Ph.B #012 by ethosMEDIA

012

# ΦΕΒ 2013 ΤΙΜΗ 6 €

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Λευτέρης Παπαγεωργόπουλος

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Γιώργος Ελευθερίου

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Επιεικείς οι νέες ρυθμίσεις για τα ιατρικά συνέδρια

www.phB.com.gr ISSN: 2241-0961

ΡΕΠΟΡΤΑΖ TASK FORCE: 8 μέτρα για τον ΕΟΠΥΥ

Lectus adv.

Πρωτοπορούµε Eίµαστε αθεράπευτα φιλόδοξοι. Θέτουµε υψηλούς στόχους για νέες θεραπευτικές µεθόδους . Δεσµευόµαστε να στηρίζουµε καθηµερινά την ποιότητα ζωής των ασθενών, δηµιουργώντας καινοτοµίες που θα αλλάξουν το µέλλον της υγείας.

Δερβενακίων 6, 15351 Παλλήνη Αττικής Τηλ. 210 6604300, Fax 210 6666749 info@pharmathen.com, www.pharmathen.com

Ελληνική Φαρµακοβιοµηχανία µε Παγκόσµιο Κύρος

idπεριεΧΟΜΕΝΑ

6 ΠΡΟΦΙΛ 8 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Λευτέρης Παπαγεωργόπουλος Φόρος στα τσιγάρα υπέρ του ΕΟΠΥΥ 16 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Task Force: 8 μέτρα για τον ΕΟΠΥΥ 24 ΑΡΘΡΟ Ηθικές, κοινωνικές και κλινικές πτυχές της ανάπτυξης φαρμάκων σε παιδιά του Klaus Rose

28 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Γιώργος Ελευθερίου Απαξιωτική η συμπεριφορά του Υπουργείου στον ιατρικό κλάδο 34 ΑΡΘΡΟ Νομικές, ηθικές και κοινωνικές όψεις της κλινικής έρευνας του Τ.Κ. Βιδάλη

38 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Επιεικείς οι νέες ρυθμίσεις για τα συνέδρια 44 ΑΡΘΡΟ Έρχονται αλλαγές στην ιατρική ενημέρωση

CEO: Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Αιμίλιος Νεγκής negis.e@ethosmedia.eu

       ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ: Βίκυ Γερασίμου gerasimou.v@ethosmedia.eu ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ - ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Δήμητρα Ευθυμιάδου efthymiadou.d@ethosmedia.eu

012

# ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013

Γιώργος Καλούμενος kaloumenos.g@ethosmedia.eu Γαλάτεια Μπασέα bassea.g@ethosmedia.eu

/ Φεβρουάριος 2013

Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος Shutterstock ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Δέσποινα Ροπόδη ropodi.d@ethosmedia.eu

08 του Γ. Καλαφατάκη 48 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Εξελίξεις στη θεραπεία της λευχαιμίας και των λεμφωμάτων 58 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Προβληματισμοί για τα μέτρα μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης

64 ΑΡΘΡΟ Αδαείς ή απλά ανίκανοι να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά; του Ι. Καλογερά 68 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 74 ΝΕΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ 78 ΑΡΘΡΟ Δίαιτες - απάτη της Ελένης Σαμαρά

82 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Διεθνή διάκριση Έλληνα ερευνητή 85 NEWS 89 VIRUS 94 ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΥΓΕΙΑΣ

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Γρηγόρης Λεωνίδης leonidis.g@ethosmedia.eu

Eπιμέλεια ΥΛΗΣ - creative: Θεοδοσία Μαρούτση theodosia.maroutsi@gmail.com

Ιδιοκτησία: ETHOS MEDIA S.A.

                            ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γιώργος Μελιτσιώτης melitsiotis.g@ethosmedia.eu

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ: Νατάσσα Λαζαράκου lazarakou.n@ethosmedia.eu

Τμήμα Marketing–Επικοινωνίας & ΔημΟΣΙΩΝ Σχέσεων: Αθηνά Φραδέλου fradelou.a@ethosmedia.eu

Τζένη Ρούσση roussi.t@ethosmedia.eu

Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη voulgaraki.s@ethosmedia.eu ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ & ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής salvarlis.k@ethosmedia.eu

Εκτύπωση - Παραγωγή - Συσκευασία: Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

ISSN: 2241-0961

Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος T: 210 9984950, Φ: 210 9984953 E: info@PhB.com.gr www.PhB.com.gr • www.ethosmedia.eu * Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης, ή μέρος αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη

Το τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας, είναι τυπωμένο σε πιστοποιημένο χαρτί FSC® και συμβάλλει στην υποστήριξη των δασών του πλανήτη.

EDITΟRIAL

ες Οι συνέπει ίου… ν σε χρόνιους ο μ η ν ξει επιδείνωση ρ Μ ά υπ υ θα ι ο ότ τ σικοί κ.ο.κ. τικοί, υπερτα ε ρωτούν: ο, πολλοί μ ουμε μείωση σθενείς: διαβη

α γράφ ου να έχ Ως δημοσιο ύς; Πώς τα ναι θέμα χρόν κο εί α ς, Τι ώ ; π νε με ά Συ π ώς ς. «Τι γίνεται; Π μου επιβίωση ς;». Εύλογες του προσδόκι όμενους μήνε επ υς στασίας το ς ει βλέπ ωνικής προ νιούν για το ιν ο γω κ α α οι μ όλ τη ς σ ι δεν Το σύ απορίες, καθώ οτυπώδες κα οιοί, στελέχη ρας είναι υπ , φαρμακοπ οί χώ τρ ς ανάγκες. α τη Γι ες . νέ ον μέλλ ίτες. ριθεί στις ολ οκ π π ί α λο ντ π α α ι να ν κα μπορεί ση όλων, επιχειρήσεω ι ενεργοποίη να τα ν ζε υ ά ο και ει έν χρ ιμ ό Γι’ αυτ ρμακοποιών τεροι περ γιατρών, φα οφόρο, Οι περισσό ιδ ν, π ω φ ελ ά , η ρ ξο στ ογ ε δο δημοσι έλθουμ τι αισιό τους ε να αντεπεξ ακούσουν κά ς και πώς να ρήσεων, ώστ ώ ει π ιχ ν επ ου έν ιμ ν. Ότι θετικό. Περ ερα πέρασα ’ «θύελλα». ότι τα χειρότ έρα, θέσει ως υπ π ι κα πει κάποιος δω ό π α έρνηση έχει ι, β ότ υ ι κ η κα » ση ς το ώ τη ά θ ά π Ορ συγκρ «πιάσαμε πάμε. εραιότητα τη μπορούμε να ιθμόν 1 προτ ρ α κι», που τρώει ά α ρ Θ α μόνο ανοδικά . Είναι το «σ ι κακά νέα ς. α α κ γί ά ρ λ ση της νε α α κ ς ι τη κα μας. Η αύξη Έχω λοιπόν δεδομένα ς κοινωνίας τα τη » λα κα δύσεις Ό ρ . εν ά λά επ «σ τη τα κα ροϋποθέτει 13 σε π 20 ς, ω το ξεκινήσω με όμ ε» ς, υμ σο ημένο απασχόληση «πάτο θα πιά ς έχει βεβαρ ρα. δείχνουν ότι ς η χώρα μα γήσω αργότε ώ η υχ εξ στ το ν. δυ ω α ι Θ σε κα ους. επενδύ τεχνικούς όρ προσέλκυση πτου, δεν ν η οό ρ στ π ο α ώ ού τρ ικ μη ους μας! Το 2013 θα γίνουν πιο Εκτός συγκλονιστ θούν νέες περικοπές δος» για όλ ό Ρ η ν ό ιπ λη ο πάταξη της «Ιδού λ ται να επιβ ής της χώρας με ση νω εμφανή τα σημάδια από πρόκειν και συντάξεων ή κάποια ειδεχθ γά ορ αθερότητα. Η αναδι μισθώ νέπεια και στ συ ς, τία α ρ . ηση αφειοκ μόλις τα μέτρα που ελήφθησαν νέα φορολόγ μέλια, ώστε γίνουν γρ υμε σωστά θε : Το 2013 θα σο έα ν θέ ά α κ Ν α υμ κ ατενίσο ε με που το 2011 και κυρίως το Και τώρα τα η «θύελλα», να από τα μέτρα ι α σε ά δι π μά κο ση τα πιο εμφανή μέλλον. ίως το 2012. 2012. Θα νιώσουμε «στο ρόν, αισιοδοξία το 2011 και κυρ το ν σα ες , προς το πα ει θη π φ νέ ελή ς» τις συ νυπέρβλητο μα α σί α ετ ιτική π έν ολ ε π το μ η «σ υ ε Έχο πετσί μας» τις συνέπειες ση του είναι ότι Θα νιώσουμ γίας, τη μείω όβλημά μας ρ ρ π νε α ότι Το ς ι : τη νε ιο ίχ ση όδ εμπ ς δεν δε τάξης από την αύξη από την αύξηση της ελίτ της χώρα της μεσαίας ς κή το μι μα νο . δή κο ση οι σο όκλη και ές. διαθέσιμου ει ριθεί στην πρ δικες περικοπ εί να ανταποκ ωτικές και ά ανεργίας, τη μείωση του ορ εδ μπ οπ ισ τις ό απ α, είναι ά στην Υγεί διαθέσιμου εισοδήματος αματικές Όσον αφορ ότι έχουμε δρ κής τικώς βέβαιο μα υ Αιμίλιος Νεγ θη το ς μα α της μεσαίας τάξης από τις ο της υγεί εδ ίπ επ ο στ ι επιπτώσεις ις ψυχικές κα με έμφαση στ ισοπεδωτικές και άδικες άται τιμ εκ , πληθυσμού, ον . Επιπλέ υς σο νό ς κέ α καρδιαγγει περικοπές

                                

/ Φεβρουάριος 2013

ΠΡΟΦΙΛ

ΚΩΣΤΑΣ ΦΡΟΥΖΗΣ

«Ο ψηλός είναι αλλιώς!» Από την ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του, το πρόσωπο της φαρμακοβιομηχανίας έχει πάρει ένα «χρώμα» πιο ...λαϊκό! Οι άλλοτε κακές φαρμακοβιομηχανίες που «έπιναν το αίμα» του λαού, όπως θα συνήθιζε να λέει η Αλέκα Παπαρήγα, έγιναν φαρμακευτικές επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν και αυτές πρόβλημα, επειδή το κράτος δεν τους πληρώνει

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

άποιοι μιλούν για το πρόσωπο που άλλαξε το άλλοτε σκληρό και αρνητικό προφίλ της φαρμακοβιομηχανίας προς τον απλό κόσμο. Κάποιοι άλλοι πάλι θεωρούν ότι είναι εκείνος που έμαθε στον κλάδο την εξωστρέφεια. Οι αντίπαλοί του, βέβαια, τον κατηγορούν για σκληρές παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις, που συχνά μένουν μυστικές από τον κλάδο. Είτε ισχύουν είτε όχι τα θετικά και τα αρνητικά, το μόνο βέβαιον είναι ότι ο Κώστας Φρουζής άλλαξε τον «αέρα» του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) από τότε που ανέλαβε τη θέση του προέδρου. Πιθανώς οι νέες νοοτροπίες που έφερε μαζί του να οφείλονται, σε μεγάλο βαθμό, και στην ηλικία του, καθώς θεωρείται ο πιο νέος πρόεδρος που υπήρξε ποτέ στον ΣΦΕΕ. Αυτή η νεανική του νοοτροπία τον έκανε να πιστέψει, όπως φαίνεται, στο κομμάτι «επικοινωνία» του κλάδου, που στο παρελθόν είχε υποβαθμιστεί αρκετά. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, το ότι το τελευταίο διάστημα ο ΣΦΕΕ θεωρείται από τους πιο «ομιλητικούς» Συνδέσμους, με τον πρόεδρο και τα μέλη του συχνά-πυκνά να εξωτερικεύουν τα όποια προβλήματα του κλάδου. Και μπορεί ο Κώστας Φρουζής να έχει, από τη φύση του, μια επικοινωνιακή δεινότητα και η εκπαίδευση, όμως, φαίνεται να έκανε τη δουλειά της. Πληροφορίες αναφέρουν ότι για να δομηθεί καλύτερα το επικοινωνιακό χάρισμα του προέδρου, επιστρατεύθηκε γνωστός δημοσιογράφος για να του κάνει media training.

/ Φεβρουάριος 2013

Βέβαια οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι ο Κώστας Φρουζής χρειάστηκε περισσότερο τεχνικής φύσεως διορθώσεις, αφού το θέμα «επικοινωνία» το είχε ήδη «στο τσεπάκι του». Δεν είναι τυχαίο το ότι διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις με δημοσιογράφους, πολιτικούς, αλλά και παράγοντες της αγοράς. Το γεγονός αυτό ενδεχομένως να οφείλεται και στο ότι, επί σειρά ετών, σύχναζε σε γνωστά στέκια του Ψυχικού και είχε τη δυνατότητα να αναπτύσσει και πιο προσωπικές σχέσεις με τους περισσότερους. «Έχω σχεδόν μεταφέρει το γραφείο μου εδώ», έλεγε ο ίδιος για το στέκι του στο Ψυχικό, σε στιγμές αυτοσαρκασμού για τα συνεχή ραντεβού που έκανε. Πλέον, βέβαια, οι πιο χαλαρές αυτές συναντήσεις σε εστιατόρια και μπαρ έχουν μετριαστεί στην ατζέντα του προέδρου του ΣΦΕΕ, δεδομένου του φόρτου εργασίας στον Σύνδεσμο. Εξάλλου, χρειάστηκε να πάρει και ειδική άδεια από την εταιρεία του, τη Novartis, για να μπορεί να ασχολείται περισσότερες ώρες με τον ΣΦΕΕ. Μπορεί, βέβαια, ο Κώστας Φρουζής να περιόρισε τις γευστικές μεσημεριανές απολαύσεις τις οποίες συνδύαζε με επαγγελματικά ραντεβού λόγω υποχρεώσεων, εκείνο όμως που δεν φαίνεται να περιορίζει είναι το σκι. Λάτρης των χειμερινών σπορ, συχνά-πυκνά φεύγει για σύντομες αποδράσεις στα γειτονικά βουνά, συντροφιά με τους γιους του, 20 και 17 ετών. Ωστόσο, όταν δεν ανασαίνει στις χιονισμένες βουνοκορφές, έχει να αντιμετωπίσει τις τιμολογιακές «χιονοθύελλες», που πλήττουν τον κλάδο το τελευταίο διάστημα, κυρίως

δια χειρός Μ. Σαλμά. Λέγεται, μάλιστα, ότι ο Κώστας Φρουζής έρχεται συχνά σε σύγκρουση με τον αναπληρωτή υπουργό υγείας για το θέμα των τιμών, με αποτέλεσμα να έχει φθάσει να κάνει παρεμβάσεις ενημέρωσης στον ίδιο τον πρωθυπουργό εκτός από τις επιστολές διαμαρτυρίας που συχνά αποστέλλει επίσημα ο ΣΦΕΕ. Αντίστοιχη παρέμβαση λέγεται ότι έκανε και στον υπουργό Υγείας, Ανδρέα Λυκουρέντζο, για το θέμα του «κουρέματος» των παλαιών οφειλών, με συνέπεια το ποσοστό να αγγίξει μόλις το 2% για τη φαρμακοβιομηχανία. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο Κώστας Φρουζής είχε «εκπαιδευτεί» σε διπλωματικές, ενίοτε και παρασκηνιακές διεργασίες, από τότε που ήταν υψηλόβαθμο στέλεχος στον ΟΤΕ, δεδομένου του ότι έζησε τη μεγάλη υπόθεση της εθελουσίας εξόδου στον Οργανισμό. Όπως και να’ χει, από την ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του, το πρόσωπο της φαρμακοβιομηχανίας έχει πάρει ένα «χρώμα» πιο ...λαϊκό! Οι άλλοτε κακές φαρμακοβιομηχανίες που «έπιναν το αίμα» του λαού, όπως θα συνήθιζε να λέει η Αλέκα Παπαρήγα, έγιναν φαρμακευτικές επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν και αυτές πρόβλημα, επειδή το κράτος δεν τους πληρώνει. Και η αλλαγή στην επικοινωνιακή εικόνα του ΣΦΕΕ πιθανώς να οφείλεται και στο γεγονός ότι ο πρόεδρος του Συνδέσμου άρχισε να χρησιμοποιεί πιο απλές και κατανοητές εκφράσεις, αλλά και εκφράσεις πιο «πεζοδρομιακές», που κατέστησαν όμως τον κλάδο πιο κατανοητό και εύπεπτο, ακόμη και στους μη γνωρίζοντες. Βεβαίως μέσα στην αλλαγή αυτής της εικόνας είναι και πολλοί αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο Κώστας Φρουζής έφτιαξε και το δικό του προφίλ, καθώς είναι αυτός που προβάλλεται πλέον περισσότερο από τον καθένα μέσα από τον κλάδο. Από την άλλη, δεν είναι και λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι λόγω της θέσης του ευνοείται και η εταιρεία Novartis, στην οποία παραμένει αντιπρόεδρος και γενικός διευθυντής. Μάλιστα οι μεγάλες γκρίνιες ακούστηκαν όταν ο πρωθυπουργός ζήτησε να συναντήσει ενδεικτικά κάποιες ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας και μεταξύ αυτών ήταν και

η Novartis. Βέβαια την εταιρεία εκπροσώπησε ο πρόεδρος και όχι ο αντιπρόεδρος Κώστας Φρουζής, για προφανείς λόγους, αλλά παρόλα αυτά δεν έλειψαν τα πικρόχολα σχόλια. Ωστόσο, ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ φαίνεται ότι έχει αποφασίσει να παρακάμπτει τέτοια σχόλια. Όπως άλλωστε και τα σχόλια που τον θέλουν να σαγηνεύει ιδιαίτερα το γυναικείο πληθυσμό, ακόμη και πολιτικά στελέχη, με αποτέλεσμα να προωθεί με μεγαλύτερη ευκολία ζητήματα που τον απασχολούν. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι στα «δίχτυα» της γοητείας του είχε πέσει και η πάλαι ποτέ ισχυρή γενική γραμματέας του υπουργείου Εργασίας, Αθηνά Δρέττα, πρόσωπο-«κλειδί» τότε για τον τομέα των φαρμάκων. Οι σχολιασμοί όμως γρήγορα κάμφθηκαν, καθώς ο Κώστας Φρουζής δεν απάντησε ποτέ... Επιτυχημένος, ή όχι, πρόεδρος του ΣΦΕΕ, το μόνο βέβαιον είναι ότι ο «ψηλός είναι αλλιώς!»•••

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ*

Φόρος στα τσιγάρα υπέρ του ΕΟΠΥΥ Συνέντευξη: Δήμητρα Ευθυμιάδου Φωτο: Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος

ταν ανέλαβε τη θέση του προέδρου του ΕΟΠΥΥ, κάποιοι έσπευσαν να πουν ότι ήταν μια καθαρά κομματική επιλογή της κυβέρνησης. Εκείνος, μετά από αυτό, φαίνεται πως αποφάσισε να βγάλει τον Οργανισμό από τη «μαύρη τρύπα» του κυκλώνα στην οποία έχει περιέλθει. Το αν θα τα καταφέρει παραμένει ένα βασικό ερώτημα, αλλά ο Λευτέρης Παπαγεωργόπουλος θεωρεί ότι το 2013 θα είναι μια καλύτερη χρονιά για τον ΕΟΠΥΥ. Διαβεβαιώνει, άλλωστε, ότι αν όχι έως το τέλος Μαρτίου, έστω λίγο καιρό αργότερα, θα έχουν αποπληρωθεί όλα τα παλαιά χρέη προς τους παρόχους. Παραδέχεται, πάντως, κάνοντας αυτοκριτική, όπως λέει, ότι έχει κάνει διακρίσεις στην εξόφληση των διαφόρων κλά-

Ο ΕΟΠΥΥ αναγνωρίζει ότι σήμερα η ιατρική αμοιβή είναι χαμηλή και ελπίζει ότι θα επανεξετασθεί το θέμα, εφόσον η χώρα ανακάμψει οικονομικά

δων, βάζοντας πρώτους στη λίστα τους φαρμακοποιούς. Ο πρόεδρος του ΕΟΠΥΥ, μιλώντας στο Ph.B, ανακοινώνει επίσης ότι πολύ σύντομα θα θεσμοθετηθεί ο ειδικός φόρος στα τσιγάρα υπέρ του Οργανισμού, ενώ διαβεβαιώνει ότι ο ίδιος δεν έχει κανένα πρόβλημα με τους προϊσταμένους του υπουργούς, παρά τα όσα ακούγονται περί κακών σχέσεων, ειδικά με τον Μάριο Σαλμά. Πάντως, ο κ. Παπαγεωργόπουλος απαντά με διπλωματικό τρόπο στο αν θα επιβληθεί τελικά πλαφόν στις παροχές των ασφαλισμένων του ΕΟΠΥΥ. Μεταξύ άλλων, αναφέρεται όμως και στους συμβεβλημένους γιατρούς, λέγοντας ότι θα επανεξετασθούν οι αμοιβές τους, οι οποίες αναγνωρίζει ότι είναι χαμηλές.

/ Φεβρουάριος 2013

*Πρόεδρος του ΕΟΠΥΥ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Το 2013 έχει χαρακτηριστεί από τον ίδιο τον πρωθυπουργό ως έτος στο οποίο θα εφαρμοσθεί για τον ΕΟΠΥΥ πολιτική μηδενικού χρέους

Ο ΕΟΠΥΥ αντιμετωπίζει σήμερα σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης εξαιτίας της υποχρηματοδότησης. Πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε το θέμα, δεδομένου του ότι η απευθείας είσπραξη των εσόδων από τα Ταμεία δεν έχει φέρει ακόμη καρπούς; Όπως πολύ σωστά αναφέρετε, τα Ταμεία χρωστούν στον ΕΟΠΥΥ τις ασφαλιστικές εισφορές. Η διαδικασία είναι ενεργή και βρίσκεται σε εξέλιξη. Χρειάστηκε παρέμβαση από τα ανώτατα κλιμάκια, από την πολιτική ηγεσία του τόπου, προκειμένου να δρομολογηθεί η είσπραξη των εσόδων από τα Ταμεία. Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι κάθε χρηματοοικονομική προσαρμογή απαιτεί κάποιο ελάχιστο χρόνο και ότι σίγουρα βρισκόμαστε ακόμα στη δίνη της οικονομικής παθογένειας των τελευταίων τριών ετών, η οποία θέλω να πω ότι αποτελεί κακό αγωγό των γρήγορων και αποτελεσματικών διορθωτικών κινήσεων. Με την ευκαιρία αυτή, θέλω επίσης να προσθέσω ότι ο ΕΟΠΥΥ βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης, δεν είναι ένας Οργανισμός που αντιμετωπίζει πρόβλημα επιβίωσης. Αντιθέτως βασίζεται σε ένα ισχυρό πλέγμα συλλογικής δράσης εκ μέρους της πολιτικής ηγεσίας, της διοίκησης και του ανθρώπινου δυναμικού του, προκειμένου να αναβαθμίσει την πρόσβαση του συνόλου του πληθυσμού στο δίκτυο υπηρεσιών του, που περιλαμβάνει νοσοκομεία, ιδιωτικές κλινικές, γιατρούς, διαγνωστικά κέντρα, καθώς και υγειονομικές δομές των ενταχθέντων στον ΕΟΠΥΥ ταμείων. Θεωρείτε ότι ο Οργανισμός «στήθηκε» λανθασμένα από την αρχή;

/ Φεβρουάριος 2013

Η ανάγκη δημιουργίας ενός Οργανισμού που θα υπηρετούσε την υγεία του ελληνικού λαού αποτελούσε νομοτέλεια. Σίγουρα είχε αργήσει, θα έπρεπε να είχε γίνει από χρόνια. Όμως έγινε βιαστικά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Δεν τολμώ να ακυρώσω όσες προσπάθειες έχουν γίνει μέχρι σήμερα, ούτε να αμφισβητήσω τις καλές προθέσεις. Σίγουρα πρέπει να γίνουν περισσότερα, τα στοιχήματά του είναι ακριβά και αφορούν την υγεία όλου του ελληνικού λαού. Είναι ένας πόλεμος που, σε βάθος χρόνου, θα κερδηθεί. Μέχρι πότε, κρίνετε, ότι θα συνεχισθεί αυτή η δυσλειτουργία που καθιστά ουσιαστικά τον ΕΟΠΥΥ «εχθρό» όλων των παρόχων; Ο ΕΟΠΥΥ ήρθε για να μείνει. Οι πάροχοι είναι συνεργάτες μας και έτσι τους βλέπουμε. Στηρίζουν ένα δίκτυο διανομής των υπηρεσιών του ΕΟΠΥΥ και έχουν δείξει κατανόηση. Ευελπιστούμε ότι μέχρι τον Ιούνιο θα υπάρχει σημαντική ανάκαμψη, η οποία βέβαια στηρίζεται και στο ρυθμό είσπραξης των εσόδων. Ο ΕΟΠΥΥ διαθέτει όλη την υποδομή, μένει να τηρηθούν και οι δεσμεύσεις απέναντί του, προκειμένου να επιτελέσει και τον σκοπό για τον οποίο ιδρύθηκε. Θεωρείτε ότι είναι ρεαλιστικό το σενάριο του Υπουργού Υγείας, Ανδρέα Λυκουρέντζου, ότι μέχρι το τέλος Μαρτίου, όπως ο ίδιος έχει δηλώσει, ο ΕΟΠΥΥ θα έχει ξεχρεώσει όλους τους φορείς και θα ξεκινήσει από την αρχή; Ο ΕΟΠΥΥ ως βασικό σκοπό του έχει την ικανοποίηση των αναγκών των ασφαλισμένων του και των στόχων της πολιτικής ηγε-

σίας του για καλύτερες υπηρεσίες στον τομέα της υγείας: στο πλαίσιο αυτό δεσμεύεται καθολικά για την επίτευξη αυτών. Άλλωστε το 2013 έχει χαρακτηριστεί από τον ίδιο τον πρωθυπουργό ως έτος στο οποίο θα εφαρμοσθεί για τον ΕΟΠΥΥ πολιτική μηδενικού χρέους. Αυτό σημαίνει ότι για τις οφειλές τις παλαιές, μέχρι 31.12.2011, υπάρχουν οι πιστώσεις από τη δόση και μάλιστα υπάρχει δυνατότητα να υπερβούν τα ποσά αυτά που έχουμε πει, δηλαδή να καταβληθούν και περισσότερα από 1,7 δισ. για χρέη και 1,5 στον δημόσιο τομέα που έχουμε δεσμευτεί. Γίνεται αγώνας δρόμου, προκειμένου να διοχετεύθουν το γρηγορότερο. Ευελπιστούμε έως τέλος Μαρτίου να πληρωθούν τα περισσότερα και τα υπόλοιπα μετά. Όμως το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν χρέη που μεταφέρθηκαν από το 2012. Μπήκαμε στο 2013 με υπέρβαση δαπάνης που έρχεται από το παρελθόν, που είναι 2,2 δισ. τα οποία αφορούν 1,4 δισ. στον ιδιωτικό τομέα. Βέβαια πληρώθηκε και ο Οκτώβριος σε όλους τους παρόχους, εκτός από τις ιδιωτικές κλινικές και τα κέντρα αποκατάστασης, που πληρώνονται τις επόμενες ημέρες και τον Αύγουστο. Γνωρίζετε, φαντάζομαι, πως ο Οργανισμός έχει κατηγορηθεί ότι πληρώνει, επιλεκτικά, πρώτα από όλους, τους φαρμακοποιούς, αφήνοντας τους άλλους παρόχους στην αναμονή. Θεωρείτε ότι αυτή είναι μια τακτική, γενικότερα, του Υπουργείου Υγείας, επειδή υπάρχει ο φόβος να ξεκινήσουν και πάλι πολυήμερες κινητοποιήσεις; Οι φαρμακοποιοί, με τον υπερσυνδικαλισμό τους, κατάφεραν να συνδικαλίσουν και όλους τούς μέχρι σήμερα αδιάφορους συνδικαλιστικά κλάδους, γιατί μας επισκέπτονται λέγοντας μόνο μία φράση: «γιατί μόνο οι φαρμακοποιοί» και τα λένε όλα... Είναι ένα επιχείρημα στο οποίο δεν μπορείς να έχεις αντίλογο. Από την κυβέρνηση, πάντως, δεν έχω υποδείξεις για προτεραιότητες. Μόνο μου ζήτησαν να είμαι δίκαιος, πράγμα που δεν το έχω τηρήσει, έχω πληρώσει κι εγώ νωρίτερα τους φαρμακοποιούς από τους άλλους. Αυτό είναι αυτοκριτική... Πάντως, πρέπει να σας πω ότι το 2013 δεν θα ένα χειρότερο από το 2012. Υπάρχουν πόροι και από κάποιες πιστώσεις, υπάρχουν επιστροφές, και θα αξιοποιηθούν και οι πόροι από κάποια καινούρια Ταμεία που εντάχθηκαν. Είναι καλύτερες οι χρηματικές ροές και υπάρχει, για πρώ-

τη φορά, ένα ποσό και από τον κοινωνικό προϋπολογισμό. Επίσης μελετάται να επιβληθεί ένας φόρος υπέρ ΕΟΠΥΥ από το κάπνισμα. Αυτός ο φόρος θα θεσμοθετηθεί. Άρα οι πληρωμές θα είναι καλύτερες για τους παρόχους. Άλλωστε υπάρχει ρητή εντολή του πρωθυπουργού στο Υπουργείο Οικονομικών, ότι ο ΕΟΠΥΥ είναι πρώτη προτεραιότητα και πως ό,τι περισσεύει από διάφορα προγράμματα, ακόμη και από το ΕΣΠΑ, θα έρχεται σε μας. Παρόλα αυτά, σε ό,τι αφορά στην ερώτησή σας για το θέμα της απεργίας των φαρμακοποιών, θεωρούμε αυτονόητο το ότι η απρόσκοπτη πρόσβαση των πολιτών στη φαρμακευτική αγωγή τους και στο ιατροτεχνολογικό υλικό δεν πρέπει, σε καμία περίπτωση, να διακινδυνεύεται. Το φάρμακο είναι άμεσα συναρτώμενο με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, με την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη και δεν νομίζω ότι κανείς θα ήθελε να μπει σε επικίνδυνα πεδία ρίσκου για τη δημόσια υγεία.

Ο ΕΟΠΥΥ ήρθε για να μείνει. Οι πάροχοι είναι συνεργάτες μας και έτσι τους βλέπουμε. Στηρίζουν ένα δίκτυο διανομής των υπηρεσιών του ΕΟΠΥΥ και έχουν δείξει κατανόηση

Ο Οργανισμός, το τελευταίο διάστημα, προχωρά συνεχώς σε μειώσεις παροχών προς τους ασθενείς (συμμετοχή σε εξετάσεις, φάρμακα, υλικά, νοσηλείες κ.λπ.). Θα συνεχισθεί αυτή η

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Πάντως, πρέπει να σας πω ότι το 2013 δεν θα ένα χειρότερο από το 2012. Υπάρχουν πόροι και από κάποιες πιστώσεις, υπάρχουν επιστροφές, και θα αξιοποιηθούν και οι πόροι από κάποια καινούρια Ταμεία που εντάχθηκαν

Οι φαρμακοποιοί, με τον υπερσυνδικαλισμό τους, κατάφεραν να συνδικαλίσουν και όλους τούς μέχρι σήμερα αδιάφορους συνδικαλιστικά κλάδους, γιατί μας επισκέπτονται λέγοντας μόνο μία φράση: «γιατί μόνο οι φαρμακοποιοί» και τα λένε όλα... Είναι ένα επιχείρημα στο οποίο δεν μπορείς να έχεις αντίλογο

περικοπή και τι να περιμένουμε το επόμενο διάστημα; Ο Ενιαίος Κανονισμός Παροχών Υπηρεσιών Υγείας, από την έναρξη της λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ μέχρι σήμερα, έχει τροποποιηθεί ήδη δύο φορές. Οι αλλαγές που επήλθαν στον Κανονισμό έγιναν με βάση τον εξορθολογισμό των δαπανών και όχι την περικοπή των παροχών, προκρίνοντας την έννοια της δημόσιας υγείας, καθώς όλοι οι ασφαλισμένοι απολαμβάνουν παροχές υπηρεσιών υγείας χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση στις υγειονομικές δομές του ΕΟΠΥΥ, στα κρατικά νοσοκομεία και στα κέντρα υγείας του ΕΣΥ. Ο ισχύων ΕΚΠΥΥ δεν μειώνει τις παροχές στους ασφαλισμένους, αντιθέτως συμπληρώνει και καλύπτει παροχές υγείας που μέχρι πρότινος δεν είχαν προβλεφθεί (π.χ. ακτινοθεραπείες). Μελλοντικά θα αξιολογηθούν τα αποτελέσματα που θα επιφέρει ο ισχύων ΕΚΠΥΥ και εάν απαιτηθεί, θα επέλθουν αλλαγές. Ο ΕΟΠΥΥ επιδιώκει και στηρίζει την ανάπτυξη ενός δημόσιου συστήματος υγείας και παράλληλα την υγιή συνεργασία με τους ιδιώτες παρόχους. Πληροφορίες λένε, ακόμη, ότι η Τρόικα πιέζει να μπει πλαφόν σε φάρμακα και εξετάσεις για τους ασθενείς. Θα το δούμε να υλοποιείται; Η δημόσια υγεία αποτελεί ένα αδιαπραγμάτευτο κοινωνικό αγαθό, το οποίο θα πρέπει να παρέχεται ισότιμα, αποτελεσματικά και με ποιότητα σε όλους όσους έχουν ανάγκη, όποτε και αν ζητηθεί. Οι ασθενείς, όταν νοσηλεύονται σε ιδιωτικές κλινικές, πληρώνουν μεγάλη

/ Φεβρουάριος 2013

συμμετοχή και όχι μόνο το 15% που προβλέπεται. Στο παρελθόν υπήρχαν ασφαλισμένοι Ταμείων που εντάχθηκαν στον ΕΟΠΥΥ που δεν πλήρωναν τίποτε. Δεν είναι άδικο αυτό για κάποιους με μεγάλες εισφορές; Ο ΕΟΠΥΥ παρέχει, ισότιμα, υπηρεσίες υγείας σε όλους τους ασφαλισμένους των Ταμείων που εντάχθηκαν στον Οργανισμό, χωρίς διακρίσεις, ανεξαρτήτως του ύψους των εισφορών που καταβάλλουν. Είναι άδικο να μην μπορούμε να παράσχουμε υπηρεσίες υγείας στον Έλληνα πολίτη, που σήμερα μπορεί να είναι άνεργος και να έχει πληγεί από την παρούσα οικονομική κρίση. Άδικο επίσης είναι για νοσηλείες οι οποίες είναι εφικτό να πραγματοποιηθούν σε δημόσια νοσοκομεία, ο ασθενής συνειδητά να επιλέγει την ιδιωτική κλινική, με γνώμονα τη ξενοδοχειακή περίθαλψή του και όχι την απόλυτη αποκατάσταση της υγείας του. Ο ΕΟΠΥΥ στηρίζει το δημόσιο σύστημα υγείας και παρέχει τις υγειονομικές υπηρεσίες χωρίς καμία συμμετοχή από τους ασφαλισμένους τους. Στη δύσκολη σημερινή οικονομική συγκυρία που βρίσκεται η πατρίδα μας, ο ΕΟΠΥΥ συνεχίζει να παρέχει τις υγειονομικές υπηρεσίες, συμβαλλόμενος με τους ιδιώτες παρόχους, όμως με συμμετοχή των ασφαλισμένων μας ισότιμα και ανεξάρτητα των ασφαλιστικών εισφορών, δείχνοντας, ακόμα μία φορά, την κοινωνική ευαισθησία του. Στις μεγάλες επεμβάσεις, π.χ. τις καρδιοχειρουργικές, δεν υπάρχει συμμετοχή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ασφαλισμένοι του ΟΓΑ δεν είχαν πρόσβαση στις ιδιωτικές κλινικές πριν τον ΕΟΠΥΥ. Γνωρίζετε ότι η νοσηλεία των ασφαλισμένων στον ιδιωτικό τομέα γι-

νόταν με συμμετοχή του ιδίου, χωρίς όριο. Με συγκεκριμένη συμμετοχή σήμερα ο ΕΟΠΥΥ επιτρέπει σε κάθε ασφαλισμένο να γνωρίζει εκ των προτέρων το κόστος και να επιλέγει εάν θα νοσηλευθεί. Οι συμβεβλημένοι με τον ΕΟΠΥΥ γιατροί διαμαρτύρονται ότι είναι εξαιρετικά χαμηλές οι αμοιβές τους και ταυτόχρονα ότι δεν πληρώνονται. Πώς θα αλλάξετε αυτήν τη δυσλειτουργία; Ο ΕΟΠΥΥ αναγνωρίζει ότι σήμερα η ιατρική αμοιβή είναι χαμηλή και ελπίζει ότι θα επανεξετασθεί το θέμα, εφόσον η χώρα ανακάμψει οικονομικά. Η συνεχής φυγή των γιατρών από τον ΕΟΠΥΥ έχει κάνει πολλές περιοχές να μην έχουν ούτε τις βασικές ειδικότητες, πράγμα που έχει παραδεχθεί και η ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Τι θα κάνετε για να επιλύσετε αυτό το πρόβλημα; Ο Οργανισμός μας παρακολουθεί, μέσω των εξειδικευμένων υπηρεσιών του, τη διαμόρφωση των τάσεων που αφορούν στη λειτουργία του. Εξάλλου, ο επανασχεδιασμός των υπηρεσιών υγείας είναι κάτι που και πρέπει να γίνεται και που προβλέπεται, έτσι ώστε να πραγματοποιείται εποπτεία του συστήματος λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις τοπικές ανάγκες υγειονομικής περίθαλψης και φροντίδας, τα πληθυσμιακά κριτήρια, αλλά και την προφανή ανάγκη ένταξης όλων των γιατρών σε ηλεκτρονικό σύστημα προγραμματισμού των ιατρικών επισκέψεων,

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Υπάρχουν 5.502 συμβεβλημένοι γιατροί και εργαζόμενοι 6.625. Ο συνολικός αριθμός είναι 12.127. Επίσης ο ΕΟΠΥΥ διαθέτει 2.940 εργαζόμενους υγειονομικού κλάδου και 1.170 εργαζόμενους διοικητικού κλάδου

Η διοίκηση του ΕΟΠΥΥ αναγνωρίζει όλους τους αναγνωρισμένους συλλόγους και συνεργάζεται προκειμένου να βελτιώσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Γι’ αυτό, άλλωστε, μέχρι στιγμής, η διοίκηση όχι μόνο έχει συναντηθεί κατ’ επανάληψη με τους κοινωνικούς φορείς, αλλά και προσβλέπει σε συνέχιση και ισχυροποίηση των συνεργασιών αυτών, χωρίς αποκλεισμούς

καθώς επίσης και την προβλεπόμενη συνένωση-συνύπαρξη με άλλες κρατικές δομές (π.χ. τα κέντρα υγείας του ΕΣΥ). Όντως, σε αρκετές περιοχές, και ιδιαίτερα στην περιφέρεια, υπάρχει έλλειψη ειδικοτήτων, παρόλο που ο ΕΟΠΥΥ προσκάλεσε τους ενδιαφερόμενους για τη σύναψη συμβάσεων, χωρίς όμως να υπάρχει καθολική ανταπόκριση, για ευνόητους λόγους. Οι ελλείψεις αυτές παρατηρούνται όχι μόνο σε επίπεδο συμβάσεων με τον Οργανισμό, αλλά και στους σχηματισμούς του ΕΣΥ. Στο σημείο αυτό, υπάρχει αποφασισμένη κοινή δράση με την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας ακόμα και του Υπουργείου Αμύνης. Θα δώσετε κίνητρα στους γιατρούς για να επανακάμψουν στον ΕΟΠΥΥ και για να μπορεί ο Οργανισμός να εξυπηρετήσει τους ασφαλισμένους του; Ο ΕΟΠΥΥ, χωρίς οικονομικά προβλήματα, είναι ένα «ισχυρό χαρτί» για τη χώρα και ισχυρός πόλος έλξης για το σύνολο των παραγόντων της υγείας στη χώρα μας. Κίνητρο αποτελεί η συμμετοχή στον μεγαλύτερο Οργανισμό Υπηρεσιών Υγείας, με εννέα εκατομμύρια, και πλέον, ασφαλισμένους. Η συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων και επαγγελματιών υγείας δίνει προοπτική για το μέλλον τόσο για τους ίδιους όσο και για τους ασφαλισμένους, καθώς εξασφαλίζεται ισότιμη, αποτελεσματική και ποιοτική παροχή υγείας. Τελικώς, πόσοι είναι οι συνεργαζόμενοι γιατροί, γιατί τα στοιχεία που δίνουν οι ίδιοι είναι μάλλον διαφορετικά από τα δικά σας. Υπάρχουν 5.502 συμβεβλημένοι γιατροί και εργαζόμενοι 6.625. Ο συνολικός

/ Φεβρουάριος 2013

αριθμός είναι 12.127. Επίσης ο ΕΟΠΥΥ διαθέτει 2.940 εργαζόμενους υγειονομικού κλάδου και 1.170 εργαζόμενους διοικητικού κλάδου. Η Ένωση Γιατρών ΕΟΠΥΥ είναι ένας νέος σύλλογος, που δημιουργήθηκε ακριβώς μετά τη σύσταση του Οργανισμού. Ο προκάτοχός σας δεν τον αναγνώριζε ως σύλλογο. Εσείς τι τον θεωρείτε; Η διοίκηση του ΕΟΠΥΥ αναγνωρίζει όλους τους αναγνωρισμένους συλλόγους και συνεργάζεται προκειμένου να βελτιώσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Γι’ αυτό, άλλωστε, μέχρι στιγμής, η διοίκηση όχι μόνο έχει συναντηθεί κατ’ επανάληψη με τους κοινωνικούς φορείς, αλλά και προσβλέπει σε συνέχιση και ισχυροποίηση των συνεργασιών αυτών, χωρίς αποκλεισμούς. Ο Οργανισμός παρουσιάζει σήμερα πρόβλημα ακόμη και με τις τηλεφωνικές του επικοινωνίες. Τα νέα, λιγοστά τηλεφωνικά κέντρα που δημιουργήθηκαν πρόσφατα με σταθερές γραμμές, δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν. Πώς θα λύσετε το πρόβλημα; Σίγουρα είναι ένα πεδίο που χρήζει βελτιώσεων, ειδικά στην παρούσα δύσκολη οικονομική κατάσταση. Υπάρχουν όμως τυπικές διαδικασίες οι οποίες πρέπει, στο όνομα της αρχής της διαφάνειας, να τηρούνται. Διαφάνεια, αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα οριοθετούν το έργο του ΕΟΠΥΥ και αυτό δεν είναι διαπραγματεύσιμο. Ακούγεται, ιδιαίτερα έντονα, ότι οι σχέσεις σας ειδικά με τον αναπληρωτή υπουργό Υγείας δεν είναι και οι καλύτερες… Με την ηγεσία έχω άριστη συνεργασία.•••

Ρεπορταζ

• Η μείωση των ιδιωτικών δαπανών σε υπηρεσίες υγείας θα τονώσει έμμεσα το σύνολο της ελληνικής οικονομίας

TASK FORCE

8 μέτρα για τον ΕΟΠΥΥ Του Αιμίλιου Νεγκή

Όλο το σχέδιο της Task Force για την αναδιοργάνωση του Οργανισμού

ειρά μέτρων για την ανασυγκρότηση του ΕΟΠΥΥ περιλαμβάνει το σχέδιο της Task Force που έχει κατατεθεί στην ελληνική κυβέρνηση. Οι τελικές αποφάσεις για το μέλλον του Οργανισμού θα πρέπει να έχουν ληφθεί εντός του Μαρτίου, όταν θα συμφωνηθεί το νέο Μνημόνιο με τους δανειστές.

Το σχέδιο, που κατατέθηκε στα τέλη Νοεμβρίου, περιλαμβάνει δράσεις σε 8 βασικούς άξονες:

1. Πρόσληψη μάνατζερ Η Task Force αναφέρει ξεκάθαρα την πρόσληψη ξένων μάνατζερ, με σκοπό την αναδιοργάνωση του Οργανισμού. Η ομάδα διαχείρισης του έργου – όπως αποκαλείται – συστήνεται να διαθέτει συνολικά 16

στελέχη, έξι από το εξωτερικό και εννέα από την Ελλάδα. Ειδικότερα, προτείνεται να στεγαστεί μόνιμα στον ΕΟΠΥΥ ένα «γραφείο διαχείρισης έργου». Το γραφείο αυτό θα αποτελείται από: Διαχειριστή έργου (Εμπειρογνώμονα – Διεθνές υψηλόβαθμο στέλεχος σε βάση πλήρους απασχόλησης). Διαχείριση έργου / επικοινωνία (δύο εμπειρογνώμονες – τοπικά χαμηλόβαθμα

/ Φεβρουάριος 2013

Ρεπορταζ

τις προτάσεις για τον φορέα συμπεριλαμβάνεται και η διεξαγωγή ημερίδας στρατηγικής για τη διοίκηση του ΕΟΠΥΥ και αρμόδιων εμπλεκόμενων φορέων για τη διευκρίνιση του μελλοντικού ρόλου του Οργανισμού στο σύστημα υγείας

1. Olli Rehn (Photo: ec.europa.eu)

στελέχη σε βάση πλήρους απασχόλησης) Διοικητική υποστήριξη και χρηματοοικονομική διαχείριση του έργου (δύο εμπειρογνώμονες – τοπικά χαμηλόβαθμα στελέχη). Επικεφαλής του έργου προτείνεται να αναλάβει στέλεχος από το εξωτερικό με τουλάχιστον 10 χρόνια εμπειρίας στην ασφάλιση υγείας ως υψηλόβαθμο στέλεχος ή/ και ως σύμβουλος. Ακόμη, θα πρέπει να έχει εμπειρία ως επικεφαλής ομάδας σε έργα με ιδιαιτέρως μεγάλη πολιτική σημασία και σε έργο που διέπεται από τους κανονισμούς της Ε.Ε. Η γνώση της ελληνικής γλώσσας – όπως επισημαίνεται – θα θεωρηθεί προσόν. Έργο του επικεφαλής θα είναι «η παροχή συνολικής ηγεσίας και ενσωμάτωσης των επιμέρους δραστηριοτήτων του έργου». Ακόμη, θα έχει στενή επικοινωνία με την ανώτερη διοίκηση του ΕΟΠΥΥ και των άλλων εμπλεκόμενων φορέων, συμπεριλαμβανομένης της κυβέρνησης. Θα φέρει την τελική ευθύνη για τακτικές αναφορές έργου, που διέπονται από απαιτήσεις και μορφές, που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με άλλα λόγια, θα πρόκειται για ένα είδος «Διευθύνοντα Συμβούλου», ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για τη μεταρρύθμιση του ΕΟΠΥΥ και θα λογοδοτεί τόσο εντός όσο και εκτός της χώρας. Από το εξωτερικό θα προέρχεται και ο επονομαζόμενος Υπεύθυνος Έργου (project manager). Αυτός πρέπει να έχει τουλάχιστον 8 χρόνια πρακτικής εμπειρίας στη διαχείριση πολύπλοκων έργων τεχνικής βοήθειας ή παροχής συμβουλών και εμπειρία ως υπεύθυνος έργου σε έργα που διέπονται από τους κανονισμούς της Ε.Ε. Θα πρέπει να διαθέτει γνώσεις στο πεδίο της ασφάλι-

/ Φεβρουάριος 2013

σης υγείας, ενώ και εδώ η γνώση της ελληνικής θεωρείται προσόν.

2. Όραμα και ρόλος του ΕΟΠΥΥ Χρειάζεται η ελληνική κυβέρνηση και η διοίκηση του ΕΟΠΥΥ να έχουν κοινό όραμα αναφορικά με τυχόν μελλοντική ανάπτυξη της οργάνωσης και αναδιοργάνωση του ΕΟΠΥΥ. Μια κεντρική απόφαση είναι ο μετασχηματισμός του από μίγμα παρόχου και αγοραστή υπηρεσιών υγείας σε Οργανισμό, αμιγώς, κοινωνικής ασφάλισης υγείας. Ειδικότερα, προτείνονται: Να διεξαχθεί ημερίδα στρατηγικής για τη διοίκηση του ΕΟΠΥΥ και αρμόδιων εμπλεκόμενων φορέων για τη διευκρίνιση του μελλοντικού ρόλου του Οργανισμού στο σύστημα υγείας. Να συνταχθεί προσχέδιο νόμου με το οποίο οι περιφερειακές δομές παροχής να περιέλθουν στην ευθύνη του υπουργείου Υγείας (Εθνική Υπηρεσία Υγείας).

3. Νομοθεσία και κανονισμοί Η κοινωνική ασφάλιση υγείας είναι ένα πεδίο με ιδιαιτέρως υψηλό βαθμό ρυθμιστικού ελέγχου. Για παράδειγμα, οι μεταβολές στη συμβατική σχέση μεταξύ του ΕΟΠΥΥ και των παρόχων ή οι προσαρμογές στο ρόλο των περιφερειακών διοικήσεων του Οργανισμού, πιθανότατα να απαιτούν αλλαγή της νομοθεσίας. Η ομάδα των ξένων και ελλήνων μάνατζερ θα στηρίξει τον ΕΟΠΥΥ στην επικοινωνία της ανάγκης των αλλαγών στους ρυθμιστές (υπουργείο Υγείας, κυβέρνηση, βουλή) και

στην κατάρτιση της απαραίτητης νομοθεσίας και των κανονισμών. Να σημειωθεί ότι στο Σχέδιο Δράσης τονίζεται ότι «αυτή καθαυτήν η ψήφιση των νόμων και των κανονισμών τελεί υπό τις αβεβαιότητες κάθε πολιτικής διαδικασίας. Γι’ αυτόν το λόγο, ο συγκεκριμένος τομέας ενέχει μεγάλο κίνδυνο ως προς την έγκαιρη υλοποίηση των δραστηριοτήτων του έργου».

4. Διαχείριση εσόδων και δαπανών Το σχέδιο σημειώνει ότι «επί του παρόντος ο ΕΟΠΥΥ δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί τα έσοδα και τις δαπάνες του. Για να είναι σε θέση να το κάνει, πρέπει να λάβει τις βάσεις δεδομένων ασφαλισμένων από τα ασφαλιστικά ταμεία και να επιβάλει την πληρωμή των εισφορών. Πρέπει να δημιουργήσει σύστημα χρηματοοικονομικών πληροφοριών, ώστε να παρέχει πληροφορίες στη διοίκηση του ΕΟΠΥΥ και απευθείας στην ελληνική κυβέρνηση σχετικά με τα έσοδα και τις δαπάνες». Φυσικά, κάνει λόγο και για «βελτίωση αποζημίωσης των απαιτήσεων σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις». Ειδικότερα, προτείνεται: Επιβολή της μεταφοράς εισφορών στον ΕΟΠΥΥ. Μεταφορά των βάσεων δεδομένων των ασφαλισμένων από τα ταμεία στον ΕΟΠΥΥ. Αναδιαμόρφωση του χρέους πριν από τον Ιανουάριο του 2012 στα ταμεία.

5. Ενιαίο πακέτο παροχών Ο ΕΟΠΥΥ πρέπει να παρέχει σαφές, καθορισμένο, ενιαίο πακέτο παροχών. Αυτό θα βασίζεται σε συμβάσεις με παρόχους

στον κλάδο υγείας και θα περιέχει μηχανισμούς πληρωμής με βάση δείκτες απόδοσης. Το πακέτο παροχών σημειώνεται ότι εξαρτάται από τις οικονομικές δυνατότητες και αποτελεί πολιτική απόφαση. Σήμερα, αναφέρεται ότι ο ΕΟΠΥΥ εξακολουθεί να χρηματοδοτεί διαφορετικά επίπεδα παροχών, ενώ είναι σημαντικό να υπάρχει μόνο ένα ενοποιημένο πακέτο παροχών. Ωστόσο, η Task Force υπογραμμίζει ότι δεν αρκεί μόνο η δημιουργία ενιαίου πακέτου, αλλά πρέπει αυτό να αξιολογηθεί ώστε να εκτιμηθεί σε ποιους τομείς παρέχονται υπηρεσίες που είναι όντως απαραίτητες! Ειδικότερα, προτείνεται: Να ταυτοποιηθούν περιοχές για πιο αυστηρή μείωση των δαπανών. Να αξιολογηθούν οι υφιστάμενες συμβατικές σχέσεις μεταξύ ΕΟΠΥΥ και παρόχων. Να αξιολογηθούν μοντέλα συμβάσεων από άλλες χώρες. Να προσδιοριστεί πιλοτική εφαρμογή του νέου μοντέλου συμβάσεων (περιεχόμενο και γεωγραφική περιοχή).

Task Force αναφέρει ξεκάθαρα την πρόσληψη ξένων μάνατζερ, με σκοπό την αναδιοργάνωση του Οργανισμού. Η ομάδα διαχείρισης του έργου – όπως αποκαλείται – συστήνεται να διαθέτει συνολικά 16 στελέχη, έξι από το εξωτερικό και εννέα από την Ελλάδα

6. Οργάνωση και επιχειρησιακές διαδικασίες Η Task Force αναφέρει ότι οι νόμοι θα μείνουν στα χαρτιά, αν ο ΕΟΠΥΥ δεν είναι έτοιμος να εφαρμόσει τις αλλαγές. Σημειώνει ότι υπάρχει σαφώς ανάγκη προσαρμογών και βελτιώσεων σε 2 περιοχές: Α. Πρέπει να αξιολογηθεί η οργανωτική δομή του Οργανισμού και να προσαρμοστεί κατάλληλα (να σημειώσουμε ότι η προηγούμενη κυβέρνηση ουσιαστικά χρησιμοποίησε το αποτυχημένο μοντέλο του ΙΚΑ). Β. Πρέπει να αξιολογηθεί και να βελτι-

Ρεπορταζ

ΕΟΠΥΥ πρέπει να παρέχει σαφές, καθορισμένο, ενιαίο πακέτο παροχών. Αυτό θα βασίζεται σε συμβάσεις με παρόχους στον κλάδο υγείας και θα περιέχει μηχανισμούς πληρωμής με βάση δείκτες απόδοσης

ωθεί ο τρόπος διεκπεραίωσης των διοικητικών καθηκόντων. Εδώ γίνεται ειδική αναφορά στην ανάγκη να υποστηριχθεί ο Οργανισμός στην ίδρυση μίας μονάδας διαχείρισης επιχειρηματικών διαδικασιών (Business Process Unit).

7. Διαχείριση πληροφοριών και συστήματα πληροφορικής Όσο και αν ακούγεται απίστευτο, σήμε-

Για πρώτη φορά από την ένταξη της χώρας στο Μνημόνιο, στο Σχέδιο Δράσης γίνεται σαφής αναφορά στη σημασία που έχει ο τομέας της υγείας για την έξοδο της χώρας από την κρίση και για την οικονομική ανάπτυξη! Ακόμη, περιέργως, γίνεται λόγος για μείωση των αυξημένων ιδιωτικών δαπανών για την υγεία, ενώ μέχρι σήμερα έχει γίνει βίαιη περιστολή των δημόσιων δαπανών και αύξηση της συμμετοχής των πολιτών στο κόστος (φάρμακα και εξετάσεις). Επί λέξει, «συνολικός στό-

χος του έργου είναι η αύξηση της αποτελεσματικότητας και η βελτίωση των διανεμητικών επιδράσεων του συστήματος υγείας της Ελλάδας». Το Σχέδιο Δράσης αναφέρει ότι ο κλάδος υγείας συμβάλλει κατά 10% στο ΑΕΠ της χώρας, γεγονός που χαρακτηρίζεται ως δηλωτικό της σημασίας που έχει ο κλάδος για τη γενική ανάπτυξη της Ελλάδας. Ακόμη, σημειώνεται ότι «ένα σύστημα χρηματοδότησης της υγείας που να λειτουργεί σωστά, αποτελεί τη βασική απαίτηση για τη λειτουργία του τομέα υγείας συνολικά. Στην

/ Φεβρουάριος 2013

ρα, ο ΕΟΠΥΥ δεν διαθέτει πληροφοριακό σύστημα (ERP). Η Task Force αναφέρει χαρακτηριστικά: «είναι προφανές ότι ο ΕΟΠΥΥ χρήζει βελτίωσης στο πεδίο των συστημάτων πληροφορικής. Το ακριβές μέγεθος αυτών των αναγκών επένδυσης πρέπει πρώτα να αναλυθεί από την τεχνική βοήθεια. Σε κάποιους τομείς (π.χ. βάσεις δεδομένων ασφαλισμένων) ενδέχεται να είναι εφικτές ακόμη και βραχυπρόθεσμες λύσεις. Ωστόσο, σε βάθος χρόνου, αποτελούν μονόδρομο τα προηγμένα ολοκληρωμένα συστήματα πληροφορικής». Η υ-

παρούσα συγκυρία, τα μέτρα σταθεροποίησης του τομέα της υγείας θα συμβάλουν στην ανάκαμψη της οικονομίας γενικότερα». Συνεπώς, τονίζεται στο σχέδιο, «είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένας λειτουργικός ΕΟΠΥΥ για την καθιέρωση εντός συστήματος φροντίδας υγείας που θα συμβάλλει στην εθνική οικονομία». Υπογραμμίζεται ακόμη ότι «ένα σύστημα υγείας σε δυσλειτουργία έχει δραματικές συνέπειες σε επίπεδο πολιτών. Η έλλειψη πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες υγείας τελικά μειώνει την ικα-

νότητα του ατόμου να κερδίζει τα προς το ζην»! Το σχέδιο κάνει σαφή αναφορά στις υψηλές ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία (40% το 2010). Μάλιστα, επισημαίνεται ότι «η αβεβαιότητα των δαπανών υγείας εξαναγκάζει τον ελληνικό πληθυσμό να αποταμιεύει περισσότερα χρήματα, με αποτέλεσμα χαμηλότερα επίπεδα επενδύσεων ή και ιδιωτικής κατανάλωσης. Γι’ αυτόν το λόγο, η μείωση των ιδιωτικών δαπανών σε υπηρεσίες υγείας θα τονώσει έμμεσα το σύνολο της ελληνικής οικονομίας»!

λοποίησή τους, επισημαίνεται, ότι ξεπερνά το αντικείμενο του προτεινόμενου έργου. Άρα θα χρειαστεί η εκπόνηση άλλου, μεγαλύτερου έργου.

8. Επικοινωνία Η Task Force ορθώς επισημαίνει ότι η μεταρρύθμιση της ασφάλισης υγείας είναι τεχνικό θέμα, αλλά σε τελική ανάλυση επηρεάζει όλους τους Έλληνες. Γι’ αυτό, τονίζει ότι η επικοινωνία αποτελεί το «κλειδί» της επιτυχίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι

θα βγουν κερδισμένοι από τη μεταρρύθμιση: π.χ. κάποιοι θα ζημιωθούν, όπως οι πάροχοι που στο παρελθόν έδιναν παραπεμπτικά για περιττές υπηρεσίες. Τουλάχιστον, όμως, πρέπει να υπάρξει επικοινωνία της ανάγκης για την αλλαγή! Μάλιστα, προτείνεται: Να σχεδιαστεί πληροφοριακό υλικό. Να διεξαχθούν εκστρατείες ενημέρωσης των εμπλεκόμενων φορέων και του κοινού. Να πραγματοποιηθούν σφυγμομετρήσεις για την αξιολόγηση των εκστρατειών ενημέρωσης.

ομάδα των ξένων και Ελλήνων μάνατζερ θα στηρίξει τον ΕΟΠΥΥ στην επικοινωνία της ανάγκης των αλλαγών στους ρυθμιστές (υπουργείο Υγείας, κυβέρνηση, βουλή) και στην κατάρτιση της απαραίτητης νομοθεσίας και των κανονισμών

Ρεπορταζ

σο και αν ακούγεται απίστευτο, σήμερα, ο ΕΟΠΥΥ δεν διαθέτει πληροφοριακό σύστημα (ERP). Η Task Force αναφέρει χαρακτηριστικά: «είναι προφανές ότι ο ΕΟΠΥΥ χρήζει βελτίωσης στο πεδίο των συστημάτων πληροφορικής»

Ρόλος

Αριθμός - κατηγορία

Αντικείμενο

Επικεφαλής

1 Διεθνές υψηλόβαθμο στέλεχος

Υπεύθυνος (Project Manager) Ανάπτυξη οργάνωσης και διαχείριση επιχειρηματικής διαδικασίας Χρηματοοικονομική διαχείριση και πακέτο παροχών

1 Διεθνές υψηλόβαθμο στέλεχος

Παροχή συνολικής ηγεσίας. Στενή επικοινωνία με την ανώτερη διοίκηση του ΕΟΠΥΥ και της κυβέρνησης. Τελική ευθύνη για τακτικές αναφορές έργου Διαχείριση έργου και επικοινωνία. Οργάνωση τακτικών εκθέσεων του έργου. Ευθύνη για τον συντονισμό και την ποιότητα των εισροών των τοπικών εμπειρογνωμόνων

Διαχείριση πληροφορικής και συστημάτων πληροφορικής για την ασφάλιση της υγείας Ομάδα διεθνών εμπειρογνωμόνων βραχυπρόθεσμης απασχόλησης Διαχείριση έργου / επικοινωνία

1 Διεθνές υψηλόβαθμο στέλεχος

Ευθύνη για τη διαχείριση εσόδων και δαπανών, καθώς και για το πακέτο παροχών και τους μηχανισμούς πληρωμής Διαχείριση πληροφορικής και συστημάτων πληροφορικής

Διοικητική υποστήριξη και χρηματοοικονομική διαχείριση

1 Τοπικό χαμηλόβαθμο στέλεχος

Διαχείριση/επιχείρηση διαδικασίας

1 Τοπικό υψηλόβαθμο στέλεχος, 1 Τοπικό χαμηλόβαθμο στέλεχος

Νομικός εμπειρογνώμονας

1 Τοπικό χαμηλόβαθμο στέλεχος

Συστήματα πληροφορικής

1 Τοπικό υψηλόβαθμο στέλεχος, 1 Τοπικό χαμηλόβαθμο στέλεχος 1 Τοπικά υψηλόβαθμο στέλεχος, 1 Τοπικό χαμηλόβαθμο στέλεχος

Χρηματοοικονομική διαχείριση / πακέτο παροχών

1 Διεθνές υψηλόβαθμο στέλεχος

1 Διεθνές υψηλόβαθμο στέλεχος 1 Τοπικό χαμηλόβαθμο στέλεχος

/ Φεβρουάριος 2013

Συμβολή σε όλους τους τομείς με βάση συγκεκριμένες απαιτήσεις Επικοινωνία και διαχείριση. Υποστήριξη του επικεφαλής και του Project Manager Διοικητική υποστήριξη του επικεφαλής και του Project Manager. Χρηματοοικονομική διαχείριση. Υποστήριξη διοικητικής μέριμνας. Οργανωτική δομή και επιχειρηματικές διαδικασίες υπό την ηγεσία του διεθνούς υψηλόβαθμου στελέχους Ευθύνη για νόμους/κανονισμούς υπό την ηγεσία διεθνούς υψηλόβαθμου στελέχους Διαχείριση πληροφορικής και συστημάτων πληροφορικής Διαχείριση εσόδων και δαπανών, πακέτο παροχών, συμβάσεις και μηχανισμοί πληρωμής

Μήνες απασχόλησης

24 24

48, 96

24 24,48 48

Όλοι έχουµε ε

Το ίδιο πρέπει να έχουν και τ

Φροντίδα για τον άνθρωπο.

Ελληνικά,

Φροντίδα για τον άνθρωπο.

ELPEN A.E. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Tηλ: 2

AΡΘΡΟ

• Υπάρχει ανησυχία ότι μπορεί να γίνεται εκμετάλλευση των παιδιών και ότι μπορεί να χρησιμοποιούνται σαν πειραματόζωα

Ηθικές, κοινωνικές και κλινικές πτυχές της ανάπτυξης φαρμάκων σε παιδιά Του Klaus Rose, Klausrose Consulting, Βασιλεία - Ελβετία klaus.rose@klausrose.net

ι κλινικές δοκιμές συγκρίνουν υγειονομικές παρεμβάσεις, όπως για παράδειγμα δύο διαφορετικά φάρμακα. Τις κλινικές δοκιμές ξεκινούν συνήθως οι κλινικοί γιατροί για τη βελτίωση θεραπειών ή η βιομηχανία για νέα φάρμακα. Από το 1963, λόγω της καταστροφής που προκάλεσε η θαλιδομίδη, η νομοθεσία των ΗΠΑ απαιτεί τη διεξαγωγή αρκετών κλινικών δοκιμών προκειμένου να διασφαλίσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των νέων φαρμάκων. Αυτό αποτέλεσε την απαρχή της σύγχρονης σήμανσης των φαρμάκων και των κλινικών δοκιμών για ρυθμιστικούς σκοπούς. Έκτοτε ο ρόλος των ρυθμιστικών αρχών στην ανάπτυξη φαρμάκων έχει αυξηθεί, όπως και τα έξοδα. Η ανάπτυξη φαρμάκων μετατοπίστηκε

Σήμερα για να αναπτυχθεί ένα νέο φάρμακο, κοστίζει πάνω από ένα δισεκατομμύριο δολάρια από το χώρο του πανεπιστημίου στο χώρο της φαρμακοβιομηχανίας, η οποία αρχικά ήταν χημική βιομηχανία. Σήμερα για να αναπτυχθεί ένα νέο φάρμακο κοστίζει πάνω από ένα δισεκατομμύριο δολάρια. Οι κλινικές δοκιμές αποτελούν πλέον ένα σημαντικό επιχειρηματικό τομέα. Όλες οι κλινικές δοκιμές διέπονται από τους κανόνες ορθής κλινικής πρακτικής (GCP), όπως η εθελούσια συμμετοχή, η πλήρης επεξήγηση, η έγγραφη συγκατάθεση, η αποδεκτή αναλογία ωφελειών/κινδύνων κ.ά. [1,2]. Το 1963 Αμερικανοί κατασκευαστές εισήγαγαν παιδιατρικές δηλώσεις αποποίησης ευθυνών προκειμένου να αποφεύγουν αγωγές αποζημίωσης, τονίζοντας ότι το φάρμακο δεν είχε δοκιμαστεί σε παιδιά. Οι γιατροί μπορούσαν είτε να συνταγογραφήσουν το φάρμακο - για παράδειγμα έ-

/ Φεβρουάριος 2013

να αντιβιοτικό εκτός ενδείξεων με δική τους ευθύνη - είτε να αποκρύψουν μια αποτελεσματική θεραπεία. Η αυξανόμενη σημασία των σύγχρονων φαρμάκων έχει συμβάλει στην εξέλιξη της κλινικής φαρμακολογίας, με τη μελέτη της απορρόφησης, της κατανομής, του μεταβολισμού και της απέκκρισης (ADME) των φαρμάκων. Όταν διεξήχθησαν δοκιμές σε παιδιά, ανακάλυψαν ότι το σώμα ενός παιδιού δεν απλώς μικρότερο. Τα όργανα των μικρότερων παιδιών είναι ανώριμα. Τα βασικά ευρήματα συνοψίζονται στο Kearns 2003[3]: τα συστήματα οργάνων και τα ένζυμα δεν αναπτύσσονται παράλληλα, υπάρχει μεγαλύτερη διαφοροποίηση στα παιδιά, οι παραδοσιακοί πίνακες και τύποι μπορεί να οδηγήσουν σε υποδοσολογία ή υπερδοσολογία σε παιδιά. H κατευθυντήρια γραμμή E11 «Κλινική διερεύνηση φαρμακευτικών προϊόντων στον παιδιατρικό τομέα» της διεθνούς διάσκεψης για την εναρμόνιση των τεχνικών απαιτήσεων για την ταξινόμηση φαρμακευτικών προϊόντων για ανθρώπινη χρήση (International Conference on Harmonisation of Technical Requirements for Registration of Pharmaceuticals for Human Use - ICH) που υιοθετήθηκε από όλες τις βασικές ρυθμιστικές αρχές και τη φαρμακοβιομηχανία το 2000, εξετάζει παιδιατρικά φαρμακευτικά σκευάσματα, το χρόνο της παιδιατρικής ανάπτυξης, είδη φαρμάκων, ηλικιακές ομάδες, ηθικά και τεχνικά θέματα[4]. Η επίγνωση της ανάγκης για δοκιμές φαρμάκων ειδικά σε παιδιά έχει αυξηθεί. Θα πρέπει να εφαρμόζονται οι ίδιες αρχές ορθής κλινικής πρακτικής (CCP) που ισχύουν για τους ενήλικες, ενώ παράλληλα υπάρχουν πολλές επιπλέον προκλήσεις. Τα

AΡΘΡΟ

Βιβλιογραφία

1. www.ich.org/fileadmin/Public_ Web_Site/ICH_Products/Guidelines/ Efficacy/E6_R1/Step4/E6_R1__ Guideline.pdf 2. www.wma.net/en/30publications /10policies/b3/17c.pdf 3. Kearns GL et al.: Developmental Pharmacology. NEJM 2003;349:11571167 4. http://www.ich.org/fileadmin/ Public_Web_Site/ICH_Products/ Guidelines/Efficacy/E11/Step4/ E11_Guideline.pdf 5. http://www.fda.gov/Regulatory Information/Legislation/FederalFo odDrugandCosmeticActFDCAct/ SignificantAmendmentstotheFD CAct/FDASIA/ucm20027187.htm 6. Rose K: Ethical, Regulatory and Scientific Challenges in Paediatric Drug Development. Pharm Med Pharm Med 2008; 22 (4): 221-234 7. http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/ LexUriServ.do?uri=OJ:L:2006:37 8:0001:0019:en:PDF

παιδιά ζουν σε οικογένειες και γι’ αυτά αποφασίζουν οι γονείς. Προκειμένου να κινητοποιηθεί η βιομηχανία για να διεξάγει περισσότερη έρευνα σε παιδιά, από το 1997 προσφέρεται στις ΗΠΑ παράταση της διάρκειας των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Ένας επιπλέον νόμος παρέχει στη Διοίκηση Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ την εξουσία να αναθέτει παιδιατρικές κλινικές δοκιμές. Από το 2012, οι νόμοι αυτοί είναι μόνιμοι[5]. Η κοινή γνώμη είναι διχασμένη σχετικά με την ιδέα της διεξαγωγής κλινικών δοκιμών σε παιδιά. Η πλειοψηφία συμφωνεί ότι τα παιδιά με καρκίνο θα πρέπει να λαμβάνουν αποτελεσματικές θεραπείες. Τα περισσότερα παιδιά με καρκίνο σήμερα λαμβάνουν θεραπεία στο πλαίσιο των κλινικών δοκιμών. Πριν από 50 χρόνια τα παιδιά με λευχαιμία πέθαιναν. Σήμερα το 90% επιβιώνει χάρη στην κλινική έρευνα[6]. Υπάρχει ανησυχία ότι μπορεί να γίνεται εκμετάλλευση των παιδιών και ότι μπορεί να χρησιμοποιούνται σαν πειραματόζωα. Οι θεωρίες για το ποια έρευνα σε παιδιά είναι δικαιολογημένη και πού ακριβώς ξεκινάει η εκμετάλλευση συνήθως βασίζονται σε αντανακλαστικά που θέλουν να προστατέψουν τα παιδιά. Τα αντανακλαστικά αυτά είναι φυσικά, αλλά μπορούν να θολώσουν την κρίση και να αποτρέψουν τη διεξαγωγή καλής έρευνας. Τα παιδιά με καρκίνο πέθαιναν στις δεκαετίες του 1950 και του 1960 όταν τα κυτταροστατικά φάρμακα δεν χρησιμοποιούνταν σε παιδιά παρόλο που ήδη υπήρχαν. Η παιδιατρική νομοθεσία των ΗΠΑ, σε ισχύ από το 2007[7], είναι ιδιαίτερα φιλόδοξη. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) απαιτεί ένα πρόγραμμα παιδιατρικής

/ Φεβρουάριος 2013

έρευνας (PIP) για τα νέα φάρμακα το οποίο θα πρέπει να εγκριθεί από την παιδιατρική επιτροπή (PDCO) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων. Χωρίς το πρόγραμμα παιδιατρικής έρευνας δεν πραγματοποιείται καμία εγγραφή. Η παιδιατρική επιτροπή απαρτίζεται από 33 τακτικά και 33 αναπληρωματικά μέλη, τα οποία εκπροσωπούν τα κράτη μέλη της Ε.Ε., επαγγελματίες υγείας και ασθενείς. Η παιδιατρική επιτροπή αποφασίζει για τα προγράμματα παιδιατρικής έρευνας, τις απαλλαγές (τη μη ανάπτυξη σε κάποιες ή όλες τις ηλικιακές ομάδες παιδιών) και τις αναβολές (μελέτες που μπορούν να διεξαχθούν αργότερα). Τα προγράμματα παιδιατρικής έρευνας θα πρέπει να καλύπτουν όλες τις ηλικίες, από πρόωρα νεογνά μέχρι εφήβους. Τα προγράμματα παιδιατρικής έρευνας θα πρέπει να κατατίθενται κατά το πέρας των φαρμακοκινητικών μελετών σε ανθρώπους, προτού αποδειχθεί η ορθότητα της αρχής (proof of concept) και θα πρέπει να περιλαμβάνουν προκλινικές δοκιμές, μελέτες σε νεαρά ζώα, σκευάσματα και κλινικές δοκιμές. Ο σχεδιασμός και η διεξαγωγή κλινικών δοκιμών σε παιδιά απαιτεί απόλυτη γνώση των κανόνων ορθής κλινικής πρακτικής και επιπρόσθετη ειδική εκπαίδευση. Η νομοθεσία διασφαλίζει ότι τα παιδιά λαμβάνονται υπόψη στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων. Μετά το ισορροπημένο ξεκίνημα της Διοίκησης Τροφίμων και Φαρμάκων, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων επιθυμεί περισσότερα. Απαιτεί ένα αναλυτικό πρόγραμμα παιδιατρικής έρευνας σε αρχικό στάδιο, κατά το οποίο πολλές ενώσεις δεν φτάνουν ποτέ στην αγορά. Αποκλίνοντας από μια ανώτερη ιδέα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων δείχνει ολοένα και περισσότερο έλλειψη θεσμικών αντιβάρων. Απαιτεί από τους κατασκευαστές φαρμάκων να διερευνήσουν ιδιαίτερα σπάνιες ασθένειες, κάνει λανθασμένες υποθέσεις για τη συχνότητα των ασθενειών και μερικές φορές απαιτεί το αδύνατο. Υποστηρίζει ότι οι εταιρείες μπορεί να επιστρέψουν αργότερα στο μέλλον και να ζητήσουν τροποποίηση σε ένα πρόγραμμα παιδιατρικής έρευνας. Στο μεταξύ, χάνονται χρόνος και πόροι χωρίς κανένα όφελος για τα παιδιά. Οι καλές προθέσεις δεν διασφαλίζουν καλά αποτελέσματα. Ποιος θα ωφεληθεί όταν οι κατασκευαστές φαρμάκων αρχίσουν να αποφεύγουν τομείς κλινικής έρευνας που είναι γνωστοί για υπερβολικές παιδιατρικές απαιτήσεις; Μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση θα ήταν επιθυμητή. •••

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

/ Φεβρουάριος 2013

ΓΙΩΡΓΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ*

Απαξιωτική η συμπεριφορά του Υπουργείου στον ιατρικό κλάδο στη Δήμητρα Ευθυμιάδου

πορεί η Ένωση Ιατρών ΕΟΠΥΥ να είναι ένα νεοσύστατο σωματείο, που μετρά μόλις έναν χρόνο ζωής, ήδη όμως έχει κάνει πολύ "θόρυβο" στο υπουργείο Υγείας. Μάλιστα, ο πρόεδρος της Ένωσης, Γιώργος Ελευθερίου, μιλώντας στο PhB, ανακατεύει, για άλλη μια φορά, την τράπουλα, καθώς καταφέρεται κατά του αναπληρωτή υπουργού Υγείας, Μάριου Σαλμά. Επισημαίνει ότι δεν φέρεται με ευαισθησία στους γιατρούς-συναδέλφους του, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα τους έχει απέναντί του όταν θα αποχωρήσει από το υπουργείο Υγείας. Άλλωστε, ο κ. Ελευθερίου θεωρεί απαξιωτική τη συμπε-

Με λύπη αντιμετωπίζουμε την ακατανόητα πεισματική άρνηση του αναπληρωτή υπουργού υγείας κ. Μ. Σαλμά για οποιαδήποτε μορφή διαλόγου! Κρίμα, ο συνάδελφος αναπληρωτής υπουργός θα έπρεπε να δείχνει μεγαλύτερη ευαισθησία απέναντι στους συναδέλφους του, καθώς θα τους έχει δίπλα του, ως γιατρός, για πολύ καιρό αφού αποχωρήσει, όταν αποχωρήσει, από το Υπουργείο Υγείας ριφορά του ΕΟΠΥΥ και του υπουργείου Υγείας απέναντι στον ιατρικό κλάδο, ενώ υπογραμμίζει ότι η υγεία των ασφαλισμένων του Οργανισμού αποτιμάται σε μόλις 6,5 ευρώ, όση είναι δηλαδή και η αμοιβή των γιατρών για μία επίσκεψη. Ο πρόεδρος της Ένωσης Ιατρών ΕΟΠΥΥ εξακοντίζει ακόμη αιχμές κατά του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου, αλλά και κατά του Ιατρικού Συλλόγου της Αθήνας, λέγοντας ότι αποτελούν Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, άρα είναι το κράτος, ενώ δεν αποκλείει το ενδεχόμενο αν ο ΕΟΠΥΥ συνεχίζει να μην πληρώνει, να υπάρξει μαζική αποχώρηση των γιατρών από τον Οργανισμό. * Πρόεδρος της Ένωσης Ιατρών ΕΟΠΥΥ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Υπολογίζουμε ότι τα χρέη του ΕΟΠΥΥ προς γιατρούς – εργαστήρια, από τον Ιανουάριο του 2012 μέχρι σήμερα, ξεπερνούν τα 300 εκατ. ευρώ. Αν σε αυτά προσθέσετε και τις οφειλές του 2010 και του 2011, τα συνολικά χρέη είναι πάνω από 1,3 δισ. ευρώ

Το τελευταίο διάστημα φαίνεται ότι είναι σε εξέλιξη η μεγάλη φυγή των γιατρών από τον ΕΟΠΥΥ. Τελικά η απομάκρυνση οφείλεται μόνο στις κακές αμοιβές και την καθυστέρηση αποπληρωμής; Ο βασικός λόγος είναι πράγματι η τεράστια καθυστέρηση στην αποπληρωμή, καθώς για το 2012 ο ΕΟΠΥΥ συνεχίζει να οφείλει το 10% των αμοιβών από τον Ιανουάριο, ιατρικές επισκέψεις από τον Οκτώβριο, καθώς και ιατρικές πράξεις - εξετάσεις από τον Αύγουστο. Υπολογίζουμε ότι τα χρέη του ΕΟΠΥΥ προς γιατρούς - εργαστήρια, από τον Ιανουάριο του 2012 μέχρι σήμερα, ξεπερνούν τα 300 εκατ. ευρώ. Αν σε αυτά προσθέσετε και τις οφειλές του 2010 και του 2011, τα συνολικά χρέη είναι πάνω από 1,3 δισ. ευρώ. Άλλος λόγος, βέβαια, είναι η αμοιβή της κλινικής επίσκεψης, που καθαρά είναι 6,5 ευρώ ανά ασθενή. Πέραν όμως όλων αυτών, σημαντικός λόγος είναι επίσης η απαξιωτική στάση τόσο του ΕΟΠΥΥ όσο και του Υπουργείου Υγείας προς τους γιατρούς: είναι απαράδεκτο καθημερινά να στοχοποιείται ο ιατρικός κλάδος με αόριστες κατηγορίες, χωρίς ονόματα και αποδείξεις, με μόνο σκοπό τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης και την καλλιέργεια του κοινωνικού αυτοματισμού. Με αυτό, δεν υποστηρίζω ότι δεν υπάρχουν φαινόμενα διαφθοράς, αλλά μια υπεύθυνη Πολιτεία, αντί να βγάζει δελτία τύπου, θα έπρεπε να φροντίσει να τα πατάξει με τον πιο αυστηρό και αποτελεσματικό τρόπο, χωρίς δελτία τύπου και τυμπανοκρουσίες. Πόσοι γιατροί έχουν μείνει τελικά στον ΕΟΠΥΥ σήμερα, καθώς η διοίκηση αμφισβητεί τα στοιχεία που δίνετε στη δημοσιότητα; Υπάρχουν αιτήσεις για νέες αποχωρήσεις;

/ Φεβρουάριος 2013

Σύμφωνα με τα δικά μας στοιχεία, οι γιατροί που παραμένουν ενεργοί στον ΕΟΠΥΥ είναι περίπου 4.200, και το γεγονός αυτό δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, καθώς μόνο 4.200 γιατροί υπέβαλαν δικαιολογητικά για πληρωμή κατά τον μήνα Νοέμβριο! Είναι γεγονός ότι από τους γιατρούς που παρουσιάζει ο ΕΟΠΥΥ στην ιστοσελίδα του, πολλοί έχουν αποχωρήσει και κανείς δεν έχει κάνει τον κόπο να επικαιροποιήσει τα στοιχεία. Τελικά ποια είναι η πραγματική αμοιβή ενός γιατρού του ΕΟΠΥΥ για μια εξέταση ασθενούς; Δυστυχώς, η αμοιβή είναι 6,5 ευρώ καθαρά. Τόσο αξιολογεί ο ΕΟΠΥΥ την αξία της υγείας των ασφαλισμένων του. Αξίζει να σας πω ότι από τον συνολικό προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ, μόνο το 1,8% πηγαίνει στους κλινικούς γιατρούς και άλλο ένα 4,6% στα εργαστήρια. Η διοίκηση του ΕΟΠΥΥ θεωρεί ότι πολλοί συμβεβλημένοι γιατροί δηλώνουν ψευδώς ότι έχουν κλείσει το πλαφόν των 200 επισκέψεων για να μπορούν να χρεώνουν κανονικά τους ασθενείς. Ως Ένωση έχετε λάβει μέτρα για τον περιορισμό του φαινομένου; Εμείς έχουμε, κατ’ επανάληψη, ζητήσει δημόσια την παραδειγματική τιμωρία όσων δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους. Από την άλλη, οι 200 επισκέψεις είναι πολύ εύκολο να κλείσουν όταν σε ολόκληρους νομούς υπάρχουν 2-3 παθολόγοι και 1-2 παιδίατροι! Ο ΕΟΠΥΥ, αν πραγματικά ήθελε, θα μπορούσε να περιορίσει το φαινόμενο μέσω των ηλεκτρονικών συστημάτων που διαθέτει. Σε κάθε περίπτωση, το μέτρο του ορίου στις επισκέψεις είναι άδικο, καθώς

ο ασθενής Νο 200 έχει κάλυψη από το ταμείο του, ενώ ο ασθενής Νο 201 δεν έχει κάλυψη, αυτό είναι απολύτως παράλογο! Υπάρχουν καταγγελίες ασθενών ότι, πλέον, η εξέταση από τον γιατρό του ΕΟΠΥΥ γίνεται σε πολύ περιορισμένο χρόνο και βιαστικά. Το φαινόμενο αυτό, αν ισχύει, οφείλεται στις μικρές αμοιβές; Δεν είναι αντιδεοντολογικό; Δεν θέλω να πιστέψω ότι υπάρχουν γιατροί που κάνουν εκπτώσεις στην ποιότητα των ιατρικών υπηρεσιών, αν συμβαίνει, είναι λάθος! Πρέπει όμως να γίνει κατανοητό, ότι είναι καιρός να αρχίσουμε να μιλάμε και για το μεγάλο θέμα της ποιότητας των υπηρεσιών και όχι μόνο για νούμερα και περικοπές δαπανών. Φαντάζομαι ότι από όλους είναι αποδεκτό ότι η ποιότητα έχει κόστος και θα πρέπει ο ΕΟΠΥΥ να το αναλάβει. Η προηγούμενη διοίκηση του ΕΟΠΥΥ δεν αναγνώριζε, ανοικτά, τον Σύλλογό σας, ενώ και η νυν φαίνεται να απευθύνεται σε άλλα όργανα για συνεννοήσεις, όπως στον ΙΣΑ. Τι απαντάτε; Δεν είναι στο χέρι της διοίκησης να αναγνωρίζει ή να μην αναγνωρίζει ένα συνδικαλιστικό όργανο, υπάρχουν θεσμοθετημένα όργανα γι’ αυτό το έργο, και το αρμόδιο όργανο είναι η ελληνική δικαιοσύνη, η οποία έχει πλήρως αναγνωρίσει την Ένωση Ιατρών ΕΟΠΥΥ. Τώρα, αν αναφέρεστε σε πολιτική αναγνώριση, αυτό είναι δικαίωμα του κάθε υπουργού ή προέδρου. Η στάση όμως αυτή δεν τιμά κανέναν, καθώς οι δημοκρατίες δεν λειτουργούν με συνομιλητές που «βολεύουν» την εκάστοτε πολιτική ηγεσία. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει εδώ να επισημανθεί ότι η διαπραγμάτευση ΕΟΠΥΥ και παρόχων δεν είναι νόμιμο να γίνεται μεταξύ κρατικών υπηρεσιών και ΝΠΔΔ. Αυτό αποτελεί απαράβατο κανόνα της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Καλούμε λοιπόν τον ΕΟΠΥΥ να προσέλθει σε άμεση διαπραγμάτευση με την επαγγελματική ένωση των γιατρών του ΕΟΠΥΥ, στο πλαίσιο της επιτροπής διαπραγμάτευσης, έτσι όπως προβλέπεται από τον νόμο 4111/13. Πρόσφατα υπήρξε μια μεγάλη διαμάχη με τον ΙΣΑ, αλλά και τον ΠΙΣ, οι οποίοι καλούσαν τα μέλη τους να αποχωρήσουν από τον ΕΟΠΥΥ, ώστε να γίνει διεκδίκηση των αιτημάτων από κοινού. Μια κόντρα που είναι σε εξέλιξη και για άλλα θέματα, ακόμη και μέσα από δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης (facebook κ.λπ.). Γιατί αντιδράσατε;

Στην πατρίδα μας είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη η επαγγελματική ελευθερία και η ελευθερία σύναψης νόμιμων συμβάσεων, αυτό άλλωστε είναι βασική αρχή στην ευρωπαϊκή χάρτα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η αντίδρασή μας ήταν έντονη διότι, αν τέτοιου είδους συμπεριφορές και πρακτικές τις αφήσουμε ως κοινωνία χωρίς άμεση απάντηση, τότε είναι σαν να αποδεχόμαστε την αμφισβήτηση και την καταπάτηση βασικών δημοκρατικών ελευθεριών. Κάτι τέτοιο δεν θα επιτρέψουμε, για κανένα λόγο, να προχωρήσει. Τέλος, μας δημιουργεί έκπληξη και απορία το γεγονός ότι ένα ΝΠΔΔ, δηλαδή το κράτος, απειλεί και εκβιάζει τους συμβεβλημένους γιατρούς, προκειμένου να αποχωρήσουν εντός μηνός από τον ΕΟΠΥΥ, με αποτέλεσμα να αφήσουν ακάλυπτο από ιατρικές υπηρεσίες το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού. Ξέρετε, πιστεύω βαθιά, ότι όποιος δεν είναι μέρος της λύσης, είναι χωρίς αμφιβολία μέρος του προβλήματος!

Είναι απαράδεκτο καθημερινά να στοχοποιείται ο ιατρικός κλάδος με αόριστες κατηγορίες, χωρίς ονόματα και αποδείξεις, με μόνο σκοπό τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης και την καλλιέργεια του κοινωνικού αυτοματισμού

Στο παρελθόν είχατε όμως δηλώσει ότι αν συνεχίσει ο ΕΟΠΥΥ να μην πληρώνει τα μέλη σας, θα υπάρξει κίνηση μαζική αποχώρησης από τον Οργανισμό. Πράγματι, συνεχίζει να υπάρχει αυτό το ενδεχόμενο, πράγμα που δεν το επιθυμούμε. Προτιμούμε όμως να βρούμε, μέσα από τον διάλογο με το Υπουργείο Υγείας, κοινά αποδεκτές λύσεις. Θεωρείτε ότι υπάρχουν σήμερα στον ΕΟΠΥΥ γιατροί πολλών ταχυτήτων; Στον ΕΟΠΥΥ πράγματι υπάρχουν γιατροί πολλών ταχυτήτων, είναι οι συμβεβλημένοι γιατροί και οι γιατροί του πρώην ΙΚΑ με σχέσεις εργασίας αορίστου χρόνου - ορισμένου χρόνου και, τέλος, οι μόνιμοι. Εμείς

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Είναι γεγονός ότι από τους γιατρούς που παρουσιάζει ο ΕΟΠΥΥ στην ιστοσελίδα του, πολλοί έχουν αποχωρήσει και κανείς δεν έχει κάνει τον κόπο να επικαιροποιήσει τα στοιχεία

Σε κάθε περίπτωση, το μέτρο του ορίου στις επισκέψεις είναι άδικο, καθώς ο ασθενής Νο 200 έχει κάλυψη από το ταμείο του, ενώ ο ασθενής Νο 201 δεν έχει κάλυψη, αυτό είναι απολύτως παράλογο!

πιστεύουμε ότι θα πρέπει να υπάρξει ενοποίηση όλων αυτών των εργασιακών σχέσεων με αμοιβή ανά περίπτωση και πράξη, με την υπογραφή γενικής συλλογικής σύμβασης μεταξύ ΕΟΠΥΥ και επαγγελματικών ενώσεων των γιατρών. Πόσα χρωστά τελικά ο ΕΟΠΥΥ σε γιατρούς, γιατί μάλλον έχουμε χάσει το λογαριασμό; Ο ΕΟΠΥΥ δεν έχει ολοκληρωμένα αποζημιώσει τους γιατρούς από τον Ιανουάριο του 2012, καθώς οφείλει το παρακρατηθέν 10%, με τη δικαιολογία του οριστικού λογιστικού ελέγχου. Επίσης χρωστά ιατρικές επισκέψεις από τον Οκτώβριο του 2012 και ιατρικές πράξεις - εργαστηριακές εξετάσεις από τον Αύγουστο του 2012. Τέλος, συνεχίζει να χρωστά οφειλές των ταμείων που εντάχθηκαν σε αυτόν για το 2010 και το 2011: Σύνολο οφειλών πάνω από 1,3 δισ. ευρώ! Σε όλα αυτά τα χρέη θα πρέπει να προσθέσετε και τα χρέη προς τους ασφαλισμένους, τις κλινικές και τη φαρμακοβιομηχανία, για να μπορέσετε να καταλάβετε το μέγεθος του προβλήματος. Θεωρείτε κι εσείς, όπως και άλλοι κλάδοι, ότι οι φαρμακοποιοί πληρώνονται, επιλεκτικά, νωρίτερα από όλους. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό; Δεν υπάρχει αμφιβολία γι’ αυτό, άλλωστε είναι γνωστό ότι έχουν αποζημιωθεί για όλες τις παλαιές οφειλές του 2011 και σχεδόν για όλο το 2012. Ιδιαίτερη δε προσοχή χρειάζεται το γεγονός ότι ενώ οι φαρμακοποιοί «κουρεύτηκαν» με 3,5%, οι γιατροί «κουρεύονται» με 15%. Με τους φαρμακοποιούς δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα και καλά κάνει η Πολιτεία και τους αποζημιώνει, αλλά διεκ-

/ Φεβρουάριος 2013

δικούμε την ισότιμη πληρωμή για το σύνολο των παρόχων του Οργανισμού. Επίσης, διεκδικούμε δυναμικά, μαζί με όλους τους άλλους ιατρικούς φορείς, το αυτονόητο για όλες τις πολιτισμένες χώρες: Κανένα φάρμακο χωρίς ιατρική συνταγή! Το φάρμακο δεν είναι εμπόρευμα να πουλιέται στα ράφια των καταστημάτων και θα πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες πώλησης και εμπορίας. Είναι γνωστή, άλλωστε, η «αιμορραγία» σε συνάλλαγμα, αλλά και οι επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών από την ανεξέλεγκτη χορήγηση αντιβιοτικών και άλλων σκευασμάτων από τα φαρμακεία. Πώς πιστεύετε ότι θα είναι ο ΕΟΠΥΥ σε ένα χρόνο από σήμερα; Δεν το γνωρίζω, μπορώ να σας πω όμως τι ελπίζω: ελπίζω να είναι ένας σύγχρονος οργανισμός, με διάφανους κανόνες λειτουργίας, που θα παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες, θα αποζημιώνει άμεσα, και σύμφωνα με το πραγματικό κόστος των υπηρεσιών που αγοράζει, θα συμβάλλεται ισότιμα με όλους τους παρόχους και θα αντιμετωπίζει τους ασφαλισμένους ως πολίτες πρώτης κατηγορίας. Με τον αρμόδιο υπουργό, Μάριο Σαλμά, έχετε συναντηθεί επίσημα ως Ένωση; Αναγνωρίζει τα προβλήματα; Με λύπη αντιμετωπίζουμε την ακατανόητα πεισματική άρνηση του αναπληρωτή υπουργού υγείας κ. Μ. Σαλμά για οποιαδήποτε μορφή διαλόγου! Κρίμα, ο συνάδελφος αναπληρωτής υπουργός θα έπρεπε να δείχνει μεγαλύτερη ευαισθησία απέναντι στους συναδέλφους του, καθώς θα τους έχει δίπλα του, ως γιατρός, για πολύ καιρό αφού αποχωρήσει, όταν αποχωρήσει, από το Υπουργείο Υγείας. Χαρακτηριστικό πα-

ράδειγμα είναι η μυστικοπάθεια με την οποία το Υπουργείο Υγείας ετοιμάζει τις νέες συμβάσεις των γιατρών. Ελπίζουμε να μην επιχειρήσει τη θέσπιση της αντιμισθίας τύπου ΟΑΕΕ και ακόμη περισσότερο να μην επιχειρήσει να κλείσει τον αριθμό των γιατρών που θα συμμετέχουν στον ΕΟΠΥΥ. Κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε όλες τις προϋποθέσεις για να επανέλθουμε στο πρόσφατο ρουσφετολογικό παρελθόν! Αν συμβεί βέβαια κάτι τέτοιο, θα το καταγγείλουμε στην ελληνική κοινή γνώμη και στον ίδιο τον Πρόεδρο της Κυβέρνησης. Έχουν κλείσει ιατρεία επειδή δεν είχαν αποπληρωθεί οι γιατροί; Δυστυχώς πολλά ιατρεία και εργαστήρια έχουν κλείσει ή είναι στα πρόθυρα του «λουκέτου». Ποια θα ήταν για σας η καλύτερη λύση στο θέμα των αμοιβών; Η θέση μας είναι αμοιβή ανά περίπτωση και πράξη με το κρατικό τιμολόγιο, που σήμερα είναι 20 ευρώ για την ιατρική επίσκεψη. Επίσης, ζητάμε την υπογραφή Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας μεταξύ του ΕΟΠΥΥ και της Ένωσης Ιατρών ΕΟΠΥΥ. Αν αυξηθεί η αμοιβή των γιατρών, υπάρχει κίνδυνος να καταρρεύσει νωρίτερα ο ΕΟΠΥΥ ή ακόμη και να μην εισπράξετε ποτέ τα χρήματά σας. Τι λύση θα δίνατε; Δεν υπάρχει κανένας τέτοιος κίνδυνος, καθώς οι ιατρικές αμοιβές δεν ξεπερνάνε το 1,8% του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ. Αντίθετα, αν ο ΕΟΠΥΥ αντιμετώπιζε τους γιατρούς ως φυσικού του συμμάχους και συνεργάτες, θα μπορούσαμε να βρούμε, από κοινού, αποτελεσματικούς τρόπους καταπο-

λέμησης της σπατάλης και της διαφθοράς. Υπάρχουν ακόμη πιέσεις της Τρόικας για να τεθεί πλαφόν στο δικαίωμα των γιατρών για φάρμακα και εξετάσεις. Αν γίνει, πώς σκοπεύετε να αντιδράσετε; Θα προτείνετε μια άλλη λύση; Δεν πρέπει να τα ρίχνουμε όλα στην Τρόικα, πολλές από τις πολιτικές που εφαρμόζονται είναι ντόπιας προέλευσης. Πάντως, για να απαντήσω στο ερώτημα, εμείς είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε με συναινετική διάθεση τα απαραίτητα μέτρα για την καταπολέμηση τόσο της σπατάλης όσο και της διαφθοράς, με μία όμως «κόκκινη γραμμή»: την ποιότητα των υπηρεσιών και των παροχών προς του πολίτες.

Διεκδικούμε δυναμικά, μαζί με όλους τους άλλους ιατρικούς φορείς, το αυτονόητο για όλες τις πολιτισμένες χώρες: Κανένα φάρμακο χωρίς ιατρική συνταγή! Το φάρμακο δεν είναι εμπόρευμα να πουλιέται στα ράφια των καταστημάτων και θα πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες πώλησης και εμπορίας

Παρά το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, φαίνεται ότι κάποιοι γιατροί εξακολουθούν να υπερσυνταγογραφούν. Σε αυτό το φαινόμενο η Ένωσή σας δεν πρέπει να πάρει θέση ή να λάβει μέτρα στους κόλπους των γιατρών; Πρέπει να μάθουμε στην πατρίδα μας να ακριβολογούμε, αν εννοείτε 5 - 10 - 15 - 20 γιατρούς, από το σύνολο των 75.000 γιατρών της χώρας, με τον όρο «κάποιοι», τότε, ναι, υπάρχουν! Στο σύνολό του, όμως, το ιατρικό σώμα, δεν υπερσυνταγογραφεί, καθώς, με βάση διεθνή έρευνα που δώσαμε πρόσφατα στη δημοσιότητα, αποδεικνύεται πέραν πάσης αμφιβολίας ότι οι Έλληνες γιατροί βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις της κατάταξης με βάση τον αριθμό των συνταγών ανά ασθενή που εκδίδουν. Χαρακτηριστικά σας αναφέρω ότι είμαστε πολύ πιο κάτω από την Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ιαπωνία, την Ισπανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Βέλγιο και τη Γαλλία.•••

AΡΘΡΟ

•Σύμβασ για τα •Οδηγία •Εθνική

η του Οβιέδο Ανθρώπινα Δικαιώματα 2001/20/ΕΚ νομοθεσία

Νομικές, ηθικές και κοινωνικές όψεις της κλινικής έρευνας

του Τ.Κ. Βιδάλη, Δρ Ν.

Expert EU της UNESCO, Διευθυντή Τμήματος Ιατρικού Δικαίου & Βιοηθικής της Δικηγορικής Εταιρείας Αθηνών t.vidalis@bioethics.gr

ευρωπαϊκή νομοθεσία για την κλινική έρευνα προέρχεται, σήμερα, από τρεις πηγές: i. τη Σύμβαση του Οβιέδο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιοϊατρική, με το Πρόσθετο Πρωτόκολλό της για τη Βιοϊατρική Έρευνα,

Η νέα νομοθεσία επιχειρεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της αποθάρρυνσης της κλινικής έρευνας στην Ε.Ε. με περισσότερο ευέλικτες επιλογές. Θα χρειασθεί ασφαλώς περαιτέρω επεξεργασία, για να φθάσουμε σε ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα

ii. τις Οδηγίες της Ε.Ε. για τις παρεμβατικές κλινικές μελέτες και iii. τις εθνικές νομοθεσίες, που εξειδικεύουν σε κάθε κράτος αυτές τις Οδηγίες. Τα κείμενα των δύο πρώτων πηγών είναι δεσμευτικά και, μάλιστα, οποιαδήποτε εθνική νομοθεσία πρέπει να συμμορφώνεται προς αυτά.

/ Φεβρουάριος 2013

Η Σύμβαση του Οβιέδο αποτελεί τμήμα του εσωτερικού δικαίου ορισμένων, προς το παρόν, ευρωπαϊκών κρατών (συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, η οποία πάντως δεν έχει ακόμη κυρώσει το προαναφερθέν Πρόσθετο Πρωτόκολλο). Περιλαμβάνει κανόνες διεξαγωγής έρευνας επί προσώπων, ορίζοντας ως αναγκαίες προϋποθέσεις: 1. Ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση συγκρίσιμης αποτελεσματικότητας, 2. Ότι οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι δεν είναι δυσανάλογοι προς τα πιθανά οφέλη, 3. Ότι το ερευνητικό πρόγραμμα έχει εγκριθεί από το αρμόδιο όργανο, 4. Ότι τα πρόσωπα στα οποία πρόκειται να διενεργηθεί η έρευνα, έχουν ενημερωθεί για τα δικαιώματά τους και 5. Ότι για τη συμμετοχή τους χρειάζεται ρητή, ειδική και γραπτή συναίνεση, που μπορεί οποτεδήποτε να ανακληθεί. Η Σύμβαση περιλαμβάνει, επίσης, κανόνες διεξαγωγής της έρευνας για πρόσωπα που αδυνατούν να συγκατατεθούν. Εδώ απαιτείται, επιπλέον: 1. Η έρευνα να έχει πραγματικό και άμεσο όφελος για την υγεία του προσώπου, 2. Να μην μπορεί να διενεργηθεί σε πρόσωπα με ικανότητα συναίνεσης, 3. Να υπάρχει σχετική γραπτή και κατηγορηματική εξουσιοδότηση στον νόμιμο αντιπρόσωπο του ανίκανου προσώπου για τη διεξαγωγή της και 4. Το ίδιο το ανίκανο πρόσωπο να μην αντιτίθεται.

Η Οδηγία 2001/20/ΕΚ αφορά τις κλινικές δοκιμές φαρμάκων που προορίζονται για τον άνθρωπο. Με την Οδηγία αυτή, επιδιώχθηκε να τε-

AΡΘΡΟ

Σύμβαση του Οβιέδο αποτελεί τμήμα του εσωτερικού δικαίου ορισμένων, προς το παρόν, ευρωπαϊκών κρατών, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, η οποία πάντως δεν έχει ακόμη κυρώσει το προαναφερθέν Πρόσθετο Πρωτόκολλο

θούν ενιαίοι κανόνες στην Ε.Ε. Το κείμενό της ακολουθεί, κατά βάση, τις παραπάνω αρχές διεξαγωγής έρευνας. Πρόσθετα ενδιαφέροντα στοιχεία είναι τα εξής: 1. Προβλέπεται ειδικά η μέριμνα για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών δεδομένων του συμμετέχοντα και γίνεται μνεία για ασφάλιση ή αποζημίωση που καλύπτει τη σχετική ευθύνη των διενεργούντων τη δοκιμή, 2. Στις δοκιμές επί προσώπων ανίκανων να συναινέσουν (ενηλίκων και ανηλίκων), προβλέπεται ειδική μέριμνα για την ελαχιστοποίηση του πόνου, των ενοχλήσεων, του φόβου και άλλων συναφών κινδύνων, 3. Προβλέπεται, επίσης, ρητά, ο έλεγχος επιτροπών δεοντολογίας για την έγκριση των δοκιμών, με δυνατότητα προβολής veto σε διάφορα στάδια της διαδικασίας. Η συμπληρωματική Οδηγία 2005/28/ΕΚ (Οδηγία «καλής κλινικής πρακτικής») περιλαμβάνει εξάλλου: 1. Προβλέψεις για την εμπιστευτικότητα στην επεξεργασία των δεδομένων 2. Την πρόσθετη λειτουργία των επιτροπών δεοντολογίας, ως αρχείων δεδομένων 3. Διατάξεις περί ευθύνης του χρηματοδότη της έρευνας

Το παραπάνω σύστημα των Οδηγιών πρόκειται σύντομα να αλλάξει. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη επεξεργασθεί σχέδιο νέας νομοθεσίας, εκτιμώντας ότι οι Οδηγίες περιλαμβάνουν «δυσανάλογες απαιτήσεις», «υψηλά κόστη και έλλειψη εναρμόνισης των σχετικών με τις πολυκεντρικές μελέτες κανόνων» και διαπιστώνοντας «σημαντική μείωση της τάξεως του 25% των κλινικών μελετών που διενεργούνται στην Ε.Ε.» μεταξύ του 2007 και του 2011. Το ε-

/ Φεβρουάριος 2013

ρώτημα που τίθεται, έτσι, είναι αν, στην πραγματικότητα, οι κλινικές μελέτες στην Ε.Ε. διέπονται σήμερα από μια γραφειοκρατική νομοθεσία. Η λύση που προωθείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ως κύριες επιδιώξεις την απλοποίηση, την επίτευξη μεγαλύτερης διαφάνειας, την αναλογική – και όχι ισοπεδωτική - αξιολόγηση συναφών κινδύνων, καθώς επίσης και τη δυνατότητα της ίδιας της Επιτροπής να διενεργεί απευθείας σχετικούς ελέγχους. Στο πλαίσιο αυτό, τα σημαντικότερα σημεία αλλαγών είναι: 1. Η αντικατάσταση των Οδηγιών από ένα νομοθέτημα με τη μορφή πλέον Κανονισμού για την κλινική έρευνα. Ένας Κανονισμός εφαρμόζεται άμεσα και υποχρεωτικά σε όλα τα κράτη-μέλη, χωρίς να χρειάζεται να παρεμβληθεί ο εθνικός νομοθέτης για να εξειδικεύσει τις προβλέψεις του. 2. Η καθιέρωση της έννοιας των κλινικών μελετών σε συνθήκες «επείγοντος» που θα υπόκεινται σε χαλαρότερη ρύθμιση. 3. Η καθιέρωση της διάκρισης μεταξύ της επιστημονικής αξιολόγησης (που διενεργείται μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο) και της αξιολόγησης δεοντολογίας ή θεμάτων νομικής ευθύνης (που επαφίεται στις εθνικές αρχές κάθε κράτους, αποκλειστικά). 4. Η έλλειψη ρύθμισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο των επιτροπών δεοντολογίας. 5. Η καθιέρωση διακρίσεων ως προς την υποχρέωση ειδικής ασφαλιστικής κάλυψης ή πρόβλεψης αποζημίωσης, ανάλογα με το είδος της μελέτης. Συμπερασματικά, η νέα νομοθεσία επιχειρεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της αποθάρρυνσης της κλινικής έρευνας στην Ε.Ε. με περισσότερο ευέλικτες επιλογές. Θα χρειασθεί ασφαλώς περαιτέρω επεξεργασία, για να φθάσουμε σε ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Η ασφαλής διάκριση των κλινικών μελετών σε συνθήκες «επείγοντος», από τις συνήθεις μελέτες, αποτελεί ένα παράδειγμα. Ένα άλλο, πιο σημαντικό ίσως, παράδειγμα είναι η διατήρηση υψηλού βαθμού δεοντολογίας στις κλινικές μελέτες. Παραμένει αμφίβολο αν αυτό μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τον αμεσότερο δυνατό έλεγχο των οργάνων της Ε.Ε., σε κεντρικό επίπεδο. Μια ευρωπαϊκή επιτροπή δεοντολογίας ίσως θα εξασφάλιζε καλύτερα αυτόν τον στόχο, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα στη ρίζα της τη γραφειοκρατία, από το σύστημα της εμπλοκής πολλών εθνικών ελέγχων, που, προς το παρόν, προτείνεται. •••

Δεν χρειάζεται να είναι ακριβό για να είναι πολύτιμο Τα γενόσημα φάρμακα διασφαλίζουν το ίδιο θεραπευτικό αποτέλεσμα με τα πρωτότυπα φάρμακα εξοικονομώντας πολύτιμους πόρους από τα ασφαλιστικά ταμεία προς όφελος όλων των πολιτών. Η TEVA είναι η κορυφαία εταιρεία παραγωγής γενοσήμων φαρμάκων και μεταξύ των 15 μεγαλύτερων φαρμακευτικών εταιρειών στον κόσμο. Εκτός από γενόσημα φάρμακα, αναπτύσσει και παράγει και καινοτόμα θεραπευτικά μόρια για νευρολογικές, αιματολογικές και ογκολογικές παθήσεις.

Γιατί στην ΤΕVA πιστεύουμε ότι η υγεία είναι ένα αγαθό για όλους. Και η προστασία της δεν χρειάζεται να είναι ακριβή.

TEVA Pharmaceuticals Hellas S.A. Κηφισίας 166Α & Σοφοκλέους 2, 151 26 Μαρούσι, Ελλάδα, Τηλ: +30 210 72 79 099 www.tevapharm.com

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

• Αυστηρότερο πλαίσιο αυτορρύθμισης από τον ΣΦΕΕ • Τέσσερις τύπους συνεδρίων προβλέπει η εγκύκλιος

Επιεικείς οι νέες ρυθμίσεις για τα ιατρικά συνέδρια

Του Αιμίλιου Νεγκή

Οι ρυθμίσεις στην πράξη δρουν σε βάρος της εγχώριας συνεδριακής αγοράς, ευνοώντας τις μεγάλες, ξένες εταιρείες οργάνωσης ιατρικών εκδηλώσεων

σπιρίνες» είναι οι νέες ρυθμίσεις για τα ιατρικά συνέδρια που θέσπισε ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκου. Αποτελούν ένα σημαντικό βήμα για τη διαφάνεια, αλλά το ζητούμενο είναι ποιος και πώς θα ελέγχει την εφαρμογή τους, με δεδομένο μάλιστα το γεγονός ότι ο ΕΟΦ αντιμετωπίζει σοβαρές ελλείψεις προσωπικού.

« 38

/ Φεβρουάριος 2013

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

αμβάνοντας υπόψη ότι το μέσο κόστος ανά γιατρό για 5 εγχώρια συνέδρια μπορεί να είναι γύρω στα 1.500 ευρώ, ενώ για 3 συνέδρια στο εξωτερικό τουλάχιστον 6.000 ευρώ, βλέπουμε λοιπόν πως εμείς οι ίδιοι «βγάζουμε με τα ίδια μας τα χέρια τα μάτια μας»

Νέος κώδικας δεοντολογίας από τον ΣΦΕΕ Ένα νέο, αυστηρότερο πλαίσιο αυτορρύθμισης του κλάδου θέτει σε εφαρμογή από την 1-2-2013 ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ). Ο αναθεωρημένος Κώδικας Δεοντολογίας καθορίζει μια σειρά από πιο «σφιχτούς» κανόνες στην προώθηση των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, ορίζει «πλαφόν» στις χορηγίες για τα συνέδρια και διαμορφώνει συγκεκριμένους όρους για τη συμμετοχή των επαγγελματιών υγείας σε αυτά. Επιπλέον, η αναθεώρηση απαντά και στην ανάγκη να τεθούν συγκεκριμένα όρια στις δωρεές, να θεσπιστούν κριτήρια σε ό,τι αφορά τις έρευνες αγοράς, καθώς και να διευκρινιστούν ορισμέ-

νες παράμετροι αναφορικά με την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών. Αποτελεί μια μετεξέλιξη του πρώτου Κώδικα Δεοντολογίας, ο οποίος είχε θεσπιστεί το 2002, «Διαφάνεια στην πράξη. Απαντώντας στα σημεία των καιρών και στην εποχή που ζούμε», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ, κ. Κωνσταντίνος Φρουζής. Σύμφωνα με τον κ. Φρουζή, η χώρα μας διέρχεται μια μεγάλη κρίση και ο κλάδος των φαρμακευτικών επιχειρήσεων δίνει το μήνυμα για περισσότερη διαφάνεια: «Ως βιομηχανία - ηγέτης που είμαστε, οφείλουμε να δώσουμε το παράδειγμα μιας άλλης νοοτροπίας, προσαρμοσμένης

/ Φεβρουάριος 2013

στην εποχή μας. Στην Ελλάδα της κρίσης», είπε χαρακτηριστικά, για να τονίσει «η νοοτροπία αυτή θα συμβάλει θετικά στην προσπάθεια που πρέπει να κάνει η χώρα μας, για να οδηγηθεί σε τροχιά αξιοπιστίας και ανάπτυξης. Δεσμευόμαστε να εντείνουμε την προσπάθεια, ώστε να συμβάλλουμε στη διαρκή ενημέρωση και επιμόρφωση της επιστημονικής κοινότητας. Το 2002, με τον πρώτο Κώδικα Δεοντολογίας μπήκαν τα θεμέλια. Το 2012, ο Κώδικας Δεοντολογίας γίνεται ακόμη πιο αυστηρός. Βάζουμε τον πήχη ακόμη πιο ψηλά. Τόσο ψηλά όσο αρμόζει σε μια ηγέτιδα βιομηχανία και στο αύριο της χώρας». Ο πρόεδρος της Επιτρο-

πής Δεοντολογίας του ΣΦΕΕ, κ. Μάρκος Γερασόπουλος, ανέφερε: «ο Κώδικας Δεοντολογίας του ΣΦΕΕ είναι εναρμονισμένος με διεθνείς κανόνες πρακτικών, οι οποίες διέπουν τη λειτουργία των φαρμακευτικών επιχειρήσεων στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Σε ό,τι αφορά στη χώρα μας, έχουμε συνεργαστεί με τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) για την αναθεώρησή του. Με την επικαιροποίηση του Κώδικα κάνουμε το αυτορρυθμιστικό πλαίσιο ακόμη πιο αυστηρό: περισσότερα πεδία κάλυψης στη δραστηριοποίησή μας, μεγαλύτερες κυρώσεις, διπλασιασμό των προστίμων στα μέλη που δεν συμμορφώνονται».

άθε εταιρεία δεν μπορεί να καλύψει τα έξοδα περισσότερων από30 γιατρών ανά συνέδριο, όταν αυτό γίνεται στην Ευρώπη, 10 γιατρών αν αυτό φιλοξενείται στη Βόρεια Αμερική και 5 στον υπόλοιπο κόσμο

Η σχετική εγκύκλιος διαχωρίζει τις επιστημονικές εκδηλώσεις σε 4 κατηγορίες: 1. Συνέδρια τύπου Α: Πρόκειται για κάθε είδους εκδηλώσεις, που διοργανώνονται από κρατικούς ή επιστημονικούς φορείς (π.χ. την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία). 2. Συνέδρια τύπου Β: Πρόκειται για εκδηλώσεις που διοργανώνονται από τις φαρμακοβιομηχανίες υπό την αιγίδα κάποιας επιστημονικής εταιρείας. 3. Εκδηλώσεις τύπου Γ: Ημερίδες και σεμινάρια που διοργανώνουν οι φαρμακοβιομηχανίες για την ενημέρωση των γιατρών σε ό,τι αφορά στα προϊόντα τους. 4. Εκδηλώσεις τύπου Δ: Οργανώνονται από ξένες εταιρείες στην Ελλάδα ή από ελληνικές στο εξωτερικό και δεν αφορούν την προώθηση προϊόντων, αλλά έχουν εκπαιδευτικό ή ερευνητικό χαρακτήρα, όπως π.χ. σεμινάρια για τη συγγραφή επιστημονικών άρθρων ή διατριβών. Ουσιαστικά οι ρυθμίσεις θέτουν περιορισμούς στα συνέδρια τύπου Α, ενώ είναι

πολύ πιο χαλαρές στις υπόλοιπες τρεις κατηγορίες. Ακόμη, στην πράξη δρουν σε βάρος της εγχώριας συνεδριακής αγοράς, ευνοώντας τις μεγάλες, ξένες εταιρείες οργάνωσης ιατρικών εκδηλώσεων (AMEX, Wagonlit κ.λπ.) με τις οποίες συνεργάζονται οι μεγάλες, διεθνείς φαρμακοβιομηχανίες. Και ήδη ο πρόεδρος του ΕΟΦ, κ. Γ. Τούντας, έχει γίνει αποδέκτης πολλών διαμαρτυριών από ελληνικές εταιρείες διοργάνωσης συνεδρίων. Για τα συνέδρια τύπου Α, ο περιορισμός που τέθηκε είναι ότι κάθε γιατρός δεν μπορεί να παρακολουθήσει (με έξοδα φαρμακοβιομηχανίας) πάνω από 5 συνέδρια στην Ελλάδα και 3 στο εξωτερικό. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το μέσο κόστος ανά γιατρό για 5 εγχώρια συνέδρια μπορεί να είναι γύρω στα 1.500 ευρώ, ενώ για 3 συνέδρια στο εξωτερικό τουλάχιστον 6.000 ευρώ, βλέπουμε λοιπόν πως εμείς οι ίδιοι «βγάζουμε με τα ίδια μας τα χέρια τα μάτια μας». Σε μια περίοδο που υποτίθεται ότι ο μείζων εθνικός στόχος είναι η προσέλκυση πόρων από το εξωτερικό, αλλά και επενδύσεων, εμείς φροντίζουμε ώστε οι ξένες φαρμακευτικές επιχειρήσεις να ξοδεύουν περισσότερα χρήματα στο εξωτερικό…

Ημέρα Κώδικα

Η 28η Ιανουαρίου 2013 ορίστηκε ως «Ημέρα του Κώδικα Δεοντολογίας», καθώς το σύνολο των ιατρικών επισκεπτών από όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου θα επικοινωνεί τις αρχές του Κώδικα στους γιατρούς, τους οποίους θα επισκέπτονται σε ολόκληρη τη χώρα. Ο ΣΦΕΕ, στο ανωτέρω πλαίσιο, διαμορφώνει, επίσης, ειδική ενότητα για τον Κώδικα Δεοντολογίας στην ιστοσελίδα του, όπου θα αναρτώνται δημόσια όλες οι δωρεές, οι επιχορηγήσεις ή οι παροχές σε είδος προς μη κερδοσκοπικά ιδρύματα και δημόσια νοσοκομεία. Θα δημιουργηθεί ειδικός κατάλογος, με βάση τα πρότυπα του αντίστοιχου καταλόγου της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων (EFPIA), για την αξιολόγηση των συνεδρίων. Ο κατάλογος θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΣΦΕΕ.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Ως βιομηχανία - ηγέτης που είμαστε, οφείλουμε να δώσουμε το παράδειγμα μιας άλλης νοοτροπίας, προσαρμοσμένης στην εποχή μας. Στην Ελλάδα της κρίσης

Κ. Φρουζής

Ακόμη, κάθε εταιρεία δεν μπορεί να καλύψει τα έξοδα περισσότερων από30 γιατρών ανά συνέδριο, όταν αυτό γίνεται στην Ευρώπη, 10 γιατρών αν αυτό φιλοξενείται στη Βόρεια Αμερική και 5 στον υπόλοιπο κόσμο.

Οι βασικές τροποποιήσεις του νέου Κώδικα σε σχέση με τον προηγούμενο είναι οι εξής: Δωρεές: Ορίζεται στο 1% του συνολικού κύκλου εργασιών το μέγιστο ποσό που μπορούν να διαθέσουν οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις για σκοπούς δωρεάς Στην ιστοσελίδα του ΣΦΕΕ θα αναρτώνται πλέον δημόσια όλες οι δωρεές, οι επιχορηγήσεις ή οι παροχές σε είδος προς μη κερδοσκοπικά ιδρύματα και δημόσια νοσοκομεία ανά φαρμακευτική επιχείρηση Τίθενται συγκεκριμένα κριτήρια για την έγκριση δωρεών: για παράδειγμα είναι πλέον υποχρεωτική η υπογραφή συμβάσεων, το απόσπασμα

του Δ.Σ., η επιβεβαίωση από τον δωρολήπτη της αξιοποίησης της δωρεάς για το συμφωνηθέντα σκοπό. Συνέδρια & επιστημονικές εκδηλώσεις - Ο ΣΦΕΕ υιοθετεί ένα πιο αυστηρό πλαίσιο όσον αφορά στη διεξαγωγή των συνεδρίων και των επιστημονικών εκδηλώσεων: Θεσπίζονται περιορισμοί στον αριθμό των γιατρών και των συμμετοχών τους στα συνέδρια και τις επιστημονικές εκδηλώσεις. Απορρίπτονται συνέδρια τα οποία διοργανώνονται σε τοποθεσίες γνωστές για τον ψυχαγωγικό ή/και τον ιδιαίτερα πολυτελή τους χαρακτήρα (π.χ. spa, resorts, casino κ.λπ.). Ορίζεται η τουριστική περίοδος

/ Φεβρουάριος 2013

Ορθώς τίθεται περιορισμός στη διοργάνωση τέτοιων συνεδρίων στο εξωτερικό από ελληνικούς επιστημονικούς φορείς, καθώς τα τελευταία χρόνια, είχαν εξελιχθεί σε μεγάλη «πληγή». Αν και η εγκύκλιος προβλέπει ότι «θα παρέχεται έ-

(θερινή: 10/6-20/9 & χειμερινή: 10/12–τέλος Φεβρουαρίου) και δεν επιτρέπονται οι τουριστικοί προορισμοί κατά τη διάρκεια των τουριστικών περιόδων. Ο ΣΦΕΕ θα καταρτίσει λίστα ανάλογη με αυτήν της EFPIA (e4ethics) για όλα τα συνέδρια, η οποία θα δημοσιοποιείται στην ιστοσελίδα του. Δεν επιτρέπεται η συμμετοχή συνοδών μελών σε οποιαδήποτε δραστηριότητα, ακόμα και αν υπάρχει ιδία κάλυψη εξόδων. Περιορίζονται οι χορηγίες των φαρμακευτικών επιχειρήσεων για συνέδρια και τίθενται συγκεκριμένα ανώτατα όρια. Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών επαγγελματιών υγείας προς φαρμακευτικές επιχειρήσεις: Ο νέος επικαιροποιημένος

Κώδικας προβλέπει συγκεκριμένο ανώτατο όριο ετήσιας αμοιβής και θεσπίζει, μέσω εσωτερικών διαδικασιών, κλίμακες εύλογης αγοραίας αξίας πληρωμών για τυπικές υπηρεσίες και κατηγορίες επαγγελματιών υγείας, λαμβάνοντας υπόψη τη βαθμίδα του επαγγελματία υγείας, τον χρόνο απασχόλησης και το είδος της παρεχόμενης υπηρεσίας. Έρευνες Αγοράς σε επαγγελματίες Υγείας: Επιχειρείται, για πρώτη φορά, η εισαγωγή κριτηρίων και η υιοθέτηση των αρχών του Συνδέσμου Εταιρειών Έρευνας Αγοράς Ευρώπης σε ό,τι αφορά στη διενέργεια έρευνας αγοράς. Διαδικασία Ελέγχου Εφαρμογής του Κώδικα:

γκριση μόνο εφόσον συντρέχουν σοβαροί επιστημονικοί λόγοι» - διατύπωση που αφήνει περιθώρια για ειδική μεταχείριση… Η εγκύκλιος ορίζει ότι οι εκδηλώσεις τύπου Β και Γ δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις 5 ανά εταιρεία και ανά δίμηνο.

Διπλασιάζονται οι ποινές, σε περίπτωση μη εφαρμογής των ρυθμίσεων του Κώδικα και δίνεται αρμοδιότητα στην Επιτροπή Κώδικα Δεοντολογίας & Διαφάνειας του ΣΦΕΕ να εξετάζει αυτεπάγγελτα υποθέσεις. Ενισχύεται η διαφάνεια μέσω της δημοσίευσης και ανάρτησης στην ιστοσελίδα του ΣΦΕΕ όλων των Αποφάσεων, τόσο της Πρωτοβάθμιας όσο και της Δευτεροβάθμιας Επιτροπής Προβλέπεται διαγραφή φαρμακευτικής εταιρείας μέλους του ΣΦΕΕ σε περίπτωση μη συμμόρφωσής της με την απόφαση της Δευτεροβάθμιας Επιτροπής. Ενισχύεται το πλαίσιο ελέγχου εφαρμογής του Κώδικα Δεοντολογίας.

Δηλαδή, μια εταιρεία μπορεί να οργανώσει 30 εκδηλώσεις (5 x 6 δίμηνα) αυτού του τύπου το χρόνο! Για τις εκδηλώσεις τύπου Δ, ο μοναδικός περιορισμός είναι η συμμετοχή έως 5 γιατρών ανά εκδήλωση. •••

Με την επικαιροποίηση του Κώδικα κάνουμε το αυτορρυθμιστικό πλαίσιο ακόμη πιο αυστηρό: περισσότερα πεδία κάλυψης στη δραστηριοποίησή μας, μεγαλύτερες κυρώσεις, διπλασιασμό των προστίμων στα μέλη που δεν συμμορφώνονται

Μ. Γερασόπουλος

AΡΘΡΟ

• Οι "νέοι" πελάτες, όπως ο ΕΟΠΥΥ και οι ασθενείς

Έρχονται αλλαγές στην ιατρική ενημέρωση του Γιώργου Καλαφατάκη προέδρου της ΕΕΦΑΜ και συμβούλου φαρμακευτικών επιχειρήσεων, gkalafatakis@gmail.com

Το ρυθμιστικό περιβάλλον γίνεται αυστηρότερο, οι πιέσεις από την κρίση εντείνονται, ενώ, από την άλλη, οι μέτοχοι γίνονται πιο απαιτητικοί

επιχειρησιακή καινοτομία, η σαφής κλινική διαφοροποίηση και τα πιστοποιημένα στελέχη για δεξιότητες επαγγελματικής αριστείας στην ιατρική ενημέρωση θα είναι τα μόνα που θα μπορέσουν τα επόμενα χρόνια να καθορίσουν τις επιτυχημένες φαρμακευτικές επιχειρήσεις. Τα επόμενα χρόνια θα είναι πολύ δυσκολότερα για τη φαρμακευτική βιομηχανία. Το ρυθμιστικό περιβάλλον γίνεται αυστηρότερο, οι πιέσεις από την κρίση εντείνονται, ενώ, από την άλλη, οι μέτοχοι γίνονται πιο απαιτητικοί.

/ Φεβρουάριος 2013

Όπως φαίνεται, τα σημαντικότερα ζητήματα που θα απασχολήσουν πιο πολύ τα επόμενα χρόνια τα στελέχη των φαρμακευτικών εταιρειών θα είναι η πρόσβαση ενός νέου φαρμάκου στην αγορά, με άλλα λόγια η συνταγογράφηση και η αποζημίωσή του από τον ΕΟΠΥΥ ή τα νοσοκομεία, ανάλογα, και οι αυξανόμενες πιέσεις για δραστικό περιορισμό της φαρμακευτικής δαπάνης. Άρα αυτό που θα μας απασχολήσει στο μέλλον δεν είναι μόνο το να ενημερώνουμε με διαφάνεια και επαγγελματισμό για τη συνταγογράφηση, εκ μέρους των γιατρών, ενός φαρμάκου, γιατί αυτό από μόνο του δεν είναι πλέον αρκετό, αλλά, καθώς η δύναμη των γιατρών στην απόφαση της επιλογής μιας θεραπείας μειώνεται, να ενημερώνουμε παράλληλα, με τον ίδιο επαγγελματισμό και την ίδια διαφάνεια, και αυτούς των οποίων η επιρροή στην επιλογή της θεραπείας αυξάνεται, δηλαδή να ενημερώνουμε τους «νέους πελάτες», όπως είναι σήμερα ο ΕΟΠΥΥ, ο ίδιος ο ασθενής κ.λπ. Η νέα αυτή κατάσταση επιβάλλει στις φαρμακευτικές εταιρείες να βρουν τρόπους να επικοινωνήσουν και να συνεργαστούν και με τους «νέους αυτούς πελάτες». Ποιες προσαρμογές θα πρέπει να υιοθετηθούν για να εξασφαλισθεί αυτό, είναι ένα από τα ζητούμενα σήμερα. Γενικότερα, το ζητούμενο σήμερα είναι ένα νέο μοντέλο συνεργασίας της φαρμακοβιομηχανίας με τους παράγοντες υγείας. Το ζητούμενο νέο μοντέλο φαίνεται ότι θα πρέπει να έχει δύο βασικά χαρακτηριστικά: 1. Να επεκτείνει τις προσφερόμενες υπηρεσίες προς τους επαγγελματίες υγείας, τους ασθενείς και το σύστημα υγείας και 2. Να προτείνει μια νέου είδους συνεργασία (της φαρμακοβιομηχανίας) με τους

AΡΘΡΟ

ρόταση για μια νέου είδους συνεργασία της φαρμακοβιομηχανίας με τους επαγγελματίες υγείας και γενικά τους «νέους πελάτες»

Philips συνεργάστηκε με την Achmea και το πανεπιστημιακό νοσοκομείο Erasmus MC του Ρότερνταμ και ανέπτυξαν μια νέα υπηρεσία τηλεϊατρικής για τους ασθενείς με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, χρησιμοποιώντας η κάθε μία την εμπειρία και τη γνώση της στο αντικείμενό της

επαγγελματίες υγείας και γενικά τους «νέους πελάτες». Πολλές επιχειρήσεις προσφέρουν ήδη υπηρεσίες εξυπηρέτησης πελατών, καθώς επίσης και νέα προϊόντα. Για αρκετά χρόνια, οι μεγάλες φαρμακευτικές επιχειρήσεις έχουν προσπαθήσει να αναπτύξουν στενή συνεργασία με τις τοπικές οργανώσεις υγείας, προσφέροντάς τους επιπρόσθετη βοήθεια για να αποκτήσουν τη δυνατότητα να παρέχουν υπηρεσίες προς τους ασθενείς που δεν είναι σε θέση να χρηματοδοτήσουν από μόνες τους οι υπηρεσίες υγείας. Αυτή η στενή συνεργασία μπορεί να έχει τη μορφή προσφοράς εκπαιδευτικής κατάρτισης για τους επαγγελματίες υγείας ή υποστήριξης για την πρόσληψη ειδικών νοσηλευτριών, για να προσφέρουν περισσότερες βασικές υπηρεσίες σε ασθενείς, όπως σε εκείνους, π.χ., με άσθμα ή διαβήτη. Μερικές εταιρείες έχουν πάει ακόμα παραπέρα και έχουν μετασχηματισθεί οι ίδιες επιτυχώς σε φορείς παροχής υπηρεσιών: προσφέροντας, για παράδειγμα, υπηρεσίες αιμοκάθαρσης σε μερικές αγορές, καθώς επίσης και φάρμακα ή αναλώσιμα που απαιτούνται. Περιπτώσεις τέτοιων πρωτοποριακών συνεργασιών μπορούν να αναφερθούν και από άλλους κλάδους, όπως είναι για παράδειγμα η συνεργασία της Philips, με την Achmea, μια ασφαλιστική εταιρεία, και το πανεπιστημιακό νοσοκομείο Erasmus MC του Ρότερνταμ, που ανέπτυξαν, σε συνεργασία, μια νέα υπηρεσία τηλεϊατρικής για τους ασθενείς με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, χρησιμοποιώντας η κάθε μία την εμπειρία και τη γνώση της στο αντικείμενό της. Στο πλαίσιο του νέου αυτού είδους συνεργασίας, η φαρμακοβιομηχανία θα πρέ-

/ Φεβρουάριος 2013

πει να αναπτύξει: Αποτελεσματικές εσωτερικές διαδικασίες, ώστε να μπορέσει να προσαρμοσθεί έγκαιρα στις αλλαγές που γίνονται στο περιβάλλον και να χειριστεί με επιτυχία τους «νέους πελάτες» (π.χ. τον ΕΟΠΥΥ) Δεξιότητες απαραίτητες για να επηρεάζει τις αρχές να λαμβάνουν σωστότερες αποφάσεις για τα φάρμακα και για την πρόσβασή τους στους ασθενείς, με στόχο πάντα το όφελος του ασθενούς, ενώ Οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις θα πρέπει να αρχίσουν να δημιουργούν ισχυρές συνεργασίες με τους μεγάλους Οργανισμούς, με τις οργανώσεις υγείας και με τα στελέχη τους σε μακροπρόθεσμη βάση, με στόχο το όφελος του ασθενούς. Για να το επιτύχουν αυτό, χρειάζονται τις δεξιότητες κατάλληλων στελεχών. Τα στελέχη αυτά θα πρέπει να είναι καλά εκπαιδευμένα και πιστοποιημένα, για να εξασκούν τη σωστή επιστημονική ιατρική ενημέρωση με βάση την εξυπηρέτηση των παραπάνω νέων συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί. Όπως συμβαίνει και στο εξωτερικό, η πιστοποίηση των στελεχών της ιατρικής ενημέρωσης συμβάλλει στην αναγνώριση του ρόλου τους και στην αναβάθμιση της εικόνας και του ρόλου της φαρμακευτικής βιομηχανίας ως ισότιμου εταίρου των υπηρεσιών υγείας στην περίθαλψη και την ανάπτυξη νέων θεραπειών. Τα πιστοποιημένα στελέχη θα μπορούν να δημιουργούν, να καλλιεργούν και να συντηρούν στενές, σταθερές και μακροχρόνιες σχέσεις με τους «παλαιούς» και τους «νέους πελάτες». Δύο ακόμη τάσεις διαφαίνονται, που συνδέονται στενά με την πρόσβαση της αγοράς και τους «νέους πελάτες», που θα

αλλάξουν τη φαρμακοβιομηχανία τα επόμενα χρόνια: Η αυξανόμενη «βασισμένη στις αποδείξεις» ιατρική πράξη και Η αυξανόμενη ανάγκη όλων των φορέων (και όχι μόνο των γιατρών) για ιατρική ενημέρωση Καθώς τα πολύ καλά φαρμακοοικονομικά δεδομένα για ένα νέο φάρμακο θα γίνονται όλο και πιο σημαντικά για να υπάρχει γρήγορη πρόσβαση στην αγορά, η ιατρική πληροφόρηση θα γίνει ένα από τα βασικά στοιχεία του μίγματος μάρκετινγκ ενός νέου φαρμάκου, που θα πρέπει να ενισχυθεί και με τα σύγχρονα κανάλια επικοινωνίας. Στα επόμενα χρόνια, η απαίτηση για «βασισμένη στις αποδείξεις» ιατρική αναγκάζει τη φαρμακοβιομηχανία να μαθαίνει και να τεκμηριώνει συνεχώς νέα δεδομένα για τα προϊόντα της και να τα επικοινωνεί με αποτελεσματικό τρόπο στους επαγγελματίες υγείας και τα στελέχη των υπηρεσιών υγείας. Σε αυτό θα βοηθήσουν τα πιστοποιημένα στελέχη, που με την επαγγελματική τους αριστεία θα συμβάλουν στη μεγαλύτερη καταξίωση της φαρμακοβιομηχανίας και στην αναγνώρισή της από τις Αρχές Υγείας σαν χρήσιμος και ισότιμος συνεργάτης στη διαμόρφωση πιο σωστών πολιτικών υγείας προς όφελος των ασθενών. Από την άλλη μεριά, καθώς οι ασθενείς θα είναι όλο και πιο καλά πληροφορημένοι για τα φάρμακα, θα γίνονται ταυτόχρονα όλο και πιο πρόθυμοι να πληρώσουν οι ίδιοι για τα φάρμακα αυτά αν δεν τους τα καλύπτει το Ταμείο τους. Αυτό θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες, αλλά και νέες μορφές επικοινωνίας. Η επιχειρησιακή καινοτομία, η σαφής κλινική διαφοροποίηση και τα πιστοποιη-

μένα στελέχη θα είναι τα μόνα που θα μπορέσουν τα επόμενα χρόνια να καθορίσουν τις επιτυχημένες επιχειρήσεις.

Ανάγκη πιστοποίησης Οι άνθρωποι του μάρκετινγκ και της επιστημονικής ιατρικής ενημέρωσης χρειάζονται σήμερα νέα εκπαίδευση και πιστοποίηση, που θα τους διασφαλίζει ότι διαθέτουν τις δεξιότητες για να αναλάβουν να υλοποιήσουν τις αναγκαίες μακροπρόθεσμες στρατηγικές προσεγγίσεις όπως αναφέρθηκαν παραπάνω. Οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις θα πρέπει να δείξουν ότι είναι πρόθυμες να συνεργαστούν για μια καλύτερη υγειονομική περίθαλψη και όχι για πίεση για την προώθηση μεμονωμένων προϊόντων σε βάρος των προϋπολογισμών του συστήματος υγείας. Για να το πετύχουν αυτό πρέπει: Να κατανοήσουν πολύ καλά το κύκλωμα επιρροής μέσα στα νοσοκομεία και στον ΕΟΠΥΥ. Να προσαρμόσουν πολύ καλά τα προϊόντα και τις προσεγγίσεις τους με στόχο το όφελος του ασθενούς Να επιλέγουν πάντα το καταλληλότερο κανάλι επικοινωνίας ανάλογα με αυτόν που θέλουν να έλθουν σε επαφή Να επιλέγουν τα κατάλληλα μηνύματα, ανάλογα με τις ανάγκες και τις προσδοκίες του καθενός, με τον οποίο επικοινωνούν Να στοχεύουν σε μακροπρόθεσμες σταθερές σχέσεις με τους «παλαιούς» και τους «νέους πελάτες» και Να διαθέτουν στελέχη με πιστοποιημένες δεξιότητες, που αποδεικνύουν δηλαδή ότι μπορούν να υλοποιήσουν με επιτυχία όλα τα παραπάνω. •••

ια αρκετά χρόνια οι μεγάλες φαρμακευτικές επιχειρήσεις έχουν προσπαθήσει να αναπτύξουν στενή συνεργασία με τις τοπικές οργανώσεις υγείας, προσφέροντάς τους επιπρόσθετη βοήθεια για να αποκτήσουν τη δυνατότητα να παρέχουν υπηρεσίες προς τους ασθενείς που δεν είναι σε θέση να χρηματοδοτήσουν από μόνες τους οι υπηρεσίες υγείας

Ρεπορταζ

• Περίπου 1.400 νέες περιπτώσεις λευχαιμίας και 2.000 περιπτώσεις λεμφωμάτων διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα • Ποσοστό 70% των ασθενών ελέγχονται ικανοποιητικά με τις υπάρχουσες θεραπείες

Εξελίξεις στη θεραπεία της λευχαιμίας και των λεμφωμάτων Σε αντίθεση με άλλες μορφές καρκίνου, οι λευχαιμίες και τα λεμφώματα εμφανίζουν κατά κανόνα μεγάλη ευαισθησία στη χημειοθεραπεία, στην ακτινοθεραπεία, στις στοχευμένες θεραπείες, καθώς και στην ανοσοθεραπεία

λματα προόδου έχει κάνει η ιατρική στη θεραπευτική αντιμετώπιση της λευχαιμίας και των λεμφωμάτων. Στην Ελλάδα κάθε χρόνο έχουμε περίπου 1.400 νέες περιπτώσεις λευχαιμίας και περίπου 2.000 περιστατικά λεμφωμάτων. Ποσοστό 70% των ασθενών ελέγχονται ικανοποιητικά με τις διαθέσιμες θεραπείες.

Σε αντίθεση με άλλες μορφές καρκίνου, οι λευχαιμίες και τα λεμφώματα εμφανίζουν κατά κανόνα μεγάλη ευαισθησία στη χημειοθεραπεία, στην ακτινοθεραπεία, στις στοχευμένες θεραπείες (όπου αυτές είναι διαθέσιμες), καθώς και στην ανοσοθερα-

πεία. Έτσι, υπάρχει η δυνατότητα ίασης, ακόμη και στις περιπτώσεις που η προσβολή του οργανισμού είναι εκτεταμένη. Οι λευχαιμίες και τα λεμφώματα αποτελούν κατηγορίες κακοήθων νοσημάτων, δηλαδή καρκίνων. Οι λευχαιμίες ξεκινούν

/ Φεβρουάριος 2013

Ρεπορταζ

εταξύ των θεραπευτικών επιλογών για την αντιμετώπιση της νόσου, οι περισσότεροι ασθενείς γνωρίζουν τη χημειοθεραπεία (80,2%), ενώ λιγότεροι την ακτινοθεραπεία (30,3%), τη μεταμόσχευση μυελού (30,3%) και τη θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα (12%)

«Πλέον γνωρίζουμε περισσότερα» Νικόλας Χαρχαλάκης, πρόεδρος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας, συντονιστής - διευθυντής της Αιματολογικής και Λεμφωμάτων Κλινικής & της Μονάδας Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών του Νοσοκομείου «Ο Ευαγγελισμός» Η πρόοδος που έχει συντε- κού αντισώματος ριτουξι- κά ως προς το θεραπευτικό χαιμικών κυττάρων. λεσθεί στη μοριακή και κυτ- μάμπη βελτιώνει ουσιαστικά αποτέλεσμα. Ελπίζουμε να Εντυπωσιακά υπήρξαν ταρική βιολογία, στην ανο- τα αποτελέσματα της χημει- επιβεβαιωθούν και σε με- πρόσφατα και τα αποτελέσολογία κ.λπ., έχει οδηγήσει οθεραπείας σε μια μεγάλη γαλύτερο αριθμό ασθενών. σματα της κυτταρικής ανοστην καλύτερη κατανόηση κατηγορία μη Hodgkin λεμΠολύ ενθαρρυντικά είναι σοθεραπείας για τη χρόνια αυτών των νοσημάτων και, φωμάτων. Το μονοκλωνικό και τα αποτελέσματα από τη λεμφογενή λευχαιμία μετά τελικά, στην αποτελεσματι- αντίσωμα που συνδέεται με χρήση ενός μονοκλωνικού από γενετική τροποποίηση κότερη θεραπεία τους. Ση- το αντιγόνο CD30 βρίσκεται αντισώματος με ειδικότητα των φυσιολογικών αμυντιμαντική είναι πλέον η γνώση στην επιφάνεια των κακοή- τόσο απέναντι στα λευχαι- κών λεμφοκυττάρων των ίότι σε πολλά νεοπλασματικά θων κυττάρων του λεμφώ- μικά κύτταρα όσο και απέ- διων ασθενών, ώστε να στρένοσήματα υπάρχουν ενιαίοι ματος Hodgkin, καθώς και ναντι σε αμυντικά κύτταρα φονται κατά των λευχαιμικών μηχανισμοί ογκογένεσης και μιας υποκατηγορίας των μη του οργανισμού, τα οποία κυττάρων, με αποτέλεσμα να αυτό με τη σειρά του σημαίνει Hodgkin λεμφωμάτων. και ενεργοποιεί. Έτσι, συ- επιτευχθεί μια ισχυρότατη ότι μπορεί να υπάρχουν και To αντίσωμα συνδέθηκε μπλησιάζοντας τα κακοή- αντιλευχαιμική δράση, που κοινοί θεραπευτικοί στόχοι. με μια τοξική, για τα κύττα- θη με τα ενεργοποιημένα οδήγησε στην υποχώρηση Η προσθήκη στη χημειο- ρα, ουσία. Τα αποτελέσματα αμυντικά κύτταρα επέρχε- και ενδεχομένως την εξάθεραπεία του μονοκλωνι- υπήρξαν πολύ ικανοποιητι- ται η θανάτωση των λευ- λειψη της λευχαιμίας.

κατά κανόνα από το μυελό των οστών, ενώ τα λεμφώματα ξεκινούν συνήθως από τους λεμφαδένες. Και οι λευχαιμίες και τα λεμφώματα προσβάλλουν συχνότερα τους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες. Ακόμη, τα νοσήματα αυτά προσβάλλουν περισσότερο άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Αξίζει βέβαια να αναφερθεί ότι η λευχαιμία είναι το συχνότερο νεόπλασμα της παιδικής ηλικίας. Τα νοσήματα αυτά εμφανίζουν μεγάλη ετερογένεια, δηλαδή υπάρχουν πολλές υποκατηγορίες που διαφέρουν ως προς την κλινική πορεία, καθώς και ως προς την ανταπόκριση στη θεραπεία.

/ Φεβρουάριος 2013

Οι τέσσερις συνηθέστερες μορφές λευχαιμίας είναι η οξεία μυελοβλαστική, η οξεία λεμφοβλαστική, η χρόνια λεμφογενής και η χρόνια μυελογενής. Η διάκριση μεταξύ τους βασίζεται στην προέλευση των κακοήθων κυττάρων (μυελικά ή λεμφικά) και στην ταχύτητα εξέλιξης του νοσήματος, αν φυσικά δεν δοθεί θεραπεία. Τα λεμφώματα διακρίνονται σε πάρα πολλές υποκατηγορίες με βάση τα επιμέρους χαρακτηριστικά των κακοήθων κυττάρων. Οι κυριότερες υποκατηγορίες είναι το λέμφωμα Hodgkin και τα μη Hodgkin λεμφώματα, που διακρίνονται παραπέρα

σε Β ή Τ, ανάλογα με την προέλευσή τους. Έτσι, στη χρόνια μυελογενή λευχαιμία και σε μια μορφή οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας υπάρχει τo υβριδικό γονίδιο bcr/ abl, στο μελάνωμα και στη λευχαιμία από τριχωτά κύτταρα υπάρχει διαταραχή στο γονίδιο BRAF, στον καρκίνο του πνεύμονα, στο νευροβλάστωμα και σε μία μορφή μη Hodgkin λεμφώματος διαταραχή στο γονίδιο ALK κ.λπ. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις έχουν σχεδιασθεί ειδικοί αναστολείς για τα προϊόντα των παθολογικών γονιδίων και τα θεραπευτικά αποτελέσματα που έχουν παρατηρηθεί, ορισμένες φορές, είναι εντυπωσιακά. Σήμερα οι γιατροί μπορούν να θεραπεύουν σημαντικό αριθμό ασθενών με λευχαιμίες και λεμφώματα και ένα από τα τρέχοντα ερωτήματα είναι το πώς αυτό θα πραγματοποιηθεί με τη λιγότερο δυνατή θεραπεία. Ενδεικτικά και επιλεκτικά, αναφέρουμε ορισμένα σημαντικά βήματα προόδου που έχουν συντελεσθεί τα τελευταία χρόνια: • Οξεία μυελοβλαστική λευχαιμία: Στο 30% των περιπτώσεων έχει βρεθεί ότι το γονίδιο της νουκλεοφωσμίνης είναι μεταλλαγμένο. Το φυσιολογικό προϊόν του γονιδίου επιτελεί σημαντικές κυτταρικές λειτουργίες. Το μεταλλαγμένο γονίδιο αποτελεί κομβικό σημείο για τη δημιουργία της συγκεκριμένης λευχαιμίας. Οι ασθενείς των οποίων η λευχαιμία εμφανίζει το μεταλλαγμένο γονίδιο, έχουν σχετικά μεγαλύτερη ευαισθησία στη θεραπεία και, κατά συνέπεια, δεν απαιτείται η εντατικοποίηση της θεραπείας. • Οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία: Στο 20% των ενηλίκων υπάρχει η γονιδιακή διαταραχή που καθορίζει τη χρόνια μυελογενή λευχαιμία, δηλαδή το χρωμόσωμα

“Φιλαδέλφεια”. Από παλιά είχε διαπιστωθεί ότι το συγκεκριμένο εύρημα αποτελεί κάκιστο προγνωστικό παράγοντα. Τα τελευταία χρόνια, η προσθήκη στη χημειοθεραπεία του αναστολέα Imatinib ή των νεότερων φαρμάκων αυτής της κατηγορίας έχει βελτιώσει θεαματικά τα αποτελέσματα της θεραπείας. • Χρόνια λεμφογενής λευχαιμία: Η συνδυασμένη χημειο-ανοσοθεραπεία με φλουνταραμπίνη, κυκλοφωσφαμίδη και ριτουξιμάμπη έχει βελτιώσει ουσιαστικά την επιβίωση των ασθενών. Ένας περιορισμός είναι ότι η συγκεκριμένη θεραπεία είναι αρκετά τοξική και γίνεται ανεκτή από άτομα σχετικά μικρότερης ηλικίας και με καλή γενική κατάσταση. • Μη Hodgkin λεμφώματα: Τα τελευταία χρόνια αναδεικνύεται όλο και περισσότερο η σημασία του μικροπεριβάλλοντος των νεοπλασματικών κυττάρων στην εξέλιξη των νοσημάτων αυτών. Πρόκειται στην ουσία για την αλληλεπίδραση των κακοήθων κυττάρων με τον οργανισμό, στην οποία περιλαμβάνεται και η προσπάθεια άμυνας του οργανισμού έναντι του λεμφώματος. Ίσως στο μέλλον τα ευρήματα αυτά να οδηγήσουν σε αποτελεσματικότερες θεραπείες. Πρόκειται για άλλη μία απόδειξη των θεραπευτικών δυνατοτήτων της ανοσοθεραπείας. • Λέμφωμα Hodgkin: H ποζιτρονική τομογραφία είναι η πλέον ευαίσθητη απεικονιστική τεχνική, που αποκαλύπτει τις προσβεβλημένες περιοχές από το λέμφωμα (και το Hodgkin και το μη Hodgkin). Η τάση είναι να χρησιμοποιούνται τα ευρήματα της ποζιτρονικής τομογραφίας, ώστε να τροποποιείται η ένταση της θεραπείας.

Δεν είναι μόνο παιδικός καρκίνος

Πολλοί πιστεύουν ότι η λευχαιµία είναι ένας παιδικός καρκίνος. Είναι πράγµατι ο συχνότερος παιδικός καρκίνος, αλλά προσβάλλει 9 φορές περισσότερους ενήλικες από ό,τι παιδιά, αντιπροσωπεύοντας συνολικά περίπου το 2% των περιπτώσεων καρκίνου. Προσβάλλει ελάχιστα πιο συχνά τους άνδρες. Κανείς όμως δεν γνωρίζει τι ακριβώς προκαλεί τη λευχαιµία.

Ρεπορταζ

κυριότερη πηγή ενημέρωσης για όλους τους ασθενείς είναι ο θεράπων γιατρός τους, καθώς το 95% περίπου των ασθενών αντλεί απ’ αυτόν πληροφορίες για την πορεία της νόσου, για το είδος, τη διάρκεια και τις ανεπιθύμητες ενέργειες της θεραπείας

Επανάσταση στη χρόνια μυελογενή λευχαιμία Παναγιώτης Παναγιωτίδης, αναπληρωτής καθηγητής Αιματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο «Λαϊκό» Για τους ασθενείς με λεμ- αποτέλεσμα το σχηματισμό αρκούσε για όσο διάστη- δοθεί λόγω παρενεργειών. φώματα και χρόνια λεμ- ενός υβριδικού γονιδίου, μα λαμβανόταν η θεραπεία. Ακόμη, λόγω των πλεονεφογενή λευχαιμία μεγαλύ- του bcr/abl. Το προϊόν αυΥπενθυμίζεται ότι μέχρι κτημάτων τους, έχει πλέον τερης ηλικίας, καθώς και τού του γονιδίου είναι ένα τότε το νόσημα μπορούσε αρχίσει και η χρησιμοποίεκείνους που εμφανίζουν ένζυμο που υπερλειτουργεί να αντιμετωπισθεί ουσια- ησή τους στους ασθενείς. Η επιτυχία στη θεραπεία και άλλα προβλήματα, η και που παίζει καθοριστικό στικά μόνο με μεταμόσχευBendamustine, μια παλιά ρόλο στη δημιουργία της ση, θεραπεία, όμως, που της χρόνιας μυελογενούς και μέχρι πρόσφατα εγκα- συγκεκριμένης λευχαιμίας. παρουσίαζε θνητότητα α- λευχαιμίας με την προαναταλελειμμένη ουσία, έχει Όλα αυτά ήταν γνωστά. πό 10%-40%. Πιο πρόσφα- φερθείσα στοχευμένη θεπολύ καλά αποτελέσματα. Αυτό που έγινε την τελευ- τα χρησιμοποιούνται στην ραπεία, άνοιξε πραγματικά Παράλληλα, για τη χρό- ταία δεκαετία ήταν η προ- κλινική πράξη οι αναστο- νέους δρόμους για τη θερανια μυελογενή λευχαιμία σπάθεια χρησιμοποίησης λείς 2ης γενιάς, Dasatinib πεία των νεοπλασματικών έχει συντελεσθεί πραγμα- αναστολέων του ενζύμου. και Nilotinib. νοσημάτων, με την ελπίδα, τικά θεραπευτική επανά- Τα αποτελέσματα ήταν εΟι αναστολείς αυτοί εί- αυτού του τύπου οι θερασταση. Όλα ξεκίνησαν από ντυπωσιακά. Ο πρώτος α- ναι πιο δραστικοί. Το απο- πείες, να επεκταθούν και σε την αποκάλυψη μιας χρω- ναστολέας που χρησιμοποι- τέλεσμα επιτυγχάνεται τα- άλλα νεοπλάσματα. μοσωμικής διαταραχής που ήθηκε στην κλινική ήταν το χύτερα και οι παρενέργειες Πράγματι, για τα αναπλαβρίσκεται σε όλους τους α- Imatinib. Η θεραπεία ήταν από τη χρήση τους διαφέ- στικά λεμφώματα που υπεσθενείς, δηλαδή το χρωμό- πολύ καλά ανεκτή, ο ου- ρουν από τις παρενέργειες ρεκφράζουν την πρωτεΐνη σωμα “Φιλαδέλφεια”. Η δι- σιαστικός έλεγχος του νο- του Imatinib και, κατά συνέ- ALK, βρέθηκε ότι ο αναστοαταραχή αυτή προκαλεί τη σήματος επιτεύχθηκε στην πεια, χρησιμοποιούνται με λέας της συγκεκριμένης πρωσυνένωση δύο γονιδίων, του πλειοψηφία των ασθενών επιτυχία όταν η θεραπεία με τεΐνης Crizotinib, έχει εξαιbcr και του abl, που έχει ως και κατά κανόνα αυτό δι- το Imatinib δεν μπορεί να ρετικά καλά αποτελέσματα.

Η λευχαιμία των… καπνιστών Οι καπνιστές διατρέχουν 150-200% µεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από οξεία λευχαιµία σε σύγκριση µε άτοµα που δεν καπνίζουν. Ένας από τους κυριότερους παράγοντες που ευθύνονται για την πρόκληση λευχαιµίας στους καπνιστές είναι το βενζένιο.

/ Φεβρουάριος 2013

Το βενζένιο είναι μια επικίνδυνη, καρκινογόνος ουσία που υπάρχει στον καπνό των προϊόντων καπνού, στις εξατµίσεις των αυτοκινήτων και χρησιµοποιείται στις βιοµηχανίες των διαλυτών, του νάιλον και των µεµβρανών. Οι εργαζόµενοι στις εν λόγω βιοµηχανίες κινδυνεύουν περισσότερο από την έκθεση στο βενζένιο. Στον καπνό του τσιγάρου και άλλων προϊ-

όντων καπνού, εκτός από το βενζένιο, περιέχονται και άλλες χηµικές τοξικές ουσίες που είναι ύποπτες για την πρόκληση λευχαιµίας. Είναι πιθανό το βενζένιο να μη δρα εντελώς ανεξάρτητα για να προάγει τη λευχαιµογένεση στα κύτταρα του µυελού των οστών. Ωστόσο, λόγω της υψηλής συγκέντρωσής του στον καπνό, η συµβολή του σε συνέργεια µε άλλες ουσίες για τη γένεση της λευχαιµίας στους καπνιστές, είναι καθοριστική. Έρευνες έχουν δείξει ότι ακόµη και χαµηλές έως µέτριες δόσεις του βενζενίου είναι ικανές να αυξήσουν τον κίνδυνο για λευχαιµία. Το βενζένιο δεν είναι µόνο αιτία πρόκλησης λευχαιµίας, αλλά επιπροσθέτως οι λευχαιµίες που προκαλεί, συνοδεύονται από µεγαλύτερο ποσοστό θανάτων. ∆ηλαδή η λευχαιµία εξαιτίας του βενζενίου του καπνίσµατος σκοτώνει περισσότερους ασθενείς. Κλινικές µελέτες έχουν δείξει ότι το βενζένιο ευθύνεται για 8% έως 48% των θανάτων που προκαλούνται από το σύνολο των λευχαιµιών των οποίων η αιτία ήταν το κάπνισµα. Η χηµική αυτή ουσία είναι επίσης υπεύθυνη για την πρόκληση 12% έως 58% των θανάτων από οξεία µυελογενή λευχαιµία λόγω καπνίσµατος.

Συμπτώματα της λευχαιμίας Τα συμπτώματα της λευχαιμίας σχετίζονται με την ελάττωση των φυσιολογικών αιμοποιητικών κυττάρων στο μυελό των οστών, το οποίο έχει ως συνέπεια την αδυναμία του οργανισμού, τις αιμορραγίες από τη μύτη και τα ούλα και τον πυρετό με ή χωρίς διαπιστωμένη λοίμωξη. Άλλα συμπτώματα είναι ο πόνος στα οστά και η παρουσία λεμφαδένων, κυρίως

στον τράχηλο, η διόγκωση του ήπατος και της σπλήνας. Τα κύρια συμπτώματα είναι: Αδυναμία και κόπωση. Συχνές λοιμώξεις. Πυρετοί πολλές φορές χωρίς λόγο. Μώλωπες που εμφανίζονται με απλά χτυπήματα ή ακόμα και με μικρή πίεση του δέρματος. Οι μώλωπες αυτοί μεγαλώνουν και αργούν να υποχωρήσουν. Αιμορραγίες από τους βλεννογόνους αδένες, από τα έντερα ή και από το δέρμα. Πόνος στα οστά. Παρουσία και πρήξιμο λεμφαδένων κυρίως στις μασχάλες, στον τράχηλο και στο λαιμό. Επίσης πρήξιμο παρουσιάζεται και στους όρχεις.

Υπεύθυνη για λευχαιμίες η τεχνητή γονιμοποίηση; Η διέγερση των ωοθηκών των γυναικών μέσω της χορήγησης ορμονών, κατά το πρώτο στάδιο μιας θεραπείας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση, αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης λευχαιμίας στα παιδιά που θα γεννηθούν, σύμφωνα με μια νέα γαλλική επιστημονική έρευνα. Είναι η πρώτη φορά που μια μελέτη κάνει αυτή τη σύνδεση ανάμεσα στην ορμονοθεραπεία και την παιδική λευχαιμία. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Ζερεμί Ρουντάν του Κέντρου Ερευνών Επιδημιολογίας του Ινστιτούτου INSERM, που παρουσίασαν τα ευρήματά τους σε συνέδριο για τον παιδικό καρκίνο στο Λονδίνο, μελέτησαν τις περιπτώσεις περίπου 2.500 παιδιών και των μητέρων τους, από τα οποία τα 764 είχαν λευχαιμία και τα υπόλοιπα ήταν υγιή. Παράλληλα εξετάσθηκε ο τρόπος σύλλη-

Κινητά τηλέφωνα και λευχαιμία

Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπεται από τα κινητά τηλέφωνα έχει ενοχοποιηθεί, κατά καιρούς, για πιθανή πρόκληση καρκίνων, όπως π.χ. στον εγκέφαλο και λευχαιμίας. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν έχει επιβεβαιωθεί από επιδημιολογικές μελέτες. Αντιθέτως, διάφορες μελέτες έχουν αθωώσει τα κινητά τηλέφωνα. Η πιο σημαντική εξ αυτών έγινε στη ∆ανία, στο Ινστιτούτο Επιδηµιολογίας Καρκίνου, στην Κοπεγχάγη. Συµπεριλήφθηκαν 400.000 ∆ανοί χρήστες κινητών τηλεφώνων, οι οποίοι παρακολουθήθηκαν για διάγνωση διαφόρων µορφών όγκων, καρκίνων και λευχαιµίας για 21 χρόνια µετά από την έναρξη χρήσης κινητού. Τα αποτελέσµατα έδειξαν πως, τόσο βραχυπρόθεσµα όσο και µακροπρόθεσµα, η χρήση κινητού τηλεφώνου δεν συσχετιζόταν µε αυξηµένες πιθανότητες προσβολής από όγκους στον εγκέφαλο, στους σιελογόνους αδένες και στα µάτια. Επίσης, δεν υπήρχε αύξηση κινδύνου για λευχαιµία.

Ρεπορταζ

ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπεται από τα κινητά τηλέφωνα έχει ενοχοποιηθεί, κατά καιρούς, για πιθανή πρόκληση καρκίνων, όπως π.χ. στον εγκέφαλο, και λευχαιμίας

Μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων Δημήτριος Καρακάσης, Διευθυντής αιματολογικής κλινικής του νοσοκομείου «Ο Ευαγγελισμός» και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας Η αλλογενής μεταμόσχευ- νεύρεση μοσχεύματος από 1. Ελάχιστος αριθμός κασχευμάτων στις ιδιωτικές ση αιμοποιητικών κυττάρων αποθηκευμένο ομφαλιοπλαταγεγραμμένων δοτών. τράπεζες. Σημειώνεται ότι χρησιμοποιείται ευρύτατα σε κουντιακό αίμα. Είναι αυτο- 2. Βραδύτητα στην εξέταδεν υπάρχει καμία επιστηασθενείς με λευχαιμίες και νόητο ότι το αποθηκευμένο ση της συμβατότητας των μονική βάση για τη σημασπανιότερα σε ασθενείς με ομφαλοπλακουντιακό αίμα δειγμάτων. σία της αποθήκευσης για λέμφωμα. Αρκετές φορές θα πρέπει να έχει αποθηκευ- 3. Βραδύτητα στην ανάρτηιδία χρήση. είναι η μόνη θεραπεία για θεί σε δημόσια και όχι σε ιση των αποτελεσμάτων 2. β. Εντυπωσιακά υψητους ασθενείς αυτούς. Μό- διωτική τράπεζα. της συμβατότητας στις λός αριθμός ιδιωτικών νο το 30% των ασθενών Δυστυχώς, τόσο ως προς κατάλληλες ιστοσελίδες. τραπεζών. διαθέτουν συμβατό αδελ- την ύπαρξη μη συγγενών 4. Σχετικά συχνή άρνηση 3. γ. Απουσία μηχανισμού ελέγχου της λειτουργίας φό για να χρησιμοποιηθεί δοτών όσο και ως προς την των εθελοντών δοτών να ως δότης. αποθήκευση ομφαλιοπλαχορηγήσουν μόσχευμα, των ιδιωτικών τραπεζών. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις κουντιακού αίματος σε δημόόταν αυτό τους ζητηθεί. 4. δ. Παραπλανητική πληροη λύση είναι είτε η ανεύρε- σιες τράπεζες, τα πράγματα Ομφαλιοπλακουντιαφόρηση από τις ιδιωτικές ση κάποιου μη συγγενούς στη χώρα μας είναι απογοκό αίμα. τράπεζες αναφορικά με τη 1. α. Εντυπωσιακά υψηλός δότη, ο οποίος είναι συμβα- ητευτικά. Ειδικότερα: μελλοντική χρησιμότητα τός με τον ασθενή, είτε η α- Μη συγγενείς δότες. αριθμός καταθέσεως μοτης αυτόλογης κατάθεσης.

ψης των παιδιών από τις μητέρες τους, οι τυχόν θεραπείες που αυτές είχαν κάνει κ.ά. Οι Γάλλοι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η χρήση των ορμονών για τη διευκόλυνση της γονιμοποίησης υπερδιπλασιάζει (αύξηση κατά 2,6 φορές) τον κίνδυνο το παιδί να εμφανίσει την πιο κοινή μορφή παιδικής λευχαιμίας, την οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, ενώ αυξάνει σε ελαφρώς μικρότερο βαθμό (κατά 2,3 φορές) τον κίνδυνο για μια πιο σπάνια μορφή, την οξεία μυελοειδή λευχαιμία. Ακόμα, οι επιστήμονες ανέφεραν ότι αυξημένος κίνδυνος λευχαιμίας, αν και μικρό-

/ Φεβρουάριος 2013

τερος, υπάρχει επίσης για τα παιδιά εκείνων των μητέρων που προσπάθησαν για πάνω από ένα χρόνο να μείνουν έγκυες και έκαναν τη σχετική ορμονοθεραπεία, αλλά τελικά κατάφεραν να συλλάβουν με φυσικό τρόπο, χωρίς τη βοήθεια των φαρμάκων. Σε αυτή την περίπτωση, διαπιστώθηκε ότι υπήρχε αυξημένος κίνδυνος κατά 50% για την εμφάνιση της οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας. Η έρευνα δεν βρήκε να υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στις διαφορετικές μεθόδους της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και στον κίνδυνο της λευχαιμίας. Οι Γάλλοι

επιστήμονες δήλωσαν ότι δεν μπορούν ακόμα να δώσουν μια εξήγηση για τη σχέση μεταξύ ορμονοθεραπείας και παιδικής λευχαιμίας, επεσήμαναν όμως ότι η μελέτη τους επιβεβαιώνει τις προϋπάρχουσες υποψίες πως οι τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, με κάποιο τρόπο, συνδέονται με την εμφάνιση του παιδικού καρκίνου. Οι επιστήμονες υπογράμμισαν την ανάγκη να γίνουν περαιτέρω έρευνες πάνω στο ζήτημα.

Το λεμφικό σύστημα Το λεμφικό σύστημα είναι ένα δίκτυο οργάνων (μυελός των οστών, σπλήνα, θύμος αδένας, λεμφαδένες, αμυγδαλές, σκωληκοειδής απόφυση), ιστών και πόρων και έχει δύο ρόλους: Παροχέτευση υγρών από τα κύτταρα και τους ιστούς προς την κυκλοφορία του αίματος Καταπολέμηση των λοιμώξεων και του καρκίνου, μέσω της κατανομής λεμφοκυττάρων (λευκών αιμοσφαιρίων) σε όλο το σώμα. Το λεμφικό υγρό, το οποίο περιλαμβάνει πρωτεΐνες, λίπη και λεμφοκύτταρα, κυκλοφορεί γύρω από το λεμφικό σύστημα μέσω ενός πολύπλοκου δικτύου λεπτών σωλήνων που ονομάζονται λεμφικά αγγεία. Στην προστασία του σώματος κατά των βακτηρίων και των ιών εμπλέκονται δύο κύριοι τύποι λεμφοκυττάρων: τα B-κύτταρα και τα T-κύτταρα. Τα B-κύτταρα ωριμάζουν σε πλασμοκύτταρα, τα οποία παράγουν αντισώματα απαραίτητα για την καταπολέμηση των λοιμώξεων. Τα T-κύτταρα εμπλέκονται κυρίως στον έλεγχο των ανοσοκυτταρικών αντιδράσεων και στην ενεργοποίηση των B-κυττάρων, μέσω της παραγωγής ισχυρών χημικών ουσιών που ονομάζονται λεμφοκίνες.

Λέμφωμα: Ο "σιωπηλός" εχθρός Το λέμφωμα αναφέρεται ως «σιωπηλός καρκίνος», καθώς συχνά τα συμπτώματά του συγχέονται με απλές καθημερινές ασθένειες, όπως ένα κρυολόγημα ή γρίπη. Ο ασθενής μπορεί να μη δώσει ιδιαίτερη σημασία και να μην απευθυνθεί σε γιατρό, με αποτέλεσμα να μη γίνει έγκαιρη διάγνωση της νόσου. Τα Hodgkin λεμφώματα προσβάλλουν κυρίως νεαρές ηλικίες (από 20 έως 40 ετών), ενώ τα Μη Hodgkin προσβάλλουν κυρίως τη μέση ηλικιακή ομάδα (40 έως 60 ετών). Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι οι άνδρες πλήττονται περισσότερο. Το λέμφωμα έχει 6 απλά συμπτώματα: 1. Ανώδυνη διόγκωση στο λαιμό, στη μασχάλη ή στην περιοχή των γεννητικών οργάνων 2. Νυχτερινή εφίδρωση 3. Ανεξήγητος πυρετός 4. Απώλεια βάρους και κόπωση 5. Βήχας ή δυσκολία στην αναπνοή 6. Επίμονη φαγούρα σε όλο το σώμα

Πώς δρα η θεραπεία του λεμφώματος Οι θεραπευτικές αποφάσεις λαμβάνονται βάσει του τύπου ή του υποτύπου του λεμφώματος. Ο στόχος της θεραπείας είναι η επίτευξη ύφεσης ή και ίασης, που για το λέμφωμα Hodgkin φτάνει σε ποσοστό το 80-90%, ενώ για τα υπόλοιπα λεμφώματα Μη Hodgkin το 50%. Η χημειοθεραπεία σκοτώνει τα ταχέως διαιρούμενα και αναπτυσσόμενα κύτταρα, όπως και αυτά του λεμφώματος. Υπάρχουν

Ποιος κινδυνεύει από λευχαιμία;

Οι παράγοντες κινδύνου για λευχαιμία πιστεύεται ότι είναι: Ηλικία - Περίπου 60% με 70% των λευχαιμιών παρουσιάζονται σε ασθενείς μεγαλύτερους των 50 ετών. Ακτινοβολία - Ο κίνδυνος για τη χρόνια μυελογενή λευχαιμία αυξάνει για τους ανθρώπους που έχουν δεχθεί υψηλές δόσεις ακτινοβολίας. Χημικά - Ο κίνδυνος λευχαιμίας είναι κατά 20 φορές μεγαλύτερος για τους εργαζόμενους που εκτίθενται μακροχρόνια σε βενζένιο, διαλύτες, εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνα και λιπάσματα. Γενετική - Η λευχαιμία είναι 15 φορές πιο συχνή σε παιδιά με σύνδρομο Down, το οποίο αποτελεί μια γενετική ανωμαλία. Υπάρχουν και άλλες ανωμαλίες που παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο για λευχαιμία, όπως η αναιμία Fanconi, το σύνδρομο Bloom, κ.ά. Κάπνισμα - Υπάρχουν χημικά στα τσιγάρα που μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα για λευχαιμία, όπως βενζένιο, πολώνιο -210 και πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες.

Ρεπορταζ

ια τους ασθενείς με λεμφώματα και χρόνια λεμφογενή λευχαιμία μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς και εκείνους που εμφανίζουν και άλλα προβλήματα, η Bendamustine, μια παλιά και μέχρι πρόσφατα εγκαταλελειμμένη ουσία, έχει πολύ καλά αποτελέσματα

διάφοροι τύποι χημειοθεραπευτικών φαρμάκων και ο γιατρός σας θα συνδυάσει κάποια από αυτά για τη θεραπεία σας, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της νόσου σας. Η χημειοθεραπεία δίνεται σε κύκλους, ενώ μεταξύ των θεραπειών μεσολαβεί ένα κα-

Οι ασθενείς που πάσχουν από λέμφωμα στην Ελλάδα εμφανίζονται ελλιπώς ενημερωμένοι σχετικά με ζητήματα που αφορούν στην ασθένειά τους, τη θεραπεία που πρέπει να ακολουθήσουν και την εξέλιξη της νόσου. Το παραπάνω συμπέρασμα προκύπτει από την έρευνα “Γνώσεις, στάσεις και ποιότητα ζωής ασθενών με λέμφωμα”, που πραγματοποιήθηκε σε 87 ασθενείς με λέμφωμα από τον Ιανουάριο ως τον Αύγουστο του 2009. Η έρευνα διεξήχθη με χορηγία της Roche (Hellas) A.E. από τους φορείς: Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας του Εργαστηρίου Υγιεινής, Επιδημιολογίας & Ιατρικής Στατιστικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Αιματολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο ΓΝΑ «Λαϊκό» Αιματολογική Κλινική του ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς» Περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς δήλωσαν ότι αισθάνονται καθόλου ή μέτρια ενημερωμένοι (βαθμολογία από 1 ως 3 σε

κλίμακα με άριστα το 5) σχετικά με το είδος της θεραπείας που ακολουθούν (55,3%), την πιθανή πορεία της νόσου (58,3%), τις ανεπιθύμητες ενέργειες (67,1%) και τη διάρκεια της θεραπείας (50%). Ο βαθμός ενημέρωσης εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από το μορφωτικό επίπεδο των ασθενών. Συγκεκριμένα, τα άτομα με ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση δήλωσαν πολύ περισσότερο ενημερωμένα για όλα τα θέματα που σχετίζονται με την ασθένεια και τη θεραπεία, σε σχέση με τους αποφοίτους δημοτικού. Η κυριότερη πηγή ενημέρωσης για όλους τους ασθενείς είναι ο θεράπων γιατρός τους, καθώς το 95% περίπου των ασθενών αντλεί απ’ αυτόν πληροφορίες για την πορεία της νόσου, για το είδος, τη διάρκεια και τις ανεπιθύμητες ενέργειες της θεραπείας. Άλλοι επαγγελματίες υγείας, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, το ίντερνετ, το οικογενειακό και το φιλικό περιβάλλον ακολουθούν με πολύ μικρότερα ποσοστά, χαμηλότερα του 12%. Ωστόσο, η χρήση του ίντερνετ για την άντληση πληροφοριών είναι ιδιαίτερα δη-

/ Φεβρουάριος 2013

τάλληλο χρονικό διάστημα ανάπαυσης. Η θεραπεία διαρκεί συνήθως μερικούς μήνες και κατά κύριο λόγο χορηγείται στα εξωτερικά ιατρεία του νοσοκομείου. Έτσι, ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι του την ίδια ημέρα, αν και κάποιες φορές

μοφιλής στα άτομα κάτω των 50 ετών. Το 46,2% των ασθενών αυτής της ηλικιακής ομάδας χρησιμοποιεί το ίντερνετ για να ενημερωθεί σχετικά με το είδος της θεραπείας, το 23,1% για την πορεία της ασθένειας, την κατάλληλη διατροφή και τη φυσική άσκηση που πρέπει να ακολουθούνται κατά τη διάρκεια της θεραπείας, το 15,4% για τις ανεπιθύμητες ενέργειες και το 7,7% για τη διάρκεια της θεραπείας. Μεταξύ των θεραπευτικών επιλογών για την αντιμετώπιση της νόσου, οι περισσότεροι ασθενείς γνωρίζουν τη χημειοθεραπεία (80,2%), ενώ λιγότεροι την ακτινοθεραπεία (30,3%), τη μεταμόσχευση μυελού (30,3%) και τη θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα (12%). Ως προς τις πιθανές ανεπιθύμητες παρενέργειες της θεραπείας, την κόπωση γνωρίζει το 70,7% των ασθενών, την απώλεια μαλλιών το 52,4% και την απώλεια όρεξης το 43,8%, ενώ λιγότερο γνωστές είναι η διάρροια (32,1%), η ελάττωση του αριθμού των κυττάρων στο αίμα (27,8%), τα προβλήματα γονιμότητας (16,9%) και οι διαταραχές της σεξουαλικής λειτουργίας (11,5%).

ίσως χρειαστεί να παραμείνει στο νοσοκομείο για μικρό χρονικό διάστημα. Στην ακτινοθεραπεία χρησιμοποιούνται θεραπευτικές δόσεις ακτινοβολίας για τη θανάτωση των κυττάρων του λεμφώματος. Η ακτινοθεραπεία στοχεύει τα τμήματα του σώματος όπου εντοπίζεται το λέμφωμα. Αυτή η μέθοδος προϋποθέτει διαδοχικές επισκέψεις στο ακτινοθεραπευτικό τμήμα του νοσοκομείου για ένα διάστημα. Οι βιολογικές θεραπείες είναι κυρίως μονοκλωνικά αντισώματα που διεγείρουν την ανοσολογική απάντηση του οργανισμού κατά των λεμφοκυττάρων που έχουν αναπτύξει το λέμφωμα. Οι θεραπείες αυτές χορηγούνται ενδοφλέβια και συνήθως η έγχυση γίνεται στα εξωτερικά ιατρεία του νοσοκομείου. Για την πρώτη χορήγησή τους ίσως χρειαστεί ο ασθενής να διανυκτερεύσει στο νοσοκομείο. Ορισμένες φορές, στους ασθενείς με βραδέως εξελισσόμενο λέμφωμα Μη Hodgkin, εφαρμόζεται η τακτική “watch-and-wait” («παρατήρηση και αναμονή»), κατά την οποία ο ασθενής δεν υποβάλλεται σε κάποια θεραπεία, ώστε να μην υποστεί τις πιθανές

Οι συμμετέχοντες στην έρευνα, σε ποσοστά άνω του 70%, ανέφεραν ότι δεν γνωρίζουν, ούτε κατά προσέγγιση, το ποσοστό 5ετούς επιβίωσης των ασθενών με διάφορους τύπους λεμφώματος (73,3% για το Non Hodgkin λέμφωμα χαμηλής κακοήθειας, 84,5% για το Non Hodgkin λέμφωμα υψηλής κακοήθειας και 76,5% για το Hodgkin λέμφωμα). Ωστόσο, αναγνώρισαν ότι ο χρόνος επιβίωσης εξαρτάται από το είδος της θεραπείας (70,4%), τον τύπο (71,6%) και το κλινικό στάδιο του λεμφώματος (63,8%), καθώς και το βαθμό κακοήθειας (57%). Ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό συσχέτισε την ψυχολογική κατάσταση με την επιβίωση (63%), κάτι που καταδεικνύει την ιδιαίτερη σημασία που αποδίδουν οι ασθενείς στην ψυχική διάσταση της νόσου. Κατά τη διάρκεια των περιόδων ύφεσης, φαίνεται ότι η πλειονότητα των ασθενών φροντίζουν να επισκέπτονται το γιατρό τους για να πραγματοποιήσουν περιοδικό έλεγχο της υγείας τους. Το 80,6% κάθε 6 μήνες, το 2,8% κάθε χρόνο, το 2,8% κάθε 2 χρόνια, ενώ υπάρχει και έ-

παρενέργειές της, μιας και δεν έχει συμπτώματα ή η νόσος βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Ωστόσο, δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι η τακτική “watch-and-wait” σημαίνει πως δεν γίνεται κάτι για την ασθένεια, καθώς ο γιατρός παρακολουθεί στενά τον ασθενή.•••

να ποσοστό 13,9% που δεν πραγματοποιεί περιοδικό έλεγχο. Όταν πρέπει να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις σχετικά με τη θεραπεία, η άποψη του γιατρού έχει καθοριστική σημασία. Αξιολογώντας τη βαρύτητα της άποψης του θεράποντα γιατρού σχετικά με τις αποφάσεις που αφορούν τη θεραπεία από το 1 ως το 5 (όπου 1 σημαίνει καθόλου σημαντική και 5 πολύ σημαντική), η μέση βαθμολογία για την άποψη του γιατρού ήταν 4,89. Αντίθετα, η προσωπική άποψη είχε μέση βαθμολογία 2,27, η άποψη του συγγενικού περιβάλλοντος 1,79 και η άποψη του φιλικού περιβάλλοντος μόλις 1,32. Ως προς τις αντιλήψεις σχετικά με τη νόσο, φαίνεται ότι οι ασθενείς πιστεύουν πολύ στην αξία της θεραπευτικής αγωγής που ακολουθούν (βαθμολογία 8,58 στα 10). Αντίθετα, κατανοούν την ασθένεια σε μέτριο βαθμό (5,9 στα 10) και αισθάνονται ότι έχουν περιορισμένο έλεγχο πάνω της (5,24). Η ποιότητα ζωής των ασθενών της έρευνας φαίνεται να είναι συνολικά καλύτερη,

σε σύγκριση με άλλους Ευρωπαίους πάσχοντες από λέμφωμα. Στις κλίμακες της κοινωνικής λειτουργικότητας και του ρόλου τους στη ζωή, οι Έλληνες ασθενείς έχουν υψηλότερη μέση βαθμολογία, καθώς φαίνεται ότι ο κοινωνικός τους ρόλος δεν επηρεάζεται ιδιαίτερα από το γεγονός ότι είναι ασθενείς. Αντίθετα, συναισθηματικά βρίσκονται σε δυσμενέστερη σχέση. Οι κλίμακες ποιότητας ζωής παίρνουν τιμές από το 0 ως το 100 και υψηλότερη βαθμολογία σημαίνει υψηλότερη ποιότητα ζωής. Τέλος, η σύγκριση μεταξύ των ασθενών που βρίσκονται σε διαφορετικές φάσεις της νόσου, αποκαλύπτει ότι οι ασθενείς που βρίσκονται σε φάση συντήρησης έχουν καλύτερη συνολική ποιότητα ζωής (76,2), σε σχέση με τους ασθενείς που βρίσκονται στη φάση της αρχικής θεραπείας (67,6) και στη φάση υποτροπής (71,7). Παράλληλα, οι ασθενείς, κατά την αρχική θεραπεία, αντιμετωπίζουν σημαντικές οικονομικές δυσκολίες (30,8), ενώ σε μεταγενέστερες φάσεις, τα οικονομικά προβλήματα είναι λιγότερα (18,5 στη φάση συντήρησης και 8,9 στη φάση υποτροπής).

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

• Η επιβολή σωρευτικών οικονομικών επιβαρύνσεων ελλοχεύει σοβαρούς κινδύνους για την ισότιμη πρόσβαση των ασθενών σε υψηλού επιπέδου φαρμακευτική περίθαλψη

Προβληματισμοί για τα μέτρα μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης Επιμέλεια: Εύα Κίτσιου, Δ.Ν. Δικαίου Υγείας, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω, «Κρεμαλής Δικηγορική Εταιρεία»

Η επιβολή του «έκτακτου τέλους» λειτουργεί εν τοις πράγμασι ως ασφαλιστική δικλείδα για την είσπραξη του οφειλόμενου claw back των προηγούμενων ετών

εμελιώδη άξονα, πάνω στον οποίο χαράσσεται σήμερα η φαρμακευτική πολιτική στη χώρα μας, συνιστά η συρρίκνωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης. Η σκοπούμενη συμπίεση του κόστους της φαρμακευτικής περίθαλψης επιδιώκεται για ακόμη μία φορά, κυρίως με την εφαρμογή αυστηρής τιμολογιακής πολιτικής και με τη θέσπιση οικονομικών επιβαρύνσεων σε φαρμακευτικές εταιρείες και σε ασθενείς, ειδικά σε σχέση με όσα φάρμακα εντάσσονται στον κατάλογο των συνταγογραφούμενων φαρμάκων που καλύπτονται από τους δημόσιους φορείς ασφάλισης υγείας.

/ Φεβρουάριος 2013

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

πό 1.1.2013 εισάγεται έκτακτο τέλος για τα φαρμακευτικά προϊόντα που συμπεριλαμβάνονται στον θετικό κατάλογο των συνταγογραφούμενων φαρμάκων που αποζημιώνονται από τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης

Πρόσφατο παράδειγμα συνιστά η επιβολή νέου έκτακτου τέλους με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 37 του Ν. 4111/2013 (ΦΕΚ Α΄18/25.01.2013), με την οποία κυρώθηκε δια νόμου η διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 11 της από 19.11.2012 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ Α΄229/19.11.2012). «Από 1.1.2013 εισάγεται έκτακτο τέλος για τα φαρμακευτικά προϊόντα που συμπεριλαμβάνονται στον θετικό κατάλογο των συνταγογραφούμενων φαρμάκων που αποζημιώνονται από τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης. Το έκτακτο τέλος που οφείλει να καταβάλει ο κάθε κάτοχος άδειας κυκλοφορίας (ΚΑΚ) φαρμακευτικών προϊόντων, που συμπεριλαμβάνονται στον θετικό κατάλογο, ορίζεται σε 15% επί των λιανικών πωλήσεων κάθε φαρμακευτικού προϊόντος που πραγματοποιήθηκαν κατά το έτος 2011. Το έκτακτο τέλος που οφείλει να καταβάλει ο κάθε κάτοχος άδειας κυκλοφορίας (ΚΑΚ) φαρμακευτικών προϊόντων που συμπεριλαμβάνονται στον θετικό κατάλογο, για το έτος 2013, δύναται να συμψηφίζεται με το καταβληθέν ή συμψηφισθέν ποσό που του αντιστοιχεί από το claw back του έτους 2012. Σε περίπτωση που το έκτακτο τέλος υπερβαίνει το claw back του 2012, δύναται μετά τον ανωτέρω συμψηφισμό το υπολειπόμενο ποσό να συμψηφιστεί με το claw back του 2013 ή το rebate του ν. 4052/2012 για τα φάρμακα που περιέχονται στον θετικό κατάλογο του 2013. Φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα για τα οποία δεν έχει καταβληθεί το έκτακτο τέλος κατά τα ανωτέρω, μεταφέρονται αυτόματα από τον κατάλο-

/ Φεβρουάριος 2013

γο συνταγογραφούμενων φαρμάκων και αποζημιούμενων από τους Φ.Κ.Α. (θετικός κατάλογος), στον κατάλογο φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων που χορηγούνται με ιατρική συνταγή και δεν αποζημιώνονται από τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης (αρνητικός κατάλογος)». Η επιβολή του εν λόγω «έκτακτου τέλους» λειτουργεί εν τοις πράγμασι ως ασφαλιστική δικλείδα για την είσπραξη του οφειλόμενου claw back των προηγούμενων ετών, δεδομένου του ότι η καταβολή του τελευταίου επάγεται την απαλλαγή των ΚΑΚ από την υποχρέωση καταβολής του έκτακτου τέλους. Αντίθετα, η μη καταβολή του claw back ενεργοποιεί την υποχρέωση καταβολής του έκτακτου τέλους, το οποίο συνιστά οικονομικά επαχθέστερο μέτρο. Εντός ενός χρονικού πλαισίου διετίας, και πέραν των νομοθετικών ρυθμίσεων όσον αφορά τις τιμές των φαρμάκων, έχει θεσπιστεί ένα πλέγμα διατάξεων που επιβάλλει σημαντικούς οικονομικούς περιορισμούς στους ΚΑΚ, προκειμένου για τα φάρμακα που εντάσσονται στον θετικό κατάλογο των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, όπως: 1. Με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 36 του Ν.4025/2011 (ήδη άρθρο 12 παρ.3 α) Ν. 3816/2010) εφάπαξ εισφορά ως τέλος εισόδου, ίση με το 4% επί της exfactory τιμής κάθε φαρμακευτικού ιδιοσκευάσματος που εντάσσεται στον θετικό κατάλογο. 2. Με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 36 του Ν.4025/2011 (ήδη άρθρο 12 παρ. 4 Ν. 3816/2010), πάγια εφάπαξ εισφορά, ως τέλος εισόδου, ποσού δύο χιλιάδων ευρώ για την πρώτη περιεκτικότητα και χιλίων ευρώ για κάθε μία από τις υπόλοι-

πες περιεκτικότητες για κάθε νέο φαρμακευτικό ιδιοσκεύασμα που θα εγκρίνεται στον θετικό κατάλογο. 3. Με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 35 του Ν.3918/2011 (όπως αντικαταστάθηκε με τη διάταξη του άρθρου 22 του Ν. 4052/2012), επιστροφή (rebate) της διαφοράς μεταξύ της «τιμής κοινωνικής ασφάλισης» και της τιμής παραγωγού ή εισαγωγέα μειωμένη κατά 9%. Υποχρέωση επιστροφής υφίσταται και για τα φάρμακα που διατίθενται από τα φαρμακεία του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., τα νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. και τις αποκεντρωμένες μονάδες αυτών, το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, το Νοσοκομείο Παπαγεωργίου, το Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν και τα νοσοκομεία του Δημοσίου οποιασδήποτε μορφής. 4. Με τη διάταξη του άρθρου 11 περ.α του Ν. 4052/2012 (όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο πρώτο του Ν. 4093/2012) το ποσό που υπερβαίνει την ανώτατη μηνιαία φαρμακευτική δαπάνη των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (1/12 του κονδυλίου που είναι εγγεγραμμένο στον ετήσιο Κοινωνικό Προϋπολογισμό και αντιστοιχεί στη φαρμακευτική περίθαλψη), επιστρέφεται με βάση τα κριτήρια της εν λόγω διάταξης (claw back). Η επιβολή σωρευτικών οικονομικών επιβαρύνσεων στις φαρμακευτικές εταιρείες δύναται να μειώσει βραχυπρόθεσμα τους δείκτες της φαρμακευτικής δαπάνης (π.χ. σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πορεία της ελληνικής οικονομίας επετεύχθη ο στόχος που είχε τεθεί για το 2012, όσον αφορά στο ύψος της φαρμακευτικής δαπάνης, και η τελευταία μειώθηκε κατά 1.050 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2011), ελλοχεύει, εντούτοις, σοβαρούς και πραγματικούς κινδύνους για την ισότιμη πρόσβαση των ασθενών-καταναλωτών σε υψηλού επιπέδου φαρμακευτική περίθαλψη και θέτει φραγμούς στην αναπτυξιακή φαρμακευτική πολιτική στη χώρα μας. Ενόψει της επιτακτικής ανάγκης για ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και συναφώς της επιχειρηματικότητας, είναι ανεπίτρεπτο να παροράται ότι υφίστανται και άλλοι εξίσου σημαντικοί παράγοντες συμπίεσης της φαρμακευτικής δαπάνης, οι οποίοι εφόσον ληφθούν υπόψη, προσφέρουν νέες διεξόδους για τη μείωση των φαρμακευτικών δαπανών, και αποδυναμώνουν τη νομιμότητα των θεσμικών παρεμβάσεων που άγουν στον «στραγγαλισμό» της βιωσιμότητας των φαρμακευτικών επιχειρήσεων στη χώρα μας. Τον Νοέμβριο του 2012 δημοσιεύθηκε η

έκθεση του Εκτελεστικού Οργανισμού για την Υγεία και τους Καταναλωτές1 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σχετικά με την εξέλιξη της φαρμακευτικής δαπάνης μέχρι το 2016, σε επτά χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης2, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Εξαιρουμένης της Πολωνίας, όπου η φαρμακευτική αγορά είναι αναπτυσσόμενη, στις υπόλοιπες χώρες αναμένεται συρρίκνωση της αγοράς των νέων πρωτότυπων φαρμάκων, η οποία συνδέεται αφενός με τη διεύρυνση της αγοράς των γενόσημων φαρμάκων, και αφετέρου με τη θέσπιση νέων ή/και αυστηρότερων κριτηρίων για την είσοδο νέων φαρμάκων στην αγορά, που σχετίζονται με την επιπρόσθετη θεραπευτική ή οικονομική ωφέλεια των νέων φαρμάκων συγκριτικά με όσα ήδη κυκλοφορούν και κατατάσσονται στην ίδια θεραπευτική κατηγορία. Αυξημένη αναμένεται η φαρμακευτική δαπάνη στους θεραπευτικούς τομείς της ογκολογίας και της ανοσολογίας, δυνάμει της εισόδου νέων βιοφαρμάκων με σημαντικά θεραπευτικά οφέλη, τα οποία θα καλύψουν ανικανοποίητες ιατρικές ανάγκες. Επιπλέον, ουσιώδη επιρροή στους προϋπολογισμούς της φαρμακευτικής δαπάνης θα έχουν φάρμακα που προορίζονται για την αντιμετώπιση καρδιαγγειακών νοσημάτων, νόσων του κεντρικού νευρικού συστήματος και του αναπνευστικού. Σύμφωνα με αυτή την έκθεση, σημαντική είναι η εξοικονόμηση που αντλείται από την αγορά των γενόσημων και των βιοϊσοδύνα-

ντός ενός χρονικού πλαισίου διετίας, και πέραν των νομοθετικών ρυθμίσεων όσον αφορά τις τιμές των φαρμάκων, έχει θεσπιστεί ένα πλέγμα διατάξεων που επιβάλλει σημαντικούς οικονομικούς περιορισμούς στους ΚΑΚ, προκειμένου για τα φάρμακα που εντάσσονται στον θετικό κατάλογο των συνταγογραφούμενων φαρμάκων

Executive Agency for Health and Consumers – EAHC-European Commission, EU Pharmaceutical Expenditure forecast, Final Report 26 November 2012. 2 Γαλλία, Hνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ελλάδα και Ουγγαρία. 1

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

νόψει της επιτακτικής ανάγκης για ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και συναφώς της επιχειρηματικότητας, είναι ανεπίτρεπτο να παροράται ότι υφίστανται και, εξίσου σημαντικοί, παράγοντες συμπίεσης της φαρμακευτικής δαπάνης

μων φαρμάκων. Παρά ταύτα, η ανάπτυξη της αγοράς των δύο ανωτέρω κατηγοριών φαρμάκων δεν επάγεται από μόνη της ουσιώδη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης, δεδομένου του ότι απαιτείται η επενέργεια και άλλων παραγόντων, όπως το θεσμικό

Το άρθρο 56 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) διασφαλίζει την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών στην εσωτερική αγορά. Στην έννοια των υπηρεσιών περιλαμβάνονται και όσες απορρέουν από την άσκηση νομοθετικά κατοχυρωμένων επαγγελμάτων, όπως του γιατρού, του δικηγόρου, του πολιτικού μηχανικού κ.λπ. Η αρχή της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών δεσμεύει, μεταξύ άλλων, και τις νομικά αυτόνομες επαγγελματικές ενώσεις, οι οποίες δεν υπόκεινται σε δημοσίου δικαίου κανόνες και οι οποίες θέτουν ή/και ελέγχουν την εφαρμογή των επαγγελματικών κανόνων που υπαγορεύονται από το γενικό συμφέρον, όσον αφορά στην οργάνωση, στα προσόντα, στη δεοντολο-

γία, στη διαφήμιση κ.λπ. ορισμένης επαγγελματικής δραστηριότητας. Αυτό σημαίνει ότι οι επιβαλλόμενοι επαγγελματικοί κανόνες μπορούν να εισάγουν περιορισμούς στην ελεύθερη παροχή υπηρεσιών, εφόσον οι επιβαλλόμενοι περιορισμοί δεν καθιστούν δυσχερέστερη, στο κράτος υποδοχής, την παροχή υπηρεσιών από επαγγελματία, ο οποίος είναι εγκατεστημένος σε άλλο κράτος-μέλος. Έτσι, η επιβολή πειθαρχικής κύρωσης άγουσας ακόμη και σε έκπτωση από το δικαίωμα ασκήσεως του επαγγέλματος συνιστά, καταρχάς, περιορισμό της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, η οποία, εντούτοις, μπορεί να δικαιολογηθεί από λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας και των καταναλωτών. Για τον λόγο αυτόν, τα εθνικά

/ Φεβρουάριος 2013

πλαίσιο που διέπει την κυκλοφορία των εν λόγω φαρμάκων, οι συνταγογραφικές συνήθειες των γιατρών και οι αντιλήψεις του μέσου ασθενούς-καταναλωτή, όσον αφορά στην ασφάλεια και στην αποτελεσματικότητα του χορηγούμενου φαρμάκου σε

δικαστήρια υποχρεούνται να εξετάζουν ad hoc, αν υφίσταται λογική συνέπεια μεταξύ του επιβαλλόμενου μέτρου και του επιδιωκόμενου με αυτό σκοπού (έλεγχος της καταλληλότητας) και να ελέγχουν την αυστηρότητα του επιλεγέντος μέτρου (έλεγχος της αναγκαιότητας). Στην περίπτωση, όμως, της παροχής διασυνοριακών υπηρεσιών, ο έλεγχος της αναγκαιότητας του μέτρου εξετάζεται από την άποψη του παρέχοντος διασυνοριακά υπηρεσίες, και συγκεκριμένα αν ο τρόπος της εφαρμογής των επαγγελματικών περιοριστικών κανόνων σε αυτή την κατηγορία επαγγελματιών, τους αποθαρρύνει εν τέλει από τη μετάβασή τους στο κράτος-μέλος υποδοχής1. C-475/11, Προτάσεις Γενικού Εισαγγελέα Perdo Cruz Villalon. 1

Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων καλείται να κρίνει την περίπτωση της επιβολής σε βάρος Έλληνα γιατρού πειθαρχικών κυρώσεων από τον ιατρικό σύλλογο άλλου κράτους-μέλους, στο οποίο παρέχει περιστασιακά τις υπηρεσίες του. Οι πειθαρχικές κυρώσεις αφορούν, ειδικότερα, στην παραβίαση των κανόνων που έχει θέσει ο ιατρικός σύλλογος του κράτους υποδοχής σχετικά με: α) Τον τρόπο χρέωσης των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών, και β) Τη διαφήμιση των ιατρικών υπηρεσιών. Στην εξεταζόμενη περίπτωση, ο κώδικας ιατρικής δεοντολογίας του κράτους υποδοχής προβλέπει ότι οι ιατρικές αμοιβές πρέπει να είναι ανάλογες των παροχών, εφόσον πρόκειται

σχέση με το πρωτότυπο αυτής της θεραπευτικής ομάδας. Εν γένει, η εν λόγω μελέτη κάνει εκτιμήσεις για το ύψος της φαρμακευτικής δαπάνης κατά τα επόμενα χρόνια, αναλύοντας τη διάδραση μεταξύ διαφόρων κατηγοριών φαρμάκων, λαμβανομένων συγχρόνως υπόψη των δημογραφικών παραγόντων. Δευτερεύουσα φέρεται, συνεπώς, η σημασία θεσμικών μέτρων που συνδέονται με την μετακύλιση του «επιπλέον» φαρμακευτικού κόστους σε φαρμακευτικές επιχειρήσεις και ασθενείς. Με τον ίδιο τρόπο, τόσο ο εθνικός νομοθέτης όσο και η κανονιστικώς δρώσα διοίκηση, καλούνται να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης δημιουργικά, θέτοντας ένα τέλος στις πολιτικές υγείας που διασφαλίζουν εφήμερες και μόνο εισροές στα δημόσια ταμεία, και οδηγούν τον επιχειρηματικό χώρο του φαρμάκου σε πλήρη μαρασμό, με την αυστηρή εφαρμογή πραγματικών φαρμακοοικονομικών κριτηρίων κόστους/αποτελεσματικότητας, την ενίσχυση της φαρμακοε-

για χρέωση ιατρικής υπηρεσίας μη περιλαμβανόμενης στον «κώδικα κατατάξεως ιατρικών πράξεων». Δεδομένου του ότι επρόκειτο για ιατρική πράξη μη περιγραφόμενη στον ανωτέρω πίνακα, ο εν λόγω γιατρός εφήρμοσε τον κωδικό χρεώσεως που ήταν πλησιέστερος στο είδος της υπηρεσίας για την οποία ζήτησε αμοιβή, ενώ όφειλε να εφαρμόσει χρέωση ανάλογη των παροχών του, λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική κατάσταση του λήπτη της υπηρεσίας. Η νομιμότητα της επιβληθείσας κυρώσεως θα κριθεί, συνεπώς, στο πλαίσιο της αρχής της αναλογικότητας, και ειδικότερα με έννομο κριτήριο το αν η απαρέγκλιτη εφαρμογή των περιοριστικών κανόνων που αφορούν στον τρόπο χρέωσης

παγρύπνησης και των μηχανισμών ελέγχου της βιοϊσοδυναμίας των φαρμάκων, καθώς και την επιμόρφωση του ασθενούς-καταναλωτή αναφορικά με τον ενεργό ρόλο του στην ποιότητα της παρεχόμενης φαρμακευτικής περίθαλψης. •••

των ιατρικών υπηρεσιών εξυπηρετεί τη δημόσια υγεία και τους καταναλωτές και είναι το μόνο αποτελεσματικό μέσο για τη διασφάλιση των εν λόγω δημόσιων αγαθών. Επιπλέον, ιδιαίτερη έννομη επιρροή στη διείσδυση ελεύθερων επαγγελματιών στην αγορά άλλου κράτους-μέλους ασκούν οι κανόνες που ισχύουν στο κράτος υποδοχής, όσον αφορά τη διαφήμιση. Έχει κριθεί, καταρχάς, ότι η διαφήμιση ασκεί «καθοριστικό ρόλο στις δυνατότητες μιας εταιρείας να εγκατασταθεί σε νέο κράτοςμέλος και να αναπτύξει εκεί τις δραστηριότητές της»2, κατά το μέτρο που επιτρέπει στους καταναλωτές «να εγκαταλείψουν τις παλαιές τους συνήθειες και C-500/06, Προτάσεις της 31ης Ιανουαρίου 2008.

κατά συνέπεια,[…] ευνοεί τον ανταγωνισμό»3. Με έννομη αφετηρία τις ανωτέρω παραδοχές, το ΔΕΚ έχει ήδη αξιολογήσει ορισμένες περιπτώσεις διαφήμισης ιατρικών δραστηριοτήτων και έχει κρίνει ότι η απαγόρευση της διαφήμισης σπουδών ιατρικών επαγγελμάτων και ιατρικώνχειρουργικών θεραπειών στον τομέα της αισθητικής συνιστά περιορισμό της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, δεδομένου του ότι καθιστά δυσχερέστερη την πρόσβαση των επιχειρηματιών στην αγορά. Στην εξεταζόμενη περίπτωση της διαφήμισης του Έλληνα γιατρού, το Δικαστήριο καλείται να κρίνει τη νομιμότητα ενός επιβαλλόμενου περιοριC-500/06, Προτάσεις της 31ης Ιανουαρίου 2008, σκ. 82.

σμού, που δεν αφορά τη διαφήμιση αυτή καθαυτήν, αλλά το περιεχόμενό της, και ειδικότερα την απαγόρευση της πρόκλησης σύγχυσης και της παραπλάνησης του κοινού. Σύμφωνα με την πρόταση του Γενικού Εισαγγελέα, τυχόν επιβαλλόμενοι περιοριστικοί κανόνες ως προς τον τρόπο διαφήμισης των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών συνιστούν θεμιτό περιορισμό της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, εφόσον δεν εισάγουν διακρίσεις και έχουν ως σκοπό την προστασία των καταναλωτών και της δημόσιας υγείας και υπό την προϋπόθεση ότι οι επαπειλούμενες πειθαρχικές κυρώσεις (λόγω παραβίασης των εν λόγω κανόνων) είναι ανάλογες της κρινόμενης συμπεριφοράς.

AΡΘΡΟ

• Η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας λειτουργεί σαν να έχει προσδιορίσει το πρόβλημα σε ένα και μόνο παράγοντα: το κόστος

ΕΣΥ

Αδαείς ή απλά ανίκανοι να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά;

του Ι. Καλογερά, Σύμβουλου Επικοινωνίας

Το "Βατερλώ" της Υγείας είναι πρωτίστως πρόβλημα σχεδιασμού, το οποίο, όταν συνδυάζεται και με πρόβλημα επικοινωνίας, αποτελεί ένα εκρηκτικό μίγμα, που απλά περιμένεις πότε θα εκραγεί

αθημερινά δημοσιεύματα σχετικά με τις αδυναμίες του Εθνικού Συστήματος Υγείας, είτε πρόκειται για το «δεν πληρώνω» του ΕΟΠΥΥ είτε για τις διάφορες ελλείψεις φαρμάκων και υλικών στα νοσοκομεία, δείχνουν ξεκάθαρα το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η Υγεία στην Ελλάδα.

Είναι άραγε το γεγονός αυτό απόρροια της γενικότερης οικονομικής κρίσης ή μήπως η κρίση αποτέλεσε τη θρυαλλίδα η ο-

ποία άναψε τη φωτιά σε μια, κατά τα άλλα ήδη εύφλεκτη, κατάσταση; Ίσως φταίει η εμπειρία μου σε πολυε-

/ Φεβρουάριος 2013

AΡΘΡΟ

παιτείται άμεσα μια στρατηγική επικοινωνίας η οποία θα χτίσει συμμαχίες με τους κοινωνικούς εταίρους και θα φροντίσει να συγκατατεθούν προς μια απλή και βιώσιμη λύση για την κοινωνία και το μέλλον

θνικές εταιρείες, αλλά είμαι πεπεισμένος ότι ο τρόπος με τον οποίο η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας προσεγγίζει το θέμα δεν είναι ο ενδεδειγμένος. ‘Όταν έχεις ένα πρόβλημα, το προσδιορίζεις και το λύνεις, δεν κοιτάς να το «χώσεις κάτω από το χαλί για να μην το βλέπει η πεθερά». Η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας λειτουργεί σαν να έχει προσδιορίσει το πρόβλημα σε έναν και μόνο παράγοντα: το κόστος. Αν και δεν συμμερίζομαι την άποψη αυτή, θα δεχθώ ότι υπό τις παρούσες συνθήκες είναι το πλέον επείγον θέμα για να αντιμετωπίσει κανείς. Ας δούμε λοιπόν πώς θα προσέγγιζε το συγκεκριμένο πρόβλημα οποιοσδήποτε manager του ιδιωτικού τομέα. Το κόστος Υγείας αναλύεται σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες κόστους:

Αφήνοντας κατά μέρος τις συνωμοσιολογικές αναλύσεις, οι οποίες θέλουν το Υπουργείο Υγείας να λειτουργεί με ένα συγκεκριμένο σχέδιο διάλυσης της φαρμακευτικής αγοράς, με στόχο να την κάνει εύκολη λεία στις πολυεθνικές εταιρείες που λυμαίνονται τόσο τις παροχές υγείας όσο και τη διακίνηση των φαρμάκων. Ας προσπαθήσουμε να δούμε τα πράγματα με, όσο αυτό είναι δυνατόν, αντικειμενικό τρόπο. Το «Βατερλώ» της Υγείας είναι πρωτίστως πρόβλημα σχεδιασμού, το οποίο, όταν συνδυάζεται και με πρόβλημα επικοινωνίας, αποτελεί ένα εκρηκτικό μίγμα, που απλά περιμένεις πότε θα εκραγεί. Το ερώτημα το οποίο προκύπτει είναι πόσο μεγάλη θα είναι και τι θα πάρει μαζί της η έκρηξη; Την ηγεσία του υπουργείου; Την κυβέρνηση; Τη χώρα;

1. Κόστος υποδομών (κτηριακές εγκαταστάσεις ιατρικός – διοικητικός εξοπλισμός). 2. Κόστος ανθρωπίνων πόρων (γιατροί, νοσηλευτές, διοικητικό και λοιπό προσωπικό). 3. Κόστος φαρμάκων. 4. Κόστος υλικών (ξενοδοχειακό, διοικητικό, παραφαρμακευτικό κ.ά.) Προσδιορίζει με διαφάνεια και ακρίβεια το κόστος κάθε κατηγορίας και παράλληλα τον στόχο και το χρονοδιάγραμμα μείωσης στην κάθε κατηγορία. Παράλληλα ορίζει και το πού θέλουμε να πάμε, με ποιο ευρωπαϊκό ή άλλο σύστημα Υγείας θέλουμε να μοιάσουμε, ώστε να είναι σε όλους τους συμμετέχοντες (προσωπικό και προμηθευτές) γνωστό και να λειτουργεί ως Benchmark. Αν θέλεις να χτίσεις ένα σύστημα υγείας, έστω και με υλικά κατεδαφίσεως, πρέπει να έχεις ένα συγκεκριμένο σχέδιο, διαφορετικά όλοι θα ενεργούν προς διαφορετικές, και συχνά αντικρουόμενες, κατευθύνσεις.

Εάν η έκρηξη διαλύσει τα δύο πρώτα, αυτό είναι πρόβλημα της Νέας Δημοκρατίας. Εάν όμως η γόμωση είναι ήδη τέτοια που θα διαλύσει τη χώρα, τότε είναι πρόβλημα όλων μας. Υπάρχει εθνικό σχέδιο για την Υγεία; Υποθέτουμε ότι η απάντηση του πρωθυπουργού στο συγκεκριμένο ερώτημα είναι θετική, και αυτό γιατί αν είναι αρνητική, τότε θα πρέπει να κατανοήσει ότι έχει ήδη παρέλθει το διάστημα των 100 πρώτων ημερών, που θεωρείται ένα ικανό περιθώριο μιας κυβέρνησης για να παρουσιάσει στην κοινωνία το πρόγραμμά της ώστε να χτίσει τις απαραίτητες κοινωνικές συμμαχίες που θα τη βοηθήσουν στην πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή. Εάν δεν υπάρχει εθνικό σχέδιο για την Υγεία στη χώρα, τότε θα πρέπει να συγκροτηθεί άμεσα μια ομάδα ειδικών η οποία θα παρουσιάσει άμεσα ένα σωστό και εφαρμόσιμο χρο-

/ Φεβρουάριος 2013

νοστοχοδιάγραμμα (αγαπημένη λέξη του πρωθυπουργού). Ας δούμε τώρα την επικοινωνία του Υπουργείου Υγείας τους τελευταίους 6 μήνες. Αν αναλύσει κανείς τα δελτία τύπου, καθώς και τις συνεντεύξεις των επικεφαλής, τόσο του Υπουργείου όσο και του ΕΟΠΥΥ, θα διακρίνει έναν παλαιοκομματισμό χειρίστου είδους. Η επικοινωνία τους εύκολα μπορεί να χωρισθεί σε τρεις κατηγορίες: 1. Αυτοπροβολής: Ο υπουργός/υφυπουργός συνάντησε τον τάδε ή φρόντισε αυτοπροσώπως για το δείνα πρόβλημα. 2. Κατηγόρησε τους άλλους: Για τα προβλήματα κάποιος άλλος φταίει και οι άνθρωποι του Υπουργείου παλεύουν με «ανεμόμυλους». Φταίνε οι γιατροί. Φταίνε οι φαρμακοποιοί. Φταίνε οι προμηθευ-

κοινωνικούς εταίρους και θα φροντίσει να συγκατατεθούν προς μια απλή και βιώσιμη λύση για την κοινωνία και το μέλλον. Καλή η ισορροπία μεταξύ των τριών κομμάτων, αλλά θα πρέπει να επιδιώξουν και την ισορροπία με την κοινωνία. Η πρώτη τούς εξασφαλίζει τον μισθό, αλλά μόνο η δεύτερη τούς εξασφαλίζει το μέλλον. Υπάρχει στρατηγική επικοινωνίας στην κυβέρνηση; Η απάντηση είναι ότι αν υπάρχει, είναι πάρα πολύ καλά κρυμμένη. Υπάρχει σίγουρα υπουργός Μέσων και Επικοινωνίας. Αλλά αυτός, συνήθως, το μόνο που κάνει είναι να βρίσκει ατάκες για να κατηγορείται η αντιπολίτευση. Πιστεύουν, άραγε, ότι έτσι επικοινωνούν αποτελεσματικά με τον κόσμο; Ελέγχουν αποτελεσματικά ως κυβέρ-

τές. Φταίνε οι ασθενείς. Φταίνε οι φαρμακευτικές εταιρείες. 3. Είμαστε οι πιο επιτυχημένοι στη μείωση των εξόδων. Απλά δεν πληρώνουμε τίποτα και όταν πληρώνουμε ζητάμε εκβιαστικά μείωση. Για να μην αναφερθούμε στο επιτυχημένο «πάρτε ομόλογα τα οποία θα κουρέψουμε». (Αυτό αποτελεί επιτυχία του Βενιζέλου για να μην κλέβουμε και δόξα άλλων). Η μόνιμη επωδός «δεν υπάρχει άλλη πρόταση παρά μόνο το μνημόνιο». Κλασικά το δόγμα του ΣΟΚ συνδυάζεται με το TINA process (There Is No Alternative). Το κακό με αυτήν την προσέγγιση είναι ότι το μόνο που προσφέρει είναι ανοχή. Δεν προσφέρει συστράτευση της κοινωνίας προς έναν εθνικό και παράλληλα εφικτό στόχο. Απαιτείται άμεσα μια στρατηγική επικοινωνίας η οποία θα χτίσει συμμαχίες με τους

νηση όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τα μεν ηλεκτρονικά (ραδιόφωνο – τηλεόραση) με τη «δαμόκλειο σπάθη» της έκδοσης αδειών, τα δεν έντυπα με τη δανειοδότηση και τον πλημμελή έλεγχο. Αυτό αρκεί; Σήμερα το Εθνικό Σύστημα Υγείας κατεδαφίζεται με γοργούς ρυθμούς. Τι θα το αντικαταστήσει; Δεν αγοράζουμε υλικά, φάρμακα, πετρέλαιο και έχουμε οικονομία. Ποιο είναι το όραμα που έχουν για τη δημόσια υγεία; Με ποιους και για ποιους θα το κάνουν; Εγώ πάντως δεν μπόρεσα να απαντήσω στο αρχικό ερώτημα, αν δηλαδή είναι αδαείς ή ανίκανοι. Το σίγουρο είναι ότι δεν μπορούν να εκτελέσουν αποτελεσματικά το βασικό τους καθήκον, να καθοδηγήσουν και να λειτουργήσουν αποτελεσματικά τον τομέα της Υγείας. Η ανοχή δίνει πολλά περιθώρια κινήσεων, αλλά παράλληλα οδηγεί και σε ατραπούς χωρίς επιστροφή.•••

ν θέλεις να χτίσεις ένα σύστημα υγείας έστω και με υλικά κατεδαφίσεως, πρέπει να έχεις ένα συγκεκριμένο σχέδιο, διαφορετικά όλοι θα ενεργούν προς διαφορετικές, και συχνά αντικρουόμενες, κατευθύνσεις

ήμερα, το Εθνικό Σύστημα Υγείας κατεδαφίζεται με γοργούς ρυθμούς. Τι θα το αντικαταστήσει; Δεν αγοράζουμε υλικά, φάρμακα, πετρέλαιο και έχουμε οικονομία. Ποιο είναι το όραμα το οποίο έχουν για τη δημόσια υγεία; Με ποιους και για ποιους θα το κάνουν;

Οικονομική επικαιρότητα

1. ICAP 2. Pharmathen 3. AstraZeneca 4. A MGEN 5. Boehringer Ingelheim 6. ELPEN 7. Συγγενείς Καρδιοπάθειες

68 68 70 70 71 72 72

ICAP: Πτωτική η εγχώρια αγορά

Πτώση 11% παρουσίασε το 2011 ο κλάδος των φαρμακαποθηκών, όπως κατέγραψε νέα κλαδική μελέτη που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τη Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της ICAP Group

ο συνολικό μέγεθος της εγχώριας αγοράς φαρμακαποθηκών παρουσίασε αύξηση την περίοδο 20072009, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 8,7%, ενώ ακολούθησε μείωση την τελευταία διετία. Το 2011 η αγορά σημείωσε πτώση της τάξης του 10%, με τις εταιρείες να καλύπτουν το 56% αυτής και τους συνεταιρισμούς το υπόλοιπο 44%. Ο βαθμός συγκέντρωσης της συνολικής αγοράς φαρμακαποθηκών για το 2011 δεν είναι ιδιαίτερα υψηλός, καθώς οι πέντε και οι δέκα μεγαλύτερες επιχειρήσεις καλύπτουν ποσοστό της τάξης του 23% και 35% αντίστοιχα. Στον κλάδο χονδρικού εμπορίου (διανομή) φαρμάκων και παραφαρμακευτικών προϊόντων δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων και συνεταιρισμών φαρμακοποιών, με μακρόχρονη και ισχυρή παρουσία και δυναμική. Στην ελληνική αγορά φαρμακαποθηκών, εκτιμάται ότι δραστηριοποιούνται, στην παρούσα φάση, περίπου 100 επιχειρήσεις και 40 συνεταιρισμοί. Οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου διαθέτουν ανεπτυγμένα δίκτυα διανομής που καλύπτουν σχεδόν όλη την Ελλάδα. Πολλές από αυτές προχωρούν στη δημιουργία ή εξαγορά φαρμακαποθηκών σε όλη την

Pharmathen: Διεθνής αναγνώριση

Πρώτη ελληνική επιχείρηση σε επενδύσεις έρευνας αναδείχθηκε η Pharmathen, σύμφωνα με την κατάταξη «The 2012 EU Industrial R&D Investment Scoreboard», της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η πιο σημαντική διάκριση είναι ότι καταλαμβάνει την 42η θέση βάσει των επενδύσεων σε έρευνα ανάμεσα στις 4.577 φαρμακευτικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ε.Ε. και την 429η θέση ανάμεσα στις 1.000 μεγαλύτερες ερευνητικές εταιρείες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανεξαρτήτως κλάδου. Η Pharmathen συμπεριλαμβάνεται ήδη από το 2007 κάθε χρόνο στη συγκεκρι-

μένη κατάταξη, ενώ η επιβράβευση αυτή αποτελεί την πιο πρόσφατη από μια σειρά διακρίσεων που έχει λάβει το τελευταίο διάστημα η εταιρεία, από διάφορους φορείς και οργανισμούς («True Leaders 2012», «Best Workplaces 2012», Ruban d’Honneur «The International Growth Strategy of the Year Award» - European Business Awards 2012). Ο κ. Β. Κάτσος, πρόεδρος της Pharmathen, δηλώνει σχετικά: «Για εμάς στην Pharmathen, η εξέχουσα αναφορά της εταιρείας στον κατάλογο «The 2012 EU Industrial R&D Investment Scoreboard» δεν είναι μόνο αναγνώριση για την επιχειρησιακή μας

/ Φεβροάριος 2013

λειτουργία. Αφορά, πολύ περισσότερο, τη διάκριση μιας ελληνικής εταιρείας ανάμεσα σε χιλιάδες ερευνητικές εταιρείες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αναδεικνύει τη σημαντικότητα που καταλαμβάνει ο τομέας R&D στη Pharmathen, μέσω του οποίου πραγματοποιούνται συνεχείς επενδύσεις στη χώρα μας για την περαιτέρω ανάπτυξή της. Εμείς στη Pharmathen πιστεύουμε ότι, παρόλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σαν χώρα, υπάρχει σοβαρό κεφάλαιο και μοντέλο ελληνικής επιχειρηματικότητας και πιστεύουμε ότι η εταιρεία μας είναι από τους καλύτερους πρεσβευτές του». Με βασικό στρατηγικό άξονα ανάπτυξης το τρίπτυχο Έρευνα - Εξωστρέφεια – Επενδύσεις, η Pharmathen από

φαρμακαποθηκών ελληνική επικράτεια, με σκοπό τη διεύρυνση της γεωγραφικής κάλυψης του δικτύου τους. Αντίθετα, οι επιχειρήσεις μικρού μεγέθους που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αναπτύξουν τα δίκτυα διανομής τους, περιορίζονται στην απευθείας διάθεση των προϊόντων τους στην τοπική αγορά. Για τη σύνταξη του ομαδοποιημένου ισολογισμού των εταιρειών του κλάδου των φαρμακαποθηκών χρησιμοποιήθηκε δείγμα 37 συνολικά επιχειρήσεων, για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμοι ισολογισμοί των χρήσεων 2010 και 2011. Από τα σχετικά στοιχεία προκύπτει ότι το σύνολο του ενεργητικού των εταιρειών του δείγματος μειώθηκε σημαντικά (κατά 17,2%) το 2011 σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Οι συνολικές πωλήσεις των 37 εταιρειών του δείγματος μειώθηκαν κατά 14,7% το 2011/10, το δε μικτό κέρδος μειώθηκε κατά 8,8%. Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με την αύξηση των χρηματοοικονομικών δαπανών και των λοιπών λειτουργικών εξόδων, οδήγησε στην εμφάνιση αρνητικού λειτουργικού αποτελέσματος το 2011. Τελικά, τόσο το καθαρό αποτέλεσμα όσο και τα κέρδη EBITDA κατέστησαν αρνητικά το 2011. Με βάση τον ομαδοποιημένο ισολογισμό

το 2009 έχει οργανική ανάπτυξη της τάξης του 27%, ενώ ο κύκλος εργασιών για το 2012 ξεπέρασε τα 160 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, οι εξαγωγές αποτελούν πάνω από το 75% της συνολικής δραστηριότητας της εταιρείας, σημειώνοντας εντυπωσιακή αύξηση κατά την τελευταία δεκαετία. Η ανάπτυξη της Pharmathen ώθησε στη στελέχωση της διοικητικής και παραγωγικής της διάρθρωσης με περισσότερους από 150 νέους εργαζομένους από το 2011, ενώ η εταιρεία, έχοντας ήδη σημαντική παρουσία στις ανεπτυγμένες αγορές, ενισχύει τη θέση της στις αναπτυσσόμενες αγορές της Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής και της Ανατολικής Ασίας.

που παρουσιάστηκε για τους 12 προμηθευτικούς συνεταιρισμούς που έχουν δημοσιεύσει οικονομικά στοιχεία κατά τη διετία 2010-2011, το σύνολο του ενεργητικού αυξήθηκε κατά 23% το 2011 σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Οι συνολικές πωλήσεις των 12 συνεταιρισμών του δείγματος αυξήθηκαν μόλις κατά 1,6% το 2011/10. Με εντονότερο ρυθμό αυξήθηκε το μικτό κέρδος (13,96%). Το συνολικό λειτουργικό αποτέλεσμα των επιχειρήσεων βελτιώθηκε κατά 53% περίπου. Ωστόσο, η μεταβολή των μη λειτουργικών εσόδων (μειώθηκαν) και των μη λειτουργικών εξόδων (αυξήθηκαν) είχαν ως αποτέλεσμα τη μικρή υποχώρηση (κατά 2,3%) των καθαρών κερδών. Τέλος, τα κέρδη EBITDA αυξήθηκαν κατά 51,1%. Κατανομή Συνολικής Εγχώριας Αγοράς Φαρμακαποθηκών (2011)

44%

Εταιρείες

56%

Συνεταιρισμοί

Η Pharmathen ιδρύθηκε το 1969 στην Αθήνα, ως ιδιωτική φαρμακευτική εταιρεία, και αρχικά επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη και διακίνηση φαρμακευτικών προϊόντων, κατέχοντας σημαντική θέση στον τομέα των γενοσήμων (generics) φαρμάκων. Με τρία υπερσύγχρονα ερευνητικά εργαστήρια και δύο βιομηχανικές μονάδες, η δραστηριότητα της Pharmathen είναι πλήρως καθετοποιημένη, καλύπτοντας από την ανάπτυξη έως και τη διάθεση φαρμακευτικών προϊόντων. Οι επενδύσεις της εταιρείας τα τελευταία 5 χρόνια ξεπερνούν τα 60 εκατ. ευρώ, ενώ το ανθρώπινο δυναμικό της αριθμεί περισσότερα από 850 άτομα.Η Pharmathen, πρόσφατα, ίδρυ-

σε γραφεία στην Ιορδανία και την Κίνα, αλλά απέκτησε και μόνιμη αντιπροσώπευση στη Ν. Αμερική, ενώ τα προϊόντα της εταιρείας είναι εγκεκριμένα σε όλες τις αγορές της Ε.Ε. και τα δικαιώματα διανομής τους εκχωρούνται στις μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες παγκοσμίως. Πιο πρόσφατα ευρωπαϊκά δεδομένα, που αφορούσαν στην επίδραση της ΓΟΠΝ στην παραγωγικότητα στην εργασία, έδειξαν απώλεια έως και τριών ωρών εργασίας την εβδομάδα και απώλεια επιπλέον χρόνου συστηματικής παρουσίας στην εργασία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα σημαντικό οικονομικό φορτίο, τουλάχιστον €55/εβδομάδα κατά μέσο όρο ανά εργαζόμενο με ΓΟΠΝ.

Οικονομική επικαιρότητα

AMGEN: Νέος γενικός διευθυντής ο Matyas Lakatos

AstraZeneca: Αλλαγή ηγεσίας

Ο Jeroen Commissaris αναλαμβάνει τη θέση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της AstraZeneca Ελλάδος. Ο νέος ισχυρός άνδρας της AstraZeneca Ελλάδος μετακινήθηκε από την AstraZeneca Βραζιλίας, όπου κατείχε τη θέση του Business Unit Head στο τμήμα Primary Care. Επιπλέον, διαθέτει πολυετή εμπειρία στον χώρο του φαρμάκου. Εντάχθηκε στο δυναμικό της AstraZeneca το 2004, ως Head του Psychiatry Sales Division στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στη συνέχεια, ανέλαβε τη θέση του Regional Sales, Marketing and Business Development Director της AstraZeneca στην αγορά της Λατινικής Αμερικής, με έδρα το Miami, και το 2009 μετακινήθηκε στη Βραζιλία ως υπεύθυνος του τμήματος Primary Care. Πριν τη συνεργασία του με την AstraZeneca, ο Jeroen Commissaris απασχολήθηκε από το 1998 έως το 2004 στην εταιρεία Eli Lilly & Company Inc., αναλαμβάνοντας με επιτυχία πολλαπλούς ρόλους. Έχει επίσης εργαστεί στην τράπεζα Barclays, ενώ διαθέτει Master of Business Administration από το Warwick Business School του Ηνωμένου Βασιλείου.

Η Amgen ανακοίνωσε ότι ο Matyas Lakatos διορίστηκε γενικός διευθυντής της Amgen Hellas, από την 1η Ιανουαρίου του 2013, με έδρα την Αθήνα και με αρμοδιότητες που καλύπτουν την Ελλάδα και την Κύπρο

χοντας διατελέσει, από το 2009, γενικός διευθυντής της Amgen στην Ελβετία, ο Matyas Lakatos ηγείται της εταιρείας σε Ελλάδα και Κύπρο, καθοδηγώντας τη στρατηγική της ανάπτυξη στο ολοένα αυξανόμενο απαιτητικό περιβάλλον των εν λόγω περιοχών. Διαθέτει περισσότερα από 12 χρόνια διεθνούς εμπειρίας σε ανώτερες διοικητικές θέσεις, έχοντας ένα εκτεταμένο ιστορικό στη διαχείριση επιχειρησιακών και διοικητικών αλλαγών στη Δυτική, Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Προτού ενταχθεί στο δυναμικό της Amgen Ελβετίας, ο κ. Lakatos διετέλεσε ανώτερο στέλεχος στους τομείς των πωλήσεων και του μάρκετινγκ, εστιάζοντας στην ογκολογία, την ιολογία, τα αυτοάνοσα νοσήματα και σε άλλες ειδικότητες, καθώς και στον τομέα της γυναικείας υγείας, με τη Schering Plough. Είναι απόφοιτος της Ιατρικής από το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης και κάτοχος MBA από το Business College της Βασιλείας. Σε δήλωσή του αναφορικά με την ανάληψη των αρμοδιοτήτων του, ο Matyas Lakatos σχολίασε: «Βασιζόμενος στην εξαιρετική δουλειά που έχει γίνει έως σήμερα και χτίζοντας πάνω στα ισχυρά θεμέλια της

/ Φεβροάριος 2013

Amgen Hellas, στόχος μου είναι η βελτίωση της πρόσβασης των ασθενών στις καινοτόμες θεραπείες της Amgen, καθώς και η ενίσχυση της συμβολής της εταιρείας μας στην ανάπτυξη ενός σταθερού και βιώσιμου εθνικού συστήματος υγείας. Η Ελλάδα και η Κύπρος κατέχουν σημαντικό ρόλο στη στρατηγική μας ανάπτυξη, η οποία προσανατολίζεται όχι μόνο στην ενίσχυση της εμπορικής μας δραστηριότητας, αλλά και στη διεξαγωγή σημαντικής κλινικής έρευνας. Πιστεύουμε ότι η κλινική έρευνα είναι ο “ακρογωνιαίος λίθος” της καινοτόμου φαρμακευτικής επιχειρηματικότητας και η κινητήριος δύναμη για την οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα».

Boehringer Ingelheim: Διεθνής διαγωνισμός για τα συστήματα υγείας

α παραδοσιακά συστήματα ιατρικής περίθαλψης στις ανεπτυγμένες αγορές δεν είναι σχεδιασμένα να προωθούν τη συνεργασία μεταξύ βασικών συντελεστών, όπως μεταξύ φορέων ιατρικής περίθαλψης, ασφαλιστικών εταιρειών και κυβερνητικών οργανισμών», δήλωσε ο κ. Jean Scheftsik de Szolnok, Vice President Southern Europe της Boehringer Ingelheim και πρόεδρος της Επιτροπής για το Making More Health. «Συχνά, τα συστήματα κινούνται από παραμέτρους που τελούν σε ασυμφωνία και έτσι αποτυγχάνουν να προσφέρουν πραγματική αξία στους ασθενείς και στην κοινωνία. Συνεπώς, τα καινοτόμα επιχειρηματικά μοντέλα είναι απαραίτητα προκειμένου να λυθούν αυτά τα ζητήματα».

Ο διαγωνισμός αναζητά επιχειρηματικά μοντέλα που να είναι σχεδιασμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να αντιμετωπίσουν προβλήματα στις αναπτυσσόμενες αγορές. Κάτι τέτοιο κρίνεται αναγκαίο όταν οι κυβερνήσεις αυτών των αγορών, οι επιχειρήσεις και οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους ή τη δέσμευση να βοηθήσουν τις κοινότητες που έχουν ανάγκη. Οι νικητές θα λάβουν χρηματικά έπαθλα συνολικού ύψους 85,000 δολ., καθώς και την υποστήριξη της Boehringer Ingelheim για να προωθήσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα. Επιπλέον, θα επισκεφθούν τα τοπικά γραφεία της Βoehringer Ingelheim στη χώρα τους και θα διερευνήσουν δυνατότητες για συνεργασία ή περαιτέρω συνεχή υποστήριξη. Όλα τα φυσικά πρόσωπα, οι Οργανισμοί ή οι συνεργασίες μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή από σήμερα μέχρι τις 10 Απριλίου 2013 στο www.changemakers. com/healthbiz. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το διαγωνισμό, μπορείτε να απευθυνθείτε στον κ. Μανώλη Μιτάκη, Διευθυ-

«Μεταμορφώνοντας τα Συστήματα Υγείας: Επιχειρηματικά μοντέλα που αλλάζουν τους κανόνες του παιχνιδιού» είναι το θέμα διεθνούς διαγωνισμού, που έχουν λανσάρει η Boehringer Ingelheim και ο Οργανισμός Ashoka. Σκοπός του είναι να λυθούν μεγάλα προβλήματα στα συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο

ντή Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων της Boehringer Ingelheim Ελλάς: Τηλ.: 210 8906341, e-mail: manolis.mitakis@ boehringer-ingelheim.com

Οικονομική επικαιρότητα

6. Η ELPEN, στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης, συνεργάζεται στενά με την Επιτροπή DSTC της Ελληνικής Εταιρείας Τραύματος & Επείγουσας Χειρουργικής, συνδιοργανώνοντας το Διεθνές Σεμινάριο Definitive Surgical Trauma Care, υπό την Αιγίδα της International Association for Trauma Surgery & Intensive Care

Με το ελπιδοφόρο μήνυμα ότι η σωστή ενημέρωση και η συστηματική παρακολούθηση μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και πρόγνωσης των ασθενών με συγγενείς καρδιοπάθειες, γιορτάστηκε, και φέτος, η Παγκόσμια Ημέρα Συγγενών Καρδιοπαθειών, στις 14 Φεβρουαρίου. Οι συγγενείς καρδιοπάθειες είναι ανωμαλίες διάπλασης της καρδιάς που φέρει μαζί του το άτομο από την ημέρα της γέννησής του. Με άλλα λόγια, οι πάσχοντες από συγγενείς καρδιοπάθειες γεννιούνται με κάποιο ανατομικό πρόβλημα

ELPEN: Στηρίζει διεθνές

ο σεμινάριο πραγματοποιήθηκε στο σύγχρονο Πειραματικό - Ερευνητικό Κέντρο της ELPEN, στις 14-16 Φεβρουαρίου, και συμμετείχαν 21 επαγγελματίες υγείας από την Ελλάδα (Αττική, Κρήτη, Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία) και το εξωτερικό (Αγγλία). H ELPEN φιλοξενεί στις εγκαταστάσεις της το Διεθνές Σεμινάριο DSTC, από το 2008, για έκτη συνεχή φορά.

Το Διεθνές Σεμινάριο DSTC διοργανώνεται από το 1994 και έχει πραγματοποιηθεί σε πάνω από 42 χώρες παγκοσμίως. Το έχουν παρακολουθήσει πάνω από 5.000 ειδικοί που συμμετέχουν στην αντιμετώπιση του πολυτραυματία, όπως γενικοί χειρουργοί, ορθοπεδικοί θωρακοχειρουργοί, αγγειοχειρουργοί, νευροχειρουργοί, αναισθησιολόγοι, ακτινολόγοι, γιατροί αιμοδοσίας, γιατροί Μ.Ε.Θ., νοσηλευτές ΤΕΠ, νοσηλευτές χειρουργείου, στρατιωτικοί χειρουργοί, χειρουργοί ανθρωπιστικών αποστολών. Το φετινό DSTC, στο οποίο ενεργό συμμετοχή είχαν οι ιατρικές σχολές Αθηνών, Λάρισας και Ηρακλείου Κρήτης, περιελάμβανε 15 διαλέξεις, 6 συνεδρίες case reports (αναφορές περιστατικών), 1 συνεδρία ανάπτυξης στρατηγικής σκέψης και 8 ώρες

στην καρδιά. Ο όρος δεν πρέπει να συγχέεται με τη «συγγένεια» δηλαδή με την κληρονομικότητα. Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας κάθε χρόνο γεννιούνται 1.000 μωρά με συγγενείς καρδιοπάθειες, ενώ υπολογίζεται ότι 40.000 έως 50.000 έφηβοι και ενήλικοι πάσχουν από συγγενείς καρδιοπάθειες. Η φαρμακευτική εταιρεία βιοτεχνολογίας Actelion συμβάλλει και φέτος ενεργά στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με συγγενείς καρδιοπάθειες και οι οικογένειές τους. Η Actelion αποτελεί τον κύριο χορηγό στις ενέργειες ενημέρωσης των πολιτών σχετικά με το πρόβλημα των συγγενών καρδιοπαθειών που προγραμματίζει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Προστασίας, Ενημέρωσης και Βοήθειας Καρδιοπαθών Παιδιών «Η Καρδιά του Παιδιού». Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, με

/ Φεβροάριος 2013

«hands – on» πρακτική εξάσκηση στο χειρουργείο, υπό την καθοδήγηση εκπαιδευτών διεθνούς φήμης, όπως ο καθηγητής κ. Ηλίας Ντεγιάννης (Ν. Αφρική) και ο καθηγητής κ. Louis Riddez (Karolinska, Σουηδία). Επίσης, η συμβολή του Επ. καθηγητή, κ. Παντελή Βασιλείου, είναι αποφασιστικής σημασίας και διαχρονική. Οι καθηγητές κ.κ. Ντεγιάννης και Riddez τόνισαν: «Τις πρώτες ώρες ενός σοβαρού τραυματισμού είναι ζωτικής σημασίας οι χειρουργοί και όλοι οι επαγγελματίες υγείας που συμμετέχουν στη φροντίδα του ασθενή, να αντιδράσουν με ταχύτητα και να διαθέτουν τη γνώση και την ικανότητα να πάρουν δύσκολες, αλλά αναγκαίες αποφάσεις για την εφαρμογή αποτελεσματικών χειρουργικών τεχνικών, που θα σώσουν τη

χορηγό και σε αυτήν την προσπάθειά της τη φαρμακευτική εταιρεία Βιοτεχνολογίας Actelion, έχει θέσει σε εφαρμογή, από τον Οκτώβριο του 2011, το Μητρώο Καταγραφής Ενηλίκων Ασθενών με Συγγενείς Καρδιοπάθειες. Το Μητρώο έχει ακρωνύμιο CHALLENGE (Adult Congenital Heart Disease Registry. A Registry from the Hellenic Cardiology Society) και αποσκοπεί στην καταγραφή των ενηλίκων ασθενών με συγγενείς καρδιοπάθειες σε πανελλαδικό επίπεδο και στη συνεργασία όλων των καρδιολόγων με τα εξειδικευμένα κέντρα συγγενών καρδιοπαθειών στη χώρα μας, με απώτερο στόχο την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών υγείας σε αυτούς τους ασθενείς. Μέχρι το τέλος Ιανουαρίου του 2013, ένα μόλις χρόνο από την έναρξη του Μητρώου, έχουν εγγραφεί πάνω από 600 ασθενείς από 17 εξειδικευμένα κέντρα συγγενών καρδιοπαθειών από όλη την επικράτεια.

εκπαιδευτικό σεμινάριο ζωή του ασθενή. Το Σεμινάριο DSTC, διαχρονικά, αυτό φιλοδοξεί να πετύχει, να εφοδιάσει τους επαγγελματίες υγείας με τη γνώση και την πρακτική εξάσκηση να ακολουθήσουν μια σύγχρονη, σωτήρια και ασφαλή μέθοδο χειρουργικής αντιμετώπισης του τραύματος».

Οι περισσότερες περιπτώσεις συγγενών καρδιοπαθειών αντιμετωπίζονται στη βρεφική και παιδική ηλικία με πολύ καλά αποτελέσματα, και έτσι όλο και περισσότεροι ασθενείς φτάνουν στην ενήλικη ζωή. Δυστυχώς, όμως, ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών πιστεύουν ότι εφόσον έκαναν θεραπεία στην παιδική ηλικία (χειρουργική ή συντηρητική), δεν χρειάζεται πλέον να ανησυχούν. Η συστηματική παρακολούθηση σε ειδικά οργανωμένα κέντρα είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των επιπλοκών που μπορεί να εμφανίσουν οι ασθενείς με συγγενείς καρδιοπάθειες. Η έγκαιρη διάγνωση, η κατάλληλη χειρουργική και φαρμακευτική αντιμετώπιση, η μακροχρόνια επιμελής παρακολούθηση από ειδικά κέντρα συγγενών καρδιοπαθειών, καθώς και η ευαισθητοποίηση των πασχόντων μπορούν να τους προσφέρουν καλύτερη ποιότητα ζωής και μεγαλύτερη επιβίωση.

ΝΕΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

1. Pfizer 2. Μηνιγγιτιδόκοκκος Β 3. Αποσιδήρωση 4. Μεταστατικόσ καρκίνος 5. Διαβήτης

74 74 76 76 77

Pfizer: Επέκταση χρήσης

Το Prevenar 13, το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου της εταιρείας Pfizer, έλαβε έγκριση για επέκταση της χρήσης του στην Ευρώπη σε παιδιά και εφήβους μεγαλύτερης ηλικίας, δηλαδή από 6 μέχρι 17 ετών. Είναι το πρώτο και το μοναδικό συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο που έχει εγκριθεί για τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα

α παιδιά της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας που δεν έχουν λάβει στο παρελθόν Prevenar 13, μπορούν να λάβουν μία δόση του εμβολίου. Μέχρι πρότινος, το εμβόλιο είχε έγκριση για χρήση σε παιδιά μέχρι και 5 ετών. «Το Prevenar 13 έχει χορηγηθεί σε εκατομμύρια βρέφη και μικρά παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο, συμβάλλοντας στην προστασία έναντι συχνά θανατηφόρων επιπτώσεων της πνευμονιοκοκκικής νόσου 2,3», δήλωσε ο Emilio Emini, Ph.D., επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος στο τμήμα Έρευνας Εμβολίων της Pfizer. Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εγκρίνει αυτή την επέκταση της ένδειξης ελήφθη μετά από υποβολή και αξιολόγηση μελέτης σε 592 υγιή παιδιά και εφήβους, συμπεριλαμβανομένων συμμετεχόντων με υποκείμενα ιατρικά νοσήματα όπως άσθμα (17,4% του πληθυσμού της μελέτης). «Τα παιδιά και οι έφηβοι ηλικίας 6 έως 17 ετών με υποκείμενα ιατρικά νοσήματα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να προσβληθούν από την πνευμονιοκοκκική νόσο 3», ανέφερε ο Luis Jodar, Ph.D., αντιπρόεδρος του Vaccines Global Medicines Development Group της Pfizer. Η μελέτη απέδειξε αφενός ανοσογονικότητα και ασφάλεια σε παιδιά και εφή-

Novartis: Εμβόλιο για μηνιγγιτιδόκοκκο Β

Η Novartis έλαβε έγκριση από τις ευρωπαϊκές αρχές για το Bexsero, το πρώτο εμβόλιο για την πρόληψη του μηνιγγιτιδόκκοκου Β, της συχνότερης αιτίας εμφάνισης βακτηριακής μηνιγγίτιδας, μιας απειλητικής για τη ζωή νόσο. Το νέο εμβόλιο, που θα προσφέρει ανακούφιση σε εκατομμύρια γονείς, εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για χορήγησή του σε άτομα από την ηλικία των 2 μηνών και άνω. Η ελβετική εταιρεία ανακοίνωσε ότι συνεργάζεται με τις αρχές και δεσμεύεται να διαθέσει το Bexsero στην αγορά το συντομότερο δυνατό. «Το εμβόλιο για τη μηνιγγίτιδα Β είναι μία από τις σημαντικότερες ανακα-

λύψεις των τελευταίων 30 ετών», δήλωσε ο Steve Dayman, ιδρυτής της εταιρείας κατά της μηνιγγίτιδας του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του στον αγώνα για την αντιμετώπιση της μηνιγγίτιδας μετά την απώλεια του γιου του από τη νόσο. «Το εμβόλιο», πρόσθεσε, «μπορεί να σώσει τη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, και να μην ξαναζήσουν άλλοι γονείς την ίδια τραγωδία. Το εμβόλιο πρέπει να διατεθεί άμεσα στην αγορά και να ενταχθεί στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών. Η παραμικρή καθυστέρηση σημαίνει απώλεια ανθρώπινων ζωών». Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος οροομάδας Β (MenB) είναι βακτηριακή λοίμωξη.

/ Φεβροάριος 2013

Ένας από τους λόγους για τους οποίους προκαλεί φόβο και έντονη ανησυχία είναι το ότι προσβάλλει υγιή άτομα ταχύτατα και χωρίς προειδοποίηση. Τα συμπτώματα συχνά μοιάζουν με αυτά της γρίπης, με αποτέλεσμα να γίνεται συχνά λανθασμένη διάγνωση στα πρώιμα στάδια της νόσου. Σε πολλές περιπτώσεις, οι γιατροί απλά δεν προλαβαίνουν να χορηγήσουν θεραπεία στους ασθενείς ώστε να αποφευχθούν οι σοβαρές συνέπειες της νόσου. Περίπου ένα στα δέκα άτομα που προσβάλλονται από τη νόσο θα καταλήξει, παρά την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Επίσης, ένας στους πέντε ανθρώπους που θα επιβιώσει της νόσου μπορεί να

του Prevenar 13 βους ηλικίας 6 έως 17 ετών και αφετέρου προφίλ ανάλογο με το προφίλ ασφάλειας που έχει αποδειχθεί παρελθοντικά σε βρέφη και παιδιά μικρότερης ηλικίας σε προηγούμενες μελέτες. Το Prevenar13 κυκλοφόρησε αρχικά για χρήση σε βρέφη και παιδιά ηλικίας μικρότερης των 5 ετών τον Δεκέμβριο του 2009 στην Ευρώπη, και πλέον έχει εγκριθεί για την ίδια χρήση σε περισσότερες από 120 χώρες ανά την υφήλιο. Πρόκειται για το πλέον ευρέως χρησιμοποιούμενο συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο, καθώς παγκοσμίως έχουν χορηγηθεί πάνω από 500 εκατομμύρια δόσεις Prevenar/Prevenar 13. Επί του παρόντος, το Prevenar 13 περιλαμβάνεται σε εθνικά προγράμματα ανοσοποίησης περισσότερων από 60 χωρών, συμβάλλοντας στην προστασία πάνω από 30 εκατομμυρίων παιδιών ετησίως έναντι της διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής νόσου. Το Prevenar13 παρέχει την ευρύτερη δυνατή κάλυψη οροτύπων σε σύγκριση με οποιοδήποτε άλλο διαθέσιμο σε αυτή τη χρονική συγκυρία συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο για την πρόληψη της πνευμονιοκοκκικής νόσου, συμπεριλαμβανομένης της διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής νόσου, της πνευμονίας και της μέσης ωτίτιδας. Οι 13 ορότυποι του πνευμονιόκοκκου που

εμφανίσει πολλά άλλα σοβαρά προβλήματα, όπως εγκεφαλική βλάβη, δυσλειτουργία της ακοής και ακρωτηριασμός των άκρων. Επομένως, η πρόληψη μέσω του εμβολιασμού είναι η καλύτερη άμυνα κατά της επιθετικής αυτής νόσου. «Το όραμά μας είναι ένας κόσμος χωρίς μηνιγγίτιδα και προτεραιότητά μας η συνεργασία με τους αρμοδίους στην Ευρώπη για να διασφαλιστεί η ευρεία και έγκαιρη πρόσβαση στον εμβολιασμό», δήλωσε ο Andrin Oswald, Division Head της Novartis Vaccines and Diagnostics. To Bexsero αναπτύχθηκε μετά από 20 χρόνια πρωτοποριακής έρευνας, χρησιμοποιώντας μια βραβευμένη προσέγγιση, reverse vaccinology - που περιλαμβά-

περιέχονται στο Prevenar 13 (1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F και 23F) συγκαταλέγονται στα στελέχη με τη μεγαλύτερη συχνότητα που προκαλούν διεισδυτική νόσο σε παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο. Το Prevenar 13 έχει επίσης λάβει έγκριση για χρήση σε ενήλικες ηλικίας 50 ετών και άνω σε περισσότερες από 80 χώρες. Είναι το πρώτο και μοναδικό πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο που έλαβε προέγκριση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για χρήση σε πληθυσμό ενηλίκων μεγαλύτερης ηλικίας.

νει την αποκωδικοποίηση του γενετικού γονιδιώματος του μηνιγγιτιδόκοκκου τύπου Β. Το προφίλ ασφάλειας και η ανοσογονικότητά του έχουν θεμελιωθεί μέσω εκτενών προγραμμάτων κλινικών μελετών που αφορούν νήπια, παιδιά, εφήβους και ενήλικες. Η έγκριση του Bexsero υπογραμμίζει την ηγετική θέση της Novartis στον αγώνα για την καταπολέμηση της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου. Τα εμβόλια Bexsero και Menveo παρέχουν προστασία έναντι και των πέντε κύριων οροομάδων μηνιγγιτιδοκοκκικών βακτηρίων (A, C, W-135, Y και B), οι οποίες προκαλούν την πλειοψηφία των περιστατικών μηνιγγίτιδας σε όλο τον κόσμο.

ΝΕΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

Sanofi: Έγκριση για μεταστατικό καρκίνο

OVARTIS: N Νέα θεραπεία αποσιδήρωσης

Η Επιτροπή Φαρμάκων για Ανθρώπινη Χρήση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων εξέδωσε πρόσφατα θετική γνωμοδότηση για το Exjade (δεφερασιρόξη). Το φάρμακο είναι το πρώτο για τη θεραπεία της χρόνιας υπερφόρτωσης σιδήρου σε ασθενείς που πάσχουν από μη μεταγγισιοεξαρτώμενη μεσογειακή αναιμία. Το νέο φάρμακο θα μπορεί να χορηγείται στις περιπτώσεις που η θεραπεία με δεφεροξαμίνη είτε αντενδείκνυται είτε κρίνεται ανεπαρκής. Ασθενείς με μη μεταγγισιοεξαρτώμενη μεσογειακή αναιμία συσσωρεύουν περίσσεια σιδήρου, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών, όπως η ηπατική ίνωση, η κίρρωση, οι θρόμβοι, οι αγγειακές νόσοι και οι νόσοι των οστών. Η έγκριση βασίστηκε στα αποτελέσματα από τη μελέτη THALASSA, την πρώτη προοπτική ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη αποσιδήρωσης σε ασθενείς με μη μεταγγισιοεξαρτώμενη μεσογειακή αναιμία. Η μελέτη έδειξε σημαντική μείωση του φορτίου σιδήρου σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο. Σύμφωνα με δημοσιευμένες μελέτες, τουλάχιστον 750.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από μη μεταγγισιοεξαρτώμενη μεσογειακή αναιμία, και παρά την πρόοδο στην κατανόηση της νόσου, ο αριθμός αυτός πιθανόν να μεγαλώσει. Οι ασθενείς με μη μεταγγισιοεξαρτώμενη μεσογειακή αναιμία δεν παρουσιάζουν συμπτώματα κατά τη γέννησή τους, όταν συνήθως διαγιγνώσκονται τα περισσότερα είδη θαλασσαιμίας, και για το λόγο αυτό διαφεύγουν της διάγνωσης και δεν λαμβάνουν θεραπεία. Αρκετές επιπλοκές που σχετίζονται με την υπερφόρτωση σιδήρου κάνουν την εμφάνισή τους στην ηλικία των 10 ετών, ενώ γίνονται όλο και πιο συχνές σε ασθενείς που πλησιάζουν τα 20 ή τα 30. Η μη μεταγγισιοεξαρτώμενη μεσογειακή αναιμία συναντάται συνήθως στη ΝΑ Ασία, τη Ν. Ασία, τη Μέση Ανατολή και τη Μεσόγειο, ενώ η μετανάστευση αυξάνει τον παγκόσμιο επιπολασμό της νόσου.

Το Aflibercept έλαβε έγκριση στην Ευρωπαϊκή Ένωση για χορήγηση σε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού που έχουν λάβει προηγούμενη θεραπεία. Είναι το πρώτο και μοναδικό φάρμακο, που σε συνδυασμό με την κλασική χημειοθεραπεία, βελτιώνει στατιστικώς σημαντικά την επιβίωση των ασθενών

ο νέο φάρμακο έχει εγκριθεί για να χορηγείται σε συνδυασμό με το χημειοθεραπευτικό σχήμα FOLFIRI (5-φθοριοουρακίλη / λευκοβορίνη / ιρινοτεκάνη) σε ενήλικες ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού (mCRC), των οποίων η νόσος είναι ανθεκτική ή έχει υποτροπιάσει μετά τη λήψη θεραπείας με βάση την οξαλιπλατίνη.

Η απόφαση της Ε.Ε. βασίστηκε στα αποτελέσματα της μελέτης Φάσης III VELOUR σχετικά με την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του συνδυασμού. «Το Aflibercept αποτελεί μια σημαντική προσθήκη στο θεραπευτικό πεδίο του μεταστατικού καρκίνου του παχέος εντέρου και βοηθά να καλυφθεί ένα κρίσιμο θεραπευτικό κενό», δήλωσε ο Eric Van Cutsem, M.D., Ph.D., University Hospitals Leuven, Βέλγιο, και κύριος ερευνητής της μελέτης VELOUR. Στην Ευρώπη, ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι η πιο συνήθης μορφή καρκίνου σε άνδρες και γυναίκες και η δεύτερη κυριότερη αιτία θανάτου από καρκίνο. Το 2008 διαγνώστηκαν 436.000 νέα περιστατικά και 212.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας του καρκίνου του παχέος εντέρου. Παρόλο που το ποσοστό επιβίωσης στο πρώιμο στάδιο της νόσου είναι σχετικά υψηλό, από τη στιγμή που ο καρκίνος του παχέος εντέρου παρουσιάσει μετάσταση σε απομακρυσμένα όργανα, το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης εκτιμάται στο 12%. «Είμαστε κατενθουσιασμένοι που προσφέρουμε μια νέα θεραπεία που παρατείνει τη ζωή των ασθενών με μεταστατικό καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού και προσβλέπουμε σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές υγειονομικές αρχές ώστε να διασφαλίσουμε την πρόσβαση των ασθενών στο Aflibercept», δήλωσε ο Debasish Roychowdhury, M.D., Senior Vice President και επικεφαλής του Τομέα Ογκολογίας της Sanofi. Σχολιάζοντας τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας, ο George D. Yancopoulos, M.D., Ph.D., Chief Scientific Officer της

/ Φεβροάριος 2013

Regeneron και πρόεδρος των εργαστηρίων της Regeneron (Regeneron Laboratories), πρόσθεσε: «Η έγκριση του Aflibercept από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσφέρει μια νέα επιλογή για την αντιμετώπιση της ακάλυπτης ιατρικής ανάγκης σε αυτό τον πληθυσμό ασθενών. Συνεχίζει να υφίσταται ανάγκη για ανάπτυξη νέων θεραπειών για την αντιμετώπιση του καρκίνου, και η Regeneron και η Sanofi έχουν δεσμευτεί να ανακαλύπτουν καινοτόμες ερευνητικές θεραπευτικές αγωγές και θεραπευτικούς συνδυασμούς». Το Aflibercept εγκρίθηκε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ τον Αύγουστο του 2012, μετά από διαδικασία αξιολόγησης κατά προτεραιότητα (Priority Review), ενώ αιτήσεις άδειας κυκλοφορίας για το Aflibercept βρίσκονται υπό αξιολόγηση και από άλλες ρυθμιστικές αρχές ανά τον κόσμο.

Sanofi: Εγκρίθηκε νέο φάρμακο για το διαβήτη

λιξισενατίδη είναι ένας αγωνιστής υποδοχέων του γλυκαγονόμορφου πεπτιδίου 1 (GLP-1 RA). Το GLP-1 είναι μια φυσική πεπτιδική ορμόνη, που εκκρίνεται στο σώμα εντός λίγων λεπτών από τη λήψη ενός γεύματος. Είναι γνωστό ότι καταστέλλει την έκκριση γλυκαγόνης από τα παγκρεατικά α-κύτταρα και διεγείρει τη γλυκοζοεξαρτώμενη έκκριση ινσουλίνης από τα παγκρεατικά β-κύτταρα. «Με την έγκριση της λιξισενατίδης στην Ευρώπη, έχουμε πλέον ένα απλό νέο εργαλείο για να βοηθήσουμε τους ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2 να μειώσουν περαιτέρω τα επίπεδα της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης HbA1c, με το πλεονέκτημα της απώλειας σωματικού βάρους και του περιορισμένου κινδύνου υπογλυκαιμίας. Αυτή η καλά ανεκτή θεραπεία παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για ασθενείς που λαμβάνουν από του στόματος θεραπεία και/ή βασική ινσουλίνη και δεν καταφέρνουν να διατηρούν τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη HbA1c στα επιθυμητά επίπεδα», δήλωσε ο Pierre Chancel, Senior Vice-President, Global Diabetes της Sanofi. Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βασίζεται στα αποτελέσματα του κλινικού προγράμματος GetGoal. Αυτό περιελάμβανε 11 κλινικές μελέτες, με τη συμμετοχή περισσότερων από 5.000 ασθενών με Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2. «Η λιξισενατίδη, σε συνδυασμό με από του στόματος αγωγή και/ή βασική ινσουλίνη, είναι δυνατό να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην κάλυψη της σημαντικής ανάγκης για τη διατήρηση των επι-

θυμητών επιπέδων HbA1c για ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2», δήλωσε ο Dr Bo Ahrén, από το Πανεπιστήμιο Lund της Σουηδίας. Οι θεραπείες με βασική ινσουλίνη, παρόλο που στοχεύουν στη γλυκόζη πλάσματος νηστείας, είναι σε θέση να παρέχουν αποτελεσματικό έλεγχο των συνολικών διακυμάνσεων του σακχάρου και να οδηγήσουν πολλούς ασθενείς στα επιθυμητά επίπεδα γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης HbA1c. Ωστόσο, καθώς ο διαβήτης εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου, οι ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία με βασική ινσουλίνη ενδέχεται να μην είναι πλέον σε θέση να επιτυγχάνουν τους επιθυμητούς στόχους HbA1c (γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης), παρά τον αποτελεσματικό έλεγχο του σακχάρου νηστείας. Σε αυτή την περίπτωση, η προσθήκη ενός φαρμάκου όπως η λιξισενατίδη, το οποίο αποδεδειγμένα μειώνει τα επίπεδα του μεταγευματικού σακχάρου, μπορεί να αποτελέσει μια αποτελεσματική στρατηγική για την περαιτέρω μείωση των επιπέδων σακχάρου αίματος και τη διατήρηση των στόχων ως προς την HbA1c.

Η Sanofi ενισχύει ακόμη περισσότερο το χαρτοφυλάκιό της στο διαβήτη. Στις αρχές Φλεβάρη, έλαβε έγκριση για την ουσία λιξισενατίδη, που αποτελεί το πρώτο χάπι της κατηγορίας του που χορηγείται μία φορά την ημέρα

AΡΘΡΟ

• ΠΟΥ: Ασφαλής η απώλεια βάρους 0,5-1 kg/βδομάδα • Η ανεπαρκής πρόσληψη υδατανθράκων μπορεί να επιφέρει κόπωση, ζαλάδα, αδυναμία και δυσκολία στη συγκέντρωση

Δίαιτες-απάτη της Ελένης Σαμαρά, Διαιτολόγου - Διατροφολόγου (*)

Η υιοθέτηση υγιεινών διαιτητικών συνηθειών, σε συνδυασμό με αυξημένη σωματική δραστηριότητα, είναι ο μόνος τρόπος υγιεινής απώλειας βάρους και διατήρησης αυτού μακροπρόθεσμα

ίναι γεγονός ότι υπάρχουν εκατοντάδες «μαγικές δίαιτες», οι οποίες υπόσχονται γρήγορη και εύκολη απώλεια κιλών. Ωστόσο, σχεδόν όλες, είναι διατροφικά ανεπαρκείς και ελλιπείς σε πολλά θρεπτικά συστατικά, απαραίτητα για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού, όπως φυτικές ίνες και υδατάνθρακες, καθώς και βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά. Μακροπρόθεσμα, με το να μη λαμβάνονται οι απαραίτητες αυτές θρεπτικές ουσίες, το άτομο βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξει σοβαρά προβλήματα υγείας. Έχει αποδειχτεί πως οι πιο δημοφιλείς «μαγικές δίαιτες» έχουν θετικά βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, αλλά μακροπρόθεσμα το συνολικό ποσοστό συμμόρφωσης και διατήρησης της απώλειας βάρους είναι πολύ χαμηλό. Ας δούμε πιο αναλυτικά μερικές από τις πιο διαδεδομένες «μαγικές δίαιτες» και τους κινδύνους που κρύβουν.

Δίαιτα "Express Hollywood" Η δίαιτα «Express Hollywood» αποτελείται από χυμό δίαιτας «Hollywood» και διαρκεί δύο ημέρες. Κατά τη διάρκεια των 2 ημερών επιτρέπεται η κατανάλωση μόνο του χυμού, χωρίς άλλο φαγητό. Υπόσχεται απώλεια έως και 3,5 κιλά σε δύο ημέρες.

Δίαιτα "Cambridge" Προσφέρει περίπου 350 θερμίδες ανά ημέρα μέσα από έτοιμα γεύματα σε υγρή κυρίως μορφή. Το 50-55% είναι υδατάνθρακες, το 40% πρωτεΐνη και το 8-10% λίπος.

Σε τόσο υποθερμιδικές δίαιτες, όπως η «Express Hollywood» και η «Cambridge», είναι προφανές πως μια τόσo σημαντική μείωση της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης, ακόμα και για μικρό χρονικό διάστημα, θα επιφέρει απώλεια βάρους. Όμως: Το αποτέλεσμα τέτοιων διαιτών είναι βραχυπρόθεσμο Το αίσθημα της πείνας είναι πολύ αυξημένο Μια τόσο γρήγορη απώλεια βάρους μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του ατόμου Μετά το πέρας της δίαιτας το άτομο επαναπροσλαμβάνει το χαμένο βάρος, καθώς επιστρέφει στις αρχικές διαιτητικές του συνήθειες.

/ Φεβρουάριος 2013

AΡΘΡΟ

ε τόσο υποθερμιδικές δίαιτες, όπως η «Express Hollywood» και η «Cambridge», είναι προφανές πως μια τόσο σημαντική μείωση της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης, ακόμα και για μικρό χρονικό διάστημα, θα επιφέρει απώλεια βάρους

Δίαιτα μονοφαγίας: "Beverly Hills diet" Πρόκειται για μια δίαιτα 35 ημερών, που υπόσχεται απώλεια μέχρι και 7 κιλών και η φιλοσοφία της στηρίζεται στο σωστό συνδυασμό τροφών. Υποστηρίζει ότι όλα τα τρόφιμα ανήκουν σε μία από τις τέσσερις ομάδες: υδατάνθρακες, λίπη, πρωτεΐνες και φρούτα. Όταν δεν συνδυάζονται σωστά, δεν αφομοιώνονται καλά από τον οργανισμό, με αποτέλεσμα την πρόσληψη βάρους. Επιτρέπεται η κατανάλωση μόνο μίας ομάδας τροφίμων καθόλη τη διάρκεια της ημέρας σε οποιαδήποτε ποσότητα, ενώ κάποιες τροφές μπορούν να συνδυαστούν. Η απώλεια βάρους οφείλεται στο αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας και όχι στο πώς συνδυάζονται οι τροφές, ενώ παρενέργειες, όπως διάρροια και ζαλάδες, παρατηρούνται πολύ συχνά. Τέλος πρέπει να σημειωθεί πως η θεωρία του «συνδυασμού τροφίμων» δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά.

Δίαιτα "Atkins" Η δίαιτα «Atkins» βασίζεται στη θεωρία ότι οι άνθρωποι παχαίνουν επειδή τρώνε πολλούς υδατάνθρακες. Η πρώτη πηγή ενέργειας για το σώμα είναι οι υδατάνθρακες (π.χ. φρούτα, λαχανικά, δημητριακά) και όταν κάποιος αποκλείσει την πρόσληψη αυτών των τροφών, αναγκάζεται να μεταβολίσει το αποθηκευμένο στο σώμα λίπος για την παραγωγή ενέργειας. Επιπλέον, η κατανάλωση υδατανθράκων αναγκάζει το σώμα να παράγει ινσουλίνη που ανοίγει την όρεξη. Σύμφωνα με τη δίαιτα «Αtkins» επιτρέπεται η απεριόριστη κατανάλωση πρωτεϊ-

/ Φεβρουάριος 2013

νούχων προϊόντων (π.χ. κρέας, αυγά, τυριά), ενώ η κατανάλωση υδατανθράκων είναι σχεδόν απαγορευμένη. Υπάρχει αμφιβολία για την ασφάλεια της εν λόγω δίαιτας και θα πρέπει να ακολουθείται μόνο υπό την επίβλεψη ειδικού. Μελέτες έχουν δείξει ότι η μακροχρόνια εφαρμογή αυτής της δίαιτας μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση οστεοπόρωσης και σχηματισμού πετρών στα νεφρά. Πιθανές παρενέργειες είναι κόπωση, ζαλάδα, αδυναμία, πονοκέφαλοι, λόγω της μειωμένης πρόσληψης υδατανθάκων, δυσκοιλιότητα, λόγω τoυ χαμηλού ποσοστού φυτικών ινών στη διατροφή. Είναι πολύ υψηλή σε ολικό και κορεσμένο λίπος σε σύγκριση με τις τρέχουσες διατροφικές κατευθυντήριες γραμμές, γεγονός που οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο καρδιακών προβλημάτων.

Δίαιτα "South Beach" Η φιλοσοφία της δίαιτας «South Beach» είναι παρόμοια με τη δίαιτα «Atkins», καθώς δίνει έμφαση σε πρωτεΐνες. Βασίζεται στο διαχωρισμό των υδατανθράκων σε «καλούς» και «κακούς». Η κατανάλωση των «καλών» (με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη) επιτρέπεται, ενώ η κατανάλωση των «κακών» (με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, π.χ. ψωμί, ρύζι, δημητριακά, ζυμαρικά, φρούτα) απαγορεύεται. Τα πιθανά αποτελέσματα της δίαιτας αυτής είναι αμφισβητούμενα, καθώς η θεωρία του διαχωρισμού των υδατανθράκων δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά. Απώλεια βάρους παρατηρείται μόνο στα αρχικά στάδια εφαρμογής της και η απώλεια είναι κυρίως υγρά τα οποία επανέρχονται μετά το πέρας αυτής.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Fad diets and obesity: Lowcarbohydrate vs. low-fat diets. (2005) University of Michigan Medical Center, Department of Urology, Ann Arbor, MI, USA. Jill Davies, (1994),»Fad Diets - Health Implications», Nutrition & Food Science, Cambridge diet Thomas A. Wadden Atkins and other low-carbohydrate diets: hoax or an effective tool for weight loss? Arne Astrup, Thomas Meinert Larsen, Angela Harper (2004)

Δίαιτα της "Ζώνης" Σύμφωνα με αυτήν, όλα τα γεύματα της ημέρας πρέπει αυστηρώς να έχουν αναλογία 40% σε υδατάνθρακες, 30% σε πρωτεΐνη και 30% σε λίπος. Μέσα από αυτές τις αναλογίες υποστηρίζεται ότι μπορεί να επιτευχθεί η ισορροπία των ορμονών και ο έλεγχος παραγωγής της ινσουλίνης. Το κάθε γεύμα δεν πρέπει να ξεπερνάει τις 500 θερμίδες, ενώ τα snacks τις 100 θερμίδες. Είναι δύσκολη στην εφαρμογή, καθώς το άτομο πρέπει να μετρά όχι μόνο τις θερμίδες, αλλά και τη σύσταση των τροφίμων σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λιπαρά. Η ανεπαρκής πρόσληψη υδατανθράκων μπορεί να επιφέρει κόπωση, ζαλάδα, αδυναμία και δυσκολία στη συγκέντρωση Η πρόσληψη πρωτεΐνης είναι πολύ αυξημένη και μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθε-

σμα διάφορες επιπλοκές στον οργανισμό. Η μεγάλη ποσότητα κρεάτων που καταναλώνει το άτομο συνεπάγεται αυξημένη πρόσληψη κορεσμένου λίπους και χοληστερόλης, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακών προβλημάτων, εγκεφαλικού επεισοδίου, κ.λπ. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί πως απώλεια βάρους 0,5-1 kg/βδομάδα είναι ασφαλής. Η υιοθέτηση υγιεινών διαιτητικών συνηθειών, σε συνδυασμό με αυξημένη σωματική δραστηριότητα, είναι ο μόνος τρόπος υγιεινής απώλειας βάρους και διατήρησης αυτού μακροπρόθεσμα. Σε κάθε περίπτωση, όταν κάποιος αποφασίσει να ξεκινήσει δίαιτα, πρέπει να το κάνει υπό την επίβλεψη ενός επαγγελματία υγείας, ο οποίος θα τον παρακολουθεί τακτικά.•••

Health Advantages and Disadvantages of Weight-Reducing Diets: A Computer Analysis and Critical Review James W. Anderson, Elizabeth C. Konz and David J. A. Jenkins Was Dr Atkins Right? Journal of the American Dietetic Association, Volume 104, Issue 4, April 2004, Dean Ornish

(*)

Πηγή: http://diatrofi.gr/

AΡΘΡΟ

•Ο Δρ Γ. Μαγιορκίνης εισήγαγε δύο καινοτομίες που κατέστησαν δυνατή την ακριβή ανασυγκρότηση του ιστορικού της HCV

«Marie Curie»

Διεθνής διάκριση Έλληνα ερευνητή Ο Δρ Γ. Μαγιορκίνης ειδικεύεται στη μελέτη ανθρώπινων ιογενών νόσων, ιδίως της ΗCV και της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV)

νας Έλληνας ερευνητής συγκαταλέγεται μεταξύ των νικητών του ευρωπαϊκού βραβείου «Marie Curie», που έχει καθιερώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανάδειξη εξαιρετικών επιτευγμάτων έρευνας. Πρόκειται για τον 34χρονο Δρ Γκίκα Μαγιορκίνη, ο οποίος βραβεύτηκε στην κατηγορία «Ελπιδοφόρο ερευνητικό ταλέντο» για το καινοτόμο έργο του στην ανίχνευση του τρόπου διάδοσης του ιού της ηπατίτιδας C (HCV) σε όλο τον κόσμο, έναν επικίνδυνο ιό που προσβάλλει το συκώτι και απειλεί περίπου 150 εκατ. ανθρώπους παγκοσμίως. Ο Δρ Γ. Μαγιορκίνης ειδικεύεται στη

μελέτη ανθρώπινων ιογενών νόσων, ιδίως της ΗCV και της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV). Είναι υπότροφος ερευνητής «Marie Curie» στο τμήμα ζωολογίας και ερευνητής (junior research fellow) στο St Cross College στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Επίσης, είναι επίτιμος καθηγητής και σύμβουλος ιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ συμμετέχει και σε διάφορα ερευνητικά έργα. Ο Έλληνας ερευνητής ανέλυσε τις μοριακές αλληλουχίες της HCV και απέδειξε, για πρώτη φορά, ότι οι πιο διαδεδομένοι τύποι της HCV εξαπλώθηκαν παγκοσμίως αμέσως μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο από τις ανεπτυγμένες στις αναπτυσ-

/ Φεβρουάριος 2013

σόμενες χώρες, γεγονός που συμπίπτει με τις μεταγγίσεις αίματος και την ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών. Εισήγαγε δύο καινοτομίες που κατέστησαν δυνατή την ακριβή ανασυγκρότηση του ιστορικού της HCV: πρώτον, ανέλυσε μέρη του γονιδιώματος του ιού που μεταβάλλονται περισσότερο με την πάροδο του χρόνου και, δεύτερον, χρησιμοποίησε μια νεωτεριστική μέθοδο για να συνδυάσει τις μοριακές πληροφορίες από διάφορα μέρη του γονιδίου. Έχει περισσότερες από 20 δημοσιεύσεις και σχόλια στα πλέον έγκριτα επιστημονικά περιοδικά. Οι άλλοι δύο ερευνητές είναι: Η Δρ Claire Belcher (34 ετών) βραβεύτηκε στην κατηγορία «Διάδοση της επιστημονικής γνώσης» για τη μελέτη της σχετικά με το γεωλογικό παρελθόν της γης και τον αντίκτυπό του στη ζωή της πανίδας και της χλωρίδας. Με την έρευνά της προσπαθεί να καταστήσει κατανοητό τον τρόπο με τον οποίο έχουν επηρεάσει το σύστημα της γης διάφορα περιστατικά υδρογειακών μεταβολών, από τις στιγμιαίες προσκρούσεις αστεροειδών έως την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη που πραγματοποιείται επί αιώνες. Είναι επίκουρη καθηγήτρια στην Επιστήμη Γεωσκόπησης στο πανεπιστήμιο του Exeter, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μελετά τις αρχαίες φυσικές πυρκαγιές και τις συνέπειές τους για την πανίδα και τη χλωρίδα. Το έργο της επιλέχθηκε για την εμβέλειά του, την καινοτόμο και δημιουργική προσέγγισή του και την εξαιρετική κάλυψή του από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Έχει λάβει μέρος σε δημοφιλή προγράμματα της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου, έχει αναφερθεί σε πολυάριθμα άρθρα σε έντυπα όπως «The New York Times», «The Irish

AΡΘΡΟ

ι «Δράσεις Marie Curie», από το 1996 έως σήμερα, έχουν υποστηρίξει την κατάρτιση, την κινητικότητα και την ανάπτυξη δεξιοτήτων περισσότερων από 65.000 ερευνητών από σχεδόν 130 χώρες

Έλληνας ερευνητής ανέλυσε τις μοριακές αλληλουχίες της HCV και απέδειξε, για πρώτη φορά, ότι οι πιο διαδεδομένοι τύποι της HCV εξαπλώθηκαν παγκοσμίως αμέσως μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο από τις ανεπτυγμένες στις αναπτυσσόμενες χώρες, γεγονός που συμπίπτει με τις μεταγγίσεις αίματος και την ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών

Times» και «Nature». Ο δικτυακός της τόπος (http://clairembelcher.carbonmade.com) επαινέθηκε για τη δημιουργικότητά του στη διάδοση της επιστημονικής σκέψης. Προτάθηκε για το βραβείο ως υπότροφος «Marie Curie» στο University College Dublin στην Ιρλανδία (2007-2010), στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και στο Πανεπιστήμιο Exeter στο Ηνωμένο Βασίλειο (2010-2012). Η Sarit Sivan βραβεύτηκε στην κατηγορία «Καινοτομία και επιχειρηματικότητα» για την εργασία της σχετικά με την καινοτόμο θεραπεία της οσφυαλγίας που οφείλεται στον εκφυλισμό των δίσκων της σπονδυλικής στήλης. Είναι ανώτερη υπότροφος (ερευνήτρια) στο τμήμα Βιοϊατρικής Τεχνολογίας στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας Technion-Israel Institute of Technology στη Haifa (Iσραήλ). Ο εκφυλισμός των δίσκων που προκαλείται από τη σταδιακή απώλεια ορισμένων εκ των κύριων συστατικών τους, κυρίως λόγω γήρανσης, έχει ως συνέπεια τη μείωση της βιομηχανικής λειτουργίας που πλήττει τη σπονδυλική στήλη. Η οσφυαλγία, που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον εκφυλισμό του μεσοσπονδύλιου δίσκου, αποτελεί ένα σοβαρό ιατρικό και οικονομικό πρόβλημα. Συχνά, αντιμετωπίζεται με ακριβές και επεμβατικές εγχειρήσεις. Στη διάρκεια της υποτροφίας «Marie Curie» στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, η Δρ S. Sivan ανέπτυξε και δοκίμασε επιτυχώς βιοσυμβατά υλικά με τη μορφή γέλης, τα οποία μπορούν να αντικαταστήσουν, με μια μη επεμβατική ένεση, τα απολεσθέντα συστατικά του δίσκου και να μιμηθούν τη λειτουργία τους. Για το έργο της αυτό, αυτή η ίδια και συνάδελφοί της έλαβαν το βραβείο «Best Novel Disc Technology» από το

/ Φεβρουάριος 2013

«Orthopedics This Week». Η κριτική επιτροπή επαίνεσε την επιστημονική πείρα, την καινοτομία, την επιχειρηματική προσέγγιση και την ικανότητά της να αξιοποιεί εμπορικά βασικά επιστημονικά ευρήματα. Ανέπτυξε πολλαπλές καινοτομίες, εντυπωσιακό αριθμό ευρεσιτεχνιών και συνέβαλε στη δημιουργία μιας εταιρείας που, προς στιγμήν, πραγματοποιεί κλινικές δοκιμές σε παρόμοιες έρευνες. Τα αποτελέσματα με τα βραβεία ανακοινώθηκαν σε εκδήλωση της Ε.Ε. που πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία της Κύπρου για τις «Δράσεις Marie Curie». Στο νέο πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» προτείνεται η αύξηση του προϋπολογισμού του συγκεκριμένου προγράμματος σε 5,75 δισ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020. Οι «Δράσεις Marie Curie», από το 1996 έως σήμερα, έχουν υποστηρίξει την κατάρτιση, την κινητικότητα και την ανάπτυξη δεξιοτήτων περισσότερων από 65.000 ερευνητών από σχεδόν 130 χώρες. Σύμφωνα με την Ευρωπαία Επίτροπο για την Εκπαίδευση, τον Πολιτισμό, την Πολυγλωσσία και τη Νεολαία, Aνδρούλλα Βασιλείου, το νέο βραβείο προβάλλει την αριστεία και το ταλέντο των καλύτερων νέων ερευνητών της Ευρώπης και εμπνέει περισσότερους νέους να σταδιοδρομήσουν στον επιστημονικό τομέα. Το βραβείο «Marie Curie» προωθεί τα επιτεύγματα των καλύτερων υποτρόφων των «Δράσεων Marie Curie». Οι υποψηφιότητες προτάθηκαν από μέλη της ερευνητικής κοινότητας και περιορίστηκαν σε σημερινούς και πρώην ερευνητές «Marie Curie», που χρηματοδοτήθηκαν από το 6ο ή το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο. •••

Πηγή: www.ekt.gr

• Ένας Έλληνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας • Μείωση πωλήσεων 15,8% στην αγορά φαρμάκου • Πρώτη σε όγκο η Pfizer

Ένας θεσμός που λειτουργεί με μεγάλη επιτυχία στο εξωτερικό, το CAFE SCIENTIFIQUE, επιστρέφει στην Ελλάδα

Το CAFE SCIENTIFIQUE είναι μια διεθνής πρωτοβουλία που ενώνει αντίστοιχους κύκλους σεμιναρίων, που πραγματοποιούνται σε διάφορες πόλεις στον κόσμο.

Στόχος των σεμιναρίων είναι η επιμόρφωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με σύγχρονα επιστημονικά θέματα.

Το βασικό χαρακτηριστικό του είναι το ότι οι ομιλίες είναι προσιτές στο ευρύ κοινό και, όσο είναι αυτό δυνατόν, δίνονται από νέους επιστήμονες σε θέματα σχετικά με την καθημερινή τους δουλειά.

Στην Αθήνα διοργανώνεται από τη Δρα Λίλα Κουμάντου, απόφοιτη του ΜΙΤ και διδάκτορα του Πανεπιστημίου του Cambridge, που τώρα δραστηριοποιείται στον ερευνητικό χώρο στην Ελλάδα.

Οι ομιλητές του πρώτου κύκλου ήταν ακαδημαϊκοί καθηγητές και ερευνητές, που ξενάγησαν το κοινό στον κλάδο της γεωλογίας, της βιολογίας και της μηχανολογίας.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Σημαντική θέση στο ευρωπαϊκό γραφείο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) ανέλαβε έλληνας γιατρός. Ο Δρ Άγις Τσουρός κατέχει πλέον τη θέση του Διευθυντή Πολιτικής και Διακυβέρνησης για την Υγεία στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ)

Ένας Έλληνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας Ως επικεφαλής της Διεύθυνσης, θα διαδραματίζει βασικό ρόλο στον καθορισμό των εθνικών πολιτικών για την υγεία, και ιδιαίτερα των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, των γυναικών και των μεταναστών, των κοινωνικών παραγόντων και των ανισοτήτων που επηρεάζουν την υγεία, καθώς και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σημειώνεται ότι η ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ αποτελείται από 53 κράτη, συμπεριλαμβανομένων των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ρωσίας και όλων των χωρών που δημιουργήθηκαν από τη διάσπαση της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Ο Δρ Άγις Τσουρός είχε ηγετικό ρόλο στη δημιουργία της νέας Πολιτικής και Στρατηγικής του ΠΟΥ για την Ευρώπη - Υγεία 2020, που υιοθετήθηκε ομόφωνα από τα κράτη - μέλη του ΠΟΥ τον Σεπτέμβριο του 2012 στη Μάλτα και είναι επίσης πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα. Επιπλέον, διαθέτει πτυχίο ιατρικής από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, Master και PhD στη Δημόσια Υγεία από το Πανεπιστήμιο του Nottingham και ειδικότητα Κοινωνικής Ιατρικής/Δημόσιας Υγείας. Είναι επίσης ε-

πίτιμος καθηγητής στο Τμήμα Επιδημιολογίας και Δημόσιας Υγείας του University College London. Είναι στέλεχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας από το 1988 και διατέλεσε υπεύθυνος πολλών προγραμμάτων και τομέων, όπως των τομέων προαγωγής υγείας, αστικής υγείας και υγιών πόλεων, τρίτης ηλικίας, δομών και υπηρεσιών δημόσιας υγείας, πρόληψης και διαχείρισης μη μεταδιδόμενων και χρόνιων νοσημάτων και παραγόντων κινδύνου, περιβαλλοντικής υγείας και πολιτικών υγείας σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Από το 2004 έως το 2006 αποσπάστηκε στην Ελλάδα και ανέλαβε πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Δημόσιας Υγείας (Ε.ΣΥ.Δ.Υ) και του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ). Επιπλέον, συμμετείχε ενεργά στη σύνταξη των δύο τελευταίων νόμων για τη δημόσια υγεία και είχε κεντρικό ρόλο στο συντονισμό και την προετοιμασία για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004. Έχει αναπτύξει πολλά καινοτόμα προγράμματα και προσεγγίσεις σε θέματα δημόσιας υγείας που είχαν διεθνή απήχηση.

Συνάντηση κορυφής στην Αθήνα Κορυφαίοι ερευνητές από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, τον Καναδά και το Ισραήλ, τίμησαν με την παρουσία τους δύο σημαντικές επιστημονικές εκδηλώσεις, που πραγματοποιήθηκαν στις 22 και 23 Φεβρουαρίου στην Αθήνα. Κεντρικό θέμα της συνάντησης ήταν τα κακοήθη λεμφώματα. Το «παρών» στην εκδήλωση έδωσαν 250 επιστήμονες από 20 διαφορετικές χώρες. Διοργανωτές ήταν η γραμματεία του International Extranodal Lymphoma Study Group και η Αιματολογική Κλινική του Ιατρικού Αθηνών-Ψυχικού, με συντονιστές τους καθηγητές κ.κ. Emanuele Zucca και Γεράσιμο Α. Πάγκαλη.

/ Φεβρουάριος 2013

Μείωση πωλήσεων 15,8% στην αγορά φαρμάκου

μείωση των εσόδων του κλάδου έβαινε στη διάρκεια του 2012 επιταχυνόμενη, αφού αντιστοιχούσε σε 6,7% το πρώτο τρίμηνο και 13,5% το πρώτο επτάμηνο του έτους. Αυτό προκύπτει από στοιχεία της εξειδικευμένης εταιρείας μετρήσεων του τομέα, IMS, τα οποία αφορούν τις πωλήσεις των εγχώριων φαρμακευτικών εταιρειών προς τα φαρμακεία και τις φαρμακαποθήκες της χώρας.

Παράλληλα, συνεχίστηκε η καταγραφή ανακατατάξεων σε επιχειρηματικό επίπεδο, ενώ εντείνονται οι διεργασίες που αφορούν την τοποθέτηση εγχώριων και αλλοδαπών επιχειρήσεων στην αναπτυσσόμενη επιμέρους αγορά των γενόσημων φαρμάκων. Θυμίζουμε ότι τα στοιχεία της IMS δεν πε-

ριλαμβάνουν τις πωλήσεις των φαρμακευτικών επιχειρήσεων προς τα νοσοκομεία. Σύμφωνα με την IMS, στο ενδεκάμηνο Ιανουαρίου - Νοεμβρίου 2012 σημειώθηκε: Μείωση του συνολικού όγκου των πωλήσεων κατά 12% σε 327,1 εκατ. φαρμακοτεχνικές συσκευασίες, και συγχρόνως Μείωση των συνολικών εσόδων των 362 επιχειρήσεων του κλάδου κατά 15,8% στα 2,91 δισ. ευρώ. Στις πρώτες πέντε θέσεις του πίνακα με κριτήριο τα έσοδα, βρέθηκαν οι επιχειρήσεις: 1. Novartis με μερίδιο 8,7% και έσοδα ύψους 252,9 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 19,1%. 2. Pfizer με 8,0% και έσοδα 232 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 25,2%. 3. Sanofi με 7,3% και έσοδα 211,8 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 15,4%. 4. AstraZeneca με 5,6% και έσοδα 164,6 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 12,6%. 5. Βιανέξ με 5,2% και έσοδα 152,8 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 2,2%.

Πρώτη σε όγκο η Pfizer

Όσον αφορά τον όγκο των πωλήσεων φαρμάκων στα φαρμακεία και τις φαρμακαποθήκες, η κατάταξη των επιχειρήσεων διαφοροποιείται, με την Pfizer να βρίσκεται στην πρώτη θέση (με μερίδιο 8,2% και όγκο πωλήσεων 26,79 εκατ. φαρμακοτεχνικές συσκευασίες, μειωμένο κατά 12,9%). Την ακολούθησαν η Sanofi (με μερίδιο 7,3%), η

GlaxoSmithKline (6,8%) η Novartis (6,7%) και η Bristol Myers Squibb (5,7%). Οι δέκα πρώτες σε όγκο πωλήσεων φαρμακευτικές επιχειρήσεις κατέχουν περισσότερο από το μισό της αγοράς (ποσοστό 54,7%). Πρώτη σε όγκο ελληνική επιχείρηση είναι η Uni Pharma (5%) και ακολουθεί η Βιανέξ (4%) και η ΕΛΠΕΝ (3,4%).

Μείωση κατά 15,8% παρουσίασαν κατά το ενδεκάμηνο Ιανουαρίου - Νοεμβρίου 2012 οι πωλήσεις φαρμάκων στην εγχώρια, εξωνοσοκομειακή αγορά, παρά τη μη εκτέλεση συνταγών επί μακρύ χρονικό διάστημα, λόγω της διένεξης των φαρμακοποιών με τον ΕΟΠΥΥ

in brief

Όσο και αν ακούγεται απίστευτο, τα στοιχεία της IMS καταγράφουν πωλήσεις από ούτε 10 ούτε 50 ούτε 100, αλλά 362 φαρμακευτικές επιχειρήσεις! Σε μια χώρα 11 εκατ. Θυμίζω ότι έχουμε και 120 φαρμακαποθήκες, 10.500 φαρμακεία, 75.000 γιατρούς, 140 νοσοκομεία. Πρωταθλητές σε όλη την Ευρώπη! Βέβαια, η δομή της αγοράς είναι ολιγοπωλιακή. Οι πρώτες 20 σε πωλήσεις επιχειρήσεις συγκεντρώνουν το 72% της αγοράς, με 2,1 δισ. ευρώ επί συνόλου 2,9 δισ. ευρώ. Ίδια εικόνα υπάρχει και σε ό,τι αφορά τον όγκο. Οι πρώτες 20 σε πωλήσεις (σε συσκευασίες) κατέχουν το 71,7% της αγοράς, η οποία θυμίζουμε ότι κατέγραψε μείωση κατά 12%. Η μείωση σε όγκο πρέπει να αποδοθεί, κατά κύριο λόγο, στην οικονομική κρίση και τη συνακόλουθη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των ασφαλισμένων.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

80 δισ. για έρευνα στην Ε.Ε. Το νέο Πρόγραμμα Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία «Ορίζοντας 2020» (20142020) παρουσιάστηκε σε ημερίδα που διοργάνωσε στις 5 Φεβρουαρίου η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας. Ανάμεσα στους τομείς έρευνας που θα χρηματοδοτηθούν είναι και η Υγεία

in brief

Διεθνή εκδήλωση επιχειρηματικών συναντήσεων διοργανώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Υπουργείο Ανάπτυξης στις 12 Μαρτίου, στις εγκαταστάσεις του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος». Η εκδήλωση καλύπτει τους ακόλουθους θεματικούς τομείς: Τρόφιμα, Υλικά και Βασικές Τεχνολογίες Γενικής Εφαρμογής (KETs), Ενέργεια, Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, Φαρμακευτική Βιομηχανία / Επιστήμες Υγείας, Τουρισμός. Οι συμμετέχοντες θα έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν επαφές με δυνητικούς συνεργάτες από το εξωτερικό, να προσεγγίσουν νέους πελάτες, να εντοπίσουν καινοτόμες τεχνολογίες και προϊόντα με στόχο την αξιοποίησή τους. Στην ημερίδα θα παρευρεθούν ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Επίτροπος για θέματα επιχειρήσεων A. Tajani, ο Υπ. Ανάπτυξης Κ. Χατζηδάκης, αξιωματούχοι της ΕΕ και εκπρόσωποι επιχειρηματικών συνδέσμων.

την ημερίδα παρευρέθηκε ο Γενικός Διευθυντής Έρευνας και Καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Robert-Jan Smits. Όπως, είπε, η Ευρώπη, για να είναι ανταγωνιστική σε διεθνές επίπεδο, θα πρέπει να επενδύσει στην επιστήμη και την καινοτομία. Δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τις χώρες της Ασίας, σε επίπεδο κόστους εργασίας, οπότε θα πρέπει να περάσει στην «πράξη», με παραγωγή καινοτόμων και ποιοτικών προϊόντων.

Κατά την περίοδο 20142020, αναμένεται να ενισχυθούν τα κονδύλια για την έρευνα και την καινοτομία, τόσο μέσω του προγράμματος «Ορίζοντας» όσο και μέσω των Διαρθρωτικών Ταμείων. Συγκεκριμένα, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία βρίσκεται στο στάδιο της διαπραγμάτευσης με το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο, προβλέπει τη διάθεση 80 δισ. ευρώ για την έρευνα στο πρόγραμμα «Ορίζοντας». Οι πρώτες προκηρύξεις αναμένεται να ανακοινωθούν τον Δεκέμβριο του 2013, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για τη χώρα μας, που αναλαμβάνει την προεδρία της Ε.Ε. τον Ιανουάριο του 2014. Όσον αφορά τα Διαρθρωτικά Ταμεία, η «ευφυής εξειδίκευση» των περιφερειών αποτελεί προϋπόθεση για τη χρηματοδότησή τους από τα Ταμεία Συνοχής για θέματα έρευνας και τεχνολογίας. Βασίζεται στο Συγκριτικό Πλεονέκτημα, στις Επιλογές, στην Κρίσιμη Μάζα και στη Συνεργασία-Καθοδήγηση. Είναι, λοιπόν, αναγκαίο να σχεδιαστούν οι εθνικές και περιφερειακές προτεραιότητες, με τη συμ-

Βράβευση Ελλήνων ερευνητών

Η συμμετοχή στην εκδήλωση είναι δωρεάν. Πληροφορίες: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (Α. Καραχάλιου, Τ.: 210 7273921, e-mail: akarah@ekt.gr) και στο Δίκτυο ΠΡΑΞΗ (Π. Καρνιούρας, Τ.: 210 3607690, e-mail: karniouras@help-forward.gr).

μετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων και με επίκεντρο τις επιχειρήσεις. Θα πρέπει, λοιπόν, να αξιοποιηθούν οι περιφερειακές υποδομές και να ενισχυθούν οι συνέργειες μεταξύ εθνικών προγραμμάτων και «Ορίζοντα 2020». Σημειώνεται πως το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης είναι Εθνικό Σημείο Επαφής για τα προγράμματα του 7ου ΠΠ: «Υγεία», «Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών», «Ενέργεια», «Κοινωνικοοικονομικές και Ανθρωπιστικές Επιστήμες», «ΙΔΕΕΣ», «ΑΝΘΡΩΠΟΙ - Δράσεις Marie Curie», «Ερευνητικές Υποδομές», «Περιφέρειες της Γνώσης» και «Ερευνητικό Δυναμικό». Οι υπηρεσίες του ΕΚΤ παρέχονται χωρίς κόστος και περιλαμβάνουν τη λειτουργία ειδικού δικτυακού τόπου για το 7ο ΠΠ (http://www.ekt.gr/fp7) και Γραφείου Υποστήριξης (http://helpdesk.ekt.gr/fp7) ενημερωτικών εκδηλώσεων σε όλη τη χώρα, την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σχετικά με την προετοιμασία των προτάσεων και τον έλεγχο των οικονομικών και τεχνικών στοιχείων, καθώς και την εξεύρεση συνεργατών από όλη την Ευρώπη.

/ Φεβρουάριος 2013

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας απένειμε 680 εκατ. ευρώ σε 302 επιστήμονες, για την εκπόνηση πρωτοποριακής έρευνας σε 24 διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τελευταίας προκήρυξης για έμπειρους ερευνητές (ERC Advanced Grant). Μεταξύ των ερευνητών αυτών είναι και 3 Έλληνες: ο Ηλίας Κουτσουπιάς από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών & Εκδόσεων ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ, ο Μάρκος Παπαγεωργίου από το Πολυτεχνείο Κρήτης και ο Κώστας Σούκουλης από το Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας.

• Μνημειώδης απόφαση του ΕΟΠΥΥ! • «Θέατρο σκιών» Σαλμά – Τούντα • Ξέχασαν τη μονάδα εντατικής!

Δώστε προσοχή στις σημαντικές δηλώσεις του Ανδρέα Λυκουρέντζου στο Συμβούλιο Υγείας της Ε.Ε., που έγινε στα μέσα Δεκέμβρη. Αναπαράγω λοιπόν από το επίσημο δελτίο τύπου:

«Ο κ. υπουργός αναφέρθηκε στις μεταρρυθμίσεις για την αναδιάρθρωση του συστήματος υγείας, εστιάζοντας στον επανασχεδιασμό του Δικτύου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, την ανάπτυξη του θεσμού του οικογενειακού γιατρού…».

«Υπογράμμισε επίσης την υιοθέτηση ενός υγιεινότερου τρόπου ζωής, με λιγότερο κάπνισμα, περισσότερη άσκηση και προσεγμένη διατροφή»…

«Eνθάρρυνε τον νέο Επίτροπο Υγείας να θέσει τα ανωτέρω ψηλά στις προτεραιότητές του για το επόμενο διάστημα».

«Σημείωσε ότι η δημογραφική γήρανση του πληθυσμού σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση και τους περιορισμένους πόρους συνηγορούν στην επανεξέταση της δομής των υπηρεσιών και στον μετασχηματισμό των συστημάτων υγείας».

Πιστεύω ότι θα συμφωνήσετε μαζί μου ότι οι συνομιλητές του απέκτησαν μια σαφή εικόνα για όσα συμβαίνουν στο σύστημα υγείας. Ετοιμάζουμε οικογενειακό γιατρό, καταπολεμούμε το κάπνισμα και προάγουμε την υγιεινή διατροφή…

VΙRUS

Μνημειώδης απόφαση του ΕΟΠΥΥ! Μια απόφαση που πρέπει να κορνιζαριστεί, έλαβε στις 4-2-2013 το Δ.Σ. του ΕΟΠΥΥ, μετά το δημοσίευμα των εφημερίδων «Επενδυτής» και «Ριζοσπάστης» ότι η Task Force έχει προτείνει την πρόσληψη ξένων μάνατζερ στον Οργανισμό. Είναι φανερό ότι τους «έλουσε κρύος ιδρώτας»…

Η απόφαση είχε το εξής θέμα: «Το Δ.Σ. του ΕΟΠΥΥ έθεσε το ζήτημα της υπόστασης του ΕΟΠΥΥ, εκφράζοντας την υποστήριξή του προς τον ΕΟΠΥΥ»! Συνήλθαν για να δουν το θέμα της υπόστασης του Οργανισμού και τα βρήκαν όλα ωραία και καλά, «ευλογώντας τα γένια τους»! Ιδού λοιπόν η ομόφωνη απόφαση: «Με τη θεσμική ιδιότητα των φορέων που εκπροσωπούν, τα μέλη του Δ.Σ. του ΕΟΠΥΥ εκφράζουν την υποστήριξή τους προς τον ΕΟΠΥΥ, ο οποίος είναι νέος θεσμός και έχει τη θεσμική υποχρέωση να υποστηρίζει την υγεία του ελληνικού λαού, τονίζοντας τα κάτωθι: Έχουμε ταχθεί να υπηρετούμε τον ΕΟΠΥΥ με βάση το συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο, την υφιστάμενη νομοθεσία και να μην εμπλακούμε σε θεωρητικές αναζητήσεις και προβληματισμούς σχετικά με την ενδεχόμενη αναθεώρηση του ρόλου και της λειτουργίας του. Εκφράζουμε τον σκεπτικισμό και την αγωνία μας για τη συζήτηση που έχει αρχί-

σει όσον αφορά θεωρητικούς προβληματισμούς ελλήνων και ξένων τεχνοκρατών για τον προορισμό και την τελική μορφή του ΕΟΠΥΥ, καθώς και από ορισμένα ΜΜΕ τα οποία αναπαράγουν τα ανωτέρω, με αποτέλεσμα να δημιουργούν αίσθημα ανασφάλειας στους ασφαλισμένους και εργαζόμενους και τονίζουμε ότι τα μόνα αρμόδια για τη χάραξη της πολιτικής υγείας, η οποία άλλωστε αποτελεί πρωτεύον ζήτημα κυβερνητικής πολιτικής, είναι τα θεσμικά όργανα της Πολιτείας, δηλαδή η κυβέρνηση, το κοινοβούλιο και κανένας άλλος». Κύριοι του ΕΟΠΥΥ, τα μπερδέψατε! Εδώ δεν μιλάμε για τη χάραξη της πολιτικής υγείας, αλλά για τη διοίκηση και διαχείριση των πόρων των κλάδων υγείας των ασφαλιστικών οργανισμών της χώρας. Ο ετήσιος προϋπολογισμός των 6,5 δισ. καθιστά τον ΕΟΠΥΥ τον κρατικό φορέα με τα περισσότερα χρήματα. Είδαμε πού μας οδήγησε η διαχείριση των πόρων των ταμείων από τις κομματικά επιλεγμένες διοικήσεις τόσα χρόνια…

Αποφεύγει τους ιατρικούς συντάκτες Εννέα ολόκληρους μήνες έχει κλείσει στην «ηλεκτρική» καρέκλα του ο Ανδρέας Λυκουρέντζος. Δεν ξέρω αν θέλει να του ευχηθώ να τους εκατοστήσει. Η γλώσσα του σώματός του δείχνει ότι δεν νιώθει άνετα και περνά δύσκολα. Αυτό όμως δεν δικαιολογεί, ούτε στο ελάχιστο, το γεγονός ότι δεν έχει παραχωρήσει ούτε μία συνέντευξη Τύπου στους ιατρικούς συντάκτες. Δίνει κάθε τόσο «άγευστες» συνεντεύξεις σε ραδιόφωνα και τηλεοράσεις ενώπιον πιο άσχετων, για την υγεία, από αυτόν δημοσιογράφων και στέλνει στους ιατρικούς συντάκτες το απομαγνητοφωνημένο κείμενο. Πού νομίζει ο ίδιος και το επιτελείο του ότι θα οδηγήσει αυτή η τακτική; Η περίοδος χάριτος τελείωσε…

/ Φεβρουάριος 2013

«Θέατρο σκιών» Σαλμά – Τούντα Η έκδοση νέου δελτίου τιμών έγινε η αφορμή για να αναζωπυρωθεί η διένεξη ανάμεσα στον Μάριο Σαλμά και τον Γιάννη Τούντα, καθώς δεν έλειψαν και αυτή τη φορά τα λάθη στην τιμολόγηση. Ο Γιάννης Τούντας, πάντως, ανανέωσε τη θητεία του στον ΕΟΦ και συνεπώς θα έχουμε και άλλα επεισόδια…

Σαλμάς λέει ότι ανέθεσε στον ΕΟΦ την ανατιμολόγηση την 1-1-2013 με εντολή να ληφθούν οι τιμές από τη βάση δεδομένων της Euripid την επόμενη μέρα. Ακόμη, υποστηρίζει ότι είχε λάβει τη διαβεβαίωση ότι έως τις 20-12012 θα είχε ολοκληρωθεί η τιμολόγηση. Προφανώς, η προθεσμία δεν τηρήθηκε. Φθάσαμε στα μέσα του Φλεβάρη για να εκδοθεί το δελτίο τιμών, και αυτήν τη φορά με αρκετά λάθη, και φυσικά ο Μάριος ρίχνει όλη την ευθύνη στον ΕΟΦ. Μάλιστα, έλεγε στους δημοσιογράφους ότι μελετά σοβαρά το ενδεχόμενο να περάσει ρύθμιση, ώστε η έκδοση του δελτίου τιμών να μη γίνεται με υπουργική απόφαση. Να το δω και να μην το πιστέψω! Να σημειώσω ότι, αυτήν τη φορά, η α-

νατιμολόγηση δεν ήταν τόσο περίπλοκη όσο την προηγούμενη. Τότε έπρεπε να βρεθεί ποια φάρμακα είχαν χάσει την πατέντα τους, πότε την έχασαν, ποια ήταν η ανώτατη τιμή όταν κυκλοφορούσαν και χίλιες δυο άλλες λεπτομέρειες. Το έχουμε ξαναπεί, αλλά δεν φαίνεται να «ιδρώνει το αυτί» των υπευθύνων. Είναι εδώ και καιρό φανερό ότι το «σύστημα» τιμολόγησης δεν είναι λειτουργικό και μας δυσφημεί διεθνώς. Μην ξεχνάτε ότι τα μάτια όλων των ξένων επιχειρήσεων είναι στραμμένα εδώ, αφού η Ελλάδα είναι χώρα αναφοράς σε χώρες όπως η Βραζιλία και η Κίνα. Δεν μας νοιάζει ποιος από τους δύο - ο Σαλμάς ή ο Τούντας - έχει δίκιο. Ευθύνη φέρουν και οι δύο. Ας πάψει αυτό το «θέατρο σκιών». Κύριοι, δώστε λύση!

Ξέχασαν τη μονάδα εντατικής! Για γέλια και για κλάματα είναι οι νέοι Οργανισμοί των νοσοκομείων, που δημοσιεύτηκαν σωρηδόν στα τέλη της χρονιάς. Το τελευταίο που έμαθα είναι ότι στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Ιωαννίνων «ξέχασαν» στον Οργανισμό τη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας! Τα λάθη είναι δεκάδες σε όλη τη χώρα. Και φανερώνουν ότι οι Οργανισμοί φτιάχτηκαν κυριολεκτικά «στο πόδι», απλά και μόνο για να φανεί στην Τρόικα ότι ένα ακόμη κουτάκι συμπληρώθηκε. Τώρα – λέει - συγκεντρώνουν παρατηρήσεις από όλα τα νοσοκομεία για να διορθώσουν τα λάθη. Έλεος, κύριοι της Αριστοτέλους!

in brief

Είναι απίστευτοι αυτοί οι πολιτικοί. Μπορούν να σου «πουλήσουν» τη μεγαλύτερη μπούρδα με το πιο ελκυστικό περιτύλιγμα. Αναφέρομαι στο «εισιτήριο υγείας» - όπως το βάφτισαν. Αφορά την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των ανασφάλιστων ασθενών. Λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί. Απ’ όσο γνωρίζουμε θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ και θα αφορά την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη έως και 200.000 ανασφάλιστων για 2 χρόνια. Αντιλαμβανόμαστε ότι θα στηθεί ένας άκρως πελατειακός μηχανισμός για το ποιος θα πρωτοπάρει αυτό το εισιτήριο (voucher) και φυσικά ωφελημένος θα βγει ο ιδιωτικός τομέας (διαγνωστικά κέντρα και κλινικές), που θα εξυπηρετήσουν τους ανασφάλιστους με voucher. Ας με διορθώσουν εκεί στο υπουργείο Υγείας, αν κάνω λάθος: Ο ιδρυτικός νόμος του ΕΣΥ αναφέρει ότι προσφέρονται δωρεάν υπηρεσίες υγείας σε πολίτες που δεν έχουν ασφάλιση. Έφτιαξαν λοιπόν ένα μηχανισμό για να κονομήσουν ορισμένοι και μας το πουλάνε ως μεταρρύθμιση…

VΙRUS

Ιδού το αλαλούμ των τεχνικών προδιαγραφών! Διάφορα γενικά λέγονται και γράφονται για το αλαλούμ των τεχνικών προδιαγραφών, που υπάρχουν στις διακηρύξεις των διαγωνισμών για την προμήθεια εξοπλισμού από τα κρατικά νοσοκομεία. Εμείς επιλέξαμε τυχαία μία διακήρυξη, η οποία δείχνει στην πράξη πού πάσχει το όλο σύστημα

in brief

Ο σοφός λαός μας λέει ότι «με πορδές δεν βάφεις αυγά». Τα υπουργεία Υγείας και Εργασίας δείχνουν ότι κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να επιβεβαιώσουν τη λαϊκή ρήση. Το σύστημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα μετά την αναβάθμισή του και την ενοποίηση των δύο επιμέρους συστημάτων (φάρμακα και επισκέψεις – εξετάσεις). Είναι φανερό ότι «κάποιο λάκκο έχει η φάβα». Όπως μαθαίνω, το σύστημα έχει ανάγκη αναβάθμισης της υπολογιστικής του ισχύος και φυσικά προσωπικού, αφού όσο περνά ο χρόνος προστίθενται και νέες δυνατότητες. Δηλαδή, χρειάζονται χρήματα. Τουλάχιστον 3 εκατ. ευρώ. Ακόμη μαθαίνω ότι χρωστούν ένα κάρο χρήματα στην Oracle, σε προϊόν της οποίας έχει χτιστεί το σύστημα. Η εταιρεία κάνει υπομονή, προσδοκώντας και την ολοκλήρωση του μεγάλου διαγωνισμού των 25 εκατ. ευρώ. Αλήθεια πού βρίσκεται ο διαγωνισμός;

εν θα αναφέρω το νοσοκομείο. Τα πλήρη στοιχεία είναι στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου. Πρόκειται πάντως για μεγάλο νοσοκομείο των Αθηνών, οπότε δεν χωρά δικαιολογία για έλλειψη εμπειρίας ή τεχνογνωσίας του αρμόδιου προσωπικού. Η διακήρυξη λοιπόν αφορά την προμήθεια ειδικών κλινών για το τμήμα τεχνητού νεφρού. Η διακήρυξη είναι γεμάτη λάθη, π.χ. το τεύχος των τεχνικών προδιαγραφών αναφέρει ως πρότυπα για τον προμηθευτή και τον κατασκευαστή τα SO 9001:2000 και ISO 1385:2003, ενώ τα ορθά είναι τα ISO 9001:2008 και ISO 13485:2003. Ζητούνται πιστοποιήσεις επιμέρους υλικών (πιστοποιήσεις που δεν υπάρχουν) και όχι της κλίνης, όπως η νομοθεσία ορίζει ρητά για την ποιότητα και την ασφάλεια αυτής. Για παράδειγμα, θα ήταν δυνατόν να ζητηθεί το νέο πρότυπο ΕΝ60601-2-52, το οποίο από 1/4/2013 είναι υποχρεωτικό για όλες τις ηλεκτροκίνητες κλίνες. Και φτάνουμε στο πιο γαργαλιστικό: Στις τεχνικές προδιαγραφές ζητείται κάθε κλίνη να φέρει ζυγαριά ικανή για βάρος έως 300 κιλά. Όμως, παράλληλα, ζητείται κάθε κλίνη να μπορεί να αντέξει μέγιστο βάρος ασθενούς έως 150 κιλά. Ερώτημα: Ποιο το νόημα να υπάρχει ζυγαριά για έναν ασθενή π.χ. 250 κιλών, όταν το κρεβάτι δεν θα μπορεί να τον αντέξει; Όταν λοιπόν ένας προμηθευτής έθεσε το ερώτημα στις υπηρεσίες, έλαβε την εξής απάντηση: «Απλά θέλουμε ανθεκτικές

ζυγαριές. Είχαμε πάρει παλαιότερα και έσπαγαν»… Φθάνουμε και στη φωτογραφική προδιαγραφή: Η διακήρυξη ζητεί η ζυγαριά «να διαθέτει ενδεικτική οθόνη (display) κατασκευασμένη από ανοξείδωτο ατσάλι με μεγάλα ευανάγνωστα ψηφία». Ποιο το νόημα να αναφέρεται το υλικό κατασκευής στο θέμα της οθόνης της ζυγαριάς; Άλλωστε, αυτό δεν επηρεάζει την απόδοση και την ποιότητά του. Η απάντηση είναι προφανής: Φαίνεται ότι κάποιος προμηθευτής διαθέτει ζυγαριά από «ανοξείδωτο ατσάλι με μεγάλα ευανάγνωστα ψηφία».

«Μπαλωθιές» στο Λασίθι! Εύλογα ξεσηκώθηκαν στο Λασίθι, διαμαρτυρόμενοι για το κλείσιμο των ΤΕΙ και τη διοικητική ενσωμάτωση του νοσοκομείου. Έτσι τους έμαθαν επί δεκαετίες. Όχι μόνο εκεί, αλλά και σε όλη τη χώρα. Έφτιαξαν νοσοκομεία, πανεπιστήμια και ΤΕΙ για να τονωθεί η τοπική οικονομία και όχι για να προσφερθούν ποιοτικές υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευση. Τώρα ήρθε η ώρα η κεντρική εξουσία «να θερίσει ό,τι έσπειρε» τόσα χρόνια. Θα πέσουν μπαλωθιές…

/ Φεβρουάριος 2013

Η θεραπεία είναι ανάγκη δεν είναι πολυτέλεια

“ Θα χρησιμοποιώ τη θεραπεία για να βο-

Lectus adv.

ηθήσω τους ασθενείς κατά τη δύναμη και την κρίση μου, αλλά ποτέ για να βλάψω ή να αδικήσω.” Όρκος του Ιπποκράτη 4ος αιώνας Π.Χ

Ραντεβού υγείας

Όταν δεν γνωρίζουμε το παιδί μας... «Εκτός θέματος» φαίνεται ότι είναι οι περισσότεροι γονείς σχετικά με το τι συμβαίνει με τα έφηβα παιδιά τους και το σεξ. Η πλειοψηφία των γονέων θεωρεί ότι τα παιδιά τους δεν έχουν σεξουαλικές ορμές και περιορίζονται σε απλές, φιλικές σχέσεις

ια έρευνα από τις ΗΠΑ έρχεται να αποδείξει ακριβώς αυτό, ότι δηλαδή οι γονείς δεν γνωρίζουν τις σεξουαλικές επιθυ-

μίες των παιδιών τους. Οι επιστήμονες μίλησαν με 50 γονείς εφήβων, 6 από τους οποίους ήταν πατέρες. Η κάθε συνέντευξη ξεπέρασε τις 2,5 ώρες και περιελάμβανε ερωτήσεις για τα «πιστεύω» και τις εμπειρίες των γονέων γύρω από το σεξ και την εφηβεία. Ρωτήθηκαν, επίσης, για το αν μιλάνε στα παιδιά τους για το σεξ και τι πιστεύουν για την εφηβική σεξουαλικότητα. Σχεδόν όλοι οι γονείς (σε συντριπτικό ποσοστό που αγγίζει και το 90%) απάντησαν ότι τα δικά τους παιδιά είναι «νέα, ανώριμα σεξουαλικά και φυσικά αφελή». Και οι μητέρες απάντησαν όμοια. Όσες δε, είχαν κόρες τις χαρακτήρισαν «σεξουαλικά ανώριμες, αθώες, και αδιάφορες για το σεξ». Να σημειωθεί ότι την ίδια χρονιά που έγινε η έρευνα, στις ΗΠΑ είχαμε 435.456 γεννήσεις από νέους 15 – 19 ετών και 7.000 γεννήσεις από παιδιά 10 μέχρι 14 ετών.

Ο καφές "φάρμακο" και για τον προστάτη

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

Πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν πως ο καφές μπορεί να λειτουργήσει προστατευτικά όταν καταναλώνεται σε μικρές ποσότητες. Αρκετές έρευνες, μάλιστα, απέδειξαν ότι κάνει καλό στην καρδιά, προστατεύει από τα εγκεφαλικά, ενώ ορισμένοι υποστηρίζουν ότι δημιουργεί και μια «ασπίδα»

κατά του καρκίνου. Πρόσφατη μελέτη του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ έδειξε ότι ο καφές μπορεί να ελαττώνει ακόμα και ως 60% την πιθανότητα για εμφάνιση καρκίνου του προστάτη. Η μελέτη έγινε σε 50.000 άνδρες, στους οποίους διαπιστώθηκε ότι όσοι έπιναν καφέ,

Εγκληματική μικρή οθόνη! Στην παραβατική συμπεριφορά ή ακόμη και στο έγκλημα μπορεί τελικά να οδηγήσει τα παιδιά η πολλή τηλεόραση! Σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου του Οτάγκο της Νέας Ζηλανδίας, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής «Pediatrics», τα παιδάκια αλλά και οι έφηβοι που βλέπουν συνεχώς τηλεόραση, μπορεί κάποια στιγμή να εκδηλώσουν βίαιες συμπεριφορές, να γίνουν αντικοινωνικοί, επιθετικοί, εριστικοί, ενώ στη μελέτη δεν αποκλείουν και την εκδήλωση εγκληματικής συμπεριφοράς. Η ομάδα των επιστημόνων του Τμήματος Προληπτικής και Κοινωνικής Ιατρικής μελέτησε περισσότερα από 1.000 παιδιά ηλικίας 5 έως 15 ετών, που είχαν γεννηθεί τις χρονιές 1972 και 73. Όσα από αυτά τα παιδιά παρακολουθούσαν περισσότερη τηλεόραση, είχαν αυξημένη πιθανότητα να εμφανίσουν αργότερα αντικοινωνική προσωπικότητα, ακόμη και να καταδικαστούν για κάποια εγκληματική πράξη που θα έκαναν μέχρι να φτάσουν 26 ετών. Μάλιστα οι επιστήμονες τόνισαν ότι ο κίνδυνος αυτός αυξανόταν κατά 30% με κάθε παραπάνω ώρα που, ως παιδιά, περνούσαν μπροστά στην τηλεόραση μέσα στην ημέρα.

/ Φεβρουάριος 2013

Όταν η γάτα γίνεται ...δολοφόνος!

ια νέα έρευνα Αμερικανών επιστημόνων του Ινστιτούτου Βιολογίας Σμιθσόνιαν της Ουάσιγκτον, αποκάλυψε ότι οι γάτες είναι «φονικές μηχανές», που εξοντώνουν όχι εκατομμύρια, αλλά δισεκατομμύρια ζωάκια κάθε χρόνο. Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Communications» και οι επιστήμονες υπολόγισαν ότι, μόνο στις ΗΠΑ, οι γάτες που ζουν στα σπίτια, αλλά και εκείνες που ζουν αδέσποτες στον δρόμο, εξολοθρεύουν το χρόνο από 1,4 μέχρι 3,7 δισε-

κατομμύρια πουλιά και από 6,9 μέχρι 20,7 δισεκατομμύρια ποντίκια, αρουραίους και άλλα μικρά θηλαστικά. Οι τεράστιοι αυτοί αριθμοί προέκυψαν από ένα μαθηματικό μοντέλο που χρησιμοποίησαν οι ερευνητές. Η νέα αυτή έρευνα κατατάσσει τη λατρεμένη γάτα στην πρώτη θέση των ζωντανών φονικών μηχανών. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, μία και μόνο γάτα που κυκλοφορεί αδέσποτη, ή που θα βγει από το σπίτι, θα σκοτώσει, τον χρόνο, από 30 μέχρι 47 πουλιά και από 177 μέχρι και 300 θηλαστικά.

Μπορεί να έχουμε στο σπίτι μας μικρά τρυφερά γατάκια, λίγοι όμως γνωρίζουν ότι πίσω από το «αγγελικό» τους πρόσωπο κρύβεται ένας «άγριος δολοφόνος» της φύσης

παρουσίαζαν πολύ μικρά ποσοστά εμφάνισης καρκίνου στον προστάτη. Όπως είναι γνωστό, ο καφές περιέχει αντιοξειδωτικές ουσίες που επιδρούν στον οποίο με τον οποίο ο οργανισμός «μεταβολίζει» τη ζάχαρη, ενώ επιδρά και στις λεγόμενες «ορμόνες του σεξ». Και τα δύο είναι γνωστό ότι σχετίζονται με τη σεξουαλική ανταπόκριση και με τη σεξουαλικότητα, εν γένει, καθώς και με τον καρκίνο του προστάτη.

Η ρύπανση από τζάκι σκοτώνει! Άκρως επικίνδυνη αποδεικνύεται η ατμοσφαιρική ρύπανση, καθώς, όπως δείχνει έρευνα, για κάθε 10 μικρογραμμάρια ρύπανσης στην ατμόσφαιρα έχουμε μια αύξηση 20% σε θανάτους από καρδιά. Αυτό διαπίστωσε ομάδα Βρετανών επιστημόνων, η οποία τόνισε ότι η ρύπανση της ατμόσφαιρας με μικροσκοπικά σωματίδια, τα οποία προέρχονται ακόμη και από τα τζάκια, συμβάλλει στην αύξηση των εμφραγμάτων. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη, μέχρι σήμερα, έρευνα που αφορά τη σχέση ανάμεσα στα αιωρούμενα μικροσωματίδια και την επιβίωση των ασθενών μετά από

οξύ καρδιακό επεισόδιο. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα εμφράγματα του μυοκαρδίου είναι σε μεγαλύτερο ποσοστό θανατηφόρα όσο περισσότερο ο ασθενής έχει εκτεθεί σε αυξημένα επίπεδα μικροσωματιδίων διαμέτρου κάτω των 2,5 μικρόμετρων (εκατομμυριοστών του μέτρου). Η έρευνα έγινε από επιστήμονες της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «European Heart Journal» της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Καρδιολογίας.

Ποιες γυναίκες είναι πιο άπιστες;

Άραγε οι ξανθιές, οι κοκκινομάλλες ή η μελαχρινές είναι πιο άπιστες σε μια σχέση; Έρευνα που έγινε σε μεγάλο δείγμα, διαδικτυακά, έδειξε ότι πιο επιρρεπείς στην απάτη είναι οι ξανθιές. Οι γυναίκες με τα ξανθά μαλλιά, λοιπόν, ανακηρύχθηκαν στην έρευνα αυτή πολύ πιο άπιστες σε μια σχέση από τις λάγνες μελαχρινές και τις φλογερές κοκκινομάλλες. Και όταν λέμε να απατήσουν, δεν εννοούμε να παραμείνουν μόνο στο φλερτ, αλλά αναφερόμαστε στο να μοιραστούν το κρεβάτι τους με κάποιον άλλον, πλην της σχέσεως ή του γάμου τους. Έτσι, από την έρευνα προέκυψε ότι σε σύνολο 10 γυναικών που θα απατήσουν, οι 5 είναι ξανθιές, οι 3 καστανές ή μαυρομάλλες και οι 2 κοκκινομάλλες. Για τους άνδρες, όμως, τα πράγματα είναι μάλλον αντίθετα. Οι μελαχρινοί άνδρες είναι λίγο πιο «τσαχπίνηδες», «παίζει το ματάκι τους» και όχι μόνο. Το 60% εκείνων που απάτησαν τη σύντροφό τους ήταν καστανοί ή μελαχρινοί, το 25% ήταν ανοιχτόχρωμοι ξανθοί και το 15% κοκκινομάλληδες.

γ ί ν ε τ ε συνδρομητές !

Αλλάξτε την ελληνική αγορά Υγείας! Εγγραφείτε τώρα στο Ph.B (Pharma & Health Business)! ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΕΤΑΙΡΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ* ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

E-MAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ*

*ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ & ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΞΑΜΗΝΗ (5 ΤΕΥΧΗ): 40€

ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ): 50€

ΕΤΗΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (10 ΤΕΥΧΗ): 30€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΣ (10 ΤΕΥΧΗ): 70€

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (10 ΤΕΥΧΗ): 90€

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ): 10€ (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α 6,5%)

Το Ph.B καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά!

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (5028-041137-461 / IBAN GR51 0172 0280 0050 2804 1137 461) ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / IBAN GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192) Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρίας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομα σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κ. Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

Υπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος, Fax: 210 998 4953

/ Φεβρουάριος 2013

AΡΘΡΟ

/ Δεκέμβριος 2011-Ιανουάριος 2012