Ph.B #008 by ethosMEDIA

008

# Ι O Y Α Υ Σ Ε Π 2 0 1 ΤΙΜΗ 6

Λ Γ Τ 2 €

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Κυριάκος Σουλιώτης

Pharma & Health Conference 2012 Το σύστημα υγείας σε κρίσιμη καμπή

ΕΡΕΥΝΑ «Ναι» των Ελλήνων στα γενόσημα, αλλά…

www.phB.com.gr ISSN: 2241-0961

ΡΕΠΟΡΤΑΖ To claw back "καίει" τους φαρμακοβιομήχανους

idπεριεΧΟΜΕΝΑ

6 ΠΡΟΦΙΛ Κώστας Λουράντος Ο φόβος και ο τρόμος του Μαξίμου…

8 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Κυριάκος Σουλιώτης «Τρύπα 3 δις στον ΕΟΠΥΥ»

16 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Οι «κομπίνες» των φαρμακοβιομηχάνων 26 ΘΕΜΑ Οι επιπτώσεις της κρίσης στην Έρευνα & την Ανάπτυξη

32 ΑΡΘΡΟ «Η Αγία Σοφία» καταρρέει του Δρα Βασίλη Θεοδωρόπουλου 40 ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Θεσμικές αλλαγές στις κλινικές δοκιμές

CEO: Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Αιμίλιος Νεγκής negis.e@ethosmedia.eu

      

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ: Βίκυ Γερασίμου gerasimou.v@ethosmedia.eu ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ - ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Δήμητρα Ευθυμιάδου efthymiadou.d@ethosmedia.eu

008

# ΙΟΥΛ-ΑΥΓ-ΣΕΠΤ 2012

Γιώργος Καλούμενος kaloumenos.g@ethosmedia.eu

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

Γαλάτεια Μπασέα bassea.g@ethosmedia.eu Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu ΔΙΟΡΘΩΣΗ- ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Αμαλία Λούβαρη ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος

44 ΡΕΠΟΡΤΑΖ To claw back «καίει» τους φαρμακοβιομήχανους 48 ΕΡΕΥΝΑ «Ναι» των Ελλήνων στα γενόσημα, αλλά… έχουν ανάγκη ενημέρωσης 52 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Νόσος Cushing: Νεότερες εξελίξεις στη θεραπεία

56 PHARMA & HEALTH CONFERENCE 2012 Το σύστημα υγείας σε κρίσιμη καμπή

49 48-51.indd 49

3/10/2012 7:59:27 μμ

85 ΕΙΔΗΣΕΙΣ 89 VIRUS 94 ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΥΓΕΙΑΣ

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Γρηγόρης Λεωνίδης leonidis.g@ethosmedia.eu

Eπιμέλεια ΥΛΗΣ - creative: Θεοδοσία Μαρούτση theodosia.maroutsi@gmail.com

Ιδιοκτησία: ETHOS MEDIA S.A.

                            ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γιώργος Μελιτσιώτης melitsiotis.g@ethosmedia.eu

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ & ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής salvarlis.k@ethosmedia.eu

ΥΠΕΥΘΥΝΗ MARKETING: Αθηνά Φραδέλου fradelou.a@ethosmedia.eu

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ: Νατάσσα Λαζαράκου lazarakou.n@ethosmedia.eu

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ & ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ: Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη voulgaraki.s@ethosmedia.eu

Εκτύπωση - Παραγωγή - Συσκευασία: Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γιούλη Μουτεβελή mouteveli.g@ethosmedia.eu

ISSN: 2241-0961

Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος T: 210 9984950, Φ: 210 9984953 E: info@PhB.com.gr www.PhB.com.gr • www.ethosmedia.eu * Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης, ή μέρος αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη

Το τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας, είναι τυπωμένο σε πιστοποιημένο χαρτί FSC® και συμβάλλει στην υποστήριξη των δασών του πλανήτη.

EDITΟRIAL

… Ώρα μηδένα να

με τη δραστική

άς κ.λπ.

τιμές αναφορ

έσει θισ ηση έχει π καρδιά" κά ινή κυβέρν ερ μ η σ Με "βαριά Η υ ης, ξης αυτού το προηγούμεν άμμα σύντα ν λαθών της τω α μ γράψω το γρ θύ ,5 όψει σης των 31 μία να περικ κριση της δό δείχνει αδυνα ς θώ τεύχους. Η έγ κα ι ρκίνωμα αέρα. Ο κρίβεια το κα αμένει στον α ρ α κή π γι ώ ρ ρ ου ευ δισ. με χειρ ας. Και όικα για το σύστημα υγεί εις με την Τρ ο ύσ στ τε ς α λη γμ α τά ρ α διαπ της σπ ταντήσει γίνονται δισ. έχουν κα εμβάσεις που ,9 ρ α 11 π ν οι τω ς, το ώ πακέ υν δυστυχ ι όλα δείχνο τό, κόβοντας ι τον υγιή ισ σταγόνας» κα ς κα τη ν ου ιο ρ έφ τύ ρ ρ «μα τις καταστ κριθεί μετά ό αδύναμα ς χώρας θα παροχές απ ι τη κα χη τα τύ α η μ ς πω δικαιώ μβρίου. . ΠΑ στις 6 Νοε Η ν υ πληθυσμού τω ς γέ εκλο στρώματα το η όψ η λ η άλ ου χτίσαμε πάρχει και ό κράτος π ικ ν ω ιν ο κ Βεβαίως, υ ι Το κά ι λίγοι εκείνο και πελατεια τος. Δεν είνα ν αυθαίρετο σα – ο π του νομίσμα κό ς τη με ιο διάσωσης αντιμετωπίζει υν ότι το σχέδ – δείχνει να ια θε λή α ι που πιστεύο είνα ς οι νή τα νηθεί και πω ς», με εμφα ήδη συμφω «στατικότητα τα α μ λή χώρας έχει οβ όικα πρ εις με την Τρ πραγματεύσ τάρρευσης. σκληρές δια σημάδια κα πάρουν να ς τέ πως ισ νε ναι φανερό όχο οι δα έχουν ως στ ι να’ χει, εί ι α κ τα ς νε ω γί π α Ό ρ ισσότε Οι δανειστές μας ζητούν α τη χώρα. γμα όσο περ ρα μηδέν» γι ως αντάλλα θάσαμε σε «ώ φ στους την εφαρμογή σκληρών ριου Σαλμά τώρα. ογία του Μά ολ ομ Η ς ταίες μέτρων, όπως το ότι «δυστυχώ αυτό, τελευ ς του ΕΟΠΥΥ ου όχ ρ Στο πλαίσιο α π ν η ι και στ ρή γεύση κλείσιμο τουλάχιστον 50 δίνει μια μικ ναφέρουν ότ α ς α ς μ ίε ρ ε» μ ο α φ ο πληρ επτωχεύσ και της Τρόικας. νοσοκομείων μέσα στο ουν από δω ρύνει η στάση λη σκ ει μας περιμέν έχ α όσ ό Υγεία π α ή τε όχι. Πολύ εφαρμογ 2013, την επιβολή μέσης ε τη δόση εί ς ζητούν την υμ α μ βο ς τέ λά ε ισ ίτ νε Οι δα πέρα. Ε σιμο όπως το κλεί ν, συμμετοχής στα φάρμακα ω ρ αν δεν… έτ μ ν ώ σκληρ περισσότερο ο στ α έσ μ ν είω έως 40%, την εφαρμογή 50 νοσοκομ τουλάχιστον συμμετοχής ιβολή μέσης συνταγογράφησης με εγκής 2013, την επ Αιμίλιος Ν ν εφαρμογή τη , % 40 ς έω βάση τη δραστική με τιμές στα φάρμακα ση φησης με βά αναφοράς κ.λπ. συνταγογρά

                                

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

Δεν χρειάζεται να είναι ακριβό για να είναι πολύτιμο Τα γενόσημα φάρμακα διασφαλίζουν το ίδιο θεραπευτικό αποτέλεσμα με τα πρωτότυπα φάρμακα εξοικονομώντας πολύτιμους πόρους από τα ασφαλιστικά ταμεία προς όφελος όλων των πολιτών. Η TEVA είναι η κορυφαία εταιρεία παραγωγής γενοσήμων φαρμάκων και μεταξύ των 15 μεγαλύτερων φαρμακευτικών εταιρειών στον κόσμο. Εκτός από γενόσημα φάρμακα, αναπτύσσει και παράγει και καινοτόμα θεραπευτικά μόρια για νευρολογικές, αιματολογικές και ογκολογικές παθήσεις.

Γιατί στην ΤΕVA πιστεύουμε ότι η υγεία είναι ένα αγαθό για όλους. Και η προστασία της δεν χρειάζεται να είναι ακριβή.

TEVA Pharmaceuticals Hellas S.A. Κηφισίας 166Α & Σοφοκλέους 2, 151 26 Μαρούσι, Ελλάδα, Τηλ: +30 210 72 79 099 www.tevapharm.com

ΠΡΟΦΙΛ

Κώστας Λουράντος

Ο φόβος και ο τρόμος του Μαξίμου… Ο Κώστας διατηρεί χρόνια τώρα φαρμακείο στη Νέα Σμύρνη. Πτυχίο έλαβε από τη γραφική Φλωρεντία, είναι παντρεμένος με δύο παιδιά και μέχρι πρόσφατα ήταν, πολιτικά, μαχητικά κοντά στη ΝΔ. Μέχρι βέβαια που τα πράγματα μάλλον άλλαξαν. Γι’ αυτό και ορισμένοι θεωρούν ότι το τελευταίο διάστημα «συριζίζει»! Και αυτό επειδή - όπως λένε οι κακές γλώσσες - περίμενε να πάρει θέση, αλλά δεν του δόθηκε ποτέ

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

ολλοί συνάδελφοί του «πίνουν νερό στο όνομά του». Οι υπόλοιποι όμως του καταλογίζουν ουκ ολίγα. Εκείνος πάντως δεν δείχνει να «μασά» και συνεχίζει ακάθεκτος να τα βάζει με κυβερνώντες, δημοσιογράφους, μέσα μαζικής ενημέρωσης, αλλά και συναδέλφους του. Πολλοί είναι αυτοί που μιλούν για έναν πρόεδρο που έχει κότσια. Κάποιοι άλλοι όμως περιγράφουν ένα πρόσωπο που απλά βρίσκει τρόπο να βρίσκεται στην επικαιρότητα και συχνά δημιουργεί θέμα από το τίποτε. Ο λόγος για τον πρόεδρο του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής, Κώστα Λουράντο, ένα πρόσωπο που παρά τη μεγάλη του προβολή, ελάχιστοι γνωρίζουν πολλά για εκείνον. Ο Κώστας διατηρεί χρόνια τώρα φαρμακείο στη Νέα Σμύρνη. Πτυχίο έλαβε από τη γραφική Φλωρεντία, είναι παντρεμένος με δύο παιδιά και μέχρι πρόσφατα ήταν, πολιτικά, μαχητικά κοντά στη ΝΔ. Μέχρι βέβαια που τα πράγματα μάλλον άλλαξαν. Γι’ αυτό και ορισμένοι θεωρούν ότι το τελευταίο διάστημα «συριζίζει»! Και αυτό επειδή - όπως λένε οι κακές γλώσσες - περίμενε να πάρει θέση, αλλά δεν του δόθηκε ποτέ. Γι’ αυτό και πιθανώς οι εχθροί του θεωρούν ότι προχωρά σε σκληρές κινητοποιήσεις με τον Φαρμακευτικό Σύλλογο Αττικής, προκειμένου να «την μπει» στην κυβέρνηση. Στο παρελθόν πάντως ο Κώστας Λουράντος δεν είχε μείνει παραπονεμένος. Είχε λάβει θεσμική θέση δια χειρός ΝΔ. Υπήρξε για ένα μεγάλο διάστημα, από το 2006 έως τις 30 Σεπτεμβρίου του 2010, πρόεδρος του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ). Ήταν ακριβώς την ίδια περίοδο που του είχαν καταλογίσει ότι έγινε διπλοθεσίτης σε θεσμικό κυβερνητικό ρόλο και σε συνδικαλιστικό. Άλλωστε ο Κώστας Λουράντος δεν παραιτήθηκε ποτέ από τη θέση του προέδρου του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής (ΦΣΑ), έστω και αν είχε διορισθεί πρόεδρος του ΙΦΕΤ. Την ίδια περίπου περίοδο που ο Δημήτρης Βαγιωνάς, τότε πρόεδρος του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου, ήταν πρόεδρος του ΕΟΦ και ο αντιπρόεδρος, Θόδωρος Αμπατζόγλου, αρχικά υποδιοικητής και στη συνέχεια διοικητής του ΙΚΑ. Ο 61 ετών πρόεδρος - που μιλά μάλιστα τρεις ξένες γλώσσες - δεν δίστασε να καταγγείλει και ελλείψεις φαρμάκων ως πρόεδρος του ΦΣΑ, την ώρα όμως που παρέμενε πρόεδρος στον ΙΦΕΤ, Οργανισμό που είναι και αρμόδιος για εισαγωγές φαρμάκων. Ήταν ενδεχομένως η σιγουριά και η ασφάλεια που ένιωσε ως επικεφαλής των φαρμακοποιών της Αθήνας, καθώς μοιάζει σχεδόν ισόβιος πρόεδρος, δεδομένου του ότι βρίσκεται στην ίδια θέση από το 1996. Με τον ίδιο αέρα ο Κώστας Λουράντος συνεχίζει και σήμερα το «κουβάρι» των κινητοποιήσεων κατά του ΕΟΠΥΥ. Μπορεί ο κλάδος να έχει εισπράξει τα περισσότερα σε σχέση με τους υπόλοιπους, οι οποίοι διαμαρτύρονται και για αυτήν τη διάκριση, εκείνος όμως επιμένει στη σκληρή γραμμή. Για την ταλαιπωρία των ασφαλισμένων, ούτε λόγος… Πολλοί είναι αυτοί που εκτιμούν πως η

σκληροπυρηνική του αυτή στάση αποτελεί ουσιαστικά το τελευταίο του χαρτί για να πάρει τη ρεβάνς. Ποια ρεβάνς; Πιθανώς να διαφανεί ξεκάθαρα στον κλάδο ότι το παιχνίδι είναι δικό του. Άλλωστε οι τελευταίες κινητοποιήσεις με την άρση της πίστωσης στους ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ, σχεδόν ξεκίνησαν πριν καλά καλά προκύψει πρόβλημα με τα φαρμακεία της Αθήνας, αφού οι τελευταίοι μήνες είχαν σχεδόν αποπληρωθεί σε σύγκριση με την υπόλοιπη χώρα. Βέβαια εκείνος ανταπαντά πως βασικό αίτημα του ΦΣΑ είναι όχι μόνο τα φρέσκα χρέη, αλλά και αυτά του παρελθόντος, που τείνουν να ξεχαστούν. Δεν είναι τυχαίο πάντως το ότι, γι’ αυτήν την τελευταία του απόφαση, είχε απέναντί του τον πρόεδρο του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ), Θεόδωρο Αμπατζόγλου. Ο κ. Θόδωρος εμφανίσθηκε πιο συγκαταβατικός απέναντι στις κυβερνητικές δεσμεύσεις για αποπληρωμή, με αποτέλεσμα να «βγάλει από τα ρούχα του» τον Κώστα. Οι κινητοποιήσεις των τελευταίων μηνών, αλλά και η μάχη του ΕΟΠΥΥ, είναι και οι λόγοι που οι δύο άνδρες δεν έχουν πια και τις καλύτερες σχέσεις. Μπορεί παλαιότερα να διατηρούσαν μια καλή φιλική επαφή, πλέον όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει. Ο Κώστας μάλιστα δεν διστάζει να αφήνει αιχμές εναντίον του συναδέλφου του προέδρου του ΠΦΣ για το θέμα της διαχείρισης της κρίσης του κλάδου. Βέβαια οι απλοί φαρμακοποιοί της γειτονιάς, που δεν είναι ενταγμένοι ενεργά στο συνδικαλιστικό κίνημα και δεν θεωρούνται «φίρμες» στο χώρο, είναι μάλλον

ικανοποιημένοι από τη σκληρή στάση στο θέμα των χρεών του ΕΟΠΥΥ. Θεωρούν ότι τους εκπροσωπεί επάξια, δεδομένου του ότι φοβούνται πως θα χάσουν τα χρήματα που τους οφείλονται. Με εχθρούς ή όχι, ο πρόεδρος του ΦΣΑ κατορθώνει, εν μέσω κρίσης, να προκαλεί ανησυχία στην «άγουρη» ακόμη ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι με την απειλή των κινητοποιήσεων οι φαρμακοποιοί κατορθώνουν και εισπράττουν σχεδόν το σύνολο των οφειλών του ΕΟΠΥΥ. Οι άλλοι είναι ακόμα στο «περίμενε»… Βέβαια δεν είναι λίγες οι κακές γλώσσες που υποστηρίζουν ότι πολύ σύντομα ο Λουράντος θα «μπει στη θέση του». Ενδεχομένως να απαιτηθεί μια φωνή από …ψηλά! Πάντως το «πρόβλημα Λουράντος» έχει συζητηθεί πολλάκις και στο Μέγαρο Μαξίμου. Φόβος όλων βέβαια και συνήθης έκφραση «μην κλείσει ο Λουράντος τα φαρμακεία». •••

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ*

Τρύπα 3 δις στον ΕΟΠΥΥ Συνέντευξη στον Αιμίλιο Νεγκή Φωτο: Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος

«Η κοινωνική ασφάλιση υγείας καλείται να προσαρμοστεί σε ένα περιβάλλον στο οποίο οι πόροι της θα είναι μειωμένοι κατά 3 δισ. ευρώ περίπου. Και όλο αυτό σε χρονικό διάστημα ενός μόνο έτους»

ην ύπαρξη τρύπας 3 δισ. ευρώ στα ταμεία του ΕΟΠΥΥ παραδέχεται ο πρώην αντιπρόεδρος του οργανισμού κ. Κυριάκος Σουλιώτης, στην εφ όλης της ύλης συνέντευξη που παραχώρησε στο PhB λίγες ημέρες μετά την αποχώρησή του. Αντιπαρέρχεται τις κατηγορίες, που έχει δεχθεί η προηγούμενη κυβέρνηση για προχειρότητα, λέγοντας ότι τέτοιου είδους μεταρρυθμίσεις χρειάζονται χρόνο και χρήματα, αλλά εμείς δεν είχαμε κανένα από τα δύο. Καταθέτει την άποψή του για την αλλαγή του συστήματος χρηματοδότησης και προαναγγέλλει την καθιέρωση υψηλότερου ποσοστού συμμετοχής των πολιτών στην περίθαλψη ανάλογα με το εισόδημά τους. Τάσσεται επίσης στη συνεργασία με ιδιωτικούς ελεγκτικούς φορείς – στα πρότυπα των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών – ώστε να είναι εφικτός ο έλεγχος των δαπανών σε πραγματικό χρόνο και όχι εκ των υστέρων.

*Πρώην αντιπρόεδρος του ΕΟΠΥΥ κ. Κυριάκος Σουλιώτης

Κύριε Σουλιώτη, πολλά λέγονται στο παρασκήνιο για την παραίτησή σας από τον ΕΟΠΥΥ. Κάποιοι λένε ότι σας ζητήθηκε από τη νέα κυβέρνηση. Άλλοι ότι εδώ και καιρό ήσασταν δυσαρεστημένος για τις εξελίξεις στον ΕΟΠΥΥ. Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην παραίτησή σας; Δεν υπάρχει κανένα παρασκήνιο. Οι λόγοι είναι γνωστοί και έχουν να κάνουν με τη

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

νομοθεσία που διέπει όσους κατέχουν θέση καθηγητή στο πανεπιστήμιο και παράλληλα ασκούν διοίκηση στο δημόσιο τομέα. Με τη νέα νομοθεσία για τα Πανεπιστήμια, το σχετικό άρθρο της οποίας ενεργοποιείται με το νέο ακαδημαϊκό έτος, η περαιτέρω παρουσία μου στον ΕΟΠΥΥ προϋπέθετε την αναστολή των καθηκόντων μου στο Πανεπιστήμιο κάτι το οποίο δεν επιθυμώ. Σε καμία πάντως περίπτωση δεν μου ζη-

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Το μεγάλο πρόβλημα του Οργανισμού προκύπτει από τα συρρικνωμένα του έσοδα. Εκτιμώ ότι πέρα από την αρχική μείωση των 2 δισ. ευρώ η οποία αποτυπώθηκε στον προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ σε σχέση με το 2011, θα προκύψει και μία ακόμη υστέρηση στα έσοδά του

τήθηκε η παραίτηση. Το αντίθετο θα έλεγα... Πάντως είναι αλήθεια ότι είχα υποβάλει την παραίτησή μου και τον Απρίλιο και τότε δεν είχε γίνει δεκτή. Ωστόσο, τώρα τα χρονικά περιθώρια εξαντλήθηκαν. Πολλοί σας κατηγορούν (ως διοίκηση του ΕΟΠΥΥ) ότι όλα έγιναν στο πόδι. Από τη σύσταση του οργανισμού έως την εφαρμογή των ΚΕΝ. Τι απαντάτε; Είμαι πάντα υποστηρικτής της άποψης ότι αν ένα πρόβλημα κρύβεται τότε δεν πρόκειται να αντιμετωπισθεί ποτέ. Η σύσταση του ΕΟΠΥΥ δεν έγινε από τη διοίκησή του. Ήταν μια απόφαση σε επίπεδο πολιτικής υγείας η οποία, όπως έχω ήδη ξαναπεί, αφενός τυγχάνει ευρύτερης υποστήριξης (σε επίπεδο σχεδιασμού) και αφετέρου δεν διεκδικεί και δάφνες πρωτοτυπίας. Είναι αλήθεια ότι η επιλογή αυτή έγινε κάτω από το πρίσμα των ασφυκτικών δημοσιονομικών πιέσεων και, μοιραία, χωρίς την εφαρμογή των αναγκαίων μεθόδων στρατηγικού και επιχειρησιακού σχεδιασμού. Συνήθως τέτοιου εύρους μεταρρυθμίσεις απαιτούν χρόνο και χρήμα και στην προκειμένη περίπτωση έλειπαν και τα δύο. Όσον αφορά στα ΚΕΝ αυτά σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν από το Υπουργείο Υγείας. Έγιναν τρεις τροποποιήσεις, οι οποίες απέφεραν ένα ποσοστό μεσοσταθμικής μείωσης της τάξης του 40%. Δύο παρατηρήσεις: 1ον τα ΚΕΝ ως τεχνική συνιστούν μια ορθολογική επιλογή. Συγκρινόμενα δε με την προηγούμενη πρακτική, μπορούν να αποτελέσουν παράγοντα ελέγχου της δαπάνης καθώς, όπως γνωρίζετε, το περιθώριο που υπήρχε σε ειδικά υλικά στο παρελθόν ήταν προκλητικό. 2ον ο ΕΟΠΥΥ συμμετείχε μόνο στην τελευταία τροποποίησή τους η οποία, παρεμπιπτόντως, οδήγησε σε ΚΕΝ

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

μεσοσταθμικά κατά 40% χαμηλότερα από την αρχική τους έκδοση. Πάντως, επειδή εμπειρικά αποδεικνύεται ότι κάποιες πράξεις είναι υπερτιμολογημένες ενώ κάποιες άλλες υποτιμολογημένες, είναι προφανές ότι απαιτείται μια διαρκής επαναξιολόγηση και επικαιροποίησή τους, όπως άλλωστε συμβαίνει σε άλλες χώρες όπου εφαρμόζονται. Ποια είναι σήμερα η οικονομική κατάσταση του ΕΟΠΥΥ; Τι έχει δαπανήσει μέσα στο 2012, ποιες είναι οι οφειλές του και ποιο το «άνοιγμα»… Το μεγάλο πρόβλημα του Οργανισμού προκύπτει από τα συρρικνωμένα του έσοδα. Εκτιμώ ότι πέρα από την αρχική μείωση των 2 δισ. ευρώ η οποία αποτυπώθηκε στον προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ σε σχέση με το 2011, θα προκύψει και μία ακόμη υστέρηση στα έσοδά του –προφανώς λόγω της ύφεσης– που θα υπερβεί το 1 δισ. ευρώ Δηλαδή, η κοινωνική ασφάλιση υγείας καλείται να προσαρμοστεί σε ένα περιβάλλον στο οποίο οι πόροι της θα είναι μειωμένοι κατά 3 δισ. ευρώ περίπου. Και όλο αυτό σε χρονικό διάστημα ενός μόνο έτους. Όπως αντιλαμβάνεστε ο στόχος αυτός είναι κάτι παραπάνω από φιλόδοξος και είμαι σίγουρος ότι τέτοιο επίπεδο προσαρμογής δεν έχει επιχειρηθεί σε καμία άλλη χώρα. Είναι ενδεικτικό ότι οι διαρκείς τροποποιήσεις του προϋπολογισμού του Ε-

ΟΠΥΥ έχουν ως αποτέλεσμα να προκύψουν κάποιοι στόχοι δαπάνης (πχ όσον αφορά στα δημόσια νοσοκομεία και την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας) που πρέπει να θεωρούνται ανέφικτοι καθώς αναφέρονται σε μειώσεις της τάξης του 50%-70%. Επιπλέον, όταν λόγω των διαρκών ανασχεδιασμών το ποσοστό που αντιστοιχεί στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας είναι πλέον μικρότερο του 7% του προϋπολογισμού του Οργανισμού, είναι προφανές ότι έχουν ανατραπεί οι αρχικές στοχεύσεις των εμπνευστών του εγχειρήματος για ενδυνάμωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Και όσο δεν γίνεται αυτό, η συνολική δαπάνη υγείας θα είναι δύσκολο να πειθαρχήσει στους στόχους που έχουν τεθεί. Γνωρίζετε όσο κανείς άλλος τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ΕΟΠΥΥ. Τι πρέπει να γίνει κατά τη γνώμη σας ώστε ο Οργανισμός να σταθεί στα πόδια του; Έχουν ήδη κατατεθεί προτάσεις σε τεχνικό επίπεδο (βλ. πχ μελέτη ΕΣΔΥ) με το κέντρο βάρους να δίδεται στο υπόδειγμα χρηματοδότησης. Από την άλλη, όσον αφορά στη σχέση του ΕΟΠΥΥ με την αγορά, είμαι υποστηρικτής της διαδεδομένης διεθνώς σύνδεσης του όγκου των παρεχόμενων υπηρεσιών με την τιμή αποζημίωσής τους (Price-Volume Agreement). Εφαρμόζεται ήδη στον ΕΟΠΥΥ στον τομέα των εξετάσεων και εκτιμώ ότι θα πρέπει να επεκταθεί και σε άλλες κατηγορίες. Μάλιστα,

οι κλιμακωτές εκπτώσεις που ισχύουν στην περίπτωση αυτή εφαρμόζονται κατά την υποβολή των σχετικών λογαριασμών και δεν συνδέονται με το χρόνο πληρωμής τους. Άλλες προτάσεις που συνοπτικά θα μπορούσα να αναφέρω είναι οι εξής: Αξιολόγηση της ποιότητας των δομών του ιδιωτικού τομέα και σύνδεση με την αποζημίωση. Αναπροσαρμογή του ποσοστού συμμετοχής των ασφαλισμένων στις δαπάνες (co-payment) με εισοδηματικά κριτήρια. Εφαρμογή πολιτικής κινήτρων με ορισμό ανώτατου ποσού κατά κεφαλήν για

Όσον αφορά στη σχέση του ΕΟΠΥΥ με την αγορά, είμαι υποστηρικτής της διαδεδομένης διεθνώς σύνδεσης του όγκου των παρεχόμενων υπηρεσιών με την τιμή αποζημίωσής τους (Price-Volume Agreement)

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Υπαγωγή των πολυϊατρείων του ΕΟΠΥΥ στο ΕΣΥ (διαμόρφωση ενός δικτύου πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με τα Κέντρα Υγείας) και αποκλειστική λειτουργία του ΕΟΠΥΥ ως φορέα διαχείρισης πόρων υγείας και διαπραγμάτευσης

φάρμακα και εξετάσεις ανά ιατρική ειδικότητα και περιοχή και σύνδεση με το πλαφόν των επισκέψεων (πχ αν ένας γιατρός «πειθαρχεί» στους στόχους δαπάνης που του τίθενται, να έχει ένα bonus επισκέψεων και αντίστροφα). Αντίστοιχα κίνητρα να δοθούν στις κλινικές με κριτήριο το ποσοστό επιπλοκών στις χρεώσεις τους. Υιοθέτηση συστήματος κλινικού ελέγχου (clinical audit) κατά τα πρότυπα των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών. Υπαγωγή των πολυϊατρείων του ΕΟΠΥΥ στο ΕΣΥ (διαμόρφωση ενός δικτύου πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με τα Κέντρα Υγείας) και αποκλειστική λειτουργία του ΕΟΠΥΥ ως φορέα διαχείρισης πόρων υγείας και διαπραγμάτευσης. Εναλλακτικά, η ενδυνάμωση του ΕΟΠΥΥ θα μπορούσε να επιχειρηθεί με την ενσωμάτωση σε αυτόν όλων των δημόσιων δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας ως «αντίπαλου δέους» της δαπανηρής νοσοκομειακής περίθαλψης. Ένα κρίσιμο μέγεθος, σύμφωνα με το Μνημόνιο, είναι η φαρμακευτική δαπάνη. Το Μνημόνιο ορίζει ότι το 2012 θα πρέπει να είναι 2,88 δισ. ευρώ. Λέγεται ότι η φαρμακευτική δαπάνη έχει ξεφύγει και πως στα τέλη του 2012 θα φθάσει τα 3,3 δισ. Ποια είναι η πραγματικότητα; Η αλήθεια είναι ότι οι στόχοι που έχουν τεθεί τα τελευταία χρόνια σχετικά με τη φαρμακευτική δαπάνη είναι πολύ αυστηροί. Βέβαια θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει –ορθώς- ότι τα περιθώρια που είχαν διαμορφωθεί τα προηγούμενα χρόνια με την έκρηξη της φαρμακευτικής δαπάνης δικαιολογούν σε κάποιο βαθμό τους στόχους αυτούς. Η μέχρι τώρα προσαρμογή θα πρέπει να θεωρείται κατά τη γνώμη μου ικανοποιητική αν και η καθυστέρηση στη λήψη κάποιων ήδη αποφασισμένων μέτρων λόγω της παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου, μπορεί να οδηγήσει σε υπέρβαση του ως άνω στόχου. Πάντως, έχω τονίσει και στο παρελθόν ότι υπάρχει ακόμα μια μεθοδολογική εκκρεμότητα στο ζήτημα της φαρμακευτικής δαπάνης λόγω των αμιγώς νοσοκομειακών φαρμάκων τα οποία στις άλλες χώρες υπο-

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

λογίζονται στις νοσοκομειακές δαπάνες αλλά και λόγω του ΦΠΑ που στην πράξη πρόκειται για έσοδο του κράτους. Για το θέμα αυτό εκτιμώ ότι θα πρέπει να επανεξεταστεί η σκοπιμότητα του ΦΠΑ σε φάρμακα αλλά και άλλες υπηρεσίες υγείας που καλύπτονται ασφαλιστικά... Πολλοί πιστεύουν ότι εφόσον έχει δοθεί το δικαίωμα της συνταγογράφησης σε όλους τους γιατρούς, δεν είναι δυνατόν να ελεγχθεί η δαπάνη. Θεωρείτε ότι πρέπει να περιοριστεί το δικαίωμα συνταγογράφησης; Πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. Οι ιδιώτες γιατροί που εξυπηρετούν ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ είναι περίπου 24.000 ενώ, από αυτούς, έχει σύμβαση με τον ΕΟΠΥΥ περίπου το 1/4. Πάντως, όσο δεν διαπιστώνεται διαφορά στη συνταγογραφική συμπεριφορά μεταξύ συμβεβλημένων και μη συμβεβλημένων ιατρών δεν υπάρχει λόγος να περιοριστεί αυτό το δικαίωμα. Άλλωστε, ο Οργανισμός ωφελείται από αυτό καθώς δεν επιβαρύνεται από τη δαπάνη της ιατρικής επίσκεψης. Θα σας πω χαρακτηριστικά ότι ενώ το 2011 ο σχετικός προϋπολογισμός προέβλεπε δαπάνη για ιατρικές επισκέψεις ύψους 288 εκατ. ευρώ, σήμερα η αντίστοιχη πρόβλεψη είναι 82 εκατ. ευρώ. Πληθαίνουν οι φήμες ότι οι διαβουλεύσεις μεταξύ τρόικας και κυβέρνησης καταλήγουν – ανάμεσα στα άλλα – στην αύξηση της συμμετοχής των ασθενών στο κόστος της περίθαλψης. Για παράδειγμα να θεσπιστούν νέα κλιμάκια συμμετοχής των ασθενών στο κόστος των φαρμάκων με ποσοστά που θα φθάνουν έως το 40-50%. Το επιχείρημα είναι ότι έχουμε το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής (copayment) περίπου 10-12% στην Ευρώπη. Ποια είναι η άποψή σας; Η άποψή μου είναι ότι το ποσοσό συμμετοχής θα πρέπει –επιτέλους– να οριστεί ανά φάρμακο και να διαφοροποιείται σύμφωνα με το εισόδημα. Ως προς το πρώτο, από μελέτη που εκπονήσαμε στον ΟΠΑΔ προκύπτει μία περιστολή της δαπάνης της τάξης των 150 εκατ. ευρώ ετησίως μόνο από τη «διόρθωση» των αναγραφόμενων ποσο-

στών συμμετοχής. Εν τω μεταξύ η όλη προετοιμασία του μέτρου έχει ολοκληρωθεί εδώ και καιρό από τον ΕΟΦ. Η σύνδεση με το εισόδημα υπαγορεύεται από τις οικονομικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στη χώρα και απειλούν την κοινωνική συνοχή με πρωτοφανή τρόπο. Η σύνδεση των ποσοστών συμμετοχής των ασθενών στο φάρμακο και όχι μόνο με το εισόδημα, ικανοποιεί και το κριτήριο της αναδιανεμητικότητας. Η καθιέρωση ποσοστού συμμετοχής ανάλογα με το εισόδημα όμως δεν είναι δίκαιη εφόσον πολλοί Έλληνες αποκρύπτουν από την εφορία μεγάλο μέρος των εισοδημάτων τους… Σε αυτό έχετε δίκιο. Ίσως με αυτό τον τρόπο οι πολίτες να είναι πιο επίμονοι στις συναλλαγές τους όσον αφορά στη χορήγηση αποδείξεων μια και θα γνωρίζουν ότι η φοροδιαφυγή κάποιου επιβαρύνει τη δική τους θέση και απέναντι στις υπηρεσίες υγείας. Υποτίθεται ότι η χώρα διαθέτει εδώ και μήνες πρωτόκολλα συνταγογράφησης φαρμάκων, τα οποία όμως δεν εφαρμόζονται. Τι φταίει; Και σε αυτό το ζήτημα φαίνεται ότι υπάρχει κίνδυνος μια πολύ σημαντική δουλειά (εν προκειμένω του ΕΟΦ) να «μείνει στα χαρτιά». Τα πρωτόκολλα έχουν παραδοθεί από το 2011 αλλά ακόμα δεν έχουν ενταχθεί στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Η ένταξή τους το συντομότερο δυνατό εκτιμώ ότι θα εκλογικεύσει σε μεγάλο βαθμό τη συνταγογραφική συμπεριφορά. Κατά καιρούς ακούγαμε για διάφορες υποθέσεις διαφθοράς. Π.χ. για γιατρούς που υπερσυνταγογραφούσαν. Όμως ουδέποτε έγινε γνωστό αν τους επιβλήθηκε κάποια ποινή. Πολλοί λένε ότι ήταν απλώς ένα επικοινωνιακό παιχνίδι. Τι λέτε εσείς; Έχουν επιβληθεί ποινές και από ένα σημείο κι έπειτα το θέμα παραπέμπεται στα πειθαρχικά συμβούλια των Ιατρικών Συλλόγων. Η κατάσταση αλλάζει και η δική μου αίσθηση είναι ότι και οι παραβατικές συμπεριφορές του παρελθόντος θα φθίνουν ολοένα και περισσότερο. Η ιατρική κοινότητα έχει κατά την άποψή μου την ωριμότητα της αυτορρύθμισης... Από την

άλλη το σύστημα ελέγχου πάσχει. Σας θυμίζω την πιλοτική προσπάθεια του ΟΠΑΔ όπου ενεπλάκησαν εξειδικευμένοι ιδιώτες στον έλεγχο των δαπανών με αποτέλεσμα με μια δαπάνη 58 χιλ. ευρώ να προκύψουν περικοπές ύψους 2 εκατ. ευρώ. Αυτό είναι προφανώς το ενδεδειγμένο μοντέλο ελέγχου. Σε πραγματικούς χρόνους και όχι εκ των υστέρων. Έχετε θέσει πλαφόν 200 επισκέψεων το μήνα στους συμβεβλημένους γιατρούς. Όλοι γνωρίζουν πως το πλαφόν συμπληρώνεται μέσα σε λίγες ημέρες στις αρχές του μήνα και στη συνέχεια ο γιατρός ζητά αμοιβή 10 ευρώ από τον ασφαλισμένο για τη συνταγογράφηση φαρμάκων. Γιατί δεν κάνατε κάποια παρέμβαση; Το πρόβλημα είναι ότι μάλλον ο αριθμός των συμβεβλημένων γιατρών είναι μικρός και αυτό, σε συνδυασμό με το πλαφόν, έχει πιέσει τον αριθμό των υπό ασφαλιστική κάλυψη επισκέψεων. Επιπλέον, ο σχεδιασμός για συνεργασία με ακόμη 5.000 γιατρούς μετατέθηκε χρονικά λόγω της ευρύτερης συγκυρίας. Πάντως, την ίδια στιγμή που συμβαίνει αυτό, ο αριθμός των επισκέψεων στις μονάδες του ΕΟΠΥΥ (πρώην ΙΚΑ), εκεί δηλαδή όπου ο ασφαλισμένος δεν επιβαρύνεται καθόλου, έχει περιοριστεί κατά πολύ. Οι πολίτες, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, έχουν περιορίσει το συνολικό αριθμό των επισκέψεων ενώ το 42,5% επιλέγουν ιδιώτη γιατρό με ίδια δαπάνη. Νομίζω ότι το μήνυμα είναι σαφές...

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Η επένδυση στον τουρισμό υγείας με την εφαρμογή των ΣΔΙΤ σε περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος θα μπορούσε να τονώσει τον κλάδο και να προσελκύσει επενδύσεις και κεφάλαια από το εξωτερικό

Συστήσατε ως πρόεδρος του ΟΠΑΔ, την ηλεκτρονική συνταγογράφηση παρακλινικών εξετάσεων, που στη συνέχεια επεκτάθηκε στον ΕΟΠΥΥ. Σε ποιο βαθμό σήμερα λειτουργεί η εφαρμογή και ποια είναι τα αποτελέσματα; Πώς μπορεί να αξιοποιηθεί περαιτέρω; Η εφαρμογή αυτή αποτέλεσε ένα στοίχημα το οποίο, παρά τα προβλήματα, νομίζω ότι έχει κερδηθεί. Απόδειξη: ενώ το μέσο κόστος ανά παραπεμπτικό στον ΟΠΑΔ ήταν το 2009 135 ευρώ, σήμερα στον ΕΟΠΥΥ είναι γύρω στα 55 ευρώ. Το e-diagnosis πρέπει να επεκταθεί και στα σημεία εκτέλεσης των εξετάσεων προκειμένου να παρακολουθείται όλο το κύκλωμα (ασφαλισμένος - γιατρός - διαγνωστικό κέντρο). Θέλω να τονίσω και κάτι ακόμα. Η αίσθηση του ελέγχου φαίνεται ότι προκαλεί διόρθωση στον τρόπο που ασκείται η ιατρική στη χώρα. Για παράδειγμα έχουμε ραγδαία μείωση των μαγνητικών και αξονικών τομογραφιών και υποκατάστασή τους από υπερηχογραφήματα. Σε αυτό βέβαια συνέβαλαν και οι κλιμακωτές εκπτώσεις, ωστόσο, η ηλεκτρονική παραπομπή διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο. Αν μάλιστα αναζητήσετε δεδομένα για το πόσο κόστισε αυτό το σύστημα, είμαι βέβαιος ότι θα προκύψει μια μοναδική σχέση κόστους-οφέλους για το κράτος. Τέλος, θέλω να σημειώσω ότι τα εργαλεία αυτά δεν αποσκοπούν μόνο στον έλεγχο του κόστους αλλά, κυρίως, στην καταγραφή των προβλημάτων υγείας του πληθυσμού και στον τρόπο διαχείρισής τους. Οι πληροφορίες αυτές είναι εξαιρετικά χρήσιμες στον υγειονομικό προγραμματισμό... Αν και εφόσον η χώρα λάβει την περιβόητη δόση των 31 δισ. ευρώ, τότε ένα μέρος θα χρησιμοποιηθεί για την εξόφλη-

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

ση των χρεών του ΕΟΠΥΥ. Πιστεύετε ότι θα τεθεί ζήτημα χορήγησης έκπτωσης από τους προμηθευτές π.χ. 20-30%; Πρώτα απ’ όλα πρέπει να γίνει κατανοητό το πόσο κρίσιμο είναι να ρυθμιστούν οι συσσωρευμένες υποχρεώσεις των ασφαλιστικών φορέων που εντάχθηκαν στον ΕΟΠΥΥ, στο πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειας ελέγχου των δαπανών. Όσον αφορά στις εκπτώσεις, υπάρχει ακόμα η εκκρεμότητα της ΚΥΑ που θα τις καθορίζει αλλά αυτό είναι ζήτημα διαπραγμάτευσης και οικονομικών δυνατοτήτων από την πλευρά του κράτους. Από την άλλη, είναι απαραίτητο να γίνει ένας προγραμματισμός πληρωμών προκειμένου να μην έχουμε νέες απώλειες θέσεων εργασίας αλλά και να μπορέσει το κράτος να διαπραγματευθεί από πραγματική θέση ισχύος. Επιμένω πάντως ότι ακόμα και αν λάβουμε την πολυπόθητη δόση, η επιλογή του συμψηφισμού των απαιτήσεων και των υποχρεώσεων του κράτους με την υγειονομική αγορά συνιστά μια λογική επιλογή. Ωστόσο, πρέπει κάποια στιγμή η υγειονομική αγορά να αντιμετωπιστεί όχι μόνο ως πηγή δαπάνης αλλά και υπό το πρίσμα της συμβολής στο ΑΕΠ και την απασχόληση. Επί παραδείγματι, η επένδυση στον τουρισμό υγείας με την εφαρμογή των ΣΔΙΤ σε περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος θα μπορούσε να τονώσει τον κλάδο και να προσελκύσει επενδύσεις και κεφάλαια από το εξωτερικό. Θα μου επιτρέψετε να κλείσω με ένα σχόλιο ως προς αυτό το θέμα. Το 2010 η χώρα κατετάγη στη 128η θέση επί συνόλου 136 κρατών ως προς τη διευκόλυνση στην άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας. Αντιλαμβάνεστε ότι αν δεν αλλάξει αυτό, όποια ρύθμιση γίνει σε δημοσιονομικό επίπεδο είναι καταδικασμένη...

Ρεπορταζ

• Ποιες είναι οι μεγαλύτερες υποθέσεις στις οποίες επέβαλε ποινές η Αμερικανική Δικαιοσύνη • Συνολικά, τα πρόστιμα έχουν ξεπεράσει τα 17 δισ. δολ.!

ΗΠΑ

Οι "κομπίνες" των φαρμακοβιομηχάνων

του Αιμίλιου Νεγκή

Τα τελευταία χρόνια, σε δέκα από τις μεγαλύτερες υποθέσεις που έχουν φθάσει στα αμερικανικά δικαστήρια, τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν ξεπέρασαν το αστρονομικό ποσό των 14 δισ. δολ.!

αρά τους ισχυρισμούς των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών, ότι έχουν αυστηρούς κανόνες δεοντολογίας και άλλα «ωραία λόγια», στην πράξη τα επίσημα στοιχεία από τις ΗΠΑ δείχνουν ότι έχουν κάνει αρκετές «απάτες» όσον αφορά την προώθηση των φαρμάκων τους.

Η διαφορά με την Ελλάδα - ακόμη και την Ευρώπη - είναι ότι στην Αμερική, η Δικαιοσύνη δεν αστειεύεται και έτσι και σε «πιάσουν στα πράσα» ο «πέλεκυς» είναι βαρύς και ασήκωτος… Μάλιστα, στις ΗΠΑ αν ξεκινήσει η διαδικασία παραπομπής μιας εταιρείας, τότε τα προϊόντα της κινδυνεύουν να μην αποζημιώνονται από το Medicare, μέχρις ότου διαλευκανθεί η υπόθεση. Έτσι, πολλές εταιρείες φθάνουν σε εξωδικαστικό συμβιβασμό, αποδεχόμενες ένα

«τσουχτερό» πρόστιμο, προκειμένου να αποφύγουν τα χειρότερα. Πληρώστε και σώστε… Και όταν λέμε «τσουχτερά», το εννοούμε: Τα τελευταία χρόνια, σε δέκα από τις μεγαλύτερες υποθέσεις που έχουν φθάσει στα αμερικανικά δικαστήρια, τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν ξεπέρασαν το αστρονομικό ποσό των 14 δισ. δολ.! Σκεφθείτε ότι η συνολική δημόσια φαρμακευτική δαπάνη της Ελλάδας το 2011 έφθασε τα 4 δισ. ευρώ! Αξίζει να αναφερθεί ότι το 2011 είχαμε

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

στις ΗΠΑ περισσότερες από 900 περιπτώσεις εσωτερικών διαρροών και καταγγελιών (whistleblower lawsuits). Οι διαρροές αυτές συνήθως γίνονται από στελέχη που εργάζονταν παλαιότερα σε μια εταιρεία… Παραδοσιακά, το 10% αφορούν φαρμακοβιομηχανίες, αλλά λίγες περιπτώσεις φθάνουν τελικά στο σημείο να παρέμβει η αμερικανική δικαιοσύνη. Μερικές περιπτώσεις αφορούν εταιρείες οι οποίες είχαν τιμωρηθεί και στο παρελθόν, πλήρωσαν κάποιο υψηλό πρόστιμο και υποσχέθηκαν ότι στο μέλλον δεν θα επαναλάβουν την ίδια συμπεριφορά. Όμως, στην πράξη οι υποσχέσεις έμειναν στα λόγια. Έτσι, οι αμερικανικές αρχές μελετούν σοβαρά το ενδεχόμενο να επιβάλουν, πέραν των προστίμων, πιο σκληρές ποινές, όπως: Ποινές στα υψηλόβαθμα στελέχη της εταιρείας Περιορισμό στη χρονική διάρκεια προστασίας ενός προϊόντος (πατέντα)! Το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης γίνεται όλο και πιο πιεστικό. Για πάνω από μία δεκαετία, οι δικηγόροι και οι ερευνητές του υπουργείου έχουν εξελιχθεί σε τρομερά «λαγωνικά» εναντίον των φαρμακοβιομηχανιών, επιβάλλοντας βαριές ποινές και πρόστιμα πάνω από 500 εκατ. τη φορά. Το «κυνήγι των μαγισσών» ξεκίνησε το 2004 και μάλιστα με τη μεγαλύτερη αμερικανική φαρμακευτική, τη Pfizer, η οποία ήλθε σε συμβιβασμό με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση για προβλήματα που υπήρξαν σχετικά με την προώθηση του νευρολογικού φαρμάκου Neurontin. Πάντως, κανείς δεν έχει αγγίξει την εκτός ενδείξεων προώθηση του Noravsc για την καρδιακή ανεπάρκεια, που λέγεται ότι γινόταν επί χρόνια… Έκτοτε τα πρόστιμα αυξήθηκαν κατακό-

Ρεπορταζ

τις ΗΠΑ αν ξεκινήσει η διαδικασία παραπομπής μιας εταιρείας, τότε τα προϊόντα της κινδυνεύουν να μην αποζημιώνονται από το Medicare, μέχρις ότου διαλευκανθεί η υπόθεση

ρυφα: Το 2005, η Serono συμφώνησε να πληρώσει 704 εκατ. για την εκτός ενδείξεων προώθηση του Serostim. Δύο χρόνια αργότερα, οι Purdue Pharma και BristolMyers Squibb συμμάζεψαν τα ασυμμάζευτα με 1,15 δισ. δολ. Μέχρι το 2009, τα πρόστιμα έφθασαν στα ύψη, με τη Pfizer και τη Lilly να κληθούν να πληρώσουν μαζί 3,7 δισ. δολ.! Η ιστορία δεν δείχνει να σταματά εδώ. Στα τέλη του 2011, η Merck έκλεισε την υπόθεση του Vioxx με πρόστιμο 950 εκατ. (πολλοί λένε και «πάλι καλά»). Λίγο αργότερα, η Abbott Laboratories «έκλεισε» με 1,6 δισ. δολ. την υπόθεση Depakote. Περισσότεροι συμβιβασμοί αναμένονται φέτος: Μόλις πριν από λίγες ημέρες, η βρετανική GSK κλήθηκε να καταβάλει πρόστιμο-"μαμούθ" ύψους 3 δισ. δολ. για τις πρακτικές που ακολούθησε στην προώθηση των φαρμάκων της, που αφορούν τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα Wellbutrin και Paxil. Δύο ακόμη υποθέσεις αναμένεται να «κλείσουν» μέσα στο 2012. Η Johnson & Johnson κυκλοφορεί ότι είναι κοντά να πληρώσει πρόστιμο από 1,6 έως και 2,2 δισ. δολ. για αντιδεοντολογική συμπεριφορά στην προώθηση του αντιψυχωσικού φαρμάκου Risperdal, καθώς και σε άλλες, μικρότερης σημασίας, υποθέσεις. Η Amgen λέγεται ότι αναμένεται να πληρώσει περίπου 780 εκατ. δολ. για «αντιδεοντολογική» συμπεριφορά όσον αφορά στην προώθηση των αντιαναιμικών φαρμάκων της. Όπως είπαμε, στις μεγαλύτερες υποθέσεις τα πρόστιμα ξεπέρασαν τα 14 δισ. δολ. Αν συμπεριλάβουμε και μικρότερης εμβέλειας υποθέσεις, τότε το συνολικό «μπουγιουρντί» είναι πάνω από 17 δισ. δολ.! Θυμίζου-

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

με μερικές απ’ αυτές: Η Novartis πλήρωσε 422,5 εκατ. για το φάρμακο Trileptal το 2010, η Cephalon δέχθηκε να πληρώσει 425 εκατ., η ScheringPlough 435 εκατ., η AstraZeneca 355 εκατ. για το Zoladex, η Forest Laboratories 313 εκατ. και η Elan 203 εκατ. Το ερώτημα φυσικά που τίθεται, έπειτα από όλα αυτά, είναι: Στην Ελλάδα, οι αρχές έχουν κάνει τίποτε για όσα έχουν αποκαλυφθεί στις ΗΠΑ; Γιατί είναι φύσει αδύνατον να μην έχουν ακολουθηθεί οι ίδιες πρακτικές στο μάρκετινγκ. Το ερώτημα όμως είναι μάλλον ρητορικό… Ας δούμε λοιπόν ποιες είναι οι δέκα μεγαλύτερες «πατάτες» των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών:

GlaxoSmithKline Πρόστιμο: 3 δισ. δολ. Φάρμακα: Paxil, Wellbutrin, Avandia Έτος: 2012 Στις 2 Ιουλίου έγινε γνωστό (φημολογούνταν εδώ και μήνες) το περιεχόμενο του εξωδικαστικού συμβιβασμού στον οποίο κατέληξε η φαρμακοβιομηχανία GlaxoSmithKline. Ο βρετανικός κολοσσός δέχθηκε να πληρώσει πρόστιμο-"μαμούθ" ύψους 3 δισ. δολ. για να κλείσει όλες τις εκκρεμότητες με την αμερικανική δικαιοσύνη. Η συμφωνία προβλέπει ότι η GSK θα δηλώσει την ενοχή της σε τρεις περιπτώσεις, να πληρώσει 1 δισ. για το ποινικό κομμάτι και επιπλέον 2 δισ. για να κλείσει τις αστικές διεκδικήσεις! Το ποσό του προστίμου είναι τόσο μεγάλο, γιατί η υπόθεση περιλαμβάνει διάφορες επιμέρους υποθέσεις απάτης. Ανάμεσα στα άλλα, αφορά την προώθηση φαρμά-

κων εκτός ενδείξεων, μίζες σε γιατρούς, αλλά και καταγγελίες για τιμολόγηση και αποζημίωση, που έχουν υποβάλει εναντίον της GSK άλλες εταιρείες. Ακόμη περιλαμβάνει καταγγελία ότι η βρετανική φαρμακοβιομηχανία απέκρυψε θέματα ασφάλειας του διαβητολογικού φαρμάκου Avandia. Η ηγεσία της GSK, σε επίσημη ανακοίνωσή της, φρόντισε να διαχωρίσει τη θέση της από πρακτικές των προκατόχων της. Ο CEO Andrew Witty, ο οποίος ανέλαβε τα «ηνία» το Μάιο του 2008 και κλήθηκε να «βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά», δήλωσε ότι «παρότι η υπόθεση πηγάζει από μια διαφορετική περίοδο για την εταιρεία, δεν μπορεί και ούτε θα αγνοηθεί. Θέλω να εκφράσω τη λύπη μας και να σημειώσω ότι έχουμε μάθει από τα λάθη που κάναμε». Επί της ουσίας, ο Witty έκοψε «μαχαίρι» τα οικονομικά κίνητρα στους ιατρικούς επισκέπτες και τις παροχές σε γιατρούς. Σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης, η GSK έκανε προώθηση εκτός ενδείξεων του Paxil σε παιδιά και εφήβους, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχαν δεδομένα ότι το φάρμακο είναι αποτελεσματικό σε αυτές τις ηλικίες. Ακόμη, προωθούσε συστηματικά το αντικαταθλιπτικό φάρμακο Wellbutrin για διάφορες εκτός ενδείξεων παθήσεις, όπως αδυνάτισμα, κατάχρηση ουσιών και σεξουαλική δυσλειτουργία. Παράλληλα, στη συμφωνία εντάχθηκαν αστικές διεκδικήσεις που αφορούσαν παρατυπίες στην προώθηση και των φαρμάκων Advair (άσθμα) και Lamictal (νευρολογικό). Φυσικά, η πιο σοβαρή απάτη είναι το γεγονός ότι απέκρυψε από τον αμερικανικό οργανισμό τροφίμων και φαρμάκων (FDA) αρνητικά δεδομένα που είχε στη διάθεσή της και αφορούσαν την ασφάλεια του Avandia. Μάλιστα, έχει αποκαλυφθεί ότι η GSK απέκρυβε τα δεδομένα συστηματικά από το 2001 έως και το 2007! Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι έκτοτε διάφορες κλινικές μελέτες ανέδειξαν σοβαρούς κινδύνους για καρδιολογικές παρενέργειες και το FDA έχει περιορίσει σημαντικά τη χρήση του φαρμάκου. Ενδεικτικό της απάτης από την πλευρά της GSK είναι ότι επί χρόνια η εταιρεία προέβαλε στους γιατρούς τα καρδιολογικά οφέλη του Avandia!

Pfizer Πρόστιμο: 2,3 δισ. δολ. Έτος: 2009 Φάρμακα: Bextra, Geodon, Zyvox, Lyrica Ο συμβιβασμός της Pfizer με το αμερι-

κανικό υπουργείο Δικαιοσύνης δεν είναι η πρώτη υπόθεση που ξεπερνά το 1 δισ. δολ. πρόστιμο, αλλά μέχρι σήμερα παραμένει η μεγαλύτερη υπόθεση απάτης στη διεθνή φαρμακευτική αγορά. Συνολικά, το πρόστιμο ξεπέρασε τα 2,3 δισ. δολ.! Για να αντιληφθούμε τα μεγέθη, το 2009, ο ετήσιος τζίρος της Pfizer (είχε ολοκληρωθεί η εξαγορά της Wyeth) ήταν 55 δισ. δολ., ενώ το 2011 έφθασε τα 67 δισ. Να σημειώσουμε ότι το 2009, ο τζίρος της Pfizer στην Ελλάδα ήταν μόλις 411 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, το πρόστιμο που έφαγε στις ΗΠΑ ήταν 5 φορές μεγαλύτερο από τον ετήσιο τζίρο στην Ελλάδα! Η Pfizer δέχθηκε να πληρώσει πρόστιμο για τις ποινικές ευθύνες ύψους 1,3 δισ. δολ., που είναι το μεγαλύτερο που επιβλήθηκε ποτέ γι’ αυτό το λόγο στις ΗΠΑ. Ακόμη κλήθηκε να πληρώσει άλλο 1 δισ. για να διευθετήσει αστικές διεκδικήσεις για το γεγονός ότι προώθησε παράνομα το παυσίπονο Bextra, το ανυτιψυχωτικό Geodon, το αντιβιοτικό Zyvox και το αντιεπιληπτικό Lyrica. Μάλιστα, η εταιρεία συμφώνησε και υπέγραψε ένα μνημόνιο για την εταιρική ακεραιότητα (expansive corporate integrity agreement) με το υπουργείο Υγείας για τη θέσπιση διαδικασιών και ελέγχων, με στόχο τον εντοπισμό και την αποφυγή παρόμοιων προβλημάτων στο μέλλον. Έχει ενδιαφέρον να δούμε τι δήλωσε η συνήγορος της εταιρείας, Amy W. Schulman: «Έχουμε μετανιώσει για συγκεκριμένες ενέργειες του παρελθόντος, αλλά είμαστε περήφανοι για την ενέργειά μας να ενδυναμώσουμε τους εσωτερικούς ελέγχους και να πρωτοστατήσουμε σε νέες διαδικασίες, ώστε όχι μόνο να συμμορφω-

ο 2011 είχαμε στις ΗΠΑ περισσότερες από 900 περιπτώσεις εσωτερικών διαρροών και καταγγελιών (whistleblower lawsuits). Οι διαρροές αυτές συνήθως γίνονται από στελέχη που εργάζονταν παλαιότερα σε μια εταιρεία…

Ρεπορταζ

Pfizer δέχθηκε να πληρώσει πρόστιμο για τις ποινικές ευθύνες ύψους 1,3 δισ. δολ., που είναι το μεγαλύτερο που επιβλήθηκε ποτέ γι’ αυτό το λόγο στις ΗΠΑ

θούμε με πολιτειακούς και ομοσπονδιακούς νόμους, αλλά και να ικανοποιήσουμε τις υψηλές προδιαγραφές που οι ασθενείς, οι γιατροί και το κοινό προσδοκούν από μια ηγέτιδα παγκόσμια εταιρεία, που είναι αφιερωμένη στη θεραπεία και στην καλύτερη υγεία». Το υψηλό πρόστιμο δεν ήταν τυχαίο. Το 2004, η Warner-Lambert που ανήκε στην Pfizer έκανε παρόμοιο συμβιβασμό για το φάρμακο Neurontin και δέχθηκε να πληρώσει πρόστιμο 430 εκατ. δολ. Η εταιρεία επίσης υπέγραψε ένα σύμφωνο εταιρικής ακεραιότητας, που είναι λίγο ως πολύ συνηθισμένο σε τέτοιου είδους υποθέσεις. Η ουσία είναι ότι συμφώνησε να μη συμβεί κάτι ανάλογο στο μέλλον. Όμως, η ίδια η Pfizer έκανε τα ίδια και φυσικά την πλήρωσε για το «αμαρτωλό» παρελθόν της Warner-Lambert. Ποια κομπίνα έκανε η Pfizer; Το υπουργείο Δικαιοσύνης ανακάλυψε, ανάμεσα στα άλλα, ότι επιβράβευε με ταξίδια και μετρητά τους ιατρικούς της επισκέπτες για να προωθούν στους γιατρούς το φάρμακο Bextra ως παυσίπονο για κάθε περίσταση, ενώ είχε λάβει έγκριση για χρήση μόνο σε πόνο από αρθρίτιδα. Μάλιστα, ένα υψηλόβαθμος διευθυντής πωλήσεων καταδικάστηκε σε 6 μήνες περιορισμό στο σπίτι με ηλεκτρονικό βραχιόλι στο πόδι! Το Bextra αποσύρθηκε από την αγορά το 2005 μετά το κάζο που έπαθε ένα άλλο φάρμακο αναστολέας του Cox-2, το γνωστό Vioxx. Το 2004, το Bextra είχε πωλήσεις ύψους 1,4 δισ. δολ. Στην ίδια υπόθεση εμπλέκονταν άλλα τρία φάρμακα: το αντιψυχωτικό Geodon, το οποίο είχε τις υψηλότερες πωλήσεις του το 2008 με

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

1 δισ. δολ., ενώ αρκετά χρόνια είχε ετήσιες πωλήσεις άνω των 500 εκατ. δολ. το αντιβιοτικό Zyvox έφερε πωλήσεις ύψους 1 δισ. το 2008, ενώ μέχρι τότε είχε σωρευτικές πωλήσεις πάνω από 3 δισ. δολ. το αντιεπιληπτικό Lyrica έφθασε επίσης πωλήσεις 1 δισ. το 2008 και συνεχίζει να αυξάνει σε πωλήσεις.

Johnson & Johnson Πρόστιμο: 1,5-2,2 δισ. δολ. Φάρμακα: Risperdal, Invega, Natrecor, Levaquin, Procrit Έτος: αναμένεται ενός του 2012 Η υπόθεση δεν έχει κλείσει ακόμη και είναι αρκετά περίπλοκη. Αναμένεται να καλύψει ένα μεγάλο εύρος παραβάσεων της εταιρείας: εκτός ενδείξεων προώθηση του Risperdal σε ομοσπονδιακό επίπεδο, απάτη στο πρόγραμμα Medicaid σε πολιτειακό επίπεδο πάλι για το Risperdal και μίζες που αφορούν την εταιρεία παροχής υπηρεσιών κατ’ οίκον νοσηλείας Omnicare. Αφορά και αρκετά άλλα φάρμακα εκτός από το Risperdal: ανάμεσά τους το επίσης αντιψυχωτικό Invega και το Natrecor, που αφορά στη συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, το αντιβιοτικό Levaquin και το αντιαναιμικό Procrit. Η εταιρεία έχει ήδη δηλώσει ένοχη για το Natrecor και έχει δεχθεί να πληρώσει πρόστιμο 85 εκατ. δολ. Δημοσιεύματα της Wall Street Journal και του Bloomberg υποστηρίζουν ότι βρισκόμαστε πολύ κοντά στο συμβιβασμό, με το πρόστιμο να κυμαίνεται από 1,5 έως 2,2 δισ. δολ. Ο συμβιβασμός δεν περιλαμβάνει ορισμένες πολιτειακές υποθέσεις. Π.χ. στην πολιτεία του Τέξας έχει γίνει ξεχωριστός συμβι-

βασμός για εκτός ενδείξεων προώθηση με πρόστιμο 158 εκατ. Επίσης, στο Αρκάνσας σώμα ενόρκων βρήκε την εταιρεία ένοχη για την προώθηση του Risperdal με απατηλό τρόπο και ο δικαστής διέταξε πρόστιμο 1,2 δισ., αλλά για την απόφαση αυτή έχει γίνει έφεση από την J&J. Ο επικείμενος συμβιβασμός θα κλείσει οριστικά διάφορες έρευνες της κυβέρνησης που διεξάγονται εδώ και 8 χρόνια. Από το 2003 έως και το 2010, το Risperdal είχε πωλήσεις 24 δισ. παγκοσμίως και στις ΗΠΑ είχε έσοδα 20 δισ. πριν χάσει την πατέντα του το 2007. Οι ομοσπονδιακοί ελεγκτές υποστηρίζουν ότι το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεων αφορά εκτός ενδείξεων χρήση.

Abbott Laboratories Πρόστιμο: 1,6 δισ. Φάρμακο: Depakote Έτος: 2012 Οι ασθενείς με άνοια ήταν στόχος των φαρμακοβιομηχάνων στα τέλη της δεκαετίας του ’90, όπως δείχνουν τα κρούσματα της προώθησης φαρμάκων εκτός ενδείξεων. Όπως έκαναν οι Eli Lilly και Johnson & Johnson, έτσι και η Abbott προώθησε ένα νευρολογικό φάρμακο, το Depakote, για χρήση σε ηλικιωμένους ασθενείς με άνοια, οι οποίοι γίνονταν ευερέθιστοι και επιθετικοί. Ένα ειδικά εκπαιδευμένο για αυτό το σκοπό κομμάτι των ιατρικών επισκεπτών προώθησε τη χορήγηση του φαρμάκου αυτού σε οίκους ευγηρίας, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχαν κλινικά δεδομένα ούτε για την ασφάλεια ούτε για την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου στους ασθενείς αυτούς. Μάλιστα, στην πραγματικότητα, η ίδια η Abbott διέκοψε πρόωρα μια κλινική μελέτη σε ηλικιωμένους ασθενείς με άνοια, καθώς παρατηρήθηκαν σοβαρές παρενέργειες από τη λήψη του φαρμάκου! Ακόμη, η εταιρεία παραδέχθηκε ενώπιον της αμερικανικής δικαιοσύνης ότι προώθησε το ίδιο φάρμακο για θεραπεία της σχιζοφρένειας, ενώ το φάρμακο είχε λάβει άδεια να χορηγηθεί μόνο σε ασθενείς με μανία και διπολική διαταραχή, καθώς μερικές φορές οι ασθενείς αυτοί εκδηλώνουν ψυχωτικά συμπτώματα. Όμως, σχετικές κλινικές μελέτες είχαν δείξει ότι η προσθήκη του φαρμάκου σε θεραπεία με αντιψυχωτικά σκευάσματα δεν βοήθησε τους ασθενείς με σχιζοφρένεια. Μάλιστα, αποδείχθηκε ότι η εταιρεία απέκρυψε τα δεδομένα αυτών των μελετών από τους ίδιους τους ιατρικούς της επισκέπτες! Για να κλείσει τις σοβαρές αυτές υποθέ-

σεις, η Abbott δέχθηκε να καταβάλει 500 εκατ. δολ. πρόστιμο για το ποινικό κομμάτι και δήλωσε ένοχη. Ακόμη, πλήρωσε 800 εκατ. ευρώ για αστικές διεκδικήσεις του αμερικανικού δημοσίου, καθώς το φάρμακο προκάλεσε ζημία πολλών εκατ. δολ. στα δημόσια προγράμματα υγείας Medicare και Medicaid. Επιπλέον, η Abbott πλήρωσε 100 εκατ. για να «κλείσει» αιτήματα αποζημίωσης σε πολιτειακό επίπεδο. Παράλληλα, το top management team της εταιρείας δεσμεύτηκε εγγράφως ότι για τα επόμενα 5 χρόνια θα εμπλακεί προσωπικά στις προσπάθειες συμμόρφωσης των δραστηριοτήτων της Abbott.

Eli Lilly

τις 2 Ιουλίου έγινε γνωστό το περιεχόμενο του εξωδικαστικού συμβιβασμού στον οποίο κατέληξε η φαρμακοβιομηχανία GlaxoSmithKline. Ο βρετανικός κολοσσός δέχθηκε να πληρώσει πρόστιμο-"μαμούθ" ύψους 3 δισ. δολ. για να κλείσει όλες τις εκκρεμότητες με την αμερικανική δικαιοσύνη

Πρόστιμο: 1,4 δισ. Φάρμακο: Zyprexa Έτος: 2009 Όταν το 2009 η Eli Lilly ανακοίνωνε τον εξωδικαστικό συμβιβασμό με το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης, ύψους 1,415 δισ. δολ., ήταν τότε η μεγαλύτερη υπόθεση του είδους της. Τώρα γνωρίζουμε ότι ήταν προπομπός όσων θα ακολουθούσαν, καθώς μέσα σε μόλις 3 χρόνια φθάσαμε στο διπλάσιο πρόστιμο, που επιβλήθηκε στη GSK. Η Eli Lilly κράτησε το ρεκόρ μόνο για 8 μήνες, καθώς ήρθε η υπόθεση της Pfizer με το Bextra. Η υπόθεση πάντως προκάλεσε πάταγο στην εποχή της, καθώς μέχρι τότε το πιο μεγάλο πρόστιμο που είχε επιβληθεί σε ανάλογη υπόθεση ήταν μόλις 875 εκατ. δολ. στην TAP Pharmaceuticals το μακρινό… 2001! Και εδώ η απάτη αφορούσε την εκτός ενδείξεων προώθηση της χρήσης του Zyprexa σε παιδιά και ηλικιωμένους ασθενείς με

Ρεπορταζ

MSD αναγκάστηκε να αποσύρει το φάρμακο Vioxx, όταν ήρθαν στο φως δεδομένα που έδειξαν ότι παρουσίαζε αυξημένο κίνδυνο για έμφραγμα και εγκεφαλικό

άνοια. Το φάρμακο προωθήθηκε παράνομα σε οίκους ευγηρίας και μονάδες μακρόχρονης φροντίδας. Βασικός στόχος της Lilly φαίνεται ότι ήταν να χορηγείται από γιατρούς πρωτοβάθμιας φροντίδας, ενώ το φάρμακο είχε λάβει άδεια για χορήγηση μόνο σε δύο περιπτώσεις: σχιζοφρένεια και διπολική διαταραχή. Και οι δύο δεν αντιμετωπίζονταν από γιατρούς πρωτοβάθμιας φροντίδας… Η Lilly δήλωσε ένοχη για παραπλανητική χρήση του φαρμάκου την περίοδο 19992001 και γι’ αυτό πλήρωσε πρόστιμο 515 εκατ. δολ. Για τις αστικές διεκδικήσεις τής επιβλήθηκε πρόστιμο 438 εκατ. από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση και κλήθηκε να πληρώσει 362 εκατ. σε διάφορες πολιτείες των ΗΠΑ για να κλείσει και τα εκεί μέτωπα. Ο CEO της Lilly, John Lechleiter – φρέσκος τότε στην ηγεσία – δέχθηκε στο πλαίσιο της συμφωνίας η εταιρεία να δημοσιεύσει όλες τις αμοιβές (άμεσες και έμμεσες) που έλαβαν οι γιατροί από την εταιρεία.

Merck (MSD Ευρώπη) Πρόστιμο: 950 εκατ. Φάρμακο: Vioxx Έτος: 2011 Αν υπάρχει μία περίπτωση (case study) που διδάσκεται στη διαχείριση κρίσεων στον τομέα των φαρμάκων, αυτή είναι του σκευάσματος Vioxx, που ήρθε στη διεθνή αγορά ως το παυσίπονο-«θαύμα». Πράγματι έκανε θραύση στις ΗΠΑ για τουλάχιστον 7 χρόνια. Όσο πιο πολύ η MSD φούσκωσε τις προσδοκίες τόσο πιο εκκωφαντική ήταν η «έκρηξη» όταν έσκασε η «βόμβα» για το πρόστιμο των 950 εκατ. δολ. Στην υπόθε-

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

ση αυτή δεν ξεχωρίζει τόσο το γεγονός ότι η MSD έκανε προώθηση εκτός ενδείξεων στη ρευματοειδή αρθρίτιδα ή το γεγονός ότι διόγκωσε τα πλεονεκτήματα και απέκρυψε συστηματικά και με δόλο τα μειονεκτήματα του Vioxx. Άλλωστε αυτά είχαν κάνει και άλλες εταιρείες νωρίτερα. Η υπόθεση του Vioxx είναι ορόσημο και ξεχωρίζει γιατί το φάρμακο δεν κυκλοφορεί πλέον. Η MSD αναγκάστηκε να αποσύρει το φάρμακο, όταν ήρθαν στο φως δεδομένα που έδειξαν ότι παρουσίαζε αυξημένο κίνδυνο για έμφραγμα και εγκεφαλικό. Το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοίνωσε ξεκάθαρα ότι οι ιατρικοί επισκέπτες της MSD παραπλάνησαν τους γιατρούς για την καρδιαγγειακή ασφάλεια του φαρμάκου, με σκοπό να αυξήσουν τις πωλήσεις και ότι η εταιρεία είπε ψέματα στα προγράμματα Medicaid για τους κινδύνους του φαρμάκου. Η MSD ουδέποτε παραδέχθηκε ότι έκανε λάθος σε οποιαδήποτε νομική εκκρεμότητα με το Vioxx. Όμως είναι η μόνη που σε όλες αυτές τις υποθέσεις απάτης φέρεται να παραπλάνησε για τους κινδύνους ενός φαρμάκου και στη συνέχεια απέσυρε το φάρμακο από την αγορά για λόγους ασφάλειας. Το θέμα είναι ότι το Vioxx συμπαρέσυρε στην καταστροφή και τα υπόλοιπα φάρμακα της ίδιας κατηγορίας (αναστολείς του COX 2). Ο εξωδικαστικός συμβιβασμός συμπεριέλαβε 321,6 εκατ. πρόστιμο για το ποινικό σκέλος της υπόθεσης και 628,4 εκατ. για το αστικό σκέλος, το οποίο αφορούσε προσφυγές από 40 πολιτείες! Εκτιμάται ότι γενικότερα η εταιρεία πλήρωσε περίπου 5 δισ. δολ. για να κλείσει προσφυγές σε άλλα σκέλη της υπόθεσης. Όπως και να’ ναι, πάντως, πρόλαβε στο μεταξύ, μέσα σε 4 χρό-

νια κυκλοφορίας του φαρμάκου, να αποκομίσει έσοδα της τάξης των 11 δισ. δολ.!

Serono (σήμερα Merck Serono) Πρόστιμο: 704 εκατ. Φάρμακο: Serostim Έτος: 2005 To 2005, όταν η ελβετική Serono δέχθηκε την ενοχή της σε δύο κατηγορίες για την προώθηση μιας αυξητικής ορμόνης σε ασθενείς με AIDS, ήταν ο ακριβότερος εξωδικαστικός συμβιβασμός της εποχής. Η περίοδος που η εταιρεία είχε την αντιδεοντολογική συμπεριφορά ήταν από το 1996 έως και το 2004. Ακολούθως το 2006 η εταιρεία εξαγοράστηκε από τη γερμανική Merck έναντι 13,2 δισ. δολ. και η υπόθεση μπήκε στο χρονοντούλαπο της αμαρτωλής ιστορίας της διεθνούς φαρμακοβιομηχανίας. Ένα μέρος της συμφωνίας της Serono κάλυπτε και άλλη μία υπόθεση, που αφορούσε και την εταιρεία RJL Sciences, η οποία κατασκεύαζε μια συσκευή για να μετρά τη μάζα των κυττάρων (body cell mass), με προφανή σκοπό να αυξηθούν οι πωλήσεις και των δύο εταιρειών. Το πιο εντυπωσιακό εύρημα της αμερικανικής δικαιοσύνης είναι ότι η εταιρεία προσέφερε τα έξοδα ενός συνεδρίου στις Κάννες σε κάθε γιατρό ο οποίος θα έγραφε τουλάχιστον 30 νέες συνταγές. Με το μέσο κόστος ανά συνεδρία του φαρμάκου να φθάνει τις 21.000 δολ., τότε η προσφορά της εταιρείας θα σήμαινε έσοδα ανά γιατρό 630.000 δολ.! Μία από τις ιδιάζουσες πτυχές του συμβιβασμού εκείνη την εποχή ήταν ότι η συμφωνία επέτρεψε στη Serono να συνεχίσει να πουλά τα προϊόντα της σε προγράμματα της κυβέρνησης, όπως το Medicaid.

Purdue Pharma Πρόστιμο: 634,5 εκατ. Φάρμακο: OxyContin Έτος: 2007 Η εταιρεία Purdue, που δεν έχει παρουσία στην Ελλάδα, δήλωσε ένοχη για την παραπλανητική προώθηση του παυσίπονου Oxycontin, καθώς προέβαλε ότι είναι λιγότερο εθιστικό σε σχέση με άλλα. Ισχυρισμός που δεν είχε καμία σχέση με την πραγματικότητα. Επίσης, οι ιατρικοί της επισκέπτες προέβαλαν ότι οι χρήστες του φαρμάκου θα μπορούσαν να το διακόψουν χωρίς στερητικό σύνδρομο, πράγμα που επίσης δεν ίσχυε. Η εφημερίδα «New York Times» είχε α-

ποκαλύψει ότι οι ιατρικοί επισκέπτες είχαν το δικαίωμα να «μαγειρέψουν» τα διαγράμματα για την ασφάλεια του φαρμάκου, παραπλανώντας τους γιατρούς. Στα τρία κεντρικά πρόσωπα στην υπόθεση, τον CEO Michael Friedman, τoν νομικό εκπρόσωπο Howard Udell και τον πρώην επιστημονικό διευθυντή Paul D. Goldenheim, επιβλήθηκε ποινή επειδή δεν μπορούσαν να συνάψουν συνεργασία με κανένα ομοσπονδιακό οργανισμό υγείας για 12 χρόνια! Στο μεταξύ ο Goldenheim εισήλθε στο Δ.Σ. της Momenta Pharmaceuticals.

Allergan Πρόστιμο: 600 εκατ. Φάρμακο: Botox Έτος: 2010 Όπως και στις προηγούμενες υποθέσεις, η Allergan δήλωσε ένοχη σε επίπεδο πλημμελήματος για την παραβίαση του σχετικού νόμου (Food, Drug and Cosmetic Act) και πλήρωσε ένα υψηλό πρόστιμο για την προώθηση ενός προϊόντος για μη αποδεδειγμένες ενδείξεις. Το ξεχωριστό στοιχείο στην όλη υπόθεση είναι ότι η Allergan δεν εξαπάτησε τους γιατρούς, αλλά τους… παρέσυρε. Έδωσε αμοιβή 1.500 δολ. σε κάθε γιατρό για να παρακολουθήσει παρουσιάσεις για τις θεραπευτικές δυνατότητες του φαρμάκου. Επίσης, έβαλε τους ιατρικούς επισκέπτες να αναλάβουν τη διεκπεραίωση όλης της γραφειοκρατίας, που απαιτούνταν για την εκτός ενδείξεων χορήγηση του Botox. Η Allergan δέχθηκε να καταβάλει 375 εκατ. για το ποινικό σκέλος και 225 εκατ. για να κλείσει το αστικό. Η συμφωνία εταιρικής ακεραιότητας (Corporate Integrity

ο υπουργείο Δικαιοσύνης ανακάλυψε ότι η Pfizer βράβευε με ταξίδια και μετρητά τους ιατρικούς της επισκέπτες για να προωθούν στους γιατρούς το φάρμακο Bextra ως παυσίπονο για κάθε περίσταση, ενώ είχε λάβει έγκριση για χρήση μόνο σε πόνο από αρθρίτιδα. Μάλιστα, υψηλόβαθμος διευθυντής πωλήσεων καταδικάστηκε σε 6 μήνες περιορισμό στο σπίτι με ηλεκτρονικό βραχιόλι στο πόδι!

Ρεπορταζ

Lilly δήλωσε ένοχη για παραπλανητική χρήση του φαρμάκου Zyprexa την περίοδο 1999-2001 και γι’ αυτό πλήρωσε πρόστιμο 515 εκατ. δολ.

Agreement) που κλήθηκε να υπογράψει, προβλέπει ότι η εταιρεία είναι υποχρεωμένη να αναφέρει τις αμοιβές που δίνει στους γιατρούς, συμπεριλαμβανομένων των αμοιβών για ομιλίες και ταξίδια και μάλιστα δημόσια, μέσω του website της εταιρείας.

AstraZeneca Πρόστιμο: 520 εκατ. δολ. Φάρμακο: Seroquel Έτος: 2010 Όπως και στις προηγούμενες υποθέσεις, και αυτή εναντίον της βρετανικής φαρμακοβιομηχανίας AstraZeneca ξεκίνησε από καταγγελία κάποιου. Όταν οι δικαστικές αρχές άρχισαν να ερευνούν τα αρχεία της εταιρείας, βρήκαν πολλούς τρόπους με τους οποίους η εταιρεία προωθούσε την εκτός ενδείξεων χορήγηση του ψυχροτρόπου φαρμάκου Seroquel, όπως αμείβοντάς τους για άρθρα και μελέτες, οι οποίες όμως είχαν γραφτεί από άλλους… Το συγκεκριμένο φάρμακο είχε εγκριθεί για τη θεραπεία διαφόρων ψυχικών προβλημάτων, όπως η σχιζοφρένεια, αλλά οι αρχές βρήκαν ότι η AstraZeneca προσπαθούσε να πείσει τους γιατρούς να γράφουν το φάρμακο για διάφορα προβλήματα υγείας, για τα οποία όμως δεν υπήρχε έγκριση, από τη νόσο Alzheimer και το σύνδρομο διαταραχής της προσοχής και της συγκέντρωσης μέχρι και την υπνηλία και το μετατραυματικό στρες. Η εταιρεία, για να αποφύγει τα χειρότερα, υπέγραψε ένα 5ετές συμβόλαιο (Corporate Integrity Agreement) που προβλέπει ότι θα πρέπει να δημοσιοποιεί όλες τις δοσοληψίες με γιατρούς. Σήμερα, η εταιρεία διαθέτει το πιο προηγμένο σύστημα διαύγειας,

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

που αναφέρει κάθε είδους αμοιβή προς γιατρούς, ακόμη και εκείνων που γίνονται μέσω τρίτων εταιρειών. Επίσης πέρσι η εταιρεία σόκαρε όταν ανακοίνωσε ότι διακόπτει παγκοσμίως την κάλυψη των εξόδων σε γιατρούς για τη συμμετοχή τους σε συνέδρια. Όπως αντιλαμβάνεστε, έκανε την ανάγκη φιλότιμο…

Bristol-Myers Squibb Πρόστιμο: 515 εκατ. Φάρμακα: Abilify, Serzone Έτος: 2007 Η Bristol-Myers τιμωρήθηκε το 2007 για διάφορες αντιδεοντολογικές συμπεριφορές, όπως το γεγονός ότι προσπάθησε να νοθεύσει τον ανταγωνισμό για τις τιμές του φαρμάκου Serzone. Το κύριο πρόβλημα πάντως ήταν το φάρμακο Abilify, ένα αντιψυχωσικό φάρμακο σαν το Zyprexa της Eli Lilly, το Risperdal της Johnson & Johnson και το Seroquel της AstraZeneca. Ο FDA είχε εγκρίνει το Abilify για τη σχιζοφρένεια των ενηλίκων και τη διπολική διαταραχή, αλλά όχι σε παιδιά και εφήβους και όχι σε γηριατρικούς ασθενείς που πάσχουν από άνοια. Μάλιστα, στην πραγματικότητα ο οργανισμός είχε προειδοποιήσει ειδικά εναντίον της χρήσης του στην άνοια. Και όμως, η BMS στόχευσε σε παιδοψυχιάτρους και άλλους ειδικούς της παιδιατρικής. Μετά δημιούργησε μια ειδική ομάδα για να επισκεφθεί ειδικά τα γηροκομεία, στα οποία είναι πιο συχνή η άνοια, παρά η σχιζοφρένεια και η διπολική διαταραχή. Όταν αποκαλύφθηκαν όλα, η εταιρεία συνεργάστηκε με το υπουργείο Δικαιοσύνης και υπέγραψε σχετικό σύμφωνο (Corporate Integrity Agreement). •••

θεμα

• Βελτίωση θεσμικού πλαισίου • Η καινοτομία στον πυρήνα της ανταγωνιστικότητας

ΟΟΣΑ

Οι επιπτώσεις της κρίσης στην Έρευνα & την Ανάπτυξη «Το τωρινό ερευνητικό σύστημα της Ελλάδας είναι αδύναμο και σε μεγάλο βαθμό αποσυνδεμένο από την εγχώρια οικονομία»

υραγός είναι η Ελλάδα στην Έρευνα και Ανάπτυξη, σύμφωνα με τη νέα έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης: «OECD Science, Technology and Industry Outlook 2012». Η έκθεση τονίζει ότι - όσον αφορά στην Ελλάδα - τρία είναι τα θέματα αιχμής στο πεδίο της Έρευνας και Ανάπτυξης:

1. να βελτιωθούν το θεσμικό πλαίσιο και οι γενικότερες συνθήκες ώστε να ενισχυθεί η καινοτομία 2. να αποτελέσει η καινοτομία τον πυρήνα της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και 3. να μετατραπεί η επιδεινούμενη «διαρροή εγκεφάλων» σε «κυκλοφορία εγκεφάλων».

Επί λέξει ο ΟΟΣΑ αναφέρει για τη χώρα μας: «το τωρινό ερευνητικό σύστημα της Ελλάδας είναι αδύναμο και σε μεγάλο βαθμό αποσυνδεμένο από την εγχώρια οικονομία». Ακόμα, επισημαίνει ότι η ανεπαρκής εμπορική αξιοποίηση στις αγορές νέων προϊόντων από καινοτόμους επιχειρηματίες, μέσα από τη συνεργασία εγχώ-

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

θεμα

υξάνεται συνεχώς η διαρροή νέων ερευνητών προς το εξωτερικό, αφού το περιβάλλον για τους νέους επιστήμονες γίνεται ολοένα και πιο δυσμενές, λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης

ριων πανεπιστημίων και εταιρειών, πρέπει εφεξής να αποτελέσει βασική προτεραιότητα της Ελλάδας. Η έκθεση σημειώνει ότι οι δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη (R & D) έχουν «κολλήσει» μόλις στο 0,60% του ελληνικού ΑΕΠ. Προφανώς, ο εθνικός στόχος που είχε τεθεί παλαιότερα για ποσοστό 1,5% του ΑΕΠ έως το 2020 θεωρείται πλέον ανέφικτος. Το «κακό» είναι ότι έχουμε μηδαμινές ιδιωτικές δαπάνες στον τομέα αυτό. Οι αντίστοιχες δαπάνες των ελληνικών επιχειρήσεων για Έρευνα και Ανάπτυξη φέρνουν τη χώρα στη δεύτερη θέση από το τέλος! Στις τελευταίες θέσεις βρισκόμαστε επίσης όσον αφορά στον αριθμό των νέων εμπορικών καινοτομικών πατεντών, είτε από ελληνικές εταιρείες είτε από ελληνικά πανεπιστήμια. Όπως τονίζει η έκθεση, οι σχέσεις μεταξύ των πανεπιστημίων και των ελληνικών βιομηχανιών είναι πολύ περιορισμένες, με τελικό αποτέλεσμα να υπάρχει αφενός πολύ μικρή ζήτηση από τις εγχώριες εταιρείες για καινοτομική έρευνα και, αφετέρου, να υπάρχει εξίσου ανάλογα μικρή προσφορά καινοτομιών από τα ελληνικά πανεπιστήμια, για τα οποία επιπροσθέτως γίνεται κριτική αναφορά σχετικά με τη μέτρια ποιότητά τους. Το τραγικό αποτέλεσμα είναι ότι αυξάνεται συνεχώς η διαρροή νέων ερευνητών προς το εξωτερικό, αφού το περιβάλλον για τους νέους επιστήμονες γίνεται ολοένα και πιο κακό, λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης. Ο ΟΟΣΑ επισημαίνει ότι η οικονομική κρίση οδηγεί σε περαιτέρω συρρίκνωση τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών επενδύσεων για Έρευνα και Ανάπτυξη στην Ελλάδα, με συνέπεια πλέον τα διαρθρωτικά κεφάλαια της Ε.Ε. να παραμένουν,

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

ουσιαστικά, η σημαντικότερη πηγή χρηματοδότησης των όποιων εγχώριων καινοτομιών. Ο Οργανισμός υποστηρίζει πως, γι’ αυτό ακριβώς το λόγο, η βασική πρόκληση είναι να απορροφηθούν πλήρως αυτοί οι κοινοτικοί πόροι και να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά.

Τι συμβαίνει διεθνώς Η οικονομική κρίση που άρχισε το 2008 είχε σημαντικό αντίκτυπο στην επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία (ΕΤΚ), καθώς και στις πολιτικές για τους εν λόγω τομείς. Επιτάχυνε πολλές εξελίξεις ή μεγέθυνε ορισμένες προκλήσεις, η πλειονότητα των οποίων είχαν ήδη κάνει την εμφάνισή τους πριν από το 2008. Η επανεξέταση των πολιτικών ΕΤΚ έχει κατά συνέπεια καταστεί πιο επείγουσα. Στο νέο αυτό περιβάλλον κάποιες χώρες έχουν προσαρμοστεί ή έχουν ξεκινήσει να προσαρμόζονται, ενώ άλλες δυσκολεύονται να εξελιχθούν. Κατά συνέπεια, το χάσμα διευρύνεται μεταξύ των χωρών που αναπτύσσονται και καινοτομούν σε αυτό το νέο πλαίσιο και αυτών που δεν τα καταφέρνουν. Η παγκόσμια οικονομική κρίση επηρέασε αμέσως και δυσμενώς την καινοτομία σε όλο τον κόσμο. Οι δαπάνες των επιχειρήσεων για Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη (ΕΤΑ) μειώθηκαν κατά το πρωτοφανές ποσοστό του 4,5% το 2009 σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ, με τις μεγαλύτερες δαπάνες για ΕΤΑ εκτός από την Κορέα και τη Γαλλία. Το 2010 η ανάκαμψη που συντελέστηκε σε μερικές χώρες δεν συνοδεύτηκε από την επαναφορά στα προ του 2009 επίπεδα δαπανών για ΕΤΑ. Η εξέλιξη αυτή, δηλαδή η απότομη πτώση ακολουθούμενη από με-

ρική ανάκαμψη, επιβεβαιώνεται από δείκτες όπως τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τα εμπορικά σήματα. Ανάμεσα στις χώρες που δραστηριοποιούνται περισσότερο στον τομέα της καινοτομίας, υφίσταται μια εντυπωσιακή αντίθεση μεταξύ της Σουηδίας και της Φινλανδίας, όπου η ΕΤΑ και τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας μειώθηκαν, και της Κορέας, όπου η ταχεία και σταθερή επέκταση συνεχίστηκε. Δεδομένων των τωρινών οικονομικών συνθηκών και των σχετικά αβέβαιων προοπτικών, είναι πιθανό ότι στην πλειονότητα των χωρών του ΟΟΣΑ, ιδιαίτερα σε αυτές που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση (π.χ. μερικές χώρες της νότιας και της ανατολικής Ευρώπης) η αύξηση των επιχειρηματικών δαπανών για ΕΤΑ θα είναι αρκετά αργή στο εγγύς μέλλον. Στις χώρες με σχετικά σταθερές συνθήκες πλαισίωσης πριν από την κρίση, οι οποίες έχουν αποδειχθεί σχετικά ανθεκτικές όσον αφορά την οικονομική μεγέθυνση (όπως αυτές στη βόρεια Ευρώπη και τη Γερμανία), οι δραστηριότητες καινοτομίας ίσως ακολουθήσουν πιο θετική πορεία. Για τις χώρες όπως η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιαπωνία, εντούτοις, οι προοπτικές τόσο οικονομικής μεγέθυνσης όσο και καινοτομίας είναι πιο αβέβαιες. Το 2009, ο αρχικός κλυδωνισμός έθιξε όλες τις κατηγορίες επιχειρήσεων, όμως ενώ οι δραστηριότητες καινοτομίας των μεγάλων πολυεθνικών, ειδικά εκείνων στους τομείς υψηλής τεχνολογίας, επανέκαμψαν το 2010, η καινοτόμος επιχειρηματικότητα δεν έχει ακόμα επανέλθει στα επίπεδα πριν από την κρίση. Το 2011, τόσο η ίδρυση νέων επιχειρήσεων όσο και οι επενδύσεις κεφαλαίου υ-

θεμα

ε τομείς γοργά εξελισσόμενους, όπως η βιοτεχνολογία, η πληροφορική και η αεροναυτική, η παραμονή ενός εργαζόμενου για καιρό εκτός εργασίας ουσιαστικά εξασθενεί περαιτέρω τη θέση του

ψηλού επιχειρηματικού κινδύνου παρέμειναν πολύ κάτω από τα επίπεδα πριν από την κρίση. Έπειτα από τη σημαντική αύξηση των επιχειρηματικών πτωχεύσεων κατά την κρίση, η ανανέωση της βιομηχανίας και η αντίστοιχη ανακατανομή των πόρων, που υποτίθεται ότι αυξάνουν τις συνολικές επιδόσεις της οικονομίας, δεν έχουν ακόμα σημειώσει ουσιαστική πρόοδο. Το 2009 η κυβερνητική χρηματοδότηση διογκώθηκε, αλλά μόνο προσωρινά σε πολλές χώρες, καθώς η καινοτομία ήταν σημαντικό συστατικό στοιχείο των δεσμών μέτρων για την ανάκαμψη: η Κρατική Χρηματοδότηση της ΕΤΑ (ΚΧΕΤΑ) αυξήθηκε κατά περίπου 9% στον ΟΟΣΑ. Η πλειονότητα των πόρων διατέθηκε σε επενδύσεις υποδομής και σε επιχειρήσεις (εγγυήσεις πιστώσεων για τις μικρές επιχειρήσεις, επιστροφές εκπτώσεων φόρου για δαπάνες που αφορούν την ΕΤΑ, δημόσιες συμβάσεις κ.λπ.). Καθώς τούτο αντιστάθμισε εν μέρει τη μείωση των δαπανών των επιχειρήσεων, η μείωση των συνολικών δαπανών για ΕΤΑ στον ΟΟΣΑ το 2009 δεν ήταν τόσο μεγάλη όσο θα ήταν σε διαφορετική περίπτωση. Εντούτοις, το 2010 και το 2011, καθώς οι δημοσιονομικοί περιορισμοί έγιναν πιο αυστηροί, πολλές χώρες μετρίασαν ή μείωσαν σημαντικά τις δαπάνες τους για ΕΤΑ (η ΚΧΕΤΑ στον ΟΟΣΑ μειώθηκε κατά περίπου 4% το 2010). Μολονότι η κρίση έδωσε το έναυσμα για την αποτελμάτωση ή τη μείωση των καινοτόμων δραστηριοτήτων στις χώρες του ΟΟΣΑ, δεν είχε το ίδιο αποτέλεσμα σε μερικές αναδυόμενες χώρες. Η Κίνα διατήρησε τον υψηλό ρυθμό ανόδου του ΑΕΠ και τη σταθερή αύξηση των δραστηριοτήτων και-

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

νοτομίας, καθώς οι επιχειρηματικές δαπάνες για ΕΤΑ αυξήθηκαν κατά 26% το 2009. Κατά συνέπεια, το μερίδιο της Κίνας στην παγκόσμια ΕΤΑ, που σκαρφάλωσε από το 7% το 2004 στο 10,5% το 2008, εκτινάχθηκε στο 13% το 2009: η κρίση επιτάχυνε την υφιστάμενη τάση. Παράλληλα, αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η Ινδία και η Βραζιλία, έδωσαν μεγαλύτερη προτεραιότητα στην πολιτική για την καινοτομία. Η έκθεση προσθέτει ότι αν και σε όλο σχεδόν τον κόσμο οι εξειδικευμένοι εργαζόμενοι (εργάτες και υπάλληλοι) έχουν πληγεί λιγότερο σε σχέση με τους ανειδίκευτους, είναι ήδη ορατή η αύξηση της μακρόχρονης ανεργίας μεταξύ των εξειδικευμένων εργαζόμενων σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Εσθονία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιρλανδία, ακόμα και οι ΗΠΑ. Ο ΟΟΣΑ υπογραμμίζει ότι σε τομείς γοργά εξελισσόμενους, όπως η βιοτεχνολογία, η πληροφορική και η αεροναυτική, η παραμονή ενός εργαζόμενου για καιρό εκτός εργασίας ουσιαστικά εξασθενεί περαιτέρω τη θέση του, καθώς χάνει επαφή με τις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς εργασίας, ενώ παράλληλα το ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας υποβαθμίζεται συνολικά, κάτι που αποτελεί πρόκληση προς αντιμετώπιση και για την Ελλάδα. Η εικόνα είναι διαφορετική ανάλογα με τον τομέα οικονομικής δραστηριότητας διεθνώς. Για παράδειγμα, παρά την κρίση, οι μεγάλες εταιρείες λογισμικού και υγείας συνεχίζουν σταθερά να αυξάνουν τις επενδύσεις R & D, ενώ στην αυτοκινητοβιομηχανία η πτώση είναι πολύ αισθητή, αρκετά μεγαλύτερη σε σχέση με την αεροναυπηγική, την πληροφορική (hardware) και τον ιατρικό εξοπλισμό.•••

Συνέδριο για την κλινική έρευνα

Η έκθεση του ΟΟΣΑ είναι αρνητική για την Ελλάδα. Όμως, εκείνο που θα σημειώναμε εμείς είναι ότι η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες. Η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης επενδύσεων στον τομέα των κλινικών δοκιμών φαρμάκων. Ετησίως, η χώρα μας απορροφά περίπου 50-60 εκατ. ευρώ στον τομέα αυτό και εκτιμήσεις Ελλήνων και ξένων ειδικών είναι ότι το ποσό αυτό μπορεί να φθάσει συνολικά έως και τα 400 εκατ. Για να γίνει αυτό όμως, δεν χρειάζονται μαγικά, αλλά ένα συγκροτημένο εθνικό σχέδιο και κυρίως συστράτευση Πολιτείας, ακαδημαϊκών και επιχειρήσεων. Προς την κατεύθυνση αυτή, το Ph.B σχεδιάζει να πραγματοποιήσει ειδικό συνέδριο για την κλινική έρευνα μέσα στο Δεκέμβριο. Θα επανέλθουμε…

Πηγή: http://www.oecd.org/sti/oec dsciencetechnologyandindust ryoutlook.htm

AΡΘΡΟ

• Έλλειψη ιατρικού, νοσηλευτικού και διοικητικού προσωπικού • Υπερβαίνουν τα 42 εκατ. ευρώ τα χρέη των ταμείων προς το νοσοκομείο για το 2011

Το Παίδων

"Η Αγία Σοφία" καταρρέει

του Δρα Βασίλη Θεοδωρόπουλου,

Συντ. Δ/ντή του ΕΣΥ & Αντιπροέδρου της ΟΕΝΓΕ

ο Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Η Αγία Σοφία» είναι το μεγαλύτερο παιδιατρικό νοσοκομείο της χώρας μας κι ένα από τα μεγαλύτερα του είδους του στην Ευρώπη. Διαθέτει σε ανάπτυξη περίπου 850 παιδιατρικές κλίνες, ειδικά τμήματα για διάφορες παιδιατρικές παθήσεις με έμπει-

«Δει τους πατέρας τω μηδέν αμαρτάνειν, αλλά πάντα α δει, πράττειν, εναργές εαυτούς παράδειγμα τοις τέκνοις παρέχειν» (Οι πατέρες οφείλουν να παρουσιάζουν τον εαυτό τους ως ζωντανό παράδειγμα στα παιδιά τους, με το να μην κάνουν κανένα σφάλμα, αλλά με το να κάνουν όσα πρέπει) Πλούταρχος

ρα εξειδικευμένα στελέχη, την Α’ Παιδιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου της Αθήνας κι ανάλογο αριθμό εργαστηρίων, εξοπλισμένων κατά το πλείστον με σύγχρονο κι άρτια λειτουργικό ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό. Δυστυχώς, όμως, η ολοένα επιδεινούμενη οικονομική περιπέτεια της χώρας μας

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

AΡΘΡΟ

να από τα πλέον οξέα προβλήματα του νοσοκομείου μας σήμερα είναι η διακοπή της λειτουργίας του Παιδοκαρδιοχειρουργικού Κέντρου του Νοσοκομείου

είχε ως αποτέλεσμα δυσμενείς επιπτώσεις στη μέχρι στιγμής άρτια λειτουργία του νοσοκομείου: Έλλειψη προσωπικού (κυρίως σε νοσηλευτικό, τεχνολογικό και διοικητικό προσωπικό), Έλλειψη χρηματοδότησης (τα ταμεία χρωστούν πάνω από 42 εκατ. ευρώ στο νοσοκομείο μόνο για το 2011), Αδυναμία προσέλκυσης νέων ευρωπαϊκών ή ολοκληρωμένων προγραμμάτων. Όλα τα παραπάνω προκαλούν διάφορες δυσλειτουργίες στο νοσοκομείο, παρά τις όποιες φιλότιμες προσπάθειες, τόσο των υπηρετούντων νοσηλευτικών όσο και των διοικητικών στελεχών του νοσοκομείου. Η από διετίας λειτουργία της νέας Ογκολογικής Πτέρυγας «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη - Ελπίδα» στο νοσοκομείο μάλλον προσέθεσε περαιτέρω προβλήματα, παρά προσέφερε τελεσφόρες λύσεις, αφού στελεχώθηκε με το ήδη υπάρχον ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, ενώ δεν προβλέφθηκαν ούτε χειρουργικές αίθουσες ούτε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας για τα ογκολογικά περιστατικά. Ένα από τα πλέον οξέα προβλήματα του νοσοκομείου μας σήμερα είναι η διακοπή της λειτουργίας του Παιδοκαρδιοχειρουργικού Κέντρου του Νοσοκομείου, δηλαδή του Καρδιοχειρουργικού Τμήματος, της Καρδιοχειρουργικής Μονάδας Εντατικής Θεραπείας, του Καρδιολογικού Τμήματος και του Αιμοδυναμικού Εργαστηρίου, τμημάτων μοναδικών στο ΕΣΥ της χώρας. Η πραγματική αιτία δεν είναι, προφανώς, «οι έριδες μεταξύ των γιατρών», των τριών παιδοκαρδιοχειρουργών του Κέντρου. Αυτή είναι απλά και μόνο η πρόφαση, που, δυστυχώς, χρησιμο-

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

ποίησαν οι προηγούμενες αρχές κατά κόρον και με «τυμπανοκρουσίες». Κύριοι λόγοι είναι: Η έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού για την Καρδιοχειρουργική ΜΕΘ και το Καρδιολογικό Τμήμα, Η έλλειψη και άλλων γιατρών παιδοκαρδιοχειρουργών (υπάρχουν 3 αντί για 6) και Καρδιοαναισθησιολόγων (υπάρχει 1 αντί για 6), Η παλαιότητα του συγκροτήματος του καρδιοαγγειογράφου (Biplane Cardioangiography) της εταιρείας Siemens, που είχε πρωτοεγκατασταθεί το 1996 και τελευταία είχε σταματήσει πλέον να «σερβίρεται» από την προμηθεύτρια εταιρεία. Η αντικατάστασή του είναι πολυέξοδη και φθάνει στο ποσό του 1,5 εκατ. ευρώ, τουλάχιστον. Με το μηχάνημα αυτό ελέγχονται και μελετώνται αιμοδυναμικά τα παιδιά, ώστε να σχεδιαστεί ασφαλώς η καρδιοχειρουργική επέμβασή τους. Η έλλειψη ή η ανανέωση του λοιπού τεχνολογικού εξοπλισμού. Είναι απόλυτη ανάγκη η επαναλειτουργία του Παιδοκαρδιοχειρουργικού Κέντρου, που, εξάλλου, ήταν το μοναδικό στη χώρα, υποστηρίζοντας, επιπλέον, περιστατικά κι από άλλες βαλκανικές χώρες. Η φαρισαϊκή καθυστέρηση, με τις δήθεν ΕΔΕ και τις αμφισβητούμενες «αντιθέσεις», πολιτικά κάλυψε τη λανθασμένη επιλογή της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας, τώρα όμως φαντάζει τόσο μα τόσο υποκριτική και ψεύτικη… Άλλο άμεσο πρόβλημα είναι η πλημμελής στελέχωση του νοσοκομείου με: Αναισθησιολόγους Νοσηλευτές των οποίων ο αριθμός ελαττώνεται σημαντικά, λόγω των συνταξιοδοτήσεων, και

πρέπει άμεσα ν’ αντικατασταθούν, παρά την εφαρμοζόμενη απ’ την Τρόικα λογική νέων διορισμών, με αναλογία 1/10. Οι διάφοροι επικουρικοί γιατροί ή νοσηλευτές δεν επιλύουν το πρόβλημα διαχρονικά. Μάλιστα, σε εξειδικευμένες υποειδικότητες, όπως η Παιδοκαρδιοχειρουργική, η Παιδοκαρδιολογία και η Παιδοκαρδιοαναισθησιολογία, οι επικουρικοί γιατροί πρέπει να θεωρούνται εξειδικευόμενοι, αφού δεν έχουν καμία πρότερη εκπαίδευση ή εμπειρία στη διάρκεια της ειδίκευσής τους. Μόλις εκπαιδεύονται και αρχίζουν να προσφέρουν ουσιαστικά, απλά λύεται η σύμβασή τους και φεύγουν… Εξάλλου δεν είναι πρόθεση του άρθρου αυτού να αναφερθεί στα ήδη πολυσυζητημένα προβλήματα, που ανέκυψαν με την ιδιαίτερη «θρασύτητα» της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας, σχετικά με τη Μονάδα Ινοκυστικής νόσου, τις Αιματολογικές Κλινικές των Συγγενών Αιμοσφαιρινοπαθειών και του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, που προσπάθησε απεγνωσμένα ή να τις κλείσει ή να τις μεταφέρει, ασκώντας την πλέον επονείδιστη συμπεριφορά, απέναντι στα άρρωστα παιδιά και τις οικογένειές τους… Κι έρχομαι τώρα στο κύριο θέμα του άρθρου, που είναι τα Τμήματα Ιατρικής Απεικόνισης, το Ακτινολογικό Τμήμα και το Τμήμα των Ακτινοδιαγνωστικών Απεικονίσεων (το οποίο έχω την τιμή να συντονίζω, την τελευταία 22ετία). Η ανανέωση του εξοπλισμού τους ήταν και είναι το πρώτο ζητούμενο. Στην τριετία 2007-10, έγινε η αντικατάσταση των μηχανημάτων Κλασικής Ακτινολογίας, με σύγχρονα ψηφιακά συγκροτήματα, μέσω διαγωνισμών του δημοσίου.

Παρόλα αυτά, καμιά προσπάθεια ανανέωσης των μηχανημάτων κλασικής υπερηχογραφίας κι υπερηχογραφίας triplex δεν έχει ακόμη γίνει… Τα λειτουργούντα μηχανήματα ήδη μπαίνουν στη δεύτερη δεκαετία, με αποτέλεσμα να υπάρχει πρόβλημα ανταλλακτικών. Δεδομένου του ότι στην παιδιατρική διαγνωστική οι υπέρηχοι είναι η πρώτη διαγνωστική προσέγγιση των παιδιατρικών ασθενειών, επειδή στερούνται ακτινοβολίας Χ, η αντικατάστασή τους με σύγχρονα μηχανήματα καθίσταται περισσότερο από επιβεβλημένη… Να δούμε, πότε η νέα ηγεσία θα φιλοτιμηθεί – και αν – να προβεί στην άμεση αντικατάστασή τους… Ευτυχώς, που υπάρχουν φιλάνθρωποι – δωρητές! Έτσι, με τη βοήθεια του Συλλόγου Γονέων Παιδιών με Νεοπλασματική Πάθηση «Φλόγα» και του ΟΠΑΠ, το 2009-10, πραγματοποιήθηκε δωρεά και εγκατάσταση ενός σύγχρονου πολυτομικού

υγεία, παρά τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση, και δη η υγεία των μικρών παιδιών, πρέπει να ‘ναι το πρώτιστο και κύριο μέλημα της νέας κυβέρνησης εθνικής συνευθύνης

AΡΘΡΟ

«Φλόγα» και ο ΟΠΑΠ δώρισαν στο νοσοκομείο ένα σύγχρονο συγκρότημα μαγνητικού τομογράφου 1.5Τ, με προγράμματα Perfusion – Diffusion & Spectroscopy

αξονικού τομογράφου 16 τομών, της εταιρείας GE, με ειδικά παιδιατρικά προγράμματα και με προγράμματα ακτινοπροστασίας (ελέγχου δόσης ακτινοβολίας) των εξεταζόμενων παιδιών. Ακόμη, τον περασμένο Μάρτη, η «Φλόγα» πάλι, σε συνδυασμό με τον ΟΠΑΠ, πραγματοποίησαν δωρεά ενός σύγχρονου συγκροτήματος μαγνητικού τομογράφου 1.5Τ, με προγράμματα Perfusion – Diffusion & Spectroscopy. Ο διαγωνισμός προμήθει-

ας θα γίνει μέσα στο καλοκαίρι και ως το τέλος του χρόνου θα γίνει η εγκατάσταση του νέου συγκροτήματος. Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται η εκπαίδευση και μετεκπαίδευση γιατρών, νοσηλευτών και τεχνολόγων στη χρήση των νέων τεχνολογιών, εκτιμώ, με ευθύνη της εταιρείας που θα προμηθεύσει το μηχάνημα. Παράλληλα, θα πρέπει να γίνει συντήρηση κι αναβάθμιση του ήδη λειτουργούντος συγκροτήματος μαγνητικού τομογρά-

Τα παιδιά είναι τα πρώτα "θύματα" κι αυτά συνήθως "πληρώνουν" την κρίση Συνήθη αίτια είναι η διάλυση των οικογενειών – ως συνέπεια της οικονομικής δυσπραγίας - η φτώχια, το κοινωνικό άγχος, η ανεργία των γονιών κι η «εντελώς ραγδαία πτώση» του εκπαιδευτικού συστήματος. Τα παιδιά σωματοποιούν το άγχος, την απόγνωση και την κάθε είδους ανασφάλεια, με αποτέλεσμα οι παιδίατροι και τα νοσοκομεία να αντιμετωπίζουν παιδιά με ανεξήγητα δυνατούς πονοκεφάλους, πόνους στα οστά κι ακαθόριστα κοιλιακά άλγη. Όλες αυτές οι διαπιστώσεις επιβεβαιώνουν πως n ελληνική οικογένεια και ειδικότερα τα πιο «ανυπεράσπιστα μέλη» της, τα μικρά παιδιά, έχουν βρεθεί στο «μάτι του κυκλώνα». «Είναι πλέον επιβεβαιωμένο πως n κατάθλιψη δεν πυροδοτείται απλώς, αλλά προκαλείται από την οικονομική κρίση», τονίζουν οι ειδικοί παιδοψυχίατροι.

Τα παιδιά της Αττικής, και γενικότερα τα Ελληνόπουλα σήμερα, χάνουν την υγεία και την ψυχική τους ισορροπία, εξαιτίας της παρατεταμένης ύφεσης. Ειδικά οι μονογονεϊκές οικογένειες επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος, καθώς, εκτός από μειωμένα εισοδήματα, δεν έχουν και με ποιον να μοιραστούν τους φόβους και την ανασφάλειά τους. Οι παππούδες κι οι γιαγιάδες, που για πολλά χρόνια, στήριζαν με την, έστω, χαμηλή τους σύνταξη τα παιδιά και τα εγγόνια τους, έχουν σήμερα προσωπικό άγχος επιβίωσης: Από τη μία δεν έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, από την άλλη οι συντάξεις τους έχουν κυριολεκτικά αποδεκατιστεί. Σκεφτείτε, εξ άλλου, πόσο υποφέρουν οι γονείς των οποίων τα παιδιά πάσχουν από σοβαρά σπάνια νοσήματα, ιδιαίτερα οι χωρισμένες γυναίκες με τέτοια παιδιά. Σημαντικό ρόλο στη σημερινή κατάστα-

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

ση παίζει το συγγενικό περιβάλλον, καθώς «n οικογένεια μπορεί πρώτη να υποπτευθεί ότι κάποιο μέλος της υποφέρει. Αλλαγές στη συμπεριφορά, τον ύπνο, το φαγητό ή εκδήλωση ευερεθιστότητας αποτελούν προειδοποιητικά σημάδια πως κάτι δεν πάει καλά. Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική και δίνει στους ειδικούς τη δυνατότητα να επέμβουν επιτόπου», συμβουλεύουν οι ειδικοί. Η πιο αποτελεσματική «συνταγή» που πρέπει να ακολουθήσουμε αυτό τον καιρό, είναι να ανασυντάξουμε τις οικογένειες και να ξαναθυμηθούμε τον παλιό καιρό, όταν το πρόβλημα του ενός εξ αυτών, ήταν πρόβλημα όλων. Κι αργότερα, να γυρίσουμε στην κοινωνία, μιας και τα προβλήματα, που συνεχώς θα εμφανίζονται και θα γιγαντώνονται, δεν έχουν ονοματεπώνυμο, φύλο ή εντοπιότητα, αλλά αφορούν συνολικά την ελληνική κοινωνία.

φου 1.0Τ Harmony Siemens, που ήδη έχει κλείσει 12 χρόνια συνεχούς λειτουργίας, εξυπηρετώντας – ως μοναδικό εγκατεστημένο ανάλογο μηχάνημα στο ΕΣΥ – τα παιδιά, με άρτια λειτουργία. Η παράλληλη λειτουργία των δύο μηχανημάτων μαγνητικής τομογραφίας, εφόσον υπάρξει κι ανάλογο τεχνολογικό προσωπικό, θα επιφέρει ελάττωση της λίστας αναμονής (που, σήμερα, υπερβαίνει τους 6 μήνες), ιδιαίτερα σε παιδιά ηλικίας κάτω των 6 ετών, στα οποία η εξέταση προϋποθέτει μερική καταστολή. Παράλληλα, πρέπει να δημιουργηθεί σε διπλανό χώρο, τμήμα ανάνηψης των παιδιών μετά τη μερική καταστολή, να πλαισιωθεί το τμήμα με δύο τουλάχιστον αναισθησιολόγους, ώστε να υπάρχει λειτουργική αυτοτέλεια κι άμεση διαχρονική εξυπηρέτηση των παιδιών. Επίσης, θα πρέπει να γίνει προμήθεια νέων μηχανημάτων παρακολούθησης των ζωτικών σημείων του παιδιού, τόσο μέσα στο δωμάτιο του μαγνήτη (αμαγνητικά μηχανήματα) όσο και στο θάλαμο ανάνηψης. Από το 2008 είχε ξεκινήσει η διαδικασία προμήθειας δύο νέων μηχανημάτων (ενταγμένων στα προγράμματα ΕΣΠΑ), που πρόκειται να συμπληρώσουν τη διαγνωστική γκάμα του νοσοκομείου μας:

Οι σύγχρονοι «Καιάδες» επινοήθηκαν από τους πρωταγωνιστές της πλήρους κατάρρευσης του κράτους, από τις διάφορες κυβερνήσεις, δηλαδή του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ των τελευταίων 3 ετών, συν την εσχάτως «ταυτοποιημένη» με αυτούς ΔΗΜΑΡ. Το έγκλημα κατά των επόμενων γενιών άρχισε κι εξελίσσεται μπρος στα μάτια μας, χωρίς κανείς να γνωρίζει την έντασή του ή το βάθος των χρόνων που θα συνεχίζεται να υφίσταται. Ο ζόφος έχει πια οριστικά σκεπάσει το γαλανό μας ουρανό… Τέλος, ας θυμούνται οι «συγκυβερνώντες» πως: «Αιέν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων, μηδέ γένος πατέρων αισχυνέμεν» (Πάντοτε να είσαι άριστος και ανώτερος των άλλων και να μην ντροπιάζεις το γένος των πατέρων σου) - Όμηρος, γεγονός που αυτοί, με τη θέλησή τους, κατά κόρον έχουν πραγματοποιήσει…

Συγκρότημα σύγχρονης τομογραφικής γ-camera Συγκρότημα PET-CT Τα μηχανήματα αυτά πρόκειται να εγκατασταθούν στη νέα Ογκολογική Πτέρυγα του νοσοκομείου, σε ειδικά μελετημένους για θέματα ακτινοπροστασίας χώρους. Ήδη η όλη διαδικασία βρίσκεται στη φάση απάντησης επί των ενστάσεων και πρόκειται σύντομα – ως το τέλος του έτους – να οδηγηθούν στην τελική φάση.

ίναι απόλυτη ανάγκη η επαναλειτουργία του Παιδοκαρδιοχειρουργικού Κέντρου, που, εξάλλου, ήταν το μοναδικό στη χώρα, υποστηρίζοντας, επιπλέον, περιστατικά κι από άλλες βαλκανικές χώρες. Η φαρισαϊκή καθυστέρηση, με τις δήθεν ΕΔΕ και τις αμφισβητούμενες «αντιθέσεις», πολιτικά κάλυψε τη λανθασμένη επιλογή της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας, τώρα όμως φαντάζει τόσο μα τόσο υποκριτική και ψεύτικη

AΡΘΡΟ

ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗ …ΝΟΤΑ,

που πρέπει «να μας γίνει μάθημα»… Ένας ανθρωπολόγος πρότεινε το ακόλουθο παιχνίδι στα παιδιά μιας αφρικανικής φυλής: Τοποθέτησε ένα καλάθι γεμάτο ζουμερά φρούτα δίπλα σε ένα δέντρο και είπε στα παιδιά ότι όποιο από αυτά φτάσει πρώτο στο καλάθι, θα πάρει όλα τα φρούτα. Όταν τους έδωσε το σινιάλο για να τρέξουν, πιάστηκαν χέρι-χέρι και ξεκίνησαν να τρέχουν όλα μαζί. Ύστερα κάθισαν σ’ έναν κύκλο για να φάνε τα φρούτα. Όταν ρώτησε τα παιδιά γιατί το έκαναν αυτό, αφού κάποιο από αυτά θα μπορούσε να είχε καρπωθεί όλα τα φρούτα, τα παιδιά απάντησαν «UBUNTU», που σημαίνει «δεν μπορούμε να είμαστε χαρούμενοι, αν έστω ένας από εμάς είναι στενοχωρημένος!». Η λέξη «UBUNTU» στη γλώσσα τους σημαίνει: «Υπάρχω γιατί υπάρχουμε»! Αυτό ας είναι και το δικό μας μήνυμα…

Ακόμη, γίνεται γνωστό, πως τα μηχανήματα αυτά εμπεριέχονται στον ειδικό νόμο που διέπει τη σύσταση και λειτουργία της νέας Ογκολογικής Πτέρυγας. Δεν κρύβω, πως από ορισμένους «κύκλους» έγινε μεγάλη προσπάθεια τα μηχανήματα αυτά να οδηγηθούν προς άλλα νοσοκομεία, πλην όμως μάταια... Ακόμη θα ήθελα να παρατηρήσω, πως δεν κατανοώ «την άρνηση εκπαίδευσης» γιατρών, τεχνολόγων και της ακτινοφυσικού του νοσοκομείου στο μοναδικό ήδη τμήμα PET-CT που λειτουργεί στο Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», αφού ευνόητο είναι πως γίνεται αποκλειστικά και μόνο «για τις ανάγκες του ΕΣΥ». Αν, παρά τις σχετικές πιέσεις, η πιθανότητα εκπαίδευσης δεν τελεσφορήσει, η εκπαίδευση μοιραία θα γίνει στο εξωτερικό, μέσω υποτροφίας του ΚΕΣΥ, με ανάλογη κάλυψη των εξόδων, σύμφωνα με την υπάρχουσα διαδικασία. Πέραν των πυρηνικών γιατρών και των αναισθησιολόγων, που είτε μετατεθούν από άλλα νοσοκομεία του ΕΣΥ είτε προσληφθούν μέσω της γνωστής διαδικασίας προκήρυξης νέων θέσεων, οι υπόλοιπες θέσεις των ακτινοδιαγνωστών γιατρών, των τεχνολόγων και των νοσηλευτών, μπορούν να καλυφθούν από τους ήδη υπηρετούντες στα Απεικονιστικά Τμήματα. Επιπλέον, απαιτείται η προκήρυξη νέων θέσεων ακτινοφυσικού, ραδιοχημικού και ραδιοβιολόγου για τις ανάγκες των δύο αυτών νέων τμημάτων. Τα δύο αυτά τμήματα έχουν σχεδιασθεί για «να καλύψουν ανάγκες» των νοσοκομείων «Λαϊκό» και του Ογκολογικού Νοσοκομείου «Άγιος Σάββας», στις κενές περιστατικών ώρες και μέρες. Η υγεία, παρά τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση, και δη η υγεία των μικρών

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

παιδιών, πρέπει να είναι το πρώτιστο και κύριο μέλημα της νέας κυβέρνησης εθνικής συνευθύνης, όχι μόνο στα λόγια κι εμπρός στις κάμερες, αλλά στις πράξεις. Η φροντίδα των μικρών παιδιών κι η συνεχής πρόγνωση και θεραπεία τους, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος ενός ευνομούμενου κράτους, αφού τα σημερινά παιδιά αποτελούν το μέλλον της χώρας… Βέβαια, όλα αυτά, θα μπορούσαν να γίνουν, αν στις τελευταίες εκλογές είχε δοθεί σαφέστερος «αντιμνημονιακός χαρακτήρας» ή αν είχε γίνει μια καθαρή «αντιμνημονιακή κυβέρνηση»… Η περιβόητη «αναδιαπραγμάτευση», που υποσχέθηκε προεκλογικά η «εγχώρια Τρόικα» των ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ, πήρε «σάρκα κι οστά»! Πλέον, η κυβέρνηση κινείται οριστικά σε «τροχιά απαρέγκλιτης υλοποίησης των μνημονίων». Το μόνο που μπορεί να υποσχεθεί, πλέον, η κυβέρνηση Σαμαρά είναι το βάθεμα της ύφεσης, η οποία βάσει προβλέψεων κινείται πάνω από το 6% και η κόλαση για τους εργαζόμενους, με ανεργία, που ασφαλώς θα ξεπεράσει και το 23%, για το 2012! Με τα δεδομένα αυτά, είναι φυσικό η υγεία να μπει στο «χρονοντούλαπο της ιστορίας»… Τίποτε δεν μπορούμε να περιμένουμε από αυτούς… Έχουμε, όμως, χρέος να ενημερώσουμε τον ιατρικό κόσμο για όλα τα τεκταινόμενα στο μεγαλύτερο παιδιατρικό μας νοσοκομείο, ν’ αφουγκραστούμε την αγωνία των εργαζόμενων σε αυτό και να μοιραστούμε τον πόνο των μικρών μας ασθενών και των οικογενειών τους. Πού ξέρετε, ίσως κάποιος με ευαίσθητα αυτιά ακούσει την κραυγή αγωνίας μας… Ίσως…•••

H Bristol-Myers Squibb είναι μια παγκόσμια βιοφαρμακευτική εταιρεία με αποστολή της να ανακαλύπτει, να αναπτύσσει και να παρέχει καινοτόμα φάρμακα που συμβάλλουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών.

Together we can prevail.

Together we can prevail. www.bms-greece.gr 39 Bristol-Myers Squibb A.E. Αττικής 49-53 & Προποντίδος 2, Τ.Κ. 152 35 Βριλήσσια, Αττική ΤΘ 63883 - Bριλήσσια, Τ.Κ. 152 03, Αττική Τηλ.: 210 6074 300 & 210 6074 400, Φαξ: 210 6074 333, ΑΡ.Μ.Α.Ε. 62772/01ΑΤ/Β/07/148

ΝομικA ΘΕΜΑΤΑ

• Στόχος των μεταρρυθμίσεων είναι η αποτελεσματική φαρμακευτική αγωγή για τον ασθενή και η ταχεία πρόσβαση σε νέα και καινοτόμα φάρμακα και αγωγές

Θεσμικές αλλαγές στις κλινικές δοκιμές Επιμέλεια: Εύα Κίτσιου, Δ.Ν. Δικαίου Υγείας, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω, «Κρεμαλής Δικηγορική Εταιρεία»

Οι διοικητικές γραφειοκρατικές καθυστερήσεις και το πολυδάπανο των κλινικών δοκιμών είχαν ως αποτέλεσμα την επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της φαρμακευτικής έρευνας στην Ε.Ε.

ο θεσμικό πλαίσιο της διενέργειας κλινικών δοκιμών φαρμάκων ρυθμίζεται μέχρι σήμερα με την κοινοτική οδηγία 2001/20. Ο απολογισμός της δεκαετίας που ακολούθησε τη θέσπιση του ανωτέρω ρυθμιστικού πλαισίου περιλαμβάνει τόσο θετικά όσο και αρνητικά δεδομένα, που συνοψίζονται στα εξής:

Υψηλότερο επίπεδο ασφάλειας και ορθότητας, δυνάμει της εφαρμογής αυστηρότερων κανόνων δεοντολογίας. Ενίσχυση της αξιοπιστίας των δεδομένων των κλινικών δοκιμών. Αύξηση του κόστους της διεξαγωγής της κλινικής δοκιμής. Αύξηση του κόστους της ασφάλισης των συμμετεχόντων, που βαρύνει τις αναδόχους βιομηχανίες.

Αύξηση της μέσης καθυστέρησης για τη διεξαγωγή μιας κλινικής δοκιμής (κατά 90%). Οι διοικητικές γραφειοκρατικές καθυστερήσεις και το πολυδάπανο των κλινικών δοκιμών είχαν ως αποτέλεσμα την επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της φαρμακευτικής έρευνας εντός της Ένωσης και κατέδειξαν την αναγκαιότητα θέσπισης ενός νέου κανονιστικού πλαισίου.

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

αθιερώνεται εθνικός μηχανισμός αποζημίωσης για την αποκατάσταση τυχόν ζημιάς που υπέστη ο συμμετέχων σε κλινική δοκιμή

Επιπλέον, ο νέος επιστημονικός προσανατολισμός των κλινικών δοκιμών σε ασθενείς που ομαδοποιούνται βάσει γονιδιακών πληροφοριών (γονιδιακή φαρμακευτική θεραπεία) επιβάλλει de facto την επίτευξη υψηλότερου βαθμού εναρμόνισης, λόγω της συμμετοχής ασθενών από μεγάλο αριθμό κρατών-μελών, προκειμένου να επιτευχθεί ένας επαρκής αριθμός συμμετεχόντων για τη διεξαγωγή της συγκεκριμένης κατηγορίας δοκιμών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στοχεύοντας στην αποδυνάμωση των εν λόγω αρνητικών παραγόντων και στη θεσμική προσαρμογή στις νέες επιστημονικές προκλήσεις, υπέβαλε στις 17 Ιουλίου του 2012 πρόταση Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου «για τις κλινικές δοκιμές των φαρμάκων που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση και για την κατάργηση της οδηγίας 2001/20/ΕΚ». Βασικές προτεινόμενες ενωσιακές θεσμικές αλλαγές είναι οι εξής: 1. Η έγκριση, η διεξαγωγή και η δημοσίευση των αποτελεσμάτων των κλινικών δοκιμών ρυθμίζεται πλέον με Κανονισμό της Ε.Ε. και όχι με κοινοτική οδηγία. Αυτό σημαίνει ότι οι διατάξεις είναι άμεσης εφαρμογής στις έννομες τάξεις των κρατών-μελών και δεν απαιτείται ενσωμάτωση. 2. Εισάγεται η ευρύτερη έννοια της «κλινικής μελέτης», η οποία περιλαμβάνει την «κλινική δοκιμή» ως ειδική κατηγορία. Η ανωτέρω εννοιολογική προσέγγιση ερείδεται στη διάκριση μεταξύ «κλινικής δοκιμής» και «μη παρεμβατικής μελέτης» (μετεγκριτικές μελέτες ασφαλείας μεταξύ γιατρών ή «άντληση δεδομένων», οι οποίες ρυθμίζονται από τις διατάξεις του Κοινοτικού Κώ-

ΝομικA ΘΕΜΑΤΑ

τις θεσμικές αλλαγές που έχουν προταθεί περιλαμβάνεται και η έγκριση, η διεξαγωγή και η δημοσίευση των αποτελεσμάτων των κλινικών δοκιμών ώστε να ρυθμίζονται πλέον με Κανονισμό της Ε.Ε. και όχι με κοινοτική οδηγία

δικα για τα φάρμακα). 3. Νέα διαδικασία έγκρισης, η οποία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων: Υποβολή της αίτησης αποκλειστικά μέσω της διαδικτυακής πύλης που θα δημιουργηθεί και θα διατηρείται από την Επιτροπή και θα λειτουργεί ως ενιαίο σημείο εισόδου για την υποβολή στοιχείων και πληροφοριών που αφορούν τις κλινικές δοκιμές. Όταν η αίτηση αφορά τη διεξαγωγή κλινικής δοκιμής σε περισσότερα του ενός κράτη – μέλη, ορίζεται ένα κοινοποιούν κράτος-μέλος. Θέσπιση της σιωπηρής έγκρισης και της σιωπηρής απόσυρσης σε όλα τα επιμέρους στάδια της εξέτασης της αίτησης έγκρισης, ως ασφαλιστική δικλείδα συμμόρφωσης όλων των εμπλεκομένων με τις προβλεπόμενες από τον Κανονισμό προθεσμίες. Παράδειγμα 1: Εάν το κοινοποιούν κράτος-μέλος δεν ενημερώσει τον ανάδοχο εντός έξι ημερών από την υποβολή της αίτησης ότι η τελευταία εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού, είναι πλήρης και θεωρείται χαμηλής παρέμβασης, αν έχει υποβληθεί ως τέτοια από τον ανάδοχο, τεκμαίρεται ότι πληρούνται όλες οι ανωτέρω προϋποθέσεις και έπεται η κατάρτιση της έκθεσης αξιολόγησης. Παράδειγμα 2: Εάν το κοινοποιούν κράτος-μέλος διατυπώσει ότι δεν πληρούνται οι ανωτέρω προϋποθέσεις, ορίζει στον ανάδοχο μέγιστη προθεσμία έξι ημερών να υποβάλει παρατηρήσεις. Εάν η εξαήμερη προθεσμία παρέλθει άπρακτη, η αίτηση τεκμαίρεται ως αποσυρθείσα. Ένα κράτος – μέλος δύναται να διαφωνεί με την απόφαση του κοινοποιούντος

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

κράτους-μέλους μόνο για τους ακόλουθους λόγους: i. Υπάρχουν σημαντικές διαφορές στη συνήθη κλινική πρακτική μεταξύ του οικείου και του κοινοποιούντος κράτους-μέλους, οι οποίες θα είχαν ως αποτέλεσμα να λάβει ο συμμετέχων κατώτερη αγωγή από τη συνήθη κλινική πρακτική. ii. Παραβιάζεται η εθνική νομοθεσία που απαγορεύει ή περιορίζει τη χρήση οποιουδήποτε συγκεκριμένου είδους ανθρώπινων ή ζωικών κυττάρων ή την πώληση, προμήθεια ή χρήση φαρμάκων που περιέχουν, αποτελούνται ή προέρχονται από αυτά τα κύτταρα. 4. Προβλέπεται η περίπτωση της κλινικής δοκιμής σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, δηλαδή η περίπτωση όπου λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της κατάστασης -που οφείλεται σε μια αιφνίδια παθολογία που συνιστά απειλή για τη ζωή ή σε άλλη αιφνίδια σοβαρή παθολογία- είναι αδύνατον να ληφθεί εκ των προτέρων η εν επιγνώσει συναίνεση του συμμετέχοντα και είναι αδύνατο να παρασχεθεί εκ των προτέρων ενημέρωση στον συμμετέχοντα και δεν υπάρχει νόμιμος εκπρόσωπος. 5. Καθιερώνεται εθνικός μηχανισμός αποζημίωσης για την αποκατάσταση τυχόν ζημιάς που υπέστη ο συμμετέχων σε κλινική δοκιμή. Ο μηχανισμός είναι δωρεάν, προκειμένου για κλινικές δοκιμές που δεν προορίζονταν – κατά τη χρονική στιγμή υποβολής της αίτησης προς έγκριση – να χρησιμοποιηθούν για τη λήψη της άδειας κυκλοφορίας φαρμάκου. Καταβολή τέλους για όλες τις άλλες κατηγορίες κλινικών δοκιμών, το οποίο καθορίζεται λαμβανομένων υπόψη του κινδύνου της κλινικής δοκιμής, της δυνητικής ζημίας και της πιθανότητας ζημίας. Οι ανωτέρω θεσμικές μεταρρυθμίσεις στοχεύουν στην ουσιαστική πραγμάτωση της εσωτερικής αγοράς των κλινικών δοκιμών και στη διαμόρφωση υψηλών προτύπων ποιότητας και ασφάλειας για τα φάρμακα. Κυρίως όμως, στοχεύουν στη διασφάλιση δύο βασικών εννόμων αγαθών υπέρ του ασθενούς: Παροχή αποτελεσματικής φαρμακευτικής αγωγής στον ασθενή, η οποία επιτυγχάνεται εφόσον τα δεδομένα που προκύπτουν από την κλινική δοκιμή είναι αξιόπιστα και ανθεκτικά, όσον αφορά και την ποιότητα και την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου. Ταχεία πρόσβαση σε νέα και καινοτόμα φάρμακα και αγωγές. •••

43 7

Ρεπορταζ

• 152 εκατ. ζητά ως επιστροφή η κυβέρνηση από τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις • Τι απαντά ο ΣΦΕΕ, που έχει προσφύγει στη Δικαιοσύνη

To claw back "καίει" τους φαρμακοβιομήχανους Ο ΕΟΠΥΥ ζητά 152.353.740 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στην υπέρβαση του πρώτου τετραμήνου του 2012

οκ» και «δέος» για τους φαρμακοβιομήχανους! Λίγο πριν φύγουν για τις διακοπές του Αυγούστου, έλαβαν ένα μπουγιουρντί από τον πρόεδρο του ΕΟΠΥΥ Γεράσιμο Βουδούρη, με το οποίο ούτε λίγο ούτε πολύ τους ζητά να επιστρέψουν με τη διαδικασία του claw back πάνω από 150 εκατ. ευρώ!

Εντύπωση προκαλεί μάλιστα το γεγονός ότι ο ΕΟΠΥΥ ζητά, για την ακρίβεια, 152.353.740 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στην υπέρβαση του πρώτου τετραμήνου του 2012. Χωρίς όμως να δίνει λογαριασμό. Δη-

λαδή, χωρίς να τεκμηριώνει πώς έχει γίνει ο υπολογισμός του ποσού. Φανταστείτε να επισκεφθείτε ένα εστιατόριο και όταν ζητήσετε το λογαριασμό να σας φέρουν μόνο το τελικό ποσό, χωρίς καμία ανάλυση.

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

Ρεπορταζ

άθε εταιρεία έλαβε ξεχωριστή επιστολή για το ποσό που της αναλογεί για το πρώτο τετράμηνο του έτους. Όπως αντιλαμβάνεστε, τα επιτελεία των εταιρειών «έπεσαν από τα σύννεφα», καθώς δεν μπορούν να κατανοήσουν με ποια μεθοδολογία έχει γίνει ο προσδιορισμός του ποσού

Τι προτείνει ο ΣΦΕΕ για τον υπολογισμό της δαπάνης Στον υπολογισμό της Ο διαχωρισμός δαπάνης δεν μπορεί να φαρμακευτικής και περιλαμβάνεται ο ΦΠΑ, νοσοκομειακής δαπάνης γιατί αποτελεί φόρο είναι απαραίτητος του κράτους και άρα ώστε να σταματήσει έσοδό του, όπως γίνεται η συστηματική και εξάλλου σε όλες τις ραγδαία εντός του 2012 χώρες της Ε.Ε. μετακύλιση από τα νοσοκομεία στον ΕΟΠΥΥ. Θα πρέπει, λοιπόν, άμεσα να αρχίσουν τα νοσοκομεία να διανέμουν επιτέλους τα νοσοκομειακά φάρμακα. Σε κάθε περίπτωση, τα άλλα «νοσοκομειακά» φάρμακα που θα συνεχίσουν να υπολογίζονται στην εξωνοσοκομειακή δαπάνη θα πρέπει να πωλούνται στο εξής στην ex-factory τιμή, χωρίς τη νοσοκομειακή έκπτωση.

Οι καθυστερήσεις Το κόστος των πληρωμών προς νοσοκομειακών τους φαρμακοποιούς προϊόντων που διανέμει οδηγούν σε απώλεια ο ΕΟΠΥΥ από τα του rebate φαρμακείων φαρμακεία του θα πρέπει της τάξης των 5 εκατ. να αφαιρείται από τη ευρώ το μήνα. Εφόσον φαρμακευτική δαπάνη, η καθυστέρηση αποτελεί σύμφωνα και με τον υπαιτιότητα του κράτους, ορισμό του ΟΟΣΑ. Ο οι αντίστοιχες απώλειες ΕΟΠΥΥ διαθέτει δικό δεν θα πρέπει να του δίκτυο διανομής απαιτούνται ως clawback για να στηρίζει την από τη βιομηχανία. ανεπαρκή λειτουργία των νοσοκομείων, που του επιτρέπει τη χορήγηση νοσοκομειακών προϊόντων σε αντίθεση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στην αμιγώς νοσοκομειακή δαπάνη εντάσσονται όλα τα προϊόντα του καταλόγου 3816 (ΦΕΚ 1003/Β/2012, Παράρτημα 1α) και επίσης οι κατηγορίες: α) αυξητικοί παράγοντες και παράγοντες ερυθροποιίας, β) ιντερφερόνες, γ) revlimid, δ) remicade και ε) φάρμακα ΙΦΕΤ βραχείας νοσηλείας.

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

πρόεδρος του ΣΦΕΕ, μεταξύ άλλων, ξεκαθάρισε ότι «οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις δεν είναι σε καμία περίπτωση διατεθειμένες να καταβάλουν clawback, του οποίου και ο υπολογισμός είναι τελείως αδιαφανής

Κάθε εταιρεία έλαβε ξεχωριστή επιστολή για το ποσό που της αναλογεί για το πρώτο τετράμηνο του έτους (αντίγραφο δημοσιεύουμε στο παρόν τεύχος). Όπως αντιλαμβάνεστε, τα επιτελεία των εταιρειών «έπεσαν από τα σύννεφα», καθώς δεν μπορούν να κατανοήσουν με ποια μεθοδολογία έχει γίνει ο προσδιορισμός του ποσού… Αξίζει να σημειωθεί ότι ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Λυκουρέντζος, είχε προειδοποιήσει τους φαρμακοβιομήχανους από τις 17 Ιουλίου, μιλώντας στο 3ο Pharma Conference. Ανάμεσα στα άλλα, είχε δηλώσει ανοιχτά ότι είναι υποχρεωμένος να τηρήσει τον εφαρμοστικό νόμο και συνεπώς και το μέτρο του claw back. Ακόμη, είχε δηλώσει ότι η φαρμακευτική δαπάνη έχει ξεφύγει. Όπως ήταν εύλογο, ο ΣΦΕΕ αντέδρασε. Στις 30-7-2012, ο πρόεδρός του, κ. Κ. Φρουζής, απέστειλε σχετική επιστολή στον υπουργό Υγείας, εκφράζοντας τις αντιρρήσεις του κλάδου. Ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ, μεταξύ άλλων, ξεκαθάρισε ότι «οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις δεν είναι σε καμία περίπτωση διατεθειμένες να καταβάλουν clawback, του οποίου και ο υπολογισμός είναι τελείως αδιαφανής, τη στιγμή που πληθώρα θεσμοθετημένων μέτρων δεν έχουν εφαρμοστεί καθόλου ή έχει καθυστερήσει

υπερβολικά η εφαρμογή τους». Ακόμη, ο κ. Φρουζής επεσήμανε ότι «το μέτρο του clawback ενθαρρύνει και ωθεί την Πολιτεία - πράγμα το οποίο έγινε – στο να μην παίρνει τα όποια μέτρα εξορθολογισμού του φαρμακευτικού προϋπολογισμού, επειδή η βιομηχανία μας θα κληθεί να πληρώσει την ανεπάρκεια της Πολιτείας στο τέλος της ημέρας. Και γι’ αυτόν τον απλό λόγο είμαστε κάθετα αντίθετοι». Σημειώνεται ότι ο ΣΦΕΕ έχει ήδη προσβάλει στο Συμβούλιο της Επικρατείας τη σχετική Υπουργική Απόφαση. Ωστόσο, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το μέτρο αυτό έχει εφαρμοστεί στην Πορτογαλία με την αποδοχή από την πλευρά της φαρμακοβιομηχανίας. Επίσης, η EFPIA (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Φαρμακευτικών Συνδέσμων), στην οποία ανήκει και ο ΣΦΕΕ, έχει ταχθεί υπέρ της εφαρμογής του claw back. Πηγές του ΣΦΕΕ έλεγαν στο PhB ότι η ελληνική περίπτωση διαφέρει, καθώς εδώ υπάρχουν λάθη και ατέλειες στον υπολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης. Επιπλέον, στην περίπτωση της Πορτογαλίας, η εκεί κυβέρνηση εξόφλησε όλα τα χρέη προς τους φαρμακοβιομήχανους. Εδώ οι οφειλές της Πολιτείας προς τον κλάδο αγγίζουν ήδη το 1,8 δισ. ευρώ.•••

Τι είναι το claw back Κατ’ εφαρμογή των

διατάξεων του άρθρου 11 του Ν. 4052/2012(ΦΕΚ 441/1-32012) η μηνιαία φαρμακευτική δαπάνη των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1/12 του κονδυλίου που είναι εγγεγραμμένο στον ετήσιο Κοινωνικό Προϋπολογισμό και αντιστοιχεί στη φαρμακευτική περίθαλψη. To υπερβάλλον μηνιαίο ποσό αναζητείται εκ μέρους των φορέων κοινωνικής ασφάλισης από τους Κατόχους Άδειας Κυκλοφορίας (ΚΑΚ) φαρμακευτικών προϊόντων. Tο ποσό αυτό υπολογίζεται σε διμηνιαία βάση και καταβάλλεται από τους υπόχρεους ΚΑΚ εντός μηνός από την πιστοποίησή του.

ερευνΑ

• Ένας στους δύο Έλληνες εμφανίζεται πολύ ή αρκετά θετικός στη χρήση γενοσήμων • Επτά στους 10 ερωτηθέντες γνωρίζουν καλά ή σχετικά καλά τι σημαίνει ο όρος γενόσημα

«Ναι» των Ελλήνων στα γενόσημα, αλλά… …έχουν ανάγκη ενημέρωσης Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2012, μετά το σάλο για την ποιότητα των γενοσήμων φαρμάκων

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

ερευνΑ

Ποια είναι η άποψη του κοινού για τα γενόσημα στην πράξη;

Κατά πόσο προτίθενται να χρησιμοποιήσουν γενόσημα; %

Πιο θετικοί εμφανίζονται οι:

13 8

Άντρες

Μ.Ο.

Νεότεροι: 35-44 ετών

3,3

(66%) 60

Άντρες (θετικοί 60%)

(64%)

Υψηλότερη πρόθεση χρήσης για:

Ανώτατης μόρφωσης

51% 33

Γνωρίζουν τον όρο/είναι αρνητικοί

Τον έχουν μόνο ακουστά

Δεν γνωρίζουν καθόλου τον όρο

Μεγαλύτερη διστακτικότητα για: Γυναίκες (αρνητικές 27%)

(77%) Γνωρίζουν τον όρο /δεν είναι αρνητικοί

Ανώτερη μόρφωση (θετικοί 61%)

Πολύ θετικός/η Ούτε θετικός/η ούτε αρνητικός/η Πολύ αρνητικός/η

Αρκετά θετικός/η Μάλλον αρνητικός/η

Κατώτερη μόρφωση (αρνητικοί 26%)

Βάση: Σύνολο κοινού (n=800)

Δ ημήτρης Δέμος

«Θα τιμήσουμε την εμπιστοσύνη…»

«Πρόκειται για μια σαφή αναγνώριση τόσο των ποιοτικών προδιαγραφών που έχει το ελληνικό επώνυμο φάρμακο όσο και της διάθεσης της ελληνικής κοινωνίας να υποστηρίξει την εγχώρια παραγωγή. Η αναγνώριση αυτή αποτελεί για μας την επιβράβευση της επιλογής των επενδύσεων που έχουν γίνει σε παραγωγικές μονάδες, σε επιστημονικό δυναμικό, σε διαδικασίες, σε ποιοτικούς ελέγχους υψηλότατων προδιαγραφών και σε τεχνογνωσία. Όλα τα παραπάνω μας επιτρέπουν να εγγυόμαστε την παραγωγή ασφαλούς και ποιοτικού ελληνικού φαρμάκου με την υπογραφή μας. Αυτή η υπογραφή που αναγνωρίζεται σε 60 χώρες στον κόσμο, χάρη στην εξαγωγική δραστηριότητα της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαίο να αναγνωριστεί εμπράκτως και όπως της αξίζει, από όσους παίρνουν αποφάσεις. Εμείς, την εμπιστοσύνη του ελληνικού κοινού θα την τιμήσουμε…»

ην εμπιστοσύνη της στα ελληνικά επώνυμα φάρμακα δηλώνει η ελληνική κοινωνία, εκφράζοντας παράλληλα την πρόθεση να τα χρησιμοποιήσει περισσότερο. Αυτό είναι το σημαντικότερο εύρημα έρευνας της Focus-Bari για τα ελληνικά φάρμακα, τα γενόσηµα και τη χρήση τους, που έγινε για λογαριασμό της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας.

Η έρευνα έγινε τον Απρίλιο του 2012 στο νομό Αττικής σε δείγμα 800 ατόμων (που αντιστοιχεί σε πληθυσμό 1.696.000 ατόμων), το οποίο περιελάμβανε άνδρες και γυναίκες ηλικίας 35-70 ετών, από όλες τις κοινωνικοοικονομικές τάξεις. Αξιοσημείωτο είναι το ότι η έρευνα πραγματοποιήθηκε μετά το σάλο που ξέσπασε για την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των γενοσήμων φαρμάκων και τη διαφημιστική εκστρατεία του υπουργείου Υγείας, που είχε ως στόχο την ενίσχυση της

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

συνταγογράφησης των γενοσήμων και τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης. Τα βασικά ευρήματα της έρευνας είναι: Ένας στους δύο Έλληνες εμφανίζεται πολύ ή αρκετά θετικός στη χρήση γενοσήμων, με τα ελληνικά επώνυμα γενόσηµα να αξιολογούνται θετικότερα – και με σημαντική διαφορά – στην πρόθεση χρήσης, την αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητα τόσο από τα επώνυμα γενόσηµα που προέρχονται από το εξωτερικό όσο και από τα «ανώνυμα» γενόσηµα.

Τι συμβαίνει ωστόσο, στην πράξη;

Κατά πόσο θα χρησιμοποιούσαν διαφορετικές κατηγορίες φαρμάκων; %

% Μ.Ο

Άντρες: 57%, 35-44: 73%

Γυναίκες: 53%, 55-70: 72%

Δεν γνωρίζω αν λαμβάνω γενόσημο

49 Κανένα γενόσημο

51 27

Πρωτότυπα φάρμακα

Ελληνικά επώνυμα γενόσημα

Εισαγωγής επώνυμα γενόσημα Τουλάχιστον 1 γενόσημο

Εισαγωγής ανώνυμα γενόσημα

Τουλάχιστον 1 φάρμακο σε συστηματική βάση

7,1

6,4

7 4

3,2 7 έως 8

9 έως 10

Βάση: Σύνολο κοινού (n=800)

Κατά πόσο εμπιστεύονται τις διαφορετικές κατασκευάστριες εταιρίες γενοσήμων;

Τέλος, ποια μέσα χρησιμοποιούν για να ενημερωθούν για φάρμακα; %

% Μ.Ο

Μεγάλη-επώνυμη Ελληνική εταιρία

Παγκόσμια-γνωστή φαρμακοβιομηχανία

Λιγότερο γνωστή εταιρία της ΕΕ

Λιγότερο γνωστή Ελληνική εταιρία

Βάση: Σύνολο κοινού (n=800)

8,3

!!!

Κανένα φάρμακο σε συστηματική βάση Βάση: Σύνολο κοινού (n=800)

Λιγότερο γνωστή εταιρία εκτός ΕΕ

!!!

7,4

Εφημερίδες / περιοδικά

5,3

Ιατρικά / επιστημονικά έντυπα

3,3 7 έως 8

9 έως 10

Ρ/Φ εκπομπές

ONLINE

TV εκπομπές

7,1

5,3

OFFLINE

Sites για την υγεία

Sites ασθενών / ιατρικών ενώσεων

Sites φαρμακευτικών εταιριών

Τουλ. 1 μέσο:

73%

Τα «παραδοσιακά» μέσα ελκύουν το σύνολο του κοινού Στο internet στρέφονται κυρίως οι νεότεροι και πιο μορφωμένοι Βάση: Σύνολο κοινού (n=800)

Επτά στους 10 ερωτηθέντες γνωρίζουν καλά ή σχετικά καλά τι σημαίνει ο όρος γενόσημα και αποδίδουν στον όρο θετικό πρόσημο (ισοδύναμη θεραπευτική αξία, αλλά οικονομικότερα), αν και υπάρχουν και (λιγότερες) αρνητικές αναφορές (ποιοτικά και υποδεέστερα των πρωτοτύπων). Μόνο ένας στους 10 από όσους χρησιμοποιούν συστηματικά τουλάχιστον ένα φάρμακο γνωρίζει ότι καταναλώνει γενόσηµα φάρμακα. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι υπάρχει ανάγκη περαιτέρω ενημέρωσης της κοινής γνώμης. Η έρευνα αποκάλυψε ότι η μεγάλη και γνωστή επωνυμία αποτελεί δικλείδα ασφαλείας και απόδειξη εγγύησης του φαρμάκου για τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών. Παράλληλα, οι μεγά-

Διαδίκτυο γενικά

λες επώνυμες ελληνικές εταιρείες έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη του Έλληνα ασθενή, σε μεγάλο βαθμό, μεγαλύτερο ακόμα και από τις παγκόσμιες γνωστές φαρμακοβιομηχανίες. Σχεδόν καθολική είναι η προτίμηση όσον αφορά την ενημέρωση για τα φάρμακα προς τους εξειδικευμένους γιατρούς, ενώ ακολουθούν άλλες ειδικότητες της υγείας, όπως ο φαρμακοποιός και ο γιατρός γενικής ιατρικής. Επίσης, σύμφωνα πάντα με την έρευνα, τα «παραδοσιακά» offline μέσα αποτελούν την κύρια πηγή ενημέρωσης του κοινού για τα γενόσηµα φάρμακα, ενώ το internet, παρά το γεγονός ότι αποτελεί δευτερεύουσα πηγή, χαίρει σε μεγάλο βαθμό της εμπιστοσύνης του κοινού.•••

Η ταυτότητα της έρευνας

Τηλεφωνικές συνεντεύξεις CATI (Computer Assisted Telephone Interviews) Μέθοδος της τυχαίας δειγματοληψίας με προδιαγραφές για την τήρηση των πληθυσμιακών αναλογιών ως προς το φύλο και την ηλικία Στάθμιση αποτελεσμάτων ως προς το φύλο και την ηλικία, προκειμένου να εξομαλυνθούν πιθανές αποκλίσεις αναλογιών του δείγματος από αυτές του πραγματικού πληθυσμού

Ρεπορταζ

• Η νόσος Cushing προσβάλλει 1-2 ανθρώπους ανά εκατομμύριο πληθυσμού • Εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα σε γυναίκες ηλικίας από 20 έως 50 χρόνων

Νόσος Cushing

Νεότερες εξελίξεις στη θεραπεία Η πασιρεοτίδη αποτελεί την πρώτη στοχευμένη φαρμακευτική θεραπεία για τη νόσο Cushing, καθώς αναστέλλει την υπερπαραγωγή της ACTH από το αδένωμα της υπόφυσης

ρόσφατα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) ενέκρινε την κυκλοφορία ενός νέου φαρμακευτικού σκευάσματος, την πασιρεοτίδη (Signifor), για τη θεραπεία ενήλικων ασθενών με νόσο Cushing, οι οποίοι δεν μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση ή στους οποίους η χειρουργική επέμβαση δεν ήταν επιτυχής. Η πασιρεοτίδη αποτελεί την πρώτη στοχευμένη φαρμακευτική θεραπεία για τη νόσο Cushing, καθώς αναστέλλει την υπερπαραγωγή της ACTH από το αδένωμα της υπόφυσης. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο New England Journal of Medicine, στην πλειονότητα των ασθενών που έλαβαν τη θεραπεία, παρατηρήθηκε άμεση μείωση των επιπέδων ελεύθερης κορτιζόλης ούρων (UFC), ενώ σε μια υποομάδα ασθενών επετεύχθη η ομαλοποίηση των επιπέδων αυτών. Επιπλέον, παρατηρήθηκε βελτίωση στις κλινικές εκδηλώσεις της νόσου, όπως η αρτηριακή πίεση, η χοληστερίνη, το βάρος και ο δείκτης μάζας σώματος. Η νόσος Cushing αποτελεί την πιο συ-

χνή μορφή του συνδρόμου Cushing, που προκαλείται από την υπερβολική ποσότητα κορτιζόλης στον οργανισμό. Η κορτιζόλη είναι μια ορμόνη που παράγεται στα επινεφρίδια και είναι ζωτικής σημασίας για τον οργανισμό: ρυθμίζει το μεταβολισμό, την καρδιαγγειακή λειτουργία, το ανοσολογικό σύστημα και βοηθά τον οργανισμό να ανταποκρίνεται στο στρες. Η υπερπαραγωγή της κορτιζόλης οφείλεται σε καλόηθες αδένωμα (όγκο) της υπόφυσης. Η νόσος Cushing προσβάλλει 1-2 ανθρώπους ανά εκατομμύριο πληθυσμού κάθε χρόνο, ενώ το σύνολο των περιπτώσεων υπολογίζεται σε 39 περιστατικά ανά εκατομμύριο πληθυσμού παγκοσμίως. Εμφανίζεται συνήθως με μεγαλύτερη συχνότητα σε γυναίκες ηλικίας από 20 έως 50 χρονών. Μέχρι σήμερα, δεν έχουν εντοπιστεί αίτια ή παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη των αδενωμάτων της υπόφυσης που προκαλούν τη νόσο. Τα συμπτώματα της νόσου είναι ποικίλα, ενώ πολλά - όπως για παράδειγμα η αύξηση βάρους, ο διαβήτης, η υπέρταση

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

νόσος Cushing αποτελεί την πιο συχνή μορφή του συνδρόμου Cushing, που προκαλείται από την υπερβολική ποσότητα κορτιζόλης στον οργανισμό

και η εύκολη κόπωση – συχνά αποδίδονται σε άλλες, πιο κοινές, παθήσεις. Το γεγονός αυτό δυσκολεύει την έγκαιρη διάγνωση, η οποία μπορεί να καθυστερήσει έως και 6 χρόνια σε ορισμένους ασθενείς, ενώ συχνά απαιτούνται πολλαπλές επισκέψεις σε γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων και μια σειρά ειδικών εξετάσεων. Αν η νόσος δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα και αποτελεσματικά, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές στην υγεία των ασθενών, όπως για παράδειγμα διαβήτη, υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση), λοιμώξεις, θρομβώσεις, υψηλή χοληστερίνη και τριγλυκερίδια (υπερλιπιδαιμία), μειώνοντας κατά πολύ το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών. Η Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία παραχώρησε συνέντευξη Τύπου με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ενημέρωσης για τη νόσο Cushing (8 Απριλίου), η οποία εορτάζεται κάθε χρόνο στα γενέθλια του Δρος Harvey Cushing, του γιατρού που περιέγραψε για πρώτη φορά τη νόσο πριν από 100 χρόνια. O κ. Γ. Μαστοράκος, πρόεδρος της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας και της Πανελλήνιας Ένωσης Ενδοκρινολόγων, αν. καθηγητής, ανέφερε: «Σήμερα, 100 χρόνια μετά την πρώτη περιγραφή της νόσου Cushing, και παρά τις προόδους που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, η έγκαιρη διάγνωση της νόσου παραμένει μια πρόκληση». Η κα Ν. Καραβιτάκη, ενδοκρινολόγος, διευθύντρια στο Oxford Centre for Endocrinology and Metabolism του Νοσοκομείου Churchill της Οξφόρδης, παρουσιάζοντας πρόσφατο ερευνητικό έργο, το οποίο πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία των ενδοκρινολογικών τμημάτων της

Οξφόρδης και του «Ευαγγελισμού» σχετικά με τη θνησιμότητα και τις επιπλοκές της νόσου, χαρακτηριστικά ανέφερε: «Η θνησιμότητα των ασθενών με νόσο Cushing είναι μέχρι και 8 φορές υψηλότερη σε σύγκριση με τον αντίστοιχο υγιή πληθυσμό, ιδιαίτερα στους ασθενείς εκείνους στους οποίους δεν επιτυγχάνεται επαρκής έλεγχος της νόσου. Δυστυχώς, ακόμη και μετά από επιτυχή θεραπεία, αρκετές, και μάλιστα σημαντικές, κλινικές επιπτώσεις που σχετίζονται με τη νόσο Cushing όπως η υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία και η οστεοπενία ή οστεοπόρωση, παραμένουν. Το γεγονός αυτό ίσως οφείλεται στη καθυστερημένη διάγνωση». Μέχρι στιγμής, η καλύτερη θεραπευτική προσέγγιση για τη νόσο Cushing είναι η χειρουργική εξαίρεση του αδενώματος της υπόφυσης, η οποία πραγματοποιείται από εξειδικευμένο νευροχειρουργό μέσω της διασφηνοειδικής οδού. «Παρά τις υπάρχουσες θεραπευτικές επιλογές, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό θεραπευτικό κενό στην αντιμετώπιση της νόσου Cushing», ανέφερε ο κ. Σ. Τσαγκαράκης, ενδοκρινολόγος, συντονιστής διευθυντής του Τμήματος Ενδοκρινολογίας και του Διαβητολογικού Κέντρου στον «Ευαγγελισμό». Δυστυχώς με το χειρουργείο δεν θεραπεύονται όλοι οι ασθενείς, ενώ ακόμη και στις επιτυχείς επεμβάσεις η νόσος μπορεί να υποτροπιάσει. Εκτιμάται ότι το 25-35% των περιπτώσεων δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με τη νευροχειρουργική επέμβαση. Ο χειρισμός των ασθενών αυτών με τα διαθέσιμα φάρμακα ή τα άλλα θεραπευτικά μέσα δεν είναι πάντοτε εύκολος και προϋποθέτει την αντιμετώπιση των περιπτώσεων αυτών σε εξειδικευμένα ενδοκρινολογικά κέντρα.•••

AΡΘΡΟ

Μας εµπιστεύονται, γιατί... Νο1 σε αυθηµερόν διακινήσεις Άµεση επιστροφή αντικαταβολών και εισπράξεων Ειδικές εξυπηρετήσεις ανάλογα µε τις ανάγκες κάθε πελάτη Μεταφορές ευπαθών αποστολών (βλαστοκύτταρα, ξηρός πάγος, εµβόλια, κ.λ.π.)

ΤΑΧΥ∆ΕΜΑ C.C.L. ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ: ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 100, 151 25 ΜΑΡΟΥΣΙ, ΤΗΛ: 210 8056550, FAX: 210 8056553 www.tachydema.gr ΓΕΝΙΚΗ Α∆ΕΙΑ ΤΑΧΥ∆ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ: E.E.T.T. A.M.: 03-017 86

/ Νοέμβριος 2011

Μας εµπιστεύονται τα µεγαλύτερα ονόµατα της Ελληνικής οικονοµίας!

courier

cargo

logistics

Ρεπορταζ

Pharma & Health Conference 2012

Το σύστημα υγείας σε κρίσιμη καμπή του Αιμίλιου Νεγκή

«Δεν υπάρχει περιθώριο διαπραγμάτευσης των όρων του μνημονίου στην υγεία» Α. Λυκουρέντζος

ε μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του επιχειρηματικού φαρμακευτικού συνεδρίου Pharma & Health Conference 2012, που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 17 Ιουλίου στο Athenaeum InterContinental, από τα Money Conferences και το περιοδικό Pharma & Health Business της εταιρείας Ethos Media S.A. Στο συνέδριο συμμετείχαν η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας, περισσότεροι από 40 ομιλητές και πάνω από 400 σύνεδροι από το φαρμακευτικό, επιχειρηματικό, πολιτικό και δημοσιογραφικό κόσμο. Το συνέδριο επικεντρώθηκε στις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στο σύστημα υγείας της χώρας μας και επιχείρησε να αναδείξει τις πολιτικές εκείνες

με τις οποίες είναι δυνατόν το ελληνικό σύστημα υγείας να συνέλθει από το «ηλεκτροσόκ», που έχει προκαλέσει η οικονομική κρίση. Την κήρυξη των εργασιών έκανε ο υπουργός Υγείας κ. Ανδρέας Λυκουρέντζος, ο οποίος στην ομιλία του ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει περιθώριο διαπραγμάτευσης των όρων του μνημονίου στην υγεία. Παράλληλα, εξήγγειλε συγχωνεύσεις νο-

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

1, 3. Ο κ. Α. Λυκουρέντζος, υπουργός Υγείας

2. Ο κ. Κ. Φρουζής, πρόεδρος του ΣΦΕΕ

Ρεπορταζ

«Δεν είναι δυνατόν να καλύπτουμε πάντα εμείς την όποια υστέρηση εσόδων του κράτους και την αδυναμία της Πολιτείας να τα εισπράττει. Δεν είναι λογικό να ζητείται η εφαρμογή του clawback, τη στιγμή μάλιστα που ο ΦΠΑ περιλαμβάνεται στον υπολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης» Κ. Φρουζής

σοκομείων και αντίστοιχες παρεμβάσεις σε όλους τους φορείς του υπουργείου. Στους αναπτυξιακούς στόχους του υπουργείου Υγείας περιλαμβάνονται ο ιατρικός τουρισμός και η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των νοσοκομείων, καθώς όπως είπε «σήμερα το κράτος δεν έχει πόρους, αλλά χώρους και πρέπει να αξιοποιηθούν οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα». Επίσης ο κ. Λυκουρέντζος αναφέρθηκε στην αλλαγή του ίδιου του υπουργείου Υγείας, ώστε να αποτελέσει ένα επιτελικό όργανο. Ο υπουργός Υγείας δεν έκρυψε την κρισιμότητα της κατάστασης που διέρχεται η χώρα, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «δεν υπάρχουν περιθώρια διαφοροποιήσεων από τους στόχους, οι οποίοι έχουν τεθεί σε συμφωνία με τους δανειστές μας. Η πραγματική οικονομική κατάσταση της χώρας υποχρεώνει όλες τις πλευρές να συνειδητοποιήσουμε την αναγκαία προσαρμογή στα νέα δεδομένα και να αλλάξουμε νοοτροπία». Ειδικά, όσον αφορά στις φαρμακευτικές εταιρείες, επεσήμανε ότι η φαρμακευτική δαπάνη έχει ξεφύγει – χωρίς να αναφέρει πόσο και γιατί - και πως η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει το rebate, αλλά και το σύστημα αυτόματης επιστροφής claw back για τη φαρμακοβιομηχανία. Διαφορετική γνώμη είχε, από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ κ. Κ. Φρουζής, ο οποίος στην ομιλία του υπογράμμισε ότι η φαρμακευτική δαπάνη δεν υπερβαίνει το όριο που έχει τεθεί για το 2012. Όσον αφορά στο claw back, ανέφερε επί λέξει: «Δεν είναι δυνατόν να καλύπτουμε πάντα εμείς την όποια υστέρηση εσόδων

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

του κράτους και την αδυναμία της Πολιτείας να τα εισπράττει. Δεν είναι λογικό να ζητείται η εφαρμογή του clawback, τη στιγμή μάλιστα που ο ΦΠΑ περιλαμβάνεται στον υπολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης». Ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ υπογράμμισε ότι τα χρέη του ΕΟΠΥΥ προς τις φαρμακευτικές εταιρείες, μόνο για το 2012, ανέρχονται σε 650 εκατ. ευρώ, ενώ το σύνολο των οφειλών που έχουν τα ταμεία και τα δημόσια νοσοκομεία, αγγίζει το 1,6 δισ. ευρώ. Η δυσμενής αυτή κατάσταση για τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις, επιδεινώνεται περαιτέρω από το «κούρεμα» των ομολόγων που είχαν δοθεί, έναντι χρεών παλαιότερων ετών. Η δε ζημία από το «κούρεμα» αυτό αγγίζει το 1 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τον κ. Φρουζή, η Πολιτεία εξαντλεί τα μέτρα της στο φάρμακο, που αντιπροσωπεύει το 15% της δαπάνης υγείας. Μάλιστα, αποκάλυψε ότι, το 2009, τα δημόσια νοσοκομεία δαπάνησαν 1,3 δισ. ευρώ για φάρμακα και 1,6 δισ. για λοιπές προμήθειες, ενώ το 2011, το ποσό που διέθεσαν για φάρμακα ήταν σημαντικά μειωμένο (832 εκατ. ευρώ) και το ποσό για λοιπές προμήθειες αυξημένο (1,61 δισ.). Ο κ. Φρουζής παρουσίασε μια σειρά προτάσεων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων χρηματοδότησης του συστήματος, κάνοντας λόγο για ένα «σύμφωνο σταθερότητας για τη διετία 2012 – 2014». Πρότεινε να προχωρήσει η ηλεκτρονική μηχανοργάνωση του συστήματος, για να υπάρξει διαφάνεια και βιώσιμος εξορθολογισμός των πόρων, ενώ ζήτησε να διασφαλιστεί η χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ, συμφωνώντας σε ένα αυστηρότερο πλαίσιο αυτορρύθμισης του κλάδου.

Πάνελ I Η χρηματοδότηση του συστήματος υγείας σε καθεστώς οικονομικής κρίσης και ύφεσης Η χρηματοδότηση του συστήματος υγείας, η αποδοτικότητα του μοντέλου του ΕΟΠΥΥ, καθώς και οι προκλήσεις και οι προοπτικές για τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, συζητήθηκαν στην πρώτη θεματική ενότητα του συνεδρίου. Κατά τη συζήτηση, έγινε φανερό ότι ο ΕΟΠΥΥ βρίσκεται ένα βήμα πριν τη στάση πληρωμών και πως η νέα κυβέρνηση πριν, και πάνω απ’ όλα, οφείλει να διασφαλίσει τη χρηματοδότησή του. Ο κ. Θεόδωρος Αμπατζόγλου, πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου και πρώην διοικητής του ΙΚΑ, αφού αποποιήθηκε το χαρακτηρισμό του ευνοημένου για τον κλάδο του, επεσήμανε: «φτιάξαμε έναν Οργανισμό χωρίς να μελετήσουμε τα μακροοικονομικά του στοιχεία. Συγχωνεύσαμε όλα τα ταμεία και τα ελλείμματά τους και συμπεριλάβαμε τον Οίκο Ναύτου και τον ΟΓΑ, που ασφαλίζει με εννέα ευρώ όλα τα μέλη της οικογένειας, με αποτέλεσμα να δημιουργεί έλλειμμα της τάξεως των 50-60 εκατ. ευρώ κάθε μήνα. Τα ταμεία που μετέχουν στον ΕΟΠΥΥ είχαν έσοδα 7,8 δισ. το 2010, το 2012 φτιάξαμε έναν προϋπολογισμό με έσοδα 5,8 δισ. και στην πράξη σήμερα βλέπουμε ότι τα έσοδα θα είναι μόλις 4,5 δισ. Δηλαδή, 3 δισ. λιγότερα από το 2010! Όπως ανέφερε, τα χρέη των τεσσάρων ταμείων που συγχωνεύτηκαν στον ΕΟΠΥΥ προς τους φαρμακοποιούς ανέρ-

χονται στα 230 εκατ. ευρώ για το 2011, ενώ το 2012 δεν έχουν καταβληθεί 210 εκατ. ευρώ για τις συνταγές του Μαΐου και 150 εκατ. ευρώ για τις συνταγές του Ιουνίου. Στην παρούσα φάση εκτίμησε ότι η Πολιτεία δεν μπορεί να ζητήσει rebate, καθώς δεν τηρεί το νόμο, τις κοινοτικές οδηγίες και τη συμφωνία που έχει κάνει με τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο. Ο κ. Αμπατζόγλου εξήγησε ότι η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στη φαρμακευτική αγορά είναι ασφυκτική, καθώς οι πολυεθνικές φαρμακευτικές επιχειρήσεις έχουν επιβάλει στενό χρονικό περιθώριο αποπληρωμής, που μερικές φορές είναι και τοις μετρητοίς. Η κατάσταση αυτή έχει αλυσιδωτές αντιδράσεις στην αγορά που πιέζει τον τελευταίο κρίκο της αλυσίδας, τους φαρμακοποιούς, οι οποίοι έχουν σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας και δεν είναι λίγα τα φαρμακεία που έχουν βάλει λουκέτο. Ο κ. Γιώργος Πατούλης, πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, αναφέρθηκε στις ανεξόφλητες οφειλές προς τους γιατρούς, εκτιμώντας ότι «θα υπάρξει κοινωνική έκρηξη, καθώς περίπου ένα εκατομμύριο Έλληνες είναι ανασφάλιστοι γιατί αδυνατούν να πληρώσουν τις εισφορές τους... Μάλιστα, χαρακτήρισε τον ΕΟΠΥΥ «μαύρη τρύπα», στην οποία εντάχθηκαν χωρίς προγραμματισμό τα μεγαλύτερα ταμεία της χώρας. Όσον αφορά τα χρέη προς τους για-

4. Γ. Σαραφιανός, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Ιδιωτικών Κλινικών, Γ. Πατούλης, Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, Θ. Αμπατζόγλου, Πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, Μ. Φρουζής, Πρόεδρος του ΣΦΕΕ, Αντιπρόεδρος & Γενικός Διευθυντής της Novartis, κ. Σουλιώτης, Αντιπρόεδρος του ΕΟΠΥΥ, Λέκτορας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Συντονιστής: Α. Νεγκής, διευθυντής σύνταξης του περιοδικού Pharma & Health Business

Ρεπορταζ

«Στην παρούσα φάση εκτίμησε ότι η Πολιτεία δεν μπορεί να ζητήσει rebate, καθώς δεν τηρεί το νόμο, τις κοινοτικές οδηγίες και τη συμφωνία που έχει κάνει με τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο» Θ. Αμπατζόγλου

τρούς, ανέφερε ότι «ο ΟΠΑΔ τα τελευταία τρία χρόνια χρωστάει 350 εκατ. ευρώ στους γιατρούς, ενώ αν σε αυτά προστεθούν και τα χρέη από όλα τα ταμεία που εντάχθηκαν στο νέο φορέα, οι οφειλές αγγίζουν τα 500 εκατ. ευρώ. Αν και ο νόμος προβλέπει ότι ο γιατρός θα πρέπει να πληρώνεται μέσα σε 45 ημέρες, ήδη βρίσκονται στον αέρα οι πληρωμές για τον Απρίλιο, το Μάιο και τον Ιούνιο». Σχετικά με τον ΕΟΠΥΥ δήλωσε πως «οι συμβεβλημένοι γιατροί στην Αθήνα υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε 2.500, ωστόσο πολλοί σταματούν τη συνεργασία τους με το φορέα, καθώς δεν πληρώνονται». Αίτημα του συλλόγου είναι να υπάρξει μια συλλογική σύμβαση, καθώς μέχρι τώρα δεν συνάπτονται συμβάσεις. Σχετικά με τον εξορθολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης, ανέφερε ότι «προϋποθέτει την εκπόνηση στρατηγικής πρόληψης που θα οδηγήσει στη μείωση του μέσου όρου της δαπάνης αυτής». Ο κ. Γρηγόρης Σαραφιανός, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Κλινικών, που εκπροσωπεί 150 από τις 170 κλινικές στην Ελλάδα, μίλησε για τα ανυπέρβλητα προβλήματα που έχουν δημιουργήσει τα χρέη του δημοσίου στις κλινικές. «Η έλλειψη ρευστότητας του ΕΟΠΥΥ και οι επιλεκτικές πληρωμές προς τους φαρμακοποιούς έχουν οδηγήσει σε δυσχερή οικονομική θέση τις κλινικές, που σήμερα απασχολούν περίπου 25.000 εργαζόμενους», ανέφερε. Ο κ. Σαραφιανός δήλωσε πως σε πολλές κλινικές το προσωπικό βρίσκεται σε επίσχεση εργασίας, καθώς έχει να πληρωθεί αρκετούς μήνες. Επεσήμα-

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

νε πως βασικό τους αίτημα προς το υπουργείο Υγείας είναι να υπάρξει αναλογικότητα στις πληρωμές του ΕΟΠΥΥ. Σήμερα, ανέφερε έχουν πληρωθεί μόνο οι φαρμακοποιοί για τον Απρίλιο, ενώ όλοι οι υπόλοιποι πάροχοι παραμένουν απλήρωτοι. Ακόμη, αποκάλυψε ότι ενώ τον Ιούλιο επρόκειτο να καταβληθούν οι εισφορές υγείας από τα ασφαλιστικά ταμεία που απαρτίζουν τον ΕΟΠΥΥ, αυτό δεν έχει συμβεί διότι οι πόροι χρησιμοποιήθηκαν για την πληρωμή των συντάξεων. Για το θέμα του συμψηφισμού των χρεών εξέφρασε την άποψη ότι δεν υπάρχει βούληση από την Πολιτεία και ότι είναι πιθανό να μην επιτρέπεται να τεθεί σε εφαρμογή άμεσα λόγω όσων ορίζει το μνημόνιο. Στις κινήσεις που κάνει ο κλάδος ανέφερε την αυτορρύθμιση που έχει γίνει στα Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια, τα οποία είναι κατά 50% μειωμένα σε σχέση με τον Ιανουάριο. Για «πλήρη αδιαφάνεια στις πληρωμές των οφειλών του δημοσίου» έκανε λόγο ο κ. Κωνσταντίνος Φρουζής, πρόεδρος του ΣΦΕΕ, αναφερόμενος προφανώς στο γεγονός ότι οι φαρμακοποιοί εξοφλούνται ταχύτερα από τους υπόλοιπους παρόχους του ΕΟΠΥΥ. Επίσης, καυτηρίασε το ότι το rebate των φαρμακοποιών είναι συνδεδεμένο με την πληρωμή, ενώ το αντίστοιχο της φαρμακοβιομηχανίας, όχι. Σημείωσε ότι η Πολιτεία πρέπει να ελέγξει και τις λοιπές δαπάνες στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, όπου οι δαπάνες για το outsourcing (καθαριότητα, σίτιση και φύλαξη) ανέρχονται στο 1 δισ. ευρώ, ενώ η δαπάνη για φάρμακα έχει μειωθεί πλέον στα 700 εκατ. ευρώ».

Ο κ. Φρουζής απέρριψε κατηγορηματικά την περίπτωση ο κλάδος να δεχθεί έκπτωση 20% στα οφειλόμενα, όπως διέρρευσε στον Τύπο ότι μελετά το υπουργείο Οικονομικών. Ας λύσουν πρώτα την αδικία με το «κούρεμα» των ομολόγων, όπως είχαν υποσχεθεί προεκλογικά. Συνολικά – όπως είπε - το κράτος οφείλει στις φαρμακοβιομηχανίες 1,65 δισ. ευρώ, ενώ τα στρατιωτικά νοσοκομεία δεν έχουν εξοφλήσει ακόμα χρέη από το 2007. Τέλος δεσμεύτηκε ότι «ο ΣΦΕΕ το Σεπτέμβριο θα προχωρήσει σε αυτορρύθμιση, ωστόσο αν δεν προχωρήσει και το ηλεκτρονικό σύστημα, όλες οι προσπάθειες θα μείνουν στη θεωρία». Από την πλευρά του ο κ. Κ. Σουλιώτης, αντιπρόεδρος του ΕΟΠΥΥ και πρώην πρόεδρος του ΟΠΑΔ, αναγνώρισε τα δίκαια αιτήματα των παρόχων. Ωστόσο, ανέφερε ότι στον ΕΟΠΥΥ οφείλονται τα περισσότερα χρήματα, 1,5 δισ. από το υπουργείο Οικονομικών για την εξόφληση των οφειλών των 4 ταμείων μέχρι το 2011 και περίπου 600 εκατ. από την απώλεια εσόδων λόγω της ύφεσης. Όπως είπε, το κύριο πρόβλημα του ΕΟΠΥΥ δεν είναι να πετύχει η μείωση των δαπανών, σύμφωνα και με το μνημόνιο, αλλά η υστέρηση στο σκέλος των εσόδων. Μάλιστα, αποκάλυψε ότι από την αρχή του χρόνου, ο ΕΟΠΥΥ λαμβάνει 130 εκατ. λιγότερα απ’ όσα προβλέπει ο προϋπολογισμός του. «Οι ανάγκες μας μηνιαίως είναι περίπου 450 εκατ. και τα έσοδά μας μόλις που ξεπερνούν τα 300 εκατ.», είπε. Ο σχεδιασμός επί των εσόδων ξεκίνησε τα 7 δισ., μετά μειώθηκε στα 6,3 δισ., στη συνέχεια στα 5,8 δισ. από τα οποία

800 εκατ. από τον κρατικό προϋπολογισμό και 5 δισ. από την αγορά (δηλαδή τις εισφορές). «Ποια αγορά;» αναρωτήθηκε… Μόνο από τη μείωση των μισθών στο Δημόσιο, χάνουμε έσοδα της τάξης των 400 εκατ. ευρώ ετησίως! Κατά τον κ. Σουλιώτη, η καθυστέρηση στις πληρωμές των παρόχων αφαιρεί από τον ΕΟΠΥΥ το βασικό πλεονέκτημα που διαθέτει ένα ολιγοψώνιο: τη διαπραγμάτευση με στόχο τη μείωση των τιμών και τον έλεγχο της ποσότητας των υπηρεσιών. «Πώς να διαπραγματευτούμε με τους προμηθευτές μας, όταν τους χρωστάμε 3,6 δισ. από παλιά», αναρωτήθηκε ρητορικά. Ο κ. Σουλιώτης εξέφρασε την ανησυχία του, τονίζοντας ότι ο ΕΟΠΥΥ βαδίζει στα χνάρια του ΟΠΑΔ, συσσωρεύοντας χρέη. Ξεκαθάρισε πάντως ότι ο ΕΟΠΥΥ δεν είναι ασφαλιστικός Οργανισμός, αλλά φορέας διαχείρισης πόρων. Απαντώντας στον κ. Φρουζή, ο κ. Σουλιώτης ανέφερε ότι μειώσεις δεν έγιναν μόνο στο φάρμακο. Π.χ. η αμοιβή της ιατρικής επίσκεψης μειώθηκε από τα 20 ευρώ στα 10. Ο ΟΠΑΔ είχε 12.500 συμβεβλημένους γιατρούς και ο ΕΟΠΥΥ έχει τους μισούς. Επίσης, τόνισε ότι το rebate ύψους 15% που έχει επιβληθεί στα εργαστήρια του ιδιωτικού τομέα εισπράττεται με την υποβολή τιμολογίων και όχι με την εξόφληση. Και ο κ. Σαραφιανός σημείωσε ότι μειώσεις είχαμε και στις τιμές πολλών ειδικών υλικών, όπως στεντς, φίλτρων νεφρών χάρη στη λειτουργία του Παρατηρητηρίου Τιμών. Επίσης, σχολίασε ότι μειώθηκαν δύο φορές τα Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια.

«Τα τελευταία τρία χρόνια χρωστάει 350 εκατ. ευρώ στους γιατρούς, ενώ αν σε αυτά προστεθούν και τα χρέη από όλα τα ταμεία που εντάχθηκαν στο νέο φορέα, οι οφειλές αγγίζουν τα 500 εκατ. ευρώ» Γ. Πατούλης

5. Οι κ.κ. Γ. Πατούλης, Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών & Θ. Αμπατζόγλου, Πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου 6. Οι κ.κ. Σουλιώτης, Αντιπρόεδρος του ΕΟΠΥΥ, Λέκτορας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου & Α. Νεγκής, διευθυντής σύνταξης του περιοδικού Pharma & Health Business

Ρεπορταζ

«Υπάρχει ένα παραδοσιακό δίπολο στην πολιτική του φαρμάκου, καθώς από τη μία το φάρμακο είναι ένα κοινωνικό αγαθό και από την άλλη είναι και ένας μοχλός οικονομικής ανάπτυξης» Χ. Γκόλνα

Workshop: «Βιώσιμη αλλαγή φαρμακευτικής πολιτικής – Επιλογές για το μέλλον» Ομιλήτρια: Χριστίνα Γκόλνα, LLM, MSc Δικηγόρος, policy change consultant Σήμερα φαντάζει άθλος να σχεδιάσουμε μια βιώσιμη πολιτική στο χώρο του φαρμάκου, στο ασφυκτικό πλαίσιο που μας έχουν θέσει. Είναι αλήθεια ότι έχουμε πλέον λίγες επιλογές. Όμως, πρακτικά, αν αναλύσουμε το πρόβλημα με προσοχή, είναι δυνατόν να διαπιστώσουμε ότι δεν είναι ακατόρθωτο. Εκείνο που πρέπει να φτιάξουμε είναι, με απλά λόγια, ένα χάρτη. Ένα χάρτη μιας διαδρομής, που θα έχει αρχή, τέλος και - το πιο σημαντικό - ενδιάμεσα βήματα, εργαλεία που θα την υποστηρίζουν. Ακόμη, θα πρέπει να έχουμε συστηματικό έλεγχο για το αν είμαστε σε σωστή κατεύθυνση, ο οποίος όμως για να είναι λειτουργικός, θα πρέπει να βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα. Οπωσδήποτε πάντως θα χρειαστούμε χρήματα για τη «βενζίνη»… Γενικά, υπάρχει ένα παραδοσιακό δίπολο στην πολιτική του φαρμάκου, καθώς από τη μία το φάρμακο είναι ένα κοινωνικό αγαθό και από την άλλη είναι και ένας μοχλός οικονομικής ανάπτυξης. Το φάρμακο προσφέρει θέσεις εργασίας και συμβάλλει στην ανάπτυξη κάθε χώρας. Όμως, το δίπολο αυτό φαίνεται ότι παύει να ισχύει στην Ελλάδα. Εκείνο που δείχνει ότι υπερισχύει είναι ότι το φάρμακο αποτελεί μια κύρια πηγή δαπάνης για το κράτος. Ελάχιστα φαίνεται να μας ενδιαφέρει το γεγονός ότι το φάρμακο συμβάλ-

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

λει στην προστασία της δημόσιας υγείας και, εντέλει, στο να ζούμε περισσότερο και καλύτερα. Ως γνωστόν, η φαρμακευτική δαπάνη προέρχεται από το γινόμενο της τιμής των φαρμάκων επί του όγκου των πωλήσεων. Έτσι, για να έχουμε μια βιώσιμη φαρμακευτική πολιτική, θα πρέπει να παρέμβουμε και στους δύο συντελεστές του γινόμενου. Διεθνώς, το κύριο βάρος στην εξοικονόμηση πόρων από τα συστήματα υγείας – όσον αφορά στο φάρμακο – πέφτει στον έλεγχο της ποσότητας και όχι των τιμών. Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι η βιωσιμότητα χρειάζεται πάνω από όλα ένα ξεκάθαρο θεσμικό πλαίσιο, αλλά στην Ελλάδα συνηθίζουμε να ξεκινάμε από τις εξαιρέσεις και μετά φτιάχνουμε τον κανόνα. Χρειάζεται ακόμη συστηματικότητα σε βάθος χρόνου και σαφές χρονοδιάγραμμα υλοποίησης. Δεν είναι δυνατόν να χτίσεις ένα πολυώροφο κτήριο μονομιάς. Φυσικά, όταν σε άλλες χώρες, γίνεται λόγος για βιώσιμη πολιτική φαρμάκου, το πρώτο πράγμα που πρέπει να εξασφαλιστεί είναι ότι ξέρουμε να μετράμε αξιόπιστα τη φαρμακευτική δαπάνη. Αυτό ορίζεται με σαφήνεια από τον ΟΟΣΑ. Στο εξωτερικό δεν υπάρχει ομοιογένεια. Σε ορισμένες χώρες υπάρχει ελεύθερο καθεστώς διαμόρφωσης τιμών, με στόχο την ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης νέων φαρμάκων. Στην περίπτω-

ση αυτή, όμως, το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα έχει αναπτύξει εργαλεία αξιολόγησης κόστους-αποτελεσματικότητας της φαρμακευτικής θεραπείας, ώστε να ελέγξει το κόστος. Άλλες χώρες προσδιορίζουν τις τιμές με βάση τις τιμές που ισχύουν σε άλλες χώρες (reference pricing systems). Ένα τέτοιο σύστημα έχει επιλέξει και η Ελλάδα, το οποίο όμως περιλαμβάνει 22 χώρες της Ε.Ε., γεγονός που καθιστά το σύστημα τιμολόγησης δύσχρηστο και αναποτελεσματικό. Παράλληλα, πλήττει την καινοτομία. Αρκετές χώρες έχουν εφαρμόσει εργαλεία όπως η θετική λίστα φαρμάκων μετά από αξιολόγηση, σε συνδυασμό με θεραπευτικά πρωτόκολλα, ώστε η αποζημίωση των θεραπειών να γίνεται βάσει συνταγογραφικών οδηγιών. Ακόμη, έχουν δοκιμαστεί και εργαλεία όπως η θέσπιση προϋπολογισμού ανά γιατρό με κίνητρα προς το γιατρό, π.χ. να χρησιμοποιεί γενόσημα έως ένα ποσοστό. Συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία έχουμε σε αρκετές χώρες. Σε ελάχιστες όμως είναι υποχρεωτική. Επίσης, προϋπόθεση για τη συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία, είναι ο έλεγχος υποκατάστασης φθηνών θεραπειών από ακριβότερες. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με συστήματα ελέγχου και συνταγογραφικές οδηγίες με βάση θεραπευτικά πρωτόκολλα. Είναι αυτονόητο ότι ο μοναδικός τρόπος ελέγχου και αξιολόγησης είναι μέσω της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Όλα όσα προαναφέρθηκαν δεν γίνονται ταυτόχρονα, αλλά με μια χρονική διαδοχή. Πρώτα εγκαθιδρύουμε ηλεκτρονι-

κή συνταγογράφηση και μετά αρχίζουμε να μειώνουμε την πρόσβαση των ασθενών σε ορισμένες ακριβές θεραπείες που κρίνουμε ότι η σχέση κόστους οφέλους είναι αρνητική. Στην Ελλάδα σήμερα ο μοναδικός (εξωγενής) στόχος που έχουμε είναι η μείωση της δαπάνης. Έτσι, οι βιώσιμες επιλογές μας είναι περιορισμένες. Τα τελευταία 2 χρόνια θεσπίστηκαν πολλά μέτρα, αλλά με εξαίρεση την ηλεκτρονική συνταγογράφηση και την είσπραξη των rebates ελάχιστα έχουν γίνει πράξη. Στην πράξη φαίνεται ότι κάνουμε εξαντλητική παρέμβαση στις τιμές, ακόμη και με οριζόντιες συχνά παρεμβάσεις. Αυτό όμως προκαλεί ελλείψεις φαρμάκων και υποκατάσταση. Το ίδιο εξαντλητικά ζητάμε από τους παρόχους εκπτώσεις, rebates και claw back. Ακόμη, μετακυλύουμε δαπάνες από την εξωνοσοκομειακή στη νοσοκομειακή περίθαλψη. Και έπειτα απ’ όλα αυτά, περιμένουμε να πετύχουμε μείωση της δαπάνης, πρόσβαση στις νέες θεραπείες, ισότητα και καθολικότητα στην πρόσβαση. Ο στόχος μας είναι προφανώς ανέφικτος. Το ερώτημα είναι: «Θα συνεχίσουμε να προσθέτουμε τούβλα σε έναν τοίχο που είναι στημένος στραβά από την αρχή; Μπορούμε να κάνουμε μια διαρθρωτική αλλαγή ώστε σε βάθος χρόνου να δούμε πράγματι βιώσιμη εξοικονόμηση πόρων, που δεν θα πλήττει την υγιή επιχειρηματικότητα και θα διασφαλίζει τη δημόσια υγεία; Τρόπος υπάρχει, αλλά δεν είναι εύκολος: Αλλαγή του χρηματοδοτικού προτύπου. Με προαγορά ασφαλιστικού δικαιώματος, πληρωμή βάσει κλειστών νοσηλίων,

«Αρκετές χώρες έχουν εφαρμόσει εργαλεία όπως η θετική λίστα φαρμάκων μετά από αξιολόγηση, σε συνδυασμό με θεραπευτικά πρωτόκολλα, ώστε η αποζημίωση των θεραπειών να γίνεται βάσει συνταγογραφικών οδηγιών» Χ. Γκόλνα

Ρεπορταζ

Ο κ. Δέμος χαρακτήρισε λανθασμένη την πολιτική που έχει ακολουθηθεί από τις ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων 20 ετών, με αποτέλεσμα η δαπάνη να αυξάνει συνεχώς

αξιολόγηση με βάση την ποιότητα, κλινικός έλεγχος, έγκαιρη πληρωμή των οφειλών του Δημοσίου, καθιέρωση ιδιωτικής συμμετοχής ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα. Μια εναλλακτική αλλαγή της φαρμακευτικής πολιτικής θα μπορούσε να έχει: Απλούστερο και συστηματικά ανανεούμενο σύστημα τιμολόγησης Μεγαλύτερο περιθώριο ελευθερίας στην τιμολόγηση – αυστηρότεροι και περισσότεροι έλεγχοι και διαπραγματεύσεις στην αποζημίωση Σαφή διάκριση των επιμέρους «καλαθιών» της φαρμακευτικής δαπάνης – συστηματική μέτρηση Αποσύνδεση της δαπάνης από τον τρόπο διάθεσης, την τιμή και το ποσοστό συμμετοχής του σκευάσματος Απλούστευση των καναλιών διανομής και ανάληψη της ευθύνης διανομής από τους αρμόδιους φορείς Διάκριση αρμοδιοτήτων κυκλοφορίας - τιμολόγησης (ΕΟΦ) – αποζημίωσης (ΕΟΠΥΥ) – ελέγχου δαπάνης (ΕΟΠΥΥ) – Συντονισμού και Ταυτότητας Πολιτικής (ΥΥΚΑ) Συστηματική επένδυση στην ανάπτυξη ολοκληρωμένων ηλεκτρονικών εργαλείων (συνταγογράφηση – registry ασθενών με «ακριβές» νόσους – κατευθυντήριες οδηγίες ΕΟΠΥΥ)

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

Δημήτρης Δέμος, Πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) & Αντιπρόεδρος Demo Ο κ. Δέμος ξεκίνησε την ομιλία του κάνοντας έναν απολογισμό της προσφοράς της ένωσης που εκπροσωπεί στην ελληνική οικονομία. Ανέφερε ότι, αυτή τη στιγμή, ο κλάδος απαριθμεί 21 εργοστάσια, τα οποία απασχολούν άμεσα 8.500 εργαζόμενους, ενώ οι επενδύσεις στον τομέα έχουν φτάσει τα 300 εκατ. ευρώ την τελευταία πενταετία. Επίσης το τελευταίο διάστημα έχουν δημιουργηθεί έξι νέα εργοστάσια, με 1.200 θέσεις εργασίας επιπλέον, ενώ τα προϊόντα που εξάγονται καταλήγουν σε καταναλωτές 60 χωρών. Ακόμη, σύντομα αναμένεται να δώσει έγκριση ο Αμερικανικός Οργανισμός Φαρμάκων σε δύο παραγωγικές μονάδες της χώρας. Όσον αφορά το σύνολο του κλάδου, τα μέλη της ΠΕΦ απασχολούν περίπου τους μισούς εργαζόμενους και έχουν πραγματοποιήσει το 100% των παραγωγικών επενδύσεων. Δεν είναι τυχαίο, τόνισε ο κ. Δέμος, ότι η πρόσφατη μελέτη της γνωστής εταιρείας McKinsey (http://www.mckinsey. com/) για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας ανέδειξε τον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας ως έναν από τους βασικούς μοχλούς ανάπτυξης. Πράγματι, είπε ο κ. Δέμος, σήμερα το ελληνικό επώνυμο φάρμακο αποτελεί εργαλείο μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης. Ο κ. Δέμος χαρακτήρισε λανθασμένη την πολιτική που έχει ακολουθηθεί από τις ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταί-

ων 20 ετών, με αποτέλεσμα η δαπάνη να αυξάνει συνεχώς. Μάλιστα, παρουσίασε στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία ένας από τους βασικούς λόγους αύξησης της δαπάνης για φάρμακα δεν είναι οι τιμές των φαρμάκων, αλλά η υποκατάσταση φθηνών φαρμάκων από ακριβότερα. Ειδικότερα, η συμμετοχή των νέων φαρμάκων στην εξωνοσοκομειακή δαπάνη ήταν μόλις 14% το 2000, για να αυξηθεί σε 48% το 2004 και 75% το 2009. Ο πρόεδρος της ΠΕΦ ανέφερε ότι σήμερα η εγχώρια βιομηχανία καλύπτει μόλις το 20% της συνολικής εγχώριας αγοράς, ενώ το 1990 το ποσοστό αυτό βρισκόταν κοντά στο 70%. Και η πτώση συνεχίζεται. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία, τόνισε ο πρόεδρός της, σήμερα επιβιώνει καθαρά λόγω του εξαγωγικού εμπορίου. Η ελληνική βιομηχανία, σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν πάντα παρούσα σε όλες τις συζητήσεις και τις προσπάθειες για τη μείωση της δαπάνης, όμως η Πολιτεία, πάντα ακολουθούσε την εύκολη λύση της μείωσης των τιμών στα γενόσημα φάρμακα, χωρίς παράλληλα να υπάρξουν κίνητρα συνταγογράφησής τους. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Δέμος, τα τελευταία 2 χρόνια η κυβέρνηση προχώρησε σε δραστική μείωση της τιμής των γενοσήμων από το 80% της τιμής του πρωτοτύπου στο 72% το 2010, στο 63% το 2011, στο 55,25% την ίδια χρόνια και πρόσφατα στο 40%. Όπως ανέφερε ο κ. Δέμος, σήμερα η Τρόικα απαιτεί την εφαρμογή ενός πακέτου μέτρων τα οποία πρέπει να έχουν υλοποιηθεί μέσα σε μόλις μισό χρόνο. Το πακέτο αυτό δεν έχει υλοποιηθεί σε

καμία χώρα - μέλος της Ε.Ε. Ορισμένα από τα μέτρα αυτά άλλες χώρες, πολύ πιο οργανωμένες από τη δική μας, χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να τα εφαρμόσουν. Ο πρόεδρος της ΠΕΦ ξεκαθάρισε ότι αν εφαρμοστούν όλα τα μέτρα που απαιτεί η Τρόικα στο χώρο του φαρμάκου, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα κλείσουν όλες οι παραγωγικές μονάδες της χώρας. Η ΠΕΦ τόνισε δεν μπορεί να αποδεχθεί μέτρα όπως η συνταγογράφηση με βάση τη δραστική, τη δυναμική τιμολόγηση και τους διαγωνισμούς στα νοσοκομεία με αποκλειστικό κριτήριο το κόστος. Λέμε όχι στη μείωση της φαρμακευτικής περίθαλψης στο βωμό του φαρμακευτικού κόστους, τόνισε. Για το θέμα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, ο πρόεδρος της ΠΕΦ ανέφερε ότι θα μειώσει μεν τη δαπάνη, αλλά θα διχάσει την κοινωνία στους έχοντες, που θα μπορούν να πληρώσουν το καλό φάρμακο, και στους μη έχοντες, που θα λαμβάνουν αμφιλεγόμενης ποιότητας φάρμακα. Κλείνοντας ο κ. Δέμος είπε με νόημα: «Αποτελούμε τη λύση στο πρόβλημα», για την ανάπτυξη και την έξοδο της χώρας από την κρίση.

«Πρόσφατη μελέτη της γνωστής εταιρείας McKinsey για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας ανέδειξε τον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας ως έναν από τους βασικούς μοχλούς ανάπτυξης» Δ. Δέμος

7, 8. Ο κ. Δημήτρης Δέμος, Πρόεδρος ΠΕΦ & Αντιπρόεδρος Demo

Ρεπορταζ

«Οι Έλληνες θα ζούσαμε 2,7 χρόνια παραπάνω κατά μέσο όρο, αν το σύστημα υγείας μας ήταν στο επίπεδο των υπόλοιπων ανεπτυγμένων χωρών» Ν. Μανιαδάκης

«Αξιολόγηση εφαρμογής του Μνημονίου. Υπάρχουν δυνατότητες βελτίωσης;» Δρ Νίκος Μανιαδάκης, Καθηγητής Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Ο κ. Μανιαδάκης αναφέρθηκε στο σύστημα υγείας της χώρας πριν το Μνημόνιο, για την εμπειρία που υπάρχει όσον αφορά στις επιπτώσεις των οικονομικών κρίσεων στα συστήματα υγείας και στο επίπεδο υγείας των χωρών με έμφαση στις συνέπειες της εφαρμογής του Μνημονίου στο σύστημα υγείας της Ελλάδας. Ο καθηγητής χαρακτήρισε ιδιαίτερα δαπανηρό το ελληνικό σύστημα υγείας, καθώς το 2009 φθάσαμε να δαπανούμε 23 δισ. ευρώ για την υγεία. Μάλιστα, οι δαπάνες υγείας της χώρας αυξάνονταν περισσότερο από κάθε άλλη χώρα, με ρυθμό 7% το χρόνο. Παράλληλα, τόνισε ότι ενώ το 2009 η χώρα έφθασε να δαπανά περίπου το 10% του ΑΕΠ, σε ό,τι αφορά τις δημόσιες δαπάνες για την υγεία, το σύστημα είναι σαφώς υποχρηματοδοτούμενο. Την ίδια χρονιά, οι δημόσιες δαπάνες υγείας ήταν μόνο 5,9% του ΑΕΠ, ενώ στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 7-7,5% επί του ΑΕΠ. Κατά τον καθηγητή, το ελληνικό σύστημα υγείας είναι μοναδικό όσον αφορά στις πηγές χρηματοδότησης. Είναι το μόνο στο οποίο 30% των πόρων προέρχεται από τη φορολογία, 30% από τις εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων και το 40% από ιδιωτικές πληρωμές. Ουσιαστικά, ανέφερε, έχουμε τρία συστήματα σε ένα: Ένα κρατικό σύστημα, που υποχρηματοδοτείται, ένα κοινωνικο-

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

ασφαλιστικό, που επίσης υποχρηματοδοτείται, και ένα ιδιωτικό, δυσανάλογα μεγάλο για τα δεδομένα της χώρας μας. Ο κ. Μανιαδάκης χαρακτήρισε το ελληνικό μοντέλο υγείας ιδιαίτερα αναποτελεσματικό, τόσο σε οικονομικούς όρους όσο και σε ιατρικούς. Μάλιστα, σύμφωνα με τις μελέτες του ΟΟΣΑ, οι Έλληνες θα ζούσαμε κατά 2,7 χρόνια παραπάνω κατά μέσο όρο, αν το σύστημα υγείας μας ήταν στο επίπεδο των υπόλοιπων ανεπτυγμένων χωρών. Έκθεση του ΙΟΒΕ δείχνει ότι παρά τη σημαντική αύξηση των κοινωνικών δαπανών στην Ελλάδα τα τελευταία 10-15 χρόνια, δεν μεταβλήθηκε το ποσοστό των Ελλήνων που ζουν κάτω από τα όρια της φτώχιας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η επένδυση στους κοινωνικούς πόρους δεν υπήρξε αποδοτική. Παράλληλα, τα στοιχεία δείχνουν ότι είχαμε έντονα φαινόμενα υπερκατανάλωσης και προκλητής ζήτησης. Η Ελλάδα είχε την υψηλότερη κατά κεφαλήν δαπάνη για φάρμακα και όχι μόνο. Το 2009, καταγράφηκαν 3,2 εκατ. αξονικές τομογραφίες και 1 εκατ. μαγνητικές, αριθμός – ρεκόρ! Η κατανομή του ανθρώπινου δυναμικού της υγείας στην Ελλάδα είναι επίσης αναποτελεσματική, καθώς η αναλογία του πληθυσμού σε γιατρούς είναι ιδιαίτερα υψηλή, ενώ σε νοσηλευτές είναι χαμηλή. Δεν είναι τυχαίο, έπειτα απ’

όλα αυτά, ότι οι Έλληνες είναι από τους πιο δυσαρεστημένους χρήστες υπηρεσιών υγείας στην Ευρώπη. Συμπερασματικά, όλα τα στοιχεία επιβεβαιώνουν, τόνισε ο καθηγητής, ότι το σύστημα υγείας της χώρας πριν το Μνημόνιο ήταν προβληματικό, παρά το γεγονός ότι είχαμε επενδύσει μεγάλο μέρος του εθνικού πλούτου. Γι’ αυτό, ανέφερε, πρέπει να κάνουμε την κρίση ευκαιρία για να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα στο σύστημα υγείας. Στη συνέχεια, ο καθηγητής αναφέρθηκε στις επιπτώσεις των οικονομικών κρίσεων στα συστήματα υγείας και στο επίπεδο υγείας των χωρών. Γενικά, είναι γνωστό ότι το προσδόκιμο επιβίωσης είναι σε άμεση συνάρτηση με το διαθέσιμο εισόδημα κάθε χώρας. Η σχέση ανάμεσα στο κατά κεφαλήν εισόδημα και στη μακροβιότητα είναι σχεδόν γραμμική. Αντιθέτως, όταν μειώνεται το εισόδημα, μειώνεται και το προσδόκιμο επιβίωσης. Το ίδιο ισχύει, είπε ο κ. Μανιαδάκης, και με τη δαπάνη υγείας. Όσο περισσότερα χρήματα δαπανά μια χώρα για την υγεία τόσο περισσότερο ζουν οι πολίτες της. Όταν λοιπόν αντιστρόφως μειώνεται βίαια η δαπάνη υγείας, υπάρχουν επιπτώσεις στο επίπεδο υγείας. Εδώ ο καθηγητής έφερε το παράδειγμα της Ρωσίας, η οποία όταν χρεωκόπησε πριν από 20 χρόνια, χειροτέρεψαν ραγδαία όλοι οι υγειονομικοί δείκτες. Όταν η Ρωσία προχώρησε σε ιδιωτικοποιήσεις, αυξήθηκαν κατακόρυφα οι αυτοκτονίες. Το ίδιο συνέβη και στην υπόλοιπη Ανατολική Ευρώπη. Ακόμη, υπάρχουν σαφή στοιχεία που δείχνουν ό-

τι σε χώρες που έχει παρέμβει το ΔΝΤ, έχουν χειροτερέψει όλοι οι βασικοί δείκτες υγείας. Το ίδιο φαίνεται ότι συμβαίνει και στην Ελλάδα, όπου σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Lancet, έχουμε αύξηση των κρουσμάτων AIDS, των αυτοκτονιών, των ατόμων, που δεν απευθύνονται στο γιατρό, ενώ έχουν ανάγκη κ.λπ. Είναι σαφές ότι και στη χώρα μας θα χειροτερέψει το επίπεδο υγείας των Ελλήνων, ανέφερε ο καθηγητής. Δεν είναι τυχαίο, υπογράμμισε, πως αρκετές χώρες του ΟΟΣΑ τα προηγούμενα 2-3 χρόνια, όταν κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση, προχώρησαν σε αύξηση των δαπανών υγείας. Δηλαδή, διοχέτευσαν περισσότερους πόρους στην υγεία για να μη μειωθεί το επίπεδο υγείας των πολιτών τους. Την ίδια ώρα, στην Ελλάδα δεν είχαμε τη δυνατότητα να αυξήσουμε τις δαπάνες υγείας λόγω της δημοσιονομικής κρίσης. Αντιθέτως, υποχρεωθήκαμε να μειώσουμε ραγδαία τις δαπάνες. Μας ζητήθηκε να διατηρήσουμε τις δημόσιες δαπάνες υγείας κάτω του 6% του ΑΕΠ και να γίνει μεγάλος περιορισμός στη φαρμακευτική δαπάνη. Έτσι, σημείωσε ο κ. Μανιαδάκης, ξεκίνησε μια ομοβροντία μέτρων, που κατά καιρούς εφαρμόστηκαν στο εξωτερικό και τα οποία κλήθηκε η χώρα μας να εφαρμόσει μέσα σε διάστημα μόλις 2 ετών. Στην πράξη, οι δημόσιες δαπάνες υγείας πράγματι έπεσαν κάτω του 5% του ΑΕΠ. Όμως, με δεδομένο το ότι αυξήθηκε η ζήτηση υπηρεσιών υγείας από το ΕΣΥ

«Αρκετές χώρες του ΟΟΣΑ τα προηγούμενα 2-3 χρόνια, όταν κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση, προχώρησαν σε αύξηση των δαπανών υγείας» Ν. Μανιαδάκης

9, 10. Ο Δρ Νίκος Μανιαδάκης, Καθηγητής Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας

Ρεπορταζ

«Κάνοντας κανείς μια αναδρομή στα μέτρα που θα έπρεπε να εφαρμόσουμε στο χώρο του φαρμάκου, θα διαπιστώσει ότι ελάχιστα έχουν γίνει πράξη» Π. Αποστολίδης

(30% περισσότεροι πολίτες προσέρχονται στα δημόσια νοσοκομεία), υπήρξαν σοβαρά προβλήματα, όπως ελλείψεις φαρμάκων για σοβαρές παθήσεις κ.ά. Πολλά νοσοκομεία αντιμετωπίζουν ελλείψεις υλικών, με συνέπεια να μην μπορούν να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση. Σήμερα, είναι ξεκάθαρο ότι ορισμένοι στόχοι του Μνημονίου είχαν τεθεί εσφαλμένα. Η χώρα μας ουδέποτε είχε δημόσιες δαπάνες υγείας πάνω από το 6% του ΑΕΠ. Επίσης, η μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης κατά 50% που μας ζητήθηκε να πετύχουμε μέσα σε μόλις 3 χρόνια, πιθανότατα θα ήταν ανέφικτη και σε πιο προηγμένες χώρες, που διαθέτουν εμπειρία μεταρρυθμίσεων και οργανωμένη δημόσια διοίκηση. Από την άλλη, ο καθηγητής παραδέχθηκε ότι πολλά από τα μέτρα που μας ζητήθηκε να υλοποιήσουμε θα έπρεπε να τα έχουμε εφαρμόσει εδώ και χρόνια. Το πρόβλημα είναι ότι μας ζητήθηκε να τα κάνουμε πράξη όλα μαζί σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Η κατάσταση της δημόσιας διοίκησης και των υποδομών της χώρας όμως είναι τέτοια που δεν θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε στην υλοποίηση τόσο μεγάλων μεταρρυθμίσεων. Πολλά μέτρα έχουν θεσμοθετηθεί, αλλά δεν έχουμε καταφέρει να τα εφαρμόσουμε αποτελεσματικά. Εκεί βρίσκεται το «κλειδί», στην εφαρμογή, κατέληξε ο καθηγητής, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τη γενικότερη πορεία της ελληνικής οικονομίας και την εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής.

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

Ευκαιρίες στο σύστημα υγείας στην κρίσιμη καμπή Πασχάλης Αποστολίδης, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, Abbott Laboratories Hellas Ο κ. Αποστολίδης τόνισε ότι, παρά το γεγονός ότι το σύστημα υγείας της χώρας βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή, υπάρχουν ευκαιρίες για να λάβουμε μέτρα και να διορθώσουμε τις υφιστάμενες στρεβλώσεις. Βρισκόμαστε όμως στο «παρά πέντε», όπως είπε χαρακτηριστικά. Κάνοντας κανείς μια αναδρομή στα μέτρα που θα έπρεπε να εφαρμόσουμε στο χώρο του φαρμάκου, θα διαπιστώσει ότι ελάχιστα έχουν γίνει πράξη. Το μόνο που έχει γίνει πλήρως είναι η παρέμβαση στις τιμές των φαρμάκων με πατέντα στην Ελλάδα, οι οποίες είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη. Αναμένουμε – είπε - να ληφθούν μέτρα και για τα σκευάσματα εκτός πατέντας. Ο κ. Αποστολίδης πάντως ξεκαθάρισε ότι πλέον έχει εξαντληθεί κάθε περιθώριο παρέμβασης σε επίπεδο τιμών. Μίλησε για την ανάγκη εξορθολογισμού του όγκου κατανάλωσης στα φάρμακα και κυρίως για το ότι πρέπει η κυβέρνηση να κάνει πράξη όσα κατά καιρούς έχει εξαγγείλει σε άλλες περιοχές του συστήματος υγείας. Όσον αφορά στον εξορθολογισμό του όγκου κατανάλωσης φαρμάκων, ο κ. Αποστολίδης σημείωσε ότι η κυβέρνηση έχει θεσμοθετήσει διάφορα μέτρα, τα οποία όμως δεν έχουν υλοποιηθεί, όπως τα θεραπευτικά πρωτόκολλα, η ηλεκτρονική συνταγογράφηση και η συμμετοχή

των ασθενών ανάλογα με το φάρμακο και όχι με την ένδειξη. Ακόμη, η κυβέρνηση δεν έχει καν αγγίξει το κύκλωμα με τις πλαστές συνταγές, που όλοι γνωρίζουμε ότι ανθεί χρόνια τώρα, επιβαρύνοντας τα ταμεία. Ο κ. Αποστολίδης αναφέρθηκε στη μείωση στο κόστος διανομής και στο πρόβλημα των χρεών που έχουν εξελιχθεί σε «θηλιά» για τις εταιρείες. Στη συνέχεια της παρουσίασής του έκανε μια εικονική προβολή του κλάδου φαρμάκου στο έτος 2017, παρουσιάζοντας το πώς θα έχουν διαμορφωθεί διάφοροι σημαντικοί δείκτες του τομέα, στη θεωρητική περίπτωση που όλοι οι στόχοι που έχει θέσει η Τρόικα και η ελληνική οικονομία επιτευχθούν: H Ελλάδα έχει παραμείνει στο ευρώ και εξακολουθεί να είναι μέλος της Ε.Ε.-27. Η ανάπτυξη έχει φτάσει στο 2.1%, όμως υπάρχει στόχος για μεγαλύτερη απαιτούμενη ανάπτυξη 2.5% - 2.7%. Το έλλειμμα έχει μειωθεί στο -1.5% και το χρέος έχει ήδη μειωθεί στο 120% (2017) αντί του 2020, μετά από το δεύτερο «κούρεμα» που έχει επέλθει. Ο αριθμός των βουλευτών έχει ήδη μειωθεί στους 200 και το εκλογικό σύστημα έχει γίνει αναλογικότερο, με αναλογικό bonus εδρών στα 3 πρώτα κόμματα (και όχι μόνο στο πρώτο κόμμα). Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών εισαγωγών – εξαγωγών είναι σχεδόν 0%, καθώς τα εξαγωγικά προϊόντα της χώρας έχουν γίνει ανταγωνιστικότερα και η ζήτηση για εισαγόμενα εξακολουθεί να υπάρχει Ο ετήσιος κλειστός προϋπολογισμός για την υγεία πλέον δεν υπολογίζεται μόνο ως ποσοστό του ΑΕΠ, αλλά λαμβάνονται υπόψη και τεκμηριωμένες επιδη-

μιολογικές μελέτες Οι τομείς υγείας έχουν συγχωνευθεί επιτυχώς κάτω από έναν υγιή ενιαίο φορέα κοινωνικής ασφάλισης (ΕOΠYY) Οι τιμές φαρμάκων ήταν για πολλά χρόνια ανάμεσα στις χαμηλότερες της Ευρώπης. Η μείωση του κόστους θεραπείας, σε 6 σημαντικές θεραπευτικές κατηγορίες, στον ευρωπαϊκό μέσο όρο εξοικονόμησε το 30% της δαπάνης. Το νέο σύστημα τιμολόγησης είναι προβλέψιμο, δεν επηρεάζει αρνητικά το διεθνές σύστημα τιμών αναφοράς και εξασφαλίζει την επάρκεια των φαρμάκων στην ελληνική αγορά. Το καλάθι των χωρών αναφοράς έχει μειωθεί για να γίνει το σύστημα πιο βιώσιμο και περιλαμβάνει μόνο χώρες της Ευρωζώνης ή χώρες με σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία με το ευρώ. Οι τιμές των πρωτοτύπων φαρμάκων μειώνονται κατά 50% από τη στιγμή που χάνουν την πατέντα (δραστικής & φαρμακοτεχνικής μορφής). Οι τιμές των γενοσήμων φαρμάκων είναι στο 80% των off-patent φαρμάκων. Ανατιμολόγηση πραγματοποιείται ΜΙΑ φορά το χρόνο σε προκαθορισμένη ημερομηνία. Τα χρονοδιαγράμματα της νέας διαδικασίας έκδοσης δελτίων τιμών τηρούνται πιστά κάθε 90 μέρες. Η μέση τιμή των γενοσήμων φαρμάκων είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη, ενώ η χρήση τους είναι από τις υψηλότερες. Υπάρχει πλήρης καταγραφή επιδημιολογικών δεδομένων, καθώς και δεδομένων χρήσης του συστήματος υγείας. Τα δεδομένα αυτά αντλούνται από μητρώα ασθενών (patient registries), τα οποία

«Πλέον έχει εξαντληθεί κάθε περιθώριο παρέμβασης σε επίπεδο τιμών» Π. Αποστολίδης

11. Ο κ. Πασχάλης Αποστολίδης, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, Abbott Laboratories Hellas

Ρεπορταζ

«Σήμερα, η ηλεκτρονική συνταγογράφηση έχει 100% κάλυψη. Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση και ο έλεγχος των κουπονιών έχει αποφέρει όφελος πάνω από 500 εκατ. ευρώ το χρόνο» Π. Αποστολίδης

δημιουργήθηκαν για τις περισσότερες ασθένειες και από την ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Η ανάλυση των δεδομένων αυτών επιτρέπει στην Πολιτεία να παίρνει ενημερωμένες αποφάσεις και να βάζει προτεραιότητες. Τα δεδομένα αυτά, επίσης, τροφοδοτούν τις φαρμακοοικονομικές μελέτες που αξιολογούνται από τον Εθνικό οργανισμό ΗΤΑ (Health Technology Assessment). Ο Ελληνικός ΗΤΑ Οργανισμός ιδρύθηκε το 2012 και βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία. Είναι ένας ανεξάρτητος φορέας, του οποίου η αξιολόγηση είναι πλέον υποχρεωτική για κάθε απόφαση ασφαλιστικής κάλυψης. Έχει αρχίσει να αξιολογεί ελληνικά δεδομένα για την τεκμηριωμένη ασφαλιστική κάλυψη των φαρμάκων. Έχει εκδώσει συγκεκριμένα κριτήρια αξιολόγησης για τα καινούρια καινοτόμα φάρμακα και διεξάγει ελέγχους για την εφαρμογή των οδηγιών. Το σύστημα συνταγογράφησης με δραστική έχει εδραιωθεί, αλλά έχουν εφαρμοστεί παραπάνω μέτρα για να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητά του και την εξοικονόμηση δαπανών. Αυτά τα μέτρα είναι μεταξύ άλλων: Ένα ολοκληρωμένο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, συχνοί και αξιόπιστοι έλεγχοι ποιότητας των φαρμάκων, έλεγχοι στα στοιχεία της συνταγογράφησης. Σήμερα, η ηλεκτρονική συνταγογράφηση έχει 100% κάλυψη. Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση και ο έλεγχος των κουπονιών έχει αποφέρει όφελος πάνω από 500 εκατ. ευρώ το χρόνο. Εδώ και κάποια χρόνια, έχει θεσπιστεί ένα ηλεκτρονικό σύστημα παρακολού-

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

θησης της συνταγογράφησης, όπου το κάθε φάρμακο έχει έναν προσωπικό σειριακό αριθμό. O ΕΟΦ έχει εκδώσει θεραπευτικά πρωτόκολλα για όλα τα σημαντικά νοσήματα τα οποία ανανεώνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα (τουλάχιστον ετησίως) βάσει των διεθνών κατευθυντήριων γραμμών. Έχουν επίσης εκδοθεί θεραπευτικά και διαγνωστικά πρωτόκολλα για τις ιατρικές πράξεις, με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση χρημάτων από την ορθότερη χρήση π.χ. MRI, ενδοσκοπήσεων κ.τ.λ. Τα θεραπευτικά και διαγνωστικά πρωτόκολλα έχουν συνδεθεί με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση Οι υπηρεσίες πρωτοβάθμιας περίθαλψης έχουν ενισχυθεί και τηρείται ηλεκτρονικός φάκελος ασθενή. Τηρείται ηλεκτρονικός φάκελος με το ιστορικό κάθε ασφαλισμένου, ενώ η πρόσβαση στο φάκελο από γιατρούς του ΕΣΥ και του ΕΟΠΥΥ παρέχεται μέσω της ηλεκτρονικής «κάρτας ασθενούς». Ο αριθμός των κλινικών ερευνών στην Ελλάδα έχει αυξηθεί, προσφέροντας ένα σημαντικό έσοδο στη χώρα. Μετά το 2012, με την προώθηση της κουλτούρας της έρευνας και ανάπτυξης, η Ελλάδα κερδίζει επιπλέον 300 εκατ. το χρόνο. Ο ΕΟΠΥΥ και τα νοσοκομεία πληρώνουν τους προμηθευτές κάθε 60 μέρες. Το διπλογραφικό σύστημα λειτουργεί σε όλα τα νοσοκομεία, αρκετά νοσοκομεία έχουν συγχωνευθεί (οικονομίες κλίμακας), ενώ τα ΚΕΝ έχουν αναθεωρηθεί και επικαιροποιηθεί και χρησιμοποιούνται σε όλο το ΕΣΥ. Για να δούμε τι θα ισχύσει από όλα αυτά τον Ιούλιο του 2017…

Πάνελ II Ποιες πρέπει να είναι οι προτεραιότητες στη χάραξη της πολιτικής φαρμάκου της χώρας; Στο δεύτερο πάνελ του συνεδρίου συζητήθηκαν θέματα όπως η εξέλιξη των φαρμακευτικών δαπανών το 2012, αν είναι εφικτός ο στόχος του μνημονίου για το ύψος των δαπανών, τα νέα δεδομένα από τη χρήση των γενοσήμων και τη συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία και η αξιολόγηση της ιατρικής και φαρμακευτικής τεχνολογίας. Ο κ. Αντώνης Δημόπουλος, γενικός γραμματέας δημόσιας υγείας, μεταξύ άλλων, είπε ότι ο ΕΟΠΥΥ είναι μια μεγάλη διαρθρωτική αλλαγή και ελπίζει ότι μέσα στο καλοκαίρι πρέπει να λυθεί το θέμα του χρέους που αφορά στις εταιρείες του κλάδου. Παρόλα αυτά τόνισε ότι αυτό εξαρτάται από τη συνεννόηση με την Τρόικα και τη γενικότερη οικονομική πολιτική. Επίσης ανέφερε ότι η υγεία δεν αλλάζει με βάση το μνημόνιο, αλλά πρέπει να βαδίσει με σχέδιο προς τη λογική των μεταρρυθμίσεων χωρίς να μπαίνουν στο «κρεβάτι του Προκρούστη» οι διάφοροι τομείς. Βασικό κριτήριο των αλλαγών θα πρέπει να είναι το μίγμα φαρμάκων που θα λαμβάνουν οι ασθενείς. Δηλαδή ποια ακριβά φάρμακα λύνουν πράγματι μεγάλα προβλήματα και σε ποια θα πρέπει να κάνουμε πίσω. Ο κύριος Δημόπουλος, ερωτηθείς εάν τα 2,88 δισ. ευρώ αποτελούν το σύνολο της φαρμακευτικής δαπάνης μαζί με ΦΠΑ και νοσοκομειακά φάρμακα, υπογράμμισε ότι περιλαμβάνονται στο ποσό αυτό. Επίσης

παραδέχτηκε ότι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου συζητά το ενδεχόμενο της συνταγογράφησης με βάση τη δραστική ουσία για όλα τα φάρμακα. Όσον αφορά το σοβαρό ζήτημα της μη έγκρισης τιμής σε νέα φάρμακα, που έχουν λάβει άδεια κυκλοφορίας από τις αρχές του 2011, ο κ. Δημόπουλος ανέφερε ότι υπολογισμοί του ίδιου του ΣΦΕΕ εκτιμούν ότι η είσοδος των φαρμάκων αυτών στην αγορά θα προκαλέσει αύξηση της δαπάνης κατά 200 εκατ. ευρώ ετησίως. Χρειάζεται, τόνισε, να αξιολογήσουμε ποια φάρμακα είναι πράγματι καινοτόμα. Ο κ. Βασίλειος Πενταφράγκας, εντεταλμένος σύμβουλος του ΠΕΦ, από την πλευρά του, δήλωσε αισιόδοξος ότι ο στόχος που έχει τεθεί για την κατανάλωση φαρμάκου το 2012 μπορεί να επιτευχθεί. Για την προεκλογική περίοδο τόνισε ότι έφερε τη φαρμακοβιομηχανία σε πολύ δύσκολη θέση, καθώς στο εξωτερικό δεν δέχονται πλέον εγγυητικές επιστολές από ελληνικές τράπεζες. Επίσης υπάρχει το φαινόμενο του παράλληλου εμπορίου, που εντείνει τα προβλήματα ελλείψεων. Ξεκαθάρισε πάντως ότι όσο πιέζουμε τη φαρμακευτική δαπάνη προς τα κάτω, χωρίς να έχουμε ένα συγκεκριμένο σχέδιο φαρμακευτικής πολιτικής, είναι βέβαιο ότι στο μέλλον το φαινόμενο των ελλείψεων θα ενταθεί. Τέλος, είπε ότι αν πράγματι εφαρμοστούν τα μέτρα του μνημονίου στα φάρμακα – όπως ανέφερε στην ομιλία του ο κ. Λυκουρέ-

«Αν πράγματι εφαρμοστούν τα μέτρα του μνημονίου στα φάρμακα – όπως ανέφερε στην ομιλία του ο κ. Λυκουρέντζος - τότε είναι βέβαιο ότι θα εξαφανιστεί η ελληνική παραγωγή φαρμάκων» Β. Πενταφράγκας

12. Δρ. Ν. Μανιαδάκης, Καθηγητής Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Α. Δημόπουλος, Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας, Π. Αποστολίδης, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Abbott Laboratories Hellas, Αντιπρόεδρος του ΣΦΕΕ, Α. Γαλανόπουλος, Πρόεδρος του ομίλου ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε., Αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος, Β. Πενταφράγκας, Εντεταλμένος Σύμβουλος του ΠΕΦ. Συντονίστρια: Δ. Ευθυμιάδου, Δημοσιογράφος

Ρεπορταζ

«Κάτι κάνουμε στραβά και δεν αντικαθιστούμε τα πρωτότυπα με γενόσημα ελληνικά» Α. Γαλανόπουλος

ντζος - τότε είναι βέβαιο ότι θα εξαφανιστεί η ελληνική παραγωγή φαρμάκων. Ο κ. Ανδρέας Γαλανόπουλος, πρόεδρος του Ομίλου ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε., αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος, που διακινεί το 50% των φαρμάκων στη χώρα, υπογράμμισε ότι στη δεκαετία του 1990 από τα 112 φάρμακα που έγιναν blockbusters στην παγκόσμια αγορά μόνο τα έξι βοήθησαν στην εξέλιξη της υγείας. Έθεσε λοιπόν ως πρόβλημα ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε ένα συντελεστή κόστους/ ωφέλειας για να δούμε κατά πόσο ένα φάρμακο βοηθάει στη μείωση της δαπάνης για την Υγεία. Επίσης, σύμφωνα με τον κ. Γαλανόπουλο, το βασικό πρόβλημα είναι ότι η χρήση των γενοσήμων δεν αντικαθιστά τα πρωτότυπα. «Κάτι κάνουμε στραβά και δεν αντικαθιστούμε τα πρωτότυπα με γενόσημα ελληνικά». Ο Πασχάλης Αποστολίδης, πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος της Abbott Laboratories Hellas, επεσήμανε ότι όποια μέτρα έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα,

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

έπληξαν μόνο τη φαρμακοβιομηχανία, η οποία συνεχίζει να έχει τη «μερίδα του λέοντος» σε αυτήν την πρακτική. Αν η Τρόικα θέλει να πετύχει και άλλη μείωση στις δαπάνες, αυτό πλέον δεν μπορεί να γίνει μέσω της βιομηχανίας, η οποία σύμφωνα με τον κ. Αποστολίδη έχει να πληρωθεί 19 μήνες και αντιμετωπίζει προβλήματα βιωσιμότητας. Ο Δρ Νίκος Μανιαδάκης, καθηγητής διοίκησης υπηρεσιών υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, ανέφερε από την πλευρά του ότι «δαιμονοποιούμε τα μέτρα του μνημονίου, ενώ μέτρα όπως την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, τις λίστες φαρμάκων και τη μηχανοργάνωση έπρεπε να τα έχουμε πάρει μόνοι μας και να τα εφαρμόσουμε σωστά και στοχευμένα. Η συμμετοχή κάθε Έλληνα ασθενή στα φάρμακα είναι στο 9%, όταν σε ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες βρίσκεται στο 40%. Με τις διάφορες παρεμβάσεις που σχεδιάζονται και θα υλοποιηθούν, η συμμετοχή θα αυξηθεί στο 15%. Ζητάμε από τους Έλληνες πολίτες να βάλουν λίγο πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη, αλλά δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι υπάρχουν χώρες πιο φτωχές από την Ελλάδα όπου η συμμετοχή στα φάρμακα είναι μεγαλύτερη. Γενικά έχουμε μείνει πίσω στην αξιολόγηση της ιατρικής τεχνολογίας. Είμαστε μία από τις τρεις χώρες στην Ευρώπη, μετά από την Τσεχία και το Λουξεμβούργο, που δεν έχουμε εισαγάγει την αξιολόγηση της τεχνολογίας υγείας. Ποτέ δεν είναι αργά. Μπορούμε να αξιοποιήσουμε την εμπειρία άλλων χωρών και να προχωρήσουμε. Πρόσφατα, το έκαναν και χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ».

«Το ελληνικό σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης: Προβλήματα και προοπτικές» Βλάσης Σφυρόερας Διευθύνων Σύμβουλος της Η.ΔΙ.Κ.Α. Στo ελληνικό σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, τις προοπτικές και τα προβλήματα που παρουσιάζει αναφέρθηκε ο διευθύνων σύμβουλος της Η.ΔΙ.Κ.Α., κ. Βλάσης Σφυρόερας. Αναφερόμενος στο οικοδόμημα του ehealth στο εξωτερικό, έφερε ως παράδειγμα τη Σουηδία, που θεωρείται πρωτοπόρος σε αυτόν τον τομέα. Η πρώτη ηλεκτρονική συνταγή στη χώρα εκδόθηκε το 1983 και έχει εφαρμοστεί σε ποσοστό 97% στην πρωτοβάθμια φροντίδα και σε ποσοστό 87% στα νοσοκομεία. Στόχος του έργου στην Ελλάδα είναι η προστασία της υγείας του ασθενή και ο εξορθολογισμός των δαπανών, με την ταυτόχρονη ενίσχυση της διαφάνειας στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης. Σημαντικά οφέλη επίσης μπορούν να προκύψουν στην παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών, με σκοπό τη διασύνδεση με συστήματα τρίτων. Τα βασικά του χαρακτηριστικά είναι τα ακόλουθα: Πρόσβαση μόνο από εξουσιοδοτημένους χρήστες (γιατροί, φαρμακοποιοί) Οι ηλεκτρονικές συνταγές περιλαμβάνουν όλα τα απαραίτητα δεδομένα, όπως: ID γιατρού/ασθενούς/φαρμακείου, διάγνωση (text & ICD-10), φάρμακα (ποσότητα, δοσολογία κ.λπ.), ποσοστό συμμετοχής ασθενή κ.τ.λ. Με το σύστημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης μπορούμε να γνωρίζουμε άμεσα ποιος γιατρός έγραψε τη

συνταγή, σε ποιον ασθενή, την ασθένεια, στοιχεία φαρμάκων (κόστος, αριθμός κουτιού, φαρμακείο κ.τ.λ.), τη δυνατότητα συνταγογράφησης με βάση τη δραστική ουσία, τη συνεργασία με Ε.Ε. (Task Force)/τη συμβατότητα με το ευρωπαϊκό σύστημα epSOS. Ο σχεδιασμός του συστήματος έγινε σε τρεις φάσεις ξεκινώντας από τον Οκτώβριο του 2010. Η πρώτη φάση περιλάμβανε την πιλοτική εφαρμογή του συστήματος με την ένταξη του Ταμείου Κοινωνικής Ασφάλισης (OAEE). Στο σύστημα περιλάμβανε συνολικά 9.500 φαρμακοποιούς, 4.100 γιατρούς και 8.000 συνταγές κατά μέσο όρο την ημέρα. Τα προβλήματα που προέκυψαν σε αυτήν τη φάση ήταν το μεγάλο φορτί ο συνταγών και η αδυναμία ανταπόκρισης του υφιστάμενου συστήματος στην ολοένα και αυξανόμενη καταχώριση συνταγών. Στη δεύτερη φάση το σύστημα επεκτάθηκε και το Γενάρη του 2011 συμπεριέλαβε ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΠΑΔ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, νοσοκομεία και κέντρα υγείας. Και σε αυτήν τη φάση το σύστημα δεν ανταποκρίθηκε λειτουργικά στον αυξανόμενο αριθμό συνταγών, καθώς το αρχικό έργο προέβλεπε 50.000 συνταγές το μήνα, ενώ ταυτόχρονα ήταν και ανεπαρκής η υποστήριξη από τον ανάδοχο. Η τρίτη φάση, που ξεκίνησε το Σεπτέμβριο του 2011, αποτελείται από το μεγάλο διαγωνισμό της τάξης των 25 εκατ. ευρώ για την πλήρη ολοκλήρωση της ηλεκτρο-

«Σήμερα το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης είναι το μεγαλύτερο on line σύστημα καταχώρισης, μεγαλύτερο σε αυτό το επίπεδο και από το taxis, που δέχεται περισσότερες από 5 εκατ. καταχωρίσεις το μήνα» Β. Σφυρόερας

13. Οι κ.κ. Α. Δημόπουλος, Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας, Π. Αποστολίδης, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Abbott Laboratories Hellas, Αντιπρόεδρος του ΣΦΕΕ και Α. Γαλανόπουλος, Πρόεδρος του ομίλου ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε., Αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος 14. Οι κ.κ. Β. Πενταφράγκας, Εντεταλμένος Σύμβουλος του ΠΕΦ και Δ. Ευθυμιάδου, Δημοσιογράφος 15, 16. Ο κ. Βλάσης Σφυρόερας, Διευθύνων Σύμβουλος της Η.ΔΙ.Κ.Α.

Ρεπορταζ

νικής συνταγογράφησης. Στη συνέχεια, την περίοδο Ιανουαρίου – Μαΐου 2012, αναπτύχθηκε η τρέχουσα εφαρμογή από την Η.ΔΙ.Κ.Α., σε περίπτωση αποτυχίας ανταπόκρισης του συστήματος και καθυστέρησης του διαγωνισμού και την 21 Μαΐου η εφαρμογή της Η.ΔΙ.Κ.Α. τέθηκε σε κανονική λειτουργία. Σήμερα το σύστημα ηλεκτρονικής συ-

νταγογράφησης είναι το μεγαλύτερο on line σύστημα καταχώρισης, μεγαλύτερο σε αυτό το επίπεδο και από το taxis, που δέχεται περισσότερες από 5 εκατ. καταχωρίσεις το μήνα. Το σύστημα καλύπτει: το 95% των φαρμακείων (=10.764) το 80% των γιατρών (=37.566) το 80% του συνόλου των συνταγών (=4.5 εκατ.)

«Διαδικτυωμένη υγεία: Το μέλλον είναι ήδη εδώ» Κωνσταντίνος Ρογκάλας

«Το HNIS, τόνισε ότι «οδηγεί αφενός σε εξοικονόμηση κόστους και αφετέρου στη δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος για τους ασθενείς» Κ. Ρογκάλας

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

Το όραμα της Ericsson για τη μετάβαση στη διαδικτυωμένη υγεία παρουσίασε ο κ. Κωνσταντίνος Ρογκάλας. «Η έννοια της διαδικτυωμένης κοινωνίας σχετίζεται με συσκευές που επικοινωνούν μεταξύ τους για να διαχέουν την πληροφορία σε ανώτατο επίπεδο. Στόχος είναι το 2020 να λειτουργούν 50 δισ. συσκευές, εκ των οποίων μεγάλος αριθμός θα σχετίζεται με το χώρο της υγείας». Αναφερόμενος στα οφέλη του συστήματος HNIS, τόνισε ότι «οδηγεί αφενός σε εξοικονόμηση κόστους και αφετέρου στη δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος για τους ασθενείς. Στην Κροατία, που θεωρείται μία από τις τρεις χώρες

Πάνελ III Σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης Για το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, και ειδικότερα τη λειτουργικότητα και τα κυριότερα προβλήματα που παρουσιάζει και για το πώς αυτά μπορούν να ξεπεραστούν, συζήτησαν οι συμμετέχοντες στην τρίτη θεματική ενότητα.

Σύμφωνα με τον κ. Γιώργο Ελευθερίου, πρόεδρο της Ένωσης Γιατρών του ΕΟΠΥΥ, σε μεγάλο βαθμό έχει βελτιωθεί η χρηστικότητα του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης για τους γιατρούς και τους ασθενείς, καθώς έχουν

«Η χρηστικότητα του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης έχει βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό για τους γιατρούς και τους ασθενείς, καθώς έχουν περιοριστεί τα τεχνικά προβλήματα και οι καθυστερήσεις που το σύστημα εμφάνιζε αρχικά» Γ. Ελευθερίου

MSc, MBA, Broadband Government, Transportation & eHealth Verticals Account Manager, Ericsson Hellas που έχουν πρωτοπορήσει στον τομέα αυτό στην Ε.Ε., εγκαταστάθηκε το 1987 και περιλαμβάνει γιατρούς, φαρμακεία, ασθενείς, νοσοκομεία, κέντρα υγείας και mobile health, δίνοντας στον ασθενή τη δυνατότητα να έχει το γιατρό στο κινητό του. Η κάθε ομάδα επαγγελματιών υγείας έχει πολλές εφαρμογές, που έχουν ενσωματωθεί στην πλατφόρμα του κροατικού συστήματος, ενώ εμφανίζονται πολλά στοιχεία, όπως συνταγές ανά γιατρό, νοσήματα ανά γεωγραφική περιοχή κ.ά. Η διαδικασία έκδοσης και εκτέλεσης συνταγών γίνεται με μια μαγνητική κάρτα, την οποία προσκομίζει ο ασθενής στο θεράποντα γιατρό. Ο

γιατρός, χρησιμοποιώντας μια smart card, συνδέεται στο σύστημα, το οποίο ελέγχει και τη φορολογική ενημερότητα του ασθενή και έχει άμεση πρόσβαση στον ηλεκτρονικό φάκελό του. Εν συνεχεία γράφει ηλεκτρονικά το σκεύασμα και ο ασθενής πηγαίνει στο φαρμακείο προσκομίζοντας τη μαγνητική κάρτα». Τέλος τόνισε ότι για να πετύχει το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης πρέπει να υπάρξει πανελλαδική τεχνική υποστήριξη, να γραφτούν τα used cases, να είναι ξεκάθαρα τα λειτουργικά συστήματα και ο ρόλος των εμπλεκόμενων μερών και να ξεκαθαριστούν τα θεσμικά και νομικά ζητήματα.

17, 18. Γ. Ελευθερίου, Πρόεδρος της Ένωσης Ιατρών ΕΟΠΥΥ, Σ. Ζήκας, Ταμίας του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, Θ. Λοπατατζίδης, Ειδικός Σύμβουλος Ασφάλισης, Β. Σφυρόερας, Διευθύνων Σύμβουλος της Η.ΔΙ.Κ.Α. Συντονιστής: Α. Νεγκής, Διευθυντής Σύνταξης του περιοδικού Pharma & Health Business

Ρεπορταζ

«Προς το παρόν όμως υφίστανται δύο συστήματα συνταγογράφησης, το χειρόγραφο και το ηλεκτρονικό και αυτό διότι υπάρχουν σκευάσματα που δεν εντάσσονται στο ηλεκτρονικό σύστημα. Στην περίπτωση αυτή η λύση είναι να σκανάρονται οι συνταγές» Σ. Ζήκας

περιοριστεί τα τεχνικά προβλήματα και οι καθυστερήσεις που το σύστημα εμφάνιζε αρχικά. Ωστόσο, υπάρχουν προβλήματα τα οποία πρέπει να επιλυθούν για να λειτουργήσει σωστά το σύστημα, όπως η έλλειψη ηλεκτρονικού εξοπλισμού σε κέντρα υγείας, κέντρα αποκατάστασης του ΙΚΑ και νοσοκομεία. Όπως είπε, οι γιατροί του ΕΟΠΥΥ έχουν αποφασίσει να στηρίξουν το έργο και την προσπάθεια της Η.ΔΙ.Κ.Α., συνταγογραφώντας μόνο ηλεκτρονικά και όχι χειρόγραφα. Επίσης άμεσα, όπως τόνισε, πρέπει να εφαρμοστεί και η διασύνδεση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Τέλος ανέφερε ότι για την εκτίναξη της φαρμακευτικής δαπάνης και το μεγάλο αριθμό των συνταγών δεν φταίνε μόνο οι γιατροί, αλλά και η νοοτροπία του Έλληνα ασθενή. Από την πλευρά του ο κ. Σεραφείμ Ζήκας, ταμίας του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, μίλησε για τη θετική εικόνα που παρουσιάζει το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης από το Μάιο και μετά και έθεσε το ζήτημα της διασύνδεσης των φαρμακείων, προκειμένου να μη χάνεται πολύτιμος χρόνος για τους ασθενείς. «Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση είναι ένα σημαντικό εργαλείο, που αν εφαρμοστεί σωστά, σταδιακά θα εκλείψουν και όλα τα αρνητικά φαινόμενα που παρουσιάζονται. Προς το παρόν όμως υφίστανται δύο συστήματα συνταγογράφησης, το χειρόγραφο και το ηλεκτρονικό και αυτό διότι υπάρχουν σκευάσματα που δεν εντάσσονται στο ηλεκτρονικό σύστημα. Στην περίπτωση αυτή η λύση είναι να σκανάρονται οι συνταγές». Την απουσία του κατάλληλου πλαι-

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

σίου ελέγχου στο ηλεκτρονικό σύστημα συνταγογράφησης επεσήμανε ο κ. Θανάσης Λοπατατζίδης, ειδικός σύμβουλος ασφάλισης, ο οποίος πρότεινε να ενταχθεί στο πλαίσιο ιατρικού φακέλου η κάθε συνταγή, για να αξιολογείται αν το φάρμακο συνταγογραφείται σωστά και για να διασφαλιστούν διάφορες παράμετροι, όπως το ότι η κάθε συνταγή εμπίπτει στις αρμοδιότητες του γιατρού που την υπογράφει. Ο κ. Βλάσης Σφυρόερας, διευθύνων σύμβουλος της Η.ΔΙ.Κ.Α., μίλησε για το διαγωνισμό που αφορά στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση και τόνισε ότι δύο είναι τα ενδεχόμενα στην εξέλιξή του: α) να προχωρήσει ο διαγωνισμός σύμφωνα με το προβλεπόμενο σχέδιο και να υπάρξει ανάδοχος ο οποίος θα χρησιμοποιήσει και θα επεκτείνει την υπάρχουσα εφαρμογή και β) να μην έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, οπότε η Πολιτεία και η Η.ΔΙ.Κ.Α. να κληθούν να δώσουν λύση. Ωστόσο, τόνισε ότι μέχρι τότε πρέπει το σύστημα να εξελίσσεται και γι’ αυτό απαιτείται να καλυφθούν οι ανάγκες που έχει, τόσο σε επίπεδο εξοπλισμού όσο και σε επίπεδο προσωπικού. Όσον αφορά το κόστος του διαγωνισμού, είπε πως τα «25 εκατ. ευρώ είναι πολύ λίγα. Το σύστημα που εφάρμοσε η Σουηδία κόστισε 250 εκατ. ευρώ, το κυπριακό σύστημα κόστισε 100 εκατ. ευρώ και το αγγλικό πάνω από ένα δισ. ευρώ». Τέλος, τάχθηκε υπέρ της κάρτας υγείας του πολίτη, μέτρο που θα οδηγήσει στην εξοικονόμηση χρημάτων, καθώς στην Ελλάδα εκδίδονται κάθε μήνα περίπου 5 εκατ. συνταγές με κόστος 2,5 ευρώ η κάθε μία.

Πάνελ IV Προβλήματα και προοπτικές ανάπτυξης της κλινικής έρευνας στην Ελλάδα Στο τέταρτο πάνελ του συνεδρίου συζητήθηκε η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στον τομέα της κλινικής έρευνας, τα ατού που έχει η Ελλάδα αλλά δεν έχει εκμεταλλευτεί και τι πρέπει να γίνει ώστε να προσελκυστούν επενδύσεις στην κλινική έρευνα. Όπως αναφέρθηκε, όταν στην Ελλάδα η επένδυση ήταν 84 εκατ. ευρώ, σε χώρες αντίστοιχου πληθυσμού όπως η Αυστρία ήταν 433, ενώ στο Βέλγιο ήταν 1.884 εκατ. ευρώ. Οι θέσεις εργασίας στο Βέλγιο που αντιστοιχούν σε αυτήν την επένδυση είναι 4.600 εργαζόμενοι άμεσα απασχολούμενοι με την έρευνα και ανάπτυξη, ενώ υπερβαίνουν τις 16.000 οι έμμεσες θέσεις εργασίας που απορρέουν από αυτόν τον κύκλο εργασιών. Αυτοί θα έπρεπε να είναι οι στρατηγικοί μας στόχοι μεσοπρόθεσμοι και μακροχρόνιοι. Ενώ όμως πολλές χώρες έχουν αντιληφθεί ότι οι κλινικές μελέτες αποτελούν μοχλό ανάπτυξης και δημιουργούν ευνοϊκό πλαίσιο και επιπλέον οικονομικά κίνητρα για την προσέλκυση κλινικών μελετών, η Ελληνική Πολιτεία και οι φορείς παραμένουν ασυντόνιστοι και πολλές φορές χωρίς επίγνωση των χαμένων ευκαιριών, ενώ οι συνεχείς αλλαγές σε επίπεδο προσώπων και η ανυπαρξία ενός μόνιμου συντονιστικού οργάνου δεν επιτρέπουν την επίλυση των θεμάτων και τη δημιουργία κουλτούρας και δομών υποστήριξης κλινικής έρευνας στα νοσοκομεία. Το οξύμωρο, που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι εμπλεκόμενοι με την κλι-

νική έρευνα στη χώρα μας, εντοπίζεται στο γεγονός πως παρότι η καρδιά του συστήματος (Εθνική Επιτροπή Ερευνών, ΕΟΦ) λειτουργεί απρόσκοπτα και ανταγωνιστικά προς το διεθνές περιβάλλον, η περιφέρεια του συστήματος (Νοσοκομεία, Υ.Πε,), εκτός περιορισμένων εξαιρέσεων, αντί να ενδυναμώνει τη λειτουργία αυτή και να δίνει κίνητρα, τείνει να τη βραχυκυκλώνει με γραφειοκρατικές απαιτήσεις, δημιουργώντας συνεχώς αντικίνητρα για την έρευνα ή ζητά ποσά αναντίστοιχα με τις υπηρεσίες που τα νοσοκομεία προσφέρουν στην έρευνα, σκοτώνοντας τη «χρυσή χήνα» των επενδύσεων έρευνας. Ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας είναι η υψηλή ποιότητα του ιατρικού δυναμικού της χώρας μας, η οποία εν πολλοίς μένει πολλές φορές ανεκμετάλλευτη, ενώ υπάρχουν και οι γνώσεις και η θέληση να ασχοληθούν οι νέοι επιστήμονες – γιατροί με το χώρο της κλινικής έρευνας. Ο Δρ Γιάννης Χoνδρέλης, Sr διευθυντής κλινικών ερευνών & εγκρίσεων σο Ευρωπαϊκό στο Ινστιτούτο Ιατρικής Έρευνας (EMRI), επικεντρώθηκε στις ελλείψεις που προέρχονται από τη μη συμπαράσταση της πολιτείας. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι η πολιτεία πρέπει να συμβάλλει στη βελτίωση των συνθηκών για την κλινική έρευνα και να μη θεωρεί ότι η φαρμακοβιομηχανία βρίσκεται στην αντίπερα όχθη. Ο κ. Γιάννης Βλόντζος, πρόεδρος του

«Πρέπει να υπάρξει αποκέντρωση της έρευνας και να μην πραγματοποιείται μόνο στις μεγάλες πόλεις της χώρας μας» Ά. Στεργίου

19. Γ. Βλόντζος, Πρόεδρος Δ.Σ. & Διευθύνων Σύμβουλος της Merck, Αντιπρόεδρος του Σ.Φ.Ε.Ε., Δρ. Γ. Χoνδρέλης, Sr Διευθυντής Κλινικών Ερευνών & Εγκρίσεων στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ιατρικής Έρευνας (EMRI), Β. Βαζαίου, Sr Mgr Development Operations της Amgen Hellas, Τ. Ζερβακάκης, Vice President Business Development & Marketing της Zein Biotec, Δρ Ά. Στεργίου, Ιδρυτής, CEO & Πρόεδρος της ΣELLAS Clinicals. Συντονίστρια: Δ. Ευθυμιάδου, δημοσιογράφος

Ρεπορταζ

«Είναι πολύ κακό να φρενάρουν έρευνες επειδή υπάρχει αρνητική αντιμετώπιση από το κράτος» Τ. Ζερβακάκης

20. Η κα Β. Βαζαίου, Sr Mgr Development Operations της Amgen Hellas 21. Οι κ.κ. Βλόντζος, Πρόεδρος Δ.Σ. & Διευθύνων Σύμβουλος της Merck, Αντιπρόεδρος του Σ.Φ.Ε.Ε., Δρ. Γ. Χoνδρέλης, Sr Διευθυντής Κλινικών Ερευνών & Εγκρίσεων στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ιατρικής Έρευνας 22. Απόστολος Παπαδόπουλος Partner της Grant Thornton Ελλάδας και επικεφαλής του τμήματος Government & Infrastructure Advisory

Δ.Σ. & διευθύνων σύμβουλος της Merck και αντιπρόεδρος του Σ.Φ.Ε.Ε., μίλησε για την ευρωπαϊκή οδηγία που βάζει νέους κανόνες για την έγκριση των κλινικών ερευνών και για το ότι πρέπει οι εκπρόσωποι του κλάδου να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι με την Πολιτεία ώστε να δημιουργηθεί ένα ενιαίο ρυθμιστικό πλαίσιο στην κλινική έρευνα. Επίσης, στάθηκε ιδιαίτερα στην ασυνέχεια από πλευράς Πολιτείας και την αποσύνδεση από το παρελθόν, η οποία προέρχεται από τη συνεχή εναλλαγή υπουργών στο υπουργείο Υγείας. Σύμφωνα με τον κ. Βλόντζο, πρέπει στις διαπραγματεύσεις με την Πολιτεία να συμμετέχουν και μόνιμοι υπάλληλοι των υπουργείων, ώστε να μην ξεκινάει κάθε φορά από το μηδέν η επικοινωνία, όταν αλλάζει η ηγεσία των υπουργείων. «Οι κλινικές μελέτες μπορούν να αποτελέσουν δυναμικό παράγοντα για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και μάλιστα σε έναν τομέα υψηλής επιστημονικής εξειδίκευσης», επεσήμανε ο Δρ Άγγελος Στεργίου, ιδρυτής, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΣELLAS Clinicals. Ο Δρ Άγγελος Στεργίου, ιδρυτής, CEO & πρόεδρος, της ΣELLAS Clinicals, εξέφρασε την άποψη ότι πρέπει να γίνει στην Ελλάδα καμπάνια κατανόησης του τι είναι και τι προσφέρει η κλινική έρευνα. Επίσης είπε ότι πρέπει να υπάρξει αποκέντρωση της έρευνας και να μην πραγματοποιείται μόνο στις μεγάλες πόλεις της χώρας μας. Με το να γίνονται οι μελέτες στην Ελλάδα, τα οφέλη είναι πολλαπλά, καθώς δεν θα χρειάζεται οι Έλληνες ερευνητές να πηγαίνουν στο εξωτερικό, ενώ και το κράτος δεν χάνει

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

χρήματα. Η σημαντική βελτίωση στο χρόνο των εγκρίσεων, από πλευράς ΕΟΦ και ΕΕΔ, ο οποίος έχει μειωθεί σημαντικά από 9 μήνες στο παρελθόν σε περίπου ένα μήνα τώρα, χρονικό διάστημα ανάλογο και ευθέως ανταγωνιστικό με αυτό πολλών χωρών της Δ. Ευρώπης, αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά χρειάζονται και άλλα βήματα από πλευράς Πολιτείας, κυρίως σε θεσμικό επίπεδο, στο ζήτημα της ενημέρωσης γιατρών και ασθενών για τις δυνατότητες της κλινικής έρευνας στο εσωτερικό, αλλά και προώθησης της Ελλάδας ως χώρας διεξαγωγής κλινικών μελετών στο εξωτερικό. Στόχος μας δεν πρέπει να είναι άλλος από το να καταστεί η Ελλάδα κόμβος στον τομέα της κλινικής έρευνας στην περιοχή της Ν.Α. Ευρώπης και της Μ. Ανατολής, αυξάνοντας σημαντικά τη συνεισφορά στην ελληνική οικονομία από τα περίπου 80 εκατ. ευρώ σήμερα σε πάνω από μισό δισ. σε ορίζοντα πενταετίας. Ο κ. Τάκης Ζερβακάκης, Vice President business development & marketing της Zein Biotec, μίλησε και αυτός για τις αρνητικές επιπτώσεις στην κλινική έρευνα που προέρχονται από τη στάση της Πολιτείας. «Είναι πολύ κακό να φρενάρουν έρευνες επειδή υπάρχει αρνητική αντιμετώπιση από το κράτος», ανέφερε χαρακτηριστικά. Με τη δημιουργία ενός εναρμονισμένου και ενιαίου νομικού πλαισίου διαχείρισης κονδυλίων κλινικής έρευνας, τη δημιουργία κινήτρων και τη συντονισμένη συνεργασία μεταξύ πολιτείας, ιατρικής κοινότητας και φαρμακοβιομηχανίας, θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε το επιστημονικό κεφάλαιο της χώρας και να υπηρετήσουμε τους Έλληνες ασθενείς, δίνοντάς τους επιπλέον θεραπευτικές επιλογές και πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες. Η κα Βέρα Βαζαίου, Sr Mgr Development Operations της Amgen Hellas, αναφέρθηκε στα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των ερευνητικών φαρμάκων. Μεταξύ άλλων τόνισε ότι αυτά δεν έχουν προφίλ ασφάλειας, οπότε ο ερευνητής οφείλει να εξετάζει το όφελος σε συνάρτηση με το ρίσκο. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων αυτών «είναι μέσα στο παιχνίδι» όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, αλλά παρόλα αυτά οι ασθενείς θέλουν να μπαίνουν στα συγκεκριμένα προγράμματα. Τέλος υπογράμμισε το πρόβλημα της ελλιπούς πρόσβασης και πληροφόρησης που έχουν οι Έλληνες ασθενείς σε τέτοιου είδους ερευνητικά προγράμματα.

«Αναδιοργάνωση Εφοδιαστικής Αλυσίδας Νοσοκομείων: Ο ρόλος της συμμετοχής του προσωπικού» Απόστολος Παπαδόπουλος Partner της Grant Thornton Ελλάδας και επικεφαλής του τμήματος Government & Infrastructure Advisory Ο κ. Παπαδόπουλος αναφέρθηκε στις εξελίξεις στο χώρο της υγείας, τους επιδιωκόμενους στόχους και τους κινδύνους που υπάρχουν. Σε ό,τι αφορά τις νοσοκομειακές δαπάνες, υπάρχει ανάγκη μείωσης από 3,75 δισ. ευρώ το 2011 σε 3,00 δισ. ευρώ το 2012 και περαιτέρω μείωση των νοσοκομειακών δαπανών, με στόχο να φτάσουν το 2015 τα 2,50 δισ. ευρώ βάσει του επικαιροποιημένου μεσοπρόθεσμου προγράμματος. Σε ό,τι αφορά την αναδιοργάνωση υπηρεσιών, προχωρά η υλοποίηση των διαρθρωτικών αλλαγών και η προώθηση των μεταρρυθμίσεων στο χώρο της υγείας, με βασικό στοιχείο τη συγχώνευση μεγάλων νοσοκομειακών μονάδων. Στόχοι είναι η μείωση κόστους, η διασφάλιση της βιωσιμότητας του συστήματος και ο εκσυγχρονισμός λειτουργίας νοσοκομείων, αλλά και η περαιτέρω αξιοποίηση των υπαρχουσών πόρων, καθώς και η επίτευξη οικονομιών κλίμακας. Ως βασικούς κινδύνους ανέφερε τη μείωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και την αδυναμία εξυπηρέτησης ασθενών, αλλά και τις πιθανές επιπτώσεις στο επίπεδο υγείας του πληθυσμού. Η αναπροσαρμογή αυτή οφείλει, σύμφωνα με τον κ. Παπαδόπουλο, να λάβει υπόψη δύο βασικές παραμέτρους: Τις μεταβολές που έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια και έχουν αλλά-

ξει τόσο την τεχνολογία παραγωγής των υπηρεσιών υγείας όσο και τα αίτια νοσηρότητας, το επιδημιολογικό (εξωνοσοκομειακή περίθαλψη) προφίλ και τα πληθυσμιακά χαρακτηριστικά των πολιτών (γήρανση πληθυσμού) Το ρόλο του υφιστάμενου προσωπικού και την ανάγκη οι όποιες αλλαγές να πραγματοποιηθούν με την άμεση εμπλοκή του. Σε διαφορετική περίπτωση, οι όποιες αλλαγές έχουν σχεδιαστεί (π.χ. συγχωνεύσεις νοσοκομείων) και αναμένεται να υλοποιηθούν είναι πιθανό να μην έχουν τα προσδοκώμενα οφέλη.

«Σε ό,τι αφορά τις νοσοκομειακές δαπάνες, υπάρχει ανάγκη μείωσης από 3,75 δισ. ευρώ το 2011 σε 3 δισ. ευρώ το 2012 και περαιτέρω μείωση των νοσοκομειακών δαπανών, με στόχο να φτάσουν το 2015 τα 2,5 δισ. ευρώ» Α. Παπαδόπουλος

Ρεπορταζ

«Με το παλιό σύστημα οι ιδιωτικές κλινικές εισέπρατταν τουλάχιστον 30-40 εκατ. ευρώ παραπάνω από ό,τι σήμερα, λόγω της χρήσης της τιμολόγησης του 1991, που δημιουργούσε αύξηση στην ποσότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών» Β. Μπαρδής

Απόστολος Λέτσιος

Βασίλης Μπαρδής

Διοικητής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Πατρών

Γενικός Επιχειρησιακός και Διοικητικός Διευθυντής, Όμιλος «Ιατρικό Αθηνών»

O κ. Λέτσιος ξεκίνησε παρουσιάζοντας τα βασικά μεγέθη του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών. Ανέφερε ότι μπορεί να παράσχει πλήρεις υπηρεσίες υγείας, καθώς εξυπηρετεί 250 χιλ. εξωτερικούς ασθενείς, πραγματοποιεί 3,5 εκατ. εξετάσεις σε 60.000 νοσηλευθέντες με 4,74 μέσες μέρες νοσηλείας. Το σύνολο των δαπανών για το 2011 ήταν 73 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 38 εκατ. ήταν για φάρμακα και τα 23 εκατ. για υγειονομικό υλικό. Η εφαρμογή της μεθόδου «Performance through engagement» στο Αιμοδυναμικό Εργαστήριο και τη Μονάδα Επεμβατικής Ακτινολογίας είχε ως αντικείμενο και στόχους την αναδιοργάνωση της εφοδιαστικής αλυσίδας, την υλοποίηση του συστήματος διαχείρισης προμηθειών, τον ορισμό των περιοχών διατήρησης των αποθεμάτων (μέγιστα και ελάχιστα) και την εγκατάσταση μηχανισμού ελέγχου τους και την ανάπτυξη συστήματος για τη διαδικασία ανανέωσής τους. Αρχικά έγινε η παρέμβαση στο Αιμοδυναμικό Εργαστήριο, που διαθέτει 14 άτομα προσωπικό και στη Μονάδα Επεμβατικής Ακτινολογίας με 12 άτομα. Τα δύο τμήματα χρησιμοποιούν υλικά υψηλής τεχνολογίας, με συνολικό προϋπολογισμό τα 10 εκατ. ευρώ, ενώ ακολούθησε επέκταση της εφαρμογής στο Τμήμα Προμηθειών. Η παρέμβαση πραγματοποιήθηκε την περίοδο Φεβρουαρίου – Ιουνίου 2012 από την εταιρεία «Unipart Expert Practices» σε συνεργασία με την Grant Thornton Hellas.

«Διεθνή συστήματα αποζημίωσης νοσοκομείων. Τι μπορεί να διδαχθεί η Ελλάδα από την εμπειρία άλλων χωρών» Σύμφωνα με τον κ. Μπαρδή, όλα τα συστήματα αποζημίωσης νοσοκομείων είναι εναρμονισμένα με το συνολικό σύστημα χρηματοδότησης των υπηρεσιών υγείας, που έχει επιλεγεί για τη χώρα, το οποίο αποτελεί μέρος του εθνικού στρατηγικού σχεδίου για τις υπηρεσίες υγείας. Σε όλες τις χώρες με συστήματα Κοινωνικής Ασφάλισης, παρατηρούμε την εμπλοκή του κρατικού προϋπολογισμού αλλά, σε διάφορο βαθμό, σε συγκεκριμένη κατεύθυνση και με ξεκάθαρο και συγκεκριμένο το πλαίσιο χρηματοδότησης. Οι βασικές παραδοχές για τα συστήματα αποζημίωσης είναι: Κανένα σύστημα δεν μπορεί να θεωρηθεί επαρκές, γιατί οποιοσδήποτε βαθμός δυναμικής και προσαρμογής είναι πάντα μικρότερος της ταχύτητας των ιατρικών εξελίξεων. Κανένα σύστημα σε σύνολο ή μερικώς δεν μπορεί να εφαρμοσθεί αυτούσιο σε μια άλλη χώρα. Τα συστήματα αποζημίωσης των νοσοκομείων είναι προσαρμοσμένα στην πολιτική υγείας και στην υπάρχουσα δομή των νοσοκομειακών συστημάτων και της κοινωνικής ασφάλισης. Οι τιμές καθορίζονται από ανεξάρτητες αρχές με βάση τις δυνατότητες πληρωμής της κοινωνικής ασφάλισης, τα αναγνωρισμένα ιατρικά πρωτόκολλα και συγκεκριμένα κριτήρια καθορισμού, αξιολόγησης και ελέγχου. Έχουν άμεση σχέση με την προσφερόμενη ποιότητα, τείνουν να γίνουν ενιαίες σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, κοινωνική και ιδιωτική ασφάλιση. Επίσης οι τιμές μπορεί να είναι άμεσα ή έμμεσα διαπραγματεύσιμες και συμπεριλαμβάνουν το σύνολο του κόστους της παρεχόμενης υπηρεσίας.

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

Πάνελ V Διοίκηση, οργάνωση, χρηματοδότηση και προμήθειες νοσοκομείων σε περίοδο οικονομικής κρίσης Κεντρικοί θεματικοί άξονες της τελευταίας ενότητας του συνεδρίου ήταν η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής των Κλειστών Ενοποιημένων Νοσηλίων, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και τα προβλήματα που υπάρχουν στο εθνικό σύστημα προμηθειών. Στην εφαρμογή των ΚΕΝ αναφέρθηκε ο κ. Βασίλης Μπαρδής, γενικός επιχειρησιακός και διοικητικός διευθυντής του ομίλου «Ιατρικό Αθηνών». Αν και η εφαρμογή των ΚΕΝ αποτελεί ένα θετικό βήμα, καθώς έχει τεθεί από τη δεκαετία του ’90, ωστόσο από τον αρχικό τους σχεδιασμό μέχρι και την πρώτη εφαρμογή τους υπήρξε διαφοροποίηση. Αρχικά, τη μελέτη για το σύστημα αυτό εκπόνησε η Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, εν συνεχεία όμως, περνώντας από το υπουργείο Υγείας, το ΚΕΣΥ και την αρμόδια Επιτροπή για έγκριση, υπήρξε διαφοροποίηση, με αποτέλεσμα να μεταβληθεί από ένα σύστημα DRGs σε ένα σύστημα τιμοκαταλόγου. Ο κ. Μπαρδής έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στον έλεγχο του κόστους, που εφαρμόστηκε στον ιδιωτικό, αλλά όχι στο δημόσιο τομέα. Βάσει μελέτης, αποδεικνύεται ότι με το παλιό σύστημα οι ιδιωτικές κλινικές εισέπρατταν τουλάχιστον 30-40 εκατ. ευρώ παραπάνω από ό,τι σήμερα, λόγω της χρήσης της τιμολόγησης του 1991, που δημιουργούσε αύξηση στην ποσότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Με τα ΚΕΝ, επειδή το ποσό είναι συγκεκριμένο, εφαρμόζονται συστήματα κόστους

και πρωτόκολλα και αυτό μειώνει το συνολικό κόστος. Αντίθετα, στα δημόσια νοσοκομεία το Φεβρουάριο του 2012 – που επιστρέψαμε στο παλιό σύστημα – το κόστος είναι μεγαλύτερο από τον Ιανουάριο του ίδιου έτους. Επίσης αναφέρθηκε στα παράδοξα του ελληνικού συστήματος να εισάγεται πρώτα το ΚΕΝ σε σχέση με την τιμή που υπάρχει και εκ των υστέρων να εισάγεται η διάγνωση, όπως και ότι στα δημόσια νοσοκομεία αγόραζαν με τιμή Παρατηρητηρίου, που δεν μπορεί να συγκριθεί με την τιμή των ΚΕΝ, με αποτέλεσμα να μην ελέγχεται η ποσότητα που καταναλώνεται. Σχετικά με την τεχνική υποστήριξη της Task Force, αλλά και την άποψή της για τη μη αποτελεσματικότητα του συστήματος των ΚΕΝ, είπε ότι το μόνο πρόσθετο στοιχείο που αυτή τη στιγμή μας προσφέρει το σύστημα είναι ότι έχουμε τα πρώτα συγκρίσιμα στοιχεία και επιδημιολογικά δεδομένα. Με ένα κωδικό μπορούμε να έχουμε όλη την προσφορά υπηρεσιών. Ωστόσο όλο το πρόβλημα με το υπόλοιπο σύστημα είναι η εμπλοκή του λάθους, που θυμίζει το «μετέωρο βήμα του πελαργού». Για τα προβλήματα στους διαγωνισμούς που αφορούν στην προμήθεια υλικών μίλησε ο κ. Βασίλης Μάγειρας, αντιπρόεδρος του ΣΕΠ, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Μάγειρας Α.Ε., οποίος εξήγησε ότι «υπήρξε μια νομιμοποίηση από πλευράς Ελεγκτικού Συνεδρίου που διορθώνει το πρόβλημα μέχρι την 1η Μαρ-

«Λόγω πολυνομίας, υπερβολικών απαιτήσεων των διακηρύξεων στο τεχνικό κομμάτι και στα δικαιολογητικά και αδυναμίας του φορέα, δεν έχουν τελεσφορήσει οι διαγωνισμοί» Β. Μάγειρας

23. Ο κ. Απόστολος Λέτσιος, Διοικητής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Πατρών 24, 25. Β. Μάγειρας, Αντιπρόεδρος του ΣΕΠ, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Μάγειρας Α.Ε., Γ. Δημητρακόπουλος, Τεχνικός Σύμβουλος της GS1 Association Greece, Κ. Δεληγιάννης, Γενικός Διευθυντής της General Electric HealthCare, Β. Μπαρδής, Γενικός Επιχειρησιακός και Διοικητικός Διευθυντής του Ομίλου «Ιατρικό Αθηνών», Δρ Κ. Καστανιώτη, Επίκουρος Καθηγήτρια Διοίκησης Μονάδων Υγείας, Πρόεδρος Επιτροπής Προμηθειών Υγείας του ΥΥΚΑ. Συντονιστής: Α. Νεγκής, Διευθυντής Σύνταξης του περιοδικού Pharma & Health Business

Ρεπορταζ

«Οι διαστάσεις του προβλήματος με τους διαγωνισμούς είναι πολλές, καθώς πολλά νοσοκομεία έχουν χρήματα για να προχωρήσουν τα εντάλματα, αλλά δεν τα θεωρεί το Ελεγκτικό Συνέδριο, επειδή δεν είναι νόμιμες ο διαδικασίες» Κ. Καστανιώτη

26. Β. Μάγειρας, Αντιπρόεδρος του ΣΕΠ, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Μάγειρας Α.Ε., Γ. Δημητρακόπουλος, Τεχνικός Σύμβουλος της GS1 Association Greece, Κ. Δεληγιάννης, Γενικός Διευθυντής της General Electric HealthCare 27. Κ. Δεληγιάννης, Γενικός Διευθυντής της General Electric HealthCare, Β. Μπαρδής, Γενικός Επιχειρησιακός και Διοικητικός Διευθυντής του Ομίλου «Ιατρικό Αθηνών»

τίου. Ωστόσο, μετά, είμαστε παράνομοι. Λόγω πολυνομίας, υπερβολικών απαιτήσεων των διακηρύξεων στο τεχνικό κομμάτι και στα δικαιολογητικά και αδυναμίας του φορέα, δεν έχουν τελεσφορήσει οι διαγωνισμοί. Το Μητρώο Προμηθευτών είναι ένα πάγιο αίτημα του ΣΕΠ, καθώς μειώνει το οικονομικό και εργασιακό κόστος που καταβάλλει κάθε επιχείρηση για την κατάθεση φακέλου». Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά, υπάρχουν περιπτώσεις επιχειρήσεων που καταθέτουν και τρεις φορές τα χαρτιά τους για ένα διαγωνισμό που δεν πρόκειται να τελεσφορήσει. Σχετικά με το Παρατηρητήριο σχολίασε ότι μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα, αλλά πρέπει να λυθούν διάφορα προβλήματα, όπως λόγου χάριν οι διπλοεγγραφές. Υπάρχουν πολλές στρεβλώσεις που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν σε συνεργασία με την Επιτροπή Περιφερειών. Η λογική του ότι καταγράφουμε τη χαμηλότερη τιμή χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη ποσότητες δεν είναι σωστή». Τέλος αναφέρθηκε στις ανεξόφλητες οφειλές του δημοσίου, την υποσχετική πληρωμής και την κατάσταση ασφυξίας που έχει δημιουργηθεί στο χώρο των προμηθευτών, δηλώνοντας: «Δεν είναι αμελητέος ο κίνδυνος, ακόμα και αν υιοθετηθεί ένα άλλο σύστημα προμηθειών, να μην υπάρχουν προμηθευτές. Και αυτό μπορεί να γίνει πριν το τέλος του χρόνου». Οι καθυστερήσεις πληρωμών από τα νοσοκομεία αγγίζουν τους 20 μήνες, το 70% των μελών του ΣΕΠ δεν έχουν πληρωθεί για τις προμήθειες του 2011 και το 20% για τις προμήθειες του 2010, ενώ ταυτόχρονα οι τράπεζες ζητούν να απο-

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

κατασταθεί η ζημιά από το PSI, η οποία είναι πάνω από 80%. Τα 3-4 τελευταία χρόνια υπάρχει υπερφορολόγηση στις εταιρείες προμηθευτών τα τελευταία 3-4 χρόνια. Αν και με βάση το νόμο, τα νοσοκομεία υποχρεούνται από τη στιγμή που γίνεται ένας διαγωνισμός να έχουν δεσμευμένα τα χρήματα στον προϋπολογισμό τους, αυτό δεν εφαρμόζεται στην πράξη. Σύμφωνα με τη Δρα Κατερίνα Καστανιώτη, επίκουρο καθηγήτρια Διοίκησης Μονάδων Υγείας και πρόεδρο της επιτροπής Προμηθειών Υγείας του ΥΥΚΑ, δύο είναι οι βασικές αιτίες που δεν έχουν αποτέλεσμα οι διαγωνισμοί: το δαιδαλώδες γραφειοκρατικό σύστημα και οι τεχνικές προδιαγραφές, που δεν είναι σαφείς. Το πρόγραμμα προμηθειών του 2010 έχει κατά 70% συμβασιοποιηθεί, ενώ έχει ξεκινήσει και το πρόγραμμα του 2011 που έχει συμβασιοποιηθεί σε ποσοστό 15%. Οι διαστάσεις του προβλήματος με τους διαγωνισμούς είναι πολλές, καθώς πολλά νοσοκομεία έχουν χρήματα για να προχωρήσουν τα εντάλματα, αλλά δεν τα θεωρεί το Ελεγκτικό Συνέδριο, επειδή δεν είναι νόμιμες ο διαδικασίες. Όσον αφορά τη λειτουργία του Παρατηρητηρίου, είπε πως το πρώτο θετικό βήμα είναι ότι ξεπεράστηκε η νοοτροπία της διαπραγμάτευσης των διαγωνισμών και υπήρξε μετάβαση στην κουλτούρα του διαγωνισμού. Στόχος του είναι να παρατηρεί τις τιμές των συμβάσεων και να καλύπτει τα προβλήματα που εμφανίζει το σύστημα υγείας λόγω της δαιδαλώδους γραφειοκρατικής διαδικασίας στους διαγωνισμούς. Για το Μητρώο Προμηθευτών τόνισε ότι

δρομολογούνται οι διαδικασίες υλοποίησης του και εκτιμάται ότι το Σεπτέμβριο θα έχει συσταθεί. Από την πλευρά του ο κ. Κώστας Δεληγιάννης, γενικός διευθυντής της General Electric HealthCare, μίλησε για τις ενιαίες προδιαγραφές που συνέταξε η Επιτροπή Προμηθειών Υγείας και αφορούν τα μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας, τις οποίες όμως στην πράξη τα νοσοκομεία δεν ακολουθούν, καθώς το καθένα εφαρμόζει τη δική του πρακτική. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η συμμετοχή στους διαγωνισμούς να περιορίζεται δραματικά και το ΕΣΠΑ να έχει κολλήσει εν τη γενέσει του. Αυτή τη στιγμή διαγωνισμοί περίπου 20 εκατ. ευρώ είναι σε εξέλιξη και αναμένονται διαγωνισμοί ύψους επίσης 20 εκατ. ευρώ και παρά το γεγονός ότι η προγραμματική περίοδος τελειώνει του χρόνου, οι πόροι δεν έχουν κατανεμηθεί. Τόνισε επίσης ότι είναι εμφανής η έλλειψη χάρτη υγειονομικών αναγκών των νοσοκομείων της χώρας, γεγονός που συνεπάγεται κακή κατανομή των κονδυλίων. Επίσης, παρέθεσε το παράδειγμα της Αλβανίας για τους διαγωνισμούς, λέγοντας ότι «έχει δημιουργήσει αυτόματη διαδικασία για τους διαγωνισμούς τα τελευταία τέσσερα χρόνια, βάσει της οποίας κάθε εταιρεία έχει δικούς της κωδικούς κατάθεσης προσφοράς. Η συμμετοχή στους διαγωνισμούς γίνεται ηλεκτρονικά». Στη συνέχεια ο κ. Γιώργος Δημητρακόπουλος, τεχνικός σύμβουλος του μη κερδοσκοπικού οργανισμού GS1 Association Greece, αναφέρθηκε στη σημασία των bar codes, του ηλεκτρονικού εμπορίου και του RFID για τα logistics στη σύγχρονη υγεία και τόνισε ότι στο δημόσιο υπάρχει πολυ-

τυπία και πολυκωδικοποίηση, που υπάρχει στα ελληνικά νοσοκομεία. Θα ήταν ευχής έργο, όπως είπε χαρακτηριστικά, να μπορούσαμε να μιλήσουμε όλη την ίδια γλώσσα, να δημιουργήσουμε μια κοινή βάση δεδομένων. Στην Ελλάδα πολλά νοσοκομεία χρησιμοποιούν τα bar codes, αλλά κατά το δοκούν. Το κόστος για την υιοθέτηση αυτού του συστήματος ξεκινά από 100 ευρώ για εξοπλισμό hardware και 350 ευρώ το χρόνο για software για μια μικρή επιχείρηση. Στο Βέλγιο, όπου εφαρμόστηκε η κωδικοποίηση, το κόστος υλοποίησης ανήλθε το 2005 στα 16.000 ευρώ, ενώ το όφελος από το σύστημα ήταν 300.000 ευρώ ετησίως. •••

«Στο Βέλγιο, όπου εφαρμόστηκε η κωδικοποίηση, το κόστος υλοποίησης ανήλθε το 2005 στα 16.000 ευρώ, ενώ το όφελος από το σύστημα ήταν 300.000 ευρώ ετησίως» Γ. Δημητρακόπουλος

Ρ ε pharma π ο ρ τ α& ζ

health

ΜΟΝΕΥCONFERENCE 2012

Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε από τα Money Conferences και το περιοδικό Pharma & Health Business της εταιρείας Media S.A., που δραστη- Ethos Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε από τα Money Conferences και το περιοδικό PharmaEthos & Health Business της εταιρείας ριοποιούνται στη διοργάνωση κλαδικών επιχειρηματικών συνεδρίων Media S.A. Τα Money Conferences δραστηριοποιούνται από το 2007 στη διοργάνωση κλαδικών επιχειρηματικώνυψηλού συνεδρίεπιπέδου. Τα των Money Conferences ξεκίνησαν το 2007 συνεδρίων και ήδη συγκαταλέγονται ων υψηλού επιπέδου και ήδη συγκαταλέγονται μεταξύ πλέον επιτυχημένων επιχειρηματικών στην Ελλάδα. μεταξύ των πλέον επιτυχημένων επιχειρηματικών συνεδρίων στην Ελλάδα. (ID: 8067)

Γ ια π ερισσό τ ερ ε ς π λ η ρ οφ ορ ί ε ς: κ α Α θ η ν ά Φ ρ α δ έ λο υ , τ η λ. 2 10 99 84 90 5, f r a d e l o u . a @e t h o s m e d ia .eu Για περισσότερες πληροφορίες: κα Αθηνά Φραδέλου, τηλ. 2109984905, fradelou.a@ethosmedia.eu

84 74 insurance w*rld

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

•"Τίτλοι τέλους" για τον ΕΟΠΥΥ • Τα 10 αιτήματα των παρόχων υγείας

Η ομολογία-σοκ του Μάριου Σαλμά στους ιδιωτικούς παρόχους υγείας, ότι άλλα χρήματα δεν υπάρχουν μέχρι τα τέλη του 2012 δεν είναι τυχαία.

Φαίνεται ότι η Τρόικα έδωσε εντολή στην κυβέρνηση να στρέψει τη ζήτηση για υπηρεσίες υγείας από τον ιδιωτικό τομέα στο ΕΣΥ.

Το ερώτημα είναι ο δημόσιος τομέας είναι σήμερα σε θέση να ικανοποιήσει αυτήν τη ζήτηση την ώρα που υπάρχει έλλειψη βασικών υλικών και αντιδραστηρίων;

Ακόμη όμως και αν το ΕΣΥ καταφέρει να απορροφήσει τη ζήτηση, μήπως το κόστος αντί να μειωθεί, εκτοξευτεί; Διότι το κόστος μιας απλής εργαστηριακής εξέτασης στο δημόσιο είναι 3-4 φορές μεγαλύτερο από ό,τι στον ιδιωτικό τομέα.

Και πού θα βρεθούν τα χρήματα για να εξοφληθούν τα αντιδραστήρια που θα κληθούν να αγοράσουν τα δημόσια νοσοκομεία; Προμηθευτές θα υπάρχουν μέχρι τότε;

Όταν ανέλαβε τον Ιούλιο ο Μ. Σαλμάς, έλεγε στους δημοσιογράφους: «έχουμε σχέδιο»!

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

"Τίτλοι τέλους" για τον ΕΟΠΥΥ Μετά τους φαρμακοποιούς, όλοι οι ιδιωτικοί φορείς υγείας αποφάσισαν επίσχεση της παροχής των υπηρεσιών τους προς τον Οργανισμό από τις 8 Οκτωβρίου, μετά την ομολογία του Μ. Σαλμά ότι δεν υπάρχουν άλλα χρήματα μέχρι τα τέλη του 2012… Στην κινητοποίηση συμμετέχουν όλοι οι πάροχοι υπηρεσιών υγείας της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης: κλινικοί γιατροί, εργαστηριακοί γιατροί, διαγνωστικά κέντρα, κέντρα αποκατάστασης-αποθεραπείας και ιδιωτικές κλινικές. Η κινητοποίηση θα λάβει τη μορφή των επαναλαμβανόμενων πενθήμερων επισχέσεων εργασίας. Έτσι, από τις 8-10-2012, οι ασφαλισμένοι του ΕΟΠΥΥ καλούνται να καταβάλουν το 100%

της αξίας των παρεχόμενων υπηρεσιών, βάσει του κρατικού τιμολογίου. Στη συνέχεια δικαιούνται να απαιτήσουν τη σχετική δαπάνη από το ταμείο τους, βάσει της υπ’ αριθμόν οικ. 37097 εγκυκλίου, που εκδόθηκε στις 30/08/2012 από τον ΕΟΠΥΥ. Η συντονιστική επιτροπή των προαναφερόμενων φορέων που έχει συσταθεί ανακοίνωσε ότι με εξαίρεση τους φαρμακοποιούς, όλοι οι υπόλοιποι πάροχοι υπηρεσιών υγείας είναι απλήρωτοι από τον ΕΟΠΥΥ για τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο του 2012 και παράλληλα τους οφείλονται δεδουλευμένες απαιτήσεις τουλάχιστον 36 μηνών, συγχρόνως δε, εκκρεμεί η απόδοση του παρακρατηθέντος 10% των αμοιβών μας από τον Ιανουάριο του 2012. Η επιτροπή κατηγορεί τον κ. Σαλμά ότι επιχειρεί να παραπληροφορήσει την κοινή γνώμη για δήθεν υπέρμετρη συνταγογράφηση διαγνωστικών εξετάσεων και υπέρβαση της προϋπολογισθείσας δαπάνης, ενώ οι αριθμοί τον διαψεύδουν. Μάλιστα, υποστηρίζουν ότι από τα στοιχεία της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης του Οργανισμού προκύπτει ότι υπάρχει μείωση της ζήτησης από 40% - 50% στο σύνολο των εργαστηριακών εξετάσεων.

Έρχονται "λουκέτα" Η στάση πληρωμών από τον ΕΟΠΥΥ θα μεταφραστεί αργά ή γρήγορα σε "λουκέτα" στον ιδιωτικό τομέα της υγείας. Στα μικρά συνοικιακά εργαστήρια ο ΕΟΠΥΥ είναι σχεδόν ο αποκλειστικός πελάτης, ενώ και στις μεγάλες αλυσίδες διαγνωστικών κέντρων κατέχει ένα μεγάλο μερίδιο. Το ίδιο ισχύει για τις μικρές και μεσαίες κλινικές. Η προηγούμενη κυβέρνηση φέρει ευθύνη, γιατί έφτιαξε ένα ολιγοψώνιο, το οποίο όμως είχε "γυάλινα" πόδια. Καταρρέοντας ο ΕΟΠΥΥ θα συμπαρασύρει τον ιδιωτικό τομέα υγείας.

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

Τα 10 αιτήματα των παρόχων υγείας Ανακοίνωση δεσμευτικού χρονοδιαγράμματος αποπληρωμής όλων των απαιτήσεών μας για τις υπηρεσίες που προσφέρθηκαν κατά το 2012, συμπεριλαμβανομένου και του 10% που έχει παρακρατηθεί, με τη δικαιολογία της τελικής εκκαθάρισης

Σαφή δέσμευση, με νομικές ρήτρες, για αποπληρωμή των οφειλομένων εντός 45 ημερών, βάσει των συμβατικών υποχρεώσεων του ΕΟΠΥΥ. Έκδοση νομοθετικής ρύθμισης με πλήρη αποσαφήνιση της αποπληρωμής των απαιτήσεών μας έως και το 2011, χωρίς κανένα απολύτως «κούρεμα» ή εναλλακτικά συμψηφισμός τους με υποχρεώσεις μας προς τα ταμεία και το Ελληνικό Δημόσιο. Θεσμοθέτηση της απευθείας καταβολής των εισφορών του κλάδου υγείας των ασφαλιστικών ταμείων στον ΕΟΠΥΥ και χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ στο 1% του ΑΕΠ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Καμία έκπτωση επί του κρατικού τιμολογίου σε όλες τις κατηγορίες των παροχών (που στις περισσότερες εργαστηριακές εξετάσεις έχει να αναπροσαρμοστεί από το 1991), καθώς και στα Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια. Περιορισμός της ανεξέλεγκτης φαρμακευτικής δαπάνης και καθολική εφαρ-

μογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης το αργότερο μέχρι 31/12/2012. Κανένα φάρμακο χωρίς ηλεκτρονική συνταγή. Προσδιορισμός και λειτουργία ελεγκτικού μηχανισμού για την παρακολούθηση της εξέλιξης των δαπανών του Οργανισμού ανά κωδικό δαπάνης. Ξεχωριστοί κωδικοί δαπανών ανά κατηγορία παρόχου και ΑΜΕΣΗ επαναδιαπραγμάτευση του καταμερισμού των δαπανών, καθώς το 4,2% για παρακλινικές εξετάσεις (εργαστηριακές εξετάσεις και ιατρικές πράξεις), το 11% για νοσήλια σε ιδιωτικές κλινικές και το 1,8% για ιατρικές επισκέψεις, είναι ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟ και έξω από κάθε διεθνή πρακτική. Θεσμοθέτηση εκπροσώπησης όλων των παρόχων του Οργανισμού στην παρακολούθηση της εκτέλεσης του προϋπολογισμού του. Επαναπροσδιορισμός της ποσόστωσης της κατανομής των δαπανών στον προϋπολογισμό του 2013.

Καυτό ερώτημα προς τον Μ. Σαλμά: Γνωρίζει ή όχι για τον Οργανισμό που εποπτεύει ότι ο αρχικός προϋπολογισμός για την πρωτοβάθμια περίθαλψη ήταν 350 εκατ. ευρώ; Ότι, εν μια νυκτί και εν αγνοία όλων των παρόχων, «κουρεύτηκε» στα 187 εκατ. των ιατρικών επισκέψεων από 152 εκατ. σε 82 εκατ., των ιδιωτικών κλινικών από 585 εκατ. σε 495 εκατ., καθώς και όλοι οι κωδικοί πλην εκείνος του φαρμάκου, που ήταν ο μοναδικός που αυξήθηκε από τα 2,25 στα 2,88 δισ.;

in brief

Αποκαλύπτονται σιγά σιγά τα τρομερά λάθη της υπουργίας Λοβέρδου στη δημιουργία του ΕΟΠΥΥ και οι παλινωδίες της διοίκησής του με επικεφαλής το Γερ. Βουδούρη. Συνένωσαν 4 μεγάλα ταμεία, τα έσοδα των οποίων το 2010 ήταν περίπου 7,8 δισ. Ο αρχικός προϋπολογισμός του 2012 ήταν 6,5 δισ. και το Φλεβάρη του 2012 περικόπηκε στα 5,8 δισ., προκειμένου να «κλείσει» το πακέτο των 3 δισ. που ζητούσε τότε η Τρόικα. Τελικά, σήμερα, διαπιστώνεται ότι τα έσοδα του ΕΟΠΥΥ, λόγω της ύφεσης και της ανεργίας μέχρι τα τέλη του 2012, είναι ζήτημα αν θα φθάσουν τα 4,5 δισ. Δηλαδή, υπάρχει ένα κενό 3 δισ. σε σχέση με το 2010! Μόνο από τη μείωση των μισθών στο δημόσιο λόγω του μνημονίου, ο ΕΟΠΥΥ χάνει 130 εκατ. ευρώ το μήνα.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

«Ακριβοί στα πίτουρα και φθηνοί στο αλεύρι» είναι οι ιθύνοντες στο υπουργείο Υγείας. Από τη μία καθυστερούν επί μήνες την ανατιμολόγηση όλων των φαρμάκων, η οποία εκτιμάται ότι μπορεί να προσφέρει 300 εκατ. σε ετήσια βάση και, από την άλλη, δεν εγκρίνουν την τιμή σε 12 σκευάσματα, που αφορούν σπάνιες και σοβαρές παθήσεις, με το φόβο να μην αυξηθεί η φαρμακευτική δαπάνη…

in brief

«Ακριβοί στα πίτουρα…»

ηλαδή, κάθε μέρα που περνά και δεν γίνεται ανατιμολόγηση, το Δημόσιο χάνει περίπου 800 χιλ. ευρώ. Την ίδια στιγμή, τα 12 σκευάσματα αφορούν περίπου 600 ασθενείς ετησίως και το κόστος για το δημόσιο είναι μόνο 12 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, λιγότερα από 55 ευρώ την ημέρα…

Τα σκευάσματα αυτά έλαβαν άδεια κυκλοφορίας στην Ευρώπη είτε ως ορφανά (αφορούν σπάνιες ασθένειες) είτε με τη λεγόμενη διαδικασία επιταχυνόμενης έγκρισης, η οποία εφαρμόζεται σε θεραπείες που θεωρούνται καινοτόμες. Για παράδειγμα το φάρμακο ZYTIGA (ουσία abiraterone acetate), που αφορά ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο του προστάτη, αξιολογήθηκε με επιταχυνόμενη διαδικασία επειδή κρίθηκε ότι «η φτωχή πρόγνωση των ασθενών αυτών (με μεταστατικό ανθεκτικό στον ευνουχισμό καρκίνο του προστάτη, των οποίων η νόσος έχει εξελιχθεί κατά τη

διάρκεια ή μετά από θεραπεία με χημειοθεραπευτικό σχήμα που περιέχει δοσεταξέλη) αντιπροσωπεύει μια υψηλής σημασίας ακάλυπτη ιατρική ανάγκη, ενώ ο καινοτόμος μηχανισμός δράσης της δραστικής ουσίας αμπιρατερόνης έχει τη δυνατότητα να προσφέρει μια εναλλακτική θεραπευτική επιλογή για αυτούς τους ασθενείς. Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (ΠΕΣΠΑ) απηύθυνε έκκληση στον Πρωθυπουργό, κ. Αντώνη Σαμαρά, και στον Υπουργό Υγείας, κ. Αντρέα Λυκουρέντζο, να προχωρήσουν στην τιμολόγηση των νέων ορφανών φαρμάκων ενόψει της έκδοσης του δελτίου τιμών.

Η καθυστέρηση στην ανατιμολόγηση μπλοκάρει την είσοδο στην αγορά και φθηνών γενοσήμων. Σύμφωνα τουλάχιστον με την Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), ανάμεσα στα 1.700 σκευάσματα που έχουν λάβει άδεια κυκλοφορίας από τον Ιανουάριο του 2011 μέχρι και σήμερα και αναμένουν να λάβουν τιμή από το υπουργείο Υγείας, περιλαμβάνονται και 20 γενόσημα τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση της δαπάνης κατά 70-80 εκατ. ευρώ το χρόνο! Πρόκειται για γενόσημα που αφορούν σε θεραπευτική κατηγορία που μέχρι τώρα δεν υπήρχαν γενόσημα στην αγορά. Η εισαγωγή ενός και μόνο γενοσήμου στην κατηγορία των γαστρεντερικών, για φάρμακο που μέχρι τώρα δεν είχε γενόσημο (Nexium), μπορεί να οδηγήσει σε εξοικονόμηση 30 εκατ. ευρώ.

1.700 φάρμακα στην αναμονή Στις αρχές Σεπτεμβρίου, το υπουργείο Υγείας άφησε να διαρρεύσει ότι ξεκίνησαν οι διαδικασίες της γενικής ανατιμολόγησης (περιλαμβάνει μειώσεις στα φάρμακα που έχουν χάσει την πατέντα και στα γενόσημα). Συνολικά, υπάρχουν περίπου 1.700 φάρμακα, που έχουν λάβει άδεια κυκλοφορίας από τις αρχές του 2011, αλλά δεν έχουν διατεθεί στην αγορά, καθώς το υπουργείο Υγείας αρνείται να εκδώσει δελτίο τιμών. Ο φόβος είναι ότι από την είσοδο των νέων

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

φαρμάκων θα προκύψει κόστος 200 εκατ. ετησίως. Επιτέλους, τόσους μήνες θα μπορούσε η Πολιτεία να κάνει μια υποτυπώδη αξιολόγηση των υπό τιμολόγηση φαρμάκων. Αντί να «κάθεται να κοιτά τις κατσίκες», όπως έκανε ο Τζορτζ Κλούνεϊ στην ομώνυμη ταινία…

• Ο ΟΓΑ κατέστρεψε τον ΕΟΠΥΥ • Μαρινόπουλος: Ξανά στο άρθρο 99… • Μετά τη Novartis ποιος έχει σειρά;

Πωλητήριο στο νοσοκομείο «Ερρίκος Ντυνάν» βάζει ο Ανδρέας Μαρτίνης.

Για δες καιρό που διάλεξε, τώρα που δεν υπάρχει ούτε ευρώ στις τράπεζες…

Ο ισχυρός άνδρας του «Ερυθρού Σταυρού» συγκρότησε λέει επιτροπή - υπό την προεδρία του φυσικά – για να βγει στη γύρα, να έρθει σε επαφή με συμβουλευτικές εταιρείες, προκειμένου να ανατεθεί η έρευνα εξεύρεσης επενδυτή ή αγοραστή.

Βέβαια, διακαής πόθος του Μαρτίνη είναι να βρεθεί επενδυτής, ώστε ο ίδιος να παραμείνει στα πράγματα. Πού να βρεθούν κορόιδα όμως; Εδώ δεν βρίσκει η ΑΕΚ και ο Παναθηναϊκός…

Το έχουμε ξαναπεί: Το «Ερρίκος Ντυνάν» για να επιβιώσει, δηλαδή, να βρει χρηματοδότηση, θα πρέπει ο κ. Μαρτίνης να δεχθεί να απεμπλακεί από τη διοίκηση του νοσοκομείου.

Είναι σαν το δράμα που βιώνει και η ίδια η χώρα: Πώς να τη σώσουν εκείνοι που φέρουν την ευθύνη για την κατάντια της;

VΙRUS

Ο ΟΓΑ κατέστρεψε τον ΕΟΠΥΥ Δεν είναι η ύφεση και η ανεργία οι κύριες αιτίες για την κατάρρευση του ΕΟΠΥΥ. Ούτε φυσικά το Μνημόνιο. Πρωτίστως, είναι η πρόχειρη ένταξη του ΟΓΑ με εξίσωση των παροχών των ασφαλισμένων του με ΙΚΑ και ΟΠΑΔ Δημοσίου, χωρίς παράλληλα να χορηγηθεί η κρατική επιχορήγηση από το υπουργείο Οικονομικών, που δινόταν μέχρι το 2011

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, την περσινή χρονιά ο κρατικός προϋπολογισμός χορήγησε στον ΟΓΑ περίπου 1,5 δισ. ευρώ για την ιατρική περίθαλψη των ασφαλισμένων του. Για όσους δεν το γνωρίζουν, σε σύγκριση με το ΙΚΑ ή τον ΟΠΑΔ, στον ΟΓΑ οι εισφορές υγείας είναι μηδαμινές. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: Με 9 ευρώ το μήνα ένας ασφαλισμένος του ΟΓΑ λαμβάνει ασφάλιση υγείας για όλη την οικογένεια. Κάποιοι λένε δε, ότι στο βιβλιάριο του ΟΓΑ χρεώνονται και τα φάρμακα ή οι εξετάσεις των αλλοδαπών που εργάζονται λάθρα στα χωράφια… Η ουσία είναι ότι ο ΟΓΑ εντάχθηκε στον ΕΟΠΥΥ. Φτιάχτηκε ο ενιαίος κανονισμός παροχών του Οργανισμού και οι ασφαλισμένοι του ΟΓΑ έλαβαν υπηρεσίες, που ούτε είχαν φανταστεί: Ελεύθερη πρόσβαση σε ιδιώτες γιατρούς και σε ιδιωτικά ερ-

γαστήρια, διαγνωστικά κέντρα και κλινικές. Παράλληλα, όμως, το υπουργείο Οικονομικών «ξέχασε» να δώσει στον ΕΟΠΥΥ τα χρήματα που έδινε μέχρι και το 2011 στον ΟΓΑ για να καλύψει τις δαπάνες περίθαλψης. Στην πράξη, η ένταξη του ΟΓΑ στον ΕΟΠΥΥ έχει ως αποτέλεσμα κάθε μήνα να προκαλείται ένα άνοιγμα της τάξης των 5070 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, σε ετήσια βάση προκύπτει μια πρόσθετη επιβάρυνση ύψους 600-800 εκατ. ευρώ. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι δεν έχει δοθεί το 1,5 δισ., τότε υπάρχει μια μαύρη τρύπα πάνω από 2,5 δισ. ευρώ. Τα ταμεία που μετέχουν στον ΕΟΠΥΥ είχαν έσοδα 7,8 δισ. ευρώ το 2010, το 2012 φτιάξαμε έναν προϋπολογισμό με έσοδα 5,8 δισ. ευρώ και στην πράξη σήμερα βλέπουμε ότι τα έσοδα θα είναι μόλις 4,5 δισ. ευρώ. Δηλαδή, 3 δισ. λιγότερα από το 2010! Ιδού λοιπόν το πρόβλημα του ΟΓΑ…

Μαρινόπουλος: Ξανά στο άρθρο 99… Την εκ νέου υποβολή αίτησης υπαγωγής της στη διαδικασία εξυγίανσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 99 του Ν.3588/2007, διερευνά η κατά 100% θυγατρική εταιρεία της Alapis, ΚΠ Μαρινόπουλος. Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση, η εν λόγω εταιρεία προέβη σε παραίτηση από το δικόγραφο τής από 05.03.2012 αίτησής της για υπαγωγή της στη διαδικασία εξυγίανσης, η οποία είχε προσδιοριστεί να συζητηθεί την 19.09.2012 ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, καθώς το συνυποβαλλόμενο σχέδιο εξυγίανσης (business plan) δεν ανταποκρίνεται πλέον στα σημερινά δεδομένα της εταιρείας, λόγω διαφοροποίησης των οικονομικών στοιχείων της το τελευταίο εξάμηνο.

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

10 λογικές ερωτήσεις χωρίς απάντηση

1. Πώς γίνεται και ενώ το Λουξεμβούργο, η Αγγλία, η Ελβετία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Δανία και η Αυστρία έχουν ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ποσοστό χρέους από εμάς, αυτοί να ΜΗ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ σώσιμο, αλλά αντίθετα έρχονται να σώσουν εμάς; 2. Πώς γίνεται το Αφγανιστάν, με περίπου μισόν αιώνα συνεχείς πολέμους, να έχει μόνο 23% του ΑΕΠ του χρέος, τη στιγμή που ξέρουμε ότι ένας πόλεμος μερικών

ημερών μπορεί να «ξετινάξει» μια χώρα; 3. Πώς γίνεται να χρωστάνε 29% το Κουβέιτ, 54% το Μπαχρέιν και τα Αραβικά Εμιράτα 56%, τη στιγμή που είναι παγκόσμιοι προμηθευτές πετρελαίου; 4. Πώς γίνεται στην Ελβετία με 271% χρέος, μια απλή καθαρίστρια σε νοσοκομείο να πληρώνεται με 2.000 ευρώ μισθό, όσα έπαιρνε την ίδια στιγμή (στα βρώμικα καρβουνοεργοστάσια της ΔΕΗ) ένας «υψηλόμισθος» τεχνικός, ανώτερης στάθμης εκπαίδευσης, ενταγμένος στα υπερβαρέα/ανθυγιεινά με 25 χρόνια προϋπηρεσία; 5. Πώς γίνεται η Νορβηγία, με 143% χρέος, να μην έχει πρόβλημα και να μη χρειάζεται σώσιμο ή περικοπές; 6. Γιατί οι παγκόσμιοι δανειστές δεν ανησυχούν μήπως χάσουν τα 13,5 τρισ. που χρωστάνε οι ΗΠΑ, τα 2 τρισ. που χρωστάει το Λουξεμβούργο, τα 9 τρισ. που χρωστάει η Αγγλία (κ.λπ., κ.λπ.), αλλά ανησυχούν για τα 0,5 τρισ. που χρωστάμε εμείς; 7. Πώς γίνεται και ολόκληρος ο πληθυσμός της γης χρωστάει το 98% των χρημάτων του; 8. Ποιοι έχουν τόσα πολλά ώστε να «αντέχουν» να δανείσουν τόσο πολύ χρήμα; 9. Πού τα βρήκαν τόσα χρήματα; 10. Γιατί τα χρήματά τους δεν συμμετέχουν στο ΑΕΠ της χώρας τους; Τελικά, μήπως τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι η παγκόσμια οικονομία δεν είναι παρά μια τεράστια φούσκα, ενώ το χρήμα είναι ψεύτικο, τυπωμένο στα άδυτα των πολυεθνικών τραπεζών μόνο και μόνο για να επιτευχθεί ένας παγκόσμιος έλεγχος;

Στο εδώλιο η Janssen στις ΗΠΑ Ένα πρώην στέλεχος πωλήσεων της Janssen «έκαψε» τους μέχρι πρότινος εργοδότες του, που κάθονται στο εδώλιο δικαστηρίου της Philadelphia, μετά τις καταγγελίες μιας οικογένειας ότι ο 17χρονος γιός τους έπαθε γυναικομαστία λόγω χρήσης του αντιψυχωσικού φαρμάκου Risperdal. Ο

μάρτυρας κατέθεσε ότι ακολούθησε εντολές ανωτέρων του για προώθηση του φαρμάκου εκτός ενδείξεων. Η Janssen, που ανήκει στον όμιλο J&J, είναι αντιμέτωπη με δεκάδες προσφυγές σε πολιτειακό επίπεδο, κατηγορούμενη για την προώθηση του Risperdal.

(*) Καθηγητής Κ. Τοκμακίδης Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

in brief

«Τελειώνει το οξυγόνο» στην Alapis! Στο Α’ εξάμηνο του 2012, ο κύκλος εργασιών υποχώρησε στα 34 εκατ. ευρώ, έναντι 339 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2011, τα λειτουργικά αποτελέσματα ήταν αρνητικά κατά 33,9 εκατ. ευρώ, και οι ζημιές διαμορφώθηκαν στα 77 εκατ. ευρώ. Οι υποχρεώσεις της φθάνουν τα 1,28 δισ. ευρώ που, στο μεγαλύτερο μέρος τους, στα 980 εκατ. ευρώ, αποτελούν βραχυπρόθεσμα δάνεια. Συνολικά, από το σύνολο των υποχρεώσεων του ομίλου, ύψους 1,28 δισ. ευρώ, το 1,1 δισ. ευρώ έχει καταστεί ληξιπρόθεσμο στις 29 Αυγούστου 2012, όταν και εγκρίθηκαν οι οικονομικές καταστάσεις εξαμήνου. Οι αγωγές, οι δεσμεύσεις και οι εντολές κατασχέσεων από τράπεζες, πιστωτές, προμηθευτές, εργαζομένους και λοιπούς πάνε σύννεφο. Το ερώτημα λοιπόν είναι πότε «θα τραβήξουν την πρίζα»…

VΙRUS

Μετά τη Novartis ποιος έχει σειρά; «Φοβού του Ελβετούς και δώρα… παίρνοντες»! Μετά τη Roche, που εδώ και μια διετία δίνει φάρμακα μόνο τοις μετρητοίς, ήρθε η σειρά της Novartis να αλλάξει – λέει – την εμπορική της πολιτική για ορισμένα ακριβά σκευάσματα.

in brief

Το 2011 δραστηριοποιήθηκαν στη χώρα μας 71 ασφαλιστικές επιχειρήσεις, οι οποίες κατέγραψαν παραγωγή ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις (συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος συμβολαίου) ύψους 5 δισ. ευρώ περίπου σε όλους τους κλάδους ασφάλισης, μειωμένη κατά 6,5% σε σχέση με το 2010. Στις ασφαλίσεις κατά ζημιών η συνολική παραγωγή ασφαλίστρων ανήλθε στα 2,8 δισ. ευρώ, ενώ στις ασφαλίσεις ζωής έφτασε τα 2,1 δισ. ευρώ. Μερίδιο αγοράς 63% κατείχαν οι 10 πρώτες εταιρείες στον κλάδο ασφαλίσεων κατά ζημιών το 2011, καταγράφοντας ασφάλιστρα 1,78 δισ. ευρώ (η συνολική παραγωγή στον κλάδο ζημιών ανήλθε στα 2,8 δισ. ευρώ). Αντίστοιχα, οι 10 πρώτες εταιρείες στις ασφαλίσεις ζωής συγκέντρωσαν το 91,7% της παραγωγής και κατέγραψαν ασφάλιστρα ύψους 1,99 δισ. ευρώ (2,1 δισ. ευρώ η συνολική παραγωγή στον κλάδο ζωής).

έβαια, η Novartis χειρίστηκε το θέμα πιο εύστοχα, προκαλώντας ελάχιστες αρνητικές εντυπώσεις στο προφίλ της εταιρείας. Αν και οι συνθήκες έχουν αλλάξει δραματικά από τότε που η Roche τόλμησε να σκληρύνει τη στάση της απέναντι στο αφερέγγυο ελληνικό δημόσιο.

Η απόφασή της αφορά τα σκευάσματα Myfortic, Certican, Sebivo, Tasigna, Glivec και Afinitor. Τα Certican και Myfortic αφορούν μεταμοσχευμένους ασθενείς. Το Sebivo απευθύνεται σε ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα B, ενώ τα Glivec, Tasigna, και Afinitor σε ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες και συμπαγείς όγκους (Glivec για χρόνια μυελογενή λευχαιμία και στρωματικούς όγκους του γαστρεντερικού). Το Tasigna αφορά ασθενείς με χρόνια μυελογενή λευχαιμία, ενώ το Afinitor παγκρεατικούς νευροενδοκρινείς όγκους, νεφροκυτταρικό καρκίνο και μεταστατικό καρκίνο του μαστού. Συνολικά, εκτιμάται ότι περίπου 3.000 ασθενείς σε όλη την Ελλάδα λαμβάνουν τις παραπάνω θεραπείες. Η Novartis ανέστειλε την πίστωση μόνο προς τον ΕΟΠΥΥ λόγω υπέρογκου χρέους ύψους 90 εκατ. ευρώ. Όπως υποστήριξε, η πρόσβαση των ασθενών στη θεραπεία τους θα συνεχιστεί μέσω νοσοκομείων και ιδιωτικών φαρμακείων. Μάλιστα, η εταιρεία προσέφερε στα φαρμακεία πίστωση 90 ημερών ή πίστωση 60 ημερών και 2% έκπτωση επί του τιμολογίου.

Μέχρι τώρα, ο χρόνος της πίστωσης που έδινε η εταιρεία προς τα ιδιωτικά φαρμακεία ήταν 60 ημέρες, χωρίς άλλη διευκόλυνση. Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, τα σκευάσματα αυτά μπορούν και διατίθενται εκτός από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ και από τα φαρμακεία των δημόσιων νοσοκομείων και από τα ιδιωτικά φαρμακεία. Επιπροσθέτως, χορηγούνται χωρίς συμμετοχή στους ασφαλισμένους, ενώ δεν είναι απαραίτητη η ένδειξη «στερείται». Παράλληλα, διαβεβαίωσε ότι τα υπόλοιπα σκευάσματα της εταιρείας θα εξακολουθούν να διανέμονται κανονικά και μέσω ΕΟΠΥΥ. Προφανώς, τα υπόλοιπα σκευάσματα δεν ενδιαφέρουν τόσο την εταιρεία, καθώς το κόστος τους είναι χαμηλό. Υπάρχει και μια αθέατη πτυχή: Με δεδομένο το ότι οι φαρμακοβιομηχανίες δεν θα αποφύγουν τον «πέλεκυ» του claw back, η Novartis σου λέει «να μην είμαστε και κερατάδες και δαρμένοι». Γιατί αν είναι να πληρώσει claw back, τουλάχιστον να έχει εισπράξει από την ιδιωτική αγορά… Το ερώτημα είναι ποιος έχει σειρά μετά τη Novartis;

Η Novartis χορηγός των Ρεπουμπλικάνων Την ώρα που η Novartis έκοψε την πίστωση στον ΕΟΠΥΥ, στην άλλη άκρη του Ατλαντικού διάφορα blogs αποκάλυψαν ότι κάλυψε το κόστος του πρωινού στο συνέδριο των Ρεπουμπλικάνων. Ένας blogger ανέφερε ότι είχε δύο μπουφέδες με αυγά Μπένεντικτ, λουκάνικα και βάφλες. Ακόμη

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

κάλυψε το κόστος για ένα business room με υπολογιστές και φαξ. H Pfizer ήταν πιο ευρηματική: Χορήγησε ένα beach πάρτι για τους συνέδρους. Να δούμε αν εκλεγεί ο Ρόμνι, τι θα κάνει με το σχέδιο Ομπάμα για την υγεία, που συμφέρει τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες…

Ραντεβού υγείας

Σε ποια χώρα ζουν οι γυναίκες με το μεγαλύτερο στήθος; Το γυναικείο στήθος ήταν, είναι και θα είναι το σημείο που συγκεντρώνει τα περισσότερα ανδρικά βλέμματα. Και το ζήτημα είναι: ποια χώρα έχει τις γυναίκες με τα μεγαλύτερα στήθη;

γερμανική εφημερίδα Bild, γνωστή για τις προτιμήσεις της στις ωραίες και «προικισμένες» γυναίκες, έφτιαξε τον παγκόσμιο άτλαντα του γυναικείου στήθους. Σύμφωνα με το σχεδιασμό της, το κόκκινο χρώμα είναι τα πολύ μεγάλα στήθη, το σκούρο γκρι τα μεγάλα, το ανοιχτό γκρι τα φυσιολογικά νούμερα, το ροζ τα μικρά

στήθη και το λευκό είναι τα πολύ μικρά έως ανύπαρκτα... Η χώρα λοιπόν στην οποία οι γυναίκες έχουν τεράστιο στήθος είναι η Ρωσία, αλλά και οι σκανδιναβικές χώρες (Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία), πλην της Δανίας. Η κεντρική Ευρώπη έχει γυναίκες με σκούρο γκρι χρώμα και η υπόλοιπη Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, έχει γυναίκες με ανοιχτό γκρι χρώμα. Στις ΗΠΑ, οι γυναίκες έχουν μεγάλο στήθος (προφανώς λόγω πλαστικών επεμβάσεων), ενώ στην υπόλοιπη αμερικανική ήπειρο, βόρεια και νότια, τα στήθη είναι φυσιολογικά. Στην Αφρική δεν θα συναντήσετε εύκολα μεγάλα στήθη, αφού σύμφωνα με το χάρτη, τα χρώματα είναι ροζ και άσπρα. Το ίδιο και στην υπόλοιπη Ασία, πλην της Ινδίας, όπου το χρώμα που καταγράφεται είναι το ροζ.

Το ροζ σερφάρισμα εθίζει σαν ναρκωτικό

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

Δεν έχουν μέτρο πια οι ενήλικες με τη χρήση του διαδικτύου και ειδικά με την περιήγηση σε σελίδες με πορνογραφικό υλικό, καθώς οι ειδικοί καταγράφουν ακόμη και εθισμό στις ροζ ιντερνετικές «επισκέψεις». Φαινόμενο της σύγχρονης εποχής αποδεικνύεται η συστηματική και υπερβολική

παρακολούθηση πορνογραφικών σελίδων στο ίντερνετ, τόσο από άνδρες όσο και από γυναίκες. Μελέτη που διεξήγαγαν ειδικοί στο πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ έδειξε ότι μία στις τρεις γυναίκες και επτά στους δέκα άνδρες βλέπουν πορνό στο διαδίκτυο. Το συγκεκριμένο φαινόμενο γίνεται πρό-

Γιατί οι περισσότερες γυναίκες έχουν φουσκωμένη κοιλιά; Όσο κι ακούγεται περίεργο για τον ανδρικό πληθυσμό, οι περισσότερες θηλυκές υπάρξεις (8 στις 10) υποφέρουν από φούσκωμα. Ένα εντυπωσιακό ποσοστό (80%) των γυναικών σε όλο τον κόσμο υποφέρουν από δυσφορία του κατώτερου γαστρεντερικού συστήματος, η οποία μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη συνολική ευεξία και την ποιότητα ζωής, ενώ οι εμπειρογνώμονες του Παγκόσμιου Οργανισμού Γαστρεντερολογίας (WGO) δηλώνουν ότι η ευημερία του πεπτικού συστήματος συχνά αγνοείται και είναι παρεξηγημένη ή υποτιμημένη. Στο πλαίσιο αυτό, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Γαστρεντερολογίας (WGO) ξεκίνησε μια 12μηνη καμπάνια, με τίτλο «Αγάπησε την κοιλιά σου» και στόχο έχει να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να βελτιώσουν την ευημερία του πεπτικού τους. Βασικό στάδιο της εκστρατείας αποτελεί ένα μοναδικό τεστ, που ονομάζεται «Τύπος Κοιλιάς», μέσω του οποίου οι άνθρωποι μπορούν να κατανοήσουν τα αίτια για τη διαταραχή της πέψης τους. Το τεστ στην Ελλάδα μπορεί να πραγματοποιηθεί στον ειδικά διαμορφωμένο διαδικτυακό τόπο www.loveyourtummy.gr.

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

Όταν η μουσική χτυπά την... άνοια!

ιότι οι επιστήμονες είναι σαφείς: Η μουσική θωρακίζει τον εγκέφαλό μας και τον προστατεύει από τις εκφυλιστικές ασθένειες, τα γηρατειά και την άνοια. Προσοχή, αυτό ισχύει για εκείνους που παίζουν κάποιο όργανο από την παιδική τους ηλικία και τουλάχιστον 10 χρόνια... Μια ξεχωριστή αμερικανική έρευνα, του πανεπιστημίου Έμορι της Ατλάντα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό νευροεπιστήμης «Frontiers of Human Neuroscience», κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο εγκέφαλος των μουσικών - επαγγελματιών και ερασιτεχνών - είναι καλύτερα προστατευμένος από τις συνέπειες των γηρατειών και της άνοιας. Σύμφωνα με τη μελέτη, όσοι έμαθαν να παίζουν μουσική από την παιδική ηλικία τους και συνέχισαν να παίζουν κάποιο όργανο για τουλάχιστον δέκα χρόνια, έχουν, όταν μεγαλώσουν, καλύτερες επιδόσεις στα

τεστ μνήμης και νόησης. Η μελέτη επιβεβαιώνει ότι οι ηλικιωμένοι άνθρωποι που συνεχίζουν να παίζουν κάποιο μουσικό όργανο, έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα όσον αφορά τη σταδιακή απώλεια της υγείας του εγκεφάλου τους. Δεν είναι σαφές κατά πόσο το ίδιο συμβαίνει και για όσους αρχίζουν σε μεγάλη ηλικία να παίζουν κάποιο όργανο.

βλημα επισημαίνουν οι ειδικοί όταν πραγματοποιείται χωρίς όρια και συστηματικά, καθώς επηρεάζονται δουλειά, οικονομικά, προσωπικές και οικογενειακές σχέσεις. Οι επιστήμονες του πανεπιστημίου της Αυστραλίας στην έρευνά τους διαπίστωσαν ότι πολλοί άνδρες, αλλά και γυναίκες, περνούν 16 με 18 ώρες της ημέρας στο ίντερνετ βλέποντας πορνογραφικό υλικό και χωρίς να κάνουν καμία δραστηριότητα.

Το κάπνισμα "σκοτώνει" και τον ύπνο! Το ότι το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία μας είναι γνωστό σε όλους. Το ότι όμως βλάπτει και τον ύπνο, είναι ένα γεγονός που μάλλον θέλουν να παραβλέπουν οι καπνιστές. Οι καπνιστές κοιμούνται λιγότερες ώρες και κάνουν γενικά χειρότερο ύπνο σε σχέση με όσους δεν καπνίζουν, σύμφωνα με μια νέα γερμανική επιστημονική έρευνα. Οι Γερμανοί ερευνητές της ιατρικής σχολής του πανεπιστημίου Charite του Βερολίνου, μελέτησαν πάνω από 2.000 άτομα. Όπως διαπιστώθηκε, το 17% των καπνιστών κοιμούνταν λιγότερο από έξι ώρες κάθε βράδυ και το 28% ανέφεραν διαταραχές κατά τον ύπνο τους. Τα αντίστοιχα σαφώς χαμηλότερα ποσοστά για τους μη καπνιστές ήταν 7% και 19%.

Αν θέλετε το παιδί σας να είναι προστατευμένο στο μέλλον του από την κακή μνήμη, αλλά ακόμη και από την άνοια, δεν έχετε παρά να το στείλετε νωρίς νωρίς για μαθήματα μουσικής

Βλάπτουν τελικά τα κινητά;

Χρόνια τώρα, οι επιστήμονες προσπαθούν να καταλήξουν εάν η ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων μπορεί να βλάψει ή όχι την υγεία. Ωστόσο, μια τέτοια απόδειξη αποδεικνύεται μάλλον δύσκολη υπόθεση, καθώς σε πρόσφατη μελέτη Νορβηγών επιστημόνων επισημαίνεται ότι δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία ότι η έκθεση των ανθρώπων σε χαμηλού επιπέδου ηλεκτρομαγνητικά πεδία, όπως αυτά των κινητών τηλεφώνων και άλλων ασύρματων συσκευών και δικτύων, προκαλούν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Σύμφωνα με τη μελέτη της ειδικής επιτροπής του Νορβηγικού Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας, κατά παραγγελία των αρμόδιων υπουργείων, δεν υπήρξαν αξιόπιστα στοιχεία ότι τα πεδία γύρω από τα κινητά και άλλους πομπούς εκπομπής ραδιοσημάτων αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο, ανδρική στειρότητα και άλλες ασθένειες, όπως διαταραχές του ενδοκρινικού και του ανοσοποιητικού συστήματος. Ωστόσο η αβεβαιότητα παραμένει κυρίως για την εκτεταμένη χρήση του κινητού επί πολλές δεκαετίες. Για το λόγο αυτό, και η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα συνεχίζει να το διερευνά.

γ ί ν ε τ ε συνδρομητές !

Αλλάξτε την ελληνική αγορά Υγείας! Εγγραφείτε τώρα στο Ph.B (Pharma & Health Business)! ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΕΤΑΙΡΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ* ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

E-MAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ*

*ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ & ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΞΑΜΗΝΗ (5 ΤΕΥΧΗ): 40€

ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ): 50€

ΕΤΗΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (10 ΤΕΥΧΗ): 30€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΣ (10 ΤΕΥΧΗ): 70€

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (10 ΤΕΥΧΗ): 90€

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ): 10€ (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α 6,5%)

Το Ph.B καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά!

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (5028-041137-461 / IBAN GR51 0172 0280 0050 2804 1137 461) ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / IBAN GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192) Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρίας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομα σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κ. Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

Υπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος, Fax: 210 998 4953

/ Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

31 55 31

AΡΘΡΟ

/ Δεκέμβριος 2011-Ιανουάριος 2012