Insurance World #96, Νοέμβριος -Δεκέμβριος 2020

Ο

Α Σ Φ Α Λ Ι Σ Τ Ι Κ Ο Σ

Κ Ο Σ Μ Ο Σ

τεύχος 96|νοέμβριος-δεκέμβριος/2020

28 αφιέρωμα Environmental, Social and Governance τεύχος#96 11-12/2020

38 θέμα 2nd Cyber Insurance & Incident Response Conference

62 θέμα Αναζητώντας καινοτόμες λύσεις και συμπράξεις για την ασφαλιστική κάλυψη των πανδημιών στο μέλλον

ÁÎ È¾Æ 130 ÕÏ»Ëƾ ºʾÐÑÂ Í ËѾ ÁºÍɾ Ð¾Ô ÐÂ È Ò ÐÑÆÄʹ

©Ï»Ëƾ ÌÉÉ Þ

ISSN 1791-8480

¸ÑÌÔ Ñ¾ 9ÏÆÐÑ̽ÄÂË˾ ÐÑÅϺ×ÌÖÊ »ÉÌÆ Ê¾×º ÑÌ ¸ÏÄÌ ÑÓË 4QFDJBM 0MZNQJDT )FMMBT

Πάνος Τσακλόγλου Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων

Το αμιγώς διανεμητικό σύστημα έχει φτάσει στα όριά του

γίνετε συνδρομητές! Γίνετε και εσείς πολίτης του ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΤΩΡΑ ΣΤΟ στοιχεία συνδρομητή ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΕΤΑΙΡΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

E-MAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ* *ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Αποδέχομαι

πως τα προσωπικά μου στοιχεία θα τηρηθούν από την ethosMEDIA Εκδοτική-Συνεδριακή AE για τις ανάγκες αποστολής του περιοδικού Insurance World, στο οποίο είμαι συνδρομητής. Η αποστολή του περιοδικού γίνεται μέσω εταιρείας διανομής ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail). Για οποιαδήποτε απορία σχετικά με τα προσωπικά σας στοιχεία, μπορείτε να επικοινωνήσετε με την κ. Λαζαράκου Αναστασία, Σύμβουλο Διοίκησης, στο e-mail: lazarakou.n@ethosmedia.eu

αξία συνδρομών (σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ & ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΤΗΣΙΑ: 50€

ΕΤΗΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ: 30€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

Τι σε κάνει να θυμάσαι πάντα να μην ξεχάσεις;

Στην ERGO Ασφαλιστική ξέρουµε. Είναι η υπευθυνότητα. Και όσα φροντίζεις µε υπευθυνότητα έργο µας είναι να τα προστατεύουµε σταθερά και µε ευθύνη.

ΚΥΠΡΟΣ: 70€

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ: 90€

αξία συνδρομών (αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ΕΤΗΣΙΑ: 10€ (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α 6%)

τρόποι εξόφλησης συνδρομών Κ ΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / ΙΒΑΝ: GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192) εβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της Β εταιρίας ethosMEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομα σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κ. Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

Το Insurance World καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά! Υπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ethosMEDIA S.A., Λυσικράτους 64, 176 74 Καλλιθέα, Fax: 210 998 4953

editorial

τεύχος 96 νοέμβριος-δεκέμβριος 2020 τιμή τεύχους 10 € Γενικός Διευθυντής ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΥΖΟΥΝΗΣ ouzounis.k@ethosmedia.eu

2020

Η χρονιά του κορωνοϊού

Π

οιος θα το περίμενε ότι η αισιοδοξία που διαφαινόταν στις αρχές του νέου έτους, του 2020, θα γυρνούσε σε απαισιοδοξία στα μέσα και θα κρατούσε μέχρι και να φύγει ο χρόνος… Και δεν ξέρουμε, ούτε και μπορούμε να κάνουμε ασφαλείς προβλέψεις, πώς θα μπει το 2021. Όλα θα εξαρτηθούν από το εμβόλιο, πόσο γρήγορα θα μπει στην κυκλοφορία, ποιο θα είναι το ποσοστό επιτυχίας του και πόσο γρήγορα θα ανοίξει η οικονομία. Υπό τη σκιά της πανδημίας, είναι πολύ δύσκολο να γράφουμε πολλά. Το να τα επαναλάβουμε, να μιλήσουμε ξανά για τον τρόπο που επιβλήθηκαν τα μέτρα, τι ήταν σωστό, τι ήταν λάθος, τι επαληθεύτηκε και τι όχι, πώς αντέδρασε η ασφαλιστική αγορά, πώς ανταποκρίθηκε η αγορά με την τηλεργασία, ποιος πούλησε λιγότερο, ποιος περισσότερο, ποιες πρακτικές επικροτούμε, ποιες αποφεύγουμε, είναι σήμερα κουραστικό. Η επανάληψη αυτή, στη χρονική στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, θα έλεγα ότι κουράζει, φθείρει και δημιουργεί ανησυχία και σύγχυση. Ούτε και να κάτσουμε να αναλύσουμε τι συζητήσεις επί συζητήσεων έγιναν μπορούμε (και όλα για τη διαφύλαξη της δημοκρατίας). Το βέβαιο είναι ότι η ασφαλιστική αγορά άντεξε, έδειξε αυτό που συνηθίζεται να ακούγεται τελευταία: ανθεκτικότητα. Γιατί –να το πούμε κι αυτό– δεν είχε να αποζημιώσει τόσα χρήματα για ζημιές περιουσίας που προκλήθηκαν από τον Covid-19 όσα είχαν άλλες χώρες που έχουν υψηλό δείκτη ασφαλιστικής συνείδησης. Οι επιχειρήσεις από τους κλάδους τουρισμού, εστίασης, εκμετάλλευσης ακινήτων ήταν στην πλειοψηφία τους ανασφάλιστες. Πολλές από αυτές δεν θα τα καταφέρουν. Οι ασφαλισμένες ζημιές ήταν λίγες κι αυτό λέει πολλά. Σίγουρα, η ασφαλιστική αγορά βρίσκεται μεταξύ σφύρας και άκμονος, σίγουρα όμως τα λάθη του παρελθόντος την κυνηγούν. Τα λάθη αυτά θα πρέπει να τα διορθώσει μέσα στο νέο έτος. Δυστυχώς, κάποια πράγματα συνεχίζει να τα κάνει λάθος.

Έλενα Ερμείδου

Διευθυντής Σύνταξης ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΣ konstas.c@ethosmedia.eu Αρχισυντάκτης ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΝΙΟΥΡΑΣ kaniouras.s@ethosmedia.eu Συντάκτες ΕΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ ermeidou.e@ethosmedia.eu ΛΑΛΕΛΑ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ chrysanthopoulou.l@ethosmedia.eu ΒΑΪΟΣ ΚΡΟΚΟΣ krokos.v@ethosmedia.eu Δημιουργικό ΠΟΠΗ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ popikalogianni@gmail.com Eπιμέλεια-Διόρθωση ΑΜΑΛΙΑ ΛΟΥΒΑΡΗ louvari.a@ethosmedia.eu Key Account Manager ΡΑΝΤΩ ΜΑΝΩΛΟΓΛΟΥ manologlou.r@ethosmedia.eu Διοικητική Υποστήριξη ΓΙΟΥΛΗ ΜΟΥΤΕΒΕΛΗ mouteveli.g@ethosmedia.eu Υποδοχή Διαφήμισης ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΡΟΠΟΔΗ ropodi.d@ethosmedia.eu Υπεύθυνος Συνδρομών και Κυκλοφορίας ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΑΛΒΑΡΛΗΣ salvarlis.k@ethosmedia.eu Λογιστήριο ΜΑΡΙΑ ΑΝΔΡΙΩΤΗ andrioti.m@ethosmedia.eu Φωτογραφία ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ SHUTTERSTOCK Εκτύπωση-ΒιβλιοδεσίαΣακουλοποίηση Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

ISSN 1791-8480

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ! ιδιοκτησία

Λυσικράτους 64, 176 74 Καλλιθέα T:210 9984950, Φ:210 9984953, E:info@insuranceworld.gr www.insuranceworld.gr

Επισκεφθείτε τον δικτυακό τόπο για συνεχή, σφαιρική & έγκυρη ενημέρωση!

2

insurance w*rld

www.banks.com.gr • www.virus.com.gr • www.nplconfidential.com • www.coffeemag.gr • www.ethomedia.eu • www.ethosevents.eu

* Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης, ή μέρος αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

περιεχόμενα

τεύχος 96 | νοέμβριος-δεκέμβριος 2020

06

www.insuranceworld.gr

Η έγκυρη και έγκαιρη διαδικτυακή ενημέρωση

08

συνέντευξη

ΠΑΝΟΣ ΤΣΑΚΛΟΓΛΟΥ Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων

16

προφίλ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΟΥΦΟΠΟΥΛΟΣ Επιθεωρητής Εθνικής Ασφαλιστικής

22

παρουσίαση

Life Solutions

28

αφιέρωμα

Environmental, Social and Governance

38 θέμα

2nd Cyber Insurance & Incident Response Conference

50 θέμα

Κίνδυνοι που ενισχύονται καθώς μας έρχεται το εμβόλιο κατά του Covid-19

54 θέμα

Insurance Intermediaries Forum

62 θέμα

Αναζητώντας καινοτόμες λύσεις και συμπράξεις για την ασφαλιστική κάλυψη των πανδημιών στο μέλλον

66 θέμα

Υγεία εξ αποστάσεως: Κίνδυνοι και οφέλη

68 θέμα

Θωρακίζοντας τις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες έναντι των διαταραχών

72

παρουσίαση METLIFE Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τις προκλήσεις της εποχής με συμμάχους τους εργαζομένους;

74

παλμός της αγοράς

78

διεθνή νέα

80 insurance w*rld

αιρετικός 4

portal

Επιμέλεια: Έλενα Ερμείδου

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΤΟ

Σε τρεις άξονες η ομιλία του Ι. Χατζηθεοδοσίου στη 2η Συνδιάσκεψη των Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών

Σε τρεις κύριους άξονες δρομολόγησε την ομιλία του στη 2η Εθνική Συνδιάσκεψη των Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΕΑ), Ιωάννης Χατζηθεοδοσίου, ο οποίος μεταξύ άλλων διευκρίνισε ότι «υγεία και οικονομία πάνε μαζί»:

Στις σελίδες αυτές θα βρείτε τους τίτλους ειδήσεων και άρθρων που έχουν δημοσιευθεί τον τελευταίο μήνα στο ασφαλιστικό portal insuranceworld.gr

➧ Μειώσεις εκ νέου στα ασφάλιστρα αυτοκινήτου Έριξαν και πάλι τις τιμές στα ασφάλιστρα αυτοκινήτου ορισμένες ασφαλιστικές, σε συνέχεια των πρόσφατων μειώσεων, υπογραμμίζει υψηλόβαθμο στέλεχος της ασφαλιστικής αγοράς σε πρόσφατη έρευνα που διεξήγαγε το iw για τις τιμές στα ασφάλιστρα του κλάδου αυτοκινήτου σε συνάρτηση με την παραγωγή. Στην ερώτηση του iw αν οι μειώσεις ακολούθησαν μετά από πτώση του δείκτη ζημιών του κλάδου αυτοκινήτου, η απάντηση ήταν «όχι, οι ασφαλιστικές που υιοθέτησαν την πολιτική των μειώσεων ακολούθησαν τον ανταγωνισμό, χωρίς να εξετάσουν το τεχνικό ασφάλιστρο».

6

insurance w*rld

➧ Απειλητικά «πλοκάμια» στις σύγχρονες εφαρμογές υγείας Οι απαντήσεις-συμβουλές

1. Σ τον άξονα Ενότητα, τονίζοντας ότι «είναι πολύ περισσότερα αυτά που μας ενώνουν στον κλάδο από αυτά που μας χωρίζουν». Κάλεσε τον κλάδο να ενωθεί, να δημιουργήσει ένα ενιαίο σωματείο και να βγει στην αγορά με μία φωνή για να αποκτήσει ισχυρή οντότητα.

2. Σ τον άξονα ΕΣΠΑ, επισημαίνοντας ότι δεν μπορεί η περιγραφή του επαγγέλματος του ασφαλιστικού διαμεσολαβητή να είναι όμοια με αυτήν του τραπεζικού υπαλλήλου και να μην μπορεί να περάσει στα προγράμματα ΕΣΠΑ.

3. Σ τον άξονα Επαγγελματικά Συνταξιοδοτικά Ταμεία, που έχει ανάγκη ο κλάδος.

που προκύπτουν από τις εικονικές-ηλεκτρονικές συναντήσεις βασίζονται στις προσωπικές αναφορές των ασθενών και σε ό,τι αυτοί κρίνουν ως σύμπτωμα ή στους φόβους ή σε εμμονές. Και από το σημείο αυτό ξεκινούν οι κίνδυνοι. ➧ Υγεία και ψηφιακός μετασχηματισμός: Τι λέει Γ. Καντώρος Μιλώντας για τις συνεργασίες (ΣΔΙΤ) και τη βιωσιμότητα των συστημάτων Υγείας, ο κ. Καντώρος υπογράμμισε τα προβλήματα αναφορικά με το ύψος της χρηματοδότησης ή το γεγονός του υψηλού κόστους των νέων θεραπειών. Σημείωσε, ωστόσο, δύο κρίσιμους παράγοντες που πρέπει να υπολογίζονται για το μέλλον του συστήματος. ➧ Απεριόριστη η αγορά κινδύνων πανδημίας Μεγάλες ευκαιρίες παρου-

σιάζει η αγορά κινδύνων πανδημίας. Είναι εκπληκτικά μεγάλη, με πολλές διαστάσεις, μπορεί ωστόσο να παραμετροποιηθεί και να μοντελοποιηθεί, όπως δηλώνει στέλεχος της αγοράς στο πλαίσιο των συζητήσεων που γίνονται το τελευταίο διάστημα γύρω από την έκδοση Χρηματοδοτικών Εργαλείων Πανδημίας. ➧ Κυρίαρχος παραμένει ο ρόλος της διαμεσολάβησης στις ασφαλίσεις ζωής Αναφορικά με τις ατομικές ασφαλίσεις ζωής, ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές αποκλειστικής συνεργασίας (40,6%) και μη αποκλειστικής συνεργασίας (15,4%) συγκεντρώνουν μερίδιο αγοράς που ανέρχεται σε 56%. Στον αντίποδα, το bancassurance συγκεντρώνει ως κανάλι διανομής το ποσοστό του 42,6%.

portal ➧ Κρίσιμη καμπή για τις ελληνικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις Ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο κρίσιμη η ατζέντα της ενσωμάτωσης περιβαλλοντικών, κοινωνικών και διακυβερνητικών παραγόντων (ESG) για τις ασφαλιστικές. Σύντομα θα ενσωματωθούν στις δομές των ελληνικών ασφαλιστικών οι ESG παράγοντες. ➧ Ασπίς: Ξεκινούν οι αποζημιώσεις οφειλόμενων κεφαλαίων Εν ευθέτω χρόνω ξεκινούν οι αποζημιώσεις δικαιούχων της «Ασπίς» από το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ζωής. Οι δικαιούχοι θα λάβουν την πρώτη δόση από τα οφειλόμενα κεφάλαια. Εν αναμονή της τελικής οριοθέτησης του χρονοδιαγράμματος των επόμενων πληρωμών του Εγγυητικού Κεφαλαίου Ζωής.

➧ Τι χρειάζεται ένας ασφαλιστής για να αντιμετωπίσει το κυβερνοέγκλημα Οι ασφαλιστές καλούνται να ασφαλίσουν ένα φαινόμενο το οποίο δεν ξέρουν τι είναι στην πράξη, ενώ συνεχώς μεταβάλλεται. ➧ Επιχειρήσεις: Αυξάνονται σημαντικά οι επισφάλειες-Ανάγκη για ασφάλιση πιστώσεων Να αποφύγουν τις συνθήκες ασφυξίας καλούνται οι επιχειρήσεις, το επόμενο διάστημα, που είναι απόρροια των δυσμενών υγειονομικών και οικονομικών επιπτώσεων σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Μπορεί η αντίδραση της ΕΕ και των κρατών μελών σε δημοσιονομικό επίπεδο να έχει χαρακτηριστεί γενναία από πολλούς, όμως παραμένει αμφίβολο το αν είναι, τελικά, επαρκής. ➧ ΕΣΠΑ: Μπαίνουν οι διαμεσολαβητές, αναμονή για «πράσινο φως» από DG Comp Η λανθασμένη εξίσωση των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών με τις τράπεζες αναμένεται να διορθωθεί. Συγκεκριμένα, έχουν ήδη γίνει από την πλευρά του υπουργείου οι σχετικές κινήσεις και το επόμενο διάστημα η DG Comp αναμένεται «να ανάψει το πράσινο φως» για την ένταξη της διαμεσολάβησης στα προγράμματα ΕΣΠΑ. ➧ Συγκρότηση ομοσπονδίας προτείνει ο Ι. Τοζακίδης Τη συγκρότηση μιας ομο-

σπονδίας με τη συμμετοχή όλων των φορέων, μικρών και μεγάλων σωματείων, με ίσα δικαιώματα, ανεξαρτήτως του μεγέθους, ζήτησε κατά τον χαιρετισμό του στη 2η Εθνική Συνδιάσκεψη των Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών ο πρόεδρος της ΕΑΔΕ, Ιωάννης Τοζακίδης. ➧ Κυβερνοεγκληματίες παραμονεύουν το εμβόλιο του κορωνοϊού Οι εμπορικοί πόλεμοι δεν τελειώνουν εδώ, αντιθέτως τώρα ξεκινούν, με τις φαρμακευτικές βιομηχανίες και όλο τον κλάδο της υγείας να βρίσκονται στην «πρώτη γραμμή» των «μαχών», τονίζουν οι ομιλούντες στο ρεπορτάζ του iw, κάνοντας αναφορά στα πρόσφατα χτυπήματα που συνέβησαν σε φαρμακευτικές-κολοσσούς. «Ρώσοι, Κινέζοι, Αμερικάνοι, όλοι διεκδικούν μερίδια στην αγορά» τονίζουν. ➧ Πολλές αλλαγές στις αλυσίδες εφοδιασμού και πολλά cyber χτυπήματα Οι μεγάλες αποτυχίες που σημείωσαν κατά τη λειτουργία τους οι εφοδιαστικές αλυσίδες, λόγω του αντίκτυπου του Covid-19, οδηγούν στην επιτάχυνση των διαδικασιών ψηφιοποίησης του κλάδου. ➧ Τι φοβούνται και τι ζητούν οι ιδιωτικές κλινικές από τις ασφαλιστικές Τι ζητούν από τις ασφαλιστικές; Στελέχη και από τις δύο αγορές απαντούν στον iw.gr πως και οι δύο

αγορές θέλουν να αυξήσουν τον κύκλο εργασιών τους και πως αυτό δεν γίνεται χωρίς να έχουν πείσει τους πελάτες ότι τα ιδιωτικά νοσοκομεία έχουν ποιοτικές και προσιτές από άποψη κόστους υπηρεσίες, καθώς επίσης και ότι οι ασφαλιστικές, ελέγχοντας τα τιμολόγια των ιδιωτικών νοσοκομείων, διευκολύνουν την πρόσβαση των πελατών τους σε αυτά. ➧ Ασφάλιση πιστώσεων: Η λύση για τις επιχειρήσεις που σέβονται την περιουσία τους Κατά γενική ομολογία, μεσογειακές χώρες, αλλά και η Τουρκία, που βασίζονται στο τουριστικό προϊόν ή την εστίαση θα δεχθούν ισχυρές πιέσεις. Αρκετοί αναμένεται να είναι οι κλάδοι που θα αναζητήσουν ρευστότητα και οι επισφάλειες σε διάφορους κλάδους (εστίαση, υπόδηση κ.ά.) θα είναι σημαντικές. Τα παραπάνω περιέγραψε ο κ. Γιώργος Κουτούζος, Head of Sales and Account Management, Euler Hermes, στο πρόσφατο Insurance Intermediaries Forum. ➧ «Σύννεφα» κινδύνων πάνω από φαρμακευτικές και Υγεία Ενισχύονται οι συνεργασίες μεταξύ φαρμακευτικών βιομηχανιών και ασφαλιστικών. Επτά είναι οι κύριοι τομείς συνεργασίας μεταξύ των δύο κλάδων. Στο επίκεντρο βρίσκεται το cybercrime, το hacking. νοέμβριος δεκέμβριος 2020

➧ Οι αντιδράσεις της ιδιωτικής ασφάλισης για την επίταξη κλινικών Έντεκα σχεδόν μήνες μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, εννέα μήνες μετά από ένα από τα σκληρότερα lockdown στην Ελλάδα, με ασύλληπτες απώλειες για την ελληνική οικονομία και ευρύτατο αρνητικό αντίκτυπο, στελέχη από την ασφαλιστική αγορά, με αφορμή το αίτημα της επίταξης των ιδιωτικών κλινικών από την κυβέρνηση, αναζητούν ευθύνες, θέλοντας να μάθουν γιατί η τελευταία δεν προέβη σε αποφάσεις για να ενισχύσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας.

7

συνέντευξη

« Το αμιγώς διανεμητικό σύστημα έχει φτάσει στα όριά του»

8

insurance w*rld

ίναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τον Πάνο Τσακλόγλου εκνευρισμένο, να προσπαθεί με φωνές και θεαματικές κινήσεις να πείσει τον συνομιλητή του για τις απόψεις του. Ήταν δύσκολο να τον φανταστούμε και με το στενό κοστούμι του μεταρρυθμιστή υφυπουργού που έχει αναλάβει, μέσα σε συνθήκες πανδημικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, να εισαγάγει τον θεσμό, τη λογική, τη φιλοσοφία του «ασφαλιστικού κουμπαρά» στην ελληνική πολιτική σκηνή. Με τον υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων γνωριζόμαστε πολύ καιρό, ακόμη νωρίτερα και από τα «πέτρινα χρόνια» των μνημονίων, με τις ατέρμονες διαπραγματεύσεις με την Τρόικα και τους Θεσμούς. Ποτέ δεν κατάφερα να του μιλήσω στον ενικό, παρά το αίσθημα της οικειότητας που πάντοτε αποπνέει σε κάθε συνομιλία μας. Νομίζω ότι την ίδια ηρεμία, σταθερότητα και φιλικότητα μοιράζει σε κάθε συνομιλητή, ακόμη και τώρα που προσπαθεί να πείσει την ελληνική κοινωνία για την αναγκαιότητα αναμόρφωσης της επικουρικής ασφάλι-

σης με την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος, τη δημιουργία ατομικών λογαριασμών οι οποίοι τελικά θα επενδύουν πρωτίστως στην οικονομία μας, οδηγώντας τη χώρα σε ταχύτερη ανάπτυξη, υψηλότερη απασχόληση και υψηλότερους μισθούς. Ο Πάνος Τσακλόγλου ουδέποτε δήλωσε «δεξιός» ή «φιλελεύθερων οικονομικών απόψεων». Αντιθέτως, επιμένει πάντα να αντιμετωπίζει όλα τα ζητήματα με την κοινωνική τους διάσταση, όπως ακριβώς έκανε την εποχή που ήταν σύμβουλος του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου ή του πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου. Έχει διατελέσει πρόεδρος (2012-2014) και μέλος (2002-2004 και 2009-2012) του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων… Ακόμη και οι πολιτικοί αντίπαλοί του, σήμερα, στη Βουλή δεν τολμούν να αμφισβητήσουν τις ακαδημαϊκές περγαμηνές και τις κοινωνικές ευαισθησίες του ανθρώπου που ανέλαβε να «χτίσει» τον 2ο και 3ο πυλώνα του ασφαλιστικού μας συστήματος.

συνέντευξη στον Χρήστο Ν. Κώνστα

Πάνος Τσακλόγλου νοέμβριος δεκέμβριος 2020

Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων 9

συνέντευξη iw? Σας άκουσα στη Βουλή να λέτε πως η βασική μεταρρύθμιση που δρομολογείται αυτήν τη στιγμή στην κοινωνική ασφάλιση είναι η εισαγωγή κεφαλαιοποιητικού πυλώνα στο δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα, με τη σταδιακή μετατροπή της επικουρικής ασφάλισης από διανεμητική σε κεφαλαιοποιητική. Γιατί χρειαζόμαστε αυτήν τη μεταρρύθμιση;

10

insurance w*rld

απ. Κυρίως διότι η κοινωνία μας γερνάει με ταχείς ρυθμούς. Μια βασική παρενέργεια της δημογραφικής γήρανσης είναι ότι στο διανεμητικό ασφαλιστικό σύστημα –όπως αυτό που ισχύει στη χώρα μας τόσο για τις κύριες όσο και για τις επικουρικές συντάξεις– εισέρχονται διαρκώς λιγότεροι εργαζόμενοι, οι οποίοι καλούνται να συντηρήσουν έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό συνταξιούχων. Σ’ αυτό το πρόβλημα των δυσμενών δημογραφικών συσχετισμών μέρος της απάντησης αποτελεί η αποταμίευση. Η εισαγωγή της έννοιας της αποταμίευσης μέσω του κεφαλαιοποιητικού συστήματος στο δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα είναι το βασικό χαρακτηριστικό της μεταρρύθμισης. Της πραγματικής αποταμίευσης, με

πραγματικά κεφάλαια που πιστώνονται στους προσωπικούς λογαριασμούς των ασφαλισμένων. Με την κεφαλαιοποιητική ασφάλιση ένα μέρος από το εισόδημα των πολυπληθών συνταξιούχων του μέλλοντος θα χρηματοδοτείται από τις συσσωρευμένες αποταμιεύσεις τους, ελαφρύνοντας το βάρος που θα πέφτει στους ώμους των ολιγάριθμων ασφαλισμένων του μέλλοντος. Με βάση την εμπειρία πολλών χωρών, αυτές οι επικουρικές συντάξεις θα είναι υψηλότερες από τις συντάξεις που θα ελάμβαναν από το ισχύον σύστημα. Παράλληλα, η μεταρρύθμιση έχει μια ισχυρή αναπτυξιακή διάσταση. Διότι δημιουργείται εθνική αποταμίευση, που χρηματοδοτεί νέες επενδύσεις, που τονώνουν την ανάπτυξη. Με τη μεταρρύθμιση μετατρέπουμε το ασφαλιστικό σε μοχλό ανάπτυξης της οικονομίας. Τέλος, με τη μεταρρύθμιση αυτή επιδιώκουμε να αποκαταστήσουμε τη μάλλον κλονισμένη εμπιστοσύνη των νεότερων γενεών στο ασφαλιστικό σύστημα. Πολλοί νέοι φαίνεται να πιστεύουν ότι με τα σημερινά δεδομένα δεν θα πάρουν ποτέ σύνταξη, με αποτέλεσμα να προτιμούν τη συμμετοχή τους στην «άτυπη» αγορά

εργασίας. Η δημιουργία προσωπικών λογαριασμών δημιουργεί αντικίνητρα για συμμετοχή σε αυτήν τη «μαύρη», ανασφάλιστη, αγορά εργασίας. iw? Τι ακριβώς αλλάζει με το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης; απ. Με το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης οι εισφορές των νέων εργαζομένων, αντί να χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των συντάξεων των σημερινών συνταξιούχων, όπως συμβαίνει σήμερα, θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται, δημιουργώντας ένα μεγάλο και διαρκώς ανατροφοδοτούμενο αποθεματικό κεφάλαιο. Το κεφάλαιο αυτό θα διασφαλίζει υψηλότερες μελλοντικές συντάξεις, δεν θα επηρεάζεται από τις επιπτώσεις που επιφέρει η δημογραφική γήρανση του πληθυσμού στο ασφαλιστικό σύστημα ενώ, ταυτόχρονα, δεν θα θιγούν οι συντάξεις των συνταξιούχων του παρόντος συστήματος. iw? Τι σημαίνει για τους εργαζομένους η μεταρρύθμιση της επικουρικής; απ. Πρόκειται για μια μεταρρύθμιση για τους νέους. Αφορά τους νεοει-

συνέντευξη σερχόμενους από την 1η Ιανουαρίου 2022 σε κλάδους της αγοράς εργασίας με επικουρική ασφάλιση σε υποχρεωτική βάση και τους λοιπούς εργαζόμενους κάτω των 35 ετών σε προαιρετική βάση. Για όλους τους άλλους, είτε εργαζόμενους είτε συνταξιούχους, δεν αλλάζει τίποτα. Με τη μεταρρύθμιση η επικουρική ασφάλιση αποκτά έναν πιο άμεσο χαρακτήρα προσωπικής αποταμίευσης ενώ ταυτόχρονα ενισχύεται η διαφάνεια του συστήματος. Οι εισφορές επικουρικής ασφάλισης κάθε νέου ασφαλισμένου θα μπαίνουν στον προσωπικό του «κουμπαρά» και θα επενδύονται (αντί να χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των σημερινών συντάξεων). Ο ασφαλισμένος θα βλέπει στον προσωπικό του «κουμπαρά» τις ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί από τον εργοδότη ή τον ίδιο (εφόσον πρόκειται για αυτοαπασχολούμενο). Ανά πάσα στιγμή, θα μπορεί να ελέγξει τις αποδόσεις των επενδύσεων που αντιστοιχούν στις εισφορές του μέσα από την οθόνη του υπολογιστή του ή του κινητού του τηλεφώνου, όπως, για παράδειγμα, μπορεί σήμερα να ελέγξει την κίνηση του τραπεζικού του λογαριασμού. Όταν ο ασφαλισμένος συνταξιοδοτηθεί, θα λαμβάνει επικουρική σύνταξη βασισμένη στο ποσό των εισφορών του και στην απόδοση των επενδύσεών του. Συνεπώς, δεν θα εξαρτάται η επικουρική του σύνταξη από τους δημογραφικούς συσχετισμούς, δηλαδή από το πλήθος των εργαζομένων σε σχέση με το πλήθος των συνταξιούχων, αλλά από το ύψος των εισφορών του και τις αποδόσεις των επενδύσεων.

κού κινδύνου. Αυτό επιτυγχάνεται με δύο τρόπους: τη διαφοροποίηση των πηγών εισοδήματος των μελλοντικών συνταξιούχων, που συνεπάγεται τη μείωση της έκθεσης των εισοδημάτων στον δημογραφικό κίνδυνο και τη δημιουργία προϋποθέσεων για υψηλότερες επικουρικές συντάξεις στο μέλλον. Η εμπειρία πολλών χωρών δείχνει ότι μακροχρονίως οι αποδόσεις των κεφαλαιοποιητικών συστημάτων είναι υψηλότερες από αυτές των διανεμητικών συστημάτων. Δεύτερον, η θωράκιση και η ενίσχυση των αναπτυξιακών προοπτικών της οικονομίας. Ένα σημαντικό τμήμα των πόρων του νέου συστήματος θα επενδύονται στην ελληνική οικονομία, επιταχύνοντας με τον τρόπο αυτό τον ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης, που συνεπάγεται αύξηση της απασχόλησης, της παραγωγικότητας, των μισθών και των δημόσιων εσόδων. Τρίτον, η αμεσότητα στη σχέση εισφορών-σύνταξης, η αυξημένη ορατότητα και η διαφάνεια της νέας επικουρικής υποστηρίζουν την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών –ιδιαίτερα της νέας γενιάς εργαζομένων– προς το ασφαλιστικό μας σύστημα, μειώνοντας τα κίνητρα για ανασφάλιστη εργασία.

iw? Στις περισσότερες χώρες του κόσμου ο κεφαλαιοποιητικός πυλώνας αναπτύσσεται μέσω των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης. Γιατί όχι κι εμείς; απ. Στις περισσότερες χώρες του κόσμου, τις τελευταίες δεκαετίες, ο θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης γνωρίζει μια άνθηση, που κατά κύριο λόγο οφείλεται στην ανάγκη ανάπτυξης του κεφαλαιοποιητικού πυλώνα στα ασφαλιστικά συστήματα. Πριν από 50 χρόνια, ο θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης είχε σημαντική παρουσία σε λίγες μόνο χώρες. Εδώ και δύο-τρεις δεκαετίες, και εξαιτίας της δημογραφικής γήρανσης που σας ανέφερα προηγουμένως, αναπτύσσεται δυναμικά στις περισσότερες αναπτυγμένες –αλλά και σε αρκετές αναπτυσσόμενες– χώρες και αποκτά ολοένα ζωτικότερο ρόλο ως συμπληρωματικός πυλώνας ασφάλισης. Υπάρχουν δομικοί λόγοι που συμβαίνει αυτό. Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης το δημόσιο σύστημα ασφάλισης, λόγω του αναδιανεμητικού του χαρακτήρα, εξασφαλίζει πολύ υψηλότερα και ικανοποιητικότερα ποσοστά αναπλήρωσης

iw? Ποια είναι η πολιτική στόχευση πίσω από αυτήν τη συγκεκριμένη μεταρρύθμιση;

νοέμβριος δεκέμβριος 2020

απ. Η στόχευση είναι τριπλή: Πρώτον, η θωράκιση του ασφαλιστικού συστήματος έναντι του δημογραφι-

11

συνέντευξη στους χαμηλόμισθους απ’ ό,τι στους υψηλόμισθους. Επομένως, επαγγελματικοί κλάδοι που απασχολούν εργαζόμενους χαμηλής εξειδίκευσης έχουν διαφορετικές ανάγκες συμπληρωματικής ασφάλισης σε σύγκριση με κλάδους που απασχολούν εργαζόμενους υψηλής εξειδίκευσης. Ο 2ος πυλώνας, ο οποίος, σε αντιδιαστολή με τον υποχρεωτικό και καθολικό χαρακτήρα του 1ου πυλώνα, έχει προαιρετικό χαρακτήρα, έχει τη δυνατότητα να προσφέρει κατάλληλα προγράμματα συμπληρωματικής ασφάλισης. Στην περίπτωση της Ελλάδας, επιλέξαμε την οδό της δημόσιας επικουρικής κεφαλαιοποιητικής ασφάλισης, διότι η ανάγκη ανάπτυξης του κεφαλαιοποιητικού πυλώνα είναι πιεστική και πρέπει να κινηθούμε γρήγορα. Το υφιστάμενο επίπεδο ανάπτυξης του 2ου πυλώνα δεν μπορεί επί του παρόντος να καλύψει αυτήν την ανάγκη. iw? Γιατί μείναμε τόσο πίσω στην ανάπτυξη του 2ου πυλώνα; απ. Η ανάπτυξη του 2ου πυλώνα γνώρισε άνθηση τις τελευταίες δεκαετίες, ακόμα και σε χώρες της Ευρώπης που παραδοσιακά έχουν ισχυρά διανεμητικά συστήματα, για τους λόγους που αναλύθηκαν προηγουμένως. Η Ελλάδα δεν παρακολούθησε αυτήν την τάση, παρότι το νομοθετικό πλαίσιο υπάρχει εδώ και δύο δεκαετίες. Νομίζω όλοι κατανοούμε τους λόγους. Πριν την κρίση, η υπερβολική

γενναιοδωρία του δημόσιου συστήματος –δυστυχώς με δανεικά– καθιστούσε τη συμπληρωματική ασφάλιση σχεδόν αχρείαστη, ενώ κατά τη διάρκεια της κρίσης τα ασφυκτικά οικονομικά περιθώρια την καθιστούσαν σχεδόν περιττή πολυτέλεια. Σήμερα όμως η εικόνα έχει αλλάξει. iw? Η νέα κεφαλαιοποιητική επικουρική που σχεδιάζετε θα λειτουργήσει ανταγωνιστικά στην ανάπτυξη του 2ου πυλώνα; απ. Κάθε άλλο! Αν το Δημόσιο αναβαθμίσει τις δημόσιες συγκοινωνίες, αντικαθιστώντας όλα τα αστικά λεωφορεία με σύγχρονα ηλεκτρικά αξιόπιστα καθαρά από ρύπους οχήματα, η βελτίωση και η αναβάθμιση των υπηρεσιών των δημόσιων συγκοινωνιών θα λειτουργήσει προωθητικά και όχι αρνητικά για την ανάπτυξη της αγοράς ηλεκτρικών ΙΧ αυτοκινήτων. Με τον ίδιο τρόπο η δημόσια κεφαλαιοποιητική επικουρική θα λειτουργήσει ενισχυτικά στην ανάπτυξη του 2ου πυλώνα. Ο 2ος πυλώνας έχει έναν κομβικό και διακριτό ρόλο στο ασφαλιστικό σύστημα ως συμπληρωματικός πυλώνας προαιρετικής ασφάλισης. Ακριβώς λόγω του προαιρετικού χαρακτήρα του, η ανάπτυξη του 2ου πυλώνα περνά μέσα από την αναγνώριση και συνειδητοποίηση της αξίας και της ανάγκης της συμπληρωματικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης από τους ίδιους τους ασφαλισμένους.

12

insurance w*rld

Στην περίπτωση της Ελλάδας, επιλέξαμε την οδό της δημόσιας επικουρικής κεφαλαιοποιητικής ασφάλισης, διότι η ανάγκη ανάπτυξης του κεφαλαιοποιητικού πυλώνα είναι πιεστική και πρέπει να κινηθούμε γρήγορα.

Η δρομολογημένη μεταρρύθμιση και η μετατροπή της επικουρικής ασφάλισης σε κεφαλαιοποιητική θα εκθέσει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού στην έννοια της προσωπικής αποταμίευσης και της μακροπρόθεσμης επένδυσης. Κατά κάποιο τρόπο θα εκπαιδεύσει τους εργαζόμενους στη λειτουργία της κεφαλαιοποιητικής ασφάλισης. Η κοινωνία θα μπολιαστεί με την ιδέα της προσωπικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης. Και αυτό, αναμφίβολα, θα ωφελήσει την ανάπτυξη της επαγγελματικής ασφάλισης. iw? Ποιες είναι οι προοπτικές ανάπτυξης των επαγγελματικών ταμείων; απ. Νομίζω ότι η συγκυρία είναι ευνοϊκή και διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για ανάπτυξη του 2ου πυλώνα τα επόμενα χρόνια. Η μείωση των εισφορών είναι έργο εν εξελίξει. Ένα διαχρονικό δομικό εμπόδιο, το μεγάλο μη μισθολογικό κόστος, αίρεται και δημιουργείται χώρος για προσωπική αποταμίευση μέσω του 2ου πυλώνα. Πολλές φορές, στο παρελθόν, οι υψηλές εισφορές αναφέρθηκαν ως εμπόδιο στην ανάπτυξη του κλάδου, οπότε ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν! Επιπλέον, οι αλλεπάλληλες κρίσεις των τελευταίων χρόνων ανέδειξαν την αξία της σύνεσης και της πρόνοιας στον οικονομικό σχεδιασμό. Και η τωρινή κρίση της πανδημίας ανέδειξε τους κινδύνους που απορρέουν από την έλλειψη διαφοροποίησης των πηγών εισοδήματος, από τη μονοθεματική ανάπτυξη της οικονομίας και την υπερβολική εξάρτησή της από τον τουρισμό. Όπως λίγα χρόνια νωρίτερα, η δημοσιονομική κρίση έδειξε στους συνταξιούχους τον κίνδυνο που γεννά η υπερβολική εξάρτηση από τα δημόσια οικονομικά και η έλλειψη διαφοροποίησης των πηγών εισοδήματος. Οι αλλεπάλληλες κρίσεις της

συνέντευξη iw? Το ερώτημα είναι αν η σημερινή κυβέρνηση θεωρεί ότι μπορεί να ενισχύσει τον δεύτερο πυλώνα του ασφαλιστικού οικοδομήματος, την επαγγελματική ασφάλιση. απ. Η κυβέρνηση στηρίζει την ανάπτυξη του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης. Θεωρούμε τον 2ο πυλώνα ασφάλισης έναν κρίσιμο παράγοντα ευημερίας της κοινωνίας, και σήμερα διαμορφώνεται μια καλή συγκυρία δυναμικής ανάπτυξης

αυτού του τομέα. Ανοίγει ένα παράθυρο, μια ευκαιρία εξοικείωσης της κοινωνίας και μεγαλύτερης κάλυψης του ενεργού πληθυσμού, προς όφελος των μελλοντικών συνταξιούχων και της εθνικής οικονομίας. Αλλά αυτή η δυναμική ανάπτυξη προϋποθέτει την εμπέδωση της εμπιστοσύνης στον θεσμό. Εμπιστοσύνη που συνδέεται με την ευθύνη της Πολιτείας να εγγυηθεί τη θεσμική θωράκιση των επαγγελματικών ταμείων και ένα αυστηρό, λειτουργικό πλαίσιο εποπτείας, που θα διασφαλίζει τα συμφέροντα των ασφαλισμένων, του κλάδου, αλλά και της εθνικής οικονομίας στο σύνολό της. iw? Τι θα κάνει η κυβέρνηση προς αυτήν την κατεύθυνση; απ. Στο Υπουργείο Εργασίας έχουμε δρομολογήσει την ενίσχυση των αρμόδιων εποπτικών αρχών και τη μετάβαση από το ισχύον κατακερματισμένο σχήμα σε μια ενιαία εποπτική δομή.

Θέλω να σας επισημάνω ότι ο αναβαθμισμένος ρόλος που θα διαδραματίσει ο κλάδος των επαγγελματικών ταμείων και ο κρίσιμος κοινωνικός ρόλος της συνταξιοδοτικής αποταμίευσης μας υποχρεώνουν όλους να είμαστε προσεκτικοί σε όλα τα επίπεδα: στην εποπτεία, στον σχεδιασμό των Ταμείων αλλά και στη σχεδίαση των προσφερόμενων συνταξιοδοτικών προϊόντων. Όπως καταλαβαίνετε, στις μακροπρόθεσμες επενδύσεις των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων, κρίσιμος παράγοντας είναι το λειτουργικό κόστος. Είναι μικρότερο όταν επιτυγχάνονται οικονομίες κλίμακας, όταν τα Ταμεία έχουν πολλούς ασφαλισμένους και υψηλό ενεργητικό. Στη χώρα μας έχουμε, κυρίως, μικρού μεγέθους επιχειρήσεις και αναιμική κουλτούρα συνεργασίας. Είναι προς το συμφέρον του κλάδου και των ασφαλισμένων να υπερβούμε τα χαρακτηριστικά μειονεκτήματα της οικονομίας και της κουλτούρας μας, επιτυγχάνοντας οικονομίες κλίμακας. Ασφαλώς, επίσης, γνωρίζετε ότι δεν νοέμβριος δεκέμβριος 2020

περασμένης δεκαετίας λειτουργούν σήμερα για την επαγγελματική ασφάλιση όπως ακριβώς θα λειτουργούσε για τον κλάδο ζημιών ένας μεγάλος καταστροφικός σεισμός. Αναδεικνύουν την ανάγκη για ασφάλιση έναντι του σχετικού κινδύνου. Τέλος, όπως είπαμε και νωρίτερα, η δρομολογημένη μεταρρύθμιση και η μετατροπή της επικουρικής ασφάλισης σε κεφαλαιοποιητική θα ωφελήσει μακροχρονίως την ανάπτυξη του κλάδου των επαγγελματικών ταμείων.

13

συνέντευξη είναι όλοι οι πολίτες χρηματοοικονομικά εκπαιδευμένοι. Αυτό δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο, αλλά παρατηρείται σε πολλές χώρες. Γι’ αυτό πρέπει να σχεδιάσουμε προϊόντα σύμφωνα με τις ανάγκες του μακρού συνταξιοδοτικού βίου και να μεριμνήσουμε ώστε, μέσω του 2ου πυλώνα, να προσφέρουμε στους ασφαλισμένους προϊόντα που θα εξασφαλίζουν στους συνταξιούχους ισόβια συμπληρωματική ενίσχυση του εισοδήματός τους. Διαβάσαμε στην Έκθεση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων υπό τον καθηγητή Πισσαρίδη ότι το επίπεδο της συνταξιοδοτικής δαπάνης από το 15,6% του ΑΕΠ, δηλαδή 25,5 δισ. ευρώ, που είναι σήμερα, πρέπει να μειωθεί στο 12%, δηλαδή με σημερινά δεδομένα στα 19,6 δισ. ευρώ. Είναι αυτός και δικός σας στόχος; iw?

14

insurance w*rld

απ. Στόχος του πορίσματος της Επιτροπής Πισσαρίδη –της οποίας είχα την τιμή να είμαι μέλος μέχρι την ανάληψη των τωρινών καθηκόντων μου–, αλλά και της κυβέρνησης, είναι μια ισχυρότερη και υγιέστερη οικονομία, με υψηλότερους μισθούς και ικανοποιητικότερες συντάξεις. Η Επιτροπή δεν κάνει λόγο για

άμεση μείωση του ποσοστού των συντάξεων στο ΑΕΠ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, μετά τις περικοπές του νόμου 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) και παρά τις αυξήσεις που προέκυψαν από τον νόμο 4670/2020 (νόμος Βρούτση), χωρίς καμία αλλαγή στην υφιστάμενη νομοθεσία, η συνταξιοδοτική δαπάνη υπολογίζεται ότι θα αποκλιμακωθεί στο 13,1% του ΑΕΠ το 2030 και στο 12% το 2060. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχουμε μείωση των συντάξεων σε πραγματικούς όρους. Απλώς οι συντάξεις θα αυξάνονται βραδύτερα από το ΑΕΠ. Άλλωστε χαμηλότερη από 12% του ΑΕΠ είναι η δαπάνη για συντάξεις σε χώρες όπως η Δανία, η Σουηδία, η Ολλανδία και η Γερμανία, στις οποίες πολύ θα θέλαμε να μοιάζουμε τόσο ως προς τις συντάξεις όσο και ως προς την οργάνωση του κοινωνικού τους κράτους. iw? Ποια όμως είναι η συνολική στρατηγική σας οπτική όσον αφορά το ασφαλιστικό μας σύστημα; απ. Εκτός από βιώσιμο ασφαλιστικό, χρειαζόμαστε και βιώσιμη οικονομία. Το ασφαλιστικό πρέπει να επιτελεί τον κοινωνικό του ρόλο αλλά ταυτόχρονα να είναι υποστηρικτικό

στην ανάπτυξη. Δεν μπορείς να έχεις καλές συντάξεις αν δεν έχεις καλούς μισθούς. Αυτήν τη στόχευση υπηρετεί και η μείωση των εισφορών στη μισθωτή εργασία και η μεταρρύθμιση της επικουρικής ασφάλισης. Ανάπτυξη που θα φέρει καλύτερες και περισσότερες δουλειές, καλύτερους μισθούς και καλύτερες συντάξεις. Το ασφαλιστικό χρειάζεται επειγόντως ψηφιοποίηση, που θα απλοποιήσει τις διαδικασίες, θα βελτιώσει τους χρόνους απόκρισης, θα το κάνει φιλικό στον πολίτη και θα πάψει να αποτελεί πηγή ταλαιπωρίας για τους ασφαλισμένους. Αυτήν τη στόχευση υπηρετεί η ψηφιοποίηση του ασφαλιστικού ιστορικού, ένα φιλόδοξο έργο που δουλεύουμε εντατικά εδώ και ενάμιση χρόνο. Ένα δίκαιο και αλληλέγγυο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης χρειάζεται διαφανείς, απλούς και ενιαίους κανόνες. Τα τελευταία δέκα χρόνια, επιχειρήθηκε στην Ελλάδα η διοικητική ενοποίηση των Ταμείων με την ένταξη του συνόλου σχεδόν των επιμέρους φορέων κύριας και επικουρικής ασφάλισης στον ΕΦΚΑ, στον σημερινό e-ΕΦΚΑ. iw? Όμως έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε… απ. Είναι αλήθεια. Εξακολουθούν να ισχύουν διαφορετικοί κανόνες ως προς τις λεγόμενες παροχές σε χρήμα, όπως επίσης εξακολουθούν και ισχύουν οι επιμέρους καταστατικές διατάξεις των πρώην Ταμείων. Το έργο της ενιαιοποίησης είναι δύσκολο, αλλά απολύτως αναγκαίο. Προς αυτήν την κατεύθυνση θα βοηθήσει και η σχεδιαζόμενη κωδικοποίηση της ασφαλιστικής μας νομοθεσίας –πρώτα διοικητική και κατόπιν νομοθετική. Συνοπτικά, στόχος μας είναι ένα βιώσιμο, αναπτυξιακό, δίκαιο, αλληλέγγυο, σύγχρονο, ψηφιοποιημένο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και προς αυτήν την κατεύθυνση εργαζόμαστε συστηματικά. iw

νοέμβριος δεκέμβριος 2020

15

συνέντευξη

προφίλ

Από την Έλενα Ερμείδου

Γιώργος Φουφόπουλος* Η «σιδηρά παρουσία» της αγοράς Οδοιπορικό στην Επιθεώρηση του Γ. Φουφόπουλου από το 1987 μέχρι σήμερα

16

insurance w*rld

έντε σελίδες στο περιοδικό Insurance World δεν επαρκούν για να παρουσιάσω το προφίλ του Γιώργου Φουφόπουλου. Χρειάζονται πολλές σελίδες, ίσως ένα ολόκληρο βιβλίο, για να ρίξουμε μόλις μία ματιά στα χρονικά της τόσο σημαντικής του πορείας, που ξεκίνησε το 1987. Πρόκειται για ένα όνομα άμεσα αναγνωρίσιμο στην ασφαλιστική αγορά, με πολλές περγαμηνές, συνυφασμένο με ένα επίσης «βαρύ» όνομα, που με τη μακρόχρονη παρουσία του έχει σφραγίσει την ιστορία της Ελλάδας: αυτό της Εθνικής Ασφαλιστικής. Όπως ο ίδιος μας λέει, μέσα από την πολυετή εμπειρία του, η εταιρεία υπερέβη τις δυνάμεις της για να αντέξει τις δυσκολίες που αντιμετώπισε, στηρίζοντας πάντα τα συμφέροντα του τόπου.

Ο Γιώργος Φουφόπουλος, Επιθεωρητής σήμερα της πρώτης μεγαλύτερης Επιθεώρησης, της Εθνικής Ασφαλιστικής, ξεκίνησε την επαγγελματική του διαδρομή το 1987. Τότε, είχε έρθει σε επαφή με ασφαλιστικές εταιρείες λόγω του φοροτεχνικού γραφείου που διατηρούσε εκείνη την περίοδο στο Κολωνάκι. Του προτάθηκε, λοιπόν, να δραστηριοποιηθεί στον κλάδο και έτσι έκανε το πρώτο βήμα. Σε συζήτηση που είχε με τον Γιάννη Περιστέρη, το 1990, ο τελευταίος τον προσανατόλισε, λόγω των ηγετικών στοιχείων του χαρακτήρα του, στο agency και έτσι ακολούθησε η μετάβασή του στο agency και η αναγνώριση του γραφείου του από την Εθνική Ασφαλιστική. Από εκεί και πέρα, με δομημένη στρατηγική, στοχευμένες κινήσεις, ατελείωτες ώρες δουλειάς και εύ-

στοχη επιλογή συνεργατών, 800 κωδικούς συνεργατών με κοινό όραμα, από εκείνο το πρώτο βήμα έφτασε στο «άλμα» της Επιθεώρησης του 2020 των 60 εκατ. ευρώ ετήσιου τζίρου εισπραχθέντων ασφαλίστρων. Έχοντας διανύσει μια τέτοια πορεία μέσα στον χρόνο, τον ρώτησα τι αντιπροσωπεύει για εκείνον η Εθνική Ασφαλιστική. Με την απάντησή του συνόψισε σε τρεις παραγράφους την ιστορία και την ουσία της παρουσίας της Εθνικής Ασφαλιστικής στην ελληνική αγορά. «Η Εθνική Ασφαλιστική είναι μια τεχνικά υπερβατική απόδειξη συνέπειας στον χρόνο και μια εταιρεία που στηρίζει συνεχώς την ανάπτυξη της χώρας. Πρώτον, γιατί γεννήθηκε από την Τράπεζα Κωνσταντινουπόλεως, για να μη χάνει πολύτιμους πόρους το νεοσυσταθέν τότε κράτος, δημιουργώντας μια εταιρεία παγκόσμιας εμβέλειας ελληνικών συμφερόντων, δείχνοντας άξια τη συνέχιση των ασφαλιστικών εταιρειών ελληνικών συμφερόντων στην παρευξείνια περιοχή, που χρηματοδότησαν τον αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Για αυτό τη χαρακτηρί-

προφίλ νοέμβριος δεκέμβριος 2020

*Επιθεωρητής της Εθνικής Ασφαλιστικής 17

προφίλ

ζω εθνική και υπερβατική. Εθνική για τα συμφέροντα του τόπου μας. Υπερβατική για τα χρόνια που άντεξε και τις δύσκολες συνθήκες που αντιμετώπισε. Σαν εταιρεία έχει αποδείξει τη διαχρονικότητά της, τη φερεγγυότητά της, ενώ έχει εμπεδωθεί ο ρόλος της στο ελληνικό κοινό. Ήταν σημαντικό το ότι συνεργάστηκα με την Εθνική Ασφαλιστική, καθώς είχε από τότε ξεκάθαρο πλάνο, ξεκάθαρη σύμβαση και ξεκάθαρη σχέση με τους συνεργάτες της. Αξίζει να αναφερθεί ότι είχα συνεργαστεί σαν φοροτεχνικό γραφείο με διάφορες ασφαλιστικές εταιρείες. Η Εθνική Ασφαλιστική ήταν μια εταιρεία που είχε όμως από τότε διακριτό ρόλο στην αγορά, καθώς η πολιτική της ήταν πολύ διαφορετική σε σχέση με άλλων εταιρειών εκείνης της εποχής». Μετά από μια τέτοια απάντηση, που περιείχε τόσα ποιοτικά στοιχεία, δεν θα μπορούσα παρά να ρωτήσω τι σημαίνουν για τον Γιώργο Φουφόπουλο οι συνεργάτες και οι πελάτες του.

18

insurance w*rld

Στον δικό μας χώρο, αν το σύστημα εντός ενός λεπτού σε έχει φέρει σε επαφή-επικοινωνία και λύση με τον προσωπικό σου ασφαλιστικό σύμβουλο, η διαφορά είναι τεράστια, γιατί ίσως να έχεις κερδίσει την ίδια σου τη ζωή

Η απάντηση ήταν τόσο «στιβαρή» όσο και η προηγούμενη. Τους συνεργάτες του ο Γιώργος Φουφόπουλος τους βλέπει ως συλλειτουργούς και συναγωνιστές. Άλλωστε, να προσθέσω, αν δεν τους έβλεπε έτσι, δεν θα είχε φτάσει την Επιθεώρηση στην πρώτη θέση. Στο επίπεδο του οικονομικού πεδίου είναι συνέταιροι και ταυτόχρονα εξελισσόμενοι επαγγελματίες, επανδρώνοντας επάξια και εγγυημένα την ελληνική αγορά. Είναι τιμή του να λέει ότι «μαζί έχουμε ξεπεράσει τα 60 εκατ. ευρώ τζίρο και τους 100 χιλιάδες πελάτες». Με πάει πίσω στην εποχή του T. Roosevelt, λέγοντας: «Όσον αφορά τη σχέση μας με τους πελάτες, το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυα-

προφίλ Ξεδιπλώνοντας το προφίλ του Γιώργου Φουφόπουλου, το όραμά του για τους πελάτες, σκέφτηκα να προσθέσω στη συζήτησή μας τη λέξη «πανδημία», και η ερώτηση που του έκανα είναι: «Πώς η πανδημία επηρεάζει τους καταναλωτές όσον αφορά την ιδιωτική ασφάλιση; Αλλάζει τον τρόπο εκπαίδευσης και προσέγγισης πωλήσεων;». «Η πανδημική κρίση θα προσανατολίσει μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών στην ιδιωτική ασφάλιση υγείας, καθώς μέσα από αυτή τη δύσκολη συγκυρία οι πολίτες αντιλαμβάνονται την αξία του συμπληρωματικού ρόλου της αγοράς μας στο εν λόγω πεδίο. Όσον αφορά την εκπαίδευση και τις πωλήσεις, επιταχύνει τη μετάβασή μας σε εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας και την αξιοποίηση της τεχνολογίας.

Η επέλαση του Covid-19, αναπόφευκτα, έχει επηρεάσει τον τρόπο που επικοινωνούμε και εργαζόμαστε. Πριν από έναν χρόνο, λόγου χάριν, θα θεωρούσαμε ανέφικτο το να πραγματοποιήσουμε πωλήσεις μέσω μιας διαδικτυακής πλατφόρμας επικοινωνίας. Σήμερα, είναι πραγματικότητα. Αυτό που θέλω να επισημάνω είναι ότι όσο κι αν αλλάζει ο τρόπος επικοινωνίας, δεν αλλάζει η ανάγκη του ασφαλισμένου να έχει απέναντί του έναν διαμεσολαβητή και όχι ένα αυτοματοποιημένο σύστημα. Ακόμα και στη διαδικτυακή εποχή, ο ρόλος του ασφαλιστή είναι κομβικός και αναντικατάστατος. Αλλάζουμε, προσαρμοζόμαστε, αλλά πάντα με κέντρο τον άνθρωπο. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στη σύγχυση που δημιουργείται όταν αναφέρουμε ότι ένα αυτοματοποιημένο σύστημα λύνει το πρόβλημα. Τα συστήματα είναι για να εντείνουν την επικοινωνία μεταξύ δύο μερών. Αξίζει να σημειωθεί ότι, πολλές φορές, επικοινωνούμε για μια υπηρεσία που χρησιμοποιούμε περιμένοντας στην αναμονή επί μισή ώρα και στο τέλος το σύστημα μας παραπέμπει σε γενικές πληροφορίες. Στον δικό μας χώρο, αν το σύστημα εντός ενός λεπτού σε έχει φέρει σε επαφή-επικοινωνία και λύση με τον προσωπικό σου ασφαλιστικό σύμβουλο, η διαφορά είναι τεράστια, γιατί ίσως να έχεις κερδίσει την ίδια σου τη ζωή». Μια εκ διαμέτρου διαφορετική απάντηση μού έδωσε για την ασφαλιστική συνείδηση του Έλληνα, διακρίνοντας ότι η ευθύνη της χαμηλής συνεισφοράς της ιδιωτικής ασφάλισης στο ΑΕΠ δεν είναι ατομική για κάθε Έλληνα πολίτη, αποδεικνύοντάς μου, με την απάντησή του, ότι δεν επανα-

παύεται και δεν μένει στα εύκολα, αλλά αναζητά λύσεις. «Στην αγορά μας, συχνά, διατυπώνεται η άποψη ότι ο Έλληνας δεν έχει ασφαλιστική συνείδηση. Είμαι διαμετρικά αντίθετος με αυτήν τη θέση. Το ζήτημα το οποίο υπάρχει στην Ελλάδα είναι ότι ο πολίτης δεν έχει γενικότερα αναπτυγμένη την αντίληψη περί εγγύησης προς κάθε κατεύθυνση, όχι μόνο προς την ασφαλιστική αγορά. Κι εδώ είναι που, για άλλη μία φορά, ο ρόλος της Εθνικής Ασφαλιστικής είναι διακριτός, γιατί σαν εταιρεία είχε από την αρχή της λειτουργίας της φερεγγυότητα, στην οποία μπορούσε και μπορεί να βασιστεί ο ασφαλισμένος. Δεν είναι τυχαίο που το όνομα της εταιρείας αποτελεί εχέγγυο. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι η ασφαλιστική συνείδηση δεν επιβάλλεται, αλλά καλλιεργείται. Πώς; Μέσω κυβερνητικών πρωτοβουλιών, όπως τα φοροκίνητρα, όσο και μέσα από το αποτύπωμά της στην κοινωνία –το “βίωμα” που αφήνει–, αλλά και την επικοινωνία του κλάδου με τους καταναλωτές. Όσον αφορά το πρώτο σκέλος, την κυβερνητική πρωτοβουλία, πρέπει να επισημάνουμε ότι το κενό είναι μεγάλο στη θέσπιση φορολογικών κινήτρων για τους ασφαλισμένους. Το ερώτημα που εγείρεται, εν προκειμένω, είναι γιατί σε ένα προϊόν το οποίο φορολογείται κατά την αγορά του έρχεται η Πολιτεία, σε δεύτερο βαθμό, και φορολογεί το νοσοκομειακό κόστος, όταν το προϊόν που αφορά, στην ουσία, αφαιρεί δαπάνες από το δημόσιο σύστημα υγείας. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει είτε να υπάρξει φοροαπαλλαγή στην καταβολή των ασφαλίστρων είτε στην αποζημίωση. Πιστεύω ότι είναι πολύ κοντά η ώρα εξαγγελίας ουσιαστικών κινήτρων,

νοέμβριος δεκέμβριος 2020

λό είναι η φράση του T. Roosevelt ότι “οι άνθρωποι δεν νοιάζονται για όσα ξέρεις μέχρι να μάθουν ότι νοιάζεσαι γι’ αυτούς”. Οι πελάτες μας είναι, λοιπόν, το παν και οι ανάγκες τους αποτελούν προτεραιότητά μας. Έτσι κι εγώ προσθέτω ότι η πρωτιά δεν έρχεται μόνο από τις άριστες δομές, το άριστο οργανόγραμμα, συνεισφέρουν αυτά, αλλά τον πρώτο ρόλο τον έχει η ειλικρινής συναισθηματική ευφυΐα που χρειάζονται οι συνεργάτες και οι πελάτες για να σε εμπιστευτούν». «Καλύπτουμε καθημερινά τις αγωνίες και τις ανάγκες των πελατών μας, η διαδικασία μάς αναδεικνύει ως επαγγελματίες και αυτό αποδεικνύεται εμπράκτως από την εμπιστοσύνη που μας δείχνουν τόσες χιλιάδες άνθρωποι, οι οποίοι έχουν εμπιστευτεί στα χέρια μας τα σπουδαιότερα θέματα της ζωής τους επί σειρά 30 ετών».

19

προφίλ

Το ερώτημα που εγείρεται, εν προκειμένω, είναι γιατί σε ένα προϊόν το οποίο φορολογείται κατά την αγορά του έρχεται η Πολιτεία, σε δεύτερο βαθμό, και φορολογεί το νοσοκομειακό κόστος, όταν το προϊόν που αφορά, στην ουσία, αφαιρεί δαπάνες από το δημόσιο σύστημα υγείας με τη μείωση των εργοδοτικών εισφορών, από τη μία πλευρά, και την αύξηση των φοροαπαλλαγών από την άλλη. Ήρθε η ώρα τα δύο συστήματα (δημόσιο και ιδιωτικό) να αλληλοκαλύπτονται πλήρως, χωρίς κενά και διαχωριστικές γραμμές». Συνδέοντας την καλλιέργεια της ασφαλιστικής συνείδησης με τη δύναμη της επικοινωνίας –μια δύναμη που χαρακτηρίζει το προφίλ του Γιώργου Φουφόπουλου και δίνει χαρακτήρα στην Επιθεώρηση–, μου κεντρίζει το ενδιαφέρον λέγοντάς μου:

20

insurance w*rld

«Θα επαναλάβω ότι η ασφαλιστική συνείδηση είναι βίωμα. Έχουμε πολλά ακόμα να κάνουμε σαν κλάδος στον τομέα της επικοινωνίας, και εδώ απαιτείται πολυεπίπεδη στρατηγική. Ωστόσο, βλέποντας το παρόν και το παρελθόν, ειδικά στο κομμάτι της ζωής, της υγείας και της σύνταξης, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι οι Έλληνες διαμεσολαβητές έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο να επικοινωνήσουν την ουσία του θεσμού στους πολίτες. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε με τους εν δυνάμει ασφαλισμένους και πολλές ευκαιρίες να αξιοποιήσουμε. Για εμένα, λόγου χάριν, δεν έχει προχωρήσει όπως θα έπρεπε και θα μπορούσε το κομμάτι της ασφάλισης κεφαλαίων επί της ζωής

καθώς και οι ατομικοί λογαριασμοί των συνταξιοδοτικών συμβολαίων. Στους δύο αυτούς τομείς πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση, αρχικά στη στόχευσή μας και εν συνεχεία στην επικοινωνία μας με τον κόσμο. Σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, θεωρώ ότι ο Έλληνας έχει αρχίσει να βιώνει τη σημασία της ασφάλισης, αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητά της και αναζητώντας αυτή πολύ πιο έντονα. Θέλω σε αυτό το σημείο να επισημάνω ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να υπάρξει και θεωρητική τεκμηρίωση του θεσμού της ιδιωτικής ασφάλισης, ο οποίος κοινωνιολογικά, δημοσιονομικά, οικονομικά και θεσμικά στέκεται δυνατός υποστηρικτής δίπλα στις δημόσιες παροχές με ρόλο συμπληρωματικό. Κατ’ επέκταση, οι εν λόγω επιστήμες θα πρέπει να συλλειτουργήσουν με τον θεσμό της ιδιωτικής ασφάλισης και να τον αναδείξουν». Φτάνοντας και στην πέμπτη σελίδα του περιοδικού, τον ρωτώ πώς βλέπει το μέλλον της ασφάλισης στην Ελλάδα και στην Επιθεώρησή του: «Η ιδιωτική ασφάλιση, εκ των πραγμάτων, θα παίξει καίριο ρόλο στην εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας και της οικονομίας. Από το αν θα αδράξουμε τις ευκαιρίες για να διευρύνουμε εργασίες και το αν θα

επικοινωνήσουμε με τον ορθότερο τρόπο την ουσία του θεσμού της ασφάλισης εξαρτώνται πολλά. Εμείς προδιαγράφουμε το μέλλον μας. Η Επιθεώρηση Γ. Φουφόπουλου το 2020 θα κλείσει με περισσότερα από 60 εκατ. ευρώ τζίρο (εισπραχθέντα ασφάλιστρα), ενώ η συνολική μας νέα παραγωγή κλάδου ζωής θα ξεπεράσει τα 6 εκατ. ευρώ». Όσο για το πώς οραματίζεται το μέλλον των δικτύων: «Μελλοντικά, η αγορά θα πρέπει να μεταβεί σε ένα διαφορετικό καθεστώς όσον αφορά τα δίκτυα, που θα πρέπει να βρίσκονται σε εμπορικό νομικό καθεστώς και να αποτελούν θυγατρικές των ασφαλιστικών εταιρειών. Αυτό θα ήταν θετική εξέλιξη για την αγορά μας και θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη ανάπτυξη και ευελιξία. Στη δική μας περίπτωση, το μοντέλο αυτό μπορεί να εφαρμοστεί αποτελεσματικά από την εταιρεία μας, καθώς έχουμε ήδη μια έτοιμη καθετοποιημένη μονάδα. Η εταιρεία μας θα πρέπει να εξυπηρετεί με τη λειτουργία της τους χιλιάδες πελάτες, να στηρίζει εγγυημένα και σοβαρά την ανάγκη πώλησης των προϊόντων και να αφήνει ένα αξιόλογο προβλεπόμενο κέρδος για την εταιρεία και τον μέτοχο, διασφαλίζοντας παράλληλα στους συνεργάτες ένα πολυετές λαμπρό και σταθερό μέλλον». iw

παρουσίαση

της Έλενας Ερμείδου

22

insurance w*rld

Είναι μια εταιρεία ασφαλιστικής διαμεσολάβησης στην ελεύθερη αγορά απόλυτα συνυφασμένη με επαγγελματικές διακρίσεις, τις οποίες δεν θα είχε αν το όραμα του ιδρυτή της, Σταύρου Σταυρόπουλου, δεν ήταν η σταθερή ανάπτυξη μέσα στον χρόνο μέσα από τη δημιουργία ισχυρών δεσμών, ομαδικού πνεύματος και αμοιβαίου σεβασμού.

παρουσίαση

Life Solutions

Μια εταιρεία που μπορεί να αλλάζει τις ζωές των συνεργατών και πελατών της Όλα αυτά έως τον Σεπτέμβριο του 2010, όταν δόθηκε η δυνατότητα από την εταιρεία αλλαγής σχέσης συνεργασίας με το υποκατάστημα. Τέλος εποχής ή αρχή μιας άλλης; Η αλλαγή αυτή μιας άρτια δομημένης επαγγελματικής ομάδας από την αποκλειστικότητα στο ελεύθερο δίκτυο διεύρυνε τον επαγγελματικό ορίζοντα της νεοσύστατης Life Solutions, αξιοποιώντας για λογαριασμό των πελατών της όλες τις δυνατότητες της ασφαλιστικής αγοράς. Αυτή ήταν η προφανής προοπτική. Στην ουσία όμως, ήταν μια επιχειρηματική επιλογή που, όπως κάθε επιχειρηματική επιλογή, δημιουργούσε ευκαιρίες και κινδύνους. Αρχική επιδίωξη της εταιρείας ήταν πρωτίστως η βιωσιμότητά της και η περαιτέρω αύξηση και ανάπτυξή της. Μια συνταγή ανάπτυξης δεν ταιριάζει σε όλους και οι ηγέτες που έχουν όραμα και στόχο αυτό το αντιλαμβάνονται. Τι έπραξε, λοιπόν; Γρήγορα έπρεπε να αναπτύξει την οργανωτική της υποδομή και τα υποστηρικτικά της συστήματα σε τέτοιο βαθμό που να ανταποκρίνονται στο υψηλό επίπεδο υποστήριξης που απολάμβαναν οι διακεκριμένοι συνεργάτες της έως εκείνη τη στιγμή από την ασφαλιστική εταιρεία. Ήταν μια πρόκληση για το μάνατζμεντ της εταιρείας, το οποίο αναζήτησε

άμεσα αξιόπιστες λύσεις και επιλογές με δυνατότητα εξέλιξης, που τελικά, εκ του αποτελέσματος, αναγνωρίζονται ως εύστοχες. Και σήμερα αποτελούν τη βάση της εξελιγμένης υποστηρικτικής υποδομής-μηχανογράφησης και του ανθρώπινου δυναμικού, τα οποία βρίσκονται πλέον σε εξαιρετικό επίπεδο. Όλα αυτά τα «συστατικά», όσο άρτια σχεδιασμένα και να είναι, δεν αποφέρουν καρπούς αν στη βάση κάθε εταιρείας δεν προϋπάρχουν και άλλα «συστατικά». Σημαντικός παράγοντας στην καρποφορία όλου αυτού του εγχειρήματος υπήρξε η δημιουργία ισχυρών δεσμών, ομαδικού πνεύματος, σεβασμού και θετικής στάσης, που είχαν επικρατήσει τα προηγούμενα χρόνια μεταξύ όλων των μελών της νέας πλέον εταιρείας και τα οποία διέπουν διαχρονικά τη φιλοσοφία της εταιρείας. Μετά από αυτό ακολούθησε η κουλτούρα που μεταφέρεται ανεξίτηλη. Η αποκτηθείσα πίστη στον θεσμό των ασφαλειών, σε συνδυασμό με τη συνεχή εκπαίδευση και το ομαδικό πνεύμα, δημιούργησε στο δίκτυο κουλτούρα σημαντικότητας του επαγγέλματος του ασφαλιστικού συμβούλου στην κοινωνία και μπολιάζει με το πνεύμα αυτό και τους νέους συνεργάτες της από τα πρώτα τους βήματα. νοέμβριος δεκέμβριος 2020

A

ς μάθουμε ποια είναι η Life Solutions ξετυλίγοντας την ιστορία της μέσα στον χρόνο: Η Life Solutions είναι μια επιχείρηση ασφαλιστικής διαμεσολάβησης που δραστηριοποιείται στην ελεύθερη αγορά από τον Νοέμβριο του 2010. Το ασφαλιστικό ξεκίνημα του ιδρυτή της έγινε το 1987 ως part-time τότε ασφαλιστικός σύμβουλος στην Interamerican. Έναν χρόνο μετά, τόλμησε να κάνει ένα βήμα που θα καθόριζε τον μέλλον του. Τι ήταν αυτό το βήμα; Αποφάσισε την αλλαγή της επαγγελματικής του κατεύθυνσης, αφήνοντας την πολύ καλή τότε εργασία που κατείχε και τη θέση του υπεύθυνου ποιοτικού ελέγχου συσκευασίας της Coca-Cola export για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η μετέπειτα πορεία του ήταν μια αποδοτική τριετία εξαιρετικών παραγωγικών και ποιοτικών αποτελεσμάτων, με φυσικό επακόλουθο την είσοδό του στο μάνατζμεντ, ως unit manager. Η επιτυχημένη αυτή τριετία προδιέγραψε το κοντινό μέλλον. Οι κορυφαίες επιλογές στελέχωσης και τα αποτελέσματα παραγωγικότητας της ομάδας οδήγησαν στην προαγωγή του Unit σε υποκατάστημα τον Ιανουάριο του 1995, για να ακολουθήσει μια δεκαπενταετία με πολλές βραβεύσεις και κατακτήσεις.

23

παρουσίαση Ο συνδυασμός δύο μοντέλων που θα καθορίσει το μέλλον Η Life Solutions πιστεύει ότι τα πλεονεκτήματα των δύο μοντέλων, agency και ανεξάρτητου δικτύου, που εξελίχθηκαν σε ένα αποτελεσματικό νέο μοντέλο συνδυασμού οργάνωσης, φιλοσοφίας και επιλογών, θα διαμορφώσουν και το μελλοντικό μοντέλο εταιρειών διαμεσολάβησης.

Το καλό «σχολείο» παίζει τον ρόλο του

24

insurance w*rld

Το agency αποτελεί ένα καλό «σχολείο», που διαθέτει οργάνωση, εκπαίδευση, υποστήριξη, δομές, αλλά περιορισμένες επιλογές. Η δυνατότητα ύπαρξης δομημένων ομάδων με τη μορφή συντονιστή-συνεργατών, που έχουν θητεύσει προηγουμένως με επιτυχία στο agency και παράλληλα έχουν αξιοποιήσει θετικά τις επιλογές τους, μπορεί να δημιουργήσει και να υποστηρίξει την επόμενη γενιά των νέων ασφαλιστικών συμβούλων. Επιπλέον, να προσελκύσει υπάρχοντες συνεργάτες οι οποίοι ενδιαφέρονται πραγματικά για την εξέλιξή τους και θα αναζητήσουν αξιόπιστες διεξόδους, καθώς διαμορφώνονται

νέες συνθήκες στην αγορά. Επικεντρωμένη στην ανάπτυξη των συνεργατών για υψηλή παραγωγικότητα και ποιότητα των υπηρεσιών της προς τους πελάτες, η Life Solutions επαναπροσδιόρισε την πορεία, το όραμα, τις αξίες και τη στρατηγική της, επιδιώκοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στην εξέλιξη της διαμεσολάβησης στη χώρα. Ολόκληρος ο μηχανισμός υποστήριξης και μάνατζμεντ της εταιρείας (στελέχωση, εκπαίδευση, mentoring, coaching) υπηρετεί το όραμα της επιχείρησης «Να είμαστε η κορυφαία επιχείρηση ασφαλιστικής διαμεσολάβησης στην αγορά», όπως επισημαίνει ο Σταύρος Σταυρόπουλος. «Αντικαταστήσαμε το άγχος και την πίεση των συνεργατών με θετική στάση και κλίμα αισιοδοξίας, τις παραγωγικές υποχρεώσεις τους με ανάδειξη των επιθυμιών τους και κίνητρα πραγματοποίησής τους, τη σπατάλη ενέργειας για διαχείριση εκκρεμοτήτων με την επαγγελματική τους επάρκεια και υποστήριξη της εξέλιξής τους». «Είναι σημαντικό να υπάρχουν χαμόγελα επιτυχίας και ενθουσιασμού στον επαγγελματικό μας χώρο από

τους ανθρώπους που κατανοούν γιατί βρίσκονται σε αυτόν τον χώρο και ποια είναι τα διαχρονικά τους οφέλη. Να νιώθουν καλά και ασφαλείς. Να είναι ικανοποιημένοι».

Τα δίκτυα σε ρόλο συμβούλων και ο λόγος ύπαρξης της Life Solutions H Life Solutions πιστεύει ότι τα φυσικά δίκτυα, είτε αποκλειστικής είτε ανεξάρτητης συνεργασίας, σε αντιδιαστολή με τα εναλλακτικά δίκτυα, τα οποία πωλούν απλά προϊόντα και κάνουν άλλο επάγγελμα, είναι οι σύμβουλοι στην πορεία της ζωής των πελατών τους που, μέσα από διερεύνηση αναγκών, οικονομικό σχεδιασμό και ετήσια παρακολούθηση της πορείας τους, προσδίδουν αξία, ποιότητα και προοπτική στους πελάτες τους. Ο λόγος ύπαρξης της Life Solutions είναι αποκλειστικά η δημιουργία και ανάπτυξη επαγγελματιών συνεργατών στην αγορά. Για όλα αυτά χρειάζεται οργάνωση. Τι έχει κάνει η Life Solutions για να πετύχει τον σκοπό της; Το οργανόγραμμα μάνατζμεντ της Life

παρουσίαση Solutions περιλαμβάνει εξειδικευμένη εκπαίδευση, διαδικασίες, βοηθητικά εργαλεία επικοινωνίας, πώλησης, mentoring και coaching, παράλληλα με ένα ισχυρό backoffice, που διαχειρίζεται άριστα την καθημερινότητα. Η ύπαρξη και κυρίως η ποιότητα του coaching προσφέρει μια δοκιμασμένη μέθοδο αποτελεσματικότητας, που αποτελεί απαραίτητο μέρος της διαδικασίας δημιουργίας επαγγελματιών. Ποια είναι όμως η ειδοποιός διαφορά για να εξελιχθεί ένας συνεργάτης σε επιτυχημένο επαγγελματία; To coaching είναι η ειδοποιός διαφορά για να εξελιχθεί ένας συνεργάτης σε επιτυχημένο επαγγελματία, με προϋπόθεση τον κατάλληλο coach, ο οποίος θα πρέπει να διαθέτει γνώση, εμπειρία, ενσυναίσθηση και την ικανότητα να κατανοεί την ψυχολογία του συνεργάτη και την τεχνική διαχείρισης της επικοινωνίας, και φυσικά να είναι δίπλα του ανά πάσα στιγμή.

Το προσωπικό στοίχημα και η ανάπτυξη νέων συνεργατών Η αποτελεσματικότητα των συνεργασιών της Life Solutions αποτελεί προσωπικό στοίχημα της ομάδας μάνατζμεντ, και η Life Solutions αυτό το υποστηρίζει με όλες τις δυνάμεις της. Για τον λόγο αυτό, ακολουθείται μια αυστηρή επιλογή σε τρία στάδια, δεδομένου του ότι, αφού επιλεγούν, η εταιρεία αναλαμβάνει υπεύθυνα την επιτυχημένη σταδιοδρομία τους, σε ένα ζεστό, φιλικό και υποστηρικτικό περιβάλλον. Η ανάπτυξη ομάδων νέων συνεργατών βρίσκεται στις άμεσες προτεραιότητες της εταιρείας, για να συνεισφέρει στην αναβάθμιση του ρόλου των

φυσικών δικτύων με ένα απαιτητικό, πλην όμως εξαιρετικό, επάγγελμα, όπως διαμορφώνεται. Παράλληλα, η εταιρεία παρέχει τη δυνατότητα στους συναδέλφους της που βρίσκονται κοντά στη συνταξιοδότηση να συνεχίσουν να έχουν διαχρονικές αμοιβές, συνεργαζόμενοι με το νέο, ταλαντούχο προσωπικό της μέσω ενός δοκιμασμένου και αποτελεσματικού μηχανισμού. Έχει δημιουργήσει το ηλεκτρονικό γραφείο του συνεργάτη, το οποίο χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό και με συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό από τους καταξιωμένους συνεργάτες, που διαπιστώνουν τα πλεονεκτήματά του, και καθολικά από τους νέους συνεργάτες.

Τα κριτήρια επιλογής υποψήφιων επαγγελματιών

νοέμβριος δεκέμβριος 2020

Ιδιαίτερο βάρος δίνει η Life Solutions στη στελέχωση κατάλληλων υποψήφιων επαγγελματιών, η οποία κινείται σε δύο κατευθύνσεις. Αφενός στα νέα παιδιά, που επιλέγονται αυστηρά από κολλέγια, πανεπιστήμια και με συστάσεις συνεργατών, με κυρίαρχο κριτήριο το πάθος τους για καταξίωση. Αφετέρου στην προσέλκυση και επιλογή από την αγορά υπαρχόντων ασφαλιστικών πρακτόρων, οι οποίοι θέλουν να βιώσουν ενθουσιασμό και κορυφαία εξέλιξη μέσα από το καλύτερο επάγγελμα στον κόσμο. Πρόσφατα είναι τα παραδείγματα συνεργατών της αγοράς με χαρτοφυλάκια γενικών οι οποίοι με την υποστήριξη της Life Solutions αξιοποίησαν μέρος του πελατολογίου τους σε προϊόντα ζωής-επένδυσης, με τα οποία δεν ασχολούνταν, και διπλασίασαν το εισόδημά τους.

25

παρουσίαση 26

insurance w*rld

Ο σχεδιασμός αυτός αποτελεί τη λειτουργική απλούστευση της καθημερινότητας και την αναβάθμιση του ρόλου του συμβούλου. Μέσω της χρήσης της τεχνολογίας, που είναι το «εργαλείο» –χωρίς να υποκαθίσταται ο ανθρώπινος παράγοντας, που είναι ο σχεδιαστής και δημιουργός–, η εταιρεία εξασφαλίζει στον πελάτη την ηρεμία του και στον συνεργάτη την εικόνα της επιχείρησής του και στο κινητό του, με όλες τις πληροφορίες και τα στατιστικά της εργασίας του. Η Life Solutions υποστηρίζει εξαιρετικά όλους τους κλάδους ζωής και γενικών με τους κατάλληλους, αντίστοιχα, ανθρώπους, που είναι

άριστοι γνώστες και διαχειριστές των αντικειμένων τους. Ειδικεύεται σε σύνθετα προϊόντα ζωής, αποταμίευσης, επένδυσης, υγείας, καθώς και σε ομαδικά υγείας και σύνταξης, αξιοποιώντας όμως και όλα τα υπόλοιπα προϊόντα, επιδιώκοντας τη σφαιρική κάλυψη των πελατών. Στόχος της είναι να θωρακίζει σταδιακά τους πελάτες της, δημιουργώντας μια «ομπρέλα» προστασίας στις αυξανόμενες ανάγκες τους, υλοποιώντας ταυτόχρονα τις επιθυμίες τους για μελλοντική οικονομική εξασφάλιση. Ο κλάδος ζωής, η αποταμίευση, τα unit linked, η επένδυση, καθώς

και μέρος του κλάδου υγείας, όπως τονίζει ο Σταύρος Σταυρόπουλος, θέλουν ιδιαίτερη εκπαιδευτική υποδομή και γνώση για να μπορέσουν οι συνεργάτες να συνθέσουν και σχεδιάσουν τα πολλά προσφερόμενα προϊόντα της αγοράς, προς όφελος του πελάτη. Κυρίως όμως θα πρέπει να γνωρίζουν την τεχνική με την οποία θα διερευνήσουν τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους, ώστε να γίνουν κατανοητές από τους πελάτες και στη συνέχεια να δοθούν οι λύσεις: «Με ό,τι κάνουμε στη Life Solutions αλλάζουμε τις ζωές των συνεργατών μας και των πελατών τους. Δημιουργούμε αξία». iw

αφιέρωμα

Σύνταξη, επιμέλεια: Έλενα Ερμείδου

Αναμένεται η εμφάνιση ασφαλιστικών προϊόντων που έχουν στόχο τους παράγοντες ESG

Τ

28

insurance w*rld

ην πρόσβασή τους σε κεφάλαια αυξάνουν εταιρείες που βελτιώνουν τις επιδόσεις τους σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG). Οι ελληνικές επιχειρήσεις, οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις και οι κεφαλαιαγορές μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη βιώσιμη ανάπτυξη εφαρμόζοντας πρακτικές που μπορούν να αποφέρουν σημαντικά οφέλη για τη χώρα σε καίρια θέματα, όπως η κλιματική αλλαγή και η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ο αντίκτυπος των τεχνολογικών εξελίξεων στην αγορά εργασίας και το ανθρώπινο κεφάλαιο, και η βελτίωση των επιχειρηματικών πρακτικών με στόχο τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας. Η μέτρηση, η δημοσιοποίηση στοιχείων και η διαφάνεια είναι ζωτικής σημασίας για την ορθή λειτουργία των αγορών. Η ποιοτική πληροφόρηση των επενδυτών είναι απαραίτητη για τη διάθεση

κεφαλαίων. Δεδομένου του ότι το μεγαλύτερο κομμάτι της εταιρικής αξίας εντοπίζεται πλέον σε άυλα περιουσιακά στοιχεία, το ανθρώπινο, το φυσικό και το κοινωνικό κεφάλαιο διαμορφώνουν το σύνολο των ουσιαστικών πληροφοριών ESG που χρειάζονται οι επενδυτές. Παράλληλα, αυτές οι πληροφορίες πρέπει να δημοσιοποιούνται με συγκρίσιμο τρόπο, εξασφαλίζοντας ότι όλοι οι συμμετέχοντες στην αγορά μπορούν να συγκρίνουν τις επιδόσεις μιας εταιρείας με αυτές των ανταγωνιστών της. Έτσι, ολοένα και περισσότερες επενδύσεις λαμβάνουν υπόψη τον αντίκτυπο των κινδύνων ESG στις προσαρμοσμένες για τον κίνδυνο αποδόσεις, στη συνεχή προσπάθειά τους να ευθυγραμμίζονται με τις αξίες των επενδυτών τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η τάση για υπεύθυνες επενδύσεις μετά την

πανδημία του Covid-19 ολοένα θα αυξάνεται. Περισσότερες από 35 χρηματιστηριακές αγορές παγκοσμίως έχουν ήδη εκδώσει ή βρίσκονται σε διαδικασία έκδοσης σχετικών οδηγιών για την αναφορά των κινδύνων ESG. Η πανδημία το ανέδειξε, αλλά και η ασφαλιστική αγορά το γνωρίζει καλά: όλοι οι επιχειρηματικοί τομείς είναι διασυνδεδεμένοι, χωρίς να γνωρίζουν σύνορα, υπενθυμίζοντας πόσο ευάλωτες είναι οι κοινωνίες όλων των τύπων. Το ύψος του υπό διαχείριση ενεργητικού επενδύσεων ESG για το 2019 έφτασε τα 30 τρισ. δολ., ενώ αναμένεται να αυξηθεί στα 35 τρισ. δολ. έως το 2023.

αφιέρωμα νοέμβριος δεκέμβριος 2020

Η κατοχή προϊόντων ESG έρχεται σε συμφωνία με τον μακροπρόθεσμο ασφαλιστικό ορίζοντα καθώς και με την ενδεχόμενη ανάγκη άμεσης ρευστοποίησης λόγω της μεγάλης ρευστότητας που θα έχουν τέτοια προϊόντα 29

αφιέρωμα

Αναφορές στον όρο ESG

30

insurance w*rld

Ο όρος “ESG” αναφέρεται σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης που μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα μιας εταιρείας να παράγει αξία μακροπρόθεσμα. Σε εταιρικό πλαίσιο, αναφέρεται στην ενσωμάτωση μη χρηματοοικονομικών παραγόντων στην επιχειρηματική στρατηγική και τη λήψη αποφάσεων. Παρ’ όλο που οι δείκτες ESG συχνά αποκαλούνται «μη χρηματοοικονομικοί», συνδέονται με την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και ο τρόπος διαχείρισής τους από μια εταιρεία έχει χρηματοοικονομικές συνέπειες.

αέρα, του νερού και των οικοσυστημάτων, όπως οι εκπομπές αερίων φαινομένου του θερμοκηπίου, η χρήση και η εξάντληση των πόρων, η κλιματική αλλαγή, τα απόβλητα και η ρύπανση.

Κοινωνία Τα θέματα που σχετίζονται με την κοινωνία έχουν να κάνουν με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ευημερία των κοινοτήτων στις οποίες δραστηριοποιείται μια εταιρεία, όπως τα εργασιακά πρότυπα, η υγεία & ασφάλεια, η διαφορετικότητα στον χώρο εργασίας, οι εργασιακές σχέσεις.

Περιβάλλον

Εταιρική διακυβέρνηση

Τα θέματα που σχετίζονται με το περιβάλλον αποτελούν τα έμβια και μη έμβια φυσικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένης της γης, του

Και τα θέματα που σχετίζονται με την εταιρική διακυβέρνηση έχουν να κάνουν με τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, τις πρακτικές διαχείρισης και

τη δομή εταιρικής διακυβέρνησης, όπως η δωροδοκία και η διαφθορά αμοιβών στελεχών, η δομή, το μέγεθος και η ποικιλομορφία του διοικητικού συμβουλίου, κάποια σημεία ελέγχου εντός εταιρείας και η διαχείριση κινδύνων. Προκειμένου να πάρουν μακροπρόθεσμες θέσεις για τη δημιουργία εισοδήματος, οι θεσμικοί επενδυτές, όπως είναι η PIMCO της Allianz, η BlackRock, η Franklin Templeton, αξιολογούν τους δείκτες ESG, τη μη χρηματοοικονομική θέση των επιχειρήσεων, βάσει των εταιρικών δημοσιοποιήσεων. Διαβλέπουν ευκαιρίες στον τομέα ασφάλισης της υγείας, λόγω των επιμέρους ευκαιριών, όπως είναι το δημογραφικό και η γήρανση του πληθυσμού, στην τεχνολογία, ανάλογα με τον τομέα, στην κλιματική αλλαγή και στην κυκλική οικονομία.

αφιέρωμα

Κινήσεις ασφαλιστών και αντασφαλιστών, τα stress tests και η EIOPA ενσωματωμένα τα κριτήρια ESG χρησιμοποιήθηκαν από την IBRD για τη χρηματοδότηση έργων αειφόρου ανάπτυξης. Σύμφωνα με την PwC, η ανάπτυξη των παραγόντων ESG θα μεταβάλει τις αγορές επενδύσεων. Πάνω από το 50% των αμοιβαίων κεφαλαίων θα τοποθετούνται βάσει δεικτών ESG, μετατοπίζοντας τις επενδύσεις κεφαλαίων μέχρι το 2025.

Η διαφθορά και το ασφαλιστικό underwriting Η αξία της διαφθοράς στον κόσμο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, ανέρχεται σε 1,5 τρισ. δολ. ή περίπου στο 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να αναπτυχθούν κατά μέσο όρο περίπου 3% ταχύτερα χωρίς τις αρνητικές συνέπειες της διαφθοράς. Εκτός από την κατάχρηση δημόσιων πόρων σε έργα υποδομών, οι διεφθαρμένες δραστηριότητες έχουν συνδεθεί και με την κατασπατάληση φυσικών πόρων, με την ακατάλληλη χρήση γης, με το θέμα της διαχείρισης των εκπομπών του θερμοκηπίου. Η διαφθορά αποτελεί μέρος του πυλώνα ESG και δύσκολα εντοπίζεται, και η ζημιά δεν είναι άμεσα ορατή στον κόσμο. Η διαφθορά είναι η κατάχρηση της εμπιστοσύνης για την απόκτηση χρηματικών ή άλλων πλεονεκτημάτων. Μπορεί να συμβεί τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα και να λάβει πολλές, διαφορετικές, μορφές, σύμφωνα με την AGCS. Οι πιο συνηθισμένες μορφές διαφθοράς είναι η δωροδοκία, η επίδειξη εύνοιας με αντάλλαγμα το προσωπικό όφελος. Συνδέεται και με άλλες μορφές

παράνομης συμπεριφοράς, όπως νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, φοροδιαφυγή, υπεξαίρεση, απάτη, κλοπή, παραποίηση λογαριασμών, συγκρούσεις συμφερόντων και εκβιασμό ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και με χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Ορισμένα μάλιστα στοιχεία δείχνουν ακόμη ότι η διαφθορά μπορεί να είναι ο κύριος μοχλός πίσω από τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Η διαφθορά επιδρά αρνητικά στην ανάπτυξη του ΑΕΠ. Επίσης, η διαφθορά οδηγεί και στην αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας, λόγω των χαλαρών εποπτικών ρυθμίσεων, οδηγώντας στην αύξηση των εκπομπών του θερμοκηπίου αλλά σε μια μικρή αύξηση του ΑΕΠ. Επιπλέον, η διαφθορά αυξάνει τις δημόσιες δαπάνες, καθώς οι προϋπολογισμοί για αυτά τα έργα πρέπει να προσαρμοστούν αυξάνοντας το κόστος. Η παράνομη δραστηριότητα μειώνει την ποιότητα και την αποδοτικότητα του έργου, δίνοντας αρνητικό αποτέλεσμα. Υπάρχουν επίσης ορισμένες ενδείξεις ότι οι οικονομικές δωρεές σε έργα υποδομών οδήγησαν στην ανάγκη να ξαναγίνουν σύντομα τα έργα αυτά. Έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει σχέση μεταξύ της διαφθοράς και του επιπέδου των εκπομπών CO2. Όσο περισσότερη διαφθορά υπάρχει στην κοινωνία τόσο λιγότερο εφαρμόζονται αυστηροί κανόνες για περιβαλλοντική πολιτική. Εκτιμάται ότι η αύξηση της διαφθοράς κατά 1% μπορεί να μειώσει τον ρυθμό ανάπτυξης των επιχειρήσεων κατά 3%. Καθώς ο κόσμος στοχεύει στη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, οι επιπτώσεις της διαφθοράς είναι νοέμβριος δεκέμβριος 2020

Οι (αντ)ασφαλιστικές έχουν αρχίσει και ενσωματώνουν παράγοντες περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και εταιρικής διακυβέρνησης στα πλάνα τους, καθώς επίσης και στα stress tests στα οποία υποβάλλονται, που διενεργεί η EIOPA. Η διαδικασία αυτή και στον κλάδο των ασφαλειών δημιουργεί συνθήκες σταθερότητας, υποδηλώνοντας, σύμφωνα με την Insurance Europe, ότι οι βιώσιμες επενδύσεις αποτελούν επενδυτικές ευκαιρίες αν συνδυαστούν με το προφίλ κινδύνου. Οι αρχές της (αντ)ασφάλισης) συνάδουν πλήρως με τις νέες τάσεις σε ό,τι αφορά στη διαχείριση ενός ευρέος φάσματος κινδύνων και ευκαιριών στον τομέα του περιβάλλοντος, της κοινωνίας και της διακυβέρνησης (ESG) σε βασικές επιχειρηματικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της ανάλυσης και της μείωσης των κινδύνων που σχετίζονται με τις καταστροφές και την υγεία, της παροχής ασφαλιστικών λύσεων για ευάλωτες κοινότητες και πόλεις και των επενδύσεων σε ανθεκτικές υποδομές και πράσινες τεχνολογίες. Σημαντική κινητικότητα παρατηρείται στις αγορές των αντασφαλιστών και των ILS προκειμένου να σχεδιαστούν εκδόσεις σύμφωνες με τους δείκτες ESG. Οι επενδύσεις σε ομόλογα καταστροφών (cat bonds) βάσει κριτηρίων ESG αναμένεται να σημειώσουν ανάπτυξη πάνω από 30% στο διάστημα αυτό. Σε ό,τι αφορά τους παραδοσιακούς αντασφαλιστές, η ανάπτυξη των ομολόγων ESG και των πράσινων ομολόγων αποτελεί επίσης μέσο χρηματοδότησης και επενδυτική ευκαιρία. Να σημειωθεί ότι ομόλογα καταστροφών και προϊόντα ILS με

31

αφιέρωμα ένα σημαντικό εμπόδιο για αυτές τις προσπάθειες. Η διαφθορά όχι μόνο μειώνει τους συνολικούς ρυθμούς ανάπτυξης των επιχειρήσεων και φουσκώνει τον δημόσιο προϋπολογισμό, αλλά και συμβαδίζει με ένα υψηλότερο επίπεδο δημόσιου χρέους. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, η αποψίλωση των δασών μπορεί να οριστεί ως μια μόνιμη ή ημιμόνιμη μετατροπή δασικής έκτασης σε άλλους τύπους γης. Τα δάση του κόσμου αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της παγκόσμιας βιοποικιλότητας και υποστηρίζουν όλη τη ζωή στον πλανήτη. Εκτός από τη βιοποικιλότητα, τα παγκόσμια δάση και ειδικά τα τροπικά δάση λειτουργούν ως πνεύμονες του πλανήτη και η απώλεια του δάσους μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες. Η αλλαγή του κλίματος, ενώ αυξάνει τις παγκόσμιες θερμοκρασίες, προκαλεί εκτεταμένη ξηρασία σε περιοχές με τροπικά δάση, αυξάνοντας τον κίνδυνο πυρκαγιών. Η διαφθορά στο κομμάτι αυτό προκαλεί την αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας, συνεπώς και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Επιπλέον, μειώνει την ποιότητα του οικοσυστήματος και εντείνει την κατασπατάληση των πόρων.

Πελάτες και επενδυτές

32

insurance w*rld

Ενώ η διαφθορά μιας εταιρείας που είναι πελάτης μιας ασφαλιστικής σπάνια αποτελεί άμεσο κίνδυνο για τη φήμη της ασφαλιστικής, η συ-

μπεριφορά της εταιρείας, η δημόσια εικόνα της, συσχετίζεται άμεσα με τις επιδόσεις της ασφαλιστικής. Οι εταιρείες με ισχυρή νοοτροπία αειφορίας εστιάζουν στη σωστή περιβαλλοντική διαχείριση και τη συμβολή τους στη βελτίωση της κοινωνίας. Πρέπει, επίσης, να επικεντρώνονται στην καλή διακυβέρνηση, που είναι ενσωματωμένη σε αποτελεσματικά συστήματα συμμόρφωσης. Αντίθετα, μια εταιρεία που ασχολείται με παράνομες δραστηριότητες διατρέχει μεγάλο κίνδυνο να βρεθεί εκτεθειμένη και να κατηγορηθεί για έκνομες ενέργειες. Οι εταιρείες που δωροδοκούν συχνά παράγουν χαμηλότερη ποιότητα υπηρεσιών και επομένως ενδέχεται αργότερα να οδηγήσουν σε αξιώσεις έναντι προϊόντων που παρήγαγαν. Επιπλέον, καθώς η δραστηριότητα είναι από τη φύση της παράνομη, τα εταιρικά στελέχη της εταιρείας ενδέχεται να ευθύνονται για τις αποτυχίες διακυβέρνησης της εταιρείας. Οι μεγάλης κλίμακας αποτυχίες στον τομέα της εταιρικής διακυβέρνησης, όπως η διαφθορά ή η απάτη, μπορούν να εκθέσουν σε οικονομικό κίνδυνο την εταιρεία ή ακόμη και να την απειλήσουν με λουκέτο.

Όχι μόνο απόδοση κεφαλαίων Το underwriting των ασφαλιστικών καλείται να μελετά τον τρόπο με τον οποίο μια εταιρεία εντάσσει τους παράγοντες ESG στο χαρτοφυλάκιό της, στις εσωτερικές της διαδικασίες, στα προϊόντα και τις αναφορές της.

Η διαφάνεια αποτελεί μέσο επικοινωνίας μεταξύ επενδυτών, εταιρείας και κοινωνίας. Οι ασφαλιστικές που επενδύουν ή γράφουν ασφάλιστρα θα πρέπει να κατανοήσουν το πώς οι παράγοντες ESG επηρεάζουν τις προσαρμοσμένες για τον κίνδυνο αποδόσεις καθώς και την επίδρασή τους στην κοινωνία. Οι ασφαλιστικές και οι θεσμικοί επενδυτές, διαχειριστές κεφαλαίων, θα πρέπει να εστιάζουν στον αντίκτυπο των επενδύσεων των πελατών τους, στον αντίκτυπο που έχουν οι επενδύσεις στο περιβάλλον και τον άνθρωπο (ESGB), είτε είναι θετικός είτε αρνητικός, και όχι μόνο στην απόδοση των κεφαλαίων. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (ΟΔΛΠ), ως ουσιαστικά θέματα αναγνωρίζονται τα θέματα για τα οποία αν μια εταιρεία δώσει ελλιπή ή ανακριβή στοιχεία, θα μπορούσε να επηρεάσει τις οικονομικές αποφάσεις όσων βασίζονται στις δημοσιευμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Οι εταιρείες αντιμετωπίζουν διαφορετικά θέματα βιώσιμης ανάπτυξης, ανάλογα με το επιχειρηματικό τους μοντέλο, τα ενδιαφερόμενα μέρη και τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιούνται. Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των αναγκών πληροφόρησης των επενδυτών, οι εταιρείες πρέπει να δημοσιοποιούν την επίδοσή τους στα ουσιαστικά θέματα ESG που ενδέχεται να επηρεάσουν τη χρηματοοικονομική και επιχειρηματική τους επίδοση.

αφιέρωμα συνέντευξη

Manager Συμβουλευτικού Τμήματος, KPMG

Γεώργιος Καραφύλλιας Advisor Συμβουλευτικού Τμήματος, KPMG

Τα διοικητικά στελέχη των ασφαλιστικών εταιρειών πρέπει να καταλάβουν ποια είναι η φιλοσοφία των ESG

O

ι ασφαλιστικές εταιρείες καλό θα ήταν να τοποθετούνται σε κεφάλαια εναρμονισμένα με τους ESG, με την προϋπόθεση ότι πρωτίστως εναρμονίζονται με τις υποχρεώσεις τους σύμφωνα με το πλαίσιο Solvency II, τονίζουν στην από κοινού συνέντευξή τους στο περιοδικό iw οι κύριοι Απόστολος Μιντζέλας, manager του Συμβουλευτικού Τμήματος της KPMG και Γεώργιος Καραφύλλιας, advisor του Συμβουλευτικού Τμήματος της KPMG. Μάλιστα διερωτώνται: Μήπως ο Covid-19 μάς οδηγεί σε μια κατηγορία νέων περιουσιακών στοιχείων; Η περίοδος του Covid-19 τόνισε και τις τρεις πτυχές των ESG: Για το

κομμάτι “Ε”, το περιβαλλοντικό, είδαμε μείωση της θαλάσσιας και εναέριας μόλυνσης. Για το κομμάτι “S”, είδαμε τη σημασία του ανθρώπινου κεφαλαίου, του υγειονομικού, μεταφορικού/ταχυμεταφορών, καθώς και του λιανικού κλάδου πώλησης τροφίμων και προϊόντων πρώτης ανάγκης. Για το κομμάτι “G”, είδαμε την κρισιμότητα της επιτυχούς διακυβέρνησης των εταιρειών μέσω της άμεσης μεταστροφής τους μέσω της καθολικής/μερικής τηλεργασίας. iw? Τι νέο έχουν να μας «πουν» οι παράγοντες ESG; Τι σημαίνουν αυτοί: α) για τις επιχειρήσεις, β) για τις ασφαλιστικές και γ) για τις ασφαλιστικές που τοποθετούνται σε επενδυτικά περιουσιακά στοιχεία; απ. Οι ESG παράγοντες έρχονται να «φωτίσουν» μια περιοχή που αφορά το περιβάλλον, τα ζητήματα κοινωνικής ευθύνης και εταιρικής διακυβέρνησης. Σε αυτήν την περιοχή «κρύβονται» κίνδυνοι τους οποίους οι εταιρείες αγνοούν, είτε γιατί δεν θεωρούνται σημαντικοί είτε γιατί δεν τους γνωρίζουν. Επομένως, όλες οι εταιρείες, είτε ασφαλιστικές είτε του ευρύτερου χρηματοοικονομικού τομέα, θα πρένοέμβριος δεκέμβριος 2020

Απόστολος Μιντζέλας

Νέα εποχή για τις ασφαλιστικές ανοίγουν οι παράγοντες ESG

33

αφιέρωμα πει να επαναξιολογήσουν με βάση (και) τους ESG παράγοντες το κατά πόσο βρίσκονται εκτεθειμένες άμεσα ή έμμεσα σε τέτοιους κινδύνους. Ειδικότερα οι ασφαλιστικές χρειάζεται να δείξουν ιδιαίτερη προσοχή, γιατί μπορεί οι ίδιες σαν οντότητες να μην έχουν άμεση έκθεση σε ESG κινδύνους, αλλά μέσω της τοποθέτησής τους σε επενδυτικά περιουσιακά στοιχεία να βρίσκονται εκτεθειμένες σε αυτούς. Επιβάλλονται αλλαγές στα διοικητικά συμβούλια και στα μέλη τους; Με ποια κριτήρια θα λαμβάνονται οι αποφάσεις των διοικητικών συμβουλίων; iw?

34

insurance w*rld

απ. Τα διοικητικά συμβούλια δεν χρειάζεται να προβούν απαραίτητα σε αλλαγές σύνθεσης, καθώς δεν είναι τόσο αναγκαίες για τη θωράκισή τους. Αρχικά, πρέπει να ενημερωθούν λεπτομερώς σχετικά με το τι είναι οι ESG παράγοντες/κίνδυνοι και να κατανοήσουν πως αυτοί επηρεάζουν πολλαπλούς τομείς της εταιρείας (και όχι μόνο το τμήμα της διαχείρισης κινδύνων). Γενικώς, χρειάζεται μια πλήρης κατανόηση της νέας κατάστασης όχι μόνο από το ΔΣ αλλά από το σύνολο των εργαζομένων της εταιρείας. Φυσικά, για να επιτευχθεί αυτό θα χρειαστούν υποστήριξη. Αυτή μπορεί να βρεθεί είτε μέσω της πρόσληψης στελεχών με γνώσεις και εμπειρία στη διαχείριση των ESG κινδύνων είτε με την υποστήριξη από εξειδικευμένους εξωτερικούς συμβούλους. Ειδικότερα, το εκάστοτε ΔΣ θα πρέπει να επικαιροποιήσει τους τρόπους δράσης, την επενδυτική πολιτική, τη στρατηγική, το πλαίσιο ανάληψης κινδύνων, τους στόχους, τη διακυβέρνηση καθώς και τον τρόπο δραστηριοποίησης της εταιρείας. Αυτό θα βοηθήσει όχι μόνο να προλάβουν δυσάρεστες επιπτώσεις, αλλά και να ευεργετηθούν από τους ESG παράγοντες.

Τα κριτήρια με τα οποία παίρνονται οι αποφάσεις δεν θα αλλάξουν, απλά θα διαφοροποιηθούν. Με άλλα λόγια, το ΔΣ κατά τη λήψη αποφάσεων θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του και τους ESG παράγοντες ως προς την επίδραση που έχουν τόσο στην οικονομική κατάσταση της εταιρείας όσο και στη στρατηγική της, στο επιχειρηματικό τους σχέδιο. Για παράδειγμα, μια ασφαλιστική που επενδύει σε ομόλογα εταιρειών με υψηλό αποτύπωμα άνθρακα αντιμετωπίζει ESG κινδύνους σε δύο διαστάσεις. Στη μία διάσταση, υπάρχει το αυξημένο ομολογιακό ρίσκο των εταιρειών που δεν είναι συμβατές με τους νέους κανονισμούς μείωσης των εκπομπών άνθρακα. Στη δεύτερη διάσταση, μία ασφαλιστική που επενδύει σε εταιρείες μη φιλικές προς το περιβάλλον έχει αυξημένο κίνδυνο φήμης. iw? Οι επενδύσεις των ασφαλιστικών σε δείκτες ESG και Solvency II πάνε μαζί; Τι θα πρέπει να γνωρίζουν οι ασφαλιστικές πριν τοποθετηθούν σε κατηγορίες κεφαλαίων; απ. Οι ESG παράγοντες αποτελούν θεμέλιο λίθο στην προσπάθεια της Κομισιόν για τη στροφή της Ευρώπης στην αειφόρο οικονομία, χωρίς αποτύπωμα άνθρακα, μακροπρόθεσμα. Σύμφωνα με ακαδημαϊκές έρευνες καθώς και έρευνες του χρηματοοικονομικού κλάδου, έχει αποδειχθεί ότι οι εταιρείες που εναρμονίζονται με τους ESG παράγοντες έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια χαμηλότερου κόστους, με αποτέλεσμα την καλύτερη λειτουργία τους και συνεπώς την καλύτερη απόδοσή τους. Η Οδηγία Solvency II, ως μελλοντοστραφές πλαίσιο, εγκολπώνει και τους ESG παράγοντες/κινδύνους. Αυτό φαίνεται και από τις σχετικές κινήσεις της αρμόδιας Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων, με την πρόσφατη έκδοση εγγράφων προς διαβούλευση για τον

έλεγχο των κλιματικών σεναρίων για τις εκθέσεις ORSA των ασφαλιστικών και με την εξέταση για πιθανή επικαιροποίηση του πλαισίου. Αξίζει να σημειωθεί όμως ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες καλό θα ήταν να τοποθετούνται σε κεφάλαια εναρμονισμένα με τους ESG, με την προϋπόθεση ότι πρωτίστως εναρμονίζονται με τις υποχρεώσεις τους σύμφωνα με το πλαίσιο Solvency II. iw? Πρόσφατα, σε μελέτη ενός από τους πιο γνωστούς οίκους αξιολόγησης διάβαζα ότι η πανδημία ενδεχομένως θα δυσκολέψει την πρόοδο για την ενσωμάτωση των δεικτών ESG στις επιχειρήσεις. Εσείς τι πιστεύετε για αυτό; απ. Η περίοδος της πανδημίας αποτελεί μια σημαντική απόδειξη για την αναγκαιότητα κατανόησης των ESG και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο θεωρούμε ότι θα αποτελέσει περίοδο-καταλύτη για την ταχύτερη ένταξή τους στην επιχειρηματική καθημερινότητα. Η περίοδος του Covid-19 μάς τόνισε και τις τρεις πτυχές των ESG. Για το κομμάτι “Ε”, το περιβαλλοντικό, είδαμε την αισθητή μείωση της θαλάσσιας και εναέριας μόλυνσης ως επίπτωση από την επιβολή των περιοριστικών μέτρων κυκλοφορίας παγκοσμίως. Για το κομμάτι “S”, είδαμε τη σημαντικότητα του ανθρωπίνου κεφαλαίου, του υγειονομικού, μεταφορικού/ταχυμεταφορών καθώς και του λιανικού κλάδου πώλησης τροφίμων και προϊόντων πρώτης ανάγκης. Ενώ, τέλος, για το κομμάτι “G”, είδαμε την κρισιμότητα της επιτυχούς διακυβέρνησης των εταιρειών μέσω της άμεσης μεταστροφής τους, μέσω της καθολικής/μερικής τηλεργασίας. Όλα τα παραπάνω αποτέλεσαν μια συγκλονιστική βιωματική εμπειρία, η οποία (κατά τη γνώμη μας) λειτούργησε καταλυτικά στη δημιουργία ενσυναίσθησης σε σχέση με τους ESG. Με άλλα λόγια, πραγματοποιήθηκε

αφιέρωμα Όπως έχετε πει, οι μεγάλοι θεσμικοί επενδυτές και τα κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνων τα τελευταία χρόνια έτειναν να επενδύουν σε επιχειρήσεις που αποεπένδυαν από τον άνθρακα, οι ασφαλιστικές μείωναν τις τοποθετήσεις σε επενδύσεις σε άνθρακα ενώ αύξαναν σε κατηγορίες πράσινων περιουσιακών στοιχείων, παράλληλα μείωναν τα όρια στην ασφάλιση περιουσίας σε επιχειρήσεις με αρνητικό αντίκτυπο στο περιβάλλον. Μήπως ο Covid-19 μάς οδηγεί στον σχεδιασμό μιας άλλης κατηγορίας περιουσιακών στοιχείων που θα ευθυγραμμίζονται με τους δείκτες ESG; iw?

απ. Πιστεύουμε ότι οι κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων θα εμπλουτιστούν, καθώς υπάρχουν κάποια προϊόντα που είναι ήδη συνυφασμένα με το περιβαλλοντικό κομμάτι των ESG, όπως είναι τα ομόλογα «καταστροφής» (catastrophe bonds), καθώς και μια σειρά πράσινων ομολόγων σχετικά με την αειφόρο ανάπτυξη. Όπως είπαμε, η πανδημία του κορωναϊού μάς τόνισε όχι τόσο το περιβαλλοντικό “Ε” όσο το κοινωνικό κομμάτι “S” και το κομμάτι της διακυβέρνησης “G”. Συνεπώς, προϊόντα που έχουν ως στόχο τους παράγοντες “S” και “G” είναι κάτι που αναμένουμε να εμφανιστούν. Θα είναι προϊόντα που θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να θωρακιστούν εναντίον κινδύνων στους οποίους ενδέχεται να εκτεθούν και αφορούν αυτές τις δύο μεγάλες ομάδες παραγόντων. Για παράδειγμα, ένα ασφάλιστρο κινδύνου έναντι της μη ικανής λειτουργίας μιας επιχείρησης εξαιτίας μιας πανδημίας (που είναι και επίκαιρο). Πιο συγκεκριμένα, ο κάτοχος του εν λόγω ασφαλίστρου θα αποζημιώ-

νεται όταν το 50% του προσωπικού του δεν θα μπορεί να εργασθεί λόγω μόλυνσης. iw? Πόσο διασυνδεδεμένοι είναι μεταξύ τους οι επιχειρηματικοί κίνδυνοι; απ. Όπως γνωρίζουμε, οι επιχειρηματικοί κίνδυνοι είναι στενά συνδεδεμένοι μεταξύ τους. Κάποιες φορές, αυτή η σύνδεση γίνεται εύκολα αντιληπτή ενώ κάποιες άλλες φορές όχι. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, οι επιχειρήσεις προχωρούν σε «χαρτογράφηση» των κινδύνων τους. Τέτοιες αναλύσεις έχουν ως στόχο την αναγνώριση των σχετικών κινδύνων, τη σχέση που εμφανίζουν μεταξύ τους, το πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν για να μειωθεί η επίδρασή τους και τέλος την ενημέρωση όλων των σχετικών μερών για την καλύτερη λειτουργία της εταιρείας. Μέχρι στιγμής, ο ορίζοντας στον οποίο μελετάμε τις πιθανές επιπτώσεις καθώς και τη διασύνδεση των κινδύνων είναι ο άμεσος, 3-5 έτη. Οι ESG κίνδυνοι έρχονται τώρα να ενώσουν τον άμεσο με τον μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Δηλαδή οι κίνδυνοι χαρακτήρα περιβαλλοντικού, κοινωνικού και διακυβέρνησης περιπλέκονται με τους «παραδοσιακούς» κινδύνους και μας υποχρεώνουν να επεκτείνουμε την ανάλυσή μας σε όλο τον χρονικό ορίζοντα. Αυτό, πέραν του γεγονότος ότι αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση, θα μας φανερώσει και το πόσο σφικτά διασυνδεδεμένοι είναι μεταξύ τους οι επιχειρηματικοί κίνδυνοι. iw? Πιστεύετε ότι οι επενδύσεις σε ESG θα διευκολύνουν τις ασφαλιστικές να τηρήσουν τις εγγυήσεις τους; απ. Πιστεύουμε πως ναι. Αρχικά, οι εταιρείες που εκδίδουν τέτοια επενδυτικά προϊόντα (δηλαδή οι αντισυμβαλλόμενοι) χρειάζεται να

✓ Νέα ασφαλιστικά προϊόντα που θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να θωρακιστούν εναντίον κινδύνων στους οποίους ενδέχεται να εκτεθούν και αφορούν δύο μεγάλες ομάδες παραγόντων

έχουν μια ολοκληρωμένη και επικαιροποιημένη διαδικασία εσωτερικών πολιτικών και διαχείρισης κινδύνων, με συχνή δημοσιοποίηση εκθέσεων διαφάνειας σε σχέση με τις οικονομικές θέσεις τους, καθώς και των ESG θέσεών τους. Άμεση συνέπεια αυτού είναι να βρίσκονται «εύκολα» διαθέσιμες οι σχετικές πληροφορίες για τα ίδια τα προϊόντα αλλά και για τις εταιρείες που αφορούν. Μαζί με το γεγονός ότι οι τάσεις για τέτοια προϊόντα είναι αυξητικές, οι επενδυτές θα προτιμούν τέτοια προϊόντα, γιατί πολύ απλά έχουν πληρέστερη εικόνα με επιπλέον μακροπρόθεσμες πληροφορίες για το πού έχουν επενδυμένα τα χρήματά τους. Οπότε αυτά θα έχουν αυξημένη ζήτηση και, συνεπώς, ρευστότητα. Περαιτέρω, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μια μεγάλη γκάμα ασφαλιστικών προϊόντων (όπως ασφάλειες ζωής, συνταξιοδοτικά προϊόντα κ.ο.κ.) έχουν μακροπρόθεσμη διάρκεια ζωής. Για την εξασφάλιση αυτών των προϊόντων οι ασφαλιστικές εταιρείες

✓ Αποζημιώσεις στους κατόχους ασφαλίστρου όταν το 50% του προσωπικού τους δεν θα μπορεί να εργαστεί λόγω μόλυνσης νοέμβριος δεκέμβριος 2020

η μετάβαση από τον θεωρητικό ESG κόσμο σε έναν κόσμο με πραγματικά ESG ερεθίσματα (ακόμη κι αν δεν μας είναι τόσο γνωστός ο όρος).

35

αφιέρωμα προβαίνουν σε ανάλογη επένδυση προϊόντων αντίστοιχης διαρκείας με τις υποχρεώσεις που καλούνται να εξασφαλίσουν. Η κατοχή ESG προϊόντων έρχεται σε συμφωνία με τον μακροπρόθεσμο ασφαλιστικό ορίζοντα καθώς και με την ενδεχόμενη ανάγκη άμεσης ρευστοποίησης, λόγω της μεγάλης ρευστότητας που θα έχουν τέτοια προϊόντα. Βάσει των παραπάνω, καθίσταται προφανές ότι τέτοια προϊόντα θα διευκολύνουν τις ασφαλιστικές να τηρήσουν τις εγγυήσεις τους. iw? Οι μεγάλοι θεσμικοί επενδυτές και οι ασφαλιστικές τι θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους επενδύοντας σε ESG δείκτες; απ. Αρχικά, θα πρέπει να έχουν ξεκαθαρίσει για ποιο λόγο θέλουν να πάρουν θέση σε προϊόντα εναρμονισμένα με τους ESG. Με αυτόν τον τρόπο όλες οι ενδιαφερόμενες ενδοεταιρικές πλευρές θα έχουν ενεργή συμμετοχή στη διαδικασία στρατηγικού επενδυτικού σχεδιασμού και υλοποίηση του ESG χαρτοφυλακίου. Μετέπειτα, θα πρέπει να ορισθεί η πολιτική διαχείρισης, ο έλεγχος του συγκεκριμένου χαρτοφυλακίου από άποψης έμψυχου και άυλου δυναμικού. Αυτό είναι αναγκαίο, διότι και τα ESG προϊόντα ενέχουν κινδύνους, οι οποίοι μπορεί να κρύβονται πίσω από κάθε θέση και αντισυμβαλλόμενο, και να μην είναι πάντοτε εύκολα διακριτοί. Όσο πιο μεγάλη είναι η έκθεση σε τέτοια προϊόντα τόσο μεγαλύτερος είναι και ο ενδεχόμενος κίνδυνος. Εξάλλου, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν παύουν να είναι επενδυτικά προϊόντα. Φιλικά προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο μεν, επενδυτικά προϊόντα δε, με το δικό τους προφίλ κινδύνου.

36

insurance w*rld

iw? Και να πάμε, τέλος, στο κομμάτι του underwriting. Πιστεύετε ότι οι underwriters των ασφαλιστικών

θα λαμβάνουν υπόψη τους την ενσωμάτωση των δεικτών ESG πριν συνάψουν λοιπά ασφαλιστήρια συμβόλαια με τις επιχειρήσεις;

με να αντιληφθούμε ότι θα αποτελεί μικρότερο κίνδυνο για μια ασφαλιστική εταιρεία, πράγμα που θα αντικατοπτρίζεται και στα ασφάλιστρά της.

απ. Σαφώς θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλοι οι ESG παράγοντες και οι ενδεχόμενοι ESG κίνδυνοι κατά τη διαδικασία αναδοχής (underwriting) και κοστολόγησης (pricing) ενός ασφαλιστικού προϊόντος. Οι ESG έρχονται να διαφοροποιήσουν ακόμη περισσότερο τα πιθανά ασφαλιστικά συμβόλαια τόσο από άποψη κινδύνων όσο και τελικής κοστολόγησης. Πιο συγκεκριμένα, για το κομμάτι “E” θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη παράγοντες όπως η γεωγραφική περιοχή που βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του «εν δυνάμει» ασφαλιζομένου και αν διατρέχει κινδύνους από ακραία καιρικά φαινόμενα και άλλες φυσικές καταστροφές. Επίσης, θα συνυπολογίζεται αν η επιχειρηματική δραστηριότητα έχει βαρύ ή όχι αντίκτυπο στο περιβάλλον (π.χ. υψηλό αποτύπωμα άνθρακα). Για το κομμάτι “S” θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη μια σειρά από ζητήματα που αφορούν το ανθρώπινο δυναμικό της εταιρείας, καθώς και τη θέση της εταιρείας στην κοινωνία, όπου κρύβονται κίνδυνοι φήμης. Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν οι συνθήκες εργασίας και φροντίδας του προσωπικού, η ενεργή ή μη ενασχόληση με την κοινωνία και τα προβλήματά της (π.χ. κοινωνική ανισότητα) κ.ο.κ. Τέλος, για το κομμάτι “G”, που αφορά τη διακυβέρνηση (μεταξύ άλλων κινδύνων διακυβέρνησης, λειτουργικών κ.ο.κ.) για την απρόσκοπτη λειτουργία της εταιρείας, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ζητήματα όπως η χρήση σύγχρονων τεχνολογικών μέσων, η ύπαρξη δυνατού στρατηγικού εταιρικού πλάνου κ.ο.κ. Συνεπώς, μια εταιρεία που έχει θετική επίδραση ESG παραγόντων μπορού-

iw? Ποιες θα πρέπει να είναι οι επόμενες κινήσεις των ελληνικών ασφαλιστικών επιχειρήσεων; απ. Αρχικά, θα πρέπει τα διοικητικά στελέχη των ασφαλιστικών εταιρειών να καταλάβουν ποια είναι η φιλοσοφία των ESG, τι καινούργιο έχει να προσθέσει και πώς αυτή έρχεται να επηρεάσει την ίδια την εταιρεία, καθώς και τα προϊόντα της. Εν συνεχεία, τα διοικητικά στελέχη πρέπει να αποφασίσουν μια νέα επενδυτική στρατηγική, λαμβάνοντας υπόψη τους ESG, καθώς και πολιτικές σχετικά με τη διαχείριση των κινδύνων και τους μηχανισμούς ελέγχου αυτών. Όσον αφορά τους μηχανισμούς ελέγχου, θα πρέπει να περιλαμβάνουν αναλύσεις κλιματικών σεναρίων και ευαισθησίας, μελέτη των επιδράσεων των σχετικών κινδύνων σε ορίζοντα άνω των 5 ετών (όπως συνηθίζεται μέχρι στιγμής στις μελέτες ORSA). Ακολούθως, οι ασφαλιστικές εταιρείες πρέπει να γίνουν πιο προδραστικές και να διεξάγουν έρευνες προκειμένου να κατανοήσουν κατά πόσο το κοινό/επιχειρήσεις ενδιαφέρεται για προϊόντα ESG. Επίσης, θα πρέπει να δημιουργήσουν τέτοια προϊόντα και να προσπαθήσουν να τα προωθήσουν, κάνοντας ξεκάθαρη τη διαφοροποίηση αυτών από τα συνηθισμένα επενδυτικά προϊόντα. Εξάλλου, βρισκόμαστε ακόμη σε αρχικό στάδιο, οπότε τέτοιες κινήσεις μπορούν να αποτελέσουν «παράσημο» για τις ενεργές εταιρείες και να τις κατατάξουν υψηλά στις προτιμήσεις των πελατών και εν τέλει της αγοράς. Θεωρούμε ότι οι ελληνικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να έχουν ενεργητικό ρόλο στην ESG φιλοσοφία και να μην ακολουθήσουν παθητικά το «ρεύμα». iw

2nd Cyber Insurance & Incident Response Conference

38

insurance w*rld

Ο καθοριστικός ρόλος του Cyber Insurance κατά των κυβερνοαπειλών

M

επιχειρηματίες με γνώσεις γύρω από τις τρέχουσες προκλήσεις. Πρόκειται για ένα σημαντικό και επίκαιρο συνέδριο, λόγω του lockdown και της αυξανόμενης τηλεργασίας, καθώς οι απειλές του Διαδικτύου αυξάνονται ραγδαία τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για την κοινωνία» σημείωσε κατά την έναρξη των εργασιών ο CEO της ethosGROUP, κ. Κωνσταντίνος Ουζούνης.

«Πληθαίνουν οι κυβερνοαπειλές στο Διαδίκτυο, ένα φαινόμενο που όχι μόνο κορυφώνεται στις μέρες μας, λόγω τηλεργασίας και τηλεκπαίδευσης, αλλά αποτελεί μία από τις κορυφαίες απειλές για κοινωνία, οικονομία και επιχειρήσεις. Ο ρόλος του Cyber Insurance είναι ιδιαίτερα κρίσιμος στις προσπάθειες αντιμετώπισης-πρόληψης τέτοιων απειλών, ωστόσο αποτελεί έναν κίνδυνο με

νοέμβριος δεκέμβριος 2020

ε μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το 2nd Cyber Insurance & Incident Response Conference, που έλαβε χώρα μέσα από τη LiveOn, την πλατφόρμα διοργάνωσης ψηφιακών συνεδρίων και εκθέσεων του ethosGROUP. Στο επίκεντρο βρέθηκαν οι κίνδυνοι που επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργία μιας εταιρείας, –οι οποίοι μπορούν να απειλήσουν την αποτελεσματικότητα και τη διαθεσιμότητα των συστημάτων της, να επιφέρουν σημαντικές επιβαρύνσεις στα οικονομικά της αποτελέσματα και τη φήμη της–, καθώς και το πώς οι κίνδυνοι αυτοί συντελούν στην ανάπτυξη της αγοράς της ασφάλισης Cyber Insurance, αναδεικνύοντας τη σημαντικότητά της ως εργαλείο διαχείρισης κινδύνου. «Εν μέσω της πρωτόγνωρης συγκυρίας, το 2nd Cyber Insurance & Incident Response Conference αποτελεί ένα συνέδριο διεθνούς κλάσης, καθώς συμμετέχουν ειδικοί του κλάδου, επιστήμονες, ασφαλιστές και

39

✓ Απαραίτητη η συνεχής εκπαίδευση και η εξειδίκευση για έναν ασφαλιστή

40

insurance w*rld

πολλά και διαφορετικά χαρακτηριστικά, τα οποία μάλιστα μεταλλάσσονται. Είναι ενδεικτικό το παράδειγμα του ransomware, που αναπτύσσεται ραγδαία πλέον ως απειλή: Η συχνότητα και η οικονομική ζημιά επηρεάζει όλη την αγορά ασφάλισης Cyber Insurance, με αποτέλεσμα να αλλάζει και τους όρους τιμολόγησης» σύμφωνα με τον κ. Νίκο Γεωργόπουλο, Cyber Risks Advisor, Cromar Insurance Brokers LtdLloyd’s Coverholder. Στον αντίποδα, ενθαρρυντικό είναι το γεγονός, σύμφωνα με μελέτες, πως η επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού φέρνει τις εταιρείες πέντε με έξι χρόνια μπροστά, πλέον. Ωστόσο, δεν φτάνει μόνο αυτό. Τα πρόσφατα στοιχεία δείχνουν πως για κάθε εκατομμύριο ευρώ λύτρα που πληρώνει κανείς, οι συνολικές ζημιές μιας επίθεσης ανέρχονται σε δεκαπλάσιο ποσό. Αναφερόμενος στον ρόλο του

ασφαλιστή, ο ίδιος τόνισε πως παραμένει σημαντικός μπροστά και σε αυτόν τον κίνδυνο, απαιτείται όμως συνεχής εξειδίκευση και προσαρμογή. Αξίζει να αναφερθεί δε πως μερίδα ασφαλιστών που είχε αρκετά χρόνια στην αγορά δεν μπορεί να αντεπεξέλθει, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις αποχώρησης από την κάλυψη τέτοιων κινδύνων (από την αγορά Cyber Insurance). Ο λόγος; Γιατί οι ασφαλιστές καλούνται να ασφαλίσουν ένα φαινόμενο το οποίο δεν ξέρουν τι είναι στην πράξη, ενώ συνεχώς μεταβάλλεται. Υπό αυτό το πρίσμα, απαιτούνται, σύμφωνα με τον κ. Γεωργόπουλο, εκπαίδευση, νέες πολιτικές, συγκεκριμένες διαδικασίες, τεχνολογία, σωστή διαχείριση και ανταπόκριση. Το θέμα δεν είναι πλέον το αν, αλλά το πότε θα υποστεί κάποιος (επιχείρηση ή άτομο) τέτοια επίθεση, σημείωσε η κ. Μαργαρίτα Αντωνάκη, Γενική Διευθύντρια, Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος (ΕΑΕΕ), τονίζοντας πως η ασφάλιση κατά των κινδύνων του κυβερνοχώρου παίζει αναμφίβολα καθοριστικό ρόλο στην προσπάθεια μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους στον κυβερνοχώρο, προσφέροντας πολλές διαφορετικές υπηρεσίες, τόσο πριν όσο και μετά

από ένα περιστατικό cyber. Κατά την ομιλία της, τόνισε πως «σε όλο τον κόσμο, μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, έχουν αναγκαστεί να υιοθετήσουν ταχύτατα την εργασία στο σπίτι, σε μια προσπάθεια να συνδράμουν στην επιβράδυνση της εξάπλωσης του κορωνοϊού και να προστατεύσουν τους υπαλλήλους και τους πελάτες τους, βασιζόμενοι σχεδόν αποκλειστικά σε ψηφιακές τεχνολογίες, προκειμένου να παραμείνουν σε επαφή και να συνεχίσουν τη λειτουργία τους. Η διαθεσιμότητα και η ασφάλεια των συστημάτων πληροφορικής έχουν έρθει απότομα στο προσκήνιο, με την Europol να επισημαίνει ότι η πρωτοφανής μετατόπιση της δραστηριότητας στον κυβερνοχώρο έχει οδηγήσει σε αντίστοιχη αύξηση του ηλεκτρονικού εγκλήματος». Όλα αυτά εμφανίζονται σε μια εποχή κατά την οποία η ασφαλιστική αγορά και οι υπεύθυνοι χάραξης της ευρωπαϊκής πολιτικής είχαν ήδη εντείνει τις προσπάθειές τους για να αντλήσουν οφέλη από την αύξηση της ψηφιοποίησης, περιορίζοντας κατά το δυνατόν τους νέους αναδυόμενους κινδύνους. Αναφερόμενη στις πολιτικές της ΕΕ, η κ. Αντωνάκη επεσήμανε πως υπάρχει πλέον η δέσμευση ώστε να ενισχυθούν οι διάσπαρτοι νομοθετικοί κανόνες που ισχύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, δίνοντας έμφαση στην ενίσχυση της «ψηφιακής λειτουργικής ανθεκτικότητας» του χρηματοπιστωτικού τομέα, ο οποίος αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο των κυβερνοεπιθέσεων. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη αναλάβει νομοθετική πρωτοβουλία προς αυτήν την κατεύθυνση, για την οποία βρίσκεται σε συνεχείς διαβουλεύσεις με όλους τους φορείς του χρηματοπιστωτικού τομέα, συμπε-

ριλαμβανομένης της ασφαλιστικής αγοράς. Η ασφαλιστική βιομηχανία, από την άλλη πλευρά, κατέχει μοναδική θέση τόσο ως τομέας που αποτελεί στόχο κυβερνοεπιθέσεων, και επομένως πρέπει να ενισχύσει την ανθεκτικότητά του, αλλά και ως δραστηριότητα που μπορεί να προσφέρει προστασία σε άλλες επιχειρήσεις μέσω μιας σειράς προϊόντων ασφάλισης κατά των κινδύνων του κυβερνοχώρου» τόνισε.

Οι δύο όψεις της ασφάλισης

Γιατί τα data αποτελούν το αγαθό με τη μεγαλύτερη αξία «Τα δεδομένα (data) αποτελούν το αγαθό με τη μεγαλύτερη αξία» τόνισε ο δρ Κώστας Λαμπρινουδάκης,

καθηγητής στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και τακτικό μέλος της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, μιλώντας για κοινωνίες, επιχειρήσεις και κράτη που βασίζονται στα δεδομένα. Αναλύοντας τη νέα αυτή εποχή (“datism”) σημείωσε πως μόνο για το 2020 το κόστος της ηλεκτρονικής απάτης και του κυβερνοεγκλήματος ξεπερνά, σύμφωνα με τα στοιχεία, τα 5 τρισ. δολ., ένα ποσό που υπερβαίνει το εκτιμώμενο κόστος εμπορίας ναρκωτικών ουσιών. Ειδικότερα, τα παράνομα κέρδη μόνο από το κυβερνοέγκλημα αγγίζουν το 1,5 τρισ. δολάρια. Αναφερόμενος σε γνωστά παραδείγματα παραβιάσεων, ο κ. Λαμπρινουδάκης υπενθύμισε: Τ ο 2018 η British Airways έχασε 380.000 ηλεκτρονικές πληρωμές με πιστωτικές κάρτες. Τα τελευταία 8 χρόνια, έχουν χαθεί 7 δισεκατομμύρια ηλεκτρονικές ταυτότητες (usernames και passwords), με μεγαλύτερη απώλεια το 2013, με 3 δισεκατομμύρια από τη Yahoo. «Το πρόβλημα προκύπτει διότι βλέπουμε αύξηση στην ευπάθεια

των συστημάτων. Με την αύξηση των ευπαθειών αυξάνεται η τάση και των κακόβουλων λογισμικών. Είναι σαφές ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να κατανοήσουν τις απαιτήσεις ασφάλειας για όλα τα συστήματά τους και να τα προστατέψουν» τόνισε. Πέραν όλων αυτών, παρατηρούνται δυσκολίες στη συμμόρφωση με τις νέες κανονιστικές και νομικές υποχρεώσεις, κυρίως όσον αφορά ζητήματα προσωπικών δεδομένων. Ενδεικτικά, φέτος επιβλήθηκε πρόστιμο 35 εκατ. ευρώ στην H&M από τη γερμανική αρχή προστασίας προσωπικών δεδομένων για συγκέντρωση προσωπικών δεδομένων των υπαλλήλων της που αφορούσαν στοιχεία για την ιδιωτική τους ζωή (υγεία, οικογένεια, θρησκευτικές πεποιθήσεις κ.ά.). Επίσης επιβλήθηκε πάλι στη Γερμανία πρόστιμο 15,5 εκατ. ευρώ σε εταιρεία real estate η οποία συγκέντρωνε στοιχεία για τους ενοίκους χωρίς καμία νόμιμη βάση. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον κ. Λαμπρινουδάκη, αρχικά μια επιχεί-

✓ Το ερώτημα είναι όχι αν θα δεχθούμε επίθεση, αλλά το πότε… νοέμβριος δεκέμβριος 2020

Όπως σημείωσε, επίσης, οι ασφαλιστές διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο στη λήψη μέτρων πρόληψης, συνδράμοντας την ασφαλιζόμενη επιχείρηση να αντιληφθεί τα τρωτά της σημεία και την έκθεσή της στον κίνδυνο, αξιολογώντας και ενισχύοντας την ψηφιακή της ανθεκτικότητα. «Κι αν τα πράγματα δεν πάνε καλά και η απειλή γίνει πραγματικότητα, η ασφάλιση προσφέρει “δίχτυ ασφαλείας” στην επιχείρηση, βοηθώντας τη να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης όχι μόνη της, αλλά με την πολύτιμη συμβολή του ασφαλιστή της» δήλωσε. Μπορεί, για την ώρα, σύμφωνα με την κ. Αντωνάκη, η cyber ασφάλιση να προσφέρεται από μικρό αριθμό ασφαλιστικών στη χώρα μας, αλλά απασχολεί όλο και πιο έντονα την αγορά από την άποψη τόσο της προοπτικής ανάπτυξης όσο και των προκλήσεων και των ειδικών θεμάτων που αναδεικνύονται, όπως είναι τα ζητήματα προστασίας προσωπικών δεδομένων, underwriting, risk management κ.ά.

41

να προβλέψουν και συνεπώς να καλύψουν. Τέλος, σύμφωνα με τον ίδιο, οι ασφαλιστικές εταιρείες καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήματα όπως: Ε ίναι αποδεκτό (επαρκές) το επίπεδο ασφάλειας του πληροφοριακού συστήματος; Πώς θα εκτιμηθεί η ζημιά της επιχείρησης για κάθε πιθανό περιστατικό παραβίασης; Ποια θα είναι η δομή του συμβολαίου (ασφάλιστρα, αποζημιώσεις κ.ά.); ρηση πρέπει να κατανοήσει τις απαιτήσεις ασφάλειας και ιδιωτικότητας του συστήματός της και να αναπτύξει μηχανισμούς που μπορεί να τις ικανοποιήσουν (νομικές υποχρεώσεις, προστασία από κακόβουλες ενέργειες και επιθέσεις, προστασία της ιδιωτικότητας). Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει οι επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε επενδύσεις καλούμενες να απαντήσουν σε σημαντικά ερωτήματα:

42

insurance w*rld

οιες θα είναι οι επιπτώσεις στην Π περίπτωση ενός περιστατικού; Ποιο είναι το βέλτιστο ποσό «επένδυσης»; Πώς αξιολογείται η αποδοτικότητα

των μέτρων στα οποία επενδύει η επιχείρηση; Ποιος είναι ο εναπομείνας (residual) κίνδυνος; Σε συνέχεια όλων αυτών, καταλήγοντας, ο κ. Λαμπρινουδάκης ανέδειξε την αξία της cyber ασφάλισης –η οποία δεν αντικαθιστά την ανάγκη υιοθέτησης τεχνικών/οργανωτικών και διαδικαστικών αντιμέτρων– για τις εταιρείες, με στόχο: ν α αποφύγουν υψηλές επενδύσεις για κινδύνους που έχουν χαμηλή πιθανότητα εμφάνισης, να καλύψουν τις ζημιές τους από περιστατικά που δεν μπορούσαν

Αυξάνονται τα κυβερνοχτυπήματα Αύξηση των κυβερνοχτυπημάτων ransomware, μεταξύ άλλων, διαβλέπει ο κ. Nicholas Economidis, eRisk Insurance Underwriter, Crum & Forster, αλλά και διψήφιες αυξήσεις στα ασφάλιστρα έναντι των cyber κινδύνων. Όπως εξήγησε, η συλλογή των εσφαλμένων πληροφοριών οδηγεί στη σύνταξη νέων νομοθεσιών προκειμένου να προστατευτούν τα δεδομένα. «Όλοι θα πρέπει να αγοράζουν καλύψεις κυβερνοκινδύνων, θα πρέπει να υπάρχει διαφάνεια στον κυβερνοχώρο. Όλοι οι ασφαλιστές του κλάδου περιουσίας και ατυχημάτων θα πρέπει να έχουν ένα capacity κινδύνων, όπως σε περιπτώσεις πυρκαγιάς, για παράδειγμα, που χάνονται πολλά δεδομένα» τόνισε. Μεγάλες είναι επίσης οι ανησυχίες για τα «χτυπήματα» στις κάρτες πληρωμών. Αρκετές επιχειρήσεις δεν ασφαλίζονται, καθώς πιστεύουν ότι το περιστατικό δεν θα συμβεί σε αυτούς. Την ίδια ώρα, πληθαίνουν οι φόβοι για τη διαρροή βιομετρικών δεδομένων. Βάσει εκτιμήσεων, η αγορά της κυβερνοασφάλειας αναμένεται να διαμορφωθεί στα 7,8 δισ. ευρώ το 2020.

Αλλάζει το τοπίο Έμφαση στις επιθέσεις ransomware στα συστήματα υγείας έδωσε, μεταξύ άλλων, ο David Derigiotis, Corporate Senior Vice President and National Professional Liability Practice Leader, Burns & Wilcox, CIPP/US, CIPM. Γενικότερα το τοπίο αλλάζει δραστικά, αν αναλογιστεί κανείς τα 24 εκατομμύρια συσκευές ΙοΤ, ενώ θα διακινούνται 2,9 εκατ. e-mail το δευτερόλεπτο. Σήμερα, το

60% των επιχειρήσεων στον κόσμο μετασχηματίζεται ψηφιακά, και η πανδημία, σύμφωνα με τον ίδιο, θα αποτελέσει σημαντικό καταλύτη ώστε να υιοθετηθούν οι νέες τεχνολογίες. Είναι γεγονός, όπως σημείωσε, ότι γεωπολιτικές και οικονομικές αβεβαιότητες δημιουργούν προβληματισμό γύρω από τις νέες τεχνολογίες σε ζητήματα όπως η πρόσβαση και η έλλειψη ελέγχου, ενώ όλο πιο συχνά

είναι πλέον τα περιστατικά καταστροφικών κυβερνοεπιθέσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, εξήγησε, για όλους τους κλάδους οι κίνδυνοι και οι τρόποι ασφάλισης έχουν αλλάξει. Για παράδειγμα, κρίσιμο ζητούμενο εν μέσω πανδημίας είναι η διασφάλιση της ιδιωτικότητας σε θέματα όπως η οπτική παρακολούθηση και η θερμομέτρηση, καθώς συγκεντρώνονται πολλά δεδομένα και μοιράζονται σε πολλά επίπεδα.

Πάνελ Ι

Τάσεις και προοπτικές

HDI Global SE, Hellas, και η κ. Άννα Χατζηχαλεπλή, Επικεφαλής Τμήματος Ανάληψης Κινδύνων Ιδιωτών και Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, AXA Ασφαλιστική, με συντονιστή τον κ. Νίκο Γεωργόπουλο, Cyber Privacy Risks Insurance Advisor, Cromar Insurance Brokers Ltd-Lloyd’s

Coverholder. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται τελικά η ελληνική αγορά; Προφανώς, αποτελεί μια μικρότερη και λιγότερη ώριμη αγορά, που δεν έχει βιώσει μεγάλες ζημιές σε σχέση με ό,τι έχει συμβεί διεθνώς. Ωστόσο, παρά τη σχετικά μικρή ανάπτυξη σε σχέση με νοέμβριος δεκέμβριος 2020

Τ

ις τάσεις και τις προοπτικές του Cyber Insurance ανέλυσαν στο πάνελ Ι, ο κ. Κώστας Βούλγαρης, Financial Lines and Casualty Manager, AIG, η κ. Μαργαρίτα Γκολφινοπούλου, Head, Mid-Market & Corporate Clients, UW Manager, Casualty & Fin. Lines,

43

το εξωτερικό, οι φόβοι αυξάνονται, γεγονός που επηρεάζει τελικά όλους: ασφαλιστικές, διαμεσολαβητές, προσπάθεια για προστασία και ανάπτυξη προϊόντων. Πρακτικά, οι πελάτες φαίνονται πιο πρόθυμοι να ασφαλιστούν (σε κάποιες περιπτώσεις μετά από περιστατικό). Κατά γενική ομολογία, ο βαθμός διείσδυσης της ασφαλιστικής συνείδησης –και– για αυτόν τον κίνδυνο παραμένει χαμηλός στη χώρα μας, ωστόσο αντιμετωπίζεται με μια μεγαλύτερη δυσπιστία, καθώς το Cyber Insurance παραμένει δυσνόητο. Υπό αυτό το πρίσμα, η ασφαλιστική αγορά καλείται να επικοινωνήσει καλύτερα τα οφέλη και τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η ασφάλιση αυτή.

Ποιοι αναζητούν τελικά Cyber Insurance

44

insurance w*rld

Εταιρείες παροχής υπηρεσιών με έντονα τεχνολογικά συστήματα, πολλούς προμηθευτές αλλά και συνείδηση για το τι προσφέρει η ασφάλιση –που έχουν ασφαλιστεί, δηλαδή, και για άλλους κινδύνους– φέρεται πως είναι αυτοί που δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Κρίσιμο στοιχείο σε αυτό, βέβαια, αποτελούν και οι προσπάθειες των διαμεσολαβητών να εμφυσήσουν

στον πελάτη την ανάγκη για κυβερνοασφάλεια, με ενημέρωση και σωστή προετοιμασία. Πριν την πανδημία, πάντως, οι ξενοδόχοι εμφανίζονταν ως ο κλάδος που έδειξε ενδιαφέρον. Σήμερα, ωστόσο, ακόμα και μικροί ελεύθεροι επαγγελματίες στον τομέα των υπηρεσιών αναζητούν περισσότερο καλύψεις έναντι τέτοιων κινδύνων.

Ransomware και διακοπή εργασιών στο επίκεντρο Όπως αναφέρθηκε, το ransomware είναι ο πιο συχνός λόγος και στη συνέχεια η διακοπή εργασιών. Τα έξοδα, ανάλογα με τη σφοδρότητα της ζημιάς, είναι λιγότερα ή περισσότερα. Είναι αλήθεια, ωστόσο, πως αν και αρκετοί πελάτες έχουν δεχθεί επιθέσεις και έχουν πληρώσει «λύτρα», αρνούνται να ασφαλιστούν. Οι ζημιές από τις κυβερνοεπιθέσεις μπορεί να είναι μεγάλες και άμεσες. Αυτό αναγκάζει τους ασφαλιστές να ανεβάσουν προς τα πάνω τα rates, για να προστατεύσουν τη βιωσιμότητα του κλάδου. Ειδικότερα, σε άλλους κινδύνους η ζημιά θα καταγραφεί στα «βιβλία» των εταιρειών τα επόμενα χρόνια, γεγονός που δίνει τη δυνατότητα και τον χρόνο για προσαρμογές, περισσότερες εκτιμήσεις για ασφάλιστρα.

Στο Cyber Insurance όμως οι ζημιές είναι ορατές άμεσα και απαιτούνται γρήγορες ενέργειες για τη βιωσιμότητα ενός χαρτοφυλακίου. Είναι η αύξηση των ασφαλίστρων η μόνη επιλογή; Σύμφωνα με τους ομιλητές, η θέσπιση υπο-ορίων ή η διαφοροποίηση απαλλαγών θα μπορούσαν να βοηθήσουν μέχρι τη δημιουργία χαρτοφυλακίου που θα μπορεί να πληρώνει όλους τους κινδύνους. Γενικότερα, από την πλευρά τους, οι ασφαλιστικές εταιρείες καλούνται να προβούν σε ένα πολύ προσεκτικό underwriting, ώστε να δοθούν οι κατάλληλες καλύψεις σε κινδύνους. Κομβικό στοιχείο, σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι το Business Continuity Plan και έμφαση δίνεται στο Identity Management. Σημαντικό επίσης είναι το στοιχείο της εκπαίδευσης για όσους εμπλέκονται σε αυτές τις διαδικασίες, ακόμα και για τον ασφαλιστικό διαμεσολαβητή. Τεράστιος είναι ο κίνδυνος για τσουχτερά πρόστιμα και νομικές περιπέτειες στις περιπτώσεις διαρροής δεδομένων κ.λπ. από κυβερνοεπιθέσεις.

Πώς θα περιορίσουμε τα πρόστιμα «Οι επιπτώσεις αυτών των προβλημάτων μειώνονται αν υπάρχει προετοιμασία, ένα πλάνο διαχείρισης. Η κυβερνοασφάλιση βοηθά να μεταφερθεί μέρος του κινδύνου. Παράλληλα, μέσα από την ασφαλιστική σύμβαση γίνεται και εύρεση των νομικών συμβούλων» σημειώνει, από την πλευρά, του ο κ.

Antonis Patrikios, Partner, Privacy & Cybersecurity, Dentons. «Οι έγκαιρες γνωστοποιήσεις και η συνεργασία είναι παράγοντες που μειώνουν τα ποσοστά προστίμων. Σε κάθε περίπτωση, η επιβολή προστίμου για cyber επιθέσεις είναι η αρχή της διαδικασίας όχι το τέλος» τονίζει.

Πάνελ ΙI

Νομοθεσία και Συμμόρφωση

τείται αλλαγή νοοτροπίας, ενώ οι διοικήσεις πρέπει να αντιληφθούν ότι μια επίθεση μπορεί να οδηγήσει σε παύση/αναστολή της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Όπως ειπώθηκε, επίσης, το ζήτημα της προστασίας και συμμόρφωσης είναι ιδιαίτερα κρίσιμο αν αναλογιστεί κανείς πως τον τελευταίο καιρό αυξάνονται σημαντικά οι επιθέσεις phising (σχεδόν καθημερινά σε εταιρείες) σε φαρμακευτικές, διαγνωστικά κέντρα, κλινικές κ.ά. Είναι γεγονός πως οι επιθέσεις σε διάφορους κλάδους της οικονομίας αυξάνονται δραματικά. Αναφερόμενοι σε περιστατικό γνωστής εταιρείας τηλεπικοινωνιών, οι ομιλητές του πάνελ σημείωσαν πως ακόμα αξιολογείται ο πραγματικός αντίκτυπος της επίθεσης, ενώ τόνισαν πως και ο πελάτης-καταναλωτής θα πρέπει να αναλάβει τη δική του ευθύνη γύρω

από αυτά τα ζητήματα. Συγκεκριμένα, για τη γνωστοποίηση ενός περιστατικού, σημαντικό στοιχείο, πλην της δημοσιοποίησης εντός 72 ωρών, είναι να ενημερωθεί ένας πελάτης για το αν κινδυνεύουν, τι ενέργειες πρέπει να κάνουν, στο πλαίσιο της εμπιστοσύνης που πρέπει να διέπει όλες τις πλευρές. Στο ίδιο μοτίβο, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να τοποθετηθούν έγκαιρα επί του περιστατικού. Αναφερόμενοι επίσης οι ομιλητές σε διεθνές περιστατικό διαρροής πληροφοριών ασθενών με τα ψυχολογικά/ ψυχιατρικά προφίλ τους, ανέδειξαν την ανθρωποκεντρική διάσταση μιας κυβερνοεπίθεσης, πλην της νομοθεσίας για τη συμμόρφωση. Σε ζητήματα γύρω από τον δημόσιο τομέα, οι ομιλητές τόνισαν πως βασικό «αγκάθι» παραμένει η δυσκαμψία για γρήγορες αποφάσεις-επενδύσεις, νοέμβριος δεκέμβριος 2020

Ζ

ητήματα νομοθεσίας και συμμόρφωσης των εταιρειών συζήτησαν νομικοί με εξειδίκευση σε αυτά τα θέματα στο πάνελ ΙΙ. Ειδικότερα, η κουλτούρα επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων απέχει σημαντικά από το να φτάσει στο επιθυμητό σημείο σε ό,τι αφορά την ενσωμάτωση των νέων, αυξημένων απαιτήσεων για την ασφάλεια. Ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας και οι κρίσιμες δομές δεν είναι έτοιμα να ενσωματώσουν τις νέες αυξημένες απαιτήσεις ασφάλειας. Πολλές ήταν οι αλλαγές που έφερε ο GDPR, ωστόσο, όπως παρατηρήθηκε, οι προσαρμογές γενικά δεν ήταν τόσο μεγάλες όσο ήταν οι προσδοκίες. Κατά γενική ομολογία, η μεγάλη πλειοψηφία των εταιρειών δεν έχουν προχωρήσει σε μεγάλες επενδύσεις για την κυβερνοασφάλεια. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σαφές πως απαι-

45

υλοποίηση έργου, πρόσληψη έμψυχου δυναμικού κ.ά., για την αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων. Η βασική λογική, παράλληλα, θα πρέπει να είναι ο πολίτης να μπορεί να είναι χρήστης υπηρεσιών χωρίς την πλήρη κατάρτιση, αλλά με ασφαλές τρόπο. Κατά τα άλλα, ο Covid-19 φαίνεται πως επιτάχυνε τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες για ασφαλείς ψηφιακές δράσεις, ωστόσο υπάρχουν κίνδυνοι. Επιπλέον, οι ειδικοί αναφέρουν πως υπάρχει μια «GDPR κόπωση», ωστόσο δεν πρέπει να σταματήσουν οι προσπάθειες πρόληψης με προληπτικά μέτρα, προστασία και σχέδιο άμεσης αντίδρασης. Εστιάζοντας στην κυβερνοασφάλιση, οι ομιλητές εκτίμησαν πως κάποια στιγμή θα πρέπει να είναι υποχρεωτική, ιδιαίτερα στις κρίσιμες υποδομές. Συμμετείχαν οι κ.κ. Antonis

Patrikios, Partner, Privacy & Cybersecurity, Dentons, Ιωάννης Ε. Γιαννακάκης, Managing PartnerCo Founder, G+P Law Firm, FIP, CIPM, CIPP/E, CIPP/US, CFE, CDPO, cert. GDPR Practitioner, Δημήτρης Ζωγραφόπουλος, Δικηγόρος (ΔΝ)-Ειδικός επιστήμονας, Υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων (DPO), Υπουργείο Υγείας, Αριάννα Σέκερη, CIPP/E, CIPM, CIPT, FIP, DPO, Junior Partner, ALG Manousakis Law Firm, με συντονιστή τον δικηγόρο κ. Τάκη Κακούρη.

Ρόλος-«κλειδί» το ανθρώπινο λάθος «Το cyber crime έχει εμφανίσει αυξητική τάση το τελευταίο εξάμηνο, ωστόσο αυτό δεν συνδέεται αποκλειστικά με τον κορωνοϊό, καθώς και το 2018 και το 2019 παρατηρήσαμε εκτίναξη των συμβολαίων και

αντίστοιχα των απαιτήσεων, με τους κυβερνοεγκληματίες να ζητούν τουλάχιστον 1 εκατ. ευρώ για λύτρα. Παρ’ όλα αυτά, η απομακρυσμένη εργασία, που επιβλήθηκε λόγω Covid-19, η χρήση προσωπικών υπολογιστών με λιγότερο ασφαλή συστήματα έχει αυξήσει τις cyber επιθέσεις και αντίστοιχα τις απαιτήσεις» υποστήριξε, από την πλευρά της, η κ. Lindsey Nelson, Cyber Development Leader, στην εταιρεία CFC Underwriting, με έδρα το Λονδίνο. Σύμφωνα με την ίδια, το «κλειδί» σε όλη την ιστορία αποτελεί το ανθρώπινο λάθος: Πολλοί εργαζόμενοι συχνά ακολουθούν κακόβουλα links με πολύ αρνητικό αντίκτυπο στις επιχειρήσεις. Οι δράστες αποκτούν με τον τρόπο αυτό πρόσβαση σε πολύτιμα αρχεία, οικονομικές ανακοινώσεις, στα e-mail των εργαζομένων και στα data της εταιρείας. Σε άλλες περιπτώσεις, πολύ συχνά, οι δράστες παριστάνουν τους CFO μιας εταιρείας ή τους προμηθευτές και ζητούν άμεσες μεταφορές χρημάτων. Εκτιμάται πως, την τελευταία περίοδο, το 75% των απαιτήσεων συνδέονται με κυβερνοεπιθέσεις λόγω ανθρώπινου λάθους. Ένα άλλο πρόσφατο παράδειγμα απάτης είναι η αποστολή e-mail στα οποία οι δράστες παριστάνουν τους εκπροσώπους μεγάλων οργανισμών υγείας που στέλνουν δήθεν συστάσεις για τα μέτρα κατά της πανδημίας.

Πάνελ ΙII

Ώρα για πιο ασφαλείς λύσεις

Ε 46

insurance w*rld

υκαιρία για να πάμε σε πιο ασφαλείς λύσεις αποτελεί η πανδημία, σύμφωνα με όσα τέθηκαν επί τάπητος στο πάνελ ΙΙΙ, το οποίο ασχολήθηκε με θέματα Cyber

Risks Management & Cyber Claims. Συντονιστής του ήταν ο κ. Χρήστος Ξενάκης, professor, Department of Digital Systems, University of Piraeus, και ομιλητές οι κ.κ. Δήμητρα Ξη-

ντάρα, CISM, CIPM, CIPP/E, FIP, Data Protection Officer, Όμιλος Eurolife FFH, Δρ. Δημήτριος Πατσός, Πρόεδρος (ISC)2 Hellenic Chapter & IT GRC Director, SYNTAX IT Group,

του Cyber Insurance έχει ενδιαφέρον, γιατί έχει δραστηριοποιήσει τους ειδικούς προς την κατεύθυνση αναζήτησης στοχευμένων λύσεων» σημείωσε ο κ. Πατσός. «Κορυφαία απειλή στις μέρες μας αποτελεί το malware. Μια νέα απειλή είναι αυτό που συμβαίνει με τα VPNs, ειδικά στις εταιρείες που λειτουργούν υπό το καθεστώς της τηλεργασίας. Μολονότι η πανδημία επιτάχυνε περισσότερο τον ψηφιακό μετασχηματισμό στην Ελλάδα, διαπιστώνεται ότι ακόμα και σε εξελιγμένες επιχειρήσεις δεν υπήρχε πλήρης κατανόηση πάνω στα λειτουργικά συστήματα. Δεν αρκεί μόνο το risk assessment, αλλά θα πρέπει να έρθει η αλλαγή από το managing board» τόνισε ο κ. Αγραφιώτης. Κρίσιμο στοιχείο σε όλα αυτά είναι να αναδειχθεί το γεγονός πως δεν πρόκειται απλά για ένα security problem, αλλά για business problem συνολικά, σύμφωνα με τον κ. Hassid. Ο ίδιος τόνισε επίσης πως η ανάπτυξη του οικοσυστήματος Cyber Insurance

έχει δημιουργήσει την ανάγκη να γίνονται σημαντικές διαβουλεύσεις σε επίπεδο ανώτατων στελεχών γύρω από αυτά τα ζητήματα. Η απειλή συνεχίζει να αυξάνεται κάθε μέρα, ενώ η πανδημία, όπως χαρακτηριστικά είπε, «φώτισε αυτά στα οποία πρέπει να επικεντρωθούμε. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι αν έχω προστατέψει την περίμετρό μου, τότε είμαι ΟΚ». Ειδικότερα, όλες οι πλατφόρμες βρίσκονται στο cloud, αλλά οι επιχειρήσεις δεν έχουν τόση εξειδίκευση σε αυτά, σημείωσε. «Οι εταιρείες δίνουν μια άνιση μάχη, δεν υπάρχει κάτι για να αλλάξεις την εξίσωση. Επιτακτική είναι η ανάγκη απ’ όλους τους προμηθευτές, όχι μόνο το risk assessment, αλλά και το συνεχές monitoring» τόνισε. Ο Covid-19 φανέρωσε ελλείψεις, αλλά μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά, με στόχο τις αλλαγές που απαιτούνται στις διαδικασίες των επιχειρήσεων γύρω από όλα αυτά.

H κ. Ξηντάρα μίλησε για το ransomware και το spear phishing, νοέμβριος δεκέμβριος 2020

Δρ Ιωάννης Αγραφιώτης, Senior Research Fellow in Cyber Security, University of Oxford, Leon Hassid, Sales Enablement & Training Leader, SecurityScorecard, Χρόνης Καπαλίδης, Επικεφαλής Τομέα Κυβερνοασφάλειας, ΕΜΕΑ, HudsonANalytix. Πολύ μεγάλο trend αποτελεί το malware, σύμφωνα με τον κ. Δ. Πατσό, καθώς θύματα αποτελούν όχι μόνο μεγάλες εταιρείες, αλλά και κυβερνητικοί οργανισμοί ή οντότητες στον χώρο της υγείας, όπου μπορεί να προκαλέσει απώλειες ζωής. Από την άλλη πλευρά, η ταχύτητα με την οποία λαμβάνει χώρα η ψηφιοποίηση στις επιχειρήσεις δυσκολεύει τις προσπάθειες προσαρμογών, ενώ παρατηρείται και έλλειψη ειδικών σε επίπεδο κυβερνοασφάλειας παγκοσμίως, σύμφωνα με τον ίδιο. «Βλέπουμε να συντελούνται κανονιστικές αλλαγές, όπως για παράδειγμα στην ΤτΕ με την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου και τη μετάβαση στο cloud. Όλοι, πλέον, αντιλαμβάνονται την ταχύτητα των εξελίξεων. Ο όρος

47

λύσης εντός της διαδικασίας εκτίμησης του ρίσκου. Βλέπουμε ποιες είναι οι απειλές και προχωράμε στα μέτρα για να τις αντιμετωπίσουμε. Ο οργανισμός πρέπει από μόνος του να καταλάβει ποιο είναι το επίπεδο ρίσκου που μπορεί να δεχθεί εσωτερικά και το κόμματι που “περισσεύει” καταλήγει στο Cyber Insurance, αλλά μέσω συγκεκριμένης διαδικασίας» σημείωσε.

Από τον εντοπισμό μέχρι την αποζημίωση

που, όπως σημείωσε, γίνεται στοχευμένα. «Ακόμη και οι εκπαιδευμένοι μπορεί πολύ εύκολα να την πατήσουν, πέφτοντας θύματα των επιθέσεων. Έχουμε να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση από την εταιρική στην προσωπική συσκευή. Οφείλουμε να λειτουργούμε σε συνθήκες zero trust, καθώς το “work from home” μετατρέπεται σε “work from anywhere”, τόνισε. Τέλος, ο κ. Χρόνης Καπαλίδης υπογράμμισε πως η μεγαλύτερη πρόσκληση είναι να εντοπίσουμε ποιες είναι οι υπηρεσίες που προσφέρει η

εταιρεία στους πελάτες μας, ώστε να εντοπίσουμε τις προτεραιότητες. Πλέον, η υποχρεωτικότητα (κανονισμοί, νομοθεσίες) δημιουργεί συνθήκες κατά τις οποίες μια επιχείρηση θα «ακούσει» και θα υιοθετήσει λύσεις προστασίας πιο εύκολα από ό,τι στο παρελθόν. Εστίασε την προσοχή του σε περιπτώσεις ναυτιλιακών εταιρειών στις οποίες χάκερ απέκτησαν αρχικά πρόσβαση στα συστήματα και μετέπειτα το χτύπημα που επέφεραν αποτέλεσε business interruption event. «Το Cyber Insurance είναι μέρος της

Ειδικότερα στοιχεία για τον ρόλο του Cyber Insurance παρέθεσε, από την πλευρά του, ο κ. Mark Singer, Cyber and Tech E&O Claims Manager, Beazley. Περιέγραψε τη ραγδαία άνοδο του ransomware τα τελευταία χρόνια και εξειδίκευσε χρονικά τα στάδια μιας επίθεσης, από την ανακάλυψη και την έρευνα μέχρι και την ανταπόκριση που μπορεί να έχει μια οντότητα ως προς τους τρόπους θωράκισης της άμυνας, ενώ ανέλυσε τις διαδικασίες αποζημίωσης μετά από ένα τέτοιο γεγονός. Στο επίκεντρο όλων αυτών βρίσκεται ο άνθρωπος, η τεχνολογία, αλλά και το κατάλληλο πλάνο που χρειάζεται να υπάρχει.

Πάνελ ΙV

Από τη στοχοποίηση εταιρειών στις μαζικές επιθέσεις

Α

48

insurance w*rld

ίτια των επιθέσεων, ανθρώπινος παράγοντας, λύτρα και μέθοδοι απάτης. Αυτά ήταν τα ζητήματα, μεταξύ άλλων, που βρέθηκαν στο επίκεντρο του πάνελ IV, με θέμα συζήτησης “Ransomware Incident Response”. Συντονιστής της συζήτησης ήταν ο κ. Δημήτρης Γεωργόπουλος, Founder-CEO, Rethink Business Lab-RBL, και ομιλητές οι κύριοι Νίκος Γεωργόπουλος, Cyber Risks Advisor, Cromar Insurance Brokers Ltd-Lloyd’s

Coverholder, Νίκος Καλφιγκόπουλος, CEO, Fractis, Κωνσταντίνος Παπαδάτος, Founder & Managing Director, Cyber Noesis, και Νίκος Σκυλακάκης, Managing Director, Sk&P. Κατά 184% έχει αυξηθεί η μέση πληρωμή λύτρων, σύμφωνα με στοιχεία του δεύτερου εξαμήνου του 2019, σε επιθέσεις ransomware, που αποτελεί κατά πολλούς «πανδημία» για τα συστήματα και την κυβερνοασφάλεια. Πάνω από 200% υπολογί-

ζεται πως έχει αυξηθεί το κόστος από τη διακοπή εργασιών ύστερα από μια τέτοια επίθεση. Τα προηγούμενα χρόνια, υπήρχε μια σαφής στοχοποίηση εταιρειών, ωστόσο σήμερα παρατηρείται μια τάση για μαζικές επιθέσεις. Είναι αλήθεια επίσης πως πολλά sites περιέχουν πολλά malicious links/διαφημίσεις, γεγονός που καθιστά ακόμα πιο «ευνοϊκές» τις συνθήκες για μια επίθεση. Η έλλειψη γνώσης, η ελλιπής εκπαίδευση και η μη συνειδητοποίηση

Κρίσιμο στοιχείο σε όλη τη διαδικασία αποτελεί η άμεση ενημέρωση και το πώς τελικά θα διαχειριστούμε μια κατάσταση. Υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες η κακή διαχείριση του περιστατικού έχει ως αποτέλεσμα να γίνει τελικά μεγαλύτερη ζημιά. «Ακόμα και ένας εκπαιδευμένος χρήστης είναι δύσκολο να αντιληφθεί κάτι μεμπτό σήμερα, την εποχή του social engineering στην τεχνολογία» τόνισε. «Δεν είναι μόνο το business interruption. Οι ευθύνες και σε νομικό επίπεδο είναι πολύ σημαντικές, μιας και η διαρροή δεδομένων φέρνει τις αρμόδιες αρχές προ των πυλών» επεσήμανε. Δύο είναι οι λόγοι, σύμφωνα με τον κ. Σκυλακάκη, για τους οποίους ο άνθρωπος είναι το πιο αδύναμο σημείο σε αυτήν την εξίσωση: α) Γιατί δεν αισθάνεται υπεύθυνος για το τεχνικό κομμάτι, καθώς άλλος έχει την ευθύνη του IT, β) Δεν παρατηρεί εύκολα σημάδια αν δεν είναι υποψιασμένος, καθώς δεν έχει την

κατάλληλη εκπαίδευση και κουλτούρα. Ελάχιστες είναι οι εταιρείες, σύμφωνα με τον ίδιο, που κάνουν monitoring μιας τρέχουσας κατάστασης ώστε να αντιλαμβάνεται τα προειδοποιητικά σημάδια. Για παράδειγμα, μια ενημέρωση και επικοινωνία, αν συμβαίνει κάτι στον κλάδο ή στη χώρα (π.χ. αναφορά για phising campaign στον τραπεζικό κλάδο), που θα μπορέσει να προλάβει πιθανές επιθέσεις. Σημαντικά ερωτήματα έθεσε ο κ. Ν. Γεωργόπουλος: «Το ransomware έχει φέρει πολλές αλλαγές στα τιμολόγια των εταιρειών. Αν κάποιος ζητήσει “λύτρα” μετά την επίθεση, πρέπει να αναλογιστούμε αν είναι αξιόπιστος, θα αναγκαστώ να ξαναπληρώσω; Ποιος μου εξασφαλίζει ότι με την καταβολή των λύτρων θα ησυχάσω;». Όπως ανέφερε, ένας στους τρεις ανθρώπους θα πέσει θύμα του phising και είναι κρίσιμο για ανθρώπους που δεν έχουν εκπαιδευτεί σε όλα αυτά να υπάρξει άμεση ενημέρωση από τον τεχνικό ασφάλειας. iw νοέμβριος δεκέμβριος 2020

για το τι πρόκειται οδηγούν πολλούς χρήστες στο να ανοίγουν κακόβουλα e-mail. «Το cyber crime εντάσσεται πλέον στα βασικά ρίσκα μιας επιχείρησης, η οποία θα πρέπει να διαμορφώνει ένα risk assessment και να είναι έτοιμη ώστε να ξέρει πού να επικοινωνήσει εάν προκύψει πρόβλημα» σημείωσε ο κ. Καλφιγκόπουλος. Από την άλλη πλευρά, οι διαδικασίες του βασικού maintenance στα συστήματα είναι ικανές σε έναν βαθμό να εντοπίσουν κάποια –αρχικά– σημάδια παραβίασης, ωστόσο αν μια επίθεση βρίσκεται σε «προχωρημένο» στάδιο, οι συνθήκες είναι όλο και πιο δύσκολες. «Είναι δύσκολο ακόμα και για έναν έμπειρο χρήστη να ανιχνεύσει μια απάτη τον τελευταίο καιρό. Οι επιθέσεις καλπάζουν και το οργανωμένο έγκλημα είναι εδώ, για αυτό πρέπει να μεριμνήσουμε για ισχυρά κίνητρα. Ο ανθρώπινος παράγοντας, παρά τις όποιες επενδύσεις, παραμένει ο αδύναμος κρίκος» τόνισε ο κ. Παπαδάτος.

49

θέμα

της Έλενας Ερμείδου

Κίνδυνοι που ενισχύονται καθώς μας έρχεται το εμβόλιο κατά του Covid-19 50

insurance w*rld

Αστικές ευθύνες: Το «κλειδί» της υπόθεσης

θέμα

Σ

ειρά σοβαρών κινδύνων που αντιμετωπίζουν οι φαρμακευτικές εταιρείες καλύπτουν οι ασφαλιστικές, όπως είναι η αστική ευθύνη παραγόμενου προϊόντος, η ασφάλιση πιστώσεων, η ασφάλιση παγίων στοιχείων, η ασφάλιση διοικητικού συμβουλίου, η ασφάλιση παραβίασης προσωπικών δεδομένων και παραβίασης λοιπών δεδομένων. Μεταξύ των σοβαρών κινδύνων που καλούνται να καλύψουν οι φαρμακοβιομηχανίες συγκαταλέγονται επίσης το πάγωμα της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, οι οφειλές του Δημοσίου, η υψηλή φορολογία, η ανάγκη υψηλών κονδυλίων για κάλυψη προσφυγών, οι κατά καιρούς χαμηλοί προϋπολογισμοί προς τα νοσοκομεία και τον ΕΟΠΥΥ, κίνδυνοι που καλύπτονται με καλύψεις που παρέχει ο μηχανισμός ασφάλισης πιστώσεων. Κρίσιμο ρόλο κατέχει η ασφάλιση αστικής ευθύνης στις φαρμακευτικές, για την κάλυψη της οποίας οι ασφαλιστικές παρέχουν πληθώρα επιλογών. Οι βασικές καλύψεις που παρέχονται από το ασφαλιστήριο μπορούν να διαφοροποιηθούν από τον λήπτη της ασφάλισης με πρόσθετες πράξεις που ο τελευταίος συνάπτει ή και να επεκταθούν ανάλογα με τη σύμβαση κάλυψης. Οι κυριότερες καλύψεις ασφάλισης αστικής ευθύνης είναι:

Ευθύνη Προϊόντος, που ασφαΗ λίζει την ευθύνη του ασφαλισμένου για ζημία που προκαλείται σε τρίτους και απορρέει από προϊόντα που κατασκευάζονται, πωλούνται, διακινούνται ή διανέμονται από τον ασφαλισμένο και τα νομικά έξοδα που απορρέουν από μια αξίωση. Νομική Ευθύνη για Κλινικές Η Δοκιμές σε Ανθρώπους, που ασφαλίζει την ευθύνη του ασφαλισμένου λόγω σωματικής βλάβης τρίτων που απορρέει από κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους που συμμορφώνονται με τις εφαρμοστέες νομικές απαιτήσεις ή οδηγίες και τα νομικά έξοδα που απορρέουν από μια αξίωση.

Αποζημίωση για Κλινικές Η Δοκιμές σε Ανθρώπους Ανεξαρτήτως Υπαιτιότητας (Αντικειμενική Ευθύνη), που ασφαλίζει την ευθύνη του ασφαλισμένου να πληρώσει αποζημίωση σε τρίτους για σωματική βλάβη που απορρέει από κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους που συμμορφώνονται με τις εφαρμοστέες νομικές απαιτήσεις ή οδηγίες, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις αποζημίωσης και τα νομικά έξοδα που απορρέουν από μια αξίωση. Ευθύνη λόγω Λαθών και Η Παραλείψεων, που ασφαλίζει την ευθύνη του ασφαλισμένου για ζημία που προκαλείται σε τρίτους στο πλαίσιο της δηλωθείσας δραστηριότητας του ασφαλισμένου. Επίσης καλύπτει νομικά έξοδα που απορρέουν από μια αξίωση. Μεταξύ άλλων, η ευθύνη του παραγωγού δεν ασφαλίζεται με αυτήν την κάλυψη. Οικονομική Ζημία συνεπεία Η Ευθύνης Προϊόντων, που ασφαλίζει την ευθύνη του ασφαλισμένου για οικονομική ζημία που απορρέει από τα προϊόντα του ασφαλισμένου και τα νομικά έξοδα που απορρέουν από μια αξίωση. Μόλυνση Προϊόντος, που Η ασφαλίζει έξοδα και δαπάνες του

ασφαλισμένου κατά την ανάκληση, επιθεώρηση, καταστροφή, αντικατάσταση και εκ νέου διανομή μολυσμένων προϊόντων, το απολεσθέν μικτό κέρδος όταν η μόλυνση αυτή προκαλεί πτώση των πωλήσεων και νομικά έξοδα. Απόσυρση Προϊόντος κατόΗ πιν Κυβερνητικής Εντολής, που ασφαλίζει έξοδα και δαπάνες του ασφαλισμένου σχετικά με μια ειδική κυβερνητική εντολή για την απόσυρση ή ανάκληση προϊόντων, έξοδα επικοινωνίας με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, έξοδα μεταφοράς, εξέτασης, διαλογής και καταστροφής των προϊόντων και νομικά έξοδα που απορρέουν από απόσυρση ή ανάκληση προϊόντων. Κάλυψη Barcode, που ασφαλίΗ ζει έξοδα και δαπάνες του ασφαλισμένου για λάθος στην εκτύπωση ή δυσανάγνωστη εκτύπωση του barcode που χρησιμοποιείται στα προϊόντα του και για την πληροφόρηση των λιανοπωλητών, καθώς και για τις οικονομικές συνέπειες της ευθύνης του ασφαλισμένου στους λιανοπωλητές σχετικά με έξοδα και δαπάνες τους σε περίπτωση λάθους στο barcode αποδιδόμενου στον ασφαλισμένο. Η Ευθύνη συνεπεία Λαθών και νοέμβριος δεκέμβριος 2020

Γενική Αστική Ευθύνη, που Η ασφαλίζει την ευθύνη του ασφαλισμένου σε περίπτωση σωματικής βλάβης, υλικής ζημίας ή άλλων τυχαίων συμβάντων που προκαλούνται σε τρίτους στο πλαίσιο της δηλωθείσας δραστηριότητας του ασφαλισμένου και τα νομικά έξοδα που απορρέουν από μια αξίωση. Εξαιρεί, μεταξύ άλλων, εξειδικευμένους κινδύνους, όπως ευθύνη που απορρέει από τη χρήση μηχανοκίνητων οχημάτων, σκαφών που ταξιδεύουν στο νερό και οποιαδήποτε ευθύνη ασφαλίζεται ειδικότερα σε άλλα τμήματα του ασφαλιστηρίου.

51

θέμα Παραλείψεων Παραγωγών, που ασφαλίζει την ευθύνη του ασφαλιστή για τις ζημίες που προκαλούνται από αμελείς πράξεις, λάθη ή παραλείψεις του ασφαλισμένου κατά την κατασκευή των προϊόντων του για τρίτους και τα νομικά έξοδα που απορρέουν από μια αξίωση. Ευθύνη Διευθυντών και ΣτελεΗ χών, που ασφαλίζει την ευθύνη των διευθυντών και των στελεχών σε περίπτωση παράνομων πράξεων που διαπράττονται από αυτούς υπό αυτές τους τις ιδιότητες και τα νομικά έξοδα που απορρέουν από μια αξίωση. Ευθύνη συνεπεία Ιατρικής Η Αμέλειας, που ασφαλίζει την ευθύνη του ασφαλισμένου σε περίπτωση σωματικής βλάβης που απορρέει από επαγγελματική αμέλεια κατά την παροχή ιατρικών υπηρεσιών και τα νομικά έξοδα που απορρέουν από μια αξίωση. Εργοδοτική Ευθύνη, που Η ασφαλίζει την αστική ευθύνη του ασφαλισμένου (μέχρι 26 ημερομίσθια και επίσης τη χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης) έναντι του προσωπικού του ασφαλισμένου σε περίπτωση σωματικών βλαβών που θα προκληθούν από ατύχημα κατά τη διάρκεια της εργασίας του ή εξ αφορμής αυτής μόνο στον βαθμό που αυτή η ευθύνη δεν καλύπτεται από την κοινωνική ασφάλιση και τα νομικά έξοδα που απορρέουν από μια αξίωση. Μεταξύ άλλων, η εργοδοτική ευθύνη σε περίπτωση ασθένειας ενός εργαζομένου του ασφαλισμένου δεν ασφαλίζεται από την ασφαλιστική αυτή κάλυψη.

Αόρατοι εισβολείς σημαδεύουν την αλυσίδα ψυχρής εφοδιαστικής αλυσίδας

52

insurance w*rld

Καθώς οι φαρμακευτικές βρίσκονται το τελευταίο διάστημα στο «μάτι»

των cyber κυκλώνων, δεν είναι απλώς καλό, είναι επιτακτικό να έχουν επάρκεια καλύψεων για cyber χτυπήματα. Πρόσφατα, σήμανε συναγερμό η IBM, εφιστώντας την προσοχή της παγκόσμιας κοινότητας και της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας στο γεγονός ότι χάκερ στοχεύουν να χτυπήσουν τη διαδικασία διανομής του εμβολίου κατά του Covid-19. Οι στιγμές, είχε αναφέρει, είναι πολύ κρίσιμες, οι χάκερ στρέφουν τα «όπλα» τους στο περίπλοκο έργο της εφοδιαστικής αλυσίδας, που αποτελεί τον βασικό «παίκτη» για την επιτυχία του εμβολιασμού του πληθυσμού παγκοσμίως. Η παγκόσμια εκστρατεία phising είχε ξεκινήσει, έγραφε η IBM, με απώτερο στόχο των χάκερ το εμβόλιο για την αντιμετώπιση του Covid-19 και την ψυχρή αλυσίδα εφοδιασμού. Η διασφάλιση της ψυχρής αλυσίδας εφοδιασμού είναι θεμελιώδους σημασίας για τη διανομή εμβολίων που έχουν αναπτυχθεί από την Pfizer Inc. και την BioNTech SE, επειδή οι λήψεις πρέπει να αποθηκεύονται σε μείον 70 βαθμούς Κελσίου (-94 F) ή και χαμηλότερα για να αποφευχθεί η καταστροφή. Το τμήμα ασφάλειας για τον κυβερνοχώρο της IBM είχε εντοπίσει μια εξειδικευμένη ομάδα χάκερ που συλλέγει πληροφορίες σχετικά με διάφορες πτυχές της ψυχρής αλυσίδας. Οι χάκερ χρησιμοποιούν e-mail και έχουν παγιδεύσει στα «δίχτυα» τους την Haier Biomedical, μια κινεζική εταιρεία παροχής υπηρεσιών ψυχρής αλυσίδας που ειδικεύεται στη μεταφορά εμβολίων και την αποθήκευση βιολογικών δειγμάτων, αφού πρώτα εξερεύνησαν το επιχειρηματικό μοντέλο που εφαρμόζει, τη λειτουργία των ψυκτικών μονάδων και τη διαδικασία τιμολόγησης. Κατά την IBM, όσοι συνέβαλαν στην αποπεράτωση της εκστρατείας αυτής γνώριζαν άριστα τα προϊόντα που διατίθενται στη συγκεκριμένη αλυσίδα εφοδιασμού.

Τα ηλεκτρονικά μηνύματα που εστάλησαν, ωστόσο, στις συγκεκριμένες διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που χρησιμοποιήθηκαν από τους εισβολείς δεν απαντήθηκαν, αλλά προσδιορίστηκε ένας στόχος και ο στόχος αυτός έφερε το όνομα “The European Commission’s Directorate-General for Taxation and Customs Union” (Γενική Διεύθυνση Φορολογίας και Τελωνειακής Ένωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής). Η διεύθυνση αυτή χειρίζεται φορολογικά και τελωνειακά ζητήματα σε ολόκληρη την ΕΕ και έχει συμβάλει στον καθορισμό κανόνων για την εισαγωγή εμβολίων. Το ποιος βρίσκεται πίσω από την εκστρατεία κατασκοπείας της αλυσίδας εφοδιασμού εμβολίων δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμα. Οι εισβολείς πιθανώς να συνδέονται με χώρες όπως το Ιράν, το Βιετνάμ, τη Βόρεια και τη Νότια Κορέα, την Κίνα και τη Ρωσία. Οι ομάδες αυτές έχουν κατηγορηθεί για προηγούμενες απόπειρες και για το ότι προσπάθησαν να κλέψουν πληροφορίες σχετικά με τον ιό.

Φθηνότερη χρηματοδότηση των ασφαλισμένων απαιτήσεων O μηχανισμός ασφάλισης πιστώσεων μπορεί να βοηθήσει τις φαρμακοβιομηχανίες να αναπτυχθούν χωρίς κινδύνους στην εγχώρια ή τη διεθνή αγορά, αλλά και να έχουν συναλλαγές με ασφάλεια. Λειτουργεί προληπτικά και παρέχει ενδελεχείς πληροφορίες στον πελάτη, αφού μελετά την πιστοληπτική ικανότητα των επιχειρήσεων και διενεργεί συχνούς ελέγχους, ενημερώνοντας τις οικονομικές πληροφορίες που συγκεντρώνει για καθεμία από τις επιχειρήσεις που μελετά. Ένα ακόμη πλεονέκτημα είναι ότι παρέχει ευκολότερη και φθηνότερη χρηματοδότηση των απαιτήσεων του προμηθευτή από χρηματοπιστωτικούς οίκους, όπως τράπεζες και factoring. iw

νοέμβριος δεκέμβριος 2020

53

θέμα

του Βάιου Κρόκου

Insurance Intermediaries Forum:

Κρίσιμος ο ρόλος της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης εν μέσω πανδημίας

Π

54

insurance w*rld

αρουσία των εκπροσώπων της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης, της ασφαλιστικής αγοράς και άλλων παραγόντων, πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία πρόσφατα το Insurance Intermediaries Forum, με θέμα «Οι λύσεις της ασφαλιστικής αγοράς εν καιρώ Covid-19» μέσω της LiveOn, της πλατφόρμας διοργάνωσης ψηφιακών συνεδρίων και εκθέσεων του ethosGROUP. Επίκαιρες και ιδιαίτερα κρίσιμες ήταν οι παρεμβάσεις των ομιλητών για την τρέχουσα συγκυρία σε υγειονομικό και οικονομικό επίπεδο. Επί τάπητος τέθηκαν οι κίνδυνοι και οι προκλήσεις στους τομείς υγείας, σύνταξης και αποταμίευσης. Στο επίκεντρο βρέθη-

καν επίσης εμπορικοί-επιχειρηματικοί και cyber κίνδυνοι σε συνάρτηση με τα οφέλη της ασφάλισης και τον ρόλο των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών στις προκλήσεις αυτές. Κατά την εναρκτήρια προσφώνησή του, ο CEO του ethosGROUP, κ. Κωνσταντίνος Ουζούνης, τόνισε πως η ασφαλιστική διαμεσολάβηση αποτελεί έναν πολύτιμο κρίκο στην αλυσίδα της ασφαλιστικής αγοράς, που παράγει αξία στην κοινωνία. «Είναι σημαντικό να αναδειχθούν οι προσπάθειες της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης. Στόχο αποτελεί το Insurance Intermediaries Forum να εμπλουτίζεται κάθε χρόνο και να καταστεί το κύριο μέσο επικοινωνίας των ασφαλιστικών διαμεσολαβη-

τών με τους τελικούς καταναλωτές» σημείωσε. Στη μεγάλη αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει την εποχή που διανύουμε, λόγω της πανδημίας και της γεωπολιτικής έντασης που επικρατεί, αναφέρθηκε ο κ. Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου, πρόεδρος του ΔΣ της ΕΑΕΕ, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ασφαλιστικού Ομίλου Eurolife FFH, κατά τον θεσμικό χαιρετισμό του συνεδρίου. Σύμφωνα με τον κ. Σαρρηγεωργίου, απαιτείται ψυχραιμία, καθώς ο Covid-19 φέρνει με πολύ επιταχυμένους ρυθμούς το μέλλον στο σήμερα. «Οι επαγγελματίες ασφαλιστές απέδειξαν την αξία τους. Πρέπει ωστόσο όλοι να ψηφιοποιηθούν για να ακολουθήσουν τις εξελίξεις» σημείωσε. Παράλληλα, εστιάστηκε σε τέσσερις βασικούς άξονες, που χρήζουν προσοχής: α) στο γεγονός ότι ανακοινώνονται στοιχεία-«σοκ» για την ύφεση, β) στο πώς και το πού θα διοχετευθούν οι πόροι στήριξης προς την ελληνική οικονομία, που αποτελεί ερωτηματικό, β) στο ότι απαιτούνται προσεκτικοί χειρισμοί, καθώς «η καταιγίδα είναι μπροστά μας», την ώρα που η ασφαλιστική αγορά υποχωρεί κατά 4,5%, δ) στο γεγονός ότι η συγκυρία δημιουργεί μια μεγάλη ευκαιρία, καθώς οι πολίτες έχουν

ότι η ευημερία της κοινωνίας συνδέεται με την ιδιωτική ασφάλιση». Κατά την ομιλία του, παρουσίασε πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία για τη συμβολή και το αποτύπωμα της ασφαλιστικής βιομηχανίας. «Κάθε χρόνο, οι επενδύσεις της ασφαλιστικής αγοράς ξεπερνούν τα 15 δισ. ευρώ. Για κάθε 1 ευρώ που εισέρχεται στην ασφαλιστική βιομηχανία προστίθενται 3,6 στην ελληνική κοινωνία. Την ίδια ώρα, για κάθε 100 ευρώ που δαπανά ο Έλληνας για την ασφάλιση της υγείας του, ο μέσος Ευρωπαίος δαπανά 460» σημείωσε χαρακτηριστικά. Στην ασφαλιστική διαμεσολάβηση, την επιμόρφωση των διαμεσολαβητών και τον νέο κανονισμό αναφέρθηκε ο κ. Ιωάννης Τοζακίδης, πρόεδρος της ΕΑΔΕ, πρόεδρος του ΠΣΣΑΣ, συντονιστής ασφαλιστικών

πρακτόρων και ιδρυτής της Liberty Insurance Agents. «Σήμερα, ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής είναι πιστοποιημένος και επιμορφώνεται. Η τεχνολογία μπορεί να μην έχει μπει ακόμα σε πολύ μεγάλο βαθμό στην καθημερινότητά μας, όμως στην περίοδο του κορωνοϊού υπήρξε μεγάλη προσαρμοστικότητα σε ανθρώπους που είχαν μάθει να λειτουργούν μόνο διά ζώσης» τόνισε. Όπως εξήγησε, ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής «πιάνει κάθε μέρα τον παλμό της αγοράς» και μεταφέρει πολύτιμη πληροφόρηση προς τις ασφαλιστικές εταιρείες. Επιπλέον, έδωσε έμφαση και στο γεγονός ότι πρέπει να μπουν νέοι άνθρωποι στο επάγγελμα του ασφαλιστή, τονίζοντας επίσης πως η «συλλογική δύναμη είναι το μέλλον και προς αυτήν την κατεύθυνση πρέπει νοέμβριος δεκέμβριος 2020

συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα της ασφάλισης σε υγεία, σύνταξη, φυσικές καταστροφές κ.ά. Στις δυσμενείς συνέπειες που αποτυπώνονται στην οικονομία από την εν εξελίξει υγειονομική κρίση αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, ο κ. Ιωάννης Χατζηθεοδοσίου, πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΕΑ), πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Mega Brokers. Όπως εκτίμησε, η ύφεση που προκαλεί η πανδημία θα είναι πιο μεγάλη από αυτήν που προκάλεσαν τα μνημόνια στη χώρα. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στη μεγάλη «έκρηξη» στα ανασφάλιστα οχήματα, σημειώνοντας πως οι κυβερνήσεις δεν εφαρμόζουν τους σχετικούς νόμους που οι ίδιες ψήφισαν για την καταπολέμηση του φαινομένου. Παράλληλα, μίλησε για τις δράσεις του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, με έμφαση στη νέα ψηφιακή εποχή, έχοντας στο επίκεντρο την εκπαίδευση. «Ως επιμελητήριο, ξεκινάμε μια προσπάθεια να μπούμε στη νέα εποχή. Θέλουμε να πετύχουμε την ψηφιακή σύγκλιση. Απαιτείται δημιουργία eshops σε όλους τους κλάδους. Πρέπει να μπούμε γρήγορα σε αυτήν τη φιλοσοφία. Καλούμε τις ασφαλιστικές εταιρείες να στηρίξουν την προσπάθεια εκπαίδευσης των ασφαλιστικών συμβούλων» σημείωσε. Ένα σημαντικό εργαλείο ανάπτυξης αποτελεί η ασφάλιση, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Ελλήνων Μεσιτών (ΣΕΜΑ), κ. Μιχάλη Τζωρτζωρή. Μεταξύ άλλων, ανέδειξε το γεγονός ότι ο χώρος της υγείας έχει επιβαρυνθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια με την άρση των φοροελαφρύνσεων και την επιβάρυνση από τον ΦΠΑ. Κατά τα άλλα, επεσήμανε πως οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν κάνει σημαντικά βήματα τα τελευταία χρόνια, ωστόσο θα πρέπει να ενισχύουν τη διαφάνειά τους. Τόνισε δε πως «όλοι πρέπει να συνειδητοποιήσουμε

55

56

insurance w*rld

να βαδίσουμε όλοι μας». Στις πρωτοβουλίες της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ανεξάρτητων Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών (ΠΟΑΔ) με στόχο την αντιμετώπιση των προβλημάτων που έχουν ανακύψει από τον

κορωνοϊό αναφέρθηκε ο πρόεδρός της, κ. Παναγιώτης Μιχαλόπουλος, εστιάζοντας και στις τελευταίες ενέργειες για την ένταξη των διαμεσολαβητών στα προγράμματα ΕΣΠΑ. «Η ΠΟΑΔ εκφράζει τη συλλογικότητα

στην πράξη και μπορεί να παρέχει την απαραίτητη ενότητα. Υπάρχει γενικότερα στον κλάδο θέμα συλλογικότητας και ενότητας, στο οποίο η ΠΟΑΔ μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα. Πρέπει να υπάρχει σωστή εκπαίδευση, ώστε να μην υπάρχει χαμηλή ασφαλιστική συνείδηση, γιατί αυτή δεν μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη» τόνισε. Σύμφωνα με τον κ. Μιχαλόπουλο, η πρόσφατη τροπολογία που κατατέθηκε για τις αναπροσαρμογές στα συμβόλαια υγείας δεν ήταν απαραίτητη αυτήν την εποχή, ενώ επεσήμανε πως η Πολιτεία εμφανίζεται ακόμα αρνητική στο να συμβάλει, από τη μεριά της, στην ασφάλιση κινδύνων περιουσίας με τη μορφή κάποιων φοροαπαλλαγών. «Οι άνθρωποι της ασφαλιστικής αγοράς δίνουν το δυναμικό “παρών” και σε αυτήν τη συνάντηση. Δεν πτοούνται, παρά τις προκλήσεις που έχει φέρει ο Covid-19» σημείωσε η κ. Θεοδώρα Γουργούλη, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Ασφαλιστικών Συμβούλων (ΠΣΑΣ). Μέσα από αυτήν την πολυσυλλεκτική ψηφιακή συνάντηση έχουμε την ευκαιρία να αναδείξουμε τις ασφαλιστικές λύσεις για ζητήματα όπως η υγεία, οι φυσικές καταστροφές, η σύνταξη κ.λπ. Να βρούμε και να εμπνεύσουμε τους ανθρώπους που θέλουν να βελτιώσουν τη ζωή τους μέσα από τη δική μας δουλειά» τόνισε. «Κρίσιμο στοιχείο, στην παρούσα φάση, θα ήταν η παροχή φοροαπαλλαγών από την Πολιτεία στον κλάδο υγείας και περιουσίας, παρά η τροπολογία αναφορικά με τις αναπροσαρμογές στις μακροχρόνιες συμβάσεις στα συμβόλαια υγείας», σύμφωνα με την κ. Μαρία Δημητριάδη, πρόεδρο του ΣΠΑΤΕ και γενική γραμματέα της ΠΟΑΔ. Πολύ σημαντική επίσης, όπως τόνισε, είναι η ενότητα στον κλάδο της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης, ιδιαίτερα εν καιρώ πανδημίας, με πρωτοβουλίες στήριξης και εκσυγχρονισμού για τον κλάδο.

Ν. Χουλιάρας, Eurolife FFH: Εταιρική ανάπτυξη με εμπιστοσύνη στην ασφαλιστική διαμεσολάβηση Στην αξία του θεσμού της ιδιωτικής ασφάλισης για την ελληνική κοινωνία και οικονομία, την εταιρική ανάπτυξη, την αύξηση της παραγωγής και την προστιθέμενη αξία που πηγάζει από τα δίκτυα συνεργασίας αναφέρθηκε ο κ. Νίκος Χουλιάρας, διευθυντής Πωλήσεων της Eurolife FFH. Ο Ν. Χουλιάρας περιέγραψε τα βήματα και τις στρατηγικές κινήσεις της εταιρείας, η οποία στοχεύει να δώσει ακόμη μεγαλύτερη έμφαση και στις γενικές ασφαλίσεις. Όπως σημείωσε, η Eurolife ξεκίνησε τη δραστηριότητά της το 2000 και σήμερα αποτελεί μια πολυκαναλική εταιρεία, παρουσιάζοντας διαχρονικά έντονη ανάπτυξη με την παροχή προϊόντων αιχμής. «Τέλος του 2019, τα δύο μεγάλα συνεργαζόμενα δίκτυα της εταιρείας μοιράστηκαν σχεδόν το σύνολο της παραγωγής, γεγονός που δείχνει τη σπουδαιότητα και την εμπιστοσύνη στη διαμεσολάβηση. Είμαστε μια εταιρεία που έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη, γιατί δεν “αιφνιδίασε” ποτέ

κανέναν και εξελίσσει τα προϊόντα της πάντα από κοινού με τους συνεργάτες της» σημείωσε. Σύμφωνα με τον κ. Χουλιάρα, η ιδιωτική ασφάλιση στην Ελλάδα έχει προσφέρει πολλά χωρίς να έχει λάβει την ανάλογη αναγνώριση. «Σήμερα, διακρίνεται μια τάση αλλαγής του ρόλου που αντιλαμβάνεται η ελληνική κοινωνία τον θεσμό. Πρέπει ωστόσο όλοι εμείς να καταλάβουμε ότι λειτουργούμε ως πρεσβευτές του θεσμού και να

λειτουργούμε μακροπρόθεσμα» επεσήμανε. Μιλώντας για την εταιρική ανάπτυξη, τόνισε ότι «είναι κοινό μυστικό πως αν θέλει μια εταιρεία να αναπτυχθεί, πρέπει να σέβεται την άποψη του διαμεσολαβητή, που είναι σε επαφή με τον πελάτη» και ανέδειξε τα χρήσιμα εργαλεία μάρκετινγκ που έχουν δημιουργηθεί για την υποστήριξη των ανθρώπων της πρώτης γραμμής των διαμεσολαβητών.

Γ. Κουτούζος, Euler Hermes: Πώς η ασφάλιση πιστώσεων θωρακίζει μια επιχείρηση

νοέμβριος δεκέμβριος 2020

Στην ασφάλιση πιστώσεων την εποχή του κορωνοϊού ήταν αφιερωμένη η ομιλία-εταιρική παρουσίαση του κ. Γιώργου Κουτούζου, Head of Sales and Account Management, Euler Hermes Hellas. Με βασικό μέτοχο την Allianz, η Euler Hermes δραστηριοποιείται πλέον σε περισσότερες από 55 χώρες στον κόσμο, με μερίδιο αγοράς που αγγίζει πλέον το 35% παγκοσμίως. Υπό αυτό το πρίσμα, όπως εξήγησε ο κ. Κουτούζος, η Euler Hermes προσφέρει τον πλέον σύγχρονο

57

τρόπο θωράκισης, με την ασφάλιση πιστώσεων. «Είναι σημαντικό ότι δεν στεκόμαστε μόνο στο στάδιο της αποζημίωσης, αλλά θα στηρίξουμε τον πελάτη και στο στάδιο των νομικών απαιτήσεων. Η ασφάλιση πιστώσεων θωρακίζει το ενεργητικό της επιχείρησης, αλλά συμβάλλει και στην ανάπτυξη του πελατολογίου της» τόνισε χαρακτηριστικά. Μιλώντας για την τρέχουσα συγκυρία, ο ίδιος είπε

πως «ζούμε μια κατάσταση δύσκολη και αναμένουμε τους επόμενους μήνες προβλήματα ρευστότητας σε πολλούς κλάδους και αυξημένες επισφάλειες». Τον ανανεωμένο της στόλο, τις καινοτομίες και το πώς κατορθώνει να διατηρεί σε κορυφαίο επίπεδο τους δείκτες εξυπηρέτησης παρουσίασε σε ειδικό βίντεο κατά τη διάρκεια του συνεδρίου η Europ Assistance

Greece, έχοντας ολοκληρώσει πλέον την πρώτη φάση του επενδυτικού της πλάνου. Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται νέα φορτηγά οχήματα νέας αντιρρυπαντικής τεχνολογίας EURO6, υψηλών προδιαγραφών μοτοσικλέτες, κινητές μονάδες συνεργείου τύπου VAN και heavy duty οχήματα 4Χ4. Η Europ Assistance αλλάζει τους όρους εξυπηρέτησης στην οδική βοήθεια.

Στη μνήμη του Γεωργίου Κούμπα Ιδιαίτερη και συγκινητική στιγμή αποτέλεσε για το συνέδριο η Απονομή Βράβευσης επί τιμή μετά θάνατον στον αείμνηστο Γεώργιο Κούμπα, ιδρυτή του ΣΕΜΑ και τέως διευθύνοντα σύμβουλο της

Eurobrokers. Την τιμητική πλακέτα παρέλαβαν τα μέλη της οικογένειας του εκλιπόντος προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της μεσιτικής ασφαλιστικής εταιρείας από τον CEO του ethosGROUP, κ. Ουζούνη.

Ο κ. Γεώργιος Κούμπας, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή, υπήρξε επίσης πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος των εταιρειών «Κούμπας Συμμετοχών», με έντονη παρουσία και στη χρηματιστηριακή αγορά. Ήταν ηγέτης, οραματιστής, ακούραστος, χαρισματικός, οξυδερκής, με ανήσυχο επιχειρηματικό πνεύμα, το οποίο και απέδειξε. Η ικανότητά του αναμφισβήτητη. Ήταν ένας από τους πρωτεργάτες του Συνδέσμου Ελλήνων Μεσιτών Ασφαλίσεων (ΣΕΜΑ), κατέχοντας κατά καιρούς θέση στο διοικητικό συμβούλιο του συνδέσμου, και υποστήριξε με σθένος και επαγγελματισμό τόσο τον θεσμό του μεσίτη στη χώρα μας όσο και τον θεσμό της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης γενικότερα.

Πάνελ Ι Υγεία, Σύνταξη & Αποταμίευση: Η μεγάλη εικόνα εν μέσω Covid-19

Ο

58

insurance w*rld

ι τελευταίες εξελίξεις στον χώρο της υγείας, της σύνταξης και αποταμίευσης βρέθηκαν στο επίκεντρο του πρώτου πάνελ του Insurance Intermediaries Forum, με συντονιστή τον δημοσιογράφο, υπεύθυνο προγράμματος του

συνεδρίου, κ. Βάιο Κρόκο. Ιδιαίτερη προσοχή κατά την ανεύρεση θετικών επιτοκίων σε ένα περιβάλλον μηδενικών-αρνητικών επιτοκίων απαιτείται, σύμφωνα με τον κ. Κρις Αίσωπο, διευθύνοντα σύμβουλο της Alpha Trust, που δια-

χειρίζεται, μεταξύ άλλων, κεφάλαια επαγγελματικά και συνταξιοδοτικά ταμεία, καθώς και αποθεμάτων ασφαλιστικών εταιρειών. Ανέδειξε, παράλληλα, την περίπτωση των προγραμμάτων unit-linked, που βασίζονται σε μικτές μικρές καταβο-

“Data-driven decision making” είναι η φράση-«κλειδί» κατά τον κ. Σωτήριο Μπερσίμη, αναπληρωτή καθηγητή, πρόεδρο του Τμήματος Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιώς, για τον εξορθολογισμό των δαπανών στην Υγεία. «Η εκτίμηση των πραγματικών αναγκαιοτήτων είναι η απάντηση για μια εταιρεία που θέλει στρατηγικά να λανσάρει τα προϊόντα της στην αγορά. Το ίδιο ισχύει και για μια ασφαλιστική εταιρεία. Αυτό απαιτεί και τη διαμόρφωση της απαραίτητης κουλτούρας ωστόσο. Απαιτείται εξορθολογισμός των δαπανών, αξιολόγηση των στοιχείων και εφαρμογή των απαιτούμενων μεθόδων» σημείωσε χαρακτηριστικά. Αναφερόμενος σε συμπράξεις (ΣΔΙΤ) στους τομείς υγείας και ασφάλισης, τόνισε πως δεν πρέπει να ενέχουν την αντιπαράθεση του δημόσιου τομέα με την ιδιωτική πρωτοβουλία, αλλά μόνο τη συνέργεια των δύο προς όφελος όλων. Παράλληλα, απαραίτητη είναι η μείωση του κόστους συνδυαστικά με την αύξηση της

ποιότητας μέσω νέων τεχνολογιών με μακροπρόθεσμο στόχο.

“Win-win” λύση για εργοδότες και εργαζομένους αποτελούν τα ομαδικά ασφαλιστήρια για σύνταξη και υγεία, όπως τόνισε ο πρόεδρος του ΣΕΜΑ, κ. Μιχάλης Τζωρτζωρής. Από την άλλη πλευρά, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τις διαφαινόμενες αυξήσεις σε συμβόλαια υγείας, τονίζοντας πως οι ασφαλιστικές πρέπει να διαφυλάσσουν την αύξηση του κόστους γενικότερα. «Δεν μπορούμε να έχουμε προϊόντα που θα απολαμβάνουν μόνο οι πλούσιοι, αλλά και οι οικονομικά ασθενέστεροι. Χρειάζεται συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα, να εκμεταλλευτούμε τη στατιστική ανάλυση και να δούμε κατά πόσο υπάρχει εκλογικευμένη χρήση των προϊόντων. Επίσης, πολλές φορές, τα κόστη αυξάνονται, εξαιτίας της φορολογίας που επιβάλλει το κράτος, και να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, στο οποίο παρατηρείται μια υπερβολή που αλλοιώνει το αποτέλεσμα των στοιχείων» τόνισε.

νοέμβριος δεκέμβριος 2020

λές, μέρος των οποίων επενδύονται και μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη ικανοποιητικών αποδόσεων εν μέσω του δυσμενούς περιβάλλοντος. Έμφαση στις εν εξελίξει διεργασίες γύρω από το Πανευρωπαϊκό Ασφαλιστικό Συνταξιοδοτικό Προϊόν (PEPPs) έδωσε η κ. Μαργαρίτα Αντωνάκη, γενική διευθύντρια της ΕΑΕΕ, περιγράφοντας τις σημαντικότερες εξελίξεις σήμερα γύρω από τη συνταξιοδοτική αποταμίευση. Στο επίκεντρο της ομιλίας της βρέθηκαν επίσης οι προσπάθειες που συντελούνται γύρω από τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες στο ασφαλιστικό (τρεις πυλώνες). Σχολιάζοντας τις τελευταίες εξελίξεις γύρω από τη ρύθμιση για τις αναπροσαρμογές στα ασφαλιστήρια υγείας, τόνισε: «Μια ασφαλιστική εταιρεία δεν παράγει κόστος. Είναι στο τέλος της αλυσίδας. Διαχειρίζεται το κόστος. Η νέα ρύθμιση, που ψηφίστηκε και στη Βουλή, συμβάλλει στην έγκυρη ενημέρωση του καταναλωτή». Για την αλλαγή που προκάλεσε η έλευση της πανδημίας στην καταναλωτική συμπεριφορά των πολιτών ως προς τα φάρμακα και τα ποσοστά αποζημιώσεων των ασφαλιστικών ταμείων αναφορικά με τις νοσηλείες, αλλά και τη συνταγογράφηση, μίλησε ο κ. Νίκος Κωστάρας, γενικός διευθυντής της IQVIA Ελλάδος. Ανέδειξε, ταυτόχρονα, τα στοιχεία και τις υπηρεσίες που θα μπορέσουν να φέρουν αξία στις ασφαλιστικές εταιρείες από πλευράς IQVIA. Περιέγραψε ακόμη το πώς τα big data και οι νέες τεχνολογίες μπορούν να συνεισφέρουν στην καταπολέμηση φαινομένων όπως η ασφαλιστική απάτη, αναλύοντας τα επόμενα βήματα της εταιρείας εν μέσω πανδημίας.

59

Πάνελ ΙI Η ασφάλιση ως απάντηση σε επιχειρηματικούς και cyber κινδύνους

Π

ολλές και ενδιαφέρουσες πτυχές γύρω από εμπορικούς-επιχειρηματικούς και cyber κινδύνους και τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει η ασφάλιση τέθηκαν επί τάπητος κατά το δεύτερο πάνελ του συνεδρίου, με συντονιστή τον CEO του ethosGROUP, κ. Κωνσταντίνο Ουζούνη. Χαρακτηριστικά των δύσκολων καταστάσεων και της χαμηλής ασφαλιστικής συνείδησης ήταν τα στοιχεία που παρέθεσε ο κ. Γιώργος Παπαδημητρίου, Υπεύθυνος ΓΕΜΗ & Εξυπηρέτησης Επιχειρήσεων του Εμπορικού και Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Καρδίτσας, για τις πρόσφατες καταστροφές στην περιοχή: Η πρόσφατη κακοκαιρία (Ιανός) έπληξε το 90% των 5.000 επιχειρήσεων σε μια πόλη όπως η Καρδίτσα των 45.000 κατοίκων. Την ίδια ώρα, λιγότερο του 10% των εν λόγω επιχειρήσεων εμφανίζονται ασφαλισμένες. Ανέδειξε, επίσης, τις καλές πρακτικές ασφαλιστών που ενήργησαν άμεσα και αποτελεσματικά για τη στήριξη των πληγέντων, ενώ

έκανε λόγο για μικρή μερίδα που μπορεί να «αμαυρώνει» τον κλάδο. Στο ίδιο ύφος, ο κ. Δημήτρης Γαβαλάκης, γενικός γραμματέας του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΕΑ), επιβεβαίωσε πως το ποσοστό των επιχειρήσεων που είναι ασφαλισμένες παραμένει χαμηλό. «Η διαμεσολάβηση πρέπει να εξηγήσει με σωστό τρόπο τα πραγματικά οφέλη –συνήθως μιλάς με έναν επαγγελματία όταν δεν αισθάνεται τον κίνδυνο. Παίζει ρόλο και η ποιότητα, αλλά δυστυχώς οι μεμονωμένες περιπτώσεις δεν εκλείπουν. Πρέπει να δουλέψουμε και να βελτιώσουμε περισσότερα για τη σαφήνεια και την καθαρότητα των όρων, ένα συμβόλαιο πρέπει να είναι πάντα κατανοητό» είπε χαρακτηριστικά, προαναγγέλλοντας έρευνα του ΕΕΑ για να εντοπιστούν οι πραγματικοί λόγοι υπασφάλισης των επαγγελματιών. Ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη των υποδομών έδωσε, από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics, Chairman & Managing Director, Online Data κ. Νικόλαος

Ροδόπουλος, κάνοντας λόγο για βίαιο ψηφιακό μετασχηματισμό εν μέσω πανδημίας, με λάθος τρόπο και προσέγγιση. Τόνισε, επίσης, πως οι φυσικές καταστροφές θα πρέπει να βρίσκονται στον ετήσιο προγραμματισμό ρίσκου των επιχειρήσεων. Κάτι τέτοιο δεν υπήρχε στην περίπτωση της πανδημίας, όπως σημείωσε. Υπό αυτό το πρίσμα, σύμφωνα με τον ίδιο, απαιτείται αλλαγή κουλτούρας, ουσιαστική στρατηγική κατεύθυνση, εκπαίδευση και πλάνα προσαρμοστικότητας. Ανέδειξε, τέλος, τους κινδύνους στην εφοδιαστική αλυσίδα και τον ρόλο της ασφάλισης στον κλάδο. Η στροφή στην τηλεργασία αποτέλεσε εφαλτήριο για cyber εγκληματίες σε όλα τα επίπεδα, σύμφωνα με τον κ. Νίκο Γεωργόπουλο, Cyber Risks Advisor Cromar Insurance Brokers Ltd-Lloyd’s Coverholder, ο οποίος σημείωσε πως στο κομμάτι των υποδομών πρέπει να υπάρχει ένα ασφαλιστήριο συμβόλαιο που θα αποτελεί ένα εργαλείο διαχείρισης κινδύνου. Τόνισε πως οι πιο συχνές κυβερνοαπάτες εν μέσω πανδημίας ήταν το phising και το ransomware, στηλιτεύοντας το γεγονός ότι το 70% των εργαζομένων δεν είχαν εκπαιδευτεί κατάλληλα, αρκετοί χρησιμοποίησαν οικιακές συσκευές χωρίς υψηλό level προστασίας και άλλες υποδομές χωρίς «δίχτυ ασφαλείας». Σύμφωνα με τον κ. Γεωργόπουλο, εκτιμάται ότι ένας στους τρεις εργαζομένους, ανεξαρτήτως κλάδου, πέφτει θύμα κυβερνοεπίθεσης, ωστόσο με μια καλή εκπαίδευση (60-90 ημερών) το ποσοστό για μια ενδεχόμενη επίθεση πέφτει δραματικά. iw

60

insurance w*rld

*Το συνέδριο διοργανώθηκε από την ethosEVENTS, σε συνεργασία με το ασφαλιστικό portal insuranceworld.gr και το ασφαλιστικό περιοδικό Insurance World. Τέλεσε υπό την αιγίδα της Ένωσης Επαγγελματιών Ασφαλιστών Ελλάδος, της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ανεξάρτητων Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών, του Πανελλήνιου Συνδέσμου Συντονιστών Ασφαλιστικών Συμβούλων, του Συλλόγου Ασφαλιστικών Πρακτόρων Νομού Αττικής, του Συνδέσμου Εκπροσώπων και Στελεχών Ασφαλιστικών Εταιρειών, του ΣΕΜΑ και άλλων έγκριτων θεσμικών φορέων.

νοέμβριος δεκέμβριος 2020

61

θέμα

Μετάφραση-Επιμέλεια: Λαλέλα Χρυσανθοπούλου

62

insurance w*rld

Αναζητώντας καινοτόμες λύσεις και συμπράξεις για την ασφαλιστική κάλυψη των πανδημιών στο μέλλον

θέμα

Kαθώς η Ευρώπη σαρώνεται από το δεύτερο κύμα της πανδημίας του Covid-19, έχει «ανάψει» και ο διάλογος στον ασφαλιστικό κλάδο διεθνώς για τον βαθμό κάλυψης των απωλειών που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός σε ιδιώτες και επιχειρήσεις, και γενικότερα για το κατά πόσο μπορεί η ασφαλιστική βιομηχανία να καλύψει το ρίσκο οποιασδήποτε πανδημίας. Ο διάλογος έχει μετεξελιχθεί σε μια ανοιχτή συζήτηση –που λαμβάνει χώρα τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε υπερεθνικά φόρουμ–, με στόχο την εξεύρεση πιθανών λύσεων για την αντιμετώπιση των οικονομικών ζημιών και άλλων κινδύνων συνδεόμενων με μελλοντικές πανδημίες. του Frederic Courtois, αντιπροέδρου της Insurance Europe, γενικού διευθυντή του ομίλου Generali*

Τι είναι ασφαλίσιμο; Ένας κίνδυνος είναι ασφαλίσιμος αν πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις: Είναι καθορισμένος και μετρήσιμος (από οικονομικής πλευράς) Είναι τυχαίος πάρχει η δυνατότητα δημιουργίας ενός μηχανισμού επιμερισμού μέσω του οποίου ο κίνδυνος μπορεί να Υ διαμοιραστεί και να αμοιβαιοποιηθεί σε οικονομικά δίκαιους όρους ασφαλιστική εταιρεία μπορεί να υπολογίσει ένα δίκαιο ασφάλιστρο για τον κίνδυνο, το οποίο επαρκεί για να Η καλύψει μελλοντικές απαιτήσεις αποζημίωσης και είναι προσιτό για τον ασφαλισμένο Η πιθανότητα εκδήλωσης του κινδύνου μπορεί να υπολογιστεί κτιμάται ότι υπάρχει περιορισμένη πιθανότητα για καταστροφικά μεγάλες ζημίες, των οποίων η οικονομική Ε επίπτωση δεν είναι τόσο μεγάλη ώστε να μην μπορεί να την επωμιστεί η ασφαλιστική βιομηχανία

ότι ενώ είναι δυνατή η κάλυψη περιορισμένου αριθμού ασφαλισμένων έναντι του κινδύνου πανδημίας, η κάλυψη μιας πολύ μεγάλης ομάδας δεν μπορεί να λάβει χώρα στη βάση των αρχών της ασφάλισης και με αποκλειστική χρήση των πόρων της ασφαλιστικής βιομηχανίας. Ο κίνδυνος πανδημίας, επομένως, καταλαμβάνει δικαιωματικά θέση μεταξύ των δυνητικά μεγάλων κινδύνων, όπως είναι οι φυσικές καταστροφές και η τρομοκρατία, που απαιτούν συμπράξεις μεταξύ δημόσιων φορέων και της (ιδιωτικής) ασφαλιστικής βιομηχανίας προκειμένου να εξευρεθούν καινοτόμες λύσεις.

*Το άρθρο συμπεριλαμβάνεται στην ετήσια έκθεση της Insurance Europe

Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι οι φυσικές καταστροφές και η τρομοκρατία δεν είναι «διεθνοποιημένοι» κίνδυνοι όπως οι πανδημίες. Ως εκ τούτου, οι δυνητικές απώλειες είναι πολύ χαμηλότερες και υπάρχει δυνατότητα να επιτευχθεί η επιθυμητή διαφοροποίηση. Παρά την πρόκληση που αποτελεί για την «ασφαλισιμότητα» –όπως προαναφέρθηκε–, η διαμόρφωση σεναρίων για τον κίνδυνο πανδημίας δεν αποτελεί αχαρτογράφητο έδαφος. Ο πανδημικός κίνδυνος έχει μοντελοποιηθεί από την ασφαλιστική βιομηχανία διά της χρήσης εργαλείων αξιολόγησης που επιτρέπουν νοέμβριος δεκέμβριος 2020

O

κίνδυνος της πανδημίας αποτελεί εξ ορισμού πρόκληση για την «ασφαλισιμότητα» (insurability), καθώς είναι διεθνούς εμβέλειας και μπορεί να επηρεάσει ταυτόχρονα πολλούς ανθρώπους σε διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας. Αυτό διακρίνει τον πανδημικό κίνδυνο από κινδύνους που είναι «ασφαλίσιμοι», δηλαδή αυτούς που δεν εκδηλώνονται παντού και την ίδια στιγμή, καθώς εμποδίζει τη διασπορά και τους μηχανισμούς επιμερισμού του κινδύνου που βρίσκονται στην «καρδιά» της δραστηριότητας της ασφάλισης. Σε πρακτικούς όρους, αυτό σημαίνει

63

θέμα 64

insurance w*rld

την πρόγνωση του βαθμού και του ρυθμού εξάπλωσης μιας πανδημίας με σχετική ασφάλεια. Οι πανδημίες, ωστόσο, δεν αποτελούν μεμονωμένα γεγονότα, καθώς συνοδεύονται από τις προσπάθειες των κυβερνήσεων να αμβλύνουν τις παρενέργειές τους. Τα προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις για την προστασία της δημόσιας υγείας (μερικά ή ολικά lockdown των οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, περιορισμοί μετακινήσεων, κλείσιμο συνόρων κ.λπ.), παρότι μπορούν να συμβάλουν στην ανάσχεση του ρυθμού εξάπλωσης των πανδημιών, εντούτοις επηρεάζουν έντονα την ικανότητα της ασφαλιστικής βιομηχανίας να αξιολογεί, να αμβλύνει και να τιμολογεί τον σχετικό κίνδυνο. Στην περίπτωση του Covid-19, οι οικονομικές ζημίες δεν έχουν προκύψει τόσο από την πανδημία αυτή καθαυτήν όσο από τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες για τον περιορισμό του αντίκτυπου στην κοινότητα. Αυτός είναι ο κρίσιμος παράγοντας που διαφοροποιεί την πανδημία, πέρα από τη διεθνή φύση της, από άλλους καταστροφικούς κινδύνους, καθώς είναι στενά συνδεδεμένη με –και επηρεάζεται από– πολιτικές αποφάσεις. Αν και η ασφαλιστική βιομηχανία επικεντρώθηκε στις οικονομικές ζημίες που προέκυψαν από την ευρεία διαταραχή της επιχειρηματικής δραστηριότητας, το κατά πόσο ο κίνδυνος πανδημίας καλύπτεται ή όχι από άλλες ρήτρες έχει επίσης συζητηθεί. Οι ευρωπαϊκές ασφαλιστικές εταιρείες καλύπτουν ορισμένες πτυχές του εν λόγω κινδύνου σε σειρά συμβολαίων, όπως για παράδειγμα: Γενική ασφάλεια αστικής ευθύνης Ασφάλιση ιατρικής και επαγγελματικής ευθύνης, καθώς και ευθύνης διευθυντών και ανώτερων στελεχών Ταξιδιωτική ασφάλιση Ασφάλιση έναντι κινδύνου ακύρω-

σης εκδηλώσεων σφάλιση εμπορικών πιστώσεων Α Ασφάλεια ζωής Η ασφαλιστική βιομηχανία έχει δεσμευθεί να αναλάβει την ευθύνη που της αναλογεί στην αναζήτηση βιώσιμων λύσεων για να βοηθηθούν οι οικονομίες και οι κοινωνίες ώστε να ετοιμαστούν καλύτερα για μελλοντικές πανδημίες. Για τις ασφαλιστικές εταιρείες η αντιμετώπιση των προκλήσεων που συνδέονται με την «ασφαλισιμότητα» αποτελεί προαπαιτούμενο για τη συμμετοχή τους σε οποιοδήποτε σχήμα για την κάλυψη του πανδημικού κινδύνου. Στο πλαίσιο αυτό, η Insurance Europe συμμετέχει ενεργά στις συζητήσεις για τις μελλοντικές λύσεις για την αντιμετώπιση του κινδύνου πανδημίας, παρέχοντας μια πλατφόρμα όπου οι αγορές μπορούν να μοιράζονται την πληροφορία για τις εξελίξεις σε εθνικό επίπεδο, και συνεισέφερε σε μελέτη της ΕΙΟΡΑ (Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων), η οποία εκδόθηκε τον περασμένο Ιούλιο και εξερευνούσε διάφορες λύσεις και τη βιωσιμότητα καθεμιάς. Οι κυβερνήσεις θα σηκώσουν το βάρος των οικονομικών επιπτώσεων των μέτρων που έλαβαν για τον έλεγχο της πανδημίας τα επόμενα χρόνια. Με δεδομένο το τεράστιο ήδη μέγεθος των ζημιών (και ο τελικός λογαριασμός δεν μπορεί να υπολογιστεί ακόμα, αφού το δεύτερο κύμα της πανδημίας είναι σε πλήρη εξέλιξη), είναι σαφές ότι ο κίνδυνος της πανδημίας δεν μπορεί να πέσει στις «πλάτες» μόνο της ασφαλιστικής βιομηχανίας. Ούτε είναι εφικτό να αναπτυχθούν εγκαίρως λύσεις για να καλύψουν το τρέχον κύμα ή επόμενα που ίσως ακολουθήσουν (σενάριο προφανώς απευκταίο). Κοιτάζοντας μπροστά προς τις μελλοντικές πανδημίες, οι κυβερνήσεις και οι ασφαλιστικές εταιρείες σε ορισμένες χώρες της ΕΕ έχουν αρχίσει να εξερευνούν την προοπτική «ασφαλιστικών

ΣΔΙΤ», δηλαδή συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, αξιοποιώντας την εμπειρία από υφιστάμενα σχήματα, ομολογουμένως για λιγότερο διεθνοποιημένα και δυνητικά λιγότερο καταστροφικά συμβάντα, όπως οι φυσικές καταστροφές και η τρομοκρατία. Προς το παρόν, οι πρωτοβουλίες αυτές δεν έχουν ξεφύγει από τα εθνικά σύνορα. Κάτι που ενδεχομένως οφείλεται στο γεγονός ότι, παρά την παγκόσμια εμβέλειά του, ο Covid-19 έχει μια ισχυρή εθνική παράμετρο που συνδέεται με την έκταση και την εξέλιξη της πανδημίας σε κάθε χώρα, την ανταπόκριση κάθε κυβέρνησης και τις αντοχές του εκάστοτε Εθνικού Συστήματος Υγείας. Με δεδομένη την πανευρωπαϊκή φύση της πανδημίας, μάλλον υπάρχει η ανάγκη να συζητηθεί και ο πιθανός ρόλος της ΕΕ. Αν υπάρξει τέτοιος ρόλος, είτε με τη μορφή ενός νέου χρηματοδοτικού σχήματος που θα συμπληρώνει τις εθνικές λύσεις μεταβίβασης κινδύνου είτε μέσω του κεντρικού συντονισμού των προληπτικών μέτρων, θα απαιτήσει ισχυρή και ευρεία πολιτική στήριξη στο υψηλότερο επίπεδο. Προς το παρόν, πολλές από τις ερωτήσεις αυτές παραμένουν ανοιχτές. Καθώς η πανδημία του Covid-19 βρίσκεται σε εξέλιξη, είναι πολύ νωρίς για να εκτιμηθούν οι οικονομικές συνέπειες. Στην πραγματικότητα, ίσως να μην έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα για τις επιπτώσεις για πολλά χρόνια ακόμη. Αυτό που είναι ξεκάθαρο, ωστόσο, είναι ότι ο πανδημικός κίνδυνος αποτελεί τεράστια πρόκληση για τις κυβερνήσεις, την κοινωνία και την ασφαλιστική βιομηχανία. Η καλύτερη προετοιμασία για μελλοντικές πανδημίες «περνά» μέσα από νέες και καινοτόμες λύσεις που θα αντλούν από την εμπειρία της τρέχουσας πανδημίας. Η ασφαλιστική βιομηχανία είναι έτοιμη να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να παίξει τον ρόλο που της αναλογεί. iw

θέμα

της Έλενας Ερμείδου

Υγεία εξ αποστάσεως

Κίνδυνοι και οφέλη

66

insurance w*rld

Ερωτήματα για την ορθή τεκμηρίωση

θέμα Φόβοι και ανησυχίες για μη έγκυρες διαγνώσεις Πολλές επισκέψεις σε ιατρεία ή διαγνωστικά κέντρα περίθαλψης της υγείας απαιτούν φυσικές εξετάσεις σε ζωτικά όργανα. Οι απαντήσεις ή οι

συμβουλές, ωστόσο, που προκύπτουν από τις εικονικές-ηλεκτρονικές συναντήσεις βασίζονται στις προσωπικές αναφορές των ασθενών και σε ό,τι αυτοί κρίνουν ως σύμπτωμα, στους φόβους ή σε εμμονές. Και εδώ κάνουν την εμφάνισή τους οι κίνδυνοι. Στελέχη από τον κλάδο της υγείας αναφέρουν στο iw πως η μη δυνατότητα εξέτασης ανθρώπινων ζωτικών οργάνων ενέχει κινδύνους όπως αυτός των λανθασμένων συμβουλών και λανθασμένων οδηγιών. «Υπήρξαν περιπτώσεις που ασθενείς θα έπρεπε να προσαχθούν στα επείγοντα περιστατικά, ενώ οι τηλεσυμβουλές δεν διαπίστωναν την κρισιμότητα της περίστασης, όπως επίσης και το αντίθετο». Υπάρχουν και οι κατά φαντασίαν ασθενείς, που παρουσιάζουν την κατάσταση της υγείας τους κρίσιμη και οδηγούν τους γιατρούς υπηρεσιών τηλεϊατρικής/τηλεϋγείας σε λανθασμένα συμπεράσματα.

Το θέμα της ορθής τεκμηρίωσης Για την ποιοτική αντιμετώπιση των περιστατικών υγείας απαιτείται ορθή τεκμηρίωση. Στην εικονική επίσκεψη, όπως και στις φυσικές επισκέψεις, η τεκμηρίωση βασίζεται στα συμπτώματα που παραθέτει ο ασθενής και όχι σε αυτά που διαπιστώνει ο γιατρός. Η απόκλιση μιας γνωμάτευσης που προκύπτει από μια φυσική επίσκεψη από μια εικονική μπορεί να είναι μεγάλη. Η επικοινωνία με εικονικές συναντήσεις δεν τεκμηριώνεται πάντα.

Παρόντες οι κυβερνοκίνδυνοι Σήμερα που οι κίνδυνοι cyber αυξάνονται, μπορούμε ασφαλώς να πούμε ότι αυξάνεται και ο κίνδυνος

✓ Το ιατρικό απόρρητο και η ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων ανησυχούν ιδιαίτερα τις ασφαλιστικές και γενικά τους παρόχους υγείας

παραβίασης προσωπικών στοιχείων από κυβερνοεγκληματίες, που κλέβουν προσωπικά δεδομένα και τα πουλούν στη μαύρη αγορά ή ζητούν λύτρα για να αποδεσμεύσουν τα αρχεία που έχουν χακάρει. Το ιατρικό απόρρητο και η ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων είναι ζητήματα που ανησυχούν ιδιαίτερα τις ασφαλιστικές και γενικά τους παρόχους υγείας, οι οποίοι βρίσκονται διαρκώς αντιμέτωποι με τις κανονιστικές αρχές και τις πιθανότητες επιβολής υψηλών προστίμων για αθέτηση ευθυνών. Για παράδειγμα, τις υπηρεσίες της τηλεϊατρικής μπορούμε να τις χωρίσουμε σε τρεις κατηγορίες: στις υπηρεσίες αποθήκευσης-προώθησης, στις υπηρεσίες απομακρυσμένης παρακολούθησης και στις διαδραστικές υπηρεσίες. Η αποθήκευση και προώθηση τηλεϊατρικής εμπεριέχει ιατρικά δεδομένα, όπως ιατρικές φωτογραφίες κ.ά., τα οποία μεταφέρονται μέσω των νέων τεχνολογιών στον ειδικό γιατρό για να εκτιμήσει την κατάσταση του αρρώστου και να δώσει την κατάλληλη θεραπεία. Η απομακρυσμένη παρακολούθηση επιτρέπει την από μακριά παρατήρηση του ασθενούς. Και η διαδραστική τηλεϊατρική παρέχει τη δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας μεταξύ του ασθενούς και του θεράποντος ιατρού. Και οι τρεις περιπτώσεις αποτελούν στόχους για τους χάκερ. iw νοέμβριος δεκέμβριος 2020

Σ

τις υπηρεσίες τηλεϋγείας στράφηκαν ορισμένοι ασθενείς χρόνιων, αλλά και μη σοβαρών, νοσημάτων, καθώς και οι κατά φαντασίαν ασθενείς, εν μέσω πανδημίας. Με την εφαρμογή των σύγχρονων τεχνολογιών και συστημάτων τηλεπικοινωνίας, ασθενείς που χρειάζονται κλινική βοήθεια και βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές ή των οποίων ο γιατρός βρίσκεται σε άλλη περιοχή και δεν είναι διαθέσιμος μια συγκεκριμένη στιγμή έχουν την ευκαιρία να επικοινωνήσουν με έναν γιατρό, ώστε να πάρουν πληροφορίες για την εικόνα της κατάστασής τους μέσω εικόνας και ήχου. Οι ασθενείς μπορούν να έχουν πρόσβαση σε συμβουλευτικές υπηρεσίες, αλλά και να λαμβάνουν υπηρεσίες εκπαίδευσης. Καταφεύγουν σε αυτές τις υπηρεσίες στις μέρες του κορωνοϊού, που δεν είναι εύκολη η πρόσβαση στα νοσοκομεία, για να αποφύγουν τις επισκέψεις σε κλινικές, ιδιωτικά ιατρεία και διαγνωστικά κέντρα. Επιπλέον, οι εικονικές ή ηλεκτρονικές επισκέψεις μειώνουν τις δαπάνες ιατρικής περίθαλψης ενώ λειτουργούν αποτελεσματικά στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών. Θα περίμενε κανείς να ακούσει ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα οι εικονικές ή ηλεκτρονικές επισκέψεις έχουν αυξηθεί λόγω του κορωνοϊού, ωστόσο αρκετές επισκέψεις, ίσως και οι περισσότερες, σύμφωνα με στοιχεία, δεν έχουν να κάνουν με τον κορωνοϊό.

67

θέμα

Μετάφραση-Επιμέλεια: Λαλέλα Χρυσανθοπούλου

Ανάλυση της

Θωρακίζοντας τις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες έναντι των διαταραχών

68

insurance w*rld

Η πανδημία του κορωνοϊού επιβεβαίωσε την ανάγκη των εταιρειών να προστατευθούν έναντι των διαφόρων τύπων διαταραχών. Οι διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες χαρακτηρίζονται από πολυπλοκότητα και εγγενείς, συχνά αδιαφανείς, «εστίες» κινδύνων. Η ασφάλιση μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο για τη διαχείριση των κινδύνων στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Οι λύσεις περιλαμβάνουν την ασφάλιση έναντι της διαταραχής επιχειρηματικής δραστηριότητας των προμηθευτών ή πελατών μιας επιχείρησης (contingent business interruption), την ασφάλιση έναντι της «παραδοσιακής» παύσης/διαταραχής επιχειρηματικής δραστηριότητας και τη διαταραχή επιχειρηματικής δραστηριότητας όταν δεν υπάρχει ζημία (non-damage business interruption).

θέμα (2011), οι πλημμύρες στην Ταϊλάνδη το ίδιο έτος και οι εκρήξεις στο κινεζικό λιμάνι του Τιαντζίν το 2015. Η μεταβίβαση του κινδύνου μέσω της ασφάλισης μπορεί να περιορίσει τους κινδύνους στις GSC και υπάρχουν αρκετές ασφαλιστικές λύσεις για να αντιμετωπίσουν εθνικές, αλλά και διασυνοριακές διαταραχές. Πολλοί πολυεθνικοί βιομηχανικοί όμιλοι επικεντρώνονται στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των εφοδιαστικών αλυσίδων ως απάντηση στις διαταραχές. Μεταξύ των δημοφιλέστερων στρατηγικών συγκαταλέγονται η αναδιάρθρωση των GSC μέσω της μείωσης των προμηθευτών και των πελατών, η αύξηση των αποθεμάτων, η απλοποίηση και σύντμηση της παραγωγικής διαδικασίας, καθώς και η «περιφερειοποίηση» (regionalization) των εφοδιαστικών αλυσίδων. Επιπροσθέτως, το μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον και ιδίως η αυξανόμενη ένταση στις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία παράλληλων εφοδιαστικών αλυσίδων. Στο κλίμα αυτό, η

ασφάλιση προβάλλει ως ένα αποτελεσματικό εργαλείο διαχείρισης των κινδύνων.

H ασφάλιση έναντι της διαταραχής επιχειρηματικής δραστηριότητας των προμηθευτών ή πελατών μιας επιχείρησης (contingent business interruption-CBI) αφορά στους κινδύνους για την περιουσία ενός «τρίτου» μέρους, όπως ο προμηθευτής ή ο πελάτης, σε αντιπαραβολή με την «κλασική» ασφάλιση έναντι διαταραχής επιχειρηματικής δραστηριότητας (business interruption-BI), που ενεργοποιείται μόνο σε περίπτωση ζημίας στην περιουσία της ίδιας της ασφαλισμένης επιχείρησης. Η ασφάλιση τύπου CBI μπορεί επομένως να αμβλύνει μια σειρά κινδύνων για τις εφοδιαστικές αλυσίδες, ενώ τα ασφαλιστικά συμβόλαια τόσο για BI όσο και για CBI καλύπτουν τους κινδύνους φυσικής ζημίας, αλλά δεν προσφέρουν κάλυψη για άλλους κινδύνους στην εφοδιαστική αλυσίδα, όπως οι πανδημίες ή οι πολιτικοί κίνδυνοι. Οι ασφαλιστικές λύσεις για διαταρανοέμβριος δεκέμβριος 2020

O

ι διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες (Global Supply Chains-GSC), εδώ και δεκαετίες, εκσυγχρονίζονται, με στόχο να γίνουν πιο αποδοτικές και λιγότερο κοστοβόρες. Στη σημερινή συγκυρία όμως η παράμετρος διαχείρισης των κινδύνων καθίσταται ολοένα και πιο σημαντική. Τα φετινά γεγονότα, από την κρίση του κορωνοϊού έως την κορύφωση των εμπορικών εντάσεων, ανέδειξαν τα ευάλωτα σημεία των GSC. Οι εταιρείες αντιμετωπίζουν κινδύνους όπως τα προβλήματα στα δίκτυα μεταφορών και τηλεπικοινωνιών, φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές, διαταραχές στη χρηματοδότηση και παρενέργειες από τις μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών, καθώς και πολιτικούς και ρυθμιστικούς κινδύνους. Η συχνότητα εκδήλωσης δαπανηρών διαταραχών των εφοδιαστικών αλυσίδων από φυσικές καταστροφές έχει αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαπενταετία. Παραδείγματα συμβάντων «υψηλής ορατότητας» είναι ο σεισμός και το τσουνάμι στην Ιαπωνία

69

θέμα Κίνδυνοι για τις εφοδιαστικές αλυσίδες Καταστροφές

Προβλήματα στα δίκτυα μεταφορών και επικοινωνιών

Εργαλεία άμβλυνσης κινδύνων

• Περιορισμός προμηθευτών, μονάδων, πελατών • Αύξηση αποθεμάτων • «Περιφερειοποίηση»

Προβλήματα στη χρηματοδότηση

Ρυθμιστικοί και πολιτικοί κίνδυνοι

• Αποσύνδεση των γεωπολιτικών σφαιρών επιρροής Όλα αυτά πυροδοτούν ζήτηση για εμπορική ασφάλιση

70

insurance w*rld

χή επιχειρηματικής δραστηριότητας όταν δεν υπάρχει φυσική ζημία (nondamage business interruption) μπορούν να προσφέρουν κάλυψη έναντι συμβάντων όπως είναι ο πανδημίες, οι απεργίες, η πολιτική αναταραχή, τα στρατιωτικά πραξικοπήματα, καθώς και περιπτώσεις στις οποίες τα μέτρα των ρυθμιστικών/ εποπτικών αρχών οδηγούν σε μεγάλες καθυστερήσεις και προβλήματα. Η ασφάλιση έναντι των κινδύνων που απειλούν την εφοδιαστική αλυσίδα (supply chain insurance) είναι μία ακόμη λύση που παρέχει συγκεκριμένη κάλυψη για διαταραχές ή καθυστερήσεις στην παραλαβή προϊόντων, ανταλλακτικών ή υπηρεσιών από καθορισμένους προμηθευτές όταν δεν υπάρχει «φυσική» καταστροφή στην περιουσία. Άλλες σχετικές καλύψεις είναι η ασφάλιση έναντι ρυθμιστικών εμποδίων (regulatory impairment insurance) και η κάλυψη έναντι του πολιτικού κινδύνου και των απρόσμενων μεταβολών των συναλλαγματικών ισοτιμιών.

Παραδείγματα μεταβίβασης κινδύνων μέσω ασφάλισης • Ασφάλιση έναντι της διαταραχής επιχειρηματικής δραστηριότητας των προμηθευτών ή πελατών μιας επιχείρησης (contingent business interruption-CBI), ασφάλιση έναντι της «παραδοσιακής» παύσης/διαταραχής επιχειρηματικής δραστηριότητας (business interruption-BI): Καλύπτει ζημίες ή επιπλέον δαπάνες που οφείλονται σε φυσικές ζημίες στην ίδια την ασφαλισμένη επιχείρηση (ΒΙ) ή στις εγκαταστάσεις ενός πελάτη ή προμηθευτή (CBI).

• Ασφάλιση για παύση επιχειρηματικής δραστηριότητας χωρίς φυσική ζημία (non-damage business interruption) και ασφάλιση εφοδιαστικής αλυσίδας (supply chain insurance): • Ασφάλιση έναντι πολιτικού κινδύνου που προκύπτει από αναταράξεις και μεταβολές συναλλαγματικής δραστηριότητας • Ασφάλιση έναντι ρυθμιστικού κινδύνου: π.χ. η μη λήψη απαραίτητων αδειών από τις εποπτικές αρχές για την κυκλοφορία ενός φαρμάκου

Κάποιες από τις λύσεις αυτές βασίζονται περισσότερο σε παραμετρική ασφάλιση, παρά στην εγγύηση αποζημίωσης, εξαιτίας της φύσης των κινδύνων. Οι παραμετρικές καλύψεις συνδέονται με προκαθορισμένες παραμέτρους, οι οποίες επιλέγονται προκειμένου να συσχετίζονται με τα «ανοίγματα» σε κινδύνους. Αυτό αντιμετωπίζει τα προβλήματα που ανακύπτουν όταν πρέπει να αποδειχθεί η αλυσίδα των γεγονότων που οδηγούν σε μια ζημία. Τόσο οι εταιρείες όσο και οι ασφαλιστικές πρέπει να αξιολογήσουν πολύπλοκα και συχνά αδιαφανή «ανοίγματα» για να εντοπίσουν τους κινδύνους που είναι εγγενείς στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες. Η χαρτογράφηση των διαφορετικών επιπέδων προμηθευτών είναι κρίσιμη για την παρακολούθηση της ροής της παραγωγής. Περισσότερο λεπτομερή στοιχεία και βαθύτερη αναλυτική ικανότητα είναι απαραίτητα στοιχεία για τον αποτελεσματικότερο περιορισμό των κινδύνων και για την ανάπτυξη

νέων ασφαλιστικών λύσεων. Οι ψηφιακές τεχνολογίες προσφέρουν εργαλεία για την καλύτερη κατανόηση των εφοδιαστικών αλυσίδων, επιτρέποντας τον εντοπισμό, την αξιολόγηση, την παρακολούθηση και την άμβλυνση των κινδύνων με πιο στοχευμένο τρόπο. Οι νέες ψηφιακές πλατφόρμες για τις εφοδιαστικές αλυσίδες δημιουργούν νέα δεδομένα για τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι εταιρείες και οι ασφαλιστικές. Αντιστοίχως, τα δομημένα και τα μη δομημένα στοιχεία μπορούν να συλλεχθούν και να «συναρμολογηθούν» ολοένα και πιο αποτελεσματικά, χάρη στις ταχύτατα αναπτυσσόμενες αναλυτικές ικανότητες, κάτι που επιτρέπει την καλύτερη κατανόηση περίπλοκων, διασυνδεδεμένων συστημάτων. Με αυτά τα εφόδια, ασφαλιστικές και επιχειρήσεις μπορούν να αναπτύξουν λύσεις για την ενεργή διαχείριση και ασφάλιση των κινδύνων που απειλούν τις εφοδιαστικές αλυσίδες. iw

παρουσίαση

Μαζί στα δύσκολα!

Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τις προκλήσεις της εποχής με συμμάχους τους εργαζομένους; Μέσα σε λίγους μήνες, η πανδημία του κορωνοϊού έφερε δραστικές αλλαγές στην καθημερινότητά μας, στον τρόπο που ζούμε, εργαζόμαστε, επιχειρούμε.

Σ

72

insurance w*rld

ήμερα, χιλιάδες επιχειρήσεις κάθε μεγέθους προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης, να προσαρμόσουν τη λειτουργία τους στην τρέχουσα πραγματικότητα, αλλά και να διαμορφώσουν τις συνθήκες μετάβασης στην επόμενη μέρα. Ρόλο-κλειδί σε αυτήν την προσπάθεια θα έχουν οι άνθρωποι: η δέσμευση των εργαζομένων στην επιχείρηση και η διάθεσή τους να συμβάλλουν ενεργά στην επιτυχημένη διαχείριση των δύσκολων προκλήσεων που βρίσκονται μπροστά. Πώς, όμως, μπορεί ένας εργοδότης να κινητοποιήσει τους εργαζομένους του προς αυτήν την κατεύθυνση; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό συνδέεται άμεσα με την κατανόηση των συναισθημάτων και των αναγκών τους μέσα στο περιβάλλον που έχει διαμορφώσει η πανδημία. Σύμφωνα με την Έρευνα Τάσεων

στις Ομαδικές Πωλήσεις (Employee Benefits Trends Study) που η MetLife διεξήγαγε στις ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, δύο στους τρεις εργαζομένους δήλωσαν ότι αισθάνονται πολύ περισσότερο αγχωμένοι τώρα σε σύγκριση με την προ της πανδημίας περίοδο. Επίσης, τέσσερις στους δέκα εργαζομένους δήλωσαν ότι αγωνίζονται για να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις μιας εργασιακής πραγματικότητας η οποία χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη ευελιξία, αλλά και πολύ περισσότερο προσωπικό χρόνο. Παράλληλα, όμως, είναι πολλοί εκείνοι που ανησυχούν για την πιθανότητα να κολλήσουν τον ιό όταν επιστρέψουν στις εργασίες τους. Οι εργοδότες εκείνοι που θα καταφέρουν με έξυπνους τρόπους να απαντήσουν σε αυτούς τους προβληματισμούς μπορούν να ενισχύσουν την αφοσίωση και κατ’ επέκταση την

παραγωγικότητα των εργαζομένων τους τώρα, αλλά και στο μέλλον. Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Μια επιλογή είναι η διαμόρφωση μιας πιο ευέλικτης προσέγγισης στην εργασία, η οποία βοηθά τους εργαζομένους στην προσπάθεια να συνδυάσουν καλύτερα τις επαγγελματικές και προσωπικές τους ανάγκες. Εξίσου σημαντική είναι η δημιουργία ενός πλέγματος παροχών που μπορούν να μετριάσουν το αίσθημα ανασφάλειας των εργαζομένων για το μέλλον τους, για την υγεία τη δική τους και των οικογενειών τους. Η ΜetLife, μια εταιρεία που εδώ και πολλά χρόνια κατέχει ηγετική θέση στην παγκόσμια και την ελληνική αγορά στον τομέα των ομαδικών προγραμμάτων, διαθέτει την εξειδίκευση και την εμπειρία για να μετατρέψει την ασφάλιση σε ουσιαστικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Γιατί επιλέγουν οι επιχειρήσεις τη

παρουσίαση φωνίες με τους ιατρικούς παρόχους, που εξασφαλίζουν για τους ασφαλισμένους πρόσβαση στα καλύτερα νοσοκομεία και διαγνωστικά κέντρα και υψηλή ποιότητα υπηρεσιών. Ένα από τα πιο ισχυρά «όπλα» της ΜetLife είναι η καινοτομία, που της δίνει τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται με ταχύτητα στις ανάγκες των εταιρικών πελατών της, με λύσεις που μειώνουν τον χρόνο διαχείρισης του συμβολαίου. Μια τέτοια λύση είναι η πλατφόρμα e-Claims, την οποία η MetLife εφαρμόζει εδώ και χρόνια για πελάτες και ασφαλισμένους ομαδικών προγραμμάτων. Μέσω του e-Claims παρέχεται η δυνατότητα στον εργοδότη και στον εργαζόμενο να κάνει την αίτησή του ηλεκτρονικά μέσα σε 2 λεπτά και να λάβει το ποσό αποζημίωσής του στον τραπεζικό του λογαριασμό εντός 48 ωρών. Το σημαντικότερο όμως πλεονέκτημα

της εταιρείας είναι οι άνθρωποί της, οι εξειδικευμένοι σύμβουλοι που βρίσκονται πάντα στο πλευρό των εργαζομένων και της επιχείρησης. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώθηκε και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όπου υπήρξε άμεση ανταπόκριση και βρέθηκαν λύσεις για τη διαχείριση ακόμη και των πιο ακραίων καταστάσεων. Για όλους αυτούς τους λόγους, η MetLife βρίσκεται σταθερά στις πρώτες θέσεις των προτιμήσεων των ελληνικών επιχειρήσεων, με διατηρησιμότητα πελατών Ομαδικών Προγραμμάτων Ζωής και Υγείας πάνω από 98% και στα ομαδικά συνταξιοδοτικά προγράμματα πάνω από 97%, σταθερά, για τα τελευταία χρόνια. Σήμερα, μπορεί να γίνει πολύτιμος σύμβουλος για όλες εκείνες τις επιχειρήσεις που προσπαθούν να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της εποχής με συμμάχους τους εργαζομένους τους. iw

νοέμβριος δεκέμβριος 2020

MetLife; Γιατί έχει αναπτύξει ένα από τα πιο ολοκληρωμένα και ευέλικτα πακέτα παροχών και πλεονεκτημάτων για τους εργαζομένους, τα οποία μπορεί να προσαρμόζει στις ανάγκες κάθε επιχείρησης. Αντλώντας πολύτιμες πληροφορίες από την ετήσια έρευνα EBTS, η MetLife έχει τη δυνατότητα να διαμορφώνει παροχές που ανταποκρίνονται στις πραγματικές προσδοκίες, στις ανησυχίες και τους φόβους τόσο των εργαζομένων όσο και των εργοδοτών. Παράλληλα, έχοντας την εμπειρία της συνεργασίας με τις μεγαλύτερες εταιρείες στην Ελλάδα και διεθνώς, μπορεί να λειτουργεί συμβουλευτικά στους πελάτες της, προτείνοντας λύσεις που ανταποκρίνονται στην κουλτούρα, τη δραστηριότητα και βεβαίως τον προϋπολογισμό τους. Η πείρα, η φερεγγυότητα και το διεθνές κύρος της MetLife μεταφράζονται, επίσης, σε αποτελεσματικές συμ-

73

παλμός παλμός τηςαγοράς αγοράς της

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΤΩΝ Ποιοι εξελέγησαν στο νέο ΔΣ

HOWDEN MATRIXEUROBROKERS Μια στρατηγική συνεργασία με πολλαπλά οφέλη

74

insurance w*rld

Η Eurobrokers-Γιουρομπρόκερς Μεσίτες Ασφαλίσεων ΑΕ και η Howden Matrix Μεσίτες Ασφαλίσεων & Αντασφαλίσεων ΑΕ ανακοίνωσαν πρόσφατα ότι κατέληξαν σε συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας, ώστε η Howden Matrix να αναλάβει την εξυπηρέτηση του χαρτοφυλακίου της Eurobrokers. Μέσω αυτής της συμφωνίας οι πελάτες της Eurobrokers θα συνεχίσουν να λαμβάνουν ολοκληρωμένες υψηλής ποιότητας αντασφαλιστικές υπηρεσίες και υπηρεσίες ασφαλιστικής διαμεσολάβησης μέσω της Howden Matrix για την αντιμετώπιση των διαρκώς μεταβαλλόμενων αναγκών των ελληνικών επιχειρήσεων, οργανισμών, ομάδων και ιδιωτών πελατών. Σήμερα, η Howden Matrix, εταιρεία μέλος του Howden Broking Group, του διεθνούς ομίλου με παρουσία σε 90 χώρες και περισσότερα από 7 δισ. δολ.

(US) υπό διαχείριση, αποτελεί την πλέον ισχυρή παρουσία στην ελληνική αγορά διαμεσολάβησης, ενώ το μέγεθος και η ευρωστία της διασφαλίζουν τις πλέον καινοτόμες, ανταγωνιστικές και προστιθέμενης αξίας υπηρεσίες για τους πελάτες της Eurobrokers. Με γραφεία στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, εκπροσώπους στην Κρήτη και τη Δυτική Ελλάδα και περισσότερα από 90 στελέχη, brokers και εξειδικευμένους τεχνικούς, η Ηowden Matrix παρέχει στους επιχειρηματικούς πελάτες της πρόσβαση σε κορυφαίες και σύγχρονες καλύψεις, πάντα σε συνεργασία με υψηλής αξιολόγησης ελληνικές και διεθνείς ασφαλιστικές εταιρείες.

Μέσω τηλεδιάσκεψης στις 13 Νοεμβρίου πραγματοποίησε ο Ελληνικός Σύλλογος Πραγματογνωμόνων και Διακανονιστών την τακτική Γενική Συνέλευσή του επί των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης. Στα θέματα της ημερήσιας διάταξης ήταν, μεταξύ άλλων, οι αρχαιρεσίες για την ανάδειξη νέου διοικητικού συμβουλίου, παρουσία δικαστικού αντιπροσώπου από τον ΔΣΑ. Λόγω των έκτακτων συνθηκών, η ψηφοφορία διενεργήθηκε ηλεκτρονικά, μέσω του πληροφοριακού συστήματος «Ψηφιακή Κάλπη Ζευς» του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας-ΕΔΥΤΕ ΑΕ. Τα μέλη που εξελέγησαν κατά τη Γενική Συνέλευση συγκροτήθηκαν σε σώμα και η σύνθεση του νέου ΔΣ –η θητεία του οποίου είναι τρία έτη– είναι η ακόλουθη: Πρόεδρος: Σταύρος Δημόπουλος Αντιπρόεδρος: Σταύρος Τατάρογλου Γραμματέας: Ευάγγελος Σούτης Ταμίας: Jurgen Meijer Έφορος: Συμεών Μασέλης Αναπληρωματικό μέλος εξελέγη η κ. Ιωάννα Βουρεκά

Οι διαχειριστές των ομαδικών συμβολαίων έχουν άμεση πρόσβαση σε όρους, ενημερωτικά έγγραφα, στατιστικά στοιχεία παρακολούθησης της πορείας του συμβολαίου και φυσικά στα στοιχεία της ασφαλισμένης ομάδας. Αντίστοιχα, οι ασφαλισμένοι έχουν πρόσβαση στο σύνολο της πληροφόρησης που τους αφορά για την ομαδική τους ασφάλιση σε ένα μόνο σημείο, στο οποίο μπορούν να έχουν πρόσβαση όποτε το χρειάζονται, ακόμη και από το smartphone τους.

ΕΕΑ Δωρεάν παροχή σε ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές για να συμπληρώσουν τις ώρες εκπαίδευσης του 2020

Στη Γενική Συνέλευση συμμετείχαν συνάδελφοι πραγματογνώμονες, μέλη του συλλόγου, που εκπροσώπησαν το σύνολο της αγοράς, δείχνοντας έτσι έμπρακτα το ενδιαφέρον τους για τις εξελίξεις στον ασφαλιστικό κλάδο.

GROUPAMA Λύσεις 24/7 προς εταιρικούς πελάτες και ασφαλισμένους Σε μια απαιτητική περίοδο για τις επιχειρήσεις, η Groupama Ασφαλιστική προσφέρει 24/7 μια σειρά από λύσεις προς εταιρικούς πελάτες και ασφαλισμένους με την online πλατφόρμα ομαδικών ασφαλίσεων Group Clients Portal.

Πρωτοβουλία για να συμπληρώσουν οι ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές ώρες «επαναπιστοποίησης» που τυχόν χρειάζονται για το 2020, στοιχείο απαραίτητο για την ανανέωση της άδειάς τους, υλοποιεί το Επαγγελματικό

GENERALI-DACADOO Μια ισχυρή συμμαχία στην insurtech Η Generali Hellas, σε συνεργασία με την κορυφαία ελβετική εταιρεία insurtech dacadoo, παρουσιάζει το My Health IQ, μια καινοτόμο ψηφιακή εφαρμογή υγείας, που στόχο έχει να ενθαρρύνει τους ασφαλισμένους να υιοθετήσουν έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής και να τους παρέχει έξυπνες συμβουλές. Η dacadoo, με έδρα τη Ζυρίχη της Ελβετίας, αναπτύσσει και παρέχει μια ψηφιακή πλατφόρμα υγείας που βοηθά τους ανθρώπους να είναι πιο υγιείς και πιο δραστήριοι στην καθημερινότητά τους. Η εφαρμογή συνδυάζει βασικές αρχές της συμπεριφορικής επιστήμης και της παροχής

κινήτρων, του gamification, της κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και της τεχνητής νοημοσύνης. Αξιοποιώντας την τεχνολογία αιχμής που παρέχει η dacadoo, η Generali προσφέρει τώρα στους πελάτες της μια νέα εμπειρία, παρέχοντάς τους ένα καινοτόμο ψηφιακό εργαλείο παρακολούθησης και βελτίωσης της σωματικής και ψυχικής τους υγείας, βασισμένο σε μια επιστημονικά επικυρωμένη μεθοδολογία. Η Generali, πιστή στη δέσμευσή της να ενισχύσει και να προστατεύσει τη ζωή των ασφαλισμένων της και να τους προσφέρει έξυπνες και απλές λύσεις, κυκλοφόρησε την εφαρμογή My Health IQ στην Ελλάδα τον Νοέμβριο του 2020. Η νέα εφαρμογή είναι διαθέσιμη για τους πελάτες του νέου Οικοσυστήματος Υγείας Life On. «Η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας και της τηλεματικής στον ασφαλιστικό τομέα είναι ένα καινοτόμο και αναγκαίο βήμα, καθώς μας παρέχει τη δυνατότητα να επικεντρωθούμε στην πρόληψη και την προαγωγή της καλής υγείας και να μην περιοριζόμαστε στην αντιμετώπιση κινδύνων. Η νέα εφαρμογή υγείας αποτελεί μέρος του οικοσυστήματος υγείας Generali, που ξεκίνησε πρόσφατα, όπου τα ψηφιακά εργαλεία και οι υπηρεσίες παρέχουν προστιθέμενη αξία και μια συνολική εμπειρία εξυπηρέτησης του πελάτη. Ως εκ τούτου, η συνεργασία με κορυφαίες εταιρείες από τον κλάδο του insurtech, όπως η dacadoo, είναι ζωτικής σημασίας για την υλοποίηση της στρατηγικής μας να αποτελούμε Lifetime Partners-Διά Βίου Εταίρους για τους πελάτες μας» σημειώνει ο Πάνος Δημητρίου, διευθύνων σύμβουλος της Generali.

ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΖΩΗΣ Πτώση παραγωγής 0,5% στις ατομικές και 17,9% στις ομαδικές Η μείωση του συνόλου της παραγωγής ασφαλίστρων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων της παρούσας έρευνας (εξάμηνο 2020/εξάμηνο 2019) έφθασε το 5,7%, αναλυόμενη σε μείωση κατά 0,5% των ατομικών ασφαλίσεων και 17,9% μείωση των ομαδικών. Επίσης, καταγράφηκε παραγωγή από αντασφαλίσεις ύψους 239 χιλ. ευρώ (126 χιλ. ευρώ για τις ατομικές ασφαλίσεις, 113 χιλ. ευρώ για τις ομαδικές ασφαλίσεις). Από το σύνολο της παραγωγής ασφαλίστρων του πρώτου εξαμήνου του 2020, ποσό 307,4 εκατ. ευρώ αντιστοιχεί στις νέες εργασίες του κλάδου (εκ των οποίων 262,8 εκατ. ευρώ στις ατομικές ασφαλίσεις και 44,6 εκατ. ευρώ στις ομαδικές ασφαλίσεις). Η μείωση των νέων εργασιών των ασφαλιστικών επιχειρήσεων της παρούσας έρευνας (εξάμηνο 2020/ εξάμηνο 2019) έφθασε το 15,9%, αναλυόμενη σε μείωση κατά 17,9% των ατομικών ασφαλίσεων και 1,7% μείωση των ομαδικών. Από το σύνολο των νέων εργασιών, οι εφάπαξ καταβολές το πρώτο εξάμηνο του 2020 ανήλθαν στα 229,7 εκατ. ευρώ στο σύνολο (εκ των οποίων 197,3 εκατ. ευρώ στις ατομικές ασφαλίσεις και 32,4 εκατ. ευρώ στις ομαδικές). Αντιστοίχως, οι εφάπαξ καταβολές το πρώτο εξάμηνο του 2019 ήταν 291,8 εκατ. ευρώ στο σύνολο (εκ των οποίων 256,9 εκατ. ευρώ στις ατομικές ασφαλίσεις και 34,9 εκατ. ευρώ στις ομαδικές). Η αύξηση του πλήθους των συμβολαίων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων της παρούσας έρευνας έφθασε το 0,3% στο σύνολο, οφειλόμενη σε αύξηση 0,3% των ατομικών συμβολαίων και 2,6% αύξηση των ομαδικών. νοέμβριος δεκέμβριος 2020

Επιμελητήριο Αθηνών με την ευγενική αρωγή των ασφαλιστικών εταιρειών Ατλαντική, Eurolife, Groupama και Interamerican. Στο πλαίσιο αυτό, το ΕΕΑ, συνεχίζοντας να στηρίζει τον κλάδο της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης, δημιούργησε ειδική πλατφόρμα ευέλικτης δήλωσης συμμετοχής και ανάλογο μηχανισμό, ώστε να υποστηριχθούν τα προγράμματα εκπαίδευσης των εταιρειών που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία. Σε κάποιες περιπτώσεις, παρέχεται e-learning, οπότε είναι «ανοικτό» όλο το 24ωρο, και σε κάποιες άλλες υλοποιούνται webinars σε συγκεκριμένες ώρες και ημέρες. Το ΕΕΑ ευχαριστεί τις ασφαλιστικές εταιρείες που για δεύτερη φορά προθυμοποιήθηκαν να συντελέσουν στην πρωτοβουλία του και καλεί τους ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές, όχι μόνο τα μέλη του αλλά και από όλη την Ελλάδα, να αξιοποιήσουν ελεύθερα την ειδική αυτή υποστηρικτική παροχή.

παλμός της αγοράς

Επιμέλεια: Έλενα Ερμείδου

75

παλμός παλμός τηςαγοράς αγοράς της ΥΔΡΟΓΕΙΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ Επενδύει στο μέλλον με νέα προγράμματα ασφάλισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων Η αγορά των ηλεκτροκίνητων οχημάτων διευρύνεται και στην Ελλάδα, καθώς όλο και περισσότερα μοντέλα διαφόρων κατασκευαστών γίνονται διαθέσιμα και το ενδιαφέρον των καταναλωτών στρέφεται προς αυτά, λόγω των σημαντικών περιβαλλοντικών και οικονομικών πλεονεκτημάτων που προσφέρουν αλλά και των επιδοτήσεων που παρέχονται από την Πολιτεία. Η Υδρόγειος Ασφαλιστική, ανταποκρινόμενη στην αυξανόμενη ανάγκη ασφάλισης αυτών των οχημάτων, διαθέτει πλέον μια εξειδικευμένη σειρά ασφαλιστικών προγραμμάτων για αμιγώς ηλεκτροκίνητα οχήματα (Battery Electric Vehicle-BEV). Τα προγράμματα αφορούν τόσο τα αμιγώς ηλεκτροκίνητα επιβατικά οχήματα όσο και τις αμιγώς ηλεκτροκίνητες μοτοσυκλέτες και μοτοποδήλατα και προσαρμόζονται στα ήδη επιτυχημένα προγράμματα της εταιρείας, τα οποία αντιστοιχούν στις κατηγορίες αυτές (ECO/BASIC/AUTO EXTRA PLUS/ PREMIUM AUTO και MOTO). Κατά αυτόν τον τρόπο, τα νέα προγράμματα καλύπτουν διαφορετικές ανάγκες των καταναλωτών ενώ προσφέρουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα κόστους σε σχέση με την ασφάλιση των συμβατικών οχημάτων. Επιπλέον, όπως όλα τα προγράμματα ασφάλισης οχημάτων, πλαισιώνονται από τις ήδη

γνωστές υπηρεσίες και παροχές της εταιρείας, οι οποίες προσφέρουν μεγαλύτερη προστασία και διευκόλυνση στον ασφαλισμένο. Εκτιμήσεις δείχνουν ότι ο αριθμός των ηλεκτρικών οχημάτων όλων των τύπων ενδέχεται να φτάσει τα 100 εκατομμύρια από το 2030 και μετά –από 7 εκατομμύρια σήμερα–, καθώς το κόστος τους μειώνεται σταδιακά, η διαθεσιμότητα των νέων μοντέλων αυξάνεται, η αυτονομία τους βελτιώνεται και οι καταναλωτές στρέφονται προς νέους, φιλικότερους προς το περιβάλλον, τρόπους μετακίνησης.

ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ Πρόγραμμα ασφάλισης καρτών από το δίκτυο της ΕΤΕ Η Εθνική Ασφαλιστική, σε συνεργασία με την Εθνική Τράπεζα, εγκαινίασε την έναρξη διάθεσης τραπεζοασφαλιστικών προϊόντων μέσω των ψηφιακών καναλιών της τράπεζας, Internet Banking και Mobile Banking, με το πολύ επιτυχημένο πρόγραμμα «Ασφάλιση Καρτών», παράλληλα και συμπληρωματικά με τη διάθεσή του από τα τραπεζικά καταστήματα. Το πρόγραμμα «Ασφάλιση Καρτών» ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2016 και αποτελεί ένα άκρως επιτυχημένο προϊόν, με σημαντικές πωλήσεις. Είναι το πρώτο κατά σειρά προϊόν που θα μπορεί να διατεθεί και ηλεκτρονικά, στο πλαίσιο της στρατηγικής των δύο εταιρειών να προσφέρουν ασφαλιστικές λύσεις που απαντούν άμεσα και εύκολα στις καθημερινές ανάγκες της πελατειακής τους βάσης και καθιστούν με τον τρόπο αυτό τη διαδικτυακή πλατφόρμα one stop shop. Η «Ασφάλιση Καρτών» είναι ένα πρόγραμμα το οποίο παρέχει ασφαλιστική κάλυψη σε περίπτωση κλοπής ή απώλειας της πιστωτικής ή της χρεωστικής ή της prepaid (προπληρωμένης) κάρτας, καθώς και συγκεκριμένων προσωπικών αντικειμένων ή χρημάτων που μπορεί να κλαπούν ή να απολεσθούν ταυτόχρονα.

ΔΥΝΑΜΙΣ ΑΕΓΑ Κύκλος στοχευμένων εκπαιδευτικών σεμιναρίων στους συνεργάτες της

insurance w*rld

Κύκλο εκπαιδευτικών σεμιναρίων πραγματοποιεί

76

η ΔΥΝΑΜΙΣ Ασφαλιστική, στο πλαίσιο της διαρκούς επιμόρφωσης των συνεργατών της, προκειμένου να επικαιροποιούν τις γνώσεις τους και να αναβαθμίζουν τις υπηρεσίες που παρέχουν στους ασφαλισμένους. Τα σεμινάρια είναι κατηγοριοποιημένα σε κλάδους και προϊόντα ώστε να είναι απόλυτα στοχευμένα σε αυτό που αποσκοπούν, δηλαδή την εις βάθος ενημέρωση των συνεργατών για τα ασφαλιστικά προϊόντα της εταιρείας. Η εκπαιδευτική ύλη διαφοροποιείται κατά περίπτωση ανεξάρτητου δικτύου συνεργατών, ενώ διαμορφώνονται και εξατομικευμένες προσεγγίσεις, ανάλογα με τις εκάστοτε ευρείες ή ειδικές ανάγκες του συνεργάτη. Όπως αναφέρει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, κ. Δ. Χριστοδουλιάς, «η ΔΥΝΑΜΙΣ ενδιαφέρεται διαχρονικά για την πληρότητα της εκπαίδευσης που παρέχει στους συνεργάτες. Θέλουμε να γνωρίζουν αναλυτικά τα προγράμματα της εταιρείας και να διαθέτουν και ευρύτερες γνώσεις για τα ασφαλιστικά προϊόντα, ώστε να μπορούν να ενημερώνουν σωστά τους ασφαλισμένους. Συνεχίζουμε σταθερά προς αυτήν την κατεύθυνση». iw

μάιος ιούνιος 2020

παλμός της αγοράς

Επιμέλεια: Έλενα Ερμείδου

77

διεθνή νέα

ΑΟΝ-WTW Στο «μικροσκόπιο» της Επιτροπής Ανταγωνισμού της ΕΕ η συγχώνευση-«μαμούθ»

ACHMEA Επεκτείνει την παρουσία της στη Σλοβακία

78

insurance w*rld

Η Achmea, μητρική εταιρεία της Interamerican, επεκτείνει την παρουσία της στη Σλοβακία. Ο ολλανδικός όμιλος προχωρεί στην εξαγορά της ασφαλιστικής εταιρείας Postova‘ poist‘ovna από την Union, θυγατρική εταιρεία της. Η διαδικασία εξαγοράς αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2021. Όπως δήλωσε ο Robert Otto, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της Achmea: «Αυτή η εξαγορά είναι σύμφωνη με τη διεθνή στρατηγική μας, που εστιάζει στην περαιτέρω ενίσχυση της θέσης μας σε χώρες όπου έχουμε ήδη δραστηριότητες. Επικεντρωνόμαστε στην αύξηση της κλίμακας των δραστηριοτήτων ασφάλισης στους τομείς ζημιών και υγείας, μέσω διαδικτυακών και τραπεζικών καναλιών διανομής». Κατά το 2019, η Union είχε συνεισφορά 442 εκατ. ευρώ στα εγγεγραμμένα ασφάλιστρα του ομίλου, με την Interamerican να ακολουθεί στις διεθνείς δραστηριότητες με 366,3 εκατ. ευρώ. Εκτός από τις Κάτω Χώρες, η Achmea δραστηριοποιείται, επίσης, στην Τουρκία και την Αυστραλία.

Στη δεύτερη φάση της επί της ουσίας εξέτασης περνά η έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού της ΕΕ αναφορικά με τη συγχώνευση της ΑΟΝ με τη Willis Towers Watson (WTW), που θα δημιουργήσει με την ολοκλήρωσή της έναν νέο κολοσσό στον κλάδο των μεσιτών ασφαλίσεων. Οι ρυθμιστικές Αρχές στην ΕΕ εξετάζουν λεπτομερώς το deal των 30 δισ. δολ. υπό το φως της πολυπλοκότητας και των πιθανών επιπτώσεων στην αγορά. Διερευνάται ειδικότερα το κατά πόσο η συγχώνευση θα μπορούσε να περιορίσει τις επιλογές των εμπορικών πελατών και να οδηγήσει σε αυξήσεις τιμολογίων στον κλάδο περιουσίας & ατυχημάτων, στα χρηματοοικονομικά, στις επαγγελματικές υπηρεσίες, στις πιστώσεις, στους πολιτικούς κινδύνους, στο τομέα του cyber και των ναυτασφαλίσεων. Το πόρισμα της Επιτροπής Ανταγωνισμού θα έχει εκδοθεί μέχρι τις 10 Μαΐου 2021, με την ΑΟΝ να δηλώνει πεπεισμένη για αίσιο τέλος.

SWISS RE Ζημίες 76 δισ. δολ. από φυσικές καταστροφές φέτος Στα 76 δισ. δολ. ανήλθε ο «λογαριασμός» για τις ασφαλιστικές εταιρείες από φυσικές καταστροφές φέτος, σύμφωνα με τον ελβετικό αντασφαλιστικό όμιλο Swiss Re. Μεταξύ των πιο ζημιογόνων συμβάντων ήταν οι μεγάλες δασικές πυρκαγιές στις ΗΠΑ, καθώς και οι τυφώνες στον Ατλαντικό, των οποίων ο αριθμός ανήλθε σε επίπεδα-ρεκόρ. Το ποσό ήταν αυξημένο κατά 40% σε σχέση με τις φυσικές καταστροφές του 2019 (54 δισ. δολ.) και σχεδόν δεκαπλάσιο σε σχέση με το ύψος των ζημιών από ανθρωπογενείς καταστροφές, που ανήλθε στα 7 δισ. δολ. για το τρέχον έτος. Οι συνολικές ζημίες του ασφαλιστικού κλάδου, ύψους 83 δισ. δολ., κατέστησαν το 2020 το πέμπτο πιο ζημιογόνο έτος τα τελευταία 50 χρόνια.

διεθνή νέα Επιμέλεια: Έλενα Ερμείδου-Λαλέλα Χρυσανθοπούλου

LLOYD’S OF LONDON

ΑΧΑ

Πιο «πράσινη» η νέα επενδυτική στρατηγική τους

Οι στρατηγικοί στόχοι της έως το 2023

METLIFE-ZURICH INSURANCE «Στα σκαριά» μεγάλο deal μεταξύ τους Η ελβετική Zurich Insurance βρίσκεται σε συνομιλίες με την αμερικανική MetLife με στόχο την εξαγορά του κλάδου περιουσίας & ατυχημάτων (αυτοκίνητο) και του κλάδου ασφάλισης κατοικίας αντί του ποσού των 4 δισ. δολαρίων. Αν οι διαπραγματεύσεις τελεσφορήσουν και η συμφωνία ολοκληρωθεί, η μεν Zurich θα διευρύνει τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες στον κλάδο περιουσίας & ατυχημάτων, η δε MetLife θα βγει από έναν κλάδο στον οποίο αντιμετωπίζει ισχυρότατο ανταγωνισμό από μεγαλύτερους «παίκτες» στην αγορά των ΗΠΑ, όπως οι State Farm, GEICO και Progressive Insurance. Ο κλάδος περιουσίας & ατυχημάτων της MetLife επικεντρώνεται περισσότερο στις ασφαλίσεις αυτοκινήτου, τομέα που δέχτηκε λιγότερες αιτήσεις αποζημίωσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας, λόγω της μείωσης συχνότητας κυκλοφορίας των οχημάτων στους δρόμους των ΗΠΑ. Υπενθυμίζεται ότι, κατά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων εννεαμήνου της MetLife, ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Michel Khalaf, είχε δηλώσει ότι «ο κλάδος περιουσίας & ατυχημάτων θα συνδεθεί στρατηγικά με κάτι σημαντικό», αποφεύγοντας να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.

Τη στρατηγική του 2023 παρουσίασε η γαλλική ΑΧΑ, με σχέδια για μειώσεις κόστους, βελτιώσεις στο underwriting, απλοποίηση του τρόπου παροχής υπηρεσιών προς τους πελάτες και αύξηση των ταμειακών ροών, για να επιστρέψει σε τροχιά ισχυρής ανάπτυξης στη μετά Covid-19 εποχή. Το στρατηγικό τριετές σχέδιο, που φέρει την υπογραφή του Γερμανού CEO της εταιρείας, Thomas Buberl, περιγράφει έναν αριθμό οικονομικών στόχων που πρέπει να επιτευχθούν, περιλαμβανομένου και του στόχου για κέρδη 1,2 δισ. ευρώ και διαμόρφωση του δείκτη ζημιών και εξόδων προς τα καθαρά ασφάλιστρα στο 96% το 2021. Η ΑΧΑ στοχεύει σε μέση αύξηση κερδών ανά μετοχή μεταξύ 3% και 7% και σε απόδοση ιδίων κεφαλαίων μεταξύ 13% και 15%. Επιδιώκει επίσης να πετύχει μείωση του κόστους λειτουργίας κατά 0,5 δισ. ευρώ έως το 2023. Ο όμιλος σκοπεύει να ενισχύσει τις επιδόσεις του underwriting στην AXA XL, ώστε να φτάσει ο δείκτης ζημιών και εξόδων προς τα καθαρά ασφάλιστρα του κλάδου περιουσίας & ατυχημάτων στο 93% έως το 2023. Η ΑΧΑ δεσμεύεται, βάσει του σχεδίου, να αυξήσει τα έσοδα των επιχειρήσεών της στην Υγεία σε όλες τις γεωγραφικές περιοχές στις οποίες δραστηριοποιείται, μειώνοντας το αποτύπωμά της στον άνθρακα κατά 20% έως το 2025. iw νοέμβριος δεκέμβριος 2020

Περιορίζει τις τοποθετήσεις της στα ορυκτά καύσιμα η ασφαλιστική αγορά των Lloyd’s του Λονδίνου, σύμφωνα με την πρώτη της έκθεση βιωσιμότητας. Είναι η πρώτη φορά που η ασφαλιστική αγορά του Λονδίνου διαμόρφωσε επενδυτική στρατηγική με βάση τους περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και εταιρικής διακυβέρνησης παράγοντες (ESG), θέτοντας ένα ορόσημο για το μέλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Τα Lloyd’s δέχτηκαν επιθέσεις από περιβαλλοντικές οργανώσεις και ακτιβιστές, επειδή έχουν ασφαλίσει έργα αμφιλεγόμενα, όπως ανθρακωρυχεία και αγωγούς πετρελαίου στην Αυστραλία και τον Καναδά. Από την 1η Ιανουαρίου 2022 θα σταματήσουν να επενδύουν σε θερμοηλεκτρικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, μεταλλεία θερμικού άνθρακα, πετρέλαιο και νέες δραστηριότητες εξόρυξης υδρογονανθράκων στην Αρκτική. Επίσης, θα καταργήσουν σταδιακά τις θέσεις τους σε εταιρείες από τις οποίες αντλούν το 30% ή και περισσότερο των εσόδων από τους ανωτέρω επενδυτικούς τομείς μέχρι το 2025. Σημειώνεται ότι οι ευρωπαϊκοί ασφαλιστικοί όμιλοι (AXA, Allianz, Zurich κ.ά.) μειώνουν την έκθεσή τους σε προϊόντα ορυκτών καυσίμων σε αντίθεση με τους ομίλους των ΗΠΑ και της Ασίας, που διατηρούν τις τοποθετήσεις τους.

79

Στην «παγίδα» της Black Friday

T

ο καλό πράγμα αργεί να γίνει ή η ανακατωσούρα στην αγορά εύκολα απλώνεται και δύσκολα

μαζεύεται; Άργησαν να το σκεφτούν, αλλά πέτυχαν να ταράξουν την «ηρεμία» της αγοράς. Έπιασαν ορισμένοι τον παλμό της αγοράς και δεν έχασαν την ευκαιρία να διατυμπανίσουν εκπτώσεις 10% στα ασφάλιστρα αυτοκινήτου.

Black Friday με τα όλα της και από την ασφαλιστική αγορά. «Άσπρη μέρα» πότε θα δει ο κλάδος αυτο-

κινήτου, που δεν λέμε ότι δεν έχει ζημιές. Ε, όχι, και ζημιές έχει και το ασφάλιστρο ρίχνει. Κόντρα στο ρεύμα της εποχής θα έλεγαν μερικοί, αλλά με τι όφελος; Μπορεί να θέλετε όλοι να παρουσιάσετε παραγωγή και αύξηση τζίρου και να δείξετε εντός ανταγωνισμού, όμως «πίσω έχει η αχλάδα την ουρά». Το τεχνικό αποτέλεσμα δεν έχει να κάνει με την Black Friday, έχει να κάνει με τη λελογισμένη διαχείριση. Μετά, άντε να μαζέψουμε την ανακατωσούρα.

80

insurance w*rld

ο αιρετικός

γίνετε συνδρομητές! Γίνετε και εσείς πολίτης του ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΤΩΡΑ ΣΤΟ στοιχεία συνδρομητή ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΕΤΑΙΡΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

E-MAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ* *ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Αποδέχομαι

πως τα προσωπικά μου στοιχεία θα τηρηθούν από την ethosMEDIA Εκδοτική-Συνεδριακή AE για τις ανάγκες αποστολής του περιοδικού Insurance World, στο οποίο είμαι συνδρομητής. Η αποστολή του περιοδικού γίνεται μέσω εταιρείας διανομής ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail). Για οποιαδήποτε απορία σχετικά με τα προσωπικά σας στοιχεία, μπορείτε να επικοινωνήσετε με την κ. Λαζαράκου Αναστασία, Σύμβουλο Διοίκησης, στο e-mail: lazarakou.n@ethosmedia.eu

αξία συνδρομών (σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ & ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΤΗΣΙΑ: 50€

ΕΤΗΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ: 30€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

Τι σε κάνει να θυμάσαι πάντα να μην ξεχάσεις;

Στην ERGO Ασφαλιστική ξέρουµε. Είναι η υπευθυνότητα. Και όσα φροντίζεις µε υπευθυνότητα έργο µας είναι να τα προστατεύουµε σταθερά και µε ευθύνη.

ΚΥΠΡΟΣ: 70€

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ: 90€

αξία συνδρομών (αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ΕΤΗΣΙΑ: 10€ (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α 6%)

τρόποι εξόφλησης συνδρομών Κ ΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / ΙΒΑΝ: GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192) εβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της Β εταιρίας ethosMEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομα σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κ. Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

Το Insurance World καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά! Υπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ethosMEDIA S.A., Λυσικράτους 64, 176 74 Καλλιθέα, Fax: 210 998 4953

Ο

Α Σ Φ Α Λ Ι Σ Τ Ι Κ Ο Σ

Κ Ο Σ Μ Ο Σ

τεύχος 96|νοέμβριος-δεκέμβριος/2020

28 αφιέρωμα Environmental, Social and Governance τεύχος#96 11-12/2020

38 θέμα 2nd Cyber Insurance & Incident Response Conference

62 θέμα Αναζητώντας καινοτόμες λύσεις και συμπράξεις για την ασφαλιστική κάλυψη των πανδημιών στο μέλλον

ÁÎ È¾Æ 130 ÕÏ»Ëƾ ºʾÐÑÂ Í ËѾ ÁºÍɾ Ð¾Ô ÐÂ È Ò ÐÑÆÄʹ

©Ï»Ëƾ ÌÉÉ Þ

ISSN 1791-8480

¸ÑÌÔ Ñ¾ 9ÏÆÐÑ̽ÄÂË˾ ÐÑÅϺ×ÌÖÊ »ÉÌÆ Ê¾×º ÑÌ ¸ÏÄÌ ÑÓË 4QFDJBM 0MZNQJDT )FMMBT

Πάνος Τσακλόγλου Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων

Το αμιγώς διανεμητικό σύστημα έχει φτάσει στα όριά του