INSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK 2019

INSURANCE & REINSURANCE

OUTLOOK 2019

ετησια εκδοση για το μελλον της ασφαλιστικης αγορασ

SWISS RE Να αλλάξουμε τη σχέση με τον πελάτη

MATRIX BROKERS AT LLOYD’S

S&P GLOBAL RATINGS

Αλλάζουν οι συσχετισμοί στον χώρο

Ο κλάδος οδηγείται σε συγκέντρωση

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ Τα IFRS 17 αλλάζουν τις πρακτικές στην αντασφάλιση

περιεχόμενα

editorial

4 δηλώσεις

27 θέμα

Αλ. Σαρρηγεωργίου

Ελληνική αγορά:

Πρόεδρος ΕΑΕΕ

Ομοιότητες παρά διαφορές με τη διεθνή αντασφαλιστική αγορά

Μαργαρίτα Αντωνάκη Γενική Διευθύντρια ΕΑΕΕ

28 συνέντευξη

6 συνέντευξη

Gerry Tighe

Claudia Cordioli

Vice Chairman & Manager of Treaty Department & CEO of London Branch, Matrix Insurance & Reinsurance Brokers SA

Επικεφαλής Δυτικής & Νότιας Ευρώπης, Swiss Re

10 συνέντευξη Μαριάννα Παπαδάκη

31 συνέντευξη

Country Manager, Greece & Cyprus, Lloyd’s

Εμμανουήλ Κάλλης

13 θέμα

32 συνέντευξη

Ξεκινά να γράφεται το νέο κεφάλαιο στην ιστορία των αντασφαλιστών

16 συνέντευξη Munich Re

18 συνέντευξη Johannes Bender Taoufik Gharib David Masters Διευθυντές, S&P Global Ratings

21 συνέντευξη Graham Coutts Διευθυντής, Fitch Ratings

22 άρθρο James Kent Διευθύνων Σύμβουλος, Willis Re

24 άρθρο Gabriel Bernardino Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων

Διευθύνων Σύμβουλος, DAS Hellas

Άννυ Τρύφων Διευθύνουσα Σύμβουλος, ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες ΑΕΜΑ

34 συνέντευξη Βίβιαν Βουρδουμπά Διευθύντρια Αντασφαλειών, Συνεταιριστική Ασφαλιστική

36 συνέντευξη Άρτεμις Τσιμπούρη Προϊσταμένη Αντασφαλειών, ΜΙΝΕΤΤΑ

38 αφιέρωμα ΕΕΑΕ 1938-2018: Μια ιστορία 80 ετών

40 συνέντευξη Ιωάννης Σίνος Chief Risk Officer, Generali

42 συνέντευξη Παναγιώτης Κατερτζής Information Security Officer CISM, Eurolife ERB

Κάτω από την «Πέτρα της Σίβυλλας»

Η

κερδοφορία των αντασφαλιστικών βελτιώνεται, οι πιέσεις στις τιμές παραμένουν, οι οίκοι αξιολόγησης, οι «Σίβυλλες», εξέδωσαν τους «χρησμούς» τους για το 2019. Κάτω από τις «Πέτρες», μαντεύουν ευκαιρίες και ζητούν αλλαγές για να συνεχίσουν να εκδίδουν ευοίωνους «χρησμούς». Το 2019, στο κεφάλαιο «εξαγορές & συγχωνεύσεις» θα γραφτούν περισσότερες σελίδες. Το μεγάλο ξεκίνημα έγινε από το 2018 (AIG/Validus, AXA/XL Group) και όλοι αναμένουν να δουν τις επόμενες κινήσεις των μεγάλων. Όλοι τους, σχεδόν, εκφράζουν ενδιαφέρον. Το θέμα είναι προς ποια κατεύθυνση και υπό ποιο σχήμα θα πετύχουν οικονομίες κλίμακας, λύσεις μεταφοράς πολύπλοκων κινδύνων και διαφοροποίηση, αλλά και σε ποιο σημείο θα ισορροπήσει η προσφορά και η ζήτηση. Ποιοι θα είναι οι συνεργάτες τους, πώς θα δουλέψουν τα κανάλια διανομής, πώς θα διαμορφωθεί το capacity στην αγορά μετά τις εξαγορές; Μέχρι και σήμερα, που γράφονται οι αράδες αυτές, οι μεγάλες αντασφαλιστικές κρατούν κρυφά τα χαρτιά τους. Οι «χρησμοί» των οίκων αξιολόγησης δίνουν υποσχέσεις για επιχειρηματικές ευκαιρίες από την κλιματική αλλαγή. Όσο οι καιρικές καταστροφές γίνονται πιο συχνές τόσο περισσότερο τροφοδοτείται η ζήτηση για αντασφάλειες. Όσο το καλάθι των αγορών γεμίζει τόσο οι επιχειρήσεις, η οικονομία και οι κυβερνήσεις θα μπορούν να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις ζημιές από τις φυσικές καταστροφές. «Καλάθι αγορών» καλείται να κρατήσει και η ελληνική Πολιτεία και να βρει σχήμα συνεργασίας. Έλενα Ερμείδου Ιδιοκτησία

ΕΤΉΣΙΑ ΈΚΔΟΣΗ - ΤΙΜΉ ΤΕΎΧΟΥΣ 3€

Θεσσαλίας 29, 174 56, Άλιμος, T: 210 9984950, Φ: 210 9984953, E: info@ethosmedia.eu

Γενικός Διευθυντής: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΥΖΟΥΝΗΣ Επιμέλεια Έκδοσης - Αρχισυνταξία: ΕΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ Συντάκτες: ΈΛΕΝΑ ΕΡΜΕΊΔΟΥ, ΒΑΪΟΣ ΚΡΟΚΟΣ, ΛΑΛΕΛΑ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ, ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΝΙΟΥΡΑΣ Μεταφράσεις: ΈΛΕΝΑ ΕΡΜΕΊΔΟΥ, ΒΑΪΟΣ ΚΡΟΚΟΣ, ΛΑΛΕΛΑ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ Key Account Manager: ΡΑΝΤΩ ΜΑΝΩΛΟΓΛΟΥ Υποδοχή Διαφήμισης: ΒΟΥΛΑ ΚΑΡΑΝΤΖΑ Επιμέλεια-Διόρθωση: ΑΜΑΛΙΑ ΛΟΥΒΑΡΗ Creative-Σελιδοποίηση: ΠΟΠΗ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ Φωτογραφίες: SHUTTERSTOCK Εκτύπωση-Βιβλιοδεσία: Pressious Αρβανιτίδης ABEE Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή απόδοσης του περιεχομένου της εφημερίδας με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογραφήσεως ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμοι 238/1970, 4301/1979, 100/1975, ΝΔ 3565/1956 και 4254/1962 και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου. Όλα όσα αναφέρονται στην παρούσα έκδοση προέρχονται από δημοσιογραφικές πληροφορίες. Τα ακριβή στοιχεία και οι πληροφορίες περί των καλύψεων, των γενικών και ειδικών όρων και προϋποθέσεων ασφάλισης, των εξαιρέσεων και απαλλαγών και οτιδήποτε άλλο έχει σχέση με ασφαλιστήρια συμβόλαια, παρέχονται από την κάθε Ασφαλιστική Εταιρεία και τα πιστοποιημένα διαμεσολαβούντα πρόσωπα.

δηλώσεις

συνέντευξη

θέμα

αφιέρωμα

Η ασφαλιστική αγορά βγήκε ακόμη πιο δυνατή από την κρίση Ένας πυλώνας σταθερότητας, με αξιόπιστες υπηρεσίες, για μια ζωή με μεγαλύτερη ασφάλεια

Τ

ο κλείσιμο του 2018 βρίσκει τη χώρα μας να έχει ολοκληρώσει τα προγράμματα προσαρμογής και να κινείται με ρυθμούς ανάπτυξης. Κεντρικό ζητούμενο για το 2019, αλλά και για τα επόμενα χρόνια, είναι η διατήρηση και η βελτίωση της αναπτυξιακής πορείας της χώρας. Η ασφαλιστική αγορά, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κοινωνία και την οικονομία, κατάφερε να βγει ακόμη πιο δυνατή από την κρίση. Ο ρόλος της παραμένει να αποτελεί πυλώνα σταθερότητας, ο οποίος θα υποστηρίζει την κοινωνία, προσφέροντας αξιόπιστες υπηρεσίες και βοηθώντας τους πολίτες να ζουν με μεγαλύτερη ασφάλεια. Για το 2019, ο κλάδος θα συνεχίσει να προωθεί τη συνεργασία μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και να επιδιώκει τον διάλογο με τους εκπροσώπους της πολιτικής ηγεσίας, καθώς σε ζητήματα όπως το ασφαλιστικό, η υγεία και η αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, ο ασφαλιστικός κλάδος έχει πολλά να προσφέρει προς όφελος της ελληνικής οικονομίας και των πολιτών. ●

Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου Πρόεδρος της ΕΑΕΕ

Οι προκλήσεις και ο ρόλος της ασφαλιστικής αγοράς σήμερα

Δ

ιανύουμε μια εποχή όπου τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε προκλήσεις όπως η θέση της Ευρώπης στην παγκόσμια οικονομία, το Brexit, το δημογραφικό πρόβλημα, το επενδυτικό περιβάλλον, γεγονότα όπως η τρομοκρατία και οι φυσικές καταστροφές, αλλά και σωρεία νομοθετικών ρυθμίσεων για την προστασία του καταναλωτή, όπως ο κανονισμός GDPR. Παράλληλα, καθοριστική είναι η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας με το Internet of Things, τη ρομποτική, την τεχνητή νοημοσύνη, τη χρήση κινητών εφαρμογών και τα big data, που ανοίγουν νέους δρόμους ενώ, ταυτόχρονα, μεγιστοποιούν τις απαιτήσεις των πελατών.

Μαργαρίτα Αντωνάκη Γενική Διευθύντρια της ΕΑΕΕ 4

Σε αυτό το περιβάλλον, ο ρόλος της ασφαλιστικής αγοράς ως παράγοντας σταθερότητας είναι καθοριστικός για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Ο κλάδος καλείται να αναδείξει και να διευρύνει τον ρόλο του στους στρατηγικούς τομείς της σύνταξης, της υγείας και των φυσικών καταστροφών, να συμμετάσχει στον κοινωνικό διάλογο και να συνεργαστεί με την Πολιτεία και τους θεσμικούς φορείς. Η ασφαλιστική αγορά έχει τεχνογνωσία, εμπειρία, αυστηρή εποπτεία, προσαρμόζεται στις διεθνείς και τοπικές εξελίξεις και ανταποκρίνεται στις μεταβαλλόμενες και νέες ανάγκες των πελατών της. Η Πολιτεία πρέπει, επιτέλους, να αναγνωρίσει τον ρόλο και τα οφέλη της ιδιωτικής ασφάλισης και να στηρίξει την ανάπτυξή της. Σίγουρα, η χρονιά που έρχεται θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον για την ασφαλιστική αγορά. ●

συνέντευξη

θέμα

αφιέρωμα

άρθρο

Τα δυνατά «κοκτέιλ» κινδύνων θέλουν δυνατούς αντασφαλιστές Στην κορυφή cyber κίνδυνοι, καταστροφές, συντάξεις

Σ

ε συνέντευξή της στο Insurance & Reinsurance Outlook 2019, η επικεφαλής Δυτικής & Νότιας Ευρώπης της Swiss Re, Claudia Cordioli, υπογραμμίζει το θέμα των cyber κινδύνων, το οποίο θα βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα των αντασφαλιστών για το 2019. Μας μιλά για την καινοτομία, το επιχειρηματικό μοντέλο της Swiss Re, τις απόψεις της για τη νέα ψηφιακή τεχνολογία και για τις επιδράσεις της τελευταίας στις αντασφάλειες. Αναλύει εκτενώς το ζήτημα των τιμολογίων, της σταδιακής εξόδου των αντασφαλιστών από τα χαμηλά τιμολόγια, αλλά και τους τρόπους μείωσης του χάσματος στην προστασία, διευκρινίζοντας ότι δουλεύει για αυτά τα θέματα με την κυβέρνηση και τις ρυθμιστικές αρχές σε διάφορες χώρες, περιλαμβανομένης και της Ελλάδας. στην Έλενα Ερμείδου

Claudia Cordioli Επικεφαλής Δυτικής & Νότιας Ευρώπης, Swiss Re

6

οια είναι τα κυριότερα θέματα που θα απασχολήΠ σουν τους αντασφαλιστές μέσα στο 2019; Οι κίνδυνοι στον κυβερνοχώρο (cyber risks) είναι ένα σοβαρό εν εξελίξει θέμα. Η Swiss Re άλλαξε τον τρόπο προσέγγισής της στο θέμα αυτό: δουλεύουμε μαζί με τους πελάτες μας, για να καθορίσουμε καλύτερα την έκθεσή τους στον κίνδυνο. Επίσης, αναθεωρούμε τις σχέσεις μας με τους ασφαλισμένους πελάτες μας, με σκοπό να προσφέρουμε προϊόντα προσαρμοσμένα στις ανάγκες τους, λύσεις διαχείρισης κινδύνου και βοήθεια για τη διαχείριση κρίσεων. Δεν μπορούμε, πλέον, να περιορίσουμε τις δυνατότητές μας παρέχοντας μόνο ασφαλιστικές καλύψεις. Οι κίνδυνοι στον κυβερνοχώρο δείχνουν να είναι βασικό κίνητρο ανάπτυξης για τα επόμενα 20 χρόνια, αλλά πρώτα χρειάζεται να τους καθορίσουμε και να τους τιμολογήσουμε ανάλογα. Για την ώρα, γνωρίζουμε ότι μπορεί να δούμε ζημιές δισεκατομμυρίων, αλλά δεν έχουμε ιστορικό γνώσεων σε βάθος, για να αξιολογήσουμε τον κίνδυνο επαρκώς. Επιπροσθέτως, υπάρχει αρκετή ασάφεια στα συμβόλαια στις μέρες μας και δουλεύουμε με σκοπό να αναπτύξουμε συγκεκριμένες και σαφείς καλύψεις, οι οποίες θα απαντούν στις ανάγκες των ασφαλισμένων, στις κατάλληλες τιμές.

Εισερχόμαστε σε μια νέα εποχή καινοτομίας; Η ψηφιακή εποχή παρουσιάζει προκλήσεις και ευκαιρίες και η Swiss Re μετασχηματίζει το επιχειρηματικό της μοντέλο για να καλύψει τις απαιτήσεις της νέας εποχής. Οι παγκόσμιες τάσεις της αγοράς δείχνουν ότι το να παρέχει κάποιος μια παραδοσιακή διαφοροποίηση κινδύνων και λύσεις για τα δεδομένα δεν αρκεί πλέον. Είναι εξαιρετικό να δει κανείς πώς ο κόσμος των ασφαλειών εργάζεται για να υιοθετήσει την τεχνολογία με καινοτομία και να δώσει στους πελάτες κάτι τελείως διαφορετικό. Οι πελάτες μας ζουν σε έναν κόσμο όπου οι αλλαγές συμβαίνουν πολύ πιο γρήγορα από ό,τι στο παρελθόν. Η πρόσβαση στην τεχνολογία ολοένα και αυξάνεται, κι αυτό θα συνεχιστεί. Έτσι, λοιπόν, οι προσδοκίες των πελατών μεταβάλλονται: οι άνθρωποι θέλουν την τεχνολογία προκειμένου να κάνουν τη ζωή τους πιο εύκολη, επιθυμούν μοντέλα εξατομικευμένων προϊόντων και υπηρεσιών τα οποία μας βοηθούν να είμαστε πιο ασφαλείς και υγιείς. Οι προσδοκίες αυτές δεν διαφέρουν από αυτές των ασφαλειών. Υπάρχει ανάγκη για απλά, ευκολότερα και περισσότερο εξατομικευμένα ασφαλιστικά προϊόντα και υπηρεσίες. Πιστεύω ότι η ψηφιοποίηση θα βελτιώσει τον σχεδιασμό, την τιμολόγηση των νέων και των ήδη υπαρχόντων ασφαλιστικών προϊόντων, κυρίως προς όφελος των ασφαλισμένων. Υπάρχουν ακόμα πολλοί άνθρωποι που δεν έχουν πρόσβαση ή τα μέσα για να αγοράσουν ασφάλειες.

ι επιδράσεις έχουν όλα αυτά στον κλάδο των ανταΤ σφαλειών; Ως κλάδος, έχουμε μια μοναδική ευκαιρία να χρησιμοποιήσουμε τη μοντέρνα τεχνολογία πληροφορικής για να έρθουμε πιο κοντά στο ρίσκο και να προσφέρουμε καλύψεις με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Αυτό θα κάνει τις ασφάλειες πιο προσιτές και θα επιτρέψει ακόμη και στους μη προνομιούχους να έχουν καλύψεις. Όταν μπορέσουμε να δώσουμε καλύψεις σε περισσότερους ανθρώπους, τότε θα μειώσουμε και το κενό προστασίας που υπάρχει παγκοσμίως. Οι ασφαλιστικές εταιρείες απαιτείται να είναι πιο δυναμικές, πιο δραστήριες στις κινήσεις σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού και να δουλεύουν στενά με τις ασφαλιστικές και με άλλους συνεργάτες, για να διαχειριστούν τις δεξαμενές κινδύνου άμεσα και να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες. Στη Swiss Re, αποφασίσαμε να ενοποιήσουμε την τεχνολογία στην επιχειρησιακή μας στρατηγική και να επικεντρωθούμε σε συγκεκριμένες περιοχές οι οποίες θα μας φέρουν την καινοτομία σε ό,τι αφορά τον τρόπο με τον οποίο δουλεύουμε. Βοηθάμε τους πελάτες μας να γίνουν ανταγωνιστικότεροι με εργαλεία και λύσεις τεχνολογίας. Το πιο επιτυχημένο εργαλείο μας είναι το Magnum, μια κορυφαία αυτοματοποιημένη underwriting λύση για τον κλάδο ζωής & υγείας. Το 2017, 10 εκατομμύρια εφαρμογές υποβλήθηκαν σε επεξεργασία διαδικτυακά για 29 χώρες και σε 17 γλώσσες. Εφαρμόζουμε την τεχνολογία ώστε να βελτιώσουμε την αξία μας στην αλυσίδα. Για παράδειγμα, η αποδοτικότητά μας ξεπερνά το 60% κατά την επεξεργασία εγγράφων πελατών μας και στοχεύουμε να το φτάσουμε στο 80% μέχρι το 2020. Μέχρι το 2020, επίσης, το 80% των εγγράφων των πελατών μας θα είναι ψηφιοποιημένα –σήμερα, ήδη, είναι κάτι παραπάνω από 40%.

λέπετε να υπάρχει χώρος για τα ILS στον τομέα Β των καταστροφών και στους cyber κινδύνους; Στο πλαίσιο της αγοράς φυσικών καταστροφών, τα εναλλακτικά κεφάλαια είναι μια εδραιωμένη δύναμη και πιστεύουμε ότι κάποια από τα κεφάλαια θα παραμείνουν, καθώς η ζήτηση για (αντ)ασφάλιση θα συνεχίσει να αυξάνεται και θα απαιτούνται περισσότερα κεφάλαια. Η αντασφάλιση καταστροφών εξακολουθεί να προσφέρει καλές αποδόσεις και μια ελκυστική αγορά για επενδυτές κεφαλαίων που αναζητούν μη συσχετισμένες επενδύσεις. Οι ζημιές και το μακροοικονομικό περιβάλλον, ωστόσο, θα έχουν αντίκτυπο στις αποδόσεις των κεφαλαίων αυτών. Ο κίνδυνος στον κυβερνοχώρο είναι κάτι διαφορετικό. Δεδομένου του ότι η ποσοτικοποίηση του κυβερνοχώρου ωριμάζει, μπορούμε να αναμένουμε περισσότερες παροχές κεφαλαίων αντασφάλισης στον κυβερνοχώρο που προέρχονται από διαφορετικές πηγές. Ωστόσο, όλοι οι επενδυτές δεν θα είναι INSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK

7

συνέντευξη

θέμα

ενθουσιασμένοι να προχωρήσουν με αυτόν τον τρόπο, ενώ η αγορά εξελίσσεται. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, αυτό πιθανότατα θα αποτελέσει βασικό παράγοντα ανάπτυξης. Η αύξηση της εμπιστοσύνης μας στην κατανόηση των κινδύνων του κυβερνοχώρου μάς οδήγησε στην αύξηση της ικανότητας αντασφάλισης. Η Swiss Re έχει αναπτύξει και προσεγγίσει τον κίνδυνο στον κυβερνοχώρο και έχει γίνει πιο άνετη με τον κίνδυνο αυτό, τα τελευταία χρόνια. Αυτό περιλαμβάνει σημαντική πρόοδο σε τομείς όπως ο έλεγχος συσσώρευσης, η κοστολόγηση, οι εκτιμήσεις κινδύνου και η συνεργασία με εξωτερικούς παρόχους υπηρεσιών. Πιστεύουμε σε αυτήν την αγορά και σε αυτόν τον κίνδυνο, έχουμε την όρεξη για ανάληψη κινδύνου και είμαστε ανοικτοί για όλες τις επιχειρήσεις.

πάρχει θέμα πλεονάζουσας capacity στις αντασφάΥ λειες λόγω των εναλλακτικών κεφαλαίων; Οι παγκόσμιες αγορές εναλλακτικού κεφαλαίου αναδοχής φυσικών καταστροφών και άλλων ασφαλιστικών κινδύνων «αναβοσβήνουν» προειδοποιητικά σήματα παρόμοια με αυτά της αμερικανικής αγοράς υποθηκών πριν από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, όπως τα ομόλογα καταστροφών, τα οποία πληρώνουν σαν ασφαλιστήρια συμβόλαια, έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και ανταγωνίζονται συμβατικές ασφαλιστικές εταιρείες για την κάλυψη κινδύνων όπως οι τυφώνες και οι σεισμοί. Στους επενδυτές έχουν προσφέρει αξιοπρεπείς αποδόσεις, που δεν συσχετίζονται με άλλες χρηματοπιστωτικές αγορές. Ωστόσο, στην αγορά οι πιέσεις αρχίζουν να αυξάνονται. Λόγω μιας σειράς φυσικών καταστροφών τα τελευταία δύο χρόνια, πολλοί από τους τίτλους έπρεπε να πληρωθούν. Επιπλέον, οι ασφαλιστικές τιμές ήταν επίπεδες και τα αυξανόμενα επιτόκια των ΗΠΑ τα καθιστούν λιγότερο ελκυστικά για τους επενδυτές. Αυτό το έτος πιθανόν να είναι άλλο ένα ακριβό τόσο για τους παραδοσιακούς αντασφαλιστές όσο και για τους επενδυτές οι οποίοι έχουν βάλει χρήματα σε ILS. Αυτό άρχισε να θέτει την αγορά των ILS υπό κάποια πίεση στο τέλος του 2018. Μαζί δε με την άνοδο των επιτοκίων, μπορεί να έχει αντίκτυπο στο capacity τα επόμενα χρόνια.

λέπετε σημαντική καινοτομία από τα insurtech και, Β αν ναι, γιατί; Φαίνεται ότι οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας θέλουν να διανέμουν ασφάλειες, με δεδομένο το ότι βρίσκονται κοντά στον πελάτη. Γιατί όχι; Έχουν ήδη διανείμει οτιδήποτε άλλο! Αλλά το να δημιουργήσουν μια ασφαλιστική εταιρεία δεν είναι εύκολο, από άποψη κανονισμών και κεφαλαίων που πρέπει 8

αφιέρωμα

άρθρο

να κλειδώσουν. Αυτό σημαίνει ότι οι συνεργασίες μεταξύ ασφαλιστικών εταιρειών και μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας είναι πολύ πιθανές. Μπορεί, επίσης, να είναι και ένα σημαντικό κίνητρο για την ανάπτυξη του κλάδου.

λέπετε έδαφος για περισσότερες εξαγορές και Β συγχωνεύσεις στον κλάδο των (αντ)ασφαλειών μετά από το κλείσιμο μεγάλων συναλλαγών, τους τελευταίους μήνες; Ναι, αναμένω περαιτέρω συγκέντρωση στην αγορά. Μερικές εταιρείες έχουν μεγάλη εξειδίκευση, ενώ άλλες έχουν πρόσβαση και γεωγραφικό ενδιαφέρον, όπως στην Κίνα και την Ινδία, για παράδειγμα. Ο συνδυασμός δεξιοτήτων –όπως και του ανθρώπινου κεφαλαίου– μπορεί να φέρει μαγικά αποτελέσματα.

Πώς θα επιδράσει το Brexit στον κλάδο; Όλες οι εταιρείες που λειτουργούν εντός και εκτός Ηνωμένου Βασιλείου και στην Ευρώπη θα χρειαστεί να προσαρμοστούν στις συνέπειες του Brexit. Αυτό δημιουργεί ευκαιρίες, καθώς οι εταιρείες εξετάζουν τις επιλογές και τα πρόσθετα κόστη που προκαλεί το Brexit. Σήμερα, πολλά και διαφορετικά ακούγονται για το αποτέλεσμα της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου. Είμαστε εν μέσω ενός πολύ συνεκτικού σχεδίου για τη συνέχιση των διαδικασιών και θεωρούμε ότι θα εξακολουθούμε να κάνουμε δουλειές στο Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η δομή του μοντέλου μας στις ΕΜΕΑ μάς δίνει την ευκαιρία να στηρίξουμε τους πελάτες απαντώντας στις προκλήσεις και να κάνουμε διασυνοριακές δουλειές στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Swiss Re διαθέτει πολύ ισχυρή κεφαλαιακή θέση και πολύ καλό ιστορικό διαχείρισης κεφαλαίων. Εκτιμούμε ότι η ανθεκτικότητα και η δύναμη αυτή θα συνεχιστεί και στο αβέβαιο μετά-Brexit περιβάλλον.

ώς μπορούν οι αντασφαλιστές να βελτιώσουν τα Π αποτελέσματα στο underwriting; Με την εξέλιξη μέσω της προαναφερθείσας καινοτομίας και ψηφιοποίησης, καθώς επίσης πιο αποτελεσματικών εσωτερικών δομών. Στη Swiss Re, οι τοπικές ομάδες συνεχίζουν να σκέφτονται και να δρουν παγκοσμίως.

ώς βλέπετε να εξελίσσονται τα τιμολόγια στο έτος Π που διανύουμε; Οι διαπραγματεύσεις των συμβάσεων για το 2019 βρίσκονται σε εξέλιξη, συνεπώς είμαστε ακόμη επιφυλακτικοί στο να κάνουμε τελικές διαπιστώσεις. Αυτό όμως που είναι ξεκάθαρο,

ωστόσο, είναι ότι οι τιμές, σε μεγάλο βαθμό, θα παραμείνουν επίπεδες, διότι υπάρχει υπερπροσφορά κεφαλαίων.

Τι σημαίνει η σταδιακή έξοδος από το χαμηλό τιμολογιακό περιβάλλον για μια αντασφαλιστική; Είναι δύσκολο να προβλέψουμε τι ρόλο μπορεί να παίξει, δεδομένης της πολλαπλής δράσης σε ολόκληρη την οικονομία. Μεμονωμένα, μπορεί να αναμένεται ότι το capacity που αναπτύσσεται στην αντασφάλιση θα «στεγνώσει» λίγο, καθώς οι άλλοι τομείς επενδύσεων γίνονται ελκυστικότεροι, και συνεπώς, με μειωμένο capacity, οι τιμές μπορεί να αυξηθούν προς όφελος των αντασφαλιστικών. Τα υψηλότερα επιτόκια θα έχουν επίσης θετικό αντίκτυπο στα αποτελέσματα που θα βγάλουν από τις επενδύσεις οι (αντ)ασφαλιστές και θα απελευθερώσουν κάποιες πιέσεις σε γραμμές επιχειρήσεων, όπως είναι της ζωής και των ατυχημάτων. Ωστόσο, τίποτα δεν συμβαίνει εντελώς από μόνο του.

οιοι είναι οι κύριοι τρόποι για να μειωθεί το κενό Π προστασίας; Όσον αφορά τη γήρανση, το μέγεθος του παγκόσμιου κενού αποταμιεύσεων συνταξιοδότησης θα αυξηθεί κατά 5% ετησίως, σε 400 τρισ. δολ. ΗΠΑ έως το 2050. Οι ασφαλιστές ζωής μπορούν να συμβάλουν στη μείωση του χάσματος, αναλαμβάνοντας ορισμένους από τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα συστήματα συνταξιοδότησης καθορισμένων παροχών του πυλώνα ΙΙ και αναπτύσσοντας καινοτόμα, μη υποχρεωτικά αποταμιευτικά οχήματα στον πυλώνα ΙΙΙ. Εμείς, στη Swiss Re, πιστεύουμε ότι το χάσμα των συντάξεων είναι μια σημαντική ευκαιρία ανάπτυξης και ένα μέσο για τους ασφαλιστές να ενισχύσουν περαιτέρω την ανθεκτικότητά τους. Με τεχνογνωσία στη διαχείριση κινδύνων μακροζωίας και θνησιμότητας, οι ασφαλιστές ζωής μπορούν να προσφέρουν εξατομικευμένες λύσεις μεταφοράς κινδύνου στα υποχρηματοδοτούμενα προγράμματα καθορισμένων παροχών, για να μειώσουν τη μεταβλητότητα της κερδοφορίας. Οι ασφαλιστές μπορούν, επίσης, να προσαρμόσουν τα συστήματα τακτικών καταβολών, για να βοηθήσουν τα άτομα να διαχειριστούν καλύτερα τον κίνδυνο μακροζωίας που είναι εγγενής στις αποταμιεύσεις διακριτικής ευχέρειας/εθελούσιας συνταξιοδότησης του πυλώνα ΙΙΙ. Τέλος, προκειμένου να επεκταθεί το εύρος της ασφαλιστικής κάλυψης, ενθαρρύνουμε δράσεις και καινοτομίες για την περαιτέρω αντιμετώπιση του χάσματος των συντάξεων, περιλαμβανομένης και της μείωσης της ανισότητας μεταξύ φύλου και εισοδήματος, της βελτίωσης του επιπέδου χρηματοοικονομικής παιδείας, της παροχής ιδιωτικών προϊόντων με φορολογικά κίνητρα και της ενθάρρυνσης του ψηφιακού μετασχηματισμού. Όσον αφορά τις φυσικές καταστροφές, η υποασφάλιση είναι

ένα σημαντικό ζήτημα σε ολόκληρο τον κόσμο. Αυτό το κενό προστασίας είναι πραγματικότητα σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες. Το πρόβλημα είναι ότι οι καταναλωτές αγοράζουν την ασφάλιση μόνο όταν αναγκάζονται. Πρέπει να αλλάξουμε τη σχέση, έτσι ώστε οι τελικοί πελάτες να μπορούν να μετρήσουν την προστιθέμενη αξία όταν πληρώνουν ασφάλιστρα. Τα προϊόντα που πωλούμε πιθανότατα δεν είναι προσαρμοσμένα στους κινδύνους ή είναι πολύ ακριβά. Εργαζόμαστε για αυτά τα θέματα με την κυβέρνηση και τις ρυθμιστικές αρχές σε διάφορες χώρες, περιλαμβανομένης και της Ελλάδας. Η δημόσια παρέμβαση είναι πολύ χρήσιμη. Στην Ιταλία, πρόσφατα, θεσπίστηκαν φορολογικά κίνητρα που θα ενθαρρύνουν τους πολίτες να ασφαλίζονται έναντι σεισμών και πλημμυρών.

έρασαν δύο χρόνια από την εφαρμογή της Π Solvency II. Ποια είναι τα υπέρ και τα κατά; Έχει οδηγήσει σε μια σειρά προκλήσεων σε πολλές αγορές, αλλά και σε πολύ μεγαλύτερη συνοχή των απόψεων των ασφαλιστών, των αντασφαλιστών και των ρυθμιστικών αρχών. Αυτό μειώνει τις δυνατότητες διαιτησίας διαφορετικών προοπτικών και εισάγει κάποια αστάθεια στο σύστημα. Ωστόσο, είχαμε προβλέψει μια αύξηση των δραστηριοτήτων και μεγάλο ενδιαφέρον για συναλλαγές βασισμένες στα κεφάλαια, αλλά σε γενικές γραμμές αυτό δεν έχει συμβεί. Η Solvency II είναι αρκετά τεχνική και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι αρκετά δαπανηρή στην εφαρμογή της, ειδικά για μικρούς και μεσαίου μεγέθους ασφαλιστές. Ωστόσο, είναι πιθανό να υποβαθμιστεί από το ΔΠΧΠ 17, κι αυτό μπορεί να απορροφήσει το ενδιαφέρον του κλάδου κατά τα προσεχή έτη, γεγονός που μπορεί να είναι εις βάρος των πιο ποιοτικών πτυχών, όπως οι βλέψεις των μετόχων, η ενίσχυση και η ανάπτυξη των προϊόντων, καθώς και οι προσδοκίες των αντισυμβαλλομένων.

πάρχει χώρος για βελτιώσεις και, αν ναι, σε Υ ποιους τομείς; Σε επίπεδο διαδικασίας, το νέο πρότυπο απαιτεί πολύ πιο λεπτομερείς πληροφορίες και αυτό θα απαιτήσει αλλαγές στις υπάρχουσες διαδικασίες χρηματοοικονομικής πληροφόρησης και στα αναλογιστικά μοντέλα. Για να γίνει αυτό, θα χρειαστεί περαιτέρω ολοκλήρωση μεταξύ αυτών των δύο διαδικασιών, γεγονός που θα οδηγήσει επίσης στην αλλαγή των συστημάτων πληροφορικής. Λόγω αυτού, κάποια πρόσθετη ευελιξία για πολύ μεγάλες αλλά και για πολύ μικρές επιχειρήσεις θα μπορούσε τελικά να προσθέσει αξία καθώς και ισχυρότερη ευθυγράμμιση της Solvency ΙΙ και του ΔΠΧΑ 17, προκειμένου να μειωθεί η πολυπλοκότητα των υπολογισμών και να βελτιωθεί η διαφάνεια. ● INSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK

9

συνέντευξη

θέμα

αφιέρωμα

Οι προτεραιότητες για το 2019 στην Έλενα Ερμείδου

Μαριάννα Παπαδάκη Country Manager, Greece & Cyprus, Lloyd’s 10

άρθρο

Διαρκής επανεξέταση του μοντέλου ανάπτυξηςΣτόχος η βελτίωση των επιδόσεων

Σ

ε περίπτωση που το Ηνωμένο Βασίλειο εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ένωση πριν την καθορισμένη ημερομηνία, χωρίς μεταβατική περίοδο ή περίοδο εφαρμογής, οι ασφαλιστές του Lloyd’s θα συνεχίσουν να τηρούν τις συμβατικές δεσμεύσεις τους, όπως δηλώνει η Country Manager, Greece & Cyprus, Μαριάννα Παπαδάκη, μιλώντας στο Insurance & Reinsurance Outlook 2019 για το πώς επηρεάζει το Brexit τον Οργανισμό. Εξηγεί ότι η τοποθέτηση ασφάλισης στο Lloyd’s θα παραμείνει σε μεγάλο βαθμό ίδια, παρ’ όλο που η Lloyd’s Brussels θα είναι ο ασφαλιστής των κινδύνων του ΕΟΧ αντί των μελών ενός συνδικάτου στο Lloyd’s.

οιες είναι οι ευκαιρίες και οι προκλήσεις για Π την αγορά του Lloyd’s Market το 2019; Το Lloyd’s επικεντρώνεται στο μέλλον με μια στρατηγική που βρίσκεται υπό συνεχή επανεξέταση, προκειμένου να ανταποκριθεί στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που αντιμετωπίζει η αγορά. Ο Οργανισμός επικεντρώνεται στο να εξασφαλίσει ότι το Lloyd’s θα παραμείνει μια ισχυρή και ελκυστική αγορά στο μέλλον, όπως είναι εδώ και 330 χρόνια. Το 2019 θα επικεντρωθούμε σε προτεραιότητες που αφορούν στη βελτίωση των επιδόσεων της ασφάλισης, μέσω μιας προσέγγισης βασισμένης στον κίνδυνο, περισσότερο επικεντρωμένης στην εποπτεία της αγοράς, αναπτύσσοντας τρόπους που θα κάνουν πιο εύκολη και πιο οικονομική την προσέγγιση του Lloyd’s από τους πελάτες και βελτιώνοντας την πρόσβαση στο Lloyd’s μέσω της τεχνολογίας, υποστηρίζοντας την ψηφιακή μας εξέλιξη. Επιπροσθέτως, το ευρωπαϊκό τοπίο του κινδύνου μεταβάλλεται και υπάρχει μια αυξανόμενη ζήτηση για ειδικά προϊόντα –ένας τομέας στον οποίο το Lloyd’s υπερέχει. Παράλληλα, η αύξηση στη ζήτηση για κάλυψη κινδύνων ιδιοκτησίας, αστικής ευθύνης και φυσικής καταστροφής, καθώς και για αναδυόμενους κινδύνους όπως αυτούς που σχετίζονται με τον κυβερνοχώρο, θα απαιτήσει νέα προϊόντα και λύσεις και η αγορά του Lloyd’s είναι σε θέση να ανταποκριθεί.

Πώς επηρεάζει το Brexit το Lloyd’s; Το Lloyd’s είναι έτοιμο για το Brexit. Έχουμε συστήσει μια νέα ασφαλιστική εταιρεία με έδρα τις Βρυξέλλες (Lloyd’s Insurance Company SA, γνωστή και ως Lloyd’s Brussels), η οποία είναι αδειοδοτημένη από την Εθνική Τράπεζα του Βελγίου (National Bank of Belgium-NBB) για την ασφάλιση κινδύνων ζημιών σε όλες τις χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ), από την 1η Ιανουαρίου 2019.

Η Lloyd’s Brussels εγγυάται τη συνέχιση της πρόσβασης των πελατών του Lloyd’s στην εμπειρία της εξειδικευμένης ασφάλισης της αγοράς και στη χρηματοοικονομική ασφάλεια μετά το Brexit. Η τοποθέτηση ασφάλισης στο Lloyd’s θα παραμείνει σε μεγάλο βαθμό ίδια, παρ’ όλο που η Lloyd’s Brussels θα είναι ο ασφαλιστής των κινδύνων του ΕΟΧ αντί των μελών ενός συνδικάτου στο Lloyd’s. Το μοντέλο της Lloyd’s Brussels επιτρέπει την εξωτερική ανάθεση της ασφάλισης (και της εξουσιοδότησης διαχείρισης των απαιτήσεων), ώστε να μπορεί να πραγματοποιηθεί στο Lloyd’s στο Λονδίνο, αλλά και μέσω του δικτύου των τοπικών ανταποκριτών μας ανά την Ευρώπη. Επομένως, οι ανταποκριτές (coverholders) του Lloyd’s στην Ελλάδα θα μεταβούν σε ασφαλιστικές καλύψεις που θα παρέχει η Lloyd’s Brussels. Η Lloyd’s Brussels επωφελείται από την οικονομική ισχύ της αγοράς και έχει λάβει τις ίδιες οικονομικές αξιολογήσεις όπως το Lloyd’s-AM Best (A «εξαιρετικό»), Standard & Poor’s (A + «ισχυρό») και Fitch (AA-«πολύ ισχυρό»). Η Lloyd’s Brussels θα χρησιμοποιεί την τελευταία τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρονικής τοποθέτησης και της ψηφιακής συλλογής δεδομένων, για να διασφαλίσει ότι η τοποθέτηση ασφάλισης θα είναι εύκολα προσβάσιμη και οικονομικά αποδοτική. Η εταιρεία είναι σε θέση να χτίσει μια πελατοκεντρική ευρωπαϊκή στρατηγική και προσβλέπουμε στις νέες ευκαιρίες που θα έχουμε μέσω της Lloyd’s Brussels για να αναπτύξουμε τις δραστηριότητές μας στην Ευρώπη. Η αντασφάλιση των κινδύνων του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) μπορεί να συνεχίσει να συνάπτεται ελεύθερα από τα συνδικάτα στο Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι τις 29 Μαρτίου 2019 ή μέχρι το τέλος οποιασδήποτε μεταβατικής περιόδου. Μετά την ημερομηνία αυτή, οι αντισυμβαλλόμενοι του ΕΟΧ θα εξακολουθήσουν να αγοράζουν αντασφάλιση από τα συνδικάτα του Lloyd’s στο Λονδίνο, σύμφωνα με INSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK

11

συνέντευξη

θέμα

τους εθνικούς κανόνες, ανεξάρτητα από το αν θα υπάρξει «σκληρό» Brexit ή μεταβατικές ρυθμίσεις. Το Lloyd’s εργάζεται για τη μεταφορά όλων των δραστηριοτήτων εντός του ΕΟΧ στη Lloyd’s Brussels, πριν από το τέλος του 2020, μέσω μεταφοράς χαρτοφυλακίου βάσει του Τμήματος VII του FSMA (Financial Services and Markets Act 2000). Σε περίπτωση που το Ηνωμένο Βασίλειο εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ένωση πριν από αυτήν την ημερομηνία, χωρίς μεταβατική περίοδο ή περίοδο εφαρμογής, οι ασφαλιστές του Lloyd’s θα συνεχίσουν να τηρούν τις συμβατικές δεσμεύσεις τους, συμπεριλαμβανομένης της αποζημίωσης των έγκυρων απαιτήσεων. Σε αντίθετη περίπτωση, το Lloyd’s θα κατευθύνει τους ασφαλιστές του ή θα λάβει άλλα ανάλογα μέτρα, για να διασφαλίσει ότι οι συμβατικές δεσμεύσεις θα τηρηθούν πλήρως μέχρι την ολοκλήρωση της μεταφοράς. Η προσέγγιση του Lloyd’s έχει την πλήρη υποστήριξη της Αρχής Χρηματοοικονομικής Συμπεριφοράς (Financial Conduct Authority) του Ηνωμένου Βασιλείου.

χουν περάσει δύο έτη από την εφαρμογή της Έ Solvency II. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα; Υπάρχει χώρος για βελτιώσεις και αν ναι, σε ποιους τομείς; Η Solvency II αποτελεί ένα κανονιστικό πλαίσιο της ασφάλισης για την ΕΕ βασισμένο στον κίνδυνο, που διευκολύνει τους ασφαλιστές της ΕΕ να συνάπτουν διασυνοριακές ασφαλίσεις και, συνεπώς, τους ασφαλισμένους της ΕΕ να αποκτούν την ασφαλιστική κάλυψη που χρειάζονται σε προσιτή τιμή. Λαμβάνοντας υπόψη μια σειρά κινδύνων που αντιμετωπίζουν οι ασφαλιστές κατά τον προσδιορισμό του ποσού του κεφαλαίου που πρέπει να κατέχουν, αναγνωρίζοντας συγχρόνως τα οφέλη της μείωσης του κινδύνου και της διαφοροποίησης, ενισχύεται η προστασία των ασφαλισμένων. Ταυτόχρονα όμως, αποτελεί ένα πολύπλοκο σύστημα, και για ορισμένους ασφαλιστές τα έξοδα υλοποίησης ήταν υψηλά. Παρ’ όλα αυτά, το καθεστώς της Solvency ΙΙ δεν είναι καθορισμένο εξαρχής και υπόκειται σε συνεχή επανεξέτα-

Η Lloyd’s Brussels επωφελείται από την οικονομική ισχύ της αγοράς και έχει λάβει τις ίδιες οικονομικές αξιολογήσεις όπως το Lloyd’s-AM Best 12

αφιέρωμα

άρθρο

ση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Έχει ολοκληρωθεί μια ανασκόπηση σε στοιχεία της τυποποιημένης φόρμουλας και αναμένεται να ξεκινήσει μια δεύτερη επανεξέταση, η οποία θα ολοκληρωθεί το 2020. Αυτό δίνει την ευκαιρία για την αντιμετώπιση των ανησυχιών σχετικά με τον τρόπο που λειτουργεί η Solvency II στην πράξη. Στις βελτιώσεις που θα μπορούσαν να γίνουν περιλαμβάνονται η μείωση του κανονιστικού φόρτου παροχής στοιχείων, καθώς οι ασφαλιστές πρέπει επί του παρόντος να παράγουν μια δέσμη κανονιστικών επιστροφών ετησίως και σε τριμηνιαία βάση, καθώς και αλλαγές στη μέθοδο υπολογισμού του Περιθωρίου Κινδύνου, ώστε να αντικατοπτρίζει τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες.

δηγία για τη διανομή ασφαλιστικών προϊόντων Ο (IDD): Ποιες είναι οι απόψεις σας σχετικά με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα; Η οδηγία για τη διανομή ασφαλιστικών προϊόντων (IDD) εξορθολογεί την προσέγγιση του κανονισμού της άσκησης ασφαλιστικών δραστηριοτήτων στην ενιαία αγορά της ΕΕ, διευκολύνοντας την παροχή της ασφάλισης πέρα από τα σύνορα των κρατών-μελών. Ταυτόχρονα, σε αντίθεση με τη Solvency II, η IDD υιοθετεί μια προσέγγιση ελάχιστης εναρμόνισης, παρέχοντας στα κράτη-μέλη κάποια ευελιξία, ώστε να αντικατοπτρίζουν τις ιδιαίτερες συνθήκες και τις κουλτούρες των ασφαλιστικών τους αγορών. Αναγνωρίζοντας την αρχή της αναλογικότητας, διαφορετικές απαιτήσεις ισχύουν για διαφορετικούς τύπους επιχειρήσεων, με τα επενδυτικά προϊόντα να υπόκεινται σε περισσότερη ρύθμιση από ό,τι η γενική ασφάλιση και οι δραστηριότητες σχετικά με τους καταναλωτές να είναι πιο έντονα ρυθμιζόμενες από τις εμπορικές δραστηριότητες. Η IDD φαίνεται να έχει συνταχθεί βασιζόμενη σε ένα συγκεκριμένο μοντέλο ασφαλιστικής διανομής, στο οποίο η παροχή της ασφάλισης βασίζεται κυρίως στο έντυπο. Υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το πόσο καλά μπορεί να αντιμετωπίσει την άσκηση δραστηριοτήτων με ηλεκτρονικά μέσα. Η υποχρέωση παροχής ενός τυποποιημένου Εγγράφου Πληροφοριών Προϊόντος για την ασφάλιση ζημιών είναι δυσχερής και η χρησιμότητά του για τους πελάτες μπορεί να αμφισβητηθεί από κάποιους. Είναι πιθανό, στην πράξη, πολλοί πελάτες να μη δώσουν μεγάλη προσοχή στο Έγγραφο αυτό και μπορεί να θεωρήσουν ότι υπερφορτώνονται με πληροφορίες. Το Lloyd’s υποστηρίζει τους στόχους της IDD, οι οποίοι είναι η παροχή ενός αποτελεσματικού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών, η ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, καθώς και να καθιστά την κανονιστική μεταχείριση της διανομής ασφάλισης σε ολόκληρη την ΕΕ πιο ομοιόμορφη. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό η εναρμόνιση της IDD σε τοπικό επίπεδο να μην εκτρέπεται από τους στόχους αυτούς. ●

συνέντευξη

άρθρο

θέμα

αφιέρωμα

Ξεκινά να γράφεται το νέο κεφάλαιο στην ιστορία των αντασφαλιστών Παραδοσιακοί και εναλλακτικοί αντασφαλιστές ψάχνουν τη χρυσή τομή Γράφουν: Έλενα Ερμείδου, Βάιος Κρόκος, Λαλέλα Χρυσανθοπούλου

T

ο τρίπτυχο «εναλλακτικά επενδυτικά κεφάλαια-αναδιαρθρώσεις-κόστος κεφαλαίου» θα παραμείνει για άλλη μία χρονιά στο επίκεντρο του αντασφαλιστικού κλάδου. Η Fitch, η Moody’s, η Standard & Poor’s και η εξειδικευμένη για τον κλάδο AM Best εξέδωσαν τους «χρησμούς» τους, θέτοντας αρκετούς προβληματισμούς για τη χρονιά που διανύουμε.

ΑΜ Best Σε τροχιά σταθεροποίησης ο αντασφαλιστικός κλάδος

― στο περιβάλλον αύξησης των επιτοκίων, ιδίως στις ΗΠΑ, που μπορεί μεν να εγκυμονεί κινδύνους για markto-market ζημίες στα ομολογιακά χαρτοφυλάκια των αντασφαλιστικών, από την άλλη όμως δημιουργεί και σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες,

Σταθερές είναι οι προοπτικές του αντασφαλιστικού κλάδου, σύμφωνα με την ΑΜ Best. Οι «ημέρες δόξας» των μεγάλων αυξήσεων στα αντασφάλιστρα ίσως να μην επιστρέψουν. Πλην όμως, παρά τις πιέσεις και τον οξύ ανταγωνισμό, ο κλάδος έχει εισέλθει σε φάση σταθεροποίησης, χάρη:

― στις εκτιμήσεις για αυξημένη ζήτηση για υπηρεσίες αντασφάλισης στον κλάδο περιουσίας, κυρίως από την αμερικανική αγορά. Αυτό συνεπάγεται μεγαλύτερη αξιοποίηση της πλεονάζουσας παραγωγικής δυναμικότητας και κατ’ επέκταση βελτίωση των μακροπρόθεσμων τιμολογιακών τάσεων στην αντασφαλιστική αγορά, με δεδομένο το ότι η ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης ήταν ο βασικότερος παράγοντας που συμπίεζε τις τιμές την τελευταία δεκαετία.

―σ την εξισορροπητική λειτουργία των εναλλακτικών κεφαλαίων που πέρασαν με επιτυχία το crash test των υψηλότατων ζημιών από φυσικές καταστροφές του 2017, ―σ τη μείωση της μεταβλητότητας της κερδοφορίας και της «κατανάλωσης» κεφαλαίων –συνεπεία ακραίων γεγονότων–, που οφείλεται εν πολλοίς στην αυξανόμενη χρήση ILS στα προγράμματα επανεκχώρησης κινδύνων,

Η AM Best θεωρεί πιθανή την περαιτέρω συγκέντρωση του κλάδου (μέσω νέου κύματος εξαγορών και συγχωνεύσεων), επισημαίνοντας ότι αν τα deals εκτελεστούν σωστά, μπορούν να ενισχύσουν την αποδοτικότητα της αγοράς και να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη επιχειρησιακή πειθαρχία.

INSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK

13

θέμα

αφιέρωμα

Fitch Αναβαθμίζει το outlook του κλάδου σε «σταθερό» Αναθεωρεί επί τα βελτίω τις προβλέψεις του αντασφαλιστικού κλάδου η Fitch, αναβαθμίζοντας το outlook σε «σταθερό», από «αρνητικό» προηγουμένως. Η αγορά επιστρέφει, κατά κάποιον τρόπο, σε συνθήκες «κανονικότητας», με ηπιότερες αποδόσεις ωστόσο, αλλά και με χαμηλότερη μεταβλητότητα. Ο οίκος εκτιμά πως το περιβάλλον έντονου ανταγωνισμού στην τιμολόγηση και οι χαμηλές αποδόσεις θα περιορίσουν την κερδοφορία του κλάδου. Στον αντίποδα, το θετικό αποτύπωμά τους θα προσδώσουν η συνεχιζόμενη πολύ ισχυρή κεφαλαιακή επάρκεια, η ικανότητα διαχείρισης κινδύνων και γενικότερα το σταθερό επιχειρησιακό προφίλ των εταιρειών. Οι σταθερές προοπτικές που «βλέπει» για τον κλάδο η Fitch οφείλονται, σε έναν βαθμό, και στο γεγονός ότι οι αντασφαλιστές, ως επί το πλείστον, απορρόφησαν τις καταστροφές του 2017.

Η αγορά επιστρέφει, κατά κάποιον τρόπο, σε συνθήκες «κανονικότητας»

Οι αυξήσεις των επιτοκίων δύσκολα μπορούν να διατηρήσουν το ανοδικό momentum Μπορεί η τιμολόγηση να βελτιώθηκε το 2018, η Fitch, ωστόσο, αναμένει πως ο ανταγωνισμός θα είναι έντονος: τόσο οι παραδοσιακοί όσο και οι εναλλακτικοί «παίκτες» θα ασκήσουν πιέσεις στις τιμές, παρά τις αναμενόμενες αυξήσεις των επιτοκίων στην παγκόσμια οικονομία. Κατά τα άλλα, ο αυξημένος ανταγωνισμός στην έκδοση ασφαλιστικών χρεογράφων (ILS) συμπιέζει περαιτέρω τα περιθώρια κέρδους, ιδιαίτερα στις ώριμες αγορές, στις οποίες τα επίπεδα αντασφάλισης έχουν αυξηθεί σημαντικά.

άρθρο

συνέντευξη

«Φλατ» underwriting Ηπιότερο, αλλά με βιώσιμες αποδόσεις, θα είναι το underwriting το 2019. Οι αντασφαλιστές που έχουν διαφοροποιηθεί έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν καλύτερες επιδόσεις. Οι αντασφαλιστές με δραστηριότητα στον κλάδο ζωής είχαν τη δυνατότητα να αντισταθμίσουν τις απώλειες που σημειώθηκαν στον κλάδο περιουσίας και ατυχημάτων και να παρουσιάσουν κέρδη για το 2017.

Αποδόσεις Οι αποδόσεις θα είναι μέτριες σε σχέση με το παρελθόν, αλλά με λιγότερη μεταβλητότητα. Τα εναλλακτικά κεφάλαια ενισχύουν τον ανταγωνισμό και ρίχνουν τις τιμές στην αγορά, ωστόσο οι παραδοσιακοί αντασφαλιστές θα επωφεληθούν από τους εναλλακτικούς παρόχους κεφαλαίων.

H κερδοφορία σε χαμηλά επίπεδα, αλλά βιώσιμη H τιμολόγηση το 2018 βελτιώθηκε, ανταποκρινόμενη στα γεγονότα των φυσικών καταστροφών του 2017, ωστόσο οι αυξήσεις των τιμών δεν έγιναν για όλες τις περιοχές. Οι τιμές αυτές δεν θα είναι εύκολο να βελτιωθούν περαιτέρω και να κρατήσουν τους ανοδικούς ρυθμούς απουσία φυσικών καταστροφών.

Ισχυρά τα κεφάλαια των παραδοσιακών αντασφαλιστών Τα κεφάλαια των παραδοσιακών αντασφαλιστών θα παραμείνουν σταθερά μέσα στο 2019. Οι ισολογισμοί τους απέναντι στις φυσικές καταστροφές θα μείνουν ανθεκτικοί, καθώς τα κεφάλαιά τους παραμένουν ισχυρά. Οι ίδιοι είχαν αναλάβει μικρή αναλογία κινδύνων, καθώς το μεγαλύτερο μέρος έμεινε στους πρωτασφαλιστές. Σημαντικό όμως είναι το πώς θα γίνει η διαχείριση των κεφαλαίων, καθώς μεγάλο μέρος των κερδών θα επιστραφεί στους μετόχους μέσω επαναγοράς μετοχών και καταβολής μερισμάτων.

Τα εναλλακτικά κεφάλαια συνεχίζουν ανοδικά Τα εναλλακτικά κεφάλαια θα συνεχίσουν να κυριαρχούν. Μπορεί το 2018 οι επενδυτές να παγιδεύτηκαν, λόγω των φυσικών καταστροφών του 2017, ωστόσο υπάρχει ορίζοντας, ειδικά από τους αντασφαλιστές που έχουν επιτύχει διαφοροποίηση.

Πληθώρα κεφαλαίων για εξαγορές

Συνεχίζονται οι δραστηριότητες M&A

Συγχωνεύσεις και εξαγορές αναμένεται να λάβουν χώρα και το 2019. Καταλύτες των κινήσεων θα αποτελέσουν ο έντονος ανταγωνισμός και η πληθώρα κεφαλαίων, σε συνδυασμό με τον αντίκτυπο που έχουν στην αγορά οι πρόσφατες φορολογικές μεταρρυθμίσεις στις ΗΠΑ.

Οι δραστηριότητες των εξαγορών & συγχωνεύσεων θα συνεχιστούν μέσα στο 2019, λόγω του υψηλού ανταγωνισμού και της άφθονης προσφοράς κεφαλαίων. Πολλές εταιρείες, κυρίως από την αγορά των Βερμούδων, θα λάβουν υπ’ όψιν τους τα οφέλη των οικονομιών κλίμακας και της διαφοροποίησης.

14

S&P Τα εναλλακτικά κεφάλαια «τρομάζουν» τους παραδοσιακούς αντασφαλιστές

Moody’s Βελτιώθηκε το προφίλ των αντασφαλιστών

Το κόστος κεφαλαίου μειώθηκε τα προηγούμενα χρόνια, με αποκορύφωμα την περίοδο του 2016, όταν βρέθηκε στα χαμηλότερα επίπεδα. Παρά το ήπιο 2018, οι συνθήκες λειτουργίας για τους αντασφαλιστές παραμένουν δύσκολες. Η κερδοφορία των αντασφαλιστών εκτιμάται ότι θα υπερβεί ελαφρά το κόστος κεφαλαίων το 2018 και το 2019. Σύμφωνα με τη Standard & Poor’s, η πληθώρα φθηνότερου κεφαλαίου από μη παραδοσιακούς αντασφαλιστές θα συνεχίσει να αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τις παραδοσιακές εταιρείες του κλάδου, που συνήθως έχουν υψηλότερο κόστος κεφαλαίου, σύμφωνα με τη Standard & Poor’s. Παρά τις προκλήσεις στα θεμελιώδη μεγέθη που αντιμετωπίζει ο κλάδος στο σύνολό του, οι κεφαλαιοποιήσεις των εισηγμένων αντασφαλιστικών παραμένουν υψηλές. Η S&P κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για μια ενδεχόμενη υποβάθμιση των προοπτικών του κλάδου, από «σταθερές σε «αρνητικές», αν η κερδοφορία είναι χαμηλότερη του κόστους κεφαλαίου. Για την ώρα, οι σταθερές προοπτικές αντικατοπτρίζουν την ισχυρή κεφαλαιακή επάρκεια και την ικανότητα στη διαχείριση επιχειρηματικών κινδύνων.

Οι ισχυροί ισολογισμοί των αντασφαλιστών, οι αναδιαρθρώσεις διά των εξαγορών & συγχωνεύσεων που έγιναν τα τελευταία χρόνια, οι πρωτοβουλίες για διαφοροποίηση και οι αλλαγές στρατηγικών σχεδίων βελτίωσαν το προφίλ των αντασφαλιστών, επιτρέποντας στη Moody’s να εκδώσει δελτίο σταθερών προοπτικών για τον κλάδο. Η κεφαλαιοποίηση των αντασφαλιστών έχει γερά θεμέλια και η κερδοφορία βελτιώνεται, αλλά οι πιέσεις στις τιμές μπορεί να συνεχιστούν και το 2019. Οι ισολογισμοί των αντασφαλιστών παραμένουν ισχυροί: η κερδοφορία τους βελτιώθηκε το 2018, χάρη στην αύξηση των επιτοκίων και την αυξημένη ζήτηση για αντασφάλειες από τους πρωτασφαλιστές. Στα μέσα του 2018, οι τιμές των αντασφαλίστρων κινήθηκαν ανοδικά για πρώτη φορά, γεγονός που σημειώθηκε μετά από 5 χρόνια, λόγω των αξιώσεων που συγκεντρώθηκαν το 2017 έναντι ζημιών από φυσικές καταστροφές. Ωστόσο, το 2019 μπορεί να μη συνεχιστεί δυναμικά η τάση αυτή.

Οι αποδόσεις δύσκολα θα υπερβούν το κόστος κεφαλαίου

Οι επιχειρήσεις συνεχίζουν να εξετάζουν διαδικασίες εξαγορών & συγχωνεύσεων, με στόχο τις οικονομίες κλίμακας, τη διαφοροποίηση και τη βελτίωση της κερδοφορίας μέσω της ορθής λειτουργίας των κεφαλαίων τους και της μείωσης του κόστους. Οι μικρότεροι αντασφαλιστές έχουν μεγαλύτερες δυσκολίες στο να βρουν ευκαιρίες για να συγχωνευθούν.

Τα εναλλακτικά κεφάλαια παραμένουν ο υπ’ αριθμόν 1 κίνδυνος στην κερδοφορία των αντασφαλιστών. Η αύξηση της προσφοράς κεφαλαίων παραμένει ο μεγαλύτερος αναδυόμενος κίνδυνος στα επιχειρηματικά μοντέλα των αντασφαλιστών και στην κερδοφορία τους για τα τελευταία 10 χρόνια. Κεφάλαια από συνταξιοδοτικά ταμεία και άλλους μεγάλους θεσμικούς επενδυτές έχουν μπει στον κλάδο αναζητώντας αποδόσεις και διαφοροποίηση. Το πλεονέκτημα των επενδυτών αυτών είναι ότι το κόστος των κεφαλαίων τους είναι χαμηλότερο από το μέσο σταθμισμένο κόστος κεφαλαίων των παραδοσιακών αντασφαλιστών, επιτρέποντάς τους να κερδίζουν από τον κίνδυνο. Οι κεφαλαιοποιήσεις των αντασφαλιστών βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, καθώς αντανακλούν προσδοκίες του μέλλοντος. Τα μεγαλύτερα ασφάλιστρα από τη λογιστική αξία της εταιρείας αντικατοπτρίζουν τη μελλοντική ικανότητα των αντασφαλιστών για αποδόσεις που ξεπερνούν το κόστος του κεφαλαίου. Ένας επενδυτής που πιστεύει ότι μια αντασφαλιστική θα έχει κέρδη πάνω από το κόστος του κεφαλαίου είναι πρόθυμος να πληρώσει ένα premium πάνω από τη λογιστική της αξία, και το αντίθετο. Τα premium σήμερα κυμαίνονται στο 1.24χ στα τέλη του 2017, κοντά σε ιστορικά υψηλά, δεδομένων αυτών των προκλήσεων.

«Πράσινο φως» για εξαγορές & συγχωνεύσεις

Εναλλακτικά κεφάλαια για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας Οι αντασφαλιστές χρησιμοποιούν τα εναλλακτικά κεφάλαια για να μειώσουν το συνολικό κόστος των κεφαλαίων τους και να διαχειριστούν δύσκολους κινδύνους. Επίσης, για να βελτιώσουν τις σταθμισμένες ανά τον κίνδυνο κεφαλαιακές τους αποδόσεις. Για τους αντασφαλιστές που διαθέτουν ισχυρά μοντέλα διαχείρισης κινδύνου και καλές δεξιότητες στο underwriting, τα οχήματα των εναλλακτικών κεφαλαίων θα αποτελέσουν συγκριτικά πλεονεκτήματα στο μέλλον. Ορόσημο για τους αντασφαλιστές αποτελούν η κλιματική αλλαγή και η νέα τεχνολογία. Οι συνεργασίες με νεοφυείς επιχειρήσεις μπορούν να προσφέρουν μελλοντικές ευκαιρίες ανάπτυξης. ●

INSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK

15

συνέντευξη

θέμα

αφιέρωμα

άρθρο

Οι μεγάλοι αντασφαλιστές έχουν πλεονέκτημα Οι πελάτες αναζητούν cyber λύσεις, λόγω νομοθεσίας και κανονισμών

στον Βάιο Κρόκο

T 16

ις νέες τάσεις της τεχνολογίας και τα κύρια θέματα που θα απασχολήσουν τον κλάδο το 2019 παραθέτει στο περιοδικό Insurance & Reinsurance Outlook 2019 μία από τις μεγαλύτερες αντασφαλιστικές στον κόσμο, η Munich Re. Ενημερώνει και θέτει θέματα προς περαιτέρω συζήτηση σε ό,τι αφορά την καινοτομία και τις επιδράσεις της, την κλιματική αλλαγή και τα ILS.

οιες είναι οι τάσεις και τι θα απασχολήσει περισΠ σότερο τους αντασφαλιστές το 2019; Οι πελάτες αναζητούν όλο και περισσότερο πιο εξελιγμένες λύσεις για τις σύγχρονες ανάγκες τους, ώστε να γίνουν ακόμη πιο ανταγωνιστικοί. Υπό αυτό το πρίσμα, οι μεγάλοι αντασφαλιστές έχουν πλεονέκτημα, καθώς μπορούν να προσφέρουν υψηλότερη αξία από τα προσφερόμενα κατά μέσο όρο. Έτσι, οι πελάτες αναμένουν από τους αντασφαλιστές με τους οποίους συνεργάζονται να σταθούν «επικεφαλής» στην αγορά, είτε με λύσεις διαχείρισης κεφαλαίου, είτε με λύσεις ανάλυσης δεδομένων, είτε με ψηφιακές υπηρεσίες. Επιπλέον, οι απαιτήσεις των πελατών διαφέρουν, λόγω των ειδικών καταστάσεων των εταιρειών. Ως εκ τούτου, οι προτάσεις αξίας της Munich Re όχι μόνο επικεντρώνονται στα παραδοσιακά αντασφαλιστικά προϊόντα, αλλά και προσφέρουν λύσεις και υπηρεσίες προσαρμοσμένες ειδικά στον κάθε πελάτη, όπως η βελτιστοποίηση της διαχείρισης κεφαλαίου ή η ανάπτυξη προϊόντων σε διάφορες περιοχές.

ισερχόμαστε πλέον σε μια νέα εποχή καινοτομίΕ ας. Ποιες είναι οι επιδράσεις της στον αντασφαλιστικό κλάδο;

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αλλαγής όσον αφορά τις ανάγκες των πελατών είναι οι λύσεις που αναζητούν για τους κινδύνους στον κυβερνοχώρο (cyber risk). Παρατηρούμε μια αναπτυξιακή δυναμική σε αυτόν τον τομέα, λόγω της νομοθεσίας και των κανονισμών εσωτερικής διακυβέρνησης, καθώς επίσης και γιατί γίνεται όλο και πιο αντιληπτή η κατάσταση, και οι απαιτήσεις αυξάνονται. Απαιτείται όμως μια πιο διεξοδική κατανόηση της τεχνολογίας και του πώς ο κλάδος τη χρησιμοποιεί. Με στόχο να αξιολογήσουμε τις νέες τεχνολογίες και τους συναφείς κινδύνους που προκύπτουν, επενδύουμε σε μεγάλο βαθμό στο underwriting και στη διαχείριση κινδύνων. Παράλληλα, συνεργαζόμαστε με εξωτερικούς συνεργάτες που ασχολούνται με ειδικούς τομείς στην αξιολόγηση κινδύνων, τη μοντελοποίηση δεδομένων και τη διαχείριση απαιτήσεων. Βάσει της προσέγγισης αυτής, διαχειριζόμαστε τον κάθε κίνδυνο και το capacity σύμφωνα με την αυξανόμενη τεχνογνωσία μας. Άλλες νέες τάσεις, όπως η χρήση των big data και η ψηφιοποίηση, αναμένεται να αλλάξουν δραστικά τον ασφαλιστικό κλάδο. Χάρη στην ψηφιακή νοημοσύνη (AI) και τα data analytics, τα ασφαλιστικά προϊόντα μπορούν να εξειδικευθούν, να προσωποποιηθούν ακόμη περισσότερο, ώστε να προσαρμόζονται στις ανάγκες των πελατών. Ήδη, χρησιμοποιούμε αυτές τις τεχνολογίες. Παράλληλα, αναπτύσσουμε νέα ψηφιακά προϊόντα, υπηρεσίες και κανάλια/ δίκτυα διανομής –σε συνεργασία με τους πελάτες μας ως επί

το πλείστον–, όπως οι νέοι αλγόριθμοι για το underwriting ή μια νέα πλατφόρμα για τη διαχείριση αξιώσεων που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη.

οιος είναι ο ρόλος της αντασφάλισης στην κλιμαΠ τική αλλαγή; Ο κλάδος των ασφαλειών ασχολείται με την κλιματική αλλαγή τόσο στον βαθμό που τον αφορά εν γένει όσο και σε επίπεδο κοινωνίας, αλλά και με στόχο επίσης να διατηρήσει την ασφαλιστική κάλυψη από φυσικές καταστροφές μακροπρόθεσμα. Όσο όμως, χρόνο με τον χρόνο, οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής διογκώνονται, ο κλάδος των ασφαλειών πρέπει να αναγνωρίσει, να ποσοτικοποιήσει και να λάβει έγκαιρα υπ’ όψιν τις μελλοντικές τάσεις, τιμολογώντας κατάλληλα, με γνώμονα τον βαθμό του κινδύνου. Το «κλειδί» όσον αφορά την υπερθέρμανση του πλανήτη είναι ότι χρειαζόμαστε νέες τεχνολογίες για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τις μεταφορές, την αποθήκευση ενέργειας και τη βιομηχανική παραγωγή. Η Munich Re επιδιώκει να βοηθήσει στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών φιλικών προς το περιβάλλον. Περιττό να πούμε ότι ένα κομμάτι της στρατηγικής θα είναι τα ασφαλιστικά προϊόντα με τα οποία θα αναλαμβάνουμε ένα μέρος από τους ιδιαίτερους κινδύνους που εμφανίζονται συχνά, ωθώντας έτσι την αγορά προς τις νέες τεχνολογίες. Το κάνουμε ήδη σήμερα, για παράδειγμα, προσφέροντας εγγυήσεις απόδοσης για τα φωτοβολταϊκά.

ροβλέπετε διεύρυνση της παρουσίας στην αγορά Π των εναλλακτικών κεφαλαίων (ILS) στον τομέα των φυσικών καταστροφών; Η εναλλακτική αγορά είναι μια καθιερωμένη κατηγορία κεφαλαίων που παρέχει μη συσχετισμένες αποδόσεις. H παρουσία αυτής της κατηγορίας κεφαλαίων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη διαθεσιμότητα των εξωτερικών μοντέλων και κυρίως επικεντρώνεται στην αμερικανική αγορά φυσικών καταστροφών. Για όλους τους άλλους κινδύνους, τα κόστη κεφαλαίων των παραδοσιακών αντασφαλιστών είναι πολύ περισσότερο ανταγωνιστικά. Οι περισσότεροι πελάτες αναζητούν ιδιαίτερα ευέλικτες καλύψεις, οι οποίες παρέχονται κυρίως από τους μεγάλους παραδοσιακούς «παίκτες» της αντασφαλιστικής αγοράς.

ναμένετε κάποιες εξαγορές & συγχωνεύσεις Α μέσα στο 2019, λόγω της πίεσης για τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας και διαφοροποίησης; Θα παρακαλούσα να κατανοήσετε ότι δεν θα μας άρεσε να σχολιάσουμε την ερώτηση αυτή. ● INSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK

17

συνέντευξη

θέμα

αφιέρωμα

άρθρο

Νέο τοπίο στις αντασφάλειες Νέοι ρόλοι, νέες τάσεις: Ο κλάδος οδηγείται σε συγκέντρωση, θα επιβιώσουν οι προνοητικοί

O

Johannes Bender, ο Taoufik Gharib και ο David Masters, διευθυντές και οι τρεις στην S&P Global Ratings, μιλούν, σε μια πολύ περιεκτική συνέντευξή τους στο Insurance & Reinsurance Outlook 2019, για δύο πολύ εξειδικευμένα θέματα: α) την παρουσία των insurtech και το πώς αυτά μπορούν να επηρεάσουν τον κλάδο των αντασφαλειών και β) τις δραστηριότητες που αφορούν σε εξαγορές & συγχωνεύσεις και πώς διαμορφώνονται οι νέες τάσεις.

στην Έλενα Ερμείδου

18

Johannes Bender

Taoufik Gharib

David Masters Διευθυντές, S&P Global Ratings

α insurtech έχουν ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο για Τ τις αντασφάλειες. Εκτιμάτε ότι συμπιέζουν τον κλάδο των αντασφαλειών; Ενώ γίνεται πολύς λόγος για την εξέλιξη των insurtech στον κλάδο των πρωτασφαλιστών, τα insurtech αναμορφώνουν, επίσης, το τοπίο των αντασφαλειών. Τα γνωστά μας insurtech ασκούν πιέσεις στους παραδοσιακούς αντασφαλιστές, οδηγώντας στον δρόμο της τεχνολογίας, βελτιώνοντας την ευελιξία των υποδομών ΙΤ των αντασφαλιστών και αναπτύσσοντας περαιτέρω μοντέλα περιουσίας. Παρατηρούμε, επίσης, αντασφαλιστές οι οποίοι επενδύουν σε νεοφυείς επιχειρήσεις insurtech στον κλάδο των πρωτασφαλίσεων, χρησιμοποιώντας τες ως όχημα για την ανάπτυξη περισσότερων καινοτόμων προϊόντων και που δουλεύουν με παρόχους κεφαλαίων, προκειμένου να βελτιστοποιήσουν το capacity τους. Υπάρχουν αντασφαλιστές που έχουν διευρύνει τις παροχές τους, προσφέροντας υπηρεσίες διαμεσολάβησης για τη

μεταφορά κινδύνων στις κεφαλαιαγορές με τη βοήθεια των λύσεων που παρέχουν τα insurtech. Η συμπίεση της αλυσίδας αυτής από την τεχνολογία θα μπορούσε να αφήσει τους παραδοσιακούς αντασφαλιστές να δρουν ως underwriters, ως κατασκευαστές και ως διαχειριστές απαιτήσεων σε περιορισμένους τομείς επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Αυτό γιατί οι κίνδυνοι που μεταφέρονται πιο εύκολα ή είναι εμπορεύσιμοι και έχουν χαμηλότερο κόστος μεταφέρονται κατευθείαν στις κεφαλαιαγορές, όπου μπορούν να βρουν τον φθηνότερο σε κόστος μεταφορέα κινδύνων. Αν και τα insurtech μπορούν να δώσουν οφέλη στους αντασφαλιστές, πιστεύουμε ότι ο άμεσος αντίκτυπος πιθανόν να παραμείνει σε μέτρια επίπεδα σε σύγκριση με τις ασυνήθιστες μεγάλες ασφαλισμένες ζημιές. Εκτιμάμε ότι η δυνητική συμπίεση της αλυσίδας από τα insurtech θα γίνει σταδιακά, και όχι «ξαφνιάζοντας» τον κλάδο. Ως αποτέλεσμα, οι παραδοσιακοί αντασφαλιστές πολύ πιθανόν να προσαρμόσουν τα επιχειρηματικά τους μοINSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK

19

συνέντευξη

θέμα

αφιέρωμα

άρθρο

Οι μικρομεσαίοι στην αγορά με δυνατό underwriting και ισχυρούς ισολογισμούς είναι στόχοι ελκυστικοί

ντέλα στο εξελισσόμενο τοπίο, να αναζητήσουν να επανατοποθετηθούν στην αγορά για την αναζήτηση νέων ευκαιριών και προκλήσεων που αναπόφευκτα θα προκύψουν. Κατά την άποψή μας, οι κυριότεροι παράγοντες για τους μεταφορείς/εκχωρητές στην επιλογή του αντασφαλιστή θα παραμείνουν: η οικονομική του ισχύς, η προθυμία και η ικανότητά του να αποζημιώσει απαιτήσεις, η ικανότητά του να λειτουργήσει ως μακροπρόθεσμος συνεταίρος κινδύνου και η ικανότητά του να προσφέρει ανταγωνιστικά τιμολόγια και περιεκτικές καλύψεις. Επιπροσθέτως, δεδομένης της υπερβάλλουσας προσφοράς κεφαλαίων στην αγορά, οι αντασφαλιστές χρειάζεται να είναι ένα βήμα έμπροσθεν της συνεχούς σταθερής ανάπτυξης των εναλλακτικών κεφαλαίων, καθώς αυτά μπορεί να σφετεριστούν επιχειρηματικές δραστηριότητες πέραν του κλάδου περιουσίας και των καταστροφών.

ναμένετε περισσότερες δραστηριότητες εξαγοΑ ρών & συγχωνεύσεων στον κλάδο το 2019; Οι ευκαιρίες οργανικής ανάπτυξης έχουν, κατά κάποιον τρόπο, περιοριστεί, καθώς οι αντασφαλιστές κάνουν προσπάθειες για να κερδίσουν το κόστος των κεφαλαίων τους. Ορισμένοι παίκτες επίμονοι, που περιμένουν να βελτιωθούν οι συνθήκες στην αγορά και η τιμολόγηση, αναρωτιούνται πιθανά για τη δυνατότητά τους να συνεχίσουν ως ανεξάρτητοι αντασφαλιστές και πώς θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τον ανταγωνισμό. Επιπλέον, οι προσδοκίες των εκχωρητών έχουν αλλάξει, καθώς αναζητούν συνεταίρους στον κίνδυνο, παρά παρόχους για capacity. Οι εξελισσόμενες προσδοκίες και οι αντίξοες συνθήκες μεγαλώνουν τις προκλήσεις των παρόντων επιχειρηματικών μοντέλων και πιέζουν τους αντασφαλιστές για αναθεωρήσεις των αρμοδιοτήτων σε μακροπρόθεσμο επίπεδο. Οι αντασφαλιστές εξετάζουν αναθεωρήσεις δομών, καθώς αυτοί που έχουν οικονομίες κλίμακας, ευρεία προϊοντική γκάμα, ισχυρές δεξιότητες στο underwriting και που μπορούν να προσθέσουν αξία στους αντασφαλιστές/εκχωρητές 20

είναι αυτοί που θα παραμείνουν στην αγορά και θα πετύχουν. Ως εκ τούτου, προεξοφλούμε ότι οι δραστηριότητες συγχωνεύσεων & εξαγορών θα συνεχιστούν μέσα στα επόμενα χρόνια, οδηγώντας τον κλάδο σε συγκέντρωση, με μεγαλύτερες διαφορές, περισσότερη διαφοροποίηση, με κάποιους παίκτες ισχυρότερους και κάποιους άλλους λιγότερο ισχυρούς. Επίσης, αναμένουμε να συνεχιστεί η τάση για επίτευξη οικονομιών κλίμακας, διεύρυνση της γκάμας προϊόντων και σύγκλιση πρωτασφαλιστών και αντασφαλιστών. Υπάρχει η δυναμική για μεγάλες συναλλαγές, αλλά διαβλέπουμε και αυξημένη κίνηση δραστηριοτήτων για μικρές συναλλαγές, καθώς δεν επιβάλλεται η έγκριση των μετόχων για την ολοκλήρωση, και έτσι καθίσταται ευκολότερη η ενοποίηση, παράλληλα και η αντιστάθμιση των πιέσεων που δέχονται ορισμένες γραμμές. Επιπροσθέτως, οι μικρομεσαίοι μεταφορείς στην αγορά με αποτελέσματα καλά στο underwriting και ισολογισμούς κερδοφόρους παραμένουν στόχοι ελκυστικοί. Μετά από ένα δραστήριο 2017, κατά το οποίο η αξία των δραστηριοτήτων των εξαγορών & συγχωνεύσεων έφτασε τα 125 δισ. δολ., το 2018 ξεκίνησε εκρηκτικά. Το πρώτο εξάμηνο του 2018, οι αξίες των συγχωνεύσεων & εξαγορών στις (αντ)ασφάλειες διαμορφώθηκαν στα 48 δισ. δολ., συμπεριλαμβανομένων των δύο μεγάλων (της American International Group Inc, η οποία απέκτησε τη Validus Holdings Ltd, και της ΑΧΑ ΑΕ, η οποία απέκτησε την XL Group Ltd), που έφτασαν περίπου τα 21 δισ. δολ. και οι δύο συναλλαγές. Η αξία και των δύο αυτών εξαγορών έφτασε στο 1,5 x της λογιστικής αξίας, κάτι το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ελκυστικό για τις εξαγορασθείσες εταιρείες, τους υπάρχοντες μετόχους, ωστόσο όχι και τόσο δελεαστικό όπως μια αξία που θα έφτανε στο 2 x της λογιστικής αξίας που ήθελαν να δώσουν οι Ασιάτες ενδιαφερόμενοι στο προηγούμενο κύμα εξαγορών & συγχωνεύσεων. Εκτιμάμε ότι η τάση για εξαγορές & συγχωνεύσεις θα συνεχιστεί και μέσα στο 2019, καθώς παρατηρούμε ότι στο δεύτερο εξάμηνο του 2018 ανακοινώθηκε η εξαγορά της Nephila Capital Ltd από τη Markel Corp. και της RenaissanceRe Holdings Ltd με την Tokio Millennium Re. ●

άρθρο

αφιέρωμα

θέμα

συνέντευξη

Οι αντασφαλιστές θα πρέπει να διατηρήσουν μέτριες αλλά βιώσιμες αποδόσεις το 2019 Graham Coutts, Διευθυντής, Fitch Ratings

Π

αρά τα προβλήματα του 2018, τα εναλλακτικά κεφάλαια θα συνεχίσουν να παρέχουν σημαντικό capacity στην αντασφαλιστική αγορά το 2019 δηλώνει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Insurance & Reinsurance Outlook 2019 o Graham Coutts, διευθυντής της Fitch Ratings στην ομάδα ασφαλειών και επικεφαλής αντασφαλειών για την περιοχή EMEA. Οι παραδοσιακοί αντασφαλιστές θα έχουν την ευκαιρία, αξιοποιώντας τα εναλλακτικά κεφάλαια, να βελτιώσουν τις επιδόσεις των ισολογισμών τους. στην Έλενα Ερμείδου

οια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεΠ κτήματα των ILS στον κλάδο των αντασφαλειών; Τα εναλλακτικά αντασφαλιστικά κεφάλαια θα συνεχίσουν να παρέχουν σημαντικό capacity το 2019 έναντι μιας σημαντικής οπισθοχώρησης των εκδόσεων insurance-linked securities (ILS) του 2018, με τους εναλλακτικούς παρόχους κεφαλαίων να ορθώνονται μετά από τις ζημιές του περασμένου έτους. Ωστόσο, στο 2019 ορισμένοι επενδυτές των ILS μπορεί να είναι απρόθυμοι να φορτώσουν για δεύτερο συνεχές έτος, υπό το φως του απρόβλεπτου ύψους ζημιών που έγραψαν με τα καταστροφικά συμβάντα το 2017. Η αύξηση των εισροών (capacity) ILS ενισχύει τον ανταγωνισμό στην αγορά και μειώνει τις τιμές. Ωστόσο, οι παραδοσιακοί αντασφαλιστές είναι σε θέση να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα των εναλλακτικών κεφαλαίων –που αποτελεί μέρος των προγραμμάτων τους–, οδηγώντας στη μείωση της μεταβλητότητας των ισολογισμών τους. Συνεπώς, η ανάπτυξη των ILS, με τη διαρκή αύξηση στο capacity, βασικά, περιορίζει τις αποδόσεις που μπορεί να έχουν οι παραδοσιακοί αντασφαλιστές, αλλά βελτιώνει την ικανότητά τους να διαχειρίζονται καλύτερα τους ισολογισμούς τους.

οιες είναι οι προβλέψεις σας για τα τιμολόγια Π αντασφαλίστρων το 2019 για τον κλάδο περιουσίας & ατυχημάτων και για τον κλάδο ζωής & υγείας;

Οι αντασφαλιστές θα πρέπει να διατηρήσουν μέτριες αλλά βιώσιμες αποδόσεις το 2019. Οι αντασφαλιστές που έχουν διαφοροποιηθεί περισσότερο θα μπορούν να παρουσιάσουν καλύτερες επιδόσεις. Τα τιμολόγια αντασφάλισης βελτιώθηκαν το 2018, μετά από τις καταστροφές-ρεκόρ που σημειώθηκαν το 2017, αν και η άνοδος των τιμών δεν ήταν γενναιόδωρη ή εκτεταμένη, όπως προσδοκούσαν πολλοί από τους συμμετέχοντες στην αγορά. Οι άνω του μέσου όρου ζημιές που συνέβησαν από τα καταστροφικά γεγονότα θα οδηγήσουν τον κλάδο πίσω στο παρελθόν, που είχαν συμβεί σοβαρά χτυπήματα από καταστροφές. Κι ενώ αυτό μπορεί να προσφέρει ένα βήμα για να συνεχιστούν οι αυξήσεις στις τιμές μέσα στο 2019, ιδιαίτερα στους τομείς που επηρεάστηκαν από τις ζημιές, ο ανταγωνισμός, τόσο από τις παραδοσιακές πηγές όσο και από τις εναλλακτικές, θα συνεχίσει να ασκεί πιέσεις στις τιμές, στην πλειονότητα των κατηγοριών αντασφάλισης. Η κλάδος αντασφαλειών ζωής παγκοσμίως παραμένει πολύ συγκεντρωμένος, με την αγορά θνησιμότητας στις ΗΠΑ να παραμένει η πιο σημαντική. Η Fitch, ωστόσο, πιστεύει ότι υπάρχει σημαντική δυναμική ανάπτυξης στις αναδυόμενες αγορές, ειδικά στην Ασία και τον Ειρηνικό, όπου οι οικονομίες αναπτύσσονται και η ασφαλιστική διείσδυση αυξάνεται. Παρά τον ισχυρό ανταγωνισμό και τις πιέσεις στις τιμές ανάμεσα σε εδραιωμένες εταιρείες, τα μεγάλα εμπόδια εισόδου ενδεχομένως να βοηθήσουν τις συνεχιζόμενες ισχυρές επιδόσεις των αντασφαλιστών. ● INSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK

21

άρθρο

συνέντευξη

θέμα

αφιέρωμα

του James Kent, Διευθύνοντος Συμβούλου της Willis Re*

Αντικρουόμενες πραγματικότητες Επείγοντα χαρακτήρα έχουν προσλάβει οι προσαρμογές χαρτοφυλακίων πολλών ασφαλιστικών Επιμέλεια: Λαλέλα Χρυσανθοπούλου

Σ

τον απόηχο των τεράστιων ζημιών από φυσικές καταστροφές του 2017, πολλοί παράγοντες της αντασφαλιστικής αγοράς εκτίμησαν ότι η συγκρατημένη αντίδρασή της (που εκδηλώθηκε με λελογισμένες αυξήσεις στα renewals του Ιανουαρίου 2018) αντανακλούσε την ωριμότητά της και τις αλλαγές των συνθηκών. Άλλοι, πάλι, υποστήριξαν ότι απαιτούνταν περισσότερος χρόνος για να αποτιμηθούν πλήρως οι επιπτώσεις των γεγονότων του 2017. Το πρώτο εξάμηνο του 2018, οι ζημίες από φυσικές καταστροφές κυμάνθηκαν σε σχετικά χαμηλά επίπεδα (20 δισ. δολ.). Πλην όμως, κατά το δεύτερο εξάμηνο οι ζημίες ξεπέρασαν κατά πολύ τον μέσο όρο των τελευταίων 10 ετών. Ο συνολικός «λογαριασμός» για το 2018 θα ξεπεράσει κατά πολύ τα 70 δισ. δολ. (μέσος όρος δεκαετίας), ενώ και η συνεχιζόμενη «διείσδυση» των ζημιών του 2017 (κυρίως από τους τυφώνες Irma και Maria) επηρέασε τα αποτελέσματα του περασμένου έτους, αναδεικνύοντας τις οριακές επιδόσεις σε πολλές γραμμές δραστηριοτήτων και τη συνεχιζόμενη «μάχη» για βιώσιμη κερδοφορία. Σε αντίθεση με προηγούμενους κύκλους, στους οποίους οι τιμολογιακές τάσεις στις αντασφάλειες καθόριζαν τις τιμές των πρωτασφαλιστών, τώρα σε πολλές περιπτώσεις οι αυξή-

22

σεις στην πρωτασφάλιση είναι μεγαλύτερες σε σχέση με τις αντασφαλιστικές συμβάσεις. Οι προσαρμογές των χαρτοφυλακίων πολλών ασφαλιστικών έχουν προσλάβει επείγοντα χαρακτήρα, καθώς παρατηρούνται τάσεις αποχώρησης από μη κερδοφόρες δραστηριότητες, ενώ επιδιώκεται η «επιθετική» βελτίωση των ασφαλίστρων σε δραστηριότητες που υποαποδίδουν. Οι πρωτοβουλίες των Lloyd’s αναφορικά με τα λιγότερο αποδοτικά συνδικάτα τους έλαβαν αυξημένη δημοσιότητα, αλλά η αλήθεια είναι ότι κινούνται στην ίδια γραμμή με άλλες εταιρείες που προτίμησαν να διατηρήσουν χαμηλό προφίλ. Η αγορά των εναλλακτικών κεφαλαίων (Insurance-Linked Securities ή ILS) αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις, καθώς οι προσδοκίες για υψηλότερες αποδόσεις μετά τις καταστροφές του 2017 δεν επιβεβαιώθηκαν. Αν και οι περισσότερες από τις ζημιές του 2018 προέκυψαν από γνωστές «πηγές» φυσικών καταστροφών (τυφώνες στις ΗΠΑ, θυελλώδεις άνεμοι, σεισμοί και πλημμύρες στην Ιαπωνία κ.λπ.), εντούτοις ο μέχρι πρότινος «δευτερεύων» κίνδυνος των πυρκαγιών προκάλεσε και πάλι υψηλές ζημίες. Οι αποδόσεις ορισμένων προϊόντων ILS απογοήτευσαν αυτούς που τα εμπιστεύτηκαν, παρότι αυτό αντισταθμίστηκε από τις ικανοποιητικές αποδόσεις άλλων προϊόντων: Σε γενικές

γραμμές, το μακροπρόθεσμο ενδιαφέρον για ILS –ιδίως από διαχειριστές συνταξιοδοτικών ταμείων που επιδιώκουν αυξημένη διασπορά– παραμένει ισχυρό. Οι ανανεώσεις αντασφαλιστικών συμβολαίων (renewals) της 1ης Ιανουαρίου 2019 ανέδειξαν το χάσμα τιμολόγησης μεταξύ των λογαριασμών με υψηλή έκθεση σε φυσικές καταστροφές και υψηλές ζημίες και αυτών με χαμηλότερες ζημίες και λιγότερη έκθεση. Η ποιότητα του αντισυμβαλλομένου αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για πολλές αντασφαλιστικές όσον αφορά στην επιλογή των κινδύνων. Είναι αξιοσημείωτο το ότι στον κλάδο περιουσίας-ατυχημάτων στην Ευρώπη, ασφαλιστικές εταιρείες που έχουν καλό «μητρώο» ζημιών και εκκίνησαν από νωρίς τη διαδικασία ανανέωσης των συμβολαίων τους εξασφάλισαν μειώσεις ασφαλίστρων. Αντίστοιχα, στις ΗΠΑ, η στήριξη των αντασφαλιστών για τους «προτιμητέους» πελάτες αντανακλάται στα σταθερά τιμολόγια για δραστηριότητες που δεν επλήγησαν από υψηλές ζημίες. Οι αγοραστές (αντασφαλιστικής κάλυψης) που… «έπαιξαν καθυστερήσεις» ελπίζοντας να εξασφαλίσουν καλύτερες τιμές ανακάλυψαν ότι –για πρώτη φορά μετά από αρκετά χρόνια– η τακτική αυτή δεν ήταν επιτυχημένη.

Καθώς «ξεδιπλώνονται» οι τιμολογιακές τάσεις του 2019, τα renewals στα μέσα του έτους ίσως βοηθήσουν να απαντηθεί το ερώτημα για το πόσο επηρεάζει η αγορά επανεκχώρησης κινδύνων (retro market) τα επίπεδα τιμών στον κλάδο αντασφάλισης περιουσίας για ζημίες από καταστροφές. Σε αυτό το μεταβαλλόμενο περιβάλλον, έχουν καταγραφεί περιπτώσεις μεγάλων αυξήσεων στον όγκο των αντασφαλίστρων, καθώς ορισμένοι μεγάλοι πρωτασφαλιστές πραγματοποίησαν στροφή 180 μοιρών και ανέτρεψαν τη στρατηγική διακράτησης των κινδύνων. Για τις αντασφαλιστικές εταιρείες, οι όροι κάποιων συμβάσεων αποδεικνύονται πιο ευνοϊκοί (με καταβολή χαμηλότερων προμηθειών). Σε κάθε περίπτωση, για τους αγοραστές, η συνεχιζόμενη ελκυστικότητα της αντασφαλιστικής αγοράς είναι σαφής: Η χρηματοοικονομική ισχύς και η πελατοκεντρική ευελιξία των μεγάλων αντασφαλιστικών ομίλων είναι ζωτικής σημασίας για τις στρατηγικές διαχείρισης των κινδύνων, καθώς οι αγοραστές-πρωτασφαλιστές ενισχύουν τις μακροπρόθεσμες συνεργασίες τους με τους συνεργάτες τους στον αντασφαλιστικό κλάδο, προκειμένου να επιτύχουν τον στόχο για άμβλυνση της μεταβλητότητας στην κερδοφορία τους. ●

*To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έκθεση της Willis Re 1st View, στις 2 Ιανουαρίου 2019

ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΥΡΟΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ

Ασφάλεια σπιτιού; NP Χρηματοδοτούμενο ΝP Νέο Κατοικείν ΝP Κατοικία ΝP Εξοχική

Ρωτησες

πρωτα

την NP ; www.np-asfalistiki.gr

ΝΕΟΣ ΠΟΣΕΙΔΩΝ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

άρθρο

συνέντευξη

θέμα

αφιέρωμα

Ασφάλιση και συντάξεις:

Διασφαλίζοντας το μέλλον

Μετάφραση-Επιμέλεια: Λαλέλα Χρυσανθοπούλου

Άρθρο του Gabriel Bernardino, προέδρου της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων, βασισμένο στην κεντρική ομιλία που εκφώνησε κατά την 8η Ετήσια Σύνοδο της EIOPA, στις 20 Νοεμβρίου 2018

H

οδηγία Solvency ΙΙ αποτελεί αναμφίβολα μία από τις μεγαλύτερες αλλαγές –αν όχι τη μεγαλύτερη– στο ρυθμιστικό πλαίσιο του ευρωπαϊκού ασφαλιστικού κλάδου τα τελευταία χρόνια, και ήταν αλλαγή προς το καλύτερο. Στα τρία χρόνια από τη θέση της σε ισχύ, η ασφαλιστική βιομηχανία ευθυγράμμισε καλύτερα τα κεφάλαιά της με τα ρίσκα που αναλαμβάνει και χρησιμοποιεί μια προσέγγιση βασισμένη στον κίνδυνο για να αξιολογεί και να αμβλύνει τους κινδύνους. Έχει, επίσης, ενισχύσει σημαντικά τα μοντέλα εταιρικής διακυβέρνησης και την ικανότητα διαχείρισης κινδύνων της, θέτοντας σε εφαρμογή λειτουργίες-«κλειδιά» και διασφαλίζοντας ότι τα ΔΣ λαμβάνουν υπόψη τους κινδύνους και τους παράγοντες που συνδέονται με την κεφαλαιακή

24

επάρκεια στη λήψη στρατηγικών αποφάσεων. Για παράδειγμα, με τη Solvency II οι ασφαλιστικές εταιρείες σε ολόκληρη την Ευρώπη έχουν εναρμονίσει τις φόρμες μέσω των οποίων δίνουν στοιχεία στις εποπτικές αρχές. Αυτό είναι ένα μεγάλο βήμα προς την ενίσχυση της διαφάνειας. Με λίγα λόγια, η Solvency II συνέβαλε στην ενδυνάμωση της θέσης των ασφαλιστικών στην Ευρώπη. Όμως, οι καλές ρυθμίσεις είναι καλές όσο παραμένουν σχετικές. Πρέπει να εξυπηρετούν τους σκοπούς για τους οποίους τέθηκαν, προκειμένου να επιτύχουν τους θεμελιώδεις στόχους της προστασίας των κατόχων ασφαλιστικών συμβολαίων και της σταθερότητας της αγοράς. Το τοπίο του ασφαλιστικού κλάδου μεταβάλλεται: Τα επιχειρηματικά μοντέλα εξελίσσονται ώστε να ενσωματώνουν περισσότερο προηγμένες τεχνολογίες, νέοι κίνδυνοι

αναδύονται –και δη στον τομέα της κλιματικής αλλαγής– και η σημασία της βιώσιμης χρηματοδότησης εξακολουθεί να αυξάνεται. Επομένως, η Solvency II πρέπει κι αυτή να εξελιχθεί. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA) επανεξετάζει το καθεστώς της Solvency II, για να διασφαλίσει ότι παραμένει αποτελεσματική, όσον αφορά τόσο στις βασικές της αρχές όσο και στην υλοποίησή της. Η ΕΙΟΡΑ συμβούλευσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για δυνητικές στοχευμένες προσαρμογές στο καθεστώς, με συστάσεις για μείωση της πολυπλοκότητας, αύξηση της αναλογικότητας, άρση τεχνικών ανακολουθιών και υλοποίηση διορθώσεων όπου είναι απαραίτητες. Σε ό,τι αφορά στην επανεξέταση το 2020, η ΕΙΟΡΑ πιστεύει στην εξέλιξη, όχι την επανάσταση (evolution, not revolution). H Solvency II θα πρέπει να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες της αγοράς χωρίς να αλλάξουν θεμελιωδώς οι βασικές αρχές του βασισμένου στους κινδύνους πλαισίου (risk based regime). Η ΕΙΟΡΑ εργάζεται ήδη σε μια σειρά τομέων: ― Σ τις Μακροπρόθεσμες Εγγυήσεις ― Σ τη μεταχείριση των μακροπρόθεσμων στοιχείων παθητικού του ασφαλιστικού κλάδου που δεν είναι ευχερώς ρευστοποιήσιμα και τα στοιχεία ενεργητικού που τις καλύπτουν ― Σ τις απαιτήσεις για δημοσίευση στοιχείων και την κοινοποίησή τους στις αρχές ― Σ τα εποπτικά εργαλεία και μέτρα που απαιτούνται για να ενισχυθεί η μακρο-προληπτική φύση της Solvency II ― Σ τον τρόπο με τον οποίο εξετάζεται η βιωσιμότητα στη Solvency II Σε ό,τι αφορά στα μέτρα για τις Μακροπρόθεσμες Εγγυήσεις, η ΕΙΟΡΑ θα επανεξετάσει τον σχεδιασμό και τη διακρίβωσή τους (calibration), υπό το φως της εμπειρίας που έχει συγκεντρωθεί. Θεωρούμε ότι είναι εφικτό να τα προσαρμόσουμε, ώστε να διασφαλίσουμε ότι λειτουργούν σωστά υπό διαφορετικές συνθήκες αγοράς. Όσον αφορά στα στοιχεία παθητικού που δεν είναι ευχερώς ρευστοποιήσιμα, τα εν λόγω χαρακτηριστικά ενδεχομένως να συνεισφέρουν στην ικανότητα των ασφαλιστικών εταιρειών να αμβλύνουν τη βραχυπρόθεσμη μεταβλητότητα διακρατώντας στοιχεία ενεργητικού κατά τη διάρκεια των υποχρεώσεων, ακόμη και σε περιόδους πιέσεων στις αγορές. Ενδιαφερόμαστε ιδιαίτερα για το πώς οι βραχυπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι των μακροπρόθεσμων επενδύσεων σχετίζονται με τα δυνητικά χαρακτηριστικά των στοιχείων παθητικού του ασφαλιστικού κλάδου που δεν είναι ευχερώς ρευστοποιήσιμα.

Η αναλογικότητα θα είναι μια λέξη-«κλειδί» στην αξιολόγηση του 2020 για τις υποχρεώσεις αναφοράς στις εποπτικές αρχές και δημοσιότητας στη Solvency II. Στο πλαίσιο της ατζέντας βιώσιμης χρηματοδότησης, η ΕΙΟΡΑ εργάζεται πάνω στον τρόπο με τον οποίο κίνδυνοι και παράγοντες περιβαλλοντικοί, κοινωνικοί και που σχετίζονται με τη διακυβέρνηση [Environmental, Social and Governance ή ESG] θα πρέπει να ενσωματωθούν στους τρεις πυλώνες της Solvency II. Πρώτα απ’ όλα, η ΕΙΟPA θεωρεί ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες θα πρέπει να περιλαμβάνουν στα συστήματα διαχείρισης κινδύνου διαδικασίες εντοπισμού, μέτρησης, παρακολούθησης, διαχείρισης και αναφοράς των κινδύνων ESG, σε συνεχή βάση. Όσον αφορά στις υποχρεώσεις κεφαλαιακής επάρκειας, ο δημόσιος διάλογος τώρα ξεκινά, αλλά τυχόν επαναπροσανατολισμός των κεφαλαιακών ροών θα πρέπει να προκύψει, επειδή οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν υιοθετήσει μακροπρόθεσμη προσέγγιση (περιλαμβανομένης και της πλευράς της βιωσιμότητας σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα) και όχι εξαιτίας εποπτικών κινήτρων. Όσον αφορά στις υποχρεώσεις δημοσιότητας, η αξιόπιστη πληροφόρηση για την έκθεση των ασφαλιστικών εταιρειών σε κινδύνους ESG θα ενισχύσει τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

H διασφάλιση συνεπούς εποπτείας υψηλής ποιότητας είναι θεμελιώδους σημασίας για τη σωστή λειτουργία της Ενιαίας Αγοράς

Η διασφάλιση συνεπούς εποπτείας υψηλής ποιότητας είναι θεμελιώδους σημασίας για τη σωστή λειτουργία της Ενιαίας Αγοράς. Επομένως, η εποπτική σύγκλιση είναι μία από τις υψηλότερες προτεραιότητες της EIOPA. Από τη δημιουργία της, η Αρχή συνεργάζεται στενά με τις εθνικές εποπτικές αρχές, για να καλλιεργήσει μια κοινή ευρωπαϊκή εποπτική κουλτούρα –και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε. Πρόκειται για μαραθώνιο, όχι για κούρσα 100 μέτρων. Οι διασυνοριακές δραστηριότητες αποτελούν αγαθό της Eνιαίας Aγοράς που πρέπει να αποδίδει οφέλη για τον ανταγωνισμό και τους καταναλωτές. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, απαιτείται ισχυρότερη εποπτεία. Πρέπει, επίσης, να έχουμε συναίσθηση των αναδυόμενων κινδύνων. Η διασφάλιση του μέλλοντος «περνά» μέσα από την ικανότητά μας να αμβλύνουμε τόσο τους υφιστάμενους INSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK

25

άρθρο

συνέντευξη όσο και τους αναδυόμενους κινδύνους. Για παράδειγμα, έως σήμερα, η EIOPA έχει συντονίσει πολλές πλατφόρμες με την εμπλοκή διαφόρων εποπτικών αρχών από πολλές διαφορετικές χώρες. Για κάθε πλατφόρμα, η ΕΙΟΡΑ παρείχε συγκεκριμένες εποπτικές προτάσεις στον εθνικό επόπτη. Έχουμε πολύ δρόμο ακόμη για να διασφαλίσουμε ότι οι καταναλωτές στις διάφορες χώρες-μέλη της ΕΕ πραγματικά επωφελούνται από την προσεκτική και αποτελεσματική εφαρμογή της εποπτείας των επιχειρήσεων. Κοιτάζοντας μπροστά, οι στρατηγικές προκλήσεις και ευκαιρίες είναι οι ακόλουθες:

Ψηφιοποίηση Η EIOPA θα συνεχίσει τον εκ του σύνεγγυς διάλογο με τους συμμετέχοντες στην αγορά (εδραιωμένες ασφαλιστικές εταιρείες και startups), εκπροσώπους καταναλωτικών οργανώσεων, ακαδημαϊκούς φορείς και ειδικούς στην προστασία των δεδομένων, προκειμένου να εντοπίσει εγκαίρως εποπτικά εμπόδια στην καινοτομία και να συνεισφέρει στον απαραίτητο διάλογο για τα ενδεδειγμένα ηθικά standards που θα χρησιμοποιούν οι ασφαλιστικές εταιρείες κατά τη διαχείριση των Big Data. Η επέκταση της ψηφιοποίησης, σε συνδυασμό με τα αυξανόμενα κρούσματα cyber γεγονότων, έχει αναδείξει τον cyber κίνδυνο σε μείζονα εστία ανησυχίας για οργανισμούς, άτομα και τις χρηματοοικονομικές αγορές, οδηγώντας σε αυξημένη ζήτηση για cyber ασφαλίσεις. Προκειμένου να ενισχύσει την κατανόηση της ανάληψης cyber κινδύνων στην ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά, η EIOPA δρομολόγησε έναν δομημένο διάλογο με τις ασφαλιστικές εταιρείες σε όλη την Ευρώπη.

Βιώσιμη χρηματοδότηση Η επιτυχία της ατζέντας της βιωσιμότητας θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα των συμμετεχόντων στην χρηματοοικονομική αγορά –περιλαμβανομένων των ασφαλιστικών και των συνταξιοδοτικών ταμείων– να ενσωματώσουν στις διαδικασίες προσμέτρησης ρίσκου και λήψης αποφάσεων του «σήμερα» τις αναμενόμενες μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, της μείωσης των φυσικών πόρων, της περιβαλλοντικής υποβάθμισης καθώς και θεμάτων που σχετίζονται με την κοινωνία και τη διακυβέρνηση. Αυτό αποτελεί σίγουρα

θέμα

αφιέρωμα

πρόκληση για όλους τους παίκτες της αγοράς, αλλά ειδικά για τις ασφαλιστικές και τα συνταξιοδοτικά ταμεία είναι κρίσιμης σημασίας. Θα πρέπει να εξετάσουν φυσικούς κινδύνους και κινδύνους μετάβασης, διότι τα επιχειρηματικά τους μοντέλα στηρίζονται σε στοιχεία παθητικού κατ’ αντιστοιχία με στοιχεία ενεργητικού, με χρονικό ορίζοντα αρκετών δεκαετιών. Για τις ασφαλιστικές και τα συνταξιοδοτικά ταμεία, η ενσωμάτωση των ESG κινδύνων και παραγόντων στα συστήματα διαχείρισης κινδύνων τους δεν συντελείται ως υποχρέωση συμμόρφωσης στις συστάσεις πολιτικών ή εποπτικών αρχών. Αποτελεί υπεύθυνη επιχειρηματική πρακτική. Γι’ αυτό και βλέπουμε ολοένα και περισσότερες ασφαλιστικές εταιρείες και συνταξιοδοτικά ταμεία να λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις για τις πολιτικές επενδύσεων και ανάληψης κινδύνων, σύμφωνα με την αξιολόγηση ESG. Οι ασφαλιστικές και τα συνταξιοδοτικά ταμεία, ως μεγάλοι θεσμικοί επενδυτές, πρέπει να αξιοποιήσουν τον ηγετικό τους ρόλο για να εμπλακούν με τις εταιρείες στις οποίες επενδύουν, δίνοντάς τους κίνητρα για να αναλάβουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες προς τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακά τους. Αυτό θα διασφαλίσει ότι η απαραίτητη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών ρύπων θα γίνει με βαθμιαίο και σταθερό τρόπο, με την αποφυγή επεισοδίων διαταραχής της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και δημιουργίας θυλάκων μη ανακτήσιμων στοιχείων ενεργητικού.

Brexit Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν συλλεχθεί μέσω της παρακολούθησης των σχεδίων αντιμετώπισης του Brexit που έχουν καταρτίσει οι ασφαλιστικές εταιρείες, η εκτίμηση της EIOPA είναι ότι το θέμα της αδιατάρακτης παροχής υπηρεσιών δεν τροφοδοτεί κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Την ίδια στιγμή, η ΕΙΟΡΑ συνεργάζεται με τις αρμόδιες εθνικές εποπτικές αρχές και αντιμετωπίζει τον υπολειπόμενο κίνδυνο για να διασφαλίσει την προστασία των καταναλωτών. Στον κλάδο της ασφάλισης και των επαγγελματικών συντάξεων, έχουμε προχωρήσει πολύ για να διασφαλίσουμε το μέλλον. Η EIOPA θα συνεχίσει να αντλεί διδάγματα από το παρελθόν και να αναλαμβάνει δράση στο παρόν προκειμένου να διασφαλίσει το μέλλον. ●

Στο πλαίσιο της ατζέντας βιώσιμης χρηματοδότησης, η ΕΙΟΡΑ εργάζεται πάνω στον τρόπο με τον οποίο κίνδυνοι και παράγοντες περιβαλλοντικοί, κοινωνικοί και που σχετίζονται με τη διακυβέρνηση [Environmental, Social and Governance ή ESG] θα πρέπει να ενσωματωθούν στους τρεις πυλώνες της Solvency II 26

συνέντευξη

άρθρο

θέμα

αφιέρωμα

Eλληνική αγορά

Ομοιότητες παρά διαφορές με τη διεθνή αντασφαλιστική αγορά Οι εκτιμήσεις των στελεχών συγκλίνουν Αν για τον απλό πολίτη-καταναλωτή είναι αναγκαία η αγορά μιας ποιοτικής ασφαλιστικής υπηρεσίας, έτσι και για τις ασφαλιστικές εταιρείες η επιλογή ενός αντασφαλιστή θεωρείται κρίσιμη. Οι τάσεις στην εγχώρια αγορά αναφορικά με το ζήτημα της αντασφάλισης δεν διαφέρουν από τη «μεγάλη εικόνα» που επικρατεί διεθνώς. Ο έντονος ανταγωνισμός και το ασταθές περιβάλλον, σε κλίμα γεωπολιτικής αστάθειας και χαμηλών επιτοκίων, αποτελούν πλέον βασικά χαρακτηριστικά. Ωστόσο, η ανάδειξη νέων κινδύνων, σε συνάρτηση με τις νέες τεχνολογίες και άλλες ανάγκες που δημιουργούνται, συντελούν στον συνεχή επαναπροσδιορισμό μιας αντασφαλιστικής σύμβασης. του Υπό αυτό το πρίσμα, απαιτούνται νέες λύσεις σε επίπεδο underwriting και λοιπών αναγκών μιας ασφαλιΒάιου Κρόκου στικής εταιρείας, ενώ από την άλλη πλευρά ανοίγονται νέοι ορίζοντες για τον αντασφαλιστικό κλάδο. Επιπροσθέτως, η εφαρμογή των νέων λογιστικών προτύπων, το Solvency ΙΙ και ο ανταγωνισμός από τους μη παραδοσιακούς «παίκτες» έρχονται να συμπληρώσουν το «παζλ» και για το νέο έτος. Κατά τα άλλα, μπορεί οι τάσεις συγκέντρωσης να συνεχίσουν να υφίστανται, αλλά πάντα υπάρχει χώρος για περαιτέρω ανάπτυξη. Τέλος, οι εκτιμήσεις στελεχών της αγοράς συγκλίνουν στο γεγονός ότι οι επενδύσεις –και η πληθώρα κεφαλαίων προς διάθεση– θα μπορέσουν να συγκρατήσουν στα ίδια περίπου επίπεδα τις συμβάσεις και εν τέλει την τελική τιμή των ασφαλιστικών προϊόντων.

INSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK

27

συνέντευξη

θέμα

αφιέρωμα

άρθρο

Oι μέρες των αντασφαλιστών με αποκλειστική αντασφάλεια είναι μετρημένες

Α

στην Έλενα Ερμείδου

ναμένεται κυριαρχία των αντασφαλιστικών οργανισμών που δραστηριοποιούνται στον χώρο των ασφαλειών δηλώνει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Insurance & Reinsurance Outlook 2019 o Gerry Tighe, Vice Chairman & Manager of Treaty Department & CEO of London Branch, Matrix Insurance & Reinsurance Brokers SA. Προσθέτει δε ότι μπορεί να υπάρξουν αναταράξεις στην αγορά από νέες τεχνολογίες σε απλές, και με ανάγκη χωρητικότητας αντασφαλιστικής κάλυψης, προϊοντικές γραμμές. Σε ό,τι αφορά τους μεσίτες αντασφαλειών, αυτοί θα έχουν σημαντική θέση στην αγορά, καθώς προσαρμόζονται στις αλλαγές του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Μιλώντας για τη Matrix μάς αποκάλυψε ότι ετοιμάζει την έναρξη λειτουργίας μονάδας στην Ελβετία.

ώς βλέπετε τις προοπτικές του κλάδου των ανταΠ σφαλειών; Διακρίνετε περαιτέρω συγκέντρωση μέσα στο 2019 και πού την αποδίδετε, δεδομένου του ότι έκλεισαν 7 συμφωνίες κατά το πρώτο εξάμηνο του 2018; Αντασφαλιστές με χαμηλά έξοδα (low expense ratio) έχουν σαφές πλεονέκτημα στην υφιστάμενη αγορά και είναι το πλέον πιθανό να προσφέρουν την καλύτερη απόδοση επί της επένδυσης στους μετόχους τους. Ειδικότερα δε με το 28

αυξημένο κόστος, λόγω του νέου ρυθμιστικού πλαισίου, το μέγεθος ενός οργανισμού έχει σημασία, καθώς οι οικονομίες κλίμακας παίζουν πρωτεύοντα ρόλο. Οι αντασφαλιστές με τη μικρότερη παραγωγή βρίσκονται υπό πίεση και αναμένεται να αντιμετωπίσουν αυξημένες δυσκολίες έναντι των αντασφαλιστών παγκόσμιας εμβέλειας. Οι παραπάνω λόγοι με οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η τάση συγκέντρωσης της αγοράς θα συνεχιστεί και εντός του 2019.

οιοι παράγοντες θα καθορίσουν το μέγεθος των Π ILS και των εναλλακτικών κεφαλαίων στην αγορά το 2019; Τι καινοτόμα προϊόντα υπάρχουν αυτήν τη στιγμή στην αγορά των ILS; Η διαθεσιμότητα παραδοσιακών αντασφαλιστικών κεφαλαίων για την προστασία μέγιστων πιθανών κινδύνων αποτελεί, δίχως αμφιβολία, έναν από τους παράγοντες-«κλειδιά». Ιδιαίτερα καθώς η παραδοσιακή αντασφαλιστική αγορά είναι πιο ευέλικτη και συχνά πιο ανταγωνιστική. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι αυτός των επιτοκίων, καθώς αυξημένα επιτόκια μπορούν να οδηγήσουν τους επενδυτές σε άλλους τομείς, με μεγαλύτερες αποδόσεις. Την ίδια στιγμή, τομείς όπως η βαθιά νομική εξειδίκευση στον ορισμό καλύψεων αλλά και η ανάπτυξη δεικτών επικινδυνότητας, πάνω στους οποίους μπορεί να προσφερθεί κάλυψη, αποτελούν πεδία καινοτομίας, πάνω στα οποία μπορεί να στηριχθεί η συνέχιση της επιτυχίας των ILS.

Gerry Tighe Vice Chairman & Manager of Treaty Department & CEO of London Branch, Matrix Insurance & Reinsurance Brokers SA Υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ του επιπέδου επιτοκίων και της ανάπτυξης της αγοράς των ILS

ήπως η αύξηση των επιτοκίων μπορεί να «εξουΜ δετερώσει» τους ρυθμούς ανάπτυξης των ILS; Κατά τη γνώμη μου, υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ του επιπέδου επιτοκίων και της ανάπτυξης της αγοράς των ILS. Πολύ απλά, οι επενδυτές αναζητούν αποδόσεις. Αυτήν τη στιγμή, το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων καθιστά τα ILS μια ιδιαίτερα ελκυστική επιλογή. Την ίδια στιγμή όμως, αν παρόμοια επίπεδα αποδόσεων μπορούν να επιτευχθούν μέσω μιας άλλης τοποθέτησης που δεν θα εμπεριέχει τα χαρακτηριστικά των ILS, τότε είναι πολύ πιθανό να δούμε σημαντική αποχώρηση κεφαλαίων από την αγορά των ILS.

ώς μπορούν να βελτιώσουν την κεφαλαιακή τους Π διάρθρωση οι παραδοσιακοί αντασφαλιστές για να πιάσουν ρυθμούς ανάπτυξης; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχει ρεύμα μεγάλων αντασφαλιστών οι οποίοι παράλληλα με την αντασφάλεια δραστηριοποιούνται και στον χώρο της ασφάλισης. Επίσης, το μοντέλο απόλυτης επενδυτικής απόδοσης της Berkshire Hathaway –το οποίο με ιδιαίτερη επιτυχία αντέγραψε η Arch RE μέσω της θυγατρικής της Watford RE– εστιάζει στη μεγιστοποίηση των επενδυτικών αποδόσεων, κάτι που, σε μεγάλο βαθμό, προσομοιώνει την παρουσία ενός hedge fund εντός του αντασφαλιστικού οργανισμού. Συνεπώς, πιστεύω ότι οι μέρες των αντασφαλιστών που

ασχολούνται αποκλειστικά με την αντασφάλεια είναι μετρημένες και στο μέλλον θα πρέπει να αναμένουμε την κυριαρχία μεγάλων αντασφαλιστικών οργανισμών που δραστηριοποιούνται και στον χώρο των ασφαλειών ενώ, παράλληλα, εστιάζουν στη μεγιστοποίηση των επενδυτικών τους αποδόσεων.

ι πρέπει να προσέξουν οι μεσίτες αντασφαλειών; Τ Μήπως συμπιέζεται ο ρόλος τους με την είσοδο στην αγορά των μηχανημάτων τεχνητής νοημοσύνης και των νέων τεχνολογιών; Οι μεσίτες αντασφαλειών πρέπει να προσφέρουν αξία στους πελάτες τους. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αντιλαμβάνονται τα χαρτοφυλάκια και τους στόχους της διοίκησης των πελατών και να προσφέρουν εξατομικευμένες λύσεις που εξυπηρετούν τις ανάγκες τους. Αναταράξεις στην αγορά από νέες τεχνολογίες μπορεί να αναμένονται σε κάποιες απλές, και με ανάγκη χωρητικότητας αντασφαλιστικής κάλυψης, προϊοντικές γραμμές. Ταυτόχρονα όμως πιστεύω ότι οι μεσίτες αντασφαλειών θα έχουν πάντα μια σημαντική θέση στην αγορά, καθώς έχει εμπράκτως αποδειχθεί ότι πάντα προσαρμόζονται στις εκάστοτε αλλαγές του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Φυσικά, θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι διαπροσωπικές σχέσεις με τους πελάτες είναι επίσης ένας παράγοντας-«κλειδί» για την επιτυχία των μεσιτών αντασφάλειας, και αυτό είναι κάτι που δεν είναι δυνατόν να αντικατασταθεί από μια μηχανή.

INSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK

29

συνέντευξη

θέμα

Matrix Brokers at Lloyd’s, που βρίσκεται αυτήν H τη στιγμή στην αγορά, τι έχει κάνει για να ανταποκριθεί στο νέο περιβάλλον (κινήσεις, προϊόντα, νέα σχέδια); Η δραστηριοποίηση μέσω διαφοροποιημένων γραμμών παραγωγής και η γεωγραφική διασπορά αποτελούν ένα απλό και αποτελεσματικό πλάνο. Η Matrix έχει ήδη προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις εκτός Ελλάδας και αυτήν τη στιγμή διατηρεί κερδοφόρες εργασίες σε Λονδίνο, Κύπρο, Τουρκία και Νότιο Αφρική, ενώ παράλληλα είμαστε στη διαδικασία εκκίνησης μονάδας στην Ελβετία. Επίσης, οι εργασίες μας στον χώρο των σκαφών παρουσιάζουν ιδιαίτερη επιτυχία. Η αναζήτησή μας για ευκαιρίες ανά τον κόσμο σε διαφοροποιημένες γραμμές παραγωγής θα συνεχιστεί, με σκοπό την ελαχιστοποίηση της εξάρτησής μας από έναν συγκεκριμένο τομέα. Το επόμενό μας βήμα θα είναι να προχωρήσουμε στη διαμεσολάβηση ασφαλιστικών εργασιών, έτσι ώστε να έχουμε παρουσία σε όλο το φάσμα της αλυσίδας αξίας.

Το Brexit πώς επιδρά; Η επίδραση του Brexit θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο θα πραγματοποιηθεί και, εφόσον συμβεί κάτι τέτοιο, τι μορφή εν τέλει θα λάβει. Η αγορά του Λονδίνου είναι ήδη υπό πίεση, λόγω των αυξημένων εξόδων. Συνεπώς, το Brexit δεν μπορεί να είναι θετικό και μόνο αρνητική επίδραση μπορεί να έχει όσον αφορά τη δραστηριοποίηση των Lloyd’s και της αγοράς του Λονδίνου στην Ευρώπη. Το πόσο αρνητική θα είναι η επίδραση αυτή είναι κάτι που παραμένει να το δούμε στην πράξη.

ώς βλέπετε την ανάπτυξη του κλάδου στην Π Ελλάδα (κλάδος ζωής, και κλάδος περιουσίας & ατυχημάτων);

Η Matrix έχει επενδύσει εκτός Ελλάδας και αυτήν τη στιγμή διατηρεί κερδοφόρες εργασίες σε Λονδίνο, Κύπρο, Τουρκία και Νότιο Αφρική 30

αφιέρωμα

άρθρο

Με φορολόγηση η οποία είναι η υψηλότερη στην Ευρώπη και με δέσμευση για 3,5% πλεόνασμα ισολογισμού μέχρι το 2022 και 2,2% μέχρι το 2060, η ανάπτυξη πρόκειται να είναι μια αργή διαδικασία. Τα ασφάλιστρα του κλάδου ζωής έφτασαν στα ανώτερά τους επίπεδα στα 2,51 δισ. ευρώ το 2009, ενώ τα ασφάλιστρα γενικών έφτασαν στα ανώτερά τους επίπεδα στα 3,01 δισ. ευρώ το 2010. Η ανάκαμψη των ασφαλίστρων είναι βέβαιο ότι θα συνδεθεί με την οικονομική ανάπτυξη. Η Fitch έχει κάποιες προβλέψεις στην κατεύθυνση αυτή. Πιο αναλυτικά, ο κλάδος ζωής αναμένεται να επανέλθει στο προηγούμενο μέγιστο επίπεδο το 2024. Από την άλλη πλευρά, ο κλάδος γενικών, ο οποίος είχε πτώση της τάξης του 40% κατά τη διάρκεια της κρίσης, αναμένεται να φτάσει στο επίπεδο των 2,58 δισ. ευρώ το 2027. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμα και μετά από 14 χρόνια από την αρχή της κρίσης, οι γενικές ασφαλίσεις θα έχουν ανακάμψει μόνο κατά 85% σε σχέση με τα επίπεδα του 2010. Παρ’ όλα αυτά, είμαι θετικός, καθώς η αγορά πέρασε μια ιδιαίτερα αξιοσημείωτη περίοδο, αναπτύσσεται ξανά πάνω σε πιο υγιείς βάσεις, γεγονός για το οποίο θα πρέπει να είμαστε υπερήφανοι. Ταυτόχρονα, ο συνδυασμός της οικονομικής κρίσης, της μείωσης του αριθμού των ασφαλισμένων και η συνέχιση της τάσης χαμηλών τιμών στην αντασφαλιστική αγορά είχαν σαν αποτέλεσμα τη δραστική μείωση των εκχωρούμενων ασφαλίστρων. Υπολογίζουμε ότι στις μέρες μας τα εκχωρούμενα ασφάλιστρα έχουν μειωθεί κατά 50% σε σχέση με τα επίπεδα αυτών κατά το 2010. Οι ευκαιρίες για τους αντασφαλιστές και τους μεσίτες αντασφαλίσεων στην Ελλάδα εντοπίζονται στην αναζήτηση καινοτόμων λύσεων, που θα γεφυρώσουν το αποκαλούμενο κενό ασφάλισης μεταξύ των καλυπτόμενων και μη ασφαλιστικών περιπτώσεων, καθώς και στη δημιουργία νέων προϊόντων. Τελικά, πάντα υπάρχει πρόοδος και η αλλαγή και η καινοτομία πάντα κερδίζουν. ●

άρθρο

αφιέρωμα

θέμα

συνέντευξη

Η τεχνολογία ανοίγει νέους ορίζοντες στην αγορά της νομικής προστασίας Συναγωνιστές ναι, ανταγωνιστές όχι, με τις Google, Amazon, Microsoft στον Βάιο Κρόκο

Εμμανουήλ Κάλλης Διευθύνων Σύμβουλος, DAS Hellas

E

υοίωνες είναι οι ενδείξεις για τον κλάδο νομικής προστασίας το 2019, έτος στο οποίο αναμένεται αύξηση της ποσοστιαίας συμμετοχής στο σύνολο των εγγεγραμμένων ασφαλίστρων στην ελληνική ασφαλιστική αγορά. Τα παραπάνω εκτιμά ο διευθύνων σύμβουλος της DAS Hellas, κ. Εμμανουήλ Κάλλης, σκιαγραφώντας σε συνέντευξή του στο Insurance & Reinsurance Outlook 2019 τις νέες τάσεις και προκλήσεις του κλάδου, για τον οποίο πλέον ανοίγουν νέοι ορίζοντες. Στο επίκεντρο της νομικής προστασίας, όπως εξηγεί ο κ. Κάλλης, παραμένουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες-επιχειρήσεις, όπως και τα νοικοκυριά, που ήρθαν, άλλωστε, αντιμέτωπα με πολλούς «σκοπέλους», ελέω οικονομικής κρίσης.

ώς βλέπετε την αγορά νομικής προστασίας, ποιες Π είναι οι νέες τάσεις; Ο κλάδος νομικής προστασίας υπάρχει πάνω από 90 χρόνια στην Ευρώπη και 49 στην Ελλάδα, δίνοντας λύση στις καθημερινές ανάγκες οποιουδήποτε πολίτη. Οι προοπτικές είναι ποικίλες και πολλές, επειδή η εξέλιξη της κοινωνίας και τα τεχνολογικά επιτεύγματα ανοίγουν καινούργιους ορίζοντες στην αγορά της νομικής προστασίας. Έτσι γεννιούνται ιδέες παροχής καλύψεων που μερικά χρόνια πριν δεν προσφέρονταν.

Ποιοι είναι οι κορυφαίοι κίνδυνοι της αγοράς; Στην αγορά νομικής προστασίας, υψηλού κινδύνου κατηγορίες είναι οι επιχειρήσεις-επαγγελματίες και οι οικογένειες.

Γιατί; Διότι για μεν τους επιχειρηματίες η μη είσπραξη των απαιτήσεών τους από τρίτους και η μη διαχείριση των καθημερινών προβλημάτων οδηγούν σε αδυναμία εκπλήρωσης των δικών

τους υποχρεώσεων (πληρωμή φόρων, μη καταβολή μισθών στους υπαλλήλους, απουσία ανάπτυξης και επενδύσεων κ.ά.). Οι οικογένειες δε αδυνατούν να διεκδικήσουν τα δίκαια συμφέροντά τους, με συνέπεια να διαβιούν σε πολύ δύσκολες συνθήκες, αντί να λειτουργούν δημιουργικά.

Αντασφαλίζονται οι κίνδυνοι νομικής προστασίας; Όχι, αλλά μπορεί να δοθεί η διαχείριση των ζημιών νομικής προστασίας από πολυκλαδικές εταιρείες σε εξειδικευμένες εταιρείες νομικής προστασίας.

ην Google, την Amazon, τη Microsoft, τους βλέπεΤ τε σαν ανταγωνιστές σας; Συναγωνιστές ναι, ανταγωνιστές όχι, διότι αν με συνέπεια και εφαρμογή των κανόνων διαδίδεται και πωλείται η νομική προστασία, αυτό συντελεί στην πληρέστερη κατανόηση της χρησιμότητας της νομικής προστασίας από όλους.

οια ήταν η πορεία της DAS στην Ελλάδα το 2018 Π και ποιες οι εκτιμήσεις για την ελληνική αγορά της νομικής προστασίας το 2019; Τα μέχρι τώρα στοιχεία μάς επιτρέπουν να χαμογελάμε και να αποδεικνύουμε ότι με τη συνεχή προσπάθεια των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών και την εφαρμογή όσων υποσχόμαστε, θα διατηρήσουμε την πρωτιά στην Ελλάδα. Η ύπαρξη της οικονομικής κρίσης έδωσε τη δυνατότητα στους ασφαλισμένους μας να πιστοποιήσουν τη χρησιμότητα της νομικής προστασίας και να γίνονται ζωντανοί διαφημιστές της. Και το 2019 η νομική προστασία θα έχει ανοδική πορεία, με αύξηση της συμμετοχής στο σύνολο των εγγεγραμμένων ασφαλίστρων στην ελληνική ασφαλιστική αγορά.

Έχετε κάτι να προσθέσετε; Εύχομαι υγεία, επιτυχίες και χαμόγελα για όλους το 2019! ● INSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK

31

συνέντευξη

θέμα

αφιέρωμα

άρθρο

Στο επίκεντρο εξειδικευμένες ευθύνες, ψηφιακός μετασχηματισμός και agency Άννυ Τρύφων Διευθύνουσα Σύμβουλος, ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες ΑΕΜΑ

στον Βάιο Κρόκο

Περαιτέρω ανάπτυξη των ομαδικών προγραμμάτων, εμβάθυνση στην τεχνογνωσία του ομίλου Fairfax

Η

ανάπτυξη προϊόντων εξειδικευμένων ευθυνών (επαγγελματικές, D&O, cyber risk, asset insurance) θα συνεχίσει να βρίσκεται στο επίκεντρο των εργασιών για την ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες ΑΕΜΑ το νέο έτος. Σε εξέλιξη βρίσκεται, επίσης, το πενταετές πρόγραμμα ψηφιακής εξέλιξης της εταιρείας, ενώ στόχος παραμένει η διεύρυνση του δικτύου συνεργατών. Σε συνέντευξή της στο Insurance & Reinsurance Outlook 2019, η διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας, κ. Άννυ Τρύφων, παραθέτει τα τελευταία νέα του κλάδου μεσιτείας (αντ)ασφαλίσεων και τους κινδύνους. Από την άλλη πλευρά, επισημαίνει τα χαρακτηριστικά που κάνουν το agency να διαφέρει από την αυξανόμενη τάση διαδικτυακοί κολοσσοί και άλλες πλατφόρμες να προσφέρουν ασφαλιστικά προϊόντα. Εν κατακλείδι, η κ. Τρύφων αναμένει το 2019 να αποτελέσει μια χρονιά περαιτέρω ανάπτυξης, έχοντας παράλληλα ως «σύμμαχο» την τεχνογνωσία του ομίλου Fairfax.

32

ώς βλέπετε τις προοπτικές του κλάδου μεσιτείας Π (αντ)ασφαλίσεων στην Ελλάδα για το 2019; Η αγορά της ασφάλισης και της μεσιτείας ασφαλίσεων έχει αρχίσει τα τελευταία χρόνια να αναπτύσσεται και στη χώρα μας, κυρίως ως αποτέλεσμα δύο σημαντικών εξελίξεων. Η πρώτη είναι ότι πολίτες και επιχειρήσεις συνειδητοποιούν ότι το κράτος, από μόνο του, δεν είναι πλέον σε θέση να τους προσφέρει την προστασία που έχουν ανάγκη απέναντι σε έκτακτα περιστατικά, αλλά ούτε και τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να μπορούν να επενδύουν στο μέλλον τους. Η δεύτερη είναι ότι ο ευρύτερος κλάδος της ασφάλισης καταβάλλει σημαντική προσπάθεια στο να ενημερώνει το κοινωνικό σύνολο για τις επιλογές, τις εναλλακτικές και τις προοπτικές που προσφέρουν, πλέον, τα ασφαλιστικά προϊόντα & υπηρεσίες στην Ελλάδα, οι οποίες μάλιστα προσαρμόζονται όλο και περισσότερο στις ανάγκες και τις απαιτήσεις του σύγχρονου καταναλωτή και της σύγχρονης επιχείρησης. Για όλους τους παραπάνω λόγους εκτιμώ ότι και το 2019 θα αποτελέσει μια χρονιά ανάπτυξης για τον κλάδο.

ι πλατφόρμες Google, e-bay, Amazon κ.τ.λ. ανταΟ γωνίζονται τη δουλειά του μεσίτη (αντ)ασφαλίσεων; Είναι αλήθεια ότι παρατηρούμε να αναπτύσσονται διεθνώς και άλλα κανάλια παροχής ασφάλισης και αντασφάλισης,

κερδίζοντας μάλιστα σε κάποιες χώρες σημαντικά ποσοστά προτίμησης εκ μέρους των καταναλωτών. Η αξιοποίηση, άλλωστε, των δεδομένων και των τεχνολογιών που έχουν στη διάθεσή τους οι κολοσσοί, όπως η Google και η Amazon, τους επιτρέπουν να σχεδιάζουν απόλυτα ψηφιακές και εξατομικευμένες εμπειρίες εξυπηρέτησης των πελατών τους. Από την πλευρά μας, θεωρούμε ότι κάθε κανάλι έχει το δικό του κοινό, δίνοντας διαφορετική αξία στην υπηρεσία της ασφάλισης. Μπορεί, λοιπόν, να έχει το δικό του μερίδιο στη συνολική πίτα, προσφέροντας στον ευρύτερο στόχο, που είναι η ενίσχυση της ασφαλιστικής συνείδησης. Παρ’ όλα αυτά, η εμπειρία μάς επιτρέπει να έχουμε πλήρη αντίληψη του πόσο σημαντική είναι η προσωπική επαφή και σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στον μεσίτη και τον ασφαλισμένο. Αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να αντικατασταθεί από μια πλατφόρμα, ειδικά δε όταν πρόκειται για σύνθετα προγράμματα, που απαιτούν εξειδίκευση, εμπειρία και ευελιξία. Για παράδειγμα, όταν εμείς σχεδιάζουμε από κοινού με μια εταιρεία-πελάτη μας ένα ασφαλιστικό πλάνο, έχουμε πάντα ως πρωταρχικό στόχο το πόσο άμεσα θα μπορέσει να επιστρέψει η επιχείρηση στην κανονική λειτουργία της σε περίπτωση απρόοπτου συμβάντος, εξασφαλίζοντας μακροπρόθεσμα τη βιωσιμότητά της. Αντιλαμβάνεται, λοιπόν, κανείς ότι η συμβολή του μεσίτη είναι παραπάνω από καθοριστική.

Ποιοι είναι οι τοπ κίνδυνοι της αγοράς σήμερα; Οι κίνδυνοι, κυρίως για μια επιχείρηση, είναι λογικό να διαφοροποιούνται ανάλογα με τις, κάθε φορά, συνθήκες του περιβάλλοντος, αλλά και της εταιρείας. Σήμερα, εκτιμώ ότι οι δύο βασικές κατηγορίες κινδύνων είναι οι φυσικές καταστροφές και οι κυβερνοκίνδυνοι. Στην πρώτη περίπτωση, υπάγονται φαινόμενα που μπορούν πραγματικά να πλήξουν ανεπανόρθωτα τη λειτουργικότητα μιας εταιρείας, αλλά και ενός νοικοκυριού, όπως σεισμοί, πλημμύρες και πυρκαγιές. Όπως φαίνεται, η κλιματική αλλαγή δημιουργεί συνεχώς επιπλέον απρόοπτες συνθήκες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη δυνατότητα όλων να αντεπεξέλθουν στις συνέπειες. Στην ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες ΑΕΜΑ έχουμε πολλά παραδείγματα εταιρειών που μας εμπιστεύτηκαν, επέλεξαν τα προγράμματα που τους προτείναμε και όταν προέκυψε το απρόοπτο (π.χ. πυρκαγιά ή πλημμύρα) ήταν σε θέση να ξεπεράσουν με επιτυχία τον κίνδυνο και να συνεχίσουν τη λειτουργία τους, προστατεύοντας την επένδυσή τους. Αντίστοιχα, οι κυβερνοκίνδυνοι αντιπροσωπεύουν μια σύγχρονη απειλή, στην οποία είμαστε όλοι δυνητικά εκτεθειμένοι, είτε ως πολίτες είτε ως επιχειρήσεις. Είναι χαρακτηριστικό το ότι μια τέτοια επίθεση μπορεί να συνεπάγεται από

απώλεια δεδομένων, μέχρι πιο σύνθετες εξελίξεις, όπως μηνύσεις, δυσφήμηση ή ακόμα και αναστολή λειτουργίας μιας εταιρείας. Το σημαντικό σε αυτές τις περιπτώσεις είναι, φυσικά, η κατάλληλη προστασία της επιχείρησης. Στην ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες ΑΕΜΑ επιδιώκουμε πάντα να σχεδιάζουμε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες που μας διαφοροποιούν και προσφέρουν στους πελάτες μας πραγματικές λύσεις «στα μέτρα τους», παρέχοντάς τους αποτελεσματική προστασία. Με αυτόν τον τρόπο είμαστε ουσιαστικά δίπλα τους, ανταποκρινόμενοι στις ανάγκες τους. Καθώς οι διαδικτυακοί κίνδυνοι εξελίσσονται διαρκώς, απειλώντας τη λειτουργία αλλά και τα έσοδα κάθε εταιρείας, δεν θα μπορούσαμε παρά να δημιουργήσουμε λύσεις για την κάλυψη αυτών των αναγκών. Η νέα λύση που έχουμε δημιουργήσει αξιοποιεί την πολύτιμη εμπειρία και τεχνογνωσία που έχουμε αναπτύξει όλα αυτά τα χρόνια σε κάθε πτυχή της διαχείρισης κινδύνων και ασφαλιστικών λύσεων, δίνοντας στους πελάτες μας την ευελιξία να επιλέξουν οποιαδήποτε από τις τρεις ενότητες που την αποτελούν ή και τις τρεις, προκειμένου να θωρακίσουν αποτελεσματικά την επιχείρησή τους.

Πώς βλέπετε τη λειτουργία της IDD; Ο σκοπός της οδηγίας αυτής είναι η προστασία του καταναλωτή και η διαφάνεια στην παροχή της ασφαλιστικής νομοθεσίας. Για το καλό της αγοράς μας, αλλά και των πελατών, είναι ευχής έργο να υλοποιηθεί με τον αποτελεσματικότερο τρόπο.

ι νέο σχεδιάζει η ΕRB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες Τ AEMA για το 2019; Η ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες ΑΕΜΑ δραστηριοποιείται από το 1992 στη διαμεσολάβηση σε ασφαλιστικά και χρηματοοικονομικά προϊόντα και στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε όλους τους κλάδους ασφαλίσεων. Βασικά ανταγωνιστικά μας πλεονεκτήματα είναι η τεχνογνωσία και η σημαντική εμπειρία που διαθέτουμε στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων και ανταγωνιστικών ασφαλιστικών λύσεων σε επιχειρήσεις, αλλά και σε ιδιώτες. Η στρατηγική μας εστιάζει κυρίως στην ανάπτυξη προϊόντων εξειδικευμένων ευθυνών (επαγγελματικές, D&O, cyber risk, asset insurance). Επίσης, πραγματοποιούμε σημαντικές επενδύσεις σε τεχνολογία, υλοποιώντας πενταετές πρόγραμμα ψηφιακής εξέλιξης της εταιρείας. Ακόμη, επενδύουμε στην εξέλιξη του δικτύου των συνεργατών μας. Αυτοί οι άξονες παραμένουν βασική μας προτεραιότητα και το 2019. Παράλληλα, συνεχίζουμε να αναπτύσσουμε την κατηγορία ομαδικών προγραμμάτων που προσφέρουμε και φυσικά να εξελίσσουμε τη σχέση μας με εταιρείες του ομίλου Fairfax διεθνώς, ώστε να αξιοποιούμε όσο το δυνατόν καλύτερα τη σημαντική αυτή τεχνογνωσία, δημιουργώντας για τους πελάτες μας ακόμα πιο πρωτοπόρα προϊόντα και υπηρεσίες. ● INSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK

33

συνέντευξη

θέμα

αφιέρωμα

Ο κλάδος δείχνει έντονο ενδιαφέρον για το blockchain στον Βάιο Κρόκο

Βίβιαν Βουρδουμπά Διευθύντρια Αντασφαλειών, Συνεταιριστική Ασφαλιστική

Μεγάλες αλλαγές από τα νέα λογιστικά πρότυπα και το Solvency II

Y

πό το πρίσμα μιας γενικότερης μακροοικονομικής αβεβαιότητας, με χαμηλά επιτόκια και ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον, εισέρχεται στο νέο έτος ο (αντ) ασφαλιστικός κλάδος, καλούμενος να ανταποκριθεί σε νέες προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες που δημιουργούνται. Όπως εξηγεί, μεταξύ άλλων, σε συνέντευξή της στο Insurance & Reinsurance Outlook 2019, η κ. Βίβιαν Βουρδουμπά, διευθύντρια Αντασφαλειών της Συνεταιριστικής Ασφαλιστικής, κανόνες όπως η μεγάλη ανάλυση στην οποία θα στηριχθούν οι υπολογισμοί ή το Contractual Service Margin θα αλλάξουν τους παραδοσιακούς τρόπους υπολογισμού αποτελέσματος. Στο πλαίσιο αυτό, τα νέα λογιστικά πρότυπα/IFRS 17 και το Solvency II έρχονται να αλλάξουν εκ βάθρων τη «δομή» μακροχρόνιων (αντ)ασφαλιστικών προγραμμάτων. Πέραν αυτών, η συμβολή των νέων τεχνολογιών αναμένεται μεγάλη, με τον κλάδο να δείχνει ήδη έντονο ενδιαφέρον για το blockchain. Τέλος, στόχος της Συνεταιριστικής Ασφαλιστικής παραμένει τόσο η καλύτερη δυνατή (αντ)ασφαλιστική συμφωνία, για την αρτιότερη τεχνική και χρηματοοικονομική σταθερότητα, όσο και η φερεγγυότητα και τα εποπτικά κεφάλαια της εταιρείας.

34

άρθρο

Επηρεάζουν τα νέα λογιστικά πρότυπα τον κλάδο; Τα νέα λογιστικά πρότυπα θεωρούνται από τις πιο σημαντικές αλλαγές των τελευταίων ετών που έχουν γίνει αναφορικά με τις νέες λογιστικές απαιτήσεις. Εισάγουν ένα τελείως διαφορετικό πλαίσιο λογιστικού μοντέλου και τρόπου υπολογισμού των ασφαλιστικών υποχρεώσεων και σαφώς επηρεάζουν και τον κλάδο αντασφαλειών, είτε ως εκχώρηση είτε ως ανάληψη. Με την εφαρμογή και τις αλλαγές του IFRS 17, οι αντασφαλιστικές συμβάσεις μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά τις καταστάσεις θέσεως και χρηματοοικονομικής απόδοσης της εταιρείας κατά τη μετάβαση και μετά, αλλά και στη μελλοντική αναγνώριση των κερδών της εταιρείας. Ο υπολογισμός απόδοσης πρωτασφάλισης και αντασφαλιστικής εκχώρησης θα διαχωριστεί. Οι εταιρείες θα πρέπει να εκτιμήσουν κάθε αντασφαλιστική σύμβαση ξεχωριστά και ανεξάρτητα από την πρωτασφάλιση, το οποίο, τώρα, δεν είναι συνήθης πρακτική. Κανόνες όπως η μεγάλη ανάλυση στην οποία θα στηριχθούν οι υπολογισμοί ή το Contractual Service Margin θα αλλάξουν τους παραδοσιακούς τρόπους υπολογισμού αποτελέσματος (π.χ. μικτά μείον αντασφάλιση δεν θα ισχύουν πλέον). Εκτός των λογιστικών αλλαγών, θα υπάρξουν και αλλαγές λειτουργικές και στρατηγικές. Μακροχρόνια αντασφαλιστικά προγράμματα θα πρέπει να αναθεωρηθούν, προκειμένου να υποστηρίξουν τα νέα δεδομένα και ταυτόχρονα θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τις επιπτώσεις που θα έχουν αυτές οι αλλαγές στo Solvency II.

ιστεύετε ότι οι επιδόσεις του κλάδου μπορούν να Π βελτιωθούν με τη συμβολή της νέας τεχνολογίας; Η συμβολή της νέας τεχνολογίας για τη βελτίωση των επιδόσεων του κλάδου είναι γεγονός και δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Όλο και περισσότερες (αντ)ασφαλιστικές εταιρείες επενδύουν ή εξαγοράζουν startups, προκειμένου να δημιουργήσουν νέα, καινοτόμα προϊόντα, να βελτιώσουν και να επιταχύνουν διαδικασίες πώλησης, ανάληψης κινδύνων ελέγχου και πληρωμών ζημιών, ακόμη και εσωτερικής οργάνωσης. Ένα παράδειγμα όπου ο (αντ)ασφαλιστικός κλάδος δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι η τεχνολογία blockchain. Η χρήση της αυξάνει την απόδοση και μειώνει πολύ τα έξοδα, λόγω της δυνατότητας που έχει να βελτιώσει την ταχύτητα κάποιων συναλλαγών, όπως μείωση χρόνου για αγορά/πώληση αντασφαλιστικής κάλυψης, ταχύτητα στην πληρωμή ζημιών, μειώνεται ο φόρτος εργασίας, βοηθά την ελεγκτική και κανονιστική διαδικασία. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η συλλογή πληροφοριών σε επεξεργάσιμη μορφή. Πριν από μερικά χρόνια, εφαρμοζόταν από ελάχιστους, αρκετά χρονοβόρα και με κόστος. Τώρα, με την ύπαρξη διαφόρων λογισμικών, η συλλογή πληροφοριών, η ανάλυσή τους και η κοινή χρήση έχουν γίνει απλούστερες.

Παρέχεται δυνατότητα οπτικής παρακολούθησης συσσωρεύσεων κινδύνων, η οποία μπορεί να βοηθήσει στην επιλογή αντασφαλιστικής στρατηγικής. Έχοντας καλή ανάλυση της γεωγραφικής έκθεσης κινδύνου, να παρακολουθήσεις μια καταιγίδα ή κάποιο ακραίο καιρικό φαινόμενο και να ενημερώσεις τους ασφαλιζομένους για τον ενδεχόμενο κίνδυνο-“real-time disaster response”. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα για τη θετική συμβολή της τεχνολογίας όχι μόνο στον κλάδο, αλλά και στην ίδια την εταιρεία και στον πελάτη.

πορείτε να μας πείτε δυο λόγια για τις δραΜ στηριότητές σας στον τομέα των αντασφαλειών, αλλά και για τους στόχους σας ως Συνεταιριστική Ασφαλιστική;

Όλο και περισσότερες (αντ)ασφαλιστικές εταιρείες επενδύουν ή εξαγοράζουν startups για να δημιουργήσουν νέα, καινοτόμα προϊόντα

Στη Συνεταιριστική Ασφαλιστική έχουμε ξεχωριστό τμήμα το οποίο ασχολείται με την αντασφαλιστική κάλυψη του συνόλου των εργασιών της εταιρείας, γενικές και ζωής. Στόχος μας είναι η επιλογή της πιο κατάλληλης αντασφαλιστικής συμφωνίας σε σχέση με το προφίλ των κινδύνων που ασφαλίζουμε, προκειμένου να προστατευτεί επαρκώς τόσο η τεχνική και χρηματοοικονομική της σταθερότητα όσο και η φερεγγυότητα και τα εποπτικά κεφάλαια της εταιρείας. Στόχος της Συνεταιριστικής είναι η υγιής ανάπτυξη, εξασφαλίζοντας τους πελάτες της με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ενώ παράλληλα να διατηρεί ένα υψηλό επίπεδο φερεγγυότητας και ικανοποίησης των συνεργατών της και των μετόχων της.

οιες είναι οι νέες προκλήσεις και τάσεις για τον Π κλάδο; Ο (αντ)ασφαλιστικός κλάδος έχει να αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις και δυσκολίες. Έρχεται αντιμέτωπος με την εφαρμογή των νέων λογιστικών προτύπων, με τις νέες τεχνολογίες που πρέπει να παρακολουθεί και να ενσωματώσει ταχύτατα στις εργασίες του, τα χαμηλά επιτόκια και τον ανταγωνισμό από μη παραδοσιακά αντασφαλιστικά προϊόντα, το γεωπολιτικό περιβάλλον που διαμορφώνεται στην Ευρώπη με τα διασυνοριακά εμπόδια στις επαγγελματικές συναλλαγές (Brexit, προστατευτισμός), καθώς και μια γενικότερη μακροοικονομική αβεβαιότητα. ● INSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK

35

συνέντευξη

θέμα

αφιέρωμα

άρθρο

Παραμένει soft η αγορά, παρά τις μεγάλες καταστροφικές ζημιές των τελευταίων ετών στον Βάιο Κρόκο

Υπάρχει επάρκεια κεφαλαίων, οι αυξήσεις στα τιμολόγια δεν θα επηρεάσουν αισθητά το κόστος των προϊόντων

Π

εραιτέρω ανάπτυξη εργασιών σε συνάρτηση με τα νέα δεδομένα της αγοράς και της πορείας της ελληνικής οικονομίας διαβλέπει η κ. Άρτεμις Τσιμπούρη, προϊσταμένη Αντασφαλειών της ΜΙΝΕΤΤΑ Ασφαλιστικής. Όπως σημειώνει στο Insurance & Reinsurance Outlook 2019, εκτιμά πως ο αντασφαλιστικός κλάδος έχει προσελκύσει επενδύσεις (κεφάλαια) ικανές ώστε να μην υπάρξουν ουσιαστικές μεταβολές στις τιμές των ασφαλιστικών προϊόντων, σε πιθανές αυξήσεις τιμολογίων στα αντασφάλιστρα. Παραθέτει τα υπέρ και τα κατά της αντασφάλισης και το πώς επιδρά στα εποπτικά κεφάλαια των ασφαλιστικών, καταλήγοντας πως η αγορά αντασφάλειας από αξιόπιστους αντασφαλιστές κοστίζει, όμως τα οφέλη και τα πλεονεκτήματα είναι τόσα που, στο τέλος της ημέρας, υπάρχει ισορροπία.

Άρτεμις Τσιμπούρη Προϊσταμένη Αντασφαλειών, ΜΙΝΕΤΤΑ Ασφαλιστική 36

H ελληνική ασφαλιστική αγορά παραμένει υγιής, με ανοδική πορεία

ώς βλέπετε την ελληνική ασφαλιστική αγορά; Π Βλέπετε ανάπτυξη, συγκέντρωση; Ο ασφαλιστικός κλάδος στην Ελλάδα δεν διαφέρει ιδιαίτερα σε σχέση με τους υπόλοιπους κλάδους. Η ανάπτυξη κάθε κλάδου σχετίζεται με τη χώρα στην οποία δραστηριοποιείται και με την οικονομία της. Αν και όλα τα στοιχεία δείχνουν πως η χώρα βρίσκεται σε μια θετική πορεία, αυτό δεν φαίνεται να αποτυπώνεται ακόμα στην πραγματική οικονομία, κι έτσι ακόμα οι καταναλωτές είναι διστακτικοί στην επένδυση σε ένα προϊόν πέραν των υποχρεωτικών. Ωστόσο, κλείνοντας το 2018, βλέπουμε πως η ελληνική ασφαλιστική αγορά είναι μια υγιής αγορά, με ανοδική πορεία, που στα επόμενα χρόνια πρόκειται να αναπτυχθεί περαιτέρω και να συνεισφέρει ακόμα περισσότερο στην κοινωνική στήριξη. Παρ’ όλο που υπάρχει διεθνώς μια τάση συγκέντρωσης, ώστε να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας, πάντα υπάρχει χώρος για ανάπτυξη, ειδικότερα σε έναν τόσο ανθρωποκεντρικό κλάδο. Η ανάπτυξη της ασφαλιστικής συνείδησης σε σχέση με τις πολύτιμες συμβουλές που μπορεί να προσφέρει ο ασφαλιστικός σύμβουλος, αναλόγως των αναγκών του κάθε ασφαλιζόμενου σε σχέση με την ευελιξία των εταιρειών, μπορούν να διαφοροποιήσουν την τάση αυτή.

ώς θα σας επηρεάσουν τυχόν αυξήσεις τιμολοΠ γίων στα αντασφάλιστρα που γράφετε; Η αντασφαλιστική αγορά εξακολουθεί να είναι soft, παρά τις μεγάλες καταστροφικές ζημιές των τελευταίων ετών. Παράλληλα, έχει προσελκύσει πολλές επενδύσεις, με

αποτέλεσμα να έχει υψηλά κεφάλαια να διαθέσει. Έτσι και σε αυτήν την ανανέωση δεν πρόκειται να δούμε τέτοιες αυξήσεις στις συμβάσεις που να επηρεάσουν ουσιαστικά τις τιμές των προϊόντων.

οια είναι τα υπέρ και τα κατά της αντασφάλισης; Π Πώς επιδρά στα εποπτικά κεφάλαια των ασφαλιστικών; Υπέρ και κατά της αντασφάλισης: τεχνολογική υποστήριξη, συμβουλευτική υποστήριξη, ειδικότερα στις περιπτώσεις των εξειδικευμένων ασφαλίσεων, διασπορά του κινδύνου, μείωση της ανάγκης εξασφάλισης συμπληρωματικού κεφαλαίου. Όλα αυτά έχουν άμεση σχέση με τη φερεγγυότητα της εταιρείας, η οποία φυσικά ελέγχεται από τις εποπτικές αρχές. Βέβαια, φυσικό επακόλουθο είναι το κόστος. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει «μαγική συνταγή» για το ύψος της αντασφάλισης που μπορεί να επιλεγεί. Εξαρτάται από τις επιλογές κάθε εταιρείας αναφορικά με το ύψος του κινδύνου που αναλαμβάνει.

οστίζει στους πρωτασφαλιστές η αντασφάλιση Κ των κινδύνων; Η αγορά αντασφάλειας από αξιόπιστους αντασφαλιστές κοστίζει. Όπως για τον καταναλωτή κοστίζει να αγοράσει μια αξιόπιστη ασφάλεια, έτσι και για τον ασφαλιστή κοστίζει να αγοράσει ποιοτική αντασφάλεια. Ωστόσο, τα οφέλη και τα πλεονεκτήματα, ποσοτικά και ποιοτικά, μερικά από τα οποία αναφέραμε παραπάνω, είναι τόσα που, στο τέλος της ημέρας, υπάρχει ισορροπία. ● INSURANCE & REINSURANCE OUTLOOK

37

αφιέρωμα

άρθρο

συνέντευξη

θέμα

ΕΕΑΕ 1938-2018 Μια ιστορία 80 ετών

Oγδόντα χρόνια συνεχούς παρουσίας στην αγορά συμπληρώνει φέτος η Ένωση Επαγγελματιών Ασφαλιστών Ελλάδος (ΕΕΑΕ) Επιμέλεια: Έλενα Ερμείδου

Η

ιστορία της, που διατρέχει τον 20ό αιώνα, είναι συνυφασμένη με την ιστορία της ιδιωτικής ασφάλισης στην Ελλάδα. Στόχος της ΕΕΑΕ ήταν και θα είναι πάντα η υποστήριξη του ασφαλιστικού πράκτορα και η συνεχής ανάδειξη της διαχρονικής του αξίας. Όλα ξεκίνησαν το 1932 με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Ασφαλιστών. Στη συνέχεια, το 1938, παίρνει σάρκα και οστά η Ένωση Επαγγελματιών Ασφαλιστών Ελλάδος, με την ιδρυτική της διακήρυξη τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους και με την πρώτη Τακτική Γενική Συνέλευση τον Μάιο που ακολούθησε. Ο ρόλος του ασφαλιστικού πράκτορα ήταν και είναι καθοριστικός, καθώς με την παρουσία των ασφαλιστικών πρακτόρων ξεκίνησε στην Ελλάδα η πρώτη εξοικείωση με αυτό που σήμερα ονομάζουμε «ασφαλιστική συνείδηση». Πέρα από τον ρόλο της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης, οι ασφαλιστικοί πράκτορες, ξεκινώντας, δημιούργησαν μια γέφυρα για την είσοδο πολλών ξένων ασφαλιστικών εταιρειών στην Ελλάδα, οι οποίες εκπροσωπούνταν κυρίως από ασφαλιστικούς πράκτορες. Η επαγγελματική αυτή τάξη, οι αντιπρόσωποι και τα γραφεία πρακτόρευσης αλλοδαπών και ημεδαπών ασφαλιστικών επιχειρήσεων, με αυτόν τον τρόπο, έθεσαν τα πρώτα θεμέλια για τη διαμόρφωση και την ανάπτυξη της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς. Μέσα από το έργο τους αναπτύσσεται και διευρύνεται η 38

έννοια της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης, ο θεσμός της ασφάλισης και ο ρόλος του ασφαλιστικού πράκτορα, τον οποίο υποστηρίζει, από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα, η Ένωση Επαγγελματικών Ασφαλιστών Ελλάδος. Από τον πρώτο χρόνο της ίδρυσής της (1938), διακρίνεται έντονα ο συνδικαλιστικός της ρόλος. Ήδη έναν χρόνο μετά, το 1939, αποστέλλει υπόμνημα-ψήφισμα προς τον υπουργό Εργασίας, με σκοπό την προάσπιση των συμφερόντων του επαγγέλματος. Την ίδια χρονιά, ανακοινώνεται η ίδρυση του ΤΣΑΠΑ, του σημερινού επικουρικού ταμείου ασφάλισης ΤΕΑ-ΕΑΠΑΕ, και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου συνυπογράφουν σχετικό υπόμνημα. Από τότε, η ΕΕΑΕ, με συνεχείς δράσεις, παρεμβάσεις και υπομνήματα προς τους αρμόδιους φορείς, πετυχαίνει να διαφυλάξει και να διατηρήσει την ποιότητα του επαγγέλματος, επιπλήττοντας και αποβάλλοντας από τον κλάδο τους καιροσκόπους και όσους δεν ασκούν το επάγγελμα με συνέπεια, ήθος και επαγγελματισμό. Εκτός από τον συνδικαλιστικό της ρόλο, η ΕΕΑΕ δείχνει το κοινωνικό της πρόσωπο στις κρίσιμες στιγμές, όπως στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν αποφασίζει, μετά από συνεχόμενες και εκτεταμένες συνελεύσεις, να διαθέσει όλη της την περιουσία στην «κρατική υπηρεσία αλληλεγγύης». Και όχι μόνο… Η ΕΕΑΕ, στη διάρκεια της Κατοχής, στέκεται αρωγός των απόρων συναδέλφων και των οικογενειών

των μελών της που έχασαν τη ζωή τους στον πόλεμο. Δεκαπέντε χρόνια μετά το τέλος του πολέμου, το 1960, μετά από αγώνες για την υποστήριξη του θεσμού και του επαγγέλματος, η ΕΕΑΕ εγκρίνει το σχέδιο νόμου για την κατοχύρωση του επαγγέλματος. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’70, ο ασφαλιστικός πράκτορας είναι και ο μοναδικός φορέας ασφαλιστικής διαμεσολάβησης και η Ένωση Επαγγελματιών Ελλάδος μαζί με την Ένωση Επαγγελματιών Ασφαλιστών Θεσσαλονίκης αποτελούν τους μοναδικούς συνδικαλιστικούς φορείς. Οι δύο αυτές ενώσεις μαζί θα δημιουργήσουν το 1983 την Πανελλήνια Ομοσπονδία (ΠΟΑΠ). Με την εμφάνιση των ασφαλιστικών συμβούλων, την ίδρυση του ΠΣΑΣ το 1974 και την ίδρυση του ΣΕΜΑ το 1988, ενισχύεται ακόμη περισσότερο το επάγγελμα και η συνδικαλιστική δράση των φορέων της. Το 1962, αποφασίζει τη μετάφραση και διανομή στα μέλη της του γαλλικού κώδικα δεοντολογίας για την ασφαλιστική διαμεσολάβηση, ενώ την ίδια χρονιά ο Αλέξανδρος Ταμπουράς θα εκπροσωπήσει την ΕΕΑΕ στη γενική συνέλευση του BIPAR. Το 1980 ολοκληρώνεται η συνεργασία με το Διεθνές Γρα-

φείο Ασφαλιστικής και Αντασφαλιστικής Διαμεσολάβησης και η ΕΕΑΕ γίνεται πλήρως μέλος του. Το 1991, η ΕΕΑΕ μεταφέρεται σε δικά της γραφεία, ιδιόκτητα, στην οδό Κάνιγγος 27, στην Αθήνα. Σημαντικός σταθμός στην ιστορία της είναι το 2006, όταν καταφέρνει να εξασφαλίσει στα μέλη της ολοκληρωμένη κάλυψη αστικής ευθύνης με μοναδικούς όρους και ανταγωνιστικό ασφάλιστρο. Σήμερα, στη νέα εποχή, την οποία διαμορφώνουν οι κανόνες και οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο ασφαλιστικός πράκτορας, ως ανεξάρτητος ασφαλιστικός διαμεσολαβητής, αποτελεί και πάλι την αιχμή του δόρατος για την ασφαλιστική διαμεσολάβηση. Το 2018, η ΕΕΑΕ, διά της προέδρου της, είναι παρούσα στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή που προετοιμάζει το σχέδιο νόμου για την ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας IDD, παρεμβαίνοντας καθοριστικά στη διαμόρφωση του τελικού κειμένου. Με αδιαμφισβήτητη ιστορία, η ένωση κλείνει φέτος τα 80 χρόνια και είναι έτοιμη να υποστηρίξει το επάγγελμα του ασφαλιστικού πράκτορα στη νέα εποχή, για ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον. ●

39

συνέντευξη

θέμα

αφιέρωμα

άρθρο

Οι τρεις μεγάλοι κίνδυνοι του 2019 Ιωάννης Σίνος Chief Risk Officer, Generali στον Βάιο Κρόκο

Πώς η αντασφάλιση δρα βελτιωτικά στον ασφαλιστικό κίνδυνο: στον κίνδυνο ασφαλίστρων και αποθεμάτων και στον καταστροφικό κίνδυνο

T

ο cyber risk και οι εν εξελίξει ανακατατάξεις στον χώρο της υγείας, σε συνδυασμό με το ευμετάβλητο χρηματοοικονομικό περιβάλλον (capital controls κ.λπ.), θεωρούνται για την Generali οι βασικές προκλήσεις για το 2019. Σε συνέντευξή του στο Insurance & Reinsurance Outlook 2019, o Chief Risk Officer, κ. Ιωάννης Σίνος, μίλησε για τη διαμορφωθείσα κατάσταση στον κλάδο και για τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η αντασφάλιση στη φερεγγυότητα των ασφαλιστικών και την πιο αποδοτική διεκπεραίωση των εργασιών τους.

όσο σημαντική είναι η αντασφάλιση των κινδύΠ νων (προαιρετικές/συμβατικές) για εσάς στους κλάδους ζωής και γενικών ασφαλίσεων; Τα κίνητρα που οδηγούν τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις στην αντασφάλιση είναι πολλαπλά και δεν αφορούν αποκλειστικά στη μεταφορά των κινδύνων που η ασφαλιστική εταιρεία δεν επιθυμεί να αναλάβει. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, η αντασφάλεια παρέχει διευκόλυνση για την είσοδο της εταιρείας σε νέες αγορές ή κλάδους δραστηριότητας, παρέχοντας γνώση, τεχνική υποστήριξη και εξειδίκευση σε τομείς που οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις μπορεί να μη διαθέτουν. Η τιμολόγηση επιβαρυμένων κινδύνων, η επιλογή των ασφαλιστικών κινδύνων για τις ασφαλίσεις υγείας ή η τιμολόγηση των μεγάλων βιομηχανικών κινδύνων μπορεί 40

να αποδειχθούν πολύπλοκες και να απαιτούν υψηλό κόστος για μια ασφαλιστική εταιρεία που δεν έχει την ανάλογη εξειδίκευση. Η αντασφάλεια προσφέρει λύσεις, λόγω της εμπειρίας και της γνώσης στη διαχείριση εξειδικευμένων κινδύνων. Επιπλέον, δίνει δυνατότητα σε εταιρείες με περιορισμένα κεφάλαια να αναλάβουν κινδύνους που δεν θα ήταν δυνατόν να αναλάβουν χωρίς τη χρήση αντασφάλειας. Τέλος, μια αντασφάλιση μπορεί να λειτουργήσει ως όχημα χρηματοδότησης κατά την έναρξη εργασιών μιας ασφαλιστικής. Στην περίπτωση ασφαλιστικών ομίλων όπως η Generali, που λειτουργούν ως αντασφαλιστές των θυγατρικών τους, τα οφέλη είναι πολλαπλά, καθώς η κεντροποιημένη διαχείριση κινδύνων από μια εξειδικευμένη ομάδα επιτρέπει την καλύτερη διαφοροποίησή τους, περιορίζει το διοικητικό κό-

Η αντασφάλιση μειώνει τη μεταβλητότητα των υποχρεώσεων και αυξάνει τα ίδια κεφάλαια της ασφαλιστικής

στος και αυξάνει τη διαπραγματευτική ικανότητα του ομίλου απέναντι στις αντασφαλιστικές επιχειρήσεις.

οιος είναι ο ρόλος της στη φερεγγυότητα της Π ασφαλιστικής; Η αντασφάλιση αποτελεί σημαντικό «εργαλείο» και για τη διαχείριση των κεφαλαίων της ασφαλιστικής επιχείρησης, καθώς μπορεί να περιορίσει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις που προβλέπονται από το νομοθετικό πλαίσιο του Solvency ΙΙ. Στην πράξη, η αντασφάλεια μειώνει το απαιτούμενο κεφάλαιο φερεγγυότητας, καθώς ένα μέρος από τον κίνδυνο που αναλαμβάνει η εταιρεία μεταφέρεται στον αντασφαλιστή. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το τυπικό μοντέλο (Standard Formula), ο ασφαλιστικός κίνδυνος (underwriting) περιλαμβάνει κυρίως:

κάλυψη μπορεί να προσθέσει κίνδυνο στην ασφαλιστική εταιρεία, στο πλαίσιο του κινδύνου αθέτησης αντισυμβαλλομένου. Δεδομένου του ότι επηρεάζει τη συνολική επίδραση στην κεφαλαιακή απαίτηση, η χρηματοοικονομική ισχύς (που απεικονίζεται βάσει της κατάταξης που λαμβάνουν από τους διάφορους οίκους αξιολόγησης) του αντασφαλιστή πρέπει να αποτελεί βασικό παράγοντα επιλογής. Τέλος, ένας από τους κύριους σκοπούς της αντασφάλισης είναι η μείωση της μεταβλητότητας (volatility) των υποχρεώσεων, που με τη σειρά της οδηγεί σε μικρότερο περιθώριο κινδύνου και, ως εκ τούτου, σε αύξηση του ιδίων κεφαλαίων της ασφαλιστικής εταιρείας.

οιοι είναι για εσάς οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για Π το 2019; Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι για το 2019 περιλαμβάνουν:

― τον κίνδυνο ασφαλίστρων, ― τον κίνδυνο αποθεμάτων και ― τον καταστροφικό κίνδυνο Η αντασφάλεια μπορεί να δράσει βελτιωτικά και στους τρεις παραπάνω κινδύνους. Ο κίνδυνος αγοράς, επίσης, περιορίζεται από την αντασφάλεια, καθώς η χρήση της μειώνει τα απαιτούμενα κεφάλαια και, κατά συνέπεια, τα αναγκαία στοιχεία του ενεργητικού. Ωστόσο, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η αντασφαλιστική

― Το cyber risk-απώλεια δεδομένων από κυβερνοεπίθεση: Είναι ένας κίνδυνος, που απαιτεί συνεχή εγρήγορση και επένδυση σε νέες τεχνολογίες. ― Τις πρόσφατες ανακατατάξεις και διεργασίες στον χώρο των παρόχων υγείας (είναι ένας κίνδυνος που μπορεί να μετατραπεί και σε μεγάλη ευκαιρία ανάπτυξης-βελτίωσης). ― Το ευμετάβλητο-αρνητικό χρηματοοικονομικό περιβάλλον και τη συνέχιση των capital controls, που περιορίζουν τις επενδυτικές ευκαιρίες των ασφαλιστικών εταιρειών. ● 41

συνέντευξη

θέμα

αφιέρωμα

άρθρο

Κρίσιμη απειλή το cyber risk, στηρίζουν την αγορά οι αντασφαλιστές Με το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης ασφάλειας πληροφοριών (ISMS) «απαντά» η Eurolife

Παναγιώτης Κατερτζής Information Security Officer CISM, Eurolife ERB στον Βάιο Κρόκο

E

ν μέσω έντονων προκλήσεων στην αγορά, η Eurolife δίνει έμφαση, μεταξύ άλλων, στον κρίσιμο κίνδυνο των κυβερνοεπιθέσεων, μια συνεχώς αναπτυσσόμενη απειλή, που διαμορφώνει εκ νέου τόσο τις υπηρεσίες προς τους καταναλωτές όσο και τις συνεργασίες με τον αντασφαλιστικό κλάδο. Προϊόντα που καλύπτουν εξατομικευμένες λύσεις αντασφάλισης για όλους τους τύπους κυβερνοεπιχειρησιακού κινδύνου, τόσο σε προαιρετική όσο και σε συμβατική βάση, επανακαθορίζουν τις σχέσεις των δύο πλευρών. Μιλώντας στο Insurance & Reinsurance Outlook 2019, o κ. Παναγιώτης Κατερτζής, Information Security Officer CISM, Eurolife ERB, θέτει υψηλά το ζήτημα του cyber risk στην «ατζέντα» της εταιρείας. Στόχος είναι η ανάδειξη λύσεων που θα αποτρέψουν τέτοιους κινδύνους, σε εταιρείες και λοιπούς πελάτες.

ι έχει κάνει η Eurolife ERB για να προστατέψει Τ πελάτες και δίκτυα σε επίπεδο cyber risk; Υπάρχει το capacity για να γίνει αντασφάλιση στους cyber κινδύνους; Ως cyber risk, αντιλαμβανόμαστε τον κίνδυνο οικονομικής απώλειας, διακοπής της απρόσκοπτης λειτουργίας, βλάβης της φήμης ενός οργανισμού, από κάποιο είδος αποτυχίας των συστημάτων τεχνολογίας της πληροφορίας, που θα επιφέρει πλήγμα στη διαθεσιμότητα, ακεραιότητα και εμπιστευτικότητα των δεδομένων που διατηρεί και επεξεργάζεται. Μεταξύ των δεδομένων αυτών είναι δεδομένα πελατών και δικτύου συνεργατών που χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας από το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον απειλών ασφάλειας (cyber threats). Για την αντιμετώπιση αυτών των απειλών, η Eurolife ERB έχει αναπτύξει και λειτουργεί ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης ασφάλειας πληροφοριών (Information Security Management System-ISMS), μέσω του οποίου εφαρμόζονται τεχνικά και οργανωτικά μέτρα ασφάλειας πληροφοριών.

42

Επίσης, μέσω του ISMS υπάρχει συνεχής βελτίωση των υφιστάμενων μέτρων ασφάλειας ή υιοθέτηση νέων σύμφωνα με τις τρέχουσες απαιτήσεις cyber security. Ο κίνδυνος των κυβερνοεπιθέσεων (cyber risk) έχει εξελιχθεί σε κρίσιμη, περίπλοκη και ευρέως διαδεδομένη απειλή, που επηρεάζει όλο και περισσότερο τις αποφάσεις της διαχείρισης κινδύνου σε παγκόσμια βάση. Η ασφαλιστική αγορά ανταποκρίθηκε στη νέα διαμορφούμενη πραγματικότητα αναπτύσσοντας μια ισχυρή σουίτα λύσεων cyber insurance, με στόχο την παροχή κάλυψης από ένα ευρύ φάσμα συναφών κινδύνων. Η κάλυψη αυτή εξακολουθεί να ωριμάζει και να αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς. Με τη σειρά της, και η αντασφαλιστική αγορά στηρίζει και υποστηρίζει ενεργά τις εταιρείες, τόσο σε προαιρετική όσο και σε συμβατική βάση. Προϊόντα που καλύπτουν εξατομικευμένες λύσεις αντασφάλισης για όλους τους τύπους κυβερνοεπιχειρησιακού κινδύνου, περιλαμβανομένης και της παραβίασης των δεδομένων, των υλικών ζημιών, της διακοπής των επιχειρήσεων και της τρομοκρατίας στον κυβερνοχώρο, έχουν ήδη αναπτυχθεί και προσφέρονται. ●

δώστε φτερά στην ασφαλιστική σας ενημέρωση Ο

Α Σ Φ Α Λ Ι Σ Τ Ι Κ Ο Σ

Κ Ο Σ Μ Ο Σ

τεύχος 83|σεπτέμβριος-οκτώβριος/2018

16 αφιέρωμα ΣΥΝΤΑΞΕΙΣΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ Αλλάζει άρδην το σκηνικό των συντάξεων

52 αφιέρωμα ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ Νέες ισορροπίες στις δύο αγορές υγείας

48 θέμα CYBER INSURANCE

Ο ασφαλιστικός κλάδος ενώπιος ενωπίω με την πρόκληση του cyber κινδύνου

40

αφιέρωμα

ΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Κρίση και τεχνολογία αύξησαν τη ζήτηση για νέα προγράμματα και καλύψεις

Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου Πρόεδρος & CEO Eurolife ERB, Πρόεδρος ΕΑΕΕ

Η ιδιωτική ασφάλιση αρωγός του κράτους

[square]

[triangle]

solidity, security, stability

progression, direction, purpose

[spiral]

[circle]

growth, evolution, expansion

completeness, integrity, connection