Ph.B #019

019

# ΟΚΤ 2013 ΤΙΜΗ 6 €

Συνέντευξη Κυριάκος Σουλιώτης

Προφίλ Erik Nordkamp

Ρεπορτάζ Το «φακελάκι» κρίση δεν θωρεί

www.virus.com.gr ISSN: 2241-0961

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Οι προτάσεις για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας

1

1

idπεριεΧΟΜΕΝΑ

10

8 Ατζέντα Μήνα

18

10 Προφίλ Erik Nordkamp Ο «Έλληνας» Mr Pfizer

26

12 Συνέντευξη Κυριάκος Σουλιώτης «Δεν χρειάζεται κλείσιμο μονάδων» 18 Ρεπορτάζ Οι προτάσεις για την Π.Φ.Υ.

30

26 Έρευνα Το «φακελάκι» κρίση δεν θωρεί 30 Έρευνα «Φούμαρα» η απαγόρευση καπνίσματος 34 Επικαιρότητα

CEO: Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Αιμίλιος Νεγκής negis.e@ethosmedia.eu

     ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ: Βασιλική Αγγουρίδη Agouridi.v@ethosmedia.eu ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ - ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Δήµητρα Ευθυµιάδου efthymiadou.d@ethosmedia.eu

019

# ΟΚΤ 2013

2

Κοσμάς Ζακυνθινός zakinthinos.k@ethosmedia.eu Χρύσα Πανταζή pantazi.c@ethosmedia.eu

/ Οκτώβριος 2013

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Διονύσιος Δρογγίτης drogitis.d@ethosmedia.eu ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γιώργος Μελιτσιώτης melitsiotis.g@ethosmedia.eu ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Δέσποινα Ροπόδη ropodi.d@ethosmedia.eu

DNA 3 γράµµατα. Όλες οι απαντήσεις.



GEN/KTX/FACEDNA/1302

Η αποκωδικοποίηση του DNA ανοίγει κάθε µέρα νέους δρόµους θεραπείας. Όσο η επιστήµη θα παράγει διαρκώς νέα γνώση, τα όρια της υγείας θα διευρύνονται. Το αδύνατο θα γίνεται κάθε µέρα πιο δυνατό. Για εµάς στην GENESIS Pharma, η βιοτεχνολογία είναι ταυτόσηµη µε το µέλλον στο χώρο του φαρµάκου και µε την ελπίδα για την ανθρώπινη ζωή. Γι’ αυτό επιλέξαµε να εστιάσουµε εκεί όλες µας τις δυνάµεις. Εδώ και 16 χρόνια, εργαζόµαστε καθηµερινά για να διασφαλίσουµε στους Έλληνες ασθενείς άµεση πρόσβαση σε σύγχρονα και καινοτόµα φάρµακα βιοτεχνολογίας.

Μάθετε περισσότερα στο www.genesispharma.gr

3

idπεριεΧΟΜΕΝΑ

46 Ρεπορτάζ 155 δισ. οι επιπτώσεις από το αλκοόλ

12

56 Άρθρο 8 ερωτήσεις για τη χρήση του αλκοόλ στην εφηβεία 58 Ρεπορτάζ Έρευνα για την εξάρτηση από το αλκοόλ στην Ελλάδα

46

64

60 Ρεπορτάζ Την υγεία του μέλλοντος σχεδιάζουν οι παγκόσμιοι ηγέτες 64 Έρευνα Οι Έλληνες χάνουν τον ύπνο τους

70

66 Θέμα «Θαυματουργή» συσκευή για τους ηλικιωμένους 70 Νομοθεσία Το άνοιγμα της αγοράς των φαρμακείων στο σύγχρονο θεσμικό περιβάλλον 78 Ραντεβού Υγείας

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ: Νατάσσα Λαζαράκου lazarakou.n@ethosmedia.eu

Eπιμέλεια ΥΛΗΣ - creative: Θεοδοσία Μαρούτση theodosia.maroutsi@gmail.com ISSN: 2241-0961

   

tmhma Marketing–Επικοινωνίας & ΔηmΟΣΙΩΝ Σχέσεων: Αθηνά Φραδέλου fradelou.a@ethosmedia.eu Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη voulgaraki.s@ethosmedia.eu ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ & ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής salvarlis.k@ethosmedia.eu

4

Ιδιοκτησία: ETHOS MEDIA S.A.

ΒΟΗΘΟΣ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ: Τζένη Ρούσση roussi.t@ethosmedia.eu ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος Shutterstock Εκτύπωση - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ - Συσκευασία: Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος T: 210 9984950, Φ: 210 9984953 E: info@virus.com.gr www.virus.com.gr • www.ethosmedia.eu * Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης, ή μέρος αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη

Το τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας, είναι τυπωμένο σε πιστοποιημένο χαρτί FSC® και συμβάλλει στην υποστήριξη των δασών του πλανήτη.

/ Οκτώβριος 2013

5

EDITΟRIAL

ει… ζ ί χ ρ α η σ κρατίας α τ σ ά ς κομματικο ρ τη ι α κα ς π α τί α ρ Η της αναξιοκ

ροφίλ του φορμίσει. εια ότι το π έχουν κακο Είναι αλήθ ι α ίν Ε . γκυρία η είναι το όλυτα στη συ τη απόδειξ α φ σ ό ρ π ταιριάζει απ Η πιο λαμβάνει ουσιαστικά και δείχνει να ργείο Υγείας ός ου ικ Υπ στ το σι ι α ότ οφ ς απ ό γεγονό ν σμεύσεις. Υπ εις πέρας τη ρίς να έχει δε χω ις σε για να φέρει ά ε υσ αποφ έλ ρ α ον π ν Υγεία. ν ο πλέ ζομένων στη ήκες, θα ήτα γα νθ ερ συ 0 ς κέ 80 γι 1. τητα φυσιολο ι ριζικές κινητικό γίνει με την για να κάνε ός ικ ιτ ολ π ς όν τι έχει να ιπ λο ε ίτ κατάλληλο θε Σκεφ ΕΟΠΥΥ στις ς. ν υγείας του στημα υγεία δω σύ ά ο ον μ στ ν ές τω μ το ένταξη … α μεγάλο έν ει περιφέρειες χ ρ ά π υγειονομικές Αλλά… Υ υς, να μην ς ανθρώπο ίδιος μπορεί φορά στου α «αλλά»… Ο ν ο σ Ό ι στελέχη ρα είνα κανείς ποια ι ις, αλλά η χώ α σε έτ τι εύ ω ρ σμ να δε έχει εύλογα α μη, ιο, που χείρημα. Ακό ένα Μνημόν σε ια μ έσ υν το όλο εγ σο ή οι σιδηροδ οπ υλ θα ις , οι αποφάσε αναλάβουν Ουσιαστικά τόν οι ΥΠΕ να να δυ ι να δεν βγαίνει. εί πώς α έχρι σήμερα όικα, η οποί ια, καθώς μ ι από την Τρ θμ α ντ βά το νο ω βά ρ μ Π λα και την κετά ι δεν έχει μα είναι αρ αποδείξει ότ ς κι λά ολ υς στο σύστη π το ος έχει όλ ρ ι α ο ετ λείψεις διαχειρίζ ν σοβαρές ελ ου ν Υγεία και η έχ ι στ α κα σί ος νω τεχνογ περιορισμέν » ροκρούστεια Πρέπει να το «Π ε μ τα α μ δυναμικού; τα προβλή ανθρώπινου ις παραδεχθούμε: Ζούμε κές αποφάσε έχει, οι τελι α λογική. ν ι α κ ς ω Όπ ιστορικές στιγμές! θούν τις αποτελεί ονέκτημα θα ανακοινω ς ει μ ση ό ρ νη α ρ β βέ ο Σ , της κυ πρέπει να Ποιος θα το φανταζόταν, έχει εμπειρία ι οι αλλαγές η χώρα δεν κα ι ότ ες έρ το μ ς η η ες επίσ ει επόμεν αση πριν από λίγους μήνες, ότι ς για να φέρ ος. Η παράστ ι ανθρώπου κα α σί με το νέο έτ νω υν σο νή τεχνογ κι ξε ς. ει ο Άδωνις Γεωργιάδης θα μεταρρυθμίσ τοιου είδους εις πέρας τέ αρχίζει… ση η ήταν ο άνθρωπος που θα μόσια διοίκη δη ια μ ε μ , α Ειδικά τώρ ν ξεκινούσε μεταρρύθμιση ωσης μισθώ ίει, λόγω μεί α π α ρ α κής π α οποί ληγές Αιμίλιος Νεγ στην Πρωτοβάθμια οι χρόνιες π ώ εν ι κα ς, τητα και κινητικό

Φροντίδα Υγείας;

                                

6

/ Οκτώβριος 2013

Όλοι έχουµε ε

Το ίδιο πρέπει να έχουν και τ

Φροντίδα για τον άνθρωπο.

Ελληνικά,

Φροντίδα για τον άνθρωπο.

ELPEN A.E. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Tηλ: 2

7

AGεNDΑ

Οκτώβριος

• Σε ισχύ νέα θετική λίστα φαρμάκων.

• Συμμετοχή του Ά. Γεωργιάδη στο «Ευρωπαϊκό Φόρουμ Υγείας».

• Υποβάλλεται στον Υπουργό Υγείας η πρόταση της Επιτροπής «Σουλιώτη» για την ΠΦΥ.

• Η ΠΕΦ παρουσιάζει τους άξονες της καμπάνιας για το ελληνικό φάρμακο. Αίσθηση προκαλεί η ευρηματική ομιλία του Ά. Γεωργιάδη.

• Θετική γνωμοδότηση για το νέο τετραδύναμο εμβόλιο κατά της γρίπης έλαβε η AstraZeneca από την CHMP του EMA.

• Ανακοινώθηκε από τον ΑΣΕΠ ο πίνακας με την κατάταξη 1.641 εργαζομένων του ΕΣΥ που εντάχθηκαν στην κινητικότητα.

• Ένταση δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια ελέγχου του ΣΕΥΥΠ στο Νοσοκομείο της Κέρκυρας. ΕΔΕ διέταξε ο Υπ. Υγείας.

• Τρεις ιδιωτικές κοινοπραξίες εισήλθαν στο τελικό στάδιο για τον λογιστικό και κλινικό έλεγχο των ιδιωτικών κλινικών για λογαριασμό του ΕΟΠΥΥ.

• Σύσκεψη στο Μαξίμου για το δεύτερο κύμα κινητικότητας, στο οποίο θα συμμετάσχει και ο χώρος της Υγείας, με περιφερειακά νοσοκομεία και ΠΦΥ.

• «Απαραίτητα τα οριζόντια μέτρα», υποστήριξε στο συνέδριο «Medical Devices & Diagnostics», ο Α. Μπέζας.

• Κλιμακώνεται η κόντρα του Ά. Γεωργιάδη με την ΟΕΝΓΕ και τον Πρόεδρό της Δ. Βαρνάβα, με «φόντο» τα σοβαρά προβλήματα των νοσοκομείων.

8

/ Οκτώβριος 2013

virus.com.gr της Βασιλικής Αγγουρίδη

• Στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης τα πρώτα θεραπευτικά πρωτόκολλα • Παρουσιάζεται το ΣΦΕΕ Innovation Project, που προάγει την καινοτομία στον χώρο της Υγείας.

• Η GSK επεκτείνει τη συνεργασία της με τη Famar.

• Στα χέρια του Ά. Γεωργιάδη και το πόρισμα της επιτροπής στην οποία συμμετέχει η Task Force για την ΠΦΥ.

• Συλλαμβάνεται επ’ αυτοφώρω, με «μίζα» 50. 000 ευρώ συνδικαλιστής του Νοσ. «Σωτηρία».

• Απόφαση για επέκταση του Health Voucher.

• Αντιδρούν οι φαρμακοποιοί στο «καπέλο» 1 ευρώ στις συνταγές.

• «Στα κάγκελα» πάροχοι Υγείας του ΕΟΠΥΥ από την απόφαση για επιβολή rebate αναδρομικά, από 1/1/2013

• Τον σχεδιασμό νέων μέτρων για την εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας ανακοίνωσε ο Ά. Γεωργιάδης.

• Ο Πρόεδρος του ΕΟΠΥΥ υποβάλλει στον Υπουργό Υγείας τη δική του πρόταση για την ΠΦΥ.

• Ανακοινώνεται, και επισήμως, ο νέος CEO της Novartis Hellas.

• Αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού της συμμετοχής των ασθενών στα φάρμακα.

• Ο Ά. Γεωργιάδης «ανακρίνεται» από φορείς της Υγείας και πολίτες στην τηλεοπτική εκπομπή του Ν. Χατζηνικολάου.

• Φρένο στις «δωρεάν» θεραπείες στους ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ από τους φυσικοθεραπευτές.

• Ανεστάλησαν τα καθήκοντα του διευθυντή ψυχιάτρου του ΨΝΑ που εμπλέκεται στην υπόθεση της «Χρυσής Αυγής».

• Στην εξαγορά της βιοτεχνολογικής εταιρείας Spirogen, έναντι 200 εκατ. δολ., προχωρά η AstraZeneca.

• ΕΔΕ στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, μετά από καταγγελία για υπεξαίρεση χρημάτων από υπαλλήλους • Δημοσιοποιείται και η πρόταση της ΟΕΝΓΕ για την ΠΦΥ.

• Υπογραφή συμφώνου συνεργασίας Σellas και Fochon Pharma.

Στην τελική ευθεία μπαίνει η διαδικασία αναμόρφωσης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) με την κατάθεση των σχετικών προτάσεων. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, αυτόν τον μήνα, βρέθηκαν και τα δημόσια νοσοκομεία, με τη σύλληψη για «μίζα» συνδικαλιστή στο «Σωτηρία» (7/10), αλλά και το περιστατικό με τους Επιθεωρητές Υγείας στο νοσοκομείο της Κέρκυρας (17/10). Ο μήνας άνοιξε και έκλεισε με δύο σημαντικές συμφωνίες στον χώρο του φαρμάκου: της GSK με τη Famar (2/10) και της Σellas με τη Fochon (23/10)

9

ΠΡΟΦΙΛ

Erik Nordkamp

Ο " Έλληνας" Mr Pfizer O Erik Nordkamp δεν αποτελεί μια απλή περίπτωση περαστικού στελέχους. Δηλώνει - όπου βρεθεί κι όπου σταθεί - ότι «ήρθε για να μείνει»

«

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

10

Κ

αμιά δεκαριά τέτοιους να είχαμε έξω, θα πηγαίναμε καλά», έλεγε πρόσφατα μεγαλοστέλεχος της Υγείας σε πηγαδάκι με παράγοντες του Υπουργείου Υγείας. Και ίσως να μην είχε άδικο... Παρότι Ολλανδός, μαθαίνει ελληνικά. Παρότι πολίτης του κόσμου, μοιάζει να συμπαθεί περισσότερο την Ελλάδα από όσες χώρες έχει βρεθεί. Παρότι του χρωστούν, χαμογελά και φροντίζει να μιλά με καλά λόγια για την πατρίδα μας στο εξωτερικό, την ώρα που όλοι μιλούν για κράτος - «μπαταχτσή». Ο Erik Nordkamp, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Pfizer, δεν αποτελεί μια απλή περίπτωση περαστικού στελέχους. Δηλώνει - όπου βρεθεί κι όπου σταθεί - ότι «ήρθε για να μείνει». Ίσως γι’ αυτό και να άρχισε, από τον πρώτο μήνα που έφθασε στη χώρα μας, εντατικά μαθήματα ελληνικών. Και η επιλογή του Ph.B να παρουσιάσει το προφίλ του, επίσης, δεν είναι τυχαία. Άλλωστε, μόλις πρόσφατα, ο Ολλανδός Mister Pfizer έκανε ακόμη και τους δημοσιογράφους να χειροκροτήσουν (κάτι που θεωρείται απαγορευτικό) και να ανασηκωθούν από το κάθισμά τους. Και πώς να μη χειροκροτήσουν, όταν άκουσαν τον πρόεδρο της εταιρείας, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της δωρεάς της εταιρείας φαρμάκων αξίας 1 εκατ. ευρώ, να βγάζει λόγο στα ελληνικά. Όπως ο ίδιος εκμυστηρεύθηκε αργότερα, το κείμενο δεν ήταν γραμμένο στα γνωστά greeklish, αλλά στα ελληνικά και μάλιστα το είχε γράψει μόνος του. Ο 43χρονος Ολλανδός, εξάλλου, αποτελεί έναν από τους καλύτερους πρεσβευτές

/ Οκτώβριος 2013

της χώρας μας στο εξωτερικό, αν σκεφτεί κανείς ότι την ώρα που οι περισσότερες χώρες θεωρούν την Ελλάδα κράτος υπό κατάρρευση, που «χρωστά σε όποιον μιλά ελληνικά», εκείνος έχει καταφέρει να αλλάξει την εικόνα μας στη, συνήθως, σκληρή μητρική αμερικανική εταιρεία. Και επειδή οι περισσότεροι Έλληνες ξεχνάμε τον πολιτισμό μας, εκείνος φροντίζει να ενημερώνεται γι’ αυτόν, καθώς δηλώνει λάτρης της αρχαίας, ενώ από τα πρώτα πράγματα που έκανε όταν πάτησε το πόδι του επί ελληνικού εδάφους ήταν να πάρει την οικογένειά του και να επισκεφθεί το αρχαίο στάδιο της Ολυμπίας. Άλλωστε, λίγο καιρό πριν, είχε ζήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου και ήθελε να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι από πού ξεκίνησε ο θεσμός. Όμως ο Erik Nordkamp σχολιάζεται και για πολλούς άλλους λόγους: Ένας εξ αυτών είναι η πρωτοτυπία του να επικοινωνεί. Όχι μόνο με τον εκάστοτε υπουργό που χρωστά στην Pfizer, και σε όλο τον κλάδο βέβαια, αλλά και με τους εργαζομένους της εταιρείας. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, από τότε που ήρθε, εφάρμοσε το «Breakfast with Erik», πρωινό, δηλαδή, με τον Έρικ. Μία φορά τον μήνα, και μέρα Παρασκευή, για περίπου 1 με 1,5 ώρα, όλοι οι εργαζόμενοι της εταιρείας συγκεντρώνονται σε έναν ειδικό χώρο. Ντυμένοι απλά, με τον καφέ στο χέρι, και τα απαραίτητα κρουασανάκια, συζητούν με τον Erik για τα προβλήματα και τις ανησυχίες τους. Εκεί εκφράζουν τις γκρίνιες, τα παράπονά τους, αλλά και τις ιδέες τους. Εκτός αυτού, όμως, ο 43χρονος Ολλανδός έχει δημιουργήσει και ένα blog, όπου σε κα-

θημερινή σχεδόν βάση ανταλλάσσει απόψεις με τους εργαζομένους. «Μας λέει πάντα όλη την αλήθεια για την πορεία της εταιρείας και όχι τη μισή», λέει στο Ph.B εργαζόμενη στην Pfizer, που φροντίζει να μη χάνει το «Breakfast with Erik». «Γιατί, συχνά, και η μισή αλήθεια μπορεί να μεταφέρει λανθασμένη εικόνα», προσθέτει. Άλλωστε, τι να κρύψει κανείς στις μέρες μας, όταν ο ΕΟΠΥΥ χρωστά στο σύνολο των φαρμακευτικών εταιρειών και ταυτόχρονα, σαν να μην τρέχει τίποτε, η κυβέρνηση ζητά claw back και rebate; Όμως η τακτική «εκεί που μας χρωστούσαν μας πήραν και το βόδι» φαίνεται ότι δεν αφορά ιδιαιτέρως τον πρόεδρο της Pfizer, καθώς, όπως λένε στενοί συνεργάτες του, είναι εντυπωσιακό το ότι κατορθώνει και βρίσκει τη θετική πλευρά σε κάθε γεγονός. «Δεν πειράζει που πήραμε λίγα. Το κράτος αρχίζει σιγά - σιγά και μας ξεχρεώνει», ακούστηκε μια μέρα να λέει στο τηλέφωνο, απαντώντας προφανώς σε στέλεχος του εξωτερικού. Και είναι απορίας άξιον πώς διατηρεί κανείς την ψυχραιμία του με τον, συνήθως, αφερέγγυο ΕΟΠΥΥ. Ίσως οι εμπειρίες από τις χώρες στις οποίες έχει εργασθεί και ταξιδέψει, να μην αφήνουν στον Erik Nordkamp περιθώρια για μιζέριες: Έχει επισκεφθεί, για επαγγελματικούς λόγους, αμέτρητες χώρες, ενώ έχει εργασθεί τουλάχιστον σε τρεις, συνήθως ως επικεφαλής της Pfizer. Και η οικογένειά του όμως φροντίζει να τον ακολουθεί κατά πόδας, καθώς όπως ο ίδιος λέει: «Έχουμε κυριολεκτικά μια διεθνή οικογένεια. Ο γιος μου είναι 7 ετών και έχει πάει σε πάνω από 17 χώρες, η σύζυγός μου είναι από τη Μεγάλη Βρετανία κι εγώ Ολλανδός», συνηθίζει να λέει, γελώντας, σε φίλους και γνωστούς. Και κάπως έτσι, μέσα σε ένα ζεστό κλίμα γεμάτο χαμόγελα, μια ομάδα της εταιρείας του πρότεινε κάποια μέρα να χαρίσει φάρμακα για τους ανασφάλιστους και άπορους Έλληνες. Ένα τηλέφωνο στη μητρική εταιρεία ήταν αρκετό για να δοθεί το «πράσινο φως» ώστε να μοιραστούν 80.000 σκευάσματα. •••

11

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Κυριάκος Σουλιώτης*

«Δεν χρειάζεται κλείσιμο μονάδων» Συνέντευξη: Αιμίλιος Νεγκής Φωτο: Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος

Κ

*Αντιπρόεδρος του ΕΟΠΥΥ, Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

12

ατηγορηματικά αντίθετος στο κλείσιμο μονάδων του ΕΟΠΥΥ, και γενικότερα στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα, εμφανίζεται ο επίκουρος καθηγητής Κυριάκος Σουλιώτης, πρόεδρος της τριμελούς επιτροπής που συνέστησε για το θέμα ο Άδωνις Γεωργιάδης. Επισημαίνει ότι είναι ανάγκη να επενδύσουμε στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα περίπου 1,5 δισ. ευρώ τον χρόνο και εξηγεί πώς και γιατί κατέληξε στις προτάσεις που κατέθεσε πρόσφατα στον Υπουργό Υγείας. Λέει, μάλιστα, με νόημα ότι αν είχαμε προχωρήσει στις αναγκαίες αλλαγές στον χώρο της Πρωτοβάθμιας, ίσως και να είχε αποφευχθεί ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός στην υγεία. Όσον αφορά στους ανασφάλιστους, είναι κατηγορηματικός στο εξής: οι υπηρεσίες των δημόσιων δομών πρέπει να παρέχονται σε όλους, ανεξαιρέτως. Σε ερώτησή μας για τις διαφορετικές εργασιακές σχέσεις των γιατρών, εξήγησε ότι «Πρωτοβάθμια με ωράριο δεν γίνεται». Συνεπώς, έχουμε απόλυτη ανάγκη την πλήρη απασχόληση. Υπογραμμίζει, τέλος, ότι είναι αναγκαίο να δηλωθεί επιτακτικά στους δανειστές μας ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές, που όντως έχει ανάγκη η χώρα, «υπονομεύονται» από τις ακραίες δημοσιονομικές πιέσεις, αλλά και από τα στενά χρονικά όρια που τίθενται για την υλοποίησή τους. Είναι υγειονομικά αναγκαίο να γίνει αλλαγή στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στη χώρα μας ή αυτό μας επιβάλλεται για δημοσιονομικούς λόγους από την Τρόικα; Η συζήτηση, επιστημονική και πολιτική,

/ Οκτώβριος 2013

Με τις παρούσες συνθήκες, δεν φαίνεται να περισσεύει κανείς γύρω από την αναγκαιότητα μιας ρύθμισης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στη χώρα είναι διαχρονική και έχει ως αφετηρία τη διακήρυξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην Άλμα-Άτα το 1978. Ωστόσο, παρά τις διαρκείς προσπάθειες, κυρίως των επιστημόνων του χώρου, για τη διαμόρφωση μεταρρυθμιστικών σχεδίων στο κρίσιμο αυτό πεδίο, η διαχείριση σε πολιτικό επίπεδο διακρίνεται από αναβολές, ακόμη δε και στην περίπτωση όπου η Εθνική Αντιπροσωπεία έχει αποδεχτεί σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο «νόμος Στεφανή», ο οποίος – θεωρητικά φυσικά – είναι σε ισχύ, αλλά δεν έχει εφαρμοστεί μία δεκαετία σχεδόν μετά την ψήφισή του! Συνεπώς, η αναγκαιότητα μιας παρέμβασης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας δεν προκύπτει λόγω των δημοσιονομικών πιέσεων που επιβάλλει το Μνημόνιο, παρόλο που, κατά την άποψή μου, αν η συγκεκριμένη «εκκρεμότητα» είχε διευθετηθεί, ο οικονομικός εκτροχιασμός του συστήματος υγείας που συντελέστηκε την προηγούμενη δεκαετία θα μπορούσε σε κάποιο βαθμό να είχε αποφευχθεί. Κύριε Σουλιώτη, μας φτάνουν τα χρήματα για να έχουμε ένα πλήρες δημόσιο σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, όπως το οραματίζεστε; Μία από τις βασικές επισημάνσεις της επιστημονικής ομάδας για τη μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, της οποίας είχα την τιμή να έχω την ευθύνη, είναι ότι η διαρκής μείωση των πόρων για τη δημόσια υγεία, την πρόληψη και την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, η οποία μάλιστα παρατηρείται σε πολλές ευρωπαϊκές χώ-

13

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας συνιστά επένδυση με βραχυπρόθεσμη, μάλιστα, απόδοση

Ο οικογενειακός γιατρός είναι «δικαίωμα» και όχι «υποχρέωση»

14

ρες, δεν αποτελεί τον ορθό δρόμο για δημοσιονομική προσαρμογή των συστημάτων υγείας, καθώς απλά μεταθέτει το πρόβλημα των δαπανών στο εγγύς μέλλον. Αλλιώς, με τον τρόπο αυτόν, μπορεί να προσαρμοζόμαστε σε στόχους δαπάνης βραχυπρόθεσμα, όμως είναι σχεδόν βέβαιο ότι «θα παράξουμε νέους αρρώστους» και θα μεταθέσουμε την πίεση για αύξηση των δαπανών υγείας στα νοσήλια, τα φάρμακα κ.λπ. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι στον προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ η ΠΦΥ προβλέπεται να απορροφά μόλις το 8% των δαπανών του, συνιστά μια στρέβλωση σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Για αυτόν τον λόγο θέσαμε ως βάση για ένα αποτελεσματικό σύστημα ΠΦΥ τη «δέσμευση» του 15% των δημόσιων δαπανών υγείας στο σύνολό τους, το οποίο με τα σημερινά δεδομένα προσεγγίζει το 1,5 δισ. ευρώ ετησίως. Στην ερώτηση δε «πού θα βρεθούν τα πρόσθετα 200-300 εκατ. ευρώ;» η απάντηση είναι σαφής: η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας συνιστά επένδυση με βραχυπρόθεσμη, μάλιστα, απόδοση. Τα χρήματα αυτά θα προκύψουν από τη μείωση των νοσηλειών, των φαρμάκων, τη διαχείριση των χρονίως πασχόντων, την εφαρμογή συστηματικών προγραμμάτων πρόληψης, τον προσανατολισμό του πολίτη στο σύστημα υγείας κ.ά., τα οποία αναφέρονται ενδελεχώς στην Έκθεσή μας. Ανάμεσα στα άλλα, προτείνετε την εισαγωγή του θεσμού του οικογενειακού γιατρού. Ωστόσο, δεν προτείνετε η πρόσβαση στους ειδικούς γιατρούς και στα νοσοκομεία να γίνεται μόνο μετά από παραπομπή του οικογενειακού γιατρού. Γιατί κάνετε αυτήν την πρόταση;

/ Οκτώβριος 2013

Είμαι από τους διαχρονικούς υποστηρικτές του θεσμού του οικογενειακού γιατρού. Ωστόσο, μια αναδρομή στη σύγχρονη ιστορία αποδεικνύει ότι όποτε έχει ανοίξει αυτή η συζήτηση, ουδέποτε κατέληξε σε εφαρμογή του. Η απάντηση είναι προφανής και συνίσταται στην περιορισμένη κοινωνική υποστήριξη, δεδομένου ότι ο θεσμός συνδέθηκε με περιορισμό των επιλογών των πολιτών. Για μένα, αλλά και για όλα τα μέλη της επιστημονικής μας επιτροπής, ο οικογενειακός γιατρός είναι «δικαίωμα» και όχι «υποχρέωση». Προσφέρει, μεταξύ πολλών άλλων, μεγαλύτερο αίσθημα ασφάλειας και ένα σταθερό σημείο αναφοράς για τους πολίτες, το οποίο είναι απαραίτητο και το συναντάμε στα περισσότερα αναπτυγμένα συστήματα υγείας. Η υιοθέτηση ενός συστήματος υποχρεωτικής παραπομπής σε ειδικούς γιατρούς μπορεί να εξεταστεί ως επιλογή μετά τη λειτουργία και τη «δοκιμή» του θεσμού για ένα χρονικό διάστημα, οπότε και θα κερδηθεί η απαραίτητη εμπιστοσύνη των πολιτών. Πάντως, για την εισαγωγή σε νοσοκομείο προτείνουμε ως προϋπόθεση την παραπομπή από γιατρό ΠΦΥ, με οικονομικά αντικίνητρα σε αντίθετη περίπτωση, ενώ είμαστε αντίθετοι προς την εφαρμογή του «gatekeeping» για την προσφυγή σε εξειδικευμένες ιατρικές υπηρεσίες, ιδίως για όσους έχουν κάποιο χρόνιο νόσημα. Τι είδους υπηρεσίες θα λαμβάνουν οι πολίτες από το σύστημα που προτείνετε; Οι ανασφάλιστοι θα έχουν πρόσβαση; Η πρότασή μας ξαναφέρνει στην επιφάνεια την έννοια της «βασικής δέσμης υπηρεσιών» η οποία θα πρέπει να είναι διαθέσιμη για όλους. Σε αυτό το σημείο είμαστε

σαφείς: «οι υπηρεσίες των δημόσιων δομών πρέπει να παρέχονται και σε αυτούς – και δυστυχώς λόγω της κρίσης είναι πολλοί – που έχουν απολέσει το ασφαλιστικό δικαίωμα». Εντάσσουμε δε στο πακέτο της βασικής αυτής δέσμης των υπηρεσιών τόσο την προληπτική οδοντιατρική όσο και τις ψυχικές παθήσεις και τις εξαρτήσεις. Επιπλέον προτείνουμε τη λειτουργία ομάδας επαγγελματιών υγείας με επίκεντρο τον οικογενειακό γιατρό και τη συμμετοχή γιατρών ειδικοτήτων για τη διαχείριση των χρονίων νοσημάτων και, παράλληλα, την ενεργοποίηση και εκπαίδευση του ασθενή στην αντιμετώπιση της νόσου του. Θα ήθελα, τέλος, να υπογραμμίσω ότι βασικό στοιχείο της πρότασής μας είναι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής της υγείας στην κοινότητα, προσαρμοσμένων στις διαπιστωμένες ανάγκες του πληθυσμού ευθύνης των μονάδων ΠΦΥ. Ενισχυτικά δε προς τούτο, προτείνουμε ένα σύστημα μοριοδότησης κατά την αξιολόγηση των επαγγελματιών υγείας με βάση τη συμβολή τους στις δράσεις αυτές. Ένα μείζον πρόβλημα για την οποιαδήποτε μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας είναι οι διαφορετικές εργασιακές σχέσεις των γιατρών. Η επιτροπή σας προτείνει το μοντέλο της πλήρους απασχόλησης, αλλά όχι της αποκλειστικής. Γιατί καταλήξατε στην πρόταση αυτή; Η πρότασή μας όσον αφορά στο σκέλος των εργασιακών σχέσεων είναι προκύπτουσα και απορρέει από κάποιες άλλες βασικές αρχές που έχουμε θέσει, όπως π.χ. την αύξηση της χρονικής διαθεσιμότητας των υπηρεσιών. Έχω πει πολλές φορές ότι «Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας με ωράριο δεν γίνεται». Συνεπώς, η πλήρης απασχόληση προκύπτει ως προϋπόθεση για την υλοποίηση του στόχου της 24ωρης λειτουργίας κάποιων δομών και την καλύτερη πρόσβαση των πολιτών σε τακτικά ιατρεία, ιδίως τις απογευματινές ώρες. Να θυμίσω το αυτονόητο, ότι δηλαδή το σύστημα υγείας (πρέπει να) υπηρετεί τους πολίτες και όχι τους λειτουργούς του. Εντούτοις, οι συνθήκες και οι όροι εργασίας συνδέονται με την επάρκεια και κυρίως με την ποιότητα των παρεχόμενων φροντίδων και υπό αυτό το πρίσμα είναι σταθερό μέρος της όποιας μεταρρύθμισης. Ωστόσο, το κυρίαρχο ζήτημα δεν είναι μόνο ο χρόνος της απασχόλησης. Πιο συγκεκριμένα, η πρότασή μας έχει ένα σκεπτικό και μια λογική αλληλουχία όσον αφορά μια σειρά ζητημάτων, όπως π.χ. η αποκλειστικότητα για τους δημόσιους λει-

τουργούς, οι διοικητικές αρμοδιότητες σε επίπεδο μονάδας, οι προοπτικές για τους νέους γιατρούς, ο ρόλος των ιδιωτικών δομών κ.ά. Ειδικότερα, σχετικά με την αποκλειστικότητα της απασχόλησης των γιατρών του νέου, ενιαίου δημόσιου συστήματος ΠΦΥ, αν και ως θέμα υπερβαίνει τους σκοπούς της μελέτης, τοποθετηθήκαμε με βάση τα δεδομένα της εποχής αρνητικά, τόσο λόγω του υφιστάμενου ύψους των αμοιβών όσο και με το σκεπτικό ότι από την «επίσημη» ιδιωτική δραστηριοποίηση των γιατρών, θα προκύψουν πρόσθετα έσοδα για το σύστημα από φόρους, εισφορές κ.λπ. Βεβαίως, στην περίπτωση αυτή θέσαμε ως όρο τη μη δυνατότητα σύμβασης με τον ΕΟΠΥΥ, επιλογή η οποία ανοίγει τον δρόμο για σύναψη σύμβασης σε νέους γιατρούς, που με τις παρούσες συνθήκες είναι αποκλεισμένοι από το σύστημα και για τον λόγο αυτό σπεύδουν να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό. Επιπλέον, προτείνουμε τη δυνατότητα των δημόσιων δομών να συνεργάζονται σε συμβολαιακή βάση με ιδιώτες γιατρούς όπου υπάρχουν ελλείψεις σε συγκεκριμένες υπηρεσίες, περιοχές και για συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Ακόμη δε πιο σημαντική είναι η διοικητική αυτοτέλεια που προτείνουμε σε επίπεδο μονάδας ΠΦΥ, η οποία, όταν δοκιμάστηκε πιλοτικά στην Κρήτη πριν από δέκα χρόνια, είχε πολύ θετικά αποτελέσματα. Η εφαρμογή των προτάσεών σας θα έχει ως αποτέλεσμα κάποιες μονάδες του πρώην ΙΚΑ και νυν του ΕΟΠΥΥ να κλείσουν; Ως προς αυτό είμαστε κάθετοι. Αναπαράγω την επισήμανση που περιλαμβάνεται στην Έκθεσή μας: «Το εν λόγω σχέδιο παρέμβασης για ένα ενιαίο, δημόσιο σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας προτείνεται να υλοποιηθεί σταδιακά, με τις δομές, το ανθρώπινο

15

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

δυναμικό και τον εξοπλισμό σε πλήρη λειτουργία». Φυσικά, μελλοντικά, όταν το σύστημα ανασχεδιαστεί με βάση τις ανάγκες των πολιτών, μπορεί κάποιες μονάδες να είναι σκόπιμο να συγχωνευτούν με κάποιες άλλες, καθώς και κάποιες νέες να πρέπει να αναπτυχθούν. Πάντως με τις παρούσες συνθήκες, δεν φαίνεται να περισσεύει κανείς. Το αντίθετο θα έλεγα. Μερικοί, αναφερόμενοι στις προτάσεις σας, λένε επικριτικά ότι προσπαθήσατε να μη θίξετε κανέναν και ότι «στρογγυλέψατε τις αιχμές». Όμως – προσθέτουν - χρειάζονται ριζικές τομές και θίγουν κατεστημένα

Η επιτυχία του εγχειρήματος θα εξαρτηθεί, σε μεγάλο βαθμό, από τους πόρους που θα διατεθούν, αλλά και από την προετοιμασία

16

/ Οκτώβριος 2013

συμφέροντα. Τι έχετε να τους πείτε; Η κριτική είναι πάντα ευπρόσδεκτη. Μάλιστα, η δική μας ομάδα την επεδίωξε καθώς, όπως γνωρίζετε, ζητήσαμε και τις απόψεις επτά εμπειρογνωμόνων με αναγνωρισμένο έργο στην ΠΦΥ και στους οποίους θέλω να εκφράσω, για μία ακόμα φορά, τις ευχαριστίες μου. Ωστόσο, όπως και οι προτάσεις, έτσι και η κριτική απαιτεί τεκμηρίωση. Κατά την άποψή μου, καλές μεταρρυθμίσεις είναι αυτές που υλοποιούνται. Οι άλλες, δηλαδή οι προτάσεις που παραμένουν σε επίπεδο σχεδίου - πρακτική στην οποία η χώρα μας έχει δυστυχώς μακρά παράδοση - έχουν την «πολυτέλεια» της μη κριτικής τους στην πράξη, στοιχείο το οποίο ίσως τις καθιστά και πιο «ελκυστικές», ιδίως στο πλαίσιο της επιστημονικής συζήτησης. Η πρότασή μας πάντως ανατρέπει πολλά

δεδομένα, άλλωστε έχει ήδη προκαλέσει και αντιδράσεις, αλλά σε καμία περίπτωση ένας μεταρρυθμιστικός σχεδιασμός δεν μπορεί να έχει ως αφετηρία ή, ακόμα χειρότερα, ως σκοπό το να θίξει κάποιους. Ο όποιος ρεαλισμός της προσέγγισης δεν συνιστά κατά τη γνώμη μου αδυναμία, αλλά προϋπόθεση, ίσως δε και πλεονέκτημα, αν θέλουμε επιτέλους να αλλάξει κάτι. Εκτός από τις δικές σας προτάσεις, έχουν υποβληθεί άλλες δύο: μία από την Επιτροπή που υποστηρίζεται από την Task Force και μία από τη διοίκηση του ΕΟΠΥΥ. Πιστεύετε ότι έχουν κάποια ενδιαφέρουσα πρόταση, την οποία θα μπορούσατε να εντάξετε στις δικές σας; Κατ’ αρχάς, θέλω να πω ότι είναι πολύ θετικό στοιχείο η ύπαρξη πλουραλισμού στον σχετικό διάλογο. Η κριτική και οι διαφορετικές προτάσεις που έχουν κατατεθεί αποτελούν τη βάση για την αναζήτηση της βέλτιστης επιλογής για τον πολίτη. Σε πολλά πάντως σημεία της πρότασής μας δεν είμαστε δογματικοί, όπως π.χ. στο ποιος θα αναλάβει την εποπτεία του όλου συστήματος, ενώ σε κάποια άλλα, όπως π.χ. ως προς τους πόρους που θα χρειαστούν, δεν πιστεύουμε ότι μπορούν να γίνουν «εκπτώσεις». Ωστόσο, από ένα σημείο κι έπειτα, η συζήτηση υπερβαίνει τον επιστημονικό διάλογο και σχεδιασμό και μετατίθεται σε επίπεδο πολιτικής πρακτικής. Εκεί, οι όροι είναι συνήθως διαφορετικοί, καθώς, δυστυχώς, η τεκμηρίωση δίνει τη θέση της στις σκοπιμότητες. Φυσικά, σε αυτήν τη διαδικασία δεν συμμετέχουμε, καθώς, όπως αναφέρουμε και στην Έκθεση, «ο προσανατολισμός της επιστημονικής επιτροπής είναι να συντάξει ένα επιστημονικό κείμενο-πρόταση πολιτικής υγείας, στη βάση

των δημοσιευμένων, επιστημονικά τεκμηριωμένων προτάσεων στο πεδίο της ΠΦΥ, λαμβάνοντας υπόψη τόσο την υφιστάμενη πραγματικότητα όσο και την αντίστοιχη διεθνή εμπειρία». Και επιπλέον: «η διαδικασία αναζήτησης απόψεων και προτάσεων από διακεκριμένους εμπειρογνώμονες και επιστημονικούς φορείς που ακολουθήθηκε, εντάσσεται στο πλαίσιο της επιδιωκόμενης – στο μέτρο του δυνατού – επιστημονικής σύγκλισης, ενώ πολιτικές συγκλίσεις και συναινέσεις αποτελούν αποκλειστική ευθύνη της Πολιτείας και δεν περιλαμβάνονται στο έργο της επιτροπής». Ας υποθέσουμε ότι οι προτάσεις σας υιοθετούνται πλήρως από την κυβέρνηση. Πόσος χρόνος θα χρειαστεί για την εφαρμογή τους; Υπάρχει πρόβλεψη για το κόστος; Κατά την άποψή μας, η επιτυχία του εγχειρήματος θα εξαρτηθεί, σε μεγάλο βαθμό, από τους πόρους που θα διατεθούν, αλλά και από την προετοιμασία. Συνεπώς, είναι αναγκαίο να βρεθεί η σωστή ισορροπία και να αποφευχθούν επιλογές αντίστοιχες με αυτές που οδήγησαν π.χ. τον ΕΟΠΥΥ σε μια εξαντλητική λειτουργία, σε περιορισμένο χρόνο, και με δραματικά μειωμένο προϋπολογισμό. Βεβαίως, η δική μας οπτική είναι αμιγώς επιστημονική και δεν γνωρίζει τυχόν άλλους περιορισμούς ή δεσμεύσεις που μπορεί να έχει η κεντρική διοίκηση. Αυτήν την «πολυτέλεια», απ’ ό,τι φαίνεται, δεν την έχει το Υπουργείο Υγείας, ωστόσο είναι αναγκαίο να δηλωθεί επιτακτικά στους δανειστές μας το ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές, που όντως έχει ανάγκη η χώρα, «υπονομεύονται» από τις ακραίες δημοσιονομικές πιέσεις, αλλά και από τα στενά χρονικά όρια που τίθενται για την υλοποίησή τους. •••

Οι υπηρεσίες των δημόσιων δομών πρέπει να παρέχονται και σε αυτούς – και δυστυχώς λόγω της κρίσης είναι πολλοί – που έχουν απολέσει το ασφαλιστικό δικαίωμα

17

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

• Τα κοινά σημεία και οι διαφορές των προτάσεων για την ΠΦΥ • Πιο πιθανή η υιοθέτηση ενός «κλειστού» δημόσιου συστήματος

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ

Οι προτάσεις για την ΠΦΥ Του Αιμίλιου Νεγκή

Μια σύγκριση των προτάσεων που κατέθεσαν ο ΕΟΠΥΥ και οι δύο επιτροπές ειδικών

Π

ολλά κοινά σημεία, αλλά και σημαντικές διαφορές, έχουν οι τρεις προτάσεις για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας που έχει στα χέρια του ο Υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης. Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν εντός του Νοεμβρίου και οι αλλαγές θα πρέπει να ξεκινήσουν από τις αρχές του 2014.

Όλα δείχνουν επίσης ότι τις περισσότερες πιθανότητες να υιοθετηθεί έχει το σχέδιο της επιτροπής που είχε συστήσει ο Ανδρέας Λυκουρέντζος, το έργο της οποίας στηρίζεται από την Task Force. Πρόεδρός της είναι ο Δρ Παύλος Θεοδωράκης, γενικός γιατρός, ο οποίος ήταν συντονιστής της «Επιτροπής Σοφών» επί Α. Λοβέρδου, ενώ πρόσφατα είχε διατελέσει και σύμβουλος της Φ. Σκοπούλη. Η εν λόγω επιτροπή προτείνει, εν ολίγοις, ένα «κλειστό» δημόσιο σύστημα, αποκλείοντας, επί της ουσίας, την πρόσβαση στους

18

ιδιώτες γιατρούς, γεγονός που έχει προκαλέσει τη σφοδρή αντίδραση των ιατρικών φορέων (ΠΙΣ, ΙΣΑ, ΕΝΙ-ΕΟΠΥΥ κ.ά.). Συνεπώς, αν ο κ. Γεωργιάδης επιλέξει τελικώς να εφαρμόσει αυτήν την πρόταση, θα έχει απέναντί του τους γιατρούς… Ας δούμε όμως τι περιλαμβάνει το επίμαχο σχέδιο, ποια είναι τα σημεία αιχμής και κυρίως ποιες είναι οι διαφορές με τις αντίστοιχες προτάσεις της επιτροπής Σουλιώτη και του ίδιου του ΕΟΠΥΥ, που ανακοινώθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα:

/ Οκτώβριος 2013

19

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Άξονες

Τι ισχύει

Επιτροπή Σουλιώτη

Τρόπος κάλυψης αναγκών

Παράλληλη λειτουργία δύο δημόσιων υποσυστημάτων, που απευθύνονται στο σύνολο σχεδόν του πληθυσμού της επικράτειας.

Διαμόρφωση ενός ενιαίου, δημόσιου συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, με την υπαγωγή σε αυτό όλων των δημόσιων δομών ΠΦΥ. Ενσωμάτωση στον στρατηγικό σχεδιασμό και του ιδιωτικού τομέα.

Εποπτεία

Ο ΕΟΠΥΥ εποπτεύει τα πολυιατρεία του, ενώ τα νοσοκομεία του ΕΣΥ τα Κέντρα Υγείας που υπάγονται σε αυτά.

Το σύστημα αποκτά διοικητική αυτονομία σε επίπεδο δομής ΠΦΥ, ενώ την εποπτεία την αναλαμβάνουν οι ΥΠΕ. Μη δογματική θέση – καταγραφή και της άποψης να αναλάβει την εποπτεία ο ΕΟΠΥΥ υπό την προϋπόθεση ότι έχει πλεονεκτήματα έναντι των ΥΠΕ.

Χρονική διαθεσιμότητα

Το σύστημα έχει περιορισμένη χρονική διαθεσιμότητα, ιδίως στα αστικά κέντρα.

Σε επίπεδο περιφέρειας, και σύμφωνα με τις ανάγκες υγείας του πληθυσμού, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής και τους διαθέσιμους πόρους, οργανώνεται η 24ωρη λειτουργία των δομών ΠΦΥ για την κάλυψη των έκτακτων αναγκών, καθώς και η επέκταση του ωραρίου λειτουργίας για προγραμματισμένες επισκέψεις.

Οικογενειακός γιατρός

Δεν λειτουργεί καθολικά.

Εισάγεται ο θεσμός του οικογενειακού γιατρού ως δικαίωμα του πολίτη και ως υποχρέωση του συστήματος υγείας έναντι των πολιτών. Δεν συνοδεύεται από αποκλεισμούς στην πρόσβαση σε γιατρούς ειδικότητας (με έμφαση στη διαχείριση των χρονίων νοσημάτων), αλλά ως σημείο αναφοράς για τη συγκέντρωση των πληροφοριών υγείας που αφορούν κάθε πολίτη που τον επιλέγει και την ολιστική προσέγγιση των αναγκών υγείας του. Ειδικότητες με ρόλο οικογενειακού γιατρού: Γενική Ιατρική, Παθολογία και Παιδιατρική.

Βασική δέσμη υπηρεσιών

Παρωχημένο και περιορισμένης εμβέλειας σύστημα, βασισμένο στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων με απουσία συστηματικής και ολοκληρωμένης παρακολούθησης.

Βασική δέσμη υπηρεσιών, με έμφαση στην πρόληψη και την προαγωγή υγείας, τη διαχείριση των παραγόντων κινδύνου και την υλοποίηση εθνικού προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου. Η δέσμη των υπηρεσιών διευρύνεται και περιλαμβάνει προληπτική οδοντιατρική και αντιμετώπιση των ψυχικών παθήσεων και των εξαρτήσεων.

Χρόνια νοσήματα

Νοσοκεντρικό υπόδειγμα, με έμφαση στη διαχείριση των οξέων εξάρσεων της νόσου και απουσία συστηματικής παρακολούθησης, με συμμετοχή του ασθενούς (εκπαίδευση) στη διαχείριση της νόσου του.

Λειτουργία Ομάδας Διαχείρισης Χρονίως Πασχόντων, με επίκεντρο τον οικογενειακό γιατρό και τη συμμετοχή γιατρών ειδικοτήτων, καθώς και άλλων επαγγελματιών υγείας. Ενεργοποίηση και εκπαίδευση του ασθενούς στη διαχείριση της νόσου του.

Σχέσεις εργασίας

Πολλαπλές σχέσεις με διαφορετικό καθεστώς αμοιβών, ωρών απασχόλησης και αποκλειστικότητας.

Σταδιακή σύγκλιση του πλαισίου συνεργασίας των γιατρών με το νέο σύστημα, με την υιοθέτηση της πλήρους απασχόλησης για όλους τους γιατρούς που υπηρετούν στο νέο δημόσιο σύστημα παροχής υπηρεσιών ΠΦΥ. Πρόβλεψη για τη σύναψη συμβάσεων με ιδιώτες για την κάλυψη συγκεκριμένων, ως προς το είδος, τον χώρο και τον χρόνο, αναγκών.

20

/ Οκτώβριος 2013

Task Force

Πρόταση ΕΟΠΥΥ

Δημιουργία ενός καθολικού, ενιαίου και ολοκληρωμένου συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Καμία μέριμνα για τον ιδιωτικό τομέα.

Δημιουργία ενιαίου φορέα, ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία των δημόσιων και των ιδιωτικών συμβεβλημένων δομών ΠΦΥ με τη μορφή Δικτύων. Ασάφεια όσον αφορά τη δημιουργία νέου φορέα ή νέας Γενικής Διεύθυνσης υπό τον ΕΟΠΥΥ ή τη λειτουργία κάτω από το υφιστάμενο οργανόγραμμά του.

Επιχειρησιακός μετασχηματισμός των πολυιατρείων του ΕΟΠΥΥ και των Κέντρων Υγείας του ΕΣΥ και υπαγωγή τους στις ΥΠΕ.

Ο ΕΟΠΥΥ αναλαμβάνει τη διοίκηση, τον προϋπολογισμό, τον συντονισμό και τον έλεγχο των δράσεων της ΠΦΥ. Ενσωματώνονται σε αυτόν τα Κέντρα Υγείας του ΕΣΥ, καθώς και ο προϋπολογισμός τους. Ο Οργανισμός παραμένει πάροχος και αγοραστής υπηρεσιών υγείας.

24ωρη κάλυψη για έκτακτα περιστατικά, έγκαιρη αντιμετώπιση για μη επείγουσες περιπτώσεις.

Ολοήμερη λειτουργία (8 π.μ.-8.μ.μ.) και 24ωρη λειτουργία όπου απαιτείται, με στόχο να διασφαλίζεται η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας.

Καθιέρωση του θεσμού του οικογενειακού γιατρού, με την υποχρεωτική εγγραφή του πολίτη στο μητρώο του οικογενειακού γιατρού, την υποχρεωτική έκδοση παραπεμπτικού για επίσκεψη στην εξειδικευμένη και δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας/ gatekeeping (εξαιρέσεις σε χρόνιους ασθενείς και επιλεγμένα νοσήματα). Ειδικότητες με ρόλο οικογενειακού γιατρού: Γενική ιατρική και παθολογία («υπό συζήτηση» η Παιδιατρική και άλλες ειδικότητες).

Υιοθέτηση του θεσμού, όχι όμως ως υποχρεωτικής πύλης εισόδου στο σύστημα, αλλά στη βάση της διευκόλυνσης της πρόσβασης στο σύστημα περίθαλψης (gate-opening). Ειδικότητες με ρόλο οικογενειακού γιατρού: Γενική Ιατρική, Παθολογία, Καρδιολογία, Γυναικολογία και Παιδιατρική.

Διασφάλιση μιας επαρκούς, αποτελεσματικής και αποδοτικής δέσμης υπηρεσιών υγείας (όλες τις δραστηριότητες που αφορούν στην προστασία της υγείας, στην πρόληψη της ασθένειας, στη φροντίδα υγείας και στην αποκατάσταση). Δεν υπάρχει σαφής αναφορά για τη δέσμη υπηρεσιών η οποία παραπέμπεται προς ορισμό στο Υπουργείο Υγείας.

ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ

ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ

ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ

Ωστόσο, αναφέρει ότι τα δίκτυα ΠΦΥ στελεχώνονται από γενικούς γιατρούς, ειδικούς γιατρούς, οδοντιάτρους, νοσηλευτές, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, επισκέπτες υγείας, τεχνολόγους ειδικοτήτων ως συγκροτημένη ομάδα υγείας, σύμφωνα με το πνεύμα και τις αρχές της Alma Ata του Π.Ο.Υ.

(Αντίθετα, με τη μετακίνηση γιατρών ειδικοτήτων στα νοσοκομεία, αντί να επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη δυνατή συγκράτηση των πολιτών σε εξωνοσοκομειακό επίπεδο, αυξάνεται η επιβάρυνση των νοσοκομείων και το κόστος των παρεχομένων υπηρεσιών). Τοποθέτηση υπέρ της πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης των γιατρών και μετακίνηση των γιατρών ειδικοτήτων από τα πολυιατρεία του ΕΟΠΥΥ στα νοσοκομεία του ΕΣΥ. Αξιοποίηση του θεσμού του επικουρικού προσωπικού σε περιόδους αιχμής ή σε περίπτωση έλλειψης επαγγελματιών υγείας. Μη πρόβλεψη για σύναψη συμβάσεων.

Διατήρηση των υφιστάμενων εργασιακών σχέσεων. Δίνεται η δυνατότητα στους γιατρούς να αιτηθούν την αλλαγή του υφιστάμενου καθεστώτος τους και τη μετατροπή της σύμβασής τους, σύμφωνα με τις ανάγκες που προκύπτουν. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα, εφόσον ο γιατρός καλείται και επιθυμεί, να παράγει επιπλέον έργο και να αποζημιώνεται με βάση τον κανόνα της ίσης αμοιβής για ίσο έργο.

21

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Άξονες

Τι ισχύει

Επιτροπή Σουλιώτη

Νέοι γιατροί

Σήμερα είναι αποκλεισμένοι από τη συνεργασία με το δημόσιο σύστημα, καθώς δεν μπορούν να συμβληθούν με τον ΕΟΠΥΥ.

Με την υιοθέτηση σφαιρικών και περιφερειακών προϋπολογισμών που προτείνεται, παρέχεται η δυνατότητα σύναψης και νέων συμβάσεων τόσο του ΕΟΠΥΥ όσο και των Κ.Υ. (στο πλαίσιο του ευρύτερου σχεδιασμού σε επίπεδο περιφέρειας) με ιδιώτες, χωρίς περιορισμό ως προς τον αριθμό τους, αλλά με δεσμεύσεις ως προς το παραγόμενο έργο –σύμφωνα με τις ανάγκες– και τη διαδικασία αξιολόγησης.

Τρόπος αποζημίωσης

Πάγια αντιμισθία με διαφορετικό ύψος, ανάλογα με τον φορέα απασχόλησης και κατά πράξη και περίπτωση για την άσκηση ιδιωτικού έργου. Καμία σύνδεση της αποζημίωσης με την ποιότητα και τα αποτελέσματα.

Οι ειδικότητες που θα αναλάβουν ρόλο οικογενειακού γιατρού προτείνεται όπως αμειφθούν στη βάση ενός σύνθετου συστήματος το οποίο θα περιλαμβάνει: α) κατά κεφαλήν αμοιβή (capitation) και, επιπλέον, β) αμοιβή στη βάση αποτελεσμάτων και στη βάση της διαχείρισης πολλαπλών προβλημάτων, την υποστήριξη δράσεων πρόληψης κ.λπ. Για τις υπόλοιπες ειδικότητες είναι αναγκαίο να εφαρμοστούν πολιτικές αποζημίωσης στη βάση του όγκου των παρεχόμενων φροντίδων (αντίστροφη σχέση). Σε κάθε περίπτωση, το όλο σύστημα αποζημίωσης θα πρέπει να ενταχθεί στο πλαίσιο ενός συνολικού, καθώς και επιμέρους περιφερειακών προϋπολογισμών ΠΦΥ.

Κατ’ οίκον φροντίδα και νοσηλευτής ΠΦΥ

Η κατ’ οίκον φροντίδα εφαρμόζεται πολύ περιορισμένα, με αποτέλεσμα μια βασική αρχή της ΠΦΥ, ήτοι ο προσανατολισμός του συστήματος υγείας προς τον πολίτη να μην μπορεί να υλοποιηθεί. Ο κανονισμός παροχών του ΕΟΠΥΥ ουσιαστικά δεν προβλέπει κατ’ οίκον νοσηλεία παρά το ότι, όπου έχει εφαρμοστεί, έχει επιφέρει πολύ θετικά αποτελέσματα και σε οικονομικούς όρους.

Ιατρικός φάκελος - κάρτα υγείας

Παρά τα τεράστια άλματα που έχουν συντελεστεί Με σημείο αναφοράς την ηλεκτρονική με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, η σχετική συνταγογράφηση, προτείνεται όπως ξεκινήσει άμεσα η ενσωμάτωση, στην εφαρμογή της πληροφορία δεν έχει αξιοποιηθεί επαρκώς. ΗΔΙΚΑ, ενός ατομικού αρχείου υγείας (Patient Summary). Στη συνέχεια, αυτό θα ενσωματωθεί στην κάρτα υγείας και θα διασυνδέεται με τον ηλεκτρονικό φάκελο του ασθενούς.

Πιστοποίηση της ποιότητας

Δεν έχει τεθεί ως προϋπόθεση, ιδίως για τις δημόσιες δομές, με αποτέλεσμα να μη διασφαλίζεται η ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας σε πολλά σημεία του συστήματος. Επιπλέον, η μη σύνδεση της ποιότητας με το θέμα της αποζημίωσης δημιουργεί αντικίνητρα για τη βελτίωση του επιπέδου της παρεχόμενης φροντίδας.

22

/ Οκτώβριος 2013

Εισάγεται η κατ’ οίκον φροντίδα, με την ενεργοποίηση του ρόλου του νοσηλευτή ΠΦΥ, αλλά και άλλων επαγγελματιών υγείας, οι οποίοι συγκροτούν μια ειδική ομάδα που έχει ως σημείο αναφοράς τον οικογενειακό γιατρό και συνεργάζεται με γιατρούς ειδικοτήτων όπου απαιτείται.

Προτείνεται η θέσπιση στόχων ποιότητας για όλες τις δομές, δημόσιες και ιδιωτικές και η σύνδεσή τους τόσο με την αποζημίωση όσο και με τη δυνατότητα περαιτέρω παροχής υπηρεσιών υπό δημόσια κάλυψη

Task Force

Πρόταση ΕΟΠΥΥ

ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΑΝΑΦΟΡΑ

Στο πλαίσιο των Δικτύων ΠΦΥ προβλέπεται η ενσωμάτωση ιδιωτών παρόχων μέσω μιας «συμβολαιακής συφωνίας» με τους ιατρικούς συλλόγους. Στόχος η ενίσχυση των δικτύων με το «μέγιστο δυνατό αριθμό συμβεβλημένων γιατρών».

(Επιπροσθέτως, απουσιάζει κάθε αναφορά στους ιδιώτες γιατρούς)

Η αμοιβή των οικογενειακών γιατρών θα υπολογίζεται με βάση τον αριθμό των εγγεγραμμένων σε αυτών πολιτών, τον αριθμό των εφημεριών (max 32 ώρες τον μήνα), καθώς και με βάση πρόσθετα κριτήρια που θα εξασφαλίζουν την ισότιμη πρόσβαση των ασθενών όλων των κοινωνικών ομάδων στην πρωτοβάθμια περίθαλψη. Σφαιρικοί περιφερειακοί προϋπολογισμοί, οι οποίοι θα λαμβάνουν υπ’ όψιν, εκτός του μεγέθους του πληθυσμού, και παράγοντες οι οποίοι δύνανται να αντανακλούν την ανάγκη για φροντίδα υγείας.

Οι συμβεβλημένοι οικογενειακοί γιατροί/γιατροί αναφοράς (γενικοί γιατροί, παθολόγοι, καρδιολόγοι, γυναικολόγοι και παιδίατροι) αποζημιώνονται με βάση την κατά κεφαλήν αποζημίωση, με το ετήσιο εισόδημά τους να διαμορφώνεται αναλόγως των εγγεγραμμένων ασθενών. Επιπροσθέτως, εισάγονται πρόσθετα κριτήρια (π.χ. διαχείριση χρόνιων ασθενών, ηλικιακός παράγοντας, κατ’ οίκον επίσκεψη, άσκηση ιατρικής σε άγονες και παραμεθόριες περιοχές κ.λπ.), τα οποία αίρουν τα μειονεκτήματα της συγκεκριμένης μεθόδου, προάγουν την ισότιμη πρόσβαση των ασθενών και ενισχύουν την πρωτοβάθμια περίθαλψη, ενώ ταυτόχρονα περιορίζουν τη διόγκωση της ζήτησης προς τα νοσοκομεία. Οι γιατροί λοιπών ειδικοτήτων αποζημιώνονται με αμοιβή κατά πράξη και περίπτωση, σε συνάρτηση με τον όγκο των παραγόμενων υπηρεσιών και τον σφαιρικό προϋπολογισμό του Νομαρχιακού Δικτύου ΠΦΥ.

Μέρος της δέσμης των παρεχομένων υπηρεσιών από το Κ.Υ. χωρίς συγκεκριμένη αναφορά ή σχέδιο.

ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ

ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΣΑΦΗ ΑΝΑΦΟΡΑ

Καθιερώνεται η «κάρτα υγείας», η οποία παρέχει πληροφορίες για το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς και καταγράφει την πορεία του εντός του συστήματος. Οι κινήσεις του ασθενούς σε συμβεβλημένα διαγνωστικά και κλινικές, εφόσον έχουν υψηλό κόστος, εκτελούνται μετά από έγκριση των μονάδων του δικτύου, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα προκλητής ζήτησης.

ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΣΑΦΗ ΑΝΑΦΟΡΑ

Πιστοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών δομών με κοινούς όρους και προϋποθέσεις και σύνδεση της ποιότητας με την αποζημίωση.

(Εθνικά πρότυπα, συμπεριλαμβανομένων και των ελάχιστων επιτρεπομένων προτύπων φροντίδας. Υιοθέτηση κλινικών κατευθυντηρίων οδηγιών, στο πλαίσιο της επιστημονικά τεκμηριωμένης κλινικής πράξης).

23

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Άξονες

Τι ισχύει

Επιτροπή Σουλιώτη

Χρηματοδότηση

Όσον αφορά στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, η Ελλάδα εμφανίζει ήδη μείωση των δαπανών κατά 18% μεταξύ του 2009 και του 2011. Η μείωση αυτή, σε συνδυασμό με τις διαρκείς αναθεωρήσεις του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα η πρόβλεψη δαπάνης για ΠΦΥ να μην ξεπερνά το 8% του συνολικού προϋπολογισμού του Οργανισμού, καθιστούν σχεδόν βέβαιη την αδυναμία κάλυψης των σχετικών αναγκών υγείας των πολιτών στο άμεσο μέλλον.

Η Επιτροπή υπολογίζει ότι για την υποστήριξη ενός αποτελεσματικού συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας απαιτείται μια μετατόπιση πόρων, έτσι ώστε οι σχετικές δαπάνες να μην υπολείπονται του 15% των δημοσίων δαπανών του συστήματος υγείας. Η κατανομή του ποσοστού αυτού στις διάφορες δομές είναι αναμενόμενο να διαφέρει μεταξύ των περιφερειών, ενώ το ζητούμενο είναι οι απαιτούμενοι πόροι να διασφαλιστούν από τη συγκράτηση των ασθενών σε αυτό το επίπεδο φροντίδας, στόχος ο οποίος άλλωστε είναι ευρύτατα διαδεδομένος διεθνώς.

Επισημάνσεις

Επιτροπή Σουλιώτη

Task Force

Επικέντρωση του ΕΟΠΥΥ στην κύρια αποστολή του ως εθνικού ασφαλιστικού φορέα υγείας και ενδυνάμωση του ρόλου του ως αγοραστή υπηρεσιών υγείας, με ταυτόχρονη κατάργηση του διττού του ρόλου ως αγοραστή και παρόχου υπηρεσιών υγείας. Η Επιτροπή υπογραμμίζει την ανάγκη επαναπροσδιορισμού των πόρων που διατίθενται για την ΠΦΥ στην Ελλάδα, καθώς, με τα σημερινά δεδομένα, φαίνεται πως οι ανάγκες των πολιτών έχουν υποεκτιμηθεί. Καθολική κάλυψη με τον προσδιορισμό μιας βασικής Η πρόταση έχει ως επίκεντρο τον πολίτη, η δε δέσμης υπηρεσιών προς όλους τους πολίτες. βασική δέσμη υπηρεσιών που οριοθετείται, πρέπει να παρέχεται από το νέο, ενιαίο δημόσιο Οικονομικά προσιτές υπηρεσίες σε όλους. σύστημα ΠΦΥ σε όλους, συμπεριλαμβανομένων και όσων έχουν απολέσει το ασφαλιστικό δικαίωμα. Το εν λόγω σχέδιο παρέμβασης για ένα ενιαίο, δημόσιο σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, προτείνεται να υλοποιηθεί σταδιακά, με τις δομές, το ανθρώπινο δυναμικό και τον εξοπλισμό σε πλήρη λειτουργία.

24

/ Οκτώβριος 2013

Αξιοποίηση των δυνατοτήτων της κινητικότητας (Υπαρκτός εδώ ο κίνδυνος κλεισίματος μονάδων ΠΦΥ του ΕΟΠΥΥ, περιορισμού των σημείων επαφής του πολίτη με το σύστημα ΠΦΥ, με τελικό αποτέλεσμα την επιβάρυνση των Κ.Υ. και την αυξημένη μετακίνηση πολιτών στα νοσοκομεία).

Task Force

Πρόταση ΕΟΠΥΥ

Ο προϋπολογισμός για το 2014 θα στηριχθεί στους προϋπολογισμούς για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας του ΕΟΠΥΥ και του ΕΣΥ για το 2013, ενώ για το 2015 θα αναπτυχθεί μέσω αλγορίθμου κατανομής, με σταδιακή προσαρμογή, σε περίπτωση μεγάλων αποκλίσεων.

Διαμόρφωση του κλειστού-σφαιρικού προϋπολογισμού ανά Περιφερειακή Ενότητα, προκύπτει στη βάση ιστορικών απολογιστικών στοιχείων και ειδικότερα, αφενός του μεγέθους του πληθυσμού και αφετέρου παραγόντων οι οποίοι σχετίζονται με τα επιδημιολογικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού ευθύνης. Η ιδιομορφία συγκεκριμένων γεωγραφικών περιοχών δίνει τη δυνατότητα συνεκτίμησης πρόσθετων παραγόντων. Πιθανές εξοικονομήσεις στον ετήσιο προϋπολογισμό θα διατίθενται στο δίκτυο προς επένδυση σε επιμέρους δράσεις και προγράμματα προς αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Πρόταση ΕΟΠΥΥ Η διατήρηση της διπλής ιδιότητας του ΕΟΠΥΥ (αγοραστή – παρόχου) εγγυάται αφενός την εισαγωγή συνθηκών ανταγωνισμού στην αγορά και τον έλεγχο των μονοπωλιακών τάσεων από μέρους των παρόχων του ιδιωτικού τομέα, και αφετέρου την οικονομική αποδοτικότητα του συστήματος, τον καλύτερο έλεγχο των δαπανών, αλλά και τη διασφάλιση ενός στοιχειώδους πακέτου παροχών στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Εισάγονται νέοι θεσμοί, όπως η Μονάδα Ανάλυσης και Τεκμηρίωσης, η Επιτροπή Διαπραγμάτευσης και η Επιτροπή Βέλτιστης Πρακτικής Κλινικού Ελέγχου, που θα υποστηρίξουν επιστημονικά τους στόχους του ΕΟΠΥΥ, ως αγοραστή και παρόχου υπηρεσιών υγείας. Προτείνεται η επανεξέταση του τρόπου και των πηγών χρηματοδότησης του ΕΟΠΥΥ, και ειδικότερα του ύψους της κρατικής επιχορήγησης και του ύψους των εισφορών. Επιπλέον, προτείνεται η υιοθέτηση πρόσθετων εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης, που θα εξασφαλίσουν σε βάθος χρόνου τη βιωσιμότητα του Οργανισμού. Ως, εκ τούτου, μπορεί να εξετασθεί η αύξηση του φόρου (α) στον καπνό, (β) τα οινοπνευματώδη ποτά, (γ) τα αναψυκτικά με υψηλή συγκέντρωση σακχάρου και (δ) στα τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε άλας και κορεσμένα λιπαρά, και η μεταφορά των εσόδων από την επιβολή του πρόσθετου φόρου στον ΕΟΠΥΥ. Η διαμόρφωση ενιαίου, δημόσιου συστήματος ΠΦΥ, με την υπαγωγή όλων των δημόσιων δομών ΠΦΥ υπό τον ΕΟΠΥΥ και τη σύσταση επιμέρους Γενικών Διευθύνσεων, αποτελεί επιτακτική ανάγκη, προκειμένου να διασφαλιστεί η πρόσβαση των πολιτών, και ιδιαιτέρως των ευπαθών ομάδων, στο σύστημα υγείας.

Ανακατανομή των υπαρχουσών δομών, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός νέου χάρτη υπηρεσιών ΠΦΥ, μέσω συγχωνεύσεων, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο, αλλά και διατήρηση/ενίσχυση ή και δημιουργία νέων δομών, αρτιότερα στελεχωμένων και εξοπλισμένων, ώστε να καθίσταται εφικτή η εξυπηρέτηση των πολιτών και η υλοποίηση και επίτευξη των υγειονομικών στόχων.

25

ΕΡΕΥΝΑ

•Το 39% των πολιτών που είχαν νοσηλευθεί σε δημόσια νοσοκομεία αναφέρει τουλάχιστον μία άτυπη πληρωμή προς γιατρούς •Στον ιδιωτικό τομέα, το 24% των ατόμων που επισκέφθηκαν ιδιωτικά ιατρεία δεν έλαβαν απόδειξη

Το "φακελάκι" κρίση "δεν θωρεί" της Βασιλικής Αγγουρίδη

Παρά την κρίση, οι πληρωμές «κάτω από το τραπέζι» καλά κρατούν

Τ

ελευταία «νησίδα» σε μια «θάλασσα» προβλημάτων για τους περισσότερους πολίτες στην Ελλάδα της κρίσης αποτελεί η Υγεία: το πολυτιμότερο αγαθό, που πρέπει να διασφαλιστεί πάση θυσία και με οποιοδήποτε κόστος. Η ανάγκη αυτή αποτελεί και το πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη φαινομένων παραοικονομίας, τα οποία ούτε η γενικότερη οικονομική κρίση ούτε τα μέτρα για την αντιμετώπισή τους ούτε ο περιορισμός των εισοδημάτων δεν κατάφεραν να εξαλείψουν. Αποδεικνύεται, λοιπόν, πως το «φακελάκι» διαθέτει βαθιές ρίζες στην ελληνική κοινωνία.

Οι λόγοι, όπως περιγράφουν οι ειδικοί, σχετίζονται με την ανασφάλεια που βιώνει ο ασθενής στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, μια ανασφάλεια, η οποία προφανώς μεγεθύνεται στα χρόνια των μνημονίων. Στο Δη-

26

μόσιο Σύστημα Υγείας, ο ασθενής έρχεται αντιμέτωπος με συνωστισμό, αναμονή, εντάσεις και λίστες, συνθήκες που μόνο άγχος και ανασφάλεια μπορούν να προκαλέσουν, αισθήματα που με τη σειρά τους

/ Οκτώβριος 2013

27

ΕΡΕΥΝΑ

Η

αδυναμία επιλογής των αγαθών και των υπηρεσιών υγείας από τον ασθενή ευνοεί τις «άτυπες πληρωμές»

Τ

ο 35% των πολιτών ζήτησε απόδειξη και τελικά πλήρωσε περισσότερα από την αρχική τιμή για την επίσκεψη

28

ενισχύουν την επιθυμία του να παρακάμψει τη γραφειοκρατία. Έτσι, στρέφεται είτε στον ιδιωτικό τομέα είτε στην κρυφή αμοιβή, το γνωστό σε όλους «φακελάκι». Σε εισήγησή τους στο «15ο Πανελλήνιο Συνέδριο Management Υπηρεσιών Υγείας», ο Οικονομολόγος Υγείας Δ. Αντώνογλου, η τ. Πρόεδρος του Δ.Σ. του Κ.Ε.Κ.Υ.Κ.Α.ΜΕΑ. Κυκλάδων Π. Κουφοπούλου (BSc. Κοινωνικής Πολιτικής, MSc. Κράτος & Δημόσια Πολιτική) και ο Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς Αθ. Βοζίκης μίλησαν για ένα φαινόμενο που εδραιώνεται τα τελευταία χρόνια, χάρη στη γρήγορη μεγέθυνση του συστήματος με ιδιαίτερα ανορθολογικό τρόπο, αλλά και στην ελαχιστοποίηση της κυριαρχίας και του ρόλου του καταναλωτή στην αγορά υπηρεσιών υγείας, λόγω έλλειψης πληροφόρησης. Οι «πρόσθετες αμοιβές» αφορούν σε γιατρούς, νοσηλευτές, φυσικοθεραπευτές, μαίες, οδοντοτεχνίτες κ.ο.κ. και συνδυάζονται, σχεδόν πάντα, με υψηλό επίπεδο φοροδιαφυγής, διαφθοράς και παραοικονομίας. Κατά τους εισηγητές είναι αυτή η διαδικασία που οδηγεί, σε μεγάλο βαθμό, το κάθε υγειονομικό σύστημα, διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα, σε αμφισβήτηση και υποχρηματοδότηση. Οι «άτυπες πληρωμές» (out – of – pocket payments), οι οικονομικές, δηλαδή, συναλλαγές που δεν καταγράφονται, ευνοούνται από το γεγονός ότι η επιλογή των αγαθών και υπηρεσιών υγείας δεν προσδιορίζονται από τον χρήστη, αλλά από τον προμηθευτή – γιατρό. Εκτιμάται, λοιπόν, ότι ανέρχονται στο 95% των ιδιωτικών δαπανών υγείας! Στην άλλη «όχθη» της Υγείας, στον δημόσιο τομέα, η κρίση ελάχιστα έχει μειώσει τα φαινόμενα παραοικονομίας, όπως θα

/ Οκτώβριος 2013

μπορούσε κανείς να φανταστεί. Σχεδόν τέσσερις στους δέκα Έλληνες συνεχίζουν να δίνουν «φακελάκι» για να νοσηλευθούν σε δημόσιο νοσοκομείο, είτε με δική τους πρωτοβουλία είτε μετά από «αίτημα» των γιατρών, όπως προκύπτει από έρευνα που πραγματοποίησαν το 2012 ο Δημήτρης και ο Γιώργος Αντώνογλου, σε δείγμα 300 ατόμων στη Θεσσαλονίκη. Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι το 39% των πολιτών που είχαν νοσηλευθεί σε δημόσια νοσοκομεία αναφέρουν τουλάχιστον μία άτυπη πληρωμή προς γιατρούς. Αν και, ως επί το πλείστον, οι ασθενείς δίνουν «φακελάκι» μετά από «αίτημα» των γιατρών, υπάρχουν και ασθενείς οι οποίοι δίνουν από μόνοι τους χρήματα στους γιατρούς, είτε για να μειώσουν τον χρόνο αναμονής πριν από μια επέμβαση και να εξασφαλίσουν καλύτερη εξυπηρέτηση, είτε μετά από ένα χειρουργείο για να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους. Στον ιδιωτικό τομέα, το 24% των ατόμων που επισκέφθηκαν ιδιωτικά ιατρεία δεν έλαβε απόδειξη. Μάλιστα, όπως υποστηρίζουν, οι περισσότεροι δεν ενημερώθηκαν καν για το κόστος της ιατρικής επίσκεψης με απόδειξη. Μόλις 27 ασθενείς έλαβαν απόδειξη, χωρίς προσπάθεια από πλευράς γιατρού να αποφευχθεί η έκδοσή της. Σε σημαντικό τμήμα των πολιτών η πρακτική της μη έκδοσης απόδειξης, που τους επιτρέπει να «γλιτώσουν χρήματα», είναι πλήρως αποδεκτή. Το 32% των ερωτηθέντων δελεάστηκε από την οικονομικότερη τιμή άνευ αποδείξεως. Αντίθετα, το 35% των πολιτών ζήτησε απόδειξη και τελικά πλήρωσε περισσότερα από την αρχική τιμή για την επίσκεψη. Στην παγκόσμια κατάταξη της διαφθοράς,

η Ελλάδα βρίσκεται στην 94η θέση, αναφορικά με τις άτυπες πληρωμές στον χώρο της Υγείας, μαζί με τη Μολδαβία. Μελέτες στη χώρα μας εμφανίζουν το 25% των συμμετεχόντων να έχουν καταβάλει άτυπες πληρωμές, ενώ στη Μολδαβία οι τελευταίες σχετίζονται με το οικονομικό επίπεδο των ερωτηθέντων. Βέβαια, υψηλότερα ποσοστά, μεταξύ κρατών-μελών της Ε.Ε., καταγράφονται στη Λετονία, με 50%, καθώς και στη Ρουμανία, με 41%. Στον αντίποδα, το χαμηλότερο ποσοστό άτυπων πληρωμών συναντάται στην Τσεχία με μόλις 5%, την ώρα, βέβαια, που συνολικά βρίσκεται στην 54η θέση σε επίπεδα διαφθοράς, με ποσοστό παραοικονομίας στο 17%. Το 2010, σε μελέτη που έγινε σχετικά με την παραοικονομία στα μαιευτήρια, διαπιστώθηκε ότι το 74,4% των γυναικών έδωσε «φακελάκι» στον γιατρό, με το μεγαλύτερο ποσοστό εξ αυτών (44,4%) να έχει γεννήσει με καισαρική τομή και το 30% με φυσιολογικό τοκετό. Επίσης, το 37,5% «ασήμωσε» τους νοσοκόμους, το 45,6% τις μαίες και το 33,7% τους τραυματιοφορείς. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τον τοκετό είναι 14,4%, 24,4% και 14,4%. Αποκαλυπτικά ήταν και τα στοιχεία μελέτης από τον καθηγητή Κ. Σουλιώτη, που διεξήχθη τον Δεκέμβρη του 2009 και τον Ιανουάριο του 2010, με πανελλήνιο δείγμα 2.741 ατόμων. Το 59,8% των ερωτηθέντων που έκαναν χρήση των υπηρεσιών Υγείας το 12μηνο πριν την έρευνα, δεν έλαβαν απόδειξη για τα χρήματα που κατέβαλαν, κατά 28,1% από ιδιώτη γιατρό ή οδοντίατρο, κατά 24,3% σε δημόσιο νοσοκομείο, κατά 13,3% σε ιδιωτικό διαγνωστικό κέντρο και κατά 7,8% σε ιδιωτική κλινική. Η πλειοψηφία των πο-

λιτών αυτών κατέβαλε τα χρήματα για να τύχει καλύτερης αντιμετώπισης (σε πολυιατρεία ασφαλιστικού ταμείου 29,4%) ή ακόμη και για να μειώσει τον χρόνο αναμονής (86,6% σε ιδιωτικό διαγνωστικό κέντρο). Υπολογίζεται πως η παραοικονομική δραστηριότητα στην Υγεία κυμαίνεται από 27% έως 65% επί της συνολικής ιδιωτικής δαπάνης υγείας, αντιστοιχώντας στο 0,34% έως 1,9% του Α.Ε.Π. Για το 2005, έρευνα προσδιόρισε τις «υπόγειες» πληρωμές στα δημόσια νοσοκομεία στα 176 εκατ. ευρώ. Έτσι, με δεδομένο το ότι οι άτυπες πληρωμές αντανακλούν μόλις το 10% της συνολικής παραοικονομικής δραστηριότητας στον χώρο της υγείας στη χώρα μας, το 2005 η συνολική παραοικονομία στην Υγεία ήταν ίση με 1,76 δισ. ευρώ ή με το 29% της συνολικής ιδιωτικής δαπάνης υγείας στη χώρα. Σύμφωνα με τους εισηγητές, οι άμεσες πληρωμές από τους πολίτες αντιστοιχούν στο 37,9% και «ως εκ τούτου αμφισβητείται ο δημόσιος χαρακτήρας του συστήματος υγείας». Η χρηματοδότηση του συστήματος από τον κρατικό προϋπολογισμό είναι μόλις στο 29,1% του συνόλου των δαπανών υγείας και από την κοινωνική ασφάλιση στο 31,2%. Όπως επεσήμαναν στην παρουσίασή τους στο συνέδριο, το οξύτατο πρόβλημα της υψηλής ιδιωτικής δαπάνης ενισχύεται και από την επίπτωση του φορολογικού συστήματος στην Ελλάδα, που είναι αντίστροφα προοδευτική λόγω της εκτεταμένης φοροδιαφυγής, αλλά και του μεγάλου όγκου παραοικονομίας. «Έτσι, αποτυγχάνει η δικαιοσύνη στη χρηματοδότηση του συστήματος υγείας και οι δαπάνες υγείας επιβαρύνουν υπέρμετρα τα χαμηλότερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα». •••

Μ

ελέτη για την παραοικονομία στα μαιευτήρια έδειξε πως το 74,4% των γυναικών έδωσε «φακελάκι» στον γιατρό

29

ΕΡΕΥΝΑ

• Τα τελευταία χρόνια καταγράφεται μείωση στην ετήσια κατανάλωση τσιγάρων • Ευθύνες στο κράτος για την αδυναμία εφαρμογής του αντικαπνιστικού νόμου επιρρίπτουν οι πολίτες

ΚΑΠΑ Research

"Φούμαρα" η απαγόρευση του καπνίσματος της Βασιλικής Αγγουρίδη

Θυμωμένοι οι Έλληνες με το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους

Μ

ια βόλτα σε καφετέριες και εστιατόρια ανά την Ελλάδα αρκεί για να διαπιστώσει κανείς πως ο αντικαπνιστικός νόμος έμεινε στα χαρτιά. Οι έλεγχοι αποδείχθηκαν ανύπαρκτοι και οι επιπτώσεις για τους παραβάτες ελάχιστες μπροστά στο κέρδος που επιφέρει η εξυπηρέτηση του καπνιστή.

Την παραπάνω διαπίστωση επιβεβαιώνει και η έρευνα της ΚΑΠΑ Research για λογαριασμό του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, στην οποία το 92,5% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι έχει βρεθεί τον τελευταίο χρόνο σε χώρους που άλλοι καπνίζουν, παρότι απαγορευόταν. Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως, αν και ελάχιστοι διαμαρτύρονται για την πα-

30

ράβαση του νόμου, η συντριπτική πλειονότητα των ερωτηθέντων στην έρευνα δηλώνουν θυμωμένοι. Συγκεκριμένα, θυμό για το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους εκφράζει το 74%, ενώ μόνο το 24,8% δεν ενοχλείται. Εντυπωσιακό είναι πως ακόμα και μεταξύ των καπνιστών οι θυμωμένοι με το φαινόμενο ανέρχονται στο 48,3%!

/ Οκτώβριος 2013

Αρκετοί είναι και εκείνοι που θυμώνουν επειδή η χώρα μας είναι ουραγός στην Ε.Ε. στην εφαρμογή νόμου για την προστασία από το παθητικό κάπνισμα. Συνολικά, 75,3% των ερωτηθέντων εμφανίζονται αρκετά (14,7%), πολύ (15,3%) και πάρα πολύ θυμωμένοι (45,3%) που η Ελλάδα είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που δεν εφαρμόζει αντικαπνιστικά μέτρα. Αντίστοιχα, το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων, και συγκεκριμένα το 84%, θεωρεί πολύ (65,4%) ή αρκετά σοβαρό (18,6%) τον εθνικό στόχο για τη μείωση του καπνίσματος. Σε αυτούς ισχυρή είναι και πάλι η παρουσία των καπνιστών, καθώς τα 2/3 εξ αυτών τάσσονται υπέρ της εθνικής στρατηγικής. Το ενδιαφέρον των πολιτών επεκτείνεται και πέρα από τα ζητήματα της υγείας, αφού για σχεδόν 8 στους δέκα, η αδυναμία εφαρμογής του νόμου αποτελεί σημείο πολιτιστικής υποβάθμισης της χώρας. Βέβαια, δεν είναι μόνο η αποτυχία εφαρμογής του νόμου στους δημόσιους χώρους που έχει εκνευρίσει τους πολίτες. Το 76,2% των ερωτηθέντων δηλώνει θυμωμένο για τη συνεχιζόμενη παρουσία διαφήμισης προϊόντων καπνού στους χώρους νυχτερινής διασκέδασης των νέων, παρά σχετική απαγόρευση. Μάλιστα, θυμώνει και τους καπνιστές, σε ποσοστό 58,1%. Πάνω από 6 στους 10 πολίτες, μάλιστα, θεωρούν ότι μια πιο αυστηρή εφαρμογή του νόμου στους χώρους αυτούς θα τους ωθούσε να αποφύγουν ή και να κόψουν το κάπνισμα. Ο ίδιος ο Υπουργός Υγείας, Ά. Γεωργιάδης, κατά την παρουσίαση της μελέτης με τον πρόεδρο της «Εθνικής Επιτροπής για τον Έλεγχο του Καπνίσματος», Π. Μπεχράκη,

31

ΕΡΕΥΝΑ

1

Τ

ο 92,5% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι έχει βρεθεί τον τελευταίο χρόνο σε χώρους που άλλοι καπνίζουν, παρότι απαγορευόταν

32

2

παραδέχθηκε ότι «νόμος υπάρχει, αλλά σε μεγάλο βαθμό είναι σαν να μην υπάρχει», και επιδιώκει την αξιοποίηση μηχανισμών για την επιβολή της νομοθεσίας, κάνοντας λόγο για ζήτημα υψηλής προτεραιότητας. Από την πλευρά τους, οι πολίτες επιρρίπτουν ξεκάθαρα ευθύνες στην Πολιτεία για τη μη εφαρμογή του νόμου. Σε ποσοστό 70,7%, πιστεύουν ότι το κράτος δεν έχει κάνει ό,τι πρέπει για την προστασία τους από το παθητικό κάπνισμα. Εντοπίζουν, μάλιστα, τα «άντρα» της παρανομίας σε κέντρα διασκέδασης (92,8%), σε εστιατόρια (87,1%) και σε τουριστικά καταστήματα/καταλύματα (73,7%). Από την κριτική των πολιτών δεν γλυτώνουν ούτε οι τοπικές αρχές, αφού για το 60% των ερωτηθέντων ούτε η δημοτική αστυνομία δεν έκανε σωστά τη δουλειά της, αλλά ούτε και ο δήμαρχος της περιοχής που κατοικούν συνέβαλε στην τήρηση του νόμου. Στο πεδίο των λύσεων, τώρα, η έρευνα χαρτογράφησε τα κύρια μέτρα που οι ερωτηθέντες αποδέχονται στη μάχη κατά του καπνίσματος. Έτσι, το 82,1% στηρίζει τις καμπάνιες ενημέρωσης του κοινού και ιδίως των μαθητών, το 80,7% την ανάπτυξη ειδικά στοχευμένων προγραμμάτων αγωγής υγείας στα σχολεία, το 77,2% τα κέντρα διακοπής καπνίσματος στα νοσοκομεία, το 70,5% την κάλυψη του κόστους των φαρμάκων για τη διακοπή του καπνίσματος, το 68,4% την εφαρμογή του νόμου για τη μη πώληση προϊόντων καπνού σε ανηλίκους και το 65,7% τα πρόστιμα στους παραβάτες της νομοθεσίας. Σχετικά με την επιβολή «φόρου αμαρτίας», την αύξηση – δηλαδή - της τιμής των τσιγάρων και την απόδοση των εσόδων στο σύστημα υγείας, μικρό είναι το ποσο-

/ Οκτώβριος 2013

στό εκείνων που εκφράζουν την άποψη ότι το μέτρο αυτό θα οδηγούσε σε μείωση του καπνίσματος, αν και παλαιότερα είχε διαπιστωθεί ότι το 71,5% συμφωνεί, ακόμη και για «καπέλο» 2 ευρώ! Από το 96,9% των ερωτηθέντων επικροτείται η ανάπτυξη στοχευμένων δραστηριοτήτων για τη μείωση του καπνίσματος στη σχολική ηλικία, ενώ το 44,4% θα συμμετείχε σε μια εθελοντική πρωτοβουλία για τη μείωση του καπνίσματος στους νέους. Αντίστοιχα, ένας στους δύο συμφωνεί με την πρόταση 10.329 Ελλήνων φοιτητών για την ανάδειξη του παθητικού καπνίσματος σε διεθνές ζήτημα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πάντως, σε ότι αφορά στον επιπολασμό του καπνίσματος στη χώρα μας, τα αποτελέσματα της έρευνας δίνουν ελπίδες. «Συστηματικός καπνιστής» δηλώνει το 14,8% (14,4% άνδρες, 15,4% γυναίκες) και «περιστασιακός καπνιστής» το 10,6% (10,4% άνδρες, 11% γυναίκες). Μάλιστα, το ποσοστό των πρώην καπνιστών ανέρχεται σε 32,2% (37,6% άνδρες, 24,1% γυναίκες) και των μη καπνιστών σε 41,2% (36,2 % άνδρες, 48,8% γυναίκες). Στην «ταυτότητα» των καπνιστών, το 65,8% των ερωτηθέντων επιλέγει τσιγάρα, το 31,1% καπνό και το 9,8% πούρο ή ηλεκτρονικό τσιγάρο. Μάλιστα, το 7,3% όσων καπνίζουν τσιγάρα δήλωσε ότι χρησιμοποιούσε αφορολόγητα τσιγάρα, ενώ το ποσοστό αυτό γίνεται 10,8% σε όσους καπνίζουν καπνό. Αισιόδοξο μήνυμα αποτελεί η μείωση της ετήσιας κατανάλωσης τσιγάρων στη χώρα μας, η οποία έπεσε από τα 34.666 εκατομμύρια το 2007 σε 19.370 το 2012, ενώ υπολογίζεται ότι θα πέσουνε στα 18.000 εκατομμύρια το 2013.

3

Ταυτότητα Έρευνας

4

1. Τον τελευταίο χρόνο, έχετε βρεθεί σε χώρους που καπνίζουν παρόλο που απαγορεύεται το κάπνισμα; 2. Πιστεύετε ότι καταστρατηγείται ο νόμος για την προστασία από το παθητικό κάπνισμα; 3. Το γεγονός ότι καπνίζουν ενώ απαγορεύεται σας δημιουργεί θυμό; 4. Από την εμπειρία σας πιστεύετε ότι η Πολιτεία έχει κάνει ό,τι πρέπει για να τηρηθεί ο νόμος για την προστασία από το παθητικό κάπνισμα στους χώρους εστίασης (εστιατόρια, καφετέριες, μπαράκια, καταστήματα με μουσική κ.λπ.);

Α

πό το 96,9% των ερωτηθέντων επικροτείται η ανάπτυξη στοχευμένων δραστηριοτήτων για τη μείωση του καπνίσματος στη σχολική ηλικία

33

Οικονομική επικαιρότητα

2.

Συνεργασία με τα δημόσια νοσοκομεία, μέσω του Εθνικού Ιδρύματος Αποκατάστασης Αναπήρων, ετοιμάζει το Κέντρο Αποθεραπείας και Αποκατάστασης "Φιλοκτήτης", για την παροχή ρομποτικής θεραπείας

Τ

ην ίδια ώρα, στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης και των περικοπών, ενεργά παραμένουν «κανάλια» που κατευθύνουν ασθενείς στο εξωτερικό για αποκατάσταση, αυξάνοντας τις δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων, σύμφωνα με το Γενικό Διευθυντή του «Φιλοκτήτη», Ν. Παπαευσταθίου. «Το κράτος είναι σχεδόν εχθρικό προς τον πάσχοντα», τονίζει ο επιστημονικός διευθυντής του κέντρου αποθεραπείας και

Actelion: Ορφανά φάρμακα

Επιτακτική ανάγκη χαρακτηρίζει τη θέσπιση ενός εθνικού πλαισίου κινήτρων στην Ελλάδα για την κυκλοφορία των, εν ισχύ και εγγεγραμμένων στο Κοινοτικό Μητρώο, ορφανών φαρμάκων, η Actelion. Το πλαίσιο κινήτρων θα διασφαλίζει την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών σε θεραπείες υψηλής καινοτομίας. Άλλωστε, η ορθολογική ρύθμιση του κλάδου των ορφανών φαρμάκων, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά οφέλη για τον κρατικό προϋπολογισμό. Σύμφωνα με τη φαρμακευτική εταιρεία βιοτεχνολογίας, «η συμβολή των

34

"Φιλοκτήτης":

1.

1. Φιλοκτήτης: EIAA 34 2. Actelion: Μητρώο 34 3. Κέρδη Γ’ τριμήνου 35 4. GSK: Νέα επένδυση 36 5. Pfizer: Εμβόλια και R&D 36 6. Bayer: 150 χρόνια 37 7. Roche Diagnostics & DRK 38 8. Ιατρικό Κέντρο Αθηνών 38 9. Σellas & Fochon Pharma 40 10. Pfizer: Duavee 42 11. Menarini: Τεχνολογία 42 12. AstraZeneca 42 13. Sanofi: Alirocumab 43 14. EADV: Έρευνες Φάσης ΙΙΙ 44 15. Ιντερφερόνη βήτα – 1α 44 16. Όμιλος Υγεία: Λιμενικό 45 17. Νευροεκφυλιστικές 45 18. Novartis Hellas: Νέος CEO 45 19. IBM: Διάγνωση καρκίνου 45

Αρχών Υγείας και επιχειρήσεων προς την κατεύθυνση αυτή, είναι απαραίτητη για την εφαρμογή των βέλτιστων στρατηγικών παρέμβασης. Η έλλειψη εθνικού πλαισίου κινήτρων για την κυκλοφορία των εν ισχύ ορφανών φαρμάκων στην Ελλάδα, δημιουργεί στρεβλώσεις στην τιμολόγησή τους και κωλύματα στη διάθεσή τους, ενώ αποθαρρύνει την ανάπτυξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας στη χώρα μας. Σε πολλές περιπτώσεις, ορφανά φάρμακα που δεν κυκλοφορούν στην Ελλάδα, εισάγονται από το ΙΦΕΤ, γεγονός εξαιρετικά επιζήμιο για την Πολιτεία. Αντίθετα, αποτελεσματικές στρατηγικές παρέμβασης στον κλάδο των ορφανών φαρμάκων θα οδηγήσουν σε σημαντικά οφέλη για τον κρατικό προϋπολογισμό. «Η θέσπιση του εθνικού πλαισίου θα ενθαρρύνει την έλευση μεσαίων

/ Οκτώβριος 2013

ή μικρών εταιρειών βιοτεχνολογίας με ορφανά φάρμακα, που σήμερα δεν δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα», σημειώνει η εταιρεία. Η Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος της Actelion, Ελένη Τέντου, επεσήμανε πως κανείς από τους ασθενείς σε θεραπεία δεν στερήθηκε το φάρμακό του, ενώ η εταιρεία βρίσκεται σε συνεχή εγρήγορση, ώστε οι ασθενείς να εξασφαλίζουν την έγκαιρη και συνεχόμενη θεραπευτική τους αγωγή. «Προς την κατεύθυνση αυτή, η Actelion, με την αποδεδειγμένη εξειδίκευση και δράση της στο πεδίο των ορφανών φαρμάκων και των σπάνιων παθήσεων, μπορεί να συμβάλλει στην προσπάθεια των αρμόδιων φορέων και αρχών υγείας για την υλοποίηση των απαραίτητων διαρθρωτικών αλλαγών στον κλάδο. Πεποίθησή μας αποτελεί,

Νέα συνεργασία με το ΕΣΥ αποκατάστασης «Φιλοκτήτη», Γ. Βησσαράκης, αναφερόμενος στα εμπόδια που προβάλλουν στους ασθενείς και τις οικογένειές τους τα ασφαλιστικά ταμεία. Είναι χαρακτηριστικό το ότι το ΚΕΝ για την αποθεραπεία προβλέπει μόλις 150 ευρώ την ημέρα για τους εσωτερικούς ασθενείς. Ο «Φιλοκτήτης» διαθέτει 175 κλίνες για εσωτερικούς ασθενείς και μπορεί να υποδέχεται 100 εξωτερικούς ασθενείς ημερησίως, απασχολεί 185 άτομα (γιατρούς, φυσικο-

ότι μπορούμε όλοι μαζί να συνδράμουμε στην προώθηση της καινοτομίας στη χώρα μας».

θεραπευτές λογοθεραπευτές και νοσηλευτικό προσωπικό), ενώ είναι το μόνο κέντρο αποκατάστασης της χώρας με άδεια λειτουργίας για παιδιατρική αποκατάσταση. Το 2012 παρείχε υπηρεσίες σε 939 εσωτερικούς ασθενείς, με 36 χιλιάδες ημέρες νοσηλείας, καθώς και 693 εξωτερικούς ασθενείς. Το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, οι εσωτερικοί ασθενείς ανήλθαν σε 299 (17 χιλιάδες ημέρες νοσηλείας) και οι εξωτερικοί σε 334.

ΚΕΡΔΗ Γ’ ΤΡΙΜΗΝΟΥ

3.

Amgen: Αυξημένα κέρδη στο γ’ τρίμηνο Αυξημένα κατά 24% εμφανίζονται τα κέρδη γ’ τριμήνου της βιοτεχνολογικής εταιρείας Amgen Inc., ξεπερνώντας τις εκτιμήσεις των αναλυτών της Wall Street. Έχοντας ολοκληρώσει την εξαγορά της Onyx Pharmaceuticals Inc έναντι 10,4 δισ. δολ., τα κέρδη διαμορφώθηκαν στα 1,37 δισ. δολ. από 1,11 δισ. δολ, σε σχέση με την αντίστοιχη προηγούμενη περίοδο.

Bristol-Myers: Θετικό πρόσημο στο τρίμηνο (photo συνημμένη) Κέρδη έναντι ζημιών και αύξηση πωλήσεων παρουσίασε το γ’ τρίμηνο του 2013 η φαρμακευτική εταιρεία Bristol-Myers Squibb Co. Σύμφωνα με ανακοίνωση της εταιρείας, τα κέρδη της διαμορφώθηκαν στα 692 εκατ. δολ., έναντι ζημιών 711 εκατ. δολ. Την ίδια περίοδο τα έσοδα της BristolMyers Squibb Co αυξήθηκαν κατά 9%, φτάνοντας στα 4,07 δισ. δολ.

Roche: Άνοδος στις πωλήσεις Αυξημένες κατά 2,7% εμφάνισαν οι πωλήσεις της ελβετικής φαρμακοβιομηχανίας Roche Holdings στη διάρκεια του γ’ τριμήνου του 2013. Η ώθηση στα οικονομικά μεγέθη της φαρμακοβιομηχανίας έρχεται ως απόρροια των διογκούμενων πωλήσεων δύο νέων φαρμάκων βιοτεχνολογίας κατά του καρκίνου του μαστού, ενισχύοντας την πρόσφατη απόφαση της εταιρείας να διοχετεύσει περισσότερα κεφάλαια σε αυτόν τον τομέα.

35

Οικονομική επικαιρότητα

GSK: Ψήφος εμπιστοσύνης στην Ελλάδα

4.

Σημαντική επένδυση, 2.2 εκατ. ευρώ ανακοίνωσε η GlaxoSmithKline (GSK), επεκτείνοντας τη συνεργασία με τη ΦΑΜΑΡ, που καθιστά την Ελλάδα κέντρο παραγωγής και εξαγωγών. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, τέσσερα επιπλέον, μη συνταγογραφούμενα, προϊόντα της GlaxoS mithKlineConsumerHealthcare θα συσκευάζονται από το τέλος του έτους στη χώρα μας. Η συνολική παραγωγή προβλέπεται να αγγίξει τα 12,5 εκατομμύρια τεμάχια ετησίως. Η συνεργασία αυτή ενισχύει το εμπορικό ισοζύγιο των ελληνικών εξαγωγών και καθιστά την Ελλάδα κέντρο παραγωγής (productionHub) για τις διεθνείς αγορές, αφού το 98% της νέας παραγωγής θα εξάγεται σε 32 χώρες, σε Ευρώπη και Αυστραλία, ενώ το υπόλοιπο θα κατευθύνεται στην εγχώρια αγορά. Αφορά, εκτός του Panadol, που ήδη συσκευάζεται στη χώρα, ακόμη τέσσερα προϊόντα, τα NiQuitinLozenge, NiQuitinPatch, BreatheRight και Alvedon. Η επένδυση, στο πλαίσιο τετραετούς συμφωνίας με τη ΦΑΜΑΡ, συνοδεύεται και από 30 νέες θέσεις εργασίας, ενώ η παραγωγή εντοπίζεται στις εγκαταστάσεις σε Ανθούσα και Αυλώνα.

36

Pfizer: Εμβόλια και R&D

5.

Τις προτεραιότητες της Pfizer στον τομέα των εμβολίων παρουσίασαν διαδικτυακά οι επικεφαλής του τμήματος

Σ

τη διαδικτυακή ενημέρωση έγινε λόγος για τα επιτεύγματα του Τμήματος Έρευνας & Ανάπτυξης της Pfizer και την ανακάλυψη νέων, καινοτόμων εμβολίων, με σκοπό την αντιμετώπιση ορισμένων από τις μεγαλύτερες υγειονομικές προκλήσεις στην Ευρώπη.

Όπως ανέφερε ο Emilio Emini, Ph.D., Senior VP του τομέα έρευνας και ανάπτυξης εμβολίων, η ανάπτυξη εμβολίων για μεταδοτικές νόσους έχει αρχίσει να αφορά και στους ενήλικες, πέρα από τα παιδιά. «Το ζήτημα είναι να ελέγξουμε τη δύναμη των εμβολίων για να μπορέσουμε, τρόπον τινά, να χειραγωγήσουμε το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα, ώστε να καταπολεμήσει τις μολύνσεις», είπε χαρακτηριστικά. Σε ιδιαίτερη θέση στο πρόγραμμα έρευνας και ανάπτυξης της εταιρείας, σε βάθος πενταετίας, βρίσκεται εμβόλιο για τη μηνιγ-

/ Οκτώβριος 2013

γιτιδοκοκκική νόσο, το οποίο είναι σε Φάση ΙΙΙ κλινικών δοκιμών. Αντίστοιχα, σε Φάση ΙΙ βρίσκεται εμβόλιο για τον σταφυλόκοκκο (s. aureus) και σε Φάση Ι, μεταξύ άλλων, εμβόλιο για τον εθισμό στο τσιγάρο και το αλλεργικό άσθμα, ενώ σε προκλινικό στάδιο βρίσκεται σκεύασμα για τον καρκίνο. Την πεποίθηση ότι τα επόμενα πέντε χρόνια θα «αναγεννηθεί» η αντίληψη του κόσμου και των κυβερνήσεων για τον ρόλο των εμβολίων στην υγεία των πολιτών εξέφρασε η Susan Silbermann, Πρόεδρος και Γενική Διευθύντρια του Τμήματος Εμβολίων της Pfizer Inc.

Bayer: Γιορτάζοντας 150 χρόνια ιστορίας

6.

Η

Bayer, μία από τις πλέον γνωστές φαρμακευτικές εταιρείες διεθνώς, δημιουργήθηκε το 1863 στο Barmen της Γερμανίας και είχε αρχικό στόχο την κατασκευή και πώληση συνθετικών χρωστικών ουσιών. Με την πάροδο των χρόνων, και μετά από συνεχείς ερευνητικές προσπάθειες, η γκάμα των προϊόντων της Bayer διευρύνθηκε με νεότερες χρωστικές ουσίες, με προϊόντα φυτοπροστασίας και με φαρμακευτικά σκευάσματα, όπως η ασπιρίνη, το «φάρμακο του αιώνα», που ανακαλύφθηκε από τον Felix Hoffmann το 1899. Κατά τη διάρκεια των επόμενων χρόνων η Bayer εξελίχθηκε σε παγκόσμιο οργανισμό με έντονη εξαγωγική δραστηριότητα και εκτενές ερευνητικό έργο στους τομείς της Υγείας, της Γεωργίας και των Πολυμερών. Στην Ελλάδα, τα προϊόντα της Bayer διατίθενται εδώ και 100 χρόνια, και από το 1955 η εταιρεία δραστηριοποιείται στη χώρα μέσω της θυγατρικής της, της Bayer Ελλάς. «Όλοι οι εργαζόμενοι στην Bayer Ελλάς αισθανόμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι για τη συμπλήρωση των 150 χρόνων προσφο-

Χρονιά-ορόσημο αποτελεί το 2013 για την Bayer, καθώς συμπληρώνονται 150 χρόνια από την ίδρυσή της

ράς στην ανθρωπότητα», δήλωσε ο Δρ Joao Barroca, Διευθύνων Σύμβουλος της Bayer Hellas. «Στην Ελλάδα επιλέξαμε να γιορτάσουμε αυτήν τη σημαντική επέτειο, υποστηρίζοντας τον 19ο διάπλου της Ομάδας Αιγαίου, συνεισφέροντας στην προσπάθειά τους να βελτιώσουν τη ζωή των κατοίκων των μικρών ακριτικών νησιών του Αιγαίου», ανέφερε χαρακτηριστικά.

37

Οικονομική επικαιρότητα

Roche Diagnostics: Συμβόλαιο με τον γερμανικό "Ερυθρό Σταυρό"

7.

Η δεύτερη μεγαλύτερη αιμοδοσία της Γερμανίας, του γερμανικού «Ερυθρού Σταυρού» (DRK), ξεκινά συνεργασία με τη Roche στις αρχές του 2014

Α

πό την 1η Ιανουαρίου, σημαντικό μέρος των ασκών του κέντρου αιμοδοσίας του DRK West θα ελέγχονται από αναλυτές της Roche πριν χορηγηθούν σε μεταγγιζόμενους ασθενείς.

To DRK West καλύπτει τρία ομόσπονδα κρατίδια, ελέγχοντας περίπου ένα εκατομμύριο ασκούς ετησίως. Η Roche είναι η μόνη εταιρεία που παρέχει τεστ για τους δύο πιο σημαντικούς ελέγχους στις αιμοδοσίες, τον μοριακό και τον ορολογικό, σε ένα μόνο δείγμα. Σημαντικοί παράγοντες επίτευξης της συμφωνίας,

Θετικό αποτέλεσμα είχε ο έλεγχος διεθνούς ομάδας επιθεωρητών στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, για τον βαθμό ποιότητας στη νοσοκομειακή περίθαλψη και τη λειτουργία των μη ιατρικών υπηρεσιών του νοσοκομείου. Τα δεδομένα από τη διαδικασία επιθεώρησης των δομών και λειτουργιών του οδήγησαν στην πιστοποίηση του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, σύμφωνα με το TEMOS. Το Σύστημα Πιστοποίησης TEMOS αποτελεί το μοναδικό σύστημα πιστοποίησης ιατρικών υπηρεσιών στον κόσμο που εστιάζει στη Διαχείριση του Διεθνή Ασθενή (International Patient) και τον Ιατρικό Τουρισμό (Medical/ Health Tourism).

38

/ Οκτώβριος 2013

εκτός από το ευρύ χαρτοφυλάκιο εξετάσεων, ήταν κυρίως η ασφάλεια του αίματος, αλλά και το εξειδικευμένο προσωπικό και η άρτια οργάνωση της Roche Diagnostics. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, περίπου το 80 τοις εκατό του συνόλου των Γερμανών πολιτών θα χρειαστούν τουλάχιστον μία μετάγγιση αίματος στη διάρκεια της ζωής τους. Περίπου το ένα τρίτο του συνόλου των ασκών αίματος χρησιμοποιούνται για ασθενείς με καρκίνο, ακολουθούν οι καρδιοπαθείς και οι ασθενείς με νόσους στομάχου και εντέρου».

Καθοδηγείται από μια Διεθνή Επιτροπή Ηγετών στον χώρο της υγείας από όλο τον κόσμο, ενώ τα πρότυπα αναθεωρούνται διαρκώς και εκσυγχρονίζονται από την Επιτροπή, με στόχο την προώθηση της ασφάλειας των ασθενών. Στο πνεύμα αυτό, οι διεθνείς επιθεωρητές αξιολόγησαν τις εγκαταστάσεις του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών και βρήκαν ένα πολύ καλά οργανωμένο νοσοκομείο, με εξειδικευμένο και άρτια καταρτισμένο προσωπικό, καθώς και σύγχρονο εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, που μπορεί να προσφέρει στον ασθενή από το εξωτερικό υψηλού επιπέδου ιατρική φροντίδα και δυνατότητα ίασης.

Το ΧΡΗΜΑ γιορτάζει 25 χρόνια επιτυχηµένης πορείας!

2009

2008

2003

2003

ΑΠΡΙΛΙΟΣ

Το περιοδικό ΧΡΗΜΑ κυκλοφορεί και σε ψηφιακή (e-book) µορφή. Διαβάστε το στο hrima.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

Διοργανώνονται για πρώτη φορά τα επιχειρηµατικά βραβεία ΧΡΗΜΑ – Γεώργιος Ουζούνης

2000

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

Επαναλανσάρεται µε νέο σχεδιασµό, νέους συνεργάτες και επαυξηµένη ύλη

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

Η συντακτική οµάδα του περιοδικού ΧΡΗΜΑ δηµιουργεί ένα νέο εβδοµαδιαίο επενδυτικό εργαλείο, την ηλεκτρονική οικονοµική εφηµερίδα ΧΡΗΜΑ WEEK, η οποία αποστέλλεται δωρεάν σε 50.000 e-mails αναγνωστών

ΙΟΥΛΙΟΣ

Το ΧΡΗΜΑ τιµάται µε τον τίτλο Best Business Magazine, µία σηµαντική διάκριση από το περιοδικό Marketing Week

1994

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

Επισηµοποιείται η συνεργασία του µε το περιοδικό Euromoney. Το περιοδικό γίνεται τετράχρωµο, κυκλοφορεί σε πανελλαδική βάση και σε όλα τα περίπτερα της χώρας

Για πληροφορίες & Συνδροµές 210 9984 950 www.hrima.gr

1999 ΙΟΥΛΙΟΣ

Το περιοδικό επανασχεδιάζεται, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά και αποκτά µία πιο σύγχρονη και ελκυστική µορφή, αναδεικνύοντας τα στοιχεία που το καθιέρωσαν στη συνείδηση του αναγνωστικού του κοινού

1988 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

Εκδίδεται το πρώτο τεύχος σε µορφή οκτασέλιδου newsletter

39

Οικονομική επικαιρότητα

9.

Συμφωνία: Σellas και Fochon Μια επένδυση 400 εκατ. ευρώ υλοποιεί η Σellas Life Sciences Group, αποκτώντας τα παγκόσμια δικαιώματα δύο μορίων για την ανάπτυξη καινοτόμων θεραπειών για τον διαβήτη 2 και για τον καρκίνο του πνεύμονα

Η

συμφωνία υπεγράφη στην Αθήνα μεταξύ της Σellas και της Fochon Pharma, μέλους της κινεζικής Fosun Pharma. Η Σellas απέκτησε τα παγκόσμια δικαιώματα των μορίων, πλην της Κίνας, και έτσι αναλαμβάνει την ανάπτυξη, την εμπορική διάθεση, την πώληση και τη διανομή των δύο καινοτόμων μορίων.

Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η Σellas αναλαμβάνει την κλινική ανάπτυξη των δύο αυτών μορίων, με στόχο τη βελτιστοποίηση του θεραπευτικού αποτελέσματος στην αντιμετώπιση των συγκεκριμένων παθήσεων. Το κόστος του διαβήτη 2 και του καρκίνου του πνεύμονα για τους πάσχοντες, τις οικογένειές τους και τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης ξεπερνά τα 45 δισ.

40

ευρώ ετησίως. Τα νέα μόρια αυτά θα εξασφαλίσουν πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες στους ασθενείς που θα λάβουν μέρος στις κλινικές έρευνες στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Εκτιμάται ότι, εφόσον τα αποτελέσματα των μελετών είναι θετικά, οι θεραπείες αυτές θα είναι διαθέσιμες σε ορίζοντα πενταετίας διεθνώς.

/ Οκτώβριος 2013

41

Οικονομική επικαιρότητα

Pfizer: Έγκριση FDA για το Duavee

10.

Το φαρμακευτικό σκεύασμα Duavee της Pfizer, το οποίο αναπτύσσει με την Ligand Pharmaceuticals Inc, ενέκρινε ο αμερικανικός FDA. Το φάρμακο υπόσχεται μείωση των εξάψεων, με λιγότερες παρενέργειες σε σχέση με τις παραδοσιακές θεραπείες ορμονικής αποκατάστασης και ενδείκνυται για τη θεραπεία γυναικών με μέτρια έως σοβαρά συμπτώματα εμμηνόπαυσης και την πρόληψη της μετεμμηνοπαυσιακής οστεοπόρωσης, μια ασθένεια των οστών που αυξάνει τον κίνδυνο καταγμάτων.

Νέα τεχνολογία στην καταπολέμηση του καρκίνου

11.

Συμφωνία της Menarini γεννά ελπίδες για τη μάχη κατά του καρκίνου, καθώς θα επιτρέψει την επιτάχυνση των ερευνών και τη διάθεση νέων εξατομικευμένων θεραπευτικών και διαγνωστικών εφαρμογών. Η Menarini αποκτά τη Silicon Biosystems, την εταιρεία που κέρδισε το βραβείο «Leonardo» στην κατηγορία νεοφυών επιχειρήσεων, για την απομόνωση σπάνιων καρκινικών κυττάρων. Συγκεκριμένα, η Silicon Biosystems έχει κατοχυρώσει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την πρώτη τεχνολογία του είδους της, που μπορεί να απομονώσει αυτόματα σπάνια μεμονωμένα καρκινικά κύτταρα στο αίμα, διατηρώντας τα παράλληλα άθικτα, ζωντανά και ικανά να αναπαραχθούν με τη χρήση των αρχών της «διηλεκτροφόρησης», η οποία επιτρέπει τη μελέτη χαρακτηριστικών που ποτέ μέχρι τώρα δεν είχαν αποκαλυφθεί.

42

AstraZeneca

12.

Θετική γνωμοδότηση σε τετραδύναμο εμβόλιο Θετική γνωμοδότηση έλαβε η AstraZeneca από την Επιτροπή Φαρμακευτικών Προϊόντων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) για το Fluenz Tetra, το νέο τετραδύναμο εμβόλιο κατά της γρίπης.

Το συγκεκριμένο εμβόλιο, που ψεκάζεται από τη μύτη, παρέχει μεγαλύτερη προστασία κατά της γρίπης, καθώς, κατά μέσο όρο, καλύπτει το 25% των στελεχών της γρίπης που κυκλοφορούν στην Ευρώπη.

Εξαγοράζει τη Spirogen Στην εξαγορά της βιοτεχνολογικής εταιρεία Spirogen έναντι 200 εκατ. δολ. προχωρά η AstraZeneca, με στόχο την ενίσχυση του χαρτοφυλακίου ογκολογίας. Παράλληλα, μέσω της μονάδας έρευνας και ανάπτυξης Medlmmune, που συνδέεται με τα αναπτυξιακά ορόσημα για projects της Spirogen, θα καταβάλει επιπλέον 240 εκατ. δολ. Η AstraZeneca δήλωσε ότι η Medlmmune

/ Οκτώβριος 2013

έχει επίσης συνάψει συμφωνία συνεργασίας με την ADC Therapeutics για να αναπτύξουν από κοινού δύο από τα βιοτεχνολογικά προγράμματα της τελευταίας στην προκλινική ανάπτυξη. Η Medlmmune θα πληρώσει επίσης 20 εκατ. δολ. για μια επένδυση κεφαλαίων στην ADC Therapeutics, μαζί με την Auven Therapeutics, τον μέτοχο πλειοψηφίας τόσο στην ADC Therapeutics όσο και στη Spirogen.

Sanofi: Θετικά αποτελέσματα για το Alirocumab

13.

Η κλινική μελέτη Φάσης III ODYSSEY MONO με alirocumab, ένα υπό έρευνα μονοκλωνικό αντίσωμα που στοχεύει στο PCSK9 (proprotein convertase subtilisin/kexin type 9), πέτυχε το πρωτεύον καταληκτικό σημείο αποτελεσματικότητάς της

Ό

πως ανακοίνωσαν η Sanofi και η Regeneron Pharmaceuticals, Inc. η μέση μείωση των χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (LDL-C ή κακή χοληστερόλη) από την έναρξη της μελέτης έως την 24η εβδομάδα, που αποτελεί το πρωτεύον καταληκτικό σημείο αποτελεσματικότητας της μελέτης, ήταν σημαντικά μεγαλύτερη σε ασθενείς που τυχαιοποιήθηκαν για τη λήψη alirocumab σε σύγκριση με ασθενείς που τυχαιοποιήθηκαν για θεραπεία με εζετιμίμπη (47,2% έναντι 15,6%, p<0,0001). Στην κλινική δοκιμή, στην οποία πραγματοποιούνταν αύξηση δοσολογίας (τιτλοποίηση προς τα πάνω) για ασθενείς που δεν πέτυχαν τα επιθυμητά επίπεδα LDL χοληστερόλης των 70 mg/dL, η πλειοψηφία των ασθενών παρέμειναν στην αρχική χα-

μηλή δοσολογία alirocumab των 75 mg. Το ποσοστό των ασθενών που ανέφεραν ανεπιθύμητες ενέργειες εμφανιζόμενες κατά τη διάρκεια της θεραπείας, ανέρχεται σε 78,4% στην ομάδα που λάμβανε εζετιμίμπη και 69,2% στην ομάδα του alirocumab.

43

Οικονομική επικαιρότητα

14.

Φάρμακα στη μάχη για καθαρό δέρμα

Δυνατότητα μεταβολής της θεραπείας των ασθενών με ψωρίαση και χρόνια αυθόρμητη κνίδωση, ώστε να επιτυγχάνεται καθαρό δέρμα

Τ

η δυνατότητα αυτή ανέδειξαν τα αποτελέσματα πιλοτικών μελετών Φάσης ΙΙΙ του Secukinumab και του Omalizumab, τα οποία παρουσιάστηκαν στο 22ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας (EADV), στην Κωνσταντινούπολη.

Συγκεκριμένα, ανακοινώθηκαν δεδομένα πιλοτικής μελέτης άμεσης σύγκρισης, τα οποία αποδεικνύουν την υπεροχή του Secukinumab έναντι του etanercept στη μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση κατά πλάκας, ενώ παρουσιάστηκαν, για πρώτη φορά, τα αποτελέσματα τριών επιπλέον μελετών φάσης ΙΙΙ του Secukinumab, στη μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση κατά πλάκας. Επιπλέον, στο Συνέδριο αναφέρθηκαν

Αποτελεσματικότερη πρώτης γραμμής αγωγή κατά της επανεμφάνισης υποτροπών της Πολλαπλής Σκλήρυνσης (ΠΣ), αποδεικνύεται η ιντερφερόνη βήτα1α συγκριτικά με το placebo και άλλες θεραπείες, σύμφωνα με μεγάλη συγκριτική μελέτη. Η μελέτη Prisms για την ιντερφερόνη βήτα-1α, όπως και παλαιότερες για την ιντερφερόνη β, κατέδειξε θεραπευτικό όφελος, βάσει τόσο της κλινικής όσο και της νευροαπεικονιστικής (MRI) εκτίμησης του ποσοστού προσβολής, δηλαδή του ρυθμού υποτροπών. Ωστόσο, στην εν λόγω μελέτη εμφανί-

44

στηκε για πρώτη φορά μείωση της επιδεινωθείσας κατά 1 βαθμό αναπηρίας στην κλίμακα EDSS (διευρυμένη κλί-

/ Οκτώβριος 2013

νέα δεδομένα από την τελική εγκριτική μελέτη του omalizumab στην ανθεκτική χρόνια αυθόρμητη κνίδωση, μια εμμένουσα, εκφυλιστική μορφή κνησμού και χρόνιας κνίδωσης. Στην εν λόγω πάθηση υπάρχει θεραπευτικό κενό, αφού περισσότερο από το 50% των ασθενών δεν ανταποκρίνεται στις εγκεκριμένες δόσεις των αντιϊσταμινικών, τα οποία συνιστούν τη βάση της τρέχουσας συμπτωματικής θεραπείας.

μακα κατάστασης αναπηρίας), καθώς και πολύ σημαντική μείωση του συνολικού φορτίου της νόσου στην ακολουθία Τ2, στην υποτροπιάζουσα ΠΣ. Βέβαια, με τη Μετανάλυση Cochrane, στην οποία εντάχθηκαν 44 μελέτες γύρω από τις θεραπευτικές παρεμβάσεις για την ΠΣ και πάνω από 17 χιλιάδες τυχαιοποιημένοι συμμετέχοντες, κατέστη εμφανές ότι η ιντερφερόνη βήτα-1α και η ναταλιζουμάμπη ήταν αποτελεσματικότερες έναντι της επανεμφάνισης υποτροπών σε σχέση με το placebo και ακόμη μια ιντερφερόνη βήτα-1α στα 2 έτη θεραπείας.

Ασθενοφόρο όχημα και συστήματα τηλεϊατρικής για σκάφη προσέφερε, μεταξύ άλλων στο Λιμενικό Σώμα, ο Όμιλος Υγεία

Όμιλος Υγεία: Προσφορά στο Λιμενικό

16.

Σ

ε εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στο Αρχηγείο του Λ.Σ. στο Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου, ανακοινώθηκε η δωρεάν προσφορά, εκ μέρους του Ομίλου Υγεία, ενός πλήρους εξοπλισμένου ασθενοφόρου οχήματος για τις ανάγκες της Μονάδας Υποβρυχίων Αποστολών του Λ.Σ., παρέχοντας και τη δυνατότητα εκπαίδευσης του προσωπικού στη λειτουργία του. Επιπλέον, αναλαμβάνει και την τακτική και έκτακτη συντήρηση

του συγκεκριμένου οχήματος. Στο πλαίσιο του προγράμματος εταιρικής κοινωνικής ευθύνης του ομίλου, προσφέρονται πέντε συστήματα τηλεϊατρικής για σκάφη ή απομακρυσμένες εγκαταστάσεις του Λ.Σ., με δωρεάν εκπαίδευση των χειριστών από το ιατρικό δυναμικό του «Υγεία». Επίσης, παρέχεται ένας πλήρης προληπτικός έλεγχος υγείας (check- up) για όλους τους άνδρες και τις γυναίκες που υπηρετούν σε αυτό.

"Ιατρικό ορόσημο" για θεραπεία Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον

17.

Ι

στορική καμπή» χαρακτηρίζεται μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα, καθώς μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός χαπιού που θα θεραπεύει τη νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες νευροεκφυλιστικές ασθένειες, όπως το Πάρκινσον. Η σχετική έρευνα, μολονότι πραγματοποιήθηκε με επιτυχία σε ποντίκια, βρίσκεται ακόμα σε αρχικό στάδιο και είναι πιθανόν να χρειαστεί τουλάχιστον μία δεκαετία μέχρι να φθάσει στην παραγωγή. Ωστόσο, είναι η πρώτη φορά που μια χημική ουσία η οποία λαμβάνεται από το στόμα φθάνει στον εγκέφαλο και σταματά πλήρως μια νευροεκφυλιστική πάθηση. Το φάρμακο δοκιμάστηκε σε ποντίκια με τη «νόσο των πριονίων». Πέντε εβδομάδες μετά τη θεραπεία, τα πειραματόζωα

«

δεν εμφάνιζαν συμπτώματα όπως απώλεια μνήμης και μειωμένα αντανακλαστικά. Επίσης, έζησαν περισσότερα από άλλα ποντίκια με την ασθένεια που δεν είχαν πάρει το ίδιο πειραματικό φάρμακο με την κωδική ονομασία GSK2606414, το οποίο έχει αναπτύξει η φαρμακευτική εταιρεία GlaxoSmithKline.

Novartis Hellas

18.

Αλλαγές στο τιμόνι της Novartis Hellas, καθώς νέος Διευθύνων ανέλαβε ο Riccardo Canevari. Όπως ανακοίνωσε η εταιρεία, τη θέση του Georg Schroeckenfuchs, ο οποίος μετακινήθηκε στη Νοvartis Ιταλίαs, ανέλαβε ο Riccardo Canevari.

Kατά τη διάρκεια της θητείας του στον όμιλο Novartis κατείχε διευθυντικές θέσεις σε Ιταλία, ΗΠΑ και Σλοβενία. Από την τελευταία του θέση ήταν επικεφαλής του περιφερειακού γραφείου της Λουμπλιάνα, το οποίο περιελάμβανε τις δραστηριότητες της εταιρείας σε Σλοβενία, Κροατία, Σερβία, Βοσνία, Μαυροβούνιο, FYROM, Βουλγαρία, Μάλτα και Κύπρο.

Νέα τεχνολογία της IBM

19.

Μια επαναστατική τεχνολογία για την ακριβή διάγνωση διαφόρων μορφών καρκίνου, ανέπτυξαν οι επιστήμονες της IBM. Οι ερευνητές της εταιρείας ανέπτυξαν μια καινοτόμο τεχνολογία, την οποία βαπτίζουν «μικρο-δίαυλο ανίχνευσης», που μπορεί να αλληλεπιδράσει με τμήματα του ιστού, αποσαφηνίζοντας τις μοριακές δομές των όγκων. Η νέα τεχνική διευκολύνει τις «αναλύσεις» στα κρίσιμα στάδια διάγνωσης του καρκίνου, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις η ανίχνευση καρκινικών κυττάρων στον ιστό της βιοψίας, μπορεί να είναι τόσο μικρή όσο το κεφάλι μιας καρφίτσας. Με τη νέα μέθοδο, πλέον, οι γιατροί θα μπορούν να διαγνώσουν την απουσία ή την παρουσία καρκινικών κυττάρων, παρέχοντας σημαντικές πληροφορίες σχετικά για τη διάρκεια της θεραπείας. Το σύστημα αναμένεται να εγκατασταθεί σε πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Ζυρίχης, στις αρχές του 2014.

45

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

• Η Ευρώπη έχει το υψηλότερο ποσοστό αλκοολικών παγκοσμίως • Τα Ελληνόπουλα ξεκινούν να πίνουν αλκοόλ γύρω στην ηλικία των 12 ετών

155 δισ. οι επιπτώσεις από το αλκοόλ! Περισσότεροι από 12 εκατ. Ευρωπαίοι είναι σήμερα εξαρτημένοι από το αλκοόλ

Μ

ε πρωτοβουλία μη κυβερνητικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στην Ε.Ε. και της εταιρείας Lundbeck, πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στις Βρυξέλλες η «1η

46

Εβδομάδα Ενημέρωσης για τις αρνητικές επιπτώσεις του αλκοόλ». Η Ευρώπη έχει το υψηλότερο ποσοστό αλκοολικών παγκοσμίως, τα υψηλότερα κατά κεφαλήν επίπεδα κατανάλωσης αλκοόλ

/ Οκτώβριος 2013

47

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Η

υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ αποτελεί τη βασική αιτία για το 7,4% των προβλημάτων υγείας και των πρόωρων θανάτων στην Ε.Ε.

48

και το υψηλότερο ποσοστών προβλημάτων υγείας που προκαλούνται από το αλκοόλ. Συνολικά, υπολογίζεται ότι πάνω από 12 εκατ. Ευρωπαίοι είναι σήμερα εξαρτημένοι από το αλκοόλ. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ αποτελεί τη βασική αιτία για το 7,4% των προβλημάτων υγείας και των πρόωρων θανάτων στην Ε.Ε. Παράλληλα, το αλκοόλ ευθύνεται για το 3,5% των θανάτων από καρκίνο παγκοσμίως και αναγνωρίζεται ως σημαντικός παράγοντας κινδύνου για περισσότερα από 60 νοσήματα, όπως είναι οι ηπατοπάθειες και ο διαβήτης. Ευθύνεται, επίσης, για ένα σημαντικό αριθμό θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων στην Ε.Ε., ενώ έχει σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις - βία, χουλιγκανισμό, εγκληματι-

λήψης αποφάσεων στην Ε.Ε. Στόχος της είναι η ανάληψη πολιτικών αλλά και άλλων δράσεων - τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο - για την αντιμετώπιση του ζητήματος, κυρίως μέσω της ανανέωσης της «Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για το Αλκοόλ» και της συνεχιζόμενης «Διαδικασίας Προβληματισμού για τις Χρόνιες Παθήσεις». Στο πλαίσιο αυτό, οι ευρωεκλογές που θα διεξαχθούν τον Μάιο του 2014 αποτελούν σημαντική ευκαιρία ανάδειξης του θέματος. Η «1η Εβδομάδα Ενημέρωσης για τις αρνητικές επιπτώσεις του αλκοόλ» αποτελεί μια πρωτοβουλία μη κυβερνητικών οργανώσεων με σημαντική δραστηριότητα στην Ε.Ε. σε θέματα υγείας, όπως η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Μελέτης Ήπατος (EASL), ο Ευρωπαϊκός Σύλλογος Ασθενών Ήπατος

κότητα, οικογενειακά προβλήματα, κοινωνικό αποκλεισμό - και επηρεάζει αρνητικά την παραγωγικότητα στην εργασία. Το 2010 στην Ευρώπη, το συνολικό κόστος από τις επιπτώσεις της κατανάλωσης αλκοόλ για την κοινωνία εκτιμήθηκε στα 155 δισ. ευρώ! Αυτό το ποσό θα μπορούσε να καλύψει 14 φορές το κόστος των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου και είναι πολύ μεγάλο για την παρούσα συγκυρία της οικονομικής κρίσης. Με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των Ευρωπαίων πολιτών σχετικά με τις σοβαρές συνέπειες από την αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, ξεκίνησε η «1η Εβδομάδα Ενημέρωσης για τις αρνητικές επιπτώσεις του αλκοόλ» στις Βρυξέλλες, η οποία ολοκληρώθηκε στις 17 Μαΐου. Σκοπός της είναι η ευαισθητοποίηση των πολιτών, αλλά και των κεντρικών οργάνων

(ELPA), το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Αλληλεγγύης για τα προβλήματα που προκαλεί το αλκοόλ (EΜΝΑ), η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Συλλόγων Ατόμων με Ψυχική Ασθένεια (EUFAMI), η Eurocare, η Alcohol Concern, καθώς και η φαρμακευτική εταιρεία Lundbeck. Η εξάρτηση από το αλκοόλ επηρεάζεται σημαντικά από γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Οι γενετικοί παράγοντες υπολογίζεται ότι αντιπροσωπεύουν το 60% του κινδύνου εκδήλωσης της νόσου. Ένα βασικό χαρακτηριστικό της εξάρτησης από το αλκοόλ είναι η, συχνά, ακατανίκητη επιθυμία για αλκοόλ. Οι ασθενείς αντιμετωπίζουν δυσκολίες στον έλεγχο της κατανάλωσης του αλκοόλ, παρά τις επιβλαβείς επιπτώσεις που αυτό επιφέρει. Η διάγνωση της εξάρτησης από το αλκοόλ απαιτεί τουλάχιστον τη συνύ-

/ Οκτώβριος 2013

παρξη τριών από τα έξι κριτήρια στην κατάταξη κατά ICD-10, όπως ορίζονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO). Το αλκοόλ είναι τοξικό για τα περισσότερα όργανα του σώματος, ενώ το επίπεδο κατανάλωσης είναι στενά συνδεδεμένο με τον κίνδυνο μακροπρόθεσμης νοσηρότητας και θνησιμότητας. Η κατανάλωση αλκοόλ υψηλού κινδύνου είναι συχνή σε πολλές χώρες στον κόσμο. Ως κατανάλωση υψηλού κινδύνου χαρακτηρίζεται η κατανάλωση πάνω από 40 g αλκοόλ/μέρα για τις γυναίκες, ποσότητα που αντιστοιχεί σε περίπου 4 ποτήρια κρασί 120 ml ή 4 ποτήρια μπύρας 330 ml ή 3 ποτήρια ουίσκι 40 ml, και πάνω από 60 g/μέρα για τους άνδρες, που ως ποσότητα αντιστοιχεί σε περίπου 5 ποτήρια κρα-

calculator.drinkiq.com/el-gr/θα σε βοηθήσει να ελέγχεις πόσο πίνεις. Το «εργαλείο» αυτό έχει χρησιμοποιήσει κάποιες μέσες μετρήσεις και περιεκτικότητες αλκοόλ για διάφορα συνηθισμένα ποτά, καθώς αν ξέρεις πόσο αλκοόλ περιέχουν τα ποτά σου, μπορείς να ελέγχεις πιο εύκολα την κατανάλωση που κάνεις. Η εφαρμογή «Ρώτα τον Διονύση» θα σε βοηθήσει: Να μάθεις πόσα γραμμάρια αλκοόλ έχεις καταναλώσει Να μάθεις πόσο χρόνο χρειάζεται ο οργανισμός σου για να μεταβολίσει το αλκοόλ Να μάθεις πόσες θερμίδες περιέχονται στο ποτό σου. Το αποτέλεσμα αποτελεί εκτίμηση του μέσου όρου των θερμίδων σε μια τυπική μπύρα, κρασί ή ποτό, και δεν περιλαμβάνει τις θερμίδες οποιουδήποτε mixer (π.χ. ουίσκι με κόλα)

σί 120 ml ή 6 ποτήρια μπύρας 330 ml ή 5 ποτήρια ουίσκι 40 ml. Στην Ευρώπη υπάρχει τεράστιο θεραπευτικό κενό, καθώς μόλις το 8% των ασθενών με εξάρτηση από αλκοόλ τυγχάνουν οποιασδήποτε θεραπείας. Η αποχή, καθώς και η μείωση της κατανάλωσης αποτελούν εναλλακτικές της ολοκληρωμένης θεραπευτικής προσέγγισης, για ασθενείς εξαρτημένους από το αλκοόλ.

Ελάτε σε επαφή… Η Κίνηση Πολιτών «Νηφάλιοι» λειτουργεί 24ωρη γραμμή βοήθειας. Καλέστε στο 210-6852660.

«Ρώτα τον Διονύση» Η εφαρμογή «Ρώτα το Διονύση» http://

Η επίδρασή του στον οργανισμό μας Το αλκοόλ στον οργανισμό μας ασκεί πολύπλευρη φαρμακολογική και τοξική δράση και επηρεάζει τη λειτουργία πολλών συστημάτων. Οι δράσεις του εξαρτώνται από την πυκνότητα του αλκοόλ στο αίμα και περιλαμβάνουν:

49

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Σ

την Ευρώπη υπάρχει τεράστιο θεραπευτικό κενό, καθώς μόλις το 8% των ασθενών με εξάρτηση από το αλκοόλ τυγχάνουν οποιασδήποτε θεραπείας

Κεντρικό νευρικό σύστημα: Η κύρια δράση του αλκοόλ αφορά στο κεντρικό νευρικό σύστημα (Κ.Ν.Σ.). Η φαρμακολογική δράση του αλκοόλ στο Κ.Ν.Σ. είναι κατασταλτική και όχι διεγερτική. Σε μεγάλες μάλιστα συγκεντρώσεις, το κατασταλτικό

Σήμερα στην Ελλάδα εκτιμάται ότι περίπου 200.000 άτομα είναι εξαρτημένα από το αλκοόλ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Εξαρτησιογόνων Ουσιών. Την ίδια ώρα, 5.000 θάνατοι οφείλονται σε αιτίες που σχετίζονται με την κατάχρησή του. Πάντως, η κατανάλωση αλκοόλ στην Ελλάδα συγκαταλέγεται ανάμεσα στις μεσαίες μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και φαίνεται να παρουσιάζει μείωση. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Π.Ο.Υ., η κατανάλωση «σκληρών» αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα φαίνεται να μειώνεται, η κατανάλωση κρασιού να παραμένει περίπου σε σταθερά επίπεδα, ενώ φαίνεται να αυξάνεται εντυπωσιακά η κατανάλωση της μπίρας. Στη μελέτη ATTICA που

50

πραγματοποιήθηκε στην Αττική το 2002, το ποσοστό καθημερινής κατανάλωσης αλκοόλ στους ενήλικες άνδρες έφτανε το 42,5%, ενώ στις γυναίκες το 13,6%. Αντίστοιχα ποσοστά επιβεβαιώθηκαν και από άλλες έρευνες. Τα υψηλότερα ποσοστά κατανάλωσης και στα δύο φύλα παρατηρούνται στην ηλικία των 55 - 64 ετών. Αντίθετα, τα ποσοστά ολοκληρωτικής αποχής από το αλκοόλ είναι χαμηλά για την Ελλάδα και αφορούν μόλις στο 8,3% του πληθυσμού (άνδρες 1,2%, γυναίκες 15,4%) (WHO - Global Status Report on Alcohol 2004). Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Ε.Κ.ΤΕ.Π.Ν. (2007), οι συνήθεις χώροι κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών μπορεί είτε να είναι στο σπίτι είτε να σχε-

/ Οκτώβριος 2013

αποτέλεσμα της δράσης του αλκοόλ είναι ιδιαίτερα εμφανές και μοιάζει με εκείνο των αναισθητικών φαρμάκων. Τα πρώτα συμπτώματα από το Κ.Ν.Σ. εκδηλώνονται μόλις η συγκέντρωση του αλκοόλ στο αίμα ξεπεράσει τα 40 mg % και περιλαμβά-

τίζονται με κάποια μορφή διασκέδασης/εξόδου. Συνήθως, ο ένας στους τρεις ερωτώμενους καταναλώνει αλκοολούχα στο «σπίτι» (31,9%) ή στο «σπίτι κάποιου άλλου» (5,5%), ενώ η πλειοψηφία των ερωτώμενων (ποσοστό 61,9%) αναφέρει κατανάλωση αλκοολούχων εκτός σπιτιού και κυρίως σε χώρους διασκέδασης, όπως «μπαρ/ντίσκο/κλαμπ» (28,5%), «ταβέρνα/εστιατόριο» (19,2%) και «καφενείο/καφετέρια» (14,2%). Σημαντικές διαφοροποιήσεις στον χώρο κατανάλωσης παρατηρούνται σε σχέση με το φύλο: οι γυναίκες αναφέρουν κατανάλωση αλκοολούχων στο «σπίτι» σε υψηλότερο ποσοστό από τους άνδρες (42,3% και 33,6%, αντίστοιχα), οι οποίοι αναφέρουν κατανάλωση αλκοολούχων κυ-

ρίως σε χώρους διασκέδασης και ιδιαίτερα σε «μπαρ/ντίσκο/ κλαμπ» (30%). Όσον αφορά στην κατανάλωση αλκοολούχων στους διάφορους χώρους διασκέδασης, οι γυναίκες συνήθως καταναλώνουν αλκοολούχα σε χώρους οι οποίοι δεν αποτελούν μέρη αποκλειστικής κατανάλωσης αλκοόλ, όπως οι ταβέρνες και τα εστιατόρια, ως συνοδευτικό του φαγητού, ενώ οι άνδρες προτιμούν σε μεγαλύτερο ποσοστό να καταναλώνουν αλκοολούχα στους χώρους διασκέδασης, όπως «μπαρ/ντίσκο/ κλαμπ», καθώς και σε «καφενείο/καφετέρια». Σοβαρό πρόβλημα αποτελεί στη χώρα μας η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ. Η Ελλάδα παρουσιάζει την υψηλότερη θνησιμότητα από τροχαία

νουν εξασθένηση της μνήμης και της προάτομο δεν έχει την αίσθηση της επίδρασης σοχής, ήπιες διαταραχές του λόγου, διαταπου ασκεί το αλκοόλ στον οργανισμό του. ραχές στην εκτέλεση λεπτών χειρισμών και Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό κατά την ελάττωση της αντίδρασης σε αισθητηριαοδήγηση, καθώς, ενώ ο οδηγός δεν έχει κά ερεθίσματα. Στις συγκεντρώσεις αυτές, αίσθηση της επίδρασης της αλκοόλης, ώδιατηρείται η πνευματική διαύγεια και το στε να ακολουθήσει περισσότερο συντηρη-

Η

εξάρτηση από το αλκοόλ επηρεάζεται σημαντικά από γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Οι γενετικοί παράγοντες υπολογίζεται ότι αντιπροσωπεύουν το 60% του κινδύνου εκδήλωσης της νόσου

ατυχήματα και μία από τις υψηλότερες από τυχαίες δηλητηριάσεις. Σε έρευνα για τους τραυματισμούς από τροχαία που έκαναν εισαγωγή σε νοσοκομεία της Αθήνας, υπολογίσθηκε ότι το 10% των τραυματισμών μπορούν να αποδοθούν άμεσα στην κατανάλωση αλκοόλ. Από τους οδηγούς που ενεπλάκησαν σε τροχαία ατυχήματα την περίοδο 1995 - 1997, το 41% διαπιστώθηκε ότι είχε κάνει χρήση αλκοόλ πριν την οδήγηση, ενώ στο 33% η συγκέντρωση αλκοόλης στο αίμα ήταν πάνω από 80 mg/dl. Σύμφωνα με στοιχεία της τροχαίας, κατά τα έτη 2005 και 2006, το ποσοστό των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων που οφείλονται σε μέθη ήταν 28% και 25,4% αντίστοιχα (Ε.Κ.ΤΕ.Π.Ν. 2007).

51

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Σ

ήμερα στην Ελλάδα εκτιμάται ότι περίπου 200.000 άτομα είναι εξαρτημένα από το αλκοόλ

Έλλειψη ενημέρωσης Σχετικά πρόσφατη έρευνα (2011) που διενήργησε η ΜΚΟ «Νηφάλιοι-στην υγειά μας» ανέδειξε πόσο σοβαρό είναι πλέον το πρόβλημα της κατανάλωσης αλκοόλ στην Ελλάδα, γεγονός που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στις εσφαλμένες αντιλήψεις που επικρατούν μεταξύ των Ελλήνων. Είναι ενδεικτικό ότι ο αλκοολισμός παραμένει μια ά-

52

γνωστη ασθένεια: πάνω από το 50% θεωρούν ότι η συνήθεια κάποιων να παραγγέλνουν το ένα ποτό μετά το άλλο σχετίζεται με την αδυναμία χαρακτήρα, ενώ μόλις το 30% αναγνωρίζει ότι το αλκοόλ είναι εθιστικό και ότι η έλλειψη ελέγχου οδηγεί στον αλκοολισμό. Εντύπωση προκαλεί και το γεγονός ότι το 10% των Ελλήνων αγνοούν ότι α-

/ Οκτώβριος 2013

παγορεύεται να καταναλώσουν αλκοόλ οι έγκυες γυναίκες ή εκείνες που επιθυμούν να γίνουν σύντομα μητέρες. Τρεις στους 10 Έλληνες, μάλιστα, λένε «ναι» στην κατανάλωση αλκοόλ και σε ανηλίκους, καθώς όπως εξηγούν όλοι οι κανόνες έχουν τις εξαιρέσεις τους! Σε ό,τι αφορά στη συχνότητα κατανάλωσης αλκοόλ, όπως προκύπτει από την ί-

δια έρευνα, το 58% πίνει μία φορά την εβδομάδα ή και αραιότερα, αλλά το 42% των ερωτηθέντων είναι συχνοί πότες, πίνοντας από 23 φορές την εβδομάδα έως και καθημερινά! Επιπλέον, επτά στους δέκα Έλληνες δεν γνωρίζουν ότι τα αεριούχα ποτά σε μπουκάλι που πωλούνται ακόμη και από τα περίπτερα (alcopops), περιέχουν αλκοόλη.

τική οδήγηση, έχει εντούτοις βραδύτερη έχει ανάγκη αλκοόλης όλο και υψηλότεαντίδραση στα διάφορα ερεθίσματα, γερων επιπέδων, είναι δυνατόν τα στερητικά γονός που μπορεί να αποβεί μοιραίο. Η συμπτώματα σε μερικές περιπτώσεις να πυκνότητα των 40 mg % μπορεί να επιεκδηλωθούν ακόμη και όταν η αλκοόλη τευχθεί πολύ εύκολα στον οργανισμό, π.χ. βρίσκεται σε επίπεδα περίπου 100 mg %. με την κατανάλωση 60 γραμμαρίων ου- Εντούτοις, ο όρος «αλκοολισμός» δεν πρέίσκι ή 200 γραμμαρίων κρασιού. Σε μεπει να θεωρείται συνώνυμος με την εμφάγαλύτερες συγκεντρώσεις, παρατηρείται νιση σωματικής εξάρτησης από το αλκοόλ. Ο αλκοολισμός είναι μια κατάσταση σταδιακή θόλωση της διάνοιας (μέθη), κεφαλαλγίες κ.λπ., συμπτώματα που εμκατά την οποία δημιουργούνται στο άφανίζονται όταν η συγκέντρωση στο αίμα τομο προβλήματα υγείας, εργασίας και φτάσει τα 150 – 200 mg %. Σε υψηλότεκοινωνικά προβλήματα με ενδεχόμενες ρες συγκεντρώσεις εμφανίζεται η εικόνομικές προεκτάσεις, ανεξάρτητα από το κατά πόσον έχει αναπτυχθεί σωματική ενα της βαριάς μέθης και της δηλητηρίαξάρτηση στο αλκοόλ ή όχι. σης, με σύγχυση, λήθαργο και κώμα. Ο θάνατος είναι σπάνιος από οξεία δηλη- Ήπαρ και πεπτικό σύστημα: Η γνωστότετηρίαση και μπορεί να επέλθει από παρη και σημαντικότερη βλαπτική επίδραση ράλυση του κέντρου της αναπνοής, όταν της χρόνιας, πέραν της συνήθους μέτριας η συγκέντρωση του αλκοόλ ξεπεράσει τα κατανάλωσης αλκοόλ, είναι η κίρρωση 450 – 500 mg %. του ήπατος. Οι χρόνιοι χρήστες αλκοό Εξάρτηση: Όταν υπάρχει χρόνια καταλης έχουν κατά μέσο όρο 7,5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εκδηλώσουν ηνάλωση αλκοόλ, αναπτύσσεται σταδιακά πατική κίρρωση από ό,τι οι μη χρήστες, στον οργανισμό ένας βαθμός ανοχής. Αυενώ ειδικά οι άνδρες που κάνουν υψηλή τό σημαίνει ότι για να επιτευχθεί το ίδιο φαρμακολογικό αποτέλεσμα στον οργανικατανάλωση έχουν μέχρι και 13 φορές σμό, απαιτούνται όλο και υψηλότερες συμεγαλύτερη πιθανότητα. Η κίρρωση του γκεντρώσεις αλκοόλ στο αίμα. Δεδομένου ήπατος είναι το τελικό στάδιο μιας χρότου ότι ο σκοπός της κατανάλωσης αλκονιας και συνήθως ασυμπτωματικής ηπαόλ είναι ακριβώς η πρόκληση αυτού του τικής βλάβης, της καλούμενης αλκοολιφαρμακολογικού αποτελέσματος (ευθυκής ηπατίτιδας. μία ή μέθη), η επίτευξή του προϋποθέτει Η ευαισθησία των ατόμων στην ανάπτυξη όλο και μεγαλύτερες καταναλώσεις αλκίρρωσης ποικίλλει σημαντικά. Σε δόσεις κοολούχων ποτών.

60 - 80 γραμμαρίων αλκοόλ την ημέρα, Η συνεχόμενη αύξηση του βαθμού ανομετά από 5 χρόνια, περίπου το 10 - 15% χής οδηγεί σταδιακά σε «σωματική εξάρθα παρουσιάσει ηπατικό πρόβλημα. Η τηση», δηλαδή σε εκδήλωση δυσάρεστων αύξηση της ποσότητας επιφέρει ταχύτεσυμπτωμάτων, που ονομάζονται «στερητιρα την ηπατική βλάβη και σε μεγαλύτερο κά συμπτώματα», τα οποία εκδηλώνονται ποσοστό χρηστών. Επιπλέον, η χρήση αλόταν δεν υπάρχουν επαρκή επίπεδα αλκοόλ οδηγεί σε λιπώδη διήθηση του ήπακοόλης στο αίμα. Καθώς ο οργανισμός τος και σε αύξηση της συχνότητας εμφά-

Τα οικονομικά του αλκοόλ στην Ελλάδα

40 εκατ. ευρώ επενδύονται κάθε χρόνο σε διαφημίσεις αλκοολούχων προϊόντων στην Ελλάδα! Λιγότερα από 100 χιλ. ευρώ σε καμπάνιες ευαισθητοποίησης για τον αλκοολισμό ή την οδήγηση υπό την επήρεια. Κάθε χρόνο το κράτος εισπράττει περίπου 500 εκατ. ευρώ από φόρους στο αλκοόλ.

53

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

νισης πρωτοπαθούς καρκίνου του ήπατος. διαπιστωμένο ότι η μικρή ως μέτρια καταΣτο πεπτικό σύστημα, η χρόνια υπερβολι- νάλωση αλκοόλ έχει θετικό προστατευτικό κή κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδη- αποτέλεσμα στην πιθανότητα εμφάνισης ιγήσει σε χρόνια ή οξεία παγκρεατίτιδα, σχαιμικής καρδιοπάθειας, καθώς και σακέλκος στομάχου και δωδεκαδακτύλου, χαρώδη διαβήτη. Εντούτοις, το θετικό αποχρόνια γαστρίτιδα, ατροφική γαστρίτιδα, τέλεσμα αντιστρέφεται όταν η κατανάλωση δυσαπορρόφηση βιταμινών, ασβεστίου, ξεπεράσει κατά μέσο όρο τα 40 γραμμάρια αλκοόλης την ημέρα για τις γυναίκες μαγνησίου κ.λπ. Καρκίνος: Η κατανάλωση αλκοόλ οδηγεί και τα 60 γραμμάρια για τους άνδρες. Στην στην ανάπτυξη διαφόρων τύπων καρκί- υψηλότερη κατανάλωση οινοπνεύματος, νων του πεπτικού συστήματος, όπως του παρατηρείται αύξηση του σχετικού κινδύστόματος, του φάρυγγα, του οισοφάγου, νου για ισχαιμική καρδιοπάθεια, η οποία του ήπατος, του παγκρέατος κ.λπ. Ο κίν- στους άνδρες μπορεί να φτάσει μέχρι το δυνος ανάπτυξης καρκίνου του πεπτικού 65%. Παράλληλα, σε υψηλή κατανάλωση συστήματος είναι συνολικά τετραπλάσι- το αλκοόλ προκαλεί ταχυκαρδία, υπέρταος σε σχέση με τους μη χρήστες αλκοόλ. ση, καρδιακές αρρυθμίες και αλκοολική Νευρικό σύστημα: Στο νευρικό σύστημα, η μυοκαρδιοπάθεια (WHO 2004). υπερβολική και παρατεταμένη κατανάλω- Αναπνευστικό σύστημα: Η χρόνια χρήση

Ο

ένας στους τρεις ερωτώμενους καταναλώνει αλκοολούχα στο «σπίτι» (31,9%) ή στο «σπίτι κάποιου άλλου» (5,5%), ενώ η πλειοψηφία των ερωτώμενων (ποσοστό 61,9%) αναφέρει κατανάλωση αλκοολούχων εκτός σπιτιού και κυρίως σε χώρους διασκέδασης

54

ση αλκοόλ προκαλεί ποικίλες βλάβες του αλκοόλ στο αναπνευστικό σύστημα μποεγκεφάλου και των περιφερικών νεύρων. ρεί να προκαλέσει κρίσεις άπνοιας κατά Οι βλάβες αυτές μπορούν να οδηγήσουν τον ύπνο, χρόνια αποφρακτική πνευμονοσε σημαντικές αναπηρίες διαφόρων μορ- πάθεια από χημικό ερεθισμό των πνευμόφών. Επιπλέον, μπορεί να εμφανισθούν νων, πνευμονία και καρκίνο του λάρυγγα επιληψία, περιφερική πολυνευροπάθεια και των πνευμόνων. και σύνδρομο Wernicke - Korsakoff. Ο Κύηση: Η συστηματική κατανάλωση αλκοσχετικός κίνδυνος για την επιληψία, ήδη όλ προκαλεί στο έμβρυο σοβαρές βλάβες. από τη μεσαία κατανάλωση αλκοόλ, είναι Μπορούν να προκληθούν αυτόματη απομέχρι και 7,5 φορές μεγαλύτερος σε σύ- βολή, χαμηλό βάρος γέννησης, συγγενείς γκριση με αυτούς που δεν κάνουν χρήση ανωμαλίες, νευρολογικές αναπηρίες, διαλκοόλ. Επίσης, η κατανάλωση αλκοόλ ανοητική καθυστέρηση, ηπατικές βλάβες αυξάνει τη συχνότητα εκδήλωσης θανα- κ.λπ. Οι βλάβες είναι συχνότερες όταν η τηφόρων ή μη θανατηφόρων αγγειακών κατανάλωση του αλκοόλ γίνεται κατά το επεισοδίων του εγκεφάλου, με έναν σχε- πρώτο τρίμηνο της κύησης, κατά το οποίο, τικό κίνδυνο που μπορεί να φτάσει στους ακόμη και μια μέτρια κατανάλωση αλκοάνδρες το 2,38, αλλά στις γυναίκες να όλ (1 - 2 ποτά την ημέρα) μπορεί να οδηπροσεγγίζει το 8 (ο κίνδυνος δηλαδή εί- γήσει σε εμβρυϊκές βλάβες. Άλλες επιβλαβείς δράσεις του αλκοόλ στον ναι 8 φορές μεγαλύτερος). Ισχαιμική καρδιοπάθεια και διαβήτης: Είναι οργανισμό: Μεταξύ των άλλων επιδρά-

/ Οκτώβριος 2013

Στις ΗΠΑ, οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι περισσότεροι από 300.000 αλκοολικοί είναι ηλικίας 13-18 ετών και οι μελέτες δείχνουν ότι οι έφηβοι στις αγροτικές περιο-

έμμεσα, με το οινόπνευμα. Από στοιχεία ερευνών στην Ελλάδα προκύπτει ότι οι έφηβοι καταναλώνουν για πρώτη φορά αλκοόλ στην ηλικία των 12 ετών, ενώ ο μέσος όρος της ηλικίας που αρχίζουν οι νέοι να συμμετέχουν στην επικίνδυνη αυτή συνήθεια, διαμορφώνεται στα 16,2 χρόνια. Σε έρευνα του ΕΚΤΕΠΝ (Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης – Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία), το 97,6% των μαθητών δήλωσαν κατανάλωση αλκοόλ τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους και το 32% δήλωσαν 20 ή περισσότερες φορές το δωδεκάμηνο. Τα αγόρια αρχίζουν νωρίτερα τη σχέση τους με το αλκοόλ (15,1 ετών) σε σύγκριση με τα κορίτσια (17,3 ετών). Ένας στους τρεις νέους ηλικίας 16-18 ετών ισχυρίζεται ότι πίνει αλκοόλ τουλάχιστον μία

χές πίνουν τόσο συχνά όσο και οι έφηβοι των αστικών περιοχών. Από μελέτες έχει βρεθεί πως τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, το 87% των αποφοίτων λυκείου έχουν κάνει χρήση αλκοόλ κάποια στιγμή στη ζωή τους, το 67% έχουν μεθύσει και το 51% μέθυσαν κατά τη διάρκεια του μήνα πριν από την έρευνα, ενώ σε άλλη μελέτη φάνηκε ότι το 50% των τελειοφοίτων έχουν οδηγήσει αυτοκίνητο μετά από χρήση αλκοόλ ή έχουν επιβιβασθεί σε όχημα που οδηγούσε μεθυσμένος οδηγός. Στις ευρωπαϊκές χώρες, η κατανάλωση αλκοόλ είναι αρκετά συχνή από τους εφήβους, με την Ελλάδα να κατέχει την τρίτη θέση μετά τη Δανία και τη Βρετανία. Τις καταστροφικές συνέπειες της άκριτης χρήσης του αλκοόλ δείχνει το γεγονός ότι στην Ευρώπη, ένας στους τέσσερις θανάτους μεταξύ των ηλικιών 15 – 29 συνδέεται, άμεσα ή

φορά την εβδομάδα, το 17% ότι πίνει τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα και το 20% ότι καταναλώνει πάνω από 5 ποτήρια στο ίδιο χρονικό διάστημα. Από έρευνα της Π.Ο.Υ., κατά τη διάρκεια των ετών 2001-2002, σε δείγμα 1.324 νέων ηλικίας 15 ετών, διαπιστώθηκε πως το 23,4% των αγοριών και το 16,9% των κοριτσιών είχαν κάνει χρήση 2 ή περισσότερες φορές τον τελευταίο μήνα πριν την έρευνα. Στην Ελλάδα, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, η γεωγραφική προέλευση των μαθητών που καταναλώνουν αλκοόλ επικεντρώνεται στις ημιαστικές και αγροτικές περιοχές και μειώνεται στα αστικά κέντρα και ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη (στοιχεία από έρευνα του ΕΠΙΨΥ – Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής το 1998, σε πανελλήνιο επίπεδο, με 8.500 μαθητές ηλικίας 13- 18 ετών).

σεων του αλκοόλ στον οργανισμό περιλαμβάνονται: • η εμφάνιση αιματολογικών διαταραχών (αναιμία ή θρομβοπενία), • οι μυοσκελετικές διαταραχές (μυοπάθειες, οστεοπόρωση κ.λπ.), • οι διαταραχές της αναπαραγωγικής λειτουργίας (διαταραχές στύσης, μείωση όγκου και ποιότητας του σπέρματος κ.λπ.).

Μείζον πρόβλημα στην εφηβεία

Σ

οβαρό πρόβλημα αποτελεί στη χώρα μας η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ. Η Ελλάδα παρουσιάζει την υψηλότερη θνησιμότητα από τροχαία ατυχήματα και μία από τις υψηλότερες από τυχαίες δηλητηριάσεις

55

ΑΡΘΡΟ

• Το 9% των αγοριών και το 5% των κοριτσιών μέθυσαν για πρώτη φορά σε ηλικία 13 ετών

ESPAD

8 ερωτήσεις για τη χρήση του αλκοόλ στην εφηβεία της Αρτέμιδας Κ. Τσίτσικα (*)

Τα Ελληνόπουλα γίνονται «γερά ποτήρια» από μικρά; Σύμφωνα με την πανευρωπαϊκή έρευνα ESPAD, η οποία στην Ελλάδα πραγματοποιείται από το ΕΠΙΨΥ (Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής), παρατηρείται σημαντική αύξηση, διαχρονικά, των παιδιών που ξεκινούν τη χρήση αλκοόλ σε μικρή ηλικία (κάτω των 13 ετών). Τα ποσοστά των παιδιών που μέθυσαν για πρώτη φορά σε ηλικία κάτω των 13 ετών (πρώιμη μέθη) είναι 9% για τα αγόρια και 5% για τα κορίτσια - τα οποία ωστόσο είναι από τα χαμηλότερα σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Πόσων χρόνων ξεκινούν να πίνουν; Από την εμπειρία μας στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας, αλλά και βασιζόμενοι σε στοιχεία ερευνών στην Ελλάδα, προκύπτει ότι τα Ελληνόπουλα ξεκινούν να πίνουν αλκοόλ γύρω στην ηλικία των 12 ετών. Γενικά, η χρήση και η κατάχρηση αλκοόλ στην εφηβεία

56

Τα Ελληνόπουλα ξεκινούν να πίνουν αλκοόλ γύρω στην ηλικία των 12 ετών

εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την ESPAD, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ στον εφηβικό πληθυσμό παρουσιάζει αυξητική τάση από το 1998 έως το 2007 (ποσοστά 11,7% και 14,8% αντίστοιχα). Ενώ στους μαθητές στην Ευρώπη η μπύρα αποτελεί το κυρίαρχο ποτό, στην Ελλάδα πρώτα σε προτίμηση (24.8%) έρχονται τα ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ (ουίσκι, βότκα). Σημαντική είναι ακόμη η πληροφορία ότι το αλκοόλ είναι η πρώτη εξαρτησιογόνος ουσία που δοκιμάζουν οι έφηβοι (μέσος όρος ηλικίας: 13,2 έτη). Γιατί; Το αλκοόλ μπορεί να προσφερθεί για πρώτη φορά σε μια οικογενειακή γιορτή ή και από φίλους. Oι έφηβοι πίνουν συνήθως το Σαββατοκύριακο, στα πάρτι με φίλους, σε μικρές ή μεγάλες ομάδες φίλων ή στο σπίτι φίλου όταν λείπουν οι γονείς του. Η χρήση και κατάχρηση αλκοόλ στην

/ Οκτώβριος 2013

* Επιστ. Υπευθύνου της Μονάδας Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ), Β’ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείου Παίδων «Π & Α Κυριακού»

εφηβεία είναι φαινόμενο πολυπαραγοντικό. Εξαρτάται από γενετικούς παράγοντες και από την κληρονομικότητα, το πόσο ευάλωτη είναι μια προσωπικότητα, την οικογένεια και τη λειτουργικότητά της, ενώ σημαντικό ρόλο στην εφηβεία παίζει και η πίεση από τους συνομηλίκους (peer pressure). Η κατάσταση στο σπίτι μπορεί να οδηγήσει ένα παιδί στο αλκοόλ; Όταν στην οικογένεια υπάρχει κάποιος γονιός που πίνει ή όταν υπάρχουν οικονομικά, προσωπικά ή επικοινωνιακά προβλήματα, ενδεχομένως οι παράγοντες αυτοί να οδηγήσουν τον έφηβο στη χρήση αλκοόλ. Η εφηβεία; Η εφηβεία αποτελεί από μόνη της μια περίοδο επαναστατικότητας, πειραματισμού και σημαντικής επιρροής από τους συνομηλίκους. Οι έφηβοι αρέσκονται στο να ακολουθούν «μόδες», να αποδεικνύουν στους συνομηλίκους τους ότι είναι θαρραλέοι και τολμηροί, και να υιοθετούν συμπεριφορές ενηλίκων. Οι έφηβοι είναι ευάλωτοι στις υπερβολές και συχνά τούς είναι δύσκολο να αυτοοριοθετούνται, με αποτέλεσμα να φτάνουν σε ακραίες συμπεριφορές, που συμπεριλαμβάνουν και τη χρήση και κατάχρηση αλκοολούχων ποτών. Επιπλέον, η χρήση αλκοόλ μπορεί να μειώσει το άγχος τους, να τους διευκολύνει κοινωνικά και να τους βοηθήσει να λειτουργήσουν σεξουαλικά. Ας μην ξεχνάμε ότι η χρήση αλκοόλ είναι καθόλα νόμιμη και συχνά παρουσιάζεται από τα ΜΜΕ με πολύ γοητευτικό τρόπο, χωρίς να αναφέρονται ή να τονίζονται οι αρνητικές συνέπειες της κατάχρησης. Ποιο ποτό δοκιμάζουν συνήθως πρώτα; Συνήθως οι έφηβοι ξεκινούν με τα συσκευασμένα αλκοολούχα αναψυκτικά και ακολουθούν τα ποτά με υψηλή περιεκτικό-

τητα σε αλκοόλη (βότκα, ουίσκι), η μπύρα και το κρασί. Πώς πρέπει να αντιδράσουν οι οικογένειες; Το «κλειδί» για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κατάστασης έγκειται στη σωστή ενημέρωση των γονέων, οι οποίοι κατακλύζονται από αντιφατικές πληροφορίες σχετικά με την επικινδυνότητα της χρήσης ουσιών από τους νέους. Οι ίδιοι οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η δική τους στάση απέναντι στο αλκοόλ αποτελεί πρότυπο για τη συμπεριφορά που θα αναπτύξει ο/η έφηβος/η. Καλό είναι να αποφεύγονται οι τακτικές εκφοβισμού, να ενθαρρύνεται ο αυτοσεβασμός του εφήβου και να αποθαρρύνονται οι συμπεριφορές χρήσης αλκοόλ επισημαίνοντας στον/την έφηβο τις συνέπειες, που θα τον/την οδηγήσουν σε καταστάσεις αμηχανίας ή ντροπής. Θα βοηθούσαν οι αυστηρότεροι έλεγχοι στα νυχτερινά μαγαζιά; Μέτρα απαγόρευσης ή τιμωρητικά μπορεί να έχουν κάποιο προσωρινό αποτέλεσμα, ωστόσο το «κλειδί» είναι η παιδεία. Οι γονείς είναι σημαντικό να καλύπτουν συναισθηματικά τα παιδιά και παράλληλα να εφαρμόζουν όρια και να ενημερώνουν. Το παράδειγμα που δίνουν οι ίδιοι έχει πολύ μεγάλη δύναμη. Στο σχολείο μεγάλη αποτελεσματικότητα έχουν οι εργασίες στις οποίες οι έφηβοι συμμετέχουν ενεργά και ενημερώνουν συνομηλίκους (peer education). Σημαντικά μέτρα είναι ο έλεγχος της διαφήμισης, η ενημέρωση από τα ΜΜΕ και η δημιουργία εκπομπών για νέους. Ο έλεγχος στα κέντρα διασκέδασης και στα σημεία αγοράς των ποτών μπορεί να συμβάλει στο να μην είναι προσιτά τα ποτά στις ευαίσθητες ηλικίες. •••

57

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

• Τυχαία ανακαλύπτουν την υπερβολική χρήση ή έξαρτηση από το αλκοόλ 3 στους 4 άσθενείς • Το αλκοόλ αποτελεί αιτιολογικό παράγοντα για περισσότερα από 60 νοσήματα και διαταραχές

Cegedim Strategic Data

Έρευνα για την εξάρτηση από το αλκοόλ στην Ελλάδα Περίπου το 70% των ασθενών που διαγιγνώσκονται με εξάρτηση από το αλκοόλ δεν ακολουθεί περαιτέρω θεραπεία

Π

ερίπου το 70% των ασθενών που διαγιγνώσκονται με κατάχρηση ή εξάρτηση από το αλκοόλ, δεν ακολουθεί την ιατρική οδηγία για περαιτέρω αξιολόγηση και θεραπεία από κάποιον ειδικό. Τρεις στους τέσσερις ασθενείς επισκέπτονται τον γιατρό τους για άλλο πρόβλημα υγείας και η υπερβολική χρήση ή εξάρτηση από το αλκοόλ ανακαλύπτονται τυχαία.

Αυτά έδειξε πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων στην Ελλάδα. Θετικό είναι ότι, στο σύνολό της, η ιατρική κοινότητα αναγνωρίζει τις σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις της κατάχρησης και της εξάρτησης από το αλκοόλ στον ίδιο τον ασθενή, στην κοινωνία αλλά και στις δημόσιες δαπάνες για την υγεία. Η έρευνα επιβεβαιώνει, για ακόμη μία φορά, την ανάγκη για περισσότερη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση όλων σε

58

σχέση με το αλκοόλ, τον δεύτερο σημαντικότερο παράγοντα νοσηρότητας στην Ευρώπη σήμερα, και τα προβλήματα που αυτό προκαλεί. Σύμφωνα με την εν λόγω έρευνα, μόνο το 30% των ασθενών που έχουν διαγνωστεί από τον γιατρό τους με πρόβλημα κατάχρησης ή εξάρτησης από το αλκοόλ, επιλέγει να ακολουθήσει τη συμβουλή του για περαιτέρω διερεύνηση και αντιμετώπιση του προβλήματός του σε εξειδικευμένες

/ Οκτώβριος 2013

μονάδες, ενώ το υπόλοιπο 70% αγνοεί την ιατρική οδηγία. Από εκείνους που απευθύνονται σε ειδικούς ή εξειδικευμένες δομές για την αντιμετώπιση του προβλήματός τους και τελικά λαμβάνουν θεραπεία, μόλις το 45% βελτιώνεται ενώ στη συνέχεια, από αυτούς, το 44% υποτροπιάζει μέσα σε διάστημα περίπου 10 μηνών. Ακόμη ένα εντυπωσιακό στοιχείο που προκύπτει από την έρευνα, είναι η δυσκολία των ασθενών να αντιληφθούν ή να αποδεχθούν το πρόβλημα τους. Πιο συγκεκριμένα, τρεις στους τέσσερις ασθενείς με διάγνωση κατάχρησης αλκοόλ η εξάρτησης από αυτό, είχαν αρχικά επισκεφθεί τον γιατρό τους για άλλο πρόβλημα υγείας. Τα πιο συχνά τέτοια προβλήματα ήταν η κατάθλιψη, η υπέρταση, ο διαβήτης, οι αγχώδεις διαταραχές και τα νοσήματα του ήπατος. Ωστόσο, οι παραπάνω ασθένειες δεν συνυπάρχουν τυχαία με την υπέρμετρη κατανάλωση, καθώς το αλκοόλ αποτελεί αιτιολογικό παράγοντα για περισσότερα από 60 νοσήματα και διαταραχές, όπως είναι οι ασθένειες του ήπατος, η υπέρταση, ο καρκίνος, ο διαβήτης και οι καρδιοπάθειες. Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός πως οι γιατροί που συμμετείχαν στην έρευνα συμφωνούν στο ότι η υπερβολική κατανάλωση και η εξάρτηση από το αλκοόλ έχουν σοβαρές αρνητικές συνέπειες τόσο στο άτομο και την οικογένεια του, όσο και στο γενικότερο κοινωνικό σύνολο, επιβαρύνοντας, μεταξύ άλλων, με υπερβολικές δαπάνες το σύστημα υγείας. Τα παραπάνω συμπεράσματα προέκυψαν με τη μέθοδο της αναγωγής από έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα ψυχιάτρων, νευρολόγων,

παθολόγων και γενικών γιατρών σε όλη την Ελλάδα. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία ερευνών Cegedim Strategic Data με την υποστήριξη της φαρμακευτικής εταιρείας Lundbeck κατά το διάστημα Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου 2013 και αφορά στο τελευταίο εξάμηνο του 2012. Η εξάρτηση από το αλκοόλ είναι νόσος του εγκεφάλου, συχνά προοδευτική, η οποία μπορεί να αποβεί μοιραία. Ως επικίνδυνη κατανάλωση αλκοόλ ορίζεται η κατανάλωση εκείνη που είναι πιθανόν να οδηγήσει σε βλάβη εφόσον συνεχιστεί. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) την περιγράφει ως μία μέση κατανάλωση των 20 - 40 gr αλκοόλης ημερησίως για τις γυναίκες και των 40-60 gr για τους άνδρες. Ως επιβλαβής κατανάλωση αλκοόλ ορίζεται η κατανάλωση που οδηγεί σε βλάβη της υγείας, είτε σωματική είτε ψυχική. Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. η μέση ημερήσια κατανάλωση σε αυτήν την περίπτωση είναι πάνω από 40 gr αλκοόλης για τις γυναίκες και πάνω από 60 gr για τους άνδρες. Ο κίνδυνος ανάπτυξης εξάρτησης από το αλκοόλ αυξάνεται όσο αυξάνεται η κατανάλωση αλκοόλ. Παράγοντας κινδύνου θεωρείται επίσης η γενετική προδιάθεση, καθώς τα γονίδια καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό (κατά 5070% περίπου) την ευαλωτότητα στην εξάρτηση από το αλκοόλ, δηλαδή το κατά πόσο ένα άτομο είναι επιρρεπές στο να αναπτύξει εξάρτηση. Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η αποδοχή και η χρήση του αλκοόλ από την κοινωνική ομάδα στην οποία ανήκει το άτομο, οι γονείς και οι συναναστροφές, καθώς επίσης η διαθεσιμότητα της ουσίας και η διαφήμιση αποτελούν όλα παράγοντες κινδύνου με επιδρώσα σημασία. •••

59

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

• Πάνω από 1.000 φορείς από 80 χώρες παρευρέθηκαν στο Συνέδριο • Οι περαιτέρω επενδύσεις θα αποτελέσουν τα χαρακτηριστικά της ανάπτυξης • «Απαιτείται ακόμη σκληρή δουλειά στο μέτωπο της υγείας»

World Health Summit 2013

Την υγεία του μέλλοντος σχεδιάζουν οι παγκόσμιοι ηγέτες του Κοσμά Ζακυνθινού

Πάνω από 1.000 φορείς από 80 χώρες αναζήτησαν λύσεις για τις συνεχιζόμενες προκλήσεις

Η

εξάλειψη των ανισοτήτων, η αλληλεπίδραση του πλούτου και ο ρόλος της υγείας στις πτυχές της εξωτερικής πολιτικής αποτέλεσαν τα κύρια σημεία διαλόγου στη φετινή διοργάνωση «World Health Summit 2013», στην οποία παρευρέθηκαν περισσότεροι από 1.000 φορείς από 80 χώρες παγκοσμίως.

Με 45 workshop, και υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας, διακεκριμένοι ερευνητές, μέλη της επιστημονικής κοινότητας, πολιτικά στελέχη και εκπρόσωποι των διεθνών συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης κατέκλυσαν στη διάρκεια του τριημέρου (20 22 Οκτωβρίου) το ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών στο Βερολίνο, αναζητώντας λύσεις για την καταπολέμηση των «αναχρονιστικών υγειονομικών προτύπων». Ταυτόχρονα, η προάσπιση της υγείας και η κατανόηση των σοβαρών ασθενειών που αποτελούν μάστιγα στην εποχή μας, όπως το AIDS, η φυματίωση και η ελονοσία, βρέθηκαν στο επίκεντρο του φετινού «World Health Summit 2013», που τελούσε υπό την αιγίδα επιφανών προσωπικοτήτων

60

της Ευρώπης: της Angela Merkel (καγκελαρίου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας), του François Hollande (προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας) και του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, José Manuel Barroso. «Στην έναρξη της νέας χιλιετίας, η διεθνής κοινότητα θέσπισε οκτώ θεμελιώδεις στόχους που πρέπει να επιτευχθούν μέχρι το 2015. Οι τρεις εξ αυτών σχετίζονται άμεσα με τη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης», όπως επεσήμανε, προλογίζοντας το συνέδριο, η Γερμανίδα καγκελάριος Angela Merkel, τονίζοντας: «Έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου για την αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών. Ωστόσο, οι προκλήσεις αυτές θα συνεχιστούν και μετά το 2015, κα-

/ Οκτώβριος 2013

θώς απαιτείται ακόμη σκληρή δουλειά στο μέτωπο της υγείας». Η φετινή παγκόσμια διάσκεψη «World Health Summit 2013» έλαβε χώρα σε μια περίοδο εντατικοποίησης των εθνικών και διεθνών συζητήσεων σχετικά με τους στόχους που απαιτούνται προκειμένου να διασφαλιστεί η ποιότητα ζωής των ανθρώπων, αλλά και να δοθούν απαντήσεις για ένα καλύτερο μέλλον στον ραγδαία αυξανόμενο πληθυσμό του πλανήτη. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με τους ομιλητές, η εξέλιξη της υγειονομικής περίθαλψης παραμένει πάντοτε βασικός άξονας όλων των χωρών. «Αποτελώντας για ακόμη μία φορά υποστηρικτής του World Health Summit 2013, θα ήθελα να επιβεβαιώσω την ευθύνη των Εθνών στην προάσπιση της δημόσιας υγείας, σε όλο τον κόσμο», όπως τόνισε ο François Hollande, πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας. «Προάσπιση της υγείας σημαίνει βελτίωση της ευημερίας των συμπολιτών μας, ανάπτυξη της εκπαίδευσης και της πρόληψης, καλύτερη κατανόηση των ασθενειών για τη βέλτιστη θεραπεία, καθώς και διασφάλιση της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη. Οι στόχοι παραμένουν κοινοί, αλλά έχουν ακόμα μεγαλύτερη σημασία από ό,τι στο παρελθόν, λόγω της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού και των ανισοτήτων. Δεν μπορούν να υπάρξουν καθυστερήσεις στον κοινό μας αγώνα κατά του υποσιτισμού, του πρόωρου τοκετού, των συνεπειών της ρύπανσης του περιβάλλοντος, των λοιμωδών και παρασιτικών νοσημάτων. Προκειμένου να διαμορφωθούν οι στρατηγικές τού αύριο, είναι αναγκαίο να φέρουμε σε επαφή φορείς της προόδου, είτε αυτοί είναι θεσμικοί είτε προέρχονται από τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα».

61

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Η

προάσπιση της υγείας και η κατανόηση σοβαρών ασθενειών, όπως το AIDS, η φυματίωση και η ελονοσία, στο επίκεντρο του «World Health Summit 2013»

Α

κόμη και σε δύσκολες οικονομικά περιόδους, μπορούμε να αναπτύξουμε το χαρτοφυλάκιο της υγείας, αυξάνοντας τις δαπάνες οικονομικής ενίσχυσης, έως το 2020

62

Δαπάνες ενίσχυσης Μέσα από μια ολιστική προσέγγιση, τα σημερινά συστήματα υγείας μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά, παρέχοντας καλύτερη πρόσβαση στις υπηρεσίες. «Ακόμη και σε δύσκολες οικονομικά περιόδους, μπορούμε να αναπτύξουμε και να εμβαθύνουμε το χαρτοφυλάκιο της υγείας, αυξάνοντας τις δαπάνες οικονομικής ενίσχυσης, στο διάστημα 2014-2020, για την ανάπτυξη του κλάδου στον μέλλον», όπως τόνισε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, José Manuel Barroso, υπογραμμίζοντας πως «O καλύτερος δείκτης ενός πραγματικού πλούτου μιας κοινωνίας πολιτών, διαμορφώνεται από την κατάσταση του συστήματος υγείας εκάστης χώρας, και του βαθμού αποτελεσματικότητας στη κοινωνική ενσωμάτωση». Σε μια εποχή όπου η γνώση και η εμπειρία στον τομέα της υγείας βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο, η περαιτέρω επένδυση αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά της ανάπτυξης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευθεί σε αυτόν τον στόχο: Την προσαρμογή των συστημάτων υγείας στις ανάγκες του 21ου αιώνα, τόσο εντός όσο και εκτός Ευρώπης, αναπτύσσοντας περισσότερο αποδοτικά και αποτελεσματικά δημόσια συστήματα υγείας, παρέχοντας μεγαλύτερα οφέλη στη δημόσια περίθαλψη, με χαμηλότερο κόστος. «Αυτός είναι και ο σκοπός των επενδύσεων και της καινοτομίας στα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας, που αποτελούν πυρήνα κοινωνικής προστασίας και “ακρογωνιαίο λίθο” του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου, παρά τις προκλήσεις της οικονομικής κρίσης.

/ Οκτώβριος 2013

Αυτός επίσης είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους η Ε.Ε. παραμένει ο μεγαλύτερος αρωγός ανάπτυξης παγκοσμίως. Οι επενδύσεις στα συστήματα υγείας δεν είναι απλώς μια μορφή κοινωνικής επιταγής», καταλήγει ο José Manuel Barroso, εξαγγέλλοντας αύξηση της χρηματοδότησης στην έρευνα, με στόχο την ανάπτυξη νέων φαρμάκων και εμβολίων κατά του HIV/ AIDS, της φυματίωσης και της ελονοσίας.

Εξέλιξη της δημόσιας υγείας Στόχος του φετινού «World Health Summit 2013» ήταν η ανάλυση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ υγείας και πλούτου, η εξάλειψη των ανισοτήτων και η επένδυση στην έρευνα, αναλύοντας τις αναδυόμενες απειλές που προκύπτουν από την αύξηση της παγκόσμιας κινητικότητας, τα μεταναστευτικά ρεύματα, τις δημογραφικές αλλαγές, τη ρύπανση του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή. Διαχρονικό όραμα της Συνόδου Κορυφής είναι η βελτίωση της υγείας σε όλο τον κόσμο, μέσω συνεργασιών και ανοιχτού διαλόγου, διαμορφώνοντας τις συνθήκες του μέλλοντος στην εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη. Η υγεία αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα (διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών του 1948). Ωστόσο, όπως διαπιστώνουν οι ομιλητές του συνεδρίου, παρά την τεράστια πρόοδο στις ιατρικές επιστήμες, διαπιστώνονται καθυστερήσεις στην εξέλιξη της δημόσιας υγείας και της υγειονομικής περίθαλψης, καθώς το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού δεν απολαμβάνει την κατάλληλη ιατρική φροντίδα. •••

69 63

ΕΡΕΥΝΑ

• Tο 32% των εργαζομένων αναφέρουν ότι πρέπει να θυσιάσουν τον ύπνο τους, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της προσωπικής ζωής και της εργασίας τους

Οι Έλληνες χάνουν τον ύπνο τους!

Οι εργαζόμενοι που πάσχουν από έλλειψη ύπνου, αγωνίζονται για να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της οικογένειας και της εργασίας τους, σύμφωνα με μελέτη της Regus

Σ

την Ελλάδα, περίπου το ένα τρίτο των εργαζομένων (32%) αναφέρουν ότι πρέπει να θυσιάσουν τον ύπνο τους, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της προσωπικής ζωής και της εργασίας τους, είτε ξυπνώντας πολύ νωρίς είτε μένοντας άγρυπνοι έως πολύ αργά το βράδυ. Παρά το γεγονός ότι οι ευέλικτες πρακτικές εργασίας επισημαίνονται ως τρόπος για τη μείωση των μετακινήσεων, την αύξηση των ωρών ανάπαυσης ή του οικογενειακού χρόνου, τη βελτίωση της παραγωγικότητας και του ποσοστού διατήρησης του προσωπικού, μόνο το 48% των εταιρειών επιβραβεύουν τη διοίκηση για την ενθάρρυνση προς τους υπαλλήλους να εφαρμόζουν ευέλικτες πρακτικές εργασίας. Οι εργαζόμενοι επισημαίνουν επίσης ότι ο συντομότερος χρόνος μετακίνησης (30%) και η μεγαλύτερη ευελιξία ως προς την τοποθεσία (23%) θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν περισσότερο χρόνο, ώστε να τον αφιερώσουν στην οικογένειά τους ή σε

64

περισσότερες ώρες ύπνου. Παράλληλα, οι επιχειρήσεις μπορούν επίσης να επωφεληθούν από την αυξημένη ευελιξία, η οποία έχει αναφερθεί ότι αυξάνει την παραγωγικότητα (63%) και συμβάλλει στη διατήρηση του προσωπικού (64%). Αυτά είναι ορισμένα από τα πιο σημαντικά ευρήματα μιας παγκόσμιας έρευνας της Regus, της κορυφαίας, διεθνώς, εταιρείας παροχής ευέλικτων λύσεων γραφείου, τα οποία προέκυψαν από συνεντεύξεις σε πάνω από 24.000 επιχειρηματικά στελέχη από περισσότερες από 90 χώρες. «Η έλλειψη ύπνου είναι σαφώς επιζήμια για την υγεία και την καλή διάθεση των εργαζομένων, ενώ σε συνδυασμό με τις αυξημένες ώρες εργασίας συνδέεται στενά με τις καρδιακές παθήσεις», δηλώνει η κ. Κατερίνα Μάνου, εκπρόσωπος της Regus στην Ελλάδα. «Οι ερωτηθέντες επισημαίνουν ότι οι συντομότερες μετακινήσεις και η μεγαλύτερη ευελιξία ως προς την τοποθεσία εργασίας θα μπορούσαν να τους βο-

/ Οκτώβριος 2013

Μ

όνο το 48% των εταιρειών επιβραβεύουν τη διοίκηση για την ενθάρρυνση των υπαλλήλων να εφαρμόζουν ευέλικτες πρακτικές εργασίας

ηθήσουν ώστε να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στις οικογένειές τους, βάζοντας τέλος στις άγρυπνες νύχτες που ξοδεύουν, προσπαθώντας να ανακτήσουν το χαμένο έδαφος στην εργασία ή τις προσωπικές ασχολίες που δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν κατά τη διάρκεια της ημέρας».

Βασικά ευρήματα και στατιστικά στοιχεία Το 29% των εργαζομένων παγκοσμίως κοιμούνται λιγότερο από ό,τι επιθυμούν, προκειμένου να αντεπεξέλθουν σε όλες τις υποχρεώσεις τους. Στην Ελλάδα το 32% των εργαζομένων θυσιάζουν τον ύπνο τους προς όφελος της εργασίας και των προσωπικών υποχρεώσεών τους, ενώ ένας στους δέκα (8%) αισθάνεται ότι πρέπει να εργαστεί περισσότερο ώστε να υπερκαλύψει τον χρόνο που αφιερώνει σε προσωπικά ζητήματα. Οι εργαζόμενοι επισημαίνουν τις συντομότερες μετακινήσεις (30%) και την ευελιξία ως προς την τοποθεσία εργασίας (23%) ως τρόπους που τους επιτρέπουν να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στις οικογένειές τους. Οι επιχειρήσεις μπορούν επίσης να επωφεληθούν, καθώς η ευέλικτη εργασία θεωρείται ότι βελτιώνει την παραγωγικότητα (63%) και συμβάλλει στη διατήρηση του προσωπικού (64%). Προς το παρόν μόνο οι μισές εταιρείες (48%) επιβραβεύουν τη διοίκηση για την ενθάρρυνση του ευέλικτου περιβάλλοντος εργασίας. «Σύμφωνα με αυτήν την έρευνα, η δυνατότητα των εργαζομένων να εργάζονται πιο κοντά στην κατοικία τους σε επαγγελματι-

κά και πλήρως αποδοτικά περιβάλλοντα μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην οικογενειακή ζωή, ενώ προσφέρει στους εργαζόμενους λίγο περισσότερο χρόνο ύπνου κάθε πρωί. Τα πλεονεκτήματα δεν αφορούν μόνο τους εργαζόμενους, καθώς με την προώθηση των ευέλικτων πρακτικών εργασίας οι εταιρείες μπορούν επίσης να βελτιώσουν την παραγωγικότητα και τη διατήρηση του προσωπικού. Ωστόσο, παρά τα εμφανή πλεονεκτήματα που μπορούν να επιφέρουν οι ευέλικτες πρακτικές εργασίας τόσο στους εργαζομένους όσο και στις εταιρείες, υπάρχουν προφανώς αρκετά περιθώρια βελτίωσης, καθώς σχεδόν το 50% των ελληνικών επιχειρήσεων δεν αναγνωρίζουν και δεν επιβραβεύουν τους διευθυντές για την ενθάρρυνση προς τους υπαλλήλους να εφαρμόζουν ευέλικτες πρακτικές εργασίας», καταλήγει η κ. Μάνου.

Ταυτότητα της έρευνας: Πάνω από 24.000 στελέχη επιχειρήσεων, από περισσότερες από 90 χώρες, συμμετείχαν στην έρευνα το Σεπτέμβριο του 2012. Οι συμμετέχοντες προήλθαν από την παγκόσμια λίστα επαφών της Regus, που αριθμεί περισσότερους από 1 εκατομμύριο ανθρώπους του επιχειρηματικού κλάδου παγκοσμίως, στους οποίους περιλαμβάνονται κυρίως ανώτερα διοικητικά στελέχη και επιχειρηματίες από όλο τον κόσμο. Οι ερωτηθέντες κλήθηκαν να αναφέρουν τους κυριότερους παράγοντες που θεωρούν ότι επηρεάζουν αρνητικά την παραγωγικότητα κατά την εργασία από το σπίτι. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε υπό τη διαχείριση και τον έλεγχο του ανεξάρτητου Οργανισμού MindMetre, www.mindmetre.com.•••

65

ΘΕμα

•Η εμπορική έκδοση της νέας αυτής λύσης αναμένεται να είναι έτοιμη προς διάθεση στην αγορά στο τέλος του 2014

"Θαυματουργή" συσκευή για τους ηλικιωμένους Σε περίπτωση πτώσης του ασθενούς, το Vigi’Fall εκπέμπει σήμα και συνδέεται με μια νοσοκόμα ή ένα τηλεφωνικό κέντρο

Μ

ια μικροσκοπική συσκευή με την ονομασία Vigi’Fall, που χρηματοδοτήθηκε από την Ε.Ε., καθιστά πιο ασφαλή τη ζωή των ηλικιωμένων. Σκοπός της είναι να εντοπίσει μια πτώση και μπορεί να συμβάλει στην αποφυγή 500.000 νοσηλειών και 40,000 πρόωρων θανάτων που προκαλούνται από πτώσεις στην Ευρώπη κάθε χρόνο! Πρόκειται για ένα μικροσκοπικό, τριγωνικό επίθεμα με την ονομασία Vigi’Fall, που φοριέται από τον χρήστη με ένα μη επεμβατικό, μόνιμο τρόπο. Η συγκεκριμένη λύση αναμένεται ότι θα δημιουργήσει 100 εξειδικευμένες θέσεις εργασίας και ότι θα

66

χρησιμοποιείται από 3 εκατομμύρια ηλικιωμένους στην Ευρώπη τα επόμενα 3 χρόνια! Η αλληλεπίδραση μεταξύ της συσκευής που φοριέται από τον χρήστη, των υπέρυθρων αισθητήρων κίνησης που είναι τοποθετημένοι εντός του σπιτιού και ενός κε-

/ Οκτώβριος 2013

ντρικού συστήματος ελέγχου, διασφαλίζει τον ακριβή εντοπισμό μιας σοβαρής πτώσης και την έγκαιρη ιατρική παρέμβαση. Η συσκευή αναπτύχθηκε χάρη στο πρόγραμμα FallWatch. Η επόμενη φάση του προγράμματος, FallWatch DEMO, έχει ως στόχο τη βελτιστοποίηση της λειτουργικότητας και της ακριβείας του σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό, μέσω της ενσωμάτωσης συστήματος παρακολούθησης καρδιακών παλμών. Τα προγράμματα FallWatch/FallWatch DEMO έχουν λάβει στο σύνολο χρηματοδότηση περίπου 2 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η κοινοπραξία, της οποίας ηγείται η γαλλική εταιρεία Vigilio S.A., αποτελεί ένα καλό παράδειγμα για το πώς οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ICT) μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων. «Εκτιμάται ότι περισσότερα από 20 εκατομμύρια άτομα άνω των 65 υφίστανται πτώση κάθε χρόνο στην Ευρώπη. Η πτώση αποτελεί τη βασική αιτία θανάτου που οφείλεται σε τραυματισμό σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα. Η άμεση ιατρική παρέμβαση θεωρείται υψίστης σημασίας και συχνά είναι ζήτημα ζωής και θανάτου», εξήγησε ο κ. Jean-Eric Lundy, ιδρυτής της Vigilio S.A., γιατρός στο τμήμα επειγόντων περιστατικών του Νοσοκομείου Cochin στο Παρίσι. «Πάρα πολύ συχνά, βλέπουμε ηλικιωμένους ασθενείς να φθάνουν στα επείγοντα μετά από πολύωρη παραμονή στο πάτωμα του σπιτιού τους, μην μπορώντας να ζητήσουν βοήθεια. Η φυσική και ψυχολογική επιδείνωση της κατάστασης του ασθενούς που έπεται αυτής της αναμονής, είναι συχνά ανεπανόρθωτη. Η δυνατότητα να παρεμβαίνει κανείς άμεσα και να παρέχει την απαιτούμενη ιατρική βοήθεια μπορεί να

67

ΘΕμα

διασφαλίσει ότι η πτώση δεν θα έχει μόνιμη επίπτωση στην ποιότητα ζωής του ατόμου», καταλήγει.

Η λύση βασίζεται σε ένα σύστημα αισθητήρων. Ο χρήστης φοράει έναν βιοαισθητήρα, ενώ μια σειρά από άλλους αισθητήρες προσαρμόζονται ασύρματα στους τοίχους σε όλο τον χώρο, περίπου όπως τα συστήματα ασφαλείας των κατοικιών. Εάν ο χρήστης υποστεί πτώση, πέρα από το σήμα που εκπέμπει για την πτώση ο βιοαισθητήρας, οι αισθητήρες που είναι τοποθετημένοι στον τοίχο εντοπίζουν την έλλειψη κίνησης και, ασύρματα, αναμεταδίδουν σήμα σε ένα κεντρικό σύστημα ελέγχου, το

απαντηθεί, η οικογένειά του ή η ομάδα επείγουσας δράσης κινητοποιείται άμεσα. Οι κύριες προκλήσεις που αντιμετώπισε η κοινοπραξία FallWatch ήταν η σμίκρυνση του συστήματος και η διασφάλιση της ευκολίας και της άνεσης στη χρήση του. Για τον σκοπό αυτό, η κοινοπραξία συγκέντρωσε Ευρωπαίους εταίρους εξειδικευμένους σε μια σειρά από ειδικότητες, που κυμαίνονται από τα συστήματα προσωπικής ασφαλείας, τη μικροηλεκτρονική και τα βιοϋλικά έως τη νανοτεχνολογία, τα ιατρικά επιθέματα και τις μπαταρίες υψηλής απόδοσης για στρατιωτικούς και αεροδιαστημικούς σκοπούς. Το επίθεμα μπορεί να φορεθεί ακόμη και στο μπάνιο, και φορτίζεται με υψηλής ισχύος μπαταρίες, ενώ όταν τοποθετηθεί

οποίο βρίσκεται επίσης εντός της οικίας. Το σύστημα ελέγχου συνδέεται αυτόματα, μέσω τηλεφώνου, με μία νοσοκόμα ή με ένα τηλεφωνικό κέντρο, σε περίπτωση που η πτώση συμβαίνει στο σπίτι του ίδιου χρήστη. Προκειμένου να ξεχωρίσει το σύστημα μεταξύ πραγματικών πτώσεων και μη πραγματικών, η συσκευή είναι εξοπλισμένη με λογισμικό συνδυασμού δεδομένων που επιτρέπει την ανάλυση της φύσης της πτώσης (με ή χωρίς πρόσκρουση) και τη στάση του ασθενούς μετά την πτώση. Σε έναν χώρο φροντίδας ηλικιωμένων, επεμβαίνει άμεσα μια νοσοκόμα. Ως δεύτερη δικλείδα επαλήθευσης για άτομα που ζουν μόνα τους, ο χειριστής του τηλεφωνικού κέντρου επιχειρεί να καλέσει τον χρήστη στο τηλέφωνο. Εάν η κλήση δεν

στο δέρμα, δεν γίνεται πλέον αντιληπτό από τον χρήστη, ο οποίος νιώθει ασφάλεια, γνωρίζοντας ότι σε περίπτωση πτώσης, θα έχει άμεση βοήθεια. Το μικροσκοπικό επίθεμα Vigi’Fall έχει δοκιμαστεί με επιτυχία σε περιβάλλον εργαστηρίου, νοσοκομείου, σε χώρους φροντίδας ηλικιωμένων, καθώς και σε οικιακό περιβάλλον. Οι εργαστηριακές δοκιμές έδειξαν ποσοστό επιτυχίας 90%+ στον εντοπισμό από τον βιοαισθητήρα μόνο, χωρίς τη χρήση του λογισμικού. Δοκιμές σε πραγματικό περιβάλλον, με ενσωματωμένη τη χρήση λογισμικού, έδειξαν ακόμη υψηλότερο ποσοστό επιτυχίας, εξαλείφοντας πρακτικά τα λανθασμένα σήματα. «Παρακολουθούμε τις δοκιμές της λύσης Vigi’Fall από την αρχή του προγράμματος

Πώς λειτουργεί

Η

συγκεκριμένη λύση αναμένεται ότι θα δημιουργήσει 100 εξειδικευμένες θέσεις εργασίας και ότι θα χρησιμοποιείται από 3 εκατομμύρια ηλικιωμένους στην Ευρώπη τα επόμενα 3 χρόνια

68

/ Οκτώβριος 2013

και βλέπουμε ότι η απόδοσή της αναπτύσσεται συνεχώς, σε σημείο που τα λανθασμένα σήματα πλέον είναι σπάνια», δήλωσε η καθηγήτρια Anne-Sophie Rigaud, υπεύθυνη της υπηρεσίας γεροντολογίας του νοσοκομείου Broca στο Παρίσι. «Η άνεση του χρήστη αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα και η σημερινή μορφή του επιθέματος είναι μη επεμβατική, από φυσικής και ψυχολογικής απόψεως. Οι ασθενείς μας το δέχονται σε ικανοποιητικό βαθμό». Δημιουργημένη σε συνεργασία με τον Καθηγητή Norbert Noury (INL Lyon), η λύση Vigi’Fall πρωτοεμφανίστηκε στην αγορά τον Νοέμβριο του 2012. Τα συστατικά της μέρη κατασκευάζονται στη Γαλλία, την Ιταλία, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο

ση στην αγορά στο τέλος του 2014, ανοίγοντας νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες. Πέρα από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, αρκετές χώρες στην Ασία έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για την υιοθέτηση αυτής της μοναδικής τεχνολογίας. Εκτιμάται ότι 100 εξειδικευμένες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν στις χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα FallWatch στα επόμενα 3 χρόνια. Τέλος, η δυνατότητα της συσκευής δεύτερης γενιάς να παρακολουθεί τον καρδιακό παλμό του χρήστη μπορεί να οδηγήσει σε νέες τηλεϊατρικές εφαρμογές, ιδιαίτερα σε ασθενείς που πάσχουν από καρδιακές παθήσεις και επιληψία, οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται σε φαρμακευτική αγωγή. «Το πρόγραμμα FallWatch αποτελεί ένα

Η

δυνατότητα να παρεμβαίνει κανείς άμεσα και να παρέχει την απαιτούμενη ιατρική βοήθεια, μπορεί να διασφαλίσει ότι η πτώση δεν θα έχει μόνιμη επίπτωση στην ποιότητα ζωής του ατόμου

και έπειτα συναρμολογούνται στη Γαλλία. Ήδη έχουν υπογραφεί συμβόλαια με ιδρύματα στη Γαλλία, την Πορτογαλία και το Κουβέιτ, αλλά και με τον διεθνή όμιλο υγειονομικής περίθαλψης Europ Assistance, ο οποίος είναι και συνεργάτης της κοινοπραξίας FallWatch. Συμβόλαια τελούν υπό διαπραγμάτευση με την Ελβετία, τη Δανία, την Ιρλανδία και τη Λιθουανία. Η οικιακή έκδοση της λύσης θα είναι διαθέσιμη το τελευταίο τρίμηνο του 2013, ενώ η δεύτερη γενιά της συσκευής, η οποία θα είναι προσαρμοσμένη στα πρότυπα US RF, θα ξεκινήσει το στάδιο των κλινικών δοκιμών σε ΗΠΑ και Ευρώπη τον Σεπτέμβριο του 2013. Η εμπορική έκδοση της νέας αυτής λύσης αναμένεται να είναι έτοιμη προς διάθε-

τέλειο παράδειγμα της προόδου που μπορεί να επιτευχθεί στον τομέα της ιατρικής περίθαλψης όταν οι καλύτερες και πιο ευφυείς εταιρείες της ευρωπαϊκής βιομηχανίας συνεργάζονται», σχολίασε ο κ. Michael Jennings, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπεύθυνος για την έρευνα, την επιστήμη και την καινοτομία. «Αυτό είναι το είδος της καινοτομίας που επιφέρει αλλαγές στις ζωές των ανθρώπων, ενώ παράλληλα συμβάλλει στην ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, στην οποία η Επιτροπή θα συνεχίσει να δίνει την αμέριστη στήριξή της μέσω του Προγράμματος Έρευνας και Καινοτομίας της Ε.Ε. Horizon 2020».•••

Σχετικά με την κοινοπραξία

Η κοινοπραξία FallWatch, της οποίας ηγείται η Vigilio S.A., αποτελείται από κορυφαίους εταίρους της βιομηχανίας και της πανεπιστημιακής κοινότητας: την Plastod (IT), εταιρεία που παράγει έμπλαστρα και αυτοκόλλητα επιθέματα, την BSE (FR), εταιρεία που ειδικεύεται στην υπεργολαβία ηλεκτρονικών συστημάτων, την Statice (FR), εταιρεία που αναπτύσσει και κατασκευάζει ιατρικά εξαρτήματα, την PMBL (UK), εταιρεία που κατασκευάζει επαναφορτιζόμενες μπαταρίες, την Inspiralia (ES), εταιρεία εξειδικευμένη στις ασύρματες μεταδόσεις, το Πανεπιστήμιο Joseph Fourier (FR), αναγνωρισμένο για την εργασία του στον χώρο των παραμέτρων υγείας, την QinetiQ (UK), κορυφαία διεθνή εταιρεία τεχνολογιών ασφαλείας και άμυνας, την NanoCAT (IT), εταιρεία νανοϋλικών, το LCPO (FR), εργαστήριο που ασχολείται αποκλειστικά με τελευταίας τεχνολογίας έρευνα πάνω στα αυτοκόλλητα επιθέματα και τα πολυμερή, την Europ Assistance (FR), κορυφαία ευρωπαϊκή εταιρεία παροχής βοήθειας και την AEMtec (DE), εταιρεία που εξειδικεύεται στα σύνθετα ηλεκτρονικά μικροσυστήματα.

Για να δείτε τη λύση Vigi’Fall σε δράση: http://www.youtube.com/watch?v=6sFhILZ1jmA

69

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

• Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έχει κληθεί να εξετάσει, αν και μέχρι ποιο βαθμό, εθνικοί περιορισμοί που αφορούν στη γεωγραφική κατανομή των φαρμακείων και στο ιδιοκτησιακό καθεστώς τους, συνάδουν με τις αρχές που κατοχυρώνει το ενωσιακό δίκαιο

Το άνοιγμα της αγοράς των φαρμακείων στο σύγχρονο θεσμικό περιβάλλον Επιμέλεια: Εύα Κίτσιου, Δ.Ν. Δικαίου Υγείας, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω

Η αρτηριοσκληρωτική στάση οδηγεί τελικά σε καταστρατήγηση των διατάξεων που προστατεύουν την υγεία ως δημόσιο κοινωνικό αγαθό

Ο

ι θεσμικές μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών, που ερείδονται κυρίως στις μνημονιακές δεσμεύσεις της χώρας, και οι τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της κοινωνίας της πληροφορίας, έχουν επηρεάσει, αφενός τον παραδοσιακό τρόπο λειτουργίας των φαρμακείων και αφετέρου τις κατηγορίες των αγαθών που διακινούνται αποκλειστικά από τα φαρμακεία στην ελληνική αγορά. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια, το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έχει κληθεί να εξετάσει, αν και μέχρι ποιο βαθμό, εθνικοί περιορισμοί που αφορούν στη γεωγραφική κατανομή των φαρμακείων και στο ιδιοκτησιακό καθεστώς τους, συνάδουν με τις αρχές της ελεύθερης εγκατάστασης, της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών και της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων, που κατοχυρώνει το ενωσιακό δίκαιο.

1. Στη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων απαντώνται αντίρροπες τάσεις στον τομέα της απελευθέρωσης της αγοράς των

70

φαρμακείων, συνιστάμενες από τη μια μεριά στη μείωση των περιορισμών που επιβάλλονται στον τρόπο της λειτουργίας τους,

/ Οκτώβριος 2013

71

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Σ

τη νομολογία απαντώνται αντίρροπες τάσεις στον τομέα της απελευθέρωσης της αγοράς των φαρμακείων

και από την άλλη, στη διασφάλιση του θεσμικού χαρακτήρα των τελευταίων, ως αποκλειστικών φορέων παροχής υπηρεσιών γενικού συμφέροντος, κατά το μέρος που διατηρείται υπέρ αυτών το δικαίωμα της αποκλειστικής διάθεσης των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, καθώς και συγκεκριμένων κατηγοριών προϊόντων υγείας. Έτσι, σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 1973/2013 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η δυνατότητα διευρυμένου ωραρίου λειτουργίας των φαρμακείων (κατά τις απογευματινές ώρες από Δευτέρα έως Παρασκευή και το Σάββατο) δεν συνιστά περιορισμό στην επαγγελματική ελευθερία των φαρμακοποιών, αλλά αντίθετα παρέχει στους τελευταίους μεγαλύτερη ελευθερία κατά την άσκηση του επαγγέλματός τους. Κρίθηκε, ειδικότερα, ότι: «το ως άνω διευρυμένο ωράριο λειτουργίας των φαρμακείων, τα οποία, μολονότι αποτελούν επιχειρήσεις, εν τούτοις παρέχουν υπηρεσίες που συνδέονται άμεσα με την προστασία της δημόσιας υγείας, θεσπίζεται γενικώς και κατά τρόπο αντικειμενικό, αποβλέπει δε στην εξυπηρέτηση σκοπού δημοσίου συμφέροντος, συνισταμένου, στην εναρμονιζόμενη με την εξαγγελόμενη στο άρθρο 21 παρ.

3 του Συντάγματος μέριμνα του Κράτους για την υγεία των πολιτών, ευχερέστερη πρόσβαση του πληθυσμού στα φαρμακεία, προκειμένου να εφοδιάζεται κατά τρόπο ασφαλή με τα αναγκαία φάρμακα, δηλαδή με προϊόντα που συνιστούν αγαθό ύψιστης σημασίας, όπως είναι η υγεία, είναι προαιρετικό και κατ’ ουδένα τρόπο θίγει, είτε το υφιστάμενο νόμιμο ωράριο λειτουργίας των φαρμακείων είτε το σύστημα εφημεριών, ήτοι τις

72

/ Οκτώβριος 2013

υποχρεωτικές διημερεύσεις και διανυκτερεύσεις των φαρμακείων, αλλά αντιθέτως, παρέχει τη δυνατότητα λειτουργίας, κατά τη διάρκεια του ωραρίου των εφημεριών, αριθμού φαρμακείων μεγαλύτερου από τον υποχρεωτικά οριζόμενο». Περαιτέρω, δυνάμει της εν λόγω απόφασης του ακυρωτικού δικαστηρίου, η εισαγωγή του διευρυμένου ωραρίου δεν αντίκειται στην προστατευόμενη από τη διάταξη του άρθρου 5 παρ.1 του Συντάγματος επαγγελματική ελευθερία των φαρμακοποιών, στην κατοχυρωμένη από τη διάταξη της παρ.1 του άρθρου 4 του Συντάγματος αρχή της ισότητας, καθώς και στις διατάξεις των άρθρων 101 και 102 της Συνθήκης για την Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής ΣΛΕΕ) περί προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού. Παράλληλα, όμως, ένας χρόνος έχει περάσει από τη δημοσίευση της απόφασης της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας1, η οποία ανέστειλε την ισχύ της διάταξης που καταργεί την αποκλειστική διάθεση βρεφικού γάλατος από τα φαρμακεία2, πιθανολογώντας σοβαρά την πρόκληση κινδύνων δυσεπανόρθωτης ή και ανεπανόρθωτης βλάβης της εν λόγω

1

Ε.Α. Σ.τ.Ε. 307/2012.

2

Με την υπ’ αριθμ. Υ1/Γ.Π.οικ. 236/30.12.2011 κοινή απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Φ.Ε.Κ. Β΄12/2012) καταργήθηκε η διάταξη της παρ.2 του άρθρου 2 της υπ’ αριθμ. Υ1/ Γ.Π.47815/2008 Κ.Υ.Α, με την οποία προβλεπόταν ότι «η διάθεση των παρασκευασμάτων για βρέφη γίνεται από τα φαρμακεία».

ιδιαίτερα ευαίσθητης και ευπαθούς ομάδας του πληθυσμού, από τη διάθεση των παρασκευασμάτων για βρέφη πρώτης βρεφικής ηλικίας (έως έξι μηνών) εκτός φαρμακείων «χωρίς καθοδήγηση και εποπτεία ειδικού επιστήμονος υγείας όπως ο φαρμακοποιός», ιδίως εφόσον συνδυαστεί με ακατάλληλη πρακτική σίτισης ή πλημμελή συντήρηση των εν λόγω τροφίμων. Η νομιμότητα του φαρμακευτικού μονοπωλίου, τόσο από την άποψη του συνταγματικού όσο και από την άποψη του κοινοτικού δικαίου, έχει γίνει δεκτή και στην περίπτωση της διάθεσης των συμπληρωμάτων διατροφής, με την υπ’ αριθμ. 931/2010 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Με την ανωτέρω απόφαση κρίθηκε, ειδικότερα, ότι η απαγόρευση της διάθεσης συμπληρωμάτων διατροφής εκτός των φαρμακείων δεν αντίκειται στην επιχειρηματική ελευθερία, δεδομένου ότι συνιστά «μέτρο γενικό και αντικειμενικό και αποσκοπεί στην προστασία της ανθρώπινης υγείας, δηλαδή στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, από το ενδεχόμενο υπερβολικής ή ανεξέλεγκτης πρόσληψης ουσιών, όπως οι βιταμίνες και τα ανόργανα στοιχεία, δυνητικά επιβλαβών για την υγεία, για την οποία το κράτος οφείλει να μεριμνά προληπτικώς, σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 21 παρ.3 του Συντάγματος»».

2. Το θεσμικό πλαίσιο που ρυθμίζει τη λειτουργία της αγοράς των φαρμακείων και το είδος των παρεχόμενων από αυτά υπηρεσιών φαρμακευτικής περίθαλψης αποτελεί μεν τον πλέον κρίσιμο, όχι όμως και τον αποκλειστικό, παράγοντα περιχαράκωσης της σχετικής αγοράς τους. Μείζονα έννομη επιρροή ασκεί, συγχρόνως, η α-

νάπτυξη της σχετικής αγοράς των φορέων διάθεσης των παραφαρμακευτικών προϊόντων και των over-the-counter φαρμάκων, των οποίων η ίδρυση και λειτουργία υπόκεινται μεν σε ορισμένους από τους περιορισμούς που ισχύουν και για τα φαρμακεία, π.χ. υγειονομικοί, προσωπικού, κ.λπ., αλλά υπάγονται και στους κανόνες της ελεύθερης αγοράς, π.χ. ελευθερία ως προς τον τόπο εγκατάστασης. Ολοένα και συχνότερα διασταυρώνονται τα πυρά σε πολιτικούς, νομικούς και συνδικαλιστικούς κύκλους, όσον αφορά στη δυνατότητα της ίδρυσης και της λειτουργίας νέας νομικής και εμπορικής μορφής φορέων διάθεσης προϊόντων που συνδέονται με την προστασία της ανθρώπινης υγείας, υπό την ευρεία έννοια που της προσδίδει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ήτοι νοούμενη ως σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία. Τα τιθέμενα επιχειρήματα ως προς την άρση (ή μη) των υφιστάμενων απαγορεύσεων ορώνται, κάθε φορά, αφενός υπό το πρίσμα των επιδιωκόμενων σκοπών, όπως της προστασίας της δημόσιας υγείας, της ελευθερίας της εγκατάστασης, της απαγόρευσης των διακρίσεων και της προστασίας του ανταγωνισμού, και αφετέρου υπό το πρίσμα της αρχής της αναλογικότητας. Πάγια είναι, πάντως, μέχρι σήμερα η νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (στο εξής Δ.Ε.Κ.), σύμφωνα με την οποία η ζωή και η υγεία των ανθρώπων κατέχουν την πρώτη θέση μεταξύ των αγαθών και των συμφερόντων που προστατεύει η Συνθήκη και «οσάκις υφίστανται αμφιβολίες ως προς τη συνδρομή ή τη σημασία των κινδύνων για τη δημόσια υγεία, το κράτος - μέλος πρέπει να μπορεί να λαμβάνει μέτρα προστασίας χωρίς να οφείλει

Μ

είζονα έννομη επιρροή ασκεί η ανάπτυξη της αγοράς των φορέων διάθεσης παραφαρμακευτικών προϊόντων και over-thecounter φαρμάκων

73

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Η

σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία του πολίτη συνιστά ένα αγαθό υψίστης σημασίας

74

να αναμένει να αποδειχθεί πλήρως το υποστατό των εν λόγω κινδύνων»3. Δυνάμει των ανωτέρω, έχουν κριθεί ως συνάδουσες με το ενωσιακό δίκαιο κανονιστικές ρυθμίσεις που αφορούν σε περιορισμούς που επιβάλλονται ως προς τη γεωγραφική κατανομή των φαρμακείων, προκειμένου να διασφαλίζεται η παροχή αξιόπιστων, τόσο στο εδαφικό όσο και στο χρονικό επίπεδο, και καλής ποιότητας, φαρμακευτικών υπηρεσιών4. Μάλιστα, στις προτάσεις που κατέθεσε πρόσφατα ο Γενικός Εισαγγελέας του Δ.Ε.Κ.

Nils Wahl5, κατά την εξέταση προδικαστικού ερωτήματος που αφορά στην άρνηση των τοπικών υγειονομικών αρχών, του Υπουργείου Υγείας και του Οργανισμού Φαρμάκων στην Ιταλία, να χορηγήσουν σε φαρμακοποιούς-ιδιοκτήτριες καταστημάτων πώλησης

γογραφούμενων φαρμάκων αποκλειστικά από τα φαρμακεία συνιστά, καταρχάς, περιορισμό της ελευθερίας εγκατάστασης του άρθρου 49 της ΣΛΕΕ, θεμιτό, όμως, εφόσον προορίζεται για τη διασφάλιση της παροχής αξιόπιστης και καλής ποιότητας υπηρεσιών σε όλη την επικράτεια6. Επίσης, σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς των φαρμακείων, έχει κριθεί από το Δ.Ε.Κ.7 ότι διατάξεις που επιτρέπουν την εκμετάλλευση ιδιωτικών φαρμακείων μόνο στα φυσικά πρόσωπα που έχουν πτυχίο φαρμακευτικής, και στις εταιρείες των οποίων οι εταίροι είναι αποκλειστικά φαρμακοποιοί συνιστούν, καταρχάς, περιορισμό της ελευθερίας της εγκαταστάσεως και της ελεύθερης κυκλοφορίας κεφαλαίων. Ο εν λόγω περιορισμός είναι, εντούτοις, ανεκτός

παραφαρμακευτικών ειδών, άδεια για την πώληση φαρμάκων που χορηγούνται μόνο κατόπιν ιατρικής συνταγής, των οποίων, όμως, το κόστος δεν καλύπτεται από το εθνικό σύστημα υγείας, αλλά εξ ολοκλήρου από τον ασθενή-καταναλωτή, αναφέρεται ότι ο περιορισμός της διάθεσης των συντα-

στο πλαίσιο της κοινοτικής έννομης τάξης, εφόσον συνιστά μέτρο που διασφαλίζει τη διανομή των φαρμάκων από φαρμακοποιούς που απολαμβάνουν πραγματικής επαγγελματικής ανεξαρτησίας, η προσβολή της οποίας θα μπορούσε να επηρεάσει το επίπεδο της ασφάλειας και της ποιότητας του

3

Απόφαση Δ.Ε.Κ. της 19ης Μαϊου 2009, C171/09 και C-172/09, Apothekerkammer des Saarlandes, σκ. 30, και απόφαση Δ.ΕΚ. της 1ης Ιουνίου 2010 στις συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-570/07 και C 571/07, Blanco Pérez και Chao Gόmez, σκ. 74.

4

Blanco Pérez και Chao Gόmez, ο.π. σκ. 75.

5

Προτάσεις Γενικού Εισαγγελέα Nils Wahl της 5ης Σεπτεμβρίου 2013, στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C 159/12, C 160/12 και C 161/12, Alessandra Venturini κλπ.

/ Οκτώβριος 2013

6

Βλ. Προτάσεις Γενικού Εισαγγελέα Nils Wahl, ο.π. σκ. 105.

7

Απόφαση Δ.Ε.Κ. της 19ης Μαϊου 2009, C531/06, Επιτροπή κατά Ιταλίας.

εφοδιασμού του πληθυσμού με φάρμακα8. Αξιοσημείωτο είναι, πάντως, ότι σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, το Δ.Ε.Κ. έχει κρίνει αυστηρότερα το εθνικό νομοθετικό πλαίσιο που απαγορεύει καθολικά εναλλακτικούς τρόπους εμπορίας προϊόντων υγείας. Ενδεικτικά, αναφέρουμε την περίπτωση της απόλυτης απαγόρευσης της διαδικτυακής πώλησης φακών επαφής, το οποίο κρίθηκε ως μέτρο δυσανάλογο σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό προστασίας της δημόσιας υγείας, εφόσον ο ανωτέρω σκοπός μπορεί να επιτευχθεί με μέτρα λιγότερα περιοριστικά του ενδοκοινοτικού εμπορίου, όπως η παράδοση εμπορευμάτων από εξειδικευμένο προσωπικό9.

3. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία του πολίτη συνιστά ένα αγαθό υψίστης σημασίας, το οποίο αποτελεί θεμελιώδη συνιστώσα για την εξελικτική πορεία της κοινωνίας και την «υγιή» λειτουργία της. Δεν χωρούν, συνεπώς, θεσμικές «ελαστικοποιήσεις», για λόγους που υπαγορεύουν αμιγώς οι δυσμενείς δημοσιονομικές συνθήκες ή οι αναπτυξιακές ανάγκες της αγοράς.

8

9

Απόφαση της 19ης Μαϊου 2009, ο.π, σκ. 61,62 και 64: «…Ως επαγγελματίας φαρμακοποιός θεωρείται ότι εκμεταλλεύεται το φαρμακείο όχι μόνο με σκοπό την επίτευξη κέρδους, αλλά και υπό μια επαγγελματική προοπτική. Στο πλαίσιο αυτό, το ατομικό του συμφέρον για την επίτευξη κέρδους μετριάζεται από την κατάρτιση και την επαγγελματική εμπειρία του, καθώς και από την ευθύνη που υπέχει, δεδομένου ότι ενδεχόμενη παράβαση των νομικών κανόνων ή των κανόνων δεοντολογίας θέτει σε κίνδυνο όχι μόνον την αξία της επενδύσεώς του, αλλά και την ίδια την επαγγελματική του υπόσταση. Σε αντίθεση προς τους φαρμακοποιούς, οι μη φαρμακοποιοί δεν έχουν, εξ ορισμού, κατάρτιση, εμπειρία και ευθύνη αντίστοιχη με εκείνη των φαρμακοποιών. Υπό τις περιστάσεις αυτές, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι οι μη φαρμακοποιοί δεν παρέχουν τα ίδια εχέγγυα με τους φαρμακοποιούς….Ομοίως, ένα κράτος μέλος μπορεί να εκτιμήσει αν τα πρόσωπα που εκμεταλλεύονται φαρμακείο και τα οποία δεν έχουν την ιδιότητα του φαρμακοποιού ενδέχεται να πλήξουν την ανεξαρτησία των μισθωτών φαρμακοποιών παρακινώντας τους να διαθέτουν φάρμακα τα οποία δεν τους συμφέρει πλέον να διατηρούν στις αποθήκες τους ή αν τα πρόσωπα αυτά ενδέχεται να προβούν σε μειώσεις των δαπανών λειτουργίας οι οποίες είναι ικανές να επηρεάσουν τον τρόπο λιανικής διανομής των φαρμάκων». Απόφαση Δ.Ε.Κ. της 2ας Δεκεμβρίου 2010, C-108/09, Ker – Optica.

Παρά ταύτα, τα μέσα με τα οποία μπορεί να προστατευθεί αποτελεσματικά η δημόσια υγεία δεν είναι ούτε στατικά ούτε αδιαπραγμάτευτα. Έτσι, η αρτηριοσκληρωτική στάση απέναντι σε εναλλακτικούς τρόπους διάθεσης φαρμακευτικών προϊόντων, και προϊόντων υγείας εν γένει, οδηγεί τελικά σε καταστρατήγηση των αυτών διατάξεων που προστατεύουν την υγεία ως δημόσιο κοινωνικό αγαθό. Τη στιγμή που διεξάγονται ατέρμονες συζητήσεις και λαμβάνουν χώρα έντονες διαμάχες γύρω από το μονοπώλιο διάθεσης διαφόρων κατηγοριών φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών προϊόντων από τα φαρμακεία, θα μπορούσαν να εξεταστούν και να δρομολογηθούν νέες ασφαλιστικές δικλείδες προστασίας της

Θ

α μπορούσαν να εξεταστούν και να δρομολογηθούν νέες ασφαλιστικές δικλείδες προστασίας της υγείας

υγείας, όπως: Εξέταση ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου για την on-line πώληση παραφαρμακευτικών προϊόντων και OTC, το οποίο θα προβλέπει, μεταξύ άλλων, τους αναγκαίους και αποτελεσματικούς μηχανισμούς προστασίας του «ασθενούς»-καταναλωτή (π.χ. παράδοση από επιστημονικό προσωπικό, δυνάμενο να παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες και υπεύθυνη πληροφόρηση για την ορθολογική χρήση), καθιέρωση ενός προτύπου «ενημερωμένου ασθενούς» και εφαρμογή στρατηγικών υλοποίησής του, αποτελεσματική λειτουργία των μηχανισμών ελέγχου της ποιότητας των πωλούμενων σκευασμάτων, ιχνηλάτηση των πωλούμενων προϊόντων υγείας με τη χρήση κωδικοποίησης και ταυτόχρονη διασφάλιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων του ασθενούς-καταναλωτή κ.λπ.•••

75

AΡΘΡΟ

Μας εµπιστεύονται, γιατί... Νο1 σε αυθηµερόν διακινήσεις Άµεση επιστροφή αντικαταβολών και εισπράξεων Ειδικές εξυπηρετήσεις ανάλογα µε τις ανάγκες κάθε πελάτη Μεταφορές ευπαθών αποστολών (βλαστοκύτταρα, ξηρός πάγος, εµβόλια, κ.λ.π.)

ΤΑΧΥ∆ΕΜΑ C.C.L. ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ: ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 100, 151 25 ΜΑΡΟΥΣΙ, ΤΗΛ: 210 8056550, FAX: 210 8056553 www.tachydema.gr ΓΕΝΙΚΗ Α∆ΕΙΑ ΤΑΧΥ∆ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ: E.E.T.T. A.M.: 03-017 86

/ Νοέμβριος 2011

Μας εµπιστεύονται τα µεγαλύτερα ονόµατα της Ελληνικής οικονοµίας!

courier

cargo

logistics

87

Ραντεβού υγείας

Η οικολογική συνείδηση βλάπτει σοβαρά την υγεία; Μπορεί η μόδα, αλλά και η οικολογική συνείδηση, να επιβάλλουν τη χρήση τσαντών πολλαπλών χρήσεων για τη μεταφορά των τροφίμων, η συνήθεια όμως αυτή δεν φαίνεται να είναι πάντα αθώα

Μ

ια νέα έρευνα έρχεται να ταράξει την «πράσινη» συνείδησή μας, αφού ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνιας «κρούουν των κώδωνα του κινδύνου» για τις κρυφές απειλές που ελλοχεύουν για την υγεία οι «σακούλες που χρησιμοποιούνται πολλές φορές». Όσοι καταναλωτές εγκατέλειψαν τις πλαστικές σακούλες προς χάριν των πολλαπλών χρήσεων, φαίνεται ότι εκθέτουν τον εαυτό τους στον κίνδυνο τροφικής δηλητηρίασης και συγκεκριμένα στο μικρόβιο E.coli, το οποίο ευθύνεται για την πρόκληση σοβαρών τροφικών δηλητηριάσεων.

Η μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνιας αναφέρει χαρακτηριστικά ότι από τη στιγμή που στο Σαν Φρανσίσκο απαγορεύτηκε η χρήση της πλαστικής σακούλας, τα ποσοστά εισαγωγών στα νοσοκομεία και οι θάνατοι από τροφικές ασθένειες σχεδόν διπλασιάστηκαν. Από τη μελέτη προέκυψε ότι οκτώ από τις δέκα αυτές τσάντες για ψώνια περιείχαν το βακτήριο E.coli. Ωστόσο, το πιο ανησυχητικό στοιχείο είναι το γεγονός ότι το 97% των ατόμων που τις χρησιμοποιούν καθημερινά για τα ψώνια τους παραδέχονται ότι δεν τις έπλυναν σχεδόν ποτέ.

Πιο ευτυχισμένοι στα 46!

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

Αν είστε 46 ετών και άνω, μάλλον είστε τυχεροί, καθώς μπορεί να αγγίζετε το σημείο της απόλυτης ευτυχίας! Έρευνα που διεξήχθη από τον Αμερικανό καθηγητή Οικονοµικών Ντέιβιντ Μπλέιντσφλαουερ, και παρουσιάσθηκε πρόσφατα στο περιοδικό «Economist», έδειξε ότι οι άνθρωποι από τα 46 και μετά μπορούν

να βρεθούν στο ανώτερο σημείο της ευτυχίας. Και αυτό επειδή η μελέτη συσχετίζει την ικανοποίηση με τα οικονομικά δεδομένα των ηλικιών. Ο καθηγητής εξέτασε τα δεδοµένα από 72 χώρες, οι κάτοικοι των οποίων κλήθηκαν να απαντήσουν στην ερώτηση «πόσο ικανοποιηµένοι είναι από τη ζωή τους». Ένα α-

Τελικά το μέγεθος… μετράει; Ένας από τους μεγαλύτερους προβληματισμούς για τους άνδρες αποτελεί το μέγεθος των …προσόντων τους! Οι ειδικοί λένε ότι πολλοί άνδρες, επηρεασμένοι από κοινούς μύθους ή από πορνογραφικές ταινίες, διαμορφώνουν μη ρεαλιστικές αντιλήψεις σχετικά με το «φυσιολογικό» μέγεθος του πέους.Ο κ. Δημήτρης Χατζηχρήστου, καθηγητής Ουρολογίας στο Α.Π.Θ., σημειώνει ότι τα προβλήματα στην εικόνα του σώματος των ανδρών αφορούν κυρίως στο μέγεθος του πέους τους. Μάλιστα ο μύθος ότι το μέγεθος παίζει καταλυτικό ρόλο στην ευχαρίστηση της γυναίκας, ενισχύει τη σημασία που αποδίδουν στο θέμα. Ο κ. Χατζηχρήστου σημειώνει ότι η εικόνα του σώματος επηρεάζει τη σεξουαλική λειτουργία κυρίως μέσα από τις σκέψεις που κυριαρχούν κατά τη διάρκεια της επαφής. Όμως, σε πρόσφατη μελέτη, το 21% των γυναικών που ερωτήθηκαν είπαν πως το μήκος του πέους είναι «σημαντικό» και μόνο το 1% απάντησε πως είναι «πάρα πολύ σημαντικό». Το μήκος ήταν «λιγότερο σημαντικό» από το πάχος και 32% ανέφερε πως το πάχος είναι «σημαντικό».

78

/ Οκτώβριος 2013

Γιατί κάποιοι είναι ευτυχισμένοι στον γάμο τους;

Γ

ια πρώτη φορά, Αμερικανοί ανακάλυψαν ότι η βασική αιτία κρύβεται στο DNA. Βρήκαν ότι ένα γονίδιο που ρυθμίζει τη σεροτονίνη, την ορμόνη της ευτυχίας, ευθύνεται για το αν είμαστε ευτυχισμένοι ή δυστυχισμένοι στον γάμο μας. Η μελέτη από το Πανεπιστήμιο Berkeley της Καλιφόρνιας και το Πανεπιστήμιο Northwestern είναι η πρώτη που συνδέει

τη γενετική με τα συναισθήματα και τη συζυγική ικανοποίηση. Μελετώντας τις περιπτώσεις 156 ζευγαριών μέσης και προχωρημένης ηλικίας, οι ερευνητές εντόπισαν έναν συσχετισμό ανάμεσα στην ικανοποίηση που προκύπτει από μια σχέση και μια συγκεκριμένη εκδοχή του αλληλόμορφου 5-HTTLPR. Οι εθελοντές που είχαν κληρονομήσει και από τους δύο γονείς τους αντίγραφα από δύο κοντά αλληλόμορφα 5-HTTPLPR δήλωναν πιο δυστυχισμένοι στον γάμο τους όταν βίωναν αρνητικά συναισθήματα, π.χ. θυμό και περιφρόνηση, και πιο ευτυχισμένοι όταν στον γάμο τους βίωναν θετικά συναισθήματα, π.χ. στοργή, τρυφερότητα ή όταν υπήρχε χιούμορ. Αντίθετα, οι εθελοντές με ένα ή δύο μακριά αλληλόμορφα φάνηκε να μην επηρεάζονται τόσο από τη συναισθηματική ατμόσφαιρα που επικρατούσε στον γάμο τους.

πό τα συµπεράσµατα είναι ότι ο µέσος όρος ηλικίας αλλάζει από χώρα σε χώρα. Για τους Ελβετούς το «ναδίρ» της ικανοποίησης από τη ζωή εντοπίζεται στα 35 χρόνια, οι Ουκρανοί βουτάνε σε βαθιά µελαγχολία στα 62 τους. Ο µέσος όρος, ωστόσο, και στις 72 χώρες είναι τα 46 χρόνια.

Τα "επαγγελματικά" μικρόβια απειλούν την υγεία! «Εστία μόλυνσης» αποτελεί το γραφείο: από τις τουαλέτες και την κοινόχρηστη κουζίνα μέχρι και τις επιφάνειες των γραφείων, καραδοκούν τα λεγόμενα «επαγγελματικά» μικρόβια, που συνιστούν σοβαρό κίνδυνο για την υγεία των εργαζομένων. Και αυτό επειδή οι χώροι χρησιμοποιούνται από την πλειοψηφία των τελευταίων. Ο πιο δημοφιλής ιός που ανιχνεύεται στις επιφάνειες αυτές

είναι ο νοροϊός (norovirus), ο οποίος αποτελεί μία από τις πιο κοινές αιτίες της ιογενούς γαστρεντερίτιδας. Η μετάδοσή του γίνεται με τα τρόφιμα, από άνθρωπο σε άνθρωπο, από το νερό ή από κοινόχρηστες επιφάνειες και αντικείμενα. Ένας πολύ καλός τρόπος πρόληψης και προστασίας είναι η επιμελής και σωστή υγιεινή των χεριών με σαπούνι και νερό ή/και αλκοολούχο τζελ χεριών.

Ο γάμος έχει τα σκαμπανεβάσματά του... Έτσι, ορισμένα ζευγάρια ζουν σε έναν ευτυχισμένο γάμο και κάποια άλλα σε έναν πιο… δυστυχισμένο

Κοιμηθείτε, για να σωθείτε!

Φάρμακο για την καλή υγεία και του εγκεφάλου μας αποδεικνύεται ο ύπνος, επειδή μπορεί και αποβάλλει τις τοξικές ουσίες που συγκεντρώνονται εκεί. Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο «Science» από τον Maiken Nedergaard και τους συνεργάτες του στο πανεπιστήμιο του Rochester Medical Center (New York), έδειξε ότι ο ύπνος επιτρέπει στον εγκεφαλικό ιστό να αποτοξινωθεί από τις επιβλαβείς ουσίες, όπως το «βήτα-αμυλοειδές», που είναι συνδεδεμένο με τη νόσο του Alzheimer. Η ανακάλυψη αυτή προέρχεται από τον κ. Nedergaard, υποδιευθυντή του Center for Translational Neuromedicine, ο οποίος αποκάλυψε ότι στον εγκέφαλο υπάρχει ένα σύστημα που λειτουργεί σαν το λεμφικό σύστημα, ελέγχοντας τη ροή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού μέσω των νευρογλοιακών κυττάρων. Οι ερευνητές χορήγησαν ειδική χρωστική ουσία για το εγκεφαλονωτιαίο υγρό σε ποντίκια, αποδεικνύοντας ότι η εγκεφαλική ροή του αυξάνεται περισσότερο κατά τον ύπνο.

79

γ ί ν ε τ ε συνδρομητές !

Αλλάξτε την ελληνική αγορά Υγείας! Εγγραφείτε τώρα στο Ph.B (Pharma & Health Business)! ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΕΤΑΙΡΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ* ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

E-MAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ*

*ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ & ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΞΑΜΗΝΗ (5 ΤΕΥΧΗ): 40€

ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ): 50€

ΕΤΗΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (10 ΤΕΥΧΗ): 30€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΣ (10 ΤΕΥΧΗ): 70€

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (10 ΤΕΥΧΗ): 90€

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ): 10€ (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α 6,5%)

Το Ph.B καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά!

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (5028-041137-461 / IBAN GR51 0172 0280 0050 2804 1137 461) ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / IBAN GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192) Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρίας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομα σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κ. Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

Υπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος, Fax: 210 998 4953

80

/ Οκτώβριος 2013

81

MLTGR13NP01010-01

AΡΘΡΟ

4

/ Δεκέμβριος 2011-Ιανουάριος 2012