Ph.B #016

016

# ΙOYN 2013 ΤΙΜΗ 6 €

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ENRICO BARONCIA

ΠΡΟΦΙΛ ΑΔΩΝΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΡΕΚΟΡ ΣΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ Ε.Ε.

www.phB.com.gr ISSN: 2241-0961

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Κινδυνεύουν έργα 60 εκατ. από το ΕΣΠΑ στην υγεία

1

1

idπεριεΧΟΜΕΝΑ

08 8 ΠΡΟΦΙΛ Άδωνις Γεωργιάδης Πάμε στου Άδωνι για καφέ...

10 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Enrico Baroncia Στην Ελλάδα υπάρχουν μεγάλα περιθώρια χρήσης γενοσήμων

16

16 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Κινδυνεύουν έργα 60 εκατ. από το ΕΣΠΑ στην υγεία

22

22 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Νέες τεχνικές για το αίμα από τον «Δημόκριτο» 26 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Ρεκόρ στη χρηματοδότηση από την ΕΕ

28

28 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Νέες ανοσοθεραπείες κατά του καρκίνου 38 ΑΡΘΡΟ Κλινικός έλεγχος στο ΕΣΥ: Μπορούμε. Θέλουμε; Θανάσης Παπαμίχος

CEO: Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Αιμίλιος Νεγκής negis.e@ethosmedia.eu

     ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ: Βίκυ Γερασίμου gerasimou.v@ethosmedia.eu ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ - ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Δήμητρα Ευθυμιάδου efthymiadou.d@ethosmedia.eu

016

# ΙΟΥΝ 2013

2

Γιώργος Καλούμενος kaloumenos.g@ethosmedia.eu Γαλάτεια Μπασέα bassea.g@ethosmedia.eu

/ Ιούνιος 2013

Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu Δέσποινα Τραυλού travlou.d@ethosmedia.eu ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος Shutterstock ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Δέσποινα Ροπόδη ropodi.d@ethosmedia.eu



3

idπεριεΧΟΜΕΝΑ

42

42 ΕΡΕΥΝΑ Σημαντική ανακάλυψη Ελλήνων ερευνητών 44 ΕΡΕΥΝΑ Ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους έχει δοκιμάσει ναρκωτικά

44

58 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 68 ΕΡΕΥΝΑ Ο χρόνιος πόνος στη μέση ταλαιπωρεί τους Έλληνες

68

72 ΑΡΘΡΟ Σημαντική η διατροφή στην παιδική ηλικία Γιούλη Φραγκιαδουλάκη

80

80 ΑΡΘΡΟ Σόγια και παχυσαρκία Θανάσης Μιχαλόπουλος 85 NEWS 89 VIRUS 94 ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΥΓΕΙΑΣ

Eπιμέλεια ΥΛΗΣ - creative: Θεοδοσία Μαρούτση theodosia.maroutsi@gmail.com

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γιώργος Μελιτσιώτης melitsiotis.g@ethosmedia.eu ISSN: 2241-0961

   

Τμήμα Marketing–Επικοινωνίας & ΔημΟΣΙΩΝ Σχέσεων: Αθηνά Φραδέλου fradelou.a@ethosmedia.eu Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη voulgaraki.s@ethosmedia.eu Ζωή Κλωσίδη klosidi.z@ethosmedia.eu

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ: Νατάσσα Λαζαράκου lazarakou.n@ethosmedia.eu Τζένη Ρούσση roussi.t@ethosmedia.eu Εκτύπωση - Παραγωγή - Συσκευασία: Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ & ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής salvarlis.k@ethosmedia.eu

4

Ιδιοκτησία: ETHOS MEDIA S.A. Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος T: 210 9984950, Φ: 210 9984953 E: info@PhB.com.gr www.PhB.com.gr • www.ethosmedia.eu * Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης, ή μέρος αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη

Το τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας, είναι τυπωμένο σε πιστοποιημένο χαρτί FSC® και συμβάλλει στην υποστήριξη των δασών του πλανήτη.

/ Ιούνιος 2013

5

EDITΟRIAL

ρυφά κ α τ ι α ν ί ε Ποια ωνι; δ Ά υ πήκαν στο ο τ " ράγματα «μ ύ π ο τά κε τ ρ Α α . " , νωρίτερα γογράφηση αι ότι

ντα α φαίνετ κτρονική συ όψεως, όλ ληση αυλάκι»: Ηλε Εκ πρώτης ο ρ πάνης, εξόφ χώ στα, στον κευτικής δα λι α ά μ Μ ρ α υ. φ το ς ν χο έλεγ υθμη είναι εναντίο α ταμείων, εύρ ησαν διάφορ ων οφειλών μ όρ εσ οφ όθ κλ ρ π κυ ξι ς λη κ.λπ. της υγεία του ΕΟΠΥΥ ή παρόχων μ ω ρ λη : α οπ έν π μ α χαριτω ριστεί ότι το ει να διαχει παραλαβή έν ν μ τη υ σ ο ε π π ο . Εκείν Ο Άδωνις εί ους υ του ΕΟΠΥΥ ανοιχτό σε όλ μικά του ίδιο ι νο να κο εί οι θα τα υ ι είνα γραφείο το ε στον ικό επιτελείο έλεγαν «Πάμ στο οικονομ οί οι οι τρ π α γι κά οι τί οι ια Γ ίζουν και κάπ υν να «σφυρ … νησης δείχνο ρ έ» φ βέ κα κυ ς α γι τη Άδωνι εσόδων του ν μείωση των ζα τη ία α λ ο γι χ » σ α ί αδιάφορ δηκτικο ώ και μήνες, Άλλοι πιο εξής οι ν γνωστή, εδ ο τα στ ή ι ώ κα εν , δω θα ΕΟΠΥΥ ι από κόπτεται. Εδώ , ειρωνικά ότ γία δεν ανα ές μπλούζες ρ υκ νε λε α ν η ού ον ορ εφόσ θα φ νηση… γιατροί δεν του η κυβέρ νις και μαζί δω Ά ο … εί να ιθ κρ ό χιτώ δήγησαν Τα έφερε έτσι η τύχη αλλά λευκ , πού μας ο υφό τε κρ σ ω το λ ώ λ ρ ά π Είδαμε, ίσως το ι, Αυτό είναι και κάθισα να γράψω ωτοκλασάτο δηλαδή ότι ς νό γο γε χρόνια οι πρ Το . σα νι τό δω Ά υ πολιτικοί που «ατού» το το σημείωμα την ημέρα ι οραματιστές ν πάρει στα κα ου οί έχ ικ ν υτ το δε ν οο δε πρ οινή ερισσότεροι ίο Υγείας. Κ Είναι βέβαιο του ανασχηματισμού. οι π ό το υπουργε π ν. α ού ν ιμ σα οτ α υπ έρ π τον και τόλμη σοβαρά, ότι αποφάσεων ός ν ικ τω οδ η ψ εθ μ λή ς, η Αναμφίβολα, η μεγάλη λογική στ ι πιο ικανό είναι η όμως ότι είνα οποίησή τους υν οι υλ νο ν η ίχ στ δε α τι ει ό, π έκπληξη ήταν η με συνέ μένος από χει ο Άδωνις; και αφοσιω έχει στη ιτυχίας. Το’ ντ επ Α ς . ις τη » σε νί γή α «συντα ανάθεση στον Άδωνι του εμφ τηλεοπτικές τικά σχόλια, νη ρ α α στ ι Θα δείξει… ική κα Γεωργιάδη του σκληρή κριτ ασί κρ ο στ ό ρ ι νε θει να «βάζε χαρτοφυλακίου της ενώ έχει μά έπει… υγείας. Μην εκπλαγείτε του» όταν πρ ι ύ» του είνα αντικό «ατο όμως αν τα πάει καλά Το πιο σημ φώς σε μερα είναι σα σή εγκής τα α γμ ά ρ Αιμίλιος Ν πως τα π στο «τιμόνι» του όνο χρ α έν ν τα ή ρα από ό,τι καλύτερη μοί υπουργείου Υγείας

                                

6

/ Ιούνιος 2013

7

ΠΡΟΦΙΛ

Άδωνις Γεωργιάδης

Πάμε στου Άδωνι για καφέ… Η μεγάλη έκπληξη του ανασχηματισμού. Αρκετοί πιστεύουν ότι "θα βάλει τα γυαλιά" σε πολλούς. Πολλοί εκτιμούν ότι θα αποτελέσει έναν από τους πιο σκληρούς υπουργούς, καθώς δεν θα διστάσει να κόψει παροχές και κεκτημένα

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

8

Π

ριν λίγα χρόνια η σκέψη, και μόνο, ότι ο Άδωνις Γεωργιάδης θα αναλάμβανε κάποια στιγμή το υπουργείο Υγείας, προκαλούσε ειρωνικά σχόλια. Κάτι βέβαια που δεν απεφεύχθη και σήμερα. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γέμισαν με ειρωνικά σχόλια και ανέκδοτα για τον νέο μαέστρο της Υγείας, που θα κληθεί να κάνει ό,τι οι προκάτοχοί του της Ν.Δ. δεν κατάφεραν, σε έναν χρόνο. Εκείνος, βέβαια, στα 41 του, είναι μάλλον πεπεισμένος ότι θα κάνει το ΕΟΠΥΥ «μαγαζί» γωνία και τα νοσοκομεία αποδοτικές επιχειρήσεις. Άλλωστε, αυτό που συχνά-πυκνά ο ίδιος περιγράφει στους κύκλους του ως το προσωπικό του «success story» είναι πως ανέλαβε τα βάρη της οικογένειάς του και έκανε το βιβλιοπωλείο και τις εκδόσεις Γεωργιάδη μια απολύτως επιτυχημένη επιχείρηση. Ακόμη και όταν έπεφτε θύμα εμπρησμού στο βιβλιοπωλείο του στα Εξάρχεια, φρόντιζε με ταχύτατους ρυθμούς να το ξαναφτιάξει, ώστε να μπορεί να πουλά και πάλι τα αγαπημένα του ιστορικά βιβλία. Και μάλλον αυτά είναι που έκαναν τον Άδωνι Γεωργιάδη διάσημο σε όλη τη χώρα. Οι υπερπροσφορές βιβλίων που ο ίδιος παρουσιάζει από διάφορα τηλεοπτικά κανάλια με τα οποία, κατά καιρούς, συνεργάζεται, τον έχουν μετατρέψει σε … «εθνικό βιβλιοπώλη». Εξάλλου, θεωρεί τις εκδόσεις του δικό του «παιδί» και, κατά καιρούς, έχει υποσχεθεί πως ό,τι και να γίνει δεν θα τις εγκαταλείψει. Άλλωστε είναι διευθυντής των εκδόσεων Γεωργιάδη και των περιοδικών «Ελλήνων Ιστορία» και «Ελληνική Αγωγή», ενώ είναι και συγγραφέας τριών βιβλίων: «Οδηγός

/ Ιούνιος 2013

αρχαίων ελληνικών νομισμάτων» (1992), «Ομοφυλοφιλία στην Αρχαία Ελλάδα: Ο Μύθος καταρρέει» (2002) και «Θεοδώρα Φραντζή: Η Άλωσις». Βέβαια, προσώρας, ο Άδωνις Γεωργιάδης δεν έχει συγγράψει ακόμη το «βιβλίο» του ΕΟΠΥΥ και του ΕΣΥ που, όπως φαίνεται, θα του φανούν μάλλον λίγο πιο δύσκολα από τις ιστορικές πραγματείες που, κατά περιόδους, παρουσιάζει με στόμφο στους τηλεοπτικούς δέκτες. Και αυτό επειδή η επαφή του με την Υγεία είναι «αυτή που έχουν οι υπόλοιποι με την …αστροναυτική», όπως έλεγαν με κακεντρέχεια και υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Υγείας, όταν άκουσαν το όνομά του για τη θέση του υπουργού Υγείας. Εκείνος βέβαια δεν φαίνεται να «μασά», καθώς συχνά εκμυστηρεύεται σε δικούς του ανθρώπους: «εγώ ανέστησα μια επιχείρηση από το τίποτε, θα κολλήσω τώρα;». Οι «κακές γλώσσες» υποστηρίζουν ότι ο νέος υπουργός Υγείας δεν θα καταφέρει τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο από τους προκατόχους του, δηλαδή ένα μεγάλο «τίποτε». Δεν θα καταφέρει να περιστείλει τις δαπάνες στον πολύπαθο χώρο της Υγείας χωρίς να θίξει ασφαλισμένους. Άλλοι πάλι που έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους στον …Θεό για να ανακάμψουν ο ΕΟΠΥΥ και το ΕΣΥ, εκτιμούν ότι ο Άδωνις Γεωργιάδης ίσως «και να βάλει τα γυαλιά σε πολλούς», όπως έλεγαν και στους διαδρόμους του υπουργείου Υγείας κατά τη διάρκεια της τελετής παράδοσης παραλαβής. Πάντως ο νέος υπουργός Υγείας δεν φαίνεται να επηρεάζεται από τα σχόλια. Εξάλλου δεν επηρεάστηκε ούτε από

τους διάφορους επώνυμους που έσπευσαν να σχολιάσουν αρνητικά στον προσωπικό του λογαριασμό στο twitter την ανάληψη των καθηκόντων του. Ακόμη και η γνωστή αοιδός Άντζυ Σαμίου, απαντώντας στις ευχαριστίες Γεωργιάδη στον πρωθυπουργό μέσω twitter, δεν δίστασε να του γράψει: «εσύ καλά κάνεις και τον ευχαριστείς, αλλά εμείς χάσαμε τον ύπνο μας…». Και είναι συχνό το φαινόμενο ο Άδωνις Γεωργιάδης να απευθύνεται στους φίλους του (followers) μέσω twitter. Έχει άλλωστε 25.512 άτομα που τον ακολουθούν, αρκετά για να τον εκλέξουν και πρόεδρο κόμματος! Τώρα, το αν με τα νέα του καθήκοντα θα προλαβαίνει να απαντά σε όλους, παραμένει μάλλον ένα αναπάντητο ερώτημα. Ο νέος υπουργός Υγείας, πάντως, εκτός από τις απόψεις του για την πολιτική και τον πατριωτισμό, έχει κατηγορηθεί και για την πολυτελή ζωή που κάνει. Μάλιστα, πρόσφατο είναι το επεισόδιο στη Βουλή όπου δέχτηκε επίθεση για το πανάκριβο ρόλεξ ρολόι το οποίο φορά. Εκείνος, βέβαια, το υποστηρίζει με μανία, λέγοντας ότι «δεν το έκλεψα, το αγόρασα πριν καν γίνω βουλευτής από τις επιχειρηματικές μου δραστηριότητες και δεν θα σταματήσω να το φοράω». Εκτός αυτού, βολές έχει δεχθεί και για την κοσμική του ζωή με τη σύζυγό του, Ευγενία Μανωλίδου, την οποία παντρεύτηκε τον Ιούνιο του 2009 με τη δέουσα τηλεοπτική προβολή. Εκείνος, όμως, βρίσκεται πολύ συχνά στο πλευρό της και μάλιστα όσοι τους γνωρίζουν καλά υποστηρίζουν ότι δόσεις αυτοπεποίθησης παίρνει ο νέος υπουργός Υγείας και από τη σύζυγό του που έχει θέσει

τον πήχη ψηλά. Σε ό,τι αφορά την Υγεία, πολλοί εκτιμούν ότι θα αποτελέσει έναν από τους πιο σκληρούς υπουργούς, καθώς δεν θα διστάσει να κόψει παροχές και κεκτημένα. Είναι, εξάλλου, κάτι παραπάνω από μνημονιακός, αν σκεφτεί κανείς ότι θεωρεί πως η Ελλάδα πρέπει να σωθεί ακόμη και με τις υπέρτατες θυσίες. Μπορεί να υπόσχεται ότι δεν θα κάνει αλλαγές που θα αιφνιδιάσουν, καθώς θα ενημερώνει προηγουμένως ακόμη και όλα τα κόμματα, αλλά όλα δείχνουν ότι ο νέος υπουργός Υγείας είναι αποφασισμένος να ψαλιδίσει δαπάνες και παροχές. Η ιστορία του έχει δείξει πως μπροστά στην ιδέα της πατρίδας, όπως εκείνος λέει συχνά, δεν χωρά τίποτε άλλο. Το αν μέσα σε αυτήν την ιδέα χωρούν οι ήδη εξαντλημένοι ασθενείς, αν χωρούν οι απλήρωτοι εργαζόμενοι ή οι διάφοροι παράγοντες της Υγείας που έχουν να δούνε κάτι χρόνια το χρώμα του χρήματος, παραμένει μάλλον άγνωστο…

•••

9

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

• Σκοπός μας να κάνουμε συνήθειά μας την αξιοπιστία και την τελειότητα στην εξυπηρέτηση • Να κάνουμε αυτό που είναι ορθό και αυτό που είναι εύκολο και να επηρεάσουμε το μέλλον

ENRICO BARONCIA*

«Στην Ελλάδα υπάρχουν μεγάλα περιθώρια χρήσης γενοσήμων» Του Αιμίλιου Νεγκή

*Πρόεδρος της Mylan Ευρώπης

Το σχέδιό μας για την ελληνική αγορά είναι να αυξήσουμε την πρόσβαση στα γενόσημα φάρμακα, υποστηρίζοντας την εφαρμογή του πρόσφατου νόμου που αφορά στη συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία και την υποκατάσταση από τον φαρμακοποιό με το φθηνότερο γενόσημο

η δέσμευση της εταιρείας του να συμβάλει στο να εξοικονομηθούν πόροι από το ελληνικό σύστημα υγείας μέσω της αύξησης της χρήσης γενόσημων φαρμάκων, δηλώνει ο πρόεδρος της Mylan Ευρώπης, κ. Enrico Baroncia,

μιλώντας αποκλειστικά στο PhB. Τον συναντήσαμε στο πλαίσιο του 19ου ετήσιου συνεδρίου του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Γενόσημων Φαρμάκων (EGA), που έγινε πρόσφατα στην Αθήνα. Όπως αναφέρει, σήμερα, το ποσοστό χρήσης των γενοσήμων

Τ 10

/ Ιούνιος 2013

11

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Σ

τη Mylan έχουμε ένα πάθος: την ποιότητα. Η εταιρεία μας εφαρμόζει ένα παγκόσμιο ποιοτικό πρόγραμμα ελέγχου της ποιότητας στις εγκαταστάσεις μας

στην Ελλάδα είναι χαμηλό - μόνο 25% σε όγκο - γεγονός που – όπως λέει – οφείλεται στο χαμηλό ποσοστό υποκατάστασης με το φθηνότερο γενόσημο. Ένα μέτρο που, όπως δήλωσε στη Γαλλία, επέφερε την εξοικονόμηση περίπου 2,2 δισ. ευρώ σε ένα χρόνο, όσο δηλαδή είναι το σύνολο της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης στην Ελλάδα. Στόχος της Mylan είναι να καταστεί ηγέτιδα στην αγορά γενοσήμων και προς την κατεύθυνση αυτή επενδύει 2 δισ. δολ. σε έρευνα και ανάπτυξη. Οι πωλήσεις της στην παγκόσμια αγορά ανήλθαν το 2012 σε 6,8 δισ. δολ. Είναι αλήθεια ότι στην Ελλάδα δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα για τη Mylan. Μπορείτε λοιπόν να μας δώσετε περισσότερες πληροφορίες για την εταιρεία σας; Η Mylan ιδρύθηκε πριν από περίπου 50 χρόνια και σήμερα είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες γενόσημων φαρμάκων στον κόσμο, προσηλωμένη στην καθιέρωση νέων στάνταρντ στο σύστημα υγείας. Εργαζόμενοι από κοινού σε όλο τον κόσμο για να παρέχουμε πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας θεραπείες σε 7 δισ. ανθρώπους, καινοτομούμε για να ικανοποιήσουμε ακάλυπτες ιατρικές ανάγκες. Σκοπός μας να κάνουμε συνήθειά μας την αξιοπιστία και την τελειότητα στην εξυπηρέτηση. Να κάνουμε αυτό που είναι ορθό και αυτό που είναι εύκολο και να επηρεάσουμε το μέλλον μέσω μιας παθιασμένης, παγκόσμιας ηγεσίας. Προσφέρουμε ένα αυξανόμενο φάσμα, από αποτελείται περίπου 1.100 γενόσημα και αρκετά επώνυμα φάρμακα. Επιπλέον, προσφέρουμε ένα ευρύ φάσμα από αντιρετροϊκές θεραπείες, στις οποίες βασίζονται το

12

/ Ιούνιος 2013

40% των ασθενών με AIDS στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ακόμη, λειτουργούμε ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο εργοστάσια παραγωγής δραστικών ουσιών και σήμερα διαθέτουμε προϊόντα σε περίπου 140 χώρες. Το 2012, η Mylan πέτυχε έσοδα ύψους 6,8 δισ. δολ. Το εργατικό μας δυναμικό περιλαμβάνει πάνω από 20.000 ανθρώπους, οι οποίοι είναι αφοσιωμένοι στη βελτίωση της εμπειρίας των πελατών μας και στην αύξηση της πρόσβασης των ασθενών σε φαρμακευτικές θεραπείες παγκοσμίως. Αλλά μην παίρνετε υπόψη σας μόνο όσα σας λέω εγώ. Δείτε το και από μόνος σας, στο mylan.com. Στη διάρκεια των τελευταίων δύο ετών, η ελληνική κυβέρνηση αγωνίζεται να μειώσει τη φαρμακευτική δαπάνη. Η Τρόικα πιέζει υπέρ της χρήσης των γενόσημων φαρμάκων. Όμως, πολλοί άνθρωποι φοβούνται για την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των γενοσήμων. Τι έχετε να τους πείτε; Όπως ίσως θα γνωρίζετε, ένα γενόσημο φάρμακο περιέχει την ίδια δραστική ουσία με το πρωτότυπο φάρμακο, στο οποίο βασίζεται και ως τέτοιο μπορεί να το υποκαταστήσει πλήρως. Προσφέρει την ίδια υψηλή ποιότητα και αποτελεσματικότητα – με τη μόνη διαφορά ότι είναι πολύ πιο οικονομικό. Τα γενόσημα φάρμακα υποβάλλονται στις ίδιες σχολαστικές διαδικασίες έγκρισης όπως και τα πρωτότυπα, από τα οποία προέρχονται. Το σημείο-«κλειδί» στη δημιουργία ενός γενοσήμου είναι η επίτευξη της λεγόμενης βιοϊσοδυναμίας. Ο όρος αυτός σημαίνει ότι, όταν τα συγκρίνουμε επιστημονικά, το γενόσημο και το πρωτότυπο επιδεικνύουν σχεδόν τον ίδιο ρυθμό

βιολογικής διαθεσιμότητας της δραστικής ουσίας στον ανθρώπινο οργανισμό, όταν χορηγούνται στην ίδια δόση. Με απλά λόγια, το γενόσημο φάρμακο και το πρωτότυπο θα πρέπει να είναι ισοδύναμα αποτελεσματικά. Στην Ε.Ε. όλα τα φάρμακα αποτελούν αντικείμενο λεπτομερών αξιολογήσεων από τις αρμόδιες αρχές προτού εγκριθεί η χρήση τους στους ασθενείς. Οι έλεγχοι των γενόσημων φαρμάκων πρέπει να επιβεβαιώνουν ένα υψηλό επίπεδο ασφάλειας, ποιότητας και αποτελεσματικότητας. Οι έλεγχοι αυτοί μπορούν να γίνουν είτε σε εθνικό επίπεδο – στις χώρες-μέλη της Ε.Ε.

- είτε κεντρικά μέσω του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ), που εδρεύει στο Λονδίνο. Στη Mylan έχουμε ένα πάθος: την ποιότητα. Η εταιρεία μας εφαρμόζει ένα παγκόσμιο ποιοτικό πρόγραμμα ελέγχου της ποιότητας στις εγκαταστάσεις μας. Προτεραιότητά μας είναι να διασφαλίζουμε ότι οι προδιαγραφές ασφαλείας που εφαρμόζουμε, ξεπερνούν εκείνες που ισχύουν στη φαρμακευτική βιομηχανία διεθνώς. Επειδή δεν υπάρχει τίποτε απλό στις προδιαγραφές μας, οι εσωτερικές ομάδες ποιοτικού ελέγχου διενεργούν ελέγχους για να πιστοποιήσουν την ακεραιότητα όλων των προϊόντων μας, από την αρχή μέχρι το τέλος της παραγωγής. Ασχέτως του σημείου του πλανήτη στο οποίο κατασκευάζονται. Η Mylan είναι αφοσιωμένη στο να προσφέρει στους ασθενείς μεγαλύτερη πρόσβαση σε φάρμακα τα οποία έχουν την ίδια ποιότητα, αποτελεσματικότητα και ασφάλεια με τα πρωτότυπα. Τα τελευταία χρόνια, περισσότερα από

40 πρωτότυπα φάρμακα με αξία πωλήσεων πάνω από 35 δισ. ευρώ τον χρόνο έχασαν την πατέντα τους, όπως π.χ. το Plavix. Αυτό ήταν ένα πολύ καλό νέο για τις εταιρείες γενοσήμων σαν τη δική σας. Από την άλλη, στο άμεσο μέλλον, δεν αναμένεται να συμβεί κάτι τέτοιο. Έτσι, πολλοί αναλυτές λένε ότι χρειάζεται να επαναπροσδιορίσετε το μοντέλο λειτουργίας σας. Ποιο είναι το σχόλιό σας; Η Mylan έχει μια ρηξικέλευθη αποστολή: Είμαστε προσηλωμένοι στο να θέτουμε νέα στάνταρντ στην παροχή ιατρικής φροντίδας. Το μακρόπνοο όραμά μας είναι να βασιζόμαστε σε στρατηγικούς άξονες, όπως βιογενόσημα, αντιρετροϊκά, αναπνευστικά φάρμακα. Και φυσικά να αυξήσουμε τη χρήση των γενοσήμων.

Σ

ήμερα, η διείσδυση των γενοσήμων στην Ελλάδα είναι 25% επί του συνολικού όγκου της κατανάλωσης φαρμάκων. Αυτό είναι ένα σχετικά χαμηλό ποσοστό, που αποδίδεται στο ότι έχουμε χαμηλή υποκατάσταση

Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, οι κύριες προκλήσεις για τις εταιρείες γενοσήμων όπως η δική σας, όσον αφορά το νέο ρυθμιστικό περιβάλλον; Οι προκλήσεις που έχουμε, συνοψίζονται σε δύο λέξεις: πρόσβαση και βιωσιμότητα. Πράγματι, στην Ελλάδα, η Mylan επιθυμεί να έχει έναν ζωτικό ρόλο και να στηρίξει τη βιωσιμότητα του ελληνικού συστήματος υγείας προς δύο κατευθύνσεις: Πρώτον, υποστηρίζοντας τις ελληνικές αρχές για να αυξήσουν την πρόσβαση σε γενόσημα φάρμακα. Και δεύτερον, υποστηρίζοντας την εφαρμογή της υποκατάστασης και της συνταγογράφησης με βάση τη δραστική ουσία. Με αυτόν τον τρόπο θα υπάρξουν σημαντικές εξοικονομήσεις όχι μόνο για το σύστημα υγείας, αλλά και για τους ασθενείς. Σας θυμίζω ότι τα γενόσημα φάρμακα αντιπροσωπεύουν το 22% της εξοικονόμησης.

13

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Η

συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία πέτυχε εξοικονόμηση 2,4 δισ. ευρώ στη Γαλλία

Πρόσφατα, η εταιρεία σας προσέλαβε έναν αξιωματούχο του Αμερικανικού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την ποιότητα. Ποιος ήταν ο στόχος της κίνησης αυτής; Πράγματι, προχωρήσαμε σε αυτήν την πρόσληψη. Όπως σας ανέφερα, έχουμε εμμονή με την ποιότητα. Έτσι, θέλουμε να έχουμε την καλύτερη δυνατή τεχνογνωσία και εξειδίκευση στο εσωτερικό της εταιρείας. Θέλουμε να αναβαθμίσουμε τις ήδη πολύ επιτυχημένες προσπάθειές μας για την καθιέρωση ενός παγκόσμιου στάνταρντ ποιότητας και να επεκτείνουμε σε όλο τον κόσμο την πρόσβαση σε ποιοτικά προϊόντα. Πολλές κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη έχουν λάβει μέτρα περιορισμού του κόστους, όπως π.χ. μείωση των τιμών στα φάρμακα, εφαρμόζοντας αξιολόγηση της νέας τεχνολογίας κ.ο.κ. Όμως, τα αποτελέσματα δεν υπήρξαν τόσο θετικά. Ορισμένοι αναλυτές λένε ότι τα γενόσημα δεν κατάφεραν να προσφέρουν λύση στο πρόβλημα της μείωσης των δαπανών υγείας. Πού νομίζετε ότι βρίσκεται η αλήθεια; Με τη σημερινή κρίση στην Ευρώπη, οι κυβερνήσεις αναζητούν μια ευκαιρία να πετύχουν εξοικονομήσεις στα συστήματα υγείας. Δυστυχώς, οι περισσότερες κυβερνήσεις βλέπουν μόνο άμεσα μέτρα μείωσης των δαπανών, όπως διαγωνισμούς, μείωση τιμών, εφαρμογή εξωτερικών συστημάτων αναφοράς στην τιμολόγηση, τα οποία χωρίς τα απαραίτητα κίνητρα για να αυξηθεί ο όγκος των γενόσημων φαρμάκων, δεν μπορούν να αποφέρουν εξοικονόμηση πόρων. Απόδειξη όσων σας λέω είναι ότι φέτος

14

/ Ιούνιος 2013

η πορτογαλική κυβέρνηση δεν μείωσε τις τιμές των γενοσήμων, καθώς έγινε φανερό ότι προχώρησαν υπερβολικά στην εφαρμογή μέτρων μείωσης του κόστους, θέτοντας σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των γενόσημων φαρμάκων. Η πρόσφατη απειλή για την προκήρυξη διαγωνισμού στην Ανδαλουσία της Ισπανίας είχε ως συνέπεια οι τοπικές επιχειρήσεις να μην είναι σε θέση να παρέχουν φάρμακα. Ευτυχώς η Mylan έχει δεσμευτεί έναντι της Ισπανίας και συνεχίζει να διασφαλίζει ότι οι ασθενείς θα λαμβάνουν τη θεραπεία τους σε καθημερινή βάση. Από την άλλη, υπάρχουν θετικά σημάδια από ορισμένες κυβερνήσεις με την εφαρμογή της συνταγογράφησης με βάση τη δραστική ουσία – ένα μέτρο το οποίο μπορεί να δώσει ώθηση στην αύξηση του όγκου κατανάλωσης γενοσήμων. Ακόμη, υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν για να αυξηθεί η διείσδυση των γενόσημων φαρμάκων στην Ευρώπη. Επίσης, θα πρέπει να σημειώσω ότι πολλά επώνυμα φάρμακα παρασκευάζονται σε μονάδες παραγωγής εταιρειών γενοσήμων. Τον Φεβρουάριο, η Mylan απέκτησε την εταιρεία Agila Specialties Private, που δραστηριοποιείται στον χώρο των ενέσιμων θεραπειών. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας από την κίνηση αυτή; Όπως είπατε, η Agila είναι μια μεγάλη εταιρεία, που εξειδικεύεται στα ενέσιμα φάρμακα. Η εταιρεία προσφέρει πενικιλίνη, ογκολογικά φάρμακα και ενέσιμα αποστείρωσης. Η Agila έχει γίνει ηγέτης στην αγορά των ενέσιμων, που αποτελεί μέρος του στρατηγικού μας πλάνου. Η εξαγορά δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί και

έτσι δεν μπορώ, επί του παρόντος, να κάνω κάποιο άλλο σχόλιο. Στο παρελθόν, όλοι σχεδόν οι κατασκευαστές ενέσιμων φαρμάκων έχουν δεχθεί πλήγματα, με σοβαρά προβλήματα ποιότητας και διαθεσιμότητας, γεγονός που οδήγησε σε αποσύρσεις προϊόντων, όπως χημειοθεραπευτικών φαρμάκων. Τι έχει κάνει η Mylan για να διασφαλίσει την ποιότητα και τη διαθεσιμότητα; Θα επαναλάβω ότι με την ποιότητα έχουμε πάθος στη Mylan. Η ολοκληρωμένη γραμμή παραγωγής μας διασφαλίζει ποιότητα και αναγκαία διαθεσιμότητα για να καλυφθούν οι ανάγκες των ασθενών που έχουν ανάγκη τις θεραπείες μας. Κάθε προϊόν μας που διατίθεται στην Ευρώπη ελέγχεται από τα εξειδικευμένα κέντρα μας που υπάρχουν στην Ευρώπη. Ποια είναι τα σχέδιά σας για την ευρωπαϊκή και ειδικά για την ελληνική αγορά; Η παγκόσμια ιστορία της Mylan, η παρουσία και η τεχνογνωσία της διασφαλίζουν ότι σύντομα η εταιρεία μας θα γίνει ηγέτης στην αγορά των γενοσήμων. Το μακρόπνοο όραμά μας είναι στενά συνδεδεμένο με τη διαρκή βελτίωση και επένδυση σε κάθε χώρα. Το πρόγραμμα έρευνας και ανάπτυξης της Mylan φθάνει τα 2 δισ. δολ. Η Ευρώπη αποτελεί μια σημαντική περιοχή στη στρατηγική μας. Στην Ευρώπη, μέχρι σήμερα, τα γενόσημα φάρμακα έχουν εξοικονομήσει στα ήδη καταπονημένα συστήματα υγείας περισσότερα από 35 δισ. ευρώ. Σήμερα, κατέχουμε την πρώτη θέση στη Γαλλία και είμαστε στην πρώτη τριάδα σε Βέλγιο, Ιταλία, Ολλανδία, Πορτογαλία και Βρετανία. Σήμερα, η Mylan, στην Ευρώπη, δρα-

στηριοποιείται σε 21 χώρες, στις οποίες διαθέτει μονάδες παραγωγής, συσκευασίας, διανομής και εμπορίας. Απασχολούμε περισσότερους από 3.000 εργαζομένους. Οι μονάδες παραγωγής και συσκευασίας μας βρίσκονται στην Ιρλανδία, ενώ κέντρα συσκευασίας έχουμε σε Γαλλία και Ουγγαρία. Το 2012, η Mylan είχε στην Ευρώπη έσοδα ύψους 1,36 δισ. δολ. Στην Ελλάδα, η Mylan παρέχει το 1,4% του όγκου των γενόσημων φαρμάκων. Σήμερα, η διείσδυση των γενοσήμων στην Ελλάδα είναι 25% επί του συνολικού όγκου της κατανάλωσης φαρμάκων. Αυτό είναι ένα σχετικά χαμηλό ποσοστό, που αποδίδεται στο ότι έχουμε χαμηλή υποκατάσταση. Όμως, υποδηλώνει επίσης ότι υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες εξοικονόμησης πόρων για το σύστημα υγείας. Το σχέδιό μας για την ελληνική αγορά είναι να αυξήσουμε την πρόσβαση στα γενόσημα φάρμακα, υποστηρίζοντας την εφαρμογή του πρόσφατου νόμου που αφορά στη συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία και την υποκατάσταση από τον φαρμακοποιό με το φθηνότερο γενόσημο. Έτσι, θα υπάρξει σημαντική εξοικονόμηση όχι μόνο για το σύστημα υγείας, αλλά και για τους Έλληνες ασθενείς. Σημειώστε ότι η συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία πέτυχε εξοικονόμηση 2,4 δισ. ευρώ στη Γαλλία. Η εταιρεία μας είναι δεσμευμένη στη διαφάνεια και το σλόγκαν μας «Mylan, See Inside» θα χτίσει ισχυρές συνεργασίες με όλους τους παράγοντες της αγοράς, συμπεριλαμβανομένων της ελληνικής κυβέρνησης, των ρυθμιστικών αρχών, των γιατρών, των φαρμακοποιών και των ασθενών, και θα τους βοηθήσει στο να υπάρξει μετάβαση σε ένα πιο προσιτό, οικονομικά, μοντέλο. •••

Η

εταιρεία μας είναι δεσμευμένη στη διαφάνεια και το σλόγκαν μας «Mylan, See Inside» θα χτίσει ισχυρές συνεργασίες με όλους τους παράγοντες της αγοράς και θα τους βοηθήσει στο να υπάρξει μετάβαση σε ένα πιο προσιτό, οικονομικά, μοντέλο

15

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

• 37 έργα ενταγμένα στο ΕΣΠΑ, που αφορούν στην αναβάθμιση των υποδομών σε νοσοκομεία της Αττικής και σε παιδικούς σταθμούς, με προϋπολογισμό 56 εκατ. ευρώ, δεν έχουν υλοποιηθεί

Κινδυνεύουν έργα 60 εκατ. από το ΕΣΠΑ στην υγεία Η καθυστέρηση για έργα που έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ κυμαίνεται από 6 μήνες και φθάνει έως και τα 2,5 χρόνια

«Μ

ία του κλέφτη, δύο του κλέφτη, τρεις και…»: Ο περιφερειάρχης Αττικής Γιάννης Σγουρός, για δεύτερη φορά μέσα σε 6 μήνες, έκρουσε τον «κώδωνα του κινδύνου» στον Ανδρέα Λυκουρέντζο για τις αδικαιολόγητες καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην υλοποίηση των έργων από το ΕΣΠΑ στον χώρο της υγείας. Το Ph.B έχει αναφερθεί στο σημαντικό αυτό ζήτημα επανειλημμένως, αποκαλύπτοντας την επικίνδυνη στασιμότητα που παρατηρείται στην αξιοποίηση των κονδυλίων. Επίσης, έχουμε καταγγείλει ότι πολ-

16

λοί διαγωνισμοί έχουν κολλήσει – προφανώς λόγω της αδυναμίας των υπηρεσιών ΥΠΕ και των νοσοκομείων να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες. Οι καθυστερήσεις, για τις οποίες έκα-

/ Ιούνιος 2013

17

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Τ

α έργα αφορούν, μεταξύ άλλων, στην προμήθεια ιατρικού, τεχνολογικού εξοπλισμού και 30 ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ, σε μετεγκατάσταση ιατρικών μονάδων και σε ανακατασκευή νοσοκομειακών εγκαταστάσεων

Κίνδυνος για 1.235 έργα Τα έργα στον τομέα της υγείας αποτελούν ένα μικρό κομμάτι από τα έργα του ΕΣΠΑ που βρίσκονται «στο κόκκινο». Συνολικά, 1.235 έργα, προϋπολογισμού 1,8 δισ. ευρώ, αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της οριστικής απένταξης. Η χώρα μας έχει αναλάβει να απορροφήσει μέσα στο 2013 συνολικά 3,89 δισ. ευρώ – ποσό που φαντάζει αστρονομικό με βάση τις επιδόσεις μας μέχρι σήμερα. Με δεδομένο το

ότι υπάρχει πίεση και από τον κανόνα της αυτόματης αποδέσμευσης (ν+2), αντιλαμβανόμαστε ότι μέχρι τον Σεπτέμβριο θα έχουμε μεγάλο «ψαλίδι» στο ΕΣΠΑ. Την αντίστροφη μέτρηση για «κόψιμο» των έργων παραδέχθηκε πρόσφατα και ο ίδιος ο υπουργός Ανάπτυξης, Κωστής Χατζηδάκης. Μάλιστα, ανέφερε ότι τα περισσότερα προβληματικά έργα αφορούν στο πρόγραμμα Ψηφιακή Σύγκλιση (ειδικά στο κομ-

μάτι της μηχανοργάνωσης του Δημοσίου) και στο περιβάλλον, όπου η κοινότητα έχει απειλήσει με πρόστιμα για την καθυστέρηση του κλεισίματος των παράνομων χωματερών. Μεταξύ αυτών των έργων για τα οποία έχουν συναφθεί συμβάσεις, για 1.235 δεν έχουν πραγματοποιηθεί πληρωμές. Στο ΕΣΠΑ υπάρχουν 759 έργα για τα οποία δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία πληρωμή εντός 6 μηνών από την

νε λόγο ο κ. Γιάννης Σγουρός, αφορούν 37 ενταγμένα έργα στο ΕΣΠΑ και έχουν σχέση με την αναβάθμιση των υποδομών σε νοσοκομεία της Αττικής και σε παιδικούς σταθμούς με προϋπολογισμό 56 εκατ. ευρώ. Η καθυστέρηση κυμαίνεται από 6 μήνες και φθάνει έως και τα 2,5 χρόνια! Τρίτη προειδοποίηση δεν θα υπάρξει και επόμενη κίνηση θα είναι η απένταξη των έργων… Ειδικότερα, από τα έργα που έχουν κολλήσει, 19 έργα αναβάθμισης των υποδομών υγείας σε 15 νοσοκομεία της Αττικής με προϋπολογισμό περίπου 24,1 εκατ. ευρώ, είναι αυτή τη στιγμή χωρίς σύμβαση

18

/ Ιούνιος 2013

υπογραφή της σύμβασης, με συνολικό προϋπολογισμό 593 εκατ. ευρώ. Η κατανομή αυτών των «αδρανών συμβάσεων» ανά ταμείο έχει ως εξής: ΕΤΠΑ 263 εκατ. ευρώ ΕΚΤ 184 εκατ. ευρώ Ταμείο Συνοχής 145 εκατ. ευρώ. Η αξία των συμβάσεων που υπεγράφησαν μεταξύ 2007 και 2011, για τις οποίες δεν έχουν πραγματοποιηθεί πληρωμές, είναι 232 εκατ. ευρώ.

και άρα δεν μπορεί ουσιαστικά να ξεκινήσει η υλοποίησή τους. Τα έργα αφορούν, μεταξύ άλλων, στην προμήθεια ιατρικού, τεχνολογικού εξοπλισμού και 30 ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ, σε μετεγκατάσταση ιατρικών μονάδων και σε ανακατασκευή νοσοκομειακών εγκαταστάσεων. Στη μεγάλη τους πλειοψηφία, οι καθυστερήσεις οφείλονται στις διοικήσεις των νοσοκομείων, οι οποίες και πρέπει να επιταχύνουν τις σχετικές διαδικασίες εκτέλεσης των έργων. Παράλληλα, 18, συνολικά, έργα κατασκευής βρεφικών και παιδικών σταθμών σε 17 δήμους της Αττικής, συνολικού προ-

ϋπολογισμού 32 εκατ. ευρώ, βρίσκονται σε καθυστέρηση, ενώ από αυτά τέσσερα είναι χωρίς σύμβαση και 14 με σύμβαση, χωρίς όμως να παρουσιάζουν συγκεκριμένες δαπάνες, γεγονός που σημαίνει ότι δεν έχει ξεκινήσει ακόμη η κατασκευή τους με ευθύνη των δήμων στους οποίους υπάγονται τα έργα αυτά. Να θυμίσουμε ότι ο Περιφερειάρχης Αττικής, Γιάννης Σγουρός, είχε επισημάνει τους κινδύνους στον κ. Λυκουρέντζο και τον Νοέμβριο του 2012. Τότε ο υπουργός Υγείας είχε δηλώσει ότι θα υπάρξουν κινήσεις για την επιτάχυνση των διαδικασιών. Όμως, ελάχιστα έγιναν στην πράξη και ενώ επίκειται η τοποθέτηση νέων διοικητών στα νοσοκομεία. Τα νοσοκομεία που έχουν καθυστερήσει τα έργα είναι το Μαιευτήριο Έλενα, τα δύο Νοσοκομεία Παίδων (Αγία Σοφία και Αγλαΐα Κυριακού), το Π.Γ.Ν. Σωτηρία, η 1η Υγειονομική Περιφέρεια Αττικής, το Γ.Ν.Α. Γεννηματάς, ο Ευαγγελισμός, το Γ.Π.Ν. Λαϊκό, το Οφθαλμιατρείο Αθήνας, το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, το ΔΕΠΑΝΟΜ Α.Ε., το Λαϊκό, στη Δυτική Αττική το Αττικό, στον Πειραιά το Αντικαρκινικό Μεταξά, το Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά και το Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας Αγ. Παντελεήμων. Σε ό,τι αφορά τους βρεφικούς και παιδικούς σταθμούς σε 17 δήμους της Αττικής, οι τέσσερεις είναι χωρίς σύμβαση και οι 14 με σύμβαση, χωρίς όμως να παρουσιάζουν δαπάνες, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχει αρχίσει ακόμη η κατασκευή τους. Ο κ. Σγουρός επισημαίνει ότι για τις καθυστερήσεις ευθύνονται οι δήμοι. Πρόκειται για έργα στους δήμους Βύρωνα, Χαλανδρίου, Αγ. Δημητρίου, Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας, Χαϊδαρίου, Μοσχάτου-

Ταύρου, Ιλίου, Περιστερίου, Πετρούπολης, Κηφισιάς, Διονύσου, Φυλής, Αχαρνών, Μαρκοπούλου, Μαραθώνα-Νέας Μάκρης, Καλυβίων-Θορικού, Σαρωνικού και Σαλαμίνας. Αντίστοιχες καθυστερήσεις παρατηρούνται και σε άλλες περιφέρειες. Για παράδειγμα στη Θεσσαλία υλοποιούνται μέσω ΕΣΠΑ έργα συνολικού προϋπολογισμού 22,7 εκατ. ευρώ. Στο ΕΣΠΑ Θεσσαλίας έως 31-12-2012 έχουν ενταχθεί 19 έργα του Τομέα Υγείας, συνολικού προϋπολογισμού 19,9 εκατ. ευρώ. Από αυτά, 8 έργα προϋπολογισμού 10 εκατ. ευρώ εντάχθηκαν μετά την 1-7-2011. Αφορούν έργα και προμήθεια στα νοσοκομεία και τις μονάδες τους στην περιφέρεια, την προμήθεια οχημάτων του ΕΚΑΒ στη Θεσσαλία, τον εξοπλισμό του ΠΕΔΥ Θεσσαλίας (ΚΕΛΠΝΟ). Αντίστοιχα, στον Τομέα Κοινωνικών Υποδομών, έχουν ενταχθεί 2 έργα, μετά την 1-7-2011, συνολικού προϋπολογισμού 2,9 εκατ. ευρώ. Βέβαια, εκεί ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας είναι «γαλάζιος» (ο Κώστας Αγοραστός) και έτσι δεν βγαίνουν προς τα έξω «παράπονα» για καθυστερήσεις… Στη συνάντηση που είχαν πάντως τον Ιανουάριο του 2013 οι κ.κ. Αγοραστός και Λυκουρέντζος έγινε σαφές ότι υπάρχει πρόβλημα και πώς και εκεί υπάρχει κίνδυνος να υπάρξουν απεντάξεις έργων… Το «καυτό» ερώτημα για την κυβέρνηση είναι: Εφόσον όλοι οι νυν διοικητές των νοσοκομείων έχουν βάλει υποψηφιότητα, θα αξιολογηθεί αρνητικά το γεγονός ότι ορισμένοι δεν κατάφεραν να αξιοποιήσουν τους πόρους του ΕΣΠΑ; Αντιστρόφως, θα προσμετρηθεί θετικά για όσους πέτυχαν να απορροφήσουν αποδοτικά τους πόρους; Τα ερωτήματα είναι προφανώς ρητορικά…

Ε

ιδικότερα, από τα έργα που έχουν κολλήσει, 19 έργα αναβάθμισης των υποδομών υγείας σε 15 νοσοκομεία της Αττικής με προϋπολογισμό περίπου 24,1 εκατ. ευρώ, είναι αυτή τη στιγμή χωρίς σύμβαση και άρα δεν μπορεί, ουσιαστικά, να ξεκινήσει η υλοποίησή τους

19

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

20

/ Ιούνιος 2013

21

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

• Η ερευνητική ομάδα προτείνει να αλλάξει ο τρόπος συνταγογράφησης της πλασμαφαίρεσης

Νέες τεχνικές για το αίμα από τον "Δημόκριτο" Με πρωτοπόρες απεικονιστικές τεχνικές όπου γίνεται χρήση της νανοτεχνολογίας, οι επιστήμονες κατόρθωσαν να δουν με λεπτομέρεια ακόμα και συστατικά του κυττάρου

Σ

ύγχρονες απεικονιστικές τεχνικές νανοτεχνολογίας εφαρμόζει το εργαστήριο βιοϊατρικών μελετών του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», με επικεφαλής τον Δρα Δημοσθένη Σταμόπουλο, με στόχο την ακριβή απεικόνιση και μελέτη του ανθρώπινου αίματος.

Σε συνεργασία με τα Νεφρολογικά Τμήματα και τις Μονάδες Αιμοκάθαρσης και Πλασμαφαίρεσης των Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς», Γ.Ν.Α. «Αλεξάνδρα» και Π.Γ.Ν.Α.

22

«Αρεταίειο», εξετάζεται το αίμα ασθενών με νεφρολογικές και αυτοάνοσες παθήσεις που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση και σε άλλες θεραπείες εξωσωματικής

/ Ιούνιος 2013

κυκλοφορίας αίματος, όπως η πλασμαφαίρεση. Τα αποτελέσματα των ερευνών έχουν ήδη δημοσιευθεί σε σημαντικά επιστημονικά περιοδικά και έχουν διακριθεί σε συνέδρια. Το οπτικό μικροσκόπιο, το κύριο εργαλείο που χρησιμοποιείται σήμερα στην ιατρική διάγνωση, περιορίζει την παρατήρηση των ανθρώπινων ιστών στο επίπεδο του κυττάρου. Οι επιστήμονες όμως, στην προσπάθειά τους να βελτιώσουν την εικόνα που έχουν για τον ανθρώπινο οργανισμό και να δουν με λεπτομέρεια ακόμα και συστατικά του κυττάρου, ξεκίνησαν πρόσφατα να εφαρμόζουν πρωτοπόρες απεικονιστικές τεχνικές όπου γίνεται χρήση της νανοτεχνολογίας. Σε πρώτο στάδιο, η ερευνητική ομάδα εφάρμοσε τεχνικές όπως η Μικροσκοπία Ατομικής Δύναμης και η Μικροσκοπία Ηλεκτρονικής Σάρωσης για να μελετήσει τη σύσταση του αίματος ασθενών με νεφρική νόσο τελικού σταδίου που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση. Γνωρίζοντας ότι οι ασθενείς αυτοί πάσχουν από χρόνια αναιμία, οι ερευνητές προσπάθησαν να καταγράψουν με λεπτομέρεια τις αλλαγές που παρατηρούνται στα ερυθροκύτταρα του αίματός τους. Συγκρίνοντας ερυθροκύτταρα ασθενών και υγιών δοτών, διαπίστωσαν ότι η μεμβράνη των ερυθροκυττάρων των ασθενών παρουσιάζει ανωμαλίες, τις αποκαλούμενες εξελκώσεις. Μετρώντας επίσης τον αριθμό των εξελκώσεων αυτών ανά ερυθροκύτταρο, κατέγραψαν ότι είναι μεγαλύτερος κατά 59% στους ασθενείς δότες σε σχέση με τους υγιείς, ενώ ταυτόχρονα διαπίστωσαν ότι ο αριθμός αυτός σχετίζεται άμεσα με την υψηλή συγκέντρωση ουρίας στο αίμα.

23

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Σ

ε περιπτώσεις ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα, νευρολογικές και αιματολογικές παθήσεις, στο πλάσμα του αίματός τους αναπτύσσονται επιβλαβή συστατικά, αντισώματα και πρωτεΐνες, τα οποία πρέπει να απομακρυνθούν

Τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο περιοδικό Nanotechnology και υποδηλώνουν ότι η υψηλή ουρία μπορεί να προκαλεί ή/και να προάγει την καταστροφή της μεμβράνης των ερυθροκυττάρων, μειώνοντας έτσι τον χρόνο ζωής τους, συνεισφέροντας στη χρόνια αναιμία. Οι ερευνητές μελέτησαν επίσης πιθανές παρενέργειες που έχουν - γενικά στα κύτταρα του αίματος και ειδικά στα ερυθροκύτταρα - τα υποκατάστατα πλάσματος που χορηγούνται σε ασθενείς που υποβάλλονται στη θεραπευτική μέθοδο της πλασμαφαίρεσης. Το αίμα, ως ρευστός ιστός, αποτελείται από πλάσμα - νερό μέσα στο οποίο είναι διαλυμένα λιπίδια, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και ηλεκτρολύτες - και έμμορφα στοιχεία, όπως ερυθροκύτταρα, λευκοκύτταρα και αιμοπετάλια. Σε περιπτώσεις ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα, νευρολογικές και αιματολογικές παθήσεις, στο πλάσμα του αίματός τους αναπτύσσονται επιβλαβή συστατικά, αντισώματα και πρωτεΐνες, τα οποία πρέπει να απομακρυνθούν. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η μοναδική θεραπευτική μέθοδος είναι η πλασμαφαίρεση, κατά την οποία αφαιρείται πλήρως το φυσικό πλάσμα του αίματος και αντικαθίσταται από «τεχνητό πλάσμα», το αποκαλούμενο «Μέσο Υποκατάστασης». Η ερευνητική ομάδα του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» προσπάθησε να διερευνήσει την επίδραση του «Μέσου Υποκατάστασης» στα κύτταρα και τις πιθανές γενικές παρενέργειές του, οι οποίες δεν είχαν μελετηθεί επαρκώς μέχρι σήμερα. Εφαρμόζοντας προηγμένες απεικονιστικές τεχνικές, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι

24

/ Ιούνιος 2013

η χορήγηση τεχνητού πλάσματος προκαλεί κρυσταλλοποίηση κάποιων συστατικών του περιφερικά στη μεμβράνη των ερυθροκυττάρων, πιθανά οδηγώντας στην εμφάνιση θρομβώσεων και ασταθούς πίεσης του αίματος. Λόγω αυτών των ευρημάτων, η ερευνητική ομάδα προτείνει να αλλάξει ο τρόπος συνταγογράφησης της πλασμαφαίρεσης, ώστε η σύσταση και η ποσότητα του χορηγούμενου τεχνητού πλάσματος να ορίζεται σύμφωνα με το ιστορικό του ασθενούς και τα σωματομετρικά του χαρακτηριστικά, όπως το ύψος και το βάρος, ώστε η ουσία να γίνεται όσο το δυνατόν πιο ανεκτή από τον ασθενή. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας παρουσιάστηκαν στο 38ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο, όπου απέσπασαν πρώτο βραβείο αναρτημένης ανακοίνωσης (poster). Στην έρευνα συνεργάζονται οι Δημοσθένης Σταμόπουλος, Βασιλική Γκόγκολα, Ευθύμιος Μάνιος και Μάνος Ζεϊμπέκης από το Ινστιτούτο Προηγμένων Υλικών, Φυσικοχημικών Διεργασιών, Νανοτεχνολογίας & Μικροσυστημάτων του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», ο Νικόλαος Αφεντάκης και η Νεραντζούλα Μπακιρτζή από το Νεφρολογικό Τμήμα του Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς», η Θεοδώρα Στιβαρού από το Department of Experimental Pathology and Oncology του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας, η Μαρία Παναγιώτου από το Νεφρολογικό Τμήμα του Γ.Ν.Α. «Αλεξάνδρα» και η Ειρήνη Γράψα από το Νεφρολογικό Τμήμα του Π.Γ.Ν.Α. «Αρεταίειο». Πηγή: www.ekt.gr Link: H μελέτη στο Nanotechnology http:// iopscience.iop.org/0957-4484/23/48/485101

25

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

• Το «Γραφένιο» θα ερευνήσει και θα αξιοποιήσει τα χαρακτηριστικά ενός ρηξικέλευθου υλικού βασισμένου στον άνθρακα • Στο πρόγραμμα «Ανθρώπινος Εγκέφαλος» θα δημιουργηθεί το πληρέστερο και ακριβέστερο πρότυπο του εγκεφάλου

FET

Ρεκόρ στη χρηματοδότηση από την Ε.Ε. Δύο πρωτοποριακά προγράμματα σηματοδοτούν την εκκίνηση μιας νέας μορφής συνεργατικής και συντονισμένης έρευνας μεταξύ της ακαδημαϊκής και της βιομηχανικής κοινότητας σε ευρωπαϊκή κλίμακα

26

Τ

α ερευνητικά προγράμματα «Γραφένιο» και «Ανθρώπινος Εγκέφαλος» είναι οι νικητές του διαγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις «Μελλοντικές και Αναδυόμενες Τεχνολογίες» (Future & Emerging Technologies, FET). Κάθε ένα από αυτά θα χρηματοδοτηθεί με το ποσό-ρεκόρ, για τα δεδομένα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του 1 δισ. ευρώ για την επόμενη δεκαετία. Σε κάθε πρόγραμμα συμμετέχουν ερευνητές από τουλάχιστον 15 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, και σχεδόν 200 ερευνητικά ιδρύματα. Τα δύο πρωτοποριακά προγράμματα σηματοδοτούν την εκκίνηση μιας νέας μορφής συνεργατικής και συντονισμένης έρευνας μεταξύ της ακαδημαϊκής και της βιομηχανικής κοινότητας σε ευρωπαϊκή κλίμακα, με στόχο να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στην έρευνα και την εμπορικά εκμεταλλεύσιμη καινοτομία. Το «Γραφένιο» θα ερευνήσει και θα αξιοποιήσει τα χαρακτηριστικά ενός ρηξικέλευθου υλικού βασισμένου στον άνθρακα. Το γραφένιο είναι το λεπτότερου πάχους υλικό, έχει καλύτερη αγωγιμότητα από τον χαλκό,

/ Ιούνιος 2013

είναι 300 φορές πιο ισχυρό από τον χάλυβα και έχει εξαιρετικές οπτικές ιδιότητες. Ο μοναδικός συνδυασμός των ιδιοτήτων του γραφενίου το καθιστά αξιόπιστο σημείο εκκίνησης για επαναστατικές τεχνολογικές καινοτομίες, οι οποίες θα δημιουργήσουν μία ευρέος φάσματος νέα αγορά. Στόχος της Ε.Ε. για την επόμενη δεκαετία είναι να μεταφέρει το γραφένιο από τα ακαδημαϊκά εργαστήρια στην αγορά και να δημιουργήσει διαρκή και σταθερή οικονομική ανάπτυξη και νέες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη. Η Ε.Ε. θα συνδυάσει την παγκοσμίου κλάσης βασική και εφηρμοσμένη ερευνητική δραστηριότητα με μια νέα κουλτούρα βιομηχανικής απασχόλησης και εμπορευματοποίησης. Από την έναρξη του 2013 το Πρόγραμμα «Γραφένιο» θα συντονίζει τις προσπάθειες 74 ακαδημαϊκών και βιομηχανικών ιδρυμάτων και συνολικά 126 ερευνητικών ομάδων με 136 κύριους ερευνητές, συμπεριλαμβανομένων και τεσσάρων κατόχων βραβείου Νόμπελ. «Στο Πρόγραμμα είχαν ζητήσει να συμμετάσχουν 25 χώρες και τελικά επελέγησαν 17. Στην πρώτη φάση του προγράμματος

συμμετέχουν και τρία ελληνικά ιδρύματα: είναι το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) μέσω του Κέντρου Γραφενίου (FORTH Graphene Centre) με έδρα την Πάτρα, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και το ΑΤΕΙ Κρήτης. Η Ελλάδα ήταν στην 8η θέση, δεδομένου ότι διαθέτει αξιόλογη ερευνητική προϊστορία πάνω στο γραφένιο και συνεχίζει να πραγματοποιεί μελέτες αιχμής πάνω σε διάφορες ιδιότητες του υλικού», δηλώνει ο Κώστας Γαλιώτης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών και διευθυντής του ΙΤΕ/ΙΕΧΜΗ, ο οποίος εκτελεί χρέη συντονιστή της ελληνικής συμμετοχής και Εθνικού Εκπροσώπου του «Γραφενίου». Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Πρόγραμμα για το γραφένιο συντονίζεται από τον καθηγητή Jari Kinaret από το Πανεπιστήμιο Chalmers της Σουηδίας. Κομβικές εφαρμογές της χρήσης του γραφενίου είναι, ενδεικτικά, ηλεκτρονικές και οπτικές διατάξεις υψηλής ταχύτητας, ελαφρά λειτουργικά εξαρτήματα και εξελιγμένες μπαταρίες. Στα παραδείγματα νέων προϊόντων για τον καταναλωτή που θα βασίζονται στις τεχνολογίες του γραφενίου, περιλαμβάνονται ηλεκτρονικές συσκευές υψηλής ταχύτητας που θα είναι ταυτόχρονα εύκαμπτες και ανθεκτικές, όπως το ηλεκτρονικό χαρτί και οι ευλύγιστες συσκευές επικοινωνίας, καθώς επίσης και αεροσκάφη ελαφρύτερα και πιο οικονομικά στην κατανάλωση ενέργειας. Μακροπρόθεσμα, το γραφένιο αναμένεται να ανοίξει νέους ορίζοντες σε ιατρικές εφαρμογές - όπως στους τεχνητούς αμφιβληστροειδείς - και να συνεισφέρει σε νέα υπολογιστικά πρότυπα. Για το πρόγραμμα «Ανθρώπινος Εγκέφαλος» θα δημιουργηθεί η μεγαλύτερη πειραματική εγκατάσταση σε παγκόσμια

κλίμακα, προκειμένου να αναπτυχθεί το πληρέστερο και ακριβέστερο πρότυπο του εγκεφάλου. Στόχος είναι η μελέτη και κατανόηση του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος, ώστε να αναπτυχθούν μέθοδοι εξατομικευμένης διάγνωσης, αντιμετώπισης και θεραπείας νευρολογικών και άλλων συναφών με τον εγκέφαλο νόσων. Σε πλήρη σύμπνοια με τα νέα μέτρα που προωθεί η Ε.Ε. σχετικά με τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών, η έρευνα αυτή θέτει γερά θεμέλια για την πρόοδο της εξατομικευμένης ιατρικής. Τα αποτελέσματα της έρευνας θα επηρεάσουν και άλλους επιστημονικούς και τεχνολογικούς τομείς, δεδομένου του ότι θα αφορούν και συσκευές και συστήματα που έχουν σχεδιαστεί και κατασκευαστεί με βάση τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Είναι αξιοσημείωτο το ότι και σε αυτό το πρόγραμμα θα συνεργαστούν επιστήμονες από 87 ιδρύματα, μεταξύ των οποίων είναι και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Επικεφαλής του Προγράμματος είναι ο Henry Markram από την Ecole Polytechnique Federale de Lausanne. Η σταθερή χρηματοδότηση για τη συνολική διάρκεια του έργου θα προέλθει από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», το οποίο είναι επί του παρόντος στο στάδιο των διαπραγματεύσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, και υπολογίζεται ότι θα ανέρχεται στο ποσό των 54 εκατ. ευρώ. Η περαιτέρω χρηματοδότηση θα προέλθει από τα μεταγενέστερα προγράμματα πλαισίου έρευνας της Ε.Ε., αλλά και από ιδιώτες εταίρους, στους οποίους συγκαταλέγονται πανεπιστήμια, κράτη-μέλη και η βιομηχανία.•••

Σ

τόχος της Ε.Ε. για την επόμενη δεκαετία είναι να μεταφέρει το γραφένιο από τα ακαδημαϊκά εργαστήρια στην αγορά και να δημιουργήσει διαρκή και σταθερή οικονομική ανάπτυξη και νέες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη

27

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

• Το ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας συγκεντρώνει κάθε χρόνο στο Σικάγο την αφρόκρεμα των ερευνητών με αντικείμενο τον καρκίνο

ASCO

Νέες ανοσοθεραπείες κατά του καρκίνου Τα νέα «όπλα» της ιατρικής, όπως παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO)

Π

αρά την αρχική απογοήτευση, οι ανοσοθεραπείες δείχνουν ότι μπορούν να προσφέρουν νέα αποτελεσματικά «όπλα» στη μάχη κατά του καρκίνου, όπως φάνηκε στο 49ο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO), οι εργασίες του οποίου ολοκληρώθηκαν στις αρχές Ιουνίου.

Πρόκειται για το μεγαλύτερο συνέδριο του είδους του, που κάθε χρόνο συγκεντρώνει στο Σικάγο των ΗΠΑ την αφρόκρεμα των ερευνητών, με αντικείμενο τον καρκίνο, από όλο τον κόσμο. Φέτος, δεν υπήρξε κάποιο συνταρακτικό νέο για κάποιο καινούργιο

28

φάρμακο, αλλά πολλές μικρές ειδήσεις για νέες στοχευμένες θεραπείες, οι οποίες θα έχουν θεαματικά αποτελέσματα σε μικρό αριθμό ασθενών. Έγινε ξεκάθαρο φέτος, περισσότερο από ποτέ, ότι η ιατρική και η φαρμακευτική ει-

/ Ιούνιος 2013

29

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Η

ιατρική και η φαρμακευτική εισέρχονται σε μια νέα, συναρπαστική περίοδο: την εξατομικευμένη θεραπεία

30

σέρχονται σε μια νέα, συναρπαστική περίοδο: την εξατομικευμένη θεραπεία. Πλέον, θα ακούμε και θα βλέπουμε όλο και πιο συχνά για εξελιγμένες γονιδιακές διαγνωστικές εξετάσεις, που θα προσπαθούν να βρουν ποιοι ασθενείς με καρκίνο θα μπορούν να επωφεληθούν από τις νέες βιολογικές θεραπείες. Στο συνέδριο ανακοινώθηκαν θετικά αποτελέσματα για νέες θεραπείες που αφορούν στο μελάνωμα, τον καρκίνο των ωοθηκών, του παχέος εντέρου κ.λπ. Εμείς σταχυολογήσαμε ορισμένα από τα πιο αξιόλογα και ελπιδοφόρα νέα από το συνέδριο και σας τα παρουσιάζουμε: Η θεραπεία συντήρησης με την ουσία pazopanib καθυστερεί την υποτροπή της νόσου σε γυναίκες με προχωρημένο καρ-

Ένα πειραματικό αντίσωμα με την ονομασία nivolumab έδειξε ισχυρή αντικαρκινική δράση σε ασθενείς με προχωρημένο μελάνωμα. Τα αποτελέσματα μιας μακρόχρονης μελέτης φάσης Ι έδειξαν ότι η νέα ανοσοθεραπεία είναι πολύ δραστική ως μονοθεραπεία σε ασθενείς στους οποίους η νόσος προχώρησε, παρά την παραδοσιακή θεραπεία. Η συρρίκνωση του όγκου και η μέση επιβίωση βελτιώθηκαν σημαντικά σε σχέση με άλλα ανοσοθεραπευτικά φάρμακα στο παρελθόν. Πρώιμη μελέτη δείχνει ότι η ουσία selumetinib είναι πιθανό να αποτελέσει το πρώτο φάρμακο για την αντιμετώπιση του προχωρημένου μελανώματος του ματιού. Μια μελέτη φάσης ΙΙ έδειξε ότι η χορήγησή του έχει θετικά αποτελέσματα σε

κίνο των ωοθηκών. Ευρήματα από μελέτη φάσης ΙΙΙ έδειξε ότι το φάρμακο αυτό επιμηκύνει το χρονικό διάστημα χωρίς τη νόσο κατά 5,6 μήνες σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, όταν χορηγείται μετά την κλασική χημειοθεραπεία. Νέος συνδυασμός ανοσοθεραπείας φαίνεται ότι υπόσχεται πολλά στο μεταστατικό μελάνωμα. Μια μελέτη φάσης ΙΙ έδειξε ότι η προσθήκη του GM-CSF (ένας ευρείας χρήσης ενισχυτής των λευκών αιμοσφαιρίων) στο φάρμακο Yervoy (ipilimumab) αυξάνει τη συνολική επιβίωση σε σχέση με τη χορήγηση μόνο του Yervoy. Είναι η πρώτη μελέτη που επιβεβαιώνει ότι η συνδυασμένη ανοσοθεραπεία μπορεί να έχει οφέλη για τους ασθενείς. Το Yervoy έχει λάβει άδεια κυκλοφορίας σε ΗΠΑ και Ε.Ε., αλλά στη χώρα μας δεν κυκλοφορεί, καθώς εδώ και μήνες αναμένει τιμή.

ασθενείς που φέρουν συνήθεις ανωμαλίες στα γονίδια Gnaq/Gna11. Η ουσία Cetuximab έχει καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με το φάρμακο bevacizumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία FOLFIRI ως πρώτης γραμμής θεραπεία ασθενών με μεταστατικό καρκίνο του παχέος εντέρου. Μια μελέτη φάσης ΙΙΙ έδειξε ότι η χορήγηση της ουσίας cetuximab (Erbitux) μαζί με χημειοθεραπεία FOLFIRI προσέφερε 4 ολόκληρους μήνες περισσότερη επιβίωση σε σύγκριση με τον συνδυασμό bevacizumab (Avastin) και χημειοθεραπείας. Αν και σήμερα χρησιμοποιούνται και οι δύο συνδυασμοί σε ασθενείς χωρίς μεταλλάξεις του γονιδίου KRAS, τα νέα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν στο Σικάγο δείχνουν ότι η καλύτερη επιλογή είναι το cetuximab. Άλλες μελέτες έδειξαν ότι το Avastin μαζί

/ Ιούνιος 2013

με χημειοθεραπεία έχει σημαντικά πλεονεκτήματα στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Από την άλλη, όμως, μελέτη που ανακοινώθηκε στο συνέδριο έδειξε ότι δεν έχει θετική επίδραση ως πρώτης γραμμής θεραπεία σε ασθενείς με μια επιθετική μορφή καρκίνου του εγκεφάλου. Το φάρμακο Nexavar αποδείχθηκε ότι μπορεί σχεδόν να διπλασιάσει τον χρόνο που ζει ένας ασθενής χωρίς να επανεμφανιστεί η νόσος σε ασθενείς με ανθεκτικό στις υπάρχουσες θεραπείες καρκίνο του θυρεοειδή (από 5,8 σε 10,8 μήνες). Μελέτη Βρετανών επιστημόνων έδειξε ότι ένα παλαιό αντικαρκινικό φάρμακο, η Ταμοξιφένη είναι πιο αποτελεσματικό στην πρόληψη της επανεμφάνισης καρκίνου στο μαστό, αν οι γυναίκες που είχαν πάρει τη

νείς με θετικό HER2 προχωρημένο καρκίνο του στομάχου.

θεραπεία, το είχαν λάβει για 10 χρόνια και όχι 5 όπως ήταν η συνιστώμενη οδηγία. Μάλιστα, αποδείχθηκε ότι οι γυναίκες αυτές είχαν 25% λιγότερο κίνδυνο επανεμφάνισης της νόσου και 23% μικρότερο ποσοστό θανάτων. Μελέτη φάσης ΙΙΙ έδειξε ότι η φαρμακευτική ουσία everolimus παρέχει σημαντικό όφελος σε βαριά προθεραπευμένους ασθενείς με HER2 θετικό καρκίνο του μαστού προχωρημένου σταδίου. Το everolimus δρα διαφορετικά από τις υπόλοιπες διαθέσιμες θεραπείες για HER2 θετικό καρκίνο του μαστού μέσω της αναστολής της πρωτεΐνης mTOR και προσφέρει μια σημαντική νέα θεραπευτική επιλογή για τους γιατρούς και τους ασθενείς τους. Βέβαια, είχαμε και αποτυχίες. Το φάρμακο Tykerb δεν πέτυχε σε δοκιμές που έγιναν μαζί με χημειοθεραπεία σε ασθε-

Στη μελέτη πήραν μέρος γυναίκες ηλικίας 35-64 ετών χωρίς προηγούμενο ιστορικό καρκίνου, οι οποίες με τυχαίο τρόπο χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Στη μία ομάδα (75.360 γυναίκες) έγινε εφαρμογή 4% ξυδιού στον τράχηλο κάθε δύο χρόνια, ενώ στη δεύτερη ομάδα (76.178 άτομα) δεν ελήφθη κανένα μέτρο. Στις γυναίκες της δεύτερης ομάδας έγινε εκπαίδευση για τη νόσο και τους ζητήθηκε να αναφέρουν κάθε ύποπτο σύμπτωμα. Η χρήση του ξυδιού ήταν απλή: Ένας εκπαιδευμένος επαγγελματίας υγείας εξετάζει με γυμνό μάτι τον τράχηλο 60 δευτερόλεπτα μετά την εφαρμογή του ξυδιού μόνο με τη βοήθεια μιας λάμπας. Οι προκαρκινικές βλάβες αποκτούν λευκό χρώμα με την εφαρμογή του ξυδιού, ενώ ο φυσιολογικός ιστός δεν χάνει το χρώμα του. Το βασικό πλεονέκτημα της μεθόδου εί-

Σωτήριο τεστ από… ξύδι! Τα φώτα της δημοσιότητας στο συνέδριο έκλεψε όχι ένα φάρμακο, αλλά μια απλή και φθηνή διαγνωστική εξέταση, που αποδείχθηκε ότι σώζει ζωές. Η εξέταση βασίζεται στο… ξύδι και δοκιμάστηκε με επιτυχία στην Ινδία για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Η σχετική μελέτη συμπεριέλαβε 150.000 γυναίκες για χρονικό διάστημα 15 ετών και τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: Η οπτική εξέταση ανά δύο χρόνια δείγματος που περιείχε ξύδι μείωσε τη θνητότητα από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας κατά το 1/3!

Η

ανοσοθεραπεία ενεργοποιεί και κατευθύνει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, ώστε να καταπολεμήσει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων

31

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Ο

ι βιολογικές θεραπείες ως «έξυπνες βόμβες» κατευθύνονται σε ειδικούς στόχους στα καρκινικά κύτταρα, αφήνοντας ανεπηρέαστα τα φυσιολογικά κύτταρα του οργανισμού

ναι ότι το αποτέλεσμα είναι άμεσο, γεγονός που είναι πολύ σημαντικό σε αγροτικές περιοχές, όπου οι γυναίκες ταξιδεύουν επί ώρες για να επισκεφτούν κάποιον γιατρό. Σε όλες τις συμμετέχουσες, το πρόγραμμα προσέφερε δωρεάν θεραπεία σε περίπτωση που γινόταν διάγνωση της νόσου. Ο πληθυσμιακός έλεγχος με το ξύδι οδήγησε σε μείωση των θανάτων από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας σε ποσοστό 31%. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Surendra Shastri από το νοσοκομείο Tata Memorial,

που βρίσκεται στο Mumbai, εκτιμούν ότι η μέθοδος μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη 22.000 θανάτων στην Ινδία και πάνω από 70.000 σε φτωχές χώρες παγκοσμίως, όπου δεν υπάρχει πρόσβαση στο τεστ Παπανικολάου. Όπως εκμυστηρεύτηκε στους δημοσιογράφους ο Ινδός γιατρός, το πιο σημαντικό πρόβλημα που υπήρξε στην υλοποίηση του προγράμματος ήταν οι εσφαλμένες αντιλήψεις και οι προκαταλήψεις των γυναικών. Πάντως, ανέφερε ότι σε συνεργασία

Το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού μας λειτουργεί σαν σύστημα παρακολούθησης για την προστασία από αυτές που αντιλαμβάνεται ως ξένες ουσίες. Για παράδειγμα, όταν το ανοσοποιητικό σύστημα εντοπίζει βλαβερά βακτήρια ή έναν ιό μέσα στο σώμα, αντιδρά παράγοντας συγκεκριμένες πρωτεΐνες (αντισώματα) που επιτίθενται και καταστρέφουν τους εισβολείς. Το ίδιο συμβαίνει και με τα καρκινικά κύτταρα. Όμως, εξαιτίας κάποιας αποτυχίας του συστήματος, συχνά δεν τα αναγνωρίζει. Επί δεκαετίες, οι ερευνητές αναζητούν τρόπους για να βελτιώσουν την αντίδραση της φυσικής άμυνας του οργανισμού απέ-

32

/ Ιούνιος 2013

ναντι στα καρκινικά κύτταρα. Εδώ έρχεται η ανοσοθεραπεία. Με απλά λόγια, είναι η χρήση του ανοσοποιητικού συστήματος για την επίθεση και την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Αποτελεί τύπο θεραπείας που έχει στόχο την τροποποίηση της δραστηριότητας του ανοσοποιητικού συστήματος και την πρόκληση αλλαγών στην ανοσολογική απάντηση απέναντι στο νεόπλασμα. Ενεργοποιεί και κατευθύνει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού ώστε να καταπολεμήσει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων. Άλλα ονόματα για αυτήν τη μέθοδο είναι βιολογική θεραπεία, βιοθεραπεία ή θεραπεία μετατροπής βιολογικής α-

με την κυβέρνηση της χώρας, προωθείται η επέκταση του ελέγχου σε όλη την Ινδία μέσα στα επόμενα 2 χρόνια.

Οι νέες θεραπείες της Pfizer To Palbociclib είναι ένα καινοτόμο ερευνητικό προϊόν της Pfizer, το οποίο, επί του παρόντος, αναπτύσσεται για τη θεραπεία γυναικών με Μεταστατικό Καρκίνο Μαστού. Πρόκειται για το πρώτο στην κατηγορία του

ντίδρασης. Η ανοσοθεραπεία μπορεί να γίνει μόνη της ή σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες για τον καρκίνο. Οι βιολογικές θεραπείες ως «έξυπνες βόμβες» κατευθύνονται σε ειδικούς στόχους στα καρκινικά κύτταρα, αφήνοντας ανεπηρέαστα τα φυσιολογικά κύτταρα του οργανισμού. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η θεραπεία γίνεται περισσότερο συγκεκριμένη, πιο ειδική και λιγότερο τοξική. Μια παραλλαγή της ανοσοθεραπείας είναι η χορήγηση ουσιών που διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα – μη ειδικές ανοσορυθμιστικές ουσίες. Μια άλλη παραλλαγή είναι η παραγωγή στο εργαστήριο συγκεκριμένων πρωτεϊνών του ανοσοποι-

προϊόν το οποίο δρα μέσω της εκλεκτικής αναστολής της κυκλινοεξαρτώμενης κινάσης 4/6. Οι κυκλίνες και οι κυκλινοεξαρτώμενες κινάσες είναι πολύ σημαντικοί ρυθμιστικοί παράγοντες του κυτταρικού κύκλου. Η αναστολή τους δεν επιτρέπει τον αρρύθμιστο κυτταρικό πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων. Σε μια τυχαιοποιημένη μελέτη φάσης ΙΙ το palbociclib έδειξε ότι μπορεί να υπερτριπλασιάζει την ελεύθερη επιδείνωσης της νόσου επιβίωση σε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο μαστού, γεγο-

Μ

έχρι σήμερα, μόνο 8 πειραματικά φάρμακα έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα «Breakthrough». Ένα από αυτά είναι το GA101 (obinutuzumab) των Genentech και Roche. Η ανάπτυξη αυτής της νέας ανοσοθεραπείας, λοιπόν, ξεκίνησε τη φάση ΙΙΙ των ερευνών έχοντας δεδομένα από μόλις 33 ασθενείς

ητικού συστήματος (κυτταροκίνες) και στη συνέχεια η χρήση τους στη θεραπεία. Αυτές οι πρωτεΐνες – που ονομάζονται μετατροπείς βιολογικής αντίδρασης (BRM) – αποτελούν την πλειονότητα των ανοσοθεραπευτικών ουσιών που χρησιμοποιούνται ή μελετώνται σήμερα. Στατιστικά 200 είδη καρκίνου έχουν καταγραφεί παγκοσμίως 3 στους πέντε καρκίνους εμφανίζονται σε άτομα άνω των 65 ετών 1 % των καρκίνων αφορούν παιδιά, εφήβους και νέους έως 24 ετών 80 % των καρκίνων μπορούν να αποφευχθούν με αλλαγή στον τρόπο ζωής

33

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Τ

α φώτα της δημοσιότητας στο συνέδριο έκλεψε όχι ένα φάρμακο, αλλά μια απλή και φθηνή διαγνωστική εξέταση που αποδείχθηκε ότι σώζει ζωές. Η εξέταση βασίζεται στο… ξύδι και δοκιμάστηκε με επιτυχία στην Ινδία για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας

νός που προκάλεσε σημαντική αισιοδοξία στην παγκόσμια ιατρική κοινότητα. Το palbociclib σήμερα μελετάται σε μια μεγάλη τυχαιοποιημένη μελέτη φάσης ΙΙΙ, ενώ ο Αμερικανικός Οργανισμός Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA) ξεχώρισε το προϊόν αυτό ως εξαιρετικά καινοτόμο για τη δυναμική του στη θεραπευτική του καρκί-

Η προσοχή των ερευνητών και των φαρμακοβιομηχανιών που έλαβαν μέρος στο συνέδριο από όλο τον κόσμο, ήταν στραμμένη στον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA). Ανέμεναν περισσότερες πληροφορίες για το νέο πρόγραμμα με την ονομασία «Breakthrough», που έχει ως στόχο να επιταχυνθούν οι διαδικασίες ανάπτυξης νέων φαρμάκων για τον καρκίνο. Όλα αυτά είναι πολύ σημαντικά για τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες, οι οποίες μέχρι σήμερα χρειάζονταν 10 ολόκληρα χρόνια και τουλάχιστον 1 δισ. δολ. για την κλινική ανάπτυξη ενός και μόνου φαρμάκου. Ειδικά στον καρ-

34

κίνο, που τα τελευταία χρόνια συγκεντρώνει το ερευνητικό και επενδυτικό ενδιαφέρον όλων των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών. Μέχρι σήμερα, μόνο 8 πειραματικά φάρμακα έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα «Breakthrough». Ένα από αυτά είναι το GA101 (obinutuzumab) των Genentech και Roche. Η ανάπτυξη αυτής της νέας ανοσοθεραπείας, λοιπόν, ξεκίνησε τη φάση ΙΙΙ των ερευνών έχοντας δεδομένα από μόλις 33 ασθενείς. Οι ελεγκτές του FDA λοιπόν ξεκίνησαν ελέγχοντας την ασφάλεια μόνο σε 6 ασθενείς και όταν διαπίστωσαν ότι δεν υπήρχε πρόβλημα, έδωσαν το «πράσινο φως» για τη συνέχιση των ερευνών. Ουσιαστικά,

/ Ιούνιος 2013

νου του μαστού. Η Pfizer, συνεργαζόμενη με τις Αρχές Υγείας ανά τον κόσμο, εργάζεται σκληρά ώστε να εξασφαλίσει τη συντομότερη έγκριση του φαρμάκου και την πρόσβαση των ασθενών σε αυτό. Το Dacomitinib είναι ένας υποσχόμενος παράγοντας του ερευνητικού χαρτοφυλακίου της Pfizer, που μελετάται ως θεραπεία

δηλαδή, οι ελεγκτές «έκοψαν» τη φάση ΙΙ, που επί σειρά ετών συμπεριλαμβανόταν στην καθιερωμένη διαδικασία ανάπτυξης νέων φαρμάκων. Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι δυνατόν ένα νέο φάρμακο αντί για 10 χρόνια να χρειαστεί τελικά μόλις 6 για να φθάσει στην έγκριση και στους ασθενείς! Για το φάρμακο αυτό έχει ήδη υποβληθεί αίτηση για έγκριση όσον αφορά στη χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία και διερευνάται η χρήση του για το non-Hodgkin λέμφωμα. Βέβαια, στο πεδίο αυτό «παίζονται» και πολλά χρήματα. Αν το GA101 τα καταφέρει, τότε η Roche θα έχει πετύχει να βρει έναν διάδοχο του φαρμάκου Rituxan, το οποίο πέρσι είχε

πωλήσεις ύψους περίπου 7 δισ. δολ. σε όλο τον κόσμο! Υπό το πρίσμα αυτό, είχαν μεγάλο ενδιαφέρον οι δηλώσεις του επικεφαλής του τμήματος ογκολογίας του FDA, Richard Pazdur. Διαβεβαίωσε τους ερευνητές και τις φαρμακοβιομηχανίες ότι οι ερευνητικές ομάδες που αναπτύσσουν ένα τέτοιο φάρμακο, θα έχουν άμεση πρόσβαση στα στελέχη του οργανισμού. Ακόμη, ότι θα προγραμματίζονται σε μηνιαία βάση ειδικές συναντήσεις και τηλεδιασκέψεις, ώστε οι ερευνητές να λαμβάνουν τις κατάλληλες οδηγίες με στόχο την επιτάχυνση της όλης διαδικασίας ανάπτυξης και φυσικά την έγκριση κυκλοφορίας. Η κίνηση αυτή των Αμερι-

του Καρκίνου του Πνεύμονα και του Καρκίνου Κεφαλής και Τραχήλου. Πρόκειται για έναν καινοτόμο, από του στόματος, αναστολέα όλων των γνωστών υποδοχέων της οικογένειας HER, δηλαδή του HER-1 (EGFR), του HER-2 και του HER-4, όλων των μελών αυτής της οικογένειας υποδοχέων της τυροσίνης. Το dacomitinib είναι ένας μη α-

ναστρέψιμος αναστολέας των υποδοχέων, ο οποίος έχει ήδη δείξει πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε μελέτες φάσης Ι και ΙΙ για τη θεραπεία του Μη Μικροκυτταρικού Καρκίνου του Πνεύμονα. Τo Inotuzumab Ozogamic είναι ένα σύμπλοκο μόριο, που αποτελείται από ένα μονοκλωνικό αντίσωμα ενάντια στον CD22 (ένα

Μ

ερικά νέα φάρμακα έχουν ετήσιο κόστος πάνω από 100.000 δολ. το χρόνο και ορισμένα είναι ακόμη πιο ακριβά! Για παράδειγμα, οι πολυαναμενόμενες ανοσοθεραπείες υπολογίζεται ότι θα στοιχίζουν περίπου 110.000 δολ. στις ΗΠΑ και περίπου 80.000 ετησίως στον υπόλοιπο κόσμο

κανικών Αρχών έχει αρκετά πρωτοποριακά στοιχεία. Οι υπηρεσίες του FDA θα είναι σε «ανοιχτή γραμμή» με τους ερευνητές και τις φαρμακοβιομηχανίες, ώστε να αλλάζουν τα κριτήρια μιας κλινικής μελέτης, τα τελικά σημεία, να μειώνουν το μέγεθός τους ανάλογα με τα δεδομένα κ.ο.κ. Βέβαια, όπως φάνηκε στο συνέδριο, η διεθνής φαρμακοβιομηχανία βλέπει με ανάμικτα συναισθήματα επιφύλαξης και ελπίδας τις πρωτοβουλίες των αμερικανικών αρχών και το πρόγραμμα «Breakthrough». Προφανώς, αναμένουν να δουν στην πράξη πόσο θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες ανάπτυξης ενός νέου ογκολογικού φαρμάκου και έγκρισής του.

35

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

αντιγόνο που απαντάται στο 90% των αιματολογικών νεοπλασιών), που είναι συντηγμένο με έναν κυτταροτοξικό παράγοντα. Ο τρόπος με τον οποίο δρα αυτός ο ερευνητικός παράγοντας είναι μέσα από τη σύνδεση με το αντιγόνο στα καρκινικά κύτταρα και τη στοχευμένη διοχέτευση της κυτταροτοξικής ουσίας, με σκοπό την καταστροφή του καρκινικού κυττάρου. Ο παράγοντας αυτός μελετάται, επί του παρόντος, σε ένα ευρύ φάσμα αιματολογικών νεοπλασιών και σε μια μελέτη φάσης ΙΙΙ για τη θεραπεία της Οξεία Λεμφογενούς Λευχαιμίας.

Είναι γνωστό, εδώ και καιρό, ότι ο τομέ-

Και ήδη αρχίζει να αλλάζει. Η SANOFI υποχρεώθηκε πρόσφατα να ρίξει την τιμή του νέου φαρμάκου της με την ονομασία Zaltrap, όταν οι γιατροί του φημισμένου Memorial Sloan-Kettering αποφάνθηκαν ότι το κόστος του (10.000 δολ. τον μήνα) δεν δικαιολογείται από τα οφέλη του! Το ίδιο αναμένεται να συμβεί και με άλλες θεραπείες. Ρεπορτάζ του Reuters ανέφερε πως πρόσφατη δημοσκόπηση της PricewaterhouseCoopers σε εκπροσώπους μεγάλων ασφαλιστικών εταιρειών στις ΗΠΑ έδειξε ότι το 80% δεν θα προσθέσουν πολλές νέες, ογκολογικές θεραπείες, αν δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι έχουν σημαντικά κλινικά οφέλη. Μεγάλο πρόβλημα αντιμετωπίζουν συχνά

ας της ογκολογίας είναι ο πιο «καυτός» για όλες τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες. Οι νέες εξατομικευμένες θεραπείες και οι νέες ανοσοθεραπείες υπόσχονται «θαύματα» για τους λίγους ασθενείς, εκείνους στους οποίους γονιδιακά μπορούν να χορηγηθούν. Υπάρχει όμως ένα σοβαρό πρόβλημα: Το κόστος. Αυτές οι νέες, και δυνητικά «θαυματουργές», θεραπείες είναι πολύ ακριβές. Μερικά νέα φάρμακα έχουν ετήσιο κόστος πάνω από 100.000 δολ. τον χρόνο και ορισμένα είναι ακόμη πιο ακριβά! Για παράδειγμα, οι πολυαναμενόμενες ανοσοθεραπείες αναμένεται να στοιχίζουν περίπου 110.000 δολ. στις ΗΠΑ και περίπου 80.000 ετησίως στον υπόλοιπο κόσμο. Έτσι, οι ειδικοί λένε ότι θα πρέπει να αλλάξει ο τρόπος αντιμετώπισης του καρκίνου.

και οι ασθενείς, καθώς το ποσοστό συμμετοχής τους στο κόστος της θεραπείας είναι συνήθως 20%, ποσοστό που μεταφράζεται σε δεκάδες χιλιάδες δολάρια. Δεν αποκλείεται μάλιστα το ποσοστό συμμετοχής να αυξηθεί για φάρμακα για τα οποία δεν έχει τεκμηριωθεί η σχέση κόστους – οφέλους. Μια έρευνα που παρουσιάστηκε στο συνέδριο της ASCO έδειξε ότι μόνο το 19% των ασθενών είχαν συζητήσει με τον γιατρό τους για το οικονομικό – αν και πολύ μεγαλύτερο ποσοστό ήθελαν να κάνουν κουβέντα για το θέμα. Όλα δείχνουν ότι οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες θα πρέπει να προσπαθήσουν περισσότερο και να διενεργήσουν περισσότερες μελέτες, ώστε να τεκμηριώσουν τα οφέλη των νέων θεραπειών. •••

Πρόβλημα το υψηλό κόστος

Ε

ίναι γνωστό, εδώ και καιρό, ότι ο τομέας της ογκολογίας είναι ο πιο «καυτός» για όλες τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες. Οι νέες εξατομικευμένες θεραπείες και οι νέες ανοσοθεραπείες υπόσχονται «θαύματα» για τους λίγους ασθενείς, εκείνους στους οποίους γονιδιακά μπορούν να χορηγηθούν

36

/ Ιούνιος 2013

Συμβάλλουμε με γνώση στο ανθρώπινο δικαίωμα για Πρόληψη, Υγεία & Ποιότητα ζωής για όλους

w w w . a l i v e m a g . g r 

π ε ρ ί

ε υ ε ξ ί α ς

Μηνιαία εφημερίδα για την Υγεία και την Ευζωία

37

1

ΑΡΘΡΟ

• Το κόστος του Ιατρικού Ελεγκτικού Μηχανισμού είναι μικρό (στον ιδιωτικό τομέα αντιπροσωπεύει μόλις το 1% του μέσου κόστους νοσηλείας)

Κλινικός έλεγχος στο ΕΣΥ: Μπορούμε. Θέλουμε; Του Θανάση Παπαμίχου Προέδρου της Ελληνικής Εταιρείας Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας, Διευθύνοντος Συμβούλου της Accurate

Τ

ο θέμα μας είναι η εισαγωγή στο ΕΣΥ και στον ΕΟΠΠΥ των τεχνικών και των εργαλείων της «Οργανωμένης Φροντίδας» (Managed Care) και ειδικά η εισαγωγή του Κλινικού Ελέγχου (Clinical Audit). Ο στόχος δεν είναι άλλος από την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας σε λογικό κόστος μέσω του καθημερινού ιατρικού ελέγχου των περιστατικών σε ατομικό επίπεδο με τη χρήση προτύπων, διασφαλίζοντας την Ιατρική Αναγκαιότητα (Medical Necessity) και την Ιατρική Καταλληλότητα (Μedical Αppropriateness). Δεν είναι ένα ουτοπικό σενάριο. Αυτές οι

38

Το νέο, για τα ήθη του Δημοσίου, μοντέλο ελέγχου ανοίγει τον δρόμο σε έναν διαφορετικό τρόπο λειτουργίας των ασφαλιστικών ταμείων

τεχνικές εφαρμόζονται με επιτυχία σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες, περιορίζοντας σημαντικά τις δαπάνες υγείας και παράλληλα διασφαλίζοντας την ποιότητα των παρεχομένων ιατρικών διαδικασιών. Εφαρμόζεται και στην Ελλάδα την τελευταία 12ετία. Μόνο όμως στον ιδιωτικό τομέα, με πολύ αξιόλογα αποτελέσματα κυρίως ως προς τον εξορθολογισμό του κόστους των υπηρεσιών υγείας είτε των εξωνοσοκομειακών είτε των νοσηλειών. Ξεκίνησε από τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, με σκοπό τον περιορισμό του υπέρογκου κόστους που κατέβαλαν για τη λήψη των υπηρεσιών υγείας των ασφαλι-

/ Ιούνιος 2013

σμένων τους (έως 24% μείωση του κόστους ιατρικών εξόδων και έως 45% μείωση της μέσης διάρκειας νοσηλείας). Ένα τελευταίο παράδειγμα όπου εξωτερικός ελεγκτικός μηχανισμός επέφερε άμεσες και σημαντικές μειώσεις στις νοσοκομειακές δαπάνες, είναι η περίπτωση του Οργανισμού Περίθαλψης Ασφαλισμένων Δημοσίου (ΟΠΑΔ). Ο έλεγχος αφορούσε νοσηλείες παρελθόντων ετών σε ιδιωτικά νοσοκομεία. Σε έλεγχο 1.200 νοσηλειών, συνολικής αξίας 12,2 εκατ. ευρώ, το Ταμείο του Δημοσίου προσκόμισε οικονομικά οφέλη που υπερέβαιναν τα 2,1 εκατ. ευρώ. Επρόκειτο για περικοπές της τάξης του 17,5%, οι οποίες έγιναν αποδεκτές από όλα τα ιδιωτικά νοσοκομεία που ελέγχθησαν, όταν ο μέσος όρος των περικοπών του ελεγκτικού μηχανισμού του ΟΠΑΔ δεν υπερβαίνει το 3%. Εκτιμάται ότι τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να είναι ακόμη πιο σημαντικά αν ο έλεγχος γινόταν σε πραγματικό χρόνο (real time audit) και όχι αναδρομικά. Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι το κόστος για τον παραπάνω πιλοτικό έλεγχο ήταν μόλις 57.000 ευρώ (κόστος προς όφελος 1 προς 38). Το νέο, για τα ήθη του Δημοσίου, μοντέλο ελέγχου ανοίγει τον δρόμο σε έναν διαφορετικό τρόπο λειτουργίας των ασφαλιστικών ταμείων (και ειδικά του ΕΟΠΥΥ), με τεκμηριωμένους ελέγχους για κάθε δαπάνη, από εξωτερικούς φορείς είτε αναδρομικά είτε σε πραγματικό χρόνο, δηλαδή ταυτόχρονα με τη νοσηλεία. Όλη η παραπάνω εμπειρία, με τα συγκεκριμένα αποτελέσματα, μπορεί σήμερα πια να μεταφερθεί άμεσα και εύκολα στον δημόσιο τομέα της υγείας, όπου γίνεται τεράστια κατασπατάληση οικονομικών,

39

ΑΡΘΡΟ

Ε

ίναι κατανοητό ότι υπάρχει εδώ ένα παράθυρο ευκαιρίας για τη γρήγορη περιστολή δαπανών σε έναν τομέα που «αιμορραγεί» οικονομικά χρονίως και διαρκώς

40

υλικών και ανθρώπινων πόρων. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά ότι, σήμερα, στον δημόσιο τομέα η ΜΔΝ υπολογίζεται στις 5 - 6 ημέρες, ενώ στον ιδιωτικό τομέα είναι μόλις 2 ημέρες. Σήμερα, ο ιδιωτικός τομέας ιατρικών ελεγκτικών υπηρεσιών στην Ελλάδα διαθέτει εξειδικευμένο και έμπειρο ιατρικό προσωπικό, μακρόχρονη διοικητική - διαχειριστική επάρκεια, πλήρως ανεπτυγμένα ηλεκτρονικά συστήματα με λογισμικό ειδικά δημιουργημένο γι’ αυτόν τον σκοπό, νοσοκομειακή και εξωνοσοκομειακή εμπειρία, γνώση της αγοράς και των τιμοκαταλόγων όλων των διαγνωστικών εξετάσεων και των ιατρικών πράξεων και αμοιβών. Το υπάρχον αυτό πλαίσιο μπορεί να εγγυηθεί άμεσα και ορατά αποτελέσματα όσον αφορά κυρίως την περικοπή του κόστους νοσηλείας και διάγνωσης. Τα αποτελέσματα αυτά θα είναι ιδιαιτέρως εντυπωσιακά ειδικά τους πρώτους μήνες λειτουργίας του ελεγκτικού μηχανισμού, διότι τότε θα αποδειχτούν και θα περικοπούν οι ακραίες μορφές κατασπατάλησης πόρων, όπως είναι για παράδειγμα οι «διαγνωστικές» νοσηλείες, αλλά και η υπερπληθώρα άχρηστων εξετάσεων, πράξεων, ειδικών υλικών, φαρμάκων και ημερών νοσηλείας που γίνονται καθημερινά στις δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας της χώρας αυτής. Η μείωση των τιμών φαρμάκων και υλικών είναι πολύ χρήσιμη και ρίχνει το κόστος, αλλά τα αποτελέσματα είναι χρονικά περιορισμένα, μιας και η άλλη παράμετρος του κόστους είναι η ποσότητα. Αυτή ελέγχεται, όπως γνωρίζετε, κυρίως από τους γιατρούς στην καθ’ ημέρα πράξη και πολλά παραδείγματα του παρελθόντος έχουν δείξει ότι

/ Ιούνιος 2013

όταν μειώνονται οι τιμές και δεν εφαρμόζεται έλεγχος, έχουμε εκτίναξη στις ποσότητες των ιατρικών υπηρεσιών, των φαρμάκων, υλικών εξετάσεων κ.λπ. Επίσης δεν αρκεί μόνο το οικονομικό audit με ορκωτούς λογιστές στα νοσοκομεία, αφού δεν μπορούν να ελέγξουν την κλινική διαχείριση των ασθενών από τους γιατρούς (π.χ. ελέγχουν αν είναι σωστή η προμήθεια και η τιμή ενός στεντ, αλλά δεν μπορούν να πουν αν ο ασθενής χρειάζεται ένα ή τέσσερα!). Είναι η κατάλληλη στιγμή να εξορθολογιστεί το σύστημα και να συγκρατήσουμε τις δαπάνες χρησιμοποιώντας τεχνικές και εργαλεία «Οργανωμένης Φροντίδας» (Managed Care). Αυτό μπορεί να γίνει με ανάθεση σε ειδικευμένες στο Clinical Audit εξωτερικές εταιρείες (πρέπει οπωσδήποτε να αποφευχθεί η εμπλοκή των δημόσιων ιατρικών ελεγκτικών υπηρεσιών, διότι αυτές αποτελούν, από χρόνια, μέρος του περιγραφόμενου προβλήματος) σε ευρεία κλίμακα (δηλαδή να μη χαθεί χρόνος σε αμφιλεγόμενα πιλοτικά προγράμματα, τα οποία γίνονται «εύκολος στόχος», διότι συσπειρώνουν κατ’ αποκλειστικότητα εναντίον τους όσους εύχονται την αποτυχία τους) και με την εγγύηση της χρηματοδότησης. Είναι κατανοητό ότι υπάρχει εδώ ένα παράθυρο ευκαιρίας για τη γρήγορη περιστολή δαπανών σε έναν τομέα που «αιμορραγεί» οικονομικά χρονίως και διαρκώς, χωρίς να διαφαίνονται εύκολα πολλοί εναλλακτικοί τρόποι για να φτάσουμε στο ίδιο αποτέλεσμα. Το βασικό πλεονέκτημα του Ιατρικού Ελεγκτικού Μηχανισμού είναι ακριβώς ότι ασκείται από ανεξάρτητους γιατρούς, οπότε αφαιρεί το επιχείρημα της αυθεντίας με το οποίο η ιατρική κοινότητα στην Ελλάδα προσπαθεί και επιτυγχάνει μέχρι σήμερα τη δικαιολόγηση της απίστευτης προκλητής ζήτησης υπηρεσιών που έχει δημιουργηθεί. Το κόστος αυτού του Ιατρικού Ελεγκτικού Μηχανισμού είναι μικρό (στον ιδιωτικό τομέα αντιπροσωπεύει μόλις το 1% του μέσου κόστους νοσηλείας!) σε σχέση με τη δυνητική μείωση κόστους. Για όλους τους παραπάνω λόγους, κρίνεται απαραίτητη η εγκατάσταση του Ιατρικού Ελεγκτικού Μηχανισμού στον δημόσιο τομέα, αν θέλουμε να μειώσουμε δραστικά τις δαπάνες και να διαφυλάξουμε ένα σοβαρό επίπεδο ποιότητας στην παροχή υπηρεσιών υγείας για τους πολίτες. Είναι κάτι που διεθνώς είναι τεκμηριωμένο και απαραίτητο, και στην Ελλάδα δοκιμασμένο με εντυπωσιακά αποτελέσματα.•••

41

ΕΡΕΥΝΑ

• Δεκάδες άνθρωποι πέθαναν από θερμοπληξία το φετινό καλοκαίρι στις ΗΠΑ και πάνω από 70.000 άτομα πέθαναν στην Ευρώπη το καλοκαίρι του 2003

ΙΜΒΒ

Σημαντική ανακάλυψη Ελλήνων ερευνητών Οι ερευνητές Δρ Νίκος Κούρτης και Δρ Βασιλική Νικολετοπούλου, με επικεφαλής τον Δρα Νεκτάριο Ταβερναράκη, δημιούργησαν και μελέτησαν πειραματικά μοντέλα θερμοπληξίας στον νηματώδη C. Elegans

Έ

ναν ισχυρό γενικό μηχανισμό προστασίας κατά του εκφυλισμού νευρικών κυττάρων αποκάλυψε πρόσφατη έρευνα στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας & Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας (ΙΤΕ), η οποία δημοσιεύεται στο Nature, ένα από τα πιο έγκυρα διεθνή επιστημονικά περιοδικά.

Οι ερευνητές Δρ Νίκος Κούρτης και Δρ Βασιλική Νικολετοπούλου, με επικεφαλής τον Δρα Νεκτάριο Ταβερναράκη, δημιούργησαν και μελέτησαν πειραματικά μοντέλα θερμοπληξίας στον νηματώδη C. Elegans. Το αποτέλεσμα είναι η καλύτερη κατανόηση της κυτταρικής νέκρωσης και η αποκάλυψη του προστατευτικού αυτού μηχανισμού

42

ενάντια στην καταστροφή των νευρικών κυττάρων που προκαλείται από θερμοπληξία, εγκεφαλικά επεισόδια, νευροεκφυλιστικές ασθένειες και άλλους παράγοντες στρες. Τα τελευταία χρόνια, η κλιματική αλλαγή έχει οδηγήσει στην αύξηση των κυμάτων καύσωνα και των θανάτων λόγω θερμοπληξίας, σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεκάδες άν-

/ Ιούνιος 2013

θρωποι πέθαναν από θερμοπληξία το φετινό καλοκαίρι στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και πάνω από 70.000 άτομα πέθαναν στην Ευρώπη το καλοκαίρι του 2003, ένα από τα θερμότερα όλων των εποχών. Κατά τη θερμοπληξία, η θερμοκρασία του σώματος ξεπερνά τους 40 βαθμούς Κελσίου, ακολουθεί η κατάρρευση της λειτουργίας των οργάνων του σώματος και, τελικά, ο θάνατος. Το νευρικό σύστημα είναι ιδιαίτερα ευάλωτο στις υψηλές θερμοκρασίες και άτομα που επιβιώνουν από επεισόδια θερμοπληξίας συνήθως φέρουν μόνιμες νευρολογικές βλάβες. Παρόλο που οι παθολογικές καταστάσεις που προκαλούνται από υπερθερμία, σύντομα αναμένεται να αποτελέσουν μία από τις κύριες αιτίες θνησιμότητας, οι κυτταρικοί και μοριακοί μηχανισμοί που ευθύνονται για την κυτταροτοξικότητα της έκθεσης σε υψηλή θερμοκρασία, δεν είναι ακόμα κατανοητοί. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ερευνητών του ΙΜΒΒ, η έκθεση του νηματώδους σε ακραίες θερμοκρασίες συνθηκών θερμοπληξίας προκαλεί νεκρωτικό κυτταρικό θάνατο, όπως ακριβώς και στον άνθρωπο. Αναζητώντας προστατευτικούς μηχανισμούς ενάντια στη νέκρωση, οι ερευνητές αποκάλυψαν ότι η ενεργοποίηση ενός κεντρικού κυτταρικού μηχανισμού απόκρισης σε στρες έχει ισχυρά προστατευτικό ρόλο. Ο μηχανισμός αυτός, γνωστός ως «μονοπάτι απόκρισης σε θερμικό στρες», συμβάλλει καθοριστικά στην προστασία ενός κυτταρικού οργανιδίου (της συσκευής Golgi), το οποίο έχει καίριο ρόλο στη ρύθμιση της ομοιόστασης ασβεστίου του κυττάρου. Το οργανίδιο και ο μηχανισμός αυτός εμπλέκονται για πρώτη φορά στην κυτταρική

νέκρωση. Ο προστατευτικός μηχανισμός είναι εξελικτικά συντηρημένος, καθώς προστατεύει ισχυρά και νευρώνες θηλαστικών από νεκρωτικό θάνατο μετά από έκθεση σε ακραίες θερμοκρασίες. Επιπλέον, πρόκειται για γενικό προστατευτικό μηχανισμό, ο οποίος είναι εξαιρετικά αποτελεσματικός κατά της νέκρωσης σε μοντέλα ανθρώπινων ασθενειών, όπως η νόσος Parkinson και ο νευροεκφυλισμός που προκαλείται σε παθολογικές καταστάσεις όπως εγκεφαλικά επεισόδια ή υποξία. Τα αποτελέσματα της έρευνας βελτιώνουν την κατανόηση των μηχανισμών επιβίωσης κάτω από στρες, ενώ αποκαλύπτουν τον προστατευτικό ρόλο ενός ενδογενούς μοριακού μονοπατιού ενάντια στην νέκρωση. Υπό κανονικές συνθήκες, ο μηχανισμός αυτός βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση και ενεργοποιείται από το στρες. Η καθολικότητα και η αποτελεσματικότητά του τον ανάγουν σε σημαντικό στόχο στην προσπάθεια ανάπτυξης στρατηγικών αντιμετώπισης σοβαρών παθολογικών καταστάσεων εκτός από τη θερμοπληξία. Για παράδειγμα, στοχευμένες φαρμακευτικές παρεμβάσεις ενεργοποίησης του μηχανισμού αναμένεται να έχουν προστατευτική δράση σε περιπτώσεις ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων και κληρονομικών νευροεκφυλιστικών ασθενειών με ελάχιστες παρενέργειες. Οι ερευνητές του ΙΜΒΒ έχουν ήδη δείξει ότι τέτοιες στρατηγικές είναι όντως αποτελεσματικές σε πειραματικά μοντέλα ανθρώπινων ασθενειών. Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με τον Δρα Νεκτάριο Ταβερναράκη (e-mail: tavernarakis@imbb.forth.gr, τηλ.: 2810 391066).•••

43

ΕΡΕΥΝΑ

• Το 1/4 του ενήλικου ευρωπαϊκού πληθυσμού έχει κάνει χρήση παράνομης ουσίας • 77 εκατ. Ευρωπαίοι έχουν δοκιμάσει κάνναβη

EMCDDA

Ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους έχει δοκιμάσει ναρκωτικά! Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 1,2 εκατομμύρια χρήστες ναρκωτικών παρακολούθησαν προγράμματα απεξάρτησης στην Ευρώπη το 2011

Τ

ουλάχιστον 85 εκατομμύρια ενήλικες Ευρωπαίοι έχουν κάνει χρήση παράνομης ουσίας κάποια στιγμή στη ζωή τους, αριθμός που αντιστοιχεί στο 25% περίπου του πληθυσμού ενηλίκων στην Ευρώπη! Στην πλειονότητά τους αναφέρουν χρήση κάνναβης (77 εκατομμύρια), ενώ οι εκτιμή-

44

σεις για χρήση άλλων ουσιών, τουλάχιστον μία φορά, κινούνται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα: 14,5 εκατομμύρια έκαναν χρήση κοκαΐνης, 12,7 εκατομμύρια έκαναν χρήση αμφεταμινών και 11,4 εκατομμύρια έκαναν χρήση έκστασης. Παρατηρείται σημαντική διαφοροποίηση στα επίπεδα χρήσης ναρκωτικών σε ό-

/ Ιούνιος 2013

45

ΕΡΕΥΝΑ

Ο

ι χρήστες οπιοειδών αντιστοιχούν σε ποσοστό 48% του συνόλου των χρηστών που εισήχθησαν για θεραπεία σε εξειδικευμένα κέντρα απεξάρτησης το 2011 στην Ευρώπη

46

λη τη διάρκεια της ζωής που αναφέρονται στην Ευρώπη, σε ένα φάσμα που ξεκινά από περίπου έναν στους τρεις ενήλικες σε Γαλλία, Δανία και Ηνωμένο Βασίλειο και φθάνει σε λιγότερο από έναν στους δέκα σε Βουλγαρία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ρουμανία και Τουρκία. Τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται στην Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά, που εξέδωσε πρόσφατα το Eυρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικοµανίας (EMCDDA). Η έκθεση βασίζεται σε πληροφορίες που παρέχουν τα κράτημέλη της Ε.Ε., η Κροατία και η Τουρκία ως υποψήφιες χώρες, και η Νορβηγία. Οι χρήστες οπιοειδών (κυρίως ηρωίνης) αντιστοιχούν σε ποσοστό 48% του συνόλου των χρηστών που εισήχθησαν για θεραπεία

αντιπροσωπεύουν την πολυπληθέστερη ομάδα χρηστών υπό θεραπεία, ενώ με βάση τα στοιχεία για τους χρήστες άλλων ουσιών υπό θεραπεία, τη δεύτερη θέση, μάλλον, καταλαμβάνουν οι χρήστες κάνναβης και την τρίτη οι χρήστες κοκαΐνης, αν και παρατηρούνται αξιοσημείωτες διαφορές από χώρα σε χώρα. Στην Ευρώπη, οι βασικοί τύποι θεραπείας απεξάρτησης είναι οι ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις, η θεραπεία υποκατάστασης οπιοειδών και η σωματική αποτοξίνωση. Η θεραπεία παρέχεται κυρίως σε πλαίσια εξωτερικής παραμονής, όπως εξειδικευμένα κέντρα, ιδιωτικά ιατρεία γενικών γιατρών και υπηρεσίες άμεσης πρόσβασης. Σημαντικό, αν και φθίνον, είναι το ποσοστό των χρηστών που λαμβάνουν θεραπεία απεξάρ-

σε εξειδικευμένα κέντρα απεξάρτησης το 2011 στην Ευρώπη (197.000 χρήστες) και σε περίπου 30% των χρηστών που ξεκίνησαν θεραπεία για πρώτη φορά. Όσον αφορά τις τάσεις, ο συνολικός αριθμός των χρηστών ηρωίνης που ξεκινούν θεραπεία για πρώτη φορά, ακολουθεί πτωτική τάση στην Ευρώπη, καθώς μετά την κορύφωση των 59.000 χρηστών το 2007 μειώθηκε σε 41.000 χρήστες το 2011, με τη μείωση να είναι εμφανέστερη στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Γενικά, φαίνεται ότι δεν αποκλείεται να ακολουθεί πτωτική τάση η έναρξη της χρήσης ηρωίνης, γεγονός το οποίο αντικατοπτρίζεται πλέον και στις αιτήσεις θεραπείας. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 1,2 εκατομμύρια χρήστες ναρκωτικών παρακολούθησαν προγράμματα απεξάρτησης στην Ευρώπη το 2011. Οι χρήστες οπιοειδών

τησης σε κέντρα εσωτερικής παραμονής. Η θεραπεία υποκατάστασης συνιστά την επικρατέστερη θεραπευτική επιλογή για τους χρήστες οπιοειδών στην Ευρώπη, κατά κανόνα, σε συνδυασμό με ψυχοκοινωνική φροντίδα. Παρέχεται είτε από εξειδικευμένα κέντρα εξωτερικής παραμονής είτε από γενικούς γιατρούς. Το πιο συχνά συνταγογραφούμενο υποκατάστατο είναι η μεθαδόνη, η οποία χορηγείται στα 3/4 περίπου των χρηστών που παρακολουθούν πρόγραμμα υποκατάστασης. Στο σύνολο σχεδόν των υπόλοιπων χρηστών των εν λόγω προγραμμάτων συνταγογραφείται βουπρενορφίνη, η οποία είναι η κύρια συνταγογραφούμενη ουσία υποκατάστασης σε πέντε χώρες. Ποσοστό μικρότερο του 5% του συνόλου των χρηστών σε πρόγραμμα υποκατάστασης στην Ευρώπη λαμβάνει άλλες ουσίες υποκατάστασης, ό-

/ Ιούνιος 2013

πως μορφίνη βραδείας αποδέσμευσης ή διακετυλμορφίνη (ηρωίνη). Τα διαθέσιμα στοιχεία συνηγορούν υπέρ της αποτελεσματικότητας της θεραπείας υποκατάστασης οπιοειδών, σε συνδυασμό με ψυχοκοινωνική φροντίδα, όσον αφορά την παραμονή των ασθενών σε θεραπεία, αλλά και τη μείωση της χρήσης παράνομων ουσιών και τη μείωση της βλάβης και της θνησιμότητας. Είναι αποδεδειγμένο ότι η μεθαδόνη, η βουπρενορφίνη και η διακετυλμορφίνη μπορούν να διαρρήξουν τον κύκλο της τοξίκωσης-στέρησης, ως εκ τούτου βοηθούν τους ασθενείς να σταθεροποιηθούν και να συμμορφωθούν προς άλλα είδη παρεμβάσεων (π.χ. θεραπεία για HIV/AIDS ή ηπατίτιδα). Η θεραπεία υποκατάστασης έχει επίσης α-

αναφέρουν πέντε χώρες, ενώ χρόνο αναμονής που υπερβαίνει τους έξι μήνες αναφέρουν η Βουλγαρία και η Ελλάδα. Πάντως, μετά τις επιδημικές εκρήξεις του ιού HIV σε χρήστες ηρωίνης το 2010, η Ελλάδα επέκτεινε πρόσφατα την παροχή θεραπείας υποκατάστασης και ο χρόνος αναμονής έχει μειωθεί. Θεραπεία χωρίς χορήγηση υποκατάστατων παρέχεται στους χρήστες οπιοειδών σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Η θεραπεία παρέχεται σε κέντρα εξωτερικής ή εσωτερικής παραμονής και περιλαμβάνει ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις, όπως γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, θεραπευτικές κοινότητες και άλλες προσεγγίσεις. Ενίοτε, προαπαιτούμενο για την εισαγωγή των χρηστών σε θεραπευτικό πρόγραμμα

ποδειχθεί ότι βελτιώνει την ποιότητα ζωής και διευκολύνει την κοινωνική επανένταξη. Ο συνολικός αριθμός των χρηστών οπιοειδών που έλαβαν θεραπεία υποκατάστασης στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι ανήλθε σε 730.000 το 2011, παρουσίασε δηλαδή αύξηση έναντι των 650.000 το 2008. Ο αριθμός αυτός πιθανότατα αντιστοιχεί σε ποσοστό 50% περίπου επί του συνόλου των προβληματικών χρηστών οπιοειδών στην Ευρώπη, το δε εκτιμώμενο ποσοστό κάλυψης είναι ανάλογο με τα αναφερόμενα σε Αυστραλία και ΗΠΑ. Στην Ευρώπη, πάντως, παρατηρούνται μεγάλες αποκλίσεις στα ποσοστά κάλυψης από χώρα σε χώρα, με τα χαμηλότερα εκτιμώμενα ποσοστά (3%–20%) να αναφέρονται στη Λετονία, τη Σλοβακία και τη Λιθουανία (διάγραμμα 3.7). Παρατεταμένο χρόνο αναμονής από έναν έως έξι μήνες

είναι η σωματική αποτοξίνωση, στη διάρκεια της οποίας τους παρέχεται φαρμακευτική υποστήριξη για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων στέρησης. Οι γνωσιακές-συμπεριφορικές παρεμβάσεις έχουν αποδειχθεί αρκετά αποτελεσματικές στους χρήστες οπιοειδών, ωστόσο τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία δεν επιτρέπουν την εξαγωγή συμπερασμάτων για την πλέον αποτελεσματική παρέμβαση. Τα στοιχεία για την αποτελεσματικότητα των στεγνών προγραμμάτων σε θεραπευτικές κοινότητες δεν οδηγούν σε σαφή πορίσματα. Σύμφωνα με τα στοιχεία για τους χρήστες που ξεκίνησαν θεραπεία σε εξειδικευμένα κέντρα απεξάρτησης το 2011, περίπου οι μισοί ήταν άνεργοι (47%) και ένας στους δέκα σχεδόν δεν είχε σταθερή στέγη (9%). Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο είναι επίσης συχνό φαινόμενο στη συγκεκριμένη

Ο

συνολικός αριθμός των χρηστών ηρωίνης που ξεκινούν θεραπεία για πρώτη φορά, ακολουθεί πτωτική τάση στην Ευρώπη, καθώς μετά την κορύφωση των 59.000 χρηστών το 2007 μειώθηκε σε 41.000 χρήστες το 2011

47

ΕΡΕΥΝΑ

Σ

την Ευρώπη, οι βασικοί τύποι θεραπείας απεξάρτησης είναι οι ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις, η θεραπεία υποκατάστασης οπιοειδών και η σωματική αποτοξίνωση

ομάδα του πληθυσμού, αφού το 36% έχει μόνο απολυτήριο Δημοτικού, ενώ το 2% δεν έχει καν απολυτήριο Δημοτικού. Οι υπηρεσίες κοινωνικής επανένταξης, που συνίστανται σε βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων, προώθηση της εκπαίδευσης και της απασχολησιμότητας και κάλυψη των στεγαστικών αναγκών, παρέχονται

Η χρήση ναρκωτικών είναι μία από τις κύριες αιτίες θανάτου στους νέους στην Ευρώπη, τόσο άμεσα λόγω υπερβολικής δόσης (θάνατοι οφειλόμενοι στα ναρκωτικά) όσο και έμμεσα, λόγω συνδεόμενων με τα ναρκωτικά νοσημάτων και ατυχημάτων, βίας και αυτοκτονιών. Οι περισσότερες μελέτες κοόρτης διαπιστώνουν ποσοστά θνησιμότητας της τάξης του 1 έως 2% ετησίως στους προβληματικούς χρήστες ναρκωτικών, ποσοστό που αντιστοιχεί σε δεκαπλάσιο έως εικοσαπλάσιο κίνδυνο θνησιμότητας από τον αναμενόμενο. Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση του EMCDDA, εκτιμάται ότι κάθε χρόνο πεθαίνουν στην Ευρώπη από 10.000 έως 20.000 χρή-

48

στες οπιοειδών. Η πλειονότητα των θυμάτων είναι άνδρες, ηλικίας περίπου 35 ετών, αν και παρατηρούνται αποκλίσεις όσον αφορά την ηλικία, τα ποσοστά θνησιμότητας και τις αιτίες θανάτου από χώρα σε χώρα και διαχρονικά. Η καλύτερα τεκμηριωμένη έμμεση αιτία θανάτου των χρηστών ναρκωτικών είναι η λοίμωξη από τον ιό HIV. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις, περίπου 1.700 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από HIV/AIDS εξαιτίας ενέσιμης χρήσης ναρκωτικών στην Ευρώπη το 2010, η δε τάση είναι πτωτική. Σημαντικός αριθμός θανάτων χρηστών ναρκωτικών ενδέχεται επίσης να οφείλεται σε ηπατοπάθειες, κυρίως λόγω λοίμωξης α-

/ Ιούνιος 2013

είτε παράλληλα με τη θεραπεία απεξάρτησης είτε μετά την ολοκλήρωσή της. Οι περισσότερες χώρες αναφέρουν ότι παρέχουν ανάλογες υπηρεσίες επανένταξης (διάγραμμα 3.12), πλην όμως σε επίπεδα κατά κανόνα ανεπαρκή για την κάλυψη των αναγκών. Εξάλλου, συχνά τίθενται όροι για την πρόσβαση στις σχετικές υπηρεσίες, ό-

πό τον ιό της ηπατίτιδας C, η οποία συχνά επιδεινώνεται από βαριά κατάχρηση αλκοόλ, παρότι δεν είναι διαθέσιμα στοιχεία ευρωπαϊκής εμβέλειας. Η αυτοκτονία, ο τραυματισμός και η ανθρωποκτονία επίσης αυξάνουν τα ποσοστά θνησιμότητας των χρηστών ναρκωτικών, παρότι και πάλι δεν υπάρχουν αξιόπιστες εκτιμήσεις. Η κύρια αιτία θανάτου των προβληματικών χρηστών ναρκωτικών στην Ευρώπη είναι η λήψη υπερβολικής δόσης, ενώ τα οπιοειδή και κυρίως η ηρωίνη ή οι μεταβολίτες της ανιχνεύονται στα περισσότερα περιστατικά θανάτων, συχνά σε συνδυασμό με άλλες ουσίες, όπως αλκοόλ ή βενζοδιαζεπίνες. Εκτός από ηρωίνη, στις το-

ξικολογικές αναλύσεις ανιχνεύονται και άλλα οπιοειδή, όπως μεθαδόνη, βουπρενορφίνη και φαιντανύλη. Γύρω στο 90% των θυμάτων από υπερβολική δόση στην Ευρώπη είναι άτομα ηλικίας άνω των 25 ετών, ο δε μέσος όρος ηλικίας των θυμάτων αυξάνεται, γεγονός που υποδηλώνει την ύπαρξη ενός πληθυσμού προβληματικών χρηστών οπιοειδών που γηράσκει. Τα περισσότερα θύματα από υπερβολική δόση (80%) είναι άνδρες. Το 2011, το μέσο ποσοστό θνησιμότητας από υπερβολική δόση στην Ευρώπη υπολογίζεται σε 18 θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού ηλικίας 15– 64 ετών. Ποσοστά άνω των 40 θανάτων ανά εκατομμύριο ανα-

πως η διατήρηση της αποχής ή η σταθερή στέγη, οι οποίοι ενδέχεται να αποκλείουν μέρος αυτών που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη υποστήριξης. Η επιτυχία των μέτρων κοινωνικής επανένταξης εξαρτάται συνήθως από την αποτελεσματικότητα της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων ειδών υποστηρικτικών

υπηρεσιών. Το θέμα αυτό διερευνήθηκε σε πρόσφατη έρευνα του EMCDDA, στην οποία 17 εκ των 28 χωρών ανέφεραν την ύπαρξη κάποιας μορφής συμφωνίας συνεργασίας ανάμεσα σε κέντρα απεξάρτησης και υπηρεσίες που προσφέρουν υποστήριξη, π.χ. σε στεγαστικά ή εργασιακά θέματα.

Η

χρήση ναρκωτικών είναι μία από τις κύριες αιτίες θανάτου στους νέους στην Ευρώπη, τόσο άμεσα λόγω υπερβολικής δόσης (θάνατοι οφειλόμενοι στα ναρκωτικά) όσο και έμμεσα, λόγω συνδεόμενων με τα ναρκωτικά νοσημάτων και ατυχημάτων, βίας και αυτοκτονιών

φέρονται από έξι χώρες, με τα υψηλότερα ποσοστά να αναφέρονται στη Νορβηγία (73 ανά εκατομμύριο) και την Εσθονία (136 ανά εκατομμύριο). Οι περισσότερες χώρες ανέφεραν αυξητική τάση των θανάτων από υπερβολική δόση από το 2003 έως το 2008/2009, οπότε και σταθεροποιήθηκαν τα συνολικά επίπεδα για να αρχίσουν να μειώνονται στη συνέχεια. Συνολικά, το 2011 αναφέρθηκαν περίπου 6.500 θάνατοι από υπερβολική δόση, αριθμός μειωμένος έναντι των 7.000 θανάτων το 2010 και των 7.700 το 2009. Παρά ταύτα, η κατάσταση διαφέρει από χώρα σε χώρα, ενώ ορισμένες χώρες εξακολουθούν να αναφέρουν αύξηση του σχετικού αριθμού.

49

ΕΡΕΥΝΑ

Κάνναβη Παρότι υπάρχουν ενδείξεις πτωτικών τάσεων, ιδίως σε χώρες στις οποίες καταγράφονταν ανέκαθεν υψηλά ποσοστά επικράτησης, τα επίπεδα χρήσης κάνναβης στην Ευρώπη παραμένουν υψηλά σε σχέση με τα έως σήμερα δεδομένα, ενώ εξακολουθεί να υφίσταται μια μεγάλη και σχετικά ανθεκτική αγορά για την εν λόγω ουσία. Παρατηρείται, επίσης, αυξανόμενη διαφοροποίηση των προϊόντων κάνναβης που διατίθενται στην αγορά. Η φυτική κάνναβη, ενίοτε υψηλής δραστικότητας, διαδραματίζει πλέον σημαντικότερο ρόλο, σε συνδυασμό με την πρόσφατη εμφάνιση συνθετικών κανναβινοειδών. Και οι δύο αυτές εξελίξεις συνιστούν εν δυνάμει λόγο ανησυχίας για τη δημόσια

Τ

ο πιο συχνά συνταγογραφούμενο υποκατάστατο είναι η μεθαδόνη, η οποία χορηγείται στα 3/4 περίπου των χρηστών που παρακολουθούν πρόγραμμα υποκατάστασης

50

υγεία. Δεδομένου του ότι η κάνναβη είναι το ευρύτερα διαδεδομένο ναρκωτικό, σε αυτήν επικεντρώνονται πλέον οι παρεμβάσεις πρόληψης για νέους. Στον τομέα αυτόν παρατηρείται αυξανόμενο ενδιαφέρον για την εφαρμογή στρατηγικών περιβαλλοντικής πρόληψης, το οποίο απηχεί τα στοιχεία που αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα των περιβαλλοντικών προσεγγίσεων για τον περιορισμό προβλημάτων που σχετίζονται με τη χρήση νόμιμων ουσιών, όπως ο καπνός και τα οινοπνευματώδη. Οποιαδήποτε θετική μεταβολή των δεικτών για τη συνολική χρήση κάνναβης στην Ευρώπη θα πρέπει να ερμηνεύεται στο πλαίσιο μιας ιδιαίτερα ανομοιογενούς κατάστασης σε εθνικό επίπεδο, π.χ. ορισμένες χώρες αναφέρουν σταθερά χαμηλά και αμετάβλητα

/ Ιούνιος 2013

επίπεδα επικράτησης, ενώ σε πολλές χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης καταγράφηκε σημαντική αύξηση της χρήσης κάνναβης τη δεκαετία του 2000. Παράλληλα με τις τάσεις, θα πρέπει να εξετάζονται και τα διάφορα πρότυπα χρήσης, καθώς η συστηματική και μακροχρόνια χρήση είναι αυτή που σχετίζεται κατεξοχήν με επιβλαβείς συνέπειες. Η προβληματική χρήση κάνναβης αναγνωρίζεται πλέον και κατανοείται καλύτερα στην Ευρώπη. Η κάνναβη είναι η δεύτερη συχνότερα αναφερόμενη ουσία χρήσης από τους χρήστες που εισάγονται για θεραπεία σε εξειδικευμένα προγράμματα απεξάρτησης. Οι περισσότεροι χρήστες κάνναβης που εισάγονται για θεραπεία είναι άνδρες σχετικά νεαρής ηλικίας, ωστόσο αναγνωρίζονται

ολοένα και περισσότερο τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μεγαλύτερης ηλικίας χρόνιοι χρήστες. Η κάνναβη είναι, άλλωστε, η ουσία που διχάζει την κοινή γνώμη, καθώς ορισμένες χώρες έχουν θεσπίσει ρητή διάκριση ανάμεσα στην κάνναβη και τις λοιπές ουσίες στην πολιτική τους για τον έλεγχο των ναρκωτικών.

Ηρωίνη και άλλα οπιοειδή Ενώ η διαθεσιμότητα θεραπείας για τους χρήστες ηρωίνης αυξάνεται συνολικά, οι δείκτες πλέον υποδεικνύουν πτωτική τάση τόσο της χρήσης όσο και της διαθεσιμότητας της εν λόγω ουσίας. Η μακροπρό-

θεσμη τάση όσον αφορά τις κατασχεθείσες ποσότητες ηρωίνης είναι πτωτική και, προσφάτως, άρχισε να μειώνεται και ο αριθμός των κατασχέσεων. Ορισμένες χώρες αναφέρουν ότι, την τελευταία δεκαετία, η ηρωίνη έχει εκτοπισθεί στην αγορά από άλλα οπιοειδή. Σε άλλες χώρες παρατηρήθηκαν, το τελευταίο διάστημα, κλυδωνισμοί ή ελλείψεις στην αγορά, τα φαινόμενα δε αυτά, κατά κανόνα, διαδέχθηκε μια μερική ανάκαμψη. Ο αριθμός των χρηστών ηρωίνης που ξεκινούν θεραπεία για πρώτη φορά επίσης συνεχίζει να μειώνεται και, γενικότερα, οι χρήστες ηρωίνης σε θεραπεία αποτελούν έναν γηράσκοντα πληθυσμό. Οι θάνατοι που σχετίζονται με τα οπιοειδή επίσης μειώθηκαν τα τελευταία χρόνια. Η χρήση η-

βλήματα στον τομέα αυτόν στην Ευρώπη. Ανεξαρτήτως των νέων τάσεων όσον αφορά τη χρήση ηρωίνης, η δαιδαλώδης φύση του προβλήματος αυτού προοιωνίζεται την εξακολούθηση του μείζονος αυτού προβλήματος για τις υπηρεσίες απεξάρτησης για πολλά ακόμη χρόνια. Καθώς πλέον μεγάλος αριθμός χρηστών επωφελείται των συναφών υπηρεσιών, αυξάνεται η ανάγκη να δοθεί έμφαση στην αδιάλειπτη περίθαλψη, στις υπηρεσίες κοινωνικής επανένταξης και στην από κοινού συμφωνία σχετικά με το τι συνιστά μια ρεαλιστική μακροχρόνια έκβαση της θεραπείας.

ρωίνης συνδεόταν ανέκαθεν με την ενέσιμη μορφή, παρατηρείται όμως μια μακροπρόθεσμη τάση υποχώρησης της εν λόγω συμπεριφοράς. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τον αντίκτυπο των παρεμβάσεων, ενδέχεται να έχει συντελέσει στην παρατηρούμενη μείωση του αριθμού των νέων μολύνσεων από τον ιό HIV λόγω χρήσης ναρκωτικών. Πάντως, ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι οι πρόσφατες επιδημικές εκρήξεις του HIV στην Ελλάδα και στη Ρουμανία ανακόπτουν αυτήν τη θετική τάση. Η εξέλιξη αυτή φανερώνει ότι δεν έχει εκλείψει η ανάγκη εδραίωσης των τρόπων αντιμετώπισης, ιδίως όσον αφορά τις παρεμβάσεις για τη μείωση της βλάβης και την αποτελεσματική θεραπεία απεξάρτησης, προκειμένου να εξακολουθήσουν να μειώνονται τα προ-

νει αυτό, συνήθως συνδυάζεται με προβληματική χρήση και άλλων ουσιών, μεταξύ αυτών και ηρωίνης. Η χρήση κοκαΐνης σε σκόνη είναι πολύ πιο διαδεδομένη, τείνει όμως να συγκεντρώνεται σε σχετικά μικρό αριθμό χωρών της Δυτικής Ευρώπης. Γενικά, οι δείκτες χρήσης, αλλά και προσφοράς, κοκαΐνης ακολουθούν πτωτική τάση τα τελευταία χρόνια, η δε ραγδαία μείωση των ποσοτήτων που κατάσχονται είναι μάλλον, εν μέρει, απόρροια της διαφοροποίησης των οδών και των τεχνικών διακίνησης εκ μέρους των ομάδων του οργανωμένου εγκλήματος. Η ιβηρική χερσόνησος εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει σημαντικό μέρος των κατασχέσεων, αναλογικά όμως μικρότερο σε σχέση με το παρελθόν, ενώ οι αναφορές για κατασχέσεις κοκαΐ-

Κοκαΐνη Μικρός αριθμός χωρών αναφέρει προβληματική χρήση «κρακ» και, όπου συμβαί-

Η

καλύτερα τεκμηριωμένη έμμεση αιτία θανάτου των χρηστών ναρκωτικών είναι η λοίμωξη από τον ιό HIV

51

ΕΡΕΥΝΑ

Η

κύρια αιτία θανάτου των προβληματικών χρηστών ναρκωτικών στην Ευρώπη είναι η λήψη υπερβολικής δόσης, ενώ τα οπιοειδή και κυρίως η ηρωίνη ή οι μεταβολίτες της ανιχνεύονται στα περισσότερα περιστατικά θανάτων

Ενθαρρυντικά νέα Τα τελευταία χρόνια, τα κυριότερα χαρακτηριστικά του ευρωπαϊκού «τοπίου» των ναρκωτικών παραμένουν μάλλον αμετάβλητα. Τα επίπεδα χρήσης ναρκωτικών εξακολουθούν να είναι υψηλά, βάσει των μέχρι σήμερα δεδομένων, πλην όμως διαφαίνονται ορισμένες θετικές αλλαγές, όπως τα πρωτοφανώς υψηλά επίπεδα παρεχόμενης θεραπείας, σε συνδυασμό με ορισμένες ενδείξεις σταδιακής υποχώρησης της ενέσιμης χρήσης, του αριθμού των νέων χρηστών ηρωίνης, της κατανάλωσης κοκαΐνης και του καπνίσματος κάνναβης. Η οποιαδήποτε αισιοδοξία, πάντως, πρέπει να είναι συγκρατημένη, καθώς εκφράζεται προβληματισμός για το ενδεχόμενο η ανεργία των

νέων και οι περικοπές στις παρεχόμενες υπηρεσίες να οδηγήσουν στην επανεμφάνιση «παλιών» προβλημάτων. Εξάλλου, μια πιο προσεκτική εξέταση φανερώνει ότι δεν αποκλείεται η κατάσταση των ναρκωτικών σήμερα να χαρακτηρίζεται από ρευστότητα, καθώς ανακύπτουν «νέα» προβλήματα, τα οποία θέτουν υπό αμφισβήτηση παγιωμένες πολιτικές και πρακτικές, όπως η εμφάνιση νέων συνθετικών ναρκωτικών και τρόπων χρήσης, τόσο στην αγορά των παράνομων ουσιών όσο και στο πλαίσιο των μη ελεγχόμενων ουσιών. Η αγορά ναρκωτικών σήμερα δείχνει να χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη ευελιξία και δυναμισμό και να στηρίζεται λιγότερο σε φυ-

τικής προέλευσης ουσίες οι οποίες διανύουν μεγάλες αποστάσεις για να φθάσουν στους Ευρωπαίους καταναλωτές. Εν προκειμένω, σημαντικοί κινητήριοι μοχλοί αποδεικνύονται η παγκοσμιοποίηση και η πρόοδος της τεχνολογίας της πληροφορίας. Παρατηρούνται μεταβολές στον τρόπο χρήσης ναρκωτικών σε χώρες χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων, οι οποίες ενδέχεται να έχουν συνέπειες στο πρόβλημα των ναρκωτικών στην Ευρώπη στο μέλλον. Το διαδίκτυο δημιουργεί ολοένα και μεγαλύτερες προκλήσεις, τόσο ως μηχανισμός ταχείας διάδοσης νέων τάσεων όσο και ως μια συνεχώς αναπτυσσόμενη ανώνυμη αγορά παγκόσμιας εμβέλειας.

νης στην Ανατολική Ευρώπη είναι ανησυχητικές και δημιουργούν ερωτηματικά για πιθανή περαιτέρω διάδοση της χρήσης. Στις χώρες που αναφέρουν τα υψηλότερα ποσοστά επικράτησης, τόσο τα στοιχεία από έρευνες όσο και τα στοιχεία για τις ει-

52

/ Ιούνιος 2013

Δημιουργεί μιαν άνευ προηγουμένου διασύνδεση ανάμεσα στους χρήστες και τους προμηθευτές ναρκωτικών. Ταυτόχρονα, όμως, προσφέρει ευκαιρίες για καινοτόμες παρεμβάσεις θεραπείας, πρόληψης και μείωσης της βλάβης. Οι συνέπειες των μεταβολών αυτών για τη δημόσια υγεία δεν έχουν γίνει, μέχρι στιγμής, πλήρως αντιληπτές. Οι ενδείξεις ότι οι τρέχουσες πολιτικές για τα ναρκωτικά αποδίδουν σε ορισμένους σημαντικούς τομείς θα πρέπει να εξετάζονται υπό το πρίσμα μιας εν εξελίξει κατάστασης, η οποία θα απαιτήσει αναπροσαρμογές στις τρέχουσες πρακτικές, ούτως ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα και η προσφορότητά τους.

σαγωγές σε θεραπεία φανερώνουν πρόσφατη μείωση της χρήσης κοκαΐνης, παρότι τα επίπεδα παραμένουν υψηλά βάσει των μέχρι σήμερα δεδομένων. Ο αριθμός των θανάτων που συνδέονται με τη χρήση κοκαΐνης σημειώνει ελαφρά μείωση, πα-

ρότι τα στοιχεία στον τομέα αυτόν πρέπει να ερμηνεύονται με κάθε επιφύλαξη. Οξέα προβλήματα που σχετίζονται με τη χρήση κοκαΐνης είχαν ως αποτέλεσμα διακομιδές σε τμήματα επειγόντων περιστατικών νοσοκομείων σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης, ωστόσο η ικανότητα παρακολούθησης των προβλημάτων στο πεδίο αυτό είναι περιορισμένη. Όσον αφορά τη θεραπεία, παρέχονται πλέον εξειδικευμένες υπηρεσίες απεξάρτησης για προβληματικούς χρήστες κοκαΐνης σε πολλές χώρες, ενώ τα διαθέσιμα μέχρι στιγμής στοιχεία συνηγορούν υπέρ της αποτελεσματικότητας των ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων.

Συνθετικά διεγερτικά Η κατανόηση των συνολικών τάσεων της χρήσης συνθετικών διεγερτικών ουσιών δυσχεραίνεται από το γεγονός ότι συχνά η μία υποκαθιστά την άλλη, καθώς οι καταναλωτές τις επιλέγουν επηρεαζόμενοι από τη διαθεσιμότητα, την τιμή και τη θεωρούμενη «ποιότητα». Η αμφεταμίνη και η έκσταση παραμένουν τα ευρύτερα διαδεδομένα συνθετικά διεγερτικά στην Ευρώπη και, σε κάποιο βαθμό, λειτουργούν ως ανταγωνιστικές ουσίες της κοκαΐνης. Η αμφεταμίνη εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική συνιστώσα της συνολικής κατανάλωσης ναρκωτικών σε πολλές χώρες, ενώ οι χρήστες που κάνουν ενέσιμη χρήση αμφεταμίνης ανέκαθεν αντιπροσώπευαν μεγάλο ποσοστό των χρόνιων προβληματικών χρηστών σε πολλές χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Διαχρονικά οι περισσότεροι δείκτες για τις αμφεταμίνες παραμένουν αμετάβλητοι. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, όμως, αυξάνεται η διαθεσιμότητα μεθαμφεταμί-

νης. Μάλιστα, σε ορισμένες αγορές, η ουσία αυτή εκτοπίζει πλέον την αμφεταμίνη. Υπάρχουν στοιχεία που υποδεικνύουν ότι τα τελευταία χρόνια μειώνεται η δημοτικότητα της έκστασης, πιθανόν λόγω του ότι πολλά δισκία που πωλούνταν ως έκσταση δεν περιείχαν MDMA ή ήταν πολύ νοθευμένα. Προσφάτως φαίνεται ότι αυξήθηκε η αποτελεσματικότητα των παραγωγών έκστασης όσον αφορά την εξεύρεση πρώτων υλών για την παρασκευή MDMA και το περιεχόμενο των δισκίων έχει μεταβληθεί αναλόγως. Μένει να διαπιστωθεί κατά πόσον το γεγονός αυτό θα αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον για την ουσία, πάντως υπάρχουν ορισμένα πρώτα στοιχεία που ενισχύουν αυτό το ενδεχόμενο. Οι διεγερτικές ουσίες, ιδίως σε υψηλές δόσεις, μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, ενώ κάθε χρόνο αναφέρονται αρκετοί θάνατοι. Για τους προβληματικούς χρήστες διεγερτικών, συνήθως το πρώτο σημείο επαφής με τις υπηρεσίες είναι τα τμήματα επειγόντων περιστατικών των νοσοκομείων. Επί του παρόντος υλοποιούνται ευρωπαϊκά προγράμματα για τη βελτίωση της παρακολούθησης στο πεδίο αυτό και την έκδοση κατευθυντήριων γραμμών για τους αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης των επειγόντων περιστατικών που συνδέονται με τη χρήση ναρκωτικών σε συνθήκες νυχτερινής διασκέδασης. Παρότι οι θάνατοι που συνδέονται με τη χρήση διεγερτικών είναι σχετικά σπάνιοι, αποτελούν λόγο μεγάλης ανησυχίας, ιδίως όταν τα θύματα είναι νεαροί, κατά τα λοιπά υγιείς, ενήλικες. Η εμφάνιση νέων ψυχοδραστικών ουσιών άγνωστης τοξικότητας προκαλεί και νέες περιπλοκές. Πρόσφατο παράδειγμα

Π

αρατηρούνται μεταβολές στον τρόπο χρήσης ναρκωτικών σε χώρες χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων, οι οποίες ενδέχεται να έχουν συνέπειες στο πρόβλημα των ναρκωτικών στην Ευρώπη στο μέλλον

53

ΕΡΕΥΝΑ

Γ

ύρω στο 90% των θυμάτων από υπερβολική δόση στην Ευρώπη είναι άτομα ηλικίας άνω των 25 ετών

είναι η εμφάνιση σε σημεία παράνομης διακίνησης ναρκωτικών της μη ελεγχόμενης διεγερτικής ουσίας 4-MA, η οποία κοινοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2009 και πωλείται είτε αμιγής είτε αναμεμειγμένη με

Η ενέσιμη χρήση ναρκωτικών εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική οδό μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων, μεταξύ άλλων του ιού HIV και του ιού της ηπατίτιδας C. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία καταδεικνύουν ότι η μακροπρόθεσμη πτωτική τάση του αριθμού των νεοδιαγνωσθέντων κρουσμάτων HIV στην Ευρώπη θα μπορούσε να ανακοπεί λόγω των επιδημικών εκρήξεων σε ΧΕΝ στην Ελλάδα και τη Ρουμανία. Το 2011, τα αναφερόμενα νεοδιαγνωσθέντα κρούσματα του ιού HIV που συνδέονται με την ενέσιμη χρήση ναρκωτικών ανήλθαν, κατά μέσο όρο, σε 3,03 ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Παρότι τα στοιχεία αυτά υπόκεινται σε αναθεώρηση, το 2011 αναφέρθηκαν 1.507 νέα κρούσματα,

54

αριθμός ελαφρώς αυξημένος έναντι του 2010, με τον οποίο ανακόπτεται η συνολικά πτωτική τάση που παρατηρείται από το 2004. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος συγκαλύπτει σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών, τόσο ως προς τα επίπεδα όσο και ως προς τις τάσεις όσον αφορά τα νεοδιαγνωσθέντα κρούσματα του ιού HIV. Το 2011, σε Ελλάδα και Ρουμανία διαγνώσθηκαν 353 νέα κρούσματα ή ποσοστό 23% του συνόλου, ενώ το 2010 τα κρούσματα στις χώρες αυτές αντιστοιχούσαν σε ποσοστό ελαφρώς άνω του 2% (31/1 469). Η Βουλγαρία, η Εσθονία και η Λετονία ανέφεραν ελαφρά αύξηση του ποσοστού των νεοδιαγνωσθέντων κρουσμάτων του ιού HIV στους ΧΕΝ το 2011, ενώ αντίθετα τα πο-

/ Ιούνιος 2013

αμφεταμίνη. Αρκετοί θάνατοι που συσχετίστηκαν με την εν λόγω ουσία οδήγησαν στη διενέργεια αξιολόγησης κινδύνου και, ακολούθως, στην έκδοση σύστασης για έλεγχο σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

σοστά που αναφέρθηκαν από την Ιρλανδία, την Ισπανία και την Πορτογαλία συνέχισαν να ακολουθούν την πτωτική τάση που παρατηρείται από το 2004. Η ιογενής ηπατίτιδα, και ειδικότερα η μόλυνση που προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας C (HCV), εμφανίζει πολύ υψηλό επιπολασμό στους ΧΕΝ σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τα επίπεδα αντισωμάτων κατά του ιού HCV στα εθνικά δείγματα ΧΕΝ κατά το διάστημα 2010–2011 κυμαίνονται από 18 έως 80%, ενώ οκτώ από τις 12 χώρες που διαθέτουν στοιχεία εθνικής εμβέλειας αναφέρουν ποσοστά επιπολασμού άνω του 40%. Ποσοστά επιπολασμού του επιπέδου αυτού ή υψηλότερα ενδέχεται να αποτελούν ένδειξη ότι υπάρχει πιθανότητα να

εκδηλωθούν νέες επιδημικές εκρήξεις της μετάδοσης του HIV μέσω ενέσιμης χρήσης. Από τις χώρες που διαθέτουν στοιχεία εθνικής εμβέλειας για τις τάσεις στο διάστημα 2006– 2011, τρεις αναφέρουν πτωτική τάση του επιπολασμού του HCV σε ΧΕΝ (Ιταλία, Πορτογαλία, Νορβηγία), ενώ σε δύο χώρες παρατηρείται αύξηση (Ελλάδα, Κύπρος). Στις 18 χώρες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για τα έτη 2010–2011, κατά μέσο όρο, η ενέσιμη χρήση ναρκωτικών ενοχοποιείται για το 58% του συνόλου των αναφερθέντων κρουσμάτων HCV και το 41% των οξέων περιστατικών HCV, στα περιστατικά για τα οποία είναι γνωστοί οι παράγοντες κινδύνου. Όσον αφορά την ηπατίτιδα B, οι ΧΕΝ αντιστοιχούν

Νέες ψυχοδραστικές ουσίες Στην Ευρώπη κυκλοφορούν ολοένα και περισσότερες νέες ψυχοδραστικές ουσίες, οι

οποίες συχνά παράγονται ειδικά με σκοπό να μιμηθούν τη δράση ελεγχόμενων ουσιών. Κάποιες ουσίες διατίθενται απευθείας στην αγορά παράνομων ουσιών, ενώ άλλες, τα λεγόμενα «νόμιμα διεγερτικά», εξα-

Σ

υνολικά, το 2011 αναφέρθηκαν περίπου 6.500 θάνατοι από υπερβολική δόση, αριθμός μειωμένος έναντι των 7.000 θανάτων το 2010 και των 7.700 το 2009

σε 7% του συνόλου των αναφερθέντων κρουσμάτων και σε 15% των οξέων περιστατικών. Η χρήση ναρκωτικών ενδέχεται να αποτελεί παράγοντα κινδύνου και για άλλες λοιμώξεις, όπως ηπατίτιδα A και D, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, φυματίωση, τέτανο και αλλαντίαση. Σποραδικά αναφέρονται επίσης στην Ευρώπη και επιδημικές εκρήξεις άνθρακα, οι οποίες πιθανόν οφείλονται σε μολυσμένη ηρωίνη. Για παράδειγμα, από τον Ιούνιο 2012 έως τις αρχές Μαρτίου 2013, αναφέρθηκαν 15 κρούσματα άνθρακα συνδεόμενα με χρήση ναρκωτικών, εκ των οποίων επτά θανατηφόρα. Η έκρηξη αυτή μπορεί να σχετίζεται με προγενέστερη επιδημική έκρηξη κρουσμάτων άνθρακα που αναφέρθηκε το 2009/2010.

55

ΕΡΕΥΝΑ

Τ

ο διαδίκτυο δημιουργεί ολοένα και μεγαλύτερες προκλήσεις, τόσο ως μηχανισμός ταχείας διάδοσης νέων τάσεων όσο και ως μια συνεχώς αναπτυσσόμενη ανώνυμη αγορά παγκόσμιας εμβέλειας

56

σφαλίζουν ευρύτερη διάθεση. Οι εξελίξεις στον τομέα αυτόν είναι ραγδαίες, καθώς ο ρυθμός εμφάνισης των νέων ουσιών είναι ιδιαίτερα ταχύς. Κατά καιρούς εμφανίζεται κάποια ουσία η οποία κατορθώνει να γίνει περιζήτητη στα σημεία παράνομης διακίνησης ναρκωτικών, με πιο πρόσφατο παράδειγμα τη μεφεδρόνη. Το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της Ε.Ε. εξακολουθεί και το 2013 να λαμβάνει αναφορές για περίπου μία νέα ουσία ανά εβδομάδα. Τα τελευταία χρόνια εμφανίστηκαν πολλοί νέοι συνθετικοί αγωνιστές υποδοχέων κανναβινοειδών (CRA), όπως και φαιναιθυλαμίνες και καθινόνες, ουσίες που συγκαταλέγονται μεταξύ των πλέον διαδεδομένων παράνομων ναρκωτικών. Ως πρόσφατη εξέλιξη καταγράφεται, πά-

δραστικές ουσίες καταναλώνονται κυρίως από νέους που κάνουν ψυχαγωγική χρήση, καταγράφεται διάχυση και σε πληθυσμούς προβληματικών χρηστών. Υποκατάσταση οπιοειδών από συνθετικά διεγερτικά, ιδίως καθινόνες, παρατηρήθηκε σε κάποιο βαθμό σε χώρες που ανέφεραν έλλειψη ηρωίνης. Ο λόγος για τη μετάβαση από την ενέσιμη χρήση ηρωίνης στη χρήση καθινόνης δεν είναι σαφής, μπορεί όμως να σχετίζεται με την ευρεία διαθεσιμότητα των νέων ουσιών και την αντίληψη περί υψηλής ποιότητάς τους. Εκφράζονται ανησυχίες για τη δημόσια υγεία, εξαιτίας των αυξημένων επιπέδων ενέσιμης χρήσης, των προβλημάτων ψυχικής υγείας και των οργανικών βλαβών. Μέχρι σήμερα, έχει εφαρμοστεί πειραματικά σε

ντως, αυξημένο ποσοστό αναφερόμενων ουσιών που προέρχονται από λιγότερο γνωστές και λιγότερο μελετημένες χημικές ομάδες. Πολλά από τα προϊόντα που κυκλοφορούν στο εμπόριο περιέχουν μίγματα ουσιών και, δεδομένης της ανυπαρξίας φαρμακολογικών και τοξικολογικών δεδομένων, είναι δύσκολο να εκτιμηθούν οι μακροπρόθεσμες συνέπειες της χρήσης τους για την υγεία. Ολοένα και περισσότερα στοιχεία, πάντως, καταδεικνύουν ότι ορισμένες από τις ουσίες αυτές προξενούν προβλήματα τα οποία απαιτούν κλινικές παρεμβάσεις, έχουν δε καταγραφεί και θανατηφόρα περιστατικά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταρτίζει νέα πρόταση σχετικά με την ενίσχυση των τρόπων αντιμετώπισης των νέων ψυχοδραστικών ουσιών στην Ε.Ε. Παρότι οι νέες ψυχο-

εθνικό επίπεδο ένα ευρύ φάσμα μέτρων ελέγχου προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των νέων ουσιών. Μικρότερη πρόοδος έχει σημειωθεί όσον αφορά την ανάγκη εντοπισμού και καθιέρωσης των ενδεδειγμένων μέτρων για τη μείωση της ζήτησης, παρότι είναι εξίσου σημαντικά.

/ Ιούνιος 2013

Νέα ναρκωτικά: περισσότερες διαθέσιμες ουσίες Αυξάνεται η περιπλοκότητα της ανάλυσης της αγοράς ναρκωτικών λόγω της εμφάνισης νέων ναρκωτικών (νέων ψυχοδραστικών ουσιών). Πρόκειται για χημικές ή φυσικές ουσίες οι οποίες δεν υπάγονται σε καθεστώς ελέγχου δυνάμει του διεθνούς δικαίου και παράγονται ειδικά με σκοπό να μι-

μηθούν τη δράση των ελεγχόμενων ουσιών. Ορισμένα από τα νέα ναρκωτικά παράγονται στην Ευρώπη σε παράνομα εργαστήρια και διατίθενται απευθείας στην αγορά. Άλλες χημικές ουσίες εισάγονται από προμηθευτές που συνήθως εδρεύουν στην Κίνα ή στην Ινδία και στη συνέχεια πωλούνται, σε ελκυστική συσκευασία, ως «νόμιμα διεγερτικά» στην ευρωπαϊκή αγορά. Ο όρος «νόμιμα διεγερτικά» είναι παραπλανητικός, καθώς οι ουσίες αυτές ενδέχεται να υπάγονται σε μέτρα ελέγχου σε ορισμένα κράτη-μέλη ή η πώλησή τους για κατανάλωση από τον άνθρωπο να συνιστά παραβίαση της νομοθεσίας περί προστασίας του καταναλωτή ή περί διάθεσης προϊόντων στην αγορά. Προκειμένου να παρακάμπτονται οι έλεγχοι, τα προϊόντα αυτά συχνά φέρουν

μαντικός χώρος εμπορικής διακίνησης των νέων ψυχοδραστικών ουσιών, το EMCDDA προβαίνει ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε έρευνα αποτύπωσης, με σκοπό να παρακολουθεί τον αριθμό των ηλεκτρονικών καταστημάτων που προσφέρουν προϊόντα στους Ευρωπαίους καταναλωτές. Ο αριθμός των εντοπισθέντων καταστημάτων συνεχίζει να αυξάνεται, αφού τον Ιανουάριο του 2012 εντοπίστηκαν 693 ηλεκτρονικά καταστήματα. Οι περισσότερες νέες ψυχοδραστικές ουσίες υποκαθίστανται ταχύτατα από άλλες μόλις υπαχθούν σε μέτρα ελέγχου, γεγονός που καθιστά ιδιαίτερα δυσχερή τη λήψη μέτρων παρέμβασης στον τομέα αυτόν. Η μεφεδρόνη, πάντως, αποτελεί σπάνιο παράδειγμα νέου ναρκωτικού, του οποίου η

ανακριβή σήμανση, όπως «προϊόν χημικής έρευνας» ή «τροφή για φυτά», και την προειδοποίηση ότι δεν προορίζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο. Στη διάρκεια του 2012, μέσω του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης της Ε.Ε., τα κράτη-μέλη κοινοποίησαν για πρώτη φορά 73 νέες ψυχοδραστικές ουσίες. Απηχώντας τη ζήτηση των καταναλωτών για προϊόντα παρεμφερή με την κάνναβη, 30 από τις νέες αυτές ουσίες ήταν συνθετικοί αγωνιστές υποδοχέων κανναβινοειδών, 19 ενώσεις δεν εντάσσονταν σε καμία από τις εύκολα αναγνωρίσιμες χημικές ομάδες (περιλαμβανομένων των φυτικών και των φαρμακευτικών ουσιών), ενώ αναφέρθηκαν και 14 νέες υποκατεστημένες φαιναιθυλαμίνες, ο υψηλότερος αριθμός από το 2005. Δεδομένου του ότι το διαδίκτυο είναι ση-

ζήτηση ενδέχεται να έχει σημειώσει τόσο αλματώδη αύξηση ώστε να έχει καταστεί περιζήτητη ουσία στην αγορά παράνομων διεγερτικών. Παρότι η μεφεδρόνη έχει υπαχθεί σε μέτρα ελέγχου σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, φαίνεται ότι εξακολουθεί να διατίθεται σε ορισμένες χώρες, όπου πλέον πωλείται στην παράνομη αγορά. Αν και δεν αποκλείεται να υπάρχουν ακόμη αποθέματα που είχαν αγοραστεί προ της απαγόρευσης ή και να συνεχίζονται οι παράνομες εισαγωγές, ανησυχητική εξέλιξη αποτελεί ο πρόσφατος εντοπισμός εγκατάστασης παραγωγής μεφεδρόνης στην Πολωνία με διασυνδέσεις με ομάδες του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος, καθώς και η ύπαρξη αποδεικτικών στοιχείων για τη διακίνηση του παραγόμενου προϊόντος σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. •••

Η

χρήση κοκαΐνης σε σκόνη είναι πολύ πιο διαδεδομένη, τείνει όμως να συγκεντρώνεται σε σχετικά μικρό αριθμό χωρών της Δυτικής Ευρώπης

57

Οικονομική επικαιρότητα

1. Κύπρος 2. Ιατρικός τουρισμός 3. GENESIS Pharma 4. Ωνάσειο 5. MSD 6. Μυελοΐνωση 7. Καρδιακή ανεπάρκεια 8. S anofi

2.

58 58 60 62 63 64 64 66

1.

Για πρώτη φορά στην Κύπρο εφαρμόζεται ο αντιμικροβιακός χαλκός στο μεγαλύτερο κρατικό νοσοκομείο, το «Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας», και σε μία από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές κλινικές, το «Απολλώνειο Θεραπευτήριο»

Η

επιλογή της εφαρμογής του αντιμικροβιακού χαλκού στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας των παραπάνω νοσοκομείων έγινε από το Ελληνικό Ινστιτούτο Ανάπτυξης Χαλκού. Η εφαρμογή ολοκληρώθηκε στις αρχές του 2013 και η επιστημονική εκτίμηση της αντιμικροβιακής ικανότητας των αντικειμένων που αντικαταστάθηκαν ολοκληρώθηκε με μικροβιολογικές δειγματοληψίες που ταυτοποιήθηκαν στο Πανεπιστημιακό Μικροβιολογικό Εργαστήριο του Αρεταίειου Νοσοκομείου της Ιατρικής Σχολής Αθηνών (Πιστοποιημένο Εργαστήριο). Τα αντικείμενα που αντικαταστάθηκαν ήταν οι περιοχές εκείνες όπου η μικροβιοφορία ήταν αυξημένη και αποτελούσαν τις πολυαγγιζόμενες επιφάνειες (τραπεζάκια τρόλεϊ, κάγκελα κρεβατιών, χερούλια πορτών, στατώ ορού, επιφάνειες γραφείων προϊσταμένης κ.λπ.). Στις συγκεκριμένες παραπάνω εφαρμογές προγραμματίστηκαν περαιτέρω μελέτες από τους γιατρούς των νοσοκομείων για την εκτίμηση των επιπτώσεων από την εφαρμογή του αντιμικροβιακού χαλκού.

Ιατρικός τουρισμός

Παρουσιάστηκε πρόσφατα το πλαίσιο προδιαγραφών Medical Tourism Friendly Hotel (MTFH) από τους εκπροσώπους των δύο κορυφαίων Γερμανικών Οργανισμών Πιστοποίησης TUV Rheinland και Temos International. Η παρουσίαση έγινε στο Metropolitan Athens Hotel, με συμμετοχές από τον χώρο των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, της ιδιωτικής υγείας, διαμεσολαβητών στη διαχείριση του Διεθνή Ασθενή – Ιατρικού Τουρίστα και τουριστικών πρακτόρων - facilitators. Ειδικότερα, παρουσιάστηκαν οι απαιτήσεις και η σημασία του νέου προτύπου, ως ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος του κλάδου των υπηρεσιών φιλοξενίας, σε διεθνές επίπεδο. Το διεθνές πλαίσιο προδιαγραφών Medical Tourism Friendly Hotels απαντά το καινοτόμο διεθνές πλαίσιο, διασφαλίζοντας την αξιοπιστία του ξενοδοχείου για ασφαλή

58

Αντιμικροβιακός χαλκός σε

/ Ιούνιος 2013

διαμονή και εξατομικευμένη διαχείριση του υγιή τουρίστα, των ομάδων τουριστών με χρόνια προβλήματα υγείας, των ταξιδιωτών τρίτης ηλικίας και των ιατρικών τουριστών. Τα παραπάνω τόνισαν η Διευθύντρια της Temos Aegean, κα Αγγελική Κατσάπη και ο Διευθύνων Σύμβουλος της TÜV Reinland Hellas, κ. Γιώργος Μυλωνάκης. Την εκδήλωση χαιρέτισαν ο Δήμαρχος Παλαιού Φαλήρου, κ. Διονύσης Χατζηδάκης, ο Πρόεδρος του ΣΕΚ, κ. Ανδρέας Καρταπάνης, και εκπρόσωποι Υπουργείου Τουρισμού, ΞΕΕ, ενώ τίμησε με την παρουσία της η τέως Υπουργός Εξωτερικών, κ. Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία απένειμε και το πρώτο, διεθνώς, πιστοποιητικό Medical Tourism Friendly Hotels (MTFH) στον Πρόεδρο του Ομίλου Χανδρής, κ. Γεώργιο Παϊδούση για το Metropolitan Athens Hotel.

Επίσης πραγματοποιήθηκαν και οι απονομές του πιστοποιητικού ISO 9001 από τον Πρόεδρο του ΞΕΕ, κ. Γεώργιο Τσακίρη, στον Γενικό Διευθυντή του Metropolitan Athens Hotel, κ. Γεώργιο Παπάζογλου, όπως επίσης και σεισμικής επάρκειας EQ-FAST για τα κτήρια του ξενοδοχείου, σύμφωνα με τον Ευρωκώδικα 8, από τον Καθηγητή Πανεπιστημίου Πειραιώς, κ. Ιωάννη Πολλάλη, στον Γενικό Διευθυντή του Ομίλου Χανδρής, κ. Γεώργιο Ρόκκα. Στα 30 δισ. δολ. υπολογίζεται η παγκόσμια αγορά του ιατρικού τουρισμού, η οποία βασίζεται σε περίπου 5 εκατ. ασθενείς, οι οποίοι ξοδεύουν διεθνώς περίπου 6.000 δολ. ή 4.500 ευρώ για κάθε ταξίδι τους, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών μετακίνησης και διαμονής. Συνήθως, η σχέση δαπανών ιατρικών υπηρεσιών έναντι δαπανών ταξιδιού και φιλοξενίας, συμπεριλαμβανομένων και

νοσοκομεία της Κύπρου Ειδικά πρωτόκολλα θα εφαρμοστούν για την καταγραφή των παραπάνω επιστημονικών δεδομένων. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο 1ο Ελληνοκυπριακό Ιατροϊστορικό Συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία το 2012, είχε ήδη αναπτυχθεί η ευεργετική ικανότητα του χαλκού, σε στρογγυλή τράπεζα με θέμα: «Οι θεραπευτικές ιδιότητες του χαλκού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα». Το συνέδριο είχε διοργανώσει η Δ’ Παθολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, το Παν/κό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν», σε συνεργασία με τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο και την Ένωση Καθηγητών Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και είχε τεθεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας της Κυπριακής Δημοκρατίας, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πανεπιστημίου Κύπρου. Τα προϊόντα από χαλκό που τοποθετήθηκαν στα νοσοκομεία της Κύπρου, φέρουν το σήμα του αντιμικροβιακού χαλκού Cu+ και κατασκευάστηκαν από την εταιρεία Convex της Ελλάδας, που είναι πιστοποιημένη από

το Ε.Ι.Α.Χ. ως εταιρεία παραγωγής προϊόντων αντιμικροβιακού χαλκού, αποκτώντας ταυτόχρονα και το δικαίωμα χρήσης του αντιμικροβιακού σήματος χαλκού (Cu+), στα συγκεκριμένα προϊόντα από αντιμικροβιακό κράμα χαλκού που παράγει. Η εταιρεία Convex, εκτός από την παραγωγή των συγκεκριμένων αντιμικροβιακών προϊόντων με το σήμα Cu+, ήταν και υπεύθυνη για την εγκατάστασή τους στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, καθώς και στο Απολλώνειο Θεραπευτήριο της Κύπρου.

των συνοδών, είναι 50-50. Τα διεθνή ταξίδια αναμένεται φέτος να παρουσιάσουν αύξηση της τάξης του 4%, ενώ ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς του ιατρικού τουρισμού κυμαίνεται μεταξύ 25-35%. Στη διεθνή τουριστική αγορά, παρατηρείται μια αύξηση της μέσης ηλικίας των ταξιδιωτών, καθώς οι ταξιδιώτες άνω των 55 ετών έχουν αυξηθεί στο 35% από 25%, ενώ κύριο μέσο για κρατήσεις και αγορές υπηρεσιών αναδεικνύεται το διαδίκτυο. Στα σύνθετα κριτήρια επιλογής τουριστικού προορισμού τίθεται πλέον το αίσθημα εμπιστοσύνης και ασφάλειας του τουρίστα, ενώ ειδικότερα για τον Ιατρικό Τουρίστα, η ανάγκη για αντικειμενική απόδειξη της αποτελεσματικότητας και της εξειδίκευσης αναδεικνύει την πιστοποίηση ως βασικό συντελεστή ανταγωνιστικότητας των παρόχων.

59

Οικονομική επικαιρότητα

GENESIS Pharma: Ευρωπαίος Ηγέτης

3. Την υψηλότερη ευρωπαϊκή διάκριση για τη δέσμευση στελέχους στην ποιότητα, έλαβε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Genesis Pharma, Κωνσταντίνος Ευριπίδης. H βράβευση έγινε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ποιότητα European Organisation for Quality (EOQ), μετά από αξιολόγηση 20 Quality Leaders από όλη την Ευρώπη

60

Η

τελετή απονομής πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 18 Ιουνίου, στο Ταλίν της Εσθονίας, στο πλαίσιο του 57ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Ποιότητας. Παράλληλα, η Επιτροπή αξιολόγησε με ιδιαίτερη βαρύτητα τις επιχειρηματικές αποφάσεις που οδήγησαν στη διασφάλιση μιας σταθερής πορείας βιώσιμης ανάπτυξης της Genesis Pharma, σε μια περίοδο όπου οι οικονομικές και επιχειρηματικές συνθήκες στην Ελλάδα είναι δυσχερείς. Μετά τη διάκρισή του ως «Έλληνας Quality Leader 2012», ο EOQ τίμησε τον κ. Ευριπίδη για το όραμα και την προσωπική του δέσμευση σε θέματα ποιότητας, τη συνολική του πορεία στη φαρμακευτική αγορά, αλλά και τη συμβολή του στη δημιουργία μιας ελληνικής εταιρείας που, μόλις 16 χρόνια μετά την ίδρυσή της, έχει καταφέρει να βρίσκεται μεταξύ των πιο σημαντικών εταιρειών της ελληνικής φαρμακευτικής αγοράς, με τοπική αλλά και διεθνή αναγνώριση. Το βραβείο Quality Leader αποτελεί συνέχεια μιας σειράς εθνικών και ευρωπαϊκών εταιρικών διακρίσεων και πιστοποιήσεων που έχει λάβει η Genesis Pharma για τους ρυθμούς ανάπτυξής της, την καινοτομία, την παραγωγικότητα, την εταιρική

/ Ιούνιος 2013

υπευθυνότητα και το εργασιακό της περιβάλλον. Έρχεται να προστεθεί επίσης στην προσωπική διάκριση «Δυναμικά Αναπτυσσόμενος Επιχειρηματίας», που έχει λάβει ο κ. Ευριπίδης το 2006, στον διεθνώς αναγνωρισμένο διαγωνισμό «Entrepreneur of the Year» από την Ernst & Young. Ο κ. Ευριπίδης, παραλαμβάνοντας το βραβείο από τον Πρόεδρο του Οργανισμού, Niyazi Akdas, παρουσία 300 και πλέον ανώτατων στελεχών επιχειρήσεων, μελών του EOQ και αξιολογητών ποιότητας, δήλωσε σχετικά: «Η εστίαση στην ποιότητα, την αριστεία και την καινοτομία δίνει στην επιχείρηση αυτομάτως το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που χρειάζεται, είτε στην εγχώρια αγορά

Ποιότητας ο Κωνσταντίνος Ευριπίδης είτε σε μια παγκόσμια αγορά που πλέον δεν έχει σύνορα. Δημιουργώντας από το μηδέν μια ελληνική φαρμακευτική, είχαμε το όραμα να ιδρύσουμε, όχι απαραίτητα τη μεγαλύτερη, αλλά την καλύτερη φαρμακευτική εταιρεία στην Ελλάδα και να διαμορφώσουμε τις βάσεις για μια ευρωπαϊκή προοπτική. Η δέσμευσή μας στις αρχές της ποιότητας υπήρξε εξαρχής και παραμένει βασικό συστατικό της εταιρικής μας φιλοσοφίας. Μας καθοδηγεί όλους ως πυξίδα, ώστε να μπορούμε να γινόμαστε καλύτεροι κάθε ημέρα που περνά, σε όλα τα στάδια της λειτουργίας μας, ακόμη και όταν οι συνθήκες της αγοράς δεν είναι ευνοϊκές». Ο κ. Ευριπίδης, είναι Διευθύνων Σύμβουλος και ιδρυτικό στέλεχος της Genesis Pharma, Πρόεδρος της Λέσχης Επιχειρηματικότητας, Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), μέλος του Γενικού Συμβουλίου του ΣΕΒ, ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακευτικού Marketing

και ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου Αποφοίτων του London Business School στην Ελλάδα, κατέχοντας τη θέση του Προέδρου από το 2000.

61

Οικονομική επικαιρότητα

4.

Ωνάσειο: 20 χρόνια ελπίδα ζωής Με μια λιτή εκδήλωση γιόρτασε το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο τα 20 χρόνια της λειτουργίας από την ίδρυσή του

Σ

την κατάμεστη αίθουσα της «Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών» του Ιδρύματος Ωνάση παρευρέθηκαν ο Υπουργός Υγείας, κ. Α. Λυκουρέντζος, ως εκπρόσωπος της Κυβέρνησης, ο Α’ Αντιπρόεδρος της Βουλής, κ. Ι. Τραγάκης, εκπρόσωποι των κομμάτων, βουλευτές, εκπρόσωπος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμου, καθηγητές, γιατροί, το προσωπικό του ΩΚΚ και πλήθος κόσμου. Στη σύντομη ομιλία του, ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, κ. Ι. Λεκάκης αναφέρθηκε στην προσφορά του Ωνασείου και στον κοινωφελή χαρακτήρα του, καθώς απευθύνεται σε όλους τους ασθενείς που έχουν την ανάγκη του. Σημείωσε δε, ότι το 95% των ασθενών του είναι ασφαλισμένοι του ΕΟΠΥΥ.

62

/ Ιούνιος 2013

Ο κ. Λεκάκης ανακοίνωσε την ανανέωση του βιοϊατρικού του εξοπλισμού του Κέντρου μέσω ΕΣΠΑ, ύψους 4.117.000 ευρώ, ενώ αναφέρθηκε στον νέο Κανονισμό Λειτουργίας, που μαζί με το σχεδιαζόμενο Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης, έχουν σκοπό να δώσουν νέα πνοή στο Κέντρο. Επιπλέον, εξήρε την προσφορά του Ιδρύματος Ωνάση τόσο για τη δωρεά του νοσοκομείου στο κράτος όσο και για τη διαχρονική υποστήριξη που αυτό προσφέρει σε διάφορους τομείς λειτουργίας του νοσοκομείου. Ο Δρ Αντώνης Παπαδημητρίου, Πρόεδρος του Ιδρύματος «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης», τόνισε πως το ίδρυμα θα συνεχίσει να στηρίζει σταθερά το Ωνάσειο. Συγκίνηση προκάλεσε στο ακροατήριο η εμπειρία της Ζωής Κωσταρίδη, η οποία δέχθηκε μόσχευμα καρδιάς το 2004 και έγινε μητέρα – η πρώτη Ελληνίδα που απέκτησε παιδί μετά τη μεταμόσχευση. Ο Υπουργός Υγείας, κ. Λυκουρέντζος, τόνισε ότι η Πολιτεία εμπιστεύεται το έργο του Κέντρου και, παρά τις πρωτοφανείς δημοσιονομικές δυσχέρειες, επιδιώκει την περαιτέρω ποιοτική αναβάθμιση των υπηρεσιών του και ευχήθηκε μακρά και ευδόκιμο συνέχεια στο διακεκριμένο έργο του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου.

MSD: Εγκρίθηκε νέος συνδυασμός ουσιών

5.

Η MSD ανακοίνωσε πρόσφατα ότι η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ενέκρινε τον συνδυασμό Εζετιμίμπης και Ατορβαστατίνης για τη θεραπεία της αυξημένης χαμηλής-πυκνότητας σε λιποπρωτεΐνη (LDL) χοληστερόλης σε ασθενείς με πρωτοπαθή ή μικτή υπερλιπιδαιμία ως συμπληρωματική θεραπεία της δίαιτας, όταν η δίαιτα από μόνη της δεν επαρκεί

Τ

ο νέο προϊόν περιέχει Εζετιμίμπη, μια αποτελεσματική θεραπεία για τη μείωση της LDL χοληστερόλης, και Ατορβαστατίνη, μία από τις πιο ευρέως συνταγογραφούμενες στατίνες στην Αμερική σήμερα. Ο συνδυασμός Εζετιμίμπης και Ατορβαστατίνης αντιμετωπίζει δύο πηγές της χοληστερόλης, αναστέλλοντας τόσο την απορρόφηση της χοληστερόλης μέσω της πεπτικής οδού – χάρις στην Εζετιμίμπη – όσο και την παραγωγή της χοληστερόλης στο ήπαρ – χάρις στην Ατορβαστατίνη. Δεν έχει αποδειχτεί ενδεχόμενο επιπλέον όφελος από τον συνδυασμό Εζετιμίμπης και Ατορβαστατίνης για την καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνησιμότητα από ό,τι έχει αποδειχθεί για την Ατορβαστατίνη. «Ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών αδυνατούν να μειώσουν την LDL χοληστερόλη τους στα συνιστώμενα επίπεδα παρά τη θεραπεία», δήλωσε ο Peter H. Jones, MD, αναπληρωτής καθηγητής ιατρικής στο Baylor College of Medicine.

«Ακολουθώντας μια υγιεινή διατροφή, ο συνδυασμός Εζετιμίμπης και Ατορβαστατίνης αποτελεί μια νέα αποτελεσματική υπολιπιδαιμική θεραπευτική επιλογή που μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση αυτής της κατηγορίας ασθενών, καθώς χάρις στις συμπληρωματικές ενέργειες των συστατικών του, μπορεί να προσφέρει σημαντική επιπλέον μείωση της LDL, πέραν αυτής που προκύπτει αποκλειστικά με Ατορβαστατίνη». Μετά την έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων, ο συνδυασμός Εζετιμίμπης και Ατορβαστατίνης θα κατατεθεί προς έγκριση στον European Medicines Agency (EMA) και τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ), προκειμένου να λάβει άδεια για να κυκλοφορήσει στη χώρα μας από την MSD Ελλάδας. Στη χώρα μας καταγράφονται κάθε χρόνο 20.000 εμφράγματα και 35.000 εγκεφαλικά επεισόδια, με αποτέλεσμα οι δύο αυτές παθήσεις να αποτελούν δύο από τις κύριες αιτίες θανάτου.

63

Οικονομική επικαιρότητα

6. Νέα μελέτη έδειξε ότι ένα νέο φάρμακο, το ruxolitinib (Jakavi), βελτίωσε τη συνολική επιβίωση σε ασθενείς με μυελοΐνωση, επιδρώντας στον υποκείμενο μηχανισμό της νόσου. Η νέα θεραπεία μείωσε τον κίνδυνο θανάτου κατά 52% και διατήρησε τη μείωση του μεγέθους του σπλήνα

Α

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων και ο ΕΟΦ ενέκριναν πρόσφατα μια νέα ένδειξη για τη χρήση του Inspra (επλερενόνη). Σύμφωνα με τη νέα ένδειξη, η επλερενόνη ενδείκνυται για τη μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακής θνητότητας και νοσηρότητας σε ενήλικες ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια κατηγορίας NYHA II (χρόνια) και με συστολική δυσλειτουργία αριστερής κοιλίας (LVEF ≤30%), προστιθέμενη στην καθιερωμένη βέλτιστη θεραπεία. Η επλερενόνη ενδείκνυται επίσης για τη μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακής θνητότητας και νοσηρότητας σε σταθερούς ασθενείς με δυσλειτουργία αριστερής κοιλίας (LVEF ≤40%) και κλινικές ενδείξεις καρδιακής ανεπάρκειας μετά από πρόσφατο έμφραγμα του μυοκαρδίου. Σχολιάζοντας τη νέα αυτή ένδειξη, ο Πρόεδρος της Εταιρείας Μελέτης και Έρευνας της Καρδιακής Ανεπάρκειας και Διευ-

64

/ Ιούνιος 2013

ναλύσεις από μία επιπλέον μελέτη υποδεικνύουν ότι η μακροπρόθεσμη αγωγή με ruxolitinib μπορεί να σταθεροποιήσει ή να βελτιώσει

θυντής της Μονάδας Καρδιακής Ανεπάρκειας & Μεταμοσχεύσεων του Ωνασείου, κ. Σταμάτης Αδαμόπουλος, δήλωσε: «H νέα αυτή ένδειξη είναι σημαντική, μια και η αποτελεσματική αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας βασίζεται στην έγκαιρη διάγνωση και άμεση θεραπεία. Η καρδιακή ανεπάρκεια αποτελεί και στην Ελλάδα ένα μεγάλο, ιατρικό αλλά και κοινωνικοοικονομικό πρόβλημα, καθώς 200.000 Έλληνες πάσχουν από τη νόσο αυτή, που αποτελεί και την κύρια αιτία εισαγωγής στο νοσοκομείο ασθενών άνω των 65 ετών. Το πρώτο έτος μετά τη διάγνωση χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας είναι ιδιαίτερα κρίσιμο, με τις μελέτες να δείχνουν ότι μόνο περίπου το 65% των ασθενών αναμένεται να επιβιώσει μετά τους πρώτους 12 μήνες, με τη θνητότητα να είναι ιδιαίτερα υψηλή στους πρώτους τρεις μήνες μετά τη διάγνωση.

Νέα θεραπεία για τη την ίνωση του μυελού των οστών, που αποτελεί έναν βασικό δείκτη επιδείνωσης της νόσου. Το ruxolitinib παραμένει καλώς ανεκτό σε ασθενείς με μυελοΐνωση, μετά α-

Όσο νωρίτερα, λοιπόν, η καρδιακή ανεπάρκεια διαγνωσθεί και η κατάλληλη θεραπεία αρχίσει, τόσο περισσότερες είναι οι προοπτικές για καλύτερη ποιότητα ζωής των ασθενών στο μέλλον, λιγότερες εισαγωγές στα νοσοκομεία και αυξημένες πιθανότητες επιβίωσης. Πρόσφατη μεγάλη μελέτη επιβίωσης σε ασθενείς που βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο καρδιακής ανεπάρκειας, έδειξε ότι τα ποσοστά νοσηρότητας και θνητότητας μειώνονται σημαντικά με την προσθήκη της επλερενόνης στη συνήθη διπλή θεραπεία με αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου και β-αναστολείς. Αυτό αντικατοπτρίζεται και από την αναθεώρηση των κατευθυντηρίων οδηγιών της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας το 2012 για την καρδιακή ανεπάρκεια, που προτείνουν τη χρήση, πλέον, τριπλής θεραπείας, συμπεριλαμβανομένων των ανταγωνιστών της αλδοστερόνης, όπως η

μυελοΐνωση πό τρία έτη θεραπείας. Τα δεδομένα αυτά παρουσιάστηκαν στο 18ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Αιματολογικής Εταιρείας (EHA), στη Στοκχόλμη της Σουηδίας. Τα αποτελέσματα συμφωνούν με προηγούμενες αναλύσεις, που αποδεικνύουν ότι το ruxolitinib προσφέρει σημαντικά κλινικά οφέλη σε σχέση με τη καθιερωμένη θεραπεία και το εικονικό φάρμακο σε ασθενείς με μυελοΐνωση, έναν σπάνιο καρκίνο του αίματος. «Το ruxolitinib είναι το πρώτο φαρμακευτικό σκεύασμα που αποδεδειγμένα εξασφαλίζει βελτίωση στη συνολική επιβίωση ασθενών με προχωρημένη μυελοΐνωση», δήλωσε ο Δρ Alessandro M. Vannucchi, του Τμήματος Αιματολογίας του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας της Ιταλίας και κύριος ερευνητής της μελέτης. «Τα τελευταία δεδομένα είναι ενθαρρυντικά και ενισχύουν το γεγονός ότι η γρήγορη και θετική δράση του ruxolitinib στη βελτίωση των συμπτωμάτων των ασθενών διατηρείται μακροπρόθεσμα». Η μυελοΐνωση αναπτύσσεται όταν η ανεξέλεγκτη σηματοδότηση του μονοπατιού JAK, το οποίο ρυθμίζει την παραγωγή των

αιμοσφαιρίων, αναγκάζει τον οργανισμό να παράγει αιμοσφαίρια που δεν λειτουργούν σωστά, γεγονός που οδηγεί σε αλλοιώσεις του μυελού των οστών, διόγκωση του σπλήνα και άλλες σοβαρές επιπλοκές. Το ruxolitinib στοχεύει άμεσα στον υποκείμενο μηχανισμό της νόσου, μειώνοντας σημαντικά το μέγεθος του σπλήνα και βελτιώνοντας τα συμπτώματα, ανεξασρτήτως των μεταλλάξεων της πρωτεΐνης JAK, του υπο-τύπου της νόσου ή οποιασδήποτε προηγούμενης θεραπείας. Η μυελοΐνωση είναι ένας απειλητικός για τη ζωή καρκίνος του αίματος με φτωχή πρόγνωση και περιορισμένες θεραπευτικές επιλογές. Μελέτες δείχνουν ότι οι ασθενείς με μυελοΐνωση έχουν μικρό προσδόκιμο επιβίωσης, με διάμεση συνολική επιβίωση 5,7 έτη. Αν και η αλλογενής μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων μπορεί να θεραπεύσει τη μυελοΐνωση, η διαδικασία σχετίζεται με σημαντική νοσηρότητα και θνησιμότητα, και είναι κατάλληλη για λιγότερους από το 5% των ασθενών που είναι νέοι και με επαρκή φυσική κατάσταση, ώστε να υποβληθούν στη διαδικασία.

επλερενόνη, ακόμα και στα αρχικά στάδια της νόσου. Αναγνωρίζουμε, λοιπόν, ότι το όφελος είναι μεγάλο, όταν πλέον γίνεται διαθέσιμη μια νέα θεραπεία που μπορεί να αυξήσει την επιβίωση των ασθενών και να μειώσει τις εισαγωγές τους στο νοσοκομείο με ευνοϊκό αντίκτυπο τόσο στην ποιότητα ζωής τους όσο και στη δαπάνη νοσηλείας τους». Περίπου το 1-2% του ενήλικου πληθυσμού στις ανεπτυγμένες χώρες παρουσιάζει ΚΑ, με τον επιπολασμό να αυξάνεται σε ≥10% σε ασθενείς 70 ετών και άνω. Η καρδιακή ανεπάρκεια παρουσιάζει ποσοστά επιβίωσης χαμηλότερα από αυτά πολλών μορφών καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου του προστάτη και του καρκίνου της ουροδόχου κύστης στους άνδρες, αλλά και του καρκίνου του μαστού στις γυναίκες.

65

Οικονομική επικαιρότητα

Sanofi: Αναθεώρηση για την ινσουλίνη glargine

Η Sanofi ανακοίνωσε ότι η 8. Επιτροπή Φαρμακευτικών Προϊόντων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) εξέδωσε θετική γνωμοδότηση, ώστε να συμπεριληφθούν τα αποτελέσματα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας της ινσουλίνης glargine σε σχέση με τα καρδιαγγειακά συμβάματα από μια νέα κλινική μελέτη στην αναθεωρημένη Περίληψη Χαρακτηριστικών του α αναθεωρημένα ΠΧΠ και ΦΟΧ αποτελούν απόδειξη της διαρκούς δέσμευσης Προϊόντος (ΠΧΠ) και στο της Sanofi να επιβεβαιώνει περαιτέρω το ήδη γνωστό προφίλ ασφάλειας και αποτελεσματικότητας της ινσουλίνης glargine, της πλέον κλινικά μελετημένης Φύλλο Οδηγιών Χρήσης του βασικής ινσουλίνης. Οι ενδείξεις για τη χρήση της ινσουλίνης glargine παραΠροϊόντος (ΦΟΧ) μένουν αμετάβλητες.

Τ

Η μελέτη με την ονομασία ORIGIN είναι μια κλινική μελέτη-ορόσημο, επταετούς διαρκείας, που τυχαιοποίησε πάνω από 12.500 άτομα υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου με διαταραχή της γλυκόζης νηστείας, διαταραχή της ανοχής στη γλυκόζη ή με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 σε πρώιμο στάδιο, είτε σε μια άπαξ ημερησίως ένεση ινσουλίνης glargine είτε στην καθιερωμένη θεραπεία για την αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας (η αντιμετώπιση στην ομάδα της καθιερωμένης θεραπείας περιορίστηκε σε κανένα ή μόνον σε έναν από του στόματος αντιδιαβητικό παράγοντα). Τα αποτελέσματα από τη μελέτη ORIGIN που συμπεριλήφθηκαν στα ΠΧΠ και ΦΟΧ του φαρμάκου είναι τα ακόλουθα: Η ινσουλίνη glargine δεν μετέβαλε τον σχετικό κίνδυνο για καρδιαγγειακή νόσο και καρδιαγγειακή θνησιμότητα σε σύγκριση με την καθιερωμένη θεραπεία. Η μελέτη ORIGIN δεν έδειξε διαφορές μεταξύ της ινσουλίνης glargine και της καθιερωμένης θεραπείας σε σχέση με τα σύνθετα πρωτεύοντα καταληκτικά σημεία, το πρώτο εκ των οποίων περιλαμβάνει θάνατο από καρδιαγγειακή νόσο, μη θανατηφόρο έμφραγμα του μυοκαρδίου ή μη θανατηφόρο εγκεφαλικό επεισόδιο και το

66

/ Ιούνιος 2013

σύνθετο καταληκτικό σημείο θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο ή μη θανατηφόρο έμφραγμα του μυοκαρδίου ή μη θανατηφόρο εγκεφαλικό επεισόδιο ή επέμβαση επαναγγείωσης ή νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια. Τα ποσοστά σοβαρής υπογλυκαιμίας (συμμετέχοντες που υπέστησαν ανά 100 ανθρωποέτη θεραπείας) ήταν 1,05 και 0,30 για τις ομάδες της ινσουλίνης glargine και της καθιερωμένης θεραπείας αντίστοιχα. Τα ποσοστά των επιβεβαιωμένων μη σοβαρών υπογλυκαιμικών επεισοδίων ήταν 7,71 για την ομάδα της ινσουλίνης glargine και 2,44 για την ομάδα της καθιερωμένης θεραπείας. Κατά τη διάρκεια της επταετούς μελέτης, το 42% της ομάδας που λάμβανε ινσουλίνη glargine δεν υπέστη κανένα υπογλυκαιμικό επεισόδιο. «Η προσθήκη των αποτελεσμάτων της μελέτης ORIGIN στα ΠΧΠ και ΦΟΧ της ινσουλίνης glargine είναι ιδιαίτερα σημαντική στο υφιστάμενο πλαίσιο του συνεχώς αυξανόμενου διαλόγου σχετικά με το καρδιαγγειακό προφίλ ασφάλειας των θεραπειών για τον σακχαρώδη διαβήτη, και ενισχύει το αποδεδειγμένο προφίλ αποτελεσματικότητας και ασφάλειας της ινσουλίνης glargine», δήλωσε ο Pierre Chancel, Senior Vice President, Global Diabetes της Sanofi.

67

ΕΡΕΥΝΑ

• Το 50% των ασθενών υποφέρουν από χρόνιο πόνο στη μέση για πάνω από 6 μήνες • Το 40% νιώθουν πόνο στη μέση τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα

Back Pain

Ο χρόνιος πόνος στη μέση ταλαιπωρεί τους Έλληνες Τι έδειξε μεγάλη έρευνα σε 10 χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα

Ο

χρόνιος πόνος στη μέση με νευροπαθητική προέλευση ασκεί ένα σημαντικό σωματικό και συναισθηματικό φορτίο σε πολλούς Έλληνες, σύμφωνα με την έρευνα Back Pain, που πραγματοποιήθηκε σε 10 ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσα στις οποίες περιλαμβάνεται και η Ελλάδα.

Περισσότεροι από τους μισούς Έλληνες ασθενείς που ερωτήθηκαν υπέφεραν από χρόνιο πόνο στη μέση για πάνω από 6 μήνες και το 40% των ασθενών νιώθουν πόνο στη μέση τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Οι ασθενείς αισθάνονται κουρασμένοι και πολλοί (45,5%) δηλώνουν ότι ο πόνος δυσκολεύει τις καθημερινές τους δραστηριότητες, την παραγωγικότητά τους στην εργασία, ακόμα και τις κοινωνικές και ερωτικές τους σχέσεις (27,3%). Σχεδόν οι μισοί, μάλιστα, ανησυχούν ότι ο χρόνιος πόνος επηρεάζει και την πνευματική τους υγεία, ενώ και οι γιατροί σε πολύ

68

μεγάλο ποσοστό (85%) θεωρούν ότι μπορεί να τους προκαλέσει κατάθλιψη. Η έρευνα δείχνει με σαφήνεια τις απόψεις και τις αντιλήψεις των ασθενών και των θεραπόντων γιατρών τους, επισημαίνοντας τις ελλείψεις στην περιγραφή, την κατανόηση και την αντιμετώπιση της πάθησης. Τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν ότι ο συγκεκριμένος τύπος χρόνιου πόνου στη μέση συχνά δεν διαγιγνώσκεται ή διαγιγνώσκεται εσφαλμένα, παρά το γεγονός ότι επηρεάζει μεγάλο μέρος του πληθυσμού και έχει σημαντική επίδραση στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, ιδι-

/ Ιούνιος 2013

69

ΕΡΕΥΝΑ

Γ

ενικά, ο νευροπαθητικός πόνος θεωρείται μία από τις χρόνιες παθήσεις που ασκούν σωματική και ψυχολογική επίδραση στο άτομο

Υπάρχει κενό ενημέρωσης γιατρών και ασθενών Του Παναγιώτη Παπαγγελόπουλου, Καθηγητή Ορθοπεδικής, Διευθυντή της Α’ Ορθοπεδικής Κλινικής στο Νοσοκομείο «Αττικόν»

Η απουσία διάγνωσης ή η εσφαλμένη διάγνωση του χρόνιου πόνου στη μέση νευροπαθητικής προέλευσης αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, καθώς έχει σημαντική αρνητική επίδραση στην καθημερινή ζωή του ατόμου. Ο χρόνιος πόνος στη μέση αντιμετωπίζεται πολλές φορές από τους θεράποντες γιατρούς ως μια

70

τυπική πάθηση, παρά το γεγονός ότι θα αναγκάσει τον ασθενή σε πολλές επαναληπτικές επισκέψεις και πιθανές επιπλοκές. Η έμφαση της ενημέρωσης των γιατρών, των επαγγελματιών υγείας και των ασθενών για τον συγκεκριμένο τύπο πόνου στη μέση μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των ποσοστών σωστής

/ Ιούνιος 2013

διάγνωσης και στην αποτελεσματική θεραπεία, με αντίστοιχη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ασθενών. Η επιτυχής έκβαση εξαρτάται από την αποτελεσματική επικοινωνία με τους ασθενείς μας, έτσι ώστε να κατανοήσουμε τον τύπο του πόνου από την πρώτη επίσκεψη. Έχουμε πλέον στη διάθε-

σή μας μια σειρά αποτελεσματικών μεθόδων διερεύνησης και σε συνδυασμό με την αυστηρή τήρηση των κατευθυντήριων γραμμών, εμείς οι γιατροί έχουμε την ευθύνη να κάνουμε γρήγορα σωστή διάγνωση και σωστή θεραπεία, ώστε να ελαφρύνουμε τον ασθενή από τις συνέπειες του χρόνιου πόνου.

αίτερα όσον αφορά την παραγωγικότητα στην εργασία, τις σχέσεις και την ψυχική ευεξία τους. Γενικά, ο νευροπαθητικός πόνος θεωρείται μία από τις χρόνιες παθήσεις που ασκούν σωματική και ψυχολογική επίδραση στο άτομο. Προκαλεί ένα αναπόφευκτο οικονομικό φορτίο, που αποτελεί μια σημαντική πρόκληση και για τα συστήματα υγείας. Κατά μέσο όρο, οι ασθενείς χρειάστηκε να ζητήσουν πέντε μέρες άδεια από τη δουλειά τους κατά τη διάρκεια ενός χρόνου, εξαιτίας του πόνου στη μέση, ενώ δήλωσαν ότι μειώθηκε η παραγωγικότητα της εργασίας τους κατά μέσο όρο 32 επιπλέον μέρες. Παρά τη δύσκολη σημερινή οικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων, το 78,6% των ασθενών δήλωσαν ότι οι εργοδότες τους αντιμετώπισαν το πρόβλημα της υγείας τους με κατανόηση. Παρά την τεράστια έκταση και τις επιπτώσεις του χρόνιου πόνου στη μέση στην καθημερινότητα των πασχόντων, η αντιμετώπισή του υστερεί σημαντικά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, το 54% των ασθενών με χρόνιο πόνο στη μέση νευροπαθητικής προέλευσης δεν ζητούν ιατρική συμβουλή, γιατί θεωρούν ότι η κατάστασή τους δεν είναι αρκετά σοβαρή και το 66,7% λαμβάνουν παυσίπονα χωρίς συνταγή, προκειμένου να καταπραΰνουν τον πόνο. Όταν τελικά απευθύνονται σε κάποιον ειδικό, στην Ελλάδα κυρίως σε ορθοπεδικό, πάνω από το 50% των ασθενών έπρεπε να περιμένει έναν μήνα προκειμένου να λάβει αποτελεσματική θεραπεία.

Τι λένε οι ασθενείς Ο νευροπαθητικός πόνος περιγράφεται

από τους ασθενείς ως επίμονη αίσθηση οξέως, διαξιφιστικού και καυστικού πόνου, μπορεί όμως να εκφραστεί και με διαφορετικούς τρόπους. Οι ασθενείς μπορεί να βιώσουν τον νευροπαθητικό πόνο με κάθε ένα ξεχωριστά από τα παραπάνω συμπτώματα ή σε συνδυασμό, και συχνά δυσκολεύονται να τον περιγράψουν. Το γεγονός αυτό μπορεί να δημιουργήσει εμπόδια για τη σωστή διάγνωση. Ωστόσο, η έρευνα έχει δείξει ότι πολλοί ασθενείς δηλώνουν ανίκανοι να περιγράψουν με ακρίβεια τα συμπτώματά τους, ενώ οι γιατροί δεν καταφέρνουν να διαχωρίσουν με σαφήνεια το ένα είδος πόνου από το άλλο. Το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται συχνά για την περιγραφή του νευροπαθητικού πόνου και μπορεί να βοηθήσει τον γιατρό να κάνει μια διάγνωση, περιλαμβάνει τα εξής: Διαξιφιστικός πόνος – Ένας αιφνίδιος, πολύ δυνατός πόνος, που γίνεται αισθητός ως μια σειρά σύντομων, οξέων «χτυπημάτων». Ορισμένες από τις συχνές αιτίες αυτού του είδους πόνου είναι η οσφυαλγία, η ισχιαλγία κ.λπ.

• Πόνος με αίσθημα «πάγου» - Αίσθηση υπερβολικού κρύου στην περιοχή του πόνου.

• Πόνος με αίσθημα «ηλεκτροσόκ» Ανεξήγητος πόνος με αίσθηση διαπεραστικού ηλεκτρικού ρεύματος.

• Μυρμήγκιασμα - Η αίσθηση ότι ο πόνος «σκαρφαλώνει» σαν πλήθος από μυρμήγκια στο δέρμα. Οι αισθήσεις αυτές είναι γνωστές ως παραισθησίες και είναι από δυσάρεστες και ενοχλητικές έως επίπονες ως προς τη σοβαρότητά τους.

• Καυστικός πόνος - Μια αφύσικη αίσθηση καψίματος χωρίς να υπάρχει θερμότητα, όπως όταν το σώμα αγγίζει κάτι καυτό.•••

Η ταυτότητα της έρευνας

Η έρευνα εκπονήθηκε με τη συνεργασία της εταιρείας Opinion Health και του Τμήματος Οικονομικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης. Συμμετείχαν 450 ασθενείς με επιβεβαιωμένη διάγνωση χρόνιου πόνου στη μέση, νευροπαθητικής προέλευσης, και 260 επαγγελματίες υγείας διαφορετικών ιατρικών ειδικοτήτων. Στην Ελλάδα, η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τη μονάδα παθήσεων σπονδυλικής στήλης στο Ορθοπεδικό Κέντρο Έρευνας και Εκπαίδευσης, με την επιστημονική επίβλεψη του Καθηγητή Ορθοπεδικής και Διευθυντή της Α’ Ορθοπεδικής Κλινικής στο Νοσοκομείο «Αττικόν», κ. Π. Παπαγγελόπουλου.

71

AΡΘΡΟ

• Η τροφή πρέπει να κατανέμεται σε 3 κύρια και σε 2-3 μικρά γεύματα ημερησίως • Ένα μικρό παιδί χρειάζεται καθημερινά 1.000 mg ασβεστίου

Σημαντική η διατροφή στην παιδική ηλικία της Γιούλης Φραγκιαδουλάκη, Κλινικής διαιτολόγου-διατροφολόγου, BSc fragiadoulaki@logodiatrofis.gr

Οι διατροφικές συνήθειες των παιδιών είναι πολύ φτωχές σε θρεπτικές ουσίες για τον οργανισμό τους

Ο

σύγχρονος τρόπος ζωής έχει συμβάλει σημαντικά, σε μεγάλο βαθμό, στην αλλαγή των διατροφικών συνηθειών των ενηλίκων. Αυτό έχει άμεση επίπτωση στη διατροφή των παιδιών, ενώ ταυτόχρονα οι πολύωρες δραστηριότητες των παιδιών σχολικής ηλικίας εκτός σπιτιού οδηγούν συχνά στην υπερβολική χρήση του «γρήγορου φαγητού». Τα προαναφερόμενα, σε συνδυασμό με τη μειωμένη σωματική άσκηση, προκαλούν

72

μακροπρόθεσμα σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως παχυσαρκία, υπέρταση κ.ά.

/ Ιούνιος 2013

Όπως παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, οι διατροφικές συνήθειες των παιδιών είναι πολύ φτωχές σε θρεπτικές ουσίες για τον οργανισμό τους. Έρευνες έχουν δείξει ότι πολλά παιδιά, δυστυχώς, δεν καταναλώνουν φρούτα και λαχανικά, τρόφιμα που είναι πλούσια σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία και προτιμούν να διατρέφονται με πρόχειρο φαγητό και σνακ πλούσια σε λίπος, ζάχαρη και αλάτι. Επειδή κανένας, όμως, δεν γεννήθηκε μαθημένος στο πώς να τρώει, οι γονείς θα πρέπει να δώσουν τις κατευθυντήριες γραμμές στη διατροφή των παιδιών σε συνδυασμό μερικές φορές με έναν καταρτισμένο διατροφολόγο. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν υποκαθιστούν την ισορροπημένη διατροφή, συνιστώνται, ωστόσο, από τον ειδικό (παιδίατρο ή διαιτολόγο/διατροφολόγο) σε συγκεκριμένες κατηγορίες παιδιών, κατόπιν προσεκτικής λήψης του ιστορικού της διατροφής και της κατάστασης της υγείας τους, σε εξατομικευμένη δοσολογία και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, μέχρι την πλήρη κάλυψη των διατροφικών αναγκών τους μέσα από το καθημερινό διαιτολόγιο. Τέλος, προκειμένου τα παιδιά να υιοθετήσουν υγιεινές διατροφικές συνήθειες από μικρή ηλικία, οι γονείς καλό είναι να έχουν τα εξής κατά νου: Να ακολουθούν την ίδια διατροφή με τα παιδιά, μιας και οι γονείς αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση για αυτά. Να μην αποκλείουν από τη διατροφή των παιδιών τις τροφές που ζητούν (γλυκά/αλμυρά σνακ), απλά να μειώνουν την ποσότητα που καταναλώνουν. Να είναι υπομονετικοί με τις τροφές που δεν καταναλώνουν. Τα παιδιά θέλουν το χρό-

73

AΡΘΡΟ

Ο

ι γονείς είναι υπεύθυνοι για την ποικιλία, την ποσότητα, το ωράριο των γευμάτων, αλλά και για την «ατμόσφαιρα» που υπάρχει στο τραπέζι

νο τους για να δοκιμάσουν νέες γεύσεις. Να προσπαθούν να τρώνε όλοι μαζί και μάλιστα το ίδιο φαγητό. Να παροτρύνουν τα παιδιά να τους βοηθούν στα ψώνια και στο μαγείρεμα, καθώς και στο σχεδιασμό των γευμάτων. Να προσπαθούν να φτιάχνουν πιάτα με ποικιλία και χρώματα, για να φαίνονται πιο δελεαστικά στα μάτια των παιδιών. Να μη χρησιμοποιούν το φαγητό ως μέσο επιβράβευσης ή τιμωρίας. Συνιστάται δε, η συστηματική λήψη πολυβιταμινούχων συμπληρωμάτων, για να μη χάνεται χρόνος μέχρι την αποτελεσματική εφαρμογή των ανάλογων διαιτητικών μέτρων. Η τακτική αυτή δεν ενέχει κινδύνους για την υγεία, ενώ έχει μεγάλες πιθανότητες να ωφελήσει. Ως «ιδανικό» και κατάλληλο πολυβιταμινούχο συμπλήρωμα διατροφής για παιδιά μπορεί να θεωρηθεί αυτό που: Είναι ειδικά σχεδιασμένο για παιδιά. Έχει σύσταση με βάση τις επίσημες οδηγίες ημερήσιας πρόσληψης. Έχει χαμηλές δόσεις λιποδιαλυτών βιταμινών (A, D, E, K) Περιέχει συστατικά που ενισχύουν την απορρόφηση ασβεστίου, όπως η λυσίνη. Είναι σημαντικό, επίσης, στη συσκευασία του να αναφέρεται η περιεκτικότητα κάθε συστατικού Η αγορά του να γίνεται αποκλειστικά από το φαρμακείο Να προσφέρεται από εταιρείες που ακολουθούν GMP οδηγίες στην παραγωγή του.

Για παιδιά έως 10 ετών Η παιδική ηλικία είναι η χρονική περίοδος από τη βρεφική ηλικία έως την εφη-

74

/ Ιούνιος 2013

βεία. Χωρίζεται στη νηπιακή ηλικία (1-3 έτη), στην προσχολική ηλικία (4-6 έτη) και στη σχολική περίοδο (7-10 έτη). Τι πρέπει σε αυτές τις ηλικίες να περιέχει η διατροφή του παιδιού; Η αύξηση του βάρους και του ύψους αυτήν την περίοδο είναι αργή και σταθερή και αντικατοπτρίζει την επιμήκυνση των οστών, την ανάπτυξη του μυϊκού συστήματος και των ιστών του σώματος και την αύξηση στον όγκο του αίματος. Η ισορροπημένη διατροφή είναι απαραίτητη για το παιδί, καθώς του προσφέρει όλα τα θρεπτικά συστατικά. Γεύματα και μικρογεύματα: Η τροφή πρέπει να κατανέμεται σε 3 κύρια και σε 2-3 μικρά γεύματα ημερησίως.

Kύρια γεύματα: Πρέπει να περιέχουν τρόφιμα από τις ομάδες κρέατος, δημητριακών και λαχανικών. Συνήθως για κάθε χρόνο της ηλικίας του παιδιού σερβίρουμε και 1 κουταλιά της σούπας από κάθε ομάδα. Μικρογεύματα: Πρέπει να είναι υψηλής θρεπτικής αξίας, όπως γιαούρτι με μέλι και ξηρούς καρπούς, τοστ με αυγό και λαχανικά. Το χρονικό διάστημά τους πρέπει να προσαρμόζεται στις ενδείξεις πείνας και κορεσμού του παιδιού. Γλυκά: Δεν πρέπει να τα απαγορεύουμε στο παιδί, αλλά να τα παρέχουμε με μέτρο μετά το τέλος του γεύματος, για να μη δημιουργείται αίσθημα στέρησης. Ο ρόλος των γονιών: Οι γονείς είναι υπεύθυνοι για την ποικιλία, την ποσότητα, το ωράριο των γευμάτων, αλλά και για την «ατμόσφαιρα» που υπάρχει στο τραπέζι. Συνιστάται να αποφεύγουν να χρησιμοποιούν τη μέθοδο της επιβράβευσης ή της τιμωρίας με κάποιο αγαπημένο φαγητό, προκειμένου να πείσουν το παιδί να φάει κάποιο φαγητό, γιατί μακροπρόθεσμα

μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα. Επίσης, πρέπει να ελέγχουν τις ώρες τις οποίες τα παιδιά βλέπουν τηλεόραση, για να μην εκτίθενται στις διάφορες λιχουδιές και να τα προτρέπουν να ασχολούνται με κάποιο σπορ.

5 βασικά είδη τροφών Η διατροφή των παιδιών, όπως και όλων των ενηλίκων, θα πρέπει να αποτελείται από τρόφιμα τα οποία κατατάσσονται σε πέντε ομάδες: γάλακτος και γαλακτοκομικών, φρούτων και λαχανικών, δημητριακών, κρέατος και λίπους.

1. Ομάδα γαλακτοκομικών Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει το γάλα, το γιαούρτι και το τυρί, τα οποία συνεισφέρουν σημαντικά στην πρόσληψη της απαραίτητης ποσότητας ασβεστίου στα παιδιά. Το ασβέστιο είναι ένα μέταλλο ζωτικής σημασίας και ιδιαίτερα για τα παιδιά. Παίζει το σημαντικότερο ρόλο στη δημιουργία γερών και υγιών οστών και για το λόγο αυτό είναι απολύτως απαραίτητο στον παιδικό οργανισμό που αναπτύσσεται. Είναι βασικό, λοιπόν, από πολύ μικρό το παιδί να καταναλώνει τροφές πλούσιες σε ασβέστιο, ώστε να μπορέσει να εξασφαλίσει καλή υγεία και σωστή σκελετική ανάπτυξη. Επομένως, οι γονείς θα πρέπει να φροντίσουν ώστε τα γαλακτοκομικά να περιλαμβάνονται στο καθημερινό διαιτολόγιο του παιδιού. Ένα μικρό παιδί χρειάζεται καθημερινά 1.000 mg ασβεστίου. Αυτά μπορούν να καλυφθούν από: 4 ποτήρια γάλα (πλήρες ή αποβουτυρωμένο) ή 2 ποτήρια γάλα και 100 γρ. φέτα ή 80

γρ. γραβιέρα (τα σκληρά τυριά είναι πιο πλούσια σε ασβέστιο) ή 1 ποτήρι γάλα και 1 κεσεδάκι γιαούρτι και 30 γρ. τυρί. Οι βιταμίνες που περιέχονται στα γαλακτοκομικά παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη σωστή ανάπτυξη και στην υγεία των συστημάτων του παιδικού οργανισμού. Συγκεκριμένα: Βιταμίνη Α: Θεωρείται απαραίτητη για την όραση και κάποιες συστηματικές λειτουργίες, όπως είναι η ανάπτυξη και η μορφοποίηση των οστών και το ανοσοποιητικό σύστημα. Βιταμίνη B2 (Ριβοφλαβίνη): Συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη των παιδιών, ενώ επίσης σπουδαίος είναι ο ρόλος της και στη μετατροπή των τροφών σε ενέργεια. Ταυτόχρονα, βοηθά τον παιδικό οργανισμό να αξιοποιήσει τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά όπως είναι οι πρωτεΐνες και οι υδατάνθρακες.

Τ

α μικρογεύματα πρέπει να είναι υψηλής θρεπτικής αξίας, όπως γιαούρτι με μέλι και ξηρούς καρπούς, τοστ με αυγό και λαχανικά. Το χρονικό διάστημά τους πρέπει να προσαρμόζεται στις ενδείξεις πείνας και κορεσμού του παιδιού

2. Ομάδα φρούτων και λαχανικών Η αυξημένη περιεκτικότητα των φρούτων και των λαχανικών σε θρεπτικά συστατικά ενισχύουν τον παιδικό οργανισμό. Χάρη στο υψηλό περιεχόμενό τους σε νερό συμβάλλουν στην ενυδάτωση, που είναι ιδιαίτερα σημαντική στην παιδική ηλικία, λόγω της έντονης εφίδρωσης. Οι φυτικές ίνες που περιέχουν τα φρούτα και τα λαχανικά βοηθούν στη λειτουργία του εντέρου, με αποτέλεσμα την καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας στα παιδιά. Επίσης, οι φυτικές ίνες μειώνουν την απορρόφηση λίπους από τον οργανισμό και ο κορεσμός που προκαλούν έχει σαν αποτέλεσμα τη μειωμένη πρόσληψη μεγάλης ποσότητας φαγητού ή ανθυγιεινών σνακ. Τα φρούτα και τα

75

AΡΘΡΟ

Who is Who

Η Γιούλη Φραγκιαδουλάκη γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Το 2003 εισάγεται στο Τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Κρήτης και κατά τη διάρκεια των σπουδών της ολοκληρώνει την πρακτική της άσκηση στο ΠΕ.ΠΑ.Γ.Ν.Η.(Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου) στο Παιδοδιαβητολογικό Ιατρείο και στο Ιατρείο Παιδικής Παχυσαρκίας. Το 2010 ολοκληρώνει την πτυχιακή της εργασία με θέμα «Το Μεσογειακό Διατροφικό πρότυπο σε μονάδες μαζικής εστίασης στην περιοχή του Ηρακλείου Κρήτης» και το Μάρτιο του 2010 αποφοιτεί από το Τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας. Από το 2003 έως σήμερα έχει συμμετάσχει σε συνέδρια διατροφής, παχυσαρκίας και μεταβολισμού. Δούλεψε εθελοντικά για δύο μήνες στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία» στο τμήμα διαιτολογίας. Είναι μέλος της Ένωσης Διαιτολόγων Διατροφολόγων Ελλάδος και από το Σεπτέμβριο του 2010 αρθρογραφεί συστηματικά σε ημερήσιες εφημερίδες και σε περιοδικά. Έχει μιλήσει για θέματα διατροφής σε τοπικό σταθμό ραδιοφώνου και έχει δώσει ομιλίες σε σχολεία της περιοχής του Αρκαλοχωρίoυ. Επίσης, έχει αναλάβει τη θρεπτική ανάλυση συνταγών σε γνωστό εστιατόριο του Ηρακλείου, το «Παντοπωλείο Γεύσεων». Από το Σεπτέμβριο του 2010 είναι Υπεύθυνη Νοτίου Ελλάδας της Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας και Επιστημονική Διευθύντρια της Διαιτολογικής Μονάδας «Λόγω Διατροφής» στο Ηράκλειο Κρήτης.

76

λαχανικά ενισχύουν το αμυντικό σύστημα των παιδιών, μιας και περιέχουν σημαντικές ποσότητες αντιοξειδωτικών ουσιών, όπως λυκοπένιο, β-καροτένιο, βιταμίνη C, λουτεΐνη, ζεαξανθίνη κ.λπ. Τα παιδιά είναι σημαντικό να καταναλώνουν καθημερινά 5-7 μερίδες φρούτων και λαχανικών. Μην ξεχνάτε: Να αυξάνετε την ποσότητα των φρούτων και των λαχανικών που καταναλώνουν τα παιδιά σε περιόδους που αντιμετωπίζουν ιώσεις ή κρυολογήματα. Να προτιμάτε εποχικά φρούτα και λαχανικά. Να μη βράζετε τα λαχανικά αρκετή ώρα, γιατί έτσι χάνουν πολύτιμα συστατικά, όπως τις υδατοδιαλυτές βιταμίνες. Στην περίπτωση αυτή μπορείτε να εκμεταλλευτείτε το ζωμό λαχανικών, ο οποίος αποτελεί μια πηγή βιταμινών, ειδικά όταν έχετε βράσει λαχανικά διαφόρων χρωμάτων. Προτιμήστε το μαγείρεμα στον ατμό, κόβοντας τα λαχανικά σε μεγάλα κομμάτια. Να προσθέτετε λεμόνι ώστε να μη χάνονται τα αντιοξειδωτικά που περιέχουν. Αν το παιδί σας δυσκολεύεται να φάει φρούτα, μπορείτε να προτιμάτε αποξηραμένα και να φτιάχνετε ζελέ με φρέσκα φρούτα ή κομπόστα.

3. Ομάδα δημητριακών Στην ομάδα των δημητριακών ανήκουν τα δημητριακά πρωινού, το ψωμί, τα ζυμαρικά, το ρύζι, η πατάτα και όλα τα αμυλώδη τρόφιμα. Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες ομάδες τροφίμων, η οποία θα πρέπει να καλύπτει καθημερινά περίπου το 50% των παιδικών ενεργειακών αναγκών.

/ Ιούνιος 2013

Τα παιδιά συστήνεται να καταναλώνουν 4-6 μερίδες δημητριακών ανάλογα με την ηλικία. Προτιμήστε τα προϊόντα ολικής αλέσεως, αφού περιέχουν περισσότερες βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και φυτικές ίνες σε σχέση με τις κατεργασμένες τροφές.

4. Ομάδα κρέατος (μοσχάρι, χοιρινό, πουλερικά, ψάρι, θαλασσινά, αυγά) Η ομάδα του κρέατος είναι επίσης μια πολύ σημαντική ομάδα τροφίμων για τα παιδιά. Η ομάδα αυτή προσφέρει πρωτεΐνες υψηλότατης βιολογικής αξίας, οι οποίες αποτελούν δομικές και λειτουργικές μονάδες όλων των κυττάρων του σώματος. Η λέξη πρωτεΐνη προέρχεται από τις λέξεις «πρώτος» ή «πρωτεύω», που σημαίνει ότι αποτελούν ουσίες πρωταρχικής σημασίας. Οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη και την ανανέωση των ιστών και την παραγωγή ενζύμων, ορμονών και αντισωμάτων. Επιπλέον, η ομάδα του κρέατος συνεισφέρει σημαντικά στην κάλυψη των καθημερινών αναγκών σε σίδηρο, που είναι απαραίτητος για τη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης και για την πρόληψη της αναιμίας. Στην παιδική ηλικία ιδιαίτερα σημαντική είναι και η κατανάλωση ψαριών, λόγω της υψηλής τους περιεκτικότητας σε ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του εγκεφάλου. Επιπροσθέτως, βοηθούν στη σωστή ανάπτυξη των νευρώνων, ενώ η μειωμένη πρόσληψη ω-3 λιπαρών οξέων σε μικρές ηλικίες έχει σχετιστεί με την εμφάνιση μαθησιακών δυσκολιών. Παροτρύνετε το παιδί να καταναλώνει: 2-3 φορές την εβδομάδα ψάρι, κοτόπουλο 2 φορές την εβδομάδα κόκκινο κρέας (μοσχάρι, χοιρινό) 2-3 φορές την εβδομάδα αυγό •••

77

AΡΘΡΟ

Μας εµπιστεύονται, γιατί... Νο1 σε αυθηµερόν διακινήσεις Άµεση επιστροφή αντικαταβολών και εισπράξεων Ειδικές εξυπηρετήσεις ανάλογα µε τις ανάγκες κάθε πελάτη Μεταφορές ευπαθών αποστολών (βλαστοκύτταρα, ξηρός πάγος, εµβόλια, κ.λ.π.)

ΤΑΧΥ∆ΕΜΑ C.C.L. ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ: ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 100, 151 25 ΜΑΡΟΥΣΙ, ΤΗΛ: 210 8056550, FAX: 210 8056553 www.tachydema.gr ΓΕΝΙΚΗ Α∆ΕΙΑ ΤΑΧΥ∆ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ: E.E.T.T. A.M.: 03-017 86

/ Νοέμβριος 2011

Μας εµπιστεύονται τα µεγαλύτερα ονόµατα της Ελληνικής οικονοµίας!

courier

cargo

logistics

87

ΑΡΘΡΟ

• Αρκετά δεδομένα υποστηρίζουν ότι οι ισοφλαβόνες είναι ωφέλιμες για τον άνθρωπο, εφόσον λαμβάνονται μαζί με το πρωτεϊνικό τμήμα του καρπού της σόγιας

Σόγια και παχυσαρκία Του Θανάση Μιχαλόπουλου

Ειδ. Παθολόγου-Διαβητολόγου, Προέδρου της Ελληνικής Εταιρείας για τη Μελέτη της Παχυσαρκίας του Μεταβολισμού και των Διαταραχών Διατροφής (ΕΠΑΜΕΔΙ)

Οι ισοφλαβόνες είναι πολύ πιθανό να έχουν ανασταλτική δράση στην ανάπτυξη του λιπώδους ιστού και στον άνθρωπο

Η

παχυσαρκία είναι μια διαταραχή του ενεργειακού ισοζυγίου και συνοδεύεται από υπερινσουλιναιμία, αντίσταση στην ινσουλίνη και ανωμαλίες του μεταβολισμού των λιπιδίων. Επίσης, είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για την εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2, διαφόρων καρδιαγγειακών νοσημάτων, της αθηροσκλήρωσης και ορισμένων μορφών καρκίνου.

Λόγω της χαμηλής συχνότητας αυτών των νοσημάτων στους λαούς της Ανατολικής Ασίας, το επιστημονικό ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στην ασιατική δίαιτα, η οποία, κατά κύριο λόγο, αποτελείται από σόγια. Οι ευεργετικές ιδιότητες της σόγιας απο-

80

δόθηκαν στις ισοφλαβόνες που αυτή περιέχει, οι οποίες αποτελούν την κύρια ομάδα των φυτοοιστρογόνων. Οι ισοφλαβόνες, λόγω της δομικής ομοιότητας με τα ενδογενή οιστρογόνα, έχουν ήπια οιστρογονική δράση, λόγω ανταγωνισμού με την 17-β οι-

/ Ιούνιος 2013

81

ΑΡΘΡΟ

Ο

ι δύο κύριες ισοφλαβόνες, γενιστεΐνη και νταϊτζεΐνη ενδυναμώνουν την έκφραση και τη δραστικότητα των LDL υποδοχέων, ενισχύοντας κατ’ αυτό τον τρόπο την κάθαρση της χοληστερόλης από το αίμα

στραδιόλη (Ε2) για τη σύνδεση με τους πυρηνικούς οιστρογονικούς υποδοχείς (ΕRs). Η οιστρογονική δραστηριότητα των ισοφλαβονών θεωρείται σημαντική όσον αφορά τις ευεργετικές επιδράσεις της σόγιας στην υγεία. Εκτός αυτού, έχει βρεθεί ότι οι ισοφλαβόνες ασκούν πολλαπλές ευεργετικές δράσεις και μέσω άλλων, εκτός των οιστρογονικών υποδοχέων, οδών. Η γενιστεΐνη, η νταϊτζεΐνη και η γλυκιτεΐνη είναι οι κύριες ισοφλαβόνες της σόγιας. Η γενιστεΐνη είναι η περισσότερο μελετημένη ισοφλαβόνη, επειδή βρίσκεται σε μεγαλύτερη πυκνότητα και επίσης είναι η πιο δραστική, λόγω της ισχυρότερης σύνδεσης με τους οιστρογονικούς υποδοχείς. Μέσω της διατροφής, και κάτω από ειδικές συνθήκες πρόσληψης προϊόντων σόγιας, μπορούν να επιτευχθούν υψηλά επίπεδα γενιστεΐνης και νταϊτζεΐνης στον άνθρωπο. Σύμφωνα με επιδημιολογικά και εργαστηριακά δεδομένα, αυτό μπορεί να έχει ευνοϊκή επίδραση στην παχυσαρκία.

Μεταβολικό Σύνδρομο Το Μεταβολικό Σύνδρομο είναι ένας συνδυασμός μεταβολικών διαταραχών που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και σακχαρώδη διαβήτη Τύπου 2. Η αύξηση του βάρους προδιαθέτει στην εμφάνιση Μεταβολικού Συνδρόμου και αυτό γιατί συνήθως συνοδεύεται από κοιλιακή (κεντρικού τύπου) παχυσαρκία, αντίσταση στην ινσουλίνη, αύξηση των πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (VLDL) και της LDLχοληστερόλης, ελάττωση της ΗDL χοληστερόλης, αυξημένα τριγλυκερίδια, υπέρταση

82

/ Ιούνιος 2013

και λιπώδη διήθηση του ήπατος, τα οποία είναι σημαντικά στοιχεία του Μεταβολικού Συνδρόμου. Τα λιποκύτταρα παίζουν κεντρικό ρόλο στην ομοιοστασία των λιπιδίων και στη διατήρηση του ενεργειακού ισοζυγίου στον άνθρωπο. Τα κύτταρα αυτά αποθηκεύουν ενέργεια σε περιόδους διατροφικής αφθονίας, την οποία απελευθερώνουν με τη μορφή λιπαρών οξέων σε φάσεις διατροφικής στέρησης. Η 17β-Οιστραδιόλη (Ε2), το πιο διαδεδομένο οιστρογόνο, είναι ο κύριος ρυθμιστής της ανάπτυξης και του αριθμού των λιποκυττάρων σε άνδρες και γυναίκες. Οι ισοφλαβόνες της σόγιας είναι χημικές ενώσεις με δομή παρόμοια με τη δομή της E2. Η βιολογική δράση των ισοφλαβονών στον άνθρωπο, εν μέρει, αποδίδεται στη δομική ομοιότητα με την Ε2. Η σύνδεση της E2 με τους οιστρογονικούς υποδοχείς αναστέλλει τη λιπογένεση, κυρίως μέσω της ελάττωσης της δραστικότητας της Λιποπρωτεϊνικής Λιπάσης (LPL), ενός ενζύμου που ρυθμίζει την πρόσληψη λιπιδίων από τα λιποκύτταρα. Η γενιστεΐνη, που περιέχεται στη σόγια, έχει βρεθεί ότι προκαλεί ελάττωση του mRNA της LPL και συνεπώς μειώνει τη διαθεσιμότητα του ενζύμου στον λιπώδη ιστό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ελάττωση της πλήρωσης των λιποκυττάρων με λιπίδια και, κατά συνέπεια, την ελάττωση του μεγέθους των λιποκυττάρων. Πέραν αυτού, πολλά ευρήματα συνηγορούν στο ότι οι ισοφλαβόνες δεν δρουν μόνο μέσω των οιστρογονικών υποδοχέων, αλλά και μέσω άλλων οδών και, κυρίως, μέσω των πυρηνικών υποδοχέων PPARs. Οι πυρηνικοί υποδοχείς PPARs διακρίνονται σε

τρεις υποομάδες: τους PPARα, PPARβ/δ και PPARγ. Οι PPARα είναι σημαντικοί για τη βοξείδωση των λιπαρών οξέων και εκφράζονται κυρίως σε ιστούς όπως το ήπαρ, ο νεφρός, η καρδιά και οι μύες, όπου ο μεταβολισμός των λιποπρωτεϊνών είναι μεγάλος. Όσον αφορά στους PPARγ εκφράζονται κυρίως στον λιπώδη ιστό και θεωρούνται βασικοί ρυθμιστές της λιπογένεσης. Συμμετέχουν επίσης στην αποθήκευση των λιπιδίων, όπως και στον μεταβολισμό της χοληστερόλης. Αντίθετα με τους οιστρογονικούς υποδοχείς, οι οποίοι έχουν μεγάλη εξειδίκευση, οι PPARs δεσμεύουν μεγάλη ποικιλία συνδετών (ligands) και επιδρούν άμεσα στον μεταβολισμό των λιπιδίων, ενισχύοντας τη μεταγραφή γονιδίων που ρυθμίζονται από τους PPARs. Γενικά οι PPARα ελέγχουν τη μεταγραφή πολλών γονιδίων που εμπλέκονται στον καταβολισμό των λιπιδίων, ενώ οι PPARγ ελέγχουν την έκφραση των γονιδίων που εμπλέκονται στη διαφοροποίηση των λιποκυττάρων και στη ευαισθησία στην ινσουλίνη. Η ταυτόχρονη ενεργοποίηση των PPARα και των PPAR γ αυξάνει τη β-οξείδωση των λιπιδίων και συγχρόνως την ευαισθησία στην ινσουλίνη, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την ελάττωση της συγκέντρωσης των λιπιδίων στο αίμα και στο ήπαρ. Πρόσφατα, βρέθηκε ότι η γενιστεΐνη και η νταϊτζεΐνη μπορούν να συνδεθούν άμεσα και να ενεργοποιήσουν και τους PPARα και τους PPAR γ.

Η επίδραση των ισοφλαβονών στα ηπατοκύτταρα Μια πρόσφατη μελέτη αναφέρει ότι η χορήγηση της γενιστεΐνης ενεργοποιεί τους PPARα και, ακολούθως, επάγει την έκφραση των γονιδίων που εμπλέκονται στη βοξείδωση των λιπών στα μιτοχόνδρια σε in vitro καλλιέργειες ηπατικών κυττάρων. Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι η γενιστεΐνη ενισχύει την ενεργειακή κατανάλωση μέσω αυξημένου καταβολισμού λιπών στο ήπαρ. Αυτό συμβάλλει στην ευνοϊκή επίδραση που έχουν οι ισοφλαβόνες στην υπερλιπιδαιμία των παχύσαρκων ατόμων. Συγχρόνως έχει βρεθεί ότι οι παραπάνω ουσίες προκαλούν απόπτωση των λιποκυττάρων, όπως και ελάττωση του μεγέθους τους. Το ήπαρ, επίσης, είναι ο κύριος τόπος σύνθεσης χοληστερόλης, όπως και της LDLχοληστερόλης, η οποία είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά προς τους ιστούς και συνδέε-

ται άμεσα με τη δυσλιπιδαιμία και την παχυσαρκία. Η LDL-C σχετίζεται άμεσα με τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Έχει βρεθεί σε καλλιέργειες ηπατοκυττάρων ότι η γενιστεΐνη και η νταϊτζεΐνη, μέσω πολλαπλών μηχανισμών που περιλαμβάνουν αναστολή της σύνθεσης και εστεροποίησης, μειώνουν σημαντικά την έκκριση της απολιποπρωτεΐνης –Β, η οποία είναι η σημαντικότερη απολιποπρωτεΐνη των σωματιδίων της LDL χοληστερόλης. Επιπλέον, οι δύο κύριες ισοφλαβόνες, γενιστεΐνη και νταϊτζεΐνη, ενδυναμώνουν την έκφραση και τη δραστικότητα των LDL υποδοχέων, ενισχύοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την κάθαρση της χοληστερόλης από το αίμα. Όλα τα παραπάνω ευρήματα συνηγορούν στο ότι οι ισοφλαβόνες έχουν ανασταλτική δράση στην αύξηση του λιπώδους ιστού και ευνοϊκή επίδραση στα λιπίδια. Αρκετά δεδομένα υποστηρίζουν ότι οι ισοφλαβόνες είναι ωφέλιμες για τον άνθρωπο, εφόσον λαμβάνονται μαζί με το πρωτεϊνικό τμήμα του καρπού της σόγιας, μια παρατήρηση που συμφωνεί και με ευρήματα από πειράματα σε ποντίκια. Πειράματα σε άνδρες και γυναίκες με χορήγηση πρωτεΐνης σόγιας, σε συνδυασμό με χαμηλή ή μεγάλη δόση ισοφλαβονών, έδειξαν ότι ανεξάρτητα από τη δόση των ισοφλαβονών προέκυπτε ελάττωση της LDL-χοληστερόλης και συγχρόνως αύξηση της HDL-χοληστερόλης. Επίσης έδειξαν ότι η δράση των ισοφλαβονών είναι δοσοεξαρτώμενη.

Μ

έσω της διατροφής, και κάτω από ειδικές συνθήκες πρόσληψης προϊόντων σόγιας, μπορούν να επιτευχθούν υψηλά επίπεδα γενιστεΐνης και νταϊτζεΐνης στον άνθρωπο. Σύμφωνα με επιδημιολογικά και εργαστηριακά δεδομένα, αυτό μπορεί να έχει ευνοϊκή επίδραση στην παχυσαρκία

Η εκουόλη και τα προβιοτικά Εκτός από τη σύνθεση της δίαιτας, η οποία μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση

83

ΑΡΘΡΟ

Η

νταϊτζεΐνη, με την επίδραση της χλωρίδας του εντέρου, μετατρέπεται στον ισχυρό της μεταβολίτη, εκουόλη. Έχει βρεθεί ότι περίπου το 30-40% του πληθυσμού μπορεί να μετατρέψει την νταϊτζεΐνη σε εκουόλη

και τον μεταβολισμό των φυτοοιστρογόνων στον άνθρωπο, η μικροχλωρίδα του εντέρου καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη διακύμανση των επιπέδων των ισοφλαβονών στο αίμα. Η νταϊτζεΐνη, με την επίδραση της χλωρίδας του εντέρου, μετατρέπεται στον ισχυρό της μεταβολίτη, εκουόλη. Έχει βρεθεί ότι περίπου 30-40% του πληθυσμού μπορεί να μετατρέψει την νταϊτζεΐνη σε εκουόλη. Ο μεταβολίτης αυτός απορροφάται εύκολα και έχει ισχυρή οιστρογονική δράση, λόγω της συγγένειάς του με τους οιστρογονικούς υποδοχείς α και β (ERα-ERβ). Σε μια διασταυρούμενη (crossover) μελέτη, η ελάττωση της LDL-χοληστερόλης ήταν σημαντικά μεγαλύτερη σε άτομα με παραγωγή εκουόλης στα οποία τα γαλακτοκομικά προϊόντα είχαν αντικατασταθεί με γάλα και γιαούρτι σόγιας. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το ερώτημα αν η χορήγηση προβιοτικών, τα οποία είναι συμπληρώματα διατροφής με ζώντες μικροοργανισμούς - βελτιώνοντας την ισορροπία της μικροβιακής χλωρίδας του εντέρου - μπορεί να ενισχύσει τη μετατροπή της νταϊτζεΐνης σε εκουόλη. Μια μελέτη σε ποντίκια έδειξε ότι η χορήγηση προβιοτικών μαζί με ισοφλαβόνες είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της αντιλιπογονικής δράσης των ισοφλαβονών.

Βελτίωση της δράσης των ισοφλαβονών Τα λιπαρά οξέα πρέπει να συνδεθούν με L-καρνιτίνη πριν εισέλθουν στα μιτοχόνδρια για καταβολισμό. Η χορήγηση L-καρνιτίνης ελαττώνει τα λιπίδια σε πειραματόζωα και στους ανθρώπους και συχνά πωλείται σαν συμπλήρωμα δια-

84

/ Ιούνιος 2013

τροφής. Η Carnitine palmitoyl transferase 1A (CPT1A) είναι ένα ένζυμο υπεύθυνο για τη μεταφορά των λιπαρών οξέων μακράς αλύσου από το κυτταρόπλασμα στα μιτοχόνδρια, με τη μορφή ακυλ- καρνιτίνης. Το ένζυμο αυτό καθορίζει τον ρυθμό της β-οξείδωσης των λιπαρών οξέων. Η συγχορήγηση L-καρνιτίνης και γενιστεΐνης σε ποντίκια προκάλεσε σημαντική ελάττωση της LDL-χοληστερόλης. Το εύρημα αυτό οδήγησε σε επανάληψη του πειράματος σε καλλιέργειες ηπατικών κυττάρων, στις οποίες βρέθηκε ότι η συνδυαστική χορήγηση L-καρνιτίνης και γενιστεΐνης προκαλεί επαγωγή του ενζύμου CPT1A, γεγονός που πιθανόν να σημαίνει ότι η ενίσχυση των ισοφλαβονών της σόγιας με μία ή παραπάνω ουσίες, μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό φάρμακο κατά της παχυσαρκίας.

Συμπέρασμα Τα αποτελέσματα των in vitro μελετών δείχνουν ότι οι ισοφλαβόνες είναι πολύ πιθανόν να έχουν ανασταλτική δράση στην ανάπτυξη του λιπώδους ιστού και στον άνθρωπο. H δράση των ισοφλαβονών της σόγιας στον άνθρωπο φαίνεται ότι εξαρτάται από σύνθετες αλληλεπιδράσεις ανάμεσα σε διάφορους παράγοντες, όπως η πρωτεΐνη της σόγιας και συγκεκριμένα εντερικά βακτηρίδια. Μολονότι οι μέχρι τώρα μελέτες δεν έχουν δείξει ότι οι ισοφλαβόνες της σόγιας μπορούν να ελαττώσουν το βάρος του σώματος στον άνθρωπο, η πρόσληψή τους μέσω της κατανάλωσης προϊόντων σόγιας, όπως π.χ. γάλα και γιαούρτι, μπορεί να προλάβει την εμφάνιση επιπλοκών της παχυσαρκίας, βελτιώνοντας τα λιπίδια του αίματος.•••

• Αριστεία Φαρμακευτικού Μάρκετινγκ 2014 • Εθνικό Σχέδιο για τη νόσο Αλτσχάιμερ • Τμήμα Μαστού στο Ευγενίδειο

Επί του πιεστηρίου: Ο Άδωνις Γεωργιάδης ανέλαβε το «βαρύ φορτίο» στο υπουργείο Υγείας, αποτελώντας τη μεγαλύτερη έκπληξη του ανασχηματισμού

Είναι ο πέμπτος, κατά σειρά, "ένοικος" της οδού Αριστοτέλους μετά τους Αβραμόπουλο, Ξενογιαννακοπούλου, Λοβέρδο και Λυκουρέντζο, που δεν είναι γιατρός. Τελευταίος ήταν ο Νικήτας Κακλαμάνης.

Αν κρίνουμε από τα «έργα και ημέρες» των άλλων τεσσάρων, δεν πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι.

Επί Αβραμόπουλου στήθηκε το «πάρτι», για να φθάσουμε στον Λυκουρέντζο, που έδειχνε κλεισμένος στο καβούκι του.

Ο Άδωνις δείχνει να έχει και αρκετά θετικά: Είναι doer, δηλαδή δείχνει να λαμβάνει σκληρές αποφάσεις, όταν χρειάζεται. Και στην υγεία χρειάζεται επειγόντως να «σπάσουν αυγά».

Επίσης, ξέρει να χειρίζεται επικοινωνιακά τα πράγματα, που είναι πολύ σημαντικό στις μέρες μας. Οι πρώτες του κινήσεις θα δείξουν πολλά…

85

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Αριστεία Φαρμακευτικού Μάρκετινγκ 2014 Η Ελληνική Εταιρεία Φαρμακευτικού Μάρκετινγκ διοργανώνει, στο πλαίσιο του 9ου Συνεδρίου της, τα «Αριστεία Φαρμακευτικού Μάρκετινγκ» - το μοναδικό θεσμό βράβευσης καινοτόμων ιδεών και αποτελεσματικών ενεργειών στον χώρο

Ο διαγωνισμός διοργανώνεται κάθε δύο χρόνια, τα τελευταία 20 χρόνια, και δίνει σε στελέχη μάρκετινγκ των φαρμακευτικών εταιρειών τη δυνατότητα να αναδείξουν το ταλέντο τους στο μάρκετινγκ. Η διοργάνωση πραγματοποιείται με την επιστημονική συνεργασία μιας επιτροπής κριτών, από ακαδημαϊκούς και έμπειρα στελέχη του μάρκετινγκ και της διαφήμισης, και του συνεδριακού κοινού που συμμετέχει στην επιλογή των «Αριστείων». Τα «Αριστεία Φαρμακευτικού Μάρκετινγκ» εντάσσονται στο πλαίσιο της συνεχούς προσπάθειάς της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακευτικού Μάρκετινγκ για την ενδυνάμωση και διάδοση της καινοτομίας και της εξωστρέφειας στον χώρο του μάρκετινγκ και της ιατρικής ενημέρωσης, και απαντά στις σύγχρονες προκλήσεις της ιατρικής ενημέρωσης των φαρμακευτικών προϊόντων που βασίζεται στη διαφάνεια, στην ποιότητα, στην καινοτομία και στην άμεση πρόσβαση των ασθενών στις νέες θεραπείες. Σκοπός της διοργάνωσης είναι η ανάδειξη και η επιβράβευση των επιχειρήσε-

ων και των στελεχών που συμβάλλουν μέσα από εξαιρετικές επιδόσεις στη διάδοση νέων φαρμάκων, φαρμάκων που συμβάλλουν στη μείωση του κόστους, και σε ενέργειες που προσθέτουν σημαντική προστιθέμενη αξία στη θεραπεία και στο σύστημα υγεία της χώρας. Τα βραβεία αυτά απευθύνονται στο σύνολο των φαρμακευτικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, από τις μεγάλες φαρμακευτικές με τα καινοτόμα φάρμακα, τις εταιρείες προώθησης ποιοτικών φαρμάκων και γενοσήμων και τις εταιρείες προώθησης ΜΗΣΥΦΑ. Η Δήλωση Συμμετοχής πρέπει να παραδοθεί συμπληρωμένη ή να σταλεί ηλεκτρονικά (eefam@otenet. gr) ή ταχυδρομικά, το αργότερο έως και την 30ή Ιουλίου 2013 στην ΕΕΦΑΜ, ενώ ο φάκελος της παρουσίασης της υποψηφιότητας πρέπει να υποβληθεί το αργότερο έως και την 30ή Σεπτεμβρίου 2013. Πληροφορίες: http://www.eefam.gr/assets/files/ congress9th2014/FINAL%20ARISTEIA_5%20 040613_Leaflet.pdf

Τμήμα Μαστού στο Ευγενίδειο Ένα ολοκληρωμένο Τμήμα Απεικόνισης Μαστού για διαγνωστικές και επεμβατικές πράξεις άρχισε να λειτουργεί από τις αρχές του 2013 στη μονάδα Έρευνας, Ακτινολογίας και Ιατρικής Απεικόνισης του Ευγενιδείου Θεραπευτηρίου. Διαθέτει σύγχρονο εξοπλισμό: ψηφιακό μαστογράφο, μηχανήματα υπερήχων και μαγνητικό τομογράφο 3Tesla (το ιδανικό μηχάνημα για μαγνητική μαστογραφία). Τον εξοπλισμό συμπληρώνει σύστημα mammotome, που αποτελεί συσκευή κενού υποβοηθούμενης βιοψίας μαστού, η οποία χρησιμοποιεί καθοδήγηση εικόνας για να εκτελέσει βιοψίες μαστού. Τη μονάδα διευθύνει ο Ομότιμος Καθηγητής Ακτινολογίας και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Επεμβατικής Ακτινολογίας, Δημήτρης Α. Κελέκης.

86

/ Ιούνιος 2013

Βράβευση για το EMRI της Φαρμασέρβ-Lilly «Η διάκριση αυτή είναι μία ακόμη επιβεβαίωση ότι εμείς οι Έλληνες μπορούμε. Έχουμε τη δυνατότητα να επιτυγχάνουμε και να καταγράφουμε υπερβάσεις, στηριζόμενοι στη συστηματική εργασία, στην αφοσίωση στην επιστήμη και στην έμπνευση για την καλύτερη υπηρεσία προς τον άνθρωπο. Ο καρπός, όμως, της έρευνας είναι η καινοτομία, είναι οι νέες θεραπείες, είναι τα νέα φάρμακα. Η χώρα μας τα τελευταία χρόνια δεν μπόρεσε να ανταμείψει την καινοτομία για τους γνωστούς λόγους», ανέφερε ο κ. Φιλιώτης. Και απευθυνόμενος στον πρωθυπουργό είπε: «Κάνω έκκληση, να επιτραπεί άμεσα η κυκλοφορία των νέων φαρμάκων, προς όφελος των Ελλήνων ασθενών που τα έχουν στερηθεί για περισσότερο από 2 χρόνια». Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ιατρικής Έρευνας (EMRI), από την ίδρυσή του (1996) μέχρι σήμερα, έχει συμμετάσχει σε πάνω από 100 διεθνή πολυκεντρικά κλινικά ερευνητικά προγράμματα. Η ερευνητική προσπάθεια του EMRI έχει συνεισφέρει στην έγκριση και κυκλοφορία 20 νέων φαρμάκων, για διάφορες παθήσεις (κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, διαφόρων τύπων νεοπλασίες, οστεοπόρωση, διαβήτης, λοιμώξεις κ.ά.). Το EMRI έχει συνεργαστεί με 1.700 και πλέον Έλληνες γιατρούς - ερευνητές, σε περισσότερα από 1.100 ερευνητικά κέντρα σε

όλη την Ελλάδα. Ακόμη, έχει συνεισφέρει στη συλλογή δεδομένων από περισσότερους από 14.000 ασθενείς. Στην παρούσα φάση, 9 νέα μόρια βρίσκονται υπό διερεύνηση, στοχεύοντας στη θεραπευτική αντιμετώπιση σοβαρών παθήσεων, όπως ρευματοειδή νοσήματα, λέμφωμα, πολλαπλούν μυέλωμα κ.ά. Από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, το EMRI έχει συντελέσει ώστε να εισρεύσει στη χώρα μας συνάλλαγμα της τάξης των 25 εκατ. ευρώ. Η συνολική επένδυση της Φαρμασέρβ-Lilly στον τομέα της έρευνας, από το 1996 έως σήμερα, ανέρχεται στο ποσό των 56 εκατ. ευρώ.

in brief

Έως τις 14 /08 υποβάλλονται προτάσεις για τις Υποτροφίες Marie Curie. Οι ανοικτές προκηρύξεις αφορούν: Intra-European Fellowships: Απευθύνονται σε έμπειρους ερευνητές, εγκατεστημένους σε κράτη-μέλη/ συνδεδεμένες χώρες της Ε.Ε., που ενδιαφέρονται να εργαστούν σε άλλο κράτος-μέλος/συνδεδεμένη χώρα. Πρέπει να διαθέτουν διδακτορικό δίπλωμα ή τουλάχιστον 4ετή ερευνητική εμπειρία μετά τη λήψη πτυχίου.

Κοινωνικό φαρμακείο στο Χαλάνδρι Εγκαινιάστηκε πρόσφατα το πρότυπο κοινωνικό φαρμακείο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών στον δήμο Χαλανδρίου. Στεγάζεται στο δημοτικό κτήριο της οδού Στρ. Παπάγου 7 και λειτουργεί από Δευτέρα έως Παρασκευή και ώρες 9:00 – 17:00. Η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας προσφέ-

To Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ιατρικής Έρευνας – EMRI της εταιρείας Φαρμασέρβ-Lilly κέρδισε το Βραβείο Έρευνας – Καινοτομίας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης στα Βραβεία ΕΒΕΑ 2013. Το βραβείο έλαβε από τα χέρια του πρωθυπουργού, Αντ. Σαμαρά, ο πρόεδρος της ΦαρμασέρβLilly, κ. Διον. Φιλιώτης

ρει αποκλειστικά και δωρεάν το σύνολο του απαραίτητου φαρμακευτικού υλικού. Τα φάρμακα που παρέχει καλύπτουν όλες τις κατηγορίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και περιλαμβάνουν συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, καθώς και παραφαρμακευτικά προϊόντα.

International Outgoing Fellowships. Απευθύνονται σε έμπειρους ερευνητές από κράτη-μέλη/συνδεδεμένες χώρες της Ε.Ε., που υποβάλλουν προτάσεις για να εργαστούν για το πρόγραμμα σε Τρίτες Χώρες. Στόχος είναι να αποκτήσουν γνώσεις και να τις μεταφέρουν στην Ευρώπη.

International Incoming Fellowships. Αφορά έμπειρους ερευνητές που μετακινούνται από τρίτες χώρες σε κράτημέλη ή συνδεδεμένες χώρες της Ε.Ε. Στόχος είναι να καταστεί η Ευρώπη ελκυστικός χώρος για την επιστημονική σταδιοδρομία των καλύτερων ερευνητών του κόσμου. Περισσότερες πληροφορίες: http://ec.europa. eu/research/mariecurieactions/ about-mca/actions/index_el.htm

87

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Εθνικό Σχέδιο για τη νόσο Αλτσχάιμερ Έκκληση προς την Πολιτεία και κάθε ενδιαφερόμενο για τη δημιουργία και στην Ελλάδα Εθνικού Σχεδίου για τη νόσο Αλτσχάιμερ απηύθυνε πρόσφατα η Εταιρεία Νόσου Αλτσχάιμερ Αθηνών

in brief

Πρόγραμμα κατάρτισης στη «Διοικητική & Γραμματειακή Υποστήριξη Μονάδων Υγείας» προσφέρει το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Η έναρξή του θα γίνει τον Οκτώβριο του 2013. Απευθύνεται σε αποφοίτους Λυκείου που εργάζονται ήδη σε μονάδες υγείας και κοινωνικής φροντίδας του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, αλλά και σε ανέργους αποφοίτους Λυκείου που προτίθενται να αναζητήσουν εργασία σε αυτούς τους τομείς. Το Πρόγραμμα προσφέρεται εξ αποστάσεως και παρέχει ευρωπαϊκές πιστωτικές μονάδες ECTS. Προσφέρεται με τη συνεργασία του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών «Πολιτική Υγείας & Σχεδιασμός Υπηρεσιών Υγείας» του ΑΠΚΥ. Οι αιτήσεις συμπληρώνονται μέσω της διαδικτυακής πύλης του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, μέχρι και την Τετάρτη, 10 Ιουλίου 2013. Σχετικός ηλεκτρονικός σύνδεσμος: http://portal.ouc.ac.cy/ applicants.aspx

Ό

πως δήλωσε η πρόεδρος της εταιρείας, κα Παρασκευή Σακκά, όλα τα ευρωπαϊκά κράτη ήδη εφαρμόζουν ή εκπονούν στρατηγικά σχέδια δράσης για την αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ. Διόλου τυχαίο, καθώς στην Ευρωπαϊκή Ένωση η νόσος απορροφά αυτήν τη στιγμή το 25% του συνόλου των δαπανών για την Υγεία. Η άνοια, με πιο συχνή μορφή τη νόσο Αλτσχάιμερ, αποτελεί μείζον ιατρικό, κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα και χαρακτηρίζεται από τους επιστήμονες ως η επιδημία του 21ου αιώνα. Σήμερα υπάρχουν 200.000 ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ στην Ελλάδα, 7.300.000 στην Ευρώπη και 36.000.000 ασθενείς παγκοσμίως. Λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης, οι αριθμοί αυτοί αναμένεται να υπερδιπλασιαστούν μέχρι το 2050. Το κόστος της άνοιας παγκοσμίως (έμμεσο και άμεσο) ήταν 604 δισ. εκατ. δολ. για το 2010 και κάθε χρόνο αυξάνεται δραματικά, ώστε να απειλεί με χρεωκοπία τα εθνικά συστήματα υγείας (δημόσια και ιδιωτικά). «Πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι -ασθενείς, οικογένειες, επαγγελματίες υγείας και κρατικοί φορείς- να συνεργαστούμε», ανέφερε η κα Σακκά, «για να γίνει η άνοια προτεραιότητα στη δημόσια υγεία. Τώρα είναι η ώρα να ενωθούμε όλοι μαζί και να μιλήσουμε για τις ανάγκες και τα δικαιώματα των ατόμων με νόσο Αλτσχάιμερ και τις οικογένειές τους, καθώς και να πιέσουμε

Περισσότερη πληροφόρηση για το περιεχόμενο, καθώς και τις προϋποθέσεις εισαγωγής στο Πρόγραμμα, θα βρείτε στον ιστοχώρο του Πανεπιστημίου (http://www.ouc.ac.cy/)

88

/ Ιούνιος 2013

την Πολιτεία για την αντιμετώπιση αυτών των αναγκών μέσω εκπόνησης και εφαρμογής Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη νόσο Αλτσχάιμερ». Το Εθνικό Σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής βασικά σημεία: Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση της άνοιας Ίδρυση εξειδικευμένων δομών και υπηρεσιών για ασθενείς με άνοια Διατήρηση της εύρυθμης λειτουργίας των υπαρχόντων υπηρεσιών και δομών Πρόσβαση όλων των ασθενών σε φαρμακευτικές και μη φαρμακευτικές θεραπείες Σεβασμός στα δικαιώματα των ασθενών Θέσπιση νομικού πλαισίου για ασθενείς με άνοια Εκπαίδευση και υποστήριξη των φροντιστών των ασθενών Επιδόματα και βοηθήματα για τις οικογένειες των ασθενών με άνοια Διάθεση κονδυλίων για την έρευνα σχετικά με τη νόσο Αλτσχάιμερ Συνεργασία των αρμόδιων φορέων σε εθνικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο Διάχυση καλών πρακτικών.

Ο χαλκός εξουδετερώνει τον νοροϊό Νέα μελέτη του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον έδειξε ότι ο χαλκός και τα κράματά του εξουδετερώνουν τον νοροϊό (υψηλής παθογονικότητας ιός) σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από μολυσμένο φαγητό ή νερό, από επαφή με άλλον φορέα, καθώς και α-

πό επαφή με μολυσμένες επιφάνειες. Οι επιφάνειες από χαλκό μπορούν να σταματήσουν την εξάπλωσή του αποτελεσματικά. Ο νοροϊός είναι υπεύθυνος για περισσότερες από 267 εκατομμύρια περιπτώσεις οξείας γαστρεντερίτιδας, ετησίως, παγκοσμίως.

• Κλείνουν 5 νοσοκομεία; • Έρχονται νέες συγχωνεύσεις…

• Αναζητείται "ταξιθέτης" για το εισιτήριο υγείας!

Συζήτηση με θέμα – λέει - τη διαφάνεια και τη δεοντολογία στην υγεία διοργάνωσαν το υπουργείο Υγείας και η Γενική Γραμματεία Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Δικαιοσύνης

Ήταν όλοι οι «συνήθεις ύποπτοι» εκεί: Πρόεδροι ιατρικών φορέων και δημόσιων οργανισμών, συνδικαλιστές, βιομήχανοι κ.ο.κ.

Δηλαδή, αυτοί που φέρουν ακέραια την ευθύνη για το ότι επί σειρά ετών δεν έχουμε διαφάνεια. Και για το ότι η υγεία είναι ο «υπ’ αριθμόν ένα» τομέας στη διαφθορά.

Μόνο που δεν ήταν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, οι πολίτες.

Ούτε ένας σύλλογος ασθενών, ούτε κάποιος εκπρόσωπος από τους συλλόγους καταναλωτών ή τις ομάδες για το φακελάκι.

Κατά τα άλλα, ο Ανδρέας Λουκουρέντζος – στο «κύκνειο άσμα» του – εξήγγειλε ότι θα γίνουν πιο αυστηρές οι ποινές για τους παραβάτες. Το θέμα, βέβαια, είναι να τους πιάσουν…

89

VΙRUS

Κλείνουν 5 νοσοκομεία Ένα από τα πρώτα ζητήματα που θα κληθεί να διαχειριστεί ο Άδωνις Γεωργιάδης είναι η αναστολή της λειτουργίας 5 μικρών νοσοκομείων, που όπως έχει διαρρεύσει θα πρέπει να κλείσουν. Βέβαια, κυβέρνηση και Τρόικα θα κάνουν λόγο για «αναδιάταξη του ΕΣΥ» (sic)

Τα νοσοκομεία που αναμένεται να κλείσουν – πιθανότατα και εντός του Ιουλίου – είναι στην Αθήνα το «Αγία Βαρβάρα», η Πολυκλινική, το Πατησίων και το Σπηλιοπούλειο Νοσοκομείο «Η Αγία Ελένη», ενώ στη Θεσσαλονίκη το νοσοκομείο «Παναγία». Το προσωπικό τους θα μετακινηθεί και θα αξιοποιηθεί σε γειτονικά νοσοκομεία. Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι τα εν λόγω νοσοκομεία είχαν ήδη καταργηθεί ως νομικά πρόσωπα από τον Ανδρέα Λοβέρδο και είχαν ενταχθεί διοικητικά σε άλλα νοσοκομεία. Έτσι, το «Αγία Βαρβάρα» είχε διασυνδεθεί με το Γενικό Κρατικό Νίκαιας, το Πατησίων με το ογκολογικό «Αγία Βαρβάρα», η Πολυκλινική με τον «Ευαγγελισμό» και το Αγία Ελένη με το «Έλενα Βενιζέλου». Οι οργανικές κλίνες των τεσσάρων νοσο-

κομείων της Αττικής που θα κλείσουν είναι συνολικά 345 και το προσωπικό (περίπου 1.000 εργαζόμενοι) θα αξιοποιηθεί κυρίως στα διασυνδεόμενα νοσοκομεία. Τα βασικά κριτήρια που διαδραμάτισαν ρόλο στην απόφαση για το κλείσιμο των νοσοκομείων αυτών, είναι η χαμηλή τους πληρότητα, η παλαιότητα των υποδομών τους και φυσικά ο ικανός αριθμός του προσωπικού τους ώστε να μετακινηθούν σε άλλα νοσοκομεία, στα οποία υπάρχουν ελλείψεις, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν εφόσον έχουν απαγορευτεί οι προσλήψεις στο Δημόσιο. Είναι χαρακτηριστικό το ότι το ποσοστό κάλυψης των κλινών των τεσσάρων νοσοκομείων της Αττικής ήταν χαμηλό και κυμαίνεται μεταξύ 40-60%, ενώ η αποδοτική λειτουργία είναι πάνω από 80%.

Έρχονται νέες συγχωνεύσεις… Όπως όλα δείχνουν, οι συγχωνεύσεις των νοσοκομείων θα έχουν και συνέχεια. Σύμφωνα με πληροφορίες, στο τραπέζι των συζητήσεων με την Τρόικα έχει τεθεί και το κλείσιμο των νοσοκομείων: Λοιμωδών Θεσσαλονίκης, Καρύστου, Κρεστένων, Ληξουρίου, Μολάων, Καλαβρύτων, Κυπαρισσίας και Νεάπολης Κρήτης. Το θέμα είναι ότι η κυβέρνηση λαμβάνει αποφάσεις χωρίς να έχει ενημερώσει προηγουμένως τις τοπικές κοινωνίες, γεγονός που εύλογα θα προκαλέσει αντιδράσεις με απρόβλεπτες συνέπειες. Μένει να δούμε πάντως στην πράξη πώς θα αντιδράσουν οι συνδικαλιστικοί φορείς γιατρών και εργαζομένων στα νοσοκομεία, καθώς μετά το κλείσιμο της ΕΡΤ είναι δυνατόν να πυροδοτηθούν απεργιακές κινητοποιήσεις στο ΕΣΥ.

90

/ Ιούνιος 2013

Αναζητείται "ταξιθέτης" για το εισιτήριο υγείας!

Μ

ε απλά λόγια, η κυβέρνηση θα μοιράσει ένα ειδικό κουπόνι (voucher), με το οποίο οι δικαιούχοι θα μπορούν να επισκέπτονται γιατρούς και να υποβάλλονται σε διαγνωστικές εξετάσεις. Φυσικά, βασικό κριτήριο για την επιλογή των δικαιούχων είναι άνεργοι που έχουν χάσει το ασφαλιστικό τους δικαίωμα. Σύμφωνα με πληροφορίες, το μέτρο αυτό θα αφορά περίπου 200.000 άτομα. Έχει εξαγγελθεί από τα τέλη του περασμένου έτους, θα ισχύσει για δύο χρόνια και είναι ενταγμένο στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ). Οι ενδιαφερόμενοι πάροχοι (γιατροί, διαγνωστικά κέντρα) θα πρέπει να υποβάλουν αιτήσεις ενδιαφέροντος στον ΕΟΠΥΥ. Βέβαια, το ότι υπάρχουν τεράστιες υγειονομικές ανάγκες λόγω της κρίσης κανείς δεν μπορεί να το αρνηθεί. Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι ο αριθμός των ανέργων που έχουν χάσει το ασφαλιστικό τους δικαίωμα είναι σήμερα 344.000 για το ΙΚΑ. Επίσης, άλλοι 578.300 καταγράφονται στον ΟΑΕΕ ως οφειλέτες εισφορών με κίνδυνο να

χάσουν τα ασφαλιστικά δικαιώματά τους. Βλέπουμε λοιπόν ότι ο αριθμός των δικαιούχων υπολείπεται σημαντικά των αναγκών. Το πρόγραμμα έχει σημαντικούς περιορισμούς και ουσιαστικά φαίνεται ότι φτιάχτηκε για «ξεκάρφωμα»: Να δείξει ότι η κυβέρνηση δεν μένει άπραγη μπροστά στις συνέπειες της οικονομικής κρίσης. Φυσικά, κερδισμένοι από όλη αυτήν την ιστορία θα βγουν οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς των διαγνωστικών (Βιοϊατρική, Euromedica), αλλά και των κλινικών (Υγεία, Ιατρικό), που προφανώς δεν θα αφήσουν την ευκαιρία χαμένη για πρόσθετα έσοδα. Άλλωστε, το budget είναι διόλου ευκαταφρόνητο: 20 εκατ. ευρώ για τα επόμενα 2 χρόνια. Στους εμπνευστές του μέτρου θυμίζω ότι, από τον ιδρυτικό νόμο του Εθνικού Συστήματος Υγείας, τα κρατικά νοσοκομεία έχουν ως σκοπό να παρέχουν ισότιμη και δωρεάν πρόσβαση σε όλους, ανεξαρτήτως του αν είναι ασφαλισμένοι ή όχι. Γιατί λοιπόν δεν έδωσαν τα κονδύλια στο ΕΣΥ; Γιατί δεν κάνουν κάτι ανάλογο για τη νοσηλεία αλλοδαπών που έχει γονατίσει οικονομικά πολλά νοσοκομεία;

Στα χέρια του Άδωνι έλαχε να σκάσει μια μεγάλη «φούσκα»: το λεγόμενο εισιτήριο υγείας. Όλα είναι έτοιμα – μαθαίνω – και οσονούπω θα εξαγγελθεί επισήμως.

in brief

Όπως αναφέρει σχετική εγκύκλιος του ΕΟΠΥΥ, κάθε εισιτήριο θα καλύπτει ένα διευρυμένο πακέτο εξετάσεων, σύμφωνα με την ηλικία και το φύλο του δικαιούχου (πέντε διαφορετικά πακέτα εξετάσεων) και βασικό πακέτο εξετάσεων προγεννητικού ελέγχου. Ως ανώτατο όριο επισκέψεων σε γιατρούς ορίζονται οι 3 επισκέψεις για τις γενικές, κατά φύλο και ηλικία, κατηγορίες ωφελουμένων και οι 7 επισκέψεις για τις σε κατάσταση εγκυμοσύνης ωφελούμενες.

ΕΟΠΥΥ κατά της διαφθοράς Μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την πάταξη της απάτης και της διαφθοράς (EHFCN) έγινε ο ΕΟΠΥΥ. Ο πρόεδρος του Οργανισμού Λευτέρης Παπαγεωργόπουλος συναντήθηκε πρόσφατα με τον πρόεδρο του Δικτύου Paul Vincke. Στο δίκτυο αυτό μετέχουν δημόσιοι φορείς από πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Γιατί το

φακελάκι δεν γνωρίζει σύνορα. Ζει και βασιλεύει και στο εξωτερικό, ακόμη και στις πιο προηγμένες χώρες. Μελέτη της Thomson Reuters εκτίμησε ότι στις ΗΠΑ το 30% των δαπανών υγείας είναι περιττές λόγω διοικητικών αδυναμιών, άσκοπης υπερκατανάλωσης, έλλειψης συντονισμού, απάτης και λαθών!

Οι ιατρικές επισκέψεις που πραγματοποιούνται με το πρόγραμμα δεν προσμετρώνται στο όριο των 200 ή 150 μηνιαίων επισκέψεων (σύμφωνα με τις ισχύουσες συμβάσεις των γιατρών). Καθώς το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ, οι αποζημιώσεις προς τους συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ παρόχους υγείας που θα εξυπηρετούν ανασφάλιστους πολίτες - δικαιούχους του «health voucher», θα πραγματοποιούνται εντός 60 ημερών από την παραλαβή του φακέλου με τα σχετικά δικαιολογητικά.

91

VΙRUS

Προς απελευθέρωση οι τιμές των ΜΗΣΥΦΑ Όπως όλα δείχνουν, θα υπάρξει τιμολογιακή απελευθέρωση των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, σύμφωνα με όσα περιλαμβάνει η υπουργική απόφαση, βάσει της οποίας θα γίνει η τιμολόγηση φαρμάκων μέχρι το τέλος Ιουνίου

in brief

Σαν πολλοί πρώην δημοσιογράφοι δεν μαζεύτηκαν στη νέα κυβέρνηση; Καψής, Κεδίκογλου, Μιχελάκης, Αδριανός, Παναγιωτόπουλος και Γκιουλέκας.

Η

εν λόγω απόφαση, μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι «στην εξωτερική συσκευασία των φαρμάκων πρέπει να αναγράφεται η λιανική τιμή πώλησης. Για τα ΜΗΣΥΦΑ η αναγραφόμενη λιανική τιμή είναι ενδεικτική και συνιστά την ανώτατη λιανική τιμή». Συνεπώς, είναι σαφές ότι ανοίγει ο δρόμος για την απελευθέρωση των τιμών.

Δηλαδή, το κράτος θα βάζει μια ανώτατη τιμή και οι επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να πωλούν τα προϊόντα τους σε χαμηλότερη τιμή. Ρύθμιση που αποσκοπεί στο να μην υπάρξει αύξηση των τιμών και επιβάρυνση των καταναλωτών. Πρόκειται για ένα πάγιο αίτημα των φαρμακευτικών επιχειρήσεων που διαθέτουν τέτοια προϊόντα στην αγορά (ΕΦΕΧ). Ακόμη, η απόφαση προβλέπει ότι «οι παρασκευαστές, συσκευαστές και εισαγωγείς μπορούν να παρέχουν έκπτωση επί της χονδρικής τιμής χωρίς περιορισμό για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα». Αυτή είναι μία ακόμη αναφορά που επιτρέπει τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις εταιρείες, αλλά και στα φαρμακεία, που πλέον θα μπορούν να μην πωλούν όλοι στις ίδιες τιμές. Όσον αφορά στο «καυτό» θέμα με το ποσοστό κέρδους του φαρμακοποιού, η υ-

πουργική απόφαση αναφέρει πως «για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα (ΜΗΣΥΦΑ) το ποσοστό φτάνει έως το 35 % επί της χονδρικής τιμής». Συνεπώς, τίθεται και στην περίπτωση αυτή ένα ανώτατο όριο, γεγονός που επιτρέπει στα φαρμακεία να πωλούν σε διαφορετικές τιμές. Βέβαια, όλοι οι παράγοντες του φαρμακευτικού κλάδου (επιχειρήσεις και φαρμακοποιοί) δεν επιδιώκουν την πλήρη απελευθέρωση της αγοράς, δηλαδή, επιθυμούν η διάθεση των ΜΗΣΥΦΑ να εξακολουθήσει να γίνεται αποκλειστικά μέσα από τα φαρμακεία. Όμως, «ολίγον έγκυος» δεν γίνεται. Εφόσον γίνεται το πρώτο βήμα για την απελευθέρωση στην αγορά αυτή, «θα έχει μπει το νερό στο αυλάκι» και είναι δύσκολο να γυρίσει πίσω. Ας προσέχουν τι εύχονται οι άνθρωποι της αγοράς λοιπόν…

Λέτε να δοκιμάσω και εγώ; Με τόσα προβλήματα στην αγορά των media; Παραλίγο να έχουμε επτά, αλλά η Σοφία Βούλτεψη έφυγε νωρίς, προφανώς μη θέλοντας να συνεργαστεί με τον Άδωνι. Τι παραπάνω ξέρει που δεν γνωρίζουμε εμείς; Μένει να δούμε – αν μη τι άλλο – αν με την παρουσία τόσων πρώην δημοσιογράφων, θα βελτιωθεί η επικοινωνιακή στρατηγική της κυβέρνησης. Βέβαια, πρώτη επαγγελματική ομάδα παραμένουν οι νομικοί, ενώ οι γιατροί έχουν αποδυναμωθεί σημαντικά. Και για τον Λεωνίδα Γρηγοράκο βλέπω πολύ σκούρα τα πράγματα στη νέα του θέση…

92

/ Ιούνιος 2013

Προειδοποιεί ο Μαρτίνης… Ξεσπάθωσε ο Ανδρέας Μαρτίνης, μετά τη συζήτηση στη Βουλή για την κύρωση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου για το «Ερρίκος Ντυνάν». Επιτέθηκε στον Ανδρέα Λυκουρέντζο, λέγοντας ότι ουδέποτε δέχθηκε να τον ακούσει, κατηγορώντας μάλιστα και τον Θ. Χαραμή. Όσον αφορά δε σε αποκαλύψεις για ατασθαλίες στη

διαχείριση του νοσοκομείου, ο Μαρτίνης δήλωσε ότι λίαν συντόμως θα δοθούν στη δημοσιότητα στοιχεία για το ποιοι μετείχαν στα Διοικητικά Συμβούλια των Ιδρυμάτων, τα οποία αποφάσιζαν τους «σκανδαλώδεις» μισθούς. Ποιοι προσελάμβαναν και πόσους. Ποιοι ανέθεσαν, έναντι αδράς αμοιβής, δουλειές σε συγγενείς τους…

93

Ραντεβού υγείας

Όταν ένα …όργανο έλκει τις γυναίκες! Τι σχέση μπορεί να έχει άραγε ένας άνδρας, μια γυναίκα και μια κιθάρα; Η ερευνητική ομάδα του γαλλικού πανεπιστημίου University of South Brittany (Université de BretagneSud), του τμήματος ψυχολογίας, προσπάθησε να εντοπίσει τι είναι ελκυστικό για τη μέση γυναίκα, σε έναν άνδρα

Π

ότε δηλαδή μια γυναίκα θα μαγνητιστεί από κάποιον άνδρα ακόμη και εάν εκείνος δεν είναι και ... πρότυπο ομορφιάς. Η ομάδα ύστερα από μελέτη, διαπίστωσε ότι τουλάχιστον μία στις τρεις γυναίκες ελκύεται ερωτικά από τους άνδρες που κρατάνε και ακόμη καλύτερα παίζουν κιθάρα. Στη μελέτη συμμετείχαν 300 γυναίκες, από 18 μέχρι 25 ετών. Δίχως οι 300 γυναίκες να το γνωρίζουν, ένας 20χρονος ηθο-

ποιός μέτριας εμφάνισης τις προσέγγισε σε ένα εμπορικό κέντρο. Έπιανε κουβέντα μαζί τους και μετά από λίγο τους έλεγε πόσο όμορφες ήταν και εάν ήθελαν να του δώσουν το τηλέφωνό τους, προκειμένου να βγουν ραντεβού. Στις πρώτες 100, κουβαλούσε στην πλάτη του μια θήκη κιθάρας και είχε ένα μποέμικο αλλά προσεγμένο στυλ. Στις επόμενες 100 είχε απλά περασμένη στους ώμους του μια τσάντα, ενώ στις υπόλοιπες 100 δεν κρατούσε τίποτε. Στις γυναίκες που προσέγγισε με την κιθάρα, είχε ποσοστό επιτυχίας πάνω από 33%, αφού του έδωσαν το τηλέφωνό τους 36 γυναίκες. Με την τσάντα στους ώμους του έδωσαν το τηλέφωνό τους 14 και στις τελευταίες 100, μόνο οι 9 τον θεώρησαν γοητευτικό και του έδωσαν το τηλέφωνό τους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η κιθάρα κρύβει μέσα της μια αλληγορία. Δηλαδή γεννά ένα μυστήριο.

Οι… «Πινόκιο» του έρωτα!

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

Γιατί άραγε οι περισσότεροι άνδρες, ενίοτε και οι γυναίκες, λένε ψέματα για το σεξ; Ψυχολόγοι και σεξολόγοι που εξέτασαν το θέμα, διαπίστωσαν ότι ο κάθε άνθρωπος, άνδρας και γυναίκα, έχει την έμφυτη ανάγκη να γίνει μέρος ενός ευρύτερου συστήματος, να γίνει αποδεκτός από μια μικρή κοινωνία, όπως είναι η παρέα και οι φίλοι του. Όταν η κουβέντα πηγαίνει στο σεξ, τα ψέματα στην παρέα δίνουν και παίρνουν,

προκειμένου οι άνθρωποι αυτοί να δείξουν ότι δεν υστερούν σε τίποτε από τους άλλους. Ο επικεφαλής της έρευνας, καθηγητής ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Οχάιο, Τέρυ Φίσερ, εξήγησε τι ακριβώς συμβαίνει: «Η σεξουαλικότητα φαίνεται να είναι ένας τομέας όπου όλοι οι άνθρωποι αισθάνονται κάποιου είδους ανησυχία αν δεν πληρούν τα στερεότυπα που ισχύουν για έναν τυπικό άνδρα ή μια τυπική γυναίκα».

Οι ρύποι στην ατμόσφαιρα μετατρέπουν την καλή σε κακή χοληστερίνη Μπορεί να μην τρώτε ανθυγιεινά, να είστε λεπτός, να αθλείστε, να τρώτε πράσινα και φρούτα και, όμως, η χοληστερίνη σας να βρίσκεται πάνω από τα όρια ασφαλείας. Επιστήμονες από τις ΗΠΑ, συσχέτισαν την ατμοσφαιρική ρύπανση με την κακή χοληστερίνη. Η επιστημονική ομάδα του καθηγητή Χέσους Αράουχο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια - Λος Άντζελες (UCLA), διαπίστωσαν πως όταν κάποιος εισπνέει τους ρύπους από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων, τότε στον οργανισμό του η χοληστερίνη αλλάζει, και από καλή γίνεται κακή. Τα πειράματα έγιναν σε ποντίκια και η έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό, «Arteriosclerosis, Thrombosis and Vascular Biology» του Αμερικανικού Καρδιολογικού Συλλόγου.

94

/ Ιούνιος 2013

Ποια είναι η δίαιτα που θωρακίζει από το Αλτσχάιμερ;

Η

άνοια και το Αλτσχάιμερ αποτελούν μια ολοένα αυξανόμενη απειλή στις γερασμένες ανεπτυγμένες κοινωνίες, γι’ αυτό και μια νευροεπιστήμονας και δύο ειδικοί της μαγειρικής από τον Καναδά δημιούργησαν τον πρώτο στον κόσμο «τσελεμεντέ» που βασίζεται στις τελευταίες επιστημονικές ανακαλύψεις για τον εγκέφαλο και, με τις κατάλληλες συνταγές, αποσκοπεί στη διατήρηση της υγείας των εγκεφαλικών κυττάρων και, κατά συνέπεια, του νου. Ο 300 σελίδων οδηγός μαγειρικής, με την ονομασία «Mindfull», βρίσκεται, προς το παρόν, μόνο σε ηλεκτρονική μορφή (e-book) και αποτελεί δημιούργημα της κορυφαίας καθηγήτριας διατροφολογίας Κάρολ Γκρίνγουντ, του γηριατρικού ερευνητικού κέ-

ντρου Baycrest του πανεπιστημίου του Τορόντο, της Ντάφνα Ραμπίνοβιτς και της Τζοάνα Γκράιφ. Ο οδηγός παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για την υγεία του εγκεφάλου, καθώς και πολλές συνταγές ειδικά σχεδιασμένες για τη διατήρηση σε καλή κατάσταση των νευρώνων και των συνάψεων. Αναλυτικά, εξηγείται η ωφέλεια για τον εγκέφαλο που παρέχουν τροφές πλούσιες σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, βιταμίνες Ε και Β12, φυτικές ίνες, πολυφαινόλες, μονο-ακόρεστα λίπη κ.ά., καθώς επίσης πολλά βότανα και καρυκεύματα που όχι μόνο προσδίδουν γεύση στο φαγητό, αλλά επίσης δρουν προστατευτικά. Κορυφαίοι Καναδοί σεφ συνεισφέρουν με δικές τους συνταγές στο βιβλίο, που περιέχει και ιδέες από «έθνικ» (παραδοσιακές και τοπικές) κουζίνες.

Στη μελέτη του πανεπιστημίου, εξετάστηκαν 300 άνδρες και γυναίκες. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως όταν οι ερωτήσεις στο ερωτηματολόγιο αφορούσαν καθημερινές δραστηριότητες, άνδρες και γυναίκες απαντούσαν δίχως άγχος και πάντα έλεγαν την αλήθεια. Όταν όμως οι ερωτήσεις αφορούσαν σεξουαλικό θέμα, τότε και τα δύο φύλα απαντούσαν σαν πρωταγωνιστές σε ερωτικές ταινίες. Ταυτόχρονα, ανέβαιναν οι παλμοί τους, γιατί το θέμα τούς άγχωνε.

Επικίνδυνο το κάπνισμα και μέσω των …επίπλων! Μετά το παθητικό κάπνισμα, που είναι εξίσου επικίνδυνο με το κανονικό, τώρα αποδεικνύεται ότι και οι καπνισμένες επιφάνειες μπορεί να προκαλέσουν ανεπανόρθωτες βλάβες στην υγεία! Κουρτίνες, έπιπλα, χαλιά, υφάσματα και άλλα αντικείμενα που βρίσκονται μέσα σε κλειστούς χώρους και μπορεί να έχουν υπολείμματα από τσιγάρο και καπνό, είναι άκρως επικίνδυνα για την υγεία μας. Επιστήμονες από τα πανεπιστήμια της Καλιφόρνια και του Τέξας, με επικεφαλής τον βιοχημικό

Μπο Χανγκ διαπίστωσαν ότι τα βλαβερά υπολείμματα του τσιγάρου που κατακάθονται στα αντικείμενα ανιχνεύονται μέχρι και 2 μήνες αφότου κάποιος κάπνισε σε ένα δωμάτιο. Μάλιστα οι εν λόγω ουσίες είναι τοξικές για το γενετικό υλικό και ότι το κάπνισμα από τρίτο χέρι προκαλεί τόσο τη διάσπαση των αλυσίδων των μορίων του DNA όσο και την οξείδωσή τους. Με απλά λόγια, τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Γενετικές μεταλλάξεις, ακόμη και διάφορες ασθένειες, μεταξύ των οποίων ο καρκίνος.

Τελικά, εκτός όλων των άλλων, η αμυντική θωράκιση του εγκεφάλου από νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως το Αλτσχάιμερ ή η άνοια είναι και θέμα διατροφής

Επικίνδυνα τα extensions στα μαλλιά;

Στη Βρετανία έχει ξεσηκωθεί θύελλα διαμαρτυριών από ειδικούς επιστήμονες, από γιατρούς και δερματολόγους, που τονίζουν ότι οι γυναίκες που φορούν extensions υπάρχει περίπτωση να καταστρέψουν εντελώς τα μαλλιά τους. Η Μαίριλιν Σέρλακ, δερματολόγος και πρόεδρος του Ινστιτούτου Τριχολογίας στη Βρετανία, είναι κατηγορηματική: «η τριχόπτωση λόγω της παρατεταμένης χρήσης των extensions συχνά προσβάλλει τη γραμμή των μαλλιών ακριβώς πάνω από το μέτωπο, καθώς και τα σημεία πάνω από τα αυτιά, όπου τα μαλλιά συνήθως είναι πιο αδύναμα και στα οποία συνήθως στηρίζονται τα extensions». Στη Βρετανική Επιθεώρηση Δερματολογίας δημοσιεύθηκε επίσης και κοινή έρευνα δερματολόγων από τις ΗΠΑ και την Ιταλία,που αναφέρει που ότι η παρατεταμένη χρήση extensions μπορεί να οδηγήσει μέχρι και στην ολική απώλεια των φυσιολογικών μαλλιών, καθώς αν και φαινομενικά οι τρίχες μοιάζουν να μην έχουν πρόβλημα, στη βάση τους, στον θύλακα, υπάρχουν μεγάλες βλάβες, που συχνά είναι ανεπανόρθωτες.

95

γ ί ν ε τ ε συνδρομητές !

Αλλάξτε την ελληνική αγορά Υγείας! Εγγραφείτε τώρα στο Ph.B (Pharma & Health Business)! ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΕΤΑΙΡΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ* ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

E-MAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ*

*ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ & ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΞΑΜΗΝΗ (5 ΤΕΥΧΗ): 40€

ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ): 50€

ΕΤΗΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (10 ΤΕΥΧΗ): 30€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΣ (10 ΤΕΥΧΗ): 70€

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (10 ΤΕΥΧΗ): 90€

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ): 10€ (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α 6,5%)

Το Ph.B καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά!

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (5028-041137-461 / IBAN GR51 0172 0280 0050 2804 1137 461) ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / IBAN GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192) Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρίας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομα σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κ. Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

Υπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος, Fax: 210 998 4953

96

/ Ιούνιος 2013

97

AΡΘΡΟ

4

/ Δεκέμβριος 2011-Ιανουάριος 2012