΟΜΟΛΟΓΑ «ΠΑΓΩΜΕΝΟΙ» ΟΙ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΟΙ ΤΙΤΛΟΙ Η ανασφάλεια της αγοράς έναντι των μετοχών βρήκε «ασφαλή» διέξοδο στην αγορά συναλλάγματος, όπου οι τάσεις είναι λίγο-πολύ χαρτογραφημένες, και ως εκ τούτου υπήρξε στασιμότητα στην αγορά των ομολόγων- και δη αυτήν των μεσομακροπρόθεσμων, όπου οι κινήσεις των αποδόσεων για τον μήνα Οκτώβριο ήταν μηδενικές. Τα διατραπεζικά επιτόκια, όπως και το Euribor, έμειναν καθηλωμένα στα οριακά χαμηλά επίπεδα όπως αυτά έχουν διαμορφωθεί από την περασμένη άνοιξη- και θα μείνουν εκεί, μέχρις ότου υπάρξει χειροπιαστή ανάπτυξη, η εξ ίσου χειροπιαστός πληθωρισμός. Δεν αναμένεται να συμβεί κάτι από τα δύο μέσα στους προσεχείς 6-7 μήνες, οπότε η τάση της αγοράς για αυτό το χρονικό διάστημα είναι λίγο- πολύ προδιαγεγραμμένη.

ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΚΡΑΤΙΚΑ ΟΜΟΛΟΓΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΟΥΠΟΝΙ ΛΗΞΗ

3 Μήνες 6 Μήνες Έτος Έτη 3 Έτη 4 Έτη 5 Έτη 6 Έτη 7 Έτη 8 Έτη 9 Έτη 10 Έτη 15 Έτη 20 Έτη 30 Έτη

0,000 0,000 4,000 1,250 4,250 4,000 2,500 3,250 4,000 4,250 4,250 3,500 6,250 4,750 4,250

91209 100414 100910 110916 121012 131011 141010 150704 160704 170704 180704 190704 240104 280704 390704

ΤΙΜΗ/ ΑΠΟΔΟΣΗ 31-08-09

ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΙΜΗΣ/ ΑΠΟΔΟΣΗΣ

99,97/0,38 99,79/0,50 102,69/0,64 100,02/1,24 107,13/1,71 106,96 / 2,12 100,37 / 2,42 103,33 / 2,71 107.07 / 2.92 108.26 / 3.05 108.16 / 3.12 101.77 / 3.34 126.65 / 3.78 108.74 / 4.07 112.16 / 4.05

0,000/ -0,014 0,000 / 0,003 0,000 / -0,032 0,000 / 0,000 0,000 / 0,007 0,000 / 0,004 0,000 / 0,000 0,000 / -0.001 0,000 / -0.001 0,000 / -0.001 0,000 / -0.001 0,000 / 0.000 0,000 / 0.001 0,000 / 0.000 0,000 / 0.000

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ

ΞΑΝΑ ΣΕ ΑΝΟΔΟ ΤΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ Η άνοδος της ζήτησης, καθώς και κερδοσκοπικές τάσεις εκτόξευσαν την τιμή του μαύρου χρυσού κατά δέκα και πλέον ποσοστιαίες μονάδες τον περασμένο μήνα. Διόλου αμελητέα ήταν και η άνοδος κατά δέκα και πλέον μονάδες της τιμής του χρυσού, ο οποίος για πρώτη φορά έσπασε το φράγμα των 1.100 δολαρίων ανά ουγγιά. Στην εξέλιξη αυτή, πέραν της συνήθους καταφυγής στο πολύτιμο μέταλλο ως «ασφαλούς καταφυγίου» σε περιόδους οικονομικής και επενδυτικής ανασφαλείας, συνέβαλαν και εποχικοί παράγοντες, που έχουν σχέση με τη ζήτηση του χρυσού ως υλικού χρυσοχοΐας. Την περίοδο αυτή στην Ινδία προετοιμάζεται ένα φεστιβάλ, επί τη ευκαιρία του οποίου προσφέρονται κατ’ έθιμον μεγάλες ποσότητες χρυσών κοσμημάτων. Η τιμή των βιομηχανικών μετάλλων παρέμεινε σε γενικές γραμμές καθηλωμένη στα επίπεδα του περασμένου μήνα. ΧΡΗΜΑ 89

12_DIETHNEIS AGORES_357_FINAL.indd 89

11/18/09 6:02:20 PM

Χ

∼ αποκλειστικότητα

ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΕΠΟΠΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ

«ΚΑΛΛΙΣΤΕIΑ» ΓΙΑ ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Οι υπερβολικές ρυθμίσεις στη λειτουργία των τραπεζών, ακόμα και αν έχουν καλή πρόθεση, θα βλάψουν την ήδη αποδυναμωμένη δυνατότητα της χρηματοπιστωτικής βιομηχανίας να βοηθήσει στην ανάκαμψη της οικονομίας. Όμως αυτό το ενδεχόμενο φαίνεται δύσκολο να αποφευχθεί.

H

✒ από τον πρόσφατη κρίση κατέδειξε την Κάποιοι από τους πιο έξυπνους επενδυτές έλεγαν: Peter ανάγκη αλλαγής του τραπεζικού «Γνωρίζουμε ότι το εποπτικό πλαίσιο των τραπεζών θα Lee επιχειρηματικού μοντέλου. Οι γίνει πολύ πιο αυστηρό. Μπορεί να υπάρξουν αλλαγές απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας θα πρέως προς τη γεωγραφική ακτίνα δράσης τους, ως προς τα προϊόντα πει να είναι υψηλότερες, το ρίσκο και κατ’ που θα προσφέρουν, και φυσικά στην κεφαλαιακή επάρκεια που επέκταση η αποδοτικότητα κεφαλαίων θα πρέπει να διαθέτουν για να μπορούν να υποστηρίζουν τα προϊχαμηλότερα. Όμως με τους αυστηρότερους όντα αυτά. Δεν μπορούμε, όμως, να ξέρουμε με ακρίβεια ποιες αλκανονισμούς ελλοχεύει ο κίνδυνος το σύλαγές θα προκύψουν. Οπότε γιατί να επενδύσουμε σε έναν κλάδο με θολό τοπίο;». στημα να γίνει περισσότερο ασφαλές από... όσο χρειάζεται. Αυτό βέβαια θα συμβεί αν οι τράπεζες καταφέρουν σε παγκόσμιο επίΔεν θα αργήσει η στιγμή κατά τον οποία οι εποπτικές αρχές και πεδο να συντονίσουν τις κινήσεις τους. Στο μεταξύ οι επικεφαλής οι κυβερνήσεις θα δηλώσουν πόσα κεφάλαια ακόμη θα πρέπει των πιστωτικών ιδρυμάτων προσπαθούν να βρουν την ιδανική να συγκεντρώσει το τραπεζικό σύστημα. Οι δυνητικοί προμησυνταγή για τις δικές τους τράπεζες, προκειμένου να επουλώσουν θευτές των κεφαλαίων θα πρέπει να αποφασίσουν τι απόδοση θα τις πληγές της χρηματοπιστωτικής κρίσης, ενώ ταυτόχρονα προδεχθούν για τα κεφάλαιά τους, οπότε θα φανεί και τι κόστος θα σπαθούν να μαντέψουν τις προθέσεις των νομοθετών. επιφέρει αυτό στους πελάτες των τραπεζών. Ο Ντάγκλας Φλιντ, διευθυντής χρηματοοικονομικού τμήματος του ομίλου HSBC, για παράδειγμα, είχε να αντιμετωπίσει πιεστι- ΑΝΑΓΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ κές και δύσκολες ερωτήσεις από επενδυτές κατά τη διάρκεια της Αν οι επενδυτές δεν λάβουν απαντήσεις που τους ικανοποιούν, μεγάλης αύξησης μετοχικού κεφαλαίου στο πρώτο τετράμηνο τότε οι κυβερνήσεις ενδέχεται να καταλήξουν να έχουν στην του έτους. Αυτές δεν αφορούσαν την έκθεση της τράπεζας σε τοκατοχή τους μεγάλο μέρος του τραπεζικού συστήματος για μαξικά προϊόντα ούτε την προοπτική διεύρυνσης των ζημιών από κρύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι υπολόγιζαν. Από τον Απρίλιο συμβατικά δάνεια, αλλά την πιθανότητα δημιουργίας κλίματος μέχρι σήμερα, οπότε η ένταση της χρηματοπιστωτικής κρίσης μειτεράστιας ανασφάλειας για την τραπεζική βιομηχανία. ώθηκε, η προσοχή όλων άρχισε να επικεντρώνεται στην ανάγκη

90 Νοέμβριος 2009

01_EUROMONEY_X357_final.indd 90

11/18/09 5:16:41 PM

t ☛

«ΑΝ ΟΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΕΠΤΥΓΜΕΝΩΝ ΧΩΡΩΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΟΥΝ ΟΤΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΓΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΑΓΩΤΟ, ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΜΕΓΑΛΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΑΝ ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΕΝΝΟΟΥΝ ΒΑΝΙΛΙΑ, ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΣΟΚΟΛΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΒΡΕΤΑΝΟΙ ΒΑΤΟΜΟΥΡΟ. ΑΝ ΟΜΩΣ ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΛΕΝΕ ΟΤΙ Η ΛΥΣΗ ΕΙΝΑΙ ΠΑΓΩΤΟ, ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΚΕΪΚ ΚΑΙ ΟΙ ΒΡΕΤΑΝΟΙ ΜΠΙΣΚΟΤΑ, ΤΟΤΕ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΓΑΛΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ». μεταρρύθμισης του τραπεζικού κανονιστικού συστήματος, ώστε να αποφευχθεί η επανάληψη ανάλογων καταστάσεων στο μέλλον. Βρισκόμαστε σε ένα πραγματικά επικίνδυνο σημείο. Οι υπερβολικές ρυθμίσεις στη λειτουργία των τραπεζών, ακόμα και αν έχουν καλή πρόθεση, θα βλάψουν την ήδη αποδυναμωμένη δυνατότητα της χρηματοπιστωτικής βιομηχανίας να βοηθήσει στην ανάκαμψη της οικονομίας. Όμως αυτό το ενδεχόμενο φαίνεται δύσκολο να αποφευχθεί. Ο Στιούαρτ Γκάλιβερ, επικεφαλής του τμήματος τραπεζικής της HSBC σε όλο τον κόσμο, εξέφρασε την ανησυχία του σε αναλυτές το Σεπτέμβριο. «Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει ανάλυση επιπτώσεων για τη συνολική επίδραση στον τραπεζικό τομέα και κατ’ επέκταση στην οικονομία, των οδηγιών της ΕΕ, της αναθεωρημένης Βασιλείας ΙΙ, των προτάσεων του προέδρου Ομπάμα κ.λπ.». Κανείς δεν έχει κάνει μία συνολική ανάλυση όλων αυτών των επιπτώσεων και φυσικά ένας από τους λόγους είναι ότι δεν υπάρχει ένα ενιαίο διεθνές πλαίσιο για να γίνει κάτι τέτοιο. Εκτός από το θέμα της κοστολόγησης όλων αυτών των προτάσεων, ο άλλος βασικός προβληματισμός των τραπεζιτών είναι μήπως όλη αυτή η συζήτηση περί νέων κανόνων είναι μία τεράστια σπατάλη χρόνου. Η ταχύτατη ανάπτυξη των τοξικών ομολόγων ήταν αυτή που έβγαλε «νοκ άουτ» το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η κρίση έλυσε από μόνη της το πρόβλημα καταστρέφοντας τις αγορές τέτοιων επενδυτικών εργαλείων. Άρα ο νομοθέτης έχει λίγες πιθανότητες να αυξήσει την αξιοπιστία του συστήματος θέτοντας κανόνες για δομημένα επενδυτικά προϊόντα που κανένας επενδυτής δεν πρόκειται να αγοράσει και καμία τράπεζα να δημιουργήσει. Έτσι, η προσπάθεια στην επιβολή περιορισμών έχει στραφεί σε ένα μεγάλο εύρος προϊόντων και λειτουργιών, που αφορούν εξειδικευμένους αλλά και πιο θεμελιώδεις τομείς του τραπεζικού συστήματος. Μεταξύ αυτών είναι τα παράγωγα, τα δομημένα ομόλογα, οι μετοχικές επενδύσεις, η διεθνής τραπεζική κ.ά. ΤΙ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ Αν ρωτήσει κανείς του τραπεζίτες τι θα ήθελαν οι ίδιοι, θα έλεγαν ένα πράγμα: παγκόσμια εναρμόνιση των νέων κανονισμών. Όλοι γνωρίζουν ότι θα πληγούν από τα υψηλότερα χρηματικά διαθέσιμα που θα πρέπει να κρατούν στα χρηματοκιβώτιά τους, τα χαμηλότερα ποσοστά εσόδων από διάφορες πηγές κ.λπ. Και αυτό είναι κάτι που τους αξίζει, αφού η διαχείρισή τους σε επίπεδο ανάληψης ρίσκου απέτυχε παταγωδώς. Έκαναν τεράστια λάθη αντίληψης και κρίσης. Πολλοί τραπεζίτες, όμως, είναι

απρόθυμοι να παραδεχτούν ότι τέτοια μέτρα είναι αναπόφευκτα: «Η εφαρμογή ‘πλαφόν’ στα ποσοστά κερδών από τις διάφορες δραστηριότητες των τραπεζών θα είναι ένα τεράστιο βήμα προς τα πίσω στη διοίκηση των τραπεζών, που θα μας γυρίσει σε εποχές προ τριακονταετίας», τονίζει ο Χέρμπερτ Στέπιτς, επί κεφαλής της Reffeisen International, και συνεχίζει λέγοντας ότι «αν κάποιος πιστεύει ότι για παράδειγμα τα αμερικανικά επενδυτικά προϊόντα αξίζουν της ίδιας προσοχής και αντιμετώπισης με επιχειρήσεις αλιείας ανοιχτής θαλάσσης στη Μογγολία, τότε τέτοιου είδους μέτρα είναι η σωστή προσέγγιση του προβλήματος». Στο πνεύμα μίας πιο αυστηρής επιτήρησης των τραπεζών κάποιες ανεφάρμοστες ιδέες για νέους τραπεζικούς κανονισμούς θα προωθηθούν αλλά στο τέλος θα εγκαταλειφθούν. Ο συντονισμός μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε όλο τον κόσμο σε ό,τι αφορά τους ενιαίους κανονισμούς σίγουρα δεν θα είναι τέλειος αλλά πρέπει να υπάρχει σε μεγάλο βαθμό. Συγκεκριμένα γνωστός τραπεζίτης αναφέρει: «Αν οι κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων χωρών αποφασίσουν ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα χρειάζεται για παράδειγμα παγωτό, δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία αν οι Αμερικανοί εννοούν βανίλια, οι Ευρωπαίοι σοκολάτα και οι Βρετανοί βατόμουρο. Αν όμως οι Αμερικανοί λένε ότι η λύση είναι παγωτό, οι Ευρωπαίοι κέικ, και οι Βρετανοί μπισκότα, τότε υπάρχει μεγάλο πρόβλημα». ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ Σε πολλές περιπτώσεις ο συντονισμός των κανονισμών δεν πρέπει να εφαρμοστεί με διασταλτική ερμηνεία σε αυτά που θέλει να πει ο νομοθέτης. Το παλιό Financial Stability Forum, το οποίο μετονομάστηκε σε Financial Stability Board και πλέον περιλαμβάνει εκπροσώπους κεντρικών τραπεζών από τις χώρες της G20 και όχι μόνο από την G7, αυτή τη στιγμή έχει πολύ δουλειά διορθώνοντας προηγούμενα λάθη στην επιβολή κανονισμών. Στον απόηχο του σκανδάλου της Enron, τα ανώτατα στελέχη των αμερικανικών εταιρειών και τα διοικητικά τους συμβούλια αναγκάστηκαν να συμμορφωθούν με κανονισμούς που σχεδιάστηκαν ώστε να αποτρέψουν το «μαγείρεμα» οικονομικών αποτελεσμάτων. Δυστυχώς, αυτό απαγόρεψε σε πολλές τράπεζες να δημιουργήσουν ένα προαιρετικό γενικό «μαξιλάρι» προβλέψεων, κατά τη διάρκεια της κρίσης, ενάντια στις απώλειες που λογικά θα είχαν μία μέρα, αλλά που δεν είχαν ακόμα επικεντρωθεί στα συγκεκριμένα προβληματικά δάνεια. Αυτό πρέπει να στο εξής να επιτραπεί στις τράπεζες, είτε δίνοντας μεγαλύτερα περιθώρια κινήσεων στα στελέχη είτε δημιουργώντας μία νέα κανονιστική μέθοδο. Πρέπει να δοθεί στις τράπεζες λιγότερος χώρος στο να κρατούν ρευστά διαθέσιμα απλά επειδή τα επίπεδα ρίσκου γι’ αυτές μειώνονται σε περιόδους χαμηλής μεταβλητότητας και μικρών απωλειών. Η επιβολή αρχικών περιθωρίων κέρδους σε παράγωγα και χρεόγραφα αναμένεται να περιορίσει σημαντικά τα κέρδη τους. Η απαίτηση της Επιτροπής της Νέας Βασιλείας για υψηλότερα κεφάλαια έναντι των συναλλαγών περιουσιακών στοιχείων πρέπει να επιβληθεί το 2010 και να ξεκινήσει να ισχύει από τις αρχές του 2011. Η Επιτροπή πρέπει να μπορεί να επιβάλλει ευνοϊκότερους όρους σε τράπεζες που διαθέτουν μεγάλη ποσότητα υψηλής ποιότητας και εύκολης συναλλαγής χρεογράφων, έτσι ώστε να τους δίνει μεγαλύτερη ρευστότητα. Οι λεπτομέρειες που μπορούν να προκύψουν σε ό,τι αφορά τους κανονισμούς που θα ισχύσουν είναι ατέλειωτες όμως αυτά είναι κάποια καλά πρώτα βήματα. Χ ΧΡΗΜΑ 91

01_EUROMONEY_X357_final.indd 91

11/18/09 5:16:41 PM

Χ

∼ θέμα

Ο εξορθολογισμός των δαπανών των καταναλωτών, οδηγεί όλο και περισσότερους στην αγορά προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας σε αντίθεση με τα επώνυμα, οι πωλήσεις των οποίων μένουν στάσιμες.

ΠΡΟΪΟΝΤΑ PRIVATE LABEL

ΚΕΡΔΙΖΟΥΝ ΕΔΑΦΟΣ ΛΟΓΩ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΚΡΙΣΗΣ

Μ

∼

ανήλθε στα περίπου 3,5 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας εγαλύτερο κομμάτι της οριακή μείωση της τάξεως του 0,8%. Η γενικευμένη καταναλωτικής πίτας διεκακρίβεια και η οικονομική δυσπραγία που αντιμετωδικούν συνεχώς τα προϊόντα πίζουν χαμηλόμισθοι και συνταξιούχοι, έχει ανοίξει ιδιωτικής ετικέτας με αποδιάπλατα τον δρόμο στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, τέλεσμα οι πωλήσεις τους ✒ τα οποία κερδίσουν συνεχώς μερίδια αγοράς εις βάρος να έχουν φτάσει και ξεπεράαπό τον των επωνύμων. σει τα επίπεδα του ενός δισ. ευρώ το χρόνο. Μάλιστα η Γιώργο Καλούμενο αύξηση του τζίρου στα private label αγαθά συμβαίνει σε Τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας είναι φθηνότερα 40% καιρό κρίσης και ενώ τα νοικοκυριά μειώνουν συνεχώς κατά μέσο όρο σε σχέση με τα επώνυμα ενώ ένας στους δύο καταναλωτές πιστεύει είναι ίδιας ποιότητας με αυτά που τις μηνιαίες δαπάνες στα 280- με 300 ευρώ φέτος έναντι 350 φέρουν τη μάρκα του κατασκευαστή. ευρώ πέρυσι, ενώ έχει μειωθεί σημαντικά και η μέση συχνότητα Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι οι πωλήσεις στα προϊόντα επίσκεψης στα καταστήματα τροφίμων, φτάνοντας τις 5,7 φορές ιδιωτικής ετικέτας αυξάνονται διαρκώς και δεν αποκλείεται τα τον μήνα από 7 φορές αντίστοιχα. Όπως προκύπτει και από έρευεπόμενα δύο-τρία χρόνια για κάθε κατηγορία να υπάρχουν μόλις να του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών ο εξορθολογισμός δύο προϊόντα επώνυμης μάρκας και ένα ιδιωτικής ετικέτας. των δαπανών, οδηγεί όλο και περισσότερους στην αγορά προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας σε αντίθεση με τα επώνυμα οι πωλήσεις ΔΙΕΥΡΥΝΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ των οποίων μένουν στάσιμες. Τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας αποτελούν σήμερα κεντρικό Σύμφωνα με στοιχεία της Nielsen οι πωλήσεις των «φθηνών προζήτημα στο εμπόριο. Είναι προϊόντα αποκλειστικής διανομής, ϊόντων» αυξήθηκαν το δωδεκάμηνο Μάιος 2008 - Μάιος 2009 αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα της αλυσίδας, και ταυτοχρόνως κατά 2,9% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα των 2007-2008, διευρύνουν σημαντικά την ποικιλία και τις επιλογές του πελάτη. φτάνοντας τα 1,1 δισ. ευρώ. Μάλιστα, σε ορισμένες κατηγορίες η αύξηση στις πωλήσεις ξεπερνά το 20%. Για παράδειγμα ο τζίρος Χρησιμοποιούνται συχνά και ως μηχανισμοί άμυνας των κλασικών σούπερ μάρκετ απέναντι στις εκπτωτικές αλυσίδες, ενώ στο συσκευασμένο ψωμί ιδιωτικής ετικέτας αυξήθηκε κατά συντελούν στη διαφοροποίηση της εμπορικής αλυσίδας δίνοντας 21,4%, στα κρασιά 20,4% ενώ στα ρολά κουζίνας κατά 11,4% και ιδιαίτερο περιεχόμενο και διαστάσεις αποκλειστικότητας στη στους χυμούς κατά 8,4%. συλλογή προϊόντων. Αντίστοιχα, το πρώτο πεντάμηνο του 2009, το σύνολο των Τα αποτελέσματα της ετήσιας έρευνας για τα προϊόντα ιδιωτικής σούπερ μάρκετ, με εξαίρεση την αλυσίδα Σκλαβενίτης και τα καετικέτας του καθηγητή Γιώργου Μπάλτα δίνουν νέα στοιχεία ταστήματα που βρίσκονται στα νησιά του Ιονίου και του Αιγαίου,

92 Νοέμβριος 2009

06_THEMA_RETAIL&BOOK_X357_FINAL.indd 92

11/18/09 5:24:21 PM

☛

ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΕΤΙΚΕΤΑΣ ΕΙΝΑΙ ΦΘΗΝΟΤΕΡΑ 40% ΚΑΤΑ ΜΕΣΟ ΟΡΟ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΕΠΩΝΥΜΑ, ΕΝΩ ΕΝΑΣ ΣΤΟΥΣ ΔΥΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ ΠΙΣΤΕΥΕΙ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΑΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΦΕΡΟΥΝ ΤΗ ΜΑΡΚΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗ. για τη στάση του αγοραστικού κοινού. Ειδικότερα, στο Εργαστήριο Μάρκετινγκ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών διεξήχθη τηλεφωνική δημοσκόπηση με σκοπό την καταγραφή των στάσεων των καταναλωτών έναντι των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας που διακινούν τα σούπερ μάρκετ της ελληνικής αγοράς. Η τηλεφωνική έρευνα έγινε σε δείγμα 1.600 νοικοκυριών, με τυχαία δειγματοληψία και χρήση δομημένου ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου. Η ανάλυση των δεδομένων της έρευνας που πραγματοποίησε ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργος Μπάλτας οδήγησε στα εξής βασικά ευρήματα. Οι ερωτηθέντες συνέκριναν τις μάρκες των εμπόρων με τις μάρκες των κατασκευαστών σε βασικά χαρακτηριστικά. Η συντριπτική πλειοψηφία του δείγματος 84,4% θεωρεί ότι τα προϊόντα ιδιωτικού σήματος έχουν καλύτερη τιμή. Στο θέμα της ποιότητας, το 43,7% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι είναι προϊόντα χειρότερης ποιότητας και το 51,7% ίδιας ποιότητας, ενώ μόνο το 4,6% τα θεωρεί ανώτερης ποιότητας από τις μάρκες των κατασκευαστών. Το 51,3% του δείγματος βρίσκει τις συσκευασίες των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας χειρότερες, το 2,8% καλύτερες και το 45,9% εφάμιλλες με εκείνες των καθιερωμένων μαρκών.

με εκτιμήσεις για 15% μερίδιο κύκλου εργασιών, αν λάβουμε υπόψη τις χαμηλότερες τιμές των προϊόντων ιδιωτικής επωνυμίας. Το ποσοστό των καταναλωτών που δεν τα αγοράζουν καθόλου βρίσκεται σχεδόν στο 20%. Συμπερασματικά, η έρευνα δείχνει εδραίωση της ιδιωτικής ετικέτας στις επιλογές του αγοραστικού κοινού, ενώ ορισμένοι από τους επιμέρους δείκτες αξιολόγησης αυτών των προϊόντων παρουσιάζουν μικρές αλλά αισθητές βελτιώσεις. Σημειώνεται ότι οι περισσότερες δημογραφικές επιδράσεις είναι σχετικά ασθενείς, υποδηλώνοντας ότι τα προϊόντα αυτά αγοράζονται σήμερα από ετερογενή στρώματα του πληθυσμού. Τα στοιχεία της έρευνας επιβεβαιώνουν εκτιμήσεις στελεχών και ειδικών του κλάδου ότι η ελληνική αγορά ακολουθεί τη διεθνή τάση ανάπτυξης τέτοιων προϊόντων. Η μακροχρόνια αυτή εδραίωση της ιδιωτικής ετικέτας ενισχύεται τώρα ακόμα περισσότερο από την οικονομική κρίση και τη γενικότερη αλλαγή που φέρνει στην καταναλωτική συμπεριφορά των ατόμων. Χ

«ΑΝΩΝΥΜΟ» ΤΟ 1 ΣΤΑ 5 ΠΡΟΪΟΝΤΑ Οι μάρκες των εμπόρων έχουν χειρότερη φήμη σύμφωνα με το 52%, ίδια φήμη σύμφωνα με το 43,9, ενώ μόνο το 4,1% του δείγματος θεωρεί ότι έχουν καλύτερη φήμη από τις μάρκες των γνωστών κατασκευαστών. Οι προσφορές τους θεωρούνται χειρότερες από το 12,9%, ίδιες από το 32,4% και καλύτερες από το 54,7% των ερωτηθέντων. Σε ερώτηση σφαιρικής αξιολόγησης των προϊόντων, το 45,4% των ερωτηθέντων θεωρεί τις ιδιωτικές ετικέτες χειρότερες, το 4,3% καλύτερες, ενώ ο ένας στους δύο (50,3%) τις θεωρεί ίδιες με τις μάρκες των κατασκευαστών. Επομένως, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας έχουν συντριπτικό πλεονέκτημα στο θέμα της τιμής, ενώ υπάρχουν ετερογενείς απόψεις σε άλλα κριτήρια σύγκρισης τους με τις μάρκες των κατασκευαστών. Εκτιμήθηκε η ικανοποίηση των ερωτηθέντων από τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Δυσαρεστημένοι δήλωσαν το 8,4%, ικανοποιημένοι το 47,6%, ενώ ούτε ικανοποιημένοι και ούτε δυσαρεστημένοι είναι το 44% του δείγματος. Μετρήθηκε επίσης η πρόθεση αγοράς προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας σε διαφορετικές γραμμές εμπορευμάτων. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ασύμμετρη πρόθεση αγοράς, ανάλογα με το είδος των προϊόντων. Τέλος, οι ερωτηθέντες δήλωσαν τι ποσοστό των προϊόντων που αγοράζουν εκπροσωπούν τα προϊόντα ιδιωτικού σήματος. Η μέση τιμή είναι σήμερα 20,4%, δηλαδή το 1 στα 5 προϊόντα που αγοράζουν είναι ιδιωτικής ετικέτας. Το ποσοστό αυτό συνάδει ΧΡΗΜΑ 93

06_THEMA_RETAIL&BOOK_X357_FINAL.indd 93

11/18/09 5:24:27 PM

Χ ρεπορτάζ

ΧΑΡΙΝ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

ΑΥΤΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Οι μεγάλες διαφημιζόμενες εταιρίες τροφίμων σε 27 ευρωπαϊκές χώρες συμφώνησαν εθελοντικά να λάβουν μέτρα αυτοδέσμευσης ως προς τις διαφημίσεις τους που απευθύνονται σε παιδιά μέχρι 12 ετών.

Τ

✒ από τον

ο Δεκέμβριο του 2007, 11 ηγετικές εταιΑΡΙΣΤΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ Ανδρέα ρείες του χώρου των τροφίμων (Burger Τέλος, ο Σύνδεσμος Διαφημιζομένων Ελλάδος ενημεΑναστασίου ρώνει όλες τις ελληνικές επιχειρήσεις, ότι η Εταιρική King, Coca Cola, Danone, Ferrero, General Κοινωνική Ευθύνη καθίσταται πλέον η Νο1 προτεραιότητα στη Mills, Kellogg, Kraft Foods, Mars, Nestlé, PepsiCo, λειτουργία και δράση τους. Απόδειξη αυτής της πίστης είναι η Unilever) δεσμεύθηκαν σε μια εθελούσια πρωτοκινητοποίηση και η στήριξη των επιχειρήσεων για να συμμετάβουλία, σε 27 χώρες, με σκοπό να αλλάξουν τον τρόπο με τον σχουν στα Αριστεία Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. οποίο προσεγγίζουν επικοινωνιακά τα παιδιά ηλικίας κάτω των 12 ετών. Τα μέλη έχουν συμφωνήσει να υπάρχει ένας διπλός ελεγκτικός ☛ μηχανισμός που θα παρακολουθεί την εφαρμογή των αξόνων της αυτοδέσμευσης και για το λόγο αυτό πραγματοποιήθηκε παΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΤΑΙ ΟΤΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΥΤΟνευρωπαϊκή έρευνα που διεξήχθη από την Accenture Marketing ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΕΠΕΡΧΟΝΤΑΙ ΘΕΤΙΚΑ ΑΠΟSciences & την PricewaterhouseCoopers στις χώρες Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία. Η έρευνα αποδει- ΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΕ ΒΡΑΧΥΤΕΡΟ ΧΡΟΝΟ ΑΠΟ Ο,ΤΙ ΣΥΝΗΘΩΣ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΙΣ κνύει μετρήσιμα ότι οι βιομηχανίες περιόρισαν τη διαφήμιση στα παιδιά κάτω των 12 ετών και τα ευρήματα της ενσωματώθη- ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΥκαν στο 1ο Report EU Pledge (www.eu-pledge.eu). ΒΕΡΝΗΣΕΩΝ. ΟΤΑΝ Η ΑΓΟΡΑ ΑΥΤΟΔΕΣΠαράλληλα με το EU Pledge στη συνάντηση της Ευρωπαϊκής ΜΕΥΕΤΑΙ, ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ Πλατφόρμας Διατροφής, Φυσικής Αγωγής και Υγείας της 11ης ΘΕΑΜΑΤΙΚΑ. Σεπτεμβρίου, η Παγκόσμια Ομοσπονδία Διαφημιζομένων (WFA) παρουσίασε τα αποτελέσματα του προγράμματος ελέγΟ ΣΔΕ αποφάσισε να μετονομάσει τα Αριστεία Κοινωνικής χων του 2009 σε σχέση με τους Κώδικες Τροφίμων και Ποτών Προσφοράς σε «Αριστεία Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης», για σε οκτώ χώρες: Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Πολωνία, Ολλανδία, να συμβολίσει μια μεγάλη αλλαγή πορείας που πρέπει όλες οι Σλοβακία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο. Βάσει του Πλαισίου ελληνικές επιχειρήσεις να χαράξουν, μικρές και μεγάλες: να για την υπεύθυνη επικοινωνία προϊόντων Τροφίμων & Ποτών σκέφτονται και να δρουν θετικά, κοινωνικά υπεύθυνα ώστε να του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου (ICC) τα επίπεδα συμωφελείται το κοινωνικό σύνολο αλλά και η αγορά. μόρφωσης έφθασαν το 98%. Ο Πρόεδρος του ΣΔΕ κ. Γρηγόρης Αντωνιάδης δήλωσε σχετικά: Ο Πρόεδρος του ΣΔΕ κ. Γρηγόρης Αντωνιάδης δήλωσε σχε«Με τη διοργάνωση των Αριστείων Εταιρικής Κοινωνικής Ευτικά: «Η Ελληνική αγορά και τα μέλη του Συνδέσμου Διαφημιθύνης αναγνωρίζουμε και επιβραβεύουμε καλές πρακτικές στο ζομένων Ελλάδος συμμερίζονται και στηρίζουν την προσπάθεια χώρο των επιχειρήσεων, που ωφελούν το ευρύτερο κοινωνικό εθελοντικής αυτοδέσμευσης EU Pledge. Είναι άλλωστε κοινός σύνολο. τόπος ότι οι επιχειρήσεις κινούνται καθημερινά σε ηθικές Για το σκοπό αυτό κάνουμε μια μεγάλη κινητοποίηση και στη κοινωνικές πρακτικές και -όπως αποδεικνύεται για μία ακόμη φετινή διοργάνωση έχουμε δύο αξιόπιστους στρατηγικούς φορά- με την αυτοδέσμευση επέρχονται θετικά αποτελέσματα σε μικρότερο χρόνο από ό,τι συνήθως συμβαίνει με τις νομοθετικές συνεργάτες το Ελληνικό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΔΕΚΕ) και την Ελληνική Εταιρεία Διοίκησης Επιχειδράσεις των κυβερνήσεων. Όχι μόνο λοιπόν στηρίζουμε την ρήσεων (ΕΕΔΕ). Καλώ λοιπόν, όλες τις επιχειρήσεις να συμμεπρωτοβουλία EU Pledge αλλά θα παροτρύνουμε τα Μέλη μας να τάσχουν και με τις δράσεις τους να δείξουν στην κοινωνία, ότι χαράξουν καινούργιες, παρόμοιες πρωτοβουλίες και σε άλλους ενδιαφερόμαστε και προσπαθούμε όλοι να αφήνουμε ένα θετικό χώρους όπου απαιτηθεί. Όταν η αγορά αυτοδεσμεύεται τα αποαποτύπωμα, κάθε μέρα, σε κάθε χώρο.». Χ τελέσματα είναι θεαματικά».

94 Νοέμβριος 2009

02_REPORTAGE_SDE_X357_FINAL.indd 94

11/18/09 5:18:54 PM

Χ έρευνα

ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ECONOMIST INTELLIGENCE UNIT

ΠΙΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟ 2009 Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Η Ελλάδα κατέκτησε τη 2η θέση παγκοσμίως στον τομέα της ανάπτυξης της κινητής τηλεφωνίας, με τα Ηνωμένα Εμιράτα να κατακτούν την 1η θέση με μικρή διαφορά. Επί πλέον, η Ελλάδα βρέθηκε ψηλά στην κατάταξη του Δείκτη στην κατηγορία του ανθρώπινου κεφαλαίου. ✒ ι τελευταίοι 18 μήνες ήταν ομολογουμένως μεσα στις 20 πρώτες χώρες. Τομείς οι οποίοι επιδέχονται από τον μια δύσκολη περίοδος για την παγκόσμια οιβελτίωση αφορούν στην έρευνα & ανάπτυξη (16,4%) Julian Swan* κονομία. Το διεθνές -ανθηρό μέχρι πρότινος καθώς και στην υποδομή της πληροφορικής (31,3%).

- χρηματοοικονομικό σύστημα κατέρρευσε στην κυριΗ απόδοση της Ελλάδας σύμφωνα με τα αποτελέσματα της συολεξία, με ολέθριες επιπτώσεις. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι γκεκριμένης μελέτης, αποτελεί μια ένδειξη για το πώς θα έπρεπε η κρίση αποκάλυψε σημαντικές αδυναμίες στο διεθνές αλλά και να διαμορφωθεί η πολιτική τεχνολογίας, τόσο βραχυπρόθεσμα στο τοπικό χρηματοοικονομικό σύστημα, οι οποίες θα πρέπει να όσο και μακροπρόθεσμα, ενώ παράλληλα υποδεικνύει τις περιοαντιμετωπιστούν με συντονισμένες ενέργειες. χές στις οποίες θα πρέπει να εστιάσει το κράτος ώστε να ενισχύΩστόσο, σε περιόδους αβεβαιότητας, ο τομέας της πληροφορισει την οικονομική ανάπτυξη του κλάδου πληροφορικής. κής είναι σε θέση να υποστηρίξει την επιτάχυνση της οικονομικής ανάκαμψης και να αποτελέσει ένα μακροπρόθεσμο οδηγό της ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ οικονομικής ανάπτυξης. Αν και ο κλάδος της πληροφορικής δεν Η μελέτη εστιάζει και προειδοποιεί σχετικά με την τάση «προμένει ανεπηρέαστος από την ύφεση, ωστόσο προσφέρει οφέλη στατευτισμού» στην πολιτική τεχνολογίας η οποία προέκυψε που σχετίζονται με την αποδοτικότητα και την παραγωγικότητα, ως αντίδραση στην οικονομική κρίση σε διεθνές επίπεδο. Οι τα οποία άλλοι κλάδοι της οικονομίας δυσκολεύονται να προεμπορικοί περιορισμοί, οι απαιτήσεις για «εγχώριες αγορές», οι σφέρουν. αυξήσεις των φόρων σε ξένους οργανισμούς και η υποστήριξη Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που εκπόνησε η Intelligence Unit προβληματικών κρατικών εταιριών, θα βλάψουν τις μακροπρότου Economist, το 2009 η Ελλάδα βελτίωσε τη θέση της στην θεσμες προοπτικές ανταγωνιστικότητας μιας χώρας. Οι κυβερπαγκόσμια κατάταξη του Δείκτη Ανταγωνιστικότητας στον κλάδο νήσεις οφείλουν να ισορροπήσουν μεταξύ της υποστήριξης, η της Πληροφορικής, κατακτώντας την 32η θέση, επιτυγχάνοντας οποία ενθαρρύνει την ανάπτυξη του κλάδου και των επενδύσεων, βαθμολογία 43 στην κλίμακα των 100. Η μελέτη, που πραγμακαι της υποστήριξης η οποία εισάγει αθέμιτες πρακτικές και προτοποιείται για τρίτη συνεχή χρονιά, αξιολογεί και συγκρίνει τον στατευτισμό, ο οποίος μπορεί να βλάψει την ανταγωνιστικότητα. κλάδο της πληροφορικής σε 66 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Σε τελευταία ανάλυση, οι διαμορφωτές της πολιτικής θα πρέπει Ελλάδας, με στόχο να αποτυπώσει το επίπεδο ανταγωνιστικότητας να εστιάσουν στις θεμελιώδεις αρχές για την μακροπρόθεσμη του τεχνολογικού κλάδου. εξέλιξη του κλάδου. Καθώς ο αρχικός πανικός ο οποίος προκλήθηκε από την παΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΣΤΙΑΣΕΙ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ γκόσμια οικονομική κρίση αρχίζει να υποχωρεί, ποια είναι τα Στο πλαίσιο της μελέτης του Intelligence Unit του Economist, οι μαθήματα τα οποία πήραμε; χώρες που συμμετείχαν βαθμολογήθηκαν με βάση έξι συνισταμέΗ τεχνολογία είναι ύψιστης σημασίας, όχι μόνο λόγω της ικανόνες, οι οποίες συμβάλλουν στη δημιουργία ενός δυναμικού πετητάς της να κάνει τη ζωή μας ευκολότερη, πιο δικτυωμένη και ριβάλλοντος στον κλάδο της Πληροφορικής, μεταξύ των οποίων πιο διασκεδαστική αλλά για τη δυνατότητά της να μας βοηθάει η τροφοδότηση με εξειδικευμένα στελέχη, η θετική νοοτροπία να αντιμετωπίσουμε την επόμενη κρίση. Ο κλάδος της πληροφογια καινοτομία, οι τεχνολογικές υποδομές τελευταίας γενιάς, ένα ρικής οδηγεί στην παραγωγικότητα και την καινοτομία σε όλους θεσμικό πλαίσιο που προστατεύει τα δικαιώματα διανοητικής τους βιομηχανικούς και οικονομικούς τομείς, βοηθώντας μικρές ιδιοκτησίας καθώς και η σταθερή, ανοικτή και ανταγωνιστική και μεγάλες επιχειρήσεις να είναι πιο αποδοτικές τόσο σε ευνοϊοικονομία. Επιπλέον κυβερνητική ηγεσία που να επιτυγχάνει την κές όσο και σε δυσμενείς περιόδους. απαραίτητη ισορροπία ανάμεσα στην προώθηση της τεχνολογίας Με την υποστήριξη έξυπνων και προσεκτικά σχεδιασμένων και την ελεύθερη λειτουργία της αγοράς. τακτικών, η βιομηχανία τεχνολογίας στην Ελλάδα θα εξασφαλίΗ Ελλάδα κατέκτησε τη 2η θέση παγκοσμίως στον τομέα της ανάσει ότι θα αντιμετωπίσουμε την αβεβαιότητα και παράλληλα θα πτυξης της κινητής τηλεφωνίας (171%), με τα Ηνωμένα Εμιράτα κρατήσουμε μια θέση στο τραπέζι της παγκόσμιας, δικτυωμένης να κατακτούν την 1η θέση με μικρή διαφορά (173%). Επί πλέον, η ανταγωνιστικής οικονομίας. Χ Ελλάδα βρέθηκε ψηλά στην κατάταξη του Δείκτη στην κατηγορία του ανθρώπινου κεφαλαίου, καταλαμβάνοντας την 15η θέση ανά*Director, Compliance Marketing EMEA, BSA

O

ΧΡΗΜΑ 95

03_EREVNA_BSA_X357.indd 95

11/18/09 5:20:00 PM

Χ

στα ενδότερα του Χρηματιστηρίου Αθηνών

Intracom Defense Electronics Σύμβαση με Diehl BGT Defence

Νέα σύμβαση ύψους 3,8 εκατ. ευρώ υπέγραψε η Intracom Defense Electronics με τη Γερμανική εταιρία Diehl BGT Defence (DBD) που αφορά στο πρόγραμμα του πυραύλου IRIS-T. Στo πλαίσιο της σύμβασης, η οποία θα ολοκληρωθεί σταδιακά μέχρι τον Νοέμβριο του 2011, η Intracom Defense Electronics θα κατασκευάσει επιπρόσθετες μονάδες τροφοδοσίας για το σύστημα πλοήγησης καθώς και συσκευές ελέγχου πεδίου του πυραύλου.

O πύραυλος IRIS-T αναπτύχθηκε και κατασκευάζεται από διεθνή κοινοπραξία έξι Ευρωπαϊκών κρατών (Γερμανία, Ισπανία, Σουηδία, Νορβηγία, Ιταλία, Ελλάδα) και αποτελεί ένα νέο, τεχνολογικά πρωτοποριακό πύραυλο αέρος–αέρος μικρού βεληνεκούς. Το πρόγραμμα αποτελεί μια επιτυχή διακρατική και βιομηχανική συνεργασία, στην οποία

η χώρα μας συμμετέχει ως ισότιμο μέλος από την αρχική φάση σχεδίασης. Για το συγκεκριμένο πρόγραμμα οι συμβάσεις τις οποίες έχει ήδη ολοκληρώσει επιτυχώς η Intracom Defense Electronics ξεπερνούν τα 60 εκατ. ευρώ και αφορούν στην σχεδίαση, ανάπτυξη και παραγωγή ηλεκτρονικών συστημάτων του πυραύλου IRIS-T, οι οποίες ενσωματώνουν τεχνολογίες αιχμής στο χώρο των πυραυλικών συστημάτων. Σχετικά με τη νέα εξαγωγική επιτυχία, ο κ. Γεώργιος Τρουλλινός Διευθύνων Σύμβουλος της Intracom Defense Electronics δήλωσε: «Η κάλυψη των εξοπλιστικών αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων μέσω συμμετοχών σε πολυεθνικά προγράμματα ανάπτυξης και παραγωγής εξασφαλίζει την έγκαιρη και οικονομικότερη προμήθεια της χώρας με σύγχρονα οπλικά συστήματα υψηλής τεχνολογίας».

ΕΧΑΕ

ΟΤΕ

Τα ενοποιημένα καθαρά κέρδη της ΕΧΑΕ μετά από φόρους στο εννεάμηνο του 2009 ανήλθαν σε 27,9 εκατ. ευρώ έναντι 50,2 εκατ. ευρώ το εννεάμηνο 2008, μειωμένα κατά 44%. Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών του ομίλου μειώθηκε κατά 38% και διαμορφώθηκε στα 53,1 εκατ. ευρώ έναντι 85,4 εκ. το εννεάμηνο του 2008. Η μείωση οφείλεται κατά κύριο λόγο στην πτώση των τιμών των μετοχών που διακινήθηκαν, καθώς ο όγκος συναλλαγών παρουσιάζει αύξηση 23% το εννεάμηνο 2009 σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Η συνολική αξία συναλλαγών το εννεάμηνο του 2009 ανήλθε στα 34,4 δισ. ευρώ έναντι 64,7 δισ. ευρώ το εννεάμηνο του 2008, μειωμένη κατά 47%. Στην αγορά παραγώγων, το εννεάμηνο του 2009 ο όγκος συναλλαγών (αριθμός συμβολαίων) σημείωσε μείωση κατά 6% σε σχέση με το εννεάμηνο του 2008 (40,2 χιλ. έναντι 42,7 χιλ. συμβόλαια αντίστοιχα). Κατά τη διάρκεια του β’ τριμήνου 2009, ο όμιλος είχε επιπλέον μη επαναλαμβανόμενα έσοδα ύψους 1,8 εκ. ευρώ από την απαίτηση του φόρου επί του Πόρου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς της χρήσης 2000. Σημαντική μείωση κατά 14% εμφάνισαν τα συνολικά έξοδα προ αποσβέσεων του Ομίλου, που ανήλθαν στα 17,1 εκατ. ευρώ, έναντι 19,9 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα. Το λειτουργικό αποτέλεσμα του Ομίλου (ΕΒΙΤ) για το εννεάμηνο του 2009 διαμορφώθηκε στα 33,3 εκ. ευρώ έναντι 62,5 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, μειωμένο κατά 47%.

Αντοχή επέδειξε ο ΟΤΕ παρά το δύσκολο οικονομικό και ανταγωνιστικό περιβάλλον της ελληνικής αγοράς. Συγκεκριμένα σύμφωνα με ανακοίνωση στο Γ’ τρίμηνο ο όμιλος παρουσίασε: - Μείωση κατά 6,4% του κύκλου εργασιών Ομίλου από το Γ’ τρίμηνο 2008 σε συγκρίσιμη βάση - Μείωση κατά 5,6% των εσόδων κλάδου κινητής τηλεφωνίας σε συγκρίσιμη βάση: Επίδοση σημαντικά καλύτερη του ανταγωνισμού - Μείωση του ρυθμού απώλειας πελατών στη σταθερή τηλεφωνία Ελλάδας: Υπέρβαση του ορόσημου 1 εκατομμυρίου πελατών λιανικής ADSL - RomTelecom: περιορισμός της μείωσης εσόδων μέσω προσφοράς νέων υπηρεσιών - Το προσαρμοσμένο περιθώριο EBITDA* του Ομίλου στο 37,7%, παρά τις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες σε όλες τις αγορές δραστηριοποίησης.

- Ισχυρές χρηματορροές από λειτουργικές δραστηριότητες: Καθαρός δανεισμός κάτω από 4,4 δισ. ευρώ - Ολοκλήρωση της εξαγοράς της Zapp: Προϋποθέσεις για ακόμη καλύτερες επιδόσεις στις δραστηριότητες κινητής τηλεφωνίας Ρουμανίας. Ο Όμιλός μας είχε συγκριτικά καλές επιδόσεις κατά το Γ΄ Τρίμηνο του 2009, ένα τρίμηνο κατά το οποίο η οικονομική κρίση που είχε επηρεάσει τις χώρες της Βορειοδυτικής Ευρώπης στην αρχή του έτους, χτύπησε ιδιαίτερα τις οικονομίες των χωρών της Νοτιανατολικής Ευρώπης.

10-2009

Άνοδος όγκου, πτώση τζίρου

Μικρή κάμψη κύκλου εργασιών

96 Nοέμβριος 2009

17_ENDOTERA_Χ357_final.indd 96

11/18/09 6:22:10 PM

Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών Συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Πίστη

Συμφωνία με την ασφαλιστική εταιρεία Ευρωπαϊκή Πίστη υπέγραψε ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών για το Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών στο Μαρούσι. Η νέα αυτή συμφωνία μεταξύ των δύο Ομίλων, εντάσσεται σε μία ευρύτερη συνεργασία που έχουν σε επίπεδο πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης για τα υπόλοιπα νοσοκομεία. Με την συμφωνία αυτή οι ασφαλισμένοι θα έχουν απ’ ευθείας κάλυψη από τον ασφαλιστική τους εταιρεία. Κατά την υπογρα-

φή της συμφωνίας, εκ μέρους του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών έγιναν οι εξής δηλώσεις: «Το Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών λειτουργεί από το 1979 και αποτελεί την πρώτη και πληρέστερη ιδιωτική παιδιατρική κλινική στην Ελλάδα. Διαθέτει έμπειρο και εξειδικευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, που έχει επιλεγεί με αυστηρά κριτήρια και κλινική εμπειρία, έτσι ώστε να παρέχει υψηλού επιπέδου ιατρικές υπηρεσίες στους μικρούς ασθενείς μας με αγάπη και αφοσίωση.»

ΕΥΑΘ

ΑΒ Βασιλόπουλος

J&P-Άβαξ

Κατόπιν σχετικού αιτήματος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, από 10 Νοεμβρίου 2009, οι μετοχές της εταιρίας ΕΥΑΘ μεταφέρονται από την κατηγορία Επιτήρησης στην κατηγορία Μεγάλης Κεφαλαιοποίησης του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς διαπίστωσε τη συμμόρφωση της εταιρείας προς την νομοθεσία για την εταιρική διακυβέρνηση και ειδικότερα τη συμμόρφωση με την παρ.1 του αρ.3 του Ν.3016/2002, μετά το διορισμό, από το Μονομελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, 9 νέων μελών Διοικητικού Συμβουλίου και τη συγκρότηση του σε σώμα. Υπενθυμίζεται ότι η εταιρεία είχε μπει για λίγες μέρες σε επιτήρηση μετά την παραίτηση του Διοικητικού Συμβουλίου και αντικατάσταση του με προσωρινό από το δικαστήριο.

Η ΑΒ Βασιλόπουλος ανακοίνωσε τα οικονομικά αποτελέσματα του εννεαμήνου του 2009. Οι Ενοποιημένες Πωλήσεις ανήλθαν σε 1.064,4 εκατ. ευρώ από 958,0 εκατ. το 2008, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 11,1%, ενώ για την «Άλφα-Βήτα» σε ατομική βάση, οι Πωλήσεις ανήλθαν σε 1.011,3 εκατ. ευρώ από 926,4 εκατ. το 2008, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 9,2%. Τα Ενοποιημένα Λειτουργικά Κέρδη ανήλθαν σε 31,8 εκατομμύρια έναντι 27,5 εκατομμυρίων την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Για την «Άλφα-Βήτα» τα Λειτουργικά Κέρδη ανήλθαν σε 30,4 εκατ. από 33,2 εκατ. ευρώ το 2008. Τα Ενοποιημένα Κέρδη μετά από Φόρους ανήλθαν σε 18,0 εκατομμύρια ευρώ, από 16,8 εκατομμύρια ευρώ το 2008. Για την «Άλφα-Βήτα» σε ατομική βάση τα Κέρδη μετά από Φόρους ανήλθαν σε 17,7 εκατ. ευρώ από 21,6 εκατ. ευρώ το 2008. Κατά τη διάρκεια του εννεαμήνου του 2009 ο γενικός δείκτης του πληθωρισμού διαμορφώθηκε στο περίπου 1%.

Ανάληψη έργου στην Πολωνία Σύμβαση για την μελέτη & κατασκευή έργου συνολικού προϋπολογισμού 156,5 εκατ. ευρώ υπέγραψε η J&PΆβαξ με την Γενική Διεύθυνση Εθνικών Οδών και Αυτοκινητοδρόμων της Πολωνίας. Όπως επισημαίνεται σε σχετική ανακοίνωση, ο διαγωνισμός διεξήχθη σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση της προεπιλογής, η J&P-Άβαξ προεπιλέχθηκε και διεκδίκησε το έργο μόνη της έχοντας ως αντιπάλους πολύ σημαντικά ονόματα του διεθνούς κατασκευαστικού δυναμικού. Στη δεύτερη φάση του μειοδοτικού διαγωνισμού η J&P-Άβαξ ανακηρύχθηκε ανάδοχος του έργου. Ο δρόμος βρίσκεται στο Νοτιοανατολικό τμήμα της Πολωνίας και αποτελεί το τελικό τμήμα του Αυτοκινητόδρομου Α4, ο οποίος διατρέχει όλη τη χώρα φτάνοντας στα σύνορα με την Ουκρανία.

«Αποκατάσταση» στην Μεγάλη Κεφαλαιοποίηση

Αύξηση πωλήσεων

Centric

Θυγατρική στη Μάλτα Η Centric ανακοινώνει την ίδρυση της κατά 100% θυγατρικής της εταιρείας FSM Limited με έδρα τη Μάλτα, με αντικείμενο την παροχή της νέας υπηρεσίας financial spreads betting (συναλλαγές ανοίγματος), μέσω του διαδικτυακού τόπου www.spreads.gr. Η κίνηση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής της Centric, να επενδύει σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της διαδικτυακής ψυχαγωγίας και να ενισχύει τη γκάμα των προσφερόμενων διαδικτυακών προϊόντων και υπηρεσιών που διατίθενται στην αγορά. Πιο αναλυτικά, η FSM Limited προχώρησε σε συμφωνία με τη WorldSpreads Ltd για την προώθηση (marketing) της υπηρε-

σίας financial spreads betting στην ελληνική γλώσσα μέσω του διαδικτυακού τόπου spreads.gr. Η διαδικτυακή αυτή πλατφόρμα παρέχει στους χρήστες της, τη μοναδική ευκαιρία να αποκτήσουν κέρδη προβλέποντας την μελλοντική αξία εκατοντάδων μετοχών (200 ευρωπαϊκές μετοχές μεταξύ των οποίων και οι μεγαλύτερες Ελληνικές μετοχές, 1.000 μετοχές των ΗΠΑ, 500 μετοχές του Ηνωμένου Βασιλείου, κ.λπ.) και χρηματοπιστωτικών μέσων (συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης σε δείκτες όπως NASDAQ, S&P, εμπορεύματα, μέταλλα, ομολογίες, συναλλαγματικές ισοτιμίες, κ.λπ.). ΧΡΗΜΑ 97

17_ENDOTERA_Χ357_final.indd 97

11/18/09 6:22:11 PM

Χ δια ταύτα...

ί ε θ ω σ α θ ς ώ π α Ν η Ελλάς! Όπως φέρνουµε διαιτητές ποδοσφαίρου από το εξωτερικό για δικαιότερες διαιτησίες, όπως θα φέρνουµε στατιστικές υπηρεσίες από το εξωτερικό για καλύτερα στατιστικά δεδοµένα, µήπως θα πρέπει να φέρουµε και πολιτικούς από το εξωτερικό για καλύτερη διακυβέρνηση;…

Έ

✒

χει γίνει κάποιες φορές: όσες φορές φουντώνουν οι διαµαρτυρίες των ποδοσφαιρικών οµάδων, ότι οι διαιτητές δεν τα καταφέρνουν στο έργο τους έρχονται διαιτητές από το εξωτερικό!

κάτω από προϋποθέσεις θα έφτανε στο 8%, το πρώτο δεκαπενθήµερο του Οκτώβρη ήταν 10%, στο δεύτερο µισό του ίδιου µήνα γύρω στο 12% και λίγο µετά τα µέσα Νοέµβρη έφτασε στο 12,7%... Κανείς βέβαια δεν έχει αµφιβολία ότι το πρόβληµα είναι βαθύτατα πολιτικό και ότι το κύριο βάρος πέφτει στα υψηλόβαθµα κυβερνητικά στελέχη, αλλά και στον ίδιο τον τέως πρωθυπουργό. Εξ ίσου πολιτικό είναι το ζήτηµα µε τις δεκάδες παράνοµες χιλιάδες προσλήψεις κατά την προεκλογική περίοδο, όπως επίσης για τα τόσα άλλα. Όπως για παράδειγµα για το πόσο πολλά λεφτά πληρώνει σε ευνοούµενους και αργόµισθους ο Έλληνας φορολογούµενος για το περιβόητο κανάλι της Βουλής, που δεν το παρακολουθούν, ούτε… οι 300 του Κοινοβουλίου. Είναι τόσο πολιτικό, που κάποιος θα µπορούσε να σκεφτεί κάτι αρκετά απλό. Ότι δηλαδή, όπως φέρνουµε διαιτητές ποδοσφαίρου από το εξωτερικό για δικαιότερες διαιτησίες, όπως θα φέρνουµε στατιστικές υπηρεσίες από το εξωτερικό για καλύτερα στατιστικά δεδοµένα, µήπως θα πρέπει να φέρουµε και πολιτικούς από το εξωτερικό για καλύτερη διακυβέρνηση; «Είναι κακό;» θα ρωτήσει κάποιος. Κακό ίσως να µην είναι, προσβλητικό όµως είναι σίγουρα… Και κάτι ακόµη. Για όλες αυτές τις συµπεριφορές των πολιτικών, ίχνος ποινικών ευθυνών δεν υπάρχει πουθενά; Ή µήπως θα πρέπει να φέρουµε και δικαστές από το εξωτερικό;

από τον

Λουκιανό*

«Είναι κακό;» θα ρωτήσει κάποιος. Κακό ίσως να µην είναι, προσβλητικό όµως είναι σίγουρα… Το πράγµα όµως φαίνεται να έχει και συνέχεια. Ακούµε τώρα ότι θα αναλάβουν οι Γερµανοί την υπόθεση των στατιστικών στοιχείων της χώρας µας, γιατί οι Έλληνες τα έχουν κάνουν µούσκεµα… Και εδώ που τα λέµε δεν έχουν άδικο οι ξένοι, καθώς τόσα χρόνια τους έχουµε φλοµώσει στη µπαρούφα! Για το πρώτο φετινό εξάµηνο π.χ., τους λέγαµε (και όχι µόνο σ’ αυτούς, αλλά και στον Έλληνα πολίτη και στον Έλληνα επενδυτή) ότι το ΑΕΠ δεν είχε πέσει ούτε δράµι, παρά το ότι ο όγκος των λιανικών πωλήσεων ήταν µειωµένος κατά 12%, η βιοµηχανική παραγωγή κατά διψήφιο ποσοστό, η ανεργία ήταν αυξηµένη, η οικοδοµική δραστηριότητα πεσµένη κατά περισσότερο από 20%, κλπ… Και τελικά, σήµερα διαπιστώσαµε ότι κάναµε κάποιο µικρό «λαθάκι» και το ΑΕΠ του πρώτου τριµήνου ήταν -0,5% και του δεύτερου -1,2%. Για το δηµοσιονοµικό έλλειµµα τώρα, οι Ευρωπαίοι, εκεί είναι που δεν πίστευαν στα µάτια τους! Μέχρι τον Ιούλιο ήταν στο 3,7%, τέλη Αυγούστου πήγε στο 6%, τέλη Σεπτεµβρίου

* Ο Λουκιανός είναι Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστηµίου των Λαδάδικων (Για την αντιγραφή: Στέφανος Κοτζαµάνης)

98 Νοέµβριος 2009

22_DIA_TAUTA_X357_final.indd 98

11/18/09 6:27:26 PM

19_COVER_357_final.indd 2

11/18/09 1:34:37 PM

ΧΡΗΜΑ

www.hrima.gr

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΑΚΙΝΗΤΑ

ΕΛΚΥΣΤΙΚΕΣ ΓΚΑΡΣΟΝΙΕΡΕΣ ΣΤΟ... ΒΕΡΟΛΙΝΟ

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.357 / 11.2009 / K 6.00

«Πασαρέλα» για το τραπεζικό μοντέλο του αύριο

αποκλειστικότητα

ΧΡΗΜΑ τ.357 / 11.2009

ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΣΗ ΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ

Θεόδωρος Βάρδας Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος Βάρδας ΑΕ Πρόεδρος ΣΕΛΠΕ

Το ΧΑ έχει πάψει να εξυπηρετεί την οικονομία Η δημιουργία των εμπορικών κέντρων βοήθησε στην εκτόνωση των ενοικίων και της πληρωμής «αέρα» στις παραδοσιακές αγορές, βοηθώντας έτσι στην μείωση των τιμών.

19_COVER_357_final.indd 1

11/18/09 1:34:32 PM