Ph.B #006

006

# ΜΑΙ 2012 ΤΙΜΗ 6 €

ΠΡΟΦΙΛ Χρήστος Κίττας Ο «κόκκινος» υπουργός

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Δημήτρης Βαρνάβας

ΑΡΘΡΟ Αλήθειες που δεν είναι ευχάριστες

www.phB.com.gr ISSN: 2241-0961

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Εντείνεται η ασφυξία στην αγορά υγείας

1

1

idπεριεΧΟΜΕΝΑ

10 8 ΠΡΟΦΙΛ Χρήστος Κίττας Ο «κόκκινος» υπουργός 10 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Δημήτρης Βαρνάβας «Η χώρα χόρτασε από Κουτρουμάνηδες»!

16

16 ΑΡΘΡΟ Παναγιώτης Βάρδας Αλήθειες που δεν είναι ευχάριστες

20

20 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Εντείνεται η ασφυξία στην αγορά υγείας 26 ΘΕΜΑ Ξεκινά έρευνα για νέα αντιβιοτικά

26

30 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Δημήτρης Κούβελας Τα γενόσημα δεν είναι ισοδύναμα!

36 ΘΕΜΑ Οι «μεγιστάνες» του φαρμάκου 42 ΕΡΕΥΝΕΣ

CEO: Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Αιμίλιος Νεγκής negis.e@ethosmedia.eu

    

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ: Βίκυ Γερασίμου gerasimou.v@ethosmedia.eu ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ - ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Δήμητρα Ευθυμιάδου efthymiadou.d@ethosmedia.eu

006

# ΜΑΪΟΣ 2012

2

Γιώργος Καλούμενος kaloumenos.g@ethosmedia.eu

/ Μάιος 2012

Γαλάτεια Μπασέα bassea.g@ethosmedia.eu Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu ΔΙΟΡΘΩΣΗ- ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Αμαλία Λούβαρη ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος



1 3

idπεριεΧΟΜΕΝΑ

30 48 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Κάπνισμα: Θέλουν να το κόψουν οι μισοί Έλληνες 52 ΑΡΘΡΟ Γιώργος Βογιατζής Ε.Σ.Υ.: Χρειαζόμαστε νέο μοντέλο 60 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

48

68 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Ασθενείς: Οι νέοι ...δανειστές του ΕΣΥ!

52

70 ΕΡΕΥΝΑ Πόσο επηρεάζουν τους γιατρούς οι ιατρικοί επισκέπτες; 72 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Νέα «ορφανά» φάρμακα

74

74 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Βιοτεχνολογία: Επενδύσεις κόντρα στην κρίση 83 ΕΙΔΗΣΕΙΣ 87 VIRUS 94 ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΥΓΕΙΑΣ

Eπιμέλεια ΥΛΗΣ: Θεοδοσία Μαρούτση theodosia.maroutsi@gmail.com

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Γρηγόρης Λεωνίδης leonidis.g@ethosmedia.eu ISSN: 2241-0961

   

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γιώργος Μελιτσιώτης melitsiotis.g@ethosmedia.eu

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ & ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής salvarlis.k@ethosmedia.eu

ΥΠΕΥΘΥΝΗ MARKETING: Αθηνά Φραδέλου fradelou.a@ethosmedia.eu

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ: Νατάσσα Λαζαράκου lazarakou.n@ethosmedia.eu

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ & ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ: Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη voulgaraki.s@ethosmedia.eu

Εκτύπωση - Παραγωγή - Συσκευασία: Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γιούλη Μουτεβελή mouteveli.g@ethosmedia.eu

4

Ιδιοκτησία: ETHOS MEDIA S.A. Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος T: 210 9984950, Φ: 210 9984953 E: info@PhB.com.gr www.PhB.com.gr • www.ethosmedia.eu * Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης, ή μέρος αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη

Το τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας, είναι τυπωμένο σε πιστοποιημένο χαρτί FSC και συμβάλλει στην υποστήριξη των δασών του πλανήτη.

/ Μάιος 2012

Μη φοβάσαι το γλυκό.

• Φυ Φυσι σική σι κή γλυ λ κα κ ντ ντικ ική ή ου ουσί σία σί α απ πό φύ ύλλ λλα α ST STEV EVIA EV IA • Χωρ ωρίς ίς θερ ε μίίδεες • Εξ Ε αι αιρε ρετι ρε ετι τ κή ή γεύ ύση η • Ιδαν Ιδ δαν ανικ ικό ικ ό γι για α ρο ροφή φ μα φή ματα τα α καιι γλυ λυκά κά ά • Κα Κατά τάλλ τά λληλ λλ ηλο ηλ ο γι για α δι διαβ αβητ αβ ητικ ητ ικ κού ούςς • Στ Στα α φα φ ρμ ρμακ ρμακ ακεί εία εί α Φυσι Φυ σιικό ανα ναντ ντικ ντ ικατ ικ ατάσ ατ άστα άσ τατο τα το.. το

w w. ww w sw swee eete ee te test est s ev e ia ia.g .g gr

5

EDITΟRIAL

όλι»… β νους. ο χ ο τ μακοβιομήχα σ ύ Ε « ών και φαρ ικ υλ εμα» θα αναφερθώ ι το «κούρ

ίστε κα φορά δεν Συνυπολογ Όχι, αυτή τη γιατί όλοι ς, είμαι ω όμ ι, α ι είναι σαφές Ν κα ε. ν ετ ω ίσ όγ φ η ολ ν ς. των ομ στο τι να ψ αφού βλέπου α τις εκλογέ ν ύπνο τους, να μιλήσω γι το ι ος σε έν μ χά ν εω Τα ρ έχου υποχ υτές, όρτα. χτυπά την π ι μετά από α πία να τους λει γενέσθα έλ κο μ εω ν τι ς χρ το το τη ια ώ Γ ς κινδυνεύου βγει πρ το ποιος θα ποι μιας ζωή ό κό π α οι ι ς τω κα τή α όνειρ ανεξαρ ερος. άφι. ύτ δε ος οι π να πάνε στρ και α μ ω εί μ δεν ακούμε ση ραφα το δυστυχώς, , έγ τά υ υ ο α π α α ρ λ ό δεν Για Την ώ ματα. Λέξη φίρροπος πολιτικά κόμ ς έδειχνε αμ τα να ό γώ π α α ε ο οτ ι ό, π τί αυτ ν στελεχών οιος κα ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Όπ χείλη δεκάδω ι τα κα ό Δ π Ν α ε σε μ ακούσα ανάμεσα άγμα με το ινά από τα το πρώτο πρ ουν καθημερ ς, ύν το α ώ ελ ρ ρ π ε α π ει που αν βγ ηθεί ει να γίνει μ των θα ασχολ α το τι πρέπ ά γι γμ λ α νε ρ ά π π ν ς τηλεοπτικά οποίο εκ τω στον τομέα τη που πλήττει ικό «κραχ», κό αδιέξοδο μ τι νο δο το κο α οι μ η το το χρ είναι ργά… είναι πολύ α υγείας. ς τη ο ρ χώ υγείας. Πριν το ρητικός. «δεν αίνεται ότι εν είναι θεω φ δ Υ ς ο Υ ν Π υ Ο δ Ε ίν Οκ Στον τοντάδες ει ο οεόρτια: Εκα όπως είχε π ρ , π ο» τα λι ε σά υμ τε Ήδη, βιώνο υπάρχει ού ια νοσήματα πρόλαβε ρά και χρόν ς, ο οποίος βα δο σο έρ ε μ οβ Λ ς ς εί α ρμακά ασθεν Ανδρέα ι η βόμβα στ υτούν τα φά να προμηθε » πριν σκάσε ν νε α ού έκ ορ ν π μ η «τ ν δε και ί σε μια μείωση έχει να συμβε ική κρίση, η τι μ νο τε εί κο στ οι α Η ντ από τους. Φα χέρια του. ανεργίας ο της χώρας αύξηση της πία και έξοδ η κο ι εω κα ν χρ η θώ άτακτ των μισ ρυφη πρώτη σει σε κατακό γή η οδ ν ου το ευρώ… έχ μείων, όψη σας, αλιστικών τα σφ α ν τω ν όν αυτά υπ ω ιπ ο λ ς ς. η τα των εσόδ ν εσ Έχο ις 17 κλο της ύφ ψηφίσετε στ το φαύλο κύ διπλά τι θα τε έξ ενισχύοντας οσ ρ Στον ΕΟΠΥΥ π ΥΥ α. Πάλι στο ο ΕΟΠ ν τα κατάφερ ταμεία και δε ά , κ τι κά λι ισ λ Τε α . πω Ιούνη Τα ασφ φαίνεται ότι «δεν υπάρχει αν λάβεις Δεν θα σας ε κατέληξα. , καθώς «ουκ ετ υν ίσ νο φ η ώ ψ ρ λη να π τι δεν λι»! ούτε σάλιο», όπως είχε πληρώνουν «εύστοχο βό έχοντος». Δεν η μ υ το ά «καλό», αλλά ρ α π ς κέ τι ιω ιδ ς, πει ο Ανδρέας Λοβέρδος, αρμακοποιού ρα, γιατρούς, φ ωστικά κέντ α ο οποίος πρόλαβε και στήρια, δι γν γα ερ , ές ικ κλιν εγκής κομεία. Τα Αιμίλιος Ν δημόσια νοσο «την έκανε» πριν σκάσει η ακόμη και τα ές προμηθευτ ν πληρώνουν βόμβα στα χέρια του τελευταία δε

                                

6

/ Μάιος 2012

7

ΠΡΟΦΙΛ

Χρήστος Κίττας

Ο "κόκκινος" υπουργός Αν και συντηρητικός ο καθηγητής, δεν διστάζει να βάλει την κόκκινη φανέλα και να σπεύσει στο γήπεδο Καραϊσκάκη για την αγαπημένη του ομάδα. Παρόλο που θεωρείται ο «φιλόσοφος της ιατρικής», έχει και κρυφά, «θνητά» πάθη

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

8

Ο

Χρήστος Κίττας, ο υπηρεσιακός υπουργός Υγείας, σίγουρα δεν μοιάζει σε τίποτε με τον προκάτοχό του, Ανδρέα Λοβέρδο. Ενδεχομένως το μόνο κοινό στοιχείο που τους συνδέει είναι η αγάπη τους για τον Ολυμπιακό. Μπορεί τον καθηγητή Χρήστο Κίττα να μην τον βλέπει κανείς να πανηγυρίζει συχνά έξαλλα στο Καραϊσκάκη, όπως τον προκάτοχό του, όμως δεν κρύβει το πάθος του για την ερυθρόλευκη ομάδα. Άλλωστε και ο πρώην υπουργός, όταν τον υποδέχτηκε στην οδό Αριστοτέλους, έσπευσε να τον καλωσορίσει με «ερυθρόλευκα» αισθήματα, αποκαλύπτοντας ότι ο Χρήστος Κίττας κάνει που και που εμφανίσεις στο γήπεδο φορώντας μάλιστα και τα απαραίτητα αξεσουάρ του Ολυμπιακού, όπως κασκόλ και κόκκινη μπλούζα. Ο Χρήστος Κίττας όμως σίγουρα έχει διαφορετική πορεία από τον προκάτοχό του. Γνωρίζει εκ των προτέρων τα θέματα της υγείας, καθότι γιατρός ο ίδιος και μάλιστα καθηγητής εμβρυολογίας. Τα προβλήματα του ΕΣΥ τού είναι λίγο πολύ γνωστά. Ξέρει ότι τα νοσοκομεία παρουσιάζουν οικονομικά προβλήματα, το προσωπικό δεν αμείβεται σωστά, ενώ και ο φόρτος εργασίας τους είναι ανυπόφορος. Ο 66χρονος επικεφαλής του Εργαστηρίου Ιστολογίας και Εμβρυολογίας της Ιατρικής Σχολής και πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, δεν γνωρίζει μόνο αυτά για το δημόσιο σύστημα υγείας. Ξέρει καλά ότι πρόκειται για ένα σύστημα που δεν μπορεί να εξυπηρετήσει πια τους πολίτες με τον ελλειμματικό τρόπο που στηρίζεται από την κάθε κυβέρ-

/ Μάιος 2012

νηση. Γι’ αυτό άλλωστε, όταν ανέλαβε τα ολιγοήμερα καθήκοντά του δεσμεύτηκε - έστω και σε αυτό το μικρό χρονικό διάστημα - να κάνει κάτι περισσότερο από αυτό που του ανατίθεται, ώστε να βελτιώσει κάπως τις συνθήκες στα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα. Εξάλλου και ο ίδιος έχει ζήσει στο «πετσί» του τα δημόσια νοσοκομεία όταν δέχτηκε επίθεση το Δεκέμβριο του 2009 και χρειάστηκε να μεταφερθεί εσπευσμένα στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο. Βέβαια εξαιτίας και της θέσης του τότε (ήταν πρύτανης), δεν περίμενε σε ουρές και δεν έζησε την παραμέληση. Ωστόσο πήρε μια γεύση βλέποντας και μόνο την παλαιότητα του κτηρίου και των εγκαταστάσεων. Ήταν τότε που ο φιλήσυχος Χρήστος Κίττας έζησε τις πιο δραματικές στιγμές της ζωής του, όπως λένε άνθρωποι που τον γνωρίζουν καλά. Κάτι που βέβαια δεν είχε κρύψει και στην επιστολή παραίτησής του, στην οποία περιέγραφε με τον πιο τραγικό τρόπο: «…Αδυνατώντας πλέον να προσφέρω τις υπηρεσίες μου εξαιτίας της ψυχικής μου εκμηδένισης και της βιολογικής μου αδυναμίας, που είναι τα αποτελέσματα των πολλών τραυματικών γεγονότων τα οποία συνέβησαν τα τελευταία χρόνια στο χώρο της Παιδείας, αλλά και της νεολαίας γενικότερα, με καίριο δυστυχώς για μένα χτύπημα αυτός της περασμένης Κυριακής, υποβάλλω σήμερα στη Σύγκλητο την παραίτησή μου από τη θέση του Πρύτανη…», αποκαλύπτοντας τότε το φόβο που ένιωσε. Άλλωστε «δεν μπορούσε ποτέ να φανταστεί ότι ο ίδιος θα έπεφτε θύμα τέτοιας βί-

ας», περιγράφουν άνθρωποι που έζησαν εκείνες τις δύσκολες για εκείνον στιγμές. Ο Χρήστος Κίττας όμως είχε μπει στο στόχαστρο αντιεξουσιαστών, οι οποίοι με ξύλα και λοστούς εισέβαλαν στην πρυτανεία, με αποτέλεσμα να διακομισθεί με κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις στο «Ιπποκράτειο» νοσοκομείο. Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς του υπέστη ήπιο εγκεφαλικό επεισόδιο. Βέβαια, λίγα χρόνια μετά, μπορεί τα σημάδια της περιπέτειάς του να μην είναι εμφανή στο πρόσωπό του είναι όμως βέβαιο πως έχουν χαραχθεί στη μνήμη του, καθώς ακόμη και τη μέρα της ορκωμοσίας του δεν παρέλειψε να αναφερθεί στο περιστατικό. Κάποιοι θεωρούν ακόμη και σήμερα ότι ίσως ο Χρήστος Κίττας να πλήρωσε τη διπλωματία με την οποία αντιμετωπίζει τα περισσότερα θέματα. Οι φίλοι του από την άλλη εκτιμούν πως απλώς αποτέλεσε το «εξιλαστήριο θύμα» σε μια εκρηκτική για την Ελλάδα περίοδο. Όπως και να ’χει, ο εμβρυολόγος καθηγητής παραμένει ένας άνθρωπος με εξαιρετικά καλές σχέσεις με ανθρώπους της εξουσίας, αλλά και με όλα τα υψηλόβαθμα κλιμάκια της ιεραρχίας της χώρας. Όσοι βρίσκονται απέναντί του τον μέμφονται για τις φιλικές σχέσεις που έχει με όλα τα επίμαχα πρόσωπα της πολιτικής ζωής. Ίσως επειδή ο Χ. Κίττας συχνά συνευρίσκεται, σε φιλικό επίπεδο, με ισχυρούς ανθρώπους της πολιτικής. Επιπλέον, είναι συχνά καλεσμένος σε υψηλής αισθητικής γκαλά και δεξιώσεις, τις οποίες και τιμά με την παρουσία του. Κάποιοι μιλούν ακόμη και για τις φιλικές σχέσεις που έχει με τον πρώην υπουργό Γιώργο Σουφλιά, ο οποίος τον βοήθησε, όπως υποστηρίζουν, να ανελιχθεί στα υψηλά κλιμάκια της υψηλής ζωής του τόπου. Όπως και να ’χει, ο «Ολυμπιακός» Χρήστος Κίττας σίγουρα δεν θα χρειαζόταν κάποια ιδιαίτερη προώθηση στα ακαδημαϊκά πράγματα, καθώς θα μπορούσε να στηριχθεί και στη συμπάθεια που του έχουν οι περισσότεροι φοιτητές. Οι φήμες στα πανεπιστημιακά έδρανα λένε ότι ο καθηγητής ιατρικής είναι ιδιαίτερα φιλικός με τους περισσότερους φοιτητές, οι οποίοι τον εκτιμούν όχι μόνο για τις γνώσεις του αλλά και για τον ήπιο και χαμογελαστό χαρακτήρα του. Εξάλλου και εκείνος δεν παραλείπει συχνά να συζητά με νέους και για το άλ-

λο μεγάλο του πάθος, όπως λένε οι καλά γνωρίζοντες, τις Άλφα Ρομέο. Εκτός από την πειραιώτικη ομάδα, ο υπηρεσιακός υπουργός δείχνει ιδιαίτερη αδυναμία και στα αυτοκίνητα και μάλιστα στη συγκεκριμένη μάρκα για την οποία γνωρίζει τα πάντα. Μπορεί ο Χ.Κίττας να διέπρεψε - με τα καλά και τα κακά του, με τις αντιπάθειες και τις συμπάθειες - στα ακαδημαϊκά δρώμενα, παραμένει όμως άγνωστο το αν θα προλάβει να διαπρέψει και ως υπηρεσιακός υπουργός Υγείας. Άλλωστε τα περιθώρια είναι στενά για τους «εξπρές» υπουργούς, έστω κι αν έχουν διάθεση να αλλάξουν όλο το ΕΣΥ «εν μία νυκτί»…•••

9

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΡΝΑΒΑΣ* *Πρόεδρος της Ομοσπονδίας των Νοσοκομειακών Γιατρών

Εάν παραταθεί το σχήμα της συγκυβέρνησης ΠΑΣΟΚ–ΝΔ, το δημόσιο σύστημα υγείας θα οδηγηθεί σε πλήρη διάλυση. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση έχουμε βάσιμες ελπίδες ότι δυνητικά θα είμαστε σε καλύτερη μοίρα στη Δήμητρα Ευθυμιάδου

10

/ Μάιος 2012

«Η χώρα χόρτασε από Κουτρουμάνηδες»!

Β

αθιές μεταρρυθμίσεις, αλλά και γενναία χρηματοδότηση, η οποία θα πρέπει να βρεθεί από άλλους τομείς της χώρας, απαιτεί το δημόσιο σύστημα υγείας για να ορθοποδήσει, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας των Νοσοκομειακών Γιατρών (ΟΕΝΓΕ), Δημήτρη Βαρνάβα.

Ο κ. Βαρνάβας, σε συνέντευξή του στο PhB, μιλά για όλους και για όλα χωρίς να μασά τα λόγια του, ενώ αποκαλύπτει ποιον θεωρεί τον πιο... αναποτελεσματικό υπουργό Υγείας των τελευταίων χρόνων! Μιλά ακόμη για τη διαφθορά που υπάρχει στο ΕΣΥ, ενώ προβλέπει πώς θα είναι

το μέλλον των Ελλήνων ασθενών αν συνεχισθεί η σημερινή κατάσταση. Ο πρόεδρος της ΟΕΝΓΕ ξεκαθαρίζει πάντως πως θα παραμείνει συνδικαλιστής και δεν θα πολιτευθεί, παρότι είναι φίλα προσκείμενος στον ΣΥ.ΡΙΖ.Α., αφού όπως λέει: «η χώρα χόρτασε από Κουτρουμάνηδες»!

11

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Τ

ο μεσοδιάστημα των εκλογών που αποκαλείται «ακυβερνησία» δεν μας τρομάζει. Η προηγούμενη «κυβερνητικότητα» μας τρόμαζε

Π

λέον οι ασθενείς όχι μόνο βάζουν από την τσέπη τους σε επίσημη καταβολή, αλλά βάζουν και ποσά που είναι εξωφρενικά. Έχουμε γίνει μάρτυρες περιστατικών όπου ζητούν από αγρότες με 300 ευρώ σύνταξη, 200 ευρώ για να κάνουν εξετάσεις και φυσικά οι άνθρωποι έρχονται σε απόγνωση

12

Η πολιτική ρευστότητα και ουσιαστικά η ακυβερνησία που επικρατεί στη χώρα, έχουν δυσκολέψει ακόμη περισσότερο την κατάσταση στο ΕΣΥ. Πώς βλέπετε να είναι τα νοσοκομεία σε 6 μήνες από σήμερα; Το μεσοδιάστημα των εκλογών που αποκαλείται ως «ακυβερνησία» δεν μας τρομάζει. Η προηγούμενη «κυβερνητικότητα» μας τρόμαζε. Το πώς θα είναι σε έξι μήνες από σήμερα τα νοσοκομεία θα εξαρτηθεί από την αλλαγή ή μη του πολιτικού σκηνικού. Εάν παραταθεί το σχήμα της συγκυβέρνησης ΠΑΣΟΚ – ΝΔ, το δημόσιο σύστημα υγείας θα οδηγηθεί σε πλήρη διάλυση. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση έχουμε βάσιμες ελπίδες ότι δυνητικά θα είμαστε σε καλύτερη μοίρα. Εν ολίγοις, αν δεν αλλάξει άμεσα το σημερινό πολιτικό σκηνικό, θα κλείνει το ένα νοσοκομείο μετά το άλλο. Το βλέπουμε ήδη σήμερα και έχουμε πολλαπλές ενδείξεις ότι η κατάσταση θα λάβει ρυθμό χιονοστιβάδας. Τι προβλέπει ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. για το ΕΣΥ, δεδομένου του ότι «λεφτά δεν υπάρχουν»; Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. έχει διαφορετική φιλοσοφία για το ΕΣΥ. Θεωρεί ότι είναι άκρως απαραίτητο κοινωνικό εργαλείο και πρέπει να στηριχθεί περισσότερο από οιαδήποτε άλλο έργο έχει να επιτελέσει μια κυβέρνηση. Αν δηλαδή έχει να βάλει σε προτεραιότητα έναν αυτοκινητόδρομο και τη στήριξη νοσοκομείων που καταρρέουν, η προτεραιότητα θα είναι, ασυζητητί, το δεύτερο. Έτσι όμως δεν θα μείνουν πίσω κάποιοι τομείς, αν για παράδειγμα αφαιρεθούν κονδύλια από την άμυνα που αποτελεί για πολλούς έναν τομέα που

/ Μάιος 2012

υπερχρηματοδοτείται; Δεν νομίζω ότι η Ελλάδα υπολείπεται σε αμυντικές δαπάνες. Εξάλλου, η ροή των αμυντικών δαπανών είδαμε πού κατευθυνόταν τα τελευταία χρόνια, για το οποίο ο κρατούμενος των φυλακών Κορυδαλλού μπορεί να μας δώσει πολλά στοιχεία... Ο Πρόεδρος του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. σας ζήτησε ενημέρωση για τα θέματα της υγείας; Δεν διεκδικώ ρόλο συμβούλου στον πρόεδρο του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. ούτε σε κανέναν άλλο πρόεδρο κόμματος. Εκλέχτηκα πρόεδρος της ΟΕΝΓΕ και θα συνεχίσω να εκπροσωπώ τους νοσοκομειακούς γιατρούς. Η χώρα έχει χορτάσει από Κουτρουμάνηδες... Σε ό,τι αφορά τώρα στο ΕΣΥ και στον αριθμό των νοσηλευτικών ιδρυμάτων που υπάρχουν, δεν θεωρείτε ότι κάποια νοσοκομεία δημιουργήθηκαν για πελατειακούς λόγους, βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο και ενδεχομένως να πρέπει να συγχωνευθούν; Σαφέστατα υπήρξε μικροκομματική εκμετάλλευση στο χώρο της υγείας. Αυτό θα μπορούσε να μπει σε ένα πλαίσιο εκλογίκευσης. Ο τρόπος όμως που άνοιξε το ζήτημα ο κ. Λοβέρδος με τον κ. Λιαρόπουλο ήταν ακόμη πιο μικροκομματικός από αυτόν που δημιούργησε τα νοσοκομεία για μικροκομματικούς σκοπούς. Στον πανικό τους να εφαρμόσουν το μνημόνιο και να καταργήσουν τα μισά νοσοκομεία της χώρας, έκαναν εξωφρενικά πράγματα. Ενδεικτικά, σας λέω ότι πλέον αναιρέθηκε η απόφαση για διασύνδεση των νοσοκομείων «Γεννηματάς» και «Σωτηρία», που είχαν αρχίσει να συλλειτουργούν και τα χωρίζει ένας μαντρότοιχος, ενώ δεν το κάνουν για τα νοσοκομεία Λήμνου και Μυτιλήνης που απέχουν 120 ναυτικά μίλια.

Σε ό,τι αφορά στους εργαζόμενους των νοσοκομείων, όλοι μιλούν για ελλείψεις, αλλά υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν ότι προσωπικό υπάρχει, αλλά η κατανομή είναι λανθασμένη. Συμφωνείτε; Η κατανομή, σε πολλές περιπτώσεις, είναι λανθασμένη, αλλά προσωπικό σήμερα δεν υπάρχει. Ήδη με τις καταγραφές που κάναμε το 2009, υπήρχε έλλειψη 5.000 γιατρών στα νοσοκομεία της χώρας. Με το πάγωμα των προσλήψεων και τη ροή συνταξιοδότησης, αυτές οι ελλείψεις έχουν διογκωθεί περισσότερο. Στο νοσηλευτικό προσωπικό οι ελλείψεις ανέρχονται στις 20.000. Επομένως, αυτό που χρειάζεται στο δημόσιο σύστημα υγείας είναι η άμεση ενίσχυση σε προσωπικό, κυρίως ιατρικό και νοσηλευτικό. Με το διοικητικό προσωπικό τι πρέπει να γίνει, γιατί στο παρελθόν είδαμε να υπάρχουν και δεκάδες κηπουροί σε νοσοκομεία που δεν είχαν καν λίγο πράσινο. Ήταν όλο αυτό το διεφθαρμένο καθεστώς των πελατειακών σχέσεων που υπήρχε και το οποίο φθίνει και εξαλείφεται. Στο ίδιο πλαίσιο πολλοί υποστηρίζουν ότι και οι εφημερίες επαρκούν, καθώς πολλοί πραγματοποιούν πλασματικές και πληρώνονται ουσιαστικά χωρίς να το δικαιούνται, ενώ την ίδια ώρα τις νύχτες εργάζονται μόνο οι ειδικευόμενοι. Ποια είναι η αλήθεια; Πλασματικές εφημερίες υπήρξαν την εποχή του αείμνηστου Γ. Γεννηματά, ο οποίος τις θεσμοθέτησε έναντι κάποιων αυξήσεων στους μισθούς των γιατρών. Τα τελευταία χρόνια έχει εκλείψει το φαινόμενο, τη στιγμή που δεν μπορούν να βγουν ούτε οι πραγματικές εφημερίες. Μήπως όμως τελικά οι ειδικευόμενοι είναι αυτοί που κάνουν τις εφημερίες; Όντως σηκώνουν το μεγάλο βάρος, αλλά οι ειδικευμένοι γιατροί βρίσκονται σε πλήρη εγρήγορση και διεκπεραιώνουν χειρουργεία και ό,τι χρειάζεται από επιτελικής πλευράς. Έχουμε ακούσει πολλές φορές υπουργούς να υποστηρίζουν ότι προκηρύσσονται θέσεις, αλλά οι γιατροί δεν πάνε επειδή οι περιοχές είναι απομακρυσμένες. Γιατί υπάρχει αυτό το φαινόμενο; Γιατί υπάρχει ένα πάρα πολύ αρνητικό πλαίσιο για να πάει κανείς. Όταν προκηρύσσεται μια θέση και αυτός που θα την αποδεχτεί πρέπει να εφημερεύει 30 μέρες το μήνα,

είναι σαν να αποδέχεται τη δια βίου φυλάκισή του. Ενώ λοιπόν δεν υπάρχουν κίνητρα, το αντικίνητρο είναι πολύ μεγάλο. Βέβαια αν φθάσουν τα πράγματα στο απροχώρητο… Αντίστοιχα οι κυβερνώντες υποστηρίζουν, κατά καιρούς, ότι οι ελλείψεις νοσηλευτικού προσωπικού οφείλονται και στις συνεχείς άδειες - μεγάλης διάρκειας - που παίρνουν οι εργαζόμενοι όπως στις περιπτώσεις τοκετού. Τι ισχύει; Στο νοσηλευτικό προσωπικό υπηρετούν, κατά κύριο λόγο, γυναίκες σε παραγωγική ηλικία. Αλίμονο αν δεν τεκνοποιήσουν και δεν πάρουν γονικές άδειες για να αναθρέψουν τα παιδιά τους. Συνεπώς θα πρέπει να προσληφθεί επαρκές προσωπικό, ώστε να καλύπτεται και το θέμα των αδειών. Οι ασθενείς καλούνται πλέον, λόγω μνημονίου, να πληρώνουν όλο και περισσότερα από την τσέπη τους. Ποια είναι ουσιαστικά η οικονομική διαφορά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια; Έχει διπλασιασθεί το ποσό που πρέπει να καταβάλουν. Πλέον οι ασθενείς όχι μόνο βάζουν από την τσέπη τους σε επίσημη καταβολή, αλλά βάζουν και ποσά που είναι εξωφρενικά. Έχουμε γίνει μάρτυρες περιστατικών όπου ζητούν από αγρότες με 300 ευρώ σύνταξη, 200 ευρώ για να κάνουν εξετάσεις και φυσικά οι άνθρωποι έρχονται σε απόγνωση. Εκτός όμως της επίσημης συμμετοχής στα έξοδα

Ε

ισήγαγαν τα ΚΕΝ και αύξησαν τα νοσήλια, στο τέλος όμως ο ΕΟΠΥΥ δεν καταβάλλει τα ποσά αυτά στα νοσοκομεία. Συνεπώς έκαναν «μια τρύπα στο νερό». Πρόκειται για ένα φαύλο κύκλο από τον οποίο για να βγεις, πρέπει να τον σπάσεις. Και δεν τον σπας μέσω των ΚΕΝ

13

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

νοσηλείας και θεραπείας υπάρχουν και τα ανεπίσημα, το γνωστό «φακελάκι». Παρά τις προσπάθειες της ΟΕΝΓΕ, το φαινόμενο δεν μειώθηκε, ίσα ίσα αυξήθηκε, λόγω κρίσης. Ποιες είναι οι προτάσεις σας; Είναι ζήτημα το οποίο ενδημεί σε όλο το χώρο της δημόσιας διοίκησης. Ως ΟΕΝΓΕ κάναμε προσπάθειες που είχαν κάποιο αποτέλεσμα, αλλά δεν είχαν θεαματικό αποτέλεσμα. Χρειάζεται μια συνολική, κοινωνική, αλλαγή της σκοπιάς από την οποία βλέπουμε και αντιμετωπίζουμε το θέμα της διαφθοράς στο δημόσιο. Είναι λύση η σύλληψη των γιατρών αυτών; Σαφέστατα. Όσες φορές έχουν έρθει ανάλογες περιπτώσεις χρηματισμού γιατρών στο υπηρεσιακό συμβούλιο του υπουργείου στο οποίο μετέχω ως πρόεδρος της ΟΕΝΓΕ, έχω ψηφίσει να αποπεμφθούν αυτοί οι γιατροί από το ΕΣΥ. Βέβαια κάποιοι δεν φοβούνται και λόγω μνημονίου κάνουν και εκπτώσεις... Όταν είναι κανείς «αρπακτικό», δύσκολα θα τον αποτρέψεις. Το έχει εγγράψει στη συνείδησή του. Οι ελλείψεις υλικών στα νοσοκομεία έγιναν πια μια καθημερινή συνήθεια. Τελικά ισχύει ότι πολλοί συγγενείς ασθενών αναγκάζονται να φέρνουν διάφορα αναλώσιμα από το σπίτι τους ή είναι μια σχηματική εικόνα προκειμένου να

14

/ Μάιος 2012

προβληθεί το πρόβλημα; Φυσικά και ισχύει. Σε αρκετές περιπτώσεις τα νοσοκομεία δεν έχουν ούτε τα στοιχειώδη υλικά. Για παράδειγμα, στο Τζάνειο πρόσφατα δεν είχαν σύριγγες. Από την άλλη, στο παρελθόν φαίνεται να είχαμε υπερβολικές αγορές υλικών και μάλιστα υπερτιμολογημένα. Αυτό το φαινόμενο δεν θεωρείτε ότι έπρεπε να καταπολεμηθεί; Σαφέστατα υπήρχε το φαινόμενο της υπερτιμολόγησης και της υπερβολικής αγοράς και μάλιστα αυτό γινόταν με τις ευλογίες υπουργών, όπως του αλήστου μνήμης Αλέκου Παπαδόπουλου που έφτιαξε το νόμο περί προμηθειών και διατιμούσε τα νοσοκομειακά υλικά σε εξωφρενικές τιμές μέσω ΦΕΚ. Δεν έχει εκλογικευτεί το σύστημα προμήθειας των νοσοκομείων, απλά η οικονομική στενότητα έχει πλέον οδηγήσει τα πράγματα σε μεγάλη περιστολή προμηθειών. Εξακολουθούν όμως να υπάρχουν υψηλές τιμές. Έχει αποδειχθεί πως οι τιμές παρατηρητηρίου του υπουργείου Υγείας πολλές φορές ήταν υψηλότερες από αυτές που ίσχυαν στην αγορά. Πολλοί υποστηρίζουν ότι στις καρδιολογικές επεμβάσεις κάποιοι γιατροί έκαναν «πάρτι» με τα υλικά και έβαζαν περισσότερα στεντ από ό,τι χρειαζόταν ο ασθενής, προκειμένου να αποκομίσουν και αυτοί τη δική τους προμήθεια. Αυτά τα φαινόμενα που ουσιαστικά βάζουν και σε κίνδυνο τη ζωή ασθενών πώς έπρεπε να καταπολεμηθούν; Φαινόμενα τέτοια συνεχίζουν να υπάρχουν στο δημόσιο, αλλά και στον ιδιωτικό τομέα. Πρόκειται για φαινόμενα που συμβαίνουν όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Ακόμη και στη Γερμανία παραπέμπονται γιατροί στα δικαστήρια με ανάλογες κατηγορίες. Να τονίσουμε βέβαια πως οι περισσότεροι Έλληνες γιατροί διαθέτουν επαγγελματική ευσυνειδησία, πλην όμως ένα «σάπιο μήλο μπορεί να χαλάσει ολόκληρο τελάρο»… Κατά την άποψή σας η διαφθορά στο ΕΣΥ πού εστιάζεται; Εστιάζεται στη νοοτροπία και στο θεσμικό πλαίσιο, που πρέπει να αλλάξει εκ βάθρων για να μπορέσουμε να πούμε ότι χτυπάμε το θέμα της διαφθοράς. Το θέμα των φαρμάκων αποτελεί σήμερα άλλη μια πληγή για τα νοσοκομεία και τη δημόσια υγεία. Γιατί τα περισσότερα νοσοκομεία δεν διαθέτουν πια τα απαραίτητα φάρμακα, ακόμη

Ε

ίναι απίστευτο, όμως αληθινό, ότι το «Θεαγένειο» αντικαρκινικό νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης ξεμένει πλέον από αντικαρκινικά φάρμακα

και για τους καρκινοπαθείς; Τι άλλαξε; Είναι απίστευτο, όμως αληθινό, ότι το «Θεαγένειο» αντικαρκινικό νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης ξεμένει πλέον από αντικαρκινικά φάρμακα. Είναι μια πραγματικότητα που ομολογεί ο ίδιος ο διοικητής του νοσοκομείου, ενώ πέρσι, την ίδια εποχή, που το καταγγέλλαμε, μας διέψευδαν και μας κατηγορούσαν ως δολιοφθορείς. Πρόκειται για το μνημόνιο αυτοπροσώπως… Τα περιβόητα κλειστά ενοποιημένα νοσήλια (ΚΕΝ), μέσω των οποίων υποτίθεται ότι θα ερχόταν ένας εξορθολογισμός των οικονομικών του ΕΣΥ, στην πράξη λειτουργούν ή τελικά δημιούργησαν περισσότερα προβλήματα από όσα έπρεπε να λύσουν; Με την εφαρμογή των ΚΕΝ, τα νοσοκομεία χρεώνουν τρεις φορές περισσότερα. Πρόκειται όμως για μια ατελέσφορη και αδιέξοδη κατάσταση. Εισήγαγαν τα ΚΕΝ και αύξησαν τα νοσήλια, στο τέλος όμως ο ΕΟΠΥΥ δεν καταβάλλει τα ποσά αυτά στα νοσοκομεία. Συνεπώς έκαναν «μια τρύπα στο νερό». Πρόκειται για ένα φαύλο κύκλο από τον οποίο για να βγεις, πρέπει να τον σπάσεις. Και δεν τον σπας μέσω των ΚΕΝ. Σε αυτό το μάλλον άναρχα δομημένο ΕΣΥ, για να νοσηλευτεί κανείς ή για να βρει κρεβάτι στην εντατική, θα πρέπει μάλλον να έχει «μπάρμπα στην Κορώνη». Πώς καταπολεμάται αυτό; Αντιμετωπίζεται με αύξηση κρεβατιών στις μονάδες εντατικής θεραπείας, με περισσότερα τμήματα επειγόντων περιστατικών και με την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Όλοι συζητούν για το πώς κάποιοι γιατροί κρατούν ουσιαστικά κάποια κρεβάτια για δικούς τους ασθενείς... Εκ των πραγμάτων αυτό είναι αδύνατο

να γίνει στις κλινικές του ΕΣΥ. Μόνο στις πανεπιστημιακές κλινικές γίνεται. Εκεί περιμένουν τα λεγόμενα «βαλιτσάκια», τους πελάτες δηλαδή από τα ιδιωτικά τους ιατρεία, τα οποία ευλόγησε ο «αρχιερέας» Λοβέρδος. Τι εκτιμάτε ότι θα έπρεπε να περικόψει ένας υπουργός Υγείας στα δημόσια νοσοκομεία για να σταματήσει η σπατάλη; Τι να κόψεις σήμερα, όλα κομμένα είναι. Τι να κόψεις από το ανύπαρκτο σύστημα; Δεν έμεινε πια τίποτε, καταρρέουν τα νοσοκομεία. Μόνο να ενισχύσεις μπορείς, αλλά και αυτό πρέπει να το πράξεις με περίσκεψη και λογική. Από τους δεκάδες υπουργούς που έχετε δει τα τελευταία χρόνια, ποιος θεωρείτε ότι ήταν ο πιο αποτελεσματικός; Να σας πω ποιος ήταν ο πιο αναποτελεσματικός; Ο Ανδρέας Λοβέρδος. Σε έναν ιδανικό κόσμο πώς θα περιγράφατε τον ιδανικό υπουργό Υγείας; Ο ιδανικός υπουργός θα πρέπει να έχει άμεση γνώση των προβλημάτων και να διαθέτει κουλτούρα διαλόγου και συναίνεσης, ώστε να μπορεί να πείσει τους λειτουργούς της υγείας για την αναγκαιότητα μεγάλων μεταρρυθμίσεων. Αν συνεχισθεί η πολιτική αστάθεια στη χώρα και μετά τον Ιούνιο, πώς βλέπετε το μέλλον των Ελλήνων ασθενών σε σχέση με τις παροχές του συστήματος; Οικτρό θα είναι το μέλλον των ασθενών. Τα δημόσια νοσοκομεία καταρρέουν, αλλά και τα ιδιωτικά νοσοκομεία δεν βρίσκονται σε καλύτερη μοίρα. Επομένως οι ασθενείς θα οδηγηθούν σε καταστάσεις αυτοΐασης και αυτοθεραπείας. Θα γυρίσουμε στο … ξεμάτιασμα!•••

15

AΡΘΡΟ

• Έλλειψη στρατηγικής, πολιτικής και, κυρίως, θέλησης για την ανανέωση του στελεχιακού δυναμικού • Πρωτόγονη και σπάταλη οικονομική διαχείριση

Ε.Σ.Υ.

Αλήθειες που δεν είναι ευχάριστες του Παναγιώτη Βάρδα, Καθηγητή καρδιολογίας, εκλεγμένου προέδρου της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας

Το Εθνικό Σύστημα Υγείας χρειάζεται σήμερα, περισσότερο από ποτέ, διαφάνεια, στρατηγικό σχεδιασμό διαρκείας, ηλεκτρονική παρακολούθηση του κόστους και της αποτελεσματικότητας, ανανέωση και αξιοκρατία

Π

ολλοί που υπηρετούν το Εθνικό Σύστημα Υγείας ως νοσοκομειακά στελέχη, υπήρξαν επίσης πρωτεργάτες αυτού του συστήματος 30 χρόνια πριν, όταν το 1983 ο Γ. Γεννηματάς θεμελίωνε το νέο σύστημα, μια νέα, ευρύτερη πολιτική υγείας και πρόνοιας. Σήμερα, όλες εκείνες οι ελπίδες, οι οραματισμοί και οι επιδιώξεις, φαίνονται χλωμές, απαξιωμένες και, κατά τη δική μου ταπεινή γνώμη, καταρρέουσες. Αναμφίβολα έχει δημοσιευτεί ένα πλήθος αποτιμήσεων του Εθνικού Συστήματος Υγείας και των αιτιών της κρίσης του. Ο ουσιαστικός λόγος αυτής της δημοσίευσης είναι ίσως ότι ο γράφων έχει θητεύσει σε όλες τις εξελικτικές βαθμίδες αυτού του συστήματος, εκτός από ειδικευόμενος, Επιμελητής Β’, Α’ και πανεπιστημιακός δάσκαλος, ενώ ταυτόχρονα γνωρίζει - νομίζω - ουσιαστικά τα συστήματα υγείας πολλών ευρωπαϊκών κρατών.

16

Τίθεται το ερώτημα: Υπήρξε λοιπόν στοιχειωδώς επιτυχές το Εθνικό Σύστημα Υγείας, που σημαντικά οραματίστηκε ο Α. Δοξιάδης, αλλά αξιώθηκε να εφαρμόσει σε σημαντικό βαθμό ο Γ. Γεννηματάς και η τότε νέα σοσιαλιστική κυβέρνηση; Νομίζω ότι η πολιτική εκείνων των χρόνων ανταποκρίθηκε, με τρόπο θεαματικό και αποτελεσματικό, στις τεράστιες ανάγκες υγείας όλης της χώρας, κυρίως όμως κάλυψε τις ανάγκες της, επικίνδυνα στερημέ-

/ Μάιος 2012

Σ

υνειδητά ή μη συνειδητά, οι πάντες - ή περίπου οι πάντες γνώριζαν ότι κάθε συναλλαγή με το «σύστημα» από τις πρώιμες συντάξεις και τα επιδόματα, τις κατασκευές, τα υλικά σίτισης, το πετρέλαιο θέρμανσης, τις οικοσυσκευές, τις φαρμακευτικές και νοσοκομειακές προμήθειες κ.λπ. περιλάμβαναν το ενδεχόμενο παράνομου κέρδους και συναλλαγής

νης, περιφέρειας. Η δεκαετία 1983 – 1993 υπήρξε περίοδος μοναδικής ανάπτυξης για το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Ταυτόχρονα, όμως, εξαρχής το ίδιο Σύστημα ναρκοθέτησε την προοπτική του και επίσης περίπου εξαρχής συνέβαλε στην εξελικτική απαξίωσή του. Η παράδοξη και αντιφατική διαδρομή και τα κύρια αίτια της απαξίωσης θα μπορούσαν να συμπυκνωθούν στα ακόλουθα: 1. Έλλειψη στρατηγικής, πολιτικής και, κυρίως, θέλησης για την ανανέωση του στελεχιακού δυναμικού. Έλλειψη Αξιοκρατίας και έλλειψη κινήτρων. Εστιάζοντας στο ιατρικό δυναμικό, είναι ενδιαφέρον το ότι οι περισσότερες πολιτικές και κλαδικές παρεμβάσεις από την πρώτη εποχή της εφαρμογής του συστήματος εξυπηρέτησαν τις βουλιμικές επιδιώξεις για ανάδειξη όλων των στελεχών του συστήματος και όχι την ανανέωση του τελευταίου. Ταυτόχρονα, η επάνδρωση του συστήματος, κυρίως σε ιατρικό προσωπικό, στιγματίστηκε εξαρχής από την κομματική αναξιοκρατία. Αμφότερα τα δύο κύρια κόμματα πρωταγωνίστησαν, με τον ίδιο τρόπο, στην επιλογή με βάση κυρίως τις κομματικές συστάσεις και περγαμηνές. Συχνά, εξαιρετικά καλές σπουδές και διπλώματα σμικρύνθηκαν και απαξιώθηκαν, προκειμένου να επικρατήσουν συγκεκριμένα συμφέροντα και σκοπιμότητες. Το τελευταίο δεν έγινε σποραδικά. Αντιθέτως, έγινε συχνά και εξελικτικά έλαβε συστημικό, πολιτικό και θεσμικό χαρακτήρα.

2. Πρωτόγονη και σπάταλη οικονομική διαχείριση. Μέχρι προ τριετίας, όταν εμφανίστηκαν

τα πρώτα σημεία της οικονομικής κρίσης, όλες οι βαθμίδες του συστήματος και συγκεκριμένα η πρόνοια, η πρωτοβάθμια περίθαλψη και οπωσδήποτε τα νοσοκομεία είχαν ουσιαστική αυτονομία σε κάθε παράλογη ή / και διεφθαρμένη οικονομική διαχείριση. Συνειδητά ή μη συνειδητά, οι πάντες - ή περίπου οι πάντες - γνώριζαν ότι κάθε συναλλαγή με το «σύστημα» από τις πρώιμες συντάξεις και τα επιδόματα, τις κατασκευές, τα υλικά σίτισης, το πετρέλαιο θέρμανσης, τις οικοσυσκευές, τις φαρμακευτικές και νοσοκομειακές προμήθειες κ.λπ. περιλάμβαναν το ενδεχόμενο παράνομου κέρδους και συναλλαγής. Παράλληλα, το σύστημα υπερχρεώθηκε, με ανεξέλεγκτες διαγνωστικές δαπάνες, που μέχρι σήμερα ελάχιστα έχουν επισημανθεί. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι, ανά εκατομμύριο πληθυσμού, η χώρα μας έχει σημαντικά τον υψηλότερο αριθμό κάθε είδους διαγνωστικών κέντρων, ενώ ο αριθμός μεγάλων συσκευών απεικόνισης, όπως οι μαγνητικοί και αξονικοί τομογράφοι, είναι επίσης, σε ποσοστιαία βάση, οι περισσότεροι ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες. Ως αποτέλεσμα, ο ετήσιος αριθμός αξονικών και μαγνητικών τομογραφιών είναι ο υψηλότερος στην Ευρώπη. Αναμφίβολα, το ίδιο συμβαίνει με όλο το φάσμα των διαγνωστικών δοκιμασιών. Τα ασφαλιστικά ταμεία αποδείχτηκαν «μεγαλόθυμα», «αφελή» και «καλοκάγαθα», έτοιμα να εξυπηρετήσουν κάθε προτεινόμενη συνδρομή. Εδώ χρειάζεται να επισημανθεί ότι όλη η προηγούμενη ανεκτικότητα και σπατάλη υποστήριξε αποτελεσματικά τους 30.000 επιπλέον γιατρούς που η χώρα μας διαθέτει, σε σχέση με χώρες όμοιου πληθυσμού, όπως το Βέλγιο, η Πορτογαλία και η Τσεχία.

17

AΡΘΡΟ

Ο

ι σύγχρονες οικονομικές συνθήκες στη χώρα μας και η οικονομική ανέχεια του πληθυσμού των μη ασφαλισμένων μεταναστών φορτώνουν το Εθνικό Σύστημα Υγείας με εξαιρετικά μεγάλο βάρος υποχρεώσεων

3. Έλλειψη επαφής με την εξελισσόμενη διεθνή πραγματικότητα στα συστήματα υγείας. Διεθνώς, και ιδιαίτερα στην Ευρώπη, τα συστήματα υγείας ταλαιπωρούνται από το αυξανόμενο κόστος, τις νέες απαιτήσεις, από την εξελισσόμενη βιοτεχνολογία και τις νέες επιδημίες και εκφυλιστικές παθήσεις, κυρίως εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού. Σε κοινωνίες καλά οργανωμένες, το κράτος οργάνωσε αποτελεσματικά τις αντανακλαστικές, προσαρμοστικές τους πρακτικές. Προσδιόρισε τις προτεραιότητες, εκμεταλλεύτηκε τις δυνατότητες της υπολογιστικής επιστήμης για καταγραφή και έλεγχο των δεδομένων και νοικοκύρεψε τις ανάγκες και τις δαπάνες του. Στη χώρα μας, μόλις πρόσφατα και ύστερα από τις τεράστιες αλλαγές που επιβάλλουν οι νέες οικονομικές πραγματικότητες, γίνονται πράγματι βήματα προόδου, αντίστοιχα εκείνων που έχουν προηγηθεί τουλάχιστον μία 15ετία σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι ωστόσο αργά για τη διάσωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Η γήρανση και η απαξίωση το έχουν τραυματίσει θανάσιμα. Ταυτόχρονα οι ανάγκες του πληθυσμού για νέες θεραπείες, φρέσκο και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό και οπωσδήποτε, νέες τεχνολογίες διαμορφώνονται μονόδρομα και επιτακτικά.

4. Η οικονομική κρίση και η διαγραφόμενη προοπτική. Οι σύγχρονες οικονομικές συνθήκες στη χώρα μας και η οικονομική ανέχεια του πληθυσμού των μη ασφαλισμένων μεταναστών φορτώνουν το Εθνικό Σύστημα Υγείας

18

/ Μάιος 2012

με εξαιρετικά μεγάλο βάρος υποχρεώσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλες οι εκτιμήσεις δείχνουν μια αύξηση περίπου 30% στις προσφερόμενες υπηρεσίες από το σύστημα, τα τελευταία δύο χρόνια. Ταυτόχρονα, οι μισθοί του προσωπικού μειώνονται δραματικά και οι αποχωρήσεις στελεχών δεν αντικαθίστανται. Νέες τεχνολογίες, νέοι επιστήμονες και νέα σχέδια με προοπτική, σύμφωνα με τις εξελίξεις, δεν υπάρχουν. Είναι ήδη γεγονός, ότι πολλές εξελιγμένες διαγνωστικές ή θεραπευτικές τεχνικές παρέχονται κυρίως από τον ιδιωτικό τομέα, όπου οι ασθενείς καλούνται να πληρώσουν από τα προσωπικά τους αποθεματικά ή τις ιδιωτικές τους ασφάλειες. Το σύστημα κλονίζεται θεμελιακά, ενώ ταυτόχρονα οι υποχρεώσεις του αυξάνονται. Κάθε προσπάθεια εξυγίανσης της οικονομικής του διαχείρισης γίνεται ουσιαστική προτεραιότητα. Παράλληλα απαιτείται λεπτομερής ιεράρχηση στόχων και δυνατοτήτων. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας χρειάζεται σήμερα, περισσότερο από ποτέ, διαφάνεια, στρατηγικό σχεδιασμό διαρκείας, ηλεκτρονική παρακολούθηση του κόστους και της αποτελεσματικότητας, ανανέωση και αξιοκρατία. Κάθε λαϊκιστική προσέγγιση, κάθε επάνδρωση με λανθασμένα κριτήρια, κάθε σχεδιασμός από πολιτικούς φίλους μακριά από το κλίμα της σύγχρονης πραγματικότητας κ.λπ. θα συμβάλει στην περαιτέρω απαξίωση. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας χρειάζεται οπωσδήποτε να αντιληφθεί την εξελισσόμενη ευρωπαϊκή και διεθνή πραγματικότητα και να δημιουργήσει τις αποδοτικότερες δομές, με κύριο γνώμονα το κόστος, την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα.•••

1 19

Ρεπορταζ

• 570 εκατ. ευρώ οι οφειλές τεσσάρων ταμείων προς τους συμβεβλημένους γιατρούς • Οι οφειλές του ΕΟΠΥΥ σε ιδιωτικές κλινικές και διαγνωστικά κέντρα μέχρι την 31-12-2011 ήταν 536 εκατ. ευρώ

ΕΟΠΥΥ

Εντείνεται η ασφυξία στην αγορά υγείας του Αιμίλιου Νεγκή

Οι Έλληνες πολίτες κινδυνεύουν να μην μπορούν να πάρουν τα φάρμακά τους ή να κάνουν ιατρικές εξετάσεις, ακόμη και μια απλή εξέταση αίματος

«Σ

φίγγει η θηλιά» γύρω από την υγεία. Όλα δείχνουν ότι ο συγκεκριμένος τομέας είναι το πρώτο μεγάλο θύμα της δραματικής έλλειψης ρευστότητας, που εντείνεται στην ελληνική οικονομία. Και παίρνουμε μια μικρή, πικρή γεύση από όσα είναι δυνατό να συμβούν στη χώρα στο απευκταίο σενάριο εξόδου της χώρας από την Ευρωζώνη.

Με πολύ απλά λόγια, οι Έλληνες πολίτες κινδυνεύουν να μην μπορούν να πάρουν τα φάρμακά τους ή να κάνουν ιατρικές εξετά-

20

σεις, ακόμη και μία απλή εξέταση αίματος. Η έλλειψη ρευστότητας είναι πλέον δραματική και εξαπλώνεται σε όλο το φάσμα των

/ Μάιος 2012

21

Ρεπορταζ

Η

Ένωση Γιατρών ΕΟΠΥΥ έχει προειδοποιήσει ότι αν ο οργανισμός δεν εξοφλήσει τα χρέη, τότε και οι γιατροί θα προχωρήσουν σε αναστολή της πίστωσης

υπηρεσιών υγείας: από τα ασφαλιστικά ταμεία και τον ΕΟΠΥΥ μέχρι και τις ιδιωτικές κλινικές και τους προμηθευτές. Όσον αφορά στον ΕΟΠΥΥ, το ρεπορτάζ του προηγούμενου μήνα που ανέφερε ότι ο οργανισμός βουλιάζει στα χρέη, επιβεβαιώθηκε με τον πλέον δραματικό τρόπο. Οι φαρμακοποιοί ξεκίνησαν ξανά κινητοποιήσεις, κόβοντας την πίστωση στον οργανισμό, διεκδικώντας την άμεση εξόφληση των σωρευτικών οφειλών του οργανισμού, που αγγίζουν τα 540 εκατ. ευρώ. Οι υπηρεσιακοί υπουργοί Υγείας, Εργασίας και Οικονομικών, καθώς και η διοίκηση του ΕΟΠΥΥ είχαν συναντήσεις με τους εκπροσώπους των φαρμακοποιών, παρέ-

δέχεται πάντως ότι υπάρχει πρόβλημα για περίπου 20 σκευάσματα, τα οποία είναι αναντικατάστατα και κάλεσε φαρμακοβιομηχανίες και φαρμακαποθήκες να καλύψουν τις ανάγκες, διαφορετικά προειδοποίησε ότι θα υπάρξουν πρόστιμα και ποινές. Επί της ουσίας, μέρα με τη μέρα, η κατάσταση στην αγορά αγριεύει. Πολλές φαρμακοβιομηχανίες έχουν σκληρύνει την πιστωτική τους πολιτική απέναντι σε φαρμακαποθήκες που καθυστερούν τις πληρωμές. Παράλληλα, πολλά φαρμακεία αδυνατούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους και έχουν ήδη υπάρξει κατασχετήρια σε καμιά 100αριά φαρμακεία ανά τη χώρα. Την ίδια ώρα, το υπουργείο Υγείας για

Τις πταίει… Είναι ξεκάθαρο πλέον ότι σήμερα πληρώνουμε την τεράστια προχειρότητα που επέδειξαν οι Ανδρέας Λοβέρδος, Γιώργος Κουτρουμάνης και Αθηνά Δρέττα στην ίδρυση και λειτουργία του ΕΟΠΥΥ. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις αλληλοαναιρούμενες υπουργικές αποφάσεις για τα Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια ή τις εγκυκλίους και τα δελτία τύπου που αναιρούσαν τις έτσι και αλλιώς ανεφάρμοστες υπουργικές

αποφάσεις. Θυμίζω το πρόστιμο του 1 ευρώ σε κάθε χειρόγραφη συνταγή για τους γιατρούς… Ευθύνες φέρει δευτερευόντως και η διοίκηση του ΕΟΠΥΥ, με επικεφαλής τον κ. Γερ. Βουδούρη. Ως γιατρός, όσο φιλότιμος και αν ήταν, τόσο ήξερε, τόσο έκανε. Άλλωστε, μερικές φορές νόμιζες ότι το να διοικεί τον οργανισμό είχε να κάνει περισσότερο με το να εμφανίζεται στις πρωινές, ενημερωτικές εκπομπές. Με

όποιον υπουργό καθίσεις, όμως τέτοια μαθαίνεις… Αλλά και τι να σου κάνει ο κ. Βουδούρης, όταν στα τέλη Μαρτίου, εν μία νυκτί, η κυβέρνηση του έκοψε από το πουθενά 500 εκατ. γιατί έπρεπε από κάπου να κοπούν; Όταν για να αλλάξει ο ενιαίος κανονισμός παροχών χρειάστηκαν 2 μήνες; Όταν τα νοσήλια άλλαξαν πίσω μπρος τρεις φορές μέσα σε ισάριθμους μήνες; Αναμφίβολα, ο ΕΟΠΥΥ

χοντας ένα χρονοδιάγραμμα τμηματικής εξόφλησης, το οποίο όμως απέρριψαν οι φαρμακοποιοί. Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν είχε ακόμη αποφασιστεί τι μέλλει γενέσθαι. Στο μεταξύ, η έλλειψη ρευστότητας στην αλυσίδα του φαρμάκου (φαρμακοβιομηχανίες, φαρμακαποθήκες και φαρμακεία) έχει προκαλέσει μεγάλες δυσλειτουργίες και σύμφωνα με το Φαρμακευτικό Σύλλογο Αττικής υπάρχουν ελλείψεις σε τουλάχιστον 160 βασικά σκευάσματα. Από την πλευρά του, ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων έχει αναγνωρίσει ότι υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις, επισημαίνοντας ωστόσο ότι για αρκετά σκευάσματα υπάρχουν εναλλακτικά φάρμακα. Παρα-

22

/ Μάιος 2012

είναι μία από τις «καυτές πατάτες» για την επόμενη κυβέρνηση, που ελπίζουμε ότι θα προκύψει από τις εκλογές της 17ης Ιούνη. Όπως λένε οι ειδικοί, η ύπαρξή του είναι αναγκαία. Εκείνο που χρειάζεται επιτέλους είναι να οργανωθεί σωστά και να διοικηθεί από ανθρώπους που έχουν – όχι τόσο κομματικά διαπιστευτήρια - γνώση και εμπειρία. Άλλως, θα καταρρεύσει. Και μαζί του και η ασφάλιση υγείας όλων…

πολλοστή φορά έχει επιδείξει προχειρότητα κατά την έκδοση νέου Δελτίου Τιμών Φαρμάκων. Οι διορθώσεις επί διορθώσεων δίνουν και παίρνουν, νέα σκευάσματα μπαίνουν και βγαίνουν από τον κατάλογο, σε βαθμό μάλιστα που νοθεύεται ο υγιής ανταγωνισμός. Γύρω στο Πάσχα, βγήκε δελτίο τιμών με μόνο… 262 νέους κωδικούς φαρμάκων (εκκρεμούν περίπου 1.200 εδώ και 16 μήνες!), γεγονός που προκάλεσε εύλογα θύελλα αντιδράσεων. Αρχικά ειπώθηκε ότι θα πάρουν πίσω τα νέα προϊόντα, πράγμα που όμως δεν έγινε στα διορθωτικά δελτία. Μύλος… Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές υπήρχε έντονη φημολογία ότι θα εκδοθεί νέο διορθωτικό δελτίο και με νέα

23

Ρεπορταζ

Γ

ύρω στο Πάσχα, βγήκε δελτίο τιμών με μόνο… 262 νέους κωδικούς φαρμάκων (εκκρεμούν περίπου 1.200 εδώ και 16 μήνες!), γεγονός που προκάλεσε εύλογα θύελλα αντιδράσεων

προϊόντα. Έχουμε καταντήσει σαν το «Πάμε Στοίχημα»… Επί χρόνια, παράγοντες της αγοράς ζητούσαν εύλογα η αρμοδιότητα να μεταφερθεί στο υπουργείο Υγείας και τώρα βλέπουν ότι η κατάσταση πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Το μείζον ερώτημα που τίθεται πλέον έπειτα από τόσους μήνες είναι: Πρόκειται για ανικανότητα ή σκοπιμότητα; Ας μην αναρωτιούνται μερικοί στην Αριστοτέλους πώς έφθασε η χώρα εδώ που έφθασε… Βέβαια όσα συμβαίνουν με τους φαρμακοποιούς και τα φάρμακα αποτελούν την

Αν ο ιδιωτικός τομέας δεν πληρώνεται μία φορά από τον ΕΟΠΥΥ, το ίδιο το Δημόσιο, δηλαδή, τα νοσοκομεία του ΕΣΥ δεν πληρώνονται δύο. Το ίδιο το Δημόσιο έχει κηρύξει στάση πληρωμών στον εαυτό του. Τα οικονομικά στοιχεία του ESYnet για το πρώτο τρίμηνο του 2012 δείχνουν ξεκάθαρα ότι τα δημόσια νοσοκομεία δεν έχουν εισπράξει ούτε ένα ευρώ από τα ασφαλιστικά ταμεία για τη νοσηλεία των ασφαλισμένων τους. Η κατάσταση στο χώρο της υγείας είναι τόσο δραματική που σε ορισμένα νοσοκομεία οι υπηρεσίες έχουν πάψει να ενταλματοποιούν τα νοσήλια! Στο σημείο αυτό έχει παίξει ρόλο και η

24

/ Μάιος 2012

παραίτηση του γενικού γραμματέα του υπουργείου Υγείας κ. Νίκου Πολύζου, ο οποίος κατέβηκε στις εκλογές της 6ης Μαΐου. Όταν λείπει ο γάτος… Η ουσία είναι ότι, και λόγω της ακυβερνησίας, είναι ορατός ο κίνδυνος να πάει στράφι όση δουλειά έγινε τα τελευταία 2 χρόνια στην αναδιοργάνωση των διοικητικοοικονομικών υπηρεσιών των νοσοκομείων. Τα σωρευτικά χρέη των τεσσάρων μεγάλων ταμείων (ΙΚΑ, ΟΠΑΔ, ΟΓΑ και ΟΑΕΕ), που απαρτίζουν τον ΕΟΠΥΥ προς τα νοσοκομεία του ΕΣΥ ήταν στα τέλη του 2011 1,8 δις και σήμερα εκτιμάται ότι ξεπερνούν τα 2,1 δισ. ευρώ! Το γεγονός ότι τα νοσοκομεία δεν ει-

«κορυφή του παγόβουνου». Τα ίδια ή και χειρότερα συμβαίνουν και με τους άλλους προμηθευτές του ΕΟΠΥΥ: γιατρούς, ιδιωτικές κλινικές, διαγνωστικά κέντρα και εργαστήρια. Έχουμε και λέμε: Γιατροί. Οι οφειλές των τεσσάρων ταμείων (ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΠΑΔ και ΟΑΕΕ) και κυρίως του ΟΠΑΔ προς τους συμβεβλημένους ιδιώτες γιατρούς, οι οποίες αφορούν τα έτη 2009, 2010 και 2011, ανέρχονται στο ποσό των 570 εκατ. ευρώ. Ακόμη, για το 2012 εκτιμάται ότι υπάρχουν οφειλές 50 εκατ. ευρώ.

σπράττουν νοσήλια, τα έχει οδηγήσει με τη σειρά τους στο πάγωμα των πληρωμών προς τους προμηθευτές. Τα συσσωρευμένα χρέη τους υπολογίζονται ότι αγγίζουν τα 2,5 δισ. ευρώ. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα στα περισσότερα νοσοκομεία να μην υπάρχουν πλέον υλικά για χειρουργικές επεμβάσεις. Οι προμηθευτές αδυνατούν να εκτελέσουν τις παραγγελίες, καθώς λόγω του «κουρέματος» των ομολόγων πολλές επιχειρήσεις βρίσκονται ένα βήμα πριν την χρεωκοπία, ενώ οι ξένοι οίκοι έχουν σκληρύνει την πιστωτική τους πολιτική, ζητώντας συχνά προκαταβολή του ποσού για την αποστολή υλικών.

Η Ένωση Γιατρών ΕΟΠΥΥ έχει προειδοποιήσει ότι αν ο οργανισμός δεν εξοφλήσει τα χρέη, τότε και οι γιατροί θα προχωρήσουν σε αναστολή της πίστωσης. Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, από την πλευρά του, ζητεί από τα μέλη του που έχουν σύμβαση με τον ΕΟΠΥΥ να την καταγγείλουν, καθώς θα διατηρήσουν το δικαίωμα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης φαρμάκων και εξετάσεων. Στην περίπτωση αυτή, το κόστος της ιατρικής επίσκεψης θα κληθούν να το καταβάλουν οι ασφαλισμένοι. Κλινικές – διαγνωστικά κέντρα. Οι οφειλές του ΕΟΠΥΥ σε ιδιωτικές κλινικές και διαγνωστικά κέντρα μέχρι τις 31-122011 ήταν 536 εκατ. ευρώ. Η κυβέρνηση είχε δεσμευτεί ότι θα εξοφληθούν στα τέλη Μαρτίου. Η υπόσχεση έμεινε κενό γράμμα… Έκτοτε έχουν μαζευτεί άλλα 40-50 εκατ. που αφορούν στα τιμολόγια του Μαρτίου. Τον Απρίλιο, όταν ο σύλλογος των ιδιωτικών κλινικών είχε κάνει κινητοποιήσεις, η κυβέρνηση είχε δεσμευτεί ότι τα τιμολόγια του Μαρτίου θα εξοφληθούν στις 7 Μαΐου. Αυτό δεν έγινε, καθώς τα ταμεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους ήταν άδεια. Στο μεταξύ την 1η Απριλίου εντάχθηκε στον ΕΟΠΥΥ ο Οίκος Ναύτου και την 1η Μαΐου το ΤΑΥΤΕΚΩ, τα οποία όμως είχαν με τη σειρά τους σωρευτικά χρέη 20

Είναι χαρακτηριστικό το ότι τις τελευταίες ημέρες εντείνονται οι φήμες στην αγορά ότι δύο επιχειρήσεις βρίσκονται σε δεινή θέση. Τεράστιο πρόβλημα έχει δημιουργηθεί επίσης με τη νομιμότητα πολλών προμηθειών, οι οποίες γίνονταν χωρίς διαγωνισμό (εξωσυμβατικές) και οι οποίες είχαν «νομιμοποιηθεί» με ειδική διάταξη νόμου που πέρασε από τη Βουλή ο Ανδρέας Λοβέρδος. Όμως, ορισμένοι πάρεδροι του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν αναγνωρίζουν τη ρύθμιση και δεν υπογράφουν τα σχετικά εντάλματα, με συνέπεια να έχει δημιουργηθεί «έμφραγμα» σε πολλά νοσοκομεία.

εκατ. και 50 εκατ. ευρώ αντίστοιχα προς τις ιδιωτικές κλινικές. Εύλογα η κατάσταση χαρακτηρίζεται δραματική, σε έναν κλάδο που απασχολεί περίπου 16.000 εργαζόμενους. Ο όμιλος Euromedica εδώ και μήνες πληρώνει με καθυστέρηση και έναντι το προσωπικό του, ενώ στον όμιλο του Ιατρικού Αθηνών για πρώτη φορά αυτό το Μάιο τέθηκε ζήτημα με την καταβολή της μισθοδοσίας του προσωπικού λόγω έλλειψης ρευστότητας. Η μισθοδοσία καταβλήθηκε από τον ίδιο τον κ. Γ. Αποστολόπουλο.•••

Τι προτείνουν οι φαρμακοποιοί

Προτάσεις για τη βιωσιμότητα του ΕΟΠΥΥ παρουσίασε ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος σε εκδήλωση – ανοικτό διάλογο με τα πολιτικά κόμματα. Ο πρόεδρος του Συλλόγου κ. Θόδωρος Αμπατζόγλου πρότεινε για τη χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ και τη διέξοδο από τη σημερινή κρίση τα εξής: Να επανέλθει η κρατική επιχορήγηση στο 0,6 % του Α.Ε.Π. σύμφωνα με το άρθρο 19 του ν. 3918/2011 Να δοθούν στον ΕΟΠΥΥ τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου που τώρα είναι στα χέρια του ΤΥΔΚΥ και του ΤΑΥΤΕΚΩ, ενώ ανήκουν στον ΕΟΠΥΥ. Τα ομόλογα αυτά ξεπερνούν σε αξία τα 400 εκατ. ευρώ και μπορούν να δώσουν ρευστότητα στον ΕΟΠΥΥ. Να διαχωριστεί απευθείας από τις τράπεζες η καταβολή των εισφορών ασθένειας και να καταβάλλονται απευθείας στον ΕΟΠΥΥ και όχι μέσω ΙΚΑ και ΟΑΕΕ.

25

θεμα

• Το πρώτο έργο της πρωτοβουλίας IMI θα έχει συνολικό προϋπολογισμό 223,7 εκατ. ευρώ • Δημόσια ιδρύματα και ερευνητικοί οργανισμοί, κλινικοί ερευνητές και ειδικοί ενθαρρύνονται να πάρουν μέρος στο πρόγραμμα

NewDrugs4BadBugs

Ξεκινά έρευνα για νέα αντιβιοτικά Στο πρόγραμμα έχουν ήδη εκδηλώσει την υποστήριξή τους μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες, όπως οι GlaxoSmithKline, AstraZeneca, Janssen, Sanofi και Basilea Pharmaceutica

Η

ισχύς εν τη ενώσει». Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενώνει τις δυνάμεις της με τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες, με στόχο να μπει φραγμός στην ανάπτυξη ανθεκτικών μικροβίων και να ανακαλυφθούν νέα αντιβιοτικά φάρμακα. Ως γνωστόν, σε παγκόσμιο επίπεδο παρατηρείται στασιμότητα στην έρευνα για την ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών. Μάλιστα, πολλοί κάνουν λόγο για «το τέλος των αντιβιοτικών». Την ίδια ώρα, πολλά μικρόβια έχουν αναπτύξει σχεδόν πλήρη αντοχή στα υπάρ-

«

26

χοντα αντιβιοτικά, με συνέπεια να τίθεται σε άμεσο κίνδυνο η δημόσια υγεία. Αποκαλούνται «Σούπερ μικρόβια» (Super Bugs), πλήττοντας κυρίως τις μονάδες εντατικής των νοσοκομείων και δυστυχώς η Ελλάδα αποτελεί πρωταθλήτρια στο συγκεκριμένο τομέα, γεγονός που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών. Υπό το πρίσμα αυτό, αποκτά ιδιαίτερη σημασία και για τη χώρα μας η εκπόνηση από την Ε.Ε. ενός μεγάλου ερευνητικού προγράμματος με στόχο ακριβώς την προώθηση της έρευνας στα αντιβιοτικά. Μάλιστα, στο πρόγραμμα έχουν ήδη εκδηλώσει

/ Μάιος 2012

την υποστήριξή τους μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες, όπως οι GlaxoSmithKline, AstraZeneca, Janssen, Sanofi και Basilea Pharmaceutica. Το πρόγραμμα είναι κομμάτι του σχεδίου δράσης για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής που εκπόνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Action Plan Against the Rising Threats from Antimicrobial Resistance) το Νοέμβριο του 2011. Το πρόγραμμα ονομάζεται «NewDrugs4BadBugs». Ο άμεσος στόχος είναι να βελτιώσει την επιστημονική γνώση για τη μικροβιακή αντοχή, το σχεδιασμό και την υλοποίηση αποδοτικών κλινικών μελετών, με απώτερο σκοπό να γίνει επιλογή καινοτόμων πειραματικών, αντιβιοτικών ουσιών μέσω της κλινικής ανάπτυξης. Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από τη μεγαλύτερη πρωτοβουλία της Ε.Ε. για τη σύμπραξη δημόσιου – ιδιωτικού τομέα, την επονομαζόμενη Innovative Medicines Initiative (IMI). Το πρώτο έργο της πρωτοβουλίας αυτής θα έχει συνολικό προϋπολογισμό 223,7 εκατ. ευρώ, από τα οποία 109 θα προσφέρει η Ε.Ε. και τα υπόλοιπα 114,7 εκατ. θα προσφερθούν από φαρμακευτικές και βιοτεχνολογικές επιχειρήσεις. Για πρώτη φορά, επιστήμονες από δημόσιους, ερευνητικούς οργανισμός και τον ιδιωτικό τομέα θα συνεργαστούν με στόχο να νικηθούν τα «σούπερ μικρόβια». Εντός του 2012, αναμένεται να ανακοινωθούν και άλλα προγράμματα τα οποία θα χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο της ίδιας πρωτοβουλίας. Η αντοχή στα αντιβιοτικά εξελίσσεται σε παγκόσμια απειλή για τη δημόσια υγεία. Πολλές από τις ανακαλύψεις της ιατρικής των τελευταίων ετών, όπως η χημειοθερα-

πεία για την αντιμετώπιση του καρκίνου και η μεταμόσχευση οργάνων, βασίζονται στην αποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών. Παρά τη μεγάλη ανάγκη και τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη αντοχής από τα μικρόβια στα διαθέσιμα αντιβιοτικά, το πρόβλημα γίνεται ακόμη μεγαλύτερο από το γεγονός ότι τα τελευταία 15 χρόνια, η φαρμακευτική έρευνα έχει μειωθεί και λίγες εταιρείες παραμένουν ενεργές στον τομέα αυτό. Κύριες αιτίες είναι ότι υπάρχουν επιστημονικές δυσκολίες στην ανακάλυψη νέων ουσιών, πολυπλοκότητα και γραφειοκρατία στις ελεγκτικές αρχές και έλλειψη εμπορικών κινήτρων που θα ενίσχυε την επένδυση στον τομέα αυτό. Ο πρόεδρος της έρευνας και ανάπτυξης της GlaxoSmithKline, κ. Patrick Vallance, δήλωσε σχετικά: «Η αύξηση σε μολύνσεις όπως ο MRSA είναι γνωστή, αλλά σήμερα καταγράφεται μια πιθανότητα να αντιστρέψουμε την απειλή. Η ανακοίνωση σηματοδοτεί ένα νέο μοντέλο συνεργασίας και τη θέληση για αλλαγή και προσαρμογή, με σκοπό να αναζητήσουμε διαφορετικές λύσεις. Η GSK έχει μεγάλη ιστορία στην ανάπτυξη αντιβιοτικών εδώ και 40 χρόνια και παραμένουμε ενεργοί στον τομέα αυτόν της έρευνας. Μπορούμε να συνεισφέρουμε με την επιστημονική μας καινοτομία και εξειδίκευση σε αυτήν την πρωτοποριακή συνεργασία, που σε συνδυασμό με τις πηγές και τις ικανότητες των υπολοίπων, παρέχει μια προοπτική στην κάλυψη των αναγκών των ασθενών». Ο Martin Mackay, πρόεδρος της έρευνας και ανάπτυξης της AstraZeneca, ανέφερε: «Η σταθερή άνοδος των ανθεκτικών στελεχών μικροβίων είναι μια άμεση απειλή για τη δημόσια υγεία και, χωρίς έ-

27

θεμα

3 εμπόδια στην έρευνα

Η ανακάλυψη νέων αντιβιοτικών είναι δύσκολη και η ανεύρεση καινοτόμων ουσιών που στοχεύουν τα μικρόβια, αποτελεί επιστημονική πρόκληση. Ρυθμιστικές, πολύπλοκες διαδικασίες, που αφορούν ειδικά στα αντιβιοτικά, εντείνουν την πρόκληση για τους επιστήμονες. Π.χ. οι κλινικές δοκιμές τελικού σταδίου απαιτούν μεγάλο αριθμό ασθενών. Το γεγονός αυτό καθυστερεί τις διαδικασίες και αυξάνει το κόστος. Τα χαμηλά περιθώρια κέρδους σε σχέση με άλλες κατηγορίες φαρμάκων περιορίζουν τις πιθανότητες οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις να δώσουν βάρος στην αντιβιοτική έρευνα. Τα νέα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται το λιγότερο δυνατόν και μόνο αν έχουν αποτύχει τα παλαιότερα αντιβιοτικά. Το γεγονός αυτό περιορίζει τα εμπορικά οφέλη και αποθαρρύνει τις φαρμακοβιομηχανίες.

28

να αξιόπιστο οπλοστάσιο με αποτελεσματικά αντιβιοτικά, η παροχή σύγχρονης περίθαλψης δεν είναι δυνατή. Τα μικρόβια αναπτύσσουν αντοχή το ίδιο γρήγορα – αν όχι γρηγορότερα – από ό,τι εμείς μπορούμε να αναπτύξουμε θεραπείες και ένας συνδυασμός επιστημονικών, ρυθμιστικών και οικονομικών προκλήσεων εμποδίζουν την ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών. Είναι καιρός να αντιμετωπίσουμε αυτό το ζήτημα με ένα διαφορετικό τρόπο, διαμοιράζοντας πληροφορίες και γνώσεις ανάμεσα σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Η συνεργασία αυτού του είδους είναι κρίσιμη αν θέλουμε να επιταχύνουμε την ανακάλυψη νέων θεραπειών». Το πρόγραμμα θα εστιάζεται αρχικά σε τρεις καίριους τομείς: 1. Πρόοδος στην ανάπτυξη αντιβιοτικών που βρίσκονται ήδη υπό έρευνα Η χρηματοδότηση θα υποστηρίζει μια νέα έρευνα η οποία θα δώσει ώθηση σε αντιβιοτικές ουσίες οι οποίες βρίσκονται ήδη σε στάδιο κλινικών δοκιμών και θα βελτιώσει το σχεδιασμό μελλοντικών κλινικών μελετών. Για παράδειγμα, η GlaxoSmithKline διαθέτει το πειραματικό αντιβιοτικό GSK1322322, το οποίο στοχεύει σε πολυανθεκτικά στελέχη μικροβίων, όπως ο MRSA (Σταφυλόκοκκος ανθεκτικός στη μεθικυλλίνη) και σήμερα βρίσκεται σε φάση ΙΙ. Το φάρμακο αυτό λοιπόν θα ενταχθεί στο πρόγραμμα. Θα ακολουθήσει το MEDI4893 της AstraZeneca, το οποίο αποτελεί ένα καινοτόμο μονοκλωνικό αντίσωμα, το οποίο όμως βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης. Το φάρμακο αυτό στοχεύει σε μια τοξίνη που απελευθερώνει ο σταφυλόκοκκος. Επίσης, υπάρχει και το AZD9773, που αφορά στη θεραπεία της σοβαρής σήψης

/ Μάιος 2012

και του σηπτικού σοκ, καταστάσεις οι οποίες προκαλούνται από ανεξέλεγκτες μικροβιακές λοιμώξεις.

2, Ανταλλαγή πληροφοριών Η συνεργασία θα βασιστεί στην ανταλλαγή ερευνητικών δεδομένων. Ελπίδα όλων είναι ότι η ανάπτυξη μιας πλατφόρμας η οποία θα επιτρέψει το διαμοιρασμό γνώσης και πόρων μεταξύ πολλαπλών ομάδων, θα αυξήσει τις πιθανότητες επιτυχίας στην ανάπτυξη της νέας γενιάς αντιβιοτικών. Παράλληλα, θα δοθεί η ευκαιρία να μην υπάρχουν αλληλοεπικαλύψεις στην έρευνα και συνεπώς να βελτιωθεί για πρώτη φορά η αποδοτικότητα στις μελλοντικές δράσεις έρευνας και ανάπτυξης, υποστηρίζοντας την αντιβιοτική έρευνα και πέραν του χρονικού ορίζοντα που θέτει το πρόγραμμα. Οι συμμετέχοντες θα μοιραστούν πληροφορίες για το σχεδιασμό των κλινικών δοκιμών και για τα δεδομένα που αυτές θα παράγουν, ώστε να υποστηριχθεί η ανάπτυξη καινοτόμων δοκιμών στο μέλλον, που επίσης θα αυξήσει την αποδοτικότητα. Θα δημιουργηθεί ένα δίκτυο κλινικών δοκιμών για να εκτιμήσει τα αντιβιοτικά που σήμερα βρίσκονται σε ανάπτυξη, επιτρέποντας στους επιστήμονες που ασχολούνται με την αντιβιοτική έρευνα να εργαστούν παράλληλα με τους επιστήμονες που αναπτύσσουν τα φάρμακα του μέλλοντος.

3. Συνέχιση έρευνας και ανακάλυψη νέων αντιβιοτικών Η αντιμετώπιση των μολύνσεων που προκαλούνται από τα Gram αρνητικά μικρόβια είναι μια δύσκολη πρόκληση, που οφείλεται σε συγκεκριμένους αμυντικούς μηχανισμούς που αυτά μετέρχονται. Σήμερα, υπάρχουν λίγες διαθέσιμες δυνατότητες θεραπευτικής αντιμετώπισης και ακόμη χειρότερα υπάρχουν περιορισμένες ερευνητικές δραστηριότητες στον τομέα αυτό. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα λοιπόν έχει ως στόχο να βρει νέες προσεγγίσεις στο σχεδιασμό αντιβιοτικών, τα οποία θα μπορούσαν να τα βάλουν με τα Gram αρνητικά μικρόβια. Ακόμη, στόχος είναι να κατανοηθούν καλύτερα οι αμυντικοί μηχανισμοί των μικροβίων αυτών και η γνώση που θα αποκτηθεί, να υποστηρίξει τις μελλοντικές προσπάθειες ανακάλυψης φαρμάκων. Στοιχείο – «κλειδί» για την επιτυχία του «NewDrugs4BadBugs» θα είναι η εμπλοκή πολλαπλών συνεταίρων από όλη την Ευρώπη. Δημόσια ιδρύματα και ερευνητικοί οργανισμοί, κλινικοί ερευνητές και ειδικοί ενθαρρύνονται να πάρουν μέρος στο πρόγραμμα μέσω μιας σειράς εκδηλώσεων που θα γίνουν σε διάφορες πόλεις.•••

29

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΒΕΛΑΣ*

Τα γενόσημα δεν είναι θεραπευτικώς ισοδύναμα! «Η αγορά γενοσήμων στην Ελλάδα, με βάση τις ημερήσιες δόσεις, είναι ίδια ή και μεγαλύτερη από αυτήν της Ευρώπης, ενώ σε ποσοστό αξίας είναι ίσως μεγαλύτερη, γιατί τα γενόσημα στην Ελλάδα προστατεύτηκαν από όλες τις κυβερνήσεις

Συνέντευξη στον Αιμίλιο Νεγκή * Καθηγητής φαρμακολογίας

30

Μ

έχρι πρόσφατα, ο Δημήτρης Κούβελας ήταν άγνωστος στο ευρύ κοινό. Λαμπρός επιστήμονας στον τομέα της φαρμακολογίας, έκανε αίσθηση στο πανελλήνιο, όταν αποκάλυψε τα τεράστια κενά που υπάρχουν στη χώρα μας στον έλεγχο των φαρμάκων, με αφορμή το θόρυβο που δημιουργήθηκε με τα γενόσημα φάρμακα. Σε όσους τον γνωρίζουν, πάντως, είναι γνωστός για το γεγονός ότι δεν «στρογγυλεύει» τα «πιστεύω» του. Αυτό αποδεικνύει και στην αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο «PhB». Του θέσαμε λοιπόν ανοιχτά το ζήτημα της ποιότητας και ασφάλειας των γενοσήμων και εξίσου ανοιχτά διαλύει κάθε μύθο γύρω από το θέμα. Προτείνουμε, λοιπόν, σε εκείνους που διαμορφώνουν την πολιτική υγείας και φαρμάκου στη χώρα – αλλά, ως είθισται, στην Ελλάδα είναι άσχετοι με το αντικείμενο – και κυρίως τους πολιτικούς, να διαβάσουν προσεκτικά τις απαντήσεις του διακεκριμένου καθηγητή φαρμακολογίας. Τα γενόσημα – ξεκαθαρίζει – δεν είναι θεραπευτικώς ισοδύναμα με τα πρωτότυπα. Σα να μην έφθανε αυτό, υπάρχει τεράστια διαφορά και μεταξύ των διαφόρων γενοσήμων, γεγονός που καθιστά τη μεταφορά από το ένα στο άλλο γενόσημο ιατρικώς απαράδεκτη!

/ Μάιος 2012

Η πολιτεία – τονίζει - οφείλει να θεσμοθετήσει τον τύπο και την ποιότητα ελέγχων για τα φάρμακα. Σε περίπτωση που υπάρχει οικονομικό πρόβλημα λειτουργίας του ΕΟΦ, είναι δυνατό να ανατίθενται έλεγχοι σε εξειδικευμένα εργαστήρια πανεπιστημίων ή ερευνητικών φορέων. Τα λόγια του είναι «γροθιά στο στομάχι» της πολιτικής εξουσίας. Η πολιτεία πρέπει να μη διαλέγει τους «ειδικούς» ανάμεσα στους κομματικούς φίλους, αλλά στα θεσμοθετημένα όργανα, όπως τα ακαδημαϊκά ιδρύματα, οι επαγγελματικοί σύλλογοι (ιατρικός, φαρμακευτικός κ.λπ.) και οι επιστημονικές εταιρείες (υπέρτασης, ενδοκρινολογική, φαρμακολογίας κ.λπ.). Κύριε καθηγητά, είναι αλήθεια πως υ-

πάρχει μεγάλη σύγχυση για τα γενόσημα φάρμακα στη χώρα μας. Πόσο ασφαλή και αποτελεσματικά είναι σε σχέση με τα αντίστοιχα πρωτότυπα; Τα αντίγραφα φάρμακα, όπως και τα πρωτότυπα, υπόκεινται σε κάποιους ελέγχους, οι οποίοι αποτελούν το ελάχιστο για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειάς τους. Η σημαντική διαφορά είναι ότι το πρωτότυπο φάρμακο έχει δοκιμαστεί με τη μορφή που κυκλοφορεί σε ανθρώπους, υγιείς εθελοντές, αλλά και ασθενείς και είναι γνωστής δραστικότητας και ασφάλειας. Τα αντίγραφα παρασκευάζονται με τρόπο που θεωρείται ότι τα καθιστά το ίδιο δραστικά και ασφαλή με τα πρωτότυπα, αλλά δεν υπάρχουν κλινικές μελέτες, όταν κυκλοφορήσουν, που να τεκμηριώνουν την κατ’ εκτίμηση και κατά σύμβαση ομοιότητά τους. Επίσης η νομοθεσία δέχεται σημαντικές αποκλίσεις, της τάξης του 25%, από το πρωτότυπο, με όρια εμπιστοσύνης που πραγματικά τα διαφοροποιεί ποσοτικά από το πρωτότυπο. Παρόλο λοιπόν που τα γενόσημα σε σχέση με το πρωτότυπο εμφανίζονται τυπικώς βιοϊσοδύναμα, πρακτικά δεν είναι πάντα ισοδύναμα στη θεραπεία, ενώ υπάρχει τεράστια διαφορά και μεταξύ τους, που καθιστά τη μεταφορά από το ένα στο άλλο γενόσημο, ιατρικώς απαράδεκτη. Είναι όλα τα γενόσημα ίδια μεταξύ τους; Είναι όλα τα γενόσημα καλά ή όλα κακά; Στα γενόσημα συναντώνται μεγάλες ποιοτικές διαφορές. Ο λόγος υιοθέτησής τους είναι το σημαντικά χαμηλότερο κόστος τους. Αν η τιμή δεν είναι σημαντικά χα-

μηλότερη, δεν υπάρχει κανένας λόγος ύπαρξής τους. Λόγω λοιπόν της οικονομικής υπόστασής τους, τα ουσιωδώς όμοια που κατασκευάζονται στην Ελλάδα είναι σαφώς συμφερότερα από τα εισαγόμενα. Η επένδυση έχει έμμεσο οικονομικό όφελος, ενώ οι βιομηχανίες έχοντας έδρα στη χώρα μας, δυνητικά είναι εύκολο να ελέγχονται από τις ανάλογες αρχές. Αντίθετα, τα εισαγόμενα αντίγραφα δεν είναι εύκολο να ελεγχθούν ούτε αναφορικά με τη χώρα, αλλά ούτε και με την ποιότητα κατασκευής τους. Κάποια εισάγονται μέσω τρίτων χωρών, οπότε χάνεται πραγματικά η δυνατότητα ελέγχου της πηγής, των πρώτων υλών και του τρόπου παρασκευής. Οι δυνητικές προσμίξεις, οι διαφορές στο υλικό συσκευασίας, αλλά και ο τρόπος παρασκευής είναι δυνα-

Τα αντίγραφα παρασκευάζονται με τρόπο που θεωρείται ότι τα καθιστά το ίδιο δραστικά και ασφαλή με τα πρωτότυπα, αλλά δεν υπάρχουν κλινικές μελέτες, όταν κυκλοφορήσουν, που να τεκμηριώνουν την κατ’ εκτίμηση και κατά σύμβαση ομοιότητά τους

31

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ε

μείς λέμε «ναι» στα ποιοτικώς ελεγμένα φάρμακα, που χρησιμοποιούνται με ορθολογισμό και με απόλυτη ένδειξη για τον ασθενή και την πάθησή του

τόν να επηρεάσουν τη σταθερότητα στο χρόνο, τη δραστικότητα, αλλά και την ασφάλεια. Η κυβέρνηση διατείνεται ότι στην Ελλάδα το ποσοστό χρήσης των γενοσήμων είναι μόλις 16-18%, ενώ σε άλλες χώρες μπορεί να φθάσει και το 70%. Ισχύει πράγματι αυτό; Όχι, αυτό είναι μια παρανόηση. Όλος ο κόσμος αναφέρεται στη σύγκριση κυκλοφορίας αναφέροντας ημερήσιες δόσεις. Το ποσοστό που δίνεται για την κυκλοφορία στην Ελλάδα, αναφέρεται στον τζίρο κατανάλωσης, δηλαδή σε χρηματική αξία, ενώ στην Ευρώπη αναφέρεται σε ημερήσιες δόσεις. Αν κάνουμε τα μεγέθη συγκρίσιμα, η αγορά γενοσήμων στην Ελλάδα, με βάση τις ημερήσιες δόσεις, είναι ίδια ή και μεγαλύτερη από αυτήν της Ευρώπης, ενώ σε ποσοστό αξίας είναι ίσως μεγαλύτερη, γιατί τα γενόσημα στην Ελλάδα προστατεύτηκαν από όλες τις κυβερνήσεις. Στην Ελλάδα τα γενόσημα τιμολογούνται στο 80% του πρωτοτύπου, ενώ στην Ευρώπη υπάρχουν και κάποια στο 2% της αξίας του πρωτοτύπου. Ποιος θα αγόραζε απομίμηση Rolex σε τιμή 20% μικρότερη από αυτήν του πραγματικού; Και στην περίπτωση αυτή δεν επηρεάζει το αντίγραφο τη ζωή και την υγεία μας! Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι σε όλες τις δυτικές χώρες, τα συστήματα υγείας έχουν θεσπίσει κίνητρα και κανόνες συνταγογράφησης για να προωθήσουν τη χρήση γενοσήμων και να μειώσουν το κόστος. Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με το ότι η κυβέρνηση επιδιώκει την προώθηση των γενοσήμων; Όταν αναφερόμαστε στο γενόσημο στην κλινική φαρμακολογία, εννοούμε φάρμακο παλαιότερο της 20ετίας, γιατί αυτά τα φάρμακα δεν προστατεύονται από πατέ-

32

/ Μάιος 2012

ντα (ακόμη και τα πρωτότυπα) και επομένως και τα πρωτότυπα χωρίς πατέντα, είναι φθηνότερα, αλλά επιπλέον τα παλιά και καταξιωμένα φάρμακα είναι γνωστά και όσον αφορά τη θεραπευτική δράση τους και όσον αφορά στις πιθανές ανεπιθύμητες ιδιότητές τους. Εμείς λέμε «ναι» στα ποιοτικώς ελεγμένα φάρμακα, που χρησιμοποιούνται με ορθολογισμό και με απόλυτη ένδειξη για τον ασθενή και την πάθησή του. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η χώρα μας κινδυνεύει από την είσοδο γενοσήμων που κατασκευάζονται σε τρίτες χώρες. Υπάρχει τέτοιος κίνδυνος; Τι πρέπει να κάνουμε για να προφυλαχθούμε; Ναι, όπως προανέφερα, υπάρχει αυτός ο κίνδυνος. Οφείλουμε να ζητάμε αυστηρούς ελέγχους, κάτι που δεν κάνουμε στη χώρα μας, για λόγους άγνωστους και ακατανόητους. Το βασικό επιχείρημα της κυβέρνησης είναι ότι τα γενόσημα έχουν το ίδιο θεραπευτικό αποτέλεσμα με μικρότερο κόστος. Υπάρχουν γενόσημα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα τα οποία δεν έχουν το ίδιο αποτέλεσμα και τελικά αυξάνουν το κόστος για το κράτος; Φυσικά, όλοι οι γιατροί και οι φαρμακοποιοί στη χώρα μας έχουν βιώσει επικίνδυνες καταστάσεις. Το πρόβλημα είναι ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει κουλτούρα αναφοράς ανεπιθύμητων ενεργειών των φαρμάκων. Σημείο – «κλειδί» για την πιστοποίηση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας ενός γενόσημου φαρμάκου είναι οι λεγόμενες μελέτες βιοϊσοδυναμίας. Κυκλοφορεί ευρέως ότι με αρκετά σκευάσματα υπάρχει σοβαρό πρόβλημα αξιοπιστίας των μελετών.

Ποια είναι η πραγματικότητα; Οι μελέτες βιοϊσοδυναμίας σχετίζονται με το νομικό πλαίσιο, αλλά και με την αξιοπιστία των εργαστηρίων. Η αξιοπιστία και η φερεγγυότητα της μελέτης βιοϊσοδυναμίας εξασφαλίζεται μόνο με τη διενέργεια ελέγχων από τις ρυθμιστικές αρχές, κάτι που στη χώρα μας δεν γίνεται. Ποια μέτρα οφείλει να λάβει η Πολιτεία ώστε να διασφαλιστεί η ποιότητα και η ασφάλεια των γενοσήμων; Η πολιτεία οφείλει να θεσμοθετήσει τον τύπο και την ποιότητα ελέγχων για τα φάρμακα. Σε περίπτωση που υπάρχει οικονομικό πρόβλημα λειτουργίας του ΕΟΦ, είναι δυνατό να ανατίθενται έλεγχοι σε εξειδικευμένα εργαστήρια πανεπιστημίων ή ερευνητικών φορέων, γεγονός που θα εξασφάλιζε και ένα οικονομικό όφελος των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων που θα διεξάγει την έρευνα, αλλά ταυτοχρόνως εξασφαλίζεται και η ποιότητα των ελέγχων. Ακόμη θα μπορούσε να απαιτηθεί από τον παρασκευαστή η χρηματοδότηση του ελέγχου του φαρμάκου του, ώστε να δοθεί η ανάλογη έγκριση. Για να γίνει αυτό η Πολιτεία πρέπει να μη διαλέγει τους «ειδικούς» ανάμεσα στους κομματικούς φίλους, αλλά στα θεσμοθετημένα όργανα, όπως τα ακαδημαϊκά ιδρύματα, οι επαγγελματικοί σύλλογοι (ιατρικός, φαρμακευτικός κ.λπ.) και οι επιστημονικές εταιρείες (υπέρτασης, ενδοκρινολογική, φαρμακολογίας κ.λπ.). Κύριε καθηγητά, υπάρχει πράγματι πολυφαρμακία στην Ελλάδα; Φυσικά. Αυτό είναι το πραγματικό πρόβλημα σπατάλης στο φάρμακο. Πρέπει να υιοθετηθεί ο ατομικός φάκελος ασθενούς, η απόλυτη ένδειξη συνταγογράφησης με βάση τις διεθνείς επιστημονικές αντιλήψεις κ.λπ. Στη χώρα μας υπάρχει πλημμελής δήλωση των ανεπιθύμητων ενεργειών φαρμάκων, κατά κύριο λόγο, από τους επαγγελματίες υγείας. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα; Οφείλουμε να ενημερώσουμε όλο το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό για τον τρόπο αναφοράς, αλλά θα μπορούσαμε να υιοθετήσουμε και κέντρα αναφοράς ανεπιθύμητων ενεργειών άμεσα, από τους ασθενείς ή τους επαγγελματίες υγείας. Σήμερα με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Η χρήση του facebook, του twitter και άλλων ανάλογων εργαλείων για σοβαρούς λόγους, όπως η «κίτρινη κάρτα» θα ήταν κάτι εξαιρετικά χρήσιμο, που θα έδινε πραγματική εικόνα της πραγματικότητας. Η χώρα μας παρουσιάζει αξιόλογη εγχώρια παραγωγή φαρμάκων, τόσο σε ποιότητα

όσο και σε ποσότητα. Εφόσον η χώρα έχει ανάγκη ανάπτυξης, τι πιστεύετε πρέπει να γίνει για να ενισχυθεί η εγχώρια παραγωγή; Πιστεύω ότι χρειάζεται μια αμφίδρομη δράση για τη βελτίωση της εμπιστοσύνης. Τα επώνυμα γενόσημα, οι έλεγχοι και η συνεργασία ανάμεσα σε φορείς εκτός πολιτικών ίσως είναι η λύση. Μια ειλικρινής ανάπτυξη θεσμικής σχέσης ανάμεσα στα πανεπιστήμια και τη βιομηχανία για τη βελτίωση της παραγωγής, ανάμεσα στα πανεπιστήμια, τους επιστημονικούς φορείς και τους συλλόγους ασθενών και καταναλωτών, επίσης θα ήταν εξαιρετικά σημαντική. Τέλος, όλη αυτή η συνεργασία θα πρέπει να παράγει μια συνισταμένη άποψη που θα πρέπει να νομιμοποιείται και να υιοθετείται ως πολιτική του κράτους για το φάρμακο. Κυβερνητικές αποφάσεις από άσχετους πολιτικούς, που επηρεάζονται από «σκοτεινά» κέντρα αποφάσεων ή από επιλεγμένους συμβούλους, πρέπει να σταματήσει σε όλα τα επίπεδα, αν επιθυμούμε να έχουμε μέλλον ως έθνος.

Π

αρόλο που τα γενόσημα σε σχέση με το πρωτότυπο εμφανίζονται τυπικώς βιοϊσοδύναμα, πρακτικά δεν είναι πάντα και θεραπευτικώς ισοδύναμα, ενώ υπάρχει τεράστια διαφορά και μεταξύ τους, που καθιστά τη μεταφορά από το ένα στο άλλο γενόσημο, ιατρικώς απαράδεκτη.

Αξιόλογη έρευνα Έχετε επιδείξει αξιοπρόσεκτο ερευνητικό έργο. Με τι ασχολείστε σήμερα, εσείς και οι συνεργάτες σας; Σήμερα, εργαζόμαστε στο εργαστήριο με τεχνική (push-pull) σε «ενσυνείδητα» ελευθέρως κινούμενα πειραματόζωα. Με την παραπάνω μέθοδο μελετώνται οι ρυθμοί απελευθέρωσης νευρομεταβιβαστών σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου (οπίσθιο υποθάλαμο, αμυγδαλοειδείς πυρήνες, υπομέλανα τόπο) και ειδικότερα διεγερτικών και κατασταλτικών αμινοξέων (ασπαραγινικό, γλουταμινικό, GABA, ταυρίνη, αργινίνη κ.λπ.). Ο προσδιορισμός των νευρομεταβι-

33

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

βαστών γίνεται με υγρή χρωματογραφία υψηλής απόδοσης (HPLC). Η απελευθέρωση των νευρομεταβιβαστών συνδυάζεται με συγκεκριμένες συμπεριφορές ή ζωτικές λειτουργίες των πειραματόζωων, καθώς, φυσικά, και με τη χορήγηση φαρμακευτικών ουσιών. Εκτός από προσδιορισμό των νευρομεταβιβαστών, διεξάγονται παράλληλα με πειράματα συμπεριφορών (σεξουαλικότητα, μνήμη, μάθηση, αντίληψη κ.λπ.). Επίσης συνεργαζόμαστε με την ουρολογική κλινική του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ, σε θέματα που αφορούν κυρίως στη σεξουαλική δυσλειτουργία, την υπογονιμότητα και την υπερτροφία του προστάτη. Καρπός της

Ο κ. Δημήτρης Κούβελας είναι καθηγητής και διευθυντής του εργαστηρίου φαρμακολογίας & κλινικής φαρμακολογίας στην ιατρική σχολή του ΑΠΘ. Γεννήθηκε στη Δράμα το 1961, αλλά η οικογένειά του μετοίκησε στη Θεσσαλονίκη όταν εκείνος ήταν μόλις δύο ετών. Αποφοίτησε από το φημισμένο ελληνογαλλικό κολέγιο «DE LA SALLE» της Θεσσαλονίκης και σπούδασε φαρμακευτική και ιατρική, με ειδικότητα γενικής ιατρικής. Έχει μετεκπαιδευτεί στη νευροψυχοφαρμακολογία, φοιτώντας στο Institut fuer Pharmakologie und Toxikologie του πανεπιστημίου του Innsbruck στην Αυστρία και έχει λάβει διδακτορικό δίπλωμα από το τμήμα ιατρικής του ΑΠΘ. Στο Αριστοτέλειο ξεκίνησε την καριέρα

34

του το 1992 ως λέκτορας, ενώ έχει αναγορευτεί επισκέπτης καθηγητής στα πανεπιστήμια Kragujevac της Σερβίας και Λειψίας της Γερμανίας. Έχει επιδείξει αξιόλογο διδακτικό και ερευνητικό έργο με επίκεντρο τη φαρμακολογική μελέτη διαφόρων ουσιών σε απομονωμένους ιστούς και όργανα. Τμήμα των ανωτέρω μελετών στους υποδοχείς των οπιοειδών αποτέλεσε και το θέμα της διδακτορικής του διατριβής. Ανάμεσα στα άλλα, έχει διατελέσει πραγματογνώμων σε θέματα φαρμάκων στα δικαστήρια της Θεσσαλονίκης, καθώς και εισηγητής και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Εγκρίσεων του ΕΟΦ στους τομείς της φαρμακολογίας, της τοξικολογίας και της κλινικής φαρμακολογίας. Συνολικά,

/ Μάιος 2012

συνεργασίας αυτής είναι και η ίδρυση του Κέντρου Αναφοράς Σεξουαλικής Λειτουργίας και Υγείας Αναπαραγωγής, στο οποίο είμαι ο υπεύθυνος του τoμέα της έρευνας. Τελος, μια επιπλέον σημαντική ενασχόληση είναι η ερευνητική προσπάθεια δημιουργίας φαρμακολογικού προφίλ ασθενών, ώστε να σχεδιαστούν προσωπικές θεραπευτικές προσεγγίσεις για τη βελτιστοποίηση του αποτελέσματος της φαρμακοθεραπείας και τον σημαντικό περιορισμό των ανεπιθύμητων δράσεων. Σημαντικός στόχος είναι οι ασθενείς με πολλαπλές παθήσεις, που λαμβάνουν μεγάλο αριθμό φαρμάκων σε καθημερινή βάση. Έχετε συνεργασία με πανεπιστήμια του εξωτερικού; Στις μελέτες που ανέφερα, το εργαστήριό μας συνεργάζεται με το εργαστήριο φαρμακολογίας του Innsbruck, αλλά και με άλλα εργαστήρια και κλινικές όπως, η παιδιατρική κλινική του νοσοκομείου ΑΚΗ της Βιέννης και το εργαστήριο φαρμακολογίας της Λειψίας. Σε συνεργασία με το εργαστήριο φαρμακολογίας του πανεπιστημίου και το τμήμα κλινικής φαρμακολογίας του πανεπιστημιακού νοσοκομείου του Kragujevac της Σερβίας, ερευνάται η επίδραση διαφόρων ουσιών σε απομονωμένα όργανα, ενώ γίνονται και προσπάθειες ανάπτυξης μεθοδολογίας στη φαρμακολογική έρευνα, καθώς και έρευνα στην κλινική φαρμακολογία και θεραπευτική. •••

ο ίδιος και η ομάδα του έχουν εκπονήσει περισσότερες από 200 ερευνητικές εργασίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ακόμη, με την ιδιότητα του επιστημονικώς υπεύθυνου ή του μέλους τριμελών και επταμελών επιτροπών, έχει εκπονήσει αρκετές διδακτορικές διατριβές. Τα τελευταία χρόνια, ως καθηγητής κλινικής φαρμακολογίας, αλλά και ως πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας, ασχολείται σημαντικά με την πληροφόρηση του κοινού, αλλά και των λειτουργών υγείας, στην ορθή φαρμακευτική αγωγή, με διαλέξεις, μαθήματα, σεμινάρια, συνέδρια, αλλά και παρεμβάσεις στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο. Μιλά άριστα γαλλικά και αγγλικά, καλά ιταλικά και λίγα γερμανικά.

Αναπόσπαστο κομμάτι της ενημέρωσής

Το

αποτελεί

τη νέα πύλη στην ασφαλιστική αγορά. Με συνεχή ανανέωση και ειδήσεις από όλο τον κόσμο, συγκρίσεις προϊόντων και multimedia, αποτελεί τον πιο πλήρη ασφαλιστικό σας οδηγό. Πλοηγηθείτε, σήμερα κιόλας, με ταχύτητα, ασφάλεια και εγκυρότητα στον κόσμο του

σας!

Αποκαλυπτική Δημοσιογραφία Αποκλειστικότητες Απόψεις Στελεχών Προσωπογραφίες Διεθνή Θέματα Εκπαιδευτικά Βοηθήματα Videos

Τ: 210 99 84 950, F: 210 99 84 953

41 35

θεμα

• Top 10 των CEO με τις υψηλότερες αμοιβές στη φαρμακοβιομηχανία

Fierce Pharma

Οι "μεγιστάνες" του φαρμάκου Το 2011, ήταν μια χρονιά που αποτέλεσε την τελευταία ευκαιρία για τα παλαιά στελέχη να λάβουν άλλη μία παχυλή αμοιβή

Ο

φετινός κατάλογος της Fierce Pharma με τους πιο καλοπληρωμένους manager της παγκόσμιας φαρμακοβιομηχανίας του 2011 σηματοδοτεί το «τέλος εποχής» για πολλά στελέχη της αγοράς. Ο πρώτος της λίστας, William Weldon της Johnson & Johnson, έχει πια αποχωρήσει από τη θέση του CEO και το ίδιο ισχύει για τους Robert Coury της Mylan, Daniel Vasella της Novartis, Kevin Sharer της Amgen και Jeffrey Kindler της Pfizer.

Στη θέση τους έχουν αναλάβει νέα στελέχη, που καλούνται να λειτουργήσουν σε ένα χώρο που οι συνθήκες επιβάλλουν ευελιξία, διορατικότητα και σταθερότητα. Οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες βρίσκονται αντιμέτωπες με σοβαρά προβλήματα, όπως η λήξη

36

της πατέντας κερδοφόρων προϊόντων, οι δυσκολίες παραγωγής και η μεγάλη πρόκληση να εκμεταλλευτούν τις αναδυόμενες αγορές της Ασίας και της Νοτίου Αμερικής. Το 2011 ήταν μια χρονιά που αποτέλεσε την τελευταία ευκαιρία για τα παλαιά στε-

/ Μάιος 2012

λέχη να λάβουν άλλη μια παχυλή αμοιβή. Ταυτόχρονα, όμως, είχαμε την πρεμιέρα για τα νέα στελέχη, όπως ο Joseph Jimenez της Novartis και ο Ian Read της Pfizer, που φιλοδοξούν να αποδείξουν ότι είναι άξιοι διάδοχοι. Όλα δείχνουν ότι ήρθαν για να μείνουν στη λίστα των πιο ακριβοπληρωμένων στελεχών. Το ίδιο ισχύει για τους νεοφερμένους στο top management, όπως τον Kenneth Frazier της Merck και τον ελληνικής καταγωγής George Scangos της βιοτεχνολογικής Biogen Idec. Ευκαιρία να μπει στη λίστα με τους πιο ακριβοπληρωμένους CEO της φαρμακευτικής αγοράς θα έχει ο αντικαταστάτης του David Brennan στην Astrazeneca, ο οποίος παραιτήθηκε τον Απρίλιο λόγω της πτώσης στις πωλήσεις. Λέγεται ότι φεύγοντας έλαβε «αποζημίωση» 65 εκατ. δολ.! Πάντως, αν αυτές οι αμοιβές σάς φαίνονται υπερβολικές και προκλητικές, θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπολείπονται σε σχέση με τις αντίστοιχες αμοιβές των CEO σε άλλους κλάδους. Για παράδειγμα, ο πιο ακριβοπληρωμένος της φαρμακοβιομηχανίας για το 2011, ο William Weldon της Johnson & Johnson, κατατάσσεται μόλις στην 37η θέση στον πίνακα με τους πιο ακριβοπληρωμένους CEO από διάφορους κλάδους, που δημοσίευσε πρόσφατα η Wall Street Journal. Άλλοι τρεις εμφανίζονται στη λίστα με τους 60 πιο καλοπληρωμένους: Ο Ian Read της Pfizer είναι στην 44η, ο Miles White της Abbott Laboratories στην 58η και ο John Martin της Gilead Sciences στην 60η θέση. Ακολουθεί σε απόσταση, μόλις στην 93 θέση ο Lamberto Andreotti της BristolMyers Squibb.

37

θεμα

Ο

William Weldon, το 2011, έλαβε γενναία αύξηση 55% στο μπόνους και οι συνολικές του απολαβές έφθασαν τα 26,7 εκατ.

1. William WeldonJohnson & Johnson Το «κύκνειο άσμα» του Weldon στο «τιμόνι» της J&J δεν ήταν και τόσο ομαλό. Η εταιρεία αντιμετώπισε σοβαρά παρασκευαστικά προβλήματα, που προκάλεσαν μια σειρά από ανακλήσεις προϊόντων και προσωρινή αναστολή λειτουργίας ενός μεγάλου εργοστασίου στην Πενσυλβάνια. Στη συνέχεια ήλθε η απόφαση της αμερικανικής δικαιοσύνης για το Risperdal, η οποία μπορεί να στοιχίσει στη J&J αρκετά δισ. δολ., καθώς η μία μετά την άλλη, οι αμερικανικές πολιτείες παίρνουν σειρά. Η δυσαρέσκεια στο πρόσωπο του Weldon έφθασε σε τέτοιο σημείο, που ένας μέτοχος κατέθεσε αγωγή για το αν αξίζει να λαμβάνει τη συνεχώς αυξανόμενη αμοιβή του… Πάντως, ο ισχυρός άνδρας έλαβε μία ακόμη καλή αμοιβή. Το 2011 έλαβε γενναία αύξηση 55% στο μπόνους και οι συνολικές του απολαβές έφθασαν τα 26,7 εκατ. δολ., μειωμένες βέβαια σε σχέση με το 2010, όταν έλαβε συνολικά 28,7 εκατ. Η μείωση κατά 2 εκατ. οφείλεται στη μείωση της αξίας του συνταξιοδοτικού πακέτου. Πρόσφατα, τη θέση του CEO ανέλαβε ο Alex Gorsky, ενώ ο Weldon θα συνεχίσει από τη θέση του προέδρου του Δ.Σ. της εταιρείας. Όταν αποχωρήσει τον περιμένουν άλλα 143 εκατ. δολ.!

2. Ian Read-Pfizer Ο Read είναι ο νέος ισχυρός άνδρας της Pfizer μετά από την αιφνιδιαστική παραίτηση του Jeffrey Kindler. Η προαγωγή του Read μεταφράστηκε σε αύξηση 44% στις απολαβές του. Ο βασικός του μισθός είναι 1,7 ε-

38

/ Μάιος 2012

1

2

κατ. δολ. το χρόνο, 3,5 εκατ. είναι το μπόνους σε μετρητά που, μαζί με τις μετοχές και λοιπά οφέλη, υπολογίζονται σε ετήσιες συνολικές απολαβές ύψους 25 εκατ. το 2011. Υπό την καθοδήγηση του Read – όσο μικρή και αν είναι – η Pfizer ξεπέρασε τους οικονομικούς στόχους, χάρη κυρίως στις περικοπές που έγιναν σε λειτουργικές δαπά-

4

νες. Ο Read ανακοίνωσε την περικοπή 1 δισ. δολ. και 1,5 δισ. από το τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης. Περικοπές που μεταφράστηκαν σε απολύσεις 4.200 εργαζομένων, εκ των οποίων καμιά 80αριά αφορούν στην Ελλάδα. Πρόσφατα, η Pfizer συμφώνησε με τη Nestlé για την πώληση του τμήματος διατροφής (παιδικά γάλατα S26 κ.λπ.) έναντι περίπου 11,8 δισ. δολ. Πληροφορίες λένε ότι η Pfizer σκοπεύει να πουλήσει και το τμήμα των φαρμάκων για ζώα, όπου το τίμημα μπορεί να φθάσει τα 18 δις. Και το μείζον ερώτημα για τους αναλυτές είναι τι σκοπεύει να αγοράσει με 30 δις…

αλλά δέχθηκε μειώσεις σε stock options. Στο μεταξύ η Abbott έχει θέσει σε εφαρμογή τα σχέδια για την αλλαγή του επιχειρηματικού μοντέλου, με το διαχωρισμό των λειτουργιών: Τα νέα φαρμακευτικά προϊόντα θα ενταχθούν στην AbbVie, ενώ τα επώνυμα γενόσημα, οι συσκευές και τα διαγνωστικά θα μείνουν υπό τη σκέπη της Abbott. Η εταιρεία περιέκοψε 700 θέσεις εργασίας στη Βόρεια Αμερική και έχει ανακοινώσει αύξηση των πωλήσεων και των κερδών στο α’ τρίμηνο του 2012.

3. Miles White-Abbott Laboratories

Μπορεί στην Ελλάδα η Mylan να έχει πολύ μικρή παρουσία, όμως, διεθνώς αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες φαρμακοβιομηχανίες γενοσήμων. Στο «τιμόνι» της ήταν μέχρι πέρσι ο Robert Coury, ο οποίος είναι αλήθεια ότι το 2011 υπέστη μείωση των αποδοχών του, που αυξήθηκαν κατακόρυφα από το 2008 έως το 2010. Π.χ. ο βασικός του μισθός αυξήθηκε από 800.000 δολ. σε 1,78 εκατ.! Πάντως, οι συνολικές του αποδοχές το 2011 ανήλθαν σε 21,3 εκατ., σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Fierce Pharma. O Coury αποχώρησε από τη θέση του CEO, αλλά θα παραμείνει στη θέση του εκτελεστικού προέδρου. Τα σχέδια της εταιρείας για φέτος περιλαμβάνουν την είσοδό της στην αγορά της Ινδίας. Αυτό που αναρωτιούνται πολλοί πάντως είναι αν η εταιρεία θα καταφέρει να αποδώσει τα 17,5 εκατ. που κατέβαλε στην Pfizer για να αποκτήσει τα δικαιώματα για την τεχνολογία εισπνοής σκόνης, που χρησιμοποίησε η Pfizer στην εισπνεόμενη ινσουλίνη, την οποία απέσυρε οικειοθελώς από την αγορά.

3

4. Robert Coury-Mylan

Ο

πιο ακριβοπληρωμένος της φαρμακοβιομηχανίας για το 2011, ο William Weldon της Johnson & Johnson, κατατάσσεται μόλις στην 37η θέση στον πίνακα με τους πιο ακριβοπληρωμένους CEO από διάφορους κλάδους, που δημοσίευσε πρόσφατα η Wall Street Journal

5. Kevin Sharer - Amgen

Ο White αποτελεί από μία τις πιο ισχυρές παρουσίες στη λίστα. Η καριέρα του στην Abbott ξεκίνησε το μακρινό 1984. Ανέλαβε CEO το 1998 και πρόεδρος του Δ.Σ. ένα χρόνο αργότερα. Το 2011, ο White είδε τις απολαβές του να μειώνονται σε 24 εκατ. δολ. έναντι 25,6 εκατ. το 2010. Ο βασικός του μισθός παρέμεινε στα ίδια επίπεδα,

Αφού κάλμαρε την «μήνιν» των επενδυτών για την καθήλωση της μετοχής και τα εξωφρενικά κόστη έρευνας και ανάπτυξης, ο Sharer αποσύρθηκε μετά από 20 χρόνια στην ηγεσία της Amgen, της μεγαλύτερης εταιρείας βιοτεχνολογίας στον κόσμο. Το 2011 δέχθηκε περαιτέρω μείωση των αποδοχών του κατά 2 εκατ. δολ., αλλά πριν προλάβετε να εκφράσετε τη συμπάθειά σας, πρέπει να γνωρίζετε ότι, συνολικά, αυτές άγγιξαν τα 19 εκατ.! Πριν προλάβετε να πείτε ότι είχε υπέρογκη αμοιβή, θα πρέπει να σας πω ότι επί των ημερών του, η Amgen γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη από 3,6 δισ. δολ. κύκλο εργασιών σε περισσότερα από 16 δις! Πάντως, τα

39

θεμα

τελευταία χρόνια, η εταιρεία είχε σημαντικές απώλειες, καθώς υπήρξε ανησυχία για την ασφάλεια των θεραπειών της αναιμίας. Ορισμένοι καταγράφουν στα αρνητικά του το γεγονός ότι το όνομά του εμφανιζόταν συχνά στον Τύπο με τους πιο ακριβοπληρωμένους manager. Όπως έχει αναφέρει ο Dow Jones, ο Sharer θα λάβει πακέτο συνταξιοδότησης περίπου 49 εκατ. δολ.

6. John Lechleiter-Eli Lilly

Ο

Οι αποδοχές του Lechleiter μειώθηκαν λίγο το 2011 σε σχέση με το 2010, φθάνοντας τα 16,4 εκατ. έναντι 16,5. Όπως και οι υπόλοιπες μεγάλες «κυρίες» της παγκόσμιας φαρμακοβιομηχανίας, η Lilly είναι αντιμέτωπη με μείωση των εσόδων και ο

Read είναι ο νέος ισχυρός άνδρας της Pfizer μετά από την αιφνιδιαστική παραίτηση του Jeffrey Kindler. Ο βασικός του μισθός είναι 1,7 εκατ. δολ. το χρόνο, ενώ 3,5 εκατ. είναι το μπόνους σε μετρητά που, μαζί με τις μετοχές και τα λοιπά οφέλη, υπολογίζονται σε ετήσιες συνολικές απολαβές ύψους 25 εκατ. το 2011

5

Lechleiter συνήθιζε να λέει ότι «μια επιτυχημένη επιχείρηση δεν μπορεί να κόψει δρόμο προς την κερδοφορία». Έτσι, ενώ η εταιρεία πάγωσε τις αμοιβές των υψηλόμισθων στελεχών, ετοιμάστηκε να αντιμετωπίσει τη λήξη της πατέντας του αντιψυχωτικού Zyprexa και του αντικαταθλιπτικού Cymbalta, το οποίο σύντομα θα έχει την ίδια μοίρα. Παράλληλα, ο Lechleiter έριξε μεγάλο βάρος στα νέα υπό έρευνα φάρμακα και πιστεύει ότι βρίσκεται κοντά σε ένα ακόμη blockbuster. Πράγματι, αναλυτές εκτιμούν ότι το σκεύασμα Solanezumab, που βρίσκεται σε ανάπτυξη και αφορά τη νόσο Alzheimer, είναι δυνατό να αποφέρει έσοδα έως και 9 δισ. δολ., αν καταφέρει να εγκριθεί. Ωστόσο, άλλοι αναλυτές πιστεύουν ότι το φάρμακο δεν έχει πολλές πιθανότητες να ολοκληρώσει τη φάση ΙΙΙ των δοκιμών.

7. J oseph Jimenez-Novartis O Jimenez είναι άλλο ένα νέο πρόσωπο στον κατάλογο με τα πιο ακριβοπληρωμένα στελέχη της φαρμακευτικής αγοράς του 2011, αντικαθιστώντας τον Daniel Vasella το 2010. Την περσινή χρονιά, λοιπόν, ο Jimenez έλαβε απολαβές 15,7 εκατ. δολ., από τα οποία το 1,9 ήταν ο βασικός του μισθός, τα 10,7 εκατ. ήταν μακροπρόθεσμες

40

μετοχές και τα υπόλοιπα μπόνους κ.λπ. Η συνταγή που ακολούθησε ο Jimenez για να βγάλει τη Novartis από την κρίση που μαστίζει τις μεγάλες φαρμακευτικές είναι η ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης, σε συνδυασμό με μεγάλες περικοπές σε διοικητικές υπηρεσίες και πωλήσεις. Διάφορα κατασκευαστικά προβλήματα μείωσαν την ανάπτυξη της εταιρείας, καθώς έχει ανακοινώσει 8% μείωση στην κερδοφορία στο πρώτο τρίμηνο του 2012, αλλά ο Jimenez φαίνεται να πιστεύει ότι η εξαγορά της Alcon και η θετική πορεία των πωλήσεων του πρώτου χαπιού για την πολλαπλή σκλήρυνση, του Gilenya, θα επαναφέρει τη Novartis στο σωστό δρόμο. Να δούμε σε ποιο βαθμό θα καταφέρει να αντισταθμίσει την απώλεια της πατέντας του Diovan.

/ Μάιος 2012

6

7

8. John Martin-Gilead Ο Martin αύξησε σημαντικά τις ετήσιες απολαβές του, λαμβάνοντας 15,6 εκατ. για το 2011 έναντι 14,2 εκατ. το 2010, ενώ το 2009 είχε λάβει 14,7 εκατ. Ως γνωστόν, η Gilead έχει πετύχει στον τομέα των θεραπειών του ιού HIV. Τα τελευταία χρόνια, η εταιρεία έχει προσπαθήσει να διαφοροποιήσει το portfolio της. Έτσι, για παράδειγμα το 2010 εξαγόρασε έναντι 11 δισ. δολ. τη Pharmasset, στοχεύοντας στο πολλά υποσχόμενο φάρμακο PSI-7977. Αυτό αφορά την ηπατίτιδα C και τώρα εισέρχεται σε κλινικές δοκιμές.

8

Η Gilead έχει ανακοινώσει αύξηση 20% στις πωλήσεις των κορυφαίων φαρμάκων της κατά του HIV. Στον πρώτο τρίμηνο του 2012, έχει ανακοινώσει αύξηση κατά 80% των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης, ρίχνοντας 458 εκατ. δολάρια στα υπό έρευνα προϊόντα. Η εταιρεία έχει δεχθεί σφοδρή κριτική για το υψηλό κόστος των θεραπειών κατά του Aids, καθώς ορισμένες στοιχίζουν έως και 20.000 δολ. το χρόνο, γεγονός που μειώνει την πρόσβαση των ασθενών σε αυτές.

9. Lamberto AndreottiBristol-Myers Squibb Ο Andreotti είναι ίσως ο πιο ευνοημένος από την κρίση. Το 2011 οι απολαβές του

9

σημείωσαν τη μεγαλύτερη αύξηση σε σχέση με το 2010 από όλους τους CEO της φαρμακευτικής αγοράς. Οι ετήσιες απολαβές του αυξήθηκαν κατά 3,2 εκατ. δολ. και έφθασαν τα 14,9 εκατ. Το 2011, υπήρξε μια μείωση στις πωλήσεις ορισμένων παλαιών προϊόντων, όπως το Plavix, αλλά αντισταθμίστηκε από την αύξηση ορισμένων νέων σκευασμάτων, όπως το φάρμακο Sprycel για τη λευχαιμία, το αντιδιαβητικό χάπι Onglyza και το αντιψυχωτικό Abilify. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι το 2012 θα είναι η χρονιά του Andreotti και της BMS με τα σχέδια για την ενίσχυση

του προγράμματος έρευνας και ανάπτυξης να είναι αρκετά φιλόδοξα.

10. Robert Parkinson-Baxter Ο Parkinson επανήλθε το 2011, μετά την κατακόρυφη μείωση των αποδοχών του το 2010, όταν είχε λάβει μόνο 11,5 εκατ. δολ. έναντι 14,4 εκατ. το 2009. Η εταιρεία του είχε να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα μείωσης κερδών και κατασκευαστικά εμπόδια. Η εταιρεία δείχνει να συνέρχεται από το «σοκ» της κρίσης και έτσι ο ίδιος επανήλθε στα επίπεδα προ του 2009. Οι συνολικές του αποδοχές έφθασαν στα 14,1 εκατ., μόλις 80.000 δολ. περισσότερα από τον David Pyott, τον CEO της Allergan, ο οποίος δεν μπήκε στο Top 10 την τελευταία στιγμή. Το τελευταίο διάστημα, η Baxter έχει δει θετικά αποτελέσματα από τις θεραπείες για τις ανοσολογικές διαταραχές, που οδήγησαν σε 3,2% αύξηση στα καθαρά έσοδα. Η εταιρεία έχει ανακοινώσει την κατασκευή

Ο

ι συνολικές αποδοχές του Robert Coury το 2011 ανήλθαν σε 21,3 εκατ. σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Fierce Pharma

10

ενός νέου εργοστασίου στην Ατλάντα, στο οποίο αναμένεται να προσληφθούν περίπου 1.500 άτομα. Βέβαια, η χρονιά που πέρασε είχε και προβλήματα. Το πιο σοβαρό είναι ότι έπεσαν έξω οι προβλέψεις της εταιρείας για το φάρμακο HyQ. Η Baxter είχε προβλέψει ότι το φάρμακο θα έπαιρνε έγκριση πέρσι, επιτυγχάνοντας πωλήσεις έως και 200 εκατ. μέχρι το 2014. Όμως, ο FDA ζήτησε περισσότερα δεδομένα για την ανοσοθεραπεία, προκειμένου να δοθεί έγκριση. Μένει να δούμε αν το πρόβλημα αυτό θα ξεπεραστεί μέσα στο 2012. •••

41

ερευνεσ

• Mε τη συγχορήγηση άλλων σκευασμάτων αυξάνεται σημαντικά ο δείκτης ανεπιθύμητων ενεργειών • Oι γαστρεντερικές ενοχλήσεις εμφανίζονται λιγότερο συχνά με την ιβουπροφαΐνη

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

Ποιο παυσίπονο είναι καλύτερο; Η μελέτη έδειξε ότι ανάμεσα στις παραπάνω ουσίες η ιβουπροφαΐνη και η παρακεταμόλη έχουν ισοδύναμο προφίλ ασφάλειας, το οποίο είναι συγκριτικά καλύτερο από αυτό της ασπιρίνης

Σ

ύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα απαραίτητα αναλγητικά φάρμακα που χορηγούνται για τη βραχυπρόθεσμη αντιμετώπιση επώδυνων καταστάσεων είναι τρία: η ασπιρίνη, η ιβουπροφαΐνη και η παρακεταμόλη. Και οι τρεις ουσίες θεωρούνται ασφαλείς, γι’ αυτό και αρκετά σκευάσματά τους κυκλοφορούν ως μη συνταγογραφούμενα (OTC). Δεκάδες μελέτες έρχονται να βεβαιώσουν την ασφάλεια αυτή σε περιβάλλον όμως κλινικά ελεγχόμενο. Ποιο είναι όμως το προφίλ ασφάλειας των αναλγητικών και ποια η συχνότητα εμφάνισης παρενεργειών όταν αυτά χρησιμοποι-

42

ούνται χωρίς ιατρική φροντίδα; Στο πιο πάνω ερώτημα έρχεται να απαντήσει μια μεγάλη τριπλή «τυφλή» πολυκεντρική μελέτη, η «PAIN study», τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Pharmacoepidemiology and Drug Safety. Το συμπέρασμα ήταν ότι η ιβουπροφαΐνη είναι ασφαλέστερη από την ασπιρίνη και ισότιμα ασφαλής με την παρακεταμόλη. Στόχοι της μελέτης ήταν: 1. να προσδιοριστούν και να ποσοτικοποιηθούν οι παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνιση ανεπιθύμητων παρενεργειών σε χρήστες των αναλγητικών φαρμάκων και

/ Μάιος 2012

2. να γίνει απευθείας σύγκριση των παραπάνω αναλγητικών από πλευράς ασφάλειας στη γενική πρακτική και 3. να εξεταστεί η επίδραση των τριών αναφερόμενων αναλγητικών στην εμφάνιση σημαντικών ανεπιθύμητων ενεργειών στην συγχορήγησή τους με άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα (τύπο & αριθμό συγχορηγούμενου φαρμάκου). Στη μελέτη συμμετείχαν 1.108 γενικοί γιατροί και 8.674 ενήλικες, εκ των οποίων 2.900 ελάμβαναν ασπιρίνη, 2.886 ιβουπροφαΐνη και 2.888 παρακεταμόλη. Εξ αυτών 8.233 (95%) τήρησαν το πρωτόκολλο της μελέτης και αξιολογήθηκαν. Η δοσολογία ήταν εκείνη που προτείνεται για αυτοθεραπεία, δηλαδή, παρακεταμόλη και ασπιρίνη, έως 3 g ημερησίως και ιβουπροφαΐνη έως 1,2 g ημερησίως. Η διάρκεια της αξιολόγησης/θεραπείας δεν ξεπερνούσε τις 7 ημέρες, οι δε ενδείξεις αφορούσαν κοινές επώδυνες καταστάσεις, όπως μυοσκελετικό άλγος ή οσφυαλγία (48%), πονόλαιμο, κοινό κρυολόγημα και γρίπη (31%) κ.τ.λ. Καταγράφηκε η συχνότητα εμφάνισης κάθε ανεπιθύμητης ενέργειας από τα τρία εξεταζόμενα αναλγητικά και δόθηκε έμφαση σε εκείνες που οδηγούν σε διακοπή της θεραπείας ή σε επίσκεψη σε γιατρό. Η μελέτη έδειξε ότι ανάμεσα στις παραπάνω ουσίες η ιβουπροφαΐνη και η παρακεταμόλη έχουν ισοδύναμο προφίλ ασφάλειας, το οποίο είναι συγκριτικά καλύτερο από αυτό της ασπιρίνης. Τα ποσοστά ασθενών που παρουσίασαν σημαντικά ανεπιθύμητα συμβάντα ήταν: 18,7% με ασπιρίνη, 13,7% με ιβουπροφαΐνη και 14,5% με παρακεταμόλη.

43

ερευνεσ

Σ

τη μελέτη πήραν μέρος 687 πρωτοθεραπευόμενοι ενήλικες ασθενείς με χρόνια λοίμωξη HCV γονότυπου 1, οι οποίοι είχαν αρχικό επίπεδο αιμοσφαιρίνης χαμηλότερο ή ίσο με 15 g/dL, εντάχθηκαν σε πολυεθνική, ανοικτή δοκιμή και παρακολουθήθηκαν για την εμφάνιση αναιμίας

Επίσης η μελέτη έδειξε, ότι ακόμη και οι γαστρεντερικές ενοχλήσεις (δυσπεψία, κοιλιακό άλγος) εμφανίζονταν λιγότερο συχνά με την ιβουπροφαΐνη (4% και 2,8%, αντίστοιχα) από ό,τι με την παρακεταμόλη (5.3% και 3.9%) ή την ασπιρίνη (7,1% και 6,8%). Σημειώνεται ότι παρατηρήθηκαν έξι περιπτώσεις μη σοβαρής αιμορραγίας από το γαστρεντερικό, τέσσερις με παρακεταμόλη, δύο με ασπιρίνη και μία περίπτωση πεπτικού έλκους με ασπιρίνη. Τα ευρήματα όμως της μελέτης ανέδειξαν με σαφήνεια και έναν άλλον παράγοντα κινδύνου, εκείνον που προέρχεται από την ταυτόχρονη λήψη άλλων φαρμάκων, μια κατάσταση που είναι πολύ συνήθης στους ενήλικες. Παρατηρούμε ότι με την συγχορήγηση άλλων σκευασμάτων αυξάνεται σημαντικά ο δείκτης ανεπιθύμητων ενεργειών και η αύξησή του είναι μεγαλύτερη για την παρακεταμόλη όταν υπάρχουν 3 ή περισσότερα συγχορηγούμενα σκευάσματα, ακολουθεί η ασπιρίνη και το χαμηλότερο ποσοστό αύξησης καταλαμβάνει η ιβουπροφαΐνη. Συμπερασματικά τα παραπάνω ευρήματα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επαναξιολόγηση της σύστασης χρήσης αναλγητικών πρώτης γραμμής και να φέρουν την ιβουπροφαΐνη στην πρώτη θέση, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τους κινδύνους υπερδοσολογίας με την παρακεταμόλη όσο και το «φτωχό» προφίλ ανοχής της ασπιρίνης. Η μελέτη αυτή αποδεικνύει επίσης ότι η ιβουπροφαΐνη (Nurofen) μπορεί να δοθεί από το γιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας ως ένα απλό αναλγητικό για την αντιμετώπιση του καθημερινού πόνου, με τη βεβαιότητα ότι το φάρμακο είναι ασφαλές και αποτελεσματικό.

44

/ Μάιος 2012

Συγκριτική μελέτη για την αναιμία Η φαρμακοβιομηχανία MSD παρουσίασε πρόσφατα στο «47ο Ετήσιο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τη μελέτη του ήπατος» τα αποτελέσματα μιας σημαντικής μελέτης Φάσης ΙΙΙ, στην οποία έγινε σύγκριση των στρατηγικών διαχείρισης της αναιμίας. Ειδικότερα, στη μελέτη συγκρίθηκαν οι επιπτώσεις δύο στρατηγικών διαχείρισης της αναιμίας, στην παρατεταμένη ιολογική ανταπόκριση σε ασθενείς με χρόνια λοίμωξη από τον ιό της ηπατίτιδας C γονότυπου 1. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ποσοστά ανταπόκρισης ήταν 71% και για τις δύο ομάδες: σε ασθενείς των οποίων η αναιμία αντιμετωπίστηκε με μείωση της δόσης ριμπαβιρίνης και σε ασθενείς των οποίων η αναιμία αντιμετωπίστηκε με την προσθήκη ερυθροποιητίνης (EPO). Το ποσοστό υποτροπής καταγράφηκε στο 10% και για τις δύο ομάδες. Η αξιολόγηση των ασθενών βασίστηκε στη λήψη της ουσίας μποσεπρεβίρης, σε συνδυασμό με πεγκιντερφερόνη άλφα-2b και ριμπαβιρίνη. Ο Δρ Fred Poordad, επικεφαλής του τμήματος ηπατολογίας και μεταμόσχευσης ήπατος στο ιατρικό κέντρο Cedars-Sinai του Λος Άντζελες δήλωσε: «Τα σχήματα θεραπείας της χρόνιας ηπατίτιδας C με πεγκιντερφερόνη άλφα και ριμπαβιρίνη σχετίζονται συνήθως με την ανάπτυξη αναιμίας, η οποία παρουσιάζει μεγαλύτερη αύξηση με την προσθήκη μποσεπρεβίρης. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης δείχνουν ότι δεν υπήρχε διαφορά ως προς τα ποσοστά παρατεταμένης ιολογικής ανταπόκρισης με τις συγκεκριμένες στρατη-

Σ

τη μελέτη συμμετείχαν 1.108 γενικοί γιατροί και 8.674 ενήλικες, εκ των οποίων 2.900 έπαιρναν ασπιρίνη, 2.886 ιβουπροφαΐνη και 2.888 παρακεταμόλη

γικές διαχείρισης της αναιμίας, με τη μείωση της δόσης ριμπαβιρίνης να αποτελεί την πρώτιστη στρατηγική για τη διαχείριση της αναιμίας σε ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία συνδυασμού με μποσεπρεβίρη». Στη μελέτη πήραν μέρος 687 πρωτοθεραπευόμενοι ενήλικες ασθενείς με χρόνια λοίμωξη HCV γονότυπου 1, οι οποίοι είχαν αρχικό επίπεδο αιμοσφαιρίνης χαμηλότερο ή ίσο με 15 g/dL εντάχθηκαν σε πολυεθνική, ανοικτή δοκιμή και παρακολουθήθηκαν για την εμφάνιση αναιμίας. Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν σε μείωση της δόσης ριμπαβιρίνης ή σε προσθήκη ερυθροποιητίνης (EPO). Εάν και εφόσον το επίπεδο αιμοσφαιρίνης είχε τιμή χαμηλότερη ή ίση με 8,5g/dl τότε επιτρεπόταν μια δευτερεύουσα στρατηγική διαχείρισης της αναιμίας, π.χ. προσθήκη EPO, μείωση της δόσης ριμπαβιρίνης ή μετάγγιση. Το πρωτεύον καταληκτικό σημείο της μελέτης ήταν η σύγκριση της παρατεταμένης ιολογικής ανταπόκρισης (SVR) σε ασθενείς που δεν τυχαιοποιήθηκαν σε μείωση της δόσης ριμπαβιρίνης ή στην προσθήκη EPO.

Πειραματικό φάρμακο για την πολλαπλή σκλήρυνση Μελέτη Φάσης ΙΙΙ έδειξε σημαντική βελτίωση στον βαθμό αναπηρίας σε ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση, που έλαβαν την ουσία alemtuzumab σε σύγκριση με ασθενείς που έλαβαν υψηλή δόση υποδόριας ιντερφερόνης βήτα-1α. Το alemtuzumab αναπτύσσεται από τη φαρμακοβιομηχανία Genzyme, που είναι θυγατρική της Sanofi σε συνεργασία με την Bayer HealthCare. Η Genzyme έχει προ-

γραμματίσει να υποβάλει αίτηση έγκρισης του alemtuzumab στις ΗΠΑ και την Ε.Ε. για τη θεραπεία της υποτροπιάζουσας MS εντός του δεύτερου τριμήνου του 2012. Καθώς δεν έχει ακόμα εγκριθεί για τη θεραπεία της πολλαπλής σκλήρυνσης, το alemtuzumab δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε ασθενείς με MS εκτός του πλαισίου μιας επίσημης, ελεγχόμενης κλινικής μελέτης στην οποία υπάρχουν όλα τα απαραίτητα μέτρα τακτικής παρακολούθησης των ασθενών. Το alemtuzumab είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που στοχεύει εκλεκτικά την πρωτεΐνη CD52, η οποία εκφράζεται σε υψηλά επίπεδα στα Τ- και Β-λεμφοκύτταρα. Η θεραπεία με alemtuzumab οδηγεί στη μείωση των κυκλοφορούντων Τ- και Β-κυττάρων, τα οποία θεωρείται ότι ευθύνονται για την καταστροφική φλεγμονώδη διεργασία που λαμβάνει χώρα στην MS. Το alemtuzumab έχει ελάχιστη επίδραση σε άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Η οξεία αντιφλεγμονώδης δράση του alemtuzumab ακολουθείται άμεσα από την έναρξη ενός διακριτού προτύπου επαναποικισμού Τ- και Β-κυττάρων που συνεχίζεται στην πορεία του χρόνου, επαναφέροντας την ισορροπία του ανοσοποιητικού συστήματος με τρόπο που δυνητικά μειώνει την ενεργότητα της νόσου. Στη μελέτη με την ονομασία CARE-MS ll, οι ασθενείς που έλαβαν alemtuzumab είχαν πάνω από τις διπλάσιες πιθανότητες να παρουσιάσουν βελτίωση της αναπηρίας σε σύγκριση με τους ασθενείς, που έλαβαν υψηλή δόση υποδόριας ιντερφερόνης βήτα-1α. Η CARE-MS II είναι μια τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη Φάσης ΙΙΙ, που συνέκρινε

Τ

α ποσοστά ασθενών που παρουσίασαν σημαντικά ανεπιθύμητα συμβάντα ήταν: 18,7% με ασπιρίνη, 13,7% με ιβουπροφαΐνη και 14,5% με παρακεταμόλη

45

ερευνεσ

Η

θεραπεία με alemtuzumab οδηγεί στη μείωση των κυκλοφορούντων Τ- και Β-κυττάρων, τα οποία θεωρείται ότι ευθύνονται για την καταστροφική φλεγμονώδη διεργασία που λαμβάνει χώρα στην MS

το ερευνητικό φάρμακο alemtuzumab με υψηλή δόση υποδόριας ιντερφερόνης βήτα-1α, σε ασθενείς με υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα πολλαπλή σκλήρυνση (RRMS), οι οποίοι είχαν παρουσιάσει υποτροπή κατά τη διάρκεια προηγούμενης θεραπείας. Η εταιρεία ανακοίνωσε το Νοέμβριο ότι τα αποτελέσματα από τα πρωτεύοντα καταληκτικά σημεία της μελέτης ήταν υψηλής στατιστικής σημαντικότητας. Η συσσώρευση της αναπηρίας επιβραδύνθηκε σημαντικά στους ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας, MS) που έλαβαν alemtuzumab σε σύγκριση με τους ασθενείς που έλαβαν υψηλή δόση υποδόριας ιντερφερόνης βήτα-1α, όπως αξιολογήθηκε μέσω της Διευρυμένης Κλίμακας Κατάστασης Αναπηρίας (Expanded Disability Status Scale - EDSS), μια καθιερωμένη κλίμακα αξιολόγησης της εξέλιξης της σωματικής αναπηρίας. Επιπλέον, παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση στη βαθμολόγηση της αναπηρίας σε σχέση με την αρχική τιμή σε ορισμένους ασθενείς που έλαβαν alemtuzumab, εύρημα που υποδεικνύει αναστροφή της αναπηρίας στους ασθενείς αυτούς. Στη μελέτη οι ασθενείς με προϋπάρχουσα αναπηρία που έλαβαν alemtuzumab είχαν πάνω από τις διπλάσιες πιθανότητες να παρουσιάσουν σταθερή μείωση της αναπηρίας σε σύγκριση με τους ασθενείς που έλαβαν υψηλή δόση υποδόριας ιντερφερόνης βήτα-1α. «Μέχρι σήμερα, βασικός στόχος της θεραπείας της MS ήταν να επιβραδυνθεί η επιδείνωση της αναπηρίας», δήλωσε ο Jeffrey Cohen, M.D., διευθυντής του τμήματος Experimental Therapeutics στο Cleveland Mellen Center for MS Treatment and Research και μέλος της επιστημονικής

46

/ Μάιος 2012

επιτροπής (Steering Committee) που επιτηρούσε τη διεξαγωγή της μελέτης. «Στη μελέτη CARE-MS ll, ασθενείς στους οποίους η προηγούμενη θεραπεία για την MS είχε αποδειχθεί ανεπαρκής στην πρόληψη των υποτροπών και έλαβαν alemtuzumab, παρουσίασαν επιβράδυνση ή αναστροφή της αναπηρίας τους». Στη μελέτη CARE-MS II, το alemtuzumab 12 mg χορηγήθηκε ενδοφλεβίως για οκτώ φορές συνολικά στη διάρκεια των δύο ετών της μελέτης. Ο πρώτος κύκλος θεραπείας του alemtuzumab χορηγήθηκε σε πέντε διαδοχικές ημέρες και ο δεύτερος κύκλος σε τρεις διαδοχικές ημέρες ύστερα από 12 μήνες. Η ιντερφερόνη βήτα-1α, 44 mcg χορηγήθηκε με υποδόρια ένεση τρεις φορές την εβδομάδα, κάθε εβδομάδα, καθ’ όλη τη διάρκεια των δύο ετών της μελέτης. «Το alemtuzumab είναι η πρώτη τροποποιητική της νόσου θεραπεία που έδειξε να έχει σημαντική επίδραση στα καταληκτικά σημεία τόσο της υποτροπής όσο και της αναπηρίας και η οποία υπερείχε της δράσης της υψηλής δόσης υποδόριας ιντερφερόνης βήτα-1α σε συγκριτική μελέτη», δήλωσε ο καθηγητής Alastair Compston, πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής που επιτηρούσε τη διεξαγωγή της μελέτης, κύριος ερευνητής των Φάσεων ΙΙ και ΙΙΙ κλινικών μελετών του alemtuzumabς και επικεφαλής του τμήματος κλινικών νευροεπιστημών του πανεπιστημίου του Cambridge, στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Τα δεδομένα αποτελεσματικότητας που προέκυψαν από το πρόγραμμα των μελετών CARE-MS δείχνουν ότι το alemtuzumab, εφόσον εγκριθεί, θα αποτελέσει μια σημαντική νέα θεραπεία για ασθενείς με υποτροπιάζουσα MS που έχουν ενεργή νόσο». •••

caution! wet f loor* *σας βοηθούµε ώστε οι επενδύσεις σας να «προχωρήσουν»

µε ασφάλεια!

Το περιοδικό ΧΡΗΜΑ, εδώ και 20 χρόνια, προσφέρει ενηµέρωση σε βάθος. Μια έµπειρη συντακτική οµάδα ερευνά, µελετά και ανταλλάσσει απόψεις πριν η πληροφορία φτάσει στις σελίδες του περιοδικού, ώστε να έχετε την πιο έγκυρη ενηµέρωση για κάθε λεπτοµέρεια της δύσκολης σηµερινής οικονοµικής πραγµατικότητας. Με αυτό τον τρόπο, νιώθετε και είστε ασφαλείς σε κάθε επενδυτικό σας βήµα! Τώρα, το ΧΡΗΜΑ κυκλοφορεί και ψηφιακά µε e-mail. Ξεφυλλίστε και διαβάστε το σύνολο της ύλης από την οθόνη του υπολογιστή σας! Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης µε λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), Hyperlinks, ψηφιακές σηµειώσεις...κι όλα αυτά...οικολογικά!

ΧΡΗΜΑ

ΤΟ ΕΓΚΥΡΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ & ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ∼ www.hrima.gr ∼ 210 998 4950

47

Ρεπορταζ

• Αυξάνεται η τάση για διακοπή του καπνίσματος στην Ελλάδα • Το 45% των καπνιστών θέλει να το κόψει!

ΚΑΠΝΙΣΜΑ

Θέλουν να το κόψουν οι μισοί Έλληνες Διπλασιάστηκε το ποσοστό των καπνιστών που επιχείρησαν να κόψουν το τσιγάρο τα τελευταία δύο χρόνια

Π

ολύ αισιόδοξο είναι το μήνυμα που προέκυψε από έρευνα της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας (ΕΠΕ). Όσο απίστευτο και αν ακούγεται, η έρευνα έδειξε ότι το 45% των καπνιστών σκοπεύει να κόψει το κάπνισμα στους επόμενους 6 μήνες. Να και κάτι θετικό από την οικονομική κρίση…

Από την άλλη, όμως, τα στοιχεία επισημαίνουν πως οι καπνιστές δε γνωρίζουν ότι μπορούν να κόψουν το τσιγάρο με ιατρική βοήθεια, γρήγορα και αποτελεσματικά. Η έρευνα έγινε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος (31 Μαΐου) και συμμετείχαν 800 καπνιστές από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα και το Ηράκλειο Κρήτη. Τα πιο σημαντικά ευρήματα ήταν: Διπλασιάστηκε το ποσοστό των καπνιστών που επιχείρησαν να κόψουν το τσι-

48

γάρο τα τελευταία δύο χρόνια. Το 61% αυτών, είναι στο ηλικιακό γκρουπ 30-40 ετών, γεγονός που αποδεικνύει ότι πλέον και οι νέοι έχουν συνειδητοποιήσει τη μέγιστη σημασία της διακοπής του καπνίσματος για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους. Ως ο κυριότερος λόγος για τη διακοπή του καπνίσματος καταγράφεται η υγεία, με ποσοστό 66%, ενώ ακολουθεί, με αυξητική τάση, ο οικονομικός παράγοντας (20%).

/ Μάιος 2012

Συνολικά το 60% των καπνιστών δήλωσε ότι έχει κάνει τουλάχιστον μια προσπάθεια να κόψει το κάπνισμα χωρίς επιτυχία. Αυτό είναι απόλυτα αναμενόμενο τη στιγμή που η εξάρτηση από τη νικοτίνη είναι ισχυρότατη, ισχυρότερη κι από αυτήν κάποιων ναρκωτικών, όπως η κοκαΐνη. Έτσι η διακοπή του καπνίσματος είναι ιδιαίτερα δύσκολη, όταν γίνεται με ατομική και μόνο προσπάθεια (αναφερόμενα ποσοστά επιτυχίας 3-5%). Επιπλέον, ακόμη και οι λίγοι που τα καταφέρνουν και δηλώνουν αποφασισμένοι να παραμείνουν μακριά από το τσιγάρο, συχνά υποτροπιάζουν. Τα ποσοστά αυτά είναι ιδιαίτερα χαμηλά ακόμη κι όταν υπάρχει ιατρικός λόγος που επιβάλλει τη διακοπή καπνίσματος, όπως στους εμφραγματίες (14%). Τα παραπάνω στοιχεία φαίνεται να αγνοούνται από τους καπνιστές, καθώς το 57% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι μπορεί να κόψει το κάπνισμα μόνο με τη δύναμη της θέλησης του.

Άγνοια για τα ιατρεία Τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος μπορούν να βοηθήσουν τους καπνιστές να διακόψουν το τσιγάρο γρήγορα, οικονομικά και αποτελεσματικά. Τα ποσοστά επιτυχίας για τη διακοπή του τσιγάρου πολλαπλασιάζονται στα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος και αγγίζουν το 65%. Δυστυχώς όμως από τα ευρήματα της έρευνας προκύπτει ότι οι καπνιστές δεν έχουν την σωστή πληροφόρηση. Συγκεκριμένα, πιστεύουν ότι απαιτούνται 1.000 € για να λάβει κανείς την ολοκληρωμένη παρακολούθηση και αγωγή. Η αλήθεια είναι

49

Ρεπορταζ

Ω

ς ο κυριότερος λόγος για τη διακοπή του καπνίσματος καταγράφεται η υγεία, με ποσοστό 66%, ενώ ακολουθεί, με αυξητική τάση, ο οικονομικός παράγοντας με 20%

ότι το κόστος αφορά μόλις τα 5 € για την επίσκεψη σε νοσοκομείο συν - αν χρειασθεί - το κόστος του φαρμάκου για 2-3 μήνες, εφόσον πλέον αυτό δεν αποζημιώνεται από τα ασφαλιστικά ταμεία. Επίσης πιστεύουν ότι απαιτούνται πολλοί μήνες, ενώ στην πραγματικότητα ο χρόνος θεραπείας είναι μικρός, αφού συνήθως στα ΙΔΚ η διακοπή επιτυγχάνεται από τον πρώτο μήνα. Παρόλο που ένα μεγάλο ποσοστό (54%) καπνιστών δήλωσε ότι γνωρίζει τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος, λιγότεροι από τους μισούς γνώριζαν την πραγματικότητα. Δηλαδή ότι τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος λειτουργούν στα περισσότερα δημόσια νοσοκομεία της χώρας και απαρτίζονται από ομάδα γιατρών ειδικών στη διακοπή καπνίσματος (μεγάλη μερίδα νομίζει ότι είναι ιδιωτικά κέντρα που πληρώνεις για εναλλακτικές μεθόδους). Ακόμη κι αυτοί που είχαν καλύτερη εικόνα για τα ΙΔΚ δεν ήξεραν πώς μπορούν να κλείσουν ραντεβού (71%), δηλαδή ότι πρέπει να καλέσεις το 1535 (γραμμή ΙΑΣΙΣ), όπως γίνεται για όλα τα ραντεβού στα νοσοκομεία. Επίσης, μόλις το 34% γνωρίζει ότι πλέον υπάρχει και ασφαλές φάρμακο ειδικό για τη διακοπή του καπνίσματος. Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία ευαισθητοποιημένη προ πολλού για τις βλαπτικές επιδράσεις του καπνίσματος και ιδίως στο αναπνευστικό σύστημα, δημιούργησε στους κόλπους της Ομάδα Εργασίας για τη Διακοπή του Καπνίσματος και τη Προαγωγή της Υγείας. Η εν λόγω Ομάδα διοργάνωσε πληθώρα εκπαιδευτικών σεμιναρίων που αφορούν στο κάπνισμα, τις επιπτώσεις του και τους τρόπους διακοπής του. Τα τελευταία χρόνια

50

/ Μάιος 2012

ανέλαβε μια σειρά από οργανωμένα σεμινάρια στα πλαίσια Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης Επαγγελματιών Υγείας για την Οργάνωση Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος. Σε αυτά τα σεμινάρια εκπαιδεύτηκαν Πνευμονολόγοι, Γενικοί Γιατροί και γενικά επιστήμονες υγείας, ο αριθμός των οποίων ξεπέρασε τους 500. Ένα από τα αποτελέσματα αυτής της δραστηριότητας είναι η δημιουργία πέραν των 50 Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος, ενταγμένων σε Νοσοκομεία του ΕΣΥ.

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο Επιπρόσθετα στη δυσκολία απεξάρτησης από το τσιγάρο ήρθε και η νέα τάση για το ηλεκτρονικό τσιγάρο, η οποία υιοθετήθηκε άκριτα από χιλιάδες καπνιστές. Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία δηλώνει ξεκάθαρα ότι δεν υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση της ασφάλειας του ηλεκτρονικού τσιγάρου και επομένως δε μπορεί η μέθοδος αυτή να υποστηριχθεί ως επιστημονική θεραπευτική προσέγγιση της διακοπής του καπνίσματος. Παράλληλα, υπάρχουν διεθνείς μελέτες και μάλιστα πρόσφατα και από τη χώρα μας, που αποδεικνύουν την επικινδυνότητα του ηλεκτρονικού τσιγάρου. Με βάση τις τρέχουσες πληροφορίες και την διαθέσιμη έρευνα, η Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία (ERS) δεν ταξινομεί τα ηλεκτρονικά τσιγάρα ως ασφαλή εναλλακτική λύση στο κάπνισμα, ούτε τα θεωρεί ένα εγκεκριμένο εργαλείο για την διακοπή του καπνίσματος ή κατάλληλα για να χρησιμοποιούνται σε χώρους, όπου το συμβατικό κάπνισμα απαγορεύεται. Τη θέση αυτή υιοθετεί πλήρως και η Ελληνική

Η

διακοπή του καπνίσματος είναι ιδιαίτερα δύσκολη, όταν γίνεται με ατομική και μόνο προσπάθεια

Πνευμονολογική Εταιρία και καλεί όλους τους συναδέλφους στο ιατρικό και παραϊατρικό χώρο, να ενημερωθούν ώστε να μην είναι υποχωρητικοί στο θέμα του ηλεκτρονικού τσιγάρου, το οποίο δεν αποτελεί τρόπο διακοπής, δε σταματά το φαύλο κύκλο της εξάρτησης και εγκυμονεί κινδύνους ως μη ελεγμένο επιστημονικά προϊόν.

ΑΠΟΨΗ Η αλήθεια για το ηλεκτρονικό τσιγάρο Του Γιάννη Τούντα, προέδρου Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων

Τ

ο ηλεκτρονικό τσιγάρο επειδή κυκλοφορεί λίγα μόνο χρόνια, δεν έχει ερευνηθεί πλήρως ως προς τους κινδύνους που ενέχει για την υγεία. Τόσο η τοξική δράση της νικοτίνης, όσο και τα αρωματικά έλαια και ορισμένα άλλα έκδοχα που περιέχει, αποτελούν απειλή για την υγεία σύμφωνα με τα αποτελέσματα των πρώτων σχετικών μελετών. Είναι γι’ αυτό ανάγκη η Πολιτεία να προχωρήσει άμεσα στις απαραίτητες ρυθμίσεις που θα εξασφαλίζουν τον έλεγχο παραγωγής και διακίνησης των προϊόντων αυτών. Για το λόγο αυτό ο ΕΟΦ εισηγείται στην ηγεσία και στις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης σχετικά με το ηλεκτρονικό τσιγάρο τα ακόλουθα : Το ηλεκτρονικό τσιγάρο (νικοτινούχο ή μη), με προτεινόμενη ένδειξη «για τη διακοπή ή μείωση του καπνίσματος» να χαρακτηρισθεί ως φαρμακευτικό προϊόν, για την κυκλοφορία του οποίου απαιτείται χορήγηση άδειας κυκλοφορίας από

τον Ε.Ο.Φ., μετά την υποβολή στοιχείων τεκμηρίωσης της ποιότητας, της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας από τη χρήση του. Το νικοτινούχο ηλεκτρονικό τσιγάρο (χωρίς την προαναφερόμενη ένδειξη) να συμπεριληφθεί στην ισχύουσα νομοθεσία περί καπνίσματος, δηλαδή στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Ποιότητας Ζωής - Διεύθυνση Δημόσιας Υγιεινής) (Προϊόντα Καπνού). Το μη νικοτινούχο ηλεκτρονικό τσιγάρο (χωρίς την προαναφερόμενη ένδειξη) να υπαχθεί στις αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή. Να συσταθεί Επιτροπή με εκπροσώπους από τους εμπλεκόμενους φορείς: Ε.Ο.Φ., Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, Γενικό Χημείο του Κράτους και Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, προκειμένου να εξετασθεί το νομικό καθεστώς για την κυκλοφορία των ηλεκτρονικών τσιγάρων, να καθορισθούν οι προδιαγραφές για την κυκλοφορία τους, καθώς και των αναγκαίων υποδομών για τον εργαστηριακό έλεγχο τους (είτε στο Γενικό Χημείο του Κράτους είτε στο Καπνολογικό Ινστιτούτο Δράμας). Αξίζει να σημειωθεί ότι η υφιστάμενη Κοινοτική Οδηγία (2001/37/ΕΚ) για τα Προϊόντα Καπνού τελεί υπό αναθεώρηση με αναμενόμενες εξελίξεις ενδεχομένως μέσα στο β’ εξάμηνο του 2012, δηλαδή επί Κυπριακής Προεδρίας και ως εκ τούτου, συνιστάται η συνεργασία της Ελλάδας με τις Κυπριακές Αρχές, καθώς και η συστηματική παρακολούθηση των κοινοτικών εξελίξεων από τα συναρμόδια Υπουργεία.•••

Θανατηφόρα επιδημία

Η χρήση καπνού είναι μία από τις κυριότερες αιτίες θανάτου που μπορεί να αποφευχθεί. Η παγκόσμια επιδημία του καπνίσματος σκοτώνει σχεδόν 6 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, από τους οποίους πάνω από 600.000 είναι παθητικοί καπνιστές. Αν δεν δράσουμε σήμερα, το κάπνισμα θα σκοτώσει μέχρι και 8 εκατομμύρια ανθρώπους έως το 2030, από τους οποίους πάνω από το 80% ζει σε χώρες μεσαίου ή χαμηλού εισοδήματος.

51

AΡΘΡΟ

Οι προβλέψεις για την επόμενη δεκαετία αναφέρουν ότι οι δαπάνες υγείας θα ξεπεράσουν και το 17% του ΑΕΠ

Ε.σ.Υ.

Χρειαζόμαστε νέο μοντέλο του Γιώργου Βογιατζή Ιατρικού Διευθυντή της Genesis Pharma

Πώς οι δαπάνες για την υγεία μπορούν να ελεγχθούν

Ε

ίναι γεγονός ότι οι δαπάνες για την υγεία αποτελούν ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα για τους κρατικούς προϋπολογισμούς όλων των ανεπτυγμένων χωρών. Οι δαπάνες υγείας, παρόλα τα μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις και τις αλλαγές που υλοποιούν, εξακολουθούν να αυξάνονται πολύ πιο γρήγορα από την αύξηση του ΑΕΠ. Στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες οι δαπάνες ξεπέρασαν το 10% του ΑΕΠ, ενώ πολλές ευρωπαϊκές πλησιάζουν και το 12%. Όμως, η κατά κεφαλήν δαπάνη για την υγεία απεικονίζει καλύτερα την κατάσταση. Ενώ η Ελλάδα δαπανούσε το 9,6% του ΑΕΠ το 2009, η κατά κεφαλήν δαπάνη ανερχόταν μόνο σε 2.724 $ PPP, όταν η Νορβηγία δαπανούσε 5.114, η τελευταία Ισπανία 2.983, ενώ ο μέσος όρος των 12 πρώτων ευρωπαϊκών χωρών ανερχόταν σε 4.683 $ PPP. Επιπλέον, λόγω της κρίσης στην Ελλάδα το χάσμα με τις ανεπτυγμένες χώρες έχει μεγαλώσει ακόμη περισσότερο. Οι προβλέψεις για την επόμενη δεκαετία

52

αναφέρουν ότι οι δαπάνες υγείας θα ξεπεράσουν και το 17% του ΑΕΠ, γιατί η αύξησή τους πυροδοτείται από δυνάμεις που δεν ελέγχονται από τις κυβερνήσεις. Το μόνο που μπορεί να ελπίζει μια καλή κυβέρνηση είναι να πετύχει μείωση του ρυθμού αύξησης των δαπανών υγείας για τα επόμενα 10-15 χρόνια. Επιπλέον, είναι γεγονός ότι πολλά από τα χρήματα που ξοδεύονται για τις υπηρεσίες υγείας πολύ λίγο βελτιώνουν την υγεία και σε πολλές περιπτώσεις την επιδεινώνουν (Institute of Medicine US «the

/ Μάιος 2012

53

AΡΘΡΟ

Τ

ο υπάρχον μοντέλο οργάνωσης και χρηματοδότησης των υπηρεσιών είναι υπεύθυνο για τις μεγάλες αυξήσεις των δαπανών υγείας τα τελευταία 30 χρόνια

health care imperative» 2010). Αρχίζει να γίνεται κατανοητό ότι για να επιτύχει καλύτερα αποτελέσματα μια χώρα τόσο στη μείωση των δαπανών όσο και στη βελτίωση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών - θα πρέπει να αλλάξει το μοντέλο παροχής των υπηρεσιών υγείας: το υπάρχον μοντέλο οργάνωσης και χρηματοδότησης των υπηρεσιών είναι υπεύθυνο για τις μεγάλες αυξήσεις των δαπανών υγείας τα τελευταία 30 χρόνια. Βέβαια είναι υπεύθυνο και για τις μεγάλες βελτιώσεις και τα επιτεύγματα που πέτυχε, αλλά δυστυχώς στοιχίζει πανάκριβα και έπαψε πλέον να είναι και αποδοτικό. Ιδιαίτερα δε, στην περίπτωση της Ελλάδας το υπάρχον μοντέλο είναι πάρα πολύ ακριβό και σπάταλο και η οικονομία δεν μπορεί να το αντέξει. Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι ακόμη και αν υλοποιηθούν οι αλλαγές που προτείνονται κατά καιρούς (οικογενειακός γιατρός, πρωτοβάθμια φροντίδα, συγχωνεύσεις νοσοκομείων, DRG’s, σφαιρικοί προϋπολογισμοί, θεραπευτικές οδηγίες, κ.λπ.), δεν πρόκειται να αποδώσουν τα αναμενόμενα στη συγκράτηση των δαπανών και στη βελτίωση της ποιότητας, όπως δεν απέδωσαν και στις ευρωπαϊκές και σε άλλες χώρες που εφαρμόσθηκαν εδώ και χρόνια, με αποτέλεσμα να σημειωθεί έκρηξη των δαπανών. Επιπλέον στις χώρες που εφαρμόσθηκαν, επικρατούσαν πολύ καλύτερες συνθήκες, οι χώρες είχαν μεγαλύτερη πειθαρχία και διέθεταν ισχυρούς μηχανισμούς ελέγχου, που απουσιάζουν από την Ελλάδα. Οι παραπάνω αλλαγές απέτυχαν γιατί απλούστατα εξυπηρετούσαν το παλιό μοντέλο, δεν το άλλαζαν. Η πρώτη διαπίστωση είναι ότι για να πε-

54

/ Μάιος 2012

τύχουμε σημαντική εξοικονόμηση πόρων, θα πρέπει να αλλάξουμε το μοντέλο παροχής των υπηρεσιών υγείας (το business model). Το νέο μοντέλο θα πρέπει να υπηρετεί τους ασθενείς και να προάγει την υγεία. Η μόνη πραγματική λύση είναι η μεγιστοποίηση της αξίας των παρεχομένων υπηρεσιών και όχι μόνο οι πολιτικές συγκράτησης των δαπανών. Η μεγιστοποίηση της αξίας απαιτεί βελτίωση των αποτελεσμάτων (έκβασης) των υπηρεσιών και όχι μόνο προσπάθειες αύξησης της παραγωγικότητας (M. Porter, C. Guth «Redefining German Health Care» Spinger 2012). Η δεύτερη διαπίστωση είναι ότι μόνο η βελτίωση της ποιότητας (άρα και της έκβασης) των παρεχομένων υπηρεσιών μπορεί να επιφέρει συγκράτηση του ρυθμού αύξησης των δαπανών υγείας. Και όταν λέμε βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών, εννοούμε γρήγορη και έγκυρη διάγνωση, κατάλληλη θεραπεία, με σωστή παρακολούθηση, που παρέχονται από επαρκείς επαγγελματίες υγείας. Απαραίτητες προϋποθέσεις η κατάλληλη ηγεσία, η σωστή κουλτούρα, η δημιουργική σκέψη και η ενεργός συμμετοχή - όχι μόνο συμμόρφωση - του ιατρικού σώματος. Και η τρίτη, η πιο σπουδαία διαπίστωση, είναι ότι για να πετύχουμε τα παραπάνω χρειάζεται να υπάρξει ένας κοινός σκοπός - η αύξηση της αξίας των παρεχομένων υπηρεσιών - που μπορεί να ενοποιεί τα διαφορετικά συμφέροντα και τις δραστηριότητες όλων των εμπλεκομένων στην παροχή των υπηρεσιών υγείας. Η υλοποίηση του σκοπού ξεκινά με τη μέτρηση του αποτελέσματος (έκβασης) των παρεχομένων υπηρεσιών.

Οι λόγοι της «αποτυχίας» Το σημερινό μοντέλο παροχής υπηρεσιών υγείας – αποτέλεσμα της ισορροπίας των συμφερόντων των παραγωγών των υπηρεσιών υγείας και όχι των αναγκών υγείας των πολιτών - είναι προσανατολισμένο στην αντιμετώπιση της αρρώστιας, και δη των οξέων καταστάσεων, και αγνοεί την πρόληψη. Είναι βασισμένο στο γενικό γιατρό (στα ευρωπαϊκά κράτη) στην ατομική άσκηση της ιατρικής και στο γενικό νοσοκομείο. Δεν γίνεται συντονισμός των υπηρεσιών και διασφάλιση της συνέχισης της θεραπείας ούτε υπάρχει γιατρός που να είναι υπεύθυνος για τη συνολική πορεία του ασθενή. Δεν υπάρχει επίσημη, συστηματική πληροφόρηση για τα αποτελέσματα (έκβαση) των υπηρεσιών που παρέχονται και το κόστος τους. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν ευνοείται η επικράτηση κουλτούρας συνεχούς βελτίωσης, αφού η ποιότητα και το κόστος δεν μετριούνται, ούτε συζητούνται, ενώ η ευθύνη διαχέεται. Επιπλέον, το παλιό μοντέλο στηρίζεται σε λανθασμένη βάση υπολογισμού του κόστους των υπηρεσιών και της μεθόδου αποζημίωσής τους, με αποτέλεσμα να μη γνωρίζουμε το ακριβές κόστος των υπηρεσιών που παρέχονται και να μη συνδέεται η αποζημίωση των υπηρεσιών με την έκβαση της παρέμβασης. Συνήθως επικρατεί σύγχυση μεταξύ των πολιτικών – αλλά και των παραγωγών - οι οποίοι όταν μιλάνε για μείωση του κόστους, αναφέρονται στο πόσα χρήματα ξοδεύει η κυβέρνηση για να αποζημιώνει τους παραγωγούς των υπηρεσιών υγείας και όχι στο κόστος που προκαλείται από τους παραγωγούς για να παράγουν τις υπηρεσίες. Έτσι όταν η κυβέρνηση μειώνει τις αποζημιώσεις των παραγωγών, ναι μεν μειώνει τις δαπάνες, αλλά δεν κάνει τίποτε για να μειώσει το πραγματικό κόστος των παραγομένων υπηρεσιών (R. Kaplan – M. Porter How to solve the cost crisis in health care HBR Sep 2011). Το παλιό μοντέλο όμως δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τη σημερινή χαώδη κατάσταση και τις ανάγκες υγείας του πληθυσμού. Έχει αποτύχει στη συγκράτηση των δαπανών, στην αποδοτικότητα των πόρων και στην ικανοποίηση των πολιτών. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι είναι ένα μοντέλο της χειροτεχνικής εποχής του 19ου αιώνα που προσπαθεί να παρέχει υπηρεσίες της ιατρικής επιστήμης και της τεχνολογίας του 21ου αιώνα (St. Shortell Accountable Care Systems for Comprehensive Health Care References, workshop Stanford University; March 2007).

Η ανεπάρκεια του μοντέλου οδήγησε σε έκρηξη των δαπανών υγείας, λόγω του χάους που κυριαρχεί στον τομέα της παροχής υπηρεσιών υγείας. Η μόνη λύση όμως στο χάος είναι η οργάνωση και το ερώτημα που ακολουθεί είναι τι πρέπει να κάνουμε (T. Lee, D. Morgan «Chaos and organization in Health Care» MIT Press 2009). Το χάος στις υπηρεσίες υγείας δημιουργείται από τη συνύπαρξη τριών βασικών καταστάσεων: 1. την επιδημιολογία: έχει αλλάξει η επιδημιολογία, βεβαίως υπάρχουν περισσότεροι ηλικιωμένοι, αλλά το πρόβλημα δημιουργείται επειδή οι ηλικιωμένοι πάσχουν από χρόνια νοσήματα και πολύ συχνά από περισσότερα από ένα χρόνιο νόσημα. Το 44% των Αμερικανών πάσχουν από μια χρόνια νόσο και πάνω από το 25% των πολιτών, μεγαλύτεροι των 65 χρόνων, πάσχουν από 4 ή περισσότερα χρόνια νοσήματα. Το 5% των αρρώστων ξοδεύουν το 48% των συνολικών δαπανών υγείας (το 10% ξοδεύει το 70% των δαπανών). Η αντιμετώπιση των χρόνιων ασθενειών με το υπάρχον μοντέλο παροχής υπηρεσιών είναι ανεπαρκής (ανεπαρκείς γνώσεις του οικογενειακού γιατρού - ιδιώτη γιατρού στην Ελλάδα - για την αντιμετώπιση των πολύπλοκων καταστάσεων, εμπλοκή πολλών γιατρών χωρίς συντονισμό και υπευθυνότητα για την τελική έκβαση της θεραπείας, υψηλές προσδοκίες των ασθενών), με αποτέλεσμα το υψηλό κόστος, τις χαμηλού επιπέδου υπηρεσίες και φυσικά τους δυσαρεστημένους ασθενείς.

2. την τεχνολογία/φάρμακα: η πρόοδος της επιστήμης έφερε επανάσταση στην ιατρική και ταυτόχρονα αύξησε το κόστος των παρεχομένων υπηρεσιών. Το ιατρικό παράδοξο της εισαγωγής νέας τεχνολογίας με αύξηση του κόστους και όχι μείωση, όπως παρατηρείται σε όλους τους άλλους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, εξηγείται από το γεγονός ότι στην ιατρική η εισαγωγή της νέας τεχνολογίας βελτιώνει την έκβαση της ιατρικής παρέμβασης, αλλάζει το αποτέλεσμα. Επιπλέον, όπου η εισαγωγή της νέας τεχνολογίας επέφερε μείωση του κόστους, τελικά οι δαπάνες υγείας αυξήθηκαν, γιατί επωφελήθηκαν περισσότεροι ασθενείς.

3. την έκρηξη της γνώσης: η συσσώρευση γνώσης στην ιατρική, λόγω των επιτευγμάτων της επιστήμης και της ιατρικής, είναι ανεπανάληπτη. Νέες γνώσεις

Μ

όνο η βελτίωση της ποιότητας (άρα και της έκβασης) των παρεχομένων υπηρεσιών μπορεί να επιφέρει συγκράτηση του ρυθμού αύξησης των δαπανών υγείας

55

AΡΘΡΟ

πό το να πράττουμε ό,τι γνωρίζουμε. Επιπλέον, στην ιατρική κυριαρχεί η αβεβαιότητα: στις περισσότερες περιπτώσεις δεν γνωρίζουμε τι να κάνουμε, δεν κάνουμε ό,τι γνωρίζουμε και πολλές φορές δεν το κάνουμε και σωστά. Έρευνα στις ΗΠΑ απέδειξε ότι ο ασθενής έχει μόνο 55% πιθανότητα να δεχθεί υπηρεσίες οι οποίες είναι σύμφωνες με τις γενικές θεραπευτικές οδηγίες (R. Bohmer, Harvard Business Review, April 2010). Το χάσμα μεταξύ της γνώσης και της πράξης εκτοξεύει το κόστος των υπηρεσιών, οδηγεί σε χαμηλής ποιότητας υπηρεσίες, ιατρικά λάθη και πολλές φορές οι παρεχόμενες υπηρεσίες βλάπτουν παρά ωφελούν τον άρρωστο. προστίθενται με ασύλληπτη ταχύτητα, ενώ πρακτικές που μέχρι χθες θεωρούνταν best practices αποδεικνύεται ότι βλάπτουν αντί να ωφελούν. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε χάσμα μεταξύ της τεκμηριωμένης ιατρικής γνώσης για την αντιμετώπιση μιας κατάστασης και το τι γίνεται πραγματικά στην καθημερινή ιατρική πράξη. Το να γνωρίζουμε τι πρέπει να πράξουμε είναι τελείως διαφορετικό α-

Το παλιό μοντέλο είναι τέλεια σχεδιασμένο για να πετυχαίνει τα αποτελέσματα που βιώνουμε. Αν δεν μας ικανοποιούν και θέλουμε να πετύχουμε άλλα αποτελέσματα, θα πρέπει να προχωρήσουμε σε αλλαγή του μοντέλου. Αυτό όμως δεν γίνεται με τη λογική του χθες, ούτε και με συμβιβασμούς στις αλλαγές, αλλά με αλλαγή στον τρόπο σκέψης και δομικές αλλαγές. Είναι λάθος, επίσης, να πιστεύουμε ότι οι υπηρεσίες θα αλλάξουν και θα βελτιωθούν από μόνες τους. Χρειάζεται όραμα για το τι σύστημα υγείας θέλουμε, στόχους και ένα σύνολο πολιτικών που πρέπει να εφαρμοσθούν για να τους πετύχουμε. Η εισαγωγή του νέου μοντέλου θα πρέπει να γίνει βαθμιαία, με πρόγραμμα και στόχους. Πρώτα απ’ όλα χρειαζόμαστε την εκπόνηση ενός strategy map, τον

56

/ Μάιος 2012

αγνοούμενο κρίκο μεταξύ της εξαγγελίας πολιτικών και της υλοποίησής τους (Kaplan and Norton «Strategy Maps» HBSP 2004). Κάποιες αλλαγές μπορούν να γίνουν άμεσα και κάποιες να προγραμματισθούν για αργότερα. Όλες όμως πρέπει να υλοποιηθούν. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι το νέο μοντέλο έρχεται σε σύγκρουση με το παλιό μοντέλο παροχής υπηρεσιών. Από την άλλη πλευρά, όμως, η επιλογή του νέου μοντέλου είναι μονόδρομος αν η κυβέρνηση θέλει να μειώσει το κόστος των παρεχομένων υπηρεσιών και ταυτόχρονα να βελτιώσει την ποιότητα των υπηρεσιών. Το παράδοξο είναι ότι ενώ όλοι αναγνωρίζουν ότι πρέπει να γίνουν δομικές αλλαγές, τίποτε συστηματικό δεν γίνεται. Ιδιαίτερα στο ΕΣΥ η αντίδραση προέρχεται από τους γιατρούς που χρησιμοποιούν

Οι 3 πυλώνες του νέου μοντέλου 1. Η χρηματοδότηση/αποζημίωση των υπηρεσιών: Ο σημερινός τρόπος χρηματοδότησης/αποζημίωσης είναι έτσι δομημένος ώστε να εξασφαλίζει το status quo. Από μόνη της, η αλλαγή στον τρόπο αποζημίωσης των υπηρεσιών μπορεί να «σοκάρει» το σύστημα και να πυροδοτήσει τις αναγκαίες αλλαγές.

τον όρο της εμπορευματοποίησης των υπηρεσιών σαν άλλοθι για να μη δεχθούν καμία αλλαγή. Ίσως, για να περάσουμε στη φάση της δράσης, το σύστημα πρέπει να «σοκαριστεί», να βγει από τον «αυτισμό» του, πράγμα το οποίο απαιτεί κάτι περισσότερο από τη λογική αποδοχή τού τι πρέπει να γίνει. Το νέο μοντέλο θα πρέπει να είναι επικεντρωμένο στην ικανοποίηση των αναγκών υγείας των πολιτών και να εστιάζει στην παροχή υπηρεσιών υψηλής αξίας και βελτίωσης της έκβασής τους. Στην αρχή θα πρέπει να αλλάξει η ατζέντα του δημόσιου διαλόγου για την υγεία, με την παροχή υψηλής αξίας υπηρεσιών προς τους πολίτες στο κέντρο της συζήτησης. Να ξεφύγουμε από τα στερεότυπα, ότι

Το ρόλο αυτόν θα μπορούσε να τον αναλάβει ο ΕΟΠΥΥ, αλλά με τη σημερινή ηγεσία, δομή και νοοτροπία δεν μπορεί. Ο ΕΟΠΥΥ, υπηρετώντας τη βασική αρχή, το πώς θα βελτιώσει την έκβαση των υπηρεσιών με το χαμηλότερο κόστος, θα πρέπει να παρεμβαίνει ενεργητικά στην αγορά των υπηρεσιών, διασφαλίζοντας κανόνες υγιούς ανταγωνισμού, υπηρετώντας τα συμφέροντα των ασφαλισμένων του και όχι την πολιτική του εκάστοτε υπουργού Υγείας. Θα πρέπει να αποζημιώνει την αξία των παρεχομένων υπηρεσιών και όχι τον όγκο, δηλαδή μόνο τους καλύτερους παραγωγούς υπηρεσιών υγείας - ανεξάρτητα από το αν είναι ιδιώτες ή το δημόσιο - και δεν θα υποχρεώνει τους ασφαλισμένους να δέχονται υπηρεσίες από «κακούς» παραγωγούς υπηρεσιών (άρα απαιτείται να υλοποιηθεί σύστημα αξιολόγησης των υπηρεσιών και στον ιδιωτικό και στο δημόσιο τομέα). Σήμερα, δεν υπάρχει οικονομικό κίνητρο στους παραγωγούς για να βελτιώσουν την ποιότητα των υπηρεσιών, ούτε φόβος «τιμωρίας» τους. Θα πρέπει ο τρόπος αποζημίωσης να μετακινηθεί βαθμιαία από την αποζημίωση κατά πράξη σε πιο ανταγωνιστικά «πακέτα» αμοιβών, που να συνδέουν το επίπεδο της υγείας του ασφαλισμένου με

δηλαδή για να βελτιωθούν οι υπηρεσίες, χρειαζόμαστε περισσότερους πόρους και περισσότερο προσωπικό, και να γίνει αποδεκτό το ότι η βελτίωση της ποιότητας σημαίνει λιγότερες επαναλαμβανόμενες ενέργειες, λιγότερη δουλειά για τους εργαζόμενους. Πρέπει ταυτόχρονα να δημιουργηθεί μια «θετική» κρίση στο σύστημα, ένα αίσθημα του επείγοντος. Δεν πρόκειται να επιτευχθούν οι στόχοι, αν το σύστημα εξακολουθήσει να δουλεύει με τον ίδιο τρόπο. Η πιο απλή, γρήγορη και αποτελεσματική εφαρμόσιμη λύση είναι η μέτρηση της τελικής έκβασης των υπηρεσιών υγείας (outcome measures – clinical + patient – reported - που είναι μοναδικά για κάθε ιατρική πάθηση) μαζί με το πραγματικό, συνολικό κόστος αντιμετώπισης της πάθησης.

την αποζημίωση (αμοιβές σύμφωνα με το αποτέλεσμα των παρεχομένων υπηρεσιών, με στόχο τη βελτίωση ή/και τη διατήρηση της υγείας και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών/ασθενών). Η εισαγωγή των ΚΕΝ (DRG’s), με τον τρόπο που σχεδιάζεται, δεν πρόκειται να προσφέρει ούτε στη συγκράτηση των δαπανών - αντίθετα υπάρχει ορατός κίνδυνος για αύξηση - αλλά ούτε και στη βελτίωση των υπηρεσιών. Κι αυτό γιατί η αποζημίωση υπολογίζεται σύμφωνα με τις διεργασίες που εκτελούνται και όχι με τα αποτελέσματα που επιτυγχάνονται. Δεν υπάρχουν κωδικοί για ίαση ούτε για βελτίωση της έκβασης ούτε για συνδυασμένη θεραπεία! Υπάρχει δε περίπτωση το νοσοκομείο να αποζημιώνεται και για τα λάθη στα οποία υποπίπτει! Επιπλέον, το σύστημα των ΚΕΝ δεν διαχωρίζει τους καλούς από τους κακούς παραγωγούς υπηρεσιών, με συνέπεια οι καλοί παραγωγοί να υποχρηματοδοτούνται, ενώ οι κακοί να μην έχουν κίνητρα βελτίωσης. Το σύστημα δηλαδή θα εξακολουθεί να συντηρεί δεινόσαυρους, είτε νοσοκομεία είτε ιδιώτες γιατρούς. Ο ρόλος του πολίτη/ασθενή πρέπει να αλλάξει, να γίνει πιο ενεργητικός, με μεγαλύτερες ευθύνες στη διαχείριση των χρη-

Η εφαρμογή αυτής της επιλογής, από μόνη της, μπορεί να επιφέρει τις αρχικές επιθυμητές αλλαγές στο σύστημα και να αλλάξει τη στάση κυρίως των γιατρών στις αλλαγές που απαιτούνται. Και μόνο το ότι θα γίνονται μετρήσεις, μπορεί να αποτελέσει την ικανή και αναγκαία συνθήκη για την κινητοποίηση του προσωπικού, αλλά και ισχυρό κίνητρο για βελτίωση των υπηρεσιών. Χωρίς μετρήσεις και στόχους, οι αλλαγές μπορεί να γίνουν, αλλά δεν θα διαρκέσουν. Σήμερα, γνωρίζουμε μόνο από φήμη αν ένας γιατρός ή μια μονάδα υπηρεσιών υγείας παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, αλλά η φήμη δεν τεκμηριώνεται από πραγματικά στοιχεία. Η καθιέρωση ενός εθνικού αρχείου συνεχούς μέτρησης της έκβασης των υπηρεσιών (και στον ιδιωτικό και στο δημόσιο τομέα) που θα

Ο

ι προβλέψεις για την επόμενη δεκαετία αναφέρουν ότι οι δαπάνες υγείας θα ξεπεράσουν και το 17% του ΑΕΠ

δημοσιοποιείται, θα αναδείξει τις μεγάλες διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των μονάδων υγείας - που δεν δικαιολογείται να υπάρχουν - θα επιτρέψει τη σύγκρισή τους και την απόδειξη ότι οι μονάδες με τα καλύτερα αποτελέσματα τα επιτυγχάνουν με χαμηλότερο κόστος. Τελικά, θα οδηγήσει σε επιβράβευση των καλών μονάδων, με ταυτόχρονη προσπάθεια βελτίωσης των μονάδων που λειτουργούν σε χαμηλότερο επίπεδο και τη συγκέντρωση των περιστατικών στα κατάλληλα κέντρα. Αλλαγές, επίσης, θα πρέπει να επέλθουν στην κουλτούρα, στη δομή των υπηρεσιών, στη διοίκηση, στη μέθοδο αποζημίωσης, στους ανθρώπους που καλούνται να υλοποιήσουν τις αλλαγές (προσόντα, ικανότητες, συμπεριφορές) και στην εισαγωγή κινήτρων που θα επιτρέπουν στους εργαζόμενους να πετυχαίνουν τους στόχους.

57

AΡΘΡΟ

Η

αντιμετώπιση των χρόνιων ασθενειών με το υπάρχον μοντέλο παροχής υπηρεσιών είναι ανεπαρκής με αποτέλεσμα το υψηλό κόστος, τις χαμηλού επιπέδου υπηρεσίες και φυσικά τους δυσαρεστημένους ασθενείς

58

μάτων του ασφαλιστικού του ταμείου και των δικών του. Ο πολίτης/ασθενής ασφαλώς έχει δικαιώματα, αλλά έχει και ευθύνες. Είναι απαραίτητη η συνεργασία και η συμμετοχή του στη διαδικασία παροχής των υπηρεσιών, ιδιαίτερα σε προγράμματα που απαιτούν μακροχρόνια προσήλωση και εφαρμογή και που η επιτυχία τους εξαρτάται από τη συμπεριφορά του. Τέτοια προγράμματα είναι οι πολιτικές πρόληψης και η αντιμετώπιση των χρόνιων παθήσεων. Στο πλαίσιο της χρηματοδότησης εντάσσονται και τα κίνητρα για τους παραγωγούς των υπηρεσιών υγείας: δεν είναι δυνατό να υπάρξει επιτυχημένο μοντέλο παροχής υπηρεσιών δίχως ξεκάθαρα, αξιοκρατικά, θεσμοθετημένα κίνητρα για τους εργαζομένους (όχι μόνο οικονομικά κίνητρα). Υψηλής απόδοσης συστήματα απαιτούν υψηλής απόδοσης συστήματα αμοιβών.

2. Η νέα οργάνωση των υπηρεσιών: ο κύριος σκοπός του νέου συστήματος είναι η διατήρηση ή/και η βελτίωση της υγείας των πολιτών και η πρόληψη των χρόνιων παθήσεων. Γι’ αυτόν το λόγο, κάθε υγιής πολίτης θα παρακολουθείται από τον οικογενειακό γιατρό του. Η κύρια ευθύνη του οικογενειακού γιατρού είναι η ενεργητική εφαρμογή των εθνικών πολιτικών πρόληψης και η υλοποίηση εξατομικευμένων προγραμμάτων βελτίωσης της υγείας των πολιτών που θα τον επιλέξουν. Η αμοιβή του θα συνδέεται με το επίπεδο υγείας των πολιτών που θα παρακολουθεί και θα μειώνεται αν η υγεία τους χειροτερεύει, θα αμείβονται δηλαδή για τη διατήρηση της υγείας και όχι για τη διαχείριση της αρρώστιας. Όσοι πολίτες νοσήσουν από σοβαρό χρόνιο νόσημα, την ευθύνη διαχείρισης και παρακολούθησης θα την αναλαμβάνουν τα ειδικά κέντρα χρόνιων παθήσεων. Οι μεγαλύτερες ανάγκες υγείας των πολιτών συνδέονται με τη διαχείριση των χρόνιων παθήσεων και το συντριπτικό μέρος των δαπανών υγείας οφείλεται στους ασθενείς με χρόνια νοσήματα. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να δημιουργηθούν ειδικά κέντρα αντιμετώπισης των χρόνιων παθήσεων, σε πρώτη φάση για τα πιο κοινά από αυτά που θα παρακολουθούν ασθενείς (520.000) που πάσχουν από μια πάθηση (π.χ. διαβήτης) είτε ομάδα παθήσεων (π.χ. συχνές χρόνιες νευρολογικές παθήσεις). Τα κέντρα θα είναι στελεχωμένα από ομάδες διαφορετικών ειδικοτήτων γιατρών και άλλων επιστημόνων, με κατάλληλο εργαστηριακό εξοπλισμό, με εξειδίκευση στη χρόνια πάθηση και στις επιπλοκές της, ώστε ο ασθενής να μην ταλαιπωρείται αναζητώ-

/ Μάιος 2012

ντας τους κατάλληλους ειδικούς γιατρούς. Θα υπάρχει στενή συνεργασία - και σε πολλές παθήσεις και οργανική διασύνδεση - με τις αντίστοιχες κλινικές των νοσοκομείων, ώστε να επιτυγχάνεται η ολιστική αντιμετώπιση του ασθενή και να μη χάνεται η συνέχιση της θεραπείας στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια περίθαλψη. Το κέντρο θα έχει την αποκλειστική ευθύνη για την πορεία της υγείας των ασθενών του και θα αμείβεται με βάση τα αποτελέσματα των παρεχομένων υπηρεσιών. Σε όσο καλύτερη κατάσταση βρίσκονται οι ασθενείς του και με υψηλή ποιότητα ζωής - δίχως να βιώνουν εξάρσεις της νόσου ή/ και επιπλοκές ή να προοδεύουν γρήγορα στη νόσο και δίχως εισαγωγές λόγω της νόσου στα νοσοκομεία -τόσο θα μεγιστοποιείται η αμοιβή του κέντρου. Θα επιδιωχθεί περιορισμός της ατομικής άσκησης της ιατρικής, που θεωρείται πηγή αναποτελεσματικότητας για το σύστημα, με ενίσχυση της ομαδικότητας. Θα ενθαρρυνθούν οι ιδιώτες γιατροί να συμπράξουν (είτε να σχηματίσουν δίκτυα) και να δημιουργήσουν και αυτοί ειδικά κέντρα χρόνων παθήσεων. Όσον αφορά τα νοσοκομεία, σε αυτά συνυπάρχουν δύο διακριτά διαφορετικά μοντέλα παροχής υπηρεσιών: υπάρχουν οι ιατρικές καταστάσεις που είναι προγραμματισμένες και γνωρίζουμε τι ακριβώς να πράξουμε και υπάρχουν και οι καταστάσεις που δεν γνωρίζουμε από την αρχή τι πρέπει να κάνουμε (αβεβαιότητα). Στην πρώτη περίπτωση η υποδομή που χρειάζεται για την παροχή των κατάλληλων υπηρεσιών δεν είναι «βαριά». Δεν απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις ούτε σε κτήρια ούτε σε εργαστηριακό εξοπλισμό ούτε σε άλλα μηχανήματα ούτε σε «βαριές» εντατικές μονάδες θεραπείας. Κατά συνέπεια και επειδή αυτές οι παρεμβάσεις προγραμματίζονται σε βάθος χρόνου, είναι σπατάλη πόρων, χώρων και χρόνου οι επεμβάσεις να γίνονται σε μεγάλα νοσοκομεία με βαριά υποδομή. Η χολοκυστεκτομή είναι ασύμφορο να εκτελείται στον "Ευαγγελισμό". Επιπλέον, επειδή στην ιατρική η άσκηση τελειοποιεί την τέχνη του γιατρού, η συγκέντρωση αυτών των επεμβάσεων σε λίγες μονάδες έχει το πλεονέκτημα της παροχής γρήγορης εξυπηρέτησης και της επίτευξης υψηλού επιπέδου υπηρεσιών, δίχως επιπλοκές, παράταση του χρόνου νοσηλείας ή επανεισαγωγών. Η αποσυμφόρηση των μεγάλων νοσοκομείων από αυτού του είδους τις επεμβάσεις θα απελευθερώσει πολύτιμους πόρους και χώρους.

Τα μεγάλα νοσοκομεία/κλινικές/γιατροί θα πρέπει να εξειδικευθούν και να οργανωθούν διαφορετικά. Δεν είναι δυνατόν όλοι να κάνουν τα πάντα. Θα πρέπει να επιλέξουν ποιους αρρώστους θα υπηρετούν και τι θα προσφέρουν σε αυτούς, με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο (αυτά είναι τα θεμελιώδη γνωρίσματα ενός business model). Είναι πολύ δύσκολο να συνυπάρξουν αποτελεσματικά και τα δύο διαφορετικά μοντέλα «κάτω από την ίδια στέγη». Θα δημιουργηθούν νέες μονάδες/κλινικές στελεχωμένες από γιατρούς και επιστήμονες διαφορετικών ειδικοτήτων που θα έχουν τη συνολική ευθύνη της φροντίδας και της νοσηλείας των ασθενών που νοσηλεύονται με τις πιο σοβαρές και υψηλού κόστους παθήσεις (μονάδες διάγνωσης, καρκίνος, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό επεισόδιο, έμφραγμα κ.λπ.). Υιοθετώντας το μοντέλο αυτό, καθίσταται σαφές ότι τα μικρά επαρχιακά νοσοκομεία - αλλά και αυτά των μεγάλων αστικών κέντρων - θα πρέπει να αλλάξουν προσανατολισμό: δεν μπορούν να παραμείνουν γενικά νοσοκομεία και να παρέχουν το σύνολο των ιατρικών υπηρεσιών (και βεβαίως να υπολειτουργούν και να κοστίζουν πανάκριβα). Οι ανάγκες υγείας των πολιτών που υπηρετούν απαιτούν τη δημιουργία κλινικών που θα διαγιγνώσκουν και θα αντιμετωπίζουν τα πάσης φύσεως οξέα ιατρικά περιστατικά και τις εξάρσεις των χρόνιων παθήσεων (δεν χρειάζεται να αντιμετωπίζουν τα επείγοντα, γιατί τα επείγοντα θα αντιμετωπίζονται από ειδικές μονάδες επειγόντων περιστατικών, που έχουν άλλες υποδομές και γεωγραφική κατανομή). Οι μονάδες αυτές, στελεχωμένες από γιατρούς διαφορετικών ειδικοτήτων, θα αναλαμβάνουν την αντιμετώπιση όλων των οξέων περιστατικών της κοινότητας που υπηρετεί το νοσοκομείο και ανάλογα με το περιστατικό και τη διάγνωση, είτε θα το αντιμετωπίζει επί τόπου είτε θα το νοσηλεύει αν απαιτείται είτε θα το παραπέμπει σε μεγαλύτερες εξειδικευμένες μονάδες. Επιπλέον κάθε επαρχιακό νοσοκομείο, ανάλογα με το προσωπικό, την παράδοση, τις υποδομές του και τον εθνικό σχεδιασμό, θα εξειδικευθεί σε διαφορετικές παθήσεις και θα υπηρετεί πολίτες από διαφορετικές πόλεις/περιφέρειες: π.χ. θα δημιουργηθούν κλινικές προγραμματισμένων χειρουργικών παθήσεων, μονάδες αποκατάστασης, ειδικές μονάδες για παθολογικές ή νευρολογικές παθήσεις, παιδιατρικά τμήματα κ.λπ. Με τον τρόπο αυτό οι παραπάνω κλινικές θα αποκτήσουν το προσωπικό και τις υποδομές,

αλλά κυρίως τον κρίσιμο αριθμό των περιστατικών που απαιτούνται για: α) την αποδοτική – οικονομική - λειτουργία τους, β) την παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και γ) τις απαραίτητες προϋποθέσεις για τη συνεχή εκπαίδευση και μάθηση του προσωπικού τους.

3. Η διοίκηση: το ΕΣΥ (νοσοκομεία και πρωτοβάθμια) θα πρέπει επιτέλους να αποκτήσει κεντρική διοίκηση, μακριά από πολιτικές επιρροές, άρα ανεξάρτητη από το υπουργείο Υγείας και επαγγελματική διοίκηση των μονάδων του, δίχως τη συμμετοχή συνδικαλιστών. Δεν είναι δυνατόν η μεγαλύτερη επιχείρηση της χώρας, με περίπου 110.000 εργαζόμενους και με κύκλο εργασιών μεγαλύτερο από 13 δις και ετήσιο έλλειμμα 4-5 δις, να μην έχει αυτόνομη διοικητική δομή, κατάλληλη ηγεσία, όραμα, στρατηγικούς στόχους με σχέδιο υλοποίησης και πολιτική κινήτρων. Αντίθετα, το ΕΣΥ διοικείται από ανθρώπους (και συνδιοικείται από συνδικαλιστές) που πολλές φορές δεν έχουν τα κατάλληλα προσόντα γιατί διορίζονται από την πολιτική ηγεσία και σαφέστατα δεν υπάρχουν οι κατάλληλες διαδικασίες διορισμού και εξέλιξης. Ναι μεν οι πολιτικές αποφάσεις μπορεί να συμβάλλουν στη δημιουργία ελλειμμάτων στο ΕΣΥ, αλλά τα πραγματικά ελλείμματα και η σπατάλη δημιουργούνται σε επίπεδο οργανισμών, από την ανεπάρκεια της ηγεσίας και της διοίκησής τους. Επιπλέον, το ΕΣΥ αφενός στερείται ενός συστήματος αξιολόγησης του προσωπικού και των παρεχομένων υπηρεσιών και αφετέρου δεν συνδέει τις αμοιβές του προσωπικού με τις ευθύνες τους και το προσφερόμενο έργο. Δεν είναι η μονιμότητα το μεγάλο πρόβλημα του ΕΣΥ, αλλά η ισοπέδωση των αμοιβών και η έλλειψη κινήτρων. Όταν διαφοροποιηθούν οι αμοιβές του προσωπικού και συνδεθούν με την απόδοση και τους στόχους, τότε και μόνον τότε θα αυξηθεί η ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών και κατά συνέπεια θα μειωθεί το κόστος των υπηρεσιών υγείας και θα αναγκασθούν να τεθούν στο περιθώριο οι εργαζόμενοι που δεν προσπαθούν να βελτιώσουν την απόδοσή τους. Ο στόχος είναι να μετατραπούν οι σημερινές θέσεις των χαμηλών αμοιβών με χαμηλή απόδοση σε θέσεις υψηλών αμοιβών με υψηλή απόδοση. Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν τρόπο δουλειάς επειδή κάποιος θα τους το πει. Θα αλλάξουν μόνο αν έχουν τα κατάλληλα κίνητρα, τη σωστή κουλτούρα και τις σωστές αξίες, άρα το σωστό εργασιακό περιβάλλον (C. Markides Game-changing strategies, Jossey-Bass 2008). •••

Η

εισαγωγή του νέου μοντέλου θα πρέπει να γίνει βαθμιαία, με πρόγραμμα και στόχους. Πρώτα απ’ όλα χρειαζόμαστε την εκπόνηση ενός strategy map, τον αγνοούμενο κρίκο μεταξύ της εξαγγελίας πολιτικών και της υλοποίησής τους

59

Οικονομική επικαιρότητα

1. Βιοϊατρική 2. Sanofi 3. Intrasoft 4. Achmea 5. F ougera 6. "Υγεία" 7. Πρωτοποριακή επέμβαση 8. Boehringer Ingelheim 9. Lavipharm 10. Δωρεά εξοπλισμού 11. Pharmathen 12. AMGEN 13. Ευρωκλινική Αθηνών 14. ΓΑΙΑ & Πάντος

2.

Μια πρωτοποριακή και εύχρηστη εφαρμογή για i-phone δημιούργησε ο όμιλος της Βιοϊατρικής, προσφέροντας στο χρήστη τη δυνατότητα να κάνει μέσω του κινητού του κυριολεκτικά τα πάντα, από το να κλείσει ραντεβού μέχρι και να φτιάξει το δικό του ιατρικό ιστορικό.

Η

εφαρμογή φέρει την ονομασία Biomed και προσφέρεται δωρεάν μέσω του AppStore της Apple. Με μερικά κλικ στο κινητό τους, οι πελάτες της Βιοϊατρικής μπορούν να δημιουργήσουν το ιατρικό τους ιστορικό, απλά σαρώνοντας με την κάμερα του i-phone το ειδικό barcode

Sanofi: αύξηση τζίρου 7%

Αύξηση πωλήσεων κατά 7%, στα 8,511 δισ. €, παρουσίασε κατά το α’ τρίμηνο του 2012 η Sanofi, πετυχαίνοντας ταυτόχρονα αύξηση των καθαρών κερδών δραστηριοτήτων της κατά 8,4%, στα 2,442 δισ. €. Τα ενοποιημένα καθαρά αποτελέσματα για το πρώτο τρίμηνο του 2012 ανήλθαν σε 1.827 εκατ. €, έναντι 1.218 εκατ. € κατά το α’ τρίμηνο του 2011. Πιο αναλυτικά: Οι πωλήσεις από τις πλατφόρμες ανάπτυξης, οι οποίες πλέον περιέχουν τη «νέα Genzyme» (φάρμακα σπανίων παθήσεων και μελλοντικά και φάρμακα για τη σκλήρυνση κατά πλάκας) διαμορφώθηκαν σε 5.381 εκατ. €, αποτελώντας το 63,2% των συνολικών πωλήσεων, αυξημένες συγκριτικά με το ποσοστό του α’ τριμήνου του 2011 (59,2%). Οι πωλήσεις στις αναδυόμενες αγορές ανήλθαν στα 2.624 εκατ. €, ενισχυμένες κατά 9,9%. Ο τομέας του διαβήτη κατέγραψε άλλο ένα τρίμηνο ισχυρής ανάπτυ-

60

Πρωτοποριακή εφαρμογή για i-pho

1.

60 60 61 61 62 62 63 64 64 65 66 66 67 67

ξης διψήφιου ποσοστού (άνοδος 14,4%), η οπoία οφείλεται στην απόδοση της ινσουλίνης lantus (άνοδος κατά 17,2% και διαμόρφωση στα 1.118 εκατ. €). Ο τομέας καταναλωτικών προϊόντων υγείας σημείωσε πωλήσεις ύψους 805 εκατ. €, αυξημένες κατά 11,4%. Η «νέα Genzyme» αύξησε τις πωλήσεις κατά 13,7%, στα 400 εκατ. €. Το Μάρτιο, η Genzyme ξεκίνησε την αποστολή του φαρμάκου κατά της νόσου του Fabry, το οποίο παράγεται στις πρόσφατα εγκεκριμένες εγκαταστάσεις της στο Framingham. Οι πωλήσεις των εμβολίων διαμορφώθηκαν στα 617 εκατ. € (μειωμένες κατά 0,2%), ως αποτέλεσμα της μη έγκαιρης παροχής των εμβολίων κατά της γρίπης στο νότιο ημισφαίριο. Σχολιάζοντας την απόδοση του ομίλου για το α’ τρίμηνο του 2012, ο διευθύνων σύμβουλος της Sanofi, Christopher A. Viehbacher, δήλωσε: «Κατά το α’ τρίμηνο, τα κέρδη δραστη-

/ Μάιος 2012

ριοτήτων ανά μετοχή σημείωσαν αύξηση 7,2%. Αυτή η ισχυρή απόδοση οφείλεται στην Genzyme, στις πλατφόρμες ανάπτυξής μας και στην εξοικονόμηση κόστους. Τα στοιχεία του α’ τριμήνου αντικατοπτρίζουν επίσης την ανάκαμψη της παραγωγής της Genzyme, η οποία θα πραγματοποιήσει την πρώτη αποστολή του φαρμάκου κατά της νόσου του Fabry, που ξεκίνησε να παράγεται στο Framingham το Μάρτιο. Επιπλέον, έχουμε υποβάλει στις ρυθμιστικές αρχές για έγκριση τρία νέα προϊόντα και έχουμε δημοσιεύσει εντυπωσιακά αποτελέσματα κλινικών μελετών για τον παράγοντά μας anti-PCSK9 και το alemtuzumab για τη σκλήρυνση κατά πλάκας σε πρόσφατα ιατρικά συνέδρια. Παρόλο που η κλοπιδογρέλη θα χάσει την αποκλειστικότητα στις Η.Π.Α. το Μάιο, όπως ήταν αναμενόμενο, η ισχυρή υποκείμενη απόδοση της επιχείρησης είναι συνεπής με τις μεσοπρόθεσμες προβλέψεις μας για ανάπτυξη».

ne από τη Βιοϊατρική

Επενδυτικές κινήσεις από την Achmeaμητρική της Interamerican

που βρίσκεται στην κάτω δεξιά πλευρά στα αποτελέσματα των εξετάσεών τους. Παράλληλα, μπορούν να βλέπουν, ανά πάσα στιγμή, ηλεκτρονικά και μέσω γραφημάτων τα αποτελέσματα όλων των εξετάσεων που έχουν πραγματοποιήσει στα υποκαταστήματα του ομίλου της Βιοϊατρικής. Το μόνο που χρειάζεται είναι να εγγραφούν στην εφαρμογή και στη συνέχεια έχουν στα χέρια τους τον πλήρη ηλεκτρονικό, ιατρικό τους φάκελο! Επίσης, η εφαρμογή προσφέρει στο χρήση τη δυνατότητα να κλείσει ραντεβού, μέσω του κινητού του, για τη διενέργεια κάποιας εξέτασης, να βρει ποια είναι η κοντινότερη μονάδα του ομίλου, η κοντινότερη διαδρομή για να φθάσει εκεί και φυσικά όλα τα στοιχεία επικοινωνίας.

Η Intrasoft στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων!

3.

Κοινοπραξία, στην οποία συμμετέχει η Intrasoft, επιλέχθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων ως η πρώτη ανάδοχος σε κλιμακωτή σύμβαση-πλαίσιο, με πιθανή εκτιμώμενη αξία 55 εκατ. ευρώ.

Η

συμμετοχή της Intrasoft International υπολογίζεται στα 22 εκατ. ευρώ (40% του συνολικού προϋπολογισμού της κοινοπραξίας). Μεταξύ των μελών της κοινοπραξίας συγκαταλέγονται οι Trasys, Steria Benelux SA/NV και Fujitsu Technology Solutions NV.

Οι εργασίες που αφορούν στην Intrasoft International περιλαμβάνουν την παροχή πόρων βάσει χρόνου και υλικών για on line συστήματα επεξεργασίας συναλλαγών. Οι πόροι αυτοί θα συνεισφέρουν άμεσα, σε επίπεδο τεχνογνωσίας, στο σχεδιασμό, την κατασκευή, την υλοποίηση και τη συντήρηση εφαρμογών καθοριστικής σημασίας που αναπτύσσονται εντός του Οργανισμού. Η σύμβαση αυτή - μέγιστης διάρκειας 4 ετών – αποδεικνύει, για μία ακόμη φορά, τη δυνατή ευρωπαϊκή εμπειρία και την αποδεδειγμένη ικανότητα της Intrasoft International στην ανάληψη και την υλοποίηση καθοριστικής σημασίας έργων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, και παράλληλα

την ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής της παρουσίας, καθώς και τη διεθνή επέκταση της δραστηριότητάς της. Ο διευθύνων σύμβουλος της Intrasoft International, κ. Αθανάσιος Κωτσής, δήλωσε: «Είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι για την τελευταία ανάθεση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, που επιβεβαιώνει την εξέχουσα θέση μας στην αγορά της τεχνολογίας των πληροφοριών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Η συνεργασία μας με τον ευρωπαϊκό αυτόν οργανισμό, με έδρα το Λονδίνο, ενδυναμώνει τη διεθνή δραστηριότητά μας και ενισχύει την παρουσία της εταιρείας μας σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρηματικές πρωτεύουσες στον κόσμο».

4.

Το επενδυτικό ταμείο LSPHealth Economics Fund (LSPHEF) δημιούργησαν η Achmea, μητρική της Interamerican και η επενδυτική εταιρεία Life Sciences Partners, που ειδικεύεται, επενδυτικά, στην υγειονομική περίθαλψη και στη βιοτεχνολογία, με σκοπό την καινοτομία στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης. Η Achmea προτίθεται να διαθέσει προς αυτήν την κατεύθυνση 50 εκατ. ευρώ. Εξάλλου, η Syntrus Achmea, επενδυτικός όμιλος που διαχειρίζεται το χαρτοφυλάκιο real estate της Achmea, διευρύνει το ρόλο της στη διαχείριση των πόρων της μητρικής εταιρείας με δύο νέες εντολές. Η Achmea εκχωρεί στη Syntrus μια εντολή θεματοφύλακα περίπου 1 δισ. ευρώ για εναλλακτικές επενδύσεις, ενώ της αναθέτει και τη διαχείριση μέρους του χαρτοφυλακίου παραγώγων, η αξία του οποίου ανέρχεται στα 20 δισ. ευρώ. Επισημαίνεται ότι για την Achmea, η οποία διατηρεί πολύ υψηλό ποσοστό φερεγγυότητας, που φθάνει το 204% στο κλείσιμο του 2011, η Interamerican παραμένει εταιρεία αιχμής για τις εκτός των κάτω χωρών ευρωπαϊκές δραστηριότητες του ομίλου. Η πιστοληπτική ικανότητα της Achmea βαθμολογείται από τη Standard & Poor’s με Α+. Η Achmea, στην οποία ανήκει η Interamerican, προχώρησε πρόσφατα σε στρατηγικές κινήσεις για επενδύσεις στον τομέα της υγείας και για τη διαχείριση των επενδυτικών χαρτοφυλακίων της.

61

Οικονομική επικαιρότητα

Εξαγορά της Fougera από τη Novartis

5.

Η Novartis ανακοίνωσε τη συμφωνία για την εξαγορά της Fougera Pharmaceuticals έναντι του ποσού των 1,525 δισ. δολ., με σκοπό να ισχυροποιήσει τη θέση της στον τομέα των γενοσήμων φαρμάκων για δερματολογικές παθήσεις. Οι καθαρές πωλήσεις της Fougera έφτασαν το 2011 στα 429 εκατ. δολ. Η εταιρεία απασχολεί περίπου 700 άτομα, η έδρα της βρίσκεται στη Νέα Υόρκη και παράγει 45 γενόσημα φάρμακα και 17 πρωτότυπα, τα οποία πωλούνται κυρίως στις ΗΠΑ. Η συναλλαγή απαιτεί την έγκριση των αρμοδίων αρχών και αναμένεται να ολοκληρωθεί κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2012. «Η προσθήκη του χαρτοφυλακίου της Fougera Pharmaceuticals ενισχύει περαιτέρω τη στρατηγική των προϊόντων της Sandoz και βελτιώνει την ικανότητά μας να βοηθήσουμε τους ασθενείς και τους πελάτες μας σε όλο τον κόσμο, παρέχοντας ευκολότερη πρόσβαση σε φάρμακα υψηλής ποιότητας. Η Fougera Pharmaceuticals φέρνει πολύτιμες τεχνικές δυνατότητες στον τομέα των δερματολογικών προϊόντων, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στην ανάπτυξη και την κατασκευή των ημι-στερεών μορφών, όπως είναι οι κρέμες και οι αλοιφές», δήλωσε ο Jeff George, επικεφαλής της Sandoz, η οποία αποτελεί το τμήμα γενοσήμων της Novartis.

62

"Υγεία": Οικονομικά αποτελέσματα α’ τριμήνου

6.

Σημαντικά λειτουργικά κέρδη εμφανίζει η μητρική εταιρεία του ομίλου «Υγεία», σύμφωνα με τις ενδιάμεσες οικονομικές καταστάσεις του α’ τριμήνου του 2012.

Η

μητρική εταιρεία παρουσιάζει σημαντικά λειτουργικά κέρδη ύψους 6,8 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας αντίστοιχα υψηλό περιθώριο κερδοφορίας 18,7% (EBITDA margin). Τα αποτελέσματα, μετά από φόρους, της μητρικής καταγράφουν κέρδη ύψους 2,3 εκατ. ευρώ, ενώ τα ενοποιημένα αποτελέσματα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) παρουσιάζουν κέρδη ύψους 5,8 εκατ. ευρώ. Σε ενοποιημένο επίπεδο, κατά το πρώτο τρίμηνο του 2012 ο κύκλος εργασιών διαμορφώθηκε στα 64,2 εκατ. ευρώ, έναντι 64,8 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Ο κύκλος εργασιών του «Υγεία» ανήλθε σε 36,5 εκατ. ευρώ έναντι 37,8 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2011. Τα ενοποιημένα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) παρουσίασαν αύξηση κατά 112% και διαμορφώθηκαν σε 5,8 εκατ. ευρώ, έναντι κερδών 2,7 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011. Τα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) του «Υγεία» ανήλθαν σε 6,8 εκατ. ευρώ, έναντι κερδών 5,8 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2012, ο Όμιλος «Υγεία» περιόρισε τις ζημίες προ φόρων στα 2,5 εκατ. ευρώ, έναντι ζημιών 5,4 εκατ. ευρώ κατά την αντίστοιχη περίοδο το 2011. Το «Υγεία» παρουσίασε κέρδη προ

/ Μάιος 2012

φόρων 3,0 εκατ. ευρώ έναντι κερδών 1,6 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα, η διευθύνουσα σύμβουλος του Ομίλου «Υγεία», κα Ρίτα Σουβατζόγλου, έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Στη μεγαλύτερη οικονομική κρίση της σύγχρονης ιστορίας της χώρας μας, το πρώτο τρίμηνο του 2012 τόσο το νοσοκομείο «Υγεία» όσο και ο Όμιλος, παρουσίασαν ισχυρή λειτουργική κερδοφορία, επιβεβαιώνοντας την ορθότητα του στρατηγικού μας σχεδιασμού».

Πρωτοποριακή επέμβαση στο "Υγεία"

7.

Η

χειρουργός κα Ανατολή Παταρίδου, συνεργάτης του νοσοκομείο «Υγεία», που διενήργησε την επέμβαση, δήλωσε: «Η κάθετη μερική λαρρυγγεκτομή γίνεται συνήθως με εξωτερικές τομές ή ενδοσκοπικά με laser, με αποτέλεσμα ο τραυματισμός και ο πόνος να είναι μεγάλος. Με τη ρομποτική χειρουργική, η επέμβαση έγινε διαστοματικά, χωρίς εξωτερικές τομές, μέσω ενός ειδικού διαστολέα. Μάλιστα, χάρη στην τρισδιάστατη εικόνα και τη δυνατότητα περιστροφής των μικροεργαλείων μέσω των βραχιόνων του ρομπότ, δεν χρειάστηκε τραχειοστομία, ούτε μετάγγιση αίματος και το αισθητικό αποτέλεσμα ήταν άψογο». Η ρομποτική χειρουργική στο λάρυγγα έχει σαφή πλεονεκτήματα, καθώς δεν θίγει τους γύρω υγιείς ιστούς και εξασφαλίζει: ελάχιστη έως μηδενική αιμορραγία, διεγχειρητικά και μετεγχειρητικά ηπιότατο μετεγχειρητικό πόνο σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει με άλλες χειρουργικές τεχνικές ταχύτερη επούλωση των τραυματισμένων επιφανειών

πολύ μικρότερο οίδημα στην περιοχή του ανώτερου αεραγωγού, με αποτέλεσμα να αποφεύγονται η τραχειοστομία και τα μετεγχειρητικά προβλήματα κατάποσης μικρότερη νοσηλεία και ταχύτερη επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες.

Με πλήρη επιτυχία πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο νοσοκομείο «Υγεία» η πρώτη στην Ελλάδα διαστοματική επέμβαση αφαίρεσης όγκου από το λάρυγγα με το σύστημα ρομποτικής χειρουργικής Da Vinci S. Η επέμβαση διενεργήθηκε σε γυναίκα ηλικίας 65 ετών, που είχε διαγνωσθεί με καρκίνο του δεξιού ημιμορίου του λάρυγγα.

63

Οικονομική επικαιρότητα

Καλά νέα για την Boehringer Ingelheim

8.

Άκρως επιτυχημένα έκλεισε το οικονομικό έτος 2011 για τη γερμανική φαρμακευτική εταιρεία Boehringer Ingelheim.

9.

Ο

ι καθαρές πωλήσεις, μετά τη νομισματική προσαρμογή, αυξήθηκαν κατά 6,2% σε 13,2 δισ. ευρώ. Ταυτόχρονα, τα λειτουργικά έσοδα αυξήθηκαν σε 2,3 δισ. ευρώ και η απόδοση επί των καθαρών πωλήσεων αυξήθηκε κατά 17,3%. «Τα αποτελέσματα του 2011 επιβεβαιώνουν τη στρατηγική μας για οργανική ανάπτυξη», δήλωσε ο καθηγητής Andreas Barner, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και υπεύθυνος του τομέα έρευνας & ανάπτυξης και ιατρικής, κατά την ετήσια συνέντευξη Τύπου στην έδρα των γραφείων της εταιρείας στο Ingelheim της Γερμανίας.

Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου στη Lavipharm

Στις 12 Ιουνίου, στη διάρκεια της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των μετόχων της Lavipharm, θα τεθεί ζήτημα αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας έως το ποσό των 16 εκατ. ευρώ με καταβολή μετρητών. Προφανώς, η απόφαση αυτή του Δ.Σ. σχετίζεται άμεσα με την οικονομική κρίση και την έλλειψη ρευστότητας. Όπως έχει ανακοινωθεί, τα χρήματα θα διατεθούν στο σύνολό τους για την κάλυψη των αναγκών της εταιρείας σε κεφάλαιο κίνησης. Θα ληφθεί επίσης απόφαση για την αύ-

64

Με την εξαιρετικά ανταγωνιστική της έρευνα, η Boehringer Ingelheim διασφαλίζει επιτυχώς και με βιώσιμο τρόπο την ανεξαρτησία της ως οικογενειακή εταιρεία. Η εταιρεία άντλησε το μεγαλύτερο μέρος των καθαρών της πωλήσεων από τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, τα οποία αντιστοιχούν στο 77% των συνολικών καθαρών πωλήσεων. Για μία ακόμη φορά, ο τομέας συνταγογραφούμενων φαρμάκων της Boehringer Ingelheim, με αναπτύχθηκε κατά 8,2%, ταχύτερα από την παγκόσμια φαρμακευτική αγορά. Το ανθρώπινο δυναμικό επηρεάστηκε επίσης θετικά από τον προσανατολισμό προς την αυξημένη ανάπτυξη: ο αριθμός των υπαλλήλων αυξήθηκε κατά 1.800 παγκοσμίως το 2011, ξεπερνώντας τις 44.000, που αντιστοιχεί σε αύξηση 4%. Στόχος της εταιρείας είναι να επανεπενδύει συνεχώς ένα σημαντικό μέρος των καθαρών πωλήσεων στη δική της έρευνα και ανάπτυξη, έτσι ώστε να βρίσκεται συνεχώς σε θέση να αναπτύσσει νέα, καινοτόμα φάρμακα. Το 2011, η Boehringer Ingelheim αύξησε τη χρηματοδότηση του τομέα αυτού σε 2,5 δισ. ευρώ (+3 %). Αυτό αντιστοιχεί στο 23,5% των καθαρών πωλήσεων των συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Με αυτό το ποσοστό, η Boehringer Ingelheim είναι πολύ πάνω από το μέσο όρο του κλάδου.

/ Μάιος 2012

ξηση της ονομαστικής αξίας της μετοχής της εταιρείας από 1,00 ευρώ σε 2,50 ευρώ με συνένωση μετοχών (reverse split), ο συνολικός αριθμός των οποίων θα διαμορφωθεί σε 20.432.412 μετοχές από 51.081.030, καθώς και για τη μείωση του μετοχικού κεφαλαίου κατά 44.951.306,40 ευρώ με μείωση της ονομαστικής αξίας της μετοχής από 2,50 ευρώ σε 0,30 ευρώ με τη δημιουργία ειδικού αποθεματικού. Μετά από σχετική εισήγηση του Δ.Σ., προτείνεται η Γενική Συνέλευση να αναθέσει στο Διοικητικό Συμβούλιο τις

αρμοδιότητες του καθορισμού, σε μεταγενέστερο στάδιο, της τιμής διάθεσης των νέων μετοχών και της αναλογίας παλαιών προς νέες μετοχές, καθώς και της διεκπεραίωσης κάθε άλλου θέματος συναφούς με την Α.Μ.Κ. Επίσης το Διοικητικό Συμβούλιο, με νεότερη ανακοίνωσή του, θα ενημερώσει το Χ.Α. αναφορικά με τις προθέσεις του βασικού μετόχου (άμεση και έμμεση συμμετοχή) στη Γενική Συνέλευση ως προς τη συμμετοχή του στην ΑΜΚ και τη διατήρηση ή μη του ποσοστού συμμετοχής του στην εταιρεία επί 6 μήνες μετά

Νέα δωρεά ιατρικού εξοπλισμού από τον ΟΠΑΠ

10.

Ή

δη, κατά την τρίμηνη δοκιμαστική περίοδο από την εγκατάσταση του αξονικού τομογράφου, έγιναν 2.100 αξονικές τομογραφίες, αριθμός σαφώς μεγαλύτερος απ’ αυτόν που γινόταν με τον πεπαλαιωμένο τομογράφο που διέθετε το νοσοκομείο. Το τελικό κόστος του εξειδικευμένου αυτού εξοπλισμού ανήλθε σε 640.830 ευρώ. «Η καλύτερη ανταμοιβή για το προσωπικό και τη διοίκηση της ΟΠΑΠ Α.Ε. είναι το χαμόγελο στα πρόσωπα των γιατρών και των ασθενών. Ο τομέας της υγείας ήταν, είναι και θα είναι στρατηγική προτεραιότητα της κοινωνικής ευθύνης της ΟΠΑΠ Α.Ε.», δήλωσε ο πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος Γιάννης Σπανουδάκης, παραδίδοντας και επίσημα τον αξονικό τομογράφο. «Θέλω να εξάρω την ευαισθησία, αλλά και την αποτελεσματικότητα των αρμοδίων υπηρεσιών της ΟΠΑΠ Α.Ε., που συνεργάστηκαν άψογα με τις δικές μας υπηρεσίες, προκειμένου να υπερκεραστούν γραφειοκρατικά και άλλα εμπόδια, ώστε να δοθεί λύση στο χρόνιο πρόβλημα του νοσοκομείου μας», τόνισε από την πλευρά της η διοικήτρια του νοσοκομείου Όλγα Μπαλαούρα. Να σημειωθεί ότι η ΟΠΑΠ Α.Ε. είναι η εταιρεία με το μεγαλύτερο πρόγραμμα χορηγιών και δωρεών στη χώρα μας. Για φέτος έχει προγραμματίσει, μεταξύ άλλων, την εγκατάσταση δύο ακόμη αξονικών τομογράφων στο «Αρεταίειο» και στο Γενικό Νοσοκομείο Αγίου Νικολάου Κρήτης, ένα

συγκρότημα μαγνητικής τομογραφίας στο νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία» και ενός αξονικού τομογράφου, ενώ θα ολοκληρωθεί η αγορά και η εγκατάσταση ενός ρομποτικού συστήματος ακτινοθεραπείας υψηλής ακρίβειας στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ. Παράλληλα, έχει προγραμματιστεί η αγορά και η διάθεση σε δύο νοσοκομεία της χώρας (Ευρυτανία, Λακωνία) ασθενοφόρων οχημάτων, καθώς και η εξασφάλιση εξειδικευμένου εξοπλισμού σε άλλα νοσοκομεία της Αττικής και της περιφέρειας.

Ένας σύγχρονος πολυτομικός αξονικός τομογράφος παραδόθηκε πρόσφατα από την ΟΠΑΠ Α.Ε. στο νοσοκομείο «Αγία Όλγα» της Νέας Ιωνίας.

την ολοκλήρωση της αύξησης. Η προηγούμενη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας με καταβολή μετρητών έγινε το 2007 και αντλήθηκαν συνολικά κεφάλαια ύψους άνω των 37 εκατ. ευρώ, τα οποία είχαν διατεθεί (μέχρι 30.06.2009) ως ακολούθως: 1. Ποσό 36.200.000 ευρώ διατέθηκε για τη μείωση βραχυπρόθεσμου δανεισμού και 2. Ποσό μόλις 137.135 ευρώ διατέθηκε για κεφάλαιο κίνησης της εταιρείας.

65

Οικονομική επικαιρότητα

Πρωτιά για τη Pharmathen

11.

Η Pharmathen έγινε η πρώτη ελληνική εταιρεία που περνάει επιτυχώς την επιθεώρηση του συστήματος φαρμακοεπαγρύπνησης. Η επιθεώρηση πραγματοποιήθηκε από τις 14 έως τις 16 Μαΐου από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκου (EMA) και τον EOΦ. Η συγκεκριμένη επιθεώρηση αποτελεί συνέχεια αντίστοιχου ελέγχου που έλαβε χώρα το Νοέμβριο του 2011 από τις αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου (MHRA) και της Δανίας (DKMA).

Εξαγορά από την AMGEN

12.

Η επιτυχής έκβαση της επιθεώρησης προσδίδει προδιαγραφές παγκόσμιας εμβέλειας στον τομέα της παρακολούθησης της ασφάλειας των φαρμάκων της εταιρείας. Σημειώνεται ότι η Pharmathen καταλαμβάνει την 1η θέση ανάμεσα στις ελληνικές επιχειρήσεις που υλοποιούν επενδύσεις έρευνας και ανάπτυξης, καθώς η παραγωγή και η διάθεση ασφαλών και καινοτόμων προϊόντων για τους ασθενείς αποτελεί πυρήνα της φιλοσοφίας της εταιρείας. Ως εκ τούτου, η επένδυση στον τομέα της φαρμακοεπαγρύπνησης συγκαταλέγεται στις βασικές αρχές της εταιρείας, κατέχοντας θέση προτεραιότητας.

66

Τ

η φαρμακευτική εταιρεία ΚΑΙ εξαγόρασε η Amgen έναντι 315 εκατ. δολ. μετρητοίς. Στόχος της Amgen είναι ένα φάρμακο της ΚΑΙ που αφορά τη θεραπεία του δευτεροπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού (SHPT) σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο (CKD) που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση.

Ήδη, πριν την οριστικοποίηση της συμφωνίας, η Amgen παρείχε ένα δάνειο για τη διευκόλυνση του σχεδιασμού της κλινικής ανάπτυξης Φάσης 3 για το KAI-4169, το φάρμακο που έγινε αφορμή για την εξαγορά. Ο δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός συνδέεται με τη διαταραχή των οστών και μετάλλων (MBD) σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο. Με την εξαγορά αυτή, η Amgen θα αποκτήσει τα παγκόσμια δικαιώματα για το KAI-4169, εκτός της Ιαπωνίας. Για την ολοκλήρωση της εξαγοράς αναμένονται οι εγκρίσεις από τις ρυθμιστικές αρχές. Μετά την ολοκλήρωση της εξαγοράς, η KAI θα καταστεί θυγατρική πλήρους ιδιοκτησίας της Amgen. Το KAI-4169 είναι μία καινοτόμος πειραματική θεραπεία που χορηγείται ενδοφλεβίως κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης. Στην πλειονότητά τους, οι ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο που υποβάλλονται σε αι-

/ Μάιος 2012

μοκάθαρση αναπτύσσουν δευτεροπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό, που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για τον ασθενή. «Η KAI έχει παρουσιάσει ενθαρρυντικά αποτελέσματα στην κλινική φάση 2α. Είμαστε ενθουσιασμένοι για την απόκτηση της KAI, καθώς και για την ευκαιρία που μας δίνεται να προσφέρουμε μια νέα θεραπεία σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση και πάσχουν από δευτεροπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό», δήλωσε ο Sean E. Harper, M.D, εκτελεστικός αντιπρόεδρος έρευνας και ανάπτυξης στην Amgen. «Η Amgen βρίσκεται στην ιδανική θέση για να προωθήσει το KAI-4169 στην αγορά και στους ασθενείς, καθώς διαθέτει εμπειρία δεκαετιών στην ανάπτυξη και κυκλοφορία θεραπειών για ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο», δήλωσε ο Steve James, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της KAI.

Πρωτοπορία για την "Ευρωκλινική Αθηνών"

13.

Μ

ε τη μέθοδο αυτή προσφέρεται η δυνατότητα αντιμετώπισης ασθενών με στένωση αορτικής βαλβίδας, οι οποίοι δεν μπορούν να υποβληθούν σε καρδιοχειρουργική επέμβαση λόγω υψηλού κινδύνου. Το πρόγραμμα οργανώθηκε με τη συνδρομή του καθηγητή Ε. Βορίδη και τελεί υπό τη διεύθυνση του κου Δ. Κατρίτση, διευθυντή της Α’ Καρδιολογικής Κλινικής, ο οποίος έχει πολυετή εμπειρία επί του θέματος από το νοσοκομείο St. Thomas’ του Λονδίνου. Ο κ. Παύλος Τρυποσκιάδης, διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου της Ευρωκλινικής, επεσήμανε: «Είμαστε υπερήφανοι για το γεγονός ότι με την έναρξη του προγράμματος διαδερμικής εμφύτευσης αορτικών βαλβίδων χωρίς καρδιοχειρουργική επέμβαση, ο καρδιολογικός τομέας της “Ευρωκλινικής Αθηνών” αποτελεί πλέον ένα από τα ελάχιστα κέντρα στην Ελλάδα που είναι σε θέση να παρέχουν πλήρη καρδιολογική κάλυψη με όλες τις επεμβατικές μεθό-

δους που προσφέρονται διεθνώς. Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει τη διαρκή μας προσήλωση στην παροχή υπηρεσιών υγείας ύψιστης ποιότητας».

Πρόγραμμα διαδερμικής εμφύτευσης αορτικών βαλβίδων χωρίς καρδιοχειρουργική επέμβαση (Transaortic Valve Implantation TAVI) ξεκίνησε στην «Ευρωκλινική Αθηνών».

Συνεργασία ΓΑΙΑ και Πάντου

14.

Ο

διακεκριμένος γυναικολόγος, ο οποίος έχει συνδέσει το όνομά του με διεθνείς πρωτιές στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, είναι πλέον ο επικεφαλής του τμήματος που λειτουργεί στη μαιευτική γυναικολογική κλινική ΓΑΙΑ.

Η πολυετής εμπειρία, τα υψηλά, επί σειρά ετών, ποσοστά επιτυχίας που σημειώνει η πολυπληθής, εξειδικευμένη ομάδα του Κωνσταντίνου Πάντου, ο υπερσύγχρονος εργαστηριακός εξοπλισμός και τα μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας είναι τα εχέγγυα για να κάνουν οι ενδιαφερόμενοι το όνειρό τους πραγματικότητα. Αναφορικά με τη συνεργασία αυτή, ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Ιατρι-

κού Αθηνών, Δρ Βασίλης Αποστολόπουλος, δήλωσε: «Η μαιευτική γυναικολογική κλινική ΓΑΙΑ βρίσκεται σε νέα τροχιά ανάπτυξης. Από την ίδρυσή της είχαμε υποσχεθεί ότι θα αποτελέσει σημείο αναφοράς στο χώρο, εξασφαλίζοντας αφενός υψηλού επιπέδου ιατρικές υπηρεσίες και αφετέρου τιμολογιακή πολιτική που δεν θα οδηγεί σε κοινωνικούς αποκλεισμούς».

Τη συνεργασία της με το διακεκριμένο γυναικολόγο Κωνσταντίνο Πάντο, με στόχο τη δημιουργία τμήματος εξωσωματικής γονιμοποίησης, ανακοίνωσε το «Ιατρικό Κέντρο Αθηνών».

67

Ρεπορταζ

• Το 53% των εισπράξεων από τα απογευματινά ιατρεία προήλθε από τις κλινικές εξετάσεις • Το 34% προήλθε από διαγνωστικές και απεικονιστικές εξετάσεις

Ασθενείς

Οι νέοι ...δανειστές του ΕΣΥ! της Δήμητρας Ευθυμιάδου

Ό

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Υγείας, το 2011 εισπράχθηκαν μέσω των απογευματινών ιατρείων, πάντα από τις τσέπες των ασθενών, συνολικά 73,89 εκατ. ευρώ

χι, δεν είναι μόνο το ΔΝΤ και η Τρόικα που δανείζουν χρήματα στα ελληνικά κρατικά ταμεία. Είναι και οι Έλληνες ασθενείς, που γίνονται πλέον οι βασικοί «αιμοδότες» του συστήματος υγείας, που καταρρέει αντί να ορθοποδεί. Η οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το εθνικό σύστημα υγείας το τελευταίο διάστημα, υποχρεώνει τους ασθενείς να λαμβάνουν απλά δημόσιες, και όχι δωρεάν, υπηρεσίες υγείας. Άλλωστε, καθημερινά, με νέες υπουργικές ρυθμίσεις πρέπει να πληρώνουν όλο και περισσότερα από την τσέπη τους στο κατ’ ευφημισμόν δωρεάν ΕΣΥ. Και το βέβαιο είναι πως ο Παρασκευάς Αυγερινός και ο Γιώργος Γεννηματάς, όταν εμπνεύστηκαν το ΕΣΥ, σίγουρα δεν είχαν κάτι τέτοιο στο μυαλό τους. Σίγουρα δηλαδή δεν είχαν στο μυαλό τους ότι μια μέρα οι Έλληνες ασθενείς θα έπρεπε να πληρώνουν 5 ευρώ μόνο για την είσοδό

68

τους στα νοσοκομεία, για να δουν γιατρό το απόγευμα ή για να κάνουν κάποια διαγνωστική εξέταση. Τα στοιχεία όμως είναι ατράνταχτα και δείχνουν ακριβώς πώς οι Έλληνες ασφαλισμένοι χρηματοδοτούν το ΕΣΥ. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Υγείας, το 2011 εισπράχθηκαν μέσω των απογευματινών ιατρείων, πάντα από τις τσέπες των ασθενών, συνολικά 73,89 εκατ. ευρώ. Τα περισσότερα τα πλήρωσαν οι κάτοικοι της πρωτεύουσας που επισκέφθηκαν τα νοσοκομεία της 1ης υγειονομικής περιφέρειας (ΥΠΕ), αφού κατέβαλαν συνολικά για επισκέψεις στα απογευματινά ιατρεία μαζί με τις απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις 33 εκατ. ευρώ. Ακολουθούν όσοι επισκέφθηκαν τα νοσηλευτικά ιδρύματα της 3ης υγειονομικής περιφέρειας με 18 εκατ. ευρώ. Πιο «τυχεροί» ήταν οι ασθενείς της 5ης υγειονομικής περιφέρειας, που προφανώς επέλεξαν να μην επισκεφθούν γιατρό το

/ Μάιος 2012

Τ

ην «αξιοπρέπεια» του ΕΣΥ σώζουν γιατροί και εργαζόμενοι, καθώς 8 στους 10 ασθενείς δηλώνουν ότι έχουν θετική επικοινωνία με το προσωπικό, τόσο με το ιατρικό όσο και με το νοσηλευτικό

απόγευμα γι’ αυτό και έδωσαν στο ΕΣΥ τα λιγότερα, δηλαδή 3,7 εκατ. ευρώ. Από τα συνολικά 73,89 εκατ. ευρώ που έφθασαν στα ταμεία των νοσοκομείων από το υστέρημα των ασφαλισμένων, το 53% προήλθε από τις κλινικές εξετάσεις που πραγματοποίησαν οι ασθενείς στα ιατρεία, το 34% από διαγνωστικές και απεικονιστικές εξετάσεις, ενώ από θεραπευτικές και επεμβατικές πράξεις αντίστοιχα το 8% και το 5%. Και από ό,τι φαίνεται, οι ασθενείς δεν σταματούν να πληρώνουν, καθώς συνολικά από την ολοήμερη λειτουργία των νοσοκομείων το 2011 εισπράχθηκαν 101, 6 εκατ. ευρώ. Αν μάλιστα συνυπολογίσει κανείς και το «Ωνάσειο», που εντάχθηκε με έναν τρόπο στο ΕΣΥ, τα έσοδα έφθασαν τα 103 εκατ. ευρώ. Χαρακτηριστικό της «αφαίμαξης» που γίνεται στους ασθενείς είναι το γεγονός ότι μόνο τον Ιανουάριο και το Φεβρουάριο του 2012, οι πολίτες κατέβαλαν μόνο για τις επισκέψεις τους στα εξωτερικά ιατρεία 3,8 εκατ. ευρώ, δίνοντας 5 ευρώ ως εισιτήριο. Πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη έβαλαν οι ασθενείς που πήγαν στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων της Αθήνας, από όπου και συγκεντρώθηκε 1 εκατ. ευρώ. Ακολουθούν οι άρρωστοι που πήγαν σε νοσοκομεία της 3ης υγειονομικής περιφέρειας όπου συγκεντρώθηκαν 656.000 ευρώ με το «πεντάευρο». Και δεν φθάνει που οι ασφαλισμένοι πληρώνουν με δικά τους χρήματα, οι παρεχόμενες υπηρεσίες που λαμβάνουν είναι και κακής ποιότητας και μειωμένες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Είναι ενδεικτικό το ότι τα χειρουργεία - και εξαιτίας της έλλειψης υλικών περιορίστηκαν. Μόνο στη 2η υγειονομική

περιφέρεια η μείωση αγγίζει το 5%, ενώ και στην 3η ΥΠΕ παρουσιάζουν αξιοπερίεργη μείωση, καθώς ενώ το διάστημα 2009-2010 είχαν αγγίξει ο 31%, το διάστημα 2010-2011 το ποσοστό περιορίστηκε στο 4%. Μετά από αυτά προφανώς και δεν είναι τυχαίο ότι τα περισσότερα δημόσια νοσοκομεία «μένουν στην ίδια τάξη» σε ό,τι αφορά στην εξυπηρέτηση και την ικανοποίηση των ασθενών. Και πώς θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά, όταν τα περισσότερα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα παραπαίουν από τα χρέη και την κακοδιαχείριση; Την κατάσταση σώζουν οι γιατροί και οι εργαζόμενοι, που βελτιώνουν με τις προσπάθειές τους κάπως την εικόνα του ΕΣΥ. Τι έδειξε έρευνα του ίδιου του υπουργείου Υγείας; Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, σχεδόν οι μισοί ασθενείς που επισκέφθηκαν τους τελευταίους μήνες τα δημόσια νοσοκομεία έχουν αρνητική άποψη. Τη χειρότερη εικόνα έχουν οι ασθενείς της 6ης υγειονομικής περιφέρειας (ΥΠΕ) με ποσοστό 53% και ακολουθούν όσοι επισκέφθηκαν τα νοσηλευτικά ιδρύματα της 4ης ΥΠΕ με ποσοστό 49%. Κακή εικόνα έχουν φυσικά και οι άρρωστοι που εισήχθησαν στα νοσοκομεία της Αθήνας (1η ΥΠΕ) με ποσοστό 47,5%. Αντίστοιχα και όσοι πήγαν σε αυτά της 2ης ΥΠΕ με 43%. Κάπως πιο θετικά βλέπουν τα δημόσια νοσοκομεία όσοι πήγαν στην 3η ΥΠΕ, καθώς μόλις το 26,5% έχει αρνητική εικόνα. Την «αξιοπρέπεια» του ΕΣΥ σώζουν γιατροί και εργαζόμενοι, καθώς 8 στους 10 ασθενείς δηλώνουν ότι έχουν θετική επικοινωνία με το προσωπικό, τόσο με το ιατρικό όσο και με το νοσηλευτικό.•••

69

ΕΡΕΥΝΑ

• Οι γιατροί που έρχονται σε επαφή με ιατρικούς επισκέπτες αλλάζουν πιο σύντομα τις «συνταγογραφικές τους συνήθειες»

Πόσο επηρεάζουν τους γιατρούς οι ιατρικοί επισκέπτες;

Τ

Ο χρόνος που αλλάζουν θεραπεία εξαρτάται από το κατά πόσο θετικά ή αρνητικά βλέπουν μια νέα θεραπευτική αγωγή σε σχέση με κάποιο νέο φάρμακο

ην απάντηση στο «καυτό», για τη φαρμακοβιομηχανία, ερώτημα κλήθηκε να δώσει έρευνα του, ελληνικής καταγωγής, καθηγητής Γιώργος Χρυσάνθης, ο οποίος είναι διευθυντής του κέντρου Healthcare Research and Management στο Temple University’s Fox School of Business.

Μάλιστα, βρέθηκε ότι οι γιατροί που δεν έρχονται σε επαφή με εκπροσώπους των φαρμακευτικών εταιρειών είναι πολύ πιο πιθανό να καθυστερήσουν 4 φορές περισσότερο ως προς την απόρριψη φαρμάκων στα οποία έχουν διαπιστωθεί προβλήματα ασφάλειας και την υιοθέτηση νέων θεραπειών. Ακόμη η έρευνα εξήγαγε δύο κύρια συμπεράσματα: 1. Οι γιατροί που έρχονται σε επικοινωνία με εκπροσώπους των πωλήσεων των φαρμακευτικών εταιρειών αλλάζουν σε πιο σύντομο χρονικό διάστημα τις «συνταγογραφικές τους συνήθειες», βάσει νέων δεδομένων, σε σύγκριση με τους υπολοίπους.

2. Ο χρόνος που αλλάζουν θεραπεία ε-

70

ξαρτάται από το κατά πόσο θετικά ή αρνητικά βλέπουν μια νέα θεραπευτική αγωγή σε σχέση με κάποιο νέο φάρμακο. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο γνωστό περιοδικό «the Journal of Clinical Hypertension» (http://onlinelibrary.wiley.com/journal/ 10.1111/%28ISSN%291751-7176). Η μελέτη φέρει τον τίτλο «Can Access Limits of Sales Representatives to Physicians Affect Clinical Prescription Decisions? A Study of Recent Events with Diabetes and Lipid Drugs». Η έρευνα έγινε σε συνεργασία με την ZS Associates (www.zsassociates.com), παγκοσμίας κλίμακας εταιρεία συμβουλών στο μάρκετινγκ και τις πωλήσεις με σημαντική παρουσία στον τομέα της υγείας.

/ Μάιος 2012

Ο

αριθμός των γιατρών που επιθυμούν τη συνάντηση με τους εκπροσώπους έχει μειωθεί κατά 20% από το 2008

«Η έρευνα αυτή για πρώτη φορά αναλύει το πώς επηρεάζονται οι επιλογές των γιατρών ως προς τη συνταγογράφηση όταν μειώνεται η δυνατότητα επικοινωνίας των εκπροσώπων των φαρμακευτικών εταιρειών με τους ίδιους. Παρατηρήσαμε ότι οι ολοένα αυξανόμενοι περιορισμοί προσβασιμότητας επηρεάζουν τις επιλογές των γιατρών με τρόπους απρόσμενους για τους επαγγελματίες του συστήματος υγείας ή μεγάλων ομάδων πρακτικής που δημιούργησαν αυτές τις πολιτικές», δήλωσε ο κ. Χρυσάνθης στο Healthcare Frontiers. Η ανάλυση της συμπεριφοράς των γιατρών ξεκίνησε το 2008. Ο Γιώργος Χρυσάνθης με την ομάδα του και τους συμβούλους της ZS άντλησαν στοιχεία από την ετήσια αναφορά «AccessMonitor™» της ZS, η οποία από το 2006 είχε καταμετρήσει τη συχνότητα επικοινωνίας 300.000 γιατρών με εκπροσώπους των φαρμακευτικών. Σύμφωνα με την αναφορά αυτή, ο αριθμός των γιατρών που επιθυμούν τη συνάντηση με τους εκπροσώπους έχει μειωθεί κατά 20% από το 2008. Το 2010, περίπου το 11% των Αμερικανών γιατρών δεν επιθυμούσε την επικοινωνία, ενώ το 34% επέβαλλε κάποιους ελάχιστους περιορισμούς. Η έρευνα καταμέτρησε τη «συνταγογραφική συμπεριφορά» των γιατρών την περίοδο μεταξύ του 2006 και του 2008, καθώς συσχετίστηκε με τις ακόλουθες 3 περιπτώσεις: Κυκλοφορία πρώτου στο είδος του φαρμάκου για τον Διαβήτη τύπου 2 τον Οκτώβριο του 2006 (sitagliptin) – αριθμός

γιατρών 65.088. Αυστηρή προειδοποίηση τον Αύγουστο του 2007 για «black box» φάρμακο (rosiglitazone) από το Food and Drug Administration (FDA), το οποίο χρησιμοποιείται για τον Διαβήτη τύπου 2 – αριθμός γιατρών: 58.647. Ανακοίνωση τον Ιανουάριο του 2008 για τα αρνητικά αποτελέσματα μιας θεραπείας που συνδύαζε δύο φάρμακα για τη χοληστερόλη (simvastatin και ezetimbe) για τη θεραπεία της δυσλιπιδαιμίας – αριθμός: 72.114. Στην περίπτωση του sitagliptin, για τους γιατρούς που σπάνια είχαν επικοινωνία με εκπροσώπους των φαρμακευτικών, προκειμένου να συστήσουν το νέο φάρμακο στους ασθενείς, χρειάστηκε 4,6 φορές περισσότερος χρόνος σε σύγκριση με όσους επικοινωνούσαν κάπως συχνότερα. Όσον αφορά την περίπτωση της προειδοποίησης για το «black box» φάρμακο (rosiglitazone), οι γιατροί που είχαν σπάνια επαφή με ιατρικούς επισκέπτες ήταν 4 φορές πιο αργοί ως προς τη μείωση της χρήσης αυτής της θεραπείας σε σύγκριση με τους υπόλοιπους γιατρούς, ενώ το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση με τη θεραπεία για τη δυσλιπιδαιμία. Ο Pratap Khedkar, ένας από τους συντάκτες της έρευνας και managing principal της ZS, δήλωσε πως η έρευνα αναδεικνύει ότι οι περισσότεροι γιατροί θα πρέπει να εξισορροπήσουν τις πηγές ενημέρωσής τους. «Παρά το γεγονός ότι οι εκπρόσωποι πωλήσεων των φαρμακευτικών εταιρειών δεν αποτελούν τη μοναδική πηγή πληροφόρησης, βοηθούν τους γιατρούς ως προς το είναι ενημερωμένοι για νέες εξελίξεις σε θεραπείες», ανέφερε.•••

Who is Who

Ο Δρ George Chressanthis έχει εργαστεί ως διευθυντής εμπορικής στρατηγικής ανάλυσης για την εταιρεία AstraZeneca. Εκεί ανέπτυξε το Κέντρο Managed Market Center of Excellence, στο οποίο δημιούργησε αρκετές καινοτομίες στο φαρμακευτικό μάρκετιγκ. Ως ακαδημαϊκός έχει διδάξει στα πανεπιστήμια Mississippi State, Texas Tech, Saginaw Valley State και Purdue. Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 10 άρθρα και περίπου 30 άρθρα peer-reviewed. Έχει συμμετάσχει στη συγγραφή του «Life, Cycle & Portfolio Pricing Strategies: Analyses, Insights and Outlooks» για το Pharmaceutical Marketer. Το πεδίο της εξειδίκευσής του στη φαρμακευτική βιομηχανία περιλαμβάνει στρατηγική πωλήσεων, τιμολόγηση και πρόβλεψη πωλήσεων κ.ά. Ο Δρ Chressanthis έχει λάβει bachelor στα οικονομικά από το πανεπιστήμιο Pennsylvania και μάστερ και διδακτορικό στα οικονομικά από το πανεπιστήμιο Purdue.

71

Ρεπορταζ

• Ως "ορφανά" χαρακτηρίζονται τα φάρμακα που αφορούν στη διάγνωση και θεραπεία απειλητικών για τη ζωή ή σοβαρών ασθενειών, οι οποίες έχουν προσβάλει 5-10.000 ασθενείς στην Ε.Ε.

COMP

Νέα "ορφανά" φάρμακα Η ουσία Eculizumab είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα το οποίο έχει ήδη λάβει έγκριση κυκλοφορίας στην Ε.Ε. για τη θεραπεία της παροξυσμικής, νυχτερινής αιμοσφαιριναιμίας

Δ

εκάξι φαρμακευτικές ουσίες έλαβαν το χαρακτηρισμό του «ορφανού» φαρμάκου από την αρμόδια επιτροπή της Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων κατά τη συνεδρίαση του Μαΐου. Ως γνωστόν, ο χαρακτηρισμός αυτός χορηγείται αρκετά νωρίς στην πορεία της ανάπτυξης ενός νέου φαρμάκου, το οποίο: είτε αφορά τη διάγνωση και θεραπεία απειλητικών για τη ζωή ή σοβαρών ασθενειών, οι οποίες αφορούν 5-10.000 ασθενείς στην Ε.Ε. είτε δεν είναι δυνατόν να αναπτυχθεί χωρίς τα συγκεκριμένα κίνητρα και διευκολύνσεις που αφορούν τα «ορφανά» φάρμακα. Μία από τις νόσους αυτές, για την οποία δεν υπάρχει διαθέσιμη θεραπεία είναι το σύνδρομο της αιμολυτικής ουραιμίας, που συνδέεται με μόλυνση (is infection-

72

associated haemolytic uraemic syndrome). Στη διάρκεια της συνεδρίασης της επιτροπής COMP (Committee for Orphan Medicinal Products) αποφασίστηκε να δοθεί ο χαρακτηρισμός του «ορφανού» φαρμάκου στην ουσία Eculizumab. Η νόσος αυτή εμφανίζεται κατά κύριο λόγο στην παιδική ηλικία. Αν και είναι πολύ σπάνια (εκτιμάται ότι συμβαίνει σε λιγότερο από 0,07 άτομα ανά 10.000 ασθενείς), το σύνδρομο αυτό έχει αναγνωριστεί ως το πιο συχνό αίτιο της οξείας νεφρικής ανεπάρκειας σε βρέφη και μικρά παιδιά. Μπορεί να εμφανιστεί σε ενήλικες και σε ηλικιωμένους, οπότε συχνά είναι θανατηφόρα. Η ουσία Eculizumab είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα το οποίο έχει ήδη λάβει έγκριση κυκλοφορίας στην Ε.Ε. για τη θεραπεία της παροξυσμικής, νυχτερινής αιμοσφαιριναιμίας. Πρόκειται για μια σπάνια, απειλητική για τη ζωή, γενετική α-

/ Μάιος 2012

σθένεια, η οποία προκαλεί τα ερυθρά αιμοσφαίρια να διασπώνται πολύ γρήγορα. Ο μηχανισμός δράσης του φαρμάκου θεωρείται ότι μπορεί να είναι αποτελεσματικός και σε άτομα με το σύνδρομο της αιμολυτικής ουραιμίας (HUS). Η επιτροπή COMP συνέστησε επίσης το χαρακτηρισμό του «ορφανού» φαρμάκου για την ανασυνδυασμένη ανθρώπινη ιντερελευκίνη-7 για τη θεραπεία της προοδευτικής πολυεστιακής λευκοεγκεφαλοπάθειας (PML). Πρόκειται για μια σοβαρή απομυελωτική νόσο του κεντρικού νευρικού συστήματος από τον ιό JC. Η νόσος εμφανίζεται σε πολλές καταστάσεις οι οποίες επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού μας, όπως η μόλυνση με τον ιό HIV, συγκεκριμένες μορφές καρκίνου και μεταμοσχεύσεις οργάνων, όπου οι ασθενείς λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικές θεραπείες. Τα τελευταία 5-10 χρόνια έχει αυξηθεί κατακόρυφα η αναφορά σοβαρών παρενεργειών από θεραπευτικά μονοκλωνικά αντισώματα, τα οποία ρυθμίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Η νόσος είναι πολύ σπάνια, επηρεάζοντας λιγότερους από 4 ανά 1 εκατ. ασθενείς. Σήμερα, δεν υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες για την αντιμετώπιση της νόσου ή για την πρόληψη της μόλυνσης με τον ιό JC. Ο χαρακτηρισμός του φαρμάκου ως «ορφανού» έχει ως σκοπό να ενθαρρύνει την ανάπτυξη ενός φαρμάκου για την αντιμετώπιση αυτής της νόσου, η οποία συχνά οδηγεί στο θάνατο ή σε σοβαρή αναπηρία. Η γνωμοδότηση της επιτροπής COMP για τις 16 ουσίες θα σταλεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα λάβει την τελική απόφαση. Από τη στιγμή, που χορηγείται ο χαρακτηρισμός του ορφανού φαρμάκου,

οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν πρόσβαση σε συγκεκριμένα κίνητρα και διευκολύνσεις κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του φαρμάκου. ••• Πηγή: http://www.ema.europa.eu/docs/ en_GB/document_library/Committee_ meeting_report/2012/05/WC500127595.pdf

73

Ρεπορταζ

• Το 2011, οι 10 πρώτες εταιρείες επένδυσαν άνω των 10 δισ. δολ.

• Επενδύουν το 15% έως και το 119% του ετήσιου τζίρου τους!

Βιοτεχνολογία

Επενδύσεις κόντρα στην κρίση Αν και υπάρχουν ενδείξεις ότι μερικές εταιρείες θα προσπαθήσουν να "τιθασεύσουν" τις δαπάνες για έρευνα, είναι αναμενόμενο πως άλλες θα «πατήσουν ακόμη πιο πολύ το πόδι στο γκάζι», με στόχο να απομακρυνθούν από τον ανταγωνισμό

Η

αποδοτικότητα του κεφαλαίου είναι το σημείο – «κλειδί» στη διεθνή φαρμακοβιομηχανία. Πάντως, οι μεγάλες βιοτεχνολογικές εταιρείες δεν δείχνουν να φοβούνται και συνεχίζουν να επενδύουν μεγάλα ποσά στην έρευνα και ανάπτυξη νέων προϊόντων.

Το 2011, οι κορυφαίες 10 εταιρείες του χώρου επένδυσαν περισσότερα από 10 δισ. δολ., ποσό που είναι αυξημένο κατά 13% σε σύγκριση με το 2009 (8,9 δισ. δολ.). Αν και υπάρχουν ενδείξεις ότι μερικές εταιρείες θα προσπαθήσουν να «τιθασεύουν»

74

τις δαπάνες για έρευνα, είναι αναμενόμενο πως άλλες θα «πατήσουν ακόμη πιο πολύ το πόδι στο γκάζι», με στόχο να απομακρυνθούν από τον ανταγωνισμό. Το παράδειγμα της Biogen έδειξε ότι οι επενδυτές δεν θα δεχθούν μείωση του ε-

/ Μάιος 2012

75

Ρεπορταζ

Σ

ήμερα, η Amgen επενδύει περίπου το 20% του ετήσιου τζίρου της, που αν συγκριθεί με άλλες εταιρείες του χώρου, ίσως να μοιάζει μικρό

ρευνητικού budget, αν υπάρχουν καλά αποτελέσματα για πιθανά νέα προϊόντα. Ενδιαφέρον θα έχει επίσης το επόμενο διάστημα πώς θα κινηθεί η νέα ηγεσία της Amgen, αν τα προϊόντα που βρίσκονται σε τελικό στάδιο αρχίσουν να φέρουν καρπούς. Το καυτό ερώτημα φυσικά για τους μεγάλους παίκτες δεν είναι άλλο από το εξής: Πόσο θα αποδώσουν οι εξαγορές, οι συνεργασίες και οι έρευνες που βρίσκονται σε εξέλιξη; Π.χ. η Gilead έχει επενδύσει πολλά εξαγοράζοντας, στον «αγώνα δρόμου» που έχει ανοίξει για τη θεραπεία της ηπατίτιδας C. Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά και ανά εταιρεία πώς κινούνται οι μεγάλες εταιρείες βιοτεχνολογίας. Πόσα επενδύουν σε R&D και τι προσδοκούν.

Amgen Το βάρος είναι μεγάλο για τη μεγαλύτερη βιοτεχνολογική εταιρεία. Η Amgen έχει φθάσει πλέον στο σημείο που πρέπει «τα λόγια να γίνουν πράξη». Οι επενδυτές περιμένουν από αυτήν να φέρει έσοδα σαν φαρμακευτική και να συνεχίσει να επενδύει σε νέα προϊόντα σαν βιοτεχνολογική. Σήμερα, η εταιρεία επενδύει περίπου το 20% του ετήσιου τζίρου της, που αν συγκριθεί με άλλες εταιρείες του χώρου ίσως να μοιάζει μικρό. Η εταιρεία έχει δεχθεί πίεση από τους ανυπόμονους επενδυτές και χρειάστηκε να ανασυγκροτήσει το portfolio της. Επίσης, ο CEO Kevin Sharer και ο επικεφαλής του τμήματος R&D Roger Perlmutter είδαν την «πόρτα της εξόδου». Τα ισχυρά χαρτιά της Amgen πάντως εξακολουθούν να είναι οι επιλογές του Perlmutter:

76

/ Μάιος 2012

Επένδυσε 1,16 δισ. δολ. στην τεχνολογία της Micromet να σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα. Αγόρασε το υπό εξέλιξη αντικαρκινικό εμβόλιο OncoVex από την BioVex έναντι περίπου 1 δισ. δολ. Πρόσφατα, τον Απρίλιο, αγόρασε, έναντι 315 εκατ. δολ., το φάρμακο KAI-4169 από την εταιρεία KAI Pharma. To φάρμακο αφορά το δευτερογενή υπερθυρεοειδισμό σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο. Το τρίτο τρίμηνο το 2011, η Amgen αύξησε απότομα τα έξοδα έρευνας κατά 11% και το βάρος έχει πέσει σε προγράμματα που βρίσκονται στο τελικό στάδιο: AMG 386, ganitumab (AMG 479), talimogene laherparepvec (OncoVex) και AMG 145 . Οι αναλυτές της αγοράς εκτιμούν ότι η βασιλεία της Amgen στο χώρο της βιοτεχνολογίας θα συνεχιστεί. Μάλιστα, έχει στη διάθεσή της ένα απόθεμα περίπου 20 δισ. δολ. για επενδύσεις και τα στοιχήματα για το πού θα «χτυπήσει» δίνουν και παίρνουν.

Celgene Τα φιλόδοξα σχέδια της εταιρείας να επεκτείνει τις ενδείξεις του αντικαρκινικού της φαρμάκου, του Revlimid, απέτυχαν πέρσι, όταν τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών για τον καρκίνο του προστάτη ήταν άσχημα. Από την άλλη, συνεχίζει να μελετά τρόπους για εμπορική εκμετάλλευση του φαρμάκου Abraxane. Παράλληλα, τους τελευταίους μήνες, η εταιρεία δείχνει να συμμετέχει ενεργά σε συμφωνίες εξαγορών και συνεργασιών στους τομείς του καρκίνου και της φλεγμονής. Η Celgene πλήρωσε 130 εκατ. δολ. το 2010 για να συνεργαστεί με την Agios και

πέρσι πρόσθεσε άλλα 20 εκατ. για να επεκτείνει το deal. Έτσι, σήμερα, οι αναλυτές εκτιμούν ότι η εταιρεία κάθεται στο «τιμόνι» του αγώνα των εταιρειών με στόχο τα μεταβολικά ένζυμα, που οδηγούν τους όγκους σε ασιτία. Ακόμη υπήρξε ένα deal ύψους 242 εκατ. ευρώ με την Acceleron όσον αφορά στην αναιμία. Οι δύο εταιρείες είχαν ξεκινήσει συνεργασία από το 2008. Ακόμη η Celgene συνεχίζει τις έρευνες που ακολούθησαν την εξαγορά της Abraxis ύψους 2,9 δις και της Gloucester Pharmaceuticals. Ο επενδυτικός πυρετός της εταιρείας συνεχίστηκε και φέτος. Τον Ιανουάριο, ανακοινώθηκε η εξαγορά της Avila Therapeutics έναντι 925 εκατ. δολ. Μετά κατέβαλε 90 εκατ. δολ. ως προκαταβολή στην Epizyme και ακολούθησε συνεργασία με την AnaptysBio για ένα μονοκλωνικό αντίσωμα. Σαν να μην έφθαναν αυτά, επένδυσε 15 εκατ. στην Acetylon για το προϊόν ACY-1215, το οποίο έχει τις δυνατότητες να δοθεί σε συνδυασμό με το Revlimid. Από τα ερευνητικά προγράμματα που βρίσκονται σε τελικό στάδιο, ξεχωρίζουν το apremilast για την ψωρίαση και την ψωριασική αρθρίτιδα, που κατά τους αναλυτές μπορεί να αποφέρει έσοδα έως και 500 εκατ. το χρόνο. Ανάλογες προσδοκίες υπάρχουν για τα προϊόντα PDA-001 και amrubicin.

Gilead Sciences Η εταιρεία έχει δεχθεί οξεία κριτική για τις υψηλές τιμές των φαρμάκων κατά του ιού HIV. Ωστόσο, τα υψηλά έσοδα έχουν χρηματοδοτήσει ένα από τα πιο φιλόδοξα προγράμματα R&D της αγοράς. Η εταιρεία συνεχίζει να επενδύει στην αγορά των θεραπειών του AIDS, αλλά έχει προσπαθήσει να διαφοροποιήσει το profolio της, επενδύοντας και σε άλλους τομείς. Έτσι π.χ. βρίσκεται στο επίκεντρο του σφοδρού ανταγωνισμού στην ανάπτυξη θεραπειών από του στόματος για την ηπατίτιδα C που μέχρι σήμερα βασίζεται στις ενέσεις ιντεφερόνης. Στον τομέα του HIV, πρόσφατα, το προϊόν Truvada έγινε το πρώτο στην ιστορία που λαμβάνει το «πράσινο φως» για προληπτική θεραπεία του ιού. Μόλις το Μάιο η Gilead έλαβε θετική γνώμη από επιτροπή του Αμερικανικού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) για τη θεραπεία Quad, που αφορά 4 χάπια σε ένα! Πιθανή ημερομηνία έγκρισης της θεραπείας έχει οριστεί η 27η Αυγούστου. Αναλυτές της αγοράς βλέπουν με σκε-

πτικισμό τη συμφωνία για την εξαγορά της Pharmasset έναντι του αστρονομικού ποσού των 10,8 δισ. δολ. Τα θετικά αποτελέσματα του φαρμάκου PSI-7977 ήρθαν να μετριάσουν την κριτική, αλλά πολλά εξακολουθούν να λέγονται για το πρόγραμμα ανάπτυξής του. Η εταιρεία έχει συνεργασία με την BristolMyers Squibb για την ουσία 7977. Όμως, ενώ η BMS πιέζει για περαιτέρω επένδυση σε τελικό στάδιο μελετών, η Gilead δεν δέχεται, γεγονός που για κάποιους ερμηνεύεται ως μια κίνηση που έχει ως στόχο να προωθήσει άλλο παρόμοιο φάρμακο της ίδιας της Gilead – το οποίο όμως βρίσκεται σε πιο πρώιμο στάδιο ανάπτυξης. Συνεπώς, η θεραπεία θα καθυστερήσει να φθάσει στους ασθενείς, αλλά η Gilead, όπως έχει αποδείξει στο παρελθόν, προχωρά παρά τις κριτικές. Παράλληλα, η εταιρεία δείχνει έτοιμη να ρίξει περισσότερα χρήματα στο παιχνίδι. Είναι ενδεικτικό ότι στο πρώτο τρίμηνο του 2012 οι δαπάνες R&D έφθασαν τα 458 εκατ. δολ., ενώ πέρσι είχαμε μια συρρίκνωση κατά 80% σε σχέση με το 2010. Αυτό υποδηλώνει ότι στοχεύει στην έγκριση 1-2 σημαντικών προϊόντων.

Η

Gilead Sciences έχει δεχθεί οξεία κριτική για τις υψηλές τιμές των φαρμάκων κατά του ιού HIV. Ωστόσο, τα υψηλά έσοδα έχουν χρηματοδοτήσει ένα από τα πιο φιλόδοξα προγράμματα R&D της αγοράς

Biogen Idec H εταιρεία βρίσκεται πλέον σε νέα χέρια. Ο νέος ισχυρός άνδρας, George Scangos – πιθανότατα με ελληνική ρίζα – μαζί με τον επικεφαλής της έρευνας, Doug Williams, προχώρησαν σε ριζική ανασυγκρότηση του ερευνητικού προγράμματος της εταιρείας. Έτσι, έριξε το βάρος σε ένα νέο προϊόν για την πολλαπλή σκλήρυνση κατά πλάκας, το οποίο βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο

77

Ρεπορταζ

Τ

ον περασμένο χρόνο, η Shire αύξησε τον προϋπολογισμό για έρευνα και ανάπτυξη σχεδόν κατά 10%, αναζητώντας νέες ενδείξεις για το Vyvanse

και δείχνει πολλά υποσχόμενο. Ο ίδιος ο Scangos έφτιαξε το καλό του όνομα από το χώρο της Έρευνας και Ανάπτυξης και δεν κρύβει ότι εκεί ρίχνει το βάρος. Δεν ήταν τυχαίο, δε, ότι μία από τις πρώτες κινήσεις του ήταν να μεταφέρει τις διοικητικές υπηρεσίες στο Cambridge, θέλοντας προφανώς να είναι ο ίδιος δίπλα στις ερευνητικές λειτουργίες. Οι ελπίδες της Biogen για έγκριση μεγάλου προϊόντος βασίζονται στο BG-12, που είναι από του στόματος θεραπεία της πολλαπλής σκλήρυνσης και διαθέτει σταθερά δεδομένα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας. Η εταιρεία έχει ήδη υποβάλει αίτηση στην Αμερική από το Μάρτιο. Το προϊόν έφθασε στα χέρια της Biogen με την εξαγορά της Fumapharm. Ακόμη, «δυνατό χαρτί» μπορεί να είναι το dexpramipexole. Αποτελεί θεραπεία για τη νόσο ALS, μια μυστηριώδη νευροεκφυλιστική νόσο. Όμως, το ρίσκο είναι μεγάλο, καθώς μέχρι σήμερα όλες οι πολλά υποσχόμενες πειραματικές θεραπείες για τη νόσο αυτή απέτυχαν σε κλινικό επίπεδο.

H Biogen έχει κάνει και κινήσεις ενίσχυσης του μεσαίου ερευνητικού προγράμματος, εξαγοράζοντας την Stromedix, η οποία έχει

78

/ Μάιος 2012

αναπτύξει ένα φάρμακο για την ίνωση, η αξία του οποίου μπορεί να είναι πάνω από 500 εκατ. δολ. ετησίως. Ακόμη έχει κάνει μια προσεκτική συμφωνία με την κορεατική Samsung, με αντικείμενο την ανάπτυξη νέων βιο-ομοίων (biosimilars), ανοίγοντας νέα μονοπάτια δραστηριότητας και μετριάζοντας το σχετικό κίνδυνο. Ο αρχικός σκοπός του Scangos ήταν να αναδιαρθρώσει το ερευνητικό πρόγραμμα της εταιρείας. Δέχθηκε αρκετή κριτική για τις επιλογές του, αλλά επέμεινε μέχρι που δικαιώθηκε από τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών, που το καλύτερο αντίδοτο στους επικριτές. Όλα δείχνουν ότι το 2012 θα είναι η χρονιά της αντεπίθεσης του Scangos και της Biogen.

Shire Όταν πριν από μία δεκαετία, ο Angus Russell ανέλαβε CEO της Shire, η εταιρεία ήταν λίγο ως πολύ γνωστή για το blockbuster φάρμακο Adderall, που αφορούσε τη θεραπεία του ADHD (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας). Στο μεταξύ και ενώ το νέο φάρμακο της Shire για την ίδια διαταραχή, το Vyvanse, συνεχίζει να αποφέρει πολλά κέρδη, ο Russell έχει καταφέρει να υλοποιήσει ένα επιχειρηματικό σχέδιο, αναπτύσσοντας γενετικές θεραπείες και ένα νέο τμήμα για αναγεννητική ιατρική. Αυτή διερευνά τη δυνατότητα αποκατάστασης της λειτουργίας των οργάνων και των ιστών με τη βοήθεια των βλαστικών κυττάρων. Φυσικά, η Shire συνέχιζε να εμπλουτίζει το ερευνητικό πρόγραμμα με μικρές εξαγορές και κομμάτια από άδειες κυκλοφορίας. Τον περασμένο χρόνο, η Shire αύξησε

τον προϋπολογισμό για έρευνα και ανάπτυξη σχεδόν κατά 10%, αναζητώντας νέες ενδείξεις για το Vyvanse. Τον Αύγουστο του 2011, η εταιρεία κέρδισε ένα μακρόχρονο αγώνα με την FDA, λαμβάνοντας έγκριση για το σκεύασμα Firazyr ως θεραπεία για το κληρονομικό αγγειοοίδημα. Ακόμη έχει γίνει σημαντική δουλειά για τη θεραπεία του σπάνιου συνδρόμου με την ονομασία Sanfilippo. Η Shire παρακολουθεί στενά μικρές βιοτεχνολογικές εταιρείες, οι οποίες είναι επικεντρωμένες στα σπάνια νοσήματα και τις προσδένει στις δικές της λειτουργίες. Το 2010, εξαγόρασε τη βελγική εταιρεία Movetis έναντι 565 εκατ. δολ. και με τον τρόπο αυτό απέκτησε τα πειραματικά φάρμακά της, ενισχύοντας το δικό της προϊόν, το Resolor. Πέρσι, εξαγόρασε την εταιρεία Advanced BioHealing έναντι 750 εκατ. δολ., δημιουργώντας ένα νέο τμήμα, αναγεννητικής ιατρικής. Ακολούθησε φέτος η συμφωνία με την εταιρεία Pervasis με αντίτιμο 200 εκατ. δολ. Οι φετινές κινήσεις της Shire συμπεριλαμβάνουν την εξαγορά της FerroKin έναντι 350 εκατ. Η FerroKin αναζητούσε χρηματοδότηση για να ενισχύει το σκεύασμα FBS0701, το οποίο αφορά θεραπεία αποσιδήρωσης σε αναιμικούς ασθενείς, που παθαίνουν υπερσιδήρωση μετά από επαναλαμβανόμενες μεταγγίσεις ερυθρών αιμοσφαιρίων. Το FBS0701 έχει χαρακτηριστεί ορφανό σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Ακόμη, η Shire συμμετέχει στην ανάπτυξη μιας ουσίας από την εταιρεία Heptares που βρίσκεται σε προκλινικό επίπεδο, για διαταραχές του κεντρικού νευρικού συστήματος, ενώ η νέα αντλία χορήγησης έχει προκαλέσει αρκετό θόρυβο για τη δυνητική χρήση της σε διάφορες σπάνιες νόσους.

Υπάρχουν και άλλα deals στον ορίζοντα, όπως εκτιμούν οι αναλυτές. Στα τέλη του 2011, η εταιρεία ανακοίνωσε τη συνεργασία με την εταιρεία Atlas Venture, προκειμένου να αντλήσει κεφάλαια. Οπότε θα δούμε τι μας επιφυλάσσει το μέλλον… Βέβαια, ο δρόμος της Shire δεν ήταν «στρωμένος με ροδοπέταλα». Υπήρξαν και προβλήματα. Πρόσφατα, το Μάρτιο του 2012, απέτυχε η φάση ΙΙΙ του φαρμάκου Lialda, που αφορούσε τη θεραπεία μιας νόσου του παχέος εντέρου (diverticulitis). Η συνεργασία με τη Renovo για το φάρμακο Juvista κατέρρευσε πέρσι λόγω κακών αποτελεσμάτων. Ακόμη, πολλοί αναλυτές ακόμη αναρωτιούνται τι συνέβη με το φάρμακο Replagal για τη νόσο Fabry – η επίσημη θέση της Shire είναι ότι ο FDA ετοιμαζόταν να ζητήσει πρόσθετες κλινικές δοκιμές, που θα καθυστερούσε μια πιθανή έγκριση στο μέλλον. Η Shire φημίζεται για το γεγονός ότι δίνει πολλές λειτουργίες και δραστηριότητές της σε εξωτερικούς συνεργάτες (outsourcing). Έτσι, έχει καταφέρει να κρατήσει πολύ χαμηλά τον αριθμό των απασχολούμενων (μόλις 5.000 άτομα). Πάντως, πολλοί εκτιμούν ότι ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί σημαντικά, καθώς ο ίδιος ο Russell έχει δηλώσει πως φέτος ενδιαφέρεται να ξεκινήσει μια νέα δραστηριότητα. Μένει να δούμε πού ακριβώς θα χτυπήσει και κυρίως αν θα «χτυπήσει φλέβα»…

Φ

έτος η Vertex προγραμματίζει επενδύσεις έως και 760 εκατ. Ένα μεγάλο μέρος των χρημάτων αυτών θα επικεντρωθεί στον αγώνα για την ανακάλυψη ενός κοκτέιλ φαρμάκων για την ηπατίτιδα C χωρίς την ιντερφερόνη. H Vertex αντιλήφθηκε εγκαίρως ότι αυτός είναι ένας τομέας που προσελκύει το ενδιαφέρον των επενδυτών

Vertex Θεωρείται μία από τις πιο επιθετικές εταιρείες του κλάδου. Μέχρι πρότινος δεν είχε έσοδα, παρά μόνο έξοδα έρευνας και ανάπτυξης. Τώρα που απέκτησε, φαίνεται

79

Ρεπορταζ

Η

γαλλική Ipsen έχει τέσσερις τομείς επενδυτικής δραστηριότητας: ενδοκρινολογία, ογκολογία, νευρολογία και αιματολογία

Περί βιοτεχνολογίας…

Ο όρος βιοτεχνολογία πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα και σημαδεύτηκε από την ανακάλυψη του διπλού έλικα του DNA και την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος. Το βιοτεχνολογικό φάρμακο είναι μια πρωτεΐνη ή ένα πρωτεϊνικό μόριο που έχει κατασκευασθεί για ασφαλή και αποτελεσματική θεραπεία ανθρώπινων νοσημάτων. Τα βιοτεχνολογικά φάρμακα είναι πολύ διαφορετικά από τα συμβατικά φάρμακα μικρών μορίων, καθώς οι πρωτεΐνες μπορεί να είναι μέχρι και 1.000 φορές μεγαλύτερες από ένα παραδοσιακό μικρό μόριο. Επιπλέον, κατασκευάζονται από ζωντανά κύτταρα, αντίθετα με τα συμβατικά φάρμακα που κατασκευάζονται από ανόργανα χημικά στοιχεία. Το γεγονός αυτό κάνει την παραγωγή βιοτεχνολογικών φαρμάκων μια ιδιαίτερα δύσκολη, χρονοβόρα και ακριβή διαδικασία. Η βιοτεχνολογία μπορεί να προσφέρει πολλές λύσεις στη διαγνωστική διαδικασία, ενώ μπορεί μελλοντικά να οδηγήσει στην εξατομίκευση των θεραπειών ανάλογα με τα βιολογικά χαρακτηριστικά των ασθενών, φέρνοντας επανάσταση στη θεραπεία πολλών ασθενειών και συμβάλλοντας στην ανακούφιση χιλιάδων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.

80

ότι επενδύει το 50% του ετήσιου τζίρου της! Τα έσοδα προέρχονται από την πρωτοποριακή θεραπεία της ηπατίτιδας C, το φάρμακο Incivek. Η εταιρεία πάντως δεν δείχνει να ανακόπτει την ταχύτητα στις επενδύσεις, θεωρώντας προφανώς ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να διασφαλίσει το οικονομικό της μέλλον. Το 2011, ξόδεψε επιπλέον 70 εκατ. δολ. από τον αρχικό προϋπολογισμό, φθάνοντας τα 707 εκατ. Τα επιπλέον χρήματα ξοδεύτηκαν στην προετοιμασία περισσότερων κλινικών μελετών για το 2012. Φέτος η εταιρεία προγραμματίζει επενδύσεις έως και 760 εκατ. Ένα μεγάλο μέρος των χρημάτων αυτών θα επικεντρωθεί στον αγώνα για την ανακάλυψη ενός κοκτέιλ φαρμάκων για την ηπατίτιδα C χωρίς την ιντερφερόνη. H Vertex αντιλήφθηκε εγκαίρως ότι αυτός είναι ένας τομέας που προσελκύει το ενδιαφέρον των επενδυτών. Όμως, αντί να ακολουθήσει τους υπόλοιπους, κινήθηκε δυναμικά, συνεργαζόμενη με την Alios και δείχνει αποφασισμένη να ξοδέψει όσα χρήματα χρειάζεται για να καλύψει το χαμένο έδαφος από τους ανταγωνιστές και να «πάρει κεφάλι» στον «αγώνα δρόμου». Πρόσωπο – «κλειδί» στην πορεία της Vertex είναι ο Peter Mueller, επικεφαλής του τμήματος έρευνας και ανάπτυξης. Ο ίδιος έχει κάνει γνωστό ότι θα προχωρήσει σε πρόσθετες μελέτες του φαρμάκου Kalydeco, που αφορά την κυστική ίνωση (μόνο του και σε συνδυασμό με τις ουσίες VX-809 και VX-661). Ο συνδυασμός του φαρμάκου με το VX809 έδειξε πρόσφατα καλά αποτελέσματα σε ένα μεγάλο κομμάτι των ασθενών, γεγονός που δείχνει ότι είναι πολύ πιθανό η εται-

/ Μάιος 2012

ρεία να προσβλέπει σε ακόμη μεγαλύτερη αγορά από ό,τι είχε αρχικά υπολογίσει. Η εξέλιξη αυτή ήταν ο κύριος μοχλός για τα ραγδαία άνοδο της μετοχής της εταιρείας. Τα σχέδια της Vertex περιλαμβάνουν την ουσία VX-509 για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα και τη VX-787 για την αντιμετώπιση της γρίπης. Και φυσικά, υπάρχει ισχυρό ενδιαφέρον για περαιτέρω επενδύσεις σε μελέτες μετά την κυκλοφορία του Incivek. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η Vertex έχει να αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις. Στα θετικά της είναι πως διαθέτει έναν πολυβραβευμένο διευθυντή έρευνας και ανάπτυξης και το ρευστό για να κυνηγήσει το στόχο του.

Regeneron Πέρσι το φθινόπωρο, η Regeneron «έκανε το μπαμ» με την έγκριση από το FDA του φαρμάκου Eylea (aflibercept) για την υγρή μορφή της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Στον τομέα αυτό, δραστηριοποιείται ήδη η Novartis με το Lucentis. Όμως, οι αναλυτές δεν αναρωτιόντουσαν τι θα κάνει η Regeneron με το Lucentis, αλλά με την εκτός ενδείξεων χρήση του Avastin της Roche, που κατά κόρον χρησιμοποιούν οι οφθαλμίατροι σε όλο τον κόσμο. Βέβαια, δεν είναι η πρώτη φορά που οι αναλυτές βλέπουν με επιφυλακτικότητα τις επιλογές της Regeneron. Η εταιρεία άλλωστε έχει συσσωρεύσει 1,2 δισ. δολ. σε ζημίες στα 24 χρόνια ζωής της, καθώς στο πεδίο της έρευνας και ανάπτυξης έχει δεχθεί αρκετά «χαστούκια». Από την άλλη, όμως, ο CEO της εταιρείας, Leonard Schleifer, κατέχει το ρεκόρ στη βιοτεχνολογική αγορά, καθώς είναι ο μακροβιότερος CEO της αγοράς!

Η ιστορία της φαρμακευτικής βιοτεχνολογίας

Γενικά η ιστορία της εταιρείας είναι γεμάτη με ένα βήμα μπρος και ένα πίσω. Ωστόσο, ο Schleifer έχει ακόμη στο μανίκι του ορισμένα δυνατά χαρτιά – φάρμακα που βρίσκονται σε καλό στάδιο ανάπτυξης. Σε συνεργασία με την Sanofi ελπίζει ότι το φάρμακο Zaltrap θα καταφέρει να εγκριθεί για τον γαστρεντερικό καρκίνο. Το φάρμακο έχει δείξει θετικά αποτελέσματα και ο FDA έχει ήδη αποφασίσει το φάρμακο να ακολουθήσει τη διαδικασία ταχείας έγκρισης. Πάλι σε συνεργασία με τη Sanofi έχει αναπτυχθεί η ουσία SAR236553/REGN727, που αφορά στη θεραπεία της χοληστερίνης. Για πολλούς θεωρείται ότι θα επιφέρει επανάσταση στον τομέα αυτό. Το φάρμακο sarilumab, σε συνδυασμό με την καθιερωμένη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας (μεθοτρεξάτη), έχει αποδειχθεί σε φάση ΙΙb. Το φάρμακο αναπτύσσεται σε συνεργασία επίσης με τη Sanofi. Πρόσφατα, πάντως, το φάρμακο απέτυχε σε άλλη κλινική μελέτη που αφορούσε άλλη νόσο, την αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα. Η Regeneron αποδίδει τα υψηλά κόστη έρευνας και ανάπτυξης του 2011 στο μεγάλο αριθμό του προσωπικού, καθώς και στο πρόγραμμα αντισωμάτων που έχει αναπτύξει με τη Sanofi. Οι αναλυτές πιστεύουν ότι η εταιρεία χρειάζεται ένα μεγάλο θήραμα για να τα καταφέρει. Όμως, οι πιθανότητες είναι λίγες.

Actelion Η Actelion κέρδισε τη φήμη της ως ένα «άλογο» που μπορεί να κάνει μόνο μία παράσταση. Και έκτοτε πληρώνει αυτή τη φήμη. Η προμετωπίδα της εταιρείας είναι το

φάρμακο Tracleer, ένα blockbuster που αφορά στην αρτηριακή πνευμονική υπέρταση. Στη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών, το ενδιαφέρον περιστρεφόταν σχεδόν αποκλειστικά γύρω από το φάρμακο macitentan, που αποτελεί την επόμενη γενιά θεραπείας για την ασθένεια και το οποίο βρισκόταν σε τελικό στάδιο ανάπτυξης. Κατά τους αναλυτές, χωρίς την έγκριση του macitentan, η Actelion θα αντιμετώπιζε σοβαρό πρόβλημα, καθώς το Tracleer αντιπροσωπεύει το 87% των εσόδων της εταιρείας. Η εταιρεία επενδύει περίπου 500 εκατ. δολ. το χρόνο, αλλά το πρόβλημα ήταν ότι το εύρος των ερευνών ήταν μικρό και αν τα αποτελέσματα δεν ήταν θετικά, τότε το μέλλον θα προδιαγραφόταν ζοφερό. Αυτή η «γκρίζα» εικόνα επικρατούσε μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες. Τα σύννεφα διαλύθηκαν μόλις η Actelion ανακοίνωσε τη θετική έκβαση των μελετών για το macitentan. Παράλληλα, ανακοίνωσε μια στροφή στο ερευνητικό της πρόγραμμα, ώστε να εμπλουτίσει το portfolio της. Έτσι, λοιπόν, με το macitentan να βρίσκεται πλέον σε στάδιο έγκρισης, η εταιρεία θεωρεί πως είναι σε θέση να μειώσει βραχυπρόθεσμα τις επενδύσεις σε R&D. Ακόμη, αν καταφέρει να λάβει έγκριση για τα προϊόντα που έχει σε τελικό στάδιο, είναι δυνατόν να πετύχει διψήφια ποσοστά ανάπτυξης το 2015. Από την άλλη, μερικοί πιστεύουν ότι με τις προοπτικές άμεσων εσόδων από το macitentan, η Actelion εξελίσσεται σε πρώτης τάξεως στόχος μεγαλύτερων εταιρειών του χώρου, που αναζητούν ευκαιρίες εξασφαλισμένων εσόδων. Και φήμες φέρουν την Amgen να ενδιαφέρεται άμεσα.

1917: Ο όρος «βιοτεχνολογία» χρησιµοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Ούγγρο Kark Ereky για την αναφορά ευρείας κλίµακας παραγωγής προϊόντων από µικροβιακές καλλιέργειες που αναπτύσσονταν σε µεγάλες ειδικές δεξαµενές.

1953: H ανακάλυψη της δομής της διπλής έλικας του DNA από τους Watson και Crick άναψε το «πράσινο φως» για την αλματώδη ανάπτυξη της μοριακής βιολογίας και οδήγησε στη δημιουργία των βιοτεχνολογικών φαρμάκων.

1975: Παράγεται στο εργαστήριο από τους Kohler και Milstein το πρώτο μονοκλωνικό αντίσωμα, που έμελλε να χρησιμοποιηθεί σαν στοχευμένη θεραπεία σε διάφορες μορφές καρκίνου και άλλα απειλητικά για τη ζωή νοσήματα.

1976: Ιδρύεται η πρώτη εταιρεία βιοτεχνολογίας, η Genentech. Ιδρυτές της ο Bob Swanson και ο Herbert Boyer στο Σαν Φρανσίσκο. Το 1990 εξαγοράστηκε από τη Roche.

1982: Παράγεται για πρώτη φορά στα χρονικά της ιατρικής από την Genentech ανθρώπινη ινσουλίνη από ανασυνδυασμένο DNA, η οποία χορηγείται σε διαβητικούς ασθενείς που ο οργανισμός τους δεν ανέχεται την έως τότε χρησιμοποιούμενη ινσουλίνη των χοίρων.

1986: Εγκρίνεται rituximab (Rituxan), το πρώτο μονοκλωνικό αντίσωμα για θεραπευτική χρήση 2003: Η ολοκλήρωση της ταυτοποίησης του ανθρώπινου γονιδιώματος-το γνωστό και ως Human Genome Project-απογειώνει τις δυνατότητες της βιοτεχνολογίας και αποτελεί το πρώτο σημαντικό βήμα για την ανακάλυψη εξατομικευμένων γονιδιακών θεραπειών.

2005: Κυκλοφορεί από τη Roche o πρώτος αντι-αγγειογενετικός παράγοντας με την εμπορική ονομασία Avastin με ένδειξη για τον καρκίνο του παχέος εντέρου.

81

Ρεπορταζ

Ξ

εχωριστή θέση στο portfolio της Onyx κατέχει η ουσία carfilzomib, που αφορά στη θεραπεία του πολλαπλού μυελώματος. Το φάρμακο τελεί υπό έγκριση από τον FDA, που είναι πιθανό να συμβεί τον Ιούλιο

Ipsen Η γαλλική Ipsen έχει τέσσερις τομείς επενδυτικής δραστηριότητας: ενδοκρινολογία, ογκολογία, νευρολογία και αιματολογία. Δύο από τα μεγάλα προγράμματα έρευνας οδήγησαν στην αύξηση των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης κατά 15% το 2011. Το ένα αφορούσε το φάρμακο Dysport για τη θεραπεία της δυστονίας του τραχήλου (είναι μια κινητική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ανώμαλες παρατεταμένες μυικές συσπάσεις) και το φάρμακο Somatuline που αφορά στη θεραπεία της ακρομεγαλίας. Η εταιρεία δέχθηκε ένα πλήγμα πέρσι, όταν διακόπηκε η έρευνα για το αντικαρκινικό φάρμακο Irosustat (BN83495). Στις αρχές του 2012, η Ipsen επέστρεψε τα δικαιώματα του φαρμάκου fipamezole στην εταιρεία Santhera – το φάρμακο αφορούσε τη νόσο του Πάρκινσον και βρισκόταν σε δοκιμές φάσης ΙΙΙ. Πάντως, προοπτικές υπάρχουν. Πρόσφατα, η εταιρεία κατέβαλε 10 εκατ. ευρώ στην εταιρεία Active Biotech, καθώς η

82

/ Μάιος 2012

μελέτη φάσης ΙΙΙ για το φάρμακο του καρκίνου του προστάτη, το tasquinimod, συμπλήρωσε το μισό αριθμό των ασθενών. Η Ipsen έχει αναπτύξει συνεργασία με την εταιρεία Inspiration Biopharmaceuticals στον τομέα της αιμορροφιλίας. Η συνεργασία απέδωσε πρόσφατα όταν κατατέθηκε αίτηση για την έγκριση του IB1001 ως θεραπεία για την πρόληψη των αιμορραγιών σε άτομα με αιμορροφιλία τύπου Β.

Onyx Pharmaceuticals Η Onyx προήλθε το 1991 από τη συγχώνευση των Cetus Corporation και Chiron Corporation. Δύο δεκαετίες αργότερα, για τους αναλυτές, η Onyx αποτελεί πραγματικό κελεπούρι και πιθανό στόχο εξαγοράς από κάποια μεγάλη φαρμακευτική, ενώ τελευταία έχει ακουστεί το όνομα της Bayer. Ήδη, οι δύο εταιρείες συνεργάζονται στον τομέα της ογκολογίας. Ξεχωριστή θέση στο portfolio της Onyx κατέχει η ουσία carfilzomib που αφορά στη θεραπεία του πολλαπλού μυελώματος. Το φάρμακο τελεί υπό έγκριση από τον FDA, που είναι πιθανό να συμβεί τον Ιούλιο. Το προϊόν συγκαταλέγεται στα δέκα καλύτερα αντικαρκινικά φάρμακα που αναμένεται να έλθουν στην αγορά μέσα στα επόμενα 1-2 χρόνια. Το Carfilzomib αναπτύχθηκε αρχικά από την Proteolix, μια βιοτεχνολογική εταιρεία που δημιουργήθηκε από τη Susan Molineaux, που εξαγόρασε η Onyx έναντι 851 εκατ. δολ. Το 2011, η Onyx πέτυχε να αποδείξει ότι το Carfilzomib δρα όπως το Regorafenib της Bayer, κερδίζοντας ποσοστά 20% από τις μελλοντικές του πωλήσεις. •••

•"Σφαγή" ιατρικών επισκεπτών σε ΗΠΑ και Γαλλία • Το πρώτο φάρμακο για την πρόληψη του AIDS

Διπλή επιτυχία για τη Novo Nordisk. Η ινσουλίνη της Levemir έγινε η πρώτη βασική ινσουλίνη που λαμβάνει έγκριση για χρήση από παιδιά με διαβήτη τύπου 1 ηλικίας 2-5 ετών.

Κάθε χρόνο στις ΗΠΑ 13.000 παιδιά και νέοι διαγιγνώσκονται με διαβήτη τύπου 1. Όσο πιο μικρά είναι τα παιδιά τόσο πιο μεγάλος είναι ο κίνδυνος σοβαρής υπογλυκαιμίας και άλλων οξέων επιπλοκών.

Η δανέζικη εταιρεία έλαβε επίσης θετική γνωμοδότηση για την έγκριση στην Ε.Ε. του ανασυνδυασμένου παράγοντα 8.

Η θεραπεία θα χορηγείται σε αιμορροφιλικούς ασθενείς από την ηλικία των 6 ετών, που υποφέρουν από συγγενή έλλειψη του συγκεκριμένου παράγοντα 8-Α.

Είναι η μοναδική μορφή ανασυνδυασμένης θεραπείας για τους ασθενείς αυτούς. Η τελική έγκριση αναμένεται σε διάστημα 2 μηνών.

Η συγγενής έλλειψη του παράγοντα 8 είναι μια σπάνια διαταραχή του αίματος με δυνητικά θανατηφόρες συνέπειες. Εκτιμάται ότι 300 ασθενείς στην Ευρώπη και 900 παγκοσμίως έχουν διαγνωστεί με τη νόσο.

83

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Το πρώτο φάρμακο για την πρόληψη του AIDS

Για πρώτη φορά στην 30χρονη ιστορία της επιδημίας του AIDS ένα φάρμακο βρίσκεται ένα βήμα πριν λάβει την άδεια για να χορηγηθεί σε υγιείς ανθρώπους, με σκοπό την πρόληψη έναντι της μόλυνσης!

Πρόσφατα, η αρμόδια συμβουλευτική επιτροπή ειδικών συνέστησε στον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) να εγκρίνει το φάρμακο Truvada για την πρόληψη της μόλυνσης με τον ιό HIV. Η σύσταση αφορά τη χορήγηση του φαρμάκου σε ομοφυλόφιλους άνδρες και στους ερωτικούς συντρόφους οροθετικών ατόμων. Συνήθως, ο FDA υιοθετεί τις συστάσεις των επιτροπών και η τελική απόφαση αναμένεται στις 15 Ιουνίου. Αναμφίβολα, η έγκριση από τον FDA αποτελεί ορόσημο στη μάχη κατά του ιού του AIDS, που παρά την πρόοδο της επιστήμης, εξακολουθεί να προκαλεί 50.000 νέες μολύνσεις κάθε

χρόνο στις ΗΠΑ, ενώ παγκοσμίως καταγράφονται περίπου 2,7 εκατ. νέα κρούσματα. Η σύσταση από την επιτροπή έγινε έπειτα από πολύωρη διαβούλευση. Εκείνο που έκανε πολλά μέλη της επιφυλακτικά είναι ο φόβος ότι τη νέα θεραπεία είναι πιθανό πολλά άτομα να τη χρησιμοποιούν ως δικαιολογία για να πάψουν να χρησιμοποιούν προφυλακτικό, καθώς και οι αμφιβολίες ότι οι υγιείς άνθρωποι θα λαμβάνουν τη θεραπεία καθημερινά. Το Truvada είναι ήδη εγκεκριμένο από τον FDA για τη θεραπεία οροθετικών ατόμων. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι γιατροί είναι ήδη σχετικά ελεύθεροι να το συνταγογραφήσουν «εκτός ενδείξεων» για την πρόληψη της νόσου. Μάλιστα, υπάρχουν αναφορές ότι μερικοί ήδη τη χρησιμοποιούν. Το συγκεκριμένο φάρμακο είναι αυτό που χορηγήθηκε σε τρεις νέους από το ΚΕΕΛΠΝΟ, όταν διαπιστώθηκε ότι είχαν επαφή με οροθετική πόρνη, σύμφωνα με το τεράστιο σκάνδαλο που ξέσπασε πρόσφατα με τις 30 μολυσμένες πόρνες, οι οποίες εκδίδονταν κατά κόρον χωρίς τη χρήση προφυλακτικού. Φυσικά, η αναμενόμενη έγκριση από τον FDA θα ανοίξει το δρόμο για την ελεύθερη προώθηση του φαρμάκου από την παρασκευάστρια εταιρεία Gilead Sciences. Η ετήσια θεραπεία με το Truvada ανέρχεται σε 11.000 δολ. στις ΗΠΑ.

Αποδοτική είναι η χρήση του διαδικτύου από τις φαρμακευτικές εταιρείες • Έξι από τις top 20 εταιρείες ως στη φαρμακευτική βιομηχανία • Ως ο πιο αποτελεσματικός ιστότοπος έχει βαθμολογηθεί αυτός της Roche,

Συμφωνία Abbott - Action Pharma Η Abbott συμφώνησε με την Action Pharma για να αποκτήσει τα δικαιώματα ενός πολλά υποσχόμενου φαρμάκου για τους νεφρούς έναντι 11 εκατ. δολ. Το πειραματικό φάρμακο AP214 έχει ως στόχο την πρόληψη της οξείας βλάβης των νεφρών σε ασθενείς που υποβάλλονται σε καρδιακή επέμβαση. Ήδη, έχουν ολοκληρωθεί με επιτυχία οι μελέτες φάσης ΙΙb, που έχουν δείξει ασφάλεια, αποτελεσματικότητα και ανοχή. Τον περασμένο μήνα, η Abbott ανακοίνωσε τα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου του 2012 με τις πωλήσεις να φθάνουν τα 3,72 δισ. δολ., αυξημένες κατά 6% σε σχέση με πέρσι, ξεπερνώντας τις προβλέψεις της ίδιας της εταιρείας.

84

/ Μάιος 2012

"Σφαγή" ιατρικών επισκεπτών σε ΗΠΑ και Γαλλία Παρά τις έντονες πιέσεις που δέχονται οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις και τη λήξη της πατέντας πολλών προσοδοφόρων φαρμάκων, η μείωση του sales force σε παγκόσμιο επίπεδο το 2011 ήταν μόνο 1,8%.

Α

υτό τουλάχιστον προκύπτει από έρευνα που δημοσίευσε η εταιρεία μελετών Cegedim Strategic Data. Όπως έδειξε, η μεγαλύτερη μείωση κατά 7% πραγματοποιήθηκε στην Αμερική. Πρωταθλήτρια στις απολύσεις στις ΗΠΑ ήταν η ελβετική Roche, καθώς απομάκρυνε το 1/3 των πωλητών της, ενώ από κοντά ακολουθούν οι Sanofi και Abbott με ποσοστό σχεδόν 23%. Από την άλλη, οι εταιρείες Boehringer Ingelheim, Novo Nordisk, AstraZeneca και Amgen ακολούθησαν διαφορετική πολιτική, αυξάνοντας τον αριθμό των επιστημονικών συνεργατών τους. Στην Ευρώπη το σκηνικό δεν αλλάζει, καθώς στις 5 κορυφαίες αγορές, Γερμανία, Ισπανία, Αγγλία, Ιταλία και Γαλλία, είχα-

με μειώσεις που ξεκινούσαν από το 1% και άγγιξαν το ανησυχητικό 12% της Γαλλίας. Στον αντίποδα, η αντίστροφη εικόνα που παρατηρείται εύλογα στις αναδυόμενες χώρες είναι τελείως διαφορετική. Η Κίνα συνέχισε να επιδεικνύει διψήφια αύξηση στην πρόσληψη «επιστημονικών συνεργατών», που άγγιξε το 18,6%, ενώ η Βραζιλία αύξησε το ποσοστό τον συνεργατών της κατά 3,5%. Προφανώς, οι μεγάλες φαρμακευτικές επιχειρήσεις είδαν τις τεράστιες ευκαιρίες που υπάρχουν στις αναπτυσσόμενες χώρες και έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους στις νέες αγορές για τη βιωσιμότητα και, γιατί όχι, την ανάπτυξή τους. Επίσης, φαίνεται ότι ο ρόλος του ιατρικού επισκέπτη παραμένει σημαντικός για την ενημέρωση και επικοινωνία με τους επαγγελματίες υγείας.

προς την αποτελεσματικότητα της διαδικτυακής τους παρουσίας ανήκουν ενώ δεύτερη είναι η Novartis και τρίτη η AstraZeneca.

Ημερίδα της ΕΕΦΑΜ Η Ελληνική Εταιρεία Φαρμακευτικού Μάρκετινγκ συνεχίζει τις εκπαιδευτικές ημερίδες με σκοπό την ενεργοποίηση και την πληρέστερη ενημέρωση των στελεχών της φαρμακευτικής βιομηχανίας. Την Τετάρτη 20 Ιουνίου πραγματοποιεί ημερίδα με τίτλο «Crisis Management & Media Training» στο ξενοδοχείο Ledra Marriott. Στόχοι της εκπαιδευτικής ημερίδας είναι να προ-

σφερθούν βασικές γνώσεις σε θέματα διαχείρισης κρίσεων στη φαρμακευτική αγορά, καθώς και εμπεριστατωμένη πληροφόρηση για τον τρόπο που λειτουργούν τα ΜΜΕ και οι δημοσιογράφοι. Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα και τους ομιλητές: http:// www.eefam.gr/assets/files/ekdilosis/ imerides/E-Programme_Hmerida%20 EEFAM_20June.pdf

in brief

Οι εταιρείες ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού Covidien και GE Healthcare ανακοίνωσαν τη συνεργασία τους με σκοπό το συνδυασμό προϊόντων τους και την από κοινού προώθησή τους. Η συμφωνία θα έχει διάρκεια 5 χρόνια και θα προσφέρει τη δυνατότητα στην Covidien να ενσωματώσει τις τεχνολογίες της (Nellcor, OxiMax και BIS Brain Technology) στα μόνιτορ παρακολούθησης ασθενών που κατασκευάζει η GE Healthcare. Παράλληλα, η συμφωνία επιβεβαιώνει την προσήλωση της GE Healthcare στο να διατηρήσει μια ανοιχτή αρχιτεκτονική στα μόνιτορ, επιτρέποντας τη μετάδοση και άλλων δεδομένων για κλινική χρήση. Έτσι, π.χ. συσκευές όπως Carescape Monitor B850 και B650 θα προσφέρουν πρόσβαση στις μετρήσεις της Covidien, επιτρέποντας παράλληλα την αμφίδρομη επικοινωνία με το πληροφοριακό σύστημα των νοσοκομείων. Το 2011, η Covidien σημείωσε αύξηση πωλήσεων ύψους 5%.

85

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Έρευνα Ελλήνων επιστημόνων έδειξε ότι η μπύρα συνεισφέρει στην καλή λειτουργία της καρδιάς και των αγγείων. Τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν πρόσφατα στο 80ό Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Αθηροσκλήρωσης που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Μιλάνο.

Η μπύρα κάνει καλό στην καρδιά

Η

έρευνα εκπονήθηκε από επιστήμονες του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής, του τμήματος επιστήμης διαιτολογίας - διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου και της 1ης Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του νοσοκομείου «Λαϊκό». Μέχρι σήμερα και βάσει αρκετών επιστημονικών ερευνών, ήταν γνωστό ότι η μέτρια ημερήσια κατανάλωση κόκκινου κρασιού μπορεί να είναι ευεργετική για την υγεία της καρδιάς και των αγγείων. Τα δεδομένα όμως που υπήρχαν σχετικά με την αντίστοιχη επίδραση που μπορεί να έχει η κατανάλωση μπύρας είναι, παγκοσμίως, ελάχιστα.

in brief

Ο βρετανικός κολοσσός GlaxoSmithKline ανακοίνωσε το σχέδιό του να αποκτήσει τη γερμανική εταιρεία Cellzome, εξειδικευμένη στην ανάπτυξη και προώθηση της πρωτεονομικής τεχνολογίας (proteomics). Μέχρι πρότινος, η GlaxoSmithKline κατείχε περίπου το 20% της Cellzome και θα καταβάλει 61 εκατ. λίρες για να εξαγοράσει τις υπόλοιπες. Η Cellzome παρέχει τεχνολογία πρωτεονομικής, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας ανακάλυψης ενός φαρμάκου, από τον έλεγχο μέχρι την επιλογή των ουσιών σε διαφορετικά κύτταρα και δείγματα ασθενών. Η Cellzome θα ενταχθεί στον Οργανισμό Έρευνας και Ανάπτυξης της GlaxoSmithKline και για το σκοπό αυτό θα δημιουργηθεί μια spin-off εταιρεία, η οποία θα διατηρήσει το δικαίωμα στις δραστηριότητες της Cellzome, που η μητρική εταιρεία δεν θα χρειάζεται. Λίγες μέρες νωρίτερα, η Cellzome ανακοίνωσε τη συμμαχία με το πανεπιστήμιο Yale, με σκοπό τη συνεργασία στην ανάπτυξη νέας γενιάς φαρμάκων.

86

/ Μάιος 2012

Στόχος λοιπόν των ερευνητών ήταν να διερευνηθεί η επίδραση της μπύρας στην αγγειακή λειτουργία υγιών εθελοντών. Στη μελέτη αυτή συμμετείχαν νέοι άνδρες, υγιείς, μη παχύσαρκοι και μη καπνιστές, στους οποίους μετά από 12ωρη νηστεία δόθηκε να καταναλώσουν είτε μπύρα είτε μπύρα χωρίς αλκοόλ είτε άλλο αλκοολούχο διάλυμα με περιεκτικότητα σε αλκοόλ ίδια με αυτήν της μπύρας, σε τρεις διαφορετικές επισκέψεις τους στο εργαστήριο. Τόσο πριν την κατανάλωση των ποτών, όσο και 1 και 2 ώρες μετά, έγιναν εξειδικευμένες μετρήσεις στους εθελοντές, οι οποίες αποτυπώνουν τη λειτουργία των αγγείων και της καρδιάς, καθώς και την πίεση που δέχεται η καρδιά κατά τη λειτουργία της. Από τα αποτελέσματα της μελέτης φάνηκε ότι 400 ml μπύρας, δηλαδή ποσότητα λίγο μεγαλύτερη από ένα κουτάκι του εμπορίου και εντός του ορίου που προτείνεται για τους υγιείς ενήλικες άνδρες (που είναι έως 2 κουτάκια μπύρας καθημερινά), κατάφεραν να βελτιώσουν τη λειτουργία των αγγείων μέχρι και 2 ώρες μετά την κατανάλωσή τους. Ουσιαστικά, η μπύρα φάνηκε ότι επέδρασε στα αγγεία κάνοντάς τα πιο ελαστικά και πιο ικανά να διαστέλλονται, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό, αφού αυτές οι ιδιότητές τους φαίνεται ότι χάνονται με την αύξηση της ηλικίας, αλλά και εξαιτίας κάποιων περιβαλλοντικών παραγόντων όπως το κάπνισμα, η κακή διατροφή και η παχυσαρκία. Ας σημειωθεί πως η μπύρα, ως αλκοολούχο ποτό, ευεργετεί μόνο όταν προσλαμβάνεται με το πρέπον μέτρο και εφόσον δεν οδηγεί σε θερμιδική εκτροπή.

Νέα θεραπεία για τον καρκίνο των νεφρών Η Pfizer ανακοίνωσε ότι η αρμόδια γνωμοδοτική επιτροπή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων συνέστησε την έγκριση του φαρμάκου axitinib για τη θεραπεία ενός είδους προχωρημένου καρκίνου των νεφρών μετά την αποτυχία άλλων θεραπειών. Η τελική έγκριση αναμένεται τους επόμενους μήνες. Σύμφωνα με τη Pfizer,

κάθε χρόνο, περίπου 270.000 άνθρωποι διαγιγνώσκονται με αυτήν τη μορφή προχωρημένου καρκίνου. Παρά την πρόοδο της ιατρικής στη θεραπεία του προχωρημένου καρκίνου των νεφρών, υπάρχει ανάγκη για νέες θεραπείες σε ασθενείς, στους οποίους αποτυγχάνουν οι θεραπείες πρώτης γραμμής.

• Χρήσιμα τα tablets στο φαρμακευτικό μάρκετινγκ • Ευρωπαϊκή διάκριση για το ΕΣΥ!

Σχέδιο έκτακτης ανάγκης ετοιμάζουν οι πολυεθνικές φαρμακοβιομηχανίες για να διασφαλιστεί η ροή φαρμάκων προς την Ελλάδα, ακόμα και αν η χώρα βγει εκτός ευρώ!

Τουλάχιστον αυτό ανέφερε δημοσίευμα του πρακτορείου Reuters, επικαλούμενο πηγές του κλάδου – φαντάζομαι εκτός Ελλάδος.

Ο R. Bergstrom, γενικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Φαρμακευτικών Βιομηχανιών επιβεβαίωσε στο πρακτορείο ότι η ομάδα του έχει εξετάσει το ελληνικό ζήτημα, αλλά αρνήθηκε να προβεί σε λεπτομέρειες.

«Είμαστε σε στενή επαφή με την κομισιόν και την ελληνική task force και παρακολουθούμε τις εξελίξεις», πρόσθεσε.

Κάτι ανάλογο είχε συμβεί πάντως και στην Αργεντινή το 2002, όταν κάποιες εταιρείες συμφώνησαν να συνεχίσουν να προμηθεύουν τη χώρα με φάρμακα χωρίς να πληρώνονται για κάποια περίοδο.

Θα μου πεις και τόσους μήνες στην Ελλάδα πληρώνεται κανείς από το ΕΣΥ ή τον ΕΟΠΥΥ; Εγώ αναρωτιέμαι αν, και ποιες, ξένες επιχειρήσεις θα μείνουν στην Ελλάδα αν η χώρα βγει εκτός Ευρωζώνης!

87

VΙRUS

Χρήσιμα τα tablets στο φαρμακευτικό μάρκετινγκ Σύντομα οι ιατρικοί επισκέπτες θα καταργήσουν τελείως τα έντυπα και θα κάνουν χρήση tablets, όπως το iPad. Η φαρμακευτική βιομηχανία εμφανίζεται πρόθυμη να αξιοποιήσει την τεχνολογία των tablets, προκειμένου να ενισχύσει το μάρκετινγκ και τις πωλήσεις.

Η Abbott και η Medtronic, από τη μεριά τους, ήδη χρησιμοποιούν το iPad για την ενίσχυση των πωλήσεών τους. Νοσοκομεία όπως το «Beth Israel Deaconess Medical Center» στη Βοστώνη, χρησιμοποιούν το iPad για να εξηγούν νόσους και επεμβάσεις στους ασθενείς μέσω διαγραμμάτων και σχεδίων αναπαράστασης. Η Gartner, εταιρεία που διεξάγει έρευνες και παρέχει συμβουλές ως προς την τεχνολογία των πληροφοριών, προβλέπει ότι οι πωλήσεις των tablets ανά μονάδα θα ξεπεράσουν τα 208 εκατομμύρια ως το 2014, τα περισσότερα από τα οποία θα προορίζονται για τον επιχειρηματικό τομέα. Στο μεταξύ, η Apple ανακοίνωσε ότι του-

λάχιστον το 65% των «Fortune 100» - οι καλύτερες εταιρείες στις οποίες μπορείς να εργαστείς - χρησιμοποιούν ήδη το iPad. Τα tablets, όπως το iPad της Apple, μπορούν να έχουν δύο ρόλους ως προς τις πωλήσεις και το μάρκετινγκ των φαρμακευτικών εταιρειών: 1. Τα tablets προσφέρουν αναλυτική παρουσίαση των προϊόντων. Οι χρήστες, χάρη στο περιβάλλον της συσκευής, μπορούν γρηγορότερα και ευκολότερα να παρουσιάσουν το περιεχόμενό τους χρησιμοποιώντας την.

2. Όλο και περισσότεροι γιατροί - κυρίως στο εξωτερικό - χρησιμοποιούν συχνά

τα tablets στην άσκηση των καθηκόντων τους, καθίστανται πιο δεκτικοί σε εφαρμογές (apps) που διευκολύνουν την εργασία τους. Το Alivecor, για παράδειγμα, μπορεί να μετατρέψει το iPad ή το iPhone σε ηλεκτροκαρδιογράφημα. Οι φαρμακευτικές εταιρείες θα μπορέσουν να δημιουργήσουν και να αναδείξουν ποιες εφαρμογές μπορούν να αποδειχθούν αναντικατάστατες, ενισχύοντας έτσι και την εταιρική τους φήμη.

Στέρεψε το ρευστό της Λιβύης… Σαν να μην έφθαναν για τις ιδιωτικές κλινικές τα υπέρογκα χρέη του ΕΟΠΥΥ, ήρθε να προστεθεί και το γεγονός ότι η Λιβύη έκλεισε τη «στρόφιγγα» με τα πετροδολάρια. Θυμίζω ότι τους τελευταίους μήνες, οι κλινικάρχες προσεύχονταν στον Αλλάχ, καθώς η κρίση της Λιβύης έσωσε τα άδεια τους ταμεία. Χιλιάδες Λίβυοι μεταφέρθηκαν στις ιδιωτικές κλινικές και αρχικά τα χρήματα καλύπτονταν από την κυβέρνηση του Κατάρ. Όμως, φαίνεται ότι οι χρεώσεις ήταν λίγο «αλμυρές» και οι Λίβυοι «την έκαναν γυριστή» και πλέον έχει διακοπεί πλήρως η εξόφληση των νοσηλίων μέχρι νεωτέρας.

88

/ Μάιος 2012

Οικονομικό αδιέξοδο στη βιβλιοθήκη του Χάρβαρντ! Η βιβλιοθήκη του φημισμένου πανεπιστημίου του Χάρβαρντ ανακοίνωσε πρόσφατα ότι αδυνατεί οικονομικά να διατηρήσει τις συνδρομές σε μεγάλους επιστημονικούς εκδότες και καλεί τους φοιτητές και το προσωπικό του πανεπιστημίου να δημοσιεύουν σε περιοδικά ανοικτής πρόσβασης.

Τ

ο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ ξοδεύει πάνω από 3,5 εκατ. δολ. το χρόνο σε συνδρομές επιστημονικών εκδόσεων. Χαρακτηριστικά, μόνο για το 2010, το ποσό αυτό καταλαμβάνει πάνω από το 20% του συνολικού κόστους για τις συνδρομές. Μερικά περιοδικά κοστίζουν πάνω από 40.000 δολ. το χρόνο. Ταυτόχρονα, πολλές πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες δαπανούν περισσότερο από το μισό προϋπολογισμό τους για τους μεγάλους εκδοτικούς οίκους (π.χ. Elsevier, Springer και Wiley). Χαρακτηριστικά, οι τιμές που χρεώνουν δύο από τους μεγαλύτερους ηλεκτρονικούς εκδότες για διαδικτυακό περιεχόμενο έχουν αυξηθεί κατά 145% τα τελευταία 6 χρόνια. Επιπλέον, παρατηρείται ότι τα όρια κέρδους γνωστών επιστημονικών οίκων αγγίζουν το 35%, ποσοστό που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από την αύξηση της συνολικής επιστημονικής παραγωγής.

Ο διευθυντής της Βιβλιοθήκης Robert Darnton, σε δήλωσή του στην Guardian κάνει λόγο για ένα παράδοξο που αντιμετωπίζουν πολλά πανεπιστήμια: «Εμείς κάνουμε την έρευνα, συντάσσουμε τις μελέτες, όλα δωρεάν, και έπειτα αγοράζουμε τα αποτελέσματα της δουλειάς μας από τους εκδότες σε εξωφρενικές τιμές». Η βιβλιοθήκη καλεί το διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό του πανεπιστημίου να διαθέτουν στο εξής τις εργασίες τους δωρεάν σε περιοδικά ανοικτής πρόσβασης και να απορρίπτουν όσα απαιτούν συνδρομή. Με αυτή την κίνηση, το πλουσιότερο πανεπιστήμιο στον κόσμο πρωτοστατεί στο ευρύτερο κλίμα διαμαρτυρίας που επικρατεί σχετικά με το υψηλό κόστος πρόσβασης σε πηγές της επιστημονικής έρευνας. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι σήμερα περισσότεροι από 10.000 ερευνητές συμμετέχουν σε μποϊκοτάζ για τις ολλανδικές εκδόσεις Elsevier σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Πιλοτικό project για αποτυχημένα φάρμακα Στην ενίσχυση εταιρειών της φαρμακευτικής βιομηχανίας για την κάλυψη θεραπειών σε μια σειρά από ασθένειες πρόκειται να προχωρήσει σύντομα η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Η Pfizer, η AstraZeneca και η Eli Lilly συμφώνησαν να παρασκευάσουν 24 φάρμακα για την πιλοτική φάση αυτού του project, τα οποία ήδη δοκιμάστηκαν

σε ανθρώπους και αποδείχθηκαν ασφαλή. Ωστόσο, οι παρασκευαστές τους τα εγκατέλειψαν, λόγω του ότι δεν έφεραν αποτελέσματα στις ασθένειες για τις οποίες προορίζονταν. Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ θα προσφέρει 20 εκατ. δολ. το χρόνο στους ερευνητές που θα ψάχνουν νέες χρήσεις για τα φάρμακα.

in brief

Η πιο αξιόπιστη πηγή για τα τεκταινόμενα σε μια χώρα είναι συνήθως κάποιος ξένος, γιατί προφανώς είναι αποστασιοποιημένος από συμφέροντα και πρόσωπα. Ακούστε λοιπόν τι είπε ο γενικός διευθυντής της φαρμακευτικής εταιρείας Pfizer Ελλάς Α.Ε., Πιέρ Γκοντρό, στη γαλλόφωνη εφημερίδα του Καναδά La Presse: «Η Αθήνα υπήρξε φαρμακευτικός παράδεισος, γιατί η κατανάλωση φαρμάκων ήταν από δύο έως τρεις φορές υψηλότερη από ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και το κράτος αναλάμβανε την πληρωμή τους». Κορόιδα Έλληνες φορολογούμενοι, προσθέτω εγώ. Το δημοσίευμα μάς ξεφτιλίζει, αναφέροντας την αλήθεια, δηλαδή, ότι τα νοσοκομεία έχουν σταματήσει να πληρώνουν εδώ και χρόνια για τα φάρμακα και το ότι κάποιες φαρμακευτικές εταιρείες εφαρμόζουν την πολιτική της άμεσης πληρωμής για την παράδοση των φαρμάκων τους. Πολιτική, που όπως αναφέρεται, η Pfizer αρνείται να εφαρμόσει, θεωρώντας ότι πρέπει να βρεθεί κάποια μορφή συνεννόησης με την κυβέρνηση. Ας τα βρουν με το ΣΥ.ΡΙΖ.Α. …

89

VΙRUS

Ευρωπαϊκή διάκριση για το ΕΣΥ! Και όμως το ελληνικό ΕΣΥ βελτιώθηκε! Παρά την κρίση, η Ελλάδα βελτίωσε τη θέση στην ευρωπαϊκή κατάταξη των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης.

in brief

Πρόγραμμα που θα ωθεί τον χρήστη να υιοθετήσει υγιεινές διατροφικές συνήθειες, ενώ ταυτόχρονα θα τον ανταμείβει και για την πρόοδο της υγείας του, πρόκειται να σχεδιάσει η IBM, καθώς έλαβε την ευρεσιτεχνία. Το πρόγραμμα αυτό θα μπορεί να λειτουργεί σε συσκευές όπως smartphone, σε desktop υπολογιστή ή και σε ρολόι. Σύμφωνα με δημοσίευμα των «The New York Times», η ιδέα αυτού του προγράμματος είναι το να ανταμείβονται, ως κίνητρο, οι χρήστες όταν τρώνε υγιεινά.

Π

ρόκειται για το λεγόμενο EuroHealth Consumer Index (EHCI), που καταρτίζεται από τον Οργανισμό Health Consumer Power Ηouse (HCP) που εδρεύει στη Σουηδία. Η διακρατική αυτή αξιολόγηση γίνεται κάθε χρόνο τα τελευταία 7 χρόνια. Με άριστα λοιπόν το 1.000, η Ελλάδα ανταμείφθηκε με 617 βαθμούς, ανεβαίνοντας από την 24η (2009) στην 22η θέση και συναγωνίζεται πλέον με την Ιταλία και την Κύπρο. Την πρώτη θέση κατέκτησε η Ολλανδία συγκεντρώνοντας 872 βαθμούς και ακολουθούν η Δανία (822), η Ισλανδία (799), το Λουξεμβούργο (791) και το Βέλγιο (783). Ο γενικός διευθυντής επιχειρήσεων (COO) του οργανισμού HCP και επικεφαλής της ομάδας EHCI, Δρ Arne Björnberg, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα που αφορούν την Ελλάδα, σημειώνει: «Η Ελλάδα φαίνεται να έχει σημειώσει κάποια βελτίωση στους χρόνους αναμονής και την πρόσβαση στα φάρμακα. Ωστόσο, δεδομένου του ότι παρουσιάζει τη μεγαλύτερη συγκέντρωση γιατρών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, το σύστημα θα μπορούσε να γίνει πολύ πιο φιλικό και προσιτό απέναντι στους ασθενείς. Στην Ελλάδα λειτουργεί ένα εντυπωσια-

Έτσι, με το να διαλέξεις το μήλο αντί της μηλόπιτας θα μπορούσες να κερδίσεις 50 cents στο λογαριασμό σου. Μεταξύ των αμοιβών θα περιλαμβάνονται εισιτήρια για τον κινηματογράφο ή και πόντοι στο Farmville, απλώς με το να χρησιμοποιείται η εφαρμογή. Εάν όμως οι εταιρείες εφαρμόσουν αυτό το πρόγραμμα για όλους τους υπαλλήλους τους, τότε αυτό θα σημαίνει μετρητά ή και χαμηλότερα ασφάλιστρα, καθώς οι υγιείς εργαζόμενοι κοστίζουν εν τέλει λιγότερο.

90

/ Μάιος 2012

κά άνισο και κακό δημόσιο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, εφάμιλλο με αυτό της Σερβίας και της Βουλγαρίας. Φοβόμαστε ότι η οικονομική κρίση θα εκδηλωθεί τα επόμενα χρόνια με περισσότερα «μαύρα» χρήματα προς το γιατρό και ακόμα πιο ισχνά δικαιώματα για τους ασθενείς». Ο πίνακας κατάταξης EHCI αποτελεί πλέον ένα πρότυπο αξιολόγησης για την υγειονομική περίθαλψη στην Ευρώπη. Η έκδοση του 2012 κατατάσσει 34 εθνικά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης χωρών της Ευρώπης με βάση 42 δείκτες, οι οποίοι καλύπτουν 5 τομείς με κρίσιμη σημασία για τον καταναλωτή υπηρεσιών υγείας: 1. δικαιώματα και πληροφόρηση ασθενών 2. χ ρόνοι αναμονής για θεραπεία 3. αποτελέσματα θεραπευτικών αγωγών, 4. πρόληψη/εύρος και 5. διαθεσιμότητα παρεχόμενων υπηρεσιών και φάρμακα. Ο πίνακας καταρτίζεται με βάση δημόσια στατιστικά στοιχεία, δημοσκοπήσεις ασθενών και ανεξάρτητες έρευνες που διεξάγει ο Οργανισμός Health Consumer Powerhouse. Η έκδοση υποστηρίχθηκε από μη δεσμευτικές δωρεές από την EFPIA (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φαρμακοβιομηχανίας), την Pfizer Inc, τη Novartis SA και τη Medicover SA.

Αλλαγές στο Δ.Σ. του "Υγεία" Την παραίτησή του από τη θέση του προέδρου του Δ.Σ. του «Υγεία» υπέβαλε ο κ. κ. Κωνσταντίνος Σταύρου, ο οποίος υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος και πρώτος πρόεδρος του Δ.Σ. του «Μητέρα» και μέχρι σήμερα, θέτοντας τα θεμέλια για την ανάδειξή του στο κορυφαίο ιδιωτικό, γυναικολογικό και παι-

διατρικό νοσοκομείο της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Νέο μέλος στο Δ.Σ. του «Υγεία» έχει εκλεγεί ο κ. Γεώργιος Πολίτης, οποίος ανακηρύχθηκε εκτελεστικός αντιπρόεδρος. Καλή ξεκούραση κύριε πρόεδρε, ελπίζω να χαρείτε περισσότερο τα εγγόνια και το εξοχικό στην Εύβοια…

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟΥΣ «ΔΕΙΚΤΕΣ» ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ! ΣΑΣ ΤΟΝ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΥΜΕ, ΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗ ΣΤΟ ΧΡΗΜΑ WEEK! Διεισδύστε στα ενδότερα της λειτουργίας του Χρηματιστηρίου και των επενδύσεων, με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού εβδομαδιαίου επενδυτικού σας συμβούλου και ενημερωθείτε σε βάθος για τις τρέχουσες οικονομικές εξελίξεις. Η ομάδα των έμπειρων και εξειδικευμένων συντακτών μας καταγράφει και αναλύει τα καθημερινά επιχειρηματικά δρώμενα, στην Ελλάδα και διεθνώς, παρέχοντάς σας πλήρη ενημέρωση, εύστοχες επισημάνσεις και κερδοφόρες προτάσεις.

Ανακαλύψτε τον μηχανισμό που «κινεί» καθημερινά τους χρηματιστηριακούς δείκτες και κάντε τις σωστές επενδυτικές κινήσεις!

ΧΡΗΜΑ WEEK

Η ΕΓΚΥΡΗ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ

Εγγραφείτε δωρεάν

www.hrima.gr 93

AΡΘΡΟ

Μας εµπιστεύονται, γιατί... Νο1 σε αυθηµερόν διακινήσεις Άµεση επιστροφή αντικαταβολών και εισπράξεων Ειδικές εξυπηρετήσεις ανάλογα µε τις ανάγκες κάθε πελάτη Μεταφορές ευπαθών αποστολών (βλαστοκύτταρα, ξηρός πάγος, εµβόλια, κ.λ.π.)

ΤΑΧΥ∆ΕΜΑ C.C.L. ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ: ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 100, 151 25 ΜΑΡΟΥΣΙ, ΤΗΛ: 210 8056550, FAX: 210 8056553 www.tachydema.gr ΓΕΝΙΚΗ Α∆ΕΙΑ ΤΑΧΥ∆ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ: E.E.T.T. A.M.: 03-017 86

/ Νοέμβριος 2011

Μας εµπιστεύονται τα µεγαλύτερα ονόµατα της Ελληνικής οικονοµίας!

courier

cargo

logistics

87

Ραντεβού υγείας

Οι φτωχοί έχουν πιο… πλούσια αισθήματα! Πιο ικανοί στο να αντιλαμβάνονται και να κατανοούν τον ψυχικό κόσμο των συνανθρώπων τους είναι οι φτωχοί, σύμφωνα με έρευνα Αμερικανών επιστημόνων.

Ο

ι άνθρωποι της ανώτερης κοινωνικοοικονομικής τάξης μπορεί να είναι πιο μορφωμένοι, πιο πλούσιοι, να έχουν καλύτερες δουλειές και να ζουν μια πιο άνετη ζωή, όμως φαίνεται πως είναι πιο «ψυχροί». Μια νέα αμερικανοκαναδική επιστημονική έρευνα διαπίστωσε ότι οι φτωχότεροι και λιγότεροι μορφωμένοι είναι πιο ικανοί στο να συναισθάνονται τους άλλους και να «διαβάζουν» τα συναισθήματά τους σε σχέση με τους πλούσιους.

Οι ερευνητές του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας-Σαν Φρανσίσκο, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό Psychological Science, αποδίδουν την ανώτερη συναίσθηση των ατόμων των κατώτερων εισοδηματικών τάξεων στο ότι εξ ανάγκης συχνά υποχρεώνονται να εξαρτώνται από άλλους ανθρώπους για διάφορους λόγους, πράγμα που έχει σταδιακά «εκπαιδεύσει» την ικανότητά τους να «διαβάζουν» καλύτερα το συναισθηματικό κόσμο των γύρω τους. Οι ερευνητές έκαναν διάφορα πειράματα με 200 εθελοντές διαφόρων επιπέδων εισοδήματος και μόρφωσης, οι οποίοι, μεταξύ άλλων, κλήθηκαν να αξιολογήσουν, κοιτώντας εικόνες ορισμένων προσώπων, ποια συναισθήματα εξέφραζαν οι εικονιζόμενοι. Οι ψυχολόγοι μάλλον ξαφνιάστηκαν όταν διαπίστωσαν ότι οι πιο μορφωμένοι τα πήγαν χειρότερα στην αντίληψη των συναισθημάτων των άλλων ανθρώπων.

Το σολάριουμ σκοτώνει!

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

Μπορεί λίγο πριν μπει για τα καλά το καλοκαίρι να επιθυμείτε να είστε λίγο μαυρισμένοι κάνοντας χρήση σολάριουμ, θα πρέπει όμως να γνωρίζετε ότι οι κίνδυνοι παραμονεύουν. Μπορεί μέχρι πρόσφατα να υπήρχε μόνο ως φημολογία, πλέον όμως αποδεικνύεται και επιστημονικά, ότι οι «λάμπες» έχουν αυξήσει κατακόρυφα τον καρκίνο

του δέρματος τα τελευταία χρόνια ακόμη και κατά οκτώ φορές. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα κρούσματα του καρκίνου στο δέρμα έχουν παρουσιάσει τεράστια αύξηση σε άτομα που δεν ξεπερνούν τα 40 έτη και η αύξηση αυτή αποδίδεται μερικώς και στο solarium. Σύμφωνα με έρευνα δερματολόγων

Ο ύπνος είναι …light! Αδυνατίστε στο κρεβάτι… Σε περίπτωση που σας λείπει η ξεκούραση και παρουσιάζετε και αυξημένο βάρος, τότε ήρθε ο καιρός να το ρίξετε όχι στις δίαιτες, αλλά στον ύπνο. Η έλλειψη ύπνου μπορεί να μειώσει την παραγωγή μιας ορμόνης που ελέγχει το αίσθημα του κορεσμού. Γάλλοι επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Λιόν, παρουσίασαν την έρευνά τους στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Παχυσαρκίας, και σύμφωνα με αυτή, ένας άνθρωπος που κοιμάται λίγο, μπορεί να νιώσει πιο έντονο κατά 25% το αίσθημα της πείνας και έτσι να καταναλώσει 350 έως 500 περισσότερες θερμίδες τη μέρα, ακριβώς δηλαδή τις θερμίδες που θα έπαιρνε αν έτρωγε ένα πλήρες χάμπουργκερ. Η επίπτωση της έλλειψης ύπνου στην όρεξη είναι πιο έντονες στα παιδιά και στους νέους ενήλικες. Όπως εξηγούν οι ερευνητές, ο οργανισμός, όταν είναι κουρασμένος, ζητά περισσότερο φαγητό και προσθέτει θερμίδες, άρα και παραπάνω κιλά. Οι Γάλλοι επιστήμονες συστήνουν περισσότερο ύπνο, τουλάχιστον πάνω από έξι ώρες το βράδυ και κατά προτίμηση επτά έως οκτώ.

94

/ Μάιος 2012

Γιατί οι γυναίκες ζουν περισσότερο;

Σ

ε όλο τον κόσμο οι γυναίκες ζουν κατά μέσο όρο περισσότερο από τους άνδρες (γύρω στα πέντε χρόνια) και το ζήτημα απασχολεί χρόνια τώρα τους επιστήμονες. Η αιτία φαίνεται πως είναι ότι οι άνδρες είναι γενετικά πιο «αναλώσιμοι» σε σχέση με το υποτιθέμενο «ασθενές» φύλο. Όπως φαίνεται, οι γυναίκες ζουν πιο πολλά χρόνια λόγω της ανώτερης βιολογίας τους. Η νέα θεωρία, που κερδίζει έδαφος και φιλοδοξεί να ρίξει φως σε ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ανθρώπινης βιολογίας, διατυπώθηκε από επιστήμονες του πανεπιστημίου του Νιούκασλ, σύμφωνα το αμερικανικό περιοδικό «Scientific American». Βρετανός επιστήμονας υποστηρίζει ότι το γυναικείο σώμα είναι πιο ικανό να εκτελεί τις εργασίες «συντήρησης ρουτίνας» που απαιτεί ένας οργανισμός προκειμένου να διατηρεί υγιή και ζωντανά τα κύτταρά του. Με

τον τρόπο αυτό καθυστερεί τη γήρανση και το θάνατο. Σύμφωνα με τον ειδικό, υπάρχουν πλέον επαρκή επιστημονικά στοιχεία για να υποστηριχθεί ότι ουσιαστικά οι άνδρες είναι βιολογικά πιο «αναλώσιμοι» από τις γυναίκες, επειδή τα κύτταρα του σώματός τους δεν είναι προγραμματισμένα να διαρκούν τόσο όσο των γυναικών.

της κλινικής Mayo στις ΗΠΑ, που ανέλυσαν τα στατιστικά στοιχεία ασθενών ηλικίας 18 έως 39 ετών, στα οποία διαγνώστηκε για πρώτη φορά μελάνωμα μεταξύ του 1970 και του 2009, διαπίστωσαν ότι κατά τη συγκεκριμένη περίοδο τα κρούσματα αυτού του καρκίνου οκταπλασιάστηκαν στις νέες γυναίκες και τετραπλασιάστηκαν στους άνδρες.

Ραντεβού με τον …πελαργό! Όχι, στις μέρες μας οι γεννήσεις δεν είναι τυχαίες. Είναι προγραμματισμένες και οργανωμένες από την αρχή ως το τέλος. Πού χρόνος για χάσιμο; Αυτό αποδεικνύεται πλέον και επιστημονικά, καθώς «ραντεβού» για να γεννήσουν δίνουν οι περισσότερες Ελληνίδες τα τελευταία χρόνια, αποφεύγοντας τόσο οι ίδιες όσο και οι γιατροί τους φυσικά τους φυσιολογικούς τοκετούς. Σύμφωνα με τους εδικούς που συμμετείχαν στο 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαιευτικής και Γυναικολογίας, οι μισές γεννήσεις γίνονται με καισαρική τομή στην Ελλάδα, τόσο στα ιδιωτικά όσο και στα δημόσια νοσοκομεία. Μάλιστα, όπως σημειώνουν οι ειδικοί, το ποσοστό των γεννήσεων με καισαρική τομή στην Ελλάδα έχει αυξηθεί κατακόρυφα τις δύο τελευταίες δεκαετίες και αγγίζει πλέον το 45%, ποσοστό που συναντάται κυρίως σε χώρες της Λατινικής Αμερικής και όχι στις ευρωπαϊκές χώρες.

Τελικά ποιο φύλο είναι πιο ισχυρό; Μάλλον το γυναικείο, αν σκεφτεί κανείς ότι οι γυναίκες ζουν πολύ περισσότερο

Το φωτιστικό δίπλα στο κρεβάτι … παχαίνει!

Οι άνθρωποι που αφήνουν ανοιχτό το φως τη νύχτα, φαίνεται να αυξάνουν το βάρος τους, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα. Η έρευνα δείχνει ότι η έκθεση στο τεχνητό φως στη διάρκεια των ωρών του σκοταδιού στη φύση, αλλάζει το μεταβολισμό και προσθέτει πάχος στο σώμα, ακόμα κι αν δεν αυξάνεται καθόλου η ποσότητα τροφής που καταναλώνεται τη μέρα. Η μελέτη ειδικών του πανεπιστημίου του Οχάιο, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, βασίστηκε σε πειράματα σε ποντίκια και ρίχνει νέο φως στους πολύπλοκους μηχανισμούς που τροφοδοτούν την παχυσαρκία. Τα πειραματόζωα που εκτέθηκαν σε ένα αχνό φως τις νύχτες αύξησαν το βάρος τους κατά 50% περισσότερο σε σχέση με τα άλλα ποντίκια που περνούσαν τα βράδια τους στο σκοτάδι, παρόλο που και οι δύο ομάδες είχαν το ίδιο επίπεδο φυσικής δραστηριότητας και έτρωγαν το ίδιο φαγητό. Τα ποντίκια που εκτέθηκαν σε ακόμα πιο δυνατό φως, έβαλαν ακόμα περισσότερα γραμμάρια βάρους.

95

γ ί ν ε τ ε συνδρομητές !

Αλλάξτε την ελληνική αγορά Υγείας! Εγγραφείτε τώρα στο Ph.B (Pharma & Health Business)! ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΕΤΑΙΡΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ* ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

E-MAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ*

*ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ & ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΞΑΜΗΝΗ (5 ΤΕΥΧΗ): 40€

ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ): 50€

ΕΤΗΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (10 ΤΕΥΧΗ): 30€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΣ (10 ΤΕΥΧΗ): 70€

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (10 ΤΕΥΧΗ): 90€

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ): 10€ (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α 6,5%)

Το Ph.B καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά!

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (5028-041137-461 / IBAN GR51 0172 0280 0050 2804 1137 461) ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / IBAN GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192) Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρίας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομα σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κ. Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

Υπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος, Fax: 210 998 4953

96

/ Μάιος 2012

3155

AΡΘΡΟ

4

/ Δεκέμβριος 2011-Ιανουάριος 2012