ΧΡΗΜΑ #361 by ethosMEDIA

ΧΡΗΜΑ 3648

www.hrima.gr

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ

ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ

ΧΡΗΜΑ

ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΖΗΤΗΣΗ, ΑΝΘΕΚΤΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ

τ.361 / 04.2010

Στέφανος Χανδακάς

Διευθύνων Σύμβουλος Cryobanks & Medstem Services SA Μέλος ΔΣ Ομίλου Ιασώ

Το ιδιωτικό μάνατζμεντ θα βελτίωνε τις υπηρεσίες των δημόσιων νοσοκομείων Ο ιδιωτικός τομέας παροχής υπηρεσιών υγείας συνεχίζει να αναπτύσσεται, παρά την κρίση, επιβεβαιώνοντας τον τίτλο του αμυντικού κλάδου σε ό,τι αφορά στις επενδύσεις.

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.361 / 04.2010 / K 6.00

«Βαρίδι» για τις τράπεζες τα κρατικά ομόλογα

αποκλειστικότητα

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ! ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΕΤΑΙΡΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

E-MAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ*

*ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Το ΧΡΗΜΑ καινοτοµεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, µε e-mail! Ο συνδροµητής µπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, µε τρόπο παρόµοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης µε λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σηµειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά!

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή µορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ΕΞΑΜΗΝΗ (5 ΤΕΥΧΗ) 20,00W

ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (10 ΤΕΥΧΗ) 30,00W

ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 45,00W

ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 80,00W

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΣ (10 ΤΕΥΧΗ) 100,00W

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (10 ΤΕΥΧΗ) 120,00W

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 60,00W

ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 110,00W

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή µορφή) ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ): 15,00W (Σε όλες τις συνδροµές συµπεριλαµβάνεται Φ.Π.Α 5%)

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / IBAN GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192) Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασµός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρίας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σηµειώνετε πάντα το όνοµα σας στο καταθετήριο. Παρακαλούµε όπως αποστείλετε το καταθετήριο µε fax στο 210 998 4953, υπόψιν κ. Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΚΑΡΤΑ

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΟΠΩΣ ΧΡΕΩΣΕΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ ΜΟΥ AΡ. ΚΑΡΤΑΣ ΕΥΡΩ: VISA DINERS

ΗΜΕΡ. ΛΗΞΗΣ MASTERCARD AMERICAN EXPRESS

ΥΠΟΓΡΑΦΗ

*Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 17456 Άλιµος, Fax: 210 998 4953

Υπεύθυνος συνδροµών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu

✒ Aνδρέας Αναστασίου, Διευθυντής Σύνταξης

ΤΟ ΠΑΘΗΜΑ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΜΑΘΗΜΑ; Η καλή μελέτη του παρελθόντος είναι απαραίτητη, προκειμένου να συνάγονται συμπεράσματα χρήσιμα για τη χάραξη της μελλοντικής πορείας μας.

ο ζήσαμε κι αυτό... Γίναμε οι επαίτες της Ευρώπης, οι δακτυλοδεικτούμενοι ως παντελώς αναξιόπιστοι και ανίκανοι να νοικοκυρέψουμε στοιχειωδώς το σπίτι μας. Βαριές εκφράσεις; Ίσως, αλλά η αλήθεια πρέπει να λέγεται. Πρέπει, επειδή πολλοί από εμάς μάλλον δεν έχουμε ακόμη συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει. Οι Έλληνες το έχουμε αυτό. Καμαρώνουμε για πράγματα που ήμασταν (για την ακρίβεια κάποιοι άλλοι που ζούσαν σ’ αυτά τα χώματα ήσαν) στο απώτερο παρελθόν, και θεωρούμε -από... κεκτημένη ταχύτητα- ότι δικαιούμαστε να καμαρώνουμε και για το σήμερα, έστω και αν αυτό είναι μίζερο, έστω και αν απέχει παρασάγγας από το λαμπρό εκείνο παρελθόν, όταν οι Έλληνες δημιουργούσαν πολιτισμό... Μάλλον δεν βλάπτει να συνειδητοποιήσουμε τι παράγουμε σήμερα, μήπως και η παραδοχή αυτή οδηγήσει σε κάποια βελτίωσή μας. Μήπως έτσι σώσουμε τα παιδιά μας από ακόμη μεγαλύτερα ρεζιλίκια. Σήμερα, λοιπόν, παράγουμε: λαμογιά, βόλεμα, ατομισμό, ρουσφετολογία, πελατειακή πολιτική, ψευτομαγκιά και άλλα συναφή, με τα οποία (από αφελώς έως ηλίθια) νομίζαμε ότι θα μπορούμε να πορευόμαστε εσαεί.

4 Απρίλιος 2010

“ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ”... ΚΑΛΠΙΚΑ Νομίζαμε ότι μια ζωή θα κοροϊδεύουμε τους Ευρωπαίους εταίρους και θα ροκανίζουμε τις επιδοτήσεις τους χωρίς να επενδύουμε. Νομίζαμε ότι μια ζωή θα ζούμε με δανεικά, χωρίς να χρειάζεται να παράγουμε. Νομίζαμε ότι όλοι (αμέσως ή εμμέσως) θα ζούμε από το κράτος, στο οποίο όμως δεν είμαστε κορόιδα να πληρώνουμε τους φόρους μας. Τα νομίζαμε όλα αυτά και επί πλέον νομίζαμε ότι θα τα κάναμε χωρίς κόστος. Τολμούσε κάποιος πολιτικός να μιλήσει για διαρθρωτικές αλλαγές και... μαύρο φίδι που τον έτρωγε... Φυσικά οι “κοινωνικοί εταίροι” μπορούν να έχουν τις απόψεις τους για τις όποιες αλλαγές. Φυσικά ο διάλογος επιβάλλεται στη Δημοκρατία. Φυσικά το κράτος δεν επιτρέπεται να είναι απρόσωπο και απάνθρωπο, αγνοώντας την ανάγκη ικανοποιητικής φροντίδας των οικονομικά ασθενέστερων. Όμως η αδράνεια και η αναβλητικότητα, υπό το φόβο του πολιτικού κόστους”, δεν μπορούσαν να είναι λύσεις για προβλήματα, όπως π.χ. το ασφαλιστικό, που -ούτως ή άλλως- υπήρχαν και συνέχιζαν να διογκώνονται. Ναι, η λύση θα μπορούσε να είναι περισσότερο ή λιγότερο “καπιταλιστική” ή “σοσιαλιστική”. Ήταν απαραίτητη, όμως, κάποια λύση και όχι καμία λύση!

ΤΙ ΚΑΤΑΦΕΡΑΜΕ; Κάπως έτσι και για το δημόσιο έλλειμμα και χρέος. Επί τέλους, πριν αφήσουμε τον μάταιο τούτο κόσμο, ας ελπίσουμε ότι θα δούμε στην Ελλάδα πολιτικούς με σχεδιασμό (δεν λέω “όραμα”, γιατί πάμε πολύ μακριά) λίγο μακρύτερο της τετραετίας. Με σχεδιασμό που δεν καλύπτεται από πολιτική του τύπου “δανείζομαι, προσλαμβάνω, ρουσφετολογώ, ξαναεκλέγομαι ή έστω ό,τι φάγαμε, φάγαμε...” Ας συνειδητοποιήσουμε, έστω και τώρα, ότι αυτή η τακτική (κυβερνώντων και κυβερνομένων) οδήγησε ουσιαστικά στο να παραδώσουμε εκόντες - άκοντες την ανεξαρτησία της χώρας στους ξένους (ΕΕ και ΔΝΤ), αφού κράτος που δεν χαράζει οικονομική πολιτική μόνο ως ανεξάρτητο δεν μπορεί να νοηθεί. Ας συνειδητοποιήσουμε ότι αν συνεχίσουμε έτσι μόνο χειρότερα μπορούμε να περιμένουμε. Και ας επιλέξουμε πορεία...

ΧΡΗΜΑ τ.361, Απρίλιος 2010

ΕΝ ΑΡΧΗ...

Χρηματιστήριο

Πορεία προς το άγνωστο

50 30 Αγορά πληροφορικής

Απογοήτευση εντός, αισιοδοξία εκτός Τράπεζες

Πτώση κερδών και το 2010

44 20

Αγορά ακινήτων

Μειωμένη ζήτηση, ανθεκτικές τιμές

Pharma MoneyConference 2010

Ουραγός η Ελλάδα στη φαρμακευτική έρευνα

32 Ιδιωτικά θεραπευτήρια & διαγνωστικά κέντρα

Σφύζουν από “υγεία”

6 Απρίλιος 2010

περιεχόμενα τ.361/04.2010 39 ∼ ΑΝΑΛΥΣΗ Nuntius / Τμήμα Μελετών Πώς θα εξελιχθούν τα ελληνικά δημοσιονομικά 64 ∼ EUROMONEY “Βαρίδι” για τις ευρωπαϊκές τράπεζες τα κρατικά ομόλογα 68 ∼ ΑΡΘΡΟ Ιωάννης Μιχόπουλος Από το Α ως το Ω των τραπεζικών εξαγορών & συγχωνεύσεων 72 ∼ ΦΑΚΕΛΟΙ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Σαράντης, Χατζηιωάννου, Fashion Box

ΧΡΗΜΑ Τεύχος Απριλίου 2010

ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu

Γιώργος Καλούμενος kaloumenos.g@ethosmedia.eu

Γαλάτεια Μπασέα

ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ Επί κεφαλής θυγατρικής και μέλος του Δ.Σ. του εισηγμένου στο Χ.Α. Ομίλου Ιασώ, ο ιατρός, ακαδημαϊκός και μάνατζερ Στέφανος Χανδακάς μοιράζεται μαζί μας την εμπειρία και τις απόψεις του γύρω από το νευραλγικό χώρο της παροχής υπηρεσιών υγείας.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ Ράντω Μανώλογλου manologlou.r@ethosmedia.eu

∼ Tο περιοδικό διανέμεται από τα ΕΛ.ΤΑ. σαν οικονομική επιστολή, σε όλη την Ελλάδα.

bassea.g@ethosmedia.eu

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ Blast Communications Διαφημιστική Ε.Π.Ε & ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ vakalopoulos.m@ethosmedia.eu papadogiannis.g@ethosmedia.eu Κωνσταντίνος Σαλβαρλής Δημήτρης Κάζος savarlis.k@ethosmedia.eu Άγγελος Κωνσταντίνου ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Στεφανία Σούκη souki.s@ethosmedia.eu ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Aνδρέας Αναστασίου ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ anastasiou.a@ethosmedia.eu Παναγιώτης Φρεντζάς ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ Δέσποινα Ροπόδη frentzas.p@ethosmedia.eu Βογιατζής MEGA PRESS Α.Ε. ropodi.d@ethosmedia.eu ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ Στέφανος Κοτζαμάνης, MSc Κωνσταντίνος Ουζούνης ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ouzounis.k@ethosmedia.eu ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ kotzamanis.s@ethosmedia.eu Αλοίμονος Α.Ε. Νατάσσα Λαζαράκου ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ lazarakou.n@ethosmedia.eu ΣΥΝΤΑΞΗ ΔΙΑΝΟΜΗ αποκλειστικότητα Μάκης Αποστόλου EUROMONEY ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ apostolou.m@ethosmedia.eu Τζένη Ρούσση ΦΩΤΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ roussi.t@ethosmedia.eu ΦΩΤΟ ΠΡΕΣ Γιάννης Βερμισσώ ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ: 3648 Hλίας Αναγνωστόπουλος vermisso.j@ethosmedia.eu ΕΚΔΟΤΗΣ Mάρκος Βακαλόπουλος

∼ Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης ή μέρους αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

Γιάννης Παπαδογιάννης

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

ETHOS MEDIA S.A. Φίλωνος 79-81, 185 35 Πειραιάς T:210 9984950, Φ:210 9984953 E:hrima@hrima.gr, www.hrima.gr

ISSN 1105-0470

∼ Επικαιρότητα ∼ ΣΜΕΧΑ: Ο φόρος υπεραξίας πρέπει να καταργηθεί ∼ Έρευνα StatBank ∼ Βιομηχανίες που “κοιτάζουν στα μάτια” την κρίση ∼ Αφιέρωμα Εισηγμένες του Δημοσίου ∼ Προς πώληση μεριδίων για μείωση του χρέους ∼ Διεθνείς αγορές ∼ Σινο-αμερικανικά εξαγωγικά παιχνίδια ∼ Ανάλυση JPMorgan ∼ Οι μετοχές ελκυστικότερες των ομολόγων ∼ Στα ενδότερα του Χρηματιστηρίου Αθηνών ∼ ΣΜΕΧΑ, J&P Άβαξ, Ιατρικό Αθηνών, Vidavo, Σιδενόρ, Alapis, Ατλάντικ, Cerberus, MIG 78 ∼ Παρουσιάσεις ∼ Mythos, Πλαίσιο, Cisco, Cosmote - Γερμανός, Alba, Specisoft, Vodafone, Barilla, Icap 80 ∼ Νέα της αγοράς ∼ Grecotel, SMA, Dolphin Capital, Sony, Henkel, Rolco, ANEK Lines, Air Liquide 82 ∼ Διά ταύτα ∼ Εταιρείες “φωνάζουν” για τραπεζικά δάνεια 08 42 56 62 66 76

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Στέφανος Χανδακάς: Το ιδιωτικό μάνατζμεντ θα βελτίωνε τις υπηρεσίες των δημόσιων νοσοκομείων ΧΡΗΜΑ 7

επικαιρότητα

ΖΑΝ ΚΛΟΝΤ ΤΡΙΣΕ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΚΤ

Κοινό πεπρωμένο Η δήλωση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων είναι, κατά την άποψη της ΕΚΤ, ένα εφαρμόσιμο πλαίσιο. Και δεν θα έκανα κανένα σχόλιο για το αν η ίδια η αγορά κατανοεί ακριβώς τι έχει λεχθεί. Αλλά σε κάθε περίπτωση, κανείς δεν θα πρέπει να παίρνει επιπόλαια την ανακοίνωση, που προσυπογράφουν και πάλι όλοι οι αρχηγοί κυβερνήσεων της ευρωζώνης. Επομένως την θεωρώ ως μια σημαντική, πολύ σημαντική δέσμευση. Η θέση μας ήταν πάντοτε ότι οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Όλες οι κυβερνήσεις του ευρώ είναι αλληλοεξαρτώμενες. Έχουν κοινό πεπρωμένο.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΙΟΒΕ

Βοήθεια τώρα Αποφασιστικά στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού δεν θα δοθούν πριν από το καλοκαίρι. Είναι πολύ αργά για τις αγορές με δεδομένη την τρέχουσα κατάσταση. Η Ελλάδα θα πρέπει να κάνει το μεγάλο βήμα και να ζητήσει βοήθεια.

ΧΕΡΜΑΝ ΦΑΝ ΡΟΜΠΑΪ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Φήμες κινούν τις αγορές Αν η συμφωνία της 11ης Φεβρουαρίου για την Ελλάδα δεν είχε επιτευχθεί, αυτό θα ήταν καταστροφικό. Οι αγορές, όμως, κινούνται σύμφωνα με τις φήμες, όχι τις πολιτικές αποφάσεις.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΡΚΙΔΗΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΣΕΕ

Ρευστότητα στις επιχειρήσεις Ευελπιστούμε ότι με την παράταση μέχρι τις 30/6/2010 της χρήσης του πακέτου ενίσχυσης ρευστότητας της οικονομίας, με επί πλέον εγγυήσεις συνολικού ύψους περίπου 16,8 δισ. ευρώ, θα ενισχυθεί επιτέλους η ρευστότητα των επιχειρήσεων με την επανεκκίνηση της δανειοδότησής τους. Όμως αυτό πρέπει να διενεργηθεί σύμφωνα με τα επιτόκια της αγοράς και όχι υψηλότερα. 8 Απρίλιος 2010

ΣΜΕΧΑ: Ο ΦΟΡΟΣ ΥΠΕΡΑΞΙΑΣ ΠΡΕΠΕΙ

ΝΑ ΚΑΤΑΡΓΗΘΕΙ

προηγούμενη Κυβέρνηση είχε προσπαθήσει προ τριετίας να επιβάλει φόρο υπεραξίας στα κέρδη από μετοχές. Βέβαια ποτέ δεν εφαρμόστηκε γιατί ήταν τεχνικά ανεφάρμοστος και ο ΣΜΕΧΑ το είχε επισημάνει από την πρώτη στιγμή. Στην επιβολή του φόρου υπεραξίας είχαν αντιδράσει έντονα και πολύ σωστά οι σημερινοί υφυπουργοί κκ. Μιχάλης Καρχιμάκης και Μάρκος Μπόλαρης καθώς και οι βουλευτές κκ. Χρήστος Αηδόνης, Παναγιώτης Ρήγας, Δημήτρης Τσιρώνης, Ευάγγελος Παπαχρήστος και Ιωάννης Αμοιρίδης. Υπενθυμίζουμε πως με ερώτηση στους τότε υπουργούς Οικονομίας και Οικονομικών και Δικαιοσύνης έκαναν λόγο για «ρεσιτάλ κυβερνητικής υποκρισίας». Ανέφεραν πως «ο φόρος υπεραξίας μετατρέπεται σε φόρο μόνο για μικροεπενδυτές, ενώ οι ισχυροί απολαμβάνουν ασυλίας μέσω φορολογικών παραδείσων με την προστασία της διορισμένης διοίκησης της ΕΤΕ». Έτσι χαρακτήριζαν το φόρο υπεραξίας που είχε επιβάλει η προηγούμενη κυβέρνηση και που ποτέ δεν εφαρμόστηκε. Επιπλέον έκαναν λόγο για φοροαποφυγή και ενδεχομένως ξέπλυμα βρώμικου χρήματος από Έλληνες πελάτες της ΕΤΕ μέσω γνωστού φορολογικού «παραδείσου» όπου εμφανιζόταν να διευκολύνει η διορισμένη από τον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών Διοίκηση της Τράπεζας. Η Εθνική Τράπεζα δίνει τη δυνατότητα σε Έλληνες οικονομικά ισχυρούς πελάτες της να ανοίγουν λογαριασμούς στη Νήσο Γκέρνσεϊ της Μάγχης, γνωστό διεθνή φορολογικό παράδεισο και να εκτελούν πλήθος χρηματοοικονομικών συναλλαγών, σε καθεστώς αυστηρού τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου, δηλαδή σε καθεστώς μυστικότητας! Μάλιστα, η διοίκηση της Εθνικής, με τις «ευλογίες» του υπουργείου Οικονομικών, εμφανίζεται να έχει ξεπεράσει κάθε όριο θρασύτητας στην παροχή υπηρεσιών… φοροαποφυγής, δεδομένου ότι τις διαφημίζει πλέον ανοικτά σε Έλληνες πελάτες της, μέσω της επίσημης ιστοσελίδας της, όπου δίνει στοιχεία επικοινωνίας (διεύθυνση και τηλέφωνα) καθ’ όλα… ελληνικά, για υπηρεσίες που παρέχονται από θυγατρική της στο Γκέρνσεϊ.» Τα παραπάνω αναφέρονταν στη σχετική ερώτηση που είχε κατατεθεί. Τότε ρωτούσαν μεταξύ άλλων τον υπουργό Οικονομικών και τον υπουργό Δικαιοσύνης: Πώς θα επιβληθεί με όρους φορολογικής Δικαιοσύνης ο φόρος υπεραξίας στα εισοδήματα από χρηματιστηριακές συναλλαγές, όταν οι μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες

Ο ΣΜΕΧΑ προτείνει -ως ύστατη αλλά δικαιότερη λύση- την καθιέρωση φόρου υπεραξίας και υποαξίας ταυτοχρόνως, οποίος θα υπολογίζεται μία φορά στο τέλος κάθε έτους και το συνολικό αποτέλεσμα από χρηματιστηριακές συναλλαγές θα προστίθεται στο εισόδημα ή θα αφαιρείται αναλόγως αν υπάρχουν κέρδη ή ζημίες. διευκολύνουν τους μεγάλους κεφαλαιούχους για να τον αποφύγουν; Πάλι θα «πληρώσουν το μάρμαρο» οι επενδυτές με μικρή οικονομική επιφάνεια και θα αποφύγουν τις επιβαρύνσεις οι «μεγάλοι»; Ποια μέτρα προτίθεται να λάβει το Υπουργείο Οικονομικών για να σταματήσει η «αιμορραγία» φορολογικών εσόδων με τη μέθοδο της εξαγωγής κεφαλαίων σε φορολογικούς παραδείσους; Έχει εξετάσει σοβαρά τα αυστηρά μέτρα που έχουν ληφθεί σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες (ΗΠΑ, Γερμανία, Βρετανία κ.α.); Ποιο είναι το ύψος των κεφαλαίων που έχουν εξαχθεί στο φορολογικό παράδεισο της Νήσου Γκέρνσεϊ μέσω της Εθνικής Τράπεζας και της θυγατρικής εταιρείας-σφραγίδα που διατηρεί; Επιπλέον και ο Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Γιάννης Δραγασάκης είχε καταθέσει ερώτηση στον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών για την προσφορά από τράπεζες off shore τραπεζικών υπηρεσιών. Ανέφερε σχετικά: «Ξένες τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα (είτε μέσω καταστήματος, είτε μέσω αντιπροσωπείας) αλλά και ελληνικές τράπεζες που έχουν ιδρύσει υποκαταστήματα σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί από τον ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ ως «φορολογικοί παράδεισοι», προσφέρουν σε μόνιμους κατοίκους Ελλάδος, σειρά offshore τραπεζικών υπηρεσιών. Σύμφωνα με τις πληροφορίες αυτές οι ελληνικές Τράπεζες, με ηλεκτρονικές πλατφόρμες, κάνουν «booking» στο εξωτερικό και εξυπηρέτηση είτε από την Ελλάδα είτε απ’ ευθείας από την αλλοδαπή. Συχνά δε, η πρακτική αυτή διαφημίζεται και στους διαδικτυακούς τόπους (internet sites) των εν λόγω τραπεζών». Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν είναι προς την κατεύθυνση της ισχυροποίησης των τραπεζικών ιδρυμάτων του εξωτερικού, της φυγής κεφαλαίων από το εσωτερικό, της απομάκρυνσης των βραχυπρόθεσμων επενδυτών (traders) από το χρηματιστήριο και θα οδηγήσουν στο κλείσιμο ή θα μειώσουν δραματικά τις εργασίες των χρηματιστηριακών εταιρειών, με αποτέλεσμα την αύξηση της ανεργίας και τη μείωση των εσόδων του Δημοσίου. Κύριο μέλημα του ΣΜΕΧΑ στην παρούσα φάση είναι η ανάπτυξη της χώρας και η δικαιοσύνη μεταξύ όλων των επενδυτών που δραστηριοποιούνται στο ΧΑ. Καλούμε όλους τους αρμόδιους να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να σταθούν στο πλευρό μας. Ο φόρος για την υπεραξία πρέπει να καταργηθεί! Από επιστολή του Συνδέσμου Μελών Χρηματιστηρίου Αθηνών προς τον Υπουργό & τον Υφυπουργό Οικονομικών

ΘΑΝΟΣ ΜΩΡΑΪΤΗΣ

ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Χρόνια παθογένεια Τραβάμε μια κόκκινη γραμμή, νομοθετούμε σοβαρά και υπεύθυνα. Θα ολοκληρώσουμε το νομοθετικό μας έργο στο τέλος του χρόνου με την αναθεώρηση της πολεοδομικής νομοθεσίας. Δεν μπορεί να συνεχιστεί η ένοχη ανοχή και η ατολμία. Δεν θα μπορούσαμε να επιβάλουμε χαράτσι. Προσπαθούμε να κλείσουμε μια χρόνια παθογένεια. Μέχρι σήμερα κανείς δεν απολογήθηκε για τίποτα και παράλληλα η Πολιτεία έκλεινε το μάτι στην παρανομία.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

Δεν ζητήσαμε αλλαγή της συμφωνίας Ουδέποτε υπήρξε οποιαδήποτε ενέργεια εκ μέρους της χώρας μας για την αλλαγή των όρων της πρόσφατης συμφωνίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το μηχανισμό στήριξης. Η συμφωνία είναι σημαντική τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ελλάδα, γιατί προσδιορίζει τις συνθήκες υπό τις οποίες μία χώρα, θα στηριχθεί υπό συγκεκριμένους όρους από τους εταίρους της. Όπως όμως έχουμε επανειλημμένα διευκρινίσει η Ελλάδα δεν έχει ζητήσει την ενεργοποίηση αυτού του μηχανισμού.

ΡΕΤΖΕΠ ΤΑΓΙΠ ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

Δεν θέλουμε να γίνουμε βάρος Η Τουρκία είναι μια μεγάλη χώρα, αλλά δεν επιθυμούμε να γίνουμε βάρος στην ΕΕ. Εμείς θέλουμε να αναλάβουμε ένα κομμάτι από το βάρος της. Θέλουμε μία Ευρώπης της ειρήνης, στο πλαίσιο της οποίας η Τουρκία θα λάβει την θέση που της ταιριάζει. Εμείς κάνουμε το καθήκον μας και στοχεύουμε σε μία ένταξη, αργά ή γρήγορα, στην ΕΕ. Εάν δεν μας δεχθούν στους κόλπους τους, εμείς δεν έχουμε τίποτε να χάσουμε, καθώς εκείνοι θα έχουν επιλέξει πλέον να είναι μία χριστιανική λέσχη.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΡΟΥΤΣΑΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ

Ζητάμε αποτελέσματα Θέλουμε να πιστέψουμε στα θετικά μηνύματα που εκπέμπει ο κ. Ερντογάν. Τώρα ήρθε η ώρα να δείξει ότι τα εννοεί με πράξεις. Καλέσαμε τον Τούρκο Πρωθυπουργό να επισκεφθεί την Αθήνα. Διαμορφώσαμε το πλαίσιο στο οποίο θέλουμε να αναπτυχθούν οι σχέσεις των δύο χωρών, μεταξύ άλλων και με την επιστολή του Πρωθυπουργού προς τον κ. Ερντογάν. Ζητάμε αποτελέσματα, και σε εύλογο χρονικό διάστημα – πάντα όμως με προσεκτικά βήματα και σοβαρή προετοιμασία. ΧΡΗΜΑ 9

Χ προτάσεις αγοράς

✒ από τον

Στέφανο Κοτζαµάνη

10 Απρίλιος 2010

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΘΗΝΩΝ:

ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ Ποτέ στο παρελθόν τα πράγµατα δεν ήταν τόσο ασαφή όσο σήµερα και ποτέ δεν ήταν όλα τα επενδυτικά µέτωπα τόσο ανοιχτά και τόσο ευµετάβλητα.

λα δείχνουν ότι η μάχη της ελληνικής κυβέρνησης με τα spreads θα είναι μακρόχρονη, θα διαρκέσει αρκετούς μήνες και ότι θα εξαρτηθεί εν πολλοίς από την αποτελεσματικότητα των ελληνικών χειρισμών. Από το κατά πόσο δηλαδή, οι νόμοι, οι αποφάσεις και τα οικονομικά μεγέθη θα μπορέσουν να πείσουν τις αγορές ότι η χώρα είναι σε θέση να επιτύχει τους στόχους του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης (έμφαση στη σταθερότητα για φέτος και κυρίως στροφή στην ανάπτυξη από το 2011 και μετά). Ποτέ τα πράγματα στο Χρηματιστήριο

της Αθήνας δεν ήταν τόσο συγκεχυμένα, όσο στις μέρες μας. Η Ελλάδα απασχολεί εδώ και μήνες τα πρωτοσέλιδα του διεθνούς τύπου, τα υψηλότερα όργανα της Ευρωζώνης, τους γνωστότερους χρηματιστηριακούς αναλυτές του κόσμου. Για πρώτη φορά υπάρχει πλήρης αβεβαιότητα για τον τρόπο χρηματοδότησης της χώρας κατά τους επόμενους μήνες. Για πρώτη φορά επίσης, αρχηγοί κρατών, πρόεδροι διεθνών οργανισμών και εγκυρότατα μέσα μαζικής ενημέρωσης μεταβάλλουν απόψεις και θέσεις από μέρα σε μέρα, ή ακόμη και εντός της ίδιας ημέρας! Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι παράγοντες των ελληνικών επιχει-

ρήσεων προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν την κατάσταση και να εκτιμήσουν το πόσο μεγάλες θα είναι οι αρνητικές επιδράσεις για τη ζήτηση των προϊόντων τους. Οι τραπεζίτες, έχοντας το ένα τους βλέμμα στη χρηματοδοτική στήριξη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, προσπαθούν από την άλλη πλευρά να κάνουν ό,τι μπορούν προκειμένου να περιορίσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των πελατών τους: πιέζουν, αναδιαρθρώνουν τα βραχυπρόθεσμα σε μακροπρόθεσμα, αγοράζουν ακίνητα και θυγατρικές από εταιρείες που τους οφείλουν, πιέζουν τις εταιρείες να πουληθούν ή να συγχωνευθούν, κ.λπ.

ΧΡΗΜΑ 11

Χ προτάσεις αγοράς ∼ ΧΑ: Πορεία προς το άγνωστο ☛

ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ ΤΕΤΟΙΑ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΑΜΕΣΩΣ ΕΠΟΜΕΝΟΥΣ ΜΗΝΕΣ. ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΑΡΧΗΓΟΙ ΚΡΑΤΩΝ, ΠΡΟΕΔΡΟΙ ΔΙΕΘΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΕΓΚΥΡΟΤΑΤΑ ΜΜΕ ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΥΝ ΑΠΟΨΕΙΣ ΑΠΟ ΜΕΡΑ ΣΕ ΜΕΡΑ Ή ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ! ☛

ΑΝ Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΙΚΩΝ ΚΕΡΔΩΝ ΤΟΥ 2009 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΖΕΙ, Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ 2010 ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΧΕΙΡΟΤΕΡΗ. ΣΕ ΤΕΤΟΙΟ ΒΑΘΜΟ, ΜΑΛΙΣΤΑ, ΩΣΤΕ ΠΟΛΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΘΕΤΟΥΝ ΣΕ ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΟΙΡΑ ΤΗΝ ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑ ΤΟΥΣ, ΠΡΟΤΑΣΣΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΙΣΧΥΡΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΜΕΡΙΔΙΩΝ ΑΓΟΡΑΣ. Όσο για τους επενδυτές, αρχικά προσπαθούν να κατανοήσουν την περίπλοκη κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στη διεθνή πολιτική και οικονομική σκακέρα, μήπως και προβλέψουν για το πού τελικά θα μπορούσε να «καθίσει η μπίλια». Για το πώς δηλαδή όλα αυτά θα επηρεάσουν το ύψος των επιτοκίων, την ισοτιμία του ευρώ, τα εισοδήματα και τα ακίνητα των Ελλήνων, τα κέρδη των επιχειρήσεων. Και επί πλέον, προσπαθούν να εντοπίσουν μετοχές εταιρειών που θα μείνουν ζωντανές από όλη αυτή τη διαδικασία, αλλά παράλληλα θα ξεκινήσουν (έστω από σαφώς χαμηλότερη βάση) με καλύτερους όρους την κούρσα του ανταγωνισμού, όταν η ελληνική οικονομία αρχίσει και πάλι να ανακάμπτει. Αναμφίβολα, τις επόμενες μέρες θα κριθεί σε σημαντικό βαθμό η πορεία της ελληνικής οικονομίας για τα αρκετά επόμενα χρόνια. Μια πορεία χαμηλότερων εισοδημάτων, υψηλότερης ανεργίας και μεγαλύτερης πίεσης. Το μόνο ευχάριστο στην όλη υπόθεση, είναι το ενδεχόμενο να εντοπιστούν τα λάθη του παρελθόντος, να διορθωθούν παθογένειες πολλών

12 Απρίλιος 2010

ετών και έτσι η κρίση να ευνοήσει τελικά τις επόμενες γενιές των Ελλήνων. Και φυσικά, ζητούμενο είναι να υιοθετηθεί ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, που δεν θα βασίζεται πλέον στον εκτεταμένο δημόσιο τομέα, στο μεγάλο δανεισμό, την υψηλή ιδιωτική κατανάλωση και την αγορά ακινήτων…

ΜΟΝΟ ΦΟΡΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΕΙΠΕ… Με την ολοκλήρωση των δημοσιεύσεων των αποτελεσμάτων των εισηγμένων εταιρειών για το 2009, επιβεβαιώθηκαν εκτιμήσεις που διατυπώνονταν ήδη από νωρίτερα, τα βασικά συμπεράσματα των οποίων φαίνεται ότι είναι: Πρώτον, τα κέρδη του 2009 είναι κατακόρυφα μειωμένα σε σύγκριση με αυτά του 2008, τα οποία με τη σειρά τους ήταν σαφώς χαμηλότερα από τα αντίστοιχα του 2007. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, η αθροιστική πτώση της διετίας είτε υπερβαίνει το 50%, είτε έχει εξαφανίσει τα όποια κέρδη υπήρχαν και έχει υποχρεώσει τις εισηγμένες σε ζημιογόνο αποτέλεσμα. Δεύτερον, με δεδομένο ότι οι φετινές επιδόσεις αναμένονται σαφώς

χειρότερες από τις αντίστοιχες περυσινές, τα λειτουργικά κέρδη θα είναι ακόμη πιο χαμηλά, ακόμη και αν –σε πολλές περιπτώσεις- συνεκτιμήσουμε και την έκτακτη φορολογική εισφορά του 2009. Τρίτον, η έννοια μέρισμα έχει καταντήσει «είδος υπό εξαφάνιση», καθώς οι τράπεζες δεν θα διανέμουν ούτε και φέτος, οι ζημιογόνες εταιρείες είναι ουκ ολίγες, τα κέρδη είναι κατά πολύ μειωμένα και η φορολόγηση των μερισμάτων σαφώς πιο επαχθής. Συνολικότερο συμπέρασμα, δηλαδή, είναι ότι έχουμε να κάνουμε με ένα χρηματιστήριο όπου οι εταιρείες τους δυσκολεύονται πολύ στο να εμφανίσουν κέρδη και ακόμη περισσότερο στο να διανείμουν μέρισμα. Άρα, έχουμε να κάνουμε με ένα αντικείμενο, με πολύ περιορισμένη ουσία… Στις περισσότερες των περιπτώσεων, πόλος έλξης δεν είναι οι τρέχουσες οικονομικές επιδόσεις που πιθανότατα θα μειωθούν περαιτέρω, αλλά η χαμηλή αποτίμηση στο ταμπλό, σε συνδυασμό με τις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης, κατά την περίοδο που τελειώσει η κρίση και η ελληνική οικονομία, αρχίσει σιγά-σιγά να ανακάμπτει. Εκτός όμως από περιορισμένη ουσία, ένα δεύτερο –και ίσως μεγαλύτερο πρόβλημα στο Χρηματιστήριο της Αθήνας- είναι ότι έχουμε επίσης και σαφέστατο πρόβλημα επενδυτών. Οι ενεργοί κωδικοί έχουν περιοριστεί σε λίγες δεκάδες χιλιάδες, με τους υπόλοιπους επενδυτές είτε να έχουν μετατραπεί σε δανειολήπτες, είτε σε προθεσμιακούς καταθέτες, αποκαμωμένοι από τις ζημιές μιας δεκαετίας… Και πέραν αυτού, έχουμε από την αρχή του 2011 και την επιβολή φορολογίας 15% στα χρηματιστηριακά κέρδη, γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση του ΣΜΕΧΑ: “Είναι βέβαιο πλέον και άλλωστε διατυπώνεται και στο προσχέδιο νόμου πως το φόρο αυτό δεν θα τον πληρώσουν οι ξένοι επενδυτές γιατί οι περισσότεροι δραστηριοποιούνται από χώρες που έχουν συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας.” Σε μία περίοδο που οι Έλληνες επενδυτές καταγράφουν συνεχόμενες

ζημιές και βλέπουν την αξία του χαρτοφυλακίου τους να έχει συρρικνωθεί από τα τραγικά πολιτικά λάθη του παρελθόντος, το υπουργείο Οικονομικών τους αφαιρεί το δικαίωμα να

καλύψουν μέρος των απωλειών από μία ενδεχόμενη αντίδραση της αγοράς. Επί πλέον ενώ γίνεται

ξεκάθαρο πως τα βραχυχρόνια κέρδη είναι αυτά που πραγματοποιούνται εντός δώδεκα μηνών, δεν είναι

ξεκάθαρο τι θα ισχύσει με τις ζημιές, αν και πώς αυτές θα συμψηφίζονται». ΣΤΟΝ... ΚΑΤΗΦΟΡΟ ΤΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΚΕΡΔΗ

Στο αυστηρά χρηματιστηριακό “μέτωπο”, το κυριότερο πρόβλημα είναι η δραστική υποχώρηση των εταιρικών κερδών. Από τα δημοσιευθέντα αποτελέσματα του 2009 προκύπτει μια σαφέστατα πτωτική τάση. Και αν η εικόνα του 2009 προβληματίζει, η κατάσταση για το 2010 είναι πολύ χειρότερη. Σε τέτοιο βαθμό, μάλιστα, χειρότερη, έτσι ώστε πολλές επιχειρήσεις να θέτουν σε δεύτερη και σε τρίτη προτεραιότητα τα κέρδη τους, προτάσσοντας τη διατήρηση ισχυρής κεφαλαιακής διάρθρωσης και τη διατήρηση μεριδίων αγοράς. Ακόμη χειρότερα εξελίσσονται τα πράγματα σχετικά με τα μερίσματα, καθώς από το 2011 αυτά θα εντάσσονται στη φορολογική κλίμακα και θα φορολογούνται στην πράξη με αυξημένο συντελεστή. Και τέλος, η χειρότερη εξέλιξη για τη Σοφοκλέους είναι το πολύ χαμηλό ενδιαφέρον των Ελλήνων μικροεπενδυτών. Συνολικότερα, κατά το επόμενο διάστημα, ο Γενικός Δείκτης θα επηρεαστεί και πάλι από τα μακροοικονομικά και συγκεκριμένα από τις ομολογιακές εκδόσεις που θα επιχειρήσει η Ελλάδα. Από το ύψος της κάθε έκδοσης και από το επιτόκιο που θα επιτευχθεί θα ληφθούν σημαντικά μηνύματα. Περαιτέρω, ωστόσο, οι επενδυτές θα αρχίσουν να επικεντρώνουν περισσότερο το ενδιαφέρον τους στο μέτωπο των εταιρικών εξελίξεων, αξιολογώντας τα αποτελέσματα των εταιρειών και κυρίως τις μελλοντικές προοπτικές τους. Χ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΑΜΥΝΤΙΚΟ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟ ΣΚΟΠΟΣ

Χαρακτηριστικά του «ενδεικτικού αμυντικού χαρτοφυλακίου είναι η έντονη κλαδική διασπορά, με τίτλους όλων των κεφαλαιοποιήσεων και με εταιρίες που φαίνεται να διαθέτουν αρκετά αμυντικά χαρακτηριστικά.

ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΥ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ Τράπεζες Ενέργεια Κατασκευές Τηλεπικοινωνίες Κρατικόχαρτα Ακίνητα Εμπόριο Ορυκτά Λοιπές

Κύπρου, Marfin Popular Motor Oil, ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, ΕΛΠΕ, Ελινόιλ, Revoil Ελλάκτωρ, ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, J&P Άβαξ Forthnet, Hellas On Line ΟΠΑΠ, ΕΥΑΘ Eurobank Properties, Lamda Development, Trastor Jumbo, Fourlis, Sprider S&B Βιομηχανικά Ορυκτά, Τιτάν, Μυτιληναίος Intralot, MIG, Coca Cola 3E

ΠΡΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗ Pasal, Byte, Μινέρβα, Folli-Follie, Κανάκης, Autohellas

ΣΧΟΛΙΑ ΚΥΠΡΙΑΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Μικρή έκθεση σε ελληνικά κρατικά ομόλογα, αυστηρότερο εποπτικό πλαίσιο που διασφαλίζει ικανοποιητικότερη ρευστότητα, θετικότερο δημοσιονομικό περιβάλλον. JUMBO Μονοψήφιος δείκτης P/E και ζηλευτές ταμειακές ροές, από μια εταιρεία που έχει πείσει μέχρι σήμερα, ότι μπορεί να αντεπεξέλθει πολύ ικανοποιητικά απέναντι στην κρίση. FORTHNET - HELLAS ON LINE Απλώς διερευνητικές διευκρινίσθηκε ότι ήταν οι επαφές των δύο εταιρειών. Στους καιρούς που περνάμε, όμως, και η απλή διερεύνηση οφείλει να θεωρηθεί θετικό σημάδι. REVOIL Σας είχαμε προειδοποιήσει και για τα πολύ ισχυρά αποτελέσματα, αλλά και για το γενναίο μέρισμα. Πολύ θετική η αντίδραση της αγοράς μετά τη σχετική ανακοίνωση. FOURLIS ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Το γεγονός ότι το 2009 σε συγκρίσιμη βάση, κατάφερε να διατηρήσει την κερδοφορία της σταθερή, λέει πολλά πράγματα. Οι επιπτώσεις από τον τερματισμό συνεργασίας με την Samsung είναι περιορισμένες, ενώ το 2010 δεν θα επαναληφθεί η έκτακτη φορολογική εισφορά, οπότε τα κέρδη αναμένονται αυξημένα. REAL ESTATE DEVELOPERS Οι εποχές (και) στην αγορά ακινήτων δεν σηκώνουν ηρωισμούς, αλλά αυτό θα τηρηθεί πολύ αυστηρότερα από τους “μικρούς”, λόγω έλλειψης δυνατότητας. Οι μεγαλύτεροι θα εκμεταλλευθούν τα κενά που ενδεχομένως θα δημιουργηθούν στην αγορά. Σημ. 1: Οι μετοχές αυτές έχουν ενδεικτικό μόνο χαρακτήρα, συχνότατα περιλαμβάνονται σε εκθέσεις αναλυτών και σε καμιά περίπτωση δεν αποτελούν επενδυτικές συμβουλές. Σημ. 2: Η ένδειξη «προς εξέταση» σημαίνει ότι αναμένονται κάποιες εξελίξεις, προκειμένου να ενταχθεί μία μετοχή ή όχι στο αμυντικό χαρτοφυλάκιο. Σημ. 3: Το περιοδικό ΧΡΗΜΑ, η ηλεκτρονική εφημερίδα ΧΡΗΜΑ Week και γενικότερα η εταιρία Metaholding ΑΕ ενδεχομένως να διαθέτει ή να επιδιώξει να αποκτήσει πελατειακές σχέσεις με εταιρίες που αναφέρονται στο συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο. ΧΡΗΜΑ 13

Χ προτάσεις αγοράς ∼ ΧΑ: Πορεία προς το άγνωστο

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΔΟΛ Δύσκολες εποχές για το χώρο των media, όπου μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2010 οι πωλήσεις φύλλων και τα έσοδα από διαφημίσεις αναμένεται ότι θα πιεστούν. Ο ΔΟΛ μετά από το ζημιογόνο αποτέλεσμα του 2009, θα προσπαθήσει με περιορισμούς κόστους και αναδιαρθρώσεις συμμετοχών να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Η μετοχή που γύρω στις εκλογές του Οκτωβρίου είχε ξεπεράσει τα 3 ευρώ λόγω απίθανων φημών και σεναρίων, στη συνέχεια έχασε το 50% της αξίας της, με επακόλουθο να διαμορθφωθεί μία απαιτητική κεφαλαιοποίηση (περί τα 125 εκατ. ευρώ) για ζημιογόνο εταιρεία. Προβλήματα υπάρχουν και στις άλλες εταιρείες του κλάδου. ALTER Περί τα 11 εκατ. ευρώ η κεφαλαιοποίηση της εταιρείας, πολλαπλάσιου μεγέθους η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου που δρομολογείται. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ Οι ασφαλιστικές εταιρείες είναι «εκτός μόδας» στο ταμπλό της Σοφοκλέους. Η εισηγμένη πάντως, με κεφαλαιοποίηση γύρω στα 16 εκατ. ευρώ, συγκαταλέγεται στις υγιείς δυνάμεις του κλάδου, που ήδη προετοιμάζεται ώστε να πληροί έγκαιρα τα κριτήρια του Solvency II. Άνοδος στην παραγωγή (και) φέτος, λόγω πρόσκτησης δικτύου από Ασπίς Πρόνοια και δευτερευόντως από Commercial Value.

REVOIL Κάτω από το 1 ευρώ η τιμή της μετοχής, στο 7% η μερισματική απόδοση του τίτλου. Θετική η έκθεση από την Κύπρου Χρηματιστηριακή. ΕΛΙΝΟΙΛ Όσο και αν υπήρξαν έκτακτα αποτελέσματα, η κερδοφορία του 2009 ήταν ικανοποιητική. Διψήφιο μεν το P/E, θα επηρεαστεί στον τομέα της βιομηχανίας και της ναυτιλίας, αλλά στα θετικά συγκαταλέγεται η πολύ «βαριά» υποδομή που διαθέτει. ΝΗΡΕΑΣ Κατάφερε να ελέγξει το διοικητικό συμβούλιο της νορβηγικής (εισηγμένης στο Χρηματιστήριο του Όσλο) Marine Farms, η οποία σημείωσε πέρυσι κερδοφόρο αποτέλεσμα. Πολύ πιθανόν να ανοίξει ο δρόμος για την πλήρη ενοποίηση των αποτελεσμάτων Marine Farms στον ελληνικό Όμιλο. ΕΥΑΘ Πολύ λογική η αποτίμηση του τίτλου, αμυντική μετοχή και στο μέτωπο των νέων, πιθανών συνεργασιών, είχαμε την επαφή της νέας διοίκησης με την εταιρεία τηλεπικοινωνιών του γνωστού επιχειρηματία κ. Δημήτρη Κοντομηνά. SPACE HELLAS Έκλεισε το 2009 με κερδοφόρο αποτέλεσμα και λόγω των έργων που υπογράφει κατά διαστήματα

φαίνεται να είναι σε θέση να μην υποχρεωθεί το 2010 σε μεγάλη πτώση κύκλου εργασιών. Περιμένοντας μια ανάκαμψη του κλάδου από το 2011 (έργα δημοσίου) η εισηγμένη διαπραγματεύεται με κεφαλαιοποίηση γύρω στα 11 εκατ. Η χαμηλή εμπορευσιμότητα αποτελεί πλέον χαρακτηριστικό για τις πλείστες μετοχές του ΧΑ. ALTEC Την ώρα που η κερδοφόρα και με ικανοποιητική ρευστότητα Space Hellas διαπραγματεύεται με 11 εκατ. ευρώ, το να διαπραγματεύεται η Altec προς 38,5 εκατ. ευρώ, φαντάζει υπερβολικό. ΜΟΤΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Μια σοβαρή εταιρεία με ισχυρό μετοχικό σχήμα, σε μια πολύ δύσκολη αγορά. Φέτος στόχος είναι –κυρίως μέσα από ένα πρόγραμμα περιορισμού δαπανώνη επάνοδος σε κερδοφόρο πορεία. Περί τα 7,7 εκατ. ευρώ η κεφαλαιοποίηση. ΕΛΦΙΚΟ Το μετάνιωσαν όσοι δεν μπόρεσαν ή δεν θέλησαν να πουλήσουν κοντά στα δύο ευρώ που είχε φτάσει η μετοχή στις αρχές του έτους, όταν υπήρχαν οι συζητήσεις με τον Όμιλο Λαυρεντιάδη. Τώρα, ο τίτλος επέστρεψε σχεδόν από εκεί που ξεκίνησε (περί τα 65 λεπτά) και με κεφαλαιοποίηση χαμηλότερη των 3 εκατ. ευρώ, περνά δύσκολες ώρες λόγω της δυσμενούς συγκυρίας στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας.

ΔΟΛ

ALTER

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ

REVOIL

ΕΛΙΝΟΙΛ

ΝΗΡΕΑΣ

ΕΥΑΘ

SPACE HELLAS

ALTEC

ΜΟΤΟΔΥΝΑΜΙΚΗ

14 Απρίλιος 2010

ΧΡΗΜΑ 15

Χ συνέντευξη

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΧΑΝΔΑΚΑΣ MD, MBA, PhD,

ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ-ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ CRYOBANKS & MEDSTEM SERVICES SA ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΜΕΝΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ ΜΕΛΟΣ ΔΣ ΟΜΙΛΟΥ ΙΑΣΩ

Ο ιδιωτικός χώρος της υγείας φαίνεται ότι -παρά την οικονομική κρίσησυνεχίζει να αναπτύσσεται, έστω και με βραδύτερο ρυθμό, επιβεβαιώνοντας τον τίτλο του αμυντικού κλάδου σε ό,τι αφορά στις επενδύσεις. Η επιβράδυνση φαίνεται να είναι προσωρινή, δεδομένου ότι βρισκόμαστε στη βαθύτερη μεταπολεμική κρίση.

16 Aπρίλιος 2010

ΤΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ ΘΑ ΒΕΛΤΙΩΝΕ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ ✒

Συνέντευξη στον Γιώργο Καλούμενο

Επί κεφαλής θυγατρικής και μέλος του Δ.Σ. του εισηγμένου στο Χ.Α. Ομίλου Ιασώ, ο ιατρός, ακαδημαϊκός και μάνατζερ Στέφανος Χανδακάς μοιράζεται μαζί μας την εμπειρία και τις απόψεις του γύρω από το νευραλγικό χώρο της παροχής υπηρεσιών υγείας.

ΧΡΗΜΑ_Κύριε Χανδακά πολύς λόγος γίνεται το τελευταίο διάστημα για τις υπέρογκες δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων για φάρμακα οι οποίες έχουν πενταπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία και αποτελούν σημαντικό μέρος του δημοσιονομικού προβλήματος. Ποιοι είναι, κατά την άποψή σας, οι λόγοι που έχει συμβεί αυτό και με ποιο τρόπο μπορούν οι δαπάνες να μειωθούν δραστικά; Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος νοσοκομείων όπως το Ιασώ προς την κατεύθυνση αυτή; Σ. ΧΑΝΔΑΚΑΣ_Το πρόβλημα ξεκινά από το γεγονός ότι όλα στο δημόσιο νοσοκομείο είναι σχεδόν ανεξέλεγκτα, σε ό,τι αφορά τον τρόπο με τον οποίο προμηθεύονται. Για παράδειγμα ένα συγκεκριμένο μηχάνημα που το πήρε ένα δημόσιο νοσοκομείο στην περιφέρεια 15 εκατ. ευρώ, ένα άλλο το πήρε 75 εκατ. ευρώ. Και μιλάμε για ακριβώς το ίδιο μηχάνημα. Στα δε φάρμακα είναι γνωστό ότι υπάρχει μία πολυφαρμακία στην Ελλάδα, ξεκινώντας από το

γεγονός ότι μπορεί να σου δώσει ο φαρμακοποιός ένα φάρμακο, κάτι που δεν γίνεται πουθενά στον κόσμο. Γενικά δεν υπάρχει ελεγκτικός μηχανισμός δαπανών και υπάρχει μεγάλη αύξηση του κόστους, ιδιαίτερα σε κάποια φάρμακα ορισμένων παθήσεων του νευρικού συστήματος. Αυτό δεν ισχύει μόνο για την Ελλάδα, αλλά σε όλο τον κόσμο. Για παράδειγμα οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν πολύ μεγάλο πρόβλημα επειδή τα καινούργια φάρμακα για το Αλτσχάιμερ και την σκλήρυνση κατά πλάκας, ενώ είναι πολύ αποτελεσματικά, είναι τόσο ακριβά, που οι ειδικοί υπολογίζουν ότι το σύστημα μόνο από αυτά μπορεί σε 20-25 χρόνια να καταρρεύσει. Τα ιδιωτικά νοσοκομεία δεν έχουν καμία συμμετοχή στο πρόβλημα. Οι τιμές που χρεώνονται τα φάρμακα είναι προκαθορισμένες από το κράτος. Άρα δεν μπορεί το οποιοδήποτε νοσοκομείο να κάνει καμία υπερτιμολόγηση. Τα ιδιωτικά νοσοκομεία έχουν συγκεκριμένα ποσοστά κέρδους που καθορίζονται από το νόμο, τα

οποία μάλιστα είναι μικρά, κάτω από 10%. Χ_Η επιρροή των ιδιωτικών θεραπευτηρίων στην ελληνική αγορά υπηρεσιών υγείας συνεχώς αυξανόταν τα τελευταία χρόνια. Αυτή η ανοδική τάση συνεχίζεται και σήμερα ή έχει μετριαστεί εξ αιτίας της παρούσας οικονομικής κρίσης; Σ.Χ._Είναι γεγονός ότι η ιδιωτική υγεία τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα αναπτύσσεται με ρυθμούς 10% ετησίως. Η πρώτη χρονιά που δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο θα είναι η φετινή, οπότε αναμένουμε περιορισμένη άνοδο ή και σταθεροποίηση. Οι λόγοι είναι δύο. Ο ένας είναι ότι έχουμε υπερβεί ήδη κατά πολύ το ποσοστό των δαπανών που απορροφά ο ιδιωτικός τομέας των υπηρεσιών υγείας σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ήδη είμαστε από τις χώρες με τον αναλογικά μεγαλύτερο τομέα ιδιωτικής υγείας πανευρωπαϊκά. Αυτό συνέπεσε και χρονικά με την κρίση, οπότε η ιδιωτική αγορά υγείας αναμένεται να μειΧΡΗΜΑ 17

Χ συνέντευξη ∼ Στέφανος Χανδακάς ☛

ΠΑΡΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ (ΉΔΗ ΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥΣ ΑΓΓΙΖΕΙ ΤΟ 40%), ΑΛΛΑ ΕΠΙΣΗΣ ΠΟΛΛΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΝ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΤΟΥΣ, ΚΑΘΩΣ ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΕΙΝΑΙ ΧΑΜΗΛΕΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΧΩΡΕΣ.

ώσει ρυθμούς ή να παραμείνει σταθερή το 2010. Άρα μιλάμε για μία ήπια ανάπτυξη του κλάδου υγείας τα επόμενα χρόνια. Χ_Ποια είναι τα κύρια συγκριτικά πλεονεκτήματα ενός ιδιωτικού νοσοκομείου έναντι των αντίστοιχων δημόσιων; Το κόστος στα ιδιωτικά είναι κατά την άποψή σας απαγορευτικό για κάποιες ομάδες του πληθυσμού; Σ.Χ._Το πλεονέκτημα του ιδιωτικού έναντι του δημόσιου νοσοκομείου έγκειται στο γεγονός ότι επειδή πλέον η ιατρική εξελίσσεται πάρα πολύ γρήγορα, τόσο από πλευράς μηχανισμού όσο και από πλευράς τεχνολογιών, έχει παρατηρηθεί ότι επειδή ο ιδιωτικός τομέας έχει τα τελευταία χρόνια μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη από το δημόσιο έχει πετύχει να βρίσκεται τεχνολογικά μπροστά σχεδόν σε όλους τους τομείς,. Δηλαδή από πλευράς εξοπλισμού μηχανημάτων και προσαρμογής στις νέες ανάγκες. Για παράδειγμα, εμείς φέτος θα κάνουμε ψηφιακά χειρουργεία, που το δημόσιο θα τα κάνει ίσως σε δέκα χρόνια. Άρα θεωρούμε πλέον ότι το συγκριτικό πλεονέκτημα του ιδιωτικού νοσοκομείου δεν είναι ο ξενοδοχειακός εξοπλισμός, που πολλοί πίστευαν στη δεκαετία του ‘80 και του ‘90, αλλά είναι και το ιατρικό και νοσηλευτικό σκέλος, το οποίο παρουσιάζει και τεχνολογία αιχμής, σε σχέση με το δημόσιο, αλλά και καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών σε όλα τα επίπεδα αντιμετώπισης του ασθενή, από το ξενοδοχειακό μέχρι το επίπεδο καθαριότητας και σε ό,τι απαιτείται για να υπάρχει μία ολοκληρωμένη νοσηλεία ενός ασθενή. Σε ό,τι αφορά το κόστος των υπηρεσιών παρατηρείται μία σημαντική αύξηση των ασθενών που έχουν ιδιωτική ασφάλεια, οπότε βλέπουμε ότι όλο και μεγαλύτερος αριθμός, πλέον, νοσηλεύεται στα ιδιωτικά θεραπευτήρια, είτε μέσω ιδιωτικών 18 Απρίλιος 2010

ασφαλειών που το ποσοστό τους αγγίζει το 40%, είτε μέσω αυτοχρηματοδότησης, καθώς οι τιμές συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι πολύ χαμηλές. Για παράδειγμα, μία μεσαία γυναικολογική επέμβαση στο Ιασώ κοστίζει 2.000 ευρώ, στην Αγγλία θα κοστίσει γύρω στις 6.000 λίρες και στις ΗΠΑ 20.000 δολάρια. Χ_Το χρέος των δημόσιων νοσοκομείων προς τις φαρμακευτικές εταιρείες έχει φθάσει στο αστρονομικό ποσό των 3 δισ. ευρώ. Υπάρχει κάποια, έστω έμμεση, επίπτωση από το υπέρογκο αυτό χρέος στον ιδιωτικό τομέα; Σ.Χ._Όπως είπαμε πριν το νομικό πλαίσιο σε ό,τι αφορά την τιμολόγηση των φαρμάκων είναι προκαθορισμένο. Συνεπώς δεν υπάρχει καμία επίπτωση από το χρέος των δημόσιων νοσοκομείων στον ιδιωτικό τομέα. Χ_Ποια είναι η άποψή σας για την καθιέρωση λίστας φαρμάκων με τιμές που θα διαμορφώνονται από τις τρεις φθηνότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Αν ισχύσει κάτι τέτοιο θα επηρεάσει και τα έσοδα των ιδιωτικών νοσοκομείων; Σ.Χ._Η διαδικασία που έχει ξεκινήσει το Υπουργείο για την καθιέρωση λίστας φαρμάκων με τιμές βάσει των τριών φθηνότερων χωρών είναι σωστή. Εμάς αυτό δεν θα μας επηρεάσει καθόλου, αλλά σκοπός είναι η συγκεκριμένη διαδικασία να μην ξεκινήσει μόνο για τα φάρμακα, αλλά να ακολουθηθεί και σε άλλα υλικά τα οποία χρησιμοποιούνται σε δημόσια νοσοκομεία, τα οποία σε πάρα πολλές περιπτώσεις τα αγοράζουμε σε τιμές πολλαπλάσιες από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Για παράδειγμα, μία βαλβίδα καρδιάς μπορεί στην Ελλάδα να κοστίζει και δέκα φορές περισσότερο από όσο αγοράζεται από το δημόσιο σύστημα υγείας της Κύπρου ή κάποιας άλλης

ευρωπαϊκής χώρας. Άρα καλό θα ήταν αυτή η διαδικασία που ξεκινά το Υπουργείο να είναι μία αρχή ή ένας μηχανισμός που θα συνεχιστεί και σε άλλα υλικά, ακριβά κυρίως υλικά που χρησιμοποιούν τα δημόσια νοσοκομεία. Χ_Προσφάτως, στο πλαίσιο του συνεδρίου Pharma MoneyConference, αναφέρθηκε ότι η Ελλάδα είναι ουραγός στην φαρμακευτική έρευνα, με αποτέλεσμα να χάνονται ετησίως έσοδα της τάξης των 200 εκατ. ευρώ. Ποιοι είναι οι λόγοι που η χώρα μας δεν έχει καλές επιδόσεις στον τομέα αυτό και ποιος είναι ο ρόλος που μπορούν να διαδραματίσουν τα ιδιωτικά νοσοκομεία στην βελτίωση της καινοτομίας; Σ.Χ._Πρέπει να πούμε ότι το κόστος ενός φαρμάκου στο μεγαλύτερο ποσοστό του προέρχεται από την έρευνα. Προκειμένου μία εταιρεία να φτάσει ένα φάρμακο από την έρευνα στην αγορά ξοδεύει περίπου ένα με δύο δισ. δολάρια. Αυτό το κόστος περνάει αναγκαστικά στην τιμή του φαρμάκου. Οπότε για μία τοπική ελληνική εταιρεία, που βρίσκεται μόνο στην ελληνική αγορά, είναι σχεδόν αδύνατον να κάνει έρευνα σε αυτό το επίπεδο, αν η συγκεκριμένη εταιρεία δεν επεκταθεί, σε ευρωπαϊκό ή παγκόσμιο επίπεδο. Μόνο μία εταιρεία το επιχείρησε αυτό με επιτυχία και βρέθηκε αντιμέτωπη με σημαντικά οικονομικά προβλήματα, μέχρι να καταφέρει να πετύχει το στόχο της, ενώ επίσης αναγκάστηκε να δραστηριοποιηθεί στην Αμερική, προκειμένου να ανοίξει την αγορά της και να μπορέσει να αποσβέσει τα χρήματα που επένδυσε για το συγκεκριμένο φάρμακο. Χ_Η οικονομική κρίση έχει ως αποτέλεσμα να περιοριστούν στο ελάχιστο οι νέες επενδύσεις με δραματικές συνέπειες στην ανάπτυξη της χώρας. Ποια είναι τα περιθώρια του ιδιωτικού κλάδου υγείας για επενδύσεις και ανάπτυξη στην εγχώρια αγορά; Σ.Χ._Η κρίση έχει επηρεάσει τα αποτελέσματα των ιδιωτικών επιχειρήσεων του κλάδου και κατ’ επέκταση και του Ιασώ, αλλά όχι στο βαθμό που έχουν πληγεί άλλοι κλάδοι. Το αναπτυξιακό πρόγραμμα του Ιασώ συνεχίζεται κανονικά. Ήδη στις 22 Μαρτίου ξεκίνησε, η λειτουργία του Ιασώ Θεσσαλίας, που αποτελεί τη μεγαλύτερη επένδυση στην περιοχή, ύψους 70 εκατ. ευρώ, η οποία παρέχει πολύ υψηλού

επιπέδου ιατρικές υπηρεσίες σε όλο τον νομό και όχι μόνο στη Λάρισα και αναβαθμίζει σημαντικά την περιοχή. Δεν επιβαρύνει οικονομικά τους κατοίκους, καθώς τα τιμολόγια είναι αντίστοιχα με αυτά των μικρών κλινικών, που αυτή τη στιγμή λειτουργούν στην περιοχή της Θεσσαλίας. Παράλληλα, στην επόμενη διετία στοχεύουμε να επεκταθούμε στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, σε κέντρα αποκατάστασης, όπως και στη δημιουργία νέας μονάδας στα νότια προάστια της Αττικής, για την οποία βρισκόμαστε σε διαπραγματεύσεις με την Ιντρακάτ για την κατασκευή της κλινικής στην περιοχή του Αγίου Ιωάννη Ρέντη, μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Πρόκειται για επένδυση 85 εκατ. ευρώ, η οποία θα είναι μία γενική κλινική-μαιευτήριο δυναμικότητας περίπου 200 κλινών περίπου. Χ_Ο κλάδος υγείας θεωρείται από τους πιο «αμυντικούς» για τους επενδυτές του χρηματιστηρίου. Η πορεία του το τελευταίο έτος, κατά το οποίο έχει ενταθεί και στην Ελλάδα η οικονομική κρίση, έχει επαληθεύσει τον χαρακτηρισμό αυτό; Η διαφαινόμενη πτώση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών θα επηρεάσει τον κλάδο, δεδομένου ότι πάντα υπάρχει η εναλλακτική επιλογή του δημόσιου νοσοκομείου; Σ.Χ._Σε έναν κλάδο της οικονομίας θα πρέπει όλα τα τμήματά του να λειτουργούν σωστά. Δηλαδή από τη μία θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι θετικό για τον ιδιωτικό τομέα ότι το δημόσιο κομμάτι υπολειτουργεί, ωστόσο κάτι τέτοιο επιδεινώνει την παροχή υπηρεσιών συνολικά στον πληθυσμό μιας χώρας, κάτι που δεν ωφελεί κανέναν. Άρα εμείς θα θέλαμε έναν υγιή δημόσιο τομέα, ο οποίος πιστεύουμε ότι θα λειτουργούσε αντανακλαστικά και συναγωνιστικά με εμάς, προκειμένου η συνολική παροχή υγείας να βελτιωνόταν και στους δύο τομείς. Η ενεργοποίηση των προγραμμάτων που ήδη ακολουθούνται σε άλλες χώρες της Ε.Ε., και περιλαμβάνουν ιατρικές υπηρεσίες σύμπραξης ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, μπορούν να επιφέρουν σημαντική βελτίωση της λειτουργίας των δημόσιων νοσοκομείων μέσω ιδιωτικού μάνατζμεντ, ενώ παράλληλα ο ιδιωτικός χώρος της υγείας φαίνεται ότι -παρά την οικονομική κρίση- συνεχίζει να αναπτύσσεται, έστω και με βραδύτερο ρυθμό, επιβεβαιώνοντας τον τίτλο του αμυντικού κλάδου σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις. Η επιβράδυνση φαίνεται να είναι προσωρινή, δεδομένου ότι βρισκόμαστε στη βαθύτερη μεταπολεμική κρίση.

☛

ΣΤΙΣ 22 ΜΑΡΤΙΟΥ ΞΕΚΙΝΗΣΕ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ “ΙΑΣΩ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ”, ΜΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΗ 70 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ. ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΔΙΕΤΙΑ ΘΑ ΕΠΕΚΤΑΘΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ, ΣΕ ΚΕΝΤΡΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΜΕ ΝΕΑ ΜΟΝΑΔΑ ΣΤΑ ΝΟΤΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ, ΜΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΗ 85 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ.

Χ_Εκτός από τα νοσηλευτικά ιδρύματα, σε ποιους άλλους τομείς δραστηριοποιείται ο Όμιλος Ιασώ; Σ.Χ._Εκτός από το κομμάτι των νοσηλευτικών ιδρυμάτων, η Ιασώ έχει επεκταθεί και στην συλλογή και φύλαξη βλαστοκυττάρων, μέσω της θυγατρικής της Cryobanks International, η οποία ιδρύθηκε το 2005 και είναι η μεγαλύτερη τράπεζα φύλαξης βλαστοκυττάρων στην Ελλάδα και η μόνη πιστοποιημένη από τον διεθνή οργανισμό Aabb. Πρόκειται για νέο, πολλά υποσχόμενο χώρο στον

οποίο ο Όμιλος έχει επενδύσει χρήματα στην πιστοποίηση και την τεχνολογία και ο οποίος επιφέρει σημαντικά κέρδη στον ισολογισμό του, με ρυθμό ανάπτυξης κοντά στο 40%. Η Cryobanks, σε συνεργασία με την Stem-Health του ομίλου Υγεία, δημιούργησαν την Ένωση Διαπιστευμένων Τραπεζών Φύλαξης Βλαστοκυττάρων, με σκοπό την εξασφάλιση της πιστοποιημένης παροχής υπηρεσιών, της ενημέρωσης του κοινού και το ξεκαθάρισμα του θολού τοπίου στον συγκεκριμένο κλάδο υγείας. Χ ΧΡΗΜΑ 19

∼ αφιέρωμα

PHARMA MONEY CONFERENCE 2010

ΟΥΡΑΓΟΣ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Σύμφωνα με τα στοιχεία, που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο, η φαρμακευτική βιομηχανία επενδύει παγκοσμίως πάνω από 50 δισ. δολάρια στην έρευνα και ανάπτυξη φαρμάκων.

✒

από τον Γιώργο Καλούμενο

υραγός είναι η Ελλάδα στη φαρμακευτική έρευνα και ετησίως χάνονται περίπου 200 εκατ. ευρώ λόγω γραφειοκρατίας. Την ίδια ώρα χώρες όπως η Τσεχία, η Ουγγαρία -ακόμη και η Τουρκία- σημειώνουν τεράστια πρόοδο. Τα στοιχεία αυτά ανακοινώθηκαν στο συνέδριο Pharma Money Conference 2010, το οποίο πραγματοποιήθηκε σήμερα στο ξενοδοχείο Athenaeum InterContinental. Οι ομιλητές κάλεσαν την κυβέρνηση να επιταχύνει τις χρονοβόρες διαδικασίες, που στραγγαλίζουν τις προοπτικές ανάπτυξης της κλινικής έρευνας στη χώρα μας. Σήμερα, διεξάγονται περίπου 250 κλινικές μελέτες στην Ελλάδα με συνολικό προϋπολογισμό μόλις περίπου 40 εκατ. ευρώ, τα οποία επενδύουν κυρίως οι μεγάλες διεθνείς φαρμακοβιομηχανίες. Στελέχη των εταιρειών επεσήμαναν ότι το ποσό αυτό θα μπορούσε να τετραπλασιαστεί αν διεκπεραιώνονταν εγκαίρως οι εγκρίσεις από την πλευρά του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων. Σύμφωνα με τα στοιχεία, που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο, η φαρμακευτική βιομηχανία επενδύει παγκοσμίως πάνω από 50 δισ. δολάρια στην έρευνα και ανάπτυξη φαρμάκων. Περίπου το ένα τρίτο του ποσού αυτού αφορούν τη διενέργεια κλινικών μελετών, οι οποίες δημιουργούν νέες θέσεις απασχόλησης και

20 Απρίλιος 2010

προάγουν τη μεταφορά τεχνογνωσίας. Είναι ενδεικτικό ότι διεθνώς για κάθε μία νέα θέση στον τομέα της κλινικής έρευνας, δημιουργούνται 3,7 θέσεις σε άλλους τομείς! Κεντρικός ομιλητής του συνεδρίου ήταν ο βουλευτής του ΠΑ.ΣΟΚ και καθηγητής του London School of Economics, Δρ. Ηλίας Μόσιαλος, ο οποίος περιέγραψε με τα πιο μελανά χρώματα την κατάσταση, που έχει δημιουργηθεί στη φαρμακευτική περίθαλψη της χώρας. Όπως είπε, οι δαπάνες των ταμείων για φάρμακα εκτοξεύτηκαν από 980 εκατ. ευρώ το 2000 σε 5,1 δισ. ευρώ το 2009, δηλαδή, πενταπλασιάστηκαν μέσα σε μία δεκαετία! Η Ισπανία στο αντίστοιχο διάστημα είχε αύξηση δαπανών από 6,2 δισ. σε 12 δισ. δηλαδή αναλογικά πολύ μικρότερη. Ανάμεσα στα άλλα μέτρα, που πρότεινε ο κ. Μόσσιαλος για τον έλεγχο των δαπανών (ανατιμολόγηση, λίστα φαρμάκων κλπ) ανέφερε ότι χρειάζεται να περιοριστεί το υπέρογκο κέρδος των φαρμακοποιών κατά 3%. Όσον αφορά τη λίστα φαρμάκων επανέλαβε ότι από μόνη της δεν θα αποδώσει, αλλά πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε επιπλέον ρυθμίσεις με στόχο να επέλθει επιπρόσθετη μείωση στις τιμές κατά 15%. Ανέφερε μάλιστα ότι για να εισαχθούν στη λίστα τα φάρμακα μίας εταιρείας θα πρέπει αυτή να αποδώσει την επιστροφή (rebate) ύψους 3% επί των πωλήσεών της στα ταμεία.

Λεζάντα εδώ

Λεζάντα εδώ ΧΡΗΜΑ 21

Χ αφιέρωμα ∼ Pharma Money Conference 2010 ☛

ΟΙ ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ ΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΤΟΞΕΥΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΑ 980 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ ΤΟ 2000 ΣΤΑ 5,1 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ ΤΟ 2009, ΔΗΛΑΔΗ ΠΕΝΤΑΠΛΑΣΙΑΣΘΗΚΑΝ ΜΕΣΑ ΣΕ ΜΙΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ! Η ΙΣΠΑΝΙΑ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΕΙΧΕ ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΟΤΕΡΗ ΑΥΞΗΣΗ ΔΑΠΑΝΩΝ: ΑΠΟ 6,2 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ ΣΕ 12 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ. ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ Στη διοργάνωση απηύθυνε χαιρετισμό ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (Σ.Φ.Ε.Ε.), κ. Διονύσιος Φιλιώτης, ο οποίος μεταξύ των άλλων ανέφερε πως η φαρμακοβιομηχανία δέχθηκε να προχωρήσει σε έναν ιστορικό συμβιβασμό με την κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας την κρίσιμη δημοσιονομική συγκυρία. Πρόσθεσε ωστόσο ότι η υπέρμετρη μείωση στις τιμές των φαρμάκων μπορεί να προκαλέσει ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που προσδοκά η κυβέρνηση, πλήττοντας και την απασχόληση στον κλάδο. Μεταξύ των υψηλού κύρους ομιλητών που συμμετείχαν ήταν, ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, κ. Νικόλαος Πολύζος, o τέως Διοικητής του ΙΚΑ, κος Γεώγιος Μέργος, ο Διοικητής του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ, κος Δημήτριος Γάκης, οι καθηγητές κ. Πάρις Κοσμίδης και Νίκος Μανιαδάκης, ο αντιπρόεδρος του ΣΦΕΕ και Διευθύνων

∼

Σύμβουλος της GSK Hellas, ο Γενικός Γραμματέας του ΣΦΕΕ και Regional Managing Director της Wyeth Hellas, κ. Τάκης Ζερβακάκης, ανώτερα στελέχη φαρμακευτικών επιχειρήσεων καθώς και Έλληνες ειδικοί και επιχειρηματίες. Το συνέδριο παρακολούθησαν κορυφαία στελέχη του κλάδου τα οποία είχαν την ευκαιρία να παραθέσουν και να ανταλλάξουν τις απόψεις τους σχετικά με τα θέματα που απασχολούν την φαρμακευτική κοινότητα με ιδιαίτερη έμφαση στα μέτρα περιορισμού των δαπανών υγείας, την έρευνα και την ανάπτυξη, τις επανατιμολογήσεις των σκευασμάτων και τις στρεβλώσεις της εγχώριας αγοράς. Το Pharma Money Conference αποτέλεσε για τους συμμετέχοντες πηγή πολύτιμης ενημέρωσης σχετικά με την πορεία της αγοράς, τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που παρουσιάζονται σήμερα, καθώς και για το πώς θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τις τάσεις και τα δεδομένα, όπως αυτά διαμορφώνονται από την κρίση που διέπει το διεθνοποιημένο οικονομικό περιβάλλον. Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (Σ.Φ.Ε.Ε.) και με την υποστήριξη της Genesis Pharma, της EY ZHN, της SPSS, της Alapis, της Elpen, της GlaxoSmithKline, της Hellastat, Φαρμασέρβ-Λίλλυ, της Menarini Hellas και της Merck Serono. Οργανωτής του συνεδρίου ήταν τα Money Conferences της εταιρίας Ethos Media S.A. που δραστηριοποιούνται στην διοργάνωση υψηλού κύρους κλαδικών επιχειρηματικών συνεδρίων. Τα Money Conferences ξεκίνησαν το 2007 και ήδη συγκαταλέγονται μεταξύ των πλέον επιτυχημένων επιχειρηματικών συνεδρίων στην Ελλάδα.

∼ ΟΜΙΛΗΤΕΣ-ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

Τις εργασίες του συνεδρίου άνοιξε, απευθύνοντας χαιρετισμό, ο κ. Διονύσης. Φιλιώτης Πρόεδρος Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ).

∼

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΦΙΛΙΩΤΗΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΞΕΠΕΡΑΣΜΕΝΗ Η ΛΙΣΤΑ, ΛΥΣΗ Η ΜΗΧΑΝΟΡΓΑΝΩΣΗ

κ. Φιλιώτης ανέφερε ότι η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μία κρίση ιστορικών διαστάσεων και για να αντιμετωπιστεί χρειάζεται, αναθεώρηση μεθόδων, πρακτικών, πρωτοβουλιών και προτάσεων για τη διαφάνεια στον τρόπο τιμολόγησης και ανατιμολόγησης των φαρμάκων: Η οικονομία μας βρίσκεται πραγματικά σε μια κρίση ιστορικών διαστάσεων. Οφείλουμε λοιπόν όλοι να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων, να αντιληφθούμε ότι εκείνο που χρειάζεται είναι ένα πνεύμα ενός νέου πατριωτισμού αναθεώρησης μεθόδων και πρακτικών, αλλά και τολμηρών πρωτοβουλιών. Στο πλαίσιο αυτό ο ΣΦΕΕ, με σύνεση και αίσθημα ευθύνης έχει 22 Απρίλιος 2010

καταθέσει μια ολόκληρη δέσμη προτάσεων για το φάρμακο. Μεταξύ άλλων, έχουμε προτείνει στην κυβέρνηση έναν αξιόπιστο, διαφανή, αντικειμενικό, δίκαιο, αλλά και προπαντός επαληθεύσιμο τρόπο για την τιμολόγηση των φαρμάκων. Συνεπώς, ο μόνος τρόπος που πληροί τις ανωτέρω προϋποθέσεις είναι η τιμολόγηση με βάση το μέσο όρο των τιμών όλων των χωρών της Ευρωζώνης. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να υπολογιστεί ξεχωριστή τιμή χαμηλότερη, έως πολύ χαμηλότερη (λαμβανομένων υπόψη διαφόρων παραμέτρων) για την κοινωνική ασφάλιση. Αντίθετα, η τιμολόγηση των φαρμάκων με βάση τις τρεις χαμηλότερες τιμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημιουργεί ακραίες μειώ-

σεις, και προβλήματα στην επάρκεια φαρμάκων στην αγορά, ενώ μοιραία θα προκαλέσει και έξαρση του φαινομένου των πλαστών συνταγών. Ωστόσο, οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις, καίτοι πλήττονται καίρια, είναι διατεθειμένες, στο πλαίσιο ενός ιστορικού συμβιβασμού, στην κρίσιμη για τη χώρα μας στιγμή, να αποδεχθούν υπό προϋποθέσεις - οι οποίες θα εξασφαλίζουν πρωταρχικά την επάρκεια της αγοράς - την τιμολόγηση των φαρμάκων με βάση τις τρεις χαμηλότερες τιμές της Ευρωζώνης. Είμαστε αποφασισμένοι να εργαστούμε, ώστε να ελαχιστοποιηθούν όλες οι πιθανές παρενέργειες που μπορεί να δημιουργηθούν. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη προσπάθεια που μπορεί να γίνει στο πλαίσιο της αναγνώρισης των σημερινών οικονομικών συνθηκών. Πράγματι, είναι πάρα πολύ δύσκολο με το προτεινόμενο άρθρο 14, να εξασφαλιστούν η αντικειμενικότητα, η διαφάνεια , αλλά και η επάρκεια φαρμάκων στην αγορά, η υγιής λειτουργία των επιχειρήσεων και κατ’ επέκταση η απασχόληση στον κλάδο. Θα πρέπει ακόμα να αναγνωριστεί στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις ότι επωμίζονται το χρόνιο βάρος των χρεών των νοσοκομείων, το οποίο αγγίζει τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ με καθυστέρηση αποπληρωμής που αγγίζει, έως τις 900 ημέρες. Ασφαλώς, η αποπληρωμή τους έχει αρχίσει, βρισκόμαστε όμως εν αναμονή της συνολικής λύσης. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι ένας δυναμικός κλάδος της οικονομίας που έχει επωμιστεί ένα τέτοιο βάρος, δεν μπορεί να λειτουργήσει υγιώς, αν συνεχίσουν να επιβάλλονται σε αυτόν μη βιώσιμες, μη λειτουργικές και εχθρικές, ως προς τη βιωσιμότητά του, αποφάσεις, ενώ γίνονται πολύ λίγα πράγματα για την καταπολέμηση της σπατάλης στα υπόλοιπα 4/5 του συστήματος της υγείας. Οι πολίτες, το σύστημα υγείας και το κράτος δεν θα κερδίσουν, αν ο φαρμακευτικός κλάδος διολισθήσει στην περιοχή των προβληματικών επιχειρήσεων. Θα ήθελα για μια ακόμα φορά να τονίσω μια απλή αλήθεια: ότι ο υπερβολικός και άδικος περιορισμός στις τιμές των φαρμάκων δεν λύνει προβλήματα, αντίθετα δημιουργεί. Τα φάρμακα των οποίων η τιμή περιορίζεται ασφυκτικά παύουν να κυκλοφορούν στην αγορά και αντικαθίστανται από άλλα νεότερα και ακριβότερα. “ΓΚΡΙΖΕΣ ΖΩΝΕΣ” Παράλληλα, η εισαγωγή της λίστας φαρμάκων, ως μέσο συμπίεσης των δαπανών, δεν είναι λύση. Δημιουργεί γραφειοκρατικά προβλήματα και ένοχες «γκρίζες ζώνες» στη φαρμακευτική αγορά, όπως και καθυστερήσεις στην άμεση πρόσβαση όλων των πολιτών σε όλα τα εγκεκριμένα από τον ΕΟΦ φάρμακα. Οι αποκλεισμοί φαρμάκων έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα, διότι προκαλούν την τάση για συνταγογράφηση άλλων νεότερων και ακριβότερων φαρμάκων με αποτέλεσμα την εκτόξευση της φαρμακευτικής δαπάνης, όπως συνέβη κατά τις προηγούμενες φορές. Θα πρέπει φυσικά να τονιστεί ότι η λίστα δεν έχει ασφαλώς καμία αποτρεπτική επίδραση στο φαινόμενο της «προκλητής συνταγογράφησης». Η «προκλητή συνταγογράφηση», οι παράνομες πρακτικές και η σπατάλη σε ολόκληρο το σύστημα υγείας δεν αντιμετωπίζεται στο ελάχιστο με «λίστα». Σύμφωνα με όλες τις επιστημονικές μελέτες, το κόστος στο σύστημα υγείας εκτοξεύεται εξαιτίας της μεγάλης και εκτεταμένης σπατάλης, της «προκλητής συνταγογράφησης», και της έλλειψης συστηματικού και οργανωμένου ελέγχου, θέματα που καμία σχέση δεν έχουν με τις τιμές. Είναι χαρακτηριστικό ότι πρόσφατα η Κυβέρνηση Ομπάμα στις ΗΠΑ, ανακοίνωσε ότι η σπατάλη στο σύστημα υγείας της Αμερικής, υπολογίζεται στο αστρονομικό

Ο κ. Διονύσιος Φιλιώτης, Πρόεδρος του ΣΦΕΕ

☛

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΣΦΕΕ), κ. ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΦΙΛΙΩΤΗΣ, ΑΝΕΦΕΡΕ ΠΩΣ Η ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΔΕΧΘΗΚΕ ΝΑ ΠΡΟΒΕΙ ΣΕ ΕΝΑΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΡΙΣΙΜΗ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ. ποσό των 100 δις δολαρίων και έχει συνταχθεί σώμα Ειδικών Ελεγκτών για το λόγο αυτό. Η μηχανοργάνωση και ο τεχνολογικός εκσυγχρονισμός είναι η μοναδική αποτελεσματική και ασφαλής επιλογή για τον εξορθολογισμό των δαπανών υγείας. Η μηχανοργάνωση, εφαρμοσμένη στο σύνολο του συστήματος υγείας, θα συμβάλει αποφασιστικά στον εξορθολογισμό των δαπανών υγείας, θα οδηγήσει σε μείωση της προκλητής ζήτησης και στο νοικοκύρεμα των οικονομικών των ταμείων. Επιπρόσθετα, θα καθιερώσει μια νέα αντίληψη νομιμότητας και σεβασμού των κρατικών πόρων, θα αποτελέσει παράδειγμα για μια νέα εποχή χρηστής διαχείρισης σε ολόκληρο το δημόσιο τομέα. Τέλος, η μηχανοργάνωση θα δράσει καταλυτικά καθιστώντας το σύστημα υγείας ευέλικτο και αποτελεσματικό και θα περιορίσει κάθε είδους καθυστερήσεις ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των πολιτών. Η χώρα μας και εμείς δεν έχουμε καιρό για χάσιμο. Η κρίση λαμβάνει ιστορικές διαστάσεις. Πρέπει να αφήσουμε τις υπεκφυγές και τα προσχήματα και να δράσουμε. Ο ΣΦΕΕ αγωνίζεται με συνέπεια, μαχητικότητα, αποτελεσματικότητα για όλα αυτά που είναι βέβαιο ότι μπορούμε να πετύχουμε. Πρέπει να τολμήσουμε. Πρέπει οι υγιείς παραγωγικές δυνάμεις της χώρας, να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων και να κάνουμε άμεσα όλα αυτά που οφείλουμε απέναντι στον τόπο. Αυτό είναι το καθήκον μας απέναντι στον εαυτό μας, απέναντι στη χώρα, απέναντι στο μέλλον. ΧΡΗΜΑ 23

Χ αφιέρωμα ∼ Pharma Money Conference 2010

ΗΛΙΑΣ ΜΟΣΙΑΛΟΣ

ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ - ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ LONDON SCHOOL OF ECONOMICS

ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΟ ΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΚΕΡΔΟΥΣ ΦΑΡΜΑΚΕΜΠΟΡΩΝ & ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΩΝ

κεντρικός ομιλητής του συνεδρίου, βουλευτής του ΠΑ.ΣΟΚ και καθηγητής του London School of Economics, Δρ. Ηλίας Μόσιαλος, περιέγραψε με τα πιο μελανά χρώματα την κατάσταση, που έχει δημιουργηθεί στη φαρμακευτική περίθαλψη της χώρας. Όπως είπε, οι δαπάνες των ταμείων για φάρμακα εκτοξεύτηκαν από 980 εκατ. ευρώ το 2000 σε 5,1 δισ. ευρώ το 2009, δηλαδή, πενταπλασιάστηκαν μέσα σε μία δεκαετία! Το σύνολο της φαρμακευτικής δαπάνης ανέρχεται στην Ελλάδα σε 9,2 δισ. ευρώ συμπεριλαμβάνει και τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, τις παράνομες συνταγογραφήσεις και τις διπλές συνταγογραφήσεις. Η Ισπανία στο αντίστοιχο διάστημα είχε αύξηση δαπανών από 6,2 δισ. σε 12 δισ. δηλαδή αναλογικά πολύ μικρότερη, και πρόκειται για μία χώρα με 47 εκατ. πληθυσμό και με κατά κεφαλή δαπάνη πολύ μικρότερη από την Ελλάδα. Στην Ισπανία υπάρχει σύμβαση μεταξύ κυβέρνησης και ισπανικής βιομηχανίας για επενδύσεις. Ο κ. Μόσιαλος ανέφερε ότι βρισκόμαστε σε καθόλου ευχάριστη κατάσταση με έξαρση δαπάνης όχι μόνο της φαρμακευτικής με υπερδιόγκωση του δημόσιου τομέα χωρίς να επανιδρυθεί το κράτος όπως έλεγε η προηγούμενη κυβέρνηση. «Δεν είμαστε Ισπανία ούτε στις επενδύσεις της φαρμακοβιομηχανίας, παρά τα υψηλά κέρδη, και παρά το σημαντικό transfer pricing μεταξύ Ελλάδας και μητρικών εταιριών που είναι μεγαλύτερο από τις άλλες χώρες. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο πολιτικό είναι πραγματικό. Κάτι πρέπει να γίνει» ανέφερε ο κ. Μόσιαλος. Το προηγούμενο σύστημα που στηριζόταν στις τρεις χαμηλότερες τιμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέτυχε και απέτυχε γιατί οι τρεις τιμές αφορούσαν τις Σκανδιναβικές χώρες και η Ελλάδα ήταν συνήθως η τέταρτη ή η Πέμπτη χώρα εισαγωγής των φαρμάκων. Είμαστε μία από τις ακριβότερες χώρες στις τιμές καθώς επιβαρύνονται από το υψηλό ΦΠΑ, τα υψηλά ποσοστά κέρδους των φαρμακοποιών, και των φαρμακεμπόρων τα οποία κάποια στιγμή πρέπει να τα δούμε. Αλλά υπάρχει μια πραγματικότητα: ότι το σύστημα αυτό δεν λειτούργησε. Θα προσπαθήσουμε να εφαρμόσουμε ένα σύστημα με όσες περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι της Ευρωζώνης, με τις τρεις χαμηλότερες τιμές, αλλά με συνεχείς ανακοστολογήσεις κάθε τρίμηνο. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε εξαγγείλει το μέτρο του rebate κατά 3% το οποίο για διάφορους λόγους δεν μπόρεσε να το συλλέξει. Με τη σημερινή

24 Απρίλιος 2010

Ο κεντρικός ομιλητής του συνεδρίου, κ. Ηλίας Μόσιαλος, Βουλευτής & Καθηγητής στο London School of Economics

λίστα και με βάση τις εξαγγελίες που έγιναν την προηγούμενη εβδομάδα στη Βουλή για να μπει ένα φάρμακο στη λίστα θα πρέπει να αποδώσει το 3% ως rebate με βάση την κατανάλωση της προηγούμενης χρονιάς. Αυτό είναι ένα μέτρο που μας επιτρέπει να πάρουμε αυτή την έκπτωση, την οποία εγώ υπολογίζει ότι θα ανέλθει στα 160 εκατ. ευρώ, σε ότι αφορά τη φετινή χρονιά κι ενδεχομένως να είναι πολύ μεγαλύτερη από του χρόνου, ανα φυσικά υπάρξει αύξηση της κατανάλωσης, αν υπάρχει μείωση θα μειωθούν. ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΩΝ ΜΗ ΣΦΑ Η λίστα δίνει τη δυνατότητα να δούμε τι θα γίνει με τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. Όπως ξέρετα αυτό το θέμα λιμνάζει εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Είναι μια ευκαιρία για το Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων να ξεκαθαρίσει ποια είναι τα μη ΣΦΑ, Το προσδοκώμενο όφελος για το δημόσιο κυμάινεται από 300 έως 600 εκατ. ευρώ, υπάρχει μεγάλο εύρος εδώ καθώς κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει με ακρίβεια τις αλλαγές στον προσδιορισμό των φαρμάκων από συνταγογραφούμενα σε μη συνταγογραφούμενα. Παράλληλα και με βάση τις εξαγγελίες που έχουν γίνει η λίστα δεν θα λειτουργήσει

Χ αφιέρωμα ∼ Pharma Money Conference 2010 με τον τρόπο που λειτουργούσε πριν, θα έχει επιπλέον χαρακτηριστικά, θα συνδυάζεται με το rebate αλλά και τις τιμές αναφοράς, όπου πλέον τα γεννόσημα ενσωματώνονται στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, θα λαμβάνονται υπόψη στον καθορισμό των τιμών, αλλά παράλληλα δίνεται η δυνατότητα στις εταιρείες να αποδείξουν ότι τα προϊόντα τους θα πρέπει να έχουν υψηλότερες τιμές από τις τιμές αναφοράς, με βάση κλινικές και χρηματοοικονομικές μελέτες. Πρόκειται για ένα πολύ λογικό μέτρο και φυσικά η τιμή δεν πρέπει να ξεπερνάει αυτή που ήταν πριν το φάρμακο μπει στη λίστα, το οποίο θα ήταν παράλογο αλλά μπορεί η φαρμακοβιομηχανία να απαιτήσει αύξηση με βάση πάντα τις εξαγγελίες. Αυτά ως προς την πολιτική τιμών και κοστολόγησης. Η δαπάνη είναι συνάρτηση της κοστολόγησης αλλά και της κατανάλωσης. Το ερώτημα που τίθεται είναι: Αρκούν αυτά τα μέτρα; Πιθανότατα να αρκούν. Εγώ προσωπικά πιστεύω ότι πρέπει να υπάρξουν περαιτέρω παρεμβάσεις στα ποσοστά κερδών των φαρμακοποιών μίλησα χτες για μία μείωση 10%-15% στο συνολικό ποσοστό δηλαδή από το 23% να πάει στο 19%-20%. Μείωση την οποία έπρεπε να είχε προτείνει μόνος του ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος στα πλαίσια της συνδρομής του στην προσπάθεια την οποία κάνουμε να μειώσουμε το δημοσιονομικό κόστος. Και το λέω αυτό γιατί όταν από τους μισθούς χαμηλόμισθων υπαλλήλων απειλείται ο 13ος και 14ος μισθός τότε όλες οι παραγωγικές κατηγορίες της χώρας

θα πρέπει να συμβάλουν στην επίλυση της δημοσιονομικής κρίσης όλοι και όταν λέμε όλοι μας, το εννοώ αυτό. Και οι πολιτικοί θα πρέπει να κάνουν κάτι τέτοιο, με μείωση αποδοχών υπερωριών και άλλων ωφελειών που απολαμβάνουν όλοι οι πολιτικοί στη χώρα μας με μείωση της τάξεως των 900 ευρώ το μήνα, όπως εξήγγειλε ο πρόεδρος της Βουλής Φ. Πετσάλνικος και πολύ καλά έκανε. Για την πολιτική κατανάλωσης είπε: είναι ένα τεράστιο θέμα γιατί η συνταγογραφία στη χώρα μας δεν ελέγχεται. Δεν υπάρχουν θεραπευτικά πρωτόκολλα και κατευθυντήριες οδηγίες για πολλές κατηγορίες ακόμα και στις ιατρικές ενώσεις δεν είναι εξαιρετικά ενεργοί οι γιατροί μέσα σε αυτές, μόνοι τους σε εθελοντική βάση να παράξουν τις κατευθυντήριες γραμμές κάτι που συμβαίνει σε πολλές χώρες του κόσμου. Δηλαδή έχουμε μία πληθώρα ιατρικών ενώσεων, μόνο στο χώρο της πνευμονολογίας πρέπει να έχουμε έξι-εφτά ενώσεις. Αυτός ο πληθωρισμός των εταιρειών θα έπρεπε να έχει οδηγήσει σε ένα πληθωρισμό παραγωγικότητας και ιατρικού έργου, ώστε μόνο του το ιατρικό σώμα να συνέβαλλε στην ιατρική αναβάθμιση της συνατογογραφίας. Δυστυχώς αυτό δεν έγινε. Αυτό το οποίο βλέπουμε είναι ένας πληθωρισμός ιατρών μιλάμε για περίπου 70.000 γιατρούς αυτή τη στιγμή, με πληθωρισμό σε συγκεκριμένες ειδικότητες καθώς η χώρα μας έχει το προνόμιο να έχει περισσότερους πνευμονολόγους σε απόλυτο αριθμό από τη Γερμανία.

∼

∼ Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ∼

ΠΑΝΕΛ Ι: ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΤΑΣΕΙΣ, ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ, ΠΡΟOΠΤΙΚΕΣ

κ. Ν. Μανιαδάκης, Καθηγητής στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, μεταξύ άλλων τόνισε ότι οι τιμές των φαρμάκων δεν επηρεάζουν σε τόσο μεγάλο βαθμό την φαρμακευτική δαπάνη όσο άλλοι παράγοντες που είναι :Τα νέα φάρμακα που βγαίνουν στην αγορά, η υποκατάσταση των παλιών με καινοτόμα φάρμακα, και οι δημογραφική αλλαγή καθώς οι

ηλικιωμένοι έχει αποδειχθεί ότι καταναλώνουν δέκα φορές περισσότερα φάρμακα από τους υπόλοιπους ασφαλισμένους. Ο κ. Γ. Μέργος, Καθηγητής Οικονομικών Επιστημών και πρώην διοικητής του ΙΚΑ, είπε ότι ενώ από το 1980 μέχρι το 2005 η αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης ήταν στο 17% μέσα στο 2006-9 ανήλθε στο 14%-15%. Κύριος συντελεστής αύξησης της

ΠΑΝΕΛ I, από αριστερά: Δρ. Γ. Μέργος, Θ. Λοπατατζίδης, Αιμ. Νεγκής, Γ. Κατζουράκης, Δρ. Ν. Μανιαδάκης

26 Απρίλιος 2010

δαπάνης είναι ο αριθμός των συνταγών και πόσα σκευάσματα συμπεριλαμβάνονται στις συνταγές. Σήμερα έχουμε περίπου στην Ελλάδα 2,5 εκατ. συνταγές το μήνα και ο αριθμός τους αυξάνεται. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί γιατροί γράφουν περισσότερες συνταγές από όσες χρειάζονται αλλά εδώ υπάρχει ευθύνη και των ασθενών που ζητούν συνεχώς περισσότερα φάρμακα. Επίσης στη διόγκωση της δαπάνης συμβάλλουν και 300-400 χιλιάδες μετανάστες που συμμετέχουν νόμιμα στο σύστημα με περίπου 100-120 μέρες ασφάλισης και που έχουν 3 με 5 προστατευόμενα μέλη. Ο κ. Θ. Λοπατατζίδης, Μέλος της Επιτροπής Σοφών για το Ασφαλιστικό στάθηκε στην κακοδαιμονία της δημόσιας διοίκησης που δεν βοηθά στον έλεγχο των συνταγών, κάτι που θα μπορούσε να γίνει βλέποντας τι συμβαίνει σε άλλα συστήματα. Σαν παράδειγμα για την κακοδιαχείριση που γίνεται στα φάρμακα ανέφερε περίπτωση γιατρού που είχε «γράψει» περίπου 260 κουτιά στον ίδιο άνθρωπο σε ένα μήνα. Επίσης ανέφερε και το πρόβλημα ότι σε πολλές περιπτώσεις ο φαρμακοποιός «εκτε-

λεί» διαφορετικό σκεύασμα από αυτό που συνταγογράφησε ο γιατρός. Ο κ. Γ. Κατζουράκης, Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος και Πρόεδρος της GSK είπε ότι το φάρμακο χρησιμοποιείται ως το μόνο «εργαλείο» για να εξυγιανθεί το ασφαλιστικό ενώ αποτελεί μικρό μέρος της δαπάνης. Επίσης ανέφερε την σπατάλη ύψους 300-400 εκατ. ευρώ που προκύπτει από τις παράλληλες εισαγωγές και που τελικά καταλήγουν σε άλλες χώρες. Χαρακτήρισε το σύστημα της τιμολόγησης στην Ελλάδα «μηχανιστικό» καθώς εισάγουμε από άλλες χώρες τις τιμές. Σύμφωνα με τον κ. Κατζουράκη το φάρμακο έχει προσφέρει τα μέγιστα στην κοινωνία καθώς σύμφωνα με έρευνα που έχει διενεργηθεί στις ΗΠΑ για κάθε δολάριο που μπαίνει στο εκεί σύστημα υγείας αποφέρει 2,5 δολάρια πίσω στην οικονομία. Πρότεινε την εισαγωγή στην Ελλάδα του γαλλικού συστήματος ταξινόμησης ενώ σημείωσε ότι η τιμολόγηση και η συνταγογράφηση είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα.

ΠΑΝΕΛ ΙΙ: ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΣΤΟ ΕΣΥ

το δεύτερο πάνελ στο οποίο συμμετείχαν οι ομιλητές Γ. Βλόντζος, Ταμίας του ΣΦΕΕ, Δ. Γάκης, διοικητής του ΑΧΕΠΑ, Χ. Ζηλίδης, διοικητής της 3ης Υγειονομικής Περιφέρειας, Ο. Οικονόμου, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Εταιρείας Φαρμακοποιών Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων και Ν. Πολύζος, Γ.Γ. του υπουργείου Υγείας, επικεντρώθηκαν στην κακή οργάνωση των νοσοκομείων και στο γεγονός ότι ο Ελληνικός Οργανισμός Φαρμάκων είναι ακέφαλος

εδώ και μήνες. Ανέφεραν ότι στις δημόσιες δαπάνες υγείας το φάρμακο αποτελεί μόνο το 17% και ότι οι γιατροί δεν γίνεται να έχουν «λευκή επιταγή» στα φάρμακα που συνταγογραφούν. Ο κ. Γάκης συγκεκριμένα χαρακτήρισε «βλακώδη» τον τρόπο καθορισμού των υποκατάστατων προϊόντων στο 80% των πρωτότυπων. Επίσης ο κ. Πολύζος τόνισε ότι στόχος για το 2010 είναι να μειωθούν κατά 8% οι δαπάνες των νοσοκομείων στην Ελλάδα και κατά 20% το 2011.

ΠΑΝΕΛ II, από αριστερά: Ό. Οικονόμου, Ν. Πολύζος, Δ. Ευθυμιάδου, Χ. Ζηλίδης, Δ. Γάκης, Γ. Βλόντζος ΧΡΗΜΑ 27

Χ αφιέρωμα ∼ Pharma Money Conference 2010

ΠΑΝΕΛ IΙΙ: ΕΡΕΥΝΑ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

το τρίτο πάνελ με τη συμμετοχή των κ.κ. Τ. Ζερβακάκη, Γ.Γ του ΣΦΕΕ, Αντ. Καρόκη, Διευθυντή Εταιρικών Υποθέσεων της Amgen Hellas, Δρ Π. Κοσμίδη, Διευθυντή κλινικής στο Υγεία, και Δρ Ι. Χονδρέλη, Sr Διευθυντή Κλινικών Ερευνών και Εγκρίσεων, Φαρμασέρβ Lilly, υπογραμμίστηκε η σημασία της κλινικής έρευνας ως διαδικασίας απαραίτητης για την εξέλιξη των σκευασμάτων, αλλά και διερεύνησης των ίδιων των νοσημάτων. Αν και η φαρμακοβιομηχανία επενδύει στην έρευνα, η καθυστέρηση στην έγκριση προγραμμάτων την πάει πολύ πίσω σε ότι αφορά τον χρόνο. Αν και το επιστημονικό προσωπικό στην Ελλάδα είναι πολύ υψη-

λού επιπέδου, τα προβλήματα οργάνωσης στην κλινική έρευνα δημιουργούν απώλεια εσόδων στην Ελλάδα που φτάνει και τα 200 εκατ. ευρώ. Είμαστε ουραγοί σε ένα τομέα όπως αυτόν της κλινικής έρευνας στον οποίο όμως υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης και δυναμική. Για την συζήτηση που γίνεται σε ότι αφορά τις τιμές των φαρμάκων οι ομιλητές υπογράμμισαν ότι τα φάρμακα έχουν περάσει πλειάδα εγκρίσεων σε διάφορες χώρες και έχουν δικαιολογήσει την τιμή τους. Χρειάζεται να υπάρξει στην Ελλάδα κουλτούρα ευνοϊκότερη προς την καινοτομία και ένα πλαίσιο για τη λειτουργία της έρευνας στην Ελλάδα.

ΠΑΝΕΛ III, από αριστερά: Δρ. Ι. Χονδρέλης, Α. Καρόκης, Αιμ. Νεγκής, Τ. Ζερβακάκης, Δρ. Π. Κοσμίδης

ΠΑΝΕΛ IV: ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

το τέταρτο πάνελ όπου συμμετείχαν οι κ.κ. Β. Σερέτης, Πρόεδρος της Ένωσης Παρασκευαστών Αντιπροσώπων Φαρμάκων Ευρείας Χρήσης, Μ. Ολλανδέζος, Γενικός Διευθυντής, Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας και Δρ Κ. Σουλιώτης, Λέκτορας του Πανεπιστημίου

Πελοποννήσου, μίλησαν για τις προοπτικές της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας καθώς και για τα προβλήματα που προκύπτουν από τις εγγενείς ανωμαλίες και στρεβλώσεις που «φρενάρουν» την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και επηρεάζουν τον τομέα του φαρμάκου, στη χώρα μας. Χ

ΠΑΝΕΛ ΙV, από αριστερά: Φ. Ιγνατίου, Μ. Ολλανδέζος, Δρ. Κ. Σουλιώτης, Β. Σερέτης

28 Απρίλιος 2010

∼ θέμα

Οι τράπεζες ενσωμάτωσαν ζημιές τόσο από την καταβολή της έκτακτης εισφοράς όσο και από την έκθεσή τους στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (όσες έχουν δραστηριότητα εκεί,) στις οποίες οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης ήταν εντονότερες το 2009

ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΑΓΟΡΑ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ... ΚΡΙΣΗΣ

∼

ημαντικά επηρεάστηκαν τα αποτεκερδοσκοπικά παιχνίδια έχουν εκτινάξει τα spread σε λέσματα των τραπεζών για τη χρήση επίπεδα ρεκόρ, δημιουργώντας ισχυρούς πονοκεφάτου 2009 από το γενικότερο αρνητιλους στις διοικήσεις των τραπεζών που βλέπουν το ✒ κό οικονομικό κλίμα που κυριάρχηκόστος χρήματος να ακριβαίνει επικίνδυνα. από τον σε κατά τη διάρκεια της περυσινής Γιώργο Καλούμενο ∼ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ∼ χρονιάς. Από τις αρνητικές συνέπει∼ “ΟΑΣΗ” Η FINANSBANK ∼ ες της κατάστασης που επικράτησε Στα 971 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκαν τα κέρδη της Εθνικής το 2009 ήταν να μειωθεί δραστικά ο όγκος των χορηγούμενων Τράπεζας για τη χρήση του 2009, παρουσιάζοντας πτώση κατά δανείων, να αυξηθούν οι ζημιές από επισφάλειες και να φτά37%. Αν υπολογιστεί η έκτακτη εισφορά που επιβάρυνε την σουν μέχρι και το 9%, ενώ περιορίστηκε δραστικά το καθαρό τράπεζα με 48 εκατ. τότε η κερδοφορία διαμορφώνεται στα περιθώριο δανεισμού, εξαιτίας της αύξησης των επιτοκίων 923 εκατ. (-40%). Η μείωση της κερδοφορίας οφείλεται στη στις καταθέσεις ιδιαίτερα στο πρώτο και το τέταρτο τρίμηνο. σημαντική αύξηση των προβλέψεων για την αντιμετώπιση της Επίσης, οι τράπεζες ενσωμάτωσαν ζημιές από την καταβολή αντίξοης οικονομικής κατάστασης. της έκτακτης εισφοράς αλλά και από την έκθεση τους στις Οι προβλέψεις το 2009 ανήλθαν στα 1,06 δισ. ευρώ, ενώ οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (όσες έχουν δραστηριότησυσσωρευμένες προβλέψεις προσεγγίζουν τα 2,5 δισ. ευρώ τα εκεί) στις οποίες οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης και αντιστοιχούν στο 3,4% των συνολικών χορηγήσεων του ήταν εντονότερες το 2009. Αυτή τη στιγμή πολύ σημαντικές ομίλου. Παράλληλα η τράπεζα προχώρησε στην απομείωση είναι για το μέλλον των τραπεζών οι εξελίξεις από το μέτωπο του χαρτοφυλακίου ομολόγων και μετοχών κατά 238 εκατ. των διαπραγματεύσεων για την τελική μορφή του σχεδίου ευρώ, μεταβολή που οφείλεται κυρίως στη μείωση της αξίας χρηματοδότησης της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική εταιρικών ομολόγων. Τράπεζα. Δηλαδή ποιοι θα είναι οι όροι και του ενδεχόμενου Παρά τη ραγδαία επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών, η δανεισμού μας από τις χώρες της ΕΕ, και ποιο θα είναι το Εθνική το 2009 πέτυχε την αύξηση της οργανικής κερδοφούψος του ποσού στο οποίο θα έχει πρόσβαση η Ελλάδα εάν ρίας κατά 2%, γεγονός που σύμφωνα με στελέχη του ομίλου και εφ’ όσον το χρειαστεί. Οι όροι δανεισμού που θα θέσουν υπογραμμίζει τη σταθερότητα του επιχειρηματικού μοντέλου οι εταίροι μας στην ουσία θα καθορίσουν και τη στάση των και σε περιόδους κρίσεων. Στο τελικό αποτέλεσμα, καθοριστικεφαλαιαγορών έναντι της Ελλάδας, καθώς μέχρι στιγμής τα

30 Απρίλιος 2010

☛

ΣΤΟ ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΗ ΗΤΑΝ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ FINANSBANK. ΤΑ ΚΕΡΔΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΑΝΗΛΘΑΝ ΣΕ 425 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΟΥΝ ΤΟ 46% ΤΩΝ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΚΕΡΔΩΝ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ. κή ήταν η συμβολή της Finansbank. Τα κέρδη της τουρκικής τράπεζας ανήλθαν στα 425 εκατ. ευρώ αντιπροσωπεύοντας το 46% των συνολικών κερδών του ομίλου. Σημειώνεται ότι τα κέρδη της Finansbank ξεπέρασαν τα κέρδη της Εθνικής στην Ελλάδα, τα οποία περιορίστηκαν στα 398 εκατ. ευρώ (-57%). Κατά 51% υποχώρησαν τα κέρδη από τις δραστηριότητες στη ΝΑ Ευρώπη και διαμορφώθηκαν στα 100 εκατ. ευρώ. Παρά τη μεγάλη υποχώρηση του ρυθμού πιστωτικής επέκτασης το 2009, η Εθνική Τράπεζα πέτυχε αύξηση χορηγήσεων κατά 10%. ∼ ALPHA BANK ∼ ∼ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ ∼ Στα 392 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκαν τα καθαρά κέρδη της Alpha Bank το 2009, υπερβαίνοντας τις εκτιμήσεις των αναλυτών. Σημειώνεται ότι εάν συνυπολογιστεί η έκτακτη εισφορά ύψους 42,4 εκατ. ευρώ, τα καθαρά κέρδη της τράπεζας διαμορφώνονται στα 349,8 εκατ. ευρώ. Οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις των αναλυτών έκαναν λόγο για καθαρά κέρδη ύψους 341,5 εκατ. ευρώ το 2009. Στο σύνολο της χρήσης, τα καθαρά έσοδα από τόκους διαμορφώθηκαν στο 1,76 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 2% σε ετήσια βάση, ενώ τα έσοδα προ προβλέψεων της τράπεζας αυξήθηκαν στο 1,2 δισ. ευρώ. Στο δ΄ τρίμηνο, τα καθαρά κέρδη περιορίστηκαν στα 5,3 εκατ. ευρώ, ενώ εξαιρουμένης της έκτακτης εισφοράς, ύψους 42,4 εκατ., ανέρχονται στα 47,7 εκατ. ευρώ. Όπως δήλωσε ο πρόεδρος της τράπεζας, κ. Γιάννης Κωστόπουλος: «To 2009, αντιμετωπίσαμε τις αντιξοότητες του οικονομικού περιβάλλοντος με διορατικότητα και υπευθυνότητα. Η επιτυχία της αυξήσεως του μετοχικού κεφαλαίου μας κατά 986 εκατ. ευρώ ενίσχυσε τον ισολογισμό μας αλλά και την εμπιστοσύνη στις δυνατότητές μας να αντεπεξέλθουμε με επιτυχία στις επιπτώσεις που θα έχουν οι τρέχουσες μακροοικονομικές ανισορροπίες στην ελληνική αγορά. Είναι γεγονός ότι βραχυπρόθεσμα η εφαρμογή του προγράμματος δημοσιονομικής εξυγιάνσεως θα επηρεάσει την πορεία των εργασιών μας. Ωστόσο, είμαστε πεπεισμένοι ότι μεσοπρόθεσμα θα επιφέρει σημαντικά μόνιμα οφέλη στην ελληνική οικονομία και στις επιχειρηματικές προοπτικές μας στη νοτιοανατολική Ευρώπη». ∼ EUROBANK EFG ∼ ∼ ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΝ. ΕΥΡΩΠΗ ∼ Στα 362 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκαν τα καθαρά κέρδη της Eurobank για το σύνολο του 2009 ενώ στο δ’ τρίμηνο ανήλθαν στα 82 εκατ. ευρώ. Τα καθαρά κέρδη της τράπεζας διαμορφώ-

νονται στα 25 εκατ. ευρώ στο δ’ τρίμηνο, αφαιρουμένης της έκτακτης φορολόγησης, ύψους 57 εκατ. ευρώ. Τα κέρδη προ προβλέψεων της τράπεζας παρέμειναν σταθερά για το σύνολο της χρήσης, στα 1,6 δισ. ευρώ, ενώ τα ίδια κεφάλαια της Eurobank ενισχύθηκαν κατά 712 εκατ. ευρώ στο έτος, στα 4,3 δισ. ευρώ. Τα καθαρά έσοδα από τόκους διαμορφώθηκαν στα 2,3 δισ. ευρώ το 2009, σημειώνοντας μικρή μείωση 1,8% έναντι του 2008 ενώ οι συνολικές προβλέψεις διαμορφώθηκαν στα 1,18 δισ. ευρώ στο έτος, με το ρυθμό αύξησης των δανείων σε καθυυστέρηση να μειώνεται σημαντικά στα δυο τελευταία τρίμηνα του έτους. Στις αγορές της Νέας Ευρώπης, όπου δραστηριοποιείται η Eurobank, οι αυξημένες προβλέψεις για επισφαλή δάνεια και το υψηλό κόστους άντλησης καταθέσεων επηρέασαν σημαντικά το καθαρό αποτέλεσμα, το οποίο ήταν αρνητικό κατά 44εκ. Ευρώ. ∼ GENIKI BANK ∼ ∼ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΑΥΞΗΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ∼ Επιδείνωση παρουσίασαν τα οικονομικά αποτελέσματα της Geniki Bank για τη χρήση του 2009, καθώς οι ζημίες του ομίλου ανήλθαν στα 109,5 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τις ζημίες ύψους 37,5 εκατ. ευρώ κατά την προηγούμενη χρήση. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, η επιδείνωση αυτή οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην αύξηση των προβλέψεων. Η σημαντική επιδείνωση της οικονομίας είχε αρνητική επίδραση στην ποιότητα του χαρτοφυλακίου των δανείων, με αποτέλεσμα οι προβλέψεις για τη χρήση να ανέλθουν στα 139,6 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 165,4% σε σχέση με την προηγούμενη χρήση. Για τη χρήση που έληξε 31 Δεκεμβρίου 2009 τα λειτουργικά έσοδα ανήλθαν στα 189,9 εκατ. ευρώ σημειώνοντας μείωση κατά 2,1% σε σχέση με το 2008. Όμως σε συγκρίσιμη βάση τα λειτουργικά έσοδα αυξήθηκαν κατά 4,9%, μη συμπεριλαμβανομένου του εφάπαξ κέρδους από την πώληση ακινήτου που πραγματοποιήθηκε το 2008. Αυτή η αύξηση κατά 4,9% οφείλεται στον συνδυασμό της αύξησης των καθαρών εσόδων από τόκους κατά 5,8% και της μείωσης των εσόδων από προμήθειες κατά 3,2%. Τα λειτουργικά έξοδα (εξαιρώντας τις προβλέψεις) ανήλθαν στα 156,8 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση κατά 4,2% σε σχέση με την προηγούμενη χρήση. Ο όμιλος διατήρησε τον αυστηρό έλεγχο του κόστους του. Σημειώνεται ότι η μείωση κόστους κατά 4,2% (το 2009 σε σχέση με το 2008) είναι υψηλότερη από το αντίστοιχο ποσοστό της προηγούμενης χρήσης, όπου η μείωση κόστους το 2008 σε σχέση με το 2007 έφτασε το 3,1%. Το λειτουργικό αποτέλεσμα (πριν από προβλέψεις) ανήλθε στα 33 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας βελτίωση κατά 9,1% σε σχέση με την προηγούμενη χρήση. Στις 31 Δεκεμβρίου 2009 το σύνολο των δανείων και απαιτήσεων (μετά από προβλέψεις) ανήλθε στα 4 δισ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση κατά 3,5% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2008, ενώ οι καταθέσεις και τα repos ανήλθαν στα 2,7 δισ., σημειώνοντας αύξηση κατά 4,9% σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2008. Χ ΧΡΗΜΑ 31

∼ αφιέρωμα

ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΑ -ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ

ΣΦΥΖΟΥΝ ΑΠΟ «ΥΓΕΙΑ» ✒

32 Απρίλιος 2010

από τον Γιώργο Καλούμενο

Αύξηση τζίρου και περιορισμένες απώλειες κερδών, σε σύγκριση με τους περισσότερους κλάδους, εμφανίζουν τα ιδιωτικά θεραπευτήρια και διαγνωστικά κέντρα επιβεβαιώνοντας πλήρως τη φήμη που τα θέλουν να λειτουργούν «αμυντικά» σε περιόδους οικονομικής ύφεσης όπως η τωρινή

ιαχρονική αύξηση την τελευταία δεκαετία εμφανίζει η συνολική εγχώρια αγορά των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας σύμφωνα με την Icap. Το δε μέγεθός της εκτιμάται σήμερα σε περίπου 2 δις ευρώ. έναντι 574 εκατ. ευρώ το 1998, παρουσιάζοντας μέσο ετήσιο ρυθμό ανόδου 13,2%. Ειδικότερα κατά κατηγορία, το μέγεθος αγοράς των ιδιωτικών κλινικών εκτιμάται σε 1.330 εκατ. ευρώ ενώ το μέγεθος αγοράς των ιδιωτικών μαιευτικών κλινικών υπολογίζεται σε 275 εκατ. ευρώ Σχετικά με τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα, η αξία της εν λόγω αγοράς εκτιμάται το ίδιο έτος σε 380 εκατ. ευρώ. Αναφορικά με την ποσοστιαία συμμετοχή της κάθε κατηγορίας στο σύνολο της υπό εξέτασης αγοράς, οι κλινικές καλύπτουν το μεγαλύτερο μερίδιο (67%) και ακολουθούν τα διαγνωστικά κέντρα (19,1%) και οι μαιευτικές κλινικές (13,9%). Στον χώρο των ιδιωτικών κλινικών τον υψηλότερο δείκτη συγκέντρωσης παρουσιάζουν οι μαιευτικές κλινικές καθώς οι τρεις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου κατέχουν το 80,2% της αγοράς. Ακολουθούν οι γενικές κλινικές με δείκτη συγκέντρωσης 75,9% για τις 15 μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου, ενώ μικρότερος είναι ο βαθμός συγκέντρωσης στα διαγνωστικά κέντρα καθώς οι 15 μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου ελέγχουν

λίγο πάνω από το ήμισυ της αγοράς. Παράγοντες του εξεταζόμενου κλάδου εκτιμούν ότι, σύμφωνα με τις ισχύουσες συνθήκες και τάσεις, η αγορά των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας θα συνεχίσει την ανοδική της πορεία και το 2010. Ειδικότερα ανά τομέα, η άνοδος της αξίας της αγοράς των ιδιωτικών θεραπευτηρίων εκτιμάται στο 10%-12% σε ετήσια βάση. Αντίστοιχα, η αγορά των μαιευτηρίων υπολογίζεται ότι θα διευρυνθεί με ετήσιο ρυθμό 10%, ενώ η αύξηση για τα διαγνωστικά κέντρα εκτιμάται ότι θα είναι της τάξης του 7%-9%, ετησίως. ΖΗΤΗΣΗ Εκτός από τους δημογραφικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες, το επίπεδο των νοσηλευτικών υπηρεσιών του δημόσιου τομέα, χαρακτηρίζεται ως ο πλέον σημαντικός παράγοντας για τη στροφή του κοινού στις ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας. Το μερίδιο της ιδιωτικής συμμετοχής στο σύνολο των δαπανών υγείας (βάσει τρεχουσών τιμών) διαμορφώθηκε στο 37,07%. Από τα στοιχεία της τελευταίας διαθέσιμης Έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών της Ε.Σ.Υ.Ε., κατά την περίοδο 2004/05 βάσει δείγματος σε όλα τα νοικοκυριά της χώρας, προκύπτει ότι οι συνολικές μηνιαίες δαπάνες υγείας σε όλες τις περιοχές της χώρας, ανήλθαν κατά μέσο όρο σε €128,17 ανά νοικοκυριό, ΧΡΗΜΑ 33

Χ αφιέρωμα ∼ Iδιωτικά θεραπευτήρια-διαγνωστικά κέντρα εύρος, στην αναβάθμιση της ποιότητας, στην ταχύτητα των παρεχομένων υπηρεσιών, στην επέκταση του δικτύου (παρουσία σε περισσότερες περιοχές), αλλά και στη συνεργασία με ασφαλιστικούς φορείς.

☛

ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΤΟΝ ΥΨΗΛΟΤΕΡΟ ΔΕΙΚΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΟΙ ΜΑΙΕΥΤΙΚΕΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ, ΚΑΘΩΣ ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΚΑΤΕΧΟΥΝ ΤΟ 80,2% ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ. καλύπτοντας το 7,2% του συνόλου των μηνιαίων δαπανών για κάθε μορφής αγαθό και υπηρεσία. ΠΡΟΣΦΟΡΑ Τα ιδιωτικά θεραπευτήρια της χώρας, διακρίνονται ευρύτερα σε μεγάλες πολυδύναμες κλινικές οι οποίες βρίσκονται κυρίως σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, καθώς και σε κλινικές μικρότερου και μεσαίου μεγέθους ως προς τον αριθμό κλινών και τους ιατρικούς τομείς που καλύπτουν. Ξεχωριστή κατηγορία αποτελούν τα νευροψυχιατρικά θεραπευτήρια καθώς και οι μαιευτικές – γυναικολογικές κλινικές. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Γ.Γ. της Ε.Σ.Υ.Ε., το 2007 σε ολόκληρη τη χώρα καταγράφηκαν 14.707 κλίνες σε ιδιωτικά θεραπευτήρια επί συνόλου 53.888 κλινών. Όσον αφορά στον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, κατά το 2007 στα ιδιωτικά θεραπευτήρια ήταν εγκατεστημένο το 28,3% του συνόλου των ιατρικών μηχανημάτων υψηλής τεχνολογίας της χώρας. Τα τελευταία κυρίως χρόνια ο κλάδος χαρακτηρίζεται από σημαντικές ανακατατάξεις λόγω των εξαγορών και συγχωνεύσεων μεταξύ εταιρειών των τριών ευρύτερων τομέων δραστηριότητας (γενικές κλινικές, μαιευτικές και γυναικολογικές κλινικές, διαγνωστικά κέντρα). Αποτέλεσμα της τάσης αυτής, είναι η επικράτηση πολυδύναμων επιχειρηματικών ομίλων παροχής ιατρικών υπηρεσιών, οι οποίοι προσφέρουν πλήρες εύρος υπηρεσιών διάγνωσης και θεραπείας. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των ιδιωτικών μονάδων υγείας, καθίσταται ιδιαίτερα έντονος τα τελευταία κυρίως χρόνια και εστιάζεται στην ανανέωση του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, στο

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ Σε διεθνές επίπεδο, η οργάνωση των υπηρεσιών υγείας στηρίζεται σε τρεις εναλλακτικές προσεγγίσεις: α) στα Εθνικά Συστήματα Υγείας, β) στην Κοινωνική Ασφάλιση Υγείας – Ταμεία Υγείας και γ) στην Ιδιωτική Ασφάλιση Υγείας. Τα τελευταία χρόνια, σε αρκετές χώρες της Ε.Ε., η ιδιοκτησία των ιδιωτικών θεραπευτηρίων έχει αρχίσει σταδιακά να μεταβιβάζεται από ομάδες ιατρών σε μεγάλους χρηματοοικονομικούς ομίλους ή ασφαλιστικούς οργανισμούς, οι οποίοι με τη σειρά τους εισάγουν σύγχρονες μεθόδους προώθησης πωλήσεων με γνώμονα την ποιοτική αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών. Όπως προκύπτει από τα τελευταία στατιστικά στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τις χώρες μέλη της Ε.Ε. των 27, η ιδιωτική δαπάνη υγείας ως ποσοστό στο σύνολο των δαπανών υγείας κυμάνθηκε το 2006 από 9,4% (Λουξεμβούργο) έως 57,5% (Ελλάδα), ενώ η συνολική δαπάνη υγείας ως ποσοστό επί του ΑΕΠ κυμάνθηκε από 5% (Εσθονία) έως 11,1% (Γαλλία). ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ Στον κλάδο των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι ιδιαίτερα έντονος. Μετά από μια περίοδο σημαντικών επιχειρηματικών εξελίξεων και ανακατατάξεων που σηματοδοτήθηκαν από μεγάλες επενδύσεις, εξαγορές, συγχωνεύσεις, αλλά και συμφωνίες στρατηγικών συνεργασιών, οι μεγάλοι και οργανωμένοι επιχειρηματικοί όμιλοι έχοντας εδραιώσει την παρουσία τους στην αγορά και έχοντας “εξασφαλίσει” την απαραίτητη φήμη και πελατεία, απολαμβάνουν συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των μικρότερων επιχειρήσεων του κλάδου. Οι εν λόγω όμιλοι παρέχουν σήμερα ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών στηρίζοντας τη στρατηγική τους σε τέσσερις βασικούς άξονες και συγκεκριμένα: α) στη γεωγραφική κάλυψη, β) στην παροχή πλήρους φάσματος ιατρικών υπηρεσιών, γ) στην τεχνολογική και επιστημονική εξέλιξη και δ) στην επέκταση σε νέες αγορές του εξωτερικού.

∼

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΙΣΟΔΟΣ ΝΕΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΩΝ Η είσοδος μιας νέας επιχείρησης στον κλάδο των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας από τεχνοοικονομικής πλευράς, δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Η ίδρυση ενός διαγνωστικού κέντρου και ιδιαίτερα ενός θεραπευτηρίου απαιτεί σημαντικές επενδύσεις και ενέχει αρκετές δυσκολίες. Απαιτείται προσεκτικός σχεδιασμός ως προς τη σκοπιμότητα και τη βιωσιμότητα της επένδυσης. Επίσης, σημαντικό μέρος μιας επένδυσης στο συγκεκριμένο κλάδο πέραν της υψηλής τεχνολογίας και του 34 Απρίλιος 2010

εξειδικευμένου προσωπικού που είναι απαραίτητα, αφορά το κόστος της γης στο οποίο εντοπίζονται και γεωγραφικές διαφοροποιήσεις, καθώς το κόστος της κατάλληλης γης στην κατάλληλη τοποθεσία εντός της περιφέρειας Αττικής είναι αρκετά υψηλότερο σε σχέση με αυτό σε άλλες περιοχές της χώρας. Επιπλέον, η καθιέρωση και εδραίωση της φήμης - ονόματος ενός θεραπευτικού / διαγνωστικού κέντρου καθιστά δύσκολη την είσοδο νέων ανταγωνιστών, καθώς η δημιουργία «καλής φήμης» είναι μακροχρόνια διαδικασία.

Εμπόδια όμως στη δημιουργία νέων εταιρειών στον κλάδο θέτει και το ίδιο το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Στην περίπτωση των θεραπευτηρίων, οι προϋποθέσεις και ιδιαίτερα οι οικοδομικές προδιαγραφές που ισχύουν κρίνονται από παράγοντες του κλάδου ως ιδιαίτερα αυστηρές. Στην περίπτωση των διαγνωστικών κέντρων - μέχρι πρότινος τουλάχιστον - η ίδρυση και λειτουργία αυτών ήταν αποκλειστικά προνόμιο των ιατρών. Μετά την κατάργηση του ΠΔ84/01 το 2008, αναμένονται εξελίξεις όσον αφορά τη ρύθμιση του θεσμικού πλαισίου περί της ίδρυσης και λειτουργίας διαγνωστικών κέντρων. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ Ως υποκατάστατες υπηρεσίες των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας θεωρούνται οι υπηρεσίες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης του δημοσίου τομέα. Στους πρωταρχικούς στόχους της πολιτείας εντάσσεται, μεταξύ άλλων, η βελτίωση και αναβάθμιση των υποδομών της δημόσιας υγείας. Ειδικότερα, ήδη έχει ξεκινήσει τη λειτουργία του το Αττικό Νοσοκομείο στο Χαϊδάρι, ενώ κατασκευάσθηκαν και παραδόθηκαν προς χρήση νέες νοσοκομειακές μονάδες και επεκτάσεις συνολικής επιφάνειας 830 χιλ. τ.μ. Κατά την περίοδο 2004-2006, ολοκληρώθηκαν οι υποδομές νέων νοσοκομείων και επεκτάσεων συνολικού εμβαδού 450 χιλ. τ.μ., καθώς και οι ανακαινίσεις παλαιών νοσοκομείων 200 χιλ. τ.μ., ενώ μέχρι το τέλος του 2008 προστέθηκαν άλλα 200 χιλ. τ.μ. υποδομών σε διάφορα δημόσια νοσοκομεία της χώρας. Τα τελευταία χρόνια ξεκίνησαν τη λειτουργία τους τα πρώτα Αστικά Κέντρα Υγείας στην Αττική τα οποία εντάχθηκαν στο Ε.Σ.Υ., ενώ σύμφωνα με πηγές της αγοράς και άλλα αστικά κέντρα υγείας πρόκειται να δραστηριοποιηθούν σε διάφορες περιοχές της χώρας με σκοπό την αποσυμφόρηση των νοσοκομείων. Επίσης, η Πολυκλινική του Ολυμπιακού χωριού θα λειτουργεί όχι μόνον ως κέντρο υγείας αλλά και ως κέντρο αποκατάστασης. Επίσης, σε πρώτη φάση τρεις νοσηλευτικές μονάδες πρόκειται να κατασκευαστούν μέσω της μεθόδου των συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ). ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ Σημαντικοί προμηθευτές των εταιρειών που παρέχουν υπηρεσίες υγείας είναι οι επιχειρήσεις που τις προμηθεύουν με τον απαραίτητο ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, καθώς και οι φαρμακοβιομηχανίες / φαρμακαποθήκες και οι επιχειρήσεις παραγωγής / εμπορίας τροφίμων και ποτών στην περίπτωση των νοσοκομειακών μονάδων. Οι μεγάλες και αναγνωρισμένες εταιρείες εμπορίας ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού με πολλαπλές εφαρμογές στο απαιτητικό περιβάλλον της ιδιωτικής υγείας, είναι αυτές που διατηρούν διαπραγματευτικό πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους. Αναφορικά με τους προμηθευτές υγειονομικού υλικού, διαπραγματευτικό πλεονέκτημα διατηρούν εκείνοι οι οποίοι τηρούν αυστηρά όλες τις απαιτούμενες διαδικασίες ελέγχου ποιότητας, τα προϊόντα τους διαθέτουν τις απαραίτητες πιστοποιήσεις (CE, ISO κλπ.), είναι εγκεκριμένα από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς και εγγυώνται την ασφάλεια εφαρμογής τους στον ασθενή. Σχετικά με την διαπραγματευτική δύναμη μιας εταιρείας παροχής υπηρεσιών υγείας απέναντι στους προμηθευτές της, αυτή είναι ανάλογη με το ύψος των παραγγελιών που πραγματοποιεί, το μέγεθός της και τη φήμη της στην αγορά. Στους προμηθευτές του κλάδου συμπεριλαμβάνεται και το

εξειδικευμένο ιατρικό, νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό. ΙΣΧΥΡΑ ΣΗΜΕΙΑ Στον κλάδο παροχής ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας δραστηριοποιούνται μεγάλες σε μέγεθος εταιρείες, καλά οργανωμένες και με μακροχρόνια εμπειρία στο χώρο της υγείας οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις απαρτίζουν ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους. Επιπλέον, στις περισσότερες των περιπτώσεων, οι ίδιοι οι ιατροί πέραν της ιδιότητάς τους να παρέχουν ιατρική φροντίδα, ως μέτοχοι των εταιρειών συμμετέχουν ενεργά και στη διοίκηση αυτών. Σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, η ανεπάρκεια του δημοσίου τομέα σε συνδυασμό με τα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα του Ε.Σ.Υ. που εντοπίζονται κυρίως σε ελλιπείς υποδομές, στην τεχνολογική υστέρηση και στην έλλειψη ιατρικού – νοσηλευτικού προσωπικού, αποτελεί ένα ιδιαίτερα ισχυρό σημείο για τον εξεταζόμενο κλάδο. Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου, η σταδιακή γήρανση του πληθυσμού, η εμφάνιση νέων ασθενειών αλλά και η αύξηση του αριθμού των ατόμων που καλύπτονται από τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, συντελούν στη σταδιακή αύξηση της ζήτησης για ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας αλλά και προληπτικής ιατρικής. Επιπλέον, η εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης σε συνδυασμό με την εξέλιξη της τεχνολογίας στον τομέα της υγείας, καθιστούν διαρκώς αυξανόμενη τη ζήτηση για άμεση, αποτελεσματικότερη και περισσότερο ποιοτική παροχή υπηρεσιών υγείας. Τα τελευταία κυρίως χρόνια η συμβολή του ελληνικού χρηματιστηρίου υπήρξε σημαντική για τον κλάδο, σε συνδυασμό δε με την υψηλή κερδοφορία των ισχυρών επιχειρηματικών ομίλων βοήθησε στην υλοποίηση των μεγάλων επενδυτικών τους σχεδίων. Επιπλέον, οι μεγάλες κυρίως επιχειρήσεις του κλάδου, ως μέλη διεθνών οργανισμών διατηρούν συνεργασίες με μεγάλα νοσηλευτικά ιδρύματα του εξωτερικού εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό τη συμμετοχή τους σε διάφορα ερευνητικά προγράμματα. Τέλος, δυνατό σημείο για τον κλάδο θεωρείται η “εργασιακή ειρήνη” στον ιδιωτικό τομέα σε αντίθεση με το δημόσιο όπου οι απεργιακές κινητοποιήσεις του ιατρικού – νοσηλευτικού προσωπικού είναι πολύ συχνό φαινόμενο. ΑΔΥΝΑΜΑ ΣΗΜΕΙΑ Το πολύπλοκο και αυστηρό ισχύον θεσμικό πλαίσιο δεν βοηθάει την ίδρυση νέων και ιδιαίτερα μικρών ιατρικών εται☛

ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΥΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ, ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΜΕΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΩΣ Ο ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ. ΧΡΗΜΑ 35

Χ αφιέρωμα ∼ Iδιωτικά θεραπευτήρια-διαγνωστικά κέντρα ☛

ΟΙ ΑΓΟΡΕΣ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΟΙ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ Η ΤΟΥΡΚΙΑ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΕΜΦΑΝΙΖΟΥΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΣΕ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΥΓΕΙΑΣ, ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΟΥΝ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΚΥΡΙΩΣ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΟΜΙΛΩΝ.

ρειών. Όσον αφορά τα ιδιωτικά θεραπευτήρια, ενώ παλαιότερα απαγορευόταν η ίδρυση νέων νοσοκομειακών μονάδων, με σχετικό Π.Δ. αυτό καταργήθηκε. Ωστόσο, ο νόμος αυτός σε πολλά του σημεία παρέμεινε ανενεργός και οι προϋποθέσεις και ιδιαίτερα οι οικοδομικές προδιαγραφές που θέτει, κρίνονται ως ιδιαιτέρως αυστηρές. Από την πλευρά των διαγνωστικών κέντρων, πρόσφατα κρίθηκε άκυρο σχετικό Π.Δ. το οποίο καθόριζε με αυστηρό τρόπο τους όρους, τις προϋποθέσεις, τη διαδικασία και τις προδιαγραφές της ίδρυσης και λειτουργίας ιδιωτικών φορέων παροχής υπηρεσιών Π.Φ.Υ. ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Οι αγορές του εξωτερικού και ιδιαίτερα οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης και η Τουρκία, οι οποίες εμφανίζουν σημαντικές ελλείψεις σε υποδομές υγείας, συγκεντρώνουν τα τελευταία κυρίως χρόνια το επενδυτικό ενδιαφέρον των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Αλλά και στο εσωτερικό, η γεωγραφική ανισοκατανομή των ιδιωτικών νοσηλευτικών μονάδων, δημιουργεί ευκαιρίες ανάπτυξης πέραν της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης όπου σήμερα είναι συγκεντρωμένος ο μεγαλύτερος αριθμός αυτών. Τούτο ενισχύεται και από το γεγονός ότι, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης στην ποιότητα της παροχής υπηρεσιών υγείας σε περιοχές εκτός της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Η επέκταση των συνεργασιών των ιδιωτικών μονάδων υγείας με όλο και περισσότερες ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες αλλά και η σύναψη συμβάσεων με ασφαλιστικά ταμεία, έχει ως αποτέλεσμα τη διεύρυνση της πελατειακής βάσης του κλάδου μέσω της κάλυψης των νοσηλίων μεγαλύτερου εύρους ασθενών. Σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, η αύξηση του αριθμού των μεταναστών η οικονομική επιφάνεια των οποίων δεν τους παρέχει τη δυνατότητα να γίνουν αποδέκτες των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας, έχει ως αποτέλεσμα τη συμφόρηση των μονάδων του δημοσίου, στοιχείο που στρέφει ένα μέρος της ζήτησης προς τον ιδιωτικό τομέα. Η διάδοση προγραμμάτων πληρωμής μέσω άτοκων δόσεων είναι πραγματικότητα πλέον για τον τομέα της ιδιωτικής υγείας, ενώ γεγονός αποτελεί και η ύπαρξη «κάρτας εξωτερικών ιατρείων» η οποία προσφέρει κλιμακούμενες εκπτώσεις 36 Απρίλιος 2010

για την πραγματοποίηση σειράς ιατρικών εξετάσεων. Η κατ’ οίκον νοσηλεία, η παροχή υπηρεσιών νοσηλείας μιας ημέρας, η τηλεϊατρική και η ρομποτική χειρουργική, τα κέντρα αποκατάστασης, οι ξενώνες νοσηλείας και οι γηριατρικές κλινικές, οι τράπεζες βλαστοκυττάρων, είναι κάποιοι από τους τομείς που παρουσιάζουν σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης στη χώρα μας, ενώ οι παιδιατρικές, ογκολογικές και γυναικολογικές μονάδες, αλλά και κέντρα πλαστικής χειρουργικής, κέντρα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, ακόμη και κέντρα φυσικής υγιεινής και ευεξίας, συγκεντρώνουν το επενδυτικό ενδιαφέρον των επιχειρηματιών. ΑΠΕΙΛΕΣ Ως απειλή για τον κλάδο μπορεί να εκληφθεί ο θεσμός των Σ.Δ.Ι.Τ. (συμπράξεις μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα), μέσω του οποίου θα κατασκευασθούν νέες σύγχρονες δημόσιες μονάδες υγείας ανταγωνιστικές των ιδιωτικών μονάδων. Ήδη έχει αποφασισθεί από τη ΔΕΠΑΝΟΜ (Δημόσια Επιχείρηση Ανέγερσης Νοσηλευτικών Μονάδων) η κατασκευή παιδιατρικού νοσοκομείου και ογκολογικού κέντρου στη Θεσσαλονίκη (συνολικής δυναμικότητας 800 κλινών) και γενικού νοσοκομείου στην Πρέβεζα (δυναμικότητας 164 κλινών). Ακόμη, εξετάζεται η δυνατότητα κατασκευής γενικού νοσοκομείου στην Ανατολική Αττική καθώς επίσης και νέου γενικού νοσοκομείου στο νησί της Κω. Επίσης, η δυνατότητα διαχείρισης των δημοσίων νοσοκομείων με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια εξετάζεται σοβαρά από την πολιτεία. Μια μορφή απειλής ειδικά για τις μικρές περιφερειακές ιδιωτικές ιατρικές μονάδες, αποτελεί η τάση συγκέντρωσης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στον κλάδο, καθώς ιδιωτικές επιχειρήσεις που δεν αναπτύσσονται αποτελούν στόχο των ισχυρών ανταγωνιστών τους μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων. Η ενδεχόμενη είσοδος ασφαλιστικών εταιρειών στον κλάδο της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης αποτελεί ως ένα βαθμό, απειλή για τις υφιστάμενες επιχειρήσεις. Τούτο διότι πιθανή είσοδος ασφαλιστικών εταιρειών στο χώρο, θα προκαλέσει καθετοποίηση των παρεχόμενων υπηρεσιών και περαιτέρω όξυνση του ανταγωνισμού. Η ραγδαία και συνεχής εξέλιξη της τεχνολογίας, αναγκάζει τις μονάδες του κλάδου προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικές, να προχωρούν σε πολυδάπανα επενδυτικά προγράμματα με στόχο την ανανέωση και απόκτηση σύγχρονου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού. Επίσης, καθώς οι μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου είναι εισηγμένες στο ελληνικό χρηματιστήριο, η ψυχολογία του επενδυτικού κοινού σε σχέση με τις διακυμάνσεις στις διεθνείς χρηματαγορές αλλά και γενικότερα τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις (εσωτερικές και διεθνείς), αποτελούν παράγοντες καθοριστικής σημασίας για την εξέλιξη των επενδυτικών τους προγραμμάτων. Επίσης, τα χαμηλά και για μακρύ χρονικό διάστημα «παγωμένα» τιμολόγια που ισχύουν στις διάφορες συμβάσεις που συνάπτονται με τα ταμεία του δημοσίου, καθώς επίσης και ενδεχόμενη περικοπή των δαπανών των ασφαλιστικών ταμείων, επηρεάζουν αρνητικά τα οικονομικά αποτελέσματα εταιρειών του κλάδου, ενώ πιθανές αλλαγές στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο είναι δυνατόν να επηρεάσουν την αναπτυξιακή πολιτική των εταιρειών. Χ

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΠΑΝΟΣ M.D., M.Sc., Ph.D., ΠΡΟΕΔΡΟΣ Π.Ε.Ι.Φ.Π.Φ.Υ.* ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΣ ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ Η δημιουργία, ηθελημένα ή μη, μονοπωλιακών καταστάσεων στο χώρο της ιδιωτικής περίθαλψης θα είναι τεράστιο σφάλμα με τραγικές συνέπειες τόσο για την εθνική οικονομία όσο και για την υγεία του ελληνικού λαού.

ις πρώτες ημέρες μετά τις εκλογές η νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας υπό την πίεση των συνδικαλιστών καταργεί το Π.Δ. 180/2009 και ανακοινώνει την πρόθεσή της να επαναφέρει το Π.Δ. 84/2001 με νομοθετική ρύθμιση και χρόνο προσαρμογής 12 μήνες. Με την νομοθετική ρύθμιση επαναφέρονται οι δύο διατάξεις του Π.Δ. 84/2001 που κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το Συμβούλιο Επικρατείας. Οι διατάξεις αυτές αφορούν την υποχρεωτική μεταβίβαση του 51% του μετοχικού κεφαλαίου των επιχειρήσεων πρωτοβάθμιας περίθαλψης (διαγνωστικών εργαστηρίων, διαγνωστικών κέντρων) σε ειδικευμένους ιατρούς και την απαγόρευση λειτουργίας υποκαταστημάτων. Ως χρόνος προσαρμογής στις παραπάνω διατάξεις των επιχειρήσεων που ήδη λειτουργούν ορίζονται οι 12 μήνες. Η Υπουργός Υγείας επικαλείται ότι η ρύθμιση αυτή γίνεται για λόγους δημοσίου συμφέροντος προστατεύοντας τον ελληνικό λαό από την εμπορευματοποίηση του χώρου της Υγείας. Εάν πράγματι αυτός ήταν ο λόγος θα έπρεπε να υπάρξει ταυτόχρονη αντίστοιχη ρύθμιση για τις κλινικές και τα μαιευτήρια, τα οποία διαφορετικά και θα κυριαρχήσουν εκτός από την δευτεροβάθμια και στην πρωτοβάθμια περίθαλψη. Η δημιουργία, ηθελημένα ή μη, μονοπωλιακών καταστάσεων στο χώρο της ιδιωτικής περίθαλψης θα είναι τεράστιο σφάλμα με τραγικές συνέπειες τόσο για την εθνική οικονομία όσο και για την υγεία του ελληνικού λαού. Η Υπουργός φαίνεται ότι βιάζεται να κλείσει τις επιχειρήσεις πριν προλάβουν να προσαρμοστούν, γιατί γνωρίζει πολύ καλά ότι ο χρόνος δεν είναι επαρκής ακόμη και για την προσαρμογή ενός απλού μικροβιολογικού ή ακτινολογικού εργαστηρίου, που μόνο για την αδειοδότησή του απαιτούνται 18 μήνες. Όταν πρόκειται για διαγνωστικά κέντρα με 10-50 υποκαταστήματα θα πρέπει κανείς να προσθέσει τον χρόνο που απαιτείται για την απόσχιση των υποκαταστημάτων και την ανεύρεση και διαπραγματεύσεις με τους επιχειρηματίες ιατρούς, που προτίθενται να αγοράσουν το 51% του μετοχικού κεφαλαίου των νέων επιχειρήσεων.

ΔΥΟ ΜΕΤΡΑ, ΔΥΟ ΣΤΑΘΜΑ Δεδομένου ότι η ρύθμιση αφορά 700 μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, ακόμη και εισηγμένες στο Χρηματιστήριο, που θα πρέπει να προσαρμοστούν μέσα σ’ ένα χρόνο, καταλαβαίνει κανείς το μέγεθος του προβλήματος που θα δημιουργηθεί. Χιλιάδες μέτοχοι, που δεν είναι ιατροί, θα προσπαθούν να πουλήσουν τα μερίδιά τους σ’ ένα περιορισμένο αριθμό επιχειρηματιών - ιατρών, οι οποίοι βεβαίως δεν θα έχουν κανένα λόγο να αγοράσουν μετοχές εφ’ όσον γνωρίζουν ότι ο πωλητής πιέζεται χρονικά για την ολοκλήρωση της μεταβίβασης, αφού σε διαφορετική περίπτωση λύεται η εταιρεία του. Συνεπώς, ενώ η προσφορά θα είναι τεράστια η ζήτηση θα είναι μικρή έως ανύπαρκτη, με αποτέλεσμα να εξευτελιστούν οι αξίες των μετοχών και να χαθούν περιουσιακά στοιχεία για τα οποία απαιτήθηκαν χρόνια να αποκτηθούν. Το κοινωνικό πρόβλημα που θα δημιουργηθεί γίνεται ακόμη μεγαλύτερο εάν ληφθεί υπ’ όψιν ότι ο επιστημονικός εξοπλισμός των περισσότερων επιχειρήσεων προέρχεται από συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing) πολυετούς διάρκειας, για την υπογραφή των οποίων απαιτήθηκαν προσωπικές εγγυήσεις μετόχων των διαγνωστικών κέντρων. Συνεπώς χιλιάδες επιχειρηματίες, αρκετοί απ’ αυτούς ιατροί, όχι μόνο θα χάσουν τις περιουσίες τους, αλλά θα κινδυνεύσουν και με φυλάκιση εξ αιτίας αδυναμίας κάλυψης των χρεών τους. Οι επιχειρήσεις leasing θα υποστούν οικονομική καθίζηση και χιλιάδες εργαζόμενοι θα βρεθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα χωρίς εργασία. Τεράστια προβλήματα θα δημιουργηθούν και στις ασφαλιστικές ΧΡΗΜΑ 37

Χ αφιέρωμα ∼ Iδιωτικά θεραπευτήρια-διαγνωστικά κέντρα ☛

Η ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΟΤΙ ΒΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΚΛΕΙΣΕΙ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΡΙΝ ΠΡΟΛΑΒΟΥΝ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΟΥΝ, ΓΙΑΤΙ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ ΟΤΙ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΑΡΚΗΣ ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΕΝΟΣ ΑΠΛΟΥ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ Ή ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ, ΠΟΥ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ 18 ΜΗΝΕΣ. ☛

ΤΟ Π.Δ. ΕΡΧΕΤΑΙ ΣΕ ΠΛΗΡΗ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΑΦΟΥ ΜΑΣ ΠΗΓΑΙΝΕΙ ΠΟΛΛΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΙΣΩ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ ΚΛΕΙΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑ - ΙΑΤΡΟΥ, ΟΤΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΤΑΙ Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΗΔΗ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ. εταιρείες, οι οποίες έχουν στηρίξει προγράμματα πρωτοβάθμιας περίθαλψης σε οργανωμένα δίκτυα διαγνωστικών κέντρων. Μήπως όμως απ’ αυτή τη ρύθμιση, που οδηγεί σε απαξίωση των μετοχών των διαγνωστικών κέντρων, ευνοούνται οι επιχειρηματίες - ιατροί; ΟΧΙ γιατί όσο χαμηλό και εάν είναι το τίμημα της αγοράς μετοχών, δεν παρουσιάζει κανένα ενδιαφέρον, μια που η επένδυση γίνεται σ’ ένα τομέα που παραχωρείται ουσιαστικά στις κλινικές και τα μαιευτήρια. Γιατί ο επιχειρηματίας - ιατρός να επενδύσει σε «ιατρική εταιρεία» όταν η επένδυση δεν μπορεί να κληρονομηθεί από την οικογένεια του ιατρού και η επιχείρηση δεν επιτρέπεται να αναπτυχθεί λόγω απαγόρευσης της δημιουργίας δικτύου και απαγόρευση της εισαγωγής της στο Χρηματιστήριο, ενώ σε ανταγωνιστικές εταιρείες (κλινικές - μαιευτήρια) δεν υπάρχουν αντίστοιχες απαγορεύσεις; ΝΕΟΣ «ΒΑΣΙΚΟΣ ΜΕΤΟΧΟΣ» Το Π.Δ. 84/2001 που θέλει να επαναφέρει η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας το μόνο που πέτυχε ήταν να ταλαιπωρήσει επί εννέα ολόκληρα χρόνια όλους τους φορείς πρωτοβάθμιας περίθαλψης, δεδομένου ότι αποδείχθηκε στην πράξη πως είναι: 1. Ανεφάρμοστο Μετά από εννέα χρόνια και οκτώ παρατάσεις προσαρμόστηκαν στις διατάξεις του λιγότερες από 70 επιχειρήσεις επί συνόλου 700. 2. Αντισυνταγματικό Σύμφωνα με τις ακυρωτικές αποφάσεις του 4ου τμήματος και της ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας. 3. Αντιευρωπαϊκό Ο σύνδεσμός μας έχει προσφύγει ενώπιον της Ευρωπαϊκής 38 Απρίλιος 2010

Επιτροπής για τον λόγο ότι, πέραν από την αντίθεση του εν λόγω νομικού πλαισίου με την εθνική νομοθεσία, το συγκεκριμένο καθεστώς παραβιάζει ευθέως και τους ευρωπαϊκούς κανόνες περί Ανταγωνισμού και λειτουργίας της Εσωτερικής Αγοράς υπό συνθήκες ίσης μεταχείρισης. Με την βάση αυτή, έχουν υποβληθεί δύο καταγγελίες για το θέμα στην Γενική Διεύθυνση της Εσωτερικής Αγοράς, με κοινοποίηση στην Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού, το Μάιο και Ιούλιο του 2009 αντίστοιχα. Οι επίμαχες ρυθμίσεις προσομοιάζουν με αυτές του «βασικού μετόχου» και ελπίζουμε σύντομα να έχουμε το ίδιο αίσιο αποτέλεσμα. Άλλωστε, σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο η διάγνωση ανήκει στις υπηρεσίες και όχι στην υγεία. 4. Αντιδεοντολογικό Επιτρέπει και σε κλινικούς ιατρούς να είναι μέτοχοι κατά πλειοψηφία σε εργαστήρια και διαγνωστικά κέντρα, κάτι που απαγορεύεται ρητά στις περισσότερες χώρες του κόσμου για λόγους ιατρικής δεοντολογίας και προς αποφυγή της προκλητής ζήτησης. Με την ρύθμιση αυτή επιτυγχάνεται μια παγκόσμια πρωτοτυπία: ο επιχειρηματίας κλινικός ιατρός, που συνταγογραφεί στο ιατρείο του, να εκτελεί τις εργαστηριακές εξετάσεις στην επιχείρησή του. 5. Αντιαναπτυξιακό Απαιτούνται περισσότεροι από 18 μήνες για αδειοδότηση νέων επιχειρήσεων, όπως αποτυπώνονται από τον αριθμό των νέων επιχειρήσεων που δημιουργήθηκαν τα τελευταία εννέα χρόνια. ΑΚΟΜΗ ΕΝΑ «ΚΛΕΙΣΤΟ» ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ Το Π.Δ. 84/2001 προέβλεπε την εντός διετίας πιστοποίηση όλων των εργαστηρίων, ιδιωτικών και κρατικών, από τον εθνικό φορέα εξωτερικής ποιοτικής αξιολόγησης, η ίδρυση του οποίου εννέα χρόνια μετά βρίσκεται ακόμη στα χαρτιά, με αποτέλεσμα η χώρα μας να είναι μοναδική στην Ευρώπη χωρίς εθνικό φορέα εξωτερικής ποιοτικής αξιολόγησης και από τα 4.000 περίπου εργαστήρια να έχουν διαπίστευση ISO 9001 και 9002 πέντε και πιστοποίηση ISO 15189 μόνο ένα. Τα εργαστήρια αυτά ανήκουν στην Ένωσή μας και είναι αυτά που κινδυνεύουν να κλείσουν, αν γίνουν πράξη οι προθέσεις της Υπουργού Υγείας. Το κλείσιμό τους θα προκαλέσει χάος στην εξυπηρέτηση ασθενών, οι οποίοι θα έχουν να επιλέξουν μεταξύ δημόσιων νοσοκομείων και ιδιωτικών κλινικών και μαιευτηρίων, με πολλαπλάσιο κόστος για τους ίδιους και τα ασφαλιστικά ταμεία. Η νομοθετική ρύθμιση, βεβαίως, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την προσπάθεια της κυβέρνησης να εκσυγχρονίσει την ελληνική οικονομία και αντί να εισάγει κανόνες διαφάνειας και υγιούς ανταγωνισμού πηγαίνει πολλά χρόνια πίσω δημιουργώντας ένα ακόμη κλειστό επάγγελμα, του επιχειρηματία - ιατρού, όταν σήμερα επιχειρείται η απελευθέρωση των ήδη κλειστών επαγγελμάτων. Δυστυχώς, ακόμη μία υπουργός ενέδωσε στις πιέσεις των συνδικαλιστών, θυσιάζοντας στο βωμό του πολιτικού κόστους την αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό της πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Η ρύθμιση αυτή αναδεικνύει τον καθοριστικό ρόλο των συνδικαλιστών και των πολιτικών διαχρονικά και διακομματικά στις αγκυλώσεις της επιχειρηματικότητας που ταλανίζουν επί χρόνια την ελληνική οικονομία και οδήγησαν την χώρα στη σημερινή της οικτρή οικονομική κατάσταση. Χ * Πανελλήνια Ένωση Ιδιωτικών Φορέων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας

Χ ανάλυση

NUNTIUS / ΤΜΗΜΑ ΜΕΛΕΤΩΝ & ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ

ΠΩΣ ΘΑ ΕΞΕΛΙΧΘΟΥΝ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2013 Τα σημερινά επίπεδα χρέους της Ελλάδας (300 δισ. ευρώ. ευρώ το χρέος Κεντρικής Κυβέρνησης και 267 δισ. ευρώ το χρέος Γενικής Κυβέρνησης) είναι κατά πολύ υψηλότερα από αυτά της Αργεντινής (51 δισ. ευρώ το 2001) και της Ρωσίας (57 δισ. ευρώ. ευρώ το 1998) όταν είχαν χρεοκοπήσει.

δημοσιονομική εκτροπή της χώρας την περίοδο 2007-2009 οδήγησε σε εκτίναξη των spreads (δηλαδή της διαφοράς ελληνικών και γερμανικών επιτοκίων των κυβερνητικών ομολόγων) άνω των 300 μονάδων βάσης [σημ: στοιχεία μέχρι 31/3/2010 - ήδη στην περιοχή των 450 μ.β.] και μας οδήγησε σε αυστηρή οικονομική εποπτεία από τους Ευρωπαίους εταίρους μας. Τα αυστηρά οικονομικά μέτρα που υιοθετήθηκαν από την κυβέρνηση με κίνδυνο κοινωνικών αναταραχών αντιμετωπίστηκαν θετικά από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Ωστόσο, αυτή η προσπάθεια δεν έχει πείσει ακόμα επαρκώς τις αγορές με τα spreads να διατηρούνται ακόμα σε πολύ υψηλά επίπεδα, επικίνδυνα για τον μελλοντικό δανεισμό της χώρας που μέχρι τώρα είχε μέσο κόστος 4,5% [σημ: ήδη τις πρώτες ημέρες του Απριλίου το επιτόκιο για τα ελληνικά κρατικά ομόλογα διαμορφώθηκε στη διεθνή αγορά περί το 7%]. Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι υπάρχει αβεβαιότητα όσον αφορά την αναπτυξιακή πολιτική καθώς και την πολιτική αναδιαρθρώσεων του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα της χώρας. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι οι προσπάθειες για εξυγίανση των δημοσιονομικών του κράτους δεν θα μας βγάλουν από την ύφεση αν δεν συνδυαστούν με κατάληλλες πολιτικές που θα βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα της χώρας τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Τα σημερινά επίπεδα χρέους της Ελλάδας (300 δισ. ευρώ το χρέος Κεντρικής Κυβέρνησης και 267 δισ. ευρώ το χρέος Γενικής Κυβέρνησης) είναι κατά πολύ υψηλότερα από αυτά της Αργεντινής (51 δισ. ευρώ το 2001) και της Ρωσίας (57 δισ. ευρώ το 1998) όταν είχαν χρεοκοπήσει. Είναι βέβαιο, ότι η χρεωκοπία της χώρας μας είναι αντίθετη προς τα συμφέροντα των μεγάλων Ευρωπαϊκών χωρών και του Ευρωπαϊκού οικονομικού οικοδομήματος γενικότερα. Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό (περίπου το 80%) του χρέους της Ελλάδας βρίσκεται στα χέρια μεγάλων ξένων επενδυτικών τραπεζών και ξένων ασφαλιστικών ταμείων. Σε περίπτωση χρεωκοπίας της χώρας μας, οι οργανισμοί αυτοί θα βρεθούν σε πολύ κρίσιμη θέση αφενός με την δημιουργία ευρύτερης αβεβαιότητας στην αγορά κρατικών ομολόγων και αφετέρου με την χειροτέρευση της επενδυτικής εμπιστοσύνης. Επίσης μια επικείμενη χρεωκοπία θα οδηγήσει σε domino effect

με τους “κερδοσκόπους” ή και τους φοβισμένους επενδυτές να συγκεντρώνουν την προσοχή τους σε άλλες χώρες με παρόμοια προβλήματα όπως η Ισπανία, Ιταλία και Πορτογαλία. ΕΚΤΡΟΠΗ ΣΕ ΔΥΟ ΦΑΣΕΙΣ Παρακολουθώντας την εξέλιξη των Συνολικών Δαπανών εκατ. ευρώ παραλλήλου με αυτήν των Συνολικών Εσόδων ως ποσοστά του ΑΕΠ, παρατηρεί κανείς την δημοσιονομική εκτροπή του 2007-2009 όπως επίσης και 2003-2004. Το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης της κυβέρνησης προβλέπει ότι τα Συνολικά Έσοδα από το 38.66% του ΑΕΠ θα αυξηθεί στο 45.3% του ΑΕΠ. Για τις Συνολικές Δαπάνες προβλέπει μια μείωση από το 51.32% του ΑΕΠ στο 47.3% του ΑΕΠ. Οι προβλέψεις της κυβέρνησης είναι ότι θα επανέρθουμε σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2011. Ωστόσο στην περίπτωση που η ύφεση διαρκέσει περισσότερο από το τρέχον έτος – κάτι το οποίο φαίνεται πιο ρεαλιστικό εφόσον οι προσπάθειες για μείωση του ελλείμματος επικεντρώνονται περισσότερο στον τομέα των εσόδων και των δαπανών παρά στην αύξηση του ΑΕΠ της οικονομίας – τότε σε απόλυτες τιμές τα έσοδα θα πρέπει να αυξηθούν περισσότερο και οι δαπάνες να μειωθούν περισσότερο από ότι προβλέπεται στο ΠΣΑ. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1: ΔΑΠΑΝΕΣ & ΕΣΟΔΑ (% ΑΕΠ)

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι η αποτελεσματικότητα του ΠΣΑ θα εξαρτηθεί από την πορεία του ΑΕΠ την επόμενη τριετία. Σε περίπτωση που δεν ληφθούν άμεσα διαρθρωτικά μέτρα αύξησης παραγωγικότητας του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα ΧΡΗΜΑ 39

Χ ανάλυση ∼ Δημοσιονομικα μεγεθη ελλαδας 2008-2013 ☛

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ Εκατ. ευρώ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΥ ΜΕ ΑΥΤΗΝ ΤΩΝ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΩΝ ΤΟΥ ΑΕΠ, ΕΥΚΟΛΑ ΠΑΡΑΤΗΡΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΤΗΝ ΕΝΤΟΝΗ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΕΚΤΡΟΠΗ ΤΟΣΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 20072009 ΟΣΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 20032004. ☛

Η ΕΛΛΑΔΑ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΑΝΕΙΣΤΕΙ 17 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ. ΕΥΡΩ ΤΟ 2010, 22 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ. ΕΥΡΩ ΤΟ 2011 ΚΑΙ 30 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ. ΕΥΡΩ ΤΟ 2012. ΑΝ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΓΕΘΗ ΑΥΤΑ ΔΕΝ ΣΥΝΕΠΑΓΟΝΤΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ, ΤΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΔΑΝΕΙΣΜΟΥ ΘΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑ, ΑΝ ΔΙΑΤΗΡΗΘΟΥΝ ΣΤΑ ΣΗΜΕΡΙΝΑ ΕΠΙΠΕΔΑ. καθώς και αναπτυξιακά μέτρα (τα οποία από την φύση τους έχουν μακροχρόνια επίδραση στο ΑΕΠ της οικονομίας) αναμένουμε ότι η οικονομική ύφεση θα διαρκέσει πολύ περισσότερο από την προβλεπόμενη στο ΠΣΑ. Η μείωση των δημοσίων δαπανών και η αύξηση της φορολογίας έχουν ως επίπτωση την μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών και των κερδών των επιχειρήσεων καθώς επίσης και την αύξηση της ανεργίας με αποτέλεσμα να μειώνουν το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ). Για να αποφύγουμε μια περαιτέρω μείωση του ΑΕΠ η ελληνική οικονομία θα πρέπει να επικεντρωθεί στους τομείς όπου έχει συγκριτικό πλεονέκτημα όπως ο Τουρισμός και να υλοποιήσει άμεσα τις πολιτικές περιβαλλοντολογικής και γενικής ανάπτυξης ώστε να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Ένα άλλο πρόβλημα το οποίο δεν αναφέρεται συχνά είναι ότι τα διεθνή επιτόκια αναμένεται να αυξηθούν από το δεύτερο εξάμηνο του 2010. Αυτό θα οδηγήσει σε μείωση των ιδιωτικών επενδύσεων καθώς μια αύξηση των επιτοκίων αυξάνει το κόστος δανεισμού και καθιστά τις επενδύσεις λιγότερο ελκυστικές. Μια μείωση των ιδιωτικών επενδύσεων θα προκαλέσει μείωση του ΑΕΠ. Τέλος, μια άλλη πολύ σημαντική συνιστώσα του ΑΕΠ είναι το εμπορικό ισοζύγιο το οποίο εξαρτάται από την ανταγωνιστικότητα της χώρας Τα τελευταία χρονιά το εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας παραμένει σε πολύ υψηλά αρνητικά επίπεδα, κάτι που δείχνει την χειροτέρευση της ανταγωνιστικότητας της χώρας Η μείωση στο εμπορικό ισοζύγιο τα τελευταία 3 χρονιά οφείλεται στην μείωση των εισαγωγών λόγω της ύφεσης στην οικονομία. Ωστόσο αν δεν ληφθούν 40 Απρίλιος 2010

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ (% ΑΕΠ)

άμεσα μέτρα για αύξηση των εξαγωγών, το εμπορικό ισοζύγιο θα παραμένει ένας παράγοντας μείωσης του ΑΕΠ. ΔΥΟ ΣΕΝΑΡΙΑ Παρακάτω παραθέτουμε συγκριτικά στοιχεία για τις προβλέψεις του ρυθμού αύξησης του πραγματικου ΑΕΠ την περίοδο 20102011. Είναι φανερό ότι υπάρχει μια πολύ μεγάλη απόκλιση όσον αφορά τις δυο προβλέψεις. Από την μια το Υπουργείο ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3: ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΡΥΘΜΟΥ ΑΥΞΗΣΗΣ ΑΕΠ

Οικονομικών αναμένει έξοδο από την ύφεση το 2011 ενώ η γερμανική τράπεζα περιμένει ότι θα βγούμε από την ύφεση το 2013 και μάλιστα ότι το 2010 το πραγματικό ΑΕΠ θα κινηθεί με ρυθμό -4% αντί του -0.3% που προβλέπει η κυβέρνηση. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω σενάρια και υποθέτοντας ότι η κυβέρνηση θα επιμείνει στην πολιτική μείωσης του ελλείμματος υπολογίσαμε την πορεία του χρέους της Γενικής Κυβέρνησης από το 2008 έως το 2013. Σύμφωνα με τον ΟΔΔΗΧ το επίπεδο του χρέους της Κεντρικής Κυβέρνησης τον Δεκέμβριο του 2009 βρισκόταν στα 298 δισ. ευρώ. Στον υπολογισμό των παρακάτω μεγεθών έχουμε υποθέσει μέσο σταθμικό κόστος δανεισμού της τάξης του 5% και μέσο ετήσιο πληθωρισμό 2%. Να τονίσουμε ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4: ΠΟΡΕΙΑ ΧΡΕΟΥΣ 2008-2013

10 δισ. ευρώ για τα έτη 2011-2013 αντίστοιχα. Σύμφωνα με την Deutsche Bank η Ελλάδα θα πρέπει να εξοικονομήσει επιπροσθέτως 776 εκατ. ευρώ για το 2010 , 941 εκατ. ευρώ για το 2011, 653 εκατ. ευρώ για το 2012 και 500 εκατ. ευρώ για το 2013.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5: ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ (% ΑΕΠ)

σε αυτό το σημείο ότι σε περίπτωση δανεισμού με υψηλότερο μεσοσταθμικό επιτόκιο (δηλαδή μία “ατυχής συγκυρία ή διαρκής “κερδοσκοπική επίθεση” στις εκδόσεις ελληνικών ομολόγων) τα αποτελέσματα θα είναι πολύ χειρότερα. Σύμφωνα με το σενάριο του ΠΣΑ το χρέος θα φτάσει στο υψηλότερο ποσοστό 119,53% το 2011 και θα μειωθεί το 2013 στο 114,66%. Με το σενάριο της Deutsche Bank το χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται φτάνοντας στο 129,81% το 2012 και θα μειωθεί στο 128,03% το 2013. Θεωρούμε ως δεδομένο ότι η κυβέρνηση θα ακολουθήσει την πολιτική μείωσης των δαπανών και αύξησης των εσόδων όπως εξαγγέλεται στο ΠΣΑ. Είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε στον παρακάτω πίνακα τα επίπεδα του πρωτογενούς ισοζυγίου και στις δυο περιπτώσεις. Σύμφωνα με το ΠΣΑ, η ελληνική οικονομία θα πρέπει να μειώσει το πρωτογενές έλλειμμα του 2010 στα 7,9 δισ. ευρώ ενώ θα πρέπει να παρουσιάσει πρωτογενή πλεονάσματα 0,3 δισ. ευρώ, 7,7 δισ. ευρώ,

ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Το επόμενο διάγραμμα δείχνει τα ποσά σε δισ. ευρώ τα οποία θα πρέπει να ανανεωθούν στην λήξη των κυβερνητικών ομολόγων. Παρατηρούμε ότι θα πρέπει να δανειστεί με έκδοση νέων ομολόγων 17 δισ. ευρώ το 2010, 22 δισ. ευρώ το 2011 και 30 δισ. ευρώ το 2012. Αν και οι τιμές αυτές δεν προκαλούν κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα καθώς αποτελούν μελλοντικό δανεισμό, τα επιτόκια με τα οποία θα δανειστούμε θα δημιουργήσουν μεγάλο πρόβλημα αν διατηρηθούν στα σημερινά επίπεδα. Υψηλότερα επιτόκια δανεισμού σημαίνουν υψηλότερους τόκους οι οποίοι θα ενσωματωθούν στις δαπάνες του προϋπολογισμού και άρα θα εμποδίσουν την εξομάλυνση του ελλείμματος της χώρας. Χ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6: ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΠΟΣΑ ΑΝΑΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΧΡΕΟΥΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΣΕΝΑΡΙΟ ΠΣΑ: ΠΟΡΕΙΑ ΧΡΕΟΥΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ 2008-2013 ΑΕΠ σε δισ. ευρώ.

Ρυθμός Αύξησης Ονομ. ΑΕΠ %

Συνολικές Δαπάνες % ΑΕΠ

Συνολικά Έσοδα % ΑΕΠ

Συνολικό Έλλειμμα % ΑΕΠ

Πρωτογενές Ισοζύγιο % ΑΕΠ

Τόκοι δισ. ευρώ.

Τόκοι % ΑΕΠ

Χρέος σε δισ. ευρώ.

Χρέος % ΑΕΠ

2008

239109

3,63

48,33

40,58

-7,75

-3,16

10980

4,59

237196

99,20

2009

241022

0,80

51,32

38,66

-12,66

-7,74

11860

4,92

267715

111,08

2010

245119

1,70

50,60

41,90

-8,70

-3,24

13386

5,46

289040

117,92

2011

253698

3,50

49,10

43,50

-5,60

0,10

14452

5,70

303247

119,53

2012

263846

4,00

47,80

45,00

-2,80

2,95

15162

5,75

310635

117,73

2013

275719

4,50

47,30

45,30

-2,00

3,63

15532

5,63

316149

114,66

ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΣΕΝΑΡΙΟ DEUTSCHE BANK: ΠΟΡΕΙΑ ΧΡΕΟΥΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ 2008-2013 ΑΕΠ σε δισ. ευρώ.

Ρυθμός Αύξησης Ονομ. ΑΕΠ %

Συνολικές Δαπάνες % ΑΕΠ

Συνολικά Έσοδα % ΑΕΠ

Συνολικό Έλλειμμα % ΑΕΠ

Πρωτογενές Ισοζύγιο % ΑΕΠ

Τόκοι δισ. ευρώ.

Τόκοι % ΑΕΠ

Χρέος σε δισ. ευρώ.

Χρέος % ΑΕΠ

2008

239109

3,63

48,33

40,58

-7,75

-3,16

10980

4,59

237196

99,20

2009

241022

0,80

51,32

38,66

-12,66

-7,74

11860

4,92

267715

111,08

2010

236201

-2,00

50,60

41,90

-8,70

-3,03

13386

5,67

288264

122,04

2011

236201

0,00

49,10

43,50

-5,60

0,50

14413

6,10

301492

127,64

2012

237382

0,50

47,80

45,00

-2,80

3,55

15075

6,35

308138

129,81

2013

244504

3,00

47,30

45,30

-2,00

4,30

15407

6,30

313028

128,03 ΧΡΗΜΑ 41

Χ έρευνα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ STAT BANK

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΠΟΥ ΚΟΙΤΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ... ΚΑΤΑΜΑΤΑ Ποιες επιχειρήσεις της ελληνικής βιομηχανίας αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις συνέπειες της ύφεσης και αναδεικνύονται ως επενδυτικώς “αμυντικές”.

πιχειρήσεις που εκπροσωπούν αμυντικούς κλάδους και λίγες μεσαίες παραγωγικές μονάδες κατάφεραν να ξεφύγουν από τον κλοιό που δημιουργεί η δύσκολη οικονομική συγκυρία στην ελληνική βιομηχανία. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις επιχειρήσεις που κατάφεραν να ξεπεράσουν τον πήχη των οικονομικών κριτηρίων που έθεσε η έρευνα της Stat Bank, πάνω από τις μισές ανήκουν σε τρεις μόνο κλάδους: ποτά, τρόφιμα και παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων. Το δείγμα των εκατό περίπου επιχειρήσεων συμπληρώνουν ορισμένες μεσαίου μεγέθους εταιρείες που ανήκουν σε χειμαζόμενους τομείς, όπως τα μεταλλικά προϊόντα και τα πλαστικά, γεγονός που καταδεικνύει ότι αυτού του μεγέθους οι επιχειρήσεις μπορούν να είναι πιο ευέλικτες σε συνθήκες γενικευμένης πτώσης της ζήτησης. ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ - ΠΟΤΑ Ενδεικτικό, πάντως, της σημασίας που έχει στη σημερινή συγκυρία ο κλάδος δραστηριοποίησης είναι το αποτέλεσμα της έρευνας στο χώρο των ποτών. Ξεχωρίζουν κολοσσοί, όπως η Coca-Cola, η Αθηναϊκη Ζυθοποιία και η Ζυθοποιία Μύθος, οι οποίοι διαθέτουν ισχυρό σήμα και μεγάλα μερίδια αγοράς, τα οποία τους επιτρέπουν αν μη τι άλλο να διατηρούν τα μεγέθη τους. Πλαισιώνονται όμως από μικρότερες ελληνικές εταιρείες που βρίσκουν τον τρόπο ακολουθώντας επιθετική πολιτική να επεκτείνονται γεωγραφικά και να ισχυροποιούν τη θέση τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ηπειρώτικη Χήτος, η οποία το 2008 αύξησε τις πωλήσεις της κατά 11%, αλλά και η πατραϊκή Λουξ. Η γνωστή για τα αναψυκτικά της βιομηχανία σημείωσε αύξηση τζίρου 22% ανεβάζοντας παράλληλα την κερδοφορία της κατά σχεδόν 40%. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Στο χώρο των τροφίμων υπάρχουν επίσης παραδοσιακά ονόματα. Επιχειρήσεις όπως Γιώτης, ΙΟΝ και Μέλισσα-Κίκιζας έχουν με την πάροδο δεκαετιών χτίσει ισχυρούς δεσμούς με τους καταναλωτές και απολαμβάνουν τώρα τους καρπούς των προσπαθειών τους. Από την άλλη πλευρά, βιομηχανίες όπως η Κρι-Κρι, η οποία ξεκίνησε από τις Σέρρες αλλά μετά και την είσοδό της στο Χρηματιστήριο επεκτάθηκε και στη Νότια Ελλάδα, δείχνουν πώς μια περιφερειακή επιχείρηση μπορεί να διεκδικήσει μερίδιο από τους μεγάλους του κλάδου. ΦΑΡΜΑΚΑ - ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ Ισχυρή, όπως προαναφέρθηκε, είναι και η παρουσία των παραγωγών φαρμακευτικών και καλλυντικών προϊόντων. Ο συγκεκριμένος κλάδος σήμερα βρίσκεται στο επίκεντρο της δημοσιότητας με αφορμή 42 Απρίλιος 2010

☛

ΑΠΟ ΤΡΕΙΣ ΚΛΑΔΟΥΣ ΜΟΝΟ (ΤΡΟΦΙΜΑ, ΠΟΤΑ & ΦΑΡΜΑΚΑ - ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ) ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΙΣΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΖΟΥΝ ΜΕ ΤΙΣ ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ, ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΕΠΗΡΕΑΣΕΙ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ. τις δρομολογούμενες αλλαγές στην τιμολόγηση των φαρμάκων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι Novartis, Sanofi Aventis και Abott Laboratories. Τον κατάλογο συμπληρώνουν η Pharmathen, η οποία ολοκληρώνει την κατασκευή του νέου εργοστασίου της στη Ροδόπη, η Elpen αλλά και μικρότερες επιχειρήσεις όπως η Frezyderm. Στο χώρο των καλλυντικών ο Κορρές ξεκίνησε από την Ελλάδα αλλά έχει πλέον επεκταθεί σε μεγάλες αγορές του εξωτερικού χτίζοντας ένα σημαντικό δίκτυο. Η Alapis έχει πλέον μετατραπεί σε ένα σχήμα που απαρτίζεται από πολλές εταιρείες στο χώρο του φαρμάκου, των φαρμακαποθηκών και της διακίνησης συναφών ειδών. Μόνο η μητρική το 2008 είχε τζίρο 442 εκατ. ευρώ. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Για το χώρο της βιομηχανίας τα κριτήρια που ετέθησαν είναι τα εξής: ∼ Ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων να υπερβαίνει τα 12 εκατ. ευρώ στην οικονομική χρήση του 2008 ∼ Η εταιρεία να έχει κλείσει τη χρονιά (2008) με αύξηση τζίρου έναντι του 2007 ∼ Να καταγράφεται κερδοφορία κατά τις δύο τελευταίες οικονομικές χρήσεις (2007-2008) ∼ Τα προ φόρων κέρδη του 2008 να είναι άνω των 800.000 ευρώ ∼ Να μην καταγράφεται πτώση κερδοφορίας υψηλότερη του 10% ∼ Η δανειακή επιβάρυνση να είναι μικρότερη του 87% ∼ Η σχέση τζίρου-υποχρεώσεων να μην υπερβαίνει το 1-1,1 ∼ Η απόδοση επί των ιδίων κεφαλαίων να είναι άνω του 5% ∼ Να υπάρχει το 2008 αύξηση των μεικτών κερδών ∼ Να έχουν διατηρηθεί σταθερά τα ίδια κεφάλαια έναντι της προηγούμενης χρήσης ∼ Ειδικά για το χώρο των εισηγμένων στο Χ.Α. επιχειρήσεων έχουν ληφθεί υπόψη και τα αποτελέσματα εννεαμήνου του 2009. Χ

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΜΕ ΑΥΞΗΣΗ ΤΖΙΡΟΥ / ΚΕΡΔΩΝ ΤΟ 2008 ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΠΩΛΗΣΕΙΣ 2007

ΠΩΛΗΣΕΙΣ 2008

ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%)

ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ ΚΕΡΔΗ 2007

ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) ΚΕΡΔΗ 2008

COCA COLA ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΜΦΙΑΛΩΣΕΩΣ ΑΕ (ΔΛΠ)

686,600,000

714,100,000

4.01

174,400,000

173,600,000

ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΑΕ (ΔΛΠ)

435,264,067

460,847,879

5.88

109,740,144

112,751,405

2.74

ALAPIS ΑΒΕΕ (ΔΛΠ)

405,175,000

442,487,000

9.21

81,353,000

91,328,000

12.26

ΣΟΓΙΑ ΕΛΛΑΣ ΑΒ & ΕΕ

272,518,450

420,392,155

54.26

6,886,225

19,144,965

178.02

SANOFI AVENTIS AEBE

387,990,414

401,697,807

3.53

54,064,481

61,151,205

13.11

NESTLE ΕΛΛΑΣ ΑΕ (ΔΛΠ)

352,232,597

378,193,614

7.37

68,710,109

91,958,068

33.83

NOVARTIS HELLAS ΑΕΒΕ

319,155,176

377,249,726

18.20

11,292,407

25,624,855

126.92

ΒΙΑΝΕΞ ΑΕ

323,011,178

354,449,893

9.73

64,359,778

68,823,725

6.94

ΜΕΤΑΛΛΙΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΙ ΕΛΛΑΔΟΣ ΜΕΤΚΑ ΑΕ (ΔΛΠ)

248,818,000

330,485,000

32.82

53,623,000

50,066,000

-6.63

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΦΩΣΦΟΡΙΚΩΝ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΑΕ

163,347,701

213,510,168

30.71

2,138,321

32,973,074

1,442.01

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ AE (ΔΛΠ)

140,219,000

177,785,000

26.79

12,523,000

30,430,000

142.99

ABBOTT LABORATORIES ΕΛΛΑΣ ΑΒΕΕ

158,716,003

174,002,787

9.63

10,621,958

17,319,672

63.06

ΚΑΡΕΛΙΑ ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΑΕ (ΔΛΠ)

141,569,000

157,846,000

11.50

30,044,000

38,820,000

29.21

ELPEN ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΑΕ

104,807,603

120,579,287

15.05

8,990,399

11,442,002

27.27

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Ε.Ι. ΑΕ (ΔΛΠ)

108,410,400

117,662,777

8.53

12,938,335

13,267,901

2.55

92,939,381

113,880,755

22.53

1,160,634

3,873,078

233.70

ΤΥΡΑΣ ΑΕ ΠΕΤΤΑΣ ΠΑΥΛΟΣ Ν. ΑΒΕΕ

-0.46

79,358,028

111,122,664

40.03

5,500,013

15,127,643

175.05

106,041,000

110,381,000

4.09

1,540,000

1,860,000

20.78

ASEA BROWN BOVERI AE

95,472,867

108,202,928

13.33

3,853,608

3,951,499

2.54

ΟΛΥΜΠΟΣ ΓΑΛΑΚΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΛΑΡΙΣΗΣ ΑΕ

88,887,865

107,265,738

20.68

1,726,602

1,886,719

9.27

ΙΟΝ ΑΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ & ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΑΚΑΟ & ΣΟΚΟΛΑΤΑΣ

98,039,544

103,901,039

5.98

3,285,034

3,010,022

-8.37

ΜΥΛΟΙ ΛΟΥΛΗ ΑΕ (ΔΛΠ)

84,689,575

102,905,305

21.51

3,497,029

5,052,007

44.47

NECO - ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΗ AE

19,720,717

99,752,229

405.82

323,056

5,382,232

1,566.04

SCHNEIDER ELECTRIC ΑΕ

80,874,117

93,981,852

16.21

6,949,856

9,538,253

37.24

ΙΜΑΣ ΑΕ ΙΜΑΝΤΕΣ ΕΛΑΣΤΙΚΑ (ΔΛΠ)

82,779,344

84,304,607

1.84

14,807,711

16,001,690

8.06

MISKO ΑΕ

66,441,055

82,847,292

24.69

915,402

4,896,031

434.85

PERNOD RICARD HELLAS ABEE

75,631,697

82,056,542

8.49

4,846,723

5,204,425

7.38

CADBURY ΕΛΛΑΣ ΑΕ

76,212,223

79,322,338

4.08

16,476,661

15,597,960

-5.33

ΒΙΒΕΧΡΩΜ ΔΡ. ΣΤΕΦΑΝΟΣ Δ. ΠΑΤΕΡΑΣ ΑΕ

71,064,373

74,845,589

5.32

16,744,787

17,266,225

3.11

ΦΑΡΜΑΤΕΝ ΑΒΕΕ

43,447,559

74,118,356

70.59

4,407,806

7,892,950

79.07

ΜΕΓΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΑΕ

68,270,106

69,990,637

2.52

2,900,181

3,724,064

28.41

ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΙΚΙΖΑΣ ΑΒΕΕ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

45,142,800

65,312,225

44.68

748,831

3,614,788

382.72

CANA ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΑΕ

55,556,665

61,490,408

10.68

7,306,341

6,696,243

-8.35

ΓΙΩΤΗΣ ΑΕ

57,077,898

61,131,565

7.10

6,463,254

6,083,435

-5.88

ΜΥΘΟΣ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΑΕ

52,496,631

61,064,600

16.32

2,238,962

2,881,462

28.70

ΚΑΜΑΡΙΔΗΣ ΑΒΕΕ

47,443,537

52,844,022

11.38

7,249,754

9,303,039

28.32

ΣΕΡΒΙΕ ΕΛΛΑΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΕΠΕ

46,512,785

51,164,855

10.00

3,499,992

6,110,387

74.58

GALENICA ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΑΕ

46,656,742

51,067,134

9.45

5,273,535

7,060,199

33.88

INTERCOMM FOODS ΑΕ

42,970,766

50,057,353

16.49

1,041,829

1,351,757

29.75

SPECIFAR ΑΒΕΕ

29,982,210

48,227,769

60.85

503,355

1,315,139

161.27

DIEM ΑΕ

41,125,244

47,082,202

14.48

1,261,787

2,509,795

98.91

ΚΟΡΡΕΣ ΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΑΕ (ΔΛΠ)

35,393,731

46,950,142

32.65

5,254,751

5,751,379

9.45

ΧΗΤΟΣ ΑΒΕΕ

40,867,045

45,595,371

11.57

5,706,479

5,727,433

0.37

ΑΡΑΜΠΑΤΖΗΣ ΜΙΧ. ΑΒΕΕ (ΔΛΠ)

29,110,573

43,584,709

49.72

3,627,457

3,865,351

6.56

ΜΥΛΟΙ ΘΡΑΚΗΣ Ι. ΟΥΖΟΥΝΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ

31,170,709

42,252,737

35.55

2,126,261

2,793,320

31.37

RILKEN ΑΕ (ΔΛΠ)

39,532,560

42,094,010

6.48

558,450

1,007,120

80.34

TUPPERWARE HELLAS ΑΒΕΕ

37,154,671

41,936,691

12.87

4,008,998

4,897,669

22.17

ΜΥΛΟΙ ΠΑΠΑΦΙΛΗ ΑΕ

30,618,800

41,017,195

33.96

4,434,294

4,955,536

11.75

SULPHUR HELLAS AE

29,198,768

40,907,446

40.10

601,666

4,857,432

707.33

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΙΚΡΟΓΕΥΜΑΤΑ - ΓΕΩΡΓΑΤΟΣ ΑΒΕΕ (ΔΛΠ)

37,691,085

40,872,713

8.44

2,977,779

2,714,041

-8.86

ΚΑΟΥΣΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΕ

16,272,150

40,283,854

147.56

688,750

4,363,418

533.53

AIR LIQUIDE ΕΛΛΑΣ ΑΕ

34,791,638

38,699,874

11.23

2,232,212

2,125,003

-4.80

ΔΩΔΩΝΗ Α.Β.Γ.Η. ΑΕ (ΔΛΠ)

Πηγή: STAT BANK (Τα ποσά σε ευρώ)

ΧΡΗΜΑ 43

✒ από την Στεφανία Σούκη

44 Απρίλιος 2010

∼ αφιέρωμα

ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΖΗΤΗΣΗ,

ΑΝΘΕΚΤΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ Το μεγάλο στοίχημα, υπό τις παρούσες συνθήκες, για την ελληνική αγορά ακινήτων, είναι να καταφέρει να αξιοποιήσει την αρνητική συγκυρία, διαμορφώνοντας προϋποθέσεις και δημιουργώντας δυνατότητες για μια σημαντική κίνηση επενδύσεων προς τη χώρα μας.

ι ενώ στο ευρωπαϊκό real estate η ανάκαμψη φαίνεται να έρχεται σιγά σιγά στο προσκήνιο, στην Ελλάδα η πορεία της αγοράς ακινήτων θα ακολουθήσει εφέτος πτωτικές τάσεις. Σε αυτό τουλάχιστον συγκλίνουν οι απόψεις των περισσότερων εγχώριων αναλυτών, οι οποίοι πάντως παραμένουν καθησυχαστικοί, προσπαθώντας να διαψεύσουν τις “Κασσάνδρες”, που κάνουν λόγο για κατάρρευση της εγχώριας αγοράς, ειδικά μετά τα νέα φορολογικά μέτρα. Πλέον, τo μεγάλο στοίχημα υπό τις παρούσες συνθήκες για την ελληνική αγορά ακινήτων, είναι να καταφέρει να αξιοποιήσει την αρνητική συγκυρία δημιουργώντας τις δυνατότητες για μία κίνηση επενδύσεων προς τη χώρα μας, διαμορφώνοντας τις προϋποθέσεις για τους μεγάλους επενδυτές να ρίξουν το βλέμμα τους στη μικρή -για τα ευρωπαϊκά δεδομένα- ελληνική αγορά, ξεπερνώντας τη γραφειοκρατία, ξεμπλοκάροντας μεγάλες επενδύσεις, στον τουριστικό τομέα ή τον τομέα των μεγάλων εμπορικών αναπτύξεων και δίνοντας κίνητρα για τις πολυσυζητημένες αναπλάσεις, που ναι μεν ακούγονται κατά κόρον τα τελευταία χρόνια, ωστόσο καμία δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα.

∼ ΠΡΟΩΘΟΥΜΕΝΕΣ

“ΠΡΑΣΙΝΕΣ” ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ∼

Μεγάλο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν η μεγάλη προωθούμενη ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου, με τη συμμετοχή του διεθνούς φήμης αρχιτέκτονος Renzo Piano, αλλά και η Διπλή Ανάπλαση Βοτανικού - Αλεξάνδρας, που αποτελούν αυτή την στιγμή και τις δύο μεγαλύτερες παρεμβάσεις στην Αττική. Οσον αφορά στο πρώτο, η Περιφέρεια Αττικής έχει ανακοινώσει ότι θα διαθέσει 100 εκατ. ευρώ για την ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου, που περιλαμβάνει αντιπλημμυρικό κανάλι, παράκτιο άλσος και μετατροπή του πρώην κλειστού του «Τάε Κβον Ντο» σε συνεδριακό κέντρο 4.000 θέσεων. Οι δημοπρατήσεις των έργων θα πραγματοποιηθούν μέσα στην άνοιξη και τα έργα, σύμφωνα τουλάχιστον με τις εξαγγελίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, προγραμματίζεται να ολοκληρωθούν εντός τριετίας. Αντίστοιχα, το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος θα αναλάβει τη χρηματοδότηση της υλοποίησης του «Δημοτικού Πάρκου Αθλητισμού και Αναψυχής», στο δήμο Καλλιθέας, κινούμενο στο ίδιο πλαίσιο που διαμόρφωσε και καθόρισε τη φιλοσοφία της δωρεάς του προς το Ελληνικό Δημόσιο για την

ΧΡΗΜΑ 45

Χ αφιέρωμα ∼ Αγορά ακινήτων Μειωμένη ζήτηση, ανθεκτικές τιμές ☛

ΟΙ ΑΓΟΡΑΠΩΛΗΣΙΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΓΙΑ ΕΦΕΤΟΣ ΘΑ ΕΙΝΑΙ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ, ΜΕΙΩΜΕΝΕΣ. ΓΙΑ ΤΟ 2009 ΚΥΜΑΝΘΗΚΑΝ ΜΕΤΑΞΥ 300 ΚΑΙ 350 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ, ΕΝΩ Η ΕΓΧΩΡΙΑ ΑΓΟΡΑ ΕΚΤΙΜΑΤΑΙ ΟΤΙ ΘΑ ΥΠΟΣΤΕΙ ΑΚΟΜΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ, ΛΟΓΩ ΤΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΣΤΗ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ. ανέγερση του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το ύψος της οποίας ανέρχεται πλέον στο ποσό των 550 εκατ. ευρώ. Το Δημοτικό Πάρκο συνορεύει και βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά του μελλοντικού Κέντρου Πολιτισμού. Τα κτήρια θα λειτουργούν με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και θα πιστοποιηθούν από το σύστημα αξιολόγησης των «πράσινων» κτιρίων «LEED», το οποίο δίνει βαρύτητα στις στρατηγικές που αφορούν στην αειφόρο ανάπτυξη. Ο «φάρος της γνώσης», ένα διάφανο αναγνωστήριο-εντευκτήριο στην κορυφή των εγκαταστάσεων, με θέα προς όλα τα σημεία του ορίζοντα, είναι ένα από τα διακριτικά γνωρίσματα του έργου. Η νέα δωρεά του Ιδρύματος για το Πάρκο, ύψους 5,5 εκατ. ευρώ, προσβλέπει στη δημιουργία ενός χώρου πρασίνου, έκτασης 28.000 τ.μ. και περιλαμβάνει το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την κατασκευή ανοικτού κολυμβητηρίου, γηπέδου ποδοσφαίρου, παιδότοπου, αναψυκτηρίου και ανοικτού χώρου στάθμευσης, τουλάχιστον εξήντα θέσεων. Τμήμα της δωρεάς αποτελεί και η κατάλληλη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, με τη μέριμνα φύτευσης, τοποθέτησης δικτύων άρδευσης, φωτισμού και διαμόρφωσης της εσωτερικής κυκλοφορίας. Τη διαμόρφωση του «Δημοτικού Πάρκου Αθλητισμού και Αναψυχής» και των συναφών βοηθητικών εγκαταστάσεων θα αναλάβει και πάλι ο κορυφαίος Ιταλός αρχιτέκτονας Renzo Piano, που σχεδιάζει το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Με την επιλογή του Piano, διασφαλίζεται η ανάπλαση της περιοχής με βάση μια συγκεκριμένη και ολοκληρωμένη αρχιτεκτονική, περιβαλλοντική, και χωροταξική προσέγγιση, αλλά και και η αισθητική συγγένεια των δύο έργων, προσφέροντας έτσι στην Καλλιθέα, την Αθήνα και ολόκληρη την Ελλάδα, άλλο ένα χώρο υψηλής αισθητικής. Το έργο θα πραγματοποιηθεί παράλληλα με το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και αναμένεται να ολοκληρωθεί και να παραδοθεί στο δήμο Καλλιθέας έως το 2015, το αργότερο.

∼ ΜΕ ΝΕΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΤΟ ΓΗΠΕΔΟ ΤΟΥ ΠΑΟ ∼ Στην πολυσυζητημένη ανάπλαση Βοτανικού - Αλεξάνδρας, η τελική έγκριση του προγράμματος θα γίνει με Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο θα εκδοθεί μετά την ψήφιση στην Βουλή νέας νομοθετικής ρύθμισης. Με το ΠΔ θα εξειδικεύονται οι όροι και οι προϋποθέσεις, θα εγκρίνονται οι απαιτούμενες μελέτες και κάθε άλλο αναγκαίο μέτρο, που μπορεί να οδηγήσει στην πραγματοποίηση του προγράμματος της διπλής ανάπλασης με 46 Απρίλιος 2010

εξοικονόμηση χρόνου και ασφάλεια δικαίου. Το Υπουργείο κατέληξε σε συγκεκριμένη δέσμη προτάσεων που εστιάζουν στα εξής σημεία: ∼ Καταργείται πλήρως το δημοτικό και πολυλειτουργικό κτήριο του Δήμου Αθηναίων. ∼ Καταργείται πλήρως το κτήριο καλαθοσφαίρισης του Παναθηναϊκού. ∼ Μειώνονται οι εμπορικές χρήσεις του νέου γηπέδου ποδοσφαίρου του Παναθηναϊκού. Η μείωση αυτή αντιστοιχεί στην δόμηση που θα καταλάμβανε το κτήριο καλαθοσφαίρισης του Παναθηναϊκού, το οποίο πλέον καταργείται. ∼ Ενσωματώνονται πλήρως στο κτήριο του νέου γηπέδου του Παναθηναϊκού και στο όμορο εμπορικό κτήριο, οι εμπορικές χρήσεις του γηπέδου του Παναθηναϊκού, οι οποίες είχαν σχεδιαστεί εκτός του κελύφους του γηπέδου. ∼ Αυξάνονται σε ποσοστό περίπου 50% οι αθλητικές χρήσεις του Ερασιτέχνη Παναθηναϊκού με ταυτόχρονο περιορισμό κατά το ήμισυ της κάλυψης της εγκατάστασης (οι χρήσεις αυτές θα ανέρχονται συνολικά σε 7.500 τμ περίπου). ∼ Μειώνεται δραστικά ο συντελεστής δόμησης 1,6 του εμπορικού κτηρίου, με τον προσδιορισμό νέου ανώτατου συντελεστή δόμησης, ο οποίος δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1,2. ∼ Τα δύο αυτά προγράμματα αναπλάσεων θα δώσουν και το στίγμα για το τι μπορεί να γίνει εφ’ εξής στην εγχώρια αγορά, όσον αφορά στις μεγάλες παρεμβάσεις, που αν και έχουν πολυδιαφημισθεί κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, δυστυχώς καμία δεν έχει επιτευχθεί.

∼ Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ∼ Εκτός των αναπλάσεων, στον τομέα των επαγγελματικών ακινήτων, οι εταιρείες συμβούλων κάνουν λόγο για λίγες, μετρημένες αγοραπωλησίες, ενώ και η πορεία της συγκεκριμένης κατηγορίας ακινήτων δεν αναμένεται να παρουσιάσει σημαντικές μεταβολές. Έτσι, στη χώρα μας, οι αγοραπωλησίες για εφέτος θα είναι, σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις, μειωμένες. Για το 2009 κυμάνθηκαν μεταξύ 300 και 350 εκατ. ευρώ, ενώ η εγχώρια αγορά εκτιμάται ότι θα υποστεί ακόμη μεγαλύτερες απώλειες λόγω των αλλαγών στη φορολόγηση ακινήτων. Φόρος μεγάλης ακίνητης περιουσίας και αύξηση της φορολόγησης offshore εταιρειών αναμένεται να αλλάξουν τα δεδομένα στην αγορά, ειδικά όσον αφορά τους μεγαλοϊδιοκτήτες, ενώ αυξάνονται, ημέρα με την ημέρα, οι περιπτώσεις... μεταφοράς ακινήτων. Δεν είναι λίγοι οι έχοντες αυτή την στιγμή μεγάλη ακίνητη περιουσία, οι οποίοι έχουν ήδη μεταβιβάσει ακίνητα που βρίσκονται στην κατοχή offshore εταιρειών σε άλλες εταιρείες, με βασικό μέτοχο εταιρεία π.χ. στην Κύπρο προκειμένου να αποφύγουν τη φορολόγηση, η οποία αυξήθηκε με τα νέα φορολογικά μέτρα. Ακόμη και τα μεγάλα ακίνητα που έχουν βγει προς πώληση στην αγορά, όπως για παράδειγμα το 50% του εμπορικού κέντρου Athens Heart στην οδό Πειραιώς ή το εμπορικό κέντρο City Gate στη Θεσσαλονίκη δεν έχουν προσελκύσει το αναμενόμενο ενδιαφέρον ή το ενδιαφέρον που έχει υπάρξει είναι σε χαμηλότερο τίμημα έναντι του αρχικά ζητούμενου. Σημειωτέον ότι η Pasal έχει βγάλει προς πώληση το 50% του Athens Heart, το οποίο συνολι-

κά κοστολογείται λίγο χαμηλότερα των 90 εκατ. ευρώ (η διοίκηση του κ. Σ. Θεοδωρίδη σίγουρα θα έχει μετανιώσει αφού δεν πούλησε το mall πριν ακόμη λειτουργήσει, στα μέσα του 2008, στην τότε ενδιαφερόμενη Eurobank Properties), ενώ πωλητήριο εδώ και ένα χρόνο περίπου έχει βγάλει και το επενδυτικό fund Αpn Uka για το εμπορικό κέντρο Citygate στη Θεσσαλονίκη, χωρίς να έχει βρει μέχρι σήμερα τον ενδιαφερόμενο αγοραστή. Στα γραφεία, σύμφωνα με τη διευθύνουσα σύμβουλο της διεθνούς εταιρείας συμβούλων ακινήτων Cushman & Wakefield, τα ενοίκια στους χώρους υψηλής ποιότητας στην Αθήνα έχουν καταγράψει πτώση μέχρι στιγμής έως 10% ανάλογα με την περιοχή, ενώ σε δεύτερης και τρίτης ποιότητας γραφεία σημειώθηκαν πτώσεις από 10% έως και 20% . «Οι σχετικά μικρές πτώσεις, σε σχέση με άλλες αγορές, οφείλονται στην έλλειψη χώρων διεθνών προδιαγραφών με αποτέλεσμα η υπάρχουσα διαθεσιμότητα να απορροφάται από τη ζήτηση. Είναι γεγονός ότι η πλειονότητα των ζητήσης σήμερα είναι αποτέλεσμα προσπάθειας των χρηστών για μείωση κόστους ενώ οι αναδιαπραγματεύσεις ενοικίων είναι πολύ συχνό φαινόμενο. Δεδομένης της γενικότερης κατάστασης της ελληνικής οικονομίας, προβλέψεις για το 2010 δεν είναι εύκολη υπόθεση. Θεωρούμε όμως ότι το πιθανότερο είναι να δούμε στάση αναμονής από τους χρήστες γραφείων και περαιτέρω συγκρατήσεις των ενοικίων».

∼ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟ 2010 ∼ Η συμφωνία για τη μίσθωση από τη Siemens του ακινήτου όπου στεγαζόταν ο Ελεύθερος Τύπος στο Μαρούσι, στις αρχές Μαρτίου, αποτελεί ουσιαστικά την πρώτη μεγάλη συμφωνία της χρονιάς στον τομέα της εγχώριας αγοράς γραφείων, όπου τα πράγματα αναμένονται να κινηθούν εφέτος υποτονικά. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της γνωστής εταιρείας συμβούλων ακινήτων Savills για τις προοπτικές της αγοράς γραφείων πανευρωπαϊκά το 2010, η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει σε μεγάλη επιβράδυνση όσον αφορά στους ρυθμούς μίσθωσης νέων χώρων στην Αθήνα, ενώ πλέον και οι διαπραγματεύσεις διαρκούν πολύ περισσότερο, αφού οι υποψήφιοι μισθωτές είναι σαφώς πιο διστακτικοί σε σχέση με το παρελθόν. Τα υψηλότερα ενοίκια στη χώρα μας, στον Κεντρικό Επιχειρηματικό Αξονα της Αθήνας, τη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας διαμορφώνονται αυτή την στιγμή κοντά στα 336 ευρώ ανά τ.μ. το χρόνο, σημειώνοντας πτώση κατά 6,7% σε σχέση με πέρυσι, ενώ όσον αφορά τις δυσεύρετες θέσεις στάθμευσης στην Αθήνα, αυτές κοστίζουν περί τα 2.640 ευρώ, κατατάσσοντας τη χώρα μας στις μεσαίες θέσεις της σχετικής κατάταξης. Πάντως, οι αποδόσεις όσον αφορά στην αγορά γραφείων είναι στα υψηλά, σε σχέση με άλλες αγορές της Ε.Ε., φθάνοντας τα επίπεδα του 7,25%. Ειδικά όσον αφορά στα ενοίκια στην Αθήνα, οι αναλυτές της Savills εκτιμούν ότι το 2010 θα κινηθεί με σταθεροποιητικές τάσεις, σε αντίθεση με τη ζήτηση, για την οποία αναμένεται περαιτέρω πτώση με αντίστοιχη αύξηση της προσφοράς. Οι μισθωτές καταβάλλουν προσπάθειες ώστε να επωφεληθούν από τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά, προχωρώντας αφ’ ενός σε επαναδιαπραγμάτευση των ενοικίων τους (όπως συμβαίνει και στα εμπορικά καταστήματα) ή εξετάζοντας τη μίσθωση νέων χώρων υψηλότερων προδιαγραφών και σε καλύτερες περιοχές ώστε να μετεγκατασταθούν. Η ζήτηση στην Αθήνα ουσιαστικά τροφοδοτείται περισσότερο από την ανάγκη της αγοράς για “εκλογίκευση”- γι’ αυτό άλλωστε οι απαιτήσεις των υποψήφι-

ων μισθωτών είναι δύσκολο να ικανοποιηθούν αφού συνήθως ζητούνται χώροι -δυσεύρετοι στην αγορά- μεγάλης κλίμακας και σύγχρονων προδιαγραφών. Όσον αφορά στους διαθέσιμους χώρους στην Αθήνα, παραμένουν ως έχουν, ενώ τα περισσότερα γραφεία που παραμένουν ξενοίκιαστα αφορούν μικρούς χώρους σε δευτερεύουσες περιοχές. Αντίστοιχα μεγάλη πτώση παρουσιάζεται και στο κομμάτι της κατασκευής νέων γραφείακων χώρων, ειδικά όσον αφορά μεγάλα έργα που είναι πιο δύσκολο να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση. Στο κομμάτι των ενοικίων, κατά μέσο όρο η πτώση υπολογίζεται στο 5,5%. Η Savills εκτιμά ότι δε θα υπάρξει περαιτέρω, ουσιώδης πτώση για εφέτος, λόγω της έλλειψης μεγάλων και σύγχρονων γραφειακών χώρων. Οι μεγαλύτερες διορθώσεις τιμών αναμένονται στις δευτερεύουσες περιοχές, όπου η ζήτηση αναμένεται να παρουσιάσει περαιτέρω πτώση.

∼ Ο ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ∼ Στον τομέα των κατοικιών, οι αναλυτές της Τράπεζας της Ελλάδος κάνουν λόγο για ελαφρώς πτωτικές τάσεις το 2010, χωρίς ωστόσο απότομες μεταβολές στις τιμές. Από την πλευρά τους, οι φορείς της κτηματαγοράς αναφέρουν ότι οι αγοραπωλησίες κατοικιών εμφανίζονται μειωμένες ήδη κατά 40% για το πρώτο τρίμηνο του 2010, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου, ενώ πλέον με την επιβολή των νέων φορολογικών μέτρων, η αγορά θα υποστεί ακόμη μεγαλύτερη καθίζηση. Βασική αιτία, όπως τουλάχιστον επισημαίνουν κατασκευαστές και μεσίτες, οι οποίοι έρχονται καθημερινά σε επαφή με τους ελάχιστους ενδιαφερόμενους αγοραστές, είναι το θέμα των φοροαπαλλαγών από τους τόκους στεγαστικών δανείων, που “ψαλιδίζονται” με τα νέα μέτρα. “Για πρώτη φορά πλήττονται σε αυτό το βαθμό τα χαμηλά εισοδήματα”, επισημαίνουν οι φορείς της κτηματαγοράς, “αφού αν είχαν μία πιθανότητα να αγοράσουν στέγη αυτή θα ήταν μόνο με στεγαστικό δάνειο. Από τη μία, η πιο συντηρητική πολιτική των τραπεζών κι από την άλλη η μεγάλη μείωση των φοροαπαλλαγών καθιστούν πλέον σχεδόν απαγορευτική την αγορά σπιτιού από το μέσο Ελληνα”. Από την πλευρά της, η Τράπεζα της Ελλάδος είναι πιο καθησυχαστική. Όπως, μάλιστα, χαρακτηριστικά αναφέρεται, με τη σταδιακή αποκατάσταση της ομαλότητας στις χρηματοπιστωτικές αγορές απομακρύνεται όλο και περισσότερο ο κίνδυνος απότομης διόρθωσης των τιμών στην ελληνική αγορά ακινήτων, αν και οι πτωτικές πιέσεις στις τιμές είναι πιθανόν να συνεχιστούν και τους επόμενους μήνες. Η ένταση των πιέσεων αυτών θα εξαρτηθεί κυρίως από τις γενικότερες οικονομικές και χρηματοπιστωτικές συνθήκες στην Ελλάδα. Η ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων τα επόμενα τρίμηνα είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις προσδοκίες των νοικοκυριών για την απασχόληση και τα μελλοντικά τους εισοδήματα, τη χρηματοδότηση της αγοράς από το τραπεζικό σύστημα, αλλά και τη γενικότερη ανάκαμψη της οικονομίας. Η ύπαρξη σαφών μηνυμάτων προς την κατεύθυνση της αποτελεσματικής αντιμετώπισης των δημοσιονομικών και διαρθρωτικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία εκτιμάται ότι, εκτός των άλλων, θα συμβάλει και στην αναθέρμανση της αγοράς ακινήτων. Ανάλογα αποτελέσματα θα προκύψουν και από την οριστικοποίηση των επικείμενων μέτρων σε σχέση με τη φορολογία των ακινήτων (αντικειμενικές αξίες, διευθέτηση ΧΡΗΜΑ 47

Χ αφιέρωμα ∼ Αγορά ακινήτων Μειωμένη ζήτηση, ανθεκτικές τιμές ☛

ΕΝΩ ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΤΟ 2010 ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΟΣΟ ΕΥΝΟΪΚΕΣ, ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ, Η ΜΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΛΗ ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΠΡΟΒΛΕΠΟΥΝ ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΑΜΨΗ, Η ΟΠΟΙΑ ΜΑΛΙΣΤΑ ΗΔΗ ΑΡΧΙΣΕ ΝΑ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΤΡΙΜΗΝΟ ΤΟΥ 2009 ζητήματος ημιυπαίθριων χώρων, κλιμάκια και αφορολόγητα όρια φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας κ.ά.), καθώς τόσο η προσφορά όσο και η ζήτηση κατοικίας επηρεάζονται σημαντικά από αυτά. Πάντως, για το σύνολο του 2009, οι τιμές των διαμερισμάτων εκτιμάται ότι μειώθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 5% στην Αθήνα, 6,2% στη Θεσσαλονίκη, 2,9% στις άλλες μεγάλες πόλεις και 1,7% στις λοιπές περιοχές της χώρας.

∼ ΑΝΤΕΧΟΥΝ ΟΙ ΤΙΜΕΣ ∼ Πού οφείλεται η ανθεκτικότητα των τιμών κατά την ΤτΕ; «Είναι πιθανόν να συνδέεται και με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εν λόγω αγοράς ακινήτων, όπως είναι: το υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης, που πλέον ξεπερνά το 80%, η χαμηλή κινητικότητα ή συχνότητα μεταπώλησης των ακινήτων, ο πολύ μικρός αριθμός των συναλλαγών σε σχέση με το διαθέσιμο απόθεμα, το υψηλό κόστος συναλλαγών, η σημαντική επίδραση των φορολογικών μέτρων, καθώς και ο σχετικά μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κατασκευαστικό κλάδο (κυρίως στην κατασκευή κατοικιών)», επισημαίνουν οι αναλυτές της τράπεζας. «Επί πλέον, η αγορά ακινήτων χαρακτηρίζεται από ένα έντονα ετερογενές προϊόν (π.χ. κατοικία, επαγγελματικό ακίνητο) και το γεγονός αυτό δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα ιδίως στην εκτίμηση του ρυθμού μεταβολής των τιμών τους.» Ακόμη, εκτιμάται ότι η αγορά δεν παρουσιάζει χαρακτηριστικά σημαντικής υπερτίμησης, δεδομένου ότι και ο λόγος του δείκτη τιμών των κατοικιών προς το δείκτη των ενοικίων υποχώρησε σταδιακά τα τρία τελευταία έτη. Η υποχώρηση αυτή ήταν κυρίως αποτέλεσμα της συνεχούς αποκλιμάκωσης των ρυθμών μεταβολής ΤΙΜΕΣ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΝ ΤΡΙΕΤΙΑ 2007- 2009

Περίοδος

ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΟΡΑΣ

ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ

ΠΑΛΑΙΑ (άνω των 5 ετών)

Ετήσια µεταβολή

2007

5,9%

7,2%

5,2%

2008

1,7%

2,3%

1,3%

2009

-3,9%

-2,4%

-4,9%

Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος

48 Απρίλιος 2010

των τιμών των κατοικιών μετά το 2006, αλλά και της σχετικής σταθερότητας του ρυθμού μεταβολής των ενοικίων (μέση ετήσια εκατοστιαία μεταβολή: 4,5% το 2007, 3,9% το 2008 και 3,6% το 2009. Η μείωση του λόγου των τιμών των κατοικιών προς τα ενοίκια εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί με συγκρατημένους ρυθμούς και τα αμέσως επόμενα τρίμηνα ως αποτέλεσμα, και πάλι, της μικρής περαιτέρω αποκλιμάκωσης των τιμών των κατοικιών. Ως προς την πορεία της ζήτησης στη χώρα μας, οι αυξημένες προσδοκίες των νοικοκυριών για χαμηλότερα επίπεδα τιμών των κατοικιών στο μέλλον είναι πιθανό να τα έχουν ήδη οδηγήσει και να τα οδηγήσουν και στο μέλλον σε αναβολή της απόφασης για αγορά κατοικίας. Επί πλέον, η προσεκτική και επιλεκτική στάση των τραπεζών όσον αφορά στη χορήγηση νέων στεγαστικών δανείων, ως αποτέλεσμα της τρέχουσας χρηματοοικονομικής κρίσης, εκτιμάται ότι έχει και αυτή συμβάλει στη μείωση της ζήτησης κατοικιών εκ μέρους των νοικοκυριών.

∼ Ο ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ REAL ESTATE ∼ Κι ενώ οι προβλέψεις για την ελληνική αγορά ακινήτων το 2010 δεν είναι και τόσο ευνοϊκές, στην Ευρώπη, η μία μετά την άλλη οι μεγάλες εταιρείες συμβούλων ακινήτων προβλέπουν σταδιακή ανάκαμψη, η οποία μάλιστα ήδη άρχισε να φαίνεται από το τελευταίο τρίμηνο του 2009, οπότε υπήρξε και σημαντική αύξηση του όγκου των συναλλαγών. Τί χαρακτηρίζει αυτή την στιγμή το ευρωπαϊκό real estate; Ανάκαμψη, συγκρατημένη αισιοδοξία, αλλά και αυστηρότεροι όροι από πλευράς των πιστωτικών ιδρυμάτων. Οι αγορές real estate στην Ε.Ε. δεν παρουσιάζουν ενιαία εικόνα και για το λόγο αυτό οι αναλυτές αναφέρουν ότι, αν και έχει ξεκινήσει να διαφαίνεται μία ανάκαμψη, αυτή διαφέρει από χώρα σε χώρα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις οι αγορές παραμένουν ιδιαίτερα ευάλωτες. Στους φορείς του πανευρωπαϊκού real estate επικρατεί η άποψη ότι τώρα είναι μία περίοδος κατά την οποία μπορούν να πραγματοποιηθούν καλά “deals”, αφού ο κύκλος της αγοράς βρίσκεται τώρα σε πολύ καλό σημείο. Το “top 10” συνοψίζουν οι αναλυτές της διεθνούς εταιρείας συμβούλων ακινήτων Jones Lang LaSalle, εκ των οποίων τα... highlights είναι τα εξής: 1. Τράπεζες: Τα πιστωτικά ιδρύματα αναδεικνύονται σε πρωταγωνιστές τoυ ευρωπαϊκού real estate. Αφ’ ενός επειδή καθορίζουν τους όρους χρηματοδότησης για τις αγοραπωλησίες ακινήτων, έχοντας θέσει σαφώς αυστηρότερα και ποιοτικότερα κριτήρια, αφ’ ετέρου επειδή πανευρωπαϊκά διαθέτουν μεγάλη ακίνητη περιουσία, έχοντας τη δυνατότητα να προσφέρουν «προϊόν» στην αγορά. 2. Οικονομικό κλίμα: Η κατανόηση από πλευράς των υποψηφίων επενδυτών των οικονομικών συνθηκών που επικρατούν σε κάθε αγορά, είναι ιδιαιτέρως σημαντική- το πανευρωπαϊκό real estate παραμένει κατακερματισμένο και η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική από την άλλη. 3. Κυβερνήσεις: Το αυξημένο δημόσιο έλλειμμα στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. θα εμποδίσει τη γενικότερη ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων: Η ανάγκη να κοπούν δαπάνες και να μειωθούν τα δημόσια ελλείμματα θα έχει αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη σε όλη την περιοχή. Η θετική πλευρά για

το ευρωπαϊκό real estate είναι ότι η εξοικονόμηση δαπανών θα οδηγήσει το Δημόσιο να προβεί σε αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του δημιουργώντας κινητικότητα και στο χώρο των εταιρειών συμβούλων. 4. Επενδυτές: Οι επενδυτές που θα καταφέρουν να συγκεντρώσουν περισσότερα κεφάλαια είναι αυτοί που θα παρουσιάσουν πιο αξιόπιστη εικόνα και έχουν πιο υγιή χρηματοοικονομική βάση. Νέοι παίκτες αναμένεται να κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά, ενώ θα υπάρξει μεγαλύτερη πόλωση και διαφοροποίηση μεταξύ των επενδυτών με τις καλύτερες και τις χειρότερες επιδόσεις. 5. Οι εξειδικευμένοι παίκτες της αγοράς και όσοι ασκούν συνετό management είναι αυτοί που θα ξεχωρίσουν. 6. Διεθνοποίηση: Οι χώρες με τη μεγαλύτερη δυναμική, κυρίως αυτές της Ασίας, θα προσελκύσουν το μεγαλύτερο όγκο των διεθνών κεφαλαίων, συμπεριλαμβανομένων και των μεγάλων Ευρωπαίων θεσμικών επενδυτών, με αποτέλεσμα να μήν υπάρχει μεγάλη ροή κεφαλαίων προς την ευρωπαϊκή αγορά. Παρ’ όλα αυτά οι μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές, όπως αυτές του Λονδίνου και του Παρισιού, θα εξακολουθήσουν και το 2010 να συγκεντρώνουν το επενδυτικό ενδιαφέρον, από το οποίο μπορούν να επωφεληθούν και άλλες δευτερεύουσες ευρωπα-

ϊκές αγορές. 7. Προσφορά και ζήτηση: Οι συνθήκες προσφοράς και ζήτησης σε όλη την Ευρώπη είναι ανόμοιες, γι’ αυτό και η προσέγγιση σε κάθε χώρα είναι διαφορετική. 8. Ρίσκο: Με την εικονική, όπως αποδείχθηκε με αφορμή την οικονομική κρίση, απεριόριστη ρευστότητα στις χρηματαγορές, το ρίσκο στην αγορά ακινήτων πανευρωπαϊκά εντοπιζόταν στο παρελθόν στην τιμή του προϊόντος. Πλέον, οι κανόνες έχουν αλλάξει και ο πιο βασικός δείκτης όσον αφορά το ρίσκο είναι η ρευστότητα. 9. Τραπεζικοί όροι: Τα νέα δάνεια που δίνονται στον τομέα της ακίνητης περιουσίας, εξασφαλίζονται από περιουσιακά στοιχεία που είναι αποτιμημένα σε πραγματικές αξίες. 10. Ιδιοκτήτες - μισθωτές: Αναμένεται το 2010 σταδιακή ισορροπία στο “ισοζύγιο” μισθωτών και ιδιοκτητών. Oι μισθωτές είχαν το τελευταίο 18μηνο το πάνω χέρι όσον αφορά τις νέες μισθώσεις, θέτοντας τους δικούς τους όρους στους ιδιοκτήτες, ωστόσο δεν είχαν πολλές δυνατότητες για ριζοσπαστικές κινήσεις και πολύ μεγάλες μειώσεις ενοικίων, λόγω των γενικότερων δύσκολων οικονομικών συνθηκών. Πλέον, φαίνεται ότι εφ’ εξής θα επικρατήσει ισορροπία στις σχέσεις μισθωτών και ιδιοκτητών ακινήτων. Χ

ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΙΜΩΝ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΒΑΣΕΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΗΣ ΤτΕ 2009 * Ι. ΣΥΝΟΛΟ (%) μεταβολή έναντι προηγούμενου έτους

1.7%

-3.9%

2.3%

-2.4%

1.3%

-4.9%

0.9%

-5.0%

1.5%

-6.2%

1.8%

-2.9%

3.3%

-1.7%

ΙΙ. ΚΑΤΑ ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΑ 1. Νέα (έως 5 ετών) (%) μεταβολή έναντι προηγούμενου έτους 2. Παλαιά (πάνω από 5 ετών) (%) μεταβολή έναντι προηγούμενου έτους ΙΙΙ. ΚΑΤΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ 1. Αθήνα (%) μεταβολή έναντι προηγούμενου έτους 2. Θεσσαλονίκη (%) μεταβολή έναντι προηγούμενου έτους 3. Άλλες μεγάλες πόλεις (%) μεταβολή έναντι προηγούμενου έτους 4. Λοιπές περιοχές (%) μεταβολή έναντι προηγούμενου έτους

ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΟΙΚΙΣΤΙΚΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΤΡΑΠΕΖΩΝ 1. Συναλλαγές Αριθμός

116,034

70,133

(%) μεταβολή έναντι προηγούμενου έτους

-21.7%

-39.6%

-23.5%

-41.2%

-20.0%

-42.1%

2. Όγκος συναλλαγών (τετραγ. µέτρα) (%) μεταβολή έναντι προηγούμενου έτους 3. Αξία συναλλαγών (%) μεταβολή έναντι προηγούμενου έτους Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος *προσωρινά στοιχεία

ΧΡΗΜΑ 49

∼ αφιέρωμα

ΑΓΟΡΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ ΕΝΤΟΣ, ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΕΚΤΟΣ Η μεγάλη απογοήτευση οφείλεται στην έντονη μείωση της τρέχουσας ζήτησης, η οποία επιδρά καθοριστικά στις ιδιαίτερα αρνητικές προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη πορεία της αγοράς.

✒

από τον Γιώργο Καλούμενο

παισιόδοξες είναι η προβλέψεις για την πορεία της εγχώριας αγοράς πληροφορικής το 2010. Αν και σε παγκόσμιο επίπεδο τα σημάδια ανάκαμψης είναι κάτι παραπάνω από ορατά, στην Ελλάδα ο κλάδος δείχνει να συμπαρασύρεται από το γενικότερο καθολικό σκηνικό κρίσης που έχει διαμορφωθεί τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Παρ’ όλα αυτά έρευνα της GFK για την Ελλάδα βλέπει φως στην άκρη του τούνελ με κάποια αδύναμα είναι η αλήθεια, θετικά στοιχεία που όμως δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι τελικά θα επαληθευτούν. Σύμφωνα πάντως με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου για την Κοινωνία της Πληροφορίας, τα οποία επεξεργάστηκε ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδος (ΣΕΠΕ), καθολική απογοήτευση χαρακτηρίζει τους τελευταίους μήνες την οικονομική δραστηριότητα στον τομέα Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο, ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος των επιχειρήσεων Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών κινήθηκε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα στο τέταρτο τρίμηνο του 2009 και διαμορφώνεται κατά μέσον όρο στις 73,7 μονάδες από τις 95,6 που ήταν το τρίτο τρίμηνο του 2009. Στην έντονη επιδείνωση συμβάλλουν κυρίως οι τομείς των Υπηρεσιών και του Λιανικού Εμπορίου ΤΠΕ. Στις Υπηρεσίες Τεχνολογιών Πληροφορικής Τηλεπικοινωνιών οι εκτιμήσεις για την πορεία των εργασιών των επιχειρήσεων συνεχίζουν να είναι αρνητικές, ενώ σημειώνεται καθολική υποχώρηση και στην τρέχουσα ζήτηση. Εντονότερη είναι η απαισιοδοξία για το μέλλον, καθώς επιδεινώνονται σημαντικά οι προβλέψεις για την εξέλιξη της ζήτησης στο επόμενο τρίμηνο. Στο Λιανικό Εμπόριο ενισχύεται η απαισιοδοξία, με τις αρνητικές εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις και με τις προβλέψεις για την εξέλιξη τους επόμενους μήνες να εμφανίζονται έντονα πτωτικές. Στη Βιομηχανία ΤΠΕ ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών παραμένει στα ίδια με το προηγούμενο τρίμηνο επίπεδα. Σημειωτέον ότι στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στην ευρωζώνη υπάρχει

50 Απρίλιος 2010

αισθητή ανάκαμψη των δεικτών οικονομικού κλίματος σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην Ελλάδα το τέταρτο τρίμηνο 2009, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΟΒΕ. Επισημαίνεται ότι τα στοιχεία αυτά προκύπτουν για το τέταρτο τρίμηνο του 2009 από τη μέτρηση και ανάλυση των επί μέρους δεικτών επιχειρηματικών προσδοκιών ανά τομέα: Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Υπηρεσίες ΤΠΕ φαίνεται να εξασθενεί σημαντικά κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2009 και διαμορφώνεται στις 75,2 μονάδες, από τις 101,7 που ήταν το τρίτο τρίμηνο, καταγράφοντας ιστορικά χαμηλό ρεκόρ. Η υποχώρηση στα επί μέρους στοιχεία δραστηριότητας των επιχειρήσεων είναι καθολική. Μη ικανοποιητικές είναι οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση, οι οποίες μειώθηκαν περαιτέρω το τέταρτο τρίμηνο του 2009. Η μεγάλη απογοήτευση οφείλεται στην έντονη μείωση της τρέχουσας ζήτησης, η οποία επιδρά καθοριστικά στις ιδιαίτερα αρνητικές προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης. Ετσι το δ΄ τρίμηνο είναι εξαιρετικά δυσοίωνες οι προσδοκίες για τη μελλοντική πορεία της ζήτησης, σε αντίθεση με το προηγούμενο τρίμηνο, όπου υπήρχε μεγάλη αισιοδοξία και επηρέαζε σημαντικά στην ήπια αλλά θετική εικόνα του δείκτη. Στο σύνολο του τομέα Υπηρεσιών, η επίδοση συνεχίζει να είναι εξαιρετικά χαμηλή και για το τέταρτο τρίμηνο 2009, εμφανίζοντας οριακή πτώση (πηγή ΙΟΒΕ). Ωστόσο το σύνολο του τομέα των Υπηρεσιών διαμορφώνεται για πρώτη φορά ύστερα από τρία χρόνια σε επίπεδα υψηλότερα των Υπηρεσιών ΤΠΕ. Έντονη υποχώρηση των προσδοκιών σημειώνεται στο Λιανικό Εμπόριο ΤΠΕ, με τον αντίστοιχο δείκτη να πέφτει κάθετα στις 67 μονάδες το Δ’ τρίμηνο, από τις 95,6 μονάδες το προηγούμενο τρίμηνο. ΤΟΝΩΤΙΚΗ ΕΝΕΣΗ Tονωτική ένεση 350 εκατ. ευρώ αναμένεται να δώσει η Ειδική Γραμματεία Ψηφιακού Σχεδιασμού στην ελληνική αγορά πληροφορικής εφέτος, σύμφωνα με τον Αντώνη Μαρκόπουλο, το νέο ειδικό γραμματέα του υπουργείου Οικονομικών. Αναλυτικότερα ο νέος ειδικός γραμματέας Ψηφιακού Σχεδιασμού που ανέλαβε πρόσφατα τα καθήκοντά του σχεδιάζει να τονώσει την

ΧΡΗΜΑ 51

Χ αφιέρωμα ∼ Αγορά Πληροφορικής ☛

Ο ΔΕΙΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΙΝΗΘΗΚΕ ΣΕ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΧΑΜΗΛΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΣΤΟ Δ’ ΤΡΙΜΗΝΟ ΤΟΥ 2009 ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ ΚΑΤΑ ΜΕΣΟ ΟΡΟ ΣΤΙΣ 73,7 ΜΟΝΑΔΕΣ, ΑΠΟ ΤΙΣ 95,6 ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΣΤΟ Γ’ ΤΡΙΜΗΝΟ ΤΟΥ 2009. αγορά με περίπου 100 εκατ. ευρώ τα οποία θα προέλθουν από έργα «μεταφερόμενα» από το Γ’ ΚΠΣ καθώς όπως ο ίδιος αναφέρει υπάρχουν περισσότερα από 35 έργα πληροφορικής που είναι αυτή τη στιγμή σε «αναστολή». Παράλληλα, άλλα περίπου 150 εκατ. ευρώ αναμένεται να προέλθουν από τις νέες προκηρύξεις στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προγράμματος Ψηφιακής Σύγκλισης, καθώς μέχρι τα μέσα Απριλίου θα έχουν ανακοινωθεί οι νέες εντάξεις και μέχρι το καλοκαίρι θα υπάρξουν οι προκηρύξεις των νέων έργων. Σύμφωνα με τον κ. Μαρκόπουλο, ένας από τους όρους για την ένταξη των έργων θα είναι να προκηρύσσονται σε σύντομα χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η έγκαιρη υλοποίησή τους. Ο κ. Μαρκόπουλος εκτιμά ότι στην αγορά θα προκηρυχθούν επιπλέον έργα 50 έως 100 εκατ. ευρώ από την «Ψηφιακές Ενισχύσεις Α.Ε.» η οποία υποστηρίζει την υλοποίηση Δράσεων Κρατικών Ενισχύσεων στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ψηφιακή Σύγκλιση» του ΕΣΠΑ 2007-2013 οι οποίες απευθύνονται προς τον ιδιωτικό τομέα. Η «Ψηφιακές Ενισχύσεις ΑΕ» θα στελεχωθεί άμεσα και θα αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο για να τονωθεί η αγορά πληροφορικής η οποία διανύει μία από τις δυσκολότερες περιόδους στην ιστορία της. Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθεί ότι ο στόχος για απορρόφηση κονδυλίων μέσα από το πρόγραμμα της Ψηφιακής Σύγκλισης για φέτος διαμορφώνεται σε περίπου 150 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τον κ. Μαρκόπουλο το πρόγραμμα της Ψηφιακής Σύγκλισης υπολογίζεται σήμερα σε περίπου 1,5 δισ. ευρώ και στηρίζεται ουσιαστικά σε τρεις βασικούς άξονες, στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, στην ευρυζωνικότητα και τις υποδομές, στην ανταγωνιστικότητα και στις επιχειρήσεις. Σήμερα το περίπου 80% των προτάσεων αφορά την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και προέρχεται από φορείς όπως οι ΟΤΑ, τα υπουργεία, τα ΑΕΙ κλπ.Στόχος της ειδικής γραμματείας είναι να επανασχεδιάσει το εν λόγω πρόγραμμα και να προχωρήσει με στοχευμένες προσκλήσεις σε τελικούς δικαιούχους ή σε στοχευμένο φυσικό αντικείμενο. Στα σχέδιά της είναι η υλοποίηση έργων πληροφορικής με νέα μορφή τα οποία θα εισάγουν νέες τάσεις όπως το cloud computing, ενώ θα προωθηθεί και η δημιουργία τριώντεσσάρων κυβερνητικών Data Centter. Βασικός πυλώνας του νέου σχεδιασμού του προγράμματος όμως είναι τα έργα αυτά να έχουν «ανοικτά πρότυπα» και να είναι απολύτως «προσβάσιμα» προκειμένου να διασφαλισθεί η διαλειτουργικότητά τους. Οπως εξηγεί ο νέος Ειδικός Γραμματέας στις προκηρύξεις των νέων έργων δεν θα περιλαμβάνονται αναλυτικές τεχνικές προδιαγραφές αλλά στόχος θα είναι το αποτέλεσμα, οι προδιαγραφές δηλαδή θα αφορούν τη λειτουργία και τις ανάγκες του φορέα που θα πρέπει να καλύψουν οι ανάδοχοι. 52 Απρίλιος 2010

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΓΚΛΙΣΗ» Συνοπτικά οι ενέργειες που προωθεί αυτό το διάστημα η Ειδική Γραμματεία Ψηφιακού Σχεδιασμού, ενώ παράλληλα βρισκόμαστε στην τελική ευθεία στελέχωσης της Κοινωνίας της Πληροφορίας ΑΕ και της Ψηφιακές Ενισχύσεις ΑΕ, είναι το κλείσιμο του προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας», η έκδοση νέων προσκλήσεων προκειμένου να εξασφαλισθεί η συνέχεια μεταφερόμενων έργων από το επιχειρησιακό «Κοινωνία της Πληροφορίας» στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση». Παράλληλα προωθείται η χρηματοδότηση 2.500 επιχειρηματικών σχεδίων, στο πλαίσιο της δράσης digi-lodge, ύψους 45 εκατομμυρίων ευρώ για την ενίσχυση ξενοδοχειακών και τουριστικών καταλυμάτων, η ολοκλήρωση της διαδικασίας υποβολής προτάσεων για το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση» και η αξιολόγηση των προτάσεων που υποβλήθηκαν έως το Μάρτιο του 2009.

ΕΡΕΥΝΑ GFK: ΑΣΘΕΝΗ ΣΗΜΕΙΑ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ Κάποια «αδύναμα» σημάδια ανάκαμψης είχε το τέταρτο τρίμηνο του 2009 για την εγχώρια αγορά πληροφορικής, σύμφωνα με την GFK. Συγκεκριμένα το τέταρτο τρίμηνο του 2009 είναι το πρώτο τρίμηνο της περασμένης χρήσης που παρουσιάζει θετική τάση σε αξία, 2,4% και σε όγκο 7,3%, ταυτόχρονα. Οι συντάκτες της μελέτης τονίζουν ότι πρόκειται για το δεύτερο συνεχές τρίμηνο που μπορεί κανείς να εντοπίσει σημάδια ανάκαμψης της αγοράς, τα οποία, ωστόσο, χαρακτηρίζονται μάλλον αδύναμα και ευάλωτα ακόμη. Το θετικό αποτέλεσμα της αγοράς οφείλεται κυρίως στον τομέα των προϊόντων πληροφορικής, ο οποίος παρουσιάζει μία αύξηση στην αξία της τάξεως του 35,3% έναντι του τέταρτου τριμήνου 2008. Στον αντίποδα, για μία φορά, ο τομέας των ειδών εξοπλισμού γραφείου και αναλωσίμων παρουσιάζει τη χειρότερη απόδοση μεταξύ όλων των τομέων με μείωση στο τέταρτο τρίμηνο 2009, της τάξεως του -16,1% έναντι του αντίστοιχου τριμήνου του 2008. Ωστόσο, ακόμη και αυτό το αρνητικό αποτέλεσμα είναι ένα σημάδι ανάκαμψης σε σχέση με τα προηγούμενα τρία τρίμηνα, αφού ο τομέας παρουσίαζε μείωση κατά περισσότερο από 23% ανά τρίμηνο, όπως παρατηρεί η μελέτη. ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Οι κυβερνητικές επιδοτήσεις και συγκεκριμένα αυτές για την «Ψηφιακή Τάξη», σύμφωνα με την έρευνα, ενίσχυσαν την υποκατηγορία των φορητών υπολογιστών, με την υποκατηγορία των φορητών υπολογιστών να αυξάνεται σε αξία κατά 62,6%, κάνοντας το σύνολο της αγοράς θετικό. Περαιτέρω, οι παιχνιδομηχανές εξακολουθούν να επιδεικνύουν διψήφιο αριθμό ανάπτυξης. Οι αλλαγές στις συνήθειες ψυχαγωγίας του ελληνικού πληθυσμού λόγω της κρίσης, που τους έκανε να παραμείνουν περισσότερο στο σπίτι, είναι ένας από τους βασικούς λόγους αυτής της ανάπτυξης. Στα φωτογραφικά είδη οι ψηφιακές κορνίζες και οι DSLR συνεχίζουν να τονώνουν την αγορά. Συγκεκριμένα, η ψηφιακή κορνίζα κατάφερε να αναδειχθεί σαν το νέο «gadget» για το ελληνικό νοικοκυριό, ενώ η θετική τάση των DSLR επιβραδύνει τη μείωση των compact ψηφιακών φωτογραφικών μηχανών, με το σύνολο της κατηγορίας να μειώνεται μόνο κατά -4,3%. Στα είδη γραφείου και τα πολυμηχανήματα (MFDs) και οι εκτυπωτές συνεχίζουν να παρουσιάζουν διψήφια μείωση. Οπως προκύπτει από την έρευνα, οι εκτυπωτές έπεσαν

σε ποσοστό διπλάσιο από ό,τι τα MFDs, αλλά αυτό που είναι αρκετά εντυπωσιακό είναι αυτή ακριβώς η αρνητική τάση των MFDs, η οποία έρχεται σε αντίθεση με τη θετική τάση των φορητών υπολογιστών.

δικτύων το 2010 υπολογίζεται ότι θα αυξηθούν κατά 7%, φτάνοντας τα 198 δις ευρώ. Οι υπηρεσίες δεδομένων μέσω των δικτύων κινητής τηλεφωνίας υπολογίζεται ότι θα αυξηθούν κατά 16% φτάνοντας, τα141,5 δις ευρώ.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ Σύμφωνα με τη μελέτη, ο τομέας των ηλεκτρονικών καταναλωτικών αγαθών είναι αυτός με τη δεύτερη χειρότερη απόδοση αυτού του τριμήνου (-12,4%), ενώ οι τομείς των μεγάλων οικιακών συσκευών, των τηλεπικοινωνιών και των μικρών οικιακών συσκευών παρουσίασαν σχετικά καλύτερες αποδόσεις σε σύγκριση με τους προαναφερόμενους τομείς αν και εξακολουθούν να καταγράφουν μείωση της τάξης του -0,7%, -2,3% και -3,6% αντίστοιχα. Η αγορά εξακολουθεί να κυριαρχείται από πολλές προσφορές τιμών και την προώθηση των μοντέλων με χαμηλή αξία, συμπιέζοντας την αξία της αγοράς επιπρόσθετα με οποιοδήποτε άλλο αποτέλεσμα έχει προκαλέσει η κρίση.

ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Στην αγορά της πληροφορικής, ο ΕΙΤΟ τονίζει ότι οι πωλήσεις του κλάδου το 2010 θα αυξηθούν κατά 0,4%, φτάνοντας τα 894 δις ευρώ. Το 2009 έπεσαν κατά 4,6%. «Το πιο σημαντικό από όλα είναι ότι στις βιομηχανικές χώρες οι επενδύσεις στα νέα συστήματα Τεχνολογιών Πληροφορικής από τις επιχειρήσεις επιταχύνουν πάλι», τονίζει ο κ. Scheer. Οι πάροχοι υπηρεσιών ενέργειας, ο χρηματοπιστωτικός τομέας αλλά και ο δημόσιος τομέας αναμένονται να επενδύσουν σε τεχνολογίες πληροφορικής. «Οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών λογισμικού και υπηρεσιών ωφελούνται περισσότερο από όλους», σύμφωνα με τον κ. Scheer. Οι πωλήσεις σε αυτές τις αγορές εκτιμάται ότι θα αυξηθούν από 1% φτάνοντας τα €625 δις, ενώ το 2009 εμφάνισαν μείωση κατά 2,7%. Πρωτοπόρες εφαρμογές πληροφορικής, όπως αυτή του cloud computing, υπολογίζεται πως θα κινηθεί με αυξητικό ρυθμό άνω του 20%. Για το 2011, ο ΕΙΤΟ προβλέπει ότι η αγορά πληροφορικής θα αυξηθεί κατά 4%.

ΕΙΤΟ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟ 2010 Αισιόδοξo μήνυμα κομίζει το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Πληροφορικής Τεχνολογίας (ΕΙΤΟ) σχετικά με τις επιδόσεις του κλάδου της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) το 2010. Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τον κλάδο των νέων τεχνολογιών προβλέπει ότι η παγκόσμια αγορά ΤΠΕ το 2010 θα αυξηθεί κατά 1,9% φτάνοντας τα 2,3 τρισεκατομμύρια ευρώ, σε αντίθεση με το 2009, χρονιά κατά την οποία οι πωλήσεις έπεσαν κατά τουλάχιστον 1,6%. «Οι παγκόσμιες αγορές υψηλής τεχνολογίας ανακτούν τα χαμένο έδαφος. Τα σημάδια δείχνουν την ανάκαμψη,» επεσήμανε από την πλευρά του ο κ. August-Wilhelm Scheer, πρόεδρος της γερμανικής ένωσης BITKOM εκ των συνεργατών του EITO, παρουσιάζοντας τα στοιχεία στη CeBIT, στο Αννόβερο. «Στις βιομηχανικές χώρες, όλο και περισσότερες επιχειρήσεις επενδύουν σε σύγχρονα συστήματα τεχνολογίας.” Ειδικότερα μπροστάρηδες στην άνοδο είναι οι αναδυόμενες χώρες και αγορές, η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία, οι οποίες το 2009 κατάφεραν να παρουσιάσουν υψηλούς ρυθμούς απόδοσης παρά την κρίση. «Το 2010 οι συγκεκριμένες χώρες θα παράσχουν την πρόσθετη ώθηση στις αγορές», συμπληρώνει ο κ.Scheer. Εάν η οικονομική ανάκαμψη συνεχιστεί και σταθεροποιηθεί, η παγκόσμια αγορά ΤΠΕ το 2011 θα αυξηθεί κατά 3,7% φτάνοντας τα 2,4 τρισεκατομμύρια ευρώ, επισημαίνει ο EITO. ΚΥΡΙΑΡΧΕΙ ΤΟ MOBILE INTERNET Ήπιες ήταν τελικά οι συνέπειες της κρίσης στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών, σύμφωνα με τον ΕΙΤΟ. Έπειτα από μικρή πτώση κατά 0,5% πέρυσι, το 2010 υπολογίζεται ότι οι πωλήσεις του κλάδου θα αυξηθούν κατά 2,9% φτάνοντας τα 1,4 τρισεκατομμύρια ευρώ. Υπολογίζεται πως 18% όλων των οικογενειών στις ΗΠΑ δεν χρησιμοποιούν πλέον το σταθερό δίκτυο, προτιμώντας να κάνουν αποκλειστική χρήση των κινητών τους τηλεφώνων. Στην Ιαπωνία το ποσοστό ανέρχεται στο 20% και στην Ιταλία φτάνει ακόμα και στο 26% των οικογενειών. Συνεπώς, οι πωλήσεις των σταθερών τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών έχουν μειωθεί αισθητά. Το 2010 θα πέσουν παγκοσμίως κατά 4,6%. Από την άλλη πλευρά η αγορά της κινητής τηλεφωνίας αυξάνεται ελαφρώς, πάνω από 1,4% φτάνοντας τα 417 δισεκατομμύρια ευρώ. Η ισχυρότερη αύξηση εμφανίζεται από τις υπηρεσίες δεδομένων μέσω σταθερών δικτύων, κυρίως όμως, μέσω των δικτύων κινητής τηλεφωνίας. Οι πωλήσεις των συνδέσεων στο Διαδίκτυο και των υπηρεσιών δεδομένων μέσω σταθερών

ΕΥΡΩΠΗ & ΧΩΡΕΣ ΒRIC Με εξαίρεση τη Ρωσία, οι αποκαλούμενες χώρες BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα) χτυπήθηκαν λιγότερο σοβαρά από την οικονομική κρίση και εμφανίζουν μεγαλύτερη ανάπτυξη. Το 2009 η κινεζική αγορά τεχνολογίας αυξήθηκε κατά 10% και το 2010 προβλέπεται να παρουσιάσει άνοδο κατά 11%, φτάνοντας τα €33,6 δις. Στην Ινδία, οι πωλήσεις Τεχνολογιών Πληροφορικής θα αυξηθούν επίσης κατά 11%, φτάνοντας τα €14 δις. Στην Ε.Ε., η αγορά Τεχνολογιών Πληροφορικής θα αυξηθεί το 2010 κατά 0,2% φτάνοντας τα 303 δις ευρώ. Στις Η.Π.Α., οι πωλήσεις στις υπηρεσίες υλικού, λογισμικού και Τεχνολογιών Πληροφορικής θα μειωθούν ελαφρώς το 2010, κατά 0,8% και θα ανέλθουν στα 304 δις ευρώ. Παρόμοια θα είναι η εικόνα και στην αγορά τηλεπικοινωνιών. Το 2010, η κινεζική αγορά τηλεπικοινωνιών θα αυξηθεί κατά 8% και θα ανέλθει στα 126 δις ευρώ, ενώ η ινδική αγορά θα αυξηθεί κατά 15% φτάνοντας τα 40,5 δις ευρώ. Στην Ινδία μόνο το ένα τρίτο του πληθυσμού χρησιμοποιεί κινητό τηλέφωνο, στην Κίνα περίπου το μισό. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, το ποσοστό αυτό υπολογίζεται γύρω στο 80%. Ενισχυμένη από την επιτυχία των smartphones και των κινητών υπηρεσιών Διαδικτύου, η αγορά τηλεπικοινωνιών στις Η.Π.Α. θα αυξηθεί το 2010 κατά 1,6% φτάνοντας τα 324 δις ευρώ. Στην Ε.Ε. η αύξηση στην αγορά τηλεπικοινωνιών υπολογίζεται στο 0,1%, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 346 δις ευρώ. ☛

ΤΟΝΩΤΙΚΗ “ΕΝΕΣΗ” 350 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΝΑ ΔΩΣΕΙ ΕΦΕΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Η ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟ, ΝΕΟ ΕΙΔΙΚΟ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ. ΧΡΗΜΑ 53

Χ αφιέρωμα ∼ Αγορά Πληροφορικής

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΚΟΚΚΙΝΙΔΗΣ

ΓΕΝ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ & ΔΙΕΥΘ. ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ, MELLON FINANCIAL PRODUCTS SUPPORT

ΚΕΡΔΙΖΕΙ ΕΔΑΦΟΣ ΤΟ OUTSOURCING

πως και οι περισσότεροι κλάδοι έτσι και η αγορά της πληροφορικής έχει πληγεί από την κρίση, κύρια λόγω της συγκράτησης των επενδύσεων από επιχειρήσεις και οργανισμούς –σύμφωνα με τη Forrester το 2009 οι επενδύσεις στην πληροφορική σημείωσαν πτώση 8,9%. Παράλληλα όμως, η ίδια συνθήκη έχει δημιουργήσει σημαντικές ευκαιρίες για την ανάπτυξη του IT Outsourcing, δηλαδή της ανάθεσης των δραστηριοτήτων πληροφορικής μιας επιχείρησης σε εξειδικευμένο εξωτερικό συνεργάτη. Παρότι σε πιο ανεπτυγμένες χώρες το IT Outsourcing είναι μια αρκετά ώριμη αγορά, στην Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή μόλις τα τελευταία δυο χρόνια έχει αρχίσει να αναγνωρίζεται σαν ουσιαστική επιλογή τόσο για τον ιδιωτικό όσο και για τον δημόσιο τομέα. Η επιτακτική ανάγκη για μείωση του κόστους,

αύξηση της παραγωγικότητας και συνολικά πιο ανταγωνιστική λειτουργία, έχουν οδηγήσει στη σταδιακή αύξηση του φαινομένου ανάθεσης διαδικασιών πληροφορικής σε εξωτερικούς συνεργάτες. Την αύξηση αυτή την έχουμε βιώσει στην MFP καθώς όλο και περισσότερο οι πελάτες μας ζητούν να τους βοηθήσουμε να αποδεσμευτούν από τις μη καίριες αλλά απαιτητικές σε πόρους και τεχνογνωσία λειτουργίες, όπως αυτή του ΙΤ. Μέχρι σήμερα έχουμε υλοποιήσει πολλά και διαφορετικά έργα IT Outsourcing για τους πελάτες μας, μεταξύ των οποίων υπηρεσίες ανάπτυξης και συντήρηση εξειδικευμένων εφαρμογών λογισμικού, υπηρεσίες ψηφιοποίησης εγγράφων, λειτουργία υπολογιστικού κέντρου (Data Center), υπηρεσίες τήρησης αντιγράφων ασφαλείας / ανάκτησης δεδομένων, και υπηρεσίες τηλεφωνικής επικοινωνίας.

∼ ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ

∼ SINGULAR LOGIC∼ ΑΥΞΗΣΗ ΚΕΡΔΩΝ ΤΟ 2009 Με βελτίωση τόσο των EBITDA όσο και των καθαρών κερδών έκλεισε το 2009 για την SingularLogic. Όπως επισημαίνεται σε σχετική ανακοίνωση της εταιρείας η σημαντική επιδείνωση της οικονομίας το 2009 περιόρισε την αναπτυξιακή πορεία της SingularLogic, χωρίς όμως να αλλοιώσει την υγιή εικόνα στα οικονομικά της μεγέθη. Ειδικότερα, ∼ Ο Ενοποιημένος Κύκλος Εργασιών ανήλθε σε 103,9 εκατ. ευρώ έναντι των 107,0 εκατ. ευρώ κατά το 2008, παρουσιάζοντας μείωση 2,9% ∼ Τα ενοποιημένα Κέρδη προ Φόρων Τόκων και Αποσβέσεων (EBITDA) αυξήθηκαν κατά 8,4% και ανήλθαν σε 18,4 εκατ. ευρώ έναντι 17,0 εκατ. ευρώ κατά το 2008 ∼ Τα Ενοποιημένα Κέρδη προ Φόρων (ΕΒΤ) διαμορφώθηκαν σε 13,4 εκατ. ευρώ έναντι 11,5 εκατ. ευρώ κατά το 2008. ∼ Τα Αποτελέσματα μετά φόρων και δικαιωμάτων μειοψηφίας βελτιώθηκαν κατά 1,2 εκατ. ευρώ και ανήλθαν σε 9,8 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 13,7%. Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος κ. Γιάννης Καρακαδάς ανέφερε: «Το 2009, χαρακτηρίστηκε από τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες οι οποίες επηρέασαν σημαντικά και την αγορά πληροφορικής. Οι αρνητικές αυτές συνθήκες αποτέλεσαν τροχοπέδη στην μέχρι τώρα 54 Απρίλιος 2010

αναπτυξιακή μας πορεία περιορίζοντας τα συνολικά μας έσοδα περίπου στα επίπεδα του 2008, κυρίως λόγω της σημαντικής υστέρησης στην εξέλιξη σοβαρών έργων του Δημοσίου τομέα όπου η κάμψη για την εταιρεία μας ανήλθε σε -24%. Παρά ταύτα πετύχαμε να θωρακίσουμε την υγιή εικόνα που μας χαρακτηρίζει τα τελευταία χρόνια με την λειτουργική κερδοφορία μας να ανέρχεται στο 18% των εσόδων”. ∼ ΟΜΙΛΟΣ DIONIC∼ ΜΙΚΤΑ ΚΕΡΔΗ 18 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ Ο όμιλος εταιρειών DIONIC ανακοίνωσε τα οικονομικά αποτελέσματα χρήσης 2009 σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (I.F.R.S.). Το Δυσμενές οικονομικό περιβάλλον καθ όλη την διάρκεια της χρήσης 2009 είχε ως αποτέλεσμα την αυστηρή πολιτική του ασφαλιστικού φορέα που συνεργάζεται ο Ομιλος για την εξασφάλιση των κινδύνων που απορρέουν απο τις εμπορικές πιστώσεις. Η Διοίκηση του ομίλου λόγω του γενικότερου αρνητικού κλίματος της αγοράς ακολούθησε πιστά την πολιτική του ασφαλιστικού φορέα προς αποφυγή μεγάλων επισφαλειών με αποτέλεσμα τη μείωση του Ενοποιημένου Κύκλου εργασιών κατά 9,63%. Τα μικτά κέρδη του Ομίλου ανήλθαν σε 18,0 εκατ. ευρώ έναντι 19,32 εκατ. ευρώ το 2008 σημειώνοντας μείωση κατά 6,82%.

Τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) του Ομίλου, ανήλθαν τη χρήση 2009 σε 5,5 εκατ. ευρώ έναντι 7,2 εκατ. ευρώ το 2008 μειωμένα κατά 22,68%. Αντίστοιχα, τα κέρδη προ φόρων και τόκων (EBIT) διαμορφώθηκαν σε 3,8 εκατ. ευρώ έναντι 5,7 εκατ. ευρώ το 2008 ενώ τα κέρδη προ φόρων του Ομίλου (ΕΒΤ) διαμορφώθηκαν σε 1,7 εκατ. ευρώ έναντι 3,3 εκατ. ευρώ το 2008. Τα κέρδη μετά φόρων ανήλθαν σε 1,04 εκατ. έναντι 2,2 εκατ. ευρώ το 2008. Τέλος τα κέρδη μετά φόρων και δικαιωμάτων μειοψηφίας ανήλθαν 0,4 εκατ. ευρώ εναντι 1,3 εκατ ευρώ το 2008. Στο 2009 υλοποιήθηκαν σειρά από στρατηγικές συνεργασίες με αξιόλογες εταιρείες πού έχουν σημαντική πορεία στο χώρο εξειδίκευσής τους. Η Διοίκηση του ομίλου εκτιμά το 2010 θα είναι μια πολύ δύσκολη χρονιά καθώς η παγκόσμια κρίση που εξελίσσεται ραγδαία θα επηρεάσει έντονα και την Ελληνική αγορά, όπως φαίνεται και από τις μέχρι τώρα εξελίξεις. Η Διοίκηση θα επικεντρώσει τις προσπάθειές της αφενός στα μερίδια αγοράς που πιθανόν να προκύψουν από την αναδιοργάνωση της αγοράς και αφετέρου στην συγκράτηση των εξόδων. Επίσης θα προσπαθήσει να απαλλαγεί απο δραστηριότητες που λόγω της σημαντικής ύφεσης θα εχουν σημαντικό αντίκτυπο στις επισφάλειες και ταυτόχρονα να αντικαταστήσει αυτές τις δραστηριότητες με άλλες οι οποίες θα έχουν χαρακτηριστικά κυρίως θετικών λειτουργικών ταμειακών ροών. Τέλος, το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας, προτίθεται να προτείνει στην Τακτική Γενική Συνέλευση των μετόχων, τη διανομή μερίσματος για τη χρήση του 2009, συνολικού ύψους 53.315 ευρώ (0,002 ευρώ ανά μετοχή). ∼ ALTEC∼ ΑΥΞΗΣΗ ΜΕΤΟΧΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Ξεκίνησε την Τρίτη 30 Μαρτίου, η διαπραγμάτευση των 114.893.452 νέων κοινών μετοχών της Altec ΑΒΕΕ, όπως αυτές προέκυψαν από την πρόσφατη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρίας. Το σύνολο της αύξησης κεφαλαίου καλύφθηκε από τους πιστωτές της εταιρίας, ενώ οι παλαιοί μέτοχοι παραιτήθηκαν του δικαιώματος προτίμησης με βάση την από 26/6/2009 απόφαση της Β’ Επαναληπτικής Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων. Η ως άνω εξέλιξη, αποτελεί μέρος της κεφαλαιακής αναδιάρθρωσης του Ομίλου Altec, που έχει ως στόχο την βελτίωση των ρυθμών ανάπτυξης και την εξυγίανση των οικονομικών μεγεθών, η οποία επιτυγχάνεται μέσω της αύξησης των ιδίων κεφαλαίων και της συνεπαγόμενης βελτίωσης της καθαρής θέσης της Εταιρίας και του Ομίλου γενικότερα. Με την εισαγωγή των νέων μετοχών, ολοκληρώνεται ένας δύσκολος κύκλος για την εταιρία και δημιουργούνται εκ νέου οι προϋποθέσεις ώστε η Altec να εισέλθει σε ανοδική τροχιά. Το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρίας ανέρχεται πλέον σε 64.573.935,60 εκατ. ευρώ, το οποίο και διαιρείται σε 215.246.452 κοινές μετά ψήφου ονομαστικές μετοχές. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις τελικές προθέσεις της εισηγμένης εταιρίας Altec, είναι η μετατροπή της σε εταιρία συμμετοχών, η οποία θα έχει ως κύριες δραστηριότητές , το Software μέσω της Altec Software Α.Ε. και την ανάπτυξη ολοκληρωμένων λύσεων μέσω της Altec Integration Α.Ε., οι οποίες προέκυψαν από την απόσχιση των κλάδων της μητρικής εταιρίας.

☛

ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ GFK, ΤΟ 4ο ΤΡΙΜΗΝΟ ΤΟΥ 2009 ΗΤΑΝ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΗΣ ΠΕΡΑΣΜΕΝΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕ ΘΕΤΙΚΗ ΤΑΣΗ ΤΟΣΟ ΣΕ ΑΞΙΑ ΟΣΟ ΚΑΙ ΣΕ ΟΓΚΟ. ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟ 2ο ΣΥΝΕΧΕΣ ΤΡΙΜΗΝΟ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΝΤΟΠΙΖΟΝΤΑΙ ΣΗΜΑΔΙΑ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ, ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΑΔΥΝΑΜΑ.

∼ SOFT ONE∼ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ SAAS Η SoftOne είναι η πρώτη ελληνική εταιρία που διαθέτει business software ως υπηρεσία SaaS (software as a service). Η υπηρεσία αυτή ονομάζεται Soft1 On Demand και βασίζεται στο μοντέλο χρήσης λογισμικού εξ αποστάσεως μέσω Internet. Απευθύνεται σε μικρομεσαίες, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, σε κάθε κλάδο και επαγγελματική δραστηριότητα και περιλαμβάνει όλες τις εφαρμογές της SoftOne. Με βάση το μοντέλο SaaS και σε αντίθεση με τον παραδοσιακό τρόπο διάθεσης λογισμικού, η επιχείρηση δεν αγοράζει άδειες χρηστών (user licenses) αλλά αποκτά το δικαίωμα χρήσης του λογισμικού στο πλαίσιο συνδρομής για συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Το κόστος της συνδρομής καλύπτει πλήρως τη χρήση του λογισμικού, τη χρήση του εξοπλισμού υποδομής Data Center όπου εγκαθίσταται το λογισμικό, τις νέες εκδόσεις του λογισμικού, όπως επίσης και διάφορες διαχειριστικές εργασίες που αναλαμβάνει ο προμηθευτής της συνδρομητικής υπηρεσίας (π.χ. διενέργεια backup καθημερινά, συμπίεση / βελτιστοποίηση βάσης δεδομένων, συντήρηση νέων εκδόσεων κλπ). Η χρήση του λογισμικού υποστηρίζεται στο πλαίσιο της σύμβασης συνδρομής από πολυμορφικό εκπαιδευτικό υλικό και παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικής υποστήριξης. Η πρόσβαση στο λογισμικό και τη βάση δεδομένων είναι προστατευμένη και τα δεδομένα κρυπτογραφημένα, ώστε να διασφαλίζεται απόλυτα η ακεραιότητά τους. Στην περίπτωση διακοπής της συνδρομής τα καταχωρημένα δεδομένα είναι διαθέσιμα στην επιχείρηση, μαζί με αντίγραφο του λογισμικού που χρησιμοποιούσε ώστε να μπορεί να αξιοποιήσει τα καταχωρημένα δεδομένα της. Τα πλεονεκτήματα του μοντέλου SaaS για μια επιχείρηση είναι πολλά και ιδιαίτερα σημαντικά. Ενδεικτικά αναφέρονται: χαμηλότερο κόστος αρχικής επένδυσης, μηδενικό κόστος για συντήρηση και αναβαθμίσεις λογισμικού, μηδενικό κόστος για αγορά, εγκατάσταση και συντήρηση εξοπλισμού υποδομής, δυνατότητα χρήσης του λογισμικού από οποιοδήποτε σημείο, οποιαδήποτε χρονική στιγμή, απαλλαγή από τη διενέργεια αναγκαίων τεχνικών εργασιών (π.χ. δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας, διαχείριση βάσης δεδομένων, εγκαταστάσεις λογισμικού κλπ.), δωρεάν δοκιμαστική λειτουργία και χαμηλότερο συνολικό κόστος επένδυσης (Total Cost of Ownership – TCO). Χ ΧΡΗΜΑ 55

∼ αφιέρωμα

ΕΙΣΗΓΜΕΝΕΣ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

ΠΡΟΣ ΠΩΛΗΣΗ ΜΕΡΙΔΙΩΝ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

56 Απρίλιος 2010

Το μεγάλο «στοίχημα» για την κυβέρνηση δεν είναι άλλο από την αξιοποίηση της τεράστιας ακίνητης περιουσίας που διαθέτει το Δημόσιο, η οποία εκτιμάται από 300 μέχρι και 500 δισ. ευρώ.

✒

από τον Μάκη Αποστόλου

ε μία περίοδο κατά την οποία η Ελλάδα αντιμετωπίζει τα μεγαλύτερα οικονομικά προβλήματα στην μεταπολεμική της ιστορία, το ενδιαφέρον εστιάζεται στο ευρύτερο Δημόσιο και πώς αυτό θα μπορέσει να αυξήσει τα έσοδά του, αλλά παράλληλα να περιορίσει και τις δαπάνες του. Και αν οι περικοπές προσωπικού, μισθών και επιδομάτων περιλαμβάνονται στο «πακέτο» μείωσης των δαπανών, στο κομμάτι των εσόδων, εκτός από τη φορολογία και την πάταξη της φοροδιαφυγής, περιλαμβάνονται και οι περαιτέρω μετοχοποιήσεις σε κρατικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις της χώρας. Ειδικότερα η κυβέρνηση, από τις αποκρατικοποιήσεις ΔΕΚΟ της φετινής χρονιάς, προσδοκά έσοδα που θα κυμαίνονται από 1,5 δισ. ευρώ και τα οποία μπορεί να φθάσουν μέχρι και τα 2,5 δισ. ευρώ (εφ’ όσον υπάρξει μεγάλη πίεση για έσοδα), προκειμένου να μην αποκλίνει το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης από τους αρχικούς του στόχους. Τα ποσά που θα αντληθούν από τις αποκρατικοποιήσεις του 2010 θα κατευθυνθούν στη μείωση του δημόσιου χρέους της χώρας. ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Ξεκινώντας από τις εισηγμένες κρατικές επιχειρήσεις, η κυβέρνηση φαίνεται να εξετάζει την πώληση κάποιου επί πλέον ποσοστού της ΕΥΔΑΠ (έως 10%) και της ΕΥΑΘ (έως 24%) σε κάποιο στρατηγικό επενδυτή με παράλληλη παραχώρηση του μάνατζμεντ. Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση προτίθεται να διατηρήσει το 51% των μετοχών της κάθε εταιρείας, ενώ αντιτίθεται στην πώληση του δικτύου των επιχειρήσεων. Αναφορικά με τον ΟΠΑΠ έχει πέσει το τραπέζι η ιδέα πώλησης επί ιπλέον ποσοστού από τη συμμετοχή του Δημοσίου (να υποχωρήσει δηλαδή μέχρι το 20% από 34% που είναι σήμερα), ωστόσο η συγκεκριμένα ιδέα δεν έχει... φανατικούς υποστηρικτές. Στη συγκεκριμένη φάση, η κυβέρνηση εξετάζει την πώληση νέων αδειών και σε ιδιώτες επενδυτές για το ιντερνετικό στοίχημα, το στιγμιαίο λαχείο

(Ξυστό) και ενδεχομένως για τα λεγόμενα «φρουτάκια», προσδοκώντας σημαντικά έσοδα από τις άδειες αυτές. Η ΔΕΗ αποτελεί το μεγάλο «αγκάθι» στα όποια σχέδια κάνουν κάποιοι από το κυβερνητικό επιτελείο για πώληση μετοχών, καθώς η προεκλογική δέσμευση του κυβερνώντος κόμματος έκανε λόγο για διατήρηση του 51% της επιχείρησης στο Δημόσιο. Και στον ΟΤΕ η κατάσταση παραμένει συγκεχυμένη, καθώς οι σκέψεις για περαιτέρω πώληση ποσοστού του Δημοσίου στη Deutsche Telekom θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν μόνο υπό συνθήκες έκτακτης ανάγκης για την ελληνική οικονομία. Σημειώνεται ότι σήμερα το Δημόσιο κατέχει το 20% του ΟΤΕ, ενώ βάσει της συμφωνίας που είχε υπογράψει η προηγούμενη κυβέρνηση με τους Γερμανούς, η κυβέρνηση μπορεί να διαθέσει επιί πλέον 10% στη Deutsche Telekom μέχρι τα τέλη του 2011 με premium 15%-20% από τη μέση χρηματιστηριακή τιμή των τελευταίων 20 ημερών πριν από την πώληση. ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΛΙΜΑΝΙΑ, ΤΡΑΠΕΖΕΣ Σε ό,τι αφορά στη ΔΕΠΑ, το Δημόσιο συζητά την εκχώρηση μεριδίων είτε με πώληση, είτε με ανταλλαγή μετοχών, αλλά μόνο στις εταιρείες διαχείρισης και όχι στις εταιρείες του δικτύου. Θυμίζουμε ότι στη ΔΕΠΑ το Δημόσιο συμμετέχει με ποσοστό 65%, ενώ το υπόλοιπο 35% ανήκει στα Ελληνικά Πετρέλαια. Δεν πρέπει ωστόσο να ξεχνάμε ότι η ΔΕΠΑ είναι ο μοναδικός μέτοχος του ΔΕΣΦΑ, δηλαδή του διαχειριστή του δικτύου φυσικού αερίου της χώρας. Αυτό σημαίνει δηλαδή πως, αν το Δημόσιο επιθυμεί να πουλήσει μέρος από τη συμμετοχή που έχει στη ΔΕΠΑ, θα πρέπει προηγουμένως να «απομονώσει» τον ΔΕΣΦΑ, προκειμένου αυτός να διατηρηθεί καθαρά κάτω από κρατικό έλεγχο. Για τα Ελληνικά Πετρέλαια δεν θα πρέπει να αποκλειστεί η περαιτέρω μείωση της συμμετοχής του Δημοσίου, το οποίο ανέρχεται σήμερα σε 35% περίπου (27% άμεσα και άλλο 8% μέσω της ΔΕΚΑ), αν και αυτή η κίνηση δεν περιλαμβάνεται στις προτεραιότητες της κυβέρνησης τη δεδομένη περίοδο. ΧΡΗΜΑ 57

Χ αφιέρωμα ∼ Εισηγμένες με συμμετοχή του δημοσίου ☛

ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΠΑΠ ΕΧΕΙ ΠΕΣΕΙ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ Η ΙΔΕΑ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΠΙ ΠΛΕΟΝ ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ (ΝΑ ΥΠΟΧΩΡΗΣΕΙ ΔΗΛΑΔΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 20% ΑΠΟ 34% ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ), ΩΣΤΟΣΟ Η ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΙΔΕΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ... ΦΑΝΑΤΙΚΟΥΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ. Στον τραπεζικό κλάδο, υπάρχει ακόμη αβεβαιότητα για το τι μέλλει γενέσθαι με τις τράπεζες οι οποίες ελέγχονται από το Δημόσιο (ΑΤΕBank, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, Attica Bank) αν και η πώληση κάποιου επιπλέον ποσοστού θεωρείται πιθανή μέχρι το τέλος της χρονιάς. Αναφορικά με τα λιμάνια της χώρας και ιδιαίτερα τα δύο εισηγμένα (ΟΛΠ, ΟΛΘ), στόχος της κυβέρνησης είναι η περαιτέρω ανάπτυξή τους, ενώ είναι ανοιχτή σε περαιτέρω συνεργασίες με ιδιωτικούς ομίλους. Ακόμη, για τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ) προκρίνεται η εισαγωγή της εταιρείας στο Χρηματιστήριο Αθηνών με παράλληλη ιδιωτικοποίηση της θυγατρικής της «Ταχυμεταφορές ΕΛΤΑ», ενώ το... κατώφλι του ΧΑ αναμένεται εκτός απροόπτου να περάσει και ο Διεθνής Αερολιμένας «Ελευθέριος Βενιζέλος». Για τα υπόλοιπα αεροδρόμια, προβλέπονται συνεργασίες με ιδιώτες οι οποίοι θα αναλάβουν την κατασκευή ή τον εκσυχρονισμό τους, με «αντάλλαγμα» την εκμετάλλευσή τους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ιδιαίτερα «ζεστή» παρουσιάζεται η κυβέρνηση στο θέμα της πλήρους ιδιωτικοποίησης της Λάρκο, από τη στιγμή μάλιστα που έχουν ενισχυθεί οι τιμές του νικελίου και έχει αναζωπυρωθεί το επενδυτικό ενδιαφέρον. Για την κρατική εταιρεία ενδιαφέρον έχουν δείξει ο ολλανδικός όμιλος Cunico (ο οποίος ανήκει στις πολυεθνικές IMR και BSG που δραστηριοποιούνται στη βιομηχανία των... διαμαντιών), η αστραλιανή Western Mines αλλά και ο όμιλος του Μυτιληναίου.

ΚΑΖΙΝΟ, ΟΣΕ, ΟΛΥΜΠΙΑΚΑ ΑΚΙΝΗΤΑ Σχετικά με τα καζίνο, οι άδειες επτά εξ αυτών έχουν λήξει, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης εξετάζει την ανανέωσή τους με στόχο την άντληση εσόδων της τάξης των 200-300 εκατ. ευρώ, ενώ παράλληλα μελετά την πώληση της συμμετοχής που κατέχει το Δημόσιο στο καζίνο της Πάρνηθας. Σε πρώτη φάση πάντως, το ενδιαφέρον στρέφεται στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ, καθώς η κυβέρνηση εξετάζει την είσοδο στρατηγικού επενδυτή ο οποίος θα πάρει το 49% αλλά και το μάνατζμεντ της εταιρείας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν εκδηλώσει Κινέζοι επενδυτές οι οποίοι σημειωτέον διαθέτουν μεγάλη τεχνογνωσία στους σιδηροδρόμους. Παράλληλα, θα δοθεί έμφαση στην αξιοποίηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας του ΟΣΕ (μέσω αναζήτησης στρατηγικού εταίρου στην ΓΑΙΟΣΕ) η οποία αποτιμάται σε 2 δισ. ευρώ περίπου, βάζοντας ως προτεραιότητα την παραχώρηση σε ιδιώτες των σταθμών Θεσσαλονίκης και Λαρίσης για την εμπορική εκμετάλλευση και ανάπτυξή τους. Θυμίζουμε ότι το έλλειμμα του ΟΣΕ κυμαίνεται γύρω στα 10 δισ. ευρώ, ενώ οι αρμόδιοι κυβερνητικοί φορείς εξετάζουν ακόμη τη σημαντική μείωση των υψηλών μισθών που παίρνουν κάποιοι υπάλληλοι του Οργανισμού. Επίσης, δρομολογείται η μείωση του εργατικού δυναμικού της εταιρείας κατά 1.500 άτομα εντός της προσεχούς διετίας. Το μεγάλο «στοίχημα» για την κυβέρνηση ωστόσο, δεν είναι άλλο από την αξιοποίηση της τεράστιας ακίνητης περιουσίας που διαθέτει το Δημόσιο, η οποία εκτιμάται από 300 μέχρι και 500 δισ. ευρώ! Η κυβέρνηση σχεδιάζει να δημιουργήσει μία εταιρεία η οποία θα έχει όλα τα ακίνητα του Δημοσίου, δηλαδή θα έχει υπό την «σκέπη» της την Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου (ΚΕΔ), τα Ολυμπιακά Ακίνητα, τα Τουριστικά Ακίνητα και τα ακίνητα των ΔΕΚΟ και των ασφαλιστικών ταμείων. Στη συνέχεια θα συμπράττει με ιδιώτες επενδυτές που θα αναλαμβάνουν την ανάπτυξη και την εκμετάλλευσή τους. Δεν αποκλείεται ακόμη το ενδεχόμενο δημιουργίας επιμέρους εταιρειών (με τους ιδιώτες) οι οποίες θα εισάγονται στο Χ.Α.

∼ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ 2009

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 2010 ∼ΔΕΗ∼

ΘΕΑΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ Στα 693,3 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκαν τα μετά από φόρους κέρδη της ΔΕΗ το 2009 έναντι ζημιών 395,9 εκατ. ευρώ το 2008, ενώ ο κύκλος εργασιών της επιχείρησης ενισχύθηκε 3,9%, διαμορφούμενος στα 6,03 δισ. ευρώ. Οι κυριότεροι παράγοντες που συντέλεσαν στη ριζική αυτή αντιστροφή της εικόνας για την επιχείρηση σχετίζονται με: ∼ Τη σημαντική πτώση των διεθνών τιμών των καυσίμων καθώς και της ηλεκτρικής ενέργειας που αγοράζει η ΔΕΗ ∼ Την αύξηση κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες, σε 60,4% το 2009, της συμμετοχής των εγχώριων “καυσίμων” (λιγνίτης, νερά, ΑΠΕ) 58 Απρίλιος 2010

στο ενεργειακό μίγμα, έναντι 52,2% το 2008. ∼ Σε μικρότερο βαθμό, με τη μείωση της ζήτησης που σημειώθηκε κυρίως στις κατηγορίες πελατών με χαμηλά τιμολόγια. Σε απόλυτα μεγέθη, η σημαντική πτώση των τιμών των καυσίμων και η μειωμένη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο είχαν ως αποτέλεσμα οι δαπάνες για υγρά καύσιμα, φυσικό αέριο και αγορές ενέργειας να μειωθούν κατά 1.351,6 εκατ. ευρώ, σε ποσοσυό 46,2%. Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι το 2009 η υδροηλεκτρική παραγωγή ήταν αυξημένη κατά 2.052 GWH (+65,1%) σε σχέση με το αντίστοιχο μέγεθος του 2008, που ήταν έτος πολύ χαμηλής υδραυλικότητας, ενώ παράλληλα η παραγωγή Η/Ε από λιγνιτι-

κούς σταθμούς αυξήθηκε κατά 672 GWH (+2,2%). Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της περυσινής χρήσης, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας κ. Αρθούρος Ζερβός, τόνισε ότι “το 2009 ήταν μία χρονιά με πολύ καλές οικονομικές επιδόσεις σε σχέση με προηγούμενα χρόνια. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αυξημένη συμμετοχή της υδροηλεκτρικής και λιγνιτικής παραγωγής στο ενεργειακό μίγμα και στην πολύ σημαντική μείωση των τιμών των καυσίμων και της αγοραζόμενης ενέργειας. Επιπρόσθετα, επέδρασε θετικά και η μείωση της ζήτησης από κατηγορίες πελατών με χαμηλά τιμολόγια.” Το 2010 ξεκίνησε με καλές προοπτικές, καθώς συνεχίζουν να επιδρούν αρκετοί από τους παράγοντες που επέδρασαν θετικά το 2009. Ωστόσο, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα δεδομένα τα οποία μπορεί να επηρεάσουν αυτές τις καταρχήν θετικές προοπτικές: ∼ Η επίδραση της οικονομικής συγκυρίας στη ρευστότητα των πελατών μας. ∼ H είσοδος ανταγωνιστών προμηθευτών στη λιανεμπορική αγορά, η οποία λειτουργεί κάτω από συνθήκες εκτεταμένων τιμολογιακών στρεβλώσεων, που επιτρέπουν στους νεοεισερχομένους επιλεκτικές εμπορικές πρακτικές και αναιτιολόγητα υψηλά και βραχυπρόθεσμα κέρδη. Για την άρση των στρεβλώσεων αυτών η ΔΕΗ έχει ήδη υποβάλει σχετικές προτάσεις στη ΡΑΕ. ∼ Επιπρόσθετα, τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας για το 2010 θα επιβαρυνθούν με περίπου 100 εκατ. ευρώ, λόγω της κατάργησης της απαλλαγής από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης για το diesel που χρησιμοποιεί η ΔΕΗ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

∼ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ∼

ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΑΠΟ ΤO ΔΙΚΤΥΟ ΤΗΣ BP Τα δημοσιευμένα καθαρά κέρδη του ομίλου των Ελληνικών Πετρελαίων για το 2009 διαμορφώθηκαν στα 175 εκατ. έναντι 12 εκατ. ευρώ το 2008, ωστόσο σε συγκρίσιμη βάση τα καθαρά κέρδη για το ίδιο διάστημα διαμορφώθηκαν στα 150 εκατ. από 204 εκατ. ευρώ το 2008. Ακόμη, τα ενοποιημένα συγκρίσιμα κέρδη προ χρηματοοικονομικών εξόδων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) και τα συγκρίσιμα καθαρά κέρδη ανήλθαν σε 362 εκατ. και 150 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Το ιδιαίτερα δυσμενές διεθνές περιβάλλον διύλισης και οι δύσκολες συνθήκες της αγοράς και κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους, αντισταθμίστηκαν μερικώς από τα προγράμματα βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του ομίλου, που απέφεραν οφέλη άνω των 50 εκατ. ευρώ. Ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου κ. Γιάννης Κωστόπουλος σχολίασε σχετικά ότι «το διεθνές και το εγχώριο περιβάλλον παραμένει ιδιαίτερα δύσκολο. Η αγορά της διύλισης επηρεάστηκε ιδιαίτερα στο γ’ και δ’ τρίμηνο του 2009, όπου τα περιθώρια διύλισης υποχώρησαν στα χαμηλότερα επίπεδα της δεκαετίας και η ζήτηση για προϊόντα πετρελαιοειδών παρουσίασε μείωση, επηρεάζοντας τα αποτελέσματα μας αλλά και αυτά όλων των εταιριών του κλάδου. Ωστόσο, η λειτουργική κερδοφορία μας σε σχέση με τις συνθήκες που επικρατούν στον κλάδο διεθνώς και στην Ελλάδα ήταν ικανοποιητική, χάρη στις συνεχείς προσπάθειες που καταβάλλονται για να ενισχυθεί η απόδοση όλων των επιχειρηματικών κλάδων του ομίλου». Επισημαίνεται ακόμη ότι, σε μια τόσο δύσκολη συγκυρία, ο όμιλος των ΕΛΠΕ επένδυσε ποσό άνω των 600 εκατ. ευρώ, που στηρίζουν την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και βελτιώνουν τις

περιβαλλοντικές επιδόσεις της εταιρείας διύλισης. Αναφορικά με την στρατηγική του ομίλου κατά την περυσινή χρονιά αξίζει να αναφέρουμε ότι: ∼ Προχώρησαν τα έργα αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού των διυλιστηρίων Ελευσίνας και Θεσσαλονίκης σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, που θα βελτιώσουν την οικονομική και περιβαλλοντική απόδοση του ομίλου. ∼ Ολοκληρώθηκε στα τέλη του 2009 η εξαγορά των εμπορικών δραστηριοτήτων της BP Hellas, η οποία θα προσδώσει στον όμιλο επί πλέον αξία. ∼ Σημειώθηκε πρόοδος στις επενδύσεις στην ηλεκτροπαραγωγή μέσω της ELPEDISON, και η δεύτερη μονάδα της κοινοπραξίας με την EDISON στην Θίσβη αναμένεται να λειτουργήσει εντός του 2010. ∼ Εξαγοράστηκαν ειδικά δεξαμενόπλοια τα οποία τροφοδοτούν τα δίκτυα πρατηρίων στα νησιά και σε αγορές του εξωτερικού, βελτιώνοντας το επίπεδο υπηρεσιών.

∼ΟΤΕ∼

ΜΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΣ ΛΟΓΩ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ Πτώση της τάξης του 32,9% κατέγραψαν το 2009 τα καθαρά κέρδη του ΟΤΕ τα οποία διαμορφώθηκαν σε 404 εκατ. ευρώ, χαμηλότερα των εκτιμήσεων των αναλυτών, ενώ για το δ΄ τρίμηνο ο οργανισμός ανακοίνωσε ζημίες 30,5 εκατ. ευρώ λόγω της έκτακτης εισφοράς. Οι δυσχερείς οικονομικές συνθήκες συνεχίζουν να επηρεάζουν τις δραστηριότητες του ομίλου σε όλες τις χώρες στις οποίες δραστηριοποιείται. Παρ’ όλα αυτά, η μείωση του κύκλου εργασιών σε επίπεδο ομίλου, κατά το δ΄ τρίμηνο του 2009, συγκρατήθηκε στο 7%. Σε συγκρίσιμη βάση (εξαιρουμένων των εσόδων της θυγατρικής Cosmofon, την οποία ο όμιλος έπαψε να ενοποιεί στο β’ τρίμηνο του 2009) η μείωση ήταν της τάξης του 6%. Η διοίκηση του ΟΤΕ πιστεύει πως οι περισσότερες εταιρείες του ομίλου, ιδιαίτερα στις δραστηριότητες κινητής τηλεφωνίας, ξεπέρασαν τον ανταγωνισμό στις αντίστοιχες αγορές δραστηριοποίησης. Τα λειτουργικά κέρδη του ομίλου στο δ΄ τρίμηνο 2009 ανήλθαν σε 185,6 εκατ., μειωμένα κατά 8,5% σε σύγκριση με το δ΄ τρίμηνο του 2008, κυρίως λόγω της μείωσης του κύκλου εργασιών του. Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα του τριμήνου, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ΟΤΕ κ. Παναγής Βουρλούμης, σημείωσε μεταξύ άλλων ότι “οι προκλήσεις που αντιμετωπίσαμε από την αρχή του 2009 σε λειτουργικό επίπεδο, σε όλες τις δραστηριότητές μας, εντάθηκαν το τελευταίο τρίμηνο, καθώς οι καταναλωτές επηρεάστηκαν από τις δυσχερείς οικονομικές προοπτικές ☛

Η ΔΕΗ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ «ΑΓΚΑΘΙ» ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΣΧΕΔΙΑ ΚΑΝΟΥΝ ΚΑΠΟΙΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΓΙΑ ΠΩΛΗΣΗ ΜΕΤΟΧΩΝ, ΚΑΘΩΣ Η ΠΡΟΚΕΛΟΓΙΚΗ ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΟΥ ΚΥΒΕΡΝΩΝΤΟΣ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΕΚΑΝΕ ΛΟΓΟ ΓΙΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ 51% ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ. ΧΡΗΜΑ 59

Χ αφιέρωμα ∼ Εισηγμένες με συμμετοχή του δημοσίου σε όλη την περιοχή της ΝΑ. Ευρώπης. Επί πλέον, η αγορά κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα συρρικνώθηκε κατά το 2009, συνεπεία των επιθετικών τιμολογιακών πολιτικών των ανταγωνιστών μας, τάση που προβλέπεται να συνεχιστεί κατά το 2010. Αναφορικά με το 2010, ο όμιλος αναμένει τα έσοδά του, σε όλες τις αγορές δραστηριοποίησης, να συνεχίσουν να επηρεάζονται από τις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, από τη μείωση της κατανάλωσης, τον αυξημένο ανταγωνισμό και από τους ρυθμιστικούς περιορισμούς που επηρεάζουν τη δυνατότητά του να αντεπεξέλθει στις παραμέτρους αυτές.

∼ΟΠΑΠ∼

ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΣΕ ΝΕΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Στα 691,9 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκαν τα προσαρμοσμένα καθαρά κέρδη του ΟΠΑΠ το 2009, δηλαδή με μείωση της τάξης του 5%, ενώ αν αφαιρεθεί η έκτακτη εισφορά τα καθαρά κέρδη διαμορφώνονται στα 593, 8 εκατ. ευρώ. Οι πωλήσεις από τα παιχνίδια αθλητικού στοιχηματισμού το 2009 ανήλθαν στα 2.073,1 έναντι 2.270,2 εκατ. ευρώ το 2008, χρονιά κατά την οποία υπήρξαν αυξημένες πωλήσεις λόγω του Πανευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου τον Ιούνιο 2008. Το δ’ τρίμηνο του 2009 οι πωλήσεις του παιχνιδιού ΠΑΜΕ ΣΤΟΙΧΗΜΑ μειώθηκαν κατά 8,4% στα 566,1 εκατ. ευρώ, από 618,0 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2008. Οι πωλήσεις των αριθμολαχείων το 2009, αυξήθηκαν κατά 3,7% σε 3.367,8 εκατ. ευρώ, από 3.246,9 εκατ. ευρώ το 2008, ενώ στο δ’ τρίμηνο 2009 ανήλθαν σε 888,7 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 1,7% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2008. Οι πωλήσεις του KINO, σημείωσαν άνοδο το 2009 κατά 1,3% στα 2.861,7 εκατ. ευρώ, ενώ στο δ’ τρίμηνο 2009, μειώθηκαν κατά 3,8%. Οι πωλήσεις του ΤΖΟΚΕΡ και ΛΟΤΤΟ το 2009 αυξήθηκαν κατά 34,2% και 15,0% αντίστοιχα, ως αποτέλεσμα της ύπαρξης ευνοϊκών διαδοχικών jackpots και των αναμορφώσεων που έγιναν στην αρχή του έτους. Σχολιάζοντας τα ετήσια αποτελέσματα του 2009 ο νέος διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας κ. Ιωάννης Σπανουδάκης σημείωσε μεταξύ άλλων ότι «για το 2010 η στρατηγική μας επικεντρώνεται στην ενίσχυση της θέσης του ΟΠΑΠ στην εγχώρια αγορά μέσω της: ∼ Περαιτέρω βελτίωσης της ποιότητας και ανταγωνιστικότητας των υπαρχόντων παιγνίων και της ελκυστικότητας του δικτύου του ΟΠΑΠ ∼ Προετοιμασίας για επέκταση σε καινούργιες δραστηριότητες, όπως τα ηλεκτρονικά τεχνικά και τυχερά παιχνίδια περιορισμένου κέρδους, το στιγμιαίο λαχείο και το διαδίκτυο, εφ’ όσον επιτραπούν από την Ελληνική Πολιτεία. ∼ Παροχής ουσιαστικής συνδρομής στην Ελληνική Πολιτεία για την αποτελεσματική και συστηματική αντιμετώπιση του παράνομου στοιχηματισμού. ∼ Μείωσης του λειτουργικού κόστους και της αύξησης της παραγωγικότητας της εταιρείας».

∼ΟΛΠ-ΟΛΘ∼

ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Οι χαμηλοί έως αρνητικοί ρυθμοί ανάπτυξης για τις εταιρείες του κλάδου λιμένων διατηρήθηκαν και κατά την περυσινή χρήση, με τη συνολική κερδοφορία των εταιρειών να διαμορφώνεται σε ζημιές ύψους 29,7 εκατ. ευρώ. 60 Απρίλιος 2010

Μικτή εικόνα παρουσίασαν τα οικονομικά μεγέθη του ΟΛΠ, με τον ενοποιημένο κύκλο εργασιών να ενισχύεται κατά 10,72%, ως αποτέλεσμα των εσόδων ύψους 16,7 εκατ. ευρώ από τη σύμβαση παραχώρησης προβλητών, των αυξημένων εσόδων του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίου (+10,8 εκατ. ευρώ) καθώς και των εσόδων προσάρμοσης Επιβατών (+3,9 εκατ. ευρώ), αντισταθμίζοντας την αντίστοιχη μείωση (-7,8 εκατ. ευρώ) του Σταθμού Αυτοκινήτων. Αντίθετα, τα αποτελέσματα μετά από φόρους επηρεάστηκαν αρνητικά από την πρόβλεψη αποζημιώσεων και λοιπών επιβαρύνσεων ύψους 19,5 εκατ. ευρώ λόγω της εθελούσιας εξόδου προσωπικού καθώς και της πρόβλεψης για επίδικες απαιτήσεις τρίτων ύψους 19,8 εκατ. ευρώ. Με πτωτικούς ρυθμούς κινήθηκαν και τα οικονομικά μεγέθη του ΟΛΘ, τα οποία παρ’ όλα αυτά κατάφεραν να διατηρηθούν σε θετικό έδαφος. Μειωμένος έναντι της αντίστοιχης προηγούμενης χρήσης παρουσιάστηκε ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών, επηρεασμένος από την υποχώρηση της διακίνησης των φορτίων αλλά και της μειωμένης τιμολογιακής πολιτικής (ύψος εκπτώσεων 440 εκατ. ευρώ) της εταιρείας. Την μεγαλύτερη πτώση εμφάνισε ο τομέας παροχής φορτοεκφορτωτικών υπηρεσιών συμβατικού λιμένα, με τα έσοδα του να διαμορφώνονται στα 15,2 εκατ. ευρώ σε σχέση με 18,3 εκατ. ευρώ. Επί πλέον η κερδοφορία έχει επηρεαστεί αρνητικά από έξοδα κεφαλαίου κίνησης ύψους 58,4 εκατ. ευρώ, εξ αιτίας των υψηλών χρηματικών διαθεσίμων της εταιρείας, καθώς και από αύξηση 271,2 εκατ. ευρώ στις προβλέψεις επισφαλών απαιτήσεων. Επί πλέον τα αποτελέσματα μετά από φόρους περιλαμβάνουν έκτακτο έσοδο ύψους 5 εκατ. ευρώ από την κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής της Hutschinson.

∼ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΥΔΡΕΥΣΗΣ∼

«ΒΟΥΤΙΑ» ΕΥΔΑΠ, ΣΤΑΘΕΡΗ Η ΕΥΑΘ Τα καθαρά μετά από φόρους κέρδη της ΕΥΔΑΠ για το 2009 διαμορφώθηκαν σε 5,74 εκατ. ευρώ από 31,23 εκατ. ευρώ του 2008, μειωμένα κατά 81,6%. Παράλληλα ο τζίρος διαμορφώθηκε στα επίπεδα των 386,17 εκατ. ευρώ μειωμένος κατά 4,21% σε σύγκριση με το 2008 (403,16 εκατ. ευρώ). Η μείωση αυτή οφείλεται στον σημαντικό περιορισμό της κατανάλωσης, ως αποτέλεσμα της πολιτικής εξοικονόμησης νερού, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος λειψυδρίας. Επίσης, κατά το 2009 εξαιρετικά αυξημένο ήταν το κόστος των υπηρεσιών, που διαμορφώθηκε στα 240,38 εκατ. ευρώ από 226,69 εκατ. ευρώ του 2008. Η σημαντική αύξηση του κόστους κατά 6% οφείλεται αφ’ ενός στο υψηλό κόστος των δαπανών για τη λειτουργία του συνόλου των εγκαταστάσεων της Ψυττάλειας και αφ’ ετέρου στη μεγάλη κατανάλωση ενέργειας για την άντληση νερού από τη λίμνη Υλίκη, στο πλαίσιο εφαρμογής του διαχειριστικού σχεδίου για την αντιμετώπιση του ενδεχομένου κινδύνου λειψυδρίας. Οι παραπάνω αρνητικές εξελίξεις είχαν ως αποτέλεσμα να μειωθούν σημαντικά κατά το 2009 τα καθαρά προ φόρων κέρδη της ΕΥΔΑΠ τα οποία διαμορφώθηκαν στα 18,02 εκατ. ευρώ, έναντι 49,21 εκατ. ευρώ του 2008. Σταθερά σχεδόν παρέμειναν τα βασικά μεγέθη της ΕΥΑΘ. Ειδικότερα ο τζίρος της εταιρείας εμφάνισε αύξηση 1,9% κατά τη χρήση του 2009, φθάνοντας τα 77,376 εκατ. ευρώ έναντι 75,919 εκατ. ευρώ το 2008. Η μικρή αύξηση του τζίρου οφείλεται στο πάγωμα τιμών νερού και τελών χρήσης αποχέτευσης

από την 1η Μαίου 2009 και στον μικρότερο αριθμό νέων συνδέσεων με τα δίκτυα ύδρευσης - αποχέτευσης το 2009 σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Τα κέρδη προ φόρων ανήλθαν σε 22,093 εκατ. ευρώ έναντι 22,017 εκατ. το 2008, παρουσιάζοντας αύξηση 0,34%, ενώ τα καθαρά κέρδη μετά φόρων σημείωσαν πτώση 4,88%, ανερχόμενα σε 14,390 εκατ. ευρώ από 15,128 εκατ. του προηγούμενου έτους, λόγω αυξημένων προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της ΕΥΑΘ κ. Νίκο Παπαδάκη, «η οικονομική κατάσταση της εταιρείας είναι υγιής και ισχυρή, με υψηλή κερδοφορία και ρευστότητα. Ο σχεδιασμός της νέας διοίκησης περιλαμβάνει επέκταση των δραστηριοτήτων, μείωση των απαιτήσεων και των δικαστικών εκκρεμοτήτων και αντιμετώπιση των χρονιζόντων προβλημάτων της εταιρίας (συντήρηση και αντικατάσταση δικτύων, λυματολάσπη, μονάδα κατεργασίας βιομηχανικών αποβλήτων, επέκταση δραστηριοτήτων, προσωπικό κ.λπ.)».

∼ATE BANK∼

ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Ζημιές ύψους 401,5 εκατ. ευρώ εμφάνισε η Αγροτική Τράπεζα κατά το 2009, λόγω της σημαντικής αύξησης των προβλέψεων κατά 825,3 εκατ. ευρώ. Ο δείκτης κάλυψης μη εξυπηρετούμενων δανείων διαμορφώθηκε στο 71%, σημαντικά υψηλότερα από την αγορά. Τα λειτουργικά κέρδη προ προβλέψεων της τράπεζας αυξήθηκαν κατά 97,8% και ανήλθαν σε 408,4 εκατ. ευρώ, λόγω κυρίως της βελτίωσης των καθαρών εσόδων από τις βασικές δραστηριότητες του ομίλου (αύξηση 22,3%) και την αναγνώριση σημαντικών κερδών από χρηματοοικονομικές πράξεις (133,1 εκατ. ευρώ). Όπως επισημαίνει μεταξύ άλλων ο διοικητής της τράπεζας, κ. Θεόδωρος Πανταλάκης, «μέσα σε ένα δύσκολο διεθνές και εγχώριο οικονομικό περιβάλλον και σε κλίμα αβεβαιότητας ως προς το βάθος και τη διάρκεια της ύφεσης στην ελληνική οικονομία, η ΑΤΕbank έθεσε ως πρώτη προτεραιότητα τη θωράκιση του ισολογισμού του ομίλου μέσω σημαντικότατης ενίσχυσης των προβλέψεων. Έμφαση θα δοθεί στην αποδοτικότερη διαχείριση των στοιχείων του ενεργητικού / παθητικού, στον αποτελεσματικότερο έλεγχο της πιστοληπτικής αξιολόγησης και της διαχείρισης καθυστερούμενων δανείων, στη συγκράτηση του λειτουργικού κόστους και στην αύξηση της παραγωγικότητας του δικτύου καταστημάτων και των άλλων καναλιών διανομής. Κεντρική επιδίωξη της διοίκησης είναι η υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος με στόχο τη βελτίωση των οικονομικών και επιχειρησιακών επιδόσεων του ομίλου, προς όφελος των μετόχων, των εργαζομένων και της πραγματικής οικονομίας».

∼HELLENIC POSTBANK∼

ΝΕΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Στα 22,65 εκατ. ευρώ ανήλθαν τα καθαρά μετά τους φόρους κέρδη του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου για τη χρήση 2009 σχέση με μόνον 2,85 εκατ. ευρώ το 2008. Αναφορικά με το δ’ τρίμηνο της περυσινής χρήσης η τράπεζα εμφάνισε ζημιές ύψους 102, εκατ. ευρώ με τα αποτελέσματα να επιβαρύνονται από ζημιές στο χαρτοφυλάκιο ομολόγων και μετοχών αλλά και την έκτακτη εισφορά. Ειδικότερα, οι ζημιές από συναλλαγές ανήλθαν στα 81,4 εκατ. ευρώ, ενώ τα αποτελέσματα επιβαρύνθηκαν και από την έκτακτη

☛

Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΧΕΔΙΑΖΕΙ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, Η ΟΠΟΙΑ ΘΑ ΕΧΕΙ ΥΠΟ ΤΗΝ «ΣΚΕΠΗ» ΤΗΣ ΤΗΝ ΚΤΗΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΥ, ΤΑ ΟΛΥΜΠΙΑΚΑ ΑΚΙΝΗΤΑ, ΤΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΑΚΙΝΗΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΚΙΝΗΤΑ ΤΩΝ ΔΕΚΟ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ. εισφορά, ύψους 7,3 εκατ. ευρώ. Τα καθαρά έσοδα από τόκους διαμορφώθηκαν στα 65,2 εκατ. ευρώ, 4,3% χαμηλότερα σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. O κ. Κλέων Παπαδόπουλος, πρόεδρος του ΔΣ του ΤΤ τόνισε μεταξύ άλλων ότι «το ζητούμενο στη σημερινή αρνητική οικονομική συγκυρία είναι να ενισχυθούν οι νέοι άξονες ανάπτυξης, όπως η πράσινη επιχειρηματικότητα, ο βιώσιμος τουρισμός καθώς και οι υπηρεσίες και τα προϊόντα που οι ελληνικές εταιρείες καλούνται να αναπτύξουν και να διοχετεύσουν σε μια ευρύτερη γεωγραφική περιοχή. Για το 2010 θα βοηθήσουμε τους πελάτες μας να αναχρηματοδοτηθούν, θα στηρίξουμε την ελληνική οικογένεια στην απόκτηση προσιτής στέγης, θα παράσχουμε κεφάλαια κίνησης και επενδύσεων για τις εταιρείες και θα χρηματοδοτήσουμε νέες επιχειρηματικές προσπάθειες. Συνολικά, στοχεύουμε να τροφοδοτήσουμε την οικονομία με νέα δάνεια ύψους 1 δισ. ευρώ».

∼ATTICA BANK∼

ΘΩΡΑΚΙΣΗ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Τα μετά από φόρους και ειδική εισφορά κέρδη της Attica Bank για το 2009 διαμορφώθηκαν σε 9,4 εκατ. για την τράπεζα και 5,7 εκατ. για τον όμιλο. Οι σωρευμένες προβλέψεις ανήλθαν σε 151,73 εκατ. αυξημένες κατά 15,11%. Ο νέος πρόεδρος της τράπεζας κ. Ιωάννης Γαμβρίλης δήλωσε σχετικά ότι « η Attica Bank, παρά τις πρωτοφανείς συνθήκες και το αρνητικό κλίμα που τα δημοσιονομικά προβλήματα της χώρας και η δυσκολία αναχρηματοδότησης του χρέους έχουν δημιουργήσει, καθώς και τις συνθήκες ύφεσης που επικρατούν στην ελληνική οικονομία, κατόρθωσε να διατηρήσει τη κερδοφορία της σε ικανοποιητικό επίπεδο και παράλληλα με τη πολιτική βελτιστοποίησης της διαχείρισης του δανειακού της χαρτοφυλακίου και των σταθερών προβλέψεων να θωρακίσει την τράπεζα μέσα στις ιδιαίτερες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί.” Με δεδομένη την τρέχουσα οικονομική συγκυρία και τον κύκλο ύφεσης στον οποίο βρίσκεται η ελληνική οκονομία, οι βασικές προτεραιότητες του ομίλου για το 2010 είναι οι ακόλουθες: ∼ η διασφάλιση της ποιότητας του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων, με την βελτιστοποίηση των διαδικασιών διαχείρισης των καθυστερήσεων και των εμπράγματων εξασφαλίσεων. ∼ η συγκράτηση του λειτουργικού κόστους στα επίπεδα του 2009. ∼ η ενεργητική διαχείριση της ρευστότητας του Ομίλου μετά και την πρόσφατη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ύψους 152,4 εκατ. ευρώ ∼ η διατήρηση υψηλής κεφαλαιακής επάρκειας ∼ η αξιοποίηση της πελατειακής βάσης και της δημιουργίας συνεργειών με τα μέλη του ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ, που είναι και ο βασικός μέτοχος της τράπεζας. Χ ΧΡΗΜΑ 61

διεθνείς αγορές

ΝΕΟΙ ΟΡΟΙ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΑΚΙΕΡΑ

ΣΙΝΟ-ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΑ ΕΞΑΓΩΓΙΚΑ

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

ΠΙΘΑΝΗ Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ

ΔΙΕΘΝΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑ ΑΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ Η όποια νευρικότητα και αβεβαιότητα των αγορών τον μήνα Μάρτιο, αναφορικά με τις διεθνείς οικονομικές συγκυρίες και τα εμπόδια που παρουσιάζονται στην ανάκαμψη, δεν στάθηκαν ικανές να ανακόψουν την ανοδική πορεία των δεικτών, μετά από ένα ιδιαίτερα αναιμικό πρώτο δίμηνο του έτους. Όλοι ανεξαίρετα οι σημαντικοί χρηματιστηριακοί δείκτες σημείωσαν άλμα μεγαλύτερο του 5%. Σημαντικότερη όλων η άνοδος του Ιαπωνικού χρηματιστηρίου, το οποίο μέχρι πρότινος απογοήτευε με τις επιδόσεις του. Οι κεφαλαιαγορές, λοιπόν, δείχνουν να έχουν πεισθεί περί του ότι η ύφεση τείνει να ξεπεραστεί. ΔΕIΚΤΕΣ DJ Eurostoxx 50 Dax CAC 40 FTSE DJIA S&P 500 Nasdaq Corp Bovespa Nikkei Hang Seng

ΚΛΕIΣΙΜΟ ΚΛΕIΣΙΜΟ ΜΕΤΑΒΟΛH 31/03 26/02 ΜHΝΑ 2931.16 2744.36 6.81% 6153.55 5663.98 8.64% 3974.01 3739.46 6.27% 5679.64 5372.37 5.72% 10853.56 10325.26 5.12% 1169.43 1104.49 5.88% 2397.96 2238.26 7.14% 70340.70 66503.27 5.77% 11089.94 10172.06 9.02% 21239.35 20121.99 5.55%

ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΟΤΙΜΙΕΣ ΝΕΑ ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Στα επίπεδα του 1,35 δολάρια ανά ευρώ υποχώρησε κατά τον μήνα Μάρτιο η ισοτιμία του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος έναντι του κυριότερου “ανταγωνιστή”, ενώ μερική ανάκαμψη σημείωσε και η Στερλίνα, μετά την σημαντική πτώση του προηγούμενου μήνα. Ο κύριος λόγος της υποχώρησης του ευρώ είναι βεβαίως οι ανησυχίες για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, και στο αμέσως προσεχές μέλλον πολλά θα εξαρτηθούν από τις αποφάσεις που θα παρθούν αναφορικά με το φλέγον αυτό θέμα, αλλά βεβαίως και με την αποτελεσματικότητα την οποία θα έχουν στην πράξη τα όποια μέτρα αποφασισθεί να επιβληθούν. 62 Απρίλιος 2010

ε νέα εποχή φαίνεται ότι βαίνουν οι σινο-αμερικανικές οικονομικές σχέσεις, καθώς το Πεκίνο εμφανίζεται πλέον διατεθειμένο να διαπραγματευτεί για δεύτερη φορά, ιστορικά, την ανατίμηση του γουάν, και να εξομαλύνει έτσι τον εξαγωγικό πόλεμο, με αντάλλαγμα (μεταξύ των άλλων) την μείωση των αμερικανικών πωλήσεων αμυντικού εξοπλισμού προς την Ταϊβάν. Η πρώτη φορά ήαν το 2005, όταν το γουάν είχε ανατιμηθεί σε μία ημέρα έναντι του δολαρίου κατά 2,1% και στην συνέχεια η ισοτιμία παρέμεινε “κλειδωμένη” σε ένα σαφές πλαίσιο για αρκετό καιρό. Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν τον Μάϊο, κατά την επίσκεψη εκεί του προέδρου Χου Ζιντάο, αλλά ήδη υπάρχουν εκτεταμένες επαφές μεταξύ των δύο πλευρών. Από την άλλη πλευρά, ένταση έχει προκληθεί στις σχέσεις ΗΠΑ και Ε.Ε. με αιτία το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο της Κομισιόν για τα hedge funds. Οι Αμερικανοί διαβλέπουν προστατευτισμό στην όλη κίνηση, ισχυρισμό που οι Ευρωπαίοι απορρίπτουν, εκτιμώντας ότι κανένας “παίκτης” δεν θα έχει πρόβλημα πρόσβασης στην αγορά, εφόσον τηρεί του νέους κανονισμούς διαφάνειας και ασφάλειας, καθώς και ότι οι νέοι κανόνες είναι απολύτως στο πνεύμα των συμπεφωνημένων στην G-20. ΠΡΟΣ ΙΠΤΑΜΕΝΗ ΜΕΓΑ-ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ Στα επιχειρηματικά, πολύς λόγος γίνεται για επικείμενη συγχώνευση της British Airways με την Iberia, και στρατηγική συνεργασία του νέου αεροπορικού κολοσσού (τρίτου μεγαλύτερου στον κόσμο) με την American Airlines (ήδη υπάρχει μία χαλαρότερη τέτοια μεταξύ των τριών εταιριών στα πλαίσια της συμμαχίας Oneworld). Αν η συμφωνία τελικά επιτευχθεί, η συγχώνευση αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους. Στις ΗΠΑ, οι διαπραγματεύσεις για ενδεχόμενη συγχώνευση των

ΙΣΟΤΙΜΙΕΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ EUR USD EUR 0,74 USD 1,35 JPY 126,58 93,46 GBP 0,89 0,66 CHF 1,42 1,05 CAD 1,37 1,02 AUD 1,47 1,09 HKD 10,49 7,76

JPY 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,08

GBP CHF CAD 1,12 0,70 0,73 1,52 0,95 0,98 141,91 88,68 92,05 0,62 0,65 1,60 1,04 1,54 0,96 1,65 1,03 1,07 11,79 7,36 7,65

AUD HKD 0,68 0,10 0,92 0,13 85,79 12,04 0,60 0,08 0,97 0,14 0,93 0,13 0,14 7,13

✒ από τον Παναγιώτη Φρεντζά

Ενθαρρυντική για τις αγορές είναι η βελτίωση των ισολογισμών των χρηματοπιστωτικών οργανισμών, οι οποίοι -μετά τα αποθαρρυντικά αποτελέσματα των τριών τριμήνων του 2009- εμφάνισαν επιβράδυνση της ανάσχεσης στο τέταρτο τρίμηνο και πλέον δείχνουν τάσεις σταθεροποίησης. United Airlines και US Airways έχουν ξεκινήσει ενάμισι μήνα πριν, βρίσκονται σε κομβικό σημείο και οι δυσκολίες επίτευξης συμφωνίας που παρουσιάζονται χαρακτηρίζονται σαν σημαντικές. “ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΣ” Ο ΤΡΙΣΕ Στις ευρωπαϊκές χρηματαγορές, επικράτησε ανησυχία και αβεβαιότητα αναφορικά με την επιτυχία των πακέτων διάσωσης της Ελληνικής οικονομίας της Κομισιόν και του Δ.Ν.Τ. Πυροσβεστικές δηλώσεις έχουν γίνει κατ’ επανάληψη, τόσο από τον καθ’ ύλην αρμόδιο πρόεδρο της Ε.Κ.Τ. Ζαν- Κλοντ Τρισέ, όσο και από άλλους αξιωματούχους της Κομισιόν και της Τράπεζας, πλην όμως αυτές δεν έχουν φανεί αρκετές για να μειώσουν τις αμφιβολίες. Θα λέγαμε μάλιστα ότι ο αριθμός των τζογαδόρων που ποντάρουν τεράστια ποσά στην χρεοκοπία της ελληνικής οικονομίας αυξάνεται σε ημερήσια βάση, και με την άποψη αυτή φαίνεται ότι συμφωνούν και κάποιοι έγκριτοι μεγάλοι οίκοι του εξωτερικού, όπως η Citi, η Nomura και η Fitch, οι οποίες και εκτιμούν ότι η Κομισιόν πρέπει να παρέμβει αντί να περιμένει την τύχη ενός ελληνικού ομολόγου δανειοδότησης το οποίο έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να αποτύχει, παρά να σώσει την κατάσταση. Το κύριο μέλημα της Κομισιόν είναι η ενίσχυση της ρευστότητας στις αγορές, και η χαλιναγώγηση της τάσης εσωστρέφειας που έχουν δημιουργήσει οι πρόσφατες επιλογές της, ασχέτως του βαθμού αναγκαστικότητας αυτών των τελευταίων. Ένα ενθαρρυντικό στοιχείο που ασφαλώς έχει παίξει ρόλο στην βελτίωση του επενδυτικού κλίματος, είναι η αξιόλογη βελτίωση των ισολογισμών των χρηματοπιστωτικών οργανισμών, οι οποίοι μετά από τα πολύ άσχημα αποτελέσματα των τριών πρώτων τριμήνων του παρελθόντος έτους, σημείωσαν μείωση της ανάσχεσης κατά το τέταρτο τρίμηνο, και πλέον εμφανίζουν τάσεις σταθεροποίησης, και σε ορισμένες περιπτώσεις και ανόδου.

ΕΜΠΟΡΕYΜΑΤΑ

ΤΙΜΕΣ 31/03 82.34 1113.2 355 17.48

ΤΙΜΕΣ 26/02 77.85 1116.3 334.8 16.54

ΜΕΤΑΒΟΛH % 5.77 -0.28 6.03 5.68

ΕΠΙΤΟΚΙΑ - ΟΜΟΛΟΓΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ SPREAD ΓΙΑ ΤΟ BUND Μπορεί βέβαια η άνοδος αυτή να μην πλησιάζει ούτε κατ’ ελάχιστο την εκρηκτική άνοδο του spread των ελληνικών ομολόγων που έχουν δημιουργήσει τα κερδοσκοπικά παιχνίδια της αγοράς, αλλά αυτή εν τούτοις ήταν αρκετά σημαντική, όπως φαίνεται και από τον συνημμένο πίνακα. Το πώς θα συμπιεσθεί η τάση αυτή, και σε ποιο βαθμό, θα εξαρτηθεί άμεσα από την πορεία της επιχείρησης διάσωσης της ελληνικής οικονομίας ή μάλλον από τα μέτρα που θα ληφθούν για να γίνει αυτή εφικτή. Η παραμονή των επιτοκίων στα ιστορικά τους χαμηλά έχει βέβαια πάψει να αποτελεί είδηση εδώ και πολύ καιρό. ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΚΡΑΤΙΚΑ ΟΜΟΛΟΓΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ

3 Μήνες 6 Μήνες 1 Έτος 2 Έτη 3 Έτη 4 Έτη 5 Έτη 6 Έτη 7 Έτη 8 Έτη 9 Έτη 10 Έτη 15 Έτη 20 Έτη 30 Έτη

ΚΟΥΠΟΝΙ

ΛΗΞΗ

ΤΙΜΗ/ ΑΠΟΔΟΣΗ 31-03-10

ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΙΜΗΣ/ ΑΠΟΔΟΣΗΣ

0.000 0.000 1.250 1.000 3.500 2.250 2.500 3.500 3.750 4.000 3.750 3.250 6.250 4.750 4.750

100616 100915 110311 120316 130412 140411 150227 160104 170104 180104 190104 200104 240104 280704 400704

99,95/0,28 99,84/0,37 100,66/0,52 100,15/0,92 106,44/1,29 102,02/1,72 101,69/2,13 106,04/2,36 106,92/2.61 108,02/2,83 105,65/3.00 101,13/3,11 129,93/3,47 113,42/3,72 116,53/3,82

0,001/0,001 0,003/-0,006 -0,01/0,009 -0,006/0,03 -0,036/0,010 -0,043/0.11 -0,052/0.11 -0.068/0,12 -0,075/0,11 -0,103/0.014 -0,122/0.15 -0,128/0.015 -0,175/0,013 -0,164/0,11 -0,251/0,13

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ

“ΚΑΥΤΟ” ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΤΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ Οι τάσεις ανάκαμψης που καταγράφονται και πάλι στην παγκόσμια επενδυτική δραστηριότητα, επανέφεραν στο προσκήνιο και τα γνωστά μας πλέον κερδοσκοπικά παιχνίδια με την τιμή του μαύρου χρυσού να εκτοξεύεται στα επίπεδα των 85 δολαρίων το βαρέλι. Αξιόλογη άνοδο σημείωσαν και οι τιμές των κυριότερων βιομηχανικών μετάλλων, ενώ η τιμή του χρυσού παρέμεινε στάσιμη. Πέρα από τα εμπορεύματα που κυρίως δίνουν τον «τόνο» στις αγορές, ενδιαφέρουσα εξέλιξη είναι και η έλλειψη σε βαμβάκι, που αντιμετωπίζει η Κίνα, η οποία είναι η μεγαλύτερη καταναλώτρια (και) αυτής της πρώτης ύλης σε παγκόσμια κλίμακα. Η έλλειψη προέκυψε επειδή η Ινδία μείωσε τις εξαγωγές της, ενώ η εγχώρια παραγωγή στην Κίνα δεν ήταν ακόμη έτοιμη για συγκομιδή. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε μεγάλη αύξηση στη ζήτηση και στην τιμή του εν λόγω εμπορεύματος.

Πετρέλαιο NYM ($/βαρέλι) Χρυσός ($/ ουγγιά) Χαλκός ($/ λίβρα) Ασήμι ($/ ουγγιά)

ΧΡΗΜΑ 63

∼ αποκλειστικότητα ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ:

ΔΥΣΒΑΣΤΑΚΤΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΙΚΑ ΟΜΟΛΟΓΑ Ακριβώς τη στιγμή που οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες είχαν αρχίσει να «διορθώνουν» τους ισολογισμούς τους και να επιστρέφουν στην κερδοφορία, εκεί τις χτύπησε η ευρωπαϊκή κρίση. Με ένα τεράστιο όγκο κρατικών ομολόγων στα χαρτοφυλάκια τους, μπορούν οι τράπεζες της Ευρώπης να αποφύγουν μία δεύτερη καταστροφή;

✒ από τον

ταν η δημοτικότητα σου απέτης κερδοφορίας τους εξαιτίας της υποχώρησης Hamish Risk ναντι στους επενδυτές πέφτει της πιστωτικής επέκτασης, αλλά και τις τεράστιες κατακόρυφα τότε ξέρεις ότι έχεις απώλειες από τα κρατικά ομόλογα που έχουν στην κατοχή πρόβλημα. Αυτή φαίνεται να είναι η τους. Αυτό που επιδεινώνει την κατάσταση είναι ότι το κόστος ιστορία για τις ευρωπαϊκές τράπεζες. διαχείρισης των αποθεματικών τους αυξάνεται ιδιαίτερα στη Ο επενδυτικός δείκτης της Merνότια Ευρώπη. ill Lynch για το μήνα Φεβρουάριο Δεν μπορεί κάποιος να κατηγορήσει τις τράπεζες ότι ήταν αποκαλύπτει ότι η δημοτικότητα του τραπεζικού τομέα μεταξύ «απρόσεκτες» επειδή επένδυσαν στα λεγόμενα «ομόλογα μητων επενδυτών είχε την μεγαλύτερη πτώση από τότε που ξεκίδενικού ρίσκου». Αντίθετα μπορεί να ειπωθεί ότι οι κυβερνήνησε η μέτρηση το 2001. Ο δείκτης βρίσκεται στο χαμηλότερο σεις και εποπτικές αρχές ήταν αυτές που έσπειραν τον καρπό σημείο από τον Μάρτιο του 2009 και η πτώση είναι η μεγαλύαυτής της νέας τραπεζικής κρίσης. τερη από κάθε άλλο κλάδο για τους τελευταίους επτά μήνες. Από τότε που δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση οι κυΠραγματικά δεν είναι τα νέα που θα ήθελε να ακούσει κανείς βερνήσεις και οι εποπτικές αρχές ήταν που ενθάρρυναν τις για ένα κλάδο που θέλει μέσα στο 2010 να αναχρηματοδοτήτράπεζες να ενισχύσουν τους ισολογισμούς τους με ρευστά σει 500 δις ευρώ. στοιχεία ενεργητικού με τα ομόλογα να κυριαρχούν μεταξύ των Είναι μία καθαρή αντανάκλαση του πόσο συνδεδεμένες είναι στοιχείων αυτών. οικονομικά οι κυβερνήσεις και οι τράπεζες στην Ευρώπη. Σε αντάλλαγμα οι εποπτικές αρχές προσδιόρισαν το ρίσκο σε Οι τράπεζες δεν αντιμετωπίζουν μόνο τον κίνδυνο μείωσης αυτά τα κρατικά ομόλογα ως μηδενικό είτε εάν επρόκειτο για

64 Απρίλιος 2010

t ☛

ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΔΕΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΜΟΝΟ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑΣ ΤΟΥΣ ΕΞ ΑΙΤΙΑΣ ΤΗΣ ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΣΗΣ ΤΗΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΤΕΡΤΑΣΤΙΕΣ ΖΗΜΙΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΙΚΑ ΟΜΟΛΟΓΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ ΤΟΥΣ. γερμανικά ομόλογα είτε για ελληνικά. «Όταν οι κυβερνήσεις κοιταχθούν στον καθρέφτη θα αντιληφθούν ότι έχουν τεράστια ευθύνη και πρέπει να το αναγνωρίσουν αυτό για το τραπεζικό τους σύστημα» λεει ο Γκράχαμ Μπίσοπ ανεξάρτητος οικονομικός σύμβουλος στην Ευρώπη και συνεχίζει «Ακόμα και τώρα υπάρχουν προτάσεις που ενθαρρύνουν το τραπεζικό σύστημα να τοποθετήσουν το μεγαλύτερο μέρος του ρευστού ενεργητικού τους στα χειρότερα δυνατά κρατικά ομόλογα, και αυτό είναι το λιγότερο ηλίθιο σαν σκέψη». “ΕΠΑΙΞΑΝ” ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΧΑΣΑΝ Μέχρι στιγμής τα ελληνικά ομόλογα έχουν δημιουργήσει απώλειες στους επενδυτές 3,4% σε ετήσια βάση, καθώς τα επιτόκια δανεισμού τους έχουν αυξηθεί κατά 180 μονάδες βάσης. Ο πορτογαλικός δείκτης 10ετών ομολόγων έχει αυξηθεί κατά 30 μονάδες βάσης φτάνοντας τις 80. Τώρα οι επενδυτές αναμένουν με νευρικότητα τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά τις προτάσεις τις Ελλάδας για το πως θα περιορίσει το έλλειμμα της από το 12,7% του ΑΕΠ που είναι σήμερα στο 3% μέχρι το 2012. Μετά την Ελλάδα ακολουθεί η Πορτογαλία η οποία θα πρέπει να λάβει σκληρά μέτρα για να ενισχύσει την οικονομία της και να εξισορροπήσει τα δημόσια οικονομικά της, αν και το έλλειμμα της είναι πολύ μικρότερο από αυτό της Ελλάδας αλλά και της Ισπανίας. Ωστόσο υπάρχει μία πολύ λεπτή γραμμή στην οποία πρέπει να βαδίσουν οι Ευρωπαίοι πολιτικοί μεταξύ της χαλιναγώγησης των «άσωτων» κρατών μελών και της αποφυγής να οδηγήσουν την Ευρώπη σε ύφεση. «Αν υπάρξει μεγάλη δημοσιονομική πίεση σε όλο το εύρος της Ευρωζώνης ταυτόχρονα, αυτό θα βάλει σε μεγάλο κίνδυνο την προσπάθεια ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας» τονίζει ο Μίκαελ Κράουτσμπέργκερ, επικεφαλής εσόδων από την ισοτιμία του ευρώ της BlackRock. «Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν στην κατοχή τους ένα ιδιαίτερα μεγάλο όγκο ελληνικών στοιχείων ενεργητικού και ως εκ τούτου η κρίση δεν μπορεί να αφεθεί εκτός ελέγχου». ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΓΑΛΛΙΑ & ΓΕΡΜΑΝΙΑ Περί τα τέλη του 2009 υπήρχε χρέος ύψους 1,3 τρις ευρώ προερχόμενο μόνο από την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα.

Τράπεζες από τη Μεγάλη Βρετανία και την ηπειρωτική Ευρώπη είναι οι πιο εκτεθειμένες στις τρεις αυτές χώρες οι οποίες έχουν το 92% της συνολικής εξωτερικής τραπεζικής έκθεσης σε δανειστές του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα από το οποίο το 20% αφορά σε κυβερνητικό χρέος ή 265 δις δολάρια. Επιπλέον οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες κατέχουν σχεδόν το μισό της συνολικής τραπεζικής έκθεσης, σύμφωνα με στοιχεία του BCA. Το κυβερνητικό χρέος αντιστοιχεί στο 8% του ενεργητικού του τραπεζικού τομέα και σε μερικές περιπτώσεις και περισσότερο σύμφωνα με την JP Morgan. Σε κάποιες χώρες όπως στην Ελλάδα και την Ισπανία το επίπεδο αυτό έχει αυξηθεί σημαντικά από όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εισήγαγε ειδικά σχέδια για τη ρευστότητα στην αρχή της κρίσης. Τα περισσότερα από αυτά τα ομόλογα είναι τυπικά σε λογαριασμούς επενδύσεων χαρτοφυλακίου των τραπεζών οι οποίες δεν ήταν εύκολο να συζητήσουν το μέγεθος της έκθεσης τους σε αυτά με το “Euromoney”. Παρ’ όλα αυτά ο επικεφαλής ρίσκου σε ηγέτιδα ευρωπαϊκή τράπεζα ανέφερε ότι η αντιστάθμιση ρίσκου έναντι χρέους απλά δεν υπήρχε και αυτό ισχύει για όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες, καθώς το κόστος για το ασφάλιστρο έναντι ρίσκου χώρας ήταν απαγορευτικά υψηλό. Ο ίδιος τραπεζίτης μάλιστα αναφέρει ότι παρά το ρίσκο που ήδη έχουν αναλάβει, οι ευρωπαϊκές τράπεζες, εξακολουθούν να είναι οι περισσότερο δυνητικοί αγοραστές των ελληνικών ομολόγων δεδομένου ότι οι ελληνικές τράπεζες κρατούν μόνο τα 40 εκατ. ευρώ από το σύνολο των 300 εκατ. ευρώ του χρέους, και ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες και funds παραμένουν υπερφορτωμένες και δεν δείχνουν διατεθειμένες να συμμετέχουν σε μελλοντικά deals. Ο Γκράχαμ Μπίσοπ αμφιβάλλει για το αν μία χώρα που θα βρεθεί στην διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, θα πρέπει να σταματήσεις να θεωρείται μηδενικού ρίσκου και να αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο τιμωρίας επειδή απέτυχε να συμπεριφερθεί «συνετά». Δεδομένου του ρίσκου που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη θα είναι όλο και πιο δύσκολο για τους υπουργούς οικονομικών των χωρών να πείσουν τον τραπεζικό τομέα ότι μπορεί να δανείζει τις κυβερνήσεις και να καταχωρεί τα δάνεια αυτά ως μηδενικού ρίσκου. ΚΡΙΣΙΜΟ ΤΟ 2010 Αν τα πράγματα πάνε σύμφωνα με τα σχέδια που έχουν γίνει το 2010 θα είναι χρονιά ρεκόρ σε ότι αφορά τις εκδόσεις κυβερνητικών ομολόγων. Η Barclay’s Capital προβλέπει 971 δις. ευρώ μεικτών νέων εκδόσεων ή αλλιώς 438 δις ευρώ «καθαρών», δηλαδή αυξημένες κατά 205 σε σχέση με πέρυσι. Μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ισπανία σκοπεύουν να αυξήσουν κατά 17% τις συνολικές νέες εκδόσεις. Αυτή η εξέλιξη θα είναι δύσκολα αντιμετωπίσιμη από τους μεγάλους δανειστές που είναι η Γερμανία και η Γαλλία. Παρότι οι «εκδόσεις» από τη νότια Ευρώπη αφορούν μόλις το ένα πέμπτο του ευρωπαϊκού συνόλου, η δυνατότητα πρόσβασης τους στις κεφαλαιαγορές και η τελική τιμή που θα κληθούν να πληρώσουν είναι το κλειδί για το κλίμα που θα υπάρξει στη γενική αγορά κρατικών ομολόγων. Χ ΧΡΗΜΑ 65

Χ ανάλυση

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ GMAG ΤΗΣ JPMORGAN

ΠΡΟΤΙΜΗΣΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΕΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΟΜΟΛΟΓΩΝ Παρά το γεγονός ότι η προοπτική της ανάπτυξης παραμένει ασαφής για το δεύτερο εξάμηνο του έτους και για τις αρχές του 2011, η ανάπτυξη και η δραστηριότητα εξακολουθούν να παρέχουν στήριξη στις εταιρείες για να μπορέσουν να αυξήσουν κάπως τα έσοδά τους τουλάχιστον κατά τα δύο επόμενα τρίμηνα.

πάρχουν νέες ενδείξεις ότι η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας παγκοσμίως κατευθύνεται από την προσφορά. Η βιομηχανική παραγωγή εξακολουθεί να υπερτερεί της αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ, κάτι που υποδεικνύει ότι η τελική ζήτηση ακόμη υπολείπεται. Κατά τους τελευταίους έξι μήνες η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής στις ΗΠΑ ήταν της τάξης του 6,2% σε ετησιοποιημένη βάση, μια καλή εξέλιξη εν συγκρίσει με τις τέσσερις προηγούμενες περιόδους ανάκαμψης της τελευταίας 35ετίας. Η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2009, αντιθέτως, ήταν της τάξης του 4% σε ετησιοποιημένη βάση. Αυτή η σχετικά αναιμική εικόνα σε σύγκριση με την ανάκαμψη που σημειώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’80 υποδεικνύει επί πλέον ότι η προσφορά αυξάνεται με πιο γρήγορους ρυθμούς από τη ζήτηση, μια εκτίμηση που φαίνεται να ενισχύεται και από την αύξηση του δείκτη μεταποίησης PMI έναντι του αντίστοιχου δείκτη εκτός μεταποίησης. Η ασθενής ζήτηση στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι ιδιαίτερα εμφανής στην Ευρώπη όπου η ετησιοποιημένη αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2009 διαμορφώθηκε στο πενιχρό 1% στην Ευρωζώνη και στο -0,4% στη Βρετανία. Δεδομένων των τεράστιων ελλειμμάτων που εμφανίζονται στους προϋπολογισμούς, η υποτονική αυτή δραστηριότητα υποδεικνύει ότι στον ιδιωτικό τομέα υπήρξε μια ισχυρή τάση αποταμίευσης. Πολύς λόγος έχει γίνει για την «παγίδα του χρέους», είναι όμως πιθανόν οι δημόσιες δαπάνες να αντισταθμίζονται, τουλάχιστον εν μέρει, από την αύξηση των αποταμιεύσεων του ιδιωτικού τομέα. Υπάρχουν περαιτέρω ενδείξεις ότι η ανάκαμψη της ανάπτυξης δεν θα είναι ομοιογενής σε όλη τη διάρκεια του 2010. Οι

66 Απρίλιος 2010

δείκτες Economic Surprise Indicators της Citigroup εμφανίζουν ετερόκλητα στοιχεία και κινούνται σε αρνητικά επίπεδα για τη Βρετανία και την Ευρωζώνη, παραμένουν όμως σε θετικές περιοχές για τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και την Αυστραλία. ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΝΑ “ΤΡΕΧΕΙ” Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ Υπάρχουν βεβαίως ορισμένες οικονομίες που ακόμη προσπαθούν να «πάρουν μπρος», ενώ σε άλλες είναι ήδη σαφές ότι απαιτείται κάποια συγκράτηση. Σε πρόσφατη ομιλία του, ο πρωθυπουργός της Κίνας Ουέν Τζιαμπάο επανέλαβε τους στόχους του 3% για τον πληθωρισμό και του 8% για την ανάπτυξη για το τρέχον έτος, αν και οι οικονομολόγοι του Bloomberg φαίνεται να συμφωνούν στις προβλέψεις τους για ισχυρότερη ανάπτυξη της τάξης του 9,5%. Στις δηλώσεις του ο πρωθυπουργός της Κίνας αναφέρθηκε στην επιθυμητή ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης με μια μετάθεση της έμφασης των δημοσίων δαπανών από τα έργα υποδομής στην παιδεία και την κοινωνική πρόνοια. Αν και οι στόχοι αυτοί είναι σημαντικοί, η πλήρης αναδιάταξη της οικονομίας για να ενισχυθεί η εγχώρια ζήτηση είναι μάλλον απίθανο να επιτευχθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Εξ άλλου, μετά την υποτίμηση του κινεζικού νομίσματος κατά το 4ο τρίμηνο του 2009, εκτιμούμε ότι θα υπάρξει μεγάλη αύξηση των εξαγωγών κατά τους αμέσως επόμενους μήνες με αποτέλεσμα μια πιθανή εκ νέου διεύρυνση του πλεονάσματος του εμπορικού ισοζυγίου, το οποίο από τον Απρίλιο του 2009 εμφάνιζε μια συρρίκνωση σε σωρευτική 12μηνιαία βάση. Αυτό αναμφίβολα θα δυσαρεστήσει τους ιθύνοντες στις ΗΠΑ και αναμένεται να αυξηθούν οι πιέσεις για τη λήψη πιο δυναμικών μέτρων από την Κίνα, ιδιαίτερα δε όσον αφορά στο νόμισμα της

☛

ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ, ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΚΕΡΔΗ ΤΟΥ 2010 ΥΠΟΧΩΡΗΣΑΝ ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟ 29%, ΕΝΩ ΓΙΑ ΤΟ 2011 ΚΥΜΑΙΝΟΝΤΑΙ ΠΕΡΙ ΤΟ 20%. ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΙ, ΟΜΩΣ, ΕΠΙΦΥΛΑΞΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΥ 2010. χώρας το οποίο, βάσει της πραγματικής σταθμισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας, υποτιμήθηκε κατά σχεδόν 5% έναντι του περασμένου έτους. ΑΣΘΕΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ Εν τω μεταξύ, απογοητευτικά ήταν τα μακροοικονομικά στοιχεία στην Ευρωζώνη, υπογραμμίζοντας ότι η ανάπτυξη θα είναι ήπια και ανομοιογενής. Η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ στη Ζώνη του ευρώ κατά το 4ο τρίμηνο του 2009 ήταν μικρότερη του αναμενομένου, καθώς η Γερμανία παρέμεινε στάσιμη και η Ιταλία υποτροπίασε, και στην οικονομία σημειώθηκε συρρίκνωση 0,2% έναντι του προηγούμενου τριμήνου. Δεδομένης της αυξημένης εγχώριας ζήτησης το 2009 που προήλθε από την υψηλότερη ζήτηση στην αυτοκινητοβιομηχανία, λόγω των προγραμμάτων απόσυρσης που εφαρμόστηκαν, είναι δύσκολο να υπάρξει ιδιαίτερος ενθουσιασμός για την προοπτική ανάπτυξης της Ευρωζώνης φέτος. Όχι μόνον δεν προβλέπεται να υπάρξει η τόνωση από τα προγράμματα απόσυρσης, αλλά η περιοχή εξακολουθεί να βρίσκεται αντιμέτωπη με τα προβλήματα της Ελλάδας και των άλλων κρατών όπου η οικονομική ρύθμιση θα πρέπει να είναι αυστηρή και παρατεταμένη. Επί πλέον, η πτώση του ευρώ κατά 5,7% από τα υψηλά σημεία στα οποία βρισκόταν τον Οκτώβριο του 2009 λίγο μπορεί να βοηθήσει την κατάσταση, δεδομένου ότι ένα μεγάλο μέρος του εμπορίου γίνεται ενδοκοινοτικά. ΚΕΡΔΗ & ΑΠΟΤΙΜΗΣΕΙΣ Η «κεκτημένη ταχύτητα» της κερδοφορίας έχει φθάσει σε ανώτατα σημεία και έχει μάλιστα αρχίσει να υποχωρεί σε ορισμένες αναδυόμενες αγορές. Από τις 24 αγορές που παρακολουθούμε, μόνο οι 8 βλέπουν σήμερα βελτίωση της κεκτημένης ταχύτητας σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα, ενώ οι αρνητικές αναθεωρήσεις των αναλυτών είναι περισσότερες από τις θετικές στο ένα τρίτο αυτών των αγορών. Η πτώση στην κεκτημένη ταχύτητα της κερδοφορίας μάς προβληματίζει, χωρίς ωστόσο να μας ανησυχεί ιδιαίτερα σε αυτή τη φάση. Η περίοδος ανακοίνωσης αποτελεσμάτων τέταρτου τριμήνου 2009 στις ΗΠΑ υπήρξε αρκετά καλή, αν και η ροή των θετικών ειδήσεων επισκιάσθηκε. Από τις εταιρείες του S&P 500, 73% κατέγραψαν κέρδη καλύτερα του αναμενομένου, ενώ 55% είχαν έσοδα καλύτερα του αναμενομένου. Οι εκτιμήσεις για τα κέρδη το 2010 μέσα από μια bottom-up προσέγγιση (που δίνει έμφαση πρωταρχικώς στις εταιρεί-

ες, μετά στους κλάδους και μετά στην ευρύτερη οικονομία) υποχώρησαν ελάχιστα και διατηρούνται σε καλό επίπεδο στο 29% για την αύξηση της κερδοφορίας παγκοσμίως φέτος. Αυτό δεν ακούγεται υπερβολικό, αλλά αναρωτιόμαστε κατά πόσον στο δεύτερο εξάμηνο του 2010 θα υπάρξουν αρνητικές αναθεωρήσεις για τις προβλέψεις για το επόμενο έτος, που σήμερα διαμορφώνονται στο 20%. Οι σύνθετοι δείκτες αποτίμησης που χρησιμοποιούμε, που εξετάζουν τις αποτιμήσεις σε μεσοπρόθεσμη βάση, υποδεικνύουν ότι στις περισσότερες αγορές οι αποτιμήσεις βρίσκονται περίπου σε ουδέτερα επίπεδα. Ωστόσο, σε σχέση με τα ομόλογα και τα διαθέσιμα/ισοδύναμα διαθεσίμων, οι μετοχές εξακολουθούν να αποτελούν προτιμότερη κατηγορία επένδυσης. Με μια απλή ματιά στη διαφορά μεταξύ της απόδοσης της κερδοφορίας (earnings yield) και της απόδοσης των ομολόγων παγκοσμίως φαίνεται ότι, για άλλη μια φορά, οι μετοχές είναι ελάχιστα φθηνότερες σε σύγκριση με τα ομόλογα σε μεσοπρόθεσμη βάση. Εξ άλλου, σύμφωνα με την ανάλυσή μας θα πρέπει να δούμε σημαντικές ανοδικές κινήσεις στις μετοχές και στις αποδόσεις των ομολόγων για να φθάσουν οι αποτιμήσεις σε ακραία επίπεδα. Για παράδειγμα, για να φθάσουν οι μετοχές σε ακραία επίπεδα αποτιμήσεων, θα πρέπει οι αποδόσεις των ομολόγων παγκοσμίως, που σήμερα βρίσκονται στο 2,94%, να φθάσουν στο 4% και οι μετοχές να σημειώσουν περαιτέρω άνοδο 30%. Συνεπώς, χωρίς να είναι ιδιαίτερα φθηνές, οι αποτιμήσεις βρίσκονται σε καλά επίπεδα. ΑΓΟΡΕΣ Αν και προβλέπουμε ότι οι αγορές θα είναι αρκετά ασταθείς καθ’ όλη τη διάρκεια του 2010, εκτιμούμε ότι βραχυπρόθεσμα θα επικρατήσουν κάποιες ευνοϊκές συνθήκες. Είναι σαφές ότι οι κεντρικές τράπεζες δεν βιάζονται να αναστρέψουν τις νομισματικές συνθήκες, οι οποίες εξακολουθούν να είναι προσαρμοστικές. Η μεταβλητότητα στην αγορά μειώθηκε περαιτέρω και κατά το τέλος του μήνα ο δείκτης Vix διαμορφώθηκε στο 19,5, παρέχοντας τη δυνατότητα στους επενδυτές να διευρύνουν τις θέσεις τους που ενέχουν κίνδυνο. Παρά το γεγονός ότι η προοπτική της ανάπτυξης παραμένει ασαφής για το δεύτερο εξάμηνο του έτους και για τις αρχές του 2011, η ανάπτυξη και η δραστηριότητα εξακολουθούν να παρέχουν στήριξη στις εταιρείες για να μπορέσουν να αυξήσουν κάπως τα έσοδά τους τουλάχιστον κατά τα δύο επόμενα τρίμηνα. Σε γενικές γραμμές, εξακολουθούμε να έχουμε αυξημένη στάθμιση στις μετοχές και εκτιμούμε ότι θα έχουν καλύτερη απόδοση έναντι των ομολόγων. Στα ισορροπημένα χαρτοφυλάκιά μας διατηρούμε την προτίμησή μας για επιλεγμένες αγορές με κυκλικά χαρακτηριστικά, καθώς είναι οι περιοχές που εξακολουθούν να πρωτοστατούν στην ανάπτυξη. Η προτίμησή μας για το Χονγκ Κονγκ μειώνεται σε επίπεδο τακτικής. Εν τω μεταξύ, η άποψη για τη δημιουργία θέσεων που ενέχουν κίνδυνο στην Ιαπωνία φαίνεται να ενισχύεται καθώς η αγορά, με όψιμα κυκλικά χαρακτηριστικά, μπορεί ακόμη να ωφεληθεί από τη δυναμική ανάπτυξη στην Ασία (περισσότερες από τις μισές εξαγωγές της Ιαπωνίας διοχετεύονται σήμερα σε άλλα ασιατικά κράτη) χωρίς να περιορίζεται από ακριβές αποτιμήσεις. Χ ΧΡΗΜΑ 67

Χ άρθρο

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, ΚΙΝΔΥΝΟΙ, ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ

ΑΠΟ ΤΟ “Α” ΩΣ ΤΟ “Ω” ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΕΞΑΓΟΡΩΝ & ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΩΝ Εμπειρικά δεδομένα του εξωτερικού έδειξαν ότι η απόδοση των στοιχείων του ενεργητικού, μειώνεται κατά το έτος της συγχώνευσης και κατά τα επόμενα τρία έτη, λόγω του εφ’ άπαξ κόστους της συναλλαγής και της αύξησης του λειτουργικού κόστους. Μεσοπρόθεσμα, δεν υπάρχει μεταβολή στην κερδοφορία, καθώς το πρόσθετο λειτουργικό κόστος αντισταθμίζεται από την αύξηση των εσόδων από την παροχή τραπεζικών υπηρεσιών.

✒ από τον τραπεζικός τομέας είναι ένας από τραπεζών και στο διαφορετικό στρατηγικό επενδυτιΙωάννη τους κλάδους της οικονομίας που έχει κό προσανατολισμό. Μιχόπουλο* υποστεί ραγδαίες εξελίξεις μέσα σε Βασικά κίνητρα, τα οποία μπορούν να αποτελέσύντομο χρονικό διάστημα. Η δομική και λεισουν αιτίες τραπεζικών εξαγορών και συγχωνεύσεων είναι οι τουργική του σύνθεση, η πολυπλοκότητα των τεχνολογικές καινοτομίες, οι φορολογικοί περιορισμοί ή τα δομών του, τα οικονομικά χαρακτηριστικά των φορολογικά και εισοδηματικά κίνητρα, η τραπεζική απορρύθτραπεζών και των πιστωτικών ιδρυμάτων που τον απαρτίζουν, μιση, η φιλελευθεροποίηση των αγορών, η ανάγκη διασποράς η γεωγραφική διαφοροποίηση και ποικιλότητα των παρεχόκινδύνου και επενδυτικής διαφοροποίησης χαρτοφυλακίου, μενων υπηρεσιών, το περιοριστικό, κανονιστικό ρυθμιστικό η αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της ισχύος στην αγορά, πλαίσιο δράσης, η ευελιξία εφαρμογής καινοτομικών υπηη διεύρυνση των παρεχόμενων υπηρεσιών και της πελατειαρεσιών και ο τεράστιος όγκος συναλλαγών, τον καθιστούν κής βάσης, η επίτευξη οικονομιών κλίμακας, η αριστοποίηση ιδιαίτερα ευάλωτο σε ταχύτατες και μαζικές αναδιαρθρώσεις. των καθαρών κερδών χρήσης, η αύξηση της αποδοτικότητας Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των τραπεζών με ενεργό δρα(δείκτες ROE και ROA) κ.τ.λ. στηριοποίηση έχει μειωθεί σημαντικά είτε λόγω πτωχευτικών Γενικά, μια εξαγορά ή συγχώνευση θεωρείται πετυχημένη, συνθηκών, είτε κυρίως -όπως προκύπτει από έρευνες- από τις όταν τα οικονομικά αποτελέσματα της ενοποιημένης τράπεζας πραγματοποιηθείσες εξαγορές και συγχωνεύσεις, που συντεείναι μεγαλύτερα από το άθροισμα των οικονομικών αποτελούνται με απίστευτη συχνότητα στο πλαίσιο της ελευθερίας λεσμάτων των τραπεζών μεμονωμένα. Στην πλειονότητα των των επενδυτικών επιλογών και της αριστοποίησης των επενπεριπτώσεων οι εξαγοράζουσες τράπεζες αποκτούν οικονομικά δυτικών χαρτοφυλακίων. Στόχος του συγκεκριμένου άρθρου οφέλη σε βάρος των οικονομικών μεγεθών των τραπεζών που είναι να εστιάσει στα κύρια σημεία των τραπεζικών εξαγοεξαγοράζονται. Επιπροσθέτως, η αγορά δε είναι σε θέση να ρών και συγχωνεύσεων, όπως αυτά έχουν προκύψει από την προεξοφλήσει το αποτέλεσμα μιας επιχειρούμενης συγχώνευτρέχουσα βιβλιογραφία και τα υπάρχοντα εμπειρικά δεδομένα σης ή εξαγοράς με ένα προκαθορισμένο επίπεδο σημαντικότηπεριπτώσεων κατ’ εξοχήν του εξωτερικού. τας, διότι υπάρχει έλλειψη συσχετισμού στις μεταβολές των Αναγκαία προϋπόθεση για τη βελτιστοποίηση των τραπεζιλογιστικών καταστάσεων των υπό συγχώνευση τραπεζών για κών επεκτατικών επιλογών, είναι η ξεχωριστή θεώρηση και τους εξωτερικούς φορείς, ενώ και οι μεταβολές στις χρημααντιμετώπιση των εξαγορών και συγχωνεύσεων, λόγω των τιστηριακές τιμές δεν δίνουν σαφείς ενδείξεις για την πορεία διαφορετικών επιδράσεων στην επιχειρηματική απόδοση, των διαπραγματευτικών συναλλαγών. στα λειτουργικά, χρηματοοικονομικά και επενδυτικά κόστη, ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ στη μεταβολή των ταμειακών ροών, στο επίπεδο της χρημαΔίχως αμφιβολία, παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη τοοικονομικής μόχλευσης, στη νομοθετική και φορολογική για την υγιή πραγμάτωση μίας εξαγοράς ή συγχώνευσης, είναι διαφοροποίηση, στην οργανωτική δομή των εμπλεκόμενων

68 Απρίλιος 2010

☛

ΤΟ 50% ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΞΑΓΟΡΕΣ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΧΩΡΑ ΕΝΑ ΕΤΟΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΞΑΓΟΡΑΣ, ΕΝΩ ΟΙ ΕΞΑΓΟΡΕΣ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΟΔΗΓΟΥΣΑΝ ΣΕ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΕ ΕΞΑΓΟΡΑ ΚΑΤΑ 4,1% Ή 5,5%. οι συσχετισμοί των πραγματικών και ονομαστικών μεγεθών των υπό συγχώνευση πιστωτικών ιδρυμάτων, η αξιολόγηση της οικονομικής επίδοσης της εξαγοράζουσας τράπεζας και των σχετικών της μεγεθών, η διάρθρωση της τοπικής οικονομίας και το φορολογικό και νομοθετικό πλαίσιο, οι απότομες μεταβολές στη συμπεριφορά του καταναλωτικού κοινού, η αποτυχία αλληλεπίδρασης μεταξύ δύο ιδρυμάτων και πιθανές διαφορές οργανωτικής και επιχειρηματικής φιλοσοφίας, η απόκλιση από τον αρχικό επενδυτικό στρατηγικό σχεδιασμό, οι επιπτώσεις της τεχνολογικής εξέλιξης, τυχόν αντιμονοπωλιακοί κανονισμοί, οι επιδράσεις μιας χρηματοπιστωτικής κρίσης διεθνούς χαρακτήρα, οι περιβαλλοντικές μεταβολές και η επιδείνωση των οικονομικών δεικτών μιας χώρας. Εμπειρικά δεδομένα του εξωτερικού (κυρίως των ΗΠΑ), έδειξαν ότι -όσον αφορά στις συγχωνεύσεις- η απόδοση των στοιχείων του ενεργητικού (ROE), μειώνεται κατά το έτος της συγχώνευσης και κατά τα επόμενα τρία έτη, λόγω του εφ’ άπαξ κόστους της συναλλαγής και της αύξησης του λειτουργικού κόστους. Μεσοπρόθεσμα, δεν υπάρχει μεταβολή στην κερδοφορία, καθώς το πρόσθετο λειτουργικό κόστος αντισταθμίζεται από την αύξηση των εσόδων από την παροχή τραπεζικών υπηρεσιών. Ο ρυθμός αύξησης των περιουσιακών στοιχείων εξακολουθεί και σε μακροπρόθεσμη βάση να φθίνει αλλά με διαφορετικό ποσοστό μακροχρόνια, ενώ μακροπρόθεσμα η οικονομική αποδοτικότητα (ROE) αυξάνεται συνήθως κατά ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 6%, καθώς αυξάνονται τα έσοδα από τους πιστωτικούς τόκους τα οποία υπερκαλύπτουν τα λειτουργικά έξοδα. Ζωτικής τραπεζικής σημασίας, είναι και τα αντίστοιχα συμπεράσματα για τις τραπεζικές εξαγορές. Οι αποκτηθείσες τράπεζες εμφανίζουν μια πτώση στο δείκτη οικονομικής αποδοτικότητας κατά το έτος της συναλλαγής της τάξης του 7%, πιθανώς ως αποτέλεσμα της αύξησης στις απώλειες δανείων σε συνδυασμό με την επανεξέταση του χαρτοφυλακίου δανείων για την βελτιστοποίηση των επιλογών. Μακροπρόθεσμα όμως, ο δείκτης αυξάνεται για την αποκτηθείσα τράπεζα και επέρχεται αποκατάσταση της κερδοφορίας, ενώ παρατηρείται και αύξηση στο μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών κατά 13% σε μακροπρόθεσμη βάση παρά τη μείωση που μπορεί να αγγίζει και το 10% κατά το έτος εξαγοράς. Επιπροσθέτως, οι ενοποιήσεις που λαμβάνουν χώρα στην ΕΕ, αντιμετωπίζονται ξεχωριστά από τις αντίστοιχες των ΗΠΑ. Αυτό οφείλεται στις διαφορές που παρατηρούνται στα οργανωτικά και ρυθμιστικά πλαίσια, στα συνολικά χρηματοοικονομικά μεγέθη και στους

επενδυτικούς περιορισμούς, στις εποπτικές και νομοθετικές αρχές, στους αντιμονοπωλιακούς κανονισμούς, στη νομισματική σταθερότητα, στα διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια επενδύσεων και τις φιλοσοφίες επένδυσης. Στις ευρωπαϊκές τράπεζες που προβαίνουν σε ενοποιήσεις, εμφανίζεται ένα χρονικό διάστημα τουλάχιστον δύο ετών ανάμεσα στην πραγματοποιηθείσα ενοποίηση και στην εμφάνιση θετικών οικονομικών αποτελεσμάτων στον ενιαίο χρηματοπιστωτικό φορέα. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ Η περίπτωση των ευρωπαϊκών τραπεζικών ενοποιήσεων παρουσιάζει ενδιαφέρον και ως προς τα ακόλουθα: Οι πιστωτικές οντότητες στην Ευρώπη δεν φαίνεται να αποκτούν μεγαλύτερα κέρδη στο σχηματισμό χρηματοπιστωτικών ομίλων ετερογενών δραστηριοτήτων, σε σχέση με τα αντίστοιχα κέρδη που παρατηρούνται στη συγκέντρωση τραπεζικών συναλλαγών, μέρος των οποίων αποτελούν και οι προσπάθειες εξαγοράς άλλων τραπεζών, κάτι το οποίο οφείλεται στο γεγονός, ότι ένα μεγάλο φάσμα προϊόντων είναι εμπορεύσιμα και η διαφοροποίηση δεν θεωρείται ως ένα πρόσθετο πλεονέκτημα. Επίσης, το 50% των εσόδων που προέρχονται από τις εξαγορές, λαμβάνουν χώρα ένα έτος μετά το έτος κατά το οποίο πραγματοποιήθηκαν οι συναλλαγές εξαγοράς, ενώ παρατηρήθηκε ότι οι εξαγορές στις ευρωπαϊκές τράπεζες οδηγούσαν σε αύξηση της αποδοτικότητας των ιδίων κεφαλαίων της μέσης τράπεζας που πραγματοποιεί την εξαγορά κατά 4,1% ή 5,5%. Θεωρητικά, από τα εμπειρικά δεδομένα, οι επιδράσεις μίας τραπεζικής ενοποίησης ή εξαγοράς στις μετοχικές και ομολογιακές αξίες είναι οι ακόλουθες: Η καθαρή παρούσα αξία της επίδρασης στις μετοχές μιας εξαγοράς ή συγχώνευσης φαίνεται να είναι θετική αλλά μικρή, ενώ διαφαίνεται να είναι μεγαλύτερη για “επιθετικές” εξαγορές ή συγχωνεύσεις, που γίνονται με ταμειακά διαθέσιμα, παρά για τις “φιλικές”, οι οποίες στηρίζονται στη χρησιμοποίηση αποθεματικού. Ιδρύματα όπως τα πιστωτικά, στις πραγματοποιούμενες εξαγορές εμφανίζουν διαφορετικά οικονομικά αποτελέσματα από ιδρύματα και επιχειρήσεις άλλων κλάδων. Οι τραπεζικές ενοποιήσεις συνδέονται με τάσεις ενίσχυσης της χρηματιστηριακής αξίας των μετοχών και θετικές αναμενόμενες οικονομικές αποδόσεις, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις που σχετίζονται και με μείωση των λειτουργικών και χρηματοοικονομικών εξόδων, σε αντίθεση με κλάδους δραστηριοποίησης όπως οι βιομηχανίες ποτών, όπου έρευνες δείχνουν ότι αποτέλεσμα των συγχωνεύσεων είναι αυξημένες τιμές διάθεσης και μειωμένη παραγωγή, ή κλάδους που δραστηριοποιούνται οι τσιμεντοβιομηχανίες, όπου οι επεκτατικές κινήσεις συνοδεύονται από μειώσεις στις τιμές των προϊόντων. ΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΙ ΟΙ ΟΜΟΛΟΓΙΟΥΧΟΙ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ-ΣΤΟΧΟΥ Κατά κανόνα, στις ομολογιακές αποδόσεις, και οι τρεις δυνατές περιπτώσεις ενοποιήσεων, (δηλαδή διαφοροποίηση, τράπεζα μεγάλη ώστε να πτωχεύσει και τέλος σε ένα μικρότερο βαθμό συνεργία), σχετίζονται με αυξημένες αποδόσεις για τους ομολογιούχους. Λαμβάνοντας υπόψη μόνο το μήνα που ανακοινώνεται η ενοποίηση, οι ομολογιούχοι και των δύο ή περισσότερων τραπεζών που προβαίνουν σε διαπραγματεύσεις, ανταμείβονται με ιδιαίτερα υψηλές αποδόσεις από τις επενδύσεις τους. ΧΡΗΜΑ 69

Χ άρθρο ∼ Τραπεζικές εξαγορές & συγχωνεύσεις ☛

ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΜΕ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΜΙΚΡΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΧΟΥΝ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΟΥΝ ΣΤΟΧΟ ΕΞΑΓΟΡΑΣ. ΤΟ ΙΔΙΟ ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΜΕ ΚΥΡΙΟΥΣ ΜΕΤΟΧΟΥΣ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ, ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ, ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΠΟΥ ΤΕΘΗΚΑΝ ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΦΟΡΕΑ. Επίσης, κατά τη διάρκεια των προηγούμενων επτά μηνών κατά μέσο όρο από την τυπική αναγγελία της ενοποίησης, παρατηρούνται εξίσου θετικές αποδόσεις, αλλά χαμηλότερες με τις αντίστοιχες που συνδέονται με το μήνα ανακοίνωσης της ενοποίησης των τραπεζικών ιδρυμάτων. Ακόμη, προκύπτει ότι το άθροισμα των σωρευτικών αποδόσεων υπολογισμένων σε κοινή βάση για τους επτά αυτούς μήνες για την τράπεζαστόχο, είναι κατά μέσο όρο 4,3%, υπερβαίνοντας κατά ένα μεγάλο περιθώριο κέρδους την τράπεζα που προβαίνει στην εξαγορά ή στη συγχώνευση, η οποία συγκεντρώνει ομολογιακές αποδόσεις της τάξης του 1,2% κατά μέσο όρο. Μελετώντας τις ομολογιακές αξίες, διαπιστώθηκε ότι υπάρχει ένα οριακό σημείο για τα περιουσιακά στοιχεία μιας τράπεζας, μέχρι το οποίο οι αποδόσεις των ομολογιακών τίτλων είναι θετικές και τις περισσότερες φορές ανοδικές, ενώ αν υπερβληθεί αυξάνεται ο μη συστημικός κίνδυνος της ενοποιημένης τράπεζας και οι ομολογιακές αποδόσεις ακολουθούν φθίνουσα πορεία. Τέλος, σύμφωνα με τα ευρήματα, οι ομολογιούχοι τραπεζών μεσαίου μεγέθους, απολαμβάνουν διαχρονικά υψηλότερες αποδόσεις σε σχέση με τους ομολογιούχους των τραπεζών που χαρακτηρίζονται πολύ μεγάλες ώστε να πτωχεύσουν ή αντιθέτως των πολύ μικρών τραπεζών. Νομικοί και ρυθμιστικοί περιορισμοί, τίθενται πάντα εμπόδιο σε απόπειρες τραπεζικής διαφοροποίησης. Ωστόσο, παρακάμπτοντας τους περιορισμούς αυτούς, οι εξαγορές - συγχωνεύσεις μπορούν να μεγεθύνουν την εταιρική αξία με την αύξηση της διαφοροποίησης της τράπεζας, κάτι το οποίο μπορεί να επιτευχθεί είτε με τη διεύρυνση της γεωγραφικής εμβέλειας των παρεχόμενων υπηρεσιών του πιστωτικού ιδρύματος είτε με την αύξηση του εύρους των προϊόντων και των υπηρεσιών που προσφέρονται. Ξεμπλέκοντας από τους νομικούς και ρυθμιστικούς περιορισμούς, όσο μεγαλύτερη είναι η διαφοροποίηση, τόσο μεγαλύτερα είναι τα κέρδη από τη σταθεροποίηση των υψηλών αποδόσεων, ενώ η μικρότερη μεταβλητότητα μπορεί να αυξήσει τον πλούτο των μετόχων με διάφορους τρόπους. Πρώτον, η αποτίμηση μίας πιθανής πτώχευσης μπορεί να μειωθεί σε αξία και σε πιθανολογικά χαρακτηριστικά. Δεύτερον, τα κέρδη από τους σταθερούς πελάτες της τράπεζας, μπορεί να αυξηθούν στην ενοποιημένη τράπεζα, εκτός και αν αλλάξει δραστικά η πολιτική και η φιλοσοφία της τράπεζας. Τέλος, η αποδοτικότητα ορισμένων επιπέδων τραπεζικού κινδύνου, όπως ο 70 Απρίλιος 2010

δανεισμός σε συγκεκριμένο αριθμό πελατών που ικανοποιεί έναν αριθμό ποιοτικών χαρακτηριστικών, μπορεί να αυξηθεί χωρίς απαραίτητα να αυξηθεί και ο αριθμός των διαθέσιμων κεφαλαίων. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ Όμως, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι επιδράσεις των τραπεζικών ενοποιήσεων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν την πλειονότητα και τη θεμελιακή δυναμικότητα της οικονομίας. Οι τραπεζικές ενοποιήσεις, μπορούν να επηρεάσουν τη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων μέσω της αύξησης του μεριδίου και της ισχύος στην αγορά, μέσω της εξάλειψης της πλεονάζουσας δυναμικότητας στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και τέλος μέσω των αλλαγών στην οργανωτική δομή που αυξάνουν το κόστος εύρεσης αποκλειστικών πληροφοριών και το κόστος των υπηρεσιών. Πιο συγκεκριμένα, από έρευνες προέκυψε ότι οι συγχωνεύσεις δεν είχαν σημαντική επίδραση στις μεταβολές των επιτοκίων των χορηγούμενων δανείων, αλλά λοιποί όροι σύμβασης όπως οι παροχές εγγυήσεων, όροι αποζημίωσης, ο αριθμός των υπηρεσιών επί πληρωμή, εξελίχθηκαν σε πιο επαχθείς και πιο περιοριστικοί για τις επιχειρήσεις Ενδιαφέρον είναι το συμπέρασμα ότι η ενοποίηση δύο τραπεζών μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο κόστος κεφαλαίου, αυξημένες χρηματοοικονομικές δαπάνες και λειτουργικό κόστος και αυστηρότερα πιστωτικά πρότυπα, κάτι το οποίο μπορεί να μειώνει την καθαρή παρούσα αξία ορισμένων καταναλωτικών επιλογών, αλλά αντισταθμίζεται από τις ανταγωνιστικές προσφορές με αποτέλεσμα να μην είναι ευδιάκριτη η επίδραση στο δανεισμό των μικρών επιχειρήσεων. Ωστόσο ένα υψηλότερο κόστος το οποίο λαμβάνει τη μορφή είτε υψηλότερου επιτοκίου είτε περισσότερων εγγυητικών προϋποθέσεων, μπορεί να αναληφθεί από τις επιχειρήσεις που θέλουν να δημιουργήσουν μια νέα επιχειρηματική σχέση με τη νέα τράπεζα για την εξασφάλιση ευνοϊκότερων όρων δανείων στο μέλλον. Ρίχνοντας μια προσεκτική ματιά σε ευρήματα ερευνών, προκύπτει ότι οι μικρού και μεσαίου μεγέθους συγχωνεύσεις τραπεζών, συνδέονται με μία αύξηση στο συνολικό ποσό δανείων που χορηγείται στις μικρές επιχειρήσεις. Αντιθέτως οι μεγαλύτερες τραπεζικές συγχωνεύσεις, συνοδεύονται από μια μείωση στο συγκεκριμένο ποσό και η μείωση εξαρτάται από το εύρος απόκλισης των λογιστικών μεγεθών των υπό συγχώνευση τραπεζών και των σχετικών μεγεθών της μεγαλύτερης κυρίως τράπεζας, με την απόκλιση να είναι θετικά συσχετισμένη με τη μείωση του συνολικού δανεισμού. Συμπληρωματικά, οι μεγάλες εταιρείες χαρτοφυλακίου που προβαίνουν σε εξαγορές τραπεζών για αριστοποίηση χαρτοφυλακίου επενδυτικών επιλογών, φαίνεται ότι σχετίζονται με αύξηση στη δανειοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ενώ οι μικρού μεγέθους εξαγορές φαίνεται ότι μειώνουν το ποσό της δανειοδότησης. Τέλος, όσον αφορά το δανεισμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθώς τα συστήματα αναλυτικών πληροφοριών, όπως τα credit scores, μειώνουν το κόστος χρήσης τραπεζικών κεφαλαίων για τις μικρές επιχειρήσεις, μπορεί να αποκατασταθεί η καταναλωτική εμπιστοσύνη των τραπεζών χωρίς να χάνεται κρίσιμος χρόνος μετά την ενοποίηση και να μεγιστοποιούνται

οι ταμειακές ροές το ταχύτερο δυνατό, ενώ και η επιβάρυνση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων να ελαχιστοποιείται με τo μικρότερο κόστος ευκαιρίας. ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΑΣΤΟΧΙΑΣ Υποχρεωτική αλλά και αναγκαία είναι η κατάλληλη στρατηγική τραπεζική επενδυτική διαχείριση. Οι τρεις δυνατές περιπτώσεις μη αποτελεσματικής διαχείρισης είναι: η αναποτελεσματικότητα μείωσης λειτουργικού κόστους, η αναποτελεσματικότητα αύξησης ταμειακών εισροών και η αναποτελεσματικότητα μείωσης ταμειακών εκροών, κάτω από την υπόθεση ότι οι οικονομικές αποφάσεις αντανακλούν τις κύριες στρατηγικές επένδυσης των τραπεζών. Το είδος της αναποτελεσματικότητας διαχείρισης, θα κρίνει αν μία τράπεζα θα οδηγηθεί στην πτώχευση ή θα αποτελέσει στόχο για μία πιθανή εξαγορά ή συγχώνευση. Φαινομενικά, όσο μικρότερη είναι η αναλογία του μετοχικού κεφαλαίου προς το σύνολο του ενεργητικού, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να αποκτηθεί μία τράπεζα μέσω εξαγοράς ή συγχώνευσης. Εκτός αυτού, τράπεζες με μακροχρόνια μικρή κεφαλαιοποίηση και ιδιαίτερα μικρή αποθεματοποίηση έχουν μεγάλες πιθανότητες να εμπλακούν σε μία εξαγορά ή συγχώνευση. Ακόμη, τράπεζες την μετοχική βάση απαρτίζουν κυρίως επενδυτές χαρτοφυλακίου, έχουν εξ ίσου μεγάλες πιθανότητες να αποκτηθούν όταν βρεθούν αντιμέτωπες με οικονομικές δυσκολίες, ενώ στην ίδια κατηγορία εντάσσονται και οι ιδιωτικές τράπεζες που έχουν τεθεί υπό την επιτήρηση ενός δημόσιου κρατικού φορέα για ορισμένο χρονικό διάστημα. Χρήσιμα είναι και τα συμπεράσματα, από τη συγκριτική αξιολόγηση των ΗΠΑ και της ΕΕ. Η αναλογία των συγχωνεύσεων-εξαγορών που πραγματοποιούνται στην ΕΕ με διαφοροποίηση στον επιχειρηματικό σχεδιασμό, φαίνεται να είναι πολύ μεγαλύτερη από τις αντίστοιχες ενοποιήσεις τραπεζών με πανομοιότυπους στρατηγικούς σχεδιασμούς, ενώ και οι αντίστοιχες συγκριτικές αποδόσεις παρουσιάζουν σημαντικές αποκλίσεις, με τις διαφοροποιημένες τράπεζες να βρίσκονται με σημαντική συχνότητα πάνω από το μέσο όρο των μέσων αποδόσεων του τραπεζικού κλάδου, ευρήματα τα οποία είναι άκρως αντίθετα με τα αντίστοιχα στις ΗΠΑ. Επιπροσθέτως, όσον αφορά τις μη διαφοροποιημένες τραπεζικές ενοποιήσεις και τις εγχώριες συγχωνεύσεις-εξαγορές, οι διαφορές στον κύκλο εργασιών, στη σύνθεση των δανείων και στη στρατηγική των καταθέσεων, έχουν μεγάλες πιθανότητες να έχουν

επιβλαβείς συνέπειες στην επιχειρηματική απόδοση, ενώ οι διαφορές στη κεφαλαιοποίηση, στις τεχνολογικές εφαρμογές και στις καινοτομικές στρατηγικές, φαίνεται να επηρεάζουν θετικά τις οικονομικές αποδόσεις της ενοποιημένης τράπεζας. Τα ακριβώς αντίθετα συμπεράσματα προέκυψαν για τις διαφοροποιημένες τράπεζες και για τις διασυνοριακές συγχωνεύσεις-εξαγορές. ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Ψάχνοντας για μοντέλα κατάλληλου επιχειρηματικού σχεδιασμού, τα τρέχοντα ευρήματα είναι πολλά και με επιτυχείς εφαρμογές. Οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις θα πρέπει στο πλαίσιο του επιχειρηματικού σχεδιασμού να αντιμετωπίζονται ως διαδικασίες και τα διευθυντικά στελέχη να τις διαχειρίζονται ως ένα θέμα ποσοτικοποίησης του αναμενόμενου κόστους και των αναμενόμενων κερδών, με στόχο να προσδιορισθεί η οριακή χρησιμότητα, η οποία θα λαμβάνει υπόψη της ένα επίπεδο σημαντικότητας και (με τη βοήθεια οικονομετρικών μοντέλων παλινδρόμησης) θα εξετάζονται διάφορα σενάρια ώστε να προσδιοριστεί η οικονομική αποδοτικότητα υπό τις εκάστοτε διαφοροποιημένες συνθήκες, αξιοποιώντας κάθε φορά τους διαφορετικούς τύπους στρατηγικής αλληλεξάρτησης και οργανωτικής αυτονομίας. Ωστόσο, ο τραπεζικός επενδυτικός σχεδιασμός, δεν παύει να είναι μια πολυσύνθετη διαδικασία που πρέπει να λαμβάνει υπόψη της πολλές παραμέτρους. Ορισμένα από τα βασικά στοιχεία τα οποία θα πρέπει να αποτελέσουν πυλώνα διερεύνησης και αξιολόγησης είναι οι λογιστικές και χρηματοοικονομικές πληροφορίες της τράπεζας-στόχου, η φιλοσοφία και η οργανωτική προσέγγιση των δομών των υπό συγχώνευση ή εξαγορά εταιρειών, ο βαθμός αλληλεπίδρασης των στρατηγικών επιχειρηματικών σχεδιασμών πριν και μετά την ολοκλήρωση της ενοποίησης, η εξέλιξη των διαπραγματευτικών συμφωνιών, η εμπειρία των διαχειριστών της ενοποίησης, η οργανωτική μάθηση, η οριακή χρησιμότητα της επένδυσης, η σαφήνεια και η δεσμευτική ισχύς των ρητρών υπαναχώρησης, η προϊστορία ανάλογων κινήσεων που έλαβαν μέρος στο πεδίο δραστηριοποίησης των υπό συγχώνευση εταιρειών, η συνεκτίμηση απρόβλεπτων παραγόντων που μπορεί να αναστείλουν τις επενδυτικές πρωτοβουλίες της εξαγοράζουσας τράπεζας, η ύπαρξη νομοθετικών περιορισμών και οι εναλλακτικές επεκτατικές λύσεις. Χ * Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

ΧΡΗΜΑ 71

Χ φάκελοι

ΟΜΙΛΟΣ ΣΑΡΑΝΤΗ

Η ΑΝ. ΕΥΡΩΠΗ ΘΑ ΦΕΡΕΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟ 2010 Το guidance της εταιρείας για όλο το έτος προβλέπει αύξηση 7% στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης έναντι μηδενικής αύξησης στην εγχώρια αγορά ✒ νάπτυξη κατά 4,2% προβλέπει η διοίκηση προϊόντα του στην τοπική αγορά. Επί πλέον η εταιρεία από τον της Σαράντης για τον όμιλο το 2010 με διέκοψε τις εμπορικές της συνεργασίες στη Ρωσία και στην Γιώργο Καλούμενο τον τζίρο να υπολογίζεται ότι θα διαμορΟυκρανία, αγορές όπου είχε διατηρήσει μικρή παρουσία φωθεί στα 230 εκατ. ευρώ έναντι 220,65 εκατ. ευρώ μέσω αντιπροσώπων.Γενικά η Σαράντης θα δώσει το 2010 μεγαλύτερο το 2009. Σε ότι αφορά τα Κέρδη προ Φόρων, Τόκων βάρος στα household προϊόντα της που δείχνουν πιο ανθεκτικά στην και Αποσβέσεων (EBITDA), προβλέπεται αύξηση κρίση έναντι των Cosmetics τα οποία φαίνεται ότι δεν αποτελούν προτο 2010 στα 28,75 εκ. ευρώ από 27,08 εκατ. ευρώ τεραιότητα σε αυτή τη φάση για τους καταναλωτές. Αυτό ενδέχεται να που ήταν το 2009. Τα Κέρδη προ Φόρων και Τόκων μειώσει τα περιθώρια κέρδους της εταιρείας καθώς στα cosmetics είναι (EBIT) αναμένεται να διαμορφωθούν στα 25,05 εκατ. ευρώ από 23,44 μεγαλύτερα από ότι στα household. εκατ. ευρώ που ήταν το 2009, ενώ τα Κέρδη προ Φόρων προβλέπεται να ανέλθουν στα 22 εκατ. ευρώ το 2010. Τέλος, τα Κέρδη Μετά ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ Φόρων καθώς και τα Καθαρά Κέρδη του Ομίλου το 2010 αναμένεται Σε ό,τι αφορά το 2009 ο όμιλος είχε πτώση πωλήσεων 14,93% και να διαμορφωθούν στα 17,82 εκατ. ευρώ.Η πρόβλεψη σύμφωνα με τον κερδών 35,42%. Όπως ανέφερε ο κ. Ροζακέας, οι ενοποιημένες πωλήσεις του Ομίλου Σαράντη κατά το 2009 ήταν σε συμφωνία με τις εκτιΟικονομικό Διευθυντή του Ομίλου, κ. Κωνσταντίνο Ροζακέα. στηρίζεται μήσεις της διοίκησης, ενώ σε επίπεδο κερδοφορίας τα αποτελέσματα στο καλό πρώτο τρίμηνο που είχαν οι αγορές στην Ανατολική Ευρώπη ξεπέρασαν τους στόχους. Όλες οι προϊοντικές κατηγορίες και οι γεωόπου οι πωλήσεις σε όρους ευρώ είναι αυξημένες πάνω από 20% ενώ σε γραφικές αγορές του Ομίλου επηρεάστηκαν αρνητικά από το δυσμενές τοπικό νόμισμα η αύξηση περιορίζεται σε μονοψήφια ποσοστά. Το guidοικονομικό περιβάλλον κατά το 2009. Παρ’ όλα αυτά η έγκαιρη και ance της εταιρείας για όλο το έτος προβλέπει αύξηση 7% στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης έναντι μηδενικής αύξησης στην εγχώρια αγορά. Για επιτυχής υλοποίηση μέτρων συγκράτησης των εξόδων καθώς και η αποτελεσματική διαχείριση του κεφαλαίου κίνησης συντέλεσαν στον την Ελλάδα συγκεκριμένα ο κ. Ροζακέας ανέφερε ότι δεν φαίνεται να έχει κάποια πτώση στο πρώτο τρίμηνο, αλλά οι καταναλωτές φαίνονται ιδιαίμετριασμό των αρνητικών συνεπειών. Επίσης, αξίζει να αναφερθεί τερα επιφυλακτικοί στις αγορές τους. ότι η καθοδική πορεία περιορίστηκε κατά το Δ΄ τρίμηνο του 2009, ενισχυόμενη από την σταθεροποίηση των υποβαθμισμένων ισοτιμιών στις ξένες χώρες του Ομίλου κατά το τέλος του 2009 καθώς και τον ΕΞΑΓΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ Ο οικονομικός διευθυντής του ομίλου Σαράντη, δεν αποκλείει το εντερματισμό της πρακτικής μείωσης αποθεμάτων στο λιανικό εμπόδεχόμενο η εταιρεία να προχωρήσει μέσα στο 2010 σε κάποια εξαγορά ριο. Εξ άλλου, τα ιδιοπαραγόμενα προϊόντα του Ομίλου ενίσχυσαν καθώς όπως ο ίδιος τονίζει «κάθε δέκα μέρες μας έρχεται ένας στόχος την συνεισφορά τους στις συνολικές πωλήσεις του Ομίλου.Ιδιαίτερη για εξαγορά στην Αν. Ευρώπη. Με 30-35 εκατ. ευρώ θα μπορούσαμε να αναφορά έγινε επίσης στις σημαντικές ταμειακές ροές και τον χαμηλό αγοράσουμε κάποια εταιρεία που έχει κερδοφορία 8-10% και παράλληλα δανεισμό του Ομίλου που συμβάλλουν στην ισχυρή οικονομική να εκμεταλλευτούμε κάποια brand names και να αυξήσουμε μερίδια». θέση του.Όσον αφορά τις προβλέψεις και κινήσεις του Ομίλου για το Πέραν των ενδεχόμενων εξαγορών, ο όμιλος επέκτεινε στις αρχές του 2010, ο κ. Ροζακέας τόνισε ότι εν μέσω του ανταγωνιστικού επιχειρη2010 τη συνεργασία του με την τουρκική EVYAP, η οποία προωθεί ματικού περιβάλλοντος, ο Όμιλος παραμένει επικεντρωμένος στους κύριους στρατηγικούς άξονες που ακολουθεί και που συνίστανται σε ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΤΙΜΗ ΜΕΤΟΧΗΣ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ 12ΜΗΝΟ οργανική ανάπτυξη στις βασικές δραστηριότητες και έμφαση στα ιδιοπαραγόμενα προϊόντα, ανάπτυξη των υπαρχόντων μεριδίων αγοράς των ιδιοπαραγόμενων προϊόντων στην Ανατολική Ευρώπη, συνεχή παρακολούθηση των εξελίξεων στις οικονομίες των χωρών δραστηριοποίησης του Ομίλου και προσαρμογή του στις εκάστοτε νέες συνθήκες καθώς και έμφαση στην διερεύνηση πιθανών στόχων για εξαγορά στις παλαιές αγορές, που να διαθέτουν ικανά μερίδια αγοράς, κερδοφορία και δομή δαπανών που επιτρέπει την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη άσκηση συνεργιών μετά την εξαγορά. Χ

72 Απρίλιος 2010

ΟΜΙΛΟΣ ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ

ΣΤΟΧΟΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΝΕΑ ΣΗΜΕΙΑ Αιχμή του δόρατος για την ανάπτυξη του Ομίλου εξακολουθεί να αποτελεί η αλυσίδα ενδυμάτων Sprider Stores, η οποία ακολουθεί ικανοποιητική πορεία, ενώ εμφανίζεται και ανθεκτική έναντι της γενικότερης κρίσης.

✒ από τον

Γιώργο τρατηγική επιλογή παραμένει η συνέχιση Τα ενοποιημένα μικτά κέρδη διαμορφώθηκαν σε 101.459 Καλούμενο του αναπτυξιακού προγράμματος της χιλ. ευρώ έναντι 106.681 χιλ. ευρώ το 2008 καταγράφοντας SPRIDER STORES και το 2010, με τη προσθήκη μείωση κατά 4,9% ενώ το μικτό περιθώριο κέρδους ανήλθε σε 52,8% πέντε νέων σημείων πώλησης στην αλυσίδα του επί του ενοποιημένου κύκλου εργασιών έναντι 55,00% το 2008. ομίλου. Όσον αφορά στη μητρική εταιρεία, η ΧΑΑντίστοιχα τα ενοποιημένα κέρδη προ φόρων, τόκων, επενδυτικών ΤΖΗΪΩΑΝΝΟΥ ΑΒΕΕ, συνεχίζει την υλοποίηση αποτελεσμάτων και συνολικών αποσβέσεων (EBITDA) υποχώρησαν του στρατηγικού της σχεδιασμού με την ενίσχυση στη χρήση 2009 σε 11.389 χιλ. ευρώ έναντι 30.003 χιλ. ευρώ το 2008. της παρουσίας της στην αγορά λιανικής και την προώθηση των επωΤα αποτελέσματα προ φόρων, τόκων και επενδυτικών αποτελεσμάτων νύμων προϊόντων της μέσω της δημιουργίας δικτύου καταστημάτων (ΕΒΙΤ) του Ομίλου διαμορφώθηκαν σε ζημίες ύψους 3.897 χιλ. ευρώ και shop-in-shop, που θα εξειδικεύονται στο γυναικείο εσώρουχο και έναντι κερδών 15.369 χιλ. ευρώ το 2008. Σημειώνεται ότι οι συνολικαλσόν. Στο πλαίσιο αυτό κατά την χρήση του 2010 προβλέπεται η κές λειτουργικές δαπάνες σε ενοποιημένη βάση αυξήθηκαν κατά 4,1% έναρξη λειτουργίας τριών νέων καταστημάτων λιανικής. Επιπλέον και διαμορφώθηκαν σε 96.685 χιλ. ευρώ έναντι 92.850 χιλ. ευρώ το η Διοίκηση του Ομίλου γνωστοποιεί ότι δεν πρόκειται να προβεί σε 2008., επηρεασμένα και από την κατά 4,5% αύξηση των ενοποιημέδημοσίευση εκτιμήσεων για την πορεία των οικονομικών μεγεθών νων αποσβέσεων (2009: 15.287 χιλ. ευρώ – 2008: 14.634 χιλ. ευρώ) της τρέχουσας χρήσης υπό το πρίσμα της αβεβαιότητας που επικρατεί και την υλοποίηση του αναπτυξιακού προγράμματος της θυγατρικής από την πρόσφατη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση και τη δυσκολία SPRIDER STORES. Τα ενοποιημένα αποτελέσματα προ φόρων (ΕΒΤ) προσδιορισμού τόσο του βάθους όσο και της διάρκειας την παρούσας διαμορφώθηκαν στη χρήση 2009 σε ζημίες 8.307 χιλ. ευρώ έναντι οικονομικής ύφεσης,. κερδών 10.041 χιλ. ευρώ το 2008. Τέλος, τα ενοποιημένα αποτελέσματα μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας (ΕΑΤΑΜ) δια☛ μορφώθηκαν στη χρήση 2009 σε ζημίες 8.649 χιλ. ευρώ έναντι ζημιών Η ΜΗΤΡΙΚΗ, ΧΑΤΖΗΪΩΑΝΝΟΥ ΑΒΕΕ, 2.784 χιλ. ευρώ το 2008.

ΕΝΙΣΧΥΕΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΩΝΥΜΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΔΙΚΤΥΟΥ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ SHOP-IN-SHOP, ΠΟΥ ΘΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΕΣΩΡΟΥΧΟ ΚΑΙ ΚΑΛΣΟΝ.

ΟΡΙΑΚΗ ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΜΕΓΕΘΩΝ Σε ό,τι αφορά τα αποτελέσματα του 2009 ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών υποχώρησε οριακά στο σύνολο της χρήσης 2009 σε 192.224 χιλ. ευρώ έναντι 193.899 χιλ. ευρώ το 2008. Κύριος συντελεστής της πορείας και των αποτελεσμάτων του Ομίλου ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ παραμένει η πορεία ουσιαστικά του ομίλου της θυγατρικής SPRIDER STORES A.E., η οποία συνέχισε την αναπτυξιακή της πορεία και στο 2009 παρά τις ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες ανταποκρινόμενη επιτυχώς και στους δύο κύριους στόχους που είχε θέσει η Διοίκηση από την αρχή του έτους, την αύξηση του μεριδίου αγοράς και την ενίσχυση της ρευστότητας. Συγκεκριμένα στο πλαίσιο της εφαρμογής ήπιας ανάπτυξης του δικτύου σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, ο Όμιλος SPRIDER STORES προχώρησε στην δημιουργία δέκα νέων σημείων πώλησης στη χρήση 2009, τα οποία αφορούν στο σύνολό τους στην Ελλάδα.

ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ, ΑΠΟΜΕΙΩΣΕΙΣ, ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΙΣΦΟΡΑ Σημειώνεται ότι τα αποτελέσματα της μητρικής της χρήσης 2009 έχουν επιβαρυνθεί, από τον σχηματισμό προβλέψεων επισφαλών απαιτήσεων ύψους 1.028 χιλ. ευρώ και απομειώσεις αποθεμάτων ύψους 766 χιλ. ευρώ. Ο όμιλος έχει επιβαρυνθεί επιπλέον μέσω των αποτελεσμάτων της θυγατρικής SPRIDER STORES, με απομειώσεις αποθεμάτων ύψους 7.889 χιλ ευρώ και σχηματισμό προβλέψεων επισφαλών απαιτήσεων ύψους 6.663 χιλ. ευρώ. Τέλος, ο φόρος εισοδήματος του ομίλου έχει επιβαρυνθεί και με ποσό 1.091 χιλ. ευρώ, το οποίο αφορά την έκτακτη εισφορά φόρου προς το Ελληνικό Δημόσιο που προκύπτει από την θυγατρική εταιρεία SPRIDER STORES. Χ ΤΙΜΗ ΜΕΤΟΧΩΝ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ 12ΜΗΝΟ SPRIDER

ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ

ΧΡΗΜΑ 73

Χ φάκελοι

FASHION BOX ΕΛΛΑΣ

ΧΩΡΙΣ ΜΕΡΙΣΜΑ ΓΙΑ ΤΟ 2009 Η εταιρεία παρακολουθεί τις εξελίξεις σε όλες τις αγορές όπου δραστηριοποιείται και αναπροσαρμόζει τη στρατηγική της για την υλοποίηση επιλεκτικών επενδύσεων το 2010.

✒ η μη διανομή μερίσματος για τη από τον ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 2009 Γιώργο χρήση 2009 θα προτείνει στην Ετήσια Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών διαμορφώθηκε σε Καλούμενο Τακτική Γενική Συνέλευση των Με27,8 εκατ. ευρώ έναντι 30,5 εκατ. ευρώ στη χρήση τόχων το διοικητικό συμβούλιο της Fashion 2008 σημειώνοντας πτώση κατά 8,9%. Η πτώση αυτή του κύBox υπό το πρίσμα των δυσμενών συνθηκών κλου εργασιών του Ομίλου αποδίδεται κατά κύριο λόγο στη που επικρατούν στην εγχώρια αγορά και ιδιαίστρατηγική απόφαση της διοίκησης να περιορίσει στο μεγαλύτερα στον τομέα εμπορίου και λιανικής και με τερο δυνατό βαθμό το ρίσκο των επισφαλών πωλήσεων προχωγνώμονα τη διατήρηση της ρευστότητας του Ομίλου. ρώντας σε διακοπή συνεργασίας με πελάτες που δεν πληρούσαν Αναφορικά με την επόμενη χρήση, τόσο η οικονομική ύφεση τους πιστωτικούς όρους που έχει θέσει. Η απόφαση αυτή αν και όσο και η συρρίκνωση της ζήτησης και του διαθέσιμου ειεπηρέασε αρνητικά τις πωλήσεις χονδρικής, αναμένεται ότι θα σοδήματος αναμένεται να ενταθούν με ανάλογες επιπτώσεις εξυγιάνει τις πωλήσεις του Ομίλου και μεσοπρόθεσμα θα έχει στον κλάδο του λιανικού εμπορίου και την δραστηριότητα της θετικά αποτελέσματα στην χρηματοοικονομική ρευστότητα του FASHION BOX. Πρώτιστη μέριμνα του Ομίλου για το 2010 Ομίλου. αποτελεί η ενίσχυση των υψηλών ταμειακών διαθεσίμων και Πιο συγκεκριμένα, οι πωλήσεις χονδρικής μειώθηκαν κατά η διατήρηση ή αύξηση του μεριδίου αγοράς που κατέχουν τα 13,3% και ανήλθαν στη χρήση 2009 σε 18,6 εκατ. ευρώ έναντι προϊόντα REPLAY στην αγορά της casual ένδυσης. Η FASHION 21,5 εκατ. ευρώ πέρυσι, αντιπροσωπεύοντας ποσοστό 66,9% BOX ΕΛΛΑΣ παρακολουθεί τις εξελίξεις σε όλες τις αγορές όπου του ενοποιημένου κύκλου εργασιών. Αντίθετα, οι πωλήσεις δραστηριοποιείται και αναπροσαρμόζει τη στρατηγική της για λιανικής, αυξήθηκαν κατά 1,6% και διαμορφώθηκαν το 2009 την υλοποίηση επιλεκτικών επενδύσεων. σε 9,2 εκατ. ευρώ έναντι 9,1 εκατ. ευρώ στη χρήση 2008, αποΗ πορεία του τέταρτου τριμήνου του 2009 του Ομίλου Fashion τελώντας το 33,1% των συνολικών πωλήσεων, απόρροια των Box επιβεβαίωσε τις δυσμενείς συνθήκες που επικρατούν στον εύστοχων επιλογών της διοίκησης για επιθετική τιμολογιακή κλάδο του λιανικού εμπορίου με συρρίκνωση τόσο του κύκλου πολιτική κυρίως κατά την διάρκεια των εκπτώσεων και δεδομέεργασιών όσο και της κερδοφορίας παρά την εμπορική κίνηση νης της αρνητικής οικονομικής συγκυρίας. της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων. Αξιοσημείωτη Οι πωλήσεις του Ομίλου στην Ελληνική επικράτεια μειώθηκαν παρόλα αυτά είναι η βελτίωση όλων των υπολοίπων χρημαστην χρήση 2009 κατά 9,3% έναντι του 2008 και ανήλθαν σε τοοικονομικών δεικτών του Ομίλου καθώς τόσο ο τραπεζικός 23,7 εκατ. ευρώ έναντι 26,2 εκατ. ευρώ το 2008, ενώ οι πωδανεισμός, οι συνολικές υποχρεώσεις και τα αποθέματα του λήσεις εξωτερικού ανήλθαν σε 4,1 εκατ. ευρώ έναντι 4,3 εκατ. Ομίλου μειώθηκαν σημαντικά στο τέλος της χρήσης 2009. ευρώ παρουσιάζοντας μείωση κατά 5,6%. Τέλος, ο Όμιλος έχοντας ως βασική του προτεραιότητα την διΤα μικτά κέρδη του Ομίλου μειώθηκαν κατά 18,7% έναντι της ατήρηση ικανοποιητικής ρευστότητας (cash flow), παρουσίασε χρήσης 2008 και διαμορφώθηκαν σε 10,0 εκατ. ευρώ έναντι αύξηση 51% στα ταμειακά διαθέσιμα (2,2 εκατ. €) έναντι € 1,5 12,3 εκατ. ευρώ, ενώ το μικτό περιθώριο κέρδους υποχώρησε εκατ. στις 31/12/2008. σε 35,9% επί του ενοποιημένου κύκλου εργασιών έναντι 40,2% Η FASHION BOX διαθέτει τα επώνυμα προϊόντα της μέσα από το 2008. Η μείωση αυτή αποδίδεται στην προαναφερθείσα ένα εκτεταμένο δίκτυο το οποίο πλέον αριθμεί συνολικά 50 σηεφαρμογή επιθετικής τιμολογιακής πολιτικής της εταιρείας μεία πώλησης, εκ των οποίων 34 λειτουργούν στην Ελλάδα και κατά τις δύο εκπτωτικές περιόδους του 2009 η οποία οδήγησε 16 στο εξωτερικό (21 εταιρικά καταστήματα REPLAY, 16 Shopαναπόφευκτα στην συμπίεση της κερδοφορίας αλλά βοήθησε in-Shop, 5 REPLAY CORNERS και 8 συνεργασίες franchise). παράλληλα στη διατήρηση του μεριδίου αγοράς των προϊόντων Επιπρόσθετα, το διευρυμένο δίκτυο του Ομίλου αριθμεί συνερREPLAY. Το στοιχείο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό δεδομένης γασίες με 180 εξουσιοδοτημένους αντιπροσώπους. της δύσκολης κατάστασης της ελληνικής οικονομίας γενικό-

74 Απρίλιος 2010

☛

FASHION BOX ΤΙΜΗ ΜΕΤΟΧΗΣ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ 12ΜΗΝΟ

ΠΡΩΤΙΣΤΗ ΜΕΡΙΜΝΑ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΓΙΑ ΤΟ 2010 ΑΠΟΤΕΛΕΙ Η ΕΝΙΣΧΥΣΗ TΩΝ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΚΑΙ Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ Ή ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΡΙΔΙΟΥ ΑΓΟΡΑΣ ΠΟΥ ΚΑΤΕΧΟΥΝ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ REPLAY ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ CASUAL ΕΝΔΥΣΗΣ. τερα αλλά και του κλάδου λιανικών πωλήσεων ειδικότερα. Ταυτόχρονα η αυστηρότερη πιστωτική πολιτική που εφαρμόζει η εταιρεία απέναντι στους πελάτες χονδρικής είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του όγκου πωλήσεων και συνεπακόλουθα και της κερδοφορίας. Η απόφαση αυτή κρίθηκε απαραίτητη παρά τα βραχυπρόθεσμα αρνητικά αποτελέσματα της ενέργειας αυτής καθώς εκτιμάται ότι μεσοπρόθεσμα διασφαλίζει υγιή χρηματοοικονομική διάρθρωση ενώ ενισχύει τη ρευστότητά του. Σημειώνεται ότι κατά την εξέταση των οικονομικών αποτελεσμάτων της χρήσης 2009 και για την ορθότερη συγκρισιμότητα των στοιχείων, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα οικονομικά αποτελέσματα χρήσης 2008 περιλαμβάνουν έκτακτο, μη επαναλαμβανόμενο αποτέλεσμα από την εκποίηση ακινήτου. Το συνολικό έσοδο του Ομίλου από την ανωτέρω πώληση ανέρχεται σε 176 χιλ. ευρώ, ενώ το καθαρό κέρδος, αφαιρουμένων των φόρων και των λοιπών εξόδων ήταν 130 χιλ. ευρώ Καθώς το έκτακτο αυτό αποτέλεσμα επηρέασε τα περισσότερα μεγέθη κερδοφορίας της χρήσης 2008, από τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων μέχρι και τα κέρδη μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας τα οικονομικά μεγέθη των δύο περιόδων καθίστανται μη συγκρίσιμα.

τισε ο Όμιλος για το 2009 για επισφαλείς απαιτήσεις πωλήσεων χονδρικής. Παράλληλα σημειώνεται ότι στο πλαίσιο του περιορισμού των λειτουργικών εξόδων η εταιρεία προχώρησε σε περικοπή διαφημιστικών δαπανών καθώς και μείωση των ενοικίων στα περισσότερα από τα καταστήματά της. Τα κέρδη προ φόρων και τόκων (ΕΒΙΤ) του Ομίλου σημείωσαν μείωση κατά 67,6% και διαμορφώθηκαν σε 0,6 εκατ. ευρώ, ενώ τα ενοποιημένα κέρδη προ φόρων (ΕΒΤ) μειώθηκαν κατά 74,4% και διαμορφώθηκαν σε 0,4 εκατ. ευρώ Τέλος, τα ενοποιημένα κέρδη μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας (ΕΑΤΑΜ) μειώθηκαν κατά 89,0% και ανήλθαν σε 0,1 εκατ. ευρώ. Χωρίς την αφαίρεση του έκτακτου αποτελέσματος από τα μεγέθη της προηγούμενης χρήσης, τα ενοποιημένα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) της χρήσης 2009 σημείωσαν πτώση κατά 53,7%, τα κέρδη προ φόρων και τόκων (ΕΒΙΤ) του Ομίλου ήταν μειωμένα κατά 70,2%, τα ενοποιημένα κέρδη προ φόρων (ΕΒΤ) μειωμένα κατά 77,0% και τα ενοποιημένα κέρδη μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας (ΕΑΤΑΜ) μειωμένα κατά 90,3%. Χ

ΕΚΤΑΚΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Αφαιρούμενου του εκτάκτου αποτελέσματος από τα μεγέθη της προηγούμενης χρήσης, τα ενοποιημένα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA), μειώθηκαν κατά 50,7% και ανήλθαν σε 1,3 εκατ. ευρώ, ενώ το περιθώριο EBITDA διαμορφώθηκε σε 4,7% από 8,7% το 2008. Η μείωση αυτή οφείλεται πέρα των ανωτέρω και στις αυξημένες προβλέψεις που σχημά-

Ενοποιημένα Οικονομικά Αποτελέσματα Χρήσης 2009

Ποσά σε χιλ. €

Αποτελέσματα FY 2008

Αποτελέσματα FY 2008 (Προσαρμοσμένα*)

Αποτελέσματα FY 2009

Δ% FY 2009 vs FY 2008

Δ% FY 2009 vs FY 2008 (Προσαρμοσμένα*)

Πωλήσεις

30.505

27.803

-8,9%

Μικτό Κέρδος

12.278

9.986

-18,7%

EBITDA

2.812

2.639

1.302

-53,7%

-50,7%

ΕΒΙΤ

2.143

1.969

639

-70,2%

-67,6%

EBT

1.722

1.549

396

-77,0%

-74,4%

EATAM

1.097

967

106

-90,3%

-89,0%

(*) Εξαιρούμενου του έκτακτου, μη επαναλαμβανόμενου αποτελέσματος από την εκποίηση ακινήτου

ΧΡΗΜΑ 75

στα ενδότερα του Χρηματιστηρίου Αθηνών

J&P-ΑΒΑΞ

Στρατηγική συνεργασία με Sorgenia Spa Η J&P-ΑΒΑΞ Α.Ε. ανακοινώνει την επίσημη έναρξη της στρατηγικής συνεργασίας με την Sorgenia Spa στην Ελληνική αγορά ενέργειας, έχοντας λάβει όλες τις απαραίτητες εγκρίσεις σε θέματα ελέγχου του ανταγωνισμού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις Ελληνικές αρχές. Η συνεργασία θα υλοποιηθεί μέσω της VOLTERRA A.E. (πρώην ΑΡΓΕΣΤΗΣ A.E), μία εταιρεία ιδιοκτησίας 50:50 των δύο εταίρων, της J&P-ΑΒΑΞ και της Sorgenia. H VOLTERRA στοχεύει στην παραγωγή ενέργειας, κυρίως από ανανεώσιμες πηγές, στο εμπόριο και τη λιανική προμήθεια ενέργειας στην Ελλάδα, σκοπεύοντας να καταστεί σταδιακά βασικός παίκτης στην αγορά, εκμεταλλευόμενη την τεχνογνωσία των δύο εταίρων στην κατασκευή σταθμών

Alapis

04-2010

Αύξηση κερδών κατά 1,8%

76 Απρίλιος 2010

Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών του Ομίλου για τη χρήση 2009 σημείωσε αύξηση της τάξεως του 8,5% και ανήλθε σε 1.232,5 εκατ. ευρώ, έναντι 1.136,3 εκατ. ευρώ την προηγούμενη χρήση. Η αύξηση αυτή αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην ενσωμάτωση του Ομίλου ΠΝΓ ΓΕΡΟΛΥΜΑΤΟΣ ΑΕΒΕ και της MENTIMEK AE. Την αύξηση του ενοποιημένου κύκλου εργασιών από τους τομείς του ανθρώπινου φαρμάκου και ιατροτεχνολογικού και διαγνωστικού εξοπλισμού αντιστάθμισε κατά ένα μέρος η μείωση του κύκλου εργασιών του τομέα των λοιπών δραστηριοτήτων, και συγκεκριμένα των απορρυπαντικών. Τα ενοποιημένα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) ενισχύθηκαν κατά 67,8% για τη χρήση 2009 και διαμορφώθηκαν σε 308,1 εκατ. ευρώ, έναντι 183,6 εκατ. ευρώ της αντίστοιχης χρήσης του 2008. Τα συνολικά καθαρά κέρδη μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας για τη χρήση 2009 ανήλθαν σε 52,9 εκατ. ευρώ έναντι 51,9 εκατ. ευρώ την προηγούμενη χρήση, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1,8%.

ενέργειας, την παραγωγή, την εμπορία και την διάθεση ενέργειας. Προς το παρόν, η VOLTERRA δεν έχει αναπτύξει κύκλο εργασιών. Η Sorgenia, εταιρία που ελέγχεται από το CIR Group στο οποίο συμμετέχει η Αυστριακή Verbund, είναι ο πρώτος ιδιωτικός φορέας στην εγχώρια αγορά ηλεκτρικού και φυσικού αερίου της Ιταλίας. Η Sorgenia ιδρύθηκε το 1999, έχει εγκατεστημένη χωρητικότητα περίπου 3.000 MW, μονάδες υπό κατασκευή για επιπλέον 1.700 MW και περισσότερους από 560.000 πελάτες. Η εταιρία διαθέτει σταθμούς ενέργειας συνδυασμένου κύκλου, ηλιακά και αιολικά πάρκα, και δραστηριοποιείται στην Ιταλία, τη Γαλλία και τη Ρουμανία.

Vidavo

Στην Εναλλακτική Αγορά του ΧΑ Ξεκίνησε σήμερα η διαπραγμάτευση της εταιρίας «Vidavo Α.Ε.», της δέκατης τρίτης κατά σειρά εταιρίας που διαπραγματεύεται στην Εναλλακτική Αγορά του Χρηματιστηρίου Αθηνών. H VIDAVO ιδρύθηκε το 2002, όταν η “Νεανική Επιχειρηματικότητα” ώθησε στη μετατροπή ενός ερευνητικού ενδιαφέροντος σε επιχειρηματική ιδέα. Στην αρχή η επιχείρηση ήταν κατά βάση ερευνητική εταιρεία στο χώρο της ηλεκτρονικής υγείας, η οποία εστίαζε κυρίως σε ερευνητικά προγράμματα και στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών. Το 2005, ξεκίνησε η προσπάθεια εμπορικής αξιοποίησης τεχνολογικών λύσεων, που είχαν πιστοποιηθεί ερευνητικά αλλά ακόμη δεν αποτελούσαν κτήμα του ευρέως κοινού. Κομβικό σημείο στην προσπάθεια αυτή αποτέλεσε η εισαγωγή του κεφαλαίου επιχειρηματικού κινδύνου της θερμοκοιτίδας THERMI και η μετατροπή της εταιρείας σε Ανώνυμη. Σήμερα, η εταιρεία που ουσιαστικά υλοποιεί εφαρμοσμένες καινοτομικές τεχνολογικές λύσεις στην υγεία, παρουσιάζει μια ποικιλομορφία δράσεων με απόλυτη προσήλωση στον τομεακό/θεματικό χαρακτήρα τους. Μέσω ιδιωτικής τοποθέτησης που ολοκληρώθηκε προ ημερών, διατέθηκαν 86 χιλιάδες νέες μετοχές σε περιορισμένο κύκλο προσώπων, επιτυγχάνοντας διασπορά 10,00%. Το σύνολο των μετοχών προς διαπραγμάτευση ανέρχεται σε 837.210 και η τιμή έναρξης διαπραγμάτευσης ορίστηκε σε €3,14, η οποία ήταν και η τιμή διάθεσης κατά την ιδιωτική τοποθέτηση. Η κεφαλαιοποίησή της εταιρίας, βάσει της τιμής αυτής διαμορφώνεται πια στα €2.7 εκατ. Σύμβουλοι της εταιρίας «VIDAVO Α.Ε.» για την ένταξη της στην Εναλλακτική Αγορά ήταν η Guardian Trust.

Ατλάντικ

Κάμψη τζίρου και ζημιές το 2009 Κύρια στοιχεία της χρήσης 2009 τα οποία χαρακτήρισαν σε μεγάλο βαθμό και τα οικονομικά αποτελέσματα της atlantic αποτέλεσαν τα μεγάλα δημοσιονομικά προβλήματα που συνεχίζει να αντιμετωπίζει η χώρα, η συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών και παράλληλα και της ζήτησης καθώς και η ύφεση που έπληξε τους περισσότερους τομείς της ελληνικής οικονομίας αλλά και τον τομέα οργανωμένου λιανεμπορίου ειδικότερα. Στο πλαίσιο αυτό ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών της atlantic το 2009 σημείωσε κάμψη κατά 6,8% και διαμορφώθηκε σε 572,7 εκατ. ευρώ έναντι 614,4 εκατ. ευρώ το 2008. Η μείωση αυτή αποδίδεται τόσο στην κάμψη των πωλήσεων λιανικής απόρροια της γενικότερης συρρίκνωσης της ζήτησης, όσο και στη μείωση των πωλήσεων χονδρικής

ύστερα από τη στρατηγική απόφαση της διοίκησης να προχωρήσει σε διακοπή συνεργασίας με ορισμένους πελάτες χονδρικής με σκοπό να περιορίσει στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό το ρίσκο των επισφαλών πωλήσεων. Συγκεκριμένα οι πωλήσεις χονδρικής ανήλθαν σε 234,5 εκατ. ευρώ μειωμένες κατά 8,8% ενώ οι πωλήσεις λιανικής διαμορφώθηκαν σε 338,2 εκατ. ευρώ μειωμένες κατά 5,4%. Ανάλογα κινήθηκε και η κερδοφορία του Ομίλου με το μικτό κέρδος να διαμορφώνεται το 2009 σε 113,5 εκατ. ευρώ έναντι 121,5 εκατ. ευρώ το 2008, ενώ το περιθώριο μικτού κέρδους παρέμεινε σταθερό σε 19,8% επί του ενοποιημένου κύκλου εργασιών. Τέλος, τα αποτελέσματα μετά φόρων και δικαιωμάτων μειοψηφίας διαμορφώθηκαν το 2009 σε ζημιές 14,8 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών 5 εκατ. ευρώ το 2008.

Ιατρικό Αθηνών

Σιδενόρ

Συμφωνία με την Postcredit, μέλος του ομίλου του ΤΤ Ηellenic Postbank, υπέγραψε ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών για το σύνολο των Νοσηλευτικών Μονάδων του: Ιατρικό Αθηνών και Παιδιατρικό Κέντρο στο Μαρούσι, Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης, Ιατρικό Π. Φαλήρου, Ιατρικό Ψυχικού, Ιατρικό Περιστερίου και Ιατρικό Δάφνης. Με την συμφωνία αυτή οι κάτοχοι πιστωτικών καρτών της Postcredit θα λαμβάνουν δωρεάν το πρόγραμμα ιατρικών παροχών Health Credit, που προσφέρει εκπτωτικά προνόμια για την πραγματοποίηση ιατρικών και διαγνωστικών εξετάσεων στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών.

To 2009, ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών του Ομίλου ΣΙΔΕΝΟΡ διαμορφώθηκε σε 938 εκατ. ευρώ έναντι 1.713,4 εκ. ευρώ το 2008, μειωμένος κατά 45,3%. Τα ενοποιημένα αποτελέσματα προ φόρων της χρήσης 2009 διαμορφώθηκαν σε ζημίες 58,8 εκατ. ευρώ, έναντι κερδών 47,4 εκατ. ευρώ το 2008. Τα ενοποιημένα αποτελέσματα προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA) ανήλθαν σε κέρδη 22,3 εκατ. ευρώ έναντι 140 εκ. ευρώ το 2008. Τέλος, τα καθαρά ενοποιημένα αποτελέσματα μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας διαμορφώθηκαν σε ζημίες ύψους 71,3 εκατ. ευρώ (ή ζημίες 0,742 ευρώ ανά μετοχή) έναντι κερδών 29,3 εκατ. ευρώ (ή 0,304 ευρώ ανά μετοχή) το 2008. Oι συνέπειες της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και το εξωτερικό επηρέασαν τόσο τον κλάδο των μετάλλων διεθνώς, όσο και τον Όμιλο ΣΙΔΕΝΟΡ. Η μείωση της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας και η καθυστέρηση στην υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομής οδήγησαν σε μειωμένους όγκους πωλήσεων που σε συνδυασμό με τις χαμηλές τιμές πώλησης των προϊόντων χάλυβα οδήγησαν σε μείωση του κύκλου εργασιών, αλλά και σε συμπίεση των περιθωρίων κερδοφορίας για τον Όμιλο ΣΙΔΕΝΟΡ.

Συμφωνία με Hellenic Postcredit

Ζημιές λόγω κρίσης

ΣΜΕΧΑ

«Ναυάγιο» η εξαγορά του ΟΤΕ Μετά τη δικαίωση του ΣΜΕΧΑ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την παράνομη εξαγορά του ΟΤΕ από την Deutshe Telekom, η αγορά έχει κατακλυσθεί με φήμες -όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση του Συνδέσμου- για σπασμωδικές κινήσεις εκ μέρους της τελευταίας προκειμένου να εξασφαλισθεί ο παρανόμως αποκτηθείς έλεγχος της επί του ΟΤΕ. Ο ΣΜΕΧΑ δεν θα σταματήσει να διεκδικεί την απόλυτη διαφάνεια στην υπόθεση αυτή όπως και σε όλες τις υποθέσεις που αφορούν χιλιάδες μικρο-μετόχους θύματα των μυστικών συμφωνιών των παρασκηνίων. Ήρθε η στιγμή της αποκατάστασης της νομιμότητας, της λειτουργίας των θεσμών της αγοράς στα πρότυπα των ανεπτυγ-

μένων αγορών και της προστασίας του εθνικού πλούτου της χώρας απέναντι σε αναχρονιστικές λογικές και πρακτικές της κυβερνητικής διακυβέρνησης.“Είχαμε προβλέψει ότι η υπόθεση αυτή θα εξελιχθεί σε ένα ναυάγιο τύπου βασικού μετόχου”, τονίζεται στην ανακοίνωση, η οποία συνεχίζει: “΅Επαληθευθήκαμε πλήρως. Η υπόθεση αυτή εγγράφεται πλέον ως το μεγαλύτερο παράδειγμα καταπάτησης των δικαιωμάτων μικρο-μετόχων και μετόχων μειοψηφίας στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ελπίζουμε να πρυτανεύσει η λογική της επιστροφής στη νομιμότητα η οποία, μακροπρόθεσμα, είναι η μόνη πειστική διέξοδος από τα σημερινά αδιέξοδα προβλήματα.”

ΧΡΗΜΑ 77

Χ παρουσιάσεις ΜΥΘΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ Σε σημαντική συνεργασία προχώρησε η Μύθος Ζυθοποιία με την αυστραλιανή εταιρεία Premium Beverages Ltd, η οποία από την 1η Απριλίου 2010 θα εισάγει και θα διανέμει την μπύρα Mythos στην αγορά της Αυστραλίας. Η Mythos, η πρώτη αυθεντικά ελληνική μπύρα, κατόρθωσε με το πέρασμα των χρόνων να εδραιώσει την φήμη της στην αγορά της Αυστραλίας αλλά και να κατακτήσει τη θέση της premium ελληνικής μπύρας, αποδεικνύοντας την γευστική και ποιοτική της υπεροχή. Με στόχο την ενίσχυση της θέσης που κατέχει το brand Mythos σε αυτή τη διεθνή, δυναμικά αναπτυσσόμενη αγορά των Premium προϊόντων, η Μύθος Ζυθοποιία και η Premium Beverages προχώρησαν σε μια μακρόχρονη συνεργασία. Με αυτή τη συνεργασία, η Μύθος Ζυθοποιία θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο τη θέση της στην αγορά της Αυστραλίας ενώ η Premium Beverages Ltd θα έχει τη δυνατότητα να προσφέρει ακόμα περισσότερες επιλογές στους καταναλωτές της στον τομέα των Premium μπυρών. Η επιτυχία της Premium Beverages Ltd στην Αυστραλία αποδεικνύεται από την κατά 25% ετήσια ανάπτυξη που παρουσιάζει η εταιρεία τα τελευταία 6 χρόνια για την μάρκα Coopers. CISCO COLLABORATION SUMMIT 2010 Με ιδιαίτερη επιτυχία, και με τη συμμετοχή πλέον των 250 επαγγελματιών, πραγματοποιήθηκε το Cisco Collaboration Summit 2010 στις 10 Μαρτίου στη Λευκωσία. Στo Cisco Collaboration Summit 2010 παρουσιάστηκαν καινοτόμες τεχνολογίες Συνεργασίας που μεταμορφώνουν τον τρόπο που εργαζόμαστε, όπως Ενοποιημένες Επικοινωνίες, Ψηφιακή Σήμανση, Τεχνολογίες Video, TelePresence. Τη βασική παρουσίαση έκανε ο Tim Stone, Head of Collaboration Marketing Europe, Cisco, ο οποίος εστίασε στο όραμα της Cisco για τη Συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων, των ομάδων και των επιχειρήσεων. Ο Οδυσσέας Χαραλάμπους, Γενικός Διευθυντής, Ελλάδα-ΚύπροςΜάλτα, και ο Emanuele Spini, υπεύθυνος για την ανάπτυξη Στρατηγικών Συνεργασιών της Cisco στην περιοχή της Μεσογείου, αναφέρθηκαν στη Στρατηγική Συνεργασία VCE που έχουν συνάψει οι εταιρείες Cisco, EMC και VMware, με στόχο την επιτάχυνση της διείσδυσης του Virtualization και των υποδομών Private Cloud. Παρουσιάσεις έκαναν επίσης ο Nick Chrissos, Head of Technical Product Marketing, Collaboration Architecture Europe, ο Στέργιος Αλεξίου, Technical Product Marketing Manager, Collaboration Architecture Europe, και ο Γιώργος Μάγος, Systems Engineer. Την εκδήλωση υποστήριξαν μεγάλοι Χορηγοί: ΑPC by Schneider Electric, BlueSun Automation, Cyberstream, EMC, Logicom και Logicom Solutions.

VODAFONE ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ Η Vodafone, στο πλαίσιο της συνεργασίας της με την πανεπιστημιακή κοινότητα, πραγματοποίησε εκπαιδευτική ημερίδα, με τίτλο «ASPIRE», στα κεντρικά γραφεία της, στο Χαλάνδρι. Η ημερίδα με θέμα «Καινοτομία και Διαφοροποίηση», είχε στόχο να προσφέρει σε μεταπτυχιακούς φοιτητές τη δυνατότητα να γνωρίσουν κορυφαία στελέχη ελληνικών επιχειρήσεων, να ενημερωθούν για τη στρατηγική τους και να τους απευθύνουν ερωτήσεις σε καίρια ζητήματα που αφορούν την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα των εταιριών τους. Την ημερίδα παρακολούθησαν περισσότεροι από 130 μεταπτυχιακοί φοιτητές του Πανεπιστημίου Πατρών, Πειραιώς και του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Κύριοι ομιλητές ήταν ο κ. Γεώργιος Γεράρδος, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Πλαίσιο Computers Α.Ε. και ο κ. Νίκος Κουτσιανάς, Διευθύνων Σύμβουλος της Apivita. Τη συζήτηση συντόνισαν ο κ. Δημήτρης Μπουραντάς, καθηγητής Management και Διευθυντής του Executive MBA και συν-διευθυντής του MSc in Human Resources Management στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ο κ. Γεώργιος Μποχώρης, καθηγητής Διοίκησης Ολικής Ποιότητας και Διευθυντής του MBA-TQM. H Vodafone, στο πλαίσιο της Εταιρικής Υπευθυνότητας έχει από καιρό θεσπίσει στενή συνεργασία με την Πανεπιστημιακή κοινότητα και τους νέους με ενέργειες όπως τη συμμετοχή της σε ημέρες καριέρας και εκπαιδευτικές ημερίδες Πανεπιστημίων, χορηγίες και υποτροφίες σε φοιτητές, διεκπεραίωση πτυχιακών εργασιών και απασχόληση φοιτητών και νέων αποφοίτων.

ALBA ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Το ALBA διοργανώνει ανοιχτό Σεμινάριο στις 11 Μαΐου 2010, με θέμα «Towards a more Sustainable and Efficient Maritime Industry: Ιn Search of Smarter Shipping and Port Logistics» και εισηγητή το διακεκριμένο Ομότιμο Καθηγητή Willy Winkelmans, Ιδρυτή και Τιμητικό Πρόεδρο του ITMMA του Πανεπιστημίου της Αμβέρσας, Πρώτο Πρόεδρο του Flemish Port Commission, Ιδρυτή και Πρώτο Πρόεδρο του Flemish Institute of Logistics, και Ναυτιλιακό Πρέσβη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το Σεμινάριο, διάρκειας έξι ωρών, θα πραγματοποιηθεί στην αγγλική γλώσσα και θα διεξαχθεί στις εγκαταστάσεις του ALBA στη Βουλιαγμένη (Λεωφ. Αθηνάς & Άρεως 2Α) στις 10.00 π.μ. 78 Απρίλιος 2010

ICAP Ο Η. ΑΛΕΒΙΖΟΣ ΕΠΙ ΚΕΦΑΛΗΣ HR Ο Ηλίας Αλεβίζος, στέλεχος με πολύχρονη εμπειρία στον χώρο του HR, ανέλαβε καθήκοντα Εκτελεστικού Διευθυντή του Τομέα Ανθρώπινου Δυναμικού του Ομίλου της ICAP. Η σημασία του εσωτερικού αυτού ρόλου είναι κεφαλαιώδης για τον ταχέως αναπτυσσόμενο Όμιλο. Η δε νέα αυτή συνεργασία γίνεται σε συνέχεια της μετακίνησης του προκατόχου της θέσης αυτής, Γιώργου Χάρου, στη θέση του Εκτελεστικού Διευθυντή, υπευθύνου για τις συμβουλευτικές υπηρεσίες Ανθρώπινου Δυναμικού της ICAP Group (People Solutions), όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα. Ο νέος Εκτελεστικός Διευθυντής θα συνεχίσει ένα έργο υψηλής προτεραιότητας αφού δύο από τους πέντε στρατηγικούς στόχους του Ομίλου και, συγκεκριμένα, η Κουλτούρα Υποστήριξης Φιλόδοξων Στόχων και η Ενδυνάμωση των ομάδων με νέες δεξιότητες, αποτελούν ευθύνη του εν λόγω τομέα. Επίσης, θα έχει ΠΛΑΙΣΙΟ ΝΕΟ DESKTOP PC Το Πλαίσιο παρουσιάζει το Turbo-X Αtlas F4350, ένα πανίσχυρο desktop PC εξοπλισμένο με τον ταχύτερο επεξεργαστή στον κόσμο και τον πρώτο με τεχνολογία 6 πυρήνων, τον Intel Core i7 980X Extreme Edition. O νέος υπολογιστής-“κτήνος” θέτει νέα κριτήρια απόδοσης και ισχύος και είναι σχεδιασμένος να επιβληθεί σε όλους τους τομείς. Το κορυφαίο desktop της σειράς Turbo-X ανταποκρίνεται με άνεση ακόμη και στις πιο απαιτητικές εφαρμογές, υποστηρίζει τα νέα πρότυπα USB 3.0 & SATA 3 και έρχεται εξοπλισμένο με την αιχμή της τεχνολογίας. Διαθέτει δύο κάρτες γραφικών ATi Radeon HD 5870 σε διάταξη CrossFire, σκληρό δίσκο Solid State Drive της Intel για γρήγορη απόκριση και ένα δεύτερο σκληρό δίσκο SATA III 2 ΤB για απεριόριστες δυνατότητες αποθήκευσης. Το σύνολο ολοκληρώνουν οι Triple Channel μνήμες 6GB DDR3 και το ενσωματωμένο Blu-ray.

τη δυνατότητα να αναπτύξει, μεταξύ άλλων, το Πρόγραμμα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης που τα τελευταία 3 χρόνια εφαρμόζει ο Όμιλος και περιλαμβάνει δράσεις προσφοράς στους Εργαζομένους του, στην Κοινωνία και στο Περιβάλλον. Ο Ηλίας Αλεβίζος τα τελευταία 12 χρόνια υπήρξε HR Director στην Price Waterhouse Coopers, ενώ παλαιότερα κατείχε διευθυντικές θέσεις στην ΒΡ/Mobil και Coca Cola 3E. Κατέχει μεταπτυχιακό δίπλωμα ΜΒΑ από το Stirling University της Σκωτίας και έχει ιδιαίτερη εμπειρία από μεγάλους οργανισμούς.

COSMOTE - ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΝΟΚΙΑ Χ6 ΚΑΤ’ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΤΗΤΑ Το νέο Nokia X6, το κινητό που προσφέρει την απόλυτη εμπειρία διασκέδασης, διαθέτει στους επισκέπτες του το Δίκτυο Καταστημάτων ΓΕΡΜΑΝΟΣ, αποκλειστικά από την COSMOTE. Με το Nokia X6 οι επισκέπτες των καταστημάτων ΓΕΡΜΑΝΟΣ μπορούν να απολαύσουν τα αγαπημένα τους μουσικά κομμάτια και να έχουν εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στο Internet και τα emails τους, από παντού.

Ο κ. Ηλίας Αλεβίζος, Εκτελεστικός Διευθυντής του Τομέα Ανθρώπινου Δυναμικού της ICAP

SPECISOFT ΒΙΒΛΙΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Bιβλίο σε θέματα χρηματοοικονομικής διοίκησης, κυκλοφόρησε από την Specisoft A.E., εταιρεία ανάπτυξης εξειδικευμένου λογισμικού διοίκησης επιχειρήσεων. Τα θέματα που αναλύονται στο βιβλίο περιλαμβάνουν, ανάμεσα σε άλλα, το Νεκρό Σημείο, Επιχειρησιακός Σχεδιασμός, Κόστος, Αξιολόγηση της επιχείρησης κ.α. τα οποία άπτονται των λογισμικών της Specisoft. Ως προς την συγγραφή του είναι αποτέλεσμα της συλλογικής εργασίας των οικονομολόγων-στελεχών της εταιρείας καθώς και των συμβούλων της. Τα θέματα αναλύονται με κατάλληλη επαγγελματική οπτική για άμεση χρήση καθώς και με την απαραίτητη επιστημονική πληρότητα. Το βιβλίο είναι χρήσιμο για Οικονομικές Διευθύνσεις Επιχειρήσεων, Συμβούλους Επιχειρήσεων, Λογιστές, Φοιτητές & Σπουδαστές οικονομικών σχολών καθώς και για κάθε ασχολούμενο με την χρηματοοικονομική διοίκηση.

BARILLA ΓΕΥΜΑ ΙΤΑΛΙΚΗΣ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΊΑΣ Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το γεύμα Ιταλικής Γαστρονομίας που διοργάνωσε η μεγαλύτερη ιταλική μάρκα ζυμαρικών Barilla στις εγκαταστάσεις του εκπαιδευτικού ομίλου Le Monde, με την ευκαιρία της παρουσίασης των νέων συσκευασιών Barilla. Εκπρόσωποι της Ιταλικής Πρεσβείας, δημοσιογράφοι - γευσιγνώστες, γνωστοί chefs αθηναϊκών εστιατορίων και εκπρόσωποι της σχολής Le Monde έδωσαν το παρόν και είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν ένα αυθεντικό ιταλικό μενού δια χειρός αποκλειστικά του Executive Chef της Academia Barilla, Nicola Bindini. Ο διάσημος Ιταλός σεφ έκανε μία σύντομη εισήγηση για την ιταλική γαστρονομία και συζήτησε με τους προσκεκλημένους της Barilla για τα πιο εκλεκτά προϊόντα και τις τάσεις της ιταλικής κουζίνας. ΧΡΗΜΑ 79

τα νέα της αγοράς

04/10

Χ Grecotel

Πάσχα στην Ελλάδα

άσχα στην Ελλάδα ήταν το σύνθημα της Grecotel. Με αποκλειστικές προσφορές και μοναδικές εκπλήξεις και προγράμματα για μικρούς και μεγάλους, η ξενοδοχειακή αλυσίδα απηύθυνε ειδική πρόσκληση στους Έλληνες εκδρομείς, οι οποίοι είχαν την ευκαιρία να λαμπρύνουν τις Άγιες ημέρες του Πάσχα στα πολυτελή ξενοδοχεία της εταιφρείας, ακολουθώντας τις παραδόσεις και τα έθιμα του λαού μας. Σε τρεις μοναδικούς προορισμούς, Κέρκυρα, Πελοπόννησο και Σούνιο, τα έθιμα αιώνων αναβίωσαν τη Μεγάλη Εβδομάδα και κορυφώθηκαν με το λαμπρό εορτασμό της Ανάστασης. Το Κεντρικό Τμήμα Κρατήσεων της Grecotel εξυπηρέτησε το κοινό με την παροχή πληροφοριών για τα ξενοδοχεία, τα προγράμματα, τα πακέτα προσφορών, συνεργασίες με τράπεζες, τουριστικά γραφεία κ.ά. καθώς και τη δυνατότητα κρατήσεων στο τηλ. 210 7280413.

SMA

Βραβείο καινοτομίας

το 25ο Συμπόσιο Φωτοβολταϊκής Ηλιακής Ενέργειας που έγινε στο Bad Staffelstein της Γερμανίας, η SMA Solar Technology AG τιμήθηκε και πάλι με το βραβείο για το πλέον καινοτόμο προϊόν φωτοβολταϊκής τεχνολογίας. Οι πέντε διεθνείς καινοτομίες που ενσωματώνονται στο μετατροπέα SMA Sunny Tripower, ανέδειξαν για άλλη μία φορά την τεχνολογική πρωτοπορία της SMA. Η νέα οικογένεια τριφασικών μετατροπέων πέρα από τον υψηλό βαθμό απόδοσης 98%, διαθέτει τη λειτουργία Optiflex, η οποία αποτελεί μία εντελώς νέα προσέγγιση για αυξημένη ευελιξία στο σχεδιασμό ενός φωτοβολταϊκού συστήματος. Χάρη στην τεχνολογία πολλαπλών στοιχειοσειρών και το μεγάλο εύρος τάσης εισόδου, εξασφαλίζει το μέγιστο βαθμό συμβατότητας με κάθε τύπο φωτοβολταϊκού πλαισίου. Διαθέτει επίσης, το μοναδικό παγκοσμίως σύστημα πολλαπλής ασφάλειας Optiprotect, το οποίο περιλαμβάνει σύστημα εντοπισμού βλάβης στοιχειοσειράς με ηλεκτρονικές ασφάλειες και ενσωματωμένη λειτουργία αντικεραυνικής προστασίας, παρέχοντας υψηλή τεχνική διαθεσιμότητα και περιορίζοντας το κόστος της εγκατάστασης. Επιπρόσθετα, με το νέο ενιαίο σύστημα σύνδεσης DC SUNCLIX, ο Sunny Tripower απλοποιεί εξαιρετικά την εγκατάσταση. 80 Απρίλιος 2010

Sony

Ακουστικά διπλής χρήσης

α νέα ακουστικά PC της Sony, που θα βρείτε σε διάφορα χρώματα, αποτελούν μια κομψή και εναλλακτική πρόταση, αντί των παλαιών και συντηρητικών ακουστικών υπολογιστών με τη μονότονη εμφάνιση. Τα DR-350USB και DR-320DPV συμπληρώνουν μοναδικά το netbook, το notebook ή το επιτραπέζιο PC σας. Προσφέροντας διαυγή ήχο hi-fi, είναι ιδανικά είτε για να επικοινωνήσετε με τους φίλους σας σε όλο τον κόσμο, μέσω VoIP, είτε για να συμμετέχετε σε on-line multi-player παιχνίδια… ή απλά για να χαλαρώνετε ακούγοντας την αγαπημένη σας μουσική. Και τα δύο μοντέλα είναι ιδανικά για να ακούτε μουσική και podcast στο PC ή στο laptop σας, καθώς συνδυάζουν τη μοντέρνα σχεδίαση και τον υψηλής πιστότητας ήχο. Τα DR-350USB και DR-320DPV διαθέτουν μια μονάδα πολυκατευθυντικού μικροφώνου υψηλής ποιότητας, η οποία είναι ενσωματωμένη διακριτικά στα ακουστικά. Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό των μοντέλων είναι το παρεχόμενο voice tube που κατευθύνει τον ήχο της ομιλίας απευθείας από το στόμα στο μικρόφωνο, μειώνοντας τα επίπεδα του θορύβου, όταν επικοινωνείτε με φίλους, συγγενείς ή συμπαίκτες στο διαδίκτυο. Το voice tube μπορεί να αφαιρεθεί με ευκολία όταν δεν συμμετέχετε σε κάποια συνομιλία, μετατρέποντας τα ακουστικά PC σε ένα κομψό ζευγάρι μουσικών ακουστικών για το notebook ή το επιτραπέζιο PC σας.

ΑΝΕΚ Lines

Στηρίζει την «Κοινωνική Μέριμνα»

ο σπουδαίο έργο του Παιδικού Σταθμού του Συλλόγου Γυναικών «Κοινωνική Μέριμνα» στο Ηράκλειο Κρήτης στηρίζει και ενισχύει για μία ακόμη χρονιά η ANEK LINES. Εκπρόσωποι της εταιρείας επισκέφθηκαν τον Παιδικό Σταθμό ενόψει των ημερών του Πάσχα για να προσφέρουν χαρά και χαμόγελα στα μικρά παιδιά. Με κοινωνική ευαισθησία η ANEK LINES βρίσκεται σταθερά δίπλα στην προσπάθεια που γίνεται στον Παιδικό Σταθμό της «Κοινωνικής Μέριμνας» προσφέροντας τρόφιμα, είδη πρώτης ανάγκης και δώρα στα 55 παιδιά και το προσωπικό του Σταθμού, που θα καλύψουν τις ανάγκες τους μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς. Τους εκπροσώπους της ΑΝΕΚ υποδέχτηκαν και καλωσόρισαν με ιδιαίτερη χαρά η Πρόεδρος του Σταθμού κα Μαίρη Παχιαδάκη, οι νηπιαγωγοί και το προσωπικό. Ιδιαίτερα συγκινητικές ήταν οι εκδηλώσεις των μικρών παιδιών, που ευχαρίστησαν για τα δώρα τους με τον καλύτερο τρόπο: με χαρούμενες παιδικές φωνές και χαμόγελα. Ο Σύλλογος Γυναικών «Κοινωνική Μέριμνα» λειτουργεί εθελοντικά και για περισσότερα από 50 χρόνια προσφέρει, με ευσυνειδησία και ανιδιοτέλεια ουσιαστική βοήθεια στις εργαζόμενες, άπορες και χαμηλού εισοδήματος μητέρες, μέσω της λειτουργίας του Παιδικού Σταθμού στο Ηράκλειο Κρήτης.

Dolphin Capital

Rolco

Τέσσερα έργα σε εξέλιξη Νέα σειρά Planet

εταιρεία Dolphin Capital Investors Limited («Dolphin» ή «Εταιρεία» ή «DCI»), η οποία αποτελεί σήμερα έναν από τους μεγαλύτερους θεσμικούς επενδυτές διεθνώς σε οργανωμένα τουριστικά θέρετρα και κατοικίες στις αναδυόμενες αγορές και τη μεγαλύτερη επενδυτική εταιρεία σε ακίνητα εισηγμένη στην αγορά AIM του Λονδίνου ανακοίνωσε τα αποτελέσματά της για τη χρήση 2009 καθώς και τις πρόσφατες εξελίξεις που αφορούν στη δραστηριότητα του Ομίλου. Τα τέσσερα κυριότερα έργα του ομίλου, το Porto Heli Collection (Πόρτο Χέλι, Πελοπόννησος), το Venus Rock Golf Resort (Κύπρος), το Playa Grande Club & Reserve (Δομινικανή Δημοκρατία) και το Pearl Island Resort (Παναμάς) προχωρούν με ταχείς ρυθμούς αφού έχουν ολοκληρωθεί όλες οι προβλεπόμενες αδειοδοτικές διαδικασίες για την υλοποίηση των πρώτων φάσεων τους και έχουν ήδη εισέλθει στην κατασκευαστική φάση.

Henkel

Διεθνής διάκριση

Henkel, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, περιλαμβάνεται στη λίστα των «Πιο Ηθικών Εταιριών Παγκοσμίως». Στην κατάταξη του US Ethisphere Institute παρουσιάζονται εταιρείες από όλο τον κόσμο που ξεχωρίζουν για την παραδειγματική ηθική τους προσέγγιση στην εταιρική διακυβέρνηση και τη δέσμευσή τους απέναντι στην αειφόρο ανάπτυξη. Ενώ η λίστα παρουσιάζει συνολικά 100 εταιρίες, η Henkel είναι η μόνη γερμανική εταιρία που περιλαμβάνεται σε αυτή. Μεταξύ χιλιάδων αιτούντων που εδρεύουν σε περισσότερες από 100 χώρες, η Henkel ήταν σε θέση να πείσει, για τα πλεονεκτήματα της υποψηφιότητάς της την κριτική επιτροπή των εμπειρογνωμόνων, την οποία αποτελούσαν Αμερικανοί επιστήμονες, ακαδημαϊκοί, δικηγόροι και εκπρόσωποι της κυβέρνησης. Η διαδικασία της αξιολόγησης αυτής που περιελάμβανε πολλά στάδια, βασίστηκε στη συμπεριφορά των επιχειρήσεων, όπως αυτή καταγράφηκε και αποδείχτηκε σε μια σειρά από κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής δέσμευσης, του τρόπου διαχείρισης και της ικανότητας της εταιρίας να καινοτομεί.

Rolco και η νέα σειρά απορρυπαντικών planet ενισχύει την γκάμα της με τέσσερα νέα συμπυκνωμένα μαλακτικά ρούχων με ενεργά φυτικά συστατικά που χαρίζουν σαγηνευτικά αρώματα από κάθε γωνιά του πλανήτη. Τα συμπυκνωμένα μαλακτικά planet έρχονται να ενισχύσουν την φιλοσοφία της σειράς για σεβασμό στο περιβάλλον, καθώς με την χρήση τους μειώνονται κατά 46% οι εκπομπές CO2 στην ατμόσφαιρα. Επιπλέον η σειρά συμπυκνωμένων μαλακτικών planet αποτελείται από τέσσερα σπάνια αρώματα Coral Reef, Tropical Waterfall, Blue Lagoon, και Arctic Ocean εξασφαλίζοντας μοναδική απαλότητα στα ρούχα. H Rolco, παραμένοντας πιστή στη φιλοσοφία της, συνεχίζει να δημιουργεί, χάριν στην τεχνογνωσία, και πολυετή εμπειρία του τμήματος Έρευνας και Ανάπτυξης που διαθέτει, προϊόντα που σέβονται το περιβάλλον, τον άνθρωπο και τη ζωή γενικότερα.

Air Liquide

Αύξηση καθαρών κερδών

ε ανακοίνωση των οικονομικών της αποτελεσμάτων για το 2009 προχώρησε πρόσφατα ο Διεθνής Όμιλος Air Liquide, σύμφωνα με την οποία κατά το συγκεκριμένο έτος εμφανίζει αύξηση των καθαρών κερδών κατά 0,8%, διατηρώντας την αναπτυξιακή του πορεία. Συγκεκριμένα, κατά το 2009, τα καθαρά κέρδη της εταιρίας αυξήθηκαν κατά 0,8%, ενώ το περιθώριο λειτουργικού κέρδους έφθασε σε επίπεδα ρεκόρ 16,3% - αυξημένο κατά 140 μονάδες βάσης - χάρη σε κέρδη ύψους € 335 εκατ., το μεγαλύτερο μέρος των οποίων προήλθε από αύξηση της απόδοσης, σαν συνέπεια διαρθρωτικών αλλαγών. Το καθαρό χρέος εμφάνισε μείωση περίπου € 600 εκατ., ποσοστό ίσο με το 63% του μετοχικού κεφαλαίου. Η απόδοση επενδεδυμένου κεφαλαίου διατηρήθηκε στο 11,6%. Τα έσοδα του 2009 ανήλθαν σε € 11.976 εκατ., μειωμένα κατά 4,8%* στον τομέα των Αερίων & Υπηρεσιών. Οι επιχειρηματικές δραστηριότητες συνέχισαν να ανακάμπτουν από τρίμηνο σε τρίμηνο, ειδικά στις αναδυόμενες οικονομίες, ενώ χαρακτηρίστηκαν από αειφόρο ανάπτυξη στον κλάδο «Υγεία», προσαρμοστικότητα στον κλάδο «Μεγάλες Βιομηχανίες» καθώς και βαθμιαία ανάκαμψη στους κλάδους «Βιομηχανικές Πωλήσεις – Εμπόριο» και «Ηλεκτρονική». ΧΡΗΜΑ 81

Χ δια ταύτα...

» ν υ ο ζ ά ν ω φ « ς ε ί ε ρ ι α Ετ α ι ε ν ά δ ά κ ι ζ ε π α ρ τ α ι γ Χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα και επιχειρήσεις καλούνται να αναπτύξουν καλύτερες σχέσεις συνεργασίας.

✒ πάρχουν τρία δεδοµένα, τα οποία έχουν πονηµένες- λοιπόν, µετά από ένα 2009 χωρίς ουσιααπό τον προκαλέσει τις διαµαρτυρίες Επιµελητηστική χρηµατοδότηση από τις τράπεζες και µε ΑΕΠ Λουκιανό* ρίων και µικροµεσαίων κυρίως επιχειρήστο -2%, να πορευτούν µέσα στο 2010 χωρίς πάλι τρασεων σχετικά µε το θέµα του δανεισµού τους από τις πεζική χρηµατοδότηση και µε ένα ΑΕΠ µεταξύ -2% και -4%. τράπεζες. Υπάρχει λοιπόν φόβος ότι µέσα στην τρέχουσα οικονοµική Α. Η Υπουργός Οικονοµίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιχρήση, θα υπάρξουν και υγιείς µικροµεσαίες επιχειρήσεις που λίας κα Λούκα Κατσέλη είχε µιλήσει για διψήφιο ποσοστό πιθα αναγκαστούν να διακόψουν τη λειτουργία τους, βαθαίνοστωτικής επέκτασης για το 2010, όπως και ο προκάτοχός της ντας την ύφεση και µεταφέροντας την κρίση και στους υπόκος Γιώργος Αλογοσκούφης για το 2009. λοιπους κλάδους (ακόµη και στις ίδιες τις τράπεζες, µέσω των Με βάση τα στοιχεία, η περυσινή πιστωτική επέκταση περιεπισφαλειών). ορίστηκε µόλις γύρω στο 4%, ενώ οι διεθνείς επενδυτικοί οίκοι προβλέπουν για φέτος µια επίδοση κοντά στο µηδέν. Η Και η αντίθετη άποψη εκκίνηση, µάλιστα, του έτους φαίνεται να κατατείνει προς µία Οι τράπεζες αναγνωρίζουν την ανάγκη χρηµατοδότησης των τέτοια πορεία. µικροµεσαίων επιχειρήσεων, αλλά διαπιστώνουν παράλληλα Β. Η συνέχιση της δυνατότητας χρηµατοδότησης των τραπεκαι αυξηµένο κίνδυνο. ζών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα µέσα από ενέχυρο «Μια άµεση µεγάλη χρηµατοδότηση προς την αγορά, θα έλυνε τίτλων του δηµοσίου και για το 2011, όχι µόνο προσφέρει βραχυπρόθεσµα κάποια προβλήµατα, αλλά θα δηµιουργούσε ρευστότητα στο σύστηµα, αλλά λειτουργεί και επωφελώς στην στο µέλλον ακόµη µεγαλύτερα, λόγω των επισφαλειών που θα κερδοφορία των ελληνικών τραπεζικών ιδρυµάτων. προκύψουν» υποστηρίζει γνωστός τραπεζίτης. «Θα πρέπει να είµαστε προσεκτικοί στο πού χορηγούµε δάνεια», συµπλήΓ. Η λήψη των γνωστών σκληρών κυβερνητικών µέτρων µε ρωσε. στόχο την υλοποίηση του Προγράµµατος Σταθεροποίησης και Σε κάθε περίπτωση, πάντως, τράπεζες και επιχειρηµατικοί Ανάπτυξης, θεωρείται βέβαιο ότι θα πλήξει δραστικά την οικοφορείς (Επιµελητήρια, κ.λπ.) θα πρέπει να έρθουν πιο κοντά, νοµική δραστηριότητα µε τους αναλυτές να εκτιµούν µια υποπροκειµένου να βρουν τρόπους διοχέτευσης των δανείων προς χώρηση του ΑΕΠ για το 2010 µεταξύ του 2% και του 4%. παραγωγικές και αναπτυξιακές δραστηριότητες κάθε νοµού. Οι µικροµεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις καλούνται -ήδη κατα-

* Ο Λουκιανός είναι Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστηµίου των Λαδάδικων (Για την αντιγραφή: Στέφανος Κοτζαµάνης)

82 Απρίλιος 2010

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ! ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΕΤΑΙΡΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

E-MAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ*

*ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή µορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ΕΞΑΜΗΝΗ (5 ΤΕΥΧΗ) 20,00W

ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (10 ΤΕΥΧΗ) 30,00W

ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 45,00W

ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 80,00W

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΣ (10 ΤΕΥΧΗ) 100,00W

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (10 ΤΕΥΧΗ) 120,00W

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 60,00W

ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 110,00W

ΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΚΑΡΤΑ

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΟΠΩΣ ΧΡΕΩΣΕΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ ΜΟΥ AΡ. ΚΑΡΤΑΣ ΕΥΡΩ: VISA DINERS

ΗΜΕΡ. ΛΗΞΗΣ MASTERCARD AMERICAN EXPRESS

ΥΠΟΓΡΑΦΗ

*Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 17456 Άλιµος, Fax: 210 998 4953

Υπεύθυνος συνδροµών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu

ΧΡΗΜΑ 3648

www.hrima.gr

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ

ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ

ΧΡΗΜΑ

ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΖΗΤΗΣΗ, ΑΝΘΕΚΤΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ

τ.361 / 04.2010

Στέφανος Χανδακάς

Διευθύνων Σύμβουλος Cryobanks & Medstem Services SA Μέλος ΔΣ Ομίλου Ιασώ

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.361 / 04.2010 / K 6.00

«Βαρίδι» για τις τράπεζες τα κρατικά ομόλογα

αποκλειστικότητα