Pharma and Health Business #70, Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2022 by ethosMEDIA

ISSN: 2241-0961

035

# ΙΑΝ-ΦΕΒ 2 0 1 6

// ##070 035 //Ιανουάριος-Φεβρουάριος Ιανουάριος-Φεβρουάριος2022 2016

/ #035 / Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016

0 37 50

## ΙI ΑAΝN--ΦΦΕΕΒΒ 22 00 12 62

ΠΡΟΦΙΛ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο πιο καλός ο διοικητής Θ. Πλεύρης: Πώς θα αλλάξουμε το ΕΣΥ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΡΟΦΙΛ

ΑΡΘΡΟ Πασχάλης Αποστολίδης Ο πιο καλός ο διοικητής

Πανδημία, υπερβάλλουσα θνησιμότητα και αντιμετώπιση ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 4ο Clinical Πασχάλης Αποστολίδης ΡΕΠΟΡΤΑΖ Research Conference Προχωρά το Εθνικό Δίκτυο ΡΕΠΟΡΤΑΖ Think Tank για κλινικές Τηλεϊατρικής 4ο Clinical µελέτες Research Conference ΡΕΠΟΡΤΑΖ w Tank w γνωρίζουν w .για v iκλινικές r u sοι. cσυσκευές om.gr Think Άνθηση ISSN: 2241-0961 παρακολούθησης του άγχους µελέτες

www.virus.com.gr ISSN: 2241-0961

Αφιέρωµα

Εµβόλια Εµβόλια Αφιέρωµα

Αφιέρωμα

Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη

Η ελληνική αγορά υγείας

με ένα κλικ!

visit us ethosmedia.eu Email: info@ethosmedia.eu T: 210 9984950

Driven by Our Science™

Στη CSL Behring ωθούμαστε από την υπόσχεσή μας να σώζουμε ζωές. Ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες των ασθενών χρησιμοποιώντας τις πιο εξελιγμένες τεχνολογίες για την ανάπτυξη και διάθεση καινοτόμων βιοθεραπειών για την αντιμετώπιση σπάνιων και απειλητικών για τη ζωή παθήσεων, όπως: • οι αιμορραγικές διαταραχές • οι ανοσοανεπάρκειες • το κληρονομικό αγγειοοίδημα • η κληρονομική μορφή χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας We are unlocking the lifesaving potential of biotherapies

CSL Behring Ελλάς ΕΠΕ Βοηθήστε να γίνουν τα φάρμακα πιο ασφαλή και Αναφέρετε ΟΛΕΣ τις ανεπιθύμητες ενέργειες για ΟΛΑ τα φάρμακα Συμπληρώνοντας την «ΚΙΤΡΙΝΗ ΚΑΡΤΑ»

Χατζηγιάννη Μέξη 5, Αθήνα, 11528 Τηλ.: 210 7255660, Φαξ: 210 7255663 www.cslbehring.gr Tηλέφωνο Φαρμακοεπαγρύπνησης: 210 6527444

CSL/GR/AD/04/0222

www.cslbehring.gr

ΠΕΡ

ΟΜΕΝΑ

Συνέντευξη Θ. Πλεύρης: Πώς θα αλλάξουμε το ΕΣΥ

10 Ρεπορτάζ Ο ρόλος των αντιιικών φαρμάκων κατά της Covid-19

16 Ρεπορτάζ Πώς δρουν τα συμπληρώματα διατροφής κατά της Covid-19

20 Άρθρο Πανδημία, υπερβάλλουσα θνησιμότητα και αντιμετώπιση

23 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΚΕ 24 ΣΦΕΕ Γρήγορα αντανακλαστικά για την κάλυψη αναγκών κατά την πανδημία

26 Bayer Ελλάς Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη με Συμμετοχή & Διάδραση

28 Pfizer Hellas Υπεύθυνη δέσμευση για ένα βιώσιμο μέλλον

30 ΟΦΕΤ Αξία για τον Άνθρωπο, Ευθύνη για την Κοινωνία

32 DEMO Υποτροφίες σε νέους από την DEMO

34 Novartis Hellas Η εταιρική υπευθυνότητα στην καρδιά της στρατηγικής για βιώσιμη ανάπτυξη

36 MSD Όραμα η βελτίωση της ζωής των ανθρώπων

Κωνσταντίνος Ουζούνης CEO, ethosGROUP ouzounis.k@ethosmedia.eu

Χρήστος Χαραλαμπάκης KEY ACCOUNT MANAGER charalampakis.c@ethosmedia.eu

Νατάσσα Λαζαράκου ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ lazarakou.n@ethosmedia.eu

Δέσποινα Ροπόδη ADVERTISING EXECUTIVE ropodi.d@ethosmedia.eu

Αιμίλιος Νεγκής ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ negis.e@ethosmedia.eu

Αμαλία Λούβαρη ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ louvari.a@ethosmedia.eu

Μαρία Αλιμπέρτη ΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ alimperti.m@ethosmedia.eu

070

# ΙΑΝ-ΦΕΒ 2022

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

37 HHG Διεθνής διάκριση για τον Όμιλο HHG

38 AstraZeneca Πρωτοπόρος στις επιδόσεις και τους στόχους ESG η AstraZeneca

40 TEVA Βραβεία Humanizing Health από την TEVA και στην Ελλάδα

41 ΒΙΑΝΕΞ Η ΒΙΑΝΕΞ στηρίζει υπογόνιμα ζευγάρια να κάνουν παιδιά

42 Ρεπορτάζ Τι έδειξε έκθεση του Open Data Institute (ODI) Ουραγός η Ελλάδα

48 Άρθρο Γ.Ν. Παπαγεωργίου: Το έξυπνο νοσοκομείο της Β. Ελλάδας

52 Ρεπορτάζ Ιατρείο Μνήμης μέσω τηλεϊατρικής

56 Ρεπορτάζ Νεότερες εξελίξεις στην Ογκολογία

62 Ρεπορτάζ Ανοσοθεραπεία σε ογκολογικούς ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα

64 Ρεπορτάζ Προχωρά το Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής (ΕΔΙΤ)

72 Ρεπορτάζ Άνθηση γνωρίζουν οι συσκευές παρακολούθησης του άγχους

Γιούλη Μουτεβελή ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΉ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗ mouteveli.g@ethosmedia.eu

Πόπη Καλογιάννη ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ popikalogianni@gmail.com

Λωρέττα Μπούρα ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ boura.l@ethosmedia.eu

Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος Shutterstock ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Μαρία Ανδριώτη ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ andrioti.m@ethosmedia.eu

Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε. ΕΚΤΎΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ

ιδιοκτησία

Λυσικράτους 64, 176 74 Καλλιθέα T: +30 210 998 4950, E: info@virus.com.gr • www.virus.com.gr • www.phb.com.gr • www.ethosmedia.eu • www.ethosevents.eu • www.banks.com.gr • www.insuranceworld.gr ISSN: 2241-0961

Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης, ή μέρος αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη

EDITΟRIAL

νια ζωής ό ρ χ 0 1 ε μ α σ ώ ρ η Συμπλ αισίως, ετειακό. Το PhB, χέρια σας είναι επ α στ αν ο Τύπος ε ότ άτ ι ατ σε κρ ιώ υ ερ Το τεύχος πο φέρνοντας να στ τα κα , σκα» ής ζω ια χρόν ν οδήγησαν η «φού συμπληρώνει 10 ς πύργος. Εκεί το ινο ρτ χά ν σα ε ρε στην Ελλάδα κατέρ 12. της διαπλοκής. ς τόλμησαν το 20 της σπατάλης και ταντίνος Ουζούνη νσ λλά πο Κω ι ο ι κα ό κα δικ IA να Η ethosMED πρώτο και μο το ία ορ ι την οφ κλ ς κυ υν σε ομικά Υγεία κα Τόλμησαν να θέσο Υγείας, τα Οικον ή τικ λι Πο ν τη για χρόνια περιοδικό υγείας. εχών και τα στον κλάδο της ς συνεντεύξεις στελ Επιχειρηματικότη ικέ ιστ λε οκ απ , άζ ρεπορτ αναδείξει Με αποκαλυπτικά στεύω ότι πέτυχε να πι , άς ορ Αγ ς τη ι ς κα ν οικοδόμηση ενός άρθρα της Πολιτική απώτερο σκοπό τη με ίες ιρ άδελφο» κα ευ ι κα ν ηλεκτρονικό «εξ προτάσεις, λύσεις έρι με χέρι» με το «Χ ς. εία υγ ος ατ βιώσιμου συστήμ το Virus.com.gr. τεξε τα «πέτρινα της ethosMEDIA, ρόδινα. Το PhB άν α όλ αν ήτ ν δε ν ετώ πορτάζ και όχι τις Στην πορεία των 10 ς στο αδέσμευτο ρε μα ή ωσ με τον ήλ οσ πρ Θα συνεχίσουμε χρόνια» χάρη στην . Ένα είναι βέβαιο: εις έσ σχ ς σιε μό δη δουλοπρεπείς αν ίδια προσήλωση. ους όσοι εργάστηκ ίδιο ζήλο και την ντίνο, αλλά και όλ τα νσ Κω ό. ν τικ το ς λισ ιά ρδ ι πλουρα Ευχαριστώ από κα α σας, μαχητικό κα περιοδικό στα χέρι ούλου, τον το οπ ει ερ άν φθ ειφ Αλ να για μιάδου, την Ι. θυ Ευ Δ. τη η, ίδ Τη Β. Αγγουρ Μ. Αλιμπέρτη. ι πιο πρόσφατα τη Κ. Ζακυνθινό κα … ήσει το στίγμα τους Όλοι τους έχουν αφ ια! Καλή μας συνέχε

CMY

Αιμίλιος Νεγκής

Το PhB άντεξε τα «πέτρινα χρόνια» χάρη στην προσήλωσή μας στο αδέσμευτο ρεπορτάζ και όχι τις δουλοπρεπείς δημόσιες σχέσεις.

editorial

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Στην τελική ευθεία ο νέος Χάρτης Υγείας

Θ. Πλεύρης: Πώς θα αλλάξουμε το ΕΣΥ Προαναγγέλλει αλλαγή χρήσης νοσοκομείων και κέντρων υγείας

Συνέντευξη: Αιμίλιος Νεγκής

ρίσιμοι αναμένονται οι επόμενοι μήνες στον χώρο της υγείας, ανεξαρτήτως της πανδημίας. Όπως προαναγγέλλει σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξή του στο PhB ο Θάνος Πλεύρης, αναμένονται δομικές αλλαγές και παρεμβάσεις τόσο σε επίπεδο ΕΣΥ όσο και στον ΕΟΠΥΥ. Αποκαλύπτει ότι το επιτελείο της Μίνας Γκάγκα επεξεργάζεται τον νέο Χάρτη Υγείας και σε συνεργασία με τον ΟΔΙΠΥ αξιολογούνται όλες οι δομές υγείας της χώρας. Το αποτέλεσμα θα κρίνει τις τελικές αποφάσεις για την αναδιάταξη των υπηρεσιών υγείας σε πανελλαδικό επίπεδο. Ο υπουργός Υγείας διαβεβαιώνει ότι δεν θα κλείσουν νοσηλευτικές μονάδες –όπως ψευδώς αναφέρεται– ούτε θα υποβαθμιστούν. Όσον αφορά τον ΕΟΠΥΥ, αποκαλύπτει ότι το σχετικό σχέδιο νόμου έχει ολοκληρωθεί και βγαίνει τις επόμενες ημέρες σε δημόσια διαβούλευση. Ο ΕΟΠΥΥ θα λειτουργεί με γνώμονα ποιοτικά κριτήρια και ένα ποιοτικό rebate. Όσοι συμβάλλονται με τον ΕΟΠΥΥ θα πρέπει να πληρούν αυστηρούς ποιοτικούς δείκτες και θα αποζημιώνονται με βάση τους ποιοτικούς δείκτες. Οι δείκτες θα είναι αντικειμενικοί, όπως υλικοτεχνική υποδομή, κλίνες ΜΕΘ, ειδι-

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

κότητες, λοιμώξεις, παλαιότητα μηχανημάτων κ.λπ. Παράλληλα, θα υπάρχει έλεγχος σε πραγματικό χρόνο στις παρεχόμενες υπηρεσίες. Ο έλεγχος θα πραγματοποιείται από εξειδικευμένες ιδιωτικές, ελεγκτικές εταιρείες, όπως κάνουν εδώ και χρόνια οι ασφαλιστικές εταιρείες. Στο τελικό στάδιο επεξεργασίας είναι και το σχέδιο νόμου για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ). Βασικές αρχές η διοικητική ενοποίηση όλων των δημόσιων δομών ΠΦΥ, η συνεργασία τους με τις ιδιωτικές δομές, το άνοιγμα του ΕΟΠΥΥ σε γιατρούς με τη μορφή του θεράποντος ιατρού και την πληρωμή του κατά άτομο με τη μορφή capitation. Για τον τομέα του φαρμάκου, ξεκαθαρίζει ότι υπερβάσεις ποσών άνω του 1,4 δισ. ευρώ δεν μπορεί να είναι ανεκτές: «Η φαρμακοβιομηχανία, αν δεν στηρίξει τις διαπραγματεύσεις προσχωρώντας σε αυτές, όπως συμβαίνει σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, συμφωνώντας με γνώμονα τιμή και κατανάλωση, θα βρεθεί σε δυσάρεστες εκπλήξεις, καθώς ο στόχος μείωσης του clawback για το 2022 θα επιτευχθεί. Ήδη έχω ενημερώσει τους εκπροσώπους της ότι αν δεν επιτύχουν οι διαπραγματεύσεις, το πλαφόν του 7% στη μείωση τιμών θα καταργηθεί».

Θάνος Πλεύρης Υπουργός Υγείας EΡ_Κύριε υπουργέ, να ξεκινήσουμε από την πανδημία. Δέχεστε κριτική ότι οι θάνατοι στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα αυξημένοι σε σχέση με άλλες χώρες. Τι πιστεύετε ότι φταίει; ΑΠ_Όταν αναφερόμαστε σε δεδομένα της πανδημίας, προφανώς πρέπει να τα αξιολογούμε συνολικά και όχι αποσπασματικά. Η χώρα μας και στον δείκτη των θανάτων βρίσκεται περίπου στον μέσο όρο της ΕΕ και στην υπερβάλλουσα θνητότητα παρουσιάζει μικρότερη άνοδο από άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες. Ο αριθμός των θανάτων είναι σε συσχέτιση με την πίεση του τέταρτου κύματος της Δέλτα, που βιώσαμε έντονα τους τελευταίους μήνες του 2021 και τις αρχές του 2022, το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης, που στην κορύφωση του κύματος μας βρήκε σε χαμηλότερο ποσοστό από το

επιθυμητό, σε αντίθεση με τη σημερινή εικόνα, που φθάνουμε το 84% στον ενήλικο πληθυσμό, τον πιο γηρασμένο πληθυσμό, σε διαχρονικές παθογένειες του ΕΣΥ κυρίως στην περιφέρεια, που επιδεινώθηκαν λόγω πανδημίας. Επιπλέον, η χώρα μας, σε αντίθεση με άλλες χώρες, όπως η Μ. Βρετανία, επιλέγει το πιο αυστηρό σύστημα καταγραφής, όπου καταγράφει τους θανάτους όχι μόνο από Covid-19, αλλά και με Covid-19. Όπως έχει παραδεχθεί και ο κ. Ξανθός στη Βουλή, εάν ακολουθούσαμε άλλα μοντέλα, θα καταγράφαμε 20% λιγότερους θανάτους. Ως κυβέρνηση με πολύ δύσκολα μέτρα που καταψήφισε η αντιπολίτευση, αυξήσαμε με την υποχρεωτικότητα τους εμβολιασμούς πάνω από 17 μονάδες, φθάνοντας από το 67% στους ενηλίκους στο 84%, θωρακίζοντας τους Έλληνες.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

EΡ_Ανάμεσα στα αίτια για τους αυξημένους θανάτους έχει αναφερθεί και το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι «πρωταθλήτρια» στις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις. Ένα πρόβλημα που το βιώσατε και ο ίδιος. Τι σκοπεύετε να κάνετε; ΑΠ_Όταν αναφέρομαι σε διαχρονικές παθογένειες, προφανώς αναφέρομαι και στις νοσοκομειακές λοιμώξεις. Η χώρα μας είχε θλιβερή πρωτιά προ πανδημίας στις λοιμώξεις και η πανδημία επέτεινε αυτήν την κατάσταση. Ήδη ο ΕΟΔΥ και ο ΟΔΙΠΥ έχουν λάβει εντολή να διερευνήσουν συνολικά την κατάσταση των νοσοκομειακών λοιμώξεων και τη συμβολή αυτών σε θανάτους Covid και non Covid περιστατικών. Είναι ένα προσωπικό μου στοίχημα. EΡ_Μόνιμη κριτική από την αντιπολίτευση είναι ότι δεν στηρίξατε το ΕΣΥ. Η αλήθεια είναι ότι δεν έχετε κάνει προσλήψεις μόνιμου προσωπικού και στο μεταξύ έχουν γίνει αρκετές συνταξιοδοτήσεις. Πόσες μόνιμες προσλήψεις έχετε προγραμματίσει; Τι αφορούν και πότε;

Ο ΕΟΔΥ και ο ΟΔΙΠΥ έχουν λάβει εντολή να διερευνήσουν συνολικά την κατάσταση των νοσοκομειακών λοιμώξεων και τη συμβολή αυτών σε θανάτους Covid.

ΑΠ_Ήδη έχουν γίνει άνω των 2.100 προσλήψεις μόνιμων ιατρών και άνω των 2.000 νοσηλευτών και λοιπού προσωπικού. Παράλληλα, το ΕΣΥ έχει στελεχωθεί με άνω των 15.000 επικουρικό προσωπικό και αναμένονται άμεσα οι προκηρύξεις για μόνιμες θέσεις 4.000 νοσηλευτών, 910 λοιπού προσωπικού και 700 ιατρών. Σε 2,5 έτη η ΝΔ έχει προκηρύξει περισσότερες μόνιμες θέσεις στο ΕΣΥ από όσες τα 4,5 έτη ο ΣΥΡΙΖΑ. EΡ_Πριν από λίγες μέρες, ο ΣΥΡΙΖΑ ψήφισε «παρών» στο νομοσχέδιο για τη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος που αφορά τη δημιουργία του παιδιατρικού νοσοκομείου Θεσσαλονίκης. Όπως είπε, το νοσοκομείο θα είναι ΝΠΙΔ και προπομπός των σχεδίων σας για την ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ. Τι απαντάτε; ΑΠ_Δεν θα ακολουθήσουμε την ιδεοληψία του ΣΥΡΙΖΑ. Επέλεξε να ψηφίσει να μη γίνει παιδιατρικό νοσοκομείο στη Θεσσαλονίκη και είναι υπόλογος στους πολίτες, επειδή διαφωνεί με το ΝΠΙΔ. Η απόφασή μας για ενίσχυση του ΕΣΥ τεκμηριώνεται ότι διασφαλίσαμε 1,5 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης για την Υγεία. Δεν θα διστάσουμε να εκμεταλλευτούμε κάθε καλή πρακτική του ιδιωτικού τομέα για να αναμορφώσουμε νοσοκομεία του ΕΣΥ. Η επιλογή

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

των ΝΠΙΔ είναι συνειδητή και διασφαλίζει καλύτερες υπηρεσίες στον πολίτη, δωρεάν και καθολική πρόσβαση και πιο ορθή λειτουργία των νοσοκομείων. EΡ_Πάντως, όλες οι έρευνες Ελλήνων και ξένων ειδικών αναφέρουν ότι χρειάζεται να γίνουν δομικές αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης, διοίκησης και χρηματοδότησης του ΕΣΥ. Έχετε τέτοιου είδους σχέδια; ΑΠ_Στις άμεσες στοχεύσεις αναδιάρθρωσης του ΕΣΥ είναι όλα τα ανωτέρω και για αυτό επιλέγονται και τα σχήματα ΝΠΙΔ, που διασφαλίζουν καλύτερη λειτουργία σε όλα τα επίπεδα. EΡ_Να έρθουμε και σε κάτι πρακτικό. Συχνά, λέγεται ότι έχουμε ανάγκη να συγχωνεύσουμε ή να αλλάξουμε χρήση σε αρκετά νοσοκομεία. Καμία κυβέρνηση όμως δεν αγγίζει το πρόβλημα, λόγω πολιτικού κόστους. Εσείς θα τολμήσετε; ΑΠ_Ήδη η αναπληρώτρια υπουργός, κ. Μίνα Γκάγκα, επεξεργάζεται τον νέο Χάρτη Υγείας. Μαζί με τον ΟΔΙΠΥ αξιολογούμε όλες τις δομές. Ο νέος Χάρτης Υγείας θα είναι με γνώμονα τις ανάγκες των πολιτών για υγειονομική κάλυψη. Μόλις ολοκληρωθεί ο Χάρτης, θα δούμε τις δομικές αλλαγές που θα γίνουν. Νοσηλευτικές μονάδες δεν θα κλείσουν, όπως ψευδώς αναφέρεται, ούτε θα υποβαθμιστούν. Προφανώς, όμως, θα αναδιαταχθούν οι υπηρεσίες με έναν και μοναδικό στόχο, την καλύτερη υγειονομική κάλυψη των Ελλήνων. Από το Ταμείο Ανάκαμψης έχουμε εξασφαλίσει 350 εκατ. περίπου για τα κτηριακά και την υλικοτεχνική υποδομή των νοσοκομείων του ΕΣΥ, που θα αξιοποιηθούν και μέσω ΣΔΙΤ. Η εικόνα του ΕΣΥ θα αλλάξει συνολικά. EΡ_Να έρθουμε στον τομέα του φαρμάκου. Η κυβέρνηση θέσπισε τη συνυπευθυνότητα σε ό,τι αφορά το clawback. Έχετε δηλώσει όμως ότι το κράτος δεν είναι σε θέση να πληρώσει παραπάνω. Συνεπώς, πρέπει να πάρετε μέτρα ώστε η δαπάνη να μην ξεπεράσει εκείνη του 2020. Τι ακριβώς μελετάτε; ΑΠ_Ήδη έχουμε προβεί σε σειρά μέτρων που θεσμοθετήσαμε. Ενίσχυση των διαπραγματεύσεων με νέους, διαφανείς και ξεκάθαρους κανόνες, εξορθολογισμός σε φάρμακα χαμηλής θεραπευτικής αξίας,

όπως οι βιταμίνες, έλεγχος της κατανάλωσης, δυνατότητα επιπλέον μείωσης τιμών, έλεγχος των ΑΜΚΑ ειδικά ανασφαλίστων, κίνητρα για μετάβαση από τη θετική στην αρνητική λίστα, εξέταση ενδεχομένου κλειστών προϋπολογισμών ανά κατηγορία φαρμάκων. Παράλληλα, δουλεύουμε τους συνταγογραφικούς κόφτες και τα θεραπευτικά πρωτόκολλα, καθώς και τον ψηφιακό φάκελο. Στην Ελλάδα το πρόβλημα της φαρμακευτικής υπέρβασης είναι πρόβλημα κατανάλωσης και θα το ελέγξουμε. Υπερβάσεις ποσών άνω του 1,4 δισ. ευρώ δεν μπορεί να είναι ανεκτές. Η φαρμακοβιομηχανία, εάν δεν στηρίξει τις διαπραγματεύσεις προσχωρώντας σε αυτές, όπως συμβαίνει σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, συμφωνώντας με γνώμονα τιμή και κατανάλωση, θα βρεθεί σε δυσάρεστες εκπλήξεις, καθώς ο στόχος μείωσης του clawback για το 2022 θα επιτευχθεί. Ήδη έχω ενημερώσει τους εκπροσώπους της ότι εάν δεν επιτύχουν οι διαπραγματεύσεις, το πλαφόν του 7% στη μείωση τιμών θα καταργηθεί. EΡ_Να έρθουμε στον ΕΟΠΥΥ. Ο Οργανισμός διαχειρίζεται περίπου 5 δισ. ευρώ και το μοντέλο διοίκησής του παραπέμπει στο ΙΚΑ της δεκαετίας του ’80. Όταν αναλάβατε καθήκοντα, είπατε για τον ΕΟΠΥΥ ότι θα λειτουργήσει ως ασφαλιστική εταιρεία. Τι ακριβώς εννοείτε; ΑΠ_Το σχέδιο νόμου του ΕΟΠΥΥ έχει ολοκληρωθεί και βγαίνει τις επόμενες ημέρες σε δημόσια διαβούλευση. Ο ΕΟΠΥΥ δεν θα λειτουργεί με γνώμονα την εξυπηρέτηση των παρόχων, αλλά του ασφαλισμένου. Ο ΕΟΠΥΥ, λοιπόν, θα θεσπίσει ποιοτικά κριτήρια και ένα ποιοτικό rebate. Όσοι συμβάλλονται με τον ΕΟΠΥΥ θα πρέπει να πληρούν αυστηρούς ποιοτικούς δείκτες και θα αποζημιώνονται με βάση τους ποιοτικούς δείκτες. Οι δείκτες θα είναι αντικειμενικοί, όπως υλικοτεχνική υποδομή, κλίνες ΜΕΘ, ειδικότητες, λοιμώξεις, παλαιότητα μηχανημάτων κ.λπ. Στόχος η αναβάθμιση ποιοτικών υπηρεσιών στις καλύτερες τιμές. Παράλληλα, θα υπάρχει real-time έλεγχος στις υπηρεσίες. EΡ_Έχετε εξαγγείλει ότι θα προχωρήσετε σε έλεγχο σε πραγματικό χρόνο στους ιδιώτες παρόχους. Πώς θα γίνει; Ποιο θα είναι το όφελος; ΑΠ_Θα γίνει με τη συνδρομή ιδιωτικών ελεγκτικών εταιρειών. Η παραβατικότητα

στους ιδιώτες παρόχους και σε συγκεκριμένες κατηγορίες είναι υψηλή και η λύση είναι ο έλεγχος σε πραγματικό χρόνο. EΡ_Συχνά, ακούγεται ότι η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) στην Υγεία. Υπάρχει πράγματι τέτοια πρόθεση; ΑΠ_Βασικό μας εργαλείο και στο ΕΣΥ και στην πρωτοβάθμια είναι τα ΣΔΙΤ. Ειδικά για την ενίσχυση της υλικοτεχνικής υποδομής μέσω Ταμείου Ανάκαμψης η επιλογή των ΣΔΙΤ θα διασφαλίσει πολύ περισσότερους πόρους για τα νοσοκομεία μας. EΡ_Να κλείσουμε με την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ). Πολλοί υποστηρίζουν ότι η χώρα θα τα πήγαινε καλύτερα με την πανδημία αν είχε οργανωμένη ΠΦΥ. Το πρόβλημα είναι χρόνιο. Σκοπεύετε να κάνετε κάποια παρέμβαση; ΑΠ_Το σχέδιο νόμου για την ΠΦΥ είναι στο τελικό στάδιο και θα παρουσιαστεί στο Υπουργικό Συμβούλιο και στους κοινωνικούς φορείς. Βασικές αρχές η διοικητική ενοποίηση όλων των δημοσίων δομών ΠΦΥ, η συνεργασία τους με τις ιδιωτικές δομές, το άνοιγμα του ΕΟΠΥΥ σε ιατρούς με τη μορφή του θεράποντος ιατρού και την πληρωμή του κατά άτομο με τη μορφή capitation, η αύξηση παροχών στον πολίτη. Η εντολή του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, είναι να προχωρήσουν άμεσα οι μεταρρυθμίσεις σε ΠΦΥ, ΕΟΠΥΥ και ΕΣΥ, και η πολιτική μας βούληση για αυτές τις αλλαγές είναι αδιαπραγμάτευτη.

Το πρόγραμμα “Φώφη Γεννηματά”, που αφορά την πρόληψη για τον καρκίνο του μαστού, είναι σχεδόν έτοιμο και τον Μάρτιο θα υπάρξουν ανακοινώσεις.

EΡ_Σε ανύποπτο χρόνο, η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει το πρόγραμμα «Σπύρος Δοξιάδης». Πώς θα χρηματοδοτηθεί το πρόγραμμα και πότε βλέπετε ότι θα είναι ώριμες οι συνθήκες για να ξεκινήσει; ΑΠ_Χρηματοδοτείται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Αποσκοπεί σε προληπτικές εξετάσεις στο σύνολο του πληθυσμού, εκμεταλλευόμενοι τα πλεονεκτήματα της διαδικασίας του εμβολιασμού, όπου ο πολίτης θα λαμβάνει sms για την εξέτασή του. Σκέλος του προγράμματος για τον έλεγχο του καρκίνου του μαστού, που θα είναι το πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά», είναι σχεδόν έτοιμο και τον Μάρτιο θα υπάρξουν ανακοινώσεις.•••

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Τι συζητήθηκε σε webinar που οργάνωσε το ΕΚΠΑ

Ο ρόλος των αντιιικών φαρμάκων κατά της Covid-19 Μπορούν να βοηθήσουν μόνο αν δοθούν τις πρώτες μέρες μετά τη διάγνωση

ρόλος των αντιιικών φαρμάκων στην αντιμετώπιση της πανδημίας βρέθηκε στο επίκεντρο του 5ου webinar που οργάνωσε το ΕΚΠΑ, μετά από πρωτοβουλία του πρύτανη, Μ. Αθ. Δημόπουλου. Επιπλέον, συζητήθηκε το επίκαιρο ζήτημα με τα μεταβολικά νοσήματα στην εποχή της Covid-19. Όσον αφορά τις νεότερες εξελίξεις σχετικά με τον ρόλο των αντιιικών φαρμάκων, ο καθηγητής Μικροβιολογίας, διευθυντής του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ, Αθανάσιος Τσακρής, ανέλυσε τους μηχανισμούς δράσης των αντιιικών φαρμάκων. Τα φάρμακα αυτά είναι σημαντικό να χορηγούνται νωρίς κατά τη διάρκεια της νόσου. Από τη στιγμή που θα εκτεθούμε στον SARS-CoV-2, χρειάζονται 2-14 ημέρες για να αρχίσει ο ιός να πολλαπλασιάζεται και ακολουθούν οι φλεγμονώδεις φάσεις του ιού.

Στη φάση του πολλαπλασιασμού του ιού έχουν θέση τα αντιιικά, τα μονοκλωνικά αντισώματα, ενώ ακολούθως έχουν θέση τα αντιθρομβωτικά και τα αντιβιοτικά. Τα νουκλεοσιδικά ανάλογα είναι αντιιικά φάρμακα (HIV, HBV, HCV, όπως η ακυκλοβίρη στις ερπητικές λοιμώξεις), ενεργοποιούνται ενδοκυττάρια, μετατρέπονται σε ενεργούς μεταβολίτες και σταματούν την επιμήκυνση του RNA του ιού στην αντιγραφή του ιικού γονιδιώματος. Ωστόσο δεν είναι αποτελεσματικά έναντι των κορωνοϊών, λόγω της δυνατότητας να επιδιορθώνουν το γονιδίωμά τους. Η ρεμντεσιβίρη (νουκλεοσιδικό ανάλογο του ATP), που έλαβε έγκριση από τον FDA έναντι του SARS-CoV-2, αναστέλλει την αντιγραφή των κορωνοϊών, παρακάμπτοντας τη διορθωτική ικανότητά τους. Η χορήγηση της ρεμντεσιβίρης πρέπει να γίνεται νωρίς στην πορεία της λοίμωξης. Η μολνουπιραβίρη αυξάνει τις μεταλλάξεις στο γενετικό υλικό του ιού, οδηγώ-

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

ντας τελικά στην αναστολή της αντιγραφής και στην καταστροφή του. Πρέπει να χορηγείται άμεσα εντός 5 ημερών από την έναρξη των συμπτωμάτων και όσο το δυνατόν νωρίτερα μόνο σε ενήλικες. Αποφεύγεται σε έγκυες και θηλάζουσες και έχει βασικό πλεονέκτημα το ότι χορηγείται από το στόμα. Το Paxlovid (nirmatrelvir/ritonavir) ανήκει στην κατηγορία των αναστολέων της πρωτεάσης 3CL. Η nirmatrelvir μπλοκάρει τη δραστηριότητα της πρωτεάσης 3CL, ενός αναγκαίου ενζύμου για την αναπαραγωγή του ιού, και η ritonavir (κλασικό φάρμακο στη θεραπεία του HIV) αυξάνει τη βιοδιαθεσιμότητα της nirmaltrelvir, μειώνοντας τον μεταβολισμό από το κυτόχρωμα CYP34A. Είναι αποτελεσματικά έναντι της Δέλτα και αναμένεται να είναι και έναντι της Όμικρον. Το Paxlovid είναι πιο αποτελεσματικό, αλλά ο ιός θα αποκτήσει πιο δύσκολα αντοχή έναντι της Molnupiravir. Η in vitro αντοχή στο remdesivir μπορεί να σηματοδοτεί μια εξελικτική δυνατότητα του ιού. Τα φάρμακα θα είναι αποτελεσματικά και σε εμβολιασμένους με breakthrough λοιμώξεις όσο και σε ανεμβολίαστους. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντική η έγκαιρη διάγνωση, ώστε να χορηγούνται όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Νέα αντιιικά φάρμακα που δρουν πιθανά στην είσοδο του ιού στα κύτταρα, βρίσκονται υπό κλινική αξιολόγηση και αναμένεται να προστεθούν στη φαρέτρα μας στο άμεσο μέλλον. Ο καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και υπεύθυνος της Μονάδας Λοιμώξεων Κλινικής Παθολογικής Φυσιολογίας, Νικόλαος Σύψας, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα σχετικά με τα αντιιικά φάρμακα στην κλινική πράξη. Η ρεμντεσιβίρη εγκρίθηκε με βάση μια τυχαιοποιημένη μελέτη που έδειξε ότι αυξάνει κατά 50% την πιθανότητα να έχει κλινική βελτίωση ο ασθενής τη 15η μέρα των συμπτωμάτων, ενώ φαίνεται να βοηθά κυρίως αρρώστους που λαμβάνουν οξυγόνο σε χαμηλή ροή. Συνέβαλε και στη μείωση στο ποσοστό της θνητότητας σε ποσοστό που έφτασε και το 70% σε ασθενείς που έλαβαν οξυγόνο σε χαμηλή ροή. Στη μελέτη Pinetree χορηγήθηκε ρεμντεσιβίρη για τρεις μέρες σε μη νοσηλευόμενους ασθενείς που είχαν παράγοντες κινδύνου για σοβαρή νόσο, και φάνηκε ότι ο κίνδυνος εισόδου στο νοσοκομείο ήταν 0,7% για όσους έλαβαν ρεμντεσιβίρη, ενώ ήταν 5,3% για όσους έλαβαν εικονικό φάρμακο.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Το Paxlovid είναι πιο αποτελεσματικό, αλλά ο ιός θα αποκτήσει πιο δύσκολα αντοχή έναντι της Molnupiravir.

Στις αναθεωρημένες οδηγίες της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων θα είναι και σε εξωνοσοκομειακούς αρρώστους. Αν κάποιος υποβάλλεται σε μικρή υποστήριξη οξυγόνου, τότε συνιστάται πενθήμερο σχήμα. Αν αυξάνονται οι ανάγκες σε οξυγόνο, μπορεί να προστεθεί δεξαμεθαζόνη, ενώ αν κάποιος βρίσκεται σε high nasal flow ή μηχανικό αερισμό, τότε πρέπει να λάβει ρεμντεσιβίρη και δεξαμεθαζόνη. Η ρεμντεριβίρη μπορεί να χορηγηθεί σε εγκύους, αλλά δεν χορηγείται σε ασθενείς με νεφρική και ηπατική ανεπάρκεια. Η μολνουπιραβίρη πρέπει να χορηγείται το πολύ 5 ημέρες από τη διάγνωση και σε αρρώστους που έχουν έναν τουλάχιστον παράγοντα κινδύνου, με όφελος 30% για τον άρρωστο να μπει στο νοσοκομείο. Για τους ενήλικες η δόση είναι 800 mg δύο φορές τη μέρα (κάψουλα των 200 mg) για 5 ημέρες, ενώ δεν χορηγείται σε έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες. Δεν τροποποιείται η δόση με νεφρική και ηπατική λειτουργία, ενώ οι διάρροιες αποτελούν συχνή παρενέργεια. Το Paxlovid έχει χορηγηθεί σε εξωνοσοκομειακούς αρρώστους κυρίως με το στέλεχος Δέλτα και έχει οδηγήσει σε ελάττωση κινδύνου κατά 88% για νοσηλεία ή θάνατο αν χορηγηθεί εντός 5 ημερών από την έναρξη των συμπτωμάτων. Ειδικά στην ομάδα των 65 ετών και άνω, η ελάττωση του κινδύνου για νοσηλεία ήταν 94%. Το δοσολογικό σχήμα είναι 2 κάψουλες του nirmatrelvir και 1 ritonavir δύο φορές την ημέρα για σύνολο 5 ημερών. Έχει αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα, λόγω της επίδρασης στον μεταβολισμό τους στο CYP34Α, ενώ υπάρχουν φάρμακα, όπως η φαινυντοΐνη, που έχουν πλήρη αντένδειξη συγχορήγησης, ενώ οι στατίνες πρέπει να διακόπτονται. Η δόση τροποποιείται με βάση με τη νεφρική λειτουργία, αντενδείκνυται στην ηπατική ανεπάρκεια, ενώ το φάρμακο δεν έχει μελετηθεί σε έγκυες. Μπορεί να χορηγηθεί σε άτομα άνω των 12 ετών που ζυγίζουν τουλάχιστον 40 κιλά. Ακολούθως, η καθηγήτρια ΠαθολογίαςΛοιμώξεων του ΕΚΠΑ και πρόεδρος της επιτροπής εξέτασης αιτήσεων για τη χορήγηση αντιιικών φαρμάκων σε ασθενείς με λοίμωξη Covid-19, Αναστασία Αντωνιάδου, περιέγραψε τη διαδικασία χορήγησης αντιιικών φαρμάκων. Τόνισε αρχικά ότι καμιά θεραπεία δεν υποκαθιστά τον εμβολιασμό, αλλά τα φάρμακα μπορούν να μειώσουν τις νοσηλείες και τη θνητότητα και να μετατρέψουν την πανδημία σε ενδημία.

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

Το Paxlovid θα το έχουμε άμεσα στην Ελλάδα, ενώ το Molnupiravir είναι ήδη διαθέσιμο. Οι υποψήφιοι για τα χάπια είναι ενήλικες ασθενείς άνω των 18 ετών, με την έναρξη των συμπτωμάτων να είναι κάτω των 3 ημερών, να μη χρήζουν νοσηλείας, να υπάρχει θετικό PCR ή rapid test, ήπια ή μέτρια συμπτώματα, να μην είναι έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες και να έχουν παράγοντες κινδύνου για σοβαρή νόσο, όπως οι μεταμοσχευμένοι, οι αιμοκαθαιρόμενοι, όσοι έχουν αιματολογικές κακοήθειες, όσοι λαμβάνουν χημειοθεραπεία, άνθρωποι σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων, με μεγάλο σωματικό βάρος, χρόνια νεφρική νόσος, υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια νεφρική νόσο και σακχαρώδη διαβήτη, ανεξάρτητα από το αν έχουν προηγουμένως εμβολιαστεί ή όχι. Ο θεράπων ιατρός υποβάλλει την αίτηση μέσω του συστήματος της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, αφού ενημερώσει τον άρρωστο για τις οδηγίες λήψης του φαρμάκου. Η έγκριση γίνεται εντός 6-12 ωρών, ενώ μέχρι τώρα οι απορρίψεις είναι 20 σε σύνολο 1.200 αιτήσεων. Η αποστολή των φαρμάκων γίνεται κατ’ οίκον. Ο ασθενής οφείλει, μέσω οδηγιών που θα του σταλούν με μήνυμα, να δώσει τη συναίνεσή του ηλεκτρονικά ώστε να κανονιστεί το ραντεβού παράδοσης κατ’ οίκον του φαρμάκου, μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με υπάλληλο του ΕΟΠΥΥ. Ο ασθενής μπορεί και μέσω αντιπροσώπου να παραλάβει το φάρμακο σε περίπτωση που η αποστολή με ταχυμεταφορέα μπορεί να ξεπεράσει το πενθήμερο της έγκρισης του φαρμάκου. Ο θεράπων ιατρός μπορεί να συμπληρώνει ηλεκτρονικά την τελική έκβαση της νόσου και πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες μετά την πάροδο 28 ημερών.

Μεταβολικά νοσήματα Η δεύτερη συνεδρία επικεντρώθηκε στα μεταβολικά νοσήματα στην εποχή της πανδημίας Covid-19, με προεδρείο τον καθηγητή Παθολογίας στην Α' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Νικόλαο Τεντολούρη και την καθηγήτρια Παθολογίας-Μεταβολικών Νοσημάτων στη Β' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Εριφύλλη Χατζηαγγελάκη. Ο κ. Τεντολούρης άνοιξε τη συνεδρία παρουσιάζοντας την επιδημιολογία και την έκβαση της Covid-19 σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη. Τόνισε ότι η παρουσία

σακχαρώδη διαβήτη αυξάνει τον κίνδυνο για Covid-19, ενώ επηρεάζει αρνητικά την έκβαση της νόσου. Πράγματι, αρκετές μελέτες έχουν καταδείξει ότι η αναλογία ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη είναι μεγαλύτερη μεταξύ αυτών με σοβαρή Covid-19, εκείνων δηλαδή που χρειάζονται νοσηλεία σε νοσοκομείο, εισαγωγή στη μονάδα εντατικής θεραπείας ή διασωλήνωση. Επίσης, υψηλά ποσοστά σακχαρώδη διαβήτη έχουν καταγραφεί μεταξύ ασθενών που κατέληξαν από Covid-19. Ενδιαφέρον έχει ότι υπάρχει σαφής συσχέτιση μεταξύ της γλυκαιμικής ρύθμισης, της παρουσίας συννοσηροτήτων και της σοβαρότητας της νόσου, ενώ το γυναικείο φύλο φαίνεται να δρα προστατευτικά. Παρουσίασε μάλιστα και συγκεκριμένα σχετικά ελληνικά δεδομένα. Σημείωσε όμως ότι οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη παρουσιάζουν επαρκή ορομετατροπή, όπως εκφράζεται από την παρουσία αντισωμάτων μετά από λοίμωξη, αλλά και μετά από εμβολιασμό. Η καθηγήτρια Παθολογίας-Ενδοκρινολογίας στη Β' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Βάια Λαμπαδιάρη ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και την Covid-19. Σημείωσε ότι η υπεργλυκαιμία, επηρεάζοντας την ανοσιακή απάντηση και προκαλώντας δυσλειτουργία των κυττοκινών, είναι μια προφλεγμονώδης και προθρομβωτική κατάσταση. Ο αρρύθμιστος, λοιπόν, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 είναι παράγοντας υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη βακτηριακών και ιογενών λοιμώξεων γενικά, καθώς και από SARS-CoV-2 ειδικά. Από την άλλη, η Covid-19 μπορεί να προκαλέσει κετοξέωση και να αυξήσει τον χρόνο νοσηλείας

σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Ανέφερε ότι παρατηρείται αυξημένη θνησιμότητα και θνητότητα από Covid-19 σε ασθενείς με προϋπάρχοντα διαβήτη, κυρίως όμως σε εκείνους που είναι μεγαλύτερης ηλικίας και με άλλες συννοσηρότητες, όπως υπέρταση, καρδιαγγειακή και νεφρική νόσο. Τέλος, σημείωσε ότι η οξεία λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε αντίσταση στην ινσουλίνη και stress υπεργλυκαιμία. Δεν είναι όμως ακόμη γνωστό σε ποιον βαθμό η απευθείας καταστροφή των β κυττάρων του παγκρέατος από τον ιό μπορεί να συμμετέχει πραγματικά στην εκδήλωση υπεργλυκαιμίας. Η επίκουρη καθηγήτρια Παθολογίας-Σακχαρώδη Διαβήτη στη Β' Παθολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Αναστασία Θανοπούλου ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για την αντιμετώπιση ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και Covid-19. Τόνισε τη σημασία της καλής γλυκαιμικής ρύθμισης και έδωσε πρακτικές συστάσεις. Σημαντικό είναι να ακολουθείται από τους ασθενείς αυτούς ένας υγιεινός τρόπος ζωής, με ισορροπημένη διατροφή και άσκηση, ειδικά κατά τη διάρκεια της παραμονής στο σπίτι για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Συνιστάται επίσης καλή ενυδάτωση, με τακτική λήψη νερού ή άλλων υγρών. Φυσικά, η συνέπεια στη σωστή λήψη φαρμακευτικής αγωγής είναι εξέχουσας σημασίας. Σε συνθήκες ήπιας νόσησης, οι περισσότερες αντιδιαβητικές αγωγές μπορούν να συνεχιστούν. Σε οξεία λοίμωξη είναι πιθανό να χρειαστεί έναρξη ινσουλινοθεραπείας, ενώ θα πρέπει να συζητείται η πιθανή διακοπή των SGLT-2. Παρουσίασε ακόμη και ευρήματα σχετικά με πιθανή αντιφλεγμονώδη δράση της μετφορμίνης. Ανέφερε δε ότι ο αυτοέλεγχος

Η ρεμντεσιβίρη συνέβαλε και στη μείωση στο ποσοστό της θνητότητας σε ποσοστό που έφτασε και το 70% σε ασθενείς που έλαβαν οξυγόνο σε χαμηλή ροή.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Καμιά θεραπεία δεν υποκαθιστά τον εμβολιασμό, αλλά τα φάρμακα μπορούν να μειώσουν τις νοσηλείες και τη θνητότητα και να μετατρέψουν την πανδημία σε ενδημία.

γλυκόζης σε κάποιους ασθενείς κρίνεται απαραίτητος, με συγκεκριμένους στόχους και αποφυγή υπογλυκαιμιών αλλά και υψηλών τιμών. Τέλος, τόνισε ότι η πανδημία ανέδειξε τη σημασία της τηλεϊατρικής, δηλαδή την επαφή των ασθενών με τους λειτουργούς υγείας μέσω εικονικής σύνδεσης. Ακολούθως, ο καθηγητής Παθολογίας-Μεταβολικών Νοσημάτων στην Α' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Ευάγγελος Λυμπερόπουλος παρουσίασε την πιθανή σχέση των υπολιπιδαιμικών φαρμάκων με την Covid-19. Συγκεκριμένα, μελέτες παρατήρησης έδειξαν ότι οι ασθενείς που λάμβαναν στατίνες και διαγνώστηκαν με Covid-19 είχαν 35% λιγότερη πιθανότητα για σοβαρή νόσο και θάνατο σε σύγκριση με ασθενείς που δεν λάμβαναν στατίνες πριν νοσήσουν. Η πιθανή ευεργετική αυτή επίδραση των στατινών ελέγχεται σε διπλές τυφλές μελέτες που βρίσκονται αυτήν τη στιγμή σε εξέλιξη. Προσοχή χρειάζεται σε ασθενείς που εμφανίζουν οξεία ηπατίτιδα ή ραβδομυόλυση, καθώς και στην πιθανότητα αλληλεπιδράσεων με τη ριτοναβίρη που περιέχεται στο φάρμακο Paxlovid®, που αναμένεται να έρθει στη χώρα μας. Ανέφερε ότι οι στατίνες και τα υπόλοιπα υπολιπιδαιμικά φάρμακα δεν πρέπει να διακόπτονται χωρίς πολύ σοβαρό λόγο σε ασθενείς με Covid-19, ενώ η επαφή με το σύστημα υγείας δίνει τη δυνατότητα ακόμη και έναρξης υπολιπιδαιμικής αγωγής σε ασθενείς υψηλού κινδύνου. Για τη μείωση τουλάχιστον του καρδιαγγειακού κινδύνου ή ακόμη και των επιπλοκών της

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

Covid-19, αν οι σχετικές μελέτες έχουν θετική έκβαση. Ο καθηγητής Παθολογίας στην Α' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Αλέξανδρος Κόκκινος παρουσίασε τα δεδομένα για τη σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και Covid-19. Σημείωσε αρχικά ότι η παχυσαρκία στις δυτικές κοινωνίες και στην Ελλάδα αφορά πάνω από 30% του ενήλικου πληθυσμού. Ήδη από τις πρώτες αναφορές για τη νόσο Covid-19 φάνηκε ότι η παχυσαρκία είναι εξαιρετικά δυσμενής προγνωστικός παράγοντας για την έκβαση της νόσου. Αυτό φαίνεται ότι οφείλεται στο φλεγμονώδες περιβάλλον που συνοδεύει την παχυσαρκία, το οποίο ευνοεί την εμφάνιση επιπλοκών της νόσου Covid-19. Επιπλέον, φαίνεται ότι ο λιπώδης ιστός δρα σαν μια «αποθήκη» για τον ιό, συμβάλλοντας στη διασπορά του. Πέραν τούτων, ακόμη και η καθημερινή ιατρική διαχείριση ασθενών με Covid-19 καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής παρουσία σοβαρής παχυσαρκίας. Ανέφερε ότι είναι επιτακτική η ανάγκη για εντατική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας γενικά, αλλά και ειδικότερα στην εποχή της πανδημίας, με υγιεινοδιαιτητικά μέτρα βασισμένα στη μεσογειακή διατροφή, φαρμακευτική αγωγή, κυρίως με GLP-1RA, και ίσως και με βαριατρική χειρουργική. Έκλεισε τονίζοντας ότι χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια για να επιτευχθεί καθολικός εμβολιασμός των ατόμων με παχυσαρκία, δεδομένου του υψηλότατου κινδύνου που διατρέχουν.

Ο αναπληρωτής καθηγητής ΠαθολογίαςΣακχαρώδη Διαβήτη στη Β' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Αθανάσιος Ράπτης παρουσίασε ακολούθως δεδομένα για την υπέρταση και την Covid-19. Σημείωσε ότι ειδικά σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 ο επιπολασμός της αρτηριακής υπέρτασης είναι 70%-80%. Ο κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου στα άτομα αυτά είναι ακόμη υψηλότερος συγκριτικά με πληθυσμούς με μεμονωμένα μεταβολικά θέματα και μειώνει σημαντικά το προσδόκιμο επιβίωσής τους. Παρουσίασε δεδομένα νόσησης και έκβασης της Covid-19 σε πληθυσμούς με αρτηριακή υπέρταση. Έκλεισε αναφέροντας ότι τα φάρμακα που χορηγούνται για την αντιμετώπιση της αρτηριακής πίεσης έχουν ευεργετικά αποτελέσματα όχι μόνο στην ίδια την αρτηριακή πίεση, αλλά και στην αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών συμβάντων. Φαίνεται μάλιστα ότι δεν επηρεάζουν την έκβαση της νόσησης από λοίμωξη Cοvid-19 και έτσι μπορούν να συνεχίζονται. Η καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας στη Β' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Μελπομένη Πέππα παρουσίασε τα νεότερα δεδομένα σχετικά με τα επινεφρίδια, την κορτιζονοθεραπεία και την Covid-19. Ανέφερε ότι η λοίμωξη Covid-19 προκαλεί επιπλοκές συχνά στη λειτουργία των επινεφριδίων, δεδομένου του ότι οι υποδοχείς δράσης του ιού, οι ACE-2, υπάρχουν σε υποθάλαμο, υπόφυση και επινεφρίδια. Μπορεί μάλιστα να επηρεάσει άμεσα τα επινεφρίδια ή έμμεσα μέσω υποθαλάμουυπόφυσης (πρωτοπαθής και δευτεροπαθής επινεφριδιακή ανεπάρκεια, αντίστοιχα). Η αναπτυσσόμενη επινεφριδιακή ανεπάρκεια οδηγεί στην ανάγκη χορήγησης γλυκοκορτικοειδών. Τα τελευταία μπορεί να μειώνουν τη θνητότητα, ζυγίζοντας πάντα τις ανεπιθύμητες ενέργειες. Από την άλλη, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται ο χειρισμός των ατόμων με γνωστή επινεφριδιακή ανεπάρκεια ή υπερλειτουργία των επινεφριδίων (σύνδρομο Cushing) και λοίμωξη Covid-19. Τέλος, τόνισε ότι ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται η αντιμετώπιση ασθενών με Covid-19 που λαμβάνουν γλυκοκορτικοειδή για άλλα νοσήματα. Ο επίκουρος καθηγητής Παθολογίας στη Β' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Παναγιώτης Χαλβατσιώτης ανέλυσε τη σημασία της σωματικής δραστηριότητας κατά τη δι-

άρκεια της πανδημίας Covid-19. Ανέφερε ότι η συμμετοχή του μέσου Έλληνα πολίτη σε αθλητικές δραστηριότητες είναι χαμηλή σε σύγκριση με τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη και μάλιστα σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο κατατασσόμαστε ως μία από τις τρεις χώρες που το 68% των πολιτών τους σε ετήσια βάση τα τελευταία χρόνια δεν συμμετείχαν ούτε μία φορά σε πρόγραμμα αυξημένης φυσικής δραστηριότητας. Τα περιοριστικά μέτρα τις πανδημίας όμως επιδείνωσαν το γενικότερο πρόβλημα, με αποτέλεσμα να αυξηθεί περαιτέρω το ήδη υψηλό ποσοστό παχυσαρκίας στη χώρα μας, που αποτελεί και έναν από τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου για βαριά νόσηση και δυσμενή εξέλιξη της Covid-19. Τόνισε ότι η άσκηση ενισχύει την άμυνα του οργανισμού μας απέναντι στους ιούς, αλλά πιθανώς και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Έκλεισε σημειώνοντας πως φαίνεται ότι η άσκηση θα αποτελέσει την απολύτως απαραίτητη συμπληρωματική θεραπεία στο αναδυόμενο κλινικό σύνδρομο long-Covid για τη βελτίωση της υγείας αλλά και της ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών. Τέλος, η επίκουρη καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας στη Θεραπευτική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Σταυρούλα Πάσχου παρουσίασε δεδομένα για τα εμβόλια έναντι της Covid-19 σε ασθενείς με μεταβολικά νοσήματα. Συγκεκριμένα, ανέδειξε αρχικά την αναγκαιότητα του εμβολιασμού των ομάδων αυτών, καθώς αποτελούν πληθυσμούς υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση, εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας και θάνατο από Covid-19. Στη συνέχεια, παρέθεσε διαθέσιμα στοιχεία ασφάλειας και αποτελεσματικότητας των εμβολίων σε άτομα με μεταβολικά νοσήματα. Τόσο από τις μελέτες έγκρισης των εμβολίων όσο και από μετέπειτα ερευνητικά δεδομένα δεν υπάρχουν στοιχεία για τυχόν αυξημένες παρενέργειες. Υπήρξε κάποια αρχική ανησυχία ότι η παχυσαρκία, ειδικά η κεντρική, επηρεάζει την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Μετέπειτα όμως μελέτες δείχνουν ότι τα επίπεδα των εξουδετερωτικών αντισωμάτων, τουλάχιστον, που είναι τα κυρίως σημαντικά για την προστασία έναντι της Covid-19, δεν παρουσιάζουν διαφορές ούτε σε ασθενείς με παχυσαρκία ούτε σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη σε σύγκριση με υγιή άτομα ίδιας ηλικίας και φύλου. •••

Σε οξεία λοίμωξη Covid-19 σε διαβητικό ασθενή είναι πιθανό να χρειαστεί έναρξη ινσουλινοθεραπείας, ενώ θα πρέπει να συζητείται η πιθανή διακοπή των SGLT-2.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Συμπληρώματα που δείχνουν μελέτες ότι έχουν αυξημένη ζήτηση λόγω πανδημίας

Πώς δρουν τα συμπληρώματα διατροφής κατά της Covid-19 Τι προσφέρουν στον οργανισμό-Γιατί έχουν αυξηθεί οι χρήστες τους

υξημένη είναι η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής την περίοδο της πανδημίας. Η κατανάλωση στηρίζεται στην πεποίθηση της θωράκισης του οργανισμού έναντι του SARS-CoV-2. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως στις ΗΠΑ, κατά 29%, περισσότεροι άνθρωποι λαμβάνουν σήμερα συμπληρώματα διατροφής από ό,τι πριν από την πανδημία Covid-19, με αποτέλεσμα να ανέρχεται το συνολικό ποσοστό των Αμερικανών που τα λαμβάνουν στο 76%. Από ευρήματα μιας μελέτης που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ιδρύματος Samueli, προκύπτει ότι το 57% των συμμετεχόντων δήλωσαν πως αποφάσισαν να πάρουν συμπληρώματα για να ενισχύσουν τη γενική τους ανοσία και το 36% για προστασία από την Covid-19. Σύμφωνα με συμμετέχοντες, συνήθεις λόγοι για την αύξηση της χρήσης συμπληρωμάτων ήταν να πάρουν την υγεία τους στα χέρια τους (42%), να βελτιώσουν

τον ύπνο τους (41%) και να βελτιώσουν την ψυχική τους υγεία (34%). «Και στη χώρα μας παρατηρείται αυξημένη ζήτηση για συμπληρώματα διατροφής, όπως είναι οι βιταμίνες και τα Ω-3 λιπαρά οξέα, εξαιτίας της ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος που προσφέρουν. Ειδικά για τη δράση τους έναντι του ιού SARS-CoV-2, επιστήμονες σε όλο τον κόσμο έχουν πραγματοποιήσει εκατοντάδες μελέτες και ένας αξιοσημείωτος αριθμός υποστηρίζει ότι προστατεύουν από τη νόσηση ή τη βαριά νόσηση» σημειώνει ο ειδικός εφαρμογών Διαιτολογίας Δημήτρης Οικονομάκης, επικεφαλής μιας ομάδας διατροφολόγων και γυμναστών

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

που αγαπούν την καλή διατροφή και την άσκηση. «Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα, προκειμένου να καταλήξουν ποια είναι επωφελή και σε ποιες ποσότητες». Δεδομένου του ότι οι ελλείψεις ορισμένων θρεπτικών συστατικών από τον οργανισμό (μεταξύ αυτών η βιταμίνη C, η βιταμίνη D και τα Ω-3 λιπαρά οξέα) μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα λοιμώξεων, πληθώρα κόσμου έχει στραφεί ή έχει ενδιαφερθεί για τα συμπληρώματα διατροφής που ενισχύουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Αρκετοί είναι αυτοί που τα καταναλώνουν προληπτικά, για να δημιουργήσουν «ασπίδα» στον οργανισμό τους έναντι της Covid-19 ή για να καταπολεμήσουν τα συμπτώματα που προκαλεί.

Πώς προστατεύουν οι βιταμίνες Υπό έρευνα βρίσκονται συστατικά που ενδεχομένως βοηθούν στην αντιμετώπιση της νόσου. Ωστόσο, αυτά, όπως ήδη γνωρίζουμε, είναι δυνατόν να βοηθήσουν στην πρόληψη ή τη μείωση των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος, της γρίπης και άλλων λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος. Με το σκεπτικό αυτό, ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι μπορεί να υπόσχονται πολλά και για την Covid-19.

Βιταμίνη C Αμυντικό «τοίχο» δημιουργεί η βιταμίνη C, λόγω της αντιοξειδωτικής, αντιμικροβιακής και αντιιικής δράσης της και της επίδρασής της στους ρυθμιστές του ανοσοποιητικού συστήματος. Η ανεπάρκειά της εξασθενεί την ανοσολογική λειτουργία και αυξάνει την ευαισθησία σε λοιμώξεις. Έρευνες δείχνουν ότι η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης C ενισχύει το ανοσοποιητικό, αλλά τα αποτελέσματά της ποικίλλουν ανάλογα με τα επίπεδα της βιταμίνης C του χρήστη. Μέχρι τώρα, έχει καταδειχθεί ότι η τακτική λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης C συμβάλλει στη μείωση της διάρκειας του κοινού κρυολογήματος και της σοβαρότητας των συμπτωμάτων του και του κινδύνου εμφάνισης κρυολογήματος σε άτομα που εκτίθενται σε ακραία σωματική καταπόνηση. Επίσης, ωφελεί άτομα με πνευμονία που έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης C, καθώς και άτομα με ιογενείς λοιμώξεις, περιλαμβανομένου και του έρπητα ζωστήρα. Η αντιοξειδωτική δράση της βιταμίνης C θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στη μείωση του οξειδωτικού

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

στρες κατά τη διάρκεια των λοιμώξεων. Από αναδρομική ανασκόπηση σε 152 ασθενείς με Covid-19 (μέση ηλικία 68 έτη) που βρίσκονταν σε μηχανικό αερισμό έδειξε ότι 79 ασθενείς που έλαβαν συμπληρώματα βιταμίνης C είχαν σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από εκείνους που δεν έλαβαν τα εν λόγω συμπληρώματα. Ακόμη, από τη διαχείριση περιστατικών στην Κίνα γνωρίζουμε ότι η υψηλή δόση ενδοφλέβιας βιταμίνης C αύξησε τον δείκτη οξυγόνωσης σε 50 ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή Covid-19. Όλοι οι ασθενείς τελικά ανάρρωσαν. Σύμφωνα με τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (National Institutes of Health) των ΗΠΑ, πολλοί ερευνητές συνιστούν τη βιταμίνη C ως επικουρική θεραπεία για την Covid-19, συνυπολογίζοντας την πιθανή ικανότητά της να μειώνει τη φλεγμονή και την αγγειακή βλάβη στους ασθενείς.

Βιταμίνη D

Το συμπλήρωμα βιταμίνης D συμβάλλει στην πρόληψη των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος.

Η επιστημονική κοινότητα έχει στρέψει το βλέμμα της στην επίδραση της βιταμίνης D τα τελευταία χρόνια, καθώς έχει αποδειχθεί ότι επιδρά θετικά στον οργανισμό. Εκτός από τα γνωστά οφέλη της στην απορρόφηση του ασβεστίου και την υγεία των οστών, η βιταμίνη D παίζει ρόλο και στην ανοσία. Μείζονος σημασίας φαίνεται πως είναι ο ρόλος της στην ελάττωση των ρυθμών αντιγραφής των ιών, αφού καταστέλλει τη φλεγμονή και αυξάνει τα επίπεδα των Τρυθμιστικών κυττάρων και τη δραστηριότητά τους. Ακόμη, έχει παρατηρηθεί πως η ανεπάρκειά της επηρεάζει την ευαισθησία του οργανισμού στις λοιμώξεις και έχει συσχετιστεί με τη γρίπη, την ηπατίτιδα C, τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) και άλλες ιογενείς νόσους. Ορισμένα στοιχεία υποδεικνύουν ότι το συμπλήρωμα βιταμίνης D συμβάλλει στην πρόληψη των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος, ιδίως σε άτομα με επίπεδα 25(OH)D μικρότερα από 25 nmol/L (10 ng/mL). Στον άξονα αυτό, οι επιστήμονες μελετούν ενεργά το κατά πόσο η βιταμίνη D θα μπορούσε να είναι χρήσιμη για την πρόληψη ή τη θεραπεία της Covid-19. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως μια μελέτη σε 120 ασθενείς (μέση ηλικία 62,3 έτη) που νοσηλεύτηκαν σε νοσοκομείο στην Αλγερία με σοβαρή Covid-19 διαπίστωσε μια αντίστροφη συσχέτιση με-

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

ταξύ των επιπέδων της βιταμίνης D και των ποσοστών θνησιμότητας. Μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση 31 μελετών παρατήρησης διαπίστωσε ότι τα μέσα επίπεδα 25(OH)D ήταν σημαντικά χαμηλότερα στους ασθενείς με Covid-19 σε σχέση με τα υγιή άτομα, με βάση τα αποτελέσματα από πέντε μελέτες που εξέτασαν αυτήν την παράμετρο. Μια άλλη ανασκόπηση και μετα-ανάλυση 39 μελετών από όλο τον κόσμο (κυρίως σε ενήλικες) που εξέτασε τις συσχετίσεις μεταξύ των επιπέδων 25(OH)D και των ποσοστών λοίμωξης από SARS-CoV-2 και της σοβαρότητας της νόσου Covid-19 διαπίστωσε ότι οι συμμετέχοντες με ανεπάρκεια βιταμίνης D [τα επίπεδα διέφεραν ανάλογα με τη μελέτη] είχαν υψηλότερο κίνδυνο λοίμωξης και σοβαρότερων συμπτωμάτων από εκείνους με επαρκή επίπεδα βιταμίνης D.

Ω-3 λιπαρά οξέα Σύμφωνα με μελέτη, η αυτοαναφερόμενη χρήση Ω-3 λιπαρών οξέων περισσότερες από τρεις φορές την εβδομάδα για τουλάχιστον 3 μήνες μεταξύ 372.720 κατοίκων του Ηνωμένου Βασιλείου ηλικίας 16 έως 90 ετών συσχετίστηκε με 12% χαμηλότερο κίνδυνο λοίμωξης από SARS-CoV-2. Τα ευρήματα ήταν παρόμοια για 45.757 άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες και για 27.373 συμμετέχοντες στη Σουηδία. Λόγω αυτών των ευρημάτων και των πιθανών αντιφλεγμονωδών και ανοσοδιεγερτικών επιδράσεων των Ω-3, κάποιοι επιστήμονες εκτιμούν ότι τα συμπληρώματα πιθανόν να είναι βοηθητικά για τους ασθενείς με Covid-19. Ωστόσο, σε άλλες μελέτες δεν έχουν εξαχθεί συμπεράσματα σχετικά με οφέλη αυτών και άλλων μικροθρεπτικών συστατικών για τους ασθενείς με τον συγκεκριμένο κορωνοϊό. «Αυτήν τη στιγμή, υπάρχουν αρκετές κλινικές δοκιμές που εξετάζουν κατά πόσο η μεμονωμένη λήψη τους, ο συνδυασμός τους ή ο συνδυασμός τους με φάρμακα συμβάλλει στην πρόληψη ή τη θεραπεία της Covid-19. Για όσους αποφασίζουν να λάβουν συμπληρώματα διατροφής για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού τους καλό θα είναι να γνωρίζουν ότι είναι μεν ευεργετικά για την υγεία του ατόμου, αλλά η αλόγιστη χρήση τους κρύβει κινδύνους. Γι’ αυτό θα πρέπει να ενημερώνουν τον ιατρό τους και να συζητούν μαζί του για τη δοσολογία που έχουν ανάγκη» επισημαίνει ο κ. Οικονομάκης. •••

ΑΡΘΡΟ

Πανδημία, υπερβάλλουσα θνησιμότητα και αντιμετώπιση Από τους: Κωνσταντίνο Ζοπουνίδη,

Καθηγητή Βασιλικής Ακαδημίας Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France

Δρα Δημήτρη Μπατάκη,

Πολυτεχνείο Κρήτης, Εργαστήριο Financial Engineering, ΜSc LSE International Health Policy, MSc Health Economics and Management

Μανώλη Καρακώστα,

MSc Διοίκησης Επιχειρήσεων, Επαγγελματία Υγείας-Ερευνητή

να φαινόμενο που έχει προκύψει κατά την περίοδο της πανδημίας είναι αυτό της υπερβάλλουσας θνησιμότητας. Πολλά κράτη του κόσμου έχουν σημειώσει περισσότερους θανάτους από τον μέσο όρο των τελευταίων ετών, όπως επισημαίνουν το Economist και η πλατφόρμα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ourworldindata.org. Η εμφάνιση ενός τέτοιου φαινομένου είναι αναμενόμενη, αφού διανύουμε περίοδο πανδημίας, όμως αυτό που ανησυχεί τους ειδικούς είναι η υπερβάλλουσα θνησιμότητα που σημειώνεται σε θανάτους που δεν οφείλονται στον κορωνοϊό. Προτού κάνουμε λόγο για τις αιτίες αυτού του φαινομένου, ας εξετάσουμε την υφιστάμενη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα μας και το κατά πόσον έχει πληγεί από την προαναφερθείσα συνθήκη. Η Ελλάδα τους πρώτους 10 μήνες του 2021 αρίθμησε 115.131 θανάτους, σημειώνοντας αύξηση 10,76% σε σχέση με το 2020. Αυτή αποτελεί και τη μεγαλύτερη αύξηση στο εν λόγω διάστημα από το 2015, αφού, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2015 σημειώθηκαν 100.074 θάνατοι, το 2016 96.051 (-4,02%), το 2017 103.028 (7,26%), το 2018 98.156 (-4,73%), το 2019 103.246 (5,19%) και το 2020 103.946 (0,68%). Αν προβούμε σε μια βαθύτερη ανάλυση των δεδομένων, θα παρατηρήσουμε πως η υπερβάλλουσα θνησιμότητα που σημειώθηκε τόσο το 2021 όσο και το 2020 οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στον κορωνοϊό, αφού οι θάνατοι εξαιρουμένων εκείνων από τον πανδημικό ιό είναι 103.372 για το 2020 και 104.153 για το 2021. Παρατηρείται, λοιπόν, το εξής: στην περίπτωση της Ελλάδος είχε σημειωθεί αύξηση στους θανάτους και σε εποχές πριν την πανδημία, γι’ αυτό και οι θάνατοι του 2020

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

βρίσκονται στα ίδια επίπεδα με εκείνους των 2017 και 2019, ενώ το 2021 είναι η μόνη χρονιά κατά την οποία σημειώθηκαν περισσότεροι από 104.000 θάνατοι. Από μία πρώτη ματιά σε αυτούς τους αριθμούς φαίνεται πως το φαινόμενο της υπερβάλλουσας θνησιμότητας σε θανάτους εκτός κορωνοϊού έχει επηρεάσει λίγο έως καθόλου την Ελλάδα, όμως αν αυτοί συγκριθούν με τον μέσο όρο των ετών 2015-2019 που ήταν 100.111 θάνατοι, θα δούμε πως υπάρχει μια υπερβάλλουσα θνησιμότητα εκτός κορωνοϊού 4.042 θανάτων (4,02%). Το φαινόμενο αυτό λαμβάνει ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις από τον Ιούλιο του 2021 και έπειτα, καθώς σημειώνονται 8.776 περισσότεροι θάνατοι από τον μέσο όρο της προαναφερθείσας πενταετίας, αριθμός που αντιστοιχεί σε ποσοστό 23,77%, καθιστώντας τις τιμές αυτές τις μεγαλύτερες που έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα από το 2015. Πού οφείλεται, λοιπόν, αυτή η αύξηση των θανάτων, που λαμβάνει χώρα τόσο στην Ελλάδα όσο και στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου; Έρευνα του Cambridge University Press αναφέρει πως οι αυξημένοι θάνατοι από άλλες αιτίες οφείλονται στη μειωμένη χρηματοδότηση που παρασχέθηκε για την αντιμετώπιση και θεραπεία άλλων ασθενειών πέραν του κορωνοϊού και στα εξασθενημένα συστήματα υγείας. Σημειωτέον ότι μερικά εκ των ισχυρότερων συστημάτων υγείας στον κόσμο δεν άντεξαν την πίεση που επέφερε η πανδημία, με αποτέλεσμα οι γιατροί να επιλέγουν ποιοι ασθενείς θα εισαχθούν στα νοσοκομεία. Το γεγονός αυτό δεν αναιρεί την αρτιότητα των συστημάτων αυτών, καθώς είναι δομημένα να λειτουργούν και να είναι αποτελεσματικά υπό κανονικές συνθήκες. Στη δίνη της πανδη-

μίας, όμως, που διαμορφώνει μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, δεν είναι το ίδιο τελεσφόρα, γιατί δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτούμενες ανάγκες και η προσοχή του προσωπικού στρέφεται στην αντιμετώπιση της άκρως μεταδιδόμενης ασθένειας, κι έτσι δεν εξυπηρετούνται επαρκώς οι ασθενείς με λοιπά νοσήματα. Σύμφωνα με τους Financial Times, το φαινόμενο αυτό σχετίζεται εν πολλοίς με τη γήρανση του πληθυσμού και την έλλειψη έγκαιρης διάγνωσης των ασθενειών που αποτελούν τις αιτίες θανάτου, λόγω του γεγονότος ότι οι άνθρωποι διακατέχονται από φόβο για ενδεχόμενη έκθεσή τους στον ιό, με αποτέλεσμα να καθυστερούν ή να ακυρώνουν τους διαγνωστικούς και προληπτικούς ελέγχους, καθώς και τις επισκέψεις στα νοσοκομεία. Την άποψη αυτή φαίνεται να συμμερίζεται ο Canadian Medical Association σε σχετική του έκθεση, που εκπονήθηκε από την Deloitte, συμπληρώνοντας ως έναν επιπλέον σημαντικό λόγο της υπερβάλλουσας θνησιμότητας την αναβολή των προγραμματισμένων χειρουργικών επεμβάσεων. Επιπροσθέτως, η μη προσέλευση των ανθρώπων για εξετάσεις, ενδέχεται να οφεί-

λεται και στην οικονομική αβεβαιότητα που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αφού πολλοί άνθρωποι βρέθηκαν σε αναστολή εργασίας. Έτσι, ίσως να έθεσαν σε δεύτερη θέση τους προληπτικούς ελέγχους για την προφύλαξη της υγείας τους, επιχειρώντας να εξοικονομήσουν χρήματα για πρωτεύουσες ανάγκες, λόγω του δικαιολογημένου φόβου που είχαν για το εργασιακό τους μέλλον. Οι ως άνω θέσεις επιρρωνύονται από διεθνή επιστημονικά δεδομένα, όπως είναι οι αναφορές των περιοδικών JAMA Cardiology και Health Affairs, που δείχνουν πως κατά την περίοδο της πανδημίας έχει παρατηρηθεί μεγάλη αύξηση στα καρδιακά επεισόδια εκτός νοσοκομειακών μονάδων. Επίσης, στοιχεία του CDC δείχνουν πως αύξηση σημειώθηκε και στους θανάτους από διαβήτη, ενώ η American Academy of Neurology και η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου κάνουν λόγο για αύξηση των θανάτων από Πάρκινσον και Αλτσχάιμερ (άνοια) αντίστοιχα. Τα δεδομένα αυτά είναι ενδεικτικά για την παγκόσμια κατάσταση που επικρατεί με την υπερβάλλουσα θνησιμότητα από α-

Τα νοσοκομεία είναι δομημένα για να λειτουργούν και να είναι αποτελεσματικά υπό κανονικές συνθήκες.

ΑΡΘΡΟ

Στην Ελλάδα είναι απαραίτητη η ανάπτυξη του συστήματος ΠΦΥ από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς.

σθένειες εξαιρουμένου του κορωνοϊού, πολλές από τις οποίες, αν και αποτελούσαν τις πρωταρχικές αιτίες θανάτου ακόμα και πριν την πανδημία, εντός αυτής εντάθηκαν και αυξήθηκαν περαιτέρω. Αν αναλογιστούμε μάλιστα πως υπήρξαν μειωμένοι θάνατοι από τροχαία ατυχήματα, γρίπη και άλλες αναπνευστικές λοιμώξεις, οι θάνατοι από τις ανωτέρω αιτίες αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο, καλύπτοντας αυτήν τη μείωση. Η πανδημία επιφέρει πολλά επιπλέον δεινά, όπως κοινωνικό και οικονομικό κλυδωνισμό, και βάλλει κατά της δημόσιας υγείας άμεσα με την ύπαρξη του ιού και έμμεσα με την αύξηση άλλων ασθενειών, διασαλεύοντας ταυτόχρονα και την ψυχική υγεία, όπως φανερώνει μελέτη του British Medical Journal, παρουσιάζοντας στοιχεία του ΟΟΣΑ, αποτελώντας έναν παράγοντα που λειτουργεί επιβαρυντικά και για τη σωματική υγεία πολλών ανθρώπων, δημιουργώντας έτσι μια «παράλληλη πανδημία», η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί όπως και η κύρια πανδημία, με την ανάγκη για εύρεση λύσεων να είναι επιβεβλημένη. Καταρχάς, επισημαίνουμε πως ήδη σε αρκετά νοσοκομεία και κλινικές η είσοδος επιτρέπεται μόνο με την επίδειξη αρνητικού τεστ για την ανίχνευση του κορωνοϊού, γεγονός που μπορεί να αποτελέσει σύμμαχο στην πραγματοποίηση των απαραίτητων χειρουργικών επεμβάσεων. Αυτή η ενέργεια είναι σωστή και επιφέρει όφελος, όμως θα ήταν χρήσιμο να πλαισιωθεί και από τη χρήση μάσκας

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

αυξημένης προστασίας KN95 (FFP2). Το επιστημονικό περιοδικό PNAS δημοσίευσε πρόσφατα έρευνα που δείχνει πως ο κίνδυνος διασποράς του ιού μειώνεται στο 0,4%, ενώ το Wall Street Journal συμπληρώνει πως θα χρειαστούν 25 ώρες για να μεταδοθεί ο ιός ανάμεσα σε άτομα που φορούν την εν λόγω μάσκα. Επομένως, η καθολική, ορθή και υποχρεωτική χρήση αυτού του είδους μάσκας στις μονάδες υγείας, τόσο από ιατρούς, νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό όσο και από τους ασθενείς και τους συνοδούς τους, μπορεί σχεδόν να μηδενίσει τη μεταδοτικότητα, γεγονός που θα δώσει τη δυνατότητα στους ασθενείς να προβούν στις απαραίτητες προγνωστικές εξετάσεις, οι οποίες θα αναδείξουν και θα προλάβουν τα ενδεχόμενα προβλήματα υγείας τους. Επίσης, το μέτρο αυτό μπορεί να συμβάλει θετικά ακόμα και στις περιπτώσεις στις οποίες θα υπάρξουν αυστηρά υγειονομικά περιοριστικά μέτρα, τα οποία πολλές φορές λειτουργούν αποτρεπτικά ως προς τις επισκέψεις στις υγειονομικές μονάδες. Το άλλο μέτρο που συνιστάται είναι η παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, η οποία, όπως τονίζει η κοινότητα ειδήσεων Conversation, εν καιρώ πανδημίας, επιτρέπει την παρακολούθηση ασθενών με ήπια νοσήματα, χωρίς να χρειάζεται η μετάβασή τους σε νοσοκομεία, με αποτέλεσμα την πρόληψη, τον περιορισμό των εισαγωγών και τη μεγαλύτερη μέριμνα του υγειονομικού προσωπικού στους ασθενείς με κορωνοϊό και άλλες σοβαρές νόσους. Ανεξάρτητα από την πανδημία, στην Ελλάδα είναι απαραίτητη η ανάπτυξη του συστήματος ΠΦΥ από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς, δίνοντας μάλιστα βάρος στην επιμόρφωση των πολιτών για να χρησιμοποιούν αυτού του είδους τις υπηρεσίες, γιατί η πλειοψηφία τους τις αγνοεί παντελώς. Ο σκοπός της ΠΦΥ είναι η πρόληψη, η οποία σώζει ζωές και αποτελεί την καλύτερη λύση για την αποφυγή ασθενειών και θανάτων. Η βελτίωση και παροχή αυτών των υπηρεσιών στη χώρα μας θα είναι πολύ χρήσιμη, αφού η Ελλάδα είναι μια χώρα με γερασμένο πληθυσμό και, όπως φάνηκε από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, σημειώνει μεγάλα ποσοστά υπερβάλλουσας θνησιμότητας (άνω του 5%) ακόμα και σε έτη χωρίς πανδημία, κάτι που μαρτυρά πως η πανδημία απλώς επιδείνωσε ένα ήδη υπάρχον πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας. •••

R CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CS CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR R CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CS CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR R CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CS CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR R CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CS CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR R CSR CSR CSR αφιέρωμα CSR CSR CSR CSR CSR CS CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR Εταιρική R CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CS Κοινωνική CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR CSR R CSR CSR CSRΕυθύνη CSR CSR CSR CSR CSR CS 24

ΣΦΕΕ

Bayer Ελλάς

Pfizer Hellas

ΟΦΕΤ

Novartis Hellas

AstraZeneca

Ποιες είναι οι δράσεις της κοινωνικής πρωτοβουλίας «προΣfΕΕρουμε»

ΣΦΕΕ:

Γρήγορα αντανακλαστικά για την κάλυψη αναγκών κατά την πανδημία Δώρισε στο ΕΣΥ 23 αναπνευστήρες υψηλής τεχνολογίας και 123 οθόνες ζωτικών λειτουργιών για ΜΕΘ

ίχτυ προστασίας» έναντι της κοινωνίας, που δοκιμάζεται από την πανδημία της Covid-19, «άπλωσε» ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος. Με ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό και εταιρική υπευθυνότητα, επέδειξε γρήγορα αντανακλαστικά για την κάλυψη αναγκών κατά την τρέχουσα κρίση. Εδώ και 40 χρόνια, ο ΣΦΕΕ δίνει έμφαση στην εταιρική υπευθυνότητα και τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας, με πυρήνα τον ασθενή. Σημαντικοί άξονες της δράσης του, πέραν της επιχειρηματικής στρατηγικής, αποτελούν η εταιρική κοινωνική ευθύνη και η βιώσιμη ανάπτυξη, με κριτήρια τη διαφάνεια, την ορθή εταιρική διακυβέρνηση και την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών. Η βιωσιμότητα στον ΣΦΕΕ διαμορφώνεται από πολλούς δείκτες, όπως την προσφορά στους ασθενείς, στην κοινωνία και στην οικονομία, την ευαισθησία σε περιβαλλοντικά θέματα, καθώς και την υπεύθυνη εταιρική διακυβέρνηση στο πλαίσιο του ESG (Environmental, Social and Governance), βάσει του οποίου αποτυπώνεται η ικανότητα των εταιρειών να εφαρμόζουν έμπρακτα την υπευθυνότητά τους. Ο ΣΦΕΕ χαράζει τη στρατηγική του επικεντρώνοντας στην επέκταση της πρόσβασης των Ελλήνων ασθενών στη φαρμακευτική περί-

/ Iανουάριος-Φεβρουάριος 2022

θαλψη και στην υπεύθυνη επιχειρηματική δραστηριότητα του φαρμακευτικού κλάδου. Η εταιρική του υπευθυνότητα και δράση βασίζεται κυρίως σε τέσσερις στρατηγικές προτεραιότητες: 1) Βελτίωση της καθημερινότητας και της ζωής των ασθενών: Διασφαλίζοντας στους Έλληνες ασθενείς επάρκεια φαρμάκων και πρόσβαση σε όλες τις καινοτόμες και γενόσημες θεραπείες. 2) Εφαρμογή των υψηλότερων προτύπων δεοντολογίας και διαφάνειας, καθώς πιστεύουμε η διαφάνεια εκτιμάται ότι είναι το όχημα για περισσότερη βιωσιμότητα. 3) Προσφορά σε όλους τους υπαλλήλους δίκαιων και ίσων συνθηκών εργασίας, χωρίς να παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματά τους και με έμφαση στην εξέλιξη και ανέλιξή τους. Η φροντίδα της υγείας, της ευημερίας και της ασφάλειας των εργαζομένων αποτελεί διαχρονικά βασική προτεραιότητα και ύψιστη δέσμευση. 4) Ανάληψη δράσης για πληθώρα κοινωνικών ζητημάτων σε όλη την Ελλάδα. Η επιχειρηματική δράση του ΣΦΕΕ είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την προσπάθεια να λειτουργήσει ως ένας κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνος οργανισμός, καθώς μόνο σε αυτό το πλαίσιο είναι εφικτή η βιωσιμότητα και η ανάπτυξή του.

«Ιερή» συμμαχία Με κίνητρα την ουσιαστική προσφορά και την κοινωνική αλληλεγγύη, ο ΣΦΕΕ και ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός (ΕΕΣ) συνέπραξαν για την υλοποίηση ενός κοινού

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α EKE

οράματος που συμβάλλει στη θεραπεία των κοινωνικών ανισοτήτων. Στόχος είναι η μέριμνα για τις πιο ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, σε οποιοδήποτε μέρος της χώρας. Με την κοινωνική πρωτοβουλία «προΣfΕΕρουμε» στηρίζονται από πολλά μέλη του ΣΦΕΕ ευάλωτοι πολίτες. Επιδίωξη είναι να καλυφθούν οι ανάγκες παιδιών που φιλοξενούνται στα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας απομακρυσμένων περιοχών της Ελλάδας σε φαρμακευτικά σκευάσματα, υγειονομικά υλικά και είδη πρώτης ανάγκης. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως υπό την αιγίδα του «προΣfΕΕρουμε» εκπονούνται εκπαιδευτικά σεμινάρια από κοινωνικούς λειτουργούς και νοσηλευτές του ΕΕΣ. Αφετηρία είχε το εγχείρημα στα τέλη του 2016 τη Ρόδο, συνεχίστηκε στη Φλώρινα και τα Ιωάννινα, την Αλεξανδρούπολη, την Ξάνθη, το Καστελόριζο, την Κομοτηνή, τη Λήμνο και τα Κέντρα Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στην Αθήνα. Η δράση δεν σταματά εδώ: Ο ΣΦΕΕ κάλυψε το κόστος φαρμακευτικού υλικού για την υποστήριξη της φαρμακευτικής αγωγής ασθενών με χρόνια νοσήματα στις Δομές Φιλοξενίας Προσφύγων/Μεταναστών στο Κλειδί Σερρών, στη Μαλακάσα και την Κόρινθο.

Στο πλευρό του ΕΣΥ Ο ΣΦΕΕ υπήρξε σύμμαχος του ΕΣΥ στη συλλογική εθνική προσπάθεια για την αντιμετώπιση της ταχείας εξάπλωσης του SARS-CoV-2 και των αυξημένων νοσοκομειακών αναγκών. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο ΣΦΕΕ και πολλές εταιρείες μέλη του δώρισαν νοσοκομειακό εξοπλισμό και φαρμακευτικό-υγειονομικό υλικό μέσων ατομικής προστασίας για τη θωράκιση των εργαζομένων στις δη-

μόσιες υγειονομικές μονάδες της χώρας. Αναλυτικά, προσφέρθηκαν:  23 αναπνευστήρες υψηλής τεχνολογίας ΜΕΘ 1 23 οθόνες ζωτικών λειτουργιών ΜΕΘ 3 00 αεροθάλαμοι εισπνοών 2 τροχήλατα ψηφιακά ακτινολογικά μηχανήματα 2 5 αντλίες χορήγησης υγρών και φαρμάκων  Αντισηπτικά διαλύματα (22 τόνοι αιθυλικής αλκοόλης) Σ ημαντική δωρεά σε καινοτόμο φάρμακο για τη θεραπεία του ιού 2 26.077 μάσκες ιατρών και νοσηλευτών 2 .146 ολόσωμες προστατευτικές στολές 3 .168 ειδικά γυαλιά 5 4.574 ποδονάρια 4 4 κιβώτια γάντια (κάθε κιβώτιο περιέχει 1.000 γάντια)

Άξιο λόγου είναι το γεγονός πως ο ΣΦΕΕ φρόντισε για την κάλυψη των δαπανών για αναλώσιμα υλικά που χρειάστηκαν οι κινητές μονάδες του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (ΕΕΣ) για τη διενέργεια μαζικών rapid tests ανίχνευσης κορωνοϊού. Σχετικά με την εταιρική υπευθυνότητα του ΣΦΕΕ, ο γενικός διευθυντής του ΣΦΕΕ, Μιχάλης Χειμώνας, επεσήμανε: «Στον ΣΦΕΕ πιστεύουμε ότι η εταιρική και κοινωνική υπευθυνότητα συμβαδίζει με την ανάπτυξη και ευημερία της κοινωνίας και με αυτήν την αρχή λειτουργούμε στην Ελλάδα εδώ και 40 χρόνια. Με βασικό μας στόχο να θέσουμε τα θεμέλια για ένα καλύτερο μέλλον για τη χώρα και τους Έλληνες ασθενείς, δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε να προσφέρουμε και να συνεισφέρουμε στην κοινωνία για τουλάχιστον άλλα 40 χρόνια».•••

Έμφαση στην υπεύθυνη επιχειρηματική δραστηριότητα του φαρμακευτικού κλάδου.

Εστιάζει σε τέσσερις στόχους βιώσιμης ανάπτυξης

Bayer Ελλάς:

Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη με Συμμετοχή & Διάδραση Χρηματοδοτεί την ανάπτυξη του ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Κρίσεων

Η Bayer τοποθετεί την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη στον πυρήνα της εταιρικής στρατηγικής.

Βayer Ελλάς αποτελεί μία από τις εταιρείες “The Most Sustainable Companies in Greece 2022”, με βάση τα ετήσια αποτελέσματα αξιολόγησης των επιχειρηματικών επιδόσεων στη Βιώσιμη Ανάπτυξη, με βάση τα ESG κριτήρια, από το δίκτυο QualityNet. Η εταιρική αποστολή της «Επιστήμη για μια καλύτερη ζωή» δείχνει την απόλυτη προτεραιότητά της στη συνεχή βελτίωση της ζωής των ανθρώπων μέσα από τα προϊόντα και τις ολοκληρωμένες λύσεις της, προστατεύοντας ταυτόχρονα το περιβάλλον και τους περιορισμένους φυσικούς πόρους. Για περισσότερα από 65 χρόνια, η Bayer Ελλάς είναι αρωγός της ελληνικής κοινωνίας στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που αφορούν στην υγεία, τη διατροφή και το περιβάλλον. Με σαφή παγκόσμια στρατηγική σχετικά με την προώθηση της Καινοτομίας και την ταυτόχρονη Βιώσιμη Ανάπτυξη του Ομίλου, η εταιρεία συνεισφέρει στην επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs) των Ηνωμένων Εθνών. Συγκεκριμένα, η Bayer Ελλάς εστιάζει σε τέσσερις στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs), οι οποίοι περιλαμβάνουν: α) την Επίτευξη Μηδενικής Πείνας για όλους, β) την Πρόσβαση σε Καλή Υγειονομική Περίθαλψη για όλους, γ) την Ισότιμη Πρόσβαση όλων, ανεξαρτήτως φύλου, εθνικότητας και προσωπικών προτιμήσεων, στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και την αξιοπρεπή εργασία και δ) την Καταπολέμηση της Κλιματικής Αλλαγής και των συνεπειών της. Για την επίτευξη αυτών των στόχων η Bayer τοποθετεί την Εταιρική Κοινωνική Ευθύ-

/ Iανουάριος-Φεβρουάριος 2022

νη στον πυρήνα της εταιρικής στρατηγικής και όλες οι προσπάθειες και δραστηριότητές της αποσκοπούν στον θετικό κοινωνικό αντίκτυπο. «Για εμάς, η ΕΚΕ αποτελεί την ισχυρή μας δέσμευση απέναντι στην κοινωνία και είμαστε πεπεισμένοι ότι για να επιτύχουμε τον θετικό κοινωνικό αντίκτυπο που φιλοδοξούμε απαιτείται η συνεχής διάδραση των ανθρώπων μας με την κοινωνία. Προς αυτήν την κατεύθυνση, έχουμε αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα με δράσεις που εμπλέκουν ενεργά τους ανθρώπους της Bayer και τους φέρνουν σε επαφή με τις εκάστοτε ομάδες του κοινωνικού συνόλου στις οποίες αναφέρονται οι συγκεκριμένες δράσεις. Έτσι, στην Bayer μιλάμε πλέον για Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη με Συμμετοχή & Διάδραση ή, όπως ονομάζουμε την ΕΚΕ στην Bayer, Εταιρική Κοινωνική Συμμετοχή (ΕΚΣ), δίνοντας μία ακόμα διάσταση στην έννοια» δήλωσε η Σόνια Μουσαβερέ, διευθύντρια Επικοινωνίας της Bayer Ελλάς και υπεύθυνη των Προγραμμάτων Εταιρικής Κοινωνικής Συμμετοχής. Ένα παράδειγμα ολοκληρωμένου προ-

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α EKE

γράμματος της εταιρείας αποτελούν οι δράσεις πρόληψης, διαχείρισης και αντιμετώπισης, ανακούφισης των πληγέντων και προστασίας του περιβάλλοντος από μεγάλες φυσικές καταστροφές, όπως πλημμύρες και φωτιές. Σε αυτό το πνεύμα, το 2021, η Bayer Ελλάς προσέφερε προϊόντα για την ανακούφιση από εγκαύματα, οφθαλμικές σταγόνες για την ενυδάτωση και ανακούφιση της οφθαλμικής επιφάνειας καθώς και συμπληρώματα διατροφής και βιταμίνες στο κέντρο επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος. Παράλληλα, και σε συνεργασία με τη Μη Κυβερνητική Οργάνωση ΔΕΣΜΟΣ, η εταιρεία προχώρησε σε χρηματική δωρεά για την αποκατάσταση ζημιών και την αγορά εξοπλισμού για τα περιφερειακά ιατρεία των περιοχών που επλήγησαν στην Εύβοια και την Ηλεία. Σε συνέχεια της προσπάθειας, η Bayer χρηματοδοτεί την ανάπτυξη του ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Κρίσεων MCMS (Municipality Crisis Management System). Στόχος είναι να βελτιώσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους πολίτες, μέσα από τις καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις, για την αντιμετώπιση κρίσεων όπως η φωτιά, ο σεισμός, η πλημμύρα, το ατύχημα ή η επιδημία. Παράλληλα, η εταιρεία υποστήριξε την ανάπτυξη της εφαρμογής WTFire (What The Fire), η οποία είναι διαθέσιμη για IOS και Android λειτουργικά συστήματα. Η εφαρμογή οργανώνει και εκπαιδεύει τους πολίτες ώστε να είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι σε περίπτωση πυρκαγιάς. Το WTFire διαθέτει μια σειρά από οδηγίες με αναλυτικά βήματα, όπως την προετοιμασία των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων του σπιτιού για την αποφυγή και την αντιμετώπιση/καθυστέρηση εξάπλωσης της πυρκαγιάς, την οργάνωση της διαφυ-

γής από το σπίτι, καθώς και πολλές ακόμα χρήσιμες και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την αυτοπροστασία.

Επόμενες κινήσεις Για το 2022 η εταιρεία προγραμματίζει δράσεις αναδάσωσης και αποκατάστασης του φυσικού πλούτου των περιοχών αυτών. Επιδίωξη είναι να συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος και στη μείωση των συνεπειών της μεγάλης αυτής καταστροφής. Στον κλάδο της υγείας η στρατηγική Εταιρικής Κοινωνικής Υπευθυνότητας της Bayer Ελλάς, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει την υποστήριξη κατοίκων ακριτικών νησιών του Αιγαίου σε συνεργασία με την Ομάδα Αιγαίου. Επίσης, σχεδιάζεται η παροχή φαρμάκων, τροφίμων και εκπαιδευτικού υλικού σε πρόσφυγες και μετανάστες, προκειμένου να συμβάλει ουσιαστικά στην περίθαλψη και τη διαβίωσή τους. Στα επόμενα βήματα προβλέπεται η υποστήριξη Συλλόγων Ασθενών σε εκπαιδευτικά και ενημερωτικά προγράμματα και ενέργειες όπως είναι η θέσπιση της Παγκόσμιας Ημέρας για τη Θρόμβωση, η οποία λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο στις 13 Οκτωβρίου. Ακόμη, οι εργαζόμενοι της Bayer θα λάβουν μέρος στην πρωτοβουλία “Be my Hero” με την εγγραφή τους ως Εθελοντές Δότες Μυελού των Οστών και στην εθελοντική αιμοδοσία και τη δημιουργία τράπεζας αίματος για την κάλυψη των σχετικών αναγκών των εργαζομένων και των οικείων τους. Επιπρόσθετα, η εταιρεία διοργανώνει σε τακτική βάση ενημερωτικές ημερίδες σχετικά με σημαντικά θέματα υγείας, όπως είναι η πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων καθώς και η έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματική διαχείριση του καρκίνου του μαστού και του καρκίνου του προστάτη, στο πλαίσιο του γενικότερου προγράμματος Be Well @ Bayer.•••

Δωρεά φαρμακευτικού υλικού στο Πυροσβεστικό Σώμα και χρημάτων για την αποκατάσταση ζημιών των πυροπαθών.

Ενισχύει νέους επιστήμονες από τον χώρο της υγείας

Pfizer Hellas:

Υπεύθυνη δέσμευση για ένα βιώσιμο μέλλον Ηγείται της μάχης κατά της Μικροβιακής Αντοχής

Θεσμοθέτηση υποτροφιών για την οικονομική ενίσχυση μεταπτυχιακών φοιτητών και υποψήφιων διδακτόρων ή μεταδιδακτορικών ερευνητών.

τρατηγική προτεραιότητα της Pfizer παγκοσμίως είναι η συμβολή στη δημιουργία ενός βιώσιμου μέλλοντος. Με πυρήνα τον εταιρικό σκοπό «Καινοτομούμε για να αλλάξουμε τις ζωές των ασθενών», η Pfizer υιοθετεί τα κριτήρια ΕSG στη στρατηγική της Εταιρικής Υπευθυνότητας. Στόχος της είναι να δημιουργήσει προστιθέμενη αξία για τους ασθενείς, τους εργαζομένους, αλλά και την ευρύτερη κοινωνία. Η εταιρική στρατηγική της Pfizer επικεντρώνεται σε τρεις βασικούς άξονες:

μόνων από τον χώρο της υγείας καθώς και η αντιστροφή της τάσης του brain drain. Το πρόγραμμα βασίζεται σε δύο πυλώνες: α) τη θεσμοθέτηση υποτροφιών για την οικονομική ενίσχυση μεταπτυχιακών φοιτητών του Διιδρυματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Βιοεπιχειρείν» και β) τη θεσμοθέτηση υποτροφιών προς υποψήφιους διδάκτορες ή μεταδιδακτορικούς ερευνητές για την υλοποίηση έρευνας σε θέματα υγείας.

1. Στην προαγωγή της υγείας και της ευημερίας της κοινωνίας, αλλά και στην ανάπτυξη των εργαζομένων. 2. Στην προστασία του περιβάλλοντος. 3. Στην υπεύθυνη επιχειρηματική λειτουργία, με γνώμονα την εμπιστοσύνη, την ακεραιότητα και τη διαφάνεια.

Προσδοκία αποτελεί η υποστήριξη ομάδας φοιτητών για τη συμμετοχή τους στον διεθνή διαγωνισμό Συνθετικής Βιολογίας iGEM. Το international Genetically Engineered Machine είναι ένας ανεξάρτητος, μη κερδοσκοπικός οργανισμός, που δραστηριοποιείται αποκλειστικά στην πρόοδο της έρευνας στον κλάδο της Συνθετικής Βιολογίας.

Ιδιαίτερα, η Pfizer υλοποιεί και στην Ελλάδα δράσεις, αφήνοντας το θετικό της αποτύπωμα στη χώρα. Η Pfizer Ελλάς απέσπασε το Πλατινένιο Βραβείο (Platinum Award) για τις επιδόσεις της στην εφαρμογή υπεύθυνων εταιρικών πρακτικών το διάστημα 2018-2019, βάσει του Εθνικού Δείκτη Εταιρικής Ευθύνης (CR Index). Επίσης, έλαβε τιμητικό έπαινο από το Ινστιτούτο Εταιρικής Ευθύνης για το εργασιακό της περιβάλλον (Κατηγορία Workplace).

Υπεύθυνη δέσμευση για ένα βιώσιμο μέλλον Η Pfizer Hellas συνεργάζεται με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών μέσω του προγράμματος «Προαγωγή της Επιστήμης-Advancing Science». Στόχος είναι η υποστήριξη της έρευνας αιχμής και η ενίσχυση νέων επιστη-

/ Iανουάριος-Φεβρουάριος 2022

Συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Άρση των ανισοτήτων Η Pfizer Hellas υλοποιεί δράσεις σε συνεργασία με Συλλόγους Ασθενών, ΜΚΟ και άλλες οργανώσεις που στηρίζουν ευπαθείς ομάδες. Από τη δωρεά φαρμάκων αξίας 1 εκατ. ευρώ στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης μέχρι τη διάθεση πόρων άνω των 600.000 ευρώ το 2020 για την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19, η Pfizer Hellas στέκεται δίπλα στους συνανθρώπους μας πραγματοποιώντας δωρεές άνω των 2,1 εκατ. ευρώ στη διετία 2019-2020. Τα τελευταία οκτώ χρόνια, η Pfizer στηρίζει την Ομάδα Αιγαίου, καλύπτοντας σημαντικές ανάγκες προληπτικών ιατρικών εξετάσεων των κατοίκων που επισκέπτεται κάθε χρονιά η ομάδα. Επίσης, σημαντική

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α EKE

είναι και η συνεργασία με το Πανελλήνιο Σωματείο Γονέων, Κηδεμόνων και Φίλων Ατόμων με Αναπηρίες «ΕΡΜΗΣ», συνδράμοντας στο έργο του σωματείου για τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων με αναπηρία. Αξίζει να σημειωθεί και η προσφορά της Pfizer Hellas Band, της ερασιτεχνικής εθελοντικής ορχήστρας των εργαζομένων της Pfizer Hellas, η οποία πρόσφατα τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με το Βραβείο «Νικολάου Καρόλου».

Εργασιακή κουλτούρα Βασική επιδίωξη της Pfizer Hellas είναι να προσφέρει ένα δυναμικό εργασιακό περιβάλλον. Σε αυτό οι εργαζόμενοι μπορούν να αναπτύξουν τις δεξιότητες και τα ταλέντα τους σε ένα κλίμα που διακρίνεται από εμπιστοσύνη, σεβασμό, αποδοχή της διαφορετικότητας και ίσες ευκαιρίες. Μάλιστα, η Pfizer Hellas αναδείχθηκε ως εταιρεία με το καλύτερο εργασιακό περιβάλλον στην Ελλάδα. Ενδεικτικό είναι το ότι η Pfizer Hellas έγινε πόλος έλξης για τους νέους στη χώρα μας μετά τη μεγάλη επένδυση στη Θεσσαλονίκη, δημιουργώντας δύο παγκόσμια κέντρα σε μια επένδυση που αναμένεται να φτάσει το 1,6 δισ. ευρώ μέσα στην επόμενη δεκαετία 2020-2030, βάσει μελέτης που εκπονήθηκε από τον ΙΟΒΕ. Ήδη η Pfizer επενδύει στην προσέλκυση νέων ταλέντων, στην εκπαίδευση των εργαζομένων με περισσότερες από 1.000 ώρες εκπαίδευσης ετησίως και στην παροχή ευκαιριών εξέλιξης. Σημειώνεται ότι η Pfizer ήταν η πρώτη φαρμακευτική εταιρεία στην Ελλάδα που υπέγραψε τη Χάρτα της Διαφορετικότητας (Diversity Charter), την πρωτοβουλία της

Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προώθηση της Διαφορετικότητας στις επιχειρήσεις.

Υπεύθυνη δέσμευση για το περιβάλλον Η διαχείριση της περιβαλλοντικής διάστασης των φαρμάκων αποτελεί προτεραιότητα για την Pfizer, στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης. Αναγνωρίζοντας τους κινδύνους που δημιουργούνται για την ανθρώπινη υγεία εξαιτίας της Mικροβιακής Aντοχής, έχει δεσμευθεί παγκόσμια για την τήρηση αρχών διαφάνειας και υπευθυνότητας στην παραγωγή και τη διακίνηση των αντιβιοτικών φαρμάκων. Προς αυτήν την κατεύθυνση η Pfizer Hellas υλοποιεί διαγωνισμό σεναρίου με τίτλο «Σενάρια Ζωής». Στόχος είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού στο θέμα της Μικροβιακής Αντοχής και η ενημέρωση σχετικά με την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών. Ο διαγωνισμός οδήγησε στη δημιουργία μιας ταινίας μικρού μήκους με τον τίτλο «41ο C». Παγκοσμίως, η Pfizer ηγείται της μάχης κατά του φαινομένου της Μικροβιακής Αντοχής. Ήδη έχει αναγνωριστεί και από το Access to Medicines Foundation, το οποίο στη σχετική του αναφορά (Antimicrobial Resistance Benchmark) κατέταξε την Pfizer στις κορυφαίες θέσεις μεταξύ των μεγάλων εταιρειών Έρευνας και Ανάπτυξης με σχετική δραστηριότητα. Παράλληλα, στον άξονα του περιβάλλοντος, η Pfizer Hellas υλοποιεί συστηματικά ενέργειες για τον περιορισμό του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος. Ταυτόχρονα, η εταιρεία συνεργάζεται με φορείς και οργανισμούς με στόχο την ενίσχυση δράσεων προστασίας και καθαρισμού του περιβάλλοντος.•••

Επένδυση στην προσέλκυση νέων ταλέντων και στην εκπαίδευση των εργαζομένων με περισσότερες από 1.000 ώρες εκπαίδευσης ετησίως.

Με εταιρικό μήνυμα «Εσύ και Εγώ Νοιαζόμαστε»

ΟΦΕΤ:

«Αξία για τον Άνθρωπο, Ευθύνη για την Κοινωνία» Στόχος οι υπεύθυνες και βιώσιμες πρακτικές για ένα καλύτερο «αύριο»

φιλοσοφία «Αξία για τον Άνθρωπο, Ευθύνη για την Κοινωνία» του Ομίλου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη αποτυπώνεται με σαφήνεια στη στρατηγική που ακολουθεί εδώ και μισό αιώνα. Η στρατηγική του βασίζεται στην υπευθυνότητα, την αλληλεγγύη, το ηθικό επιχειρείν, την έμφαση στην έρευνα και την αφοσίωση στην αριστεία. Το οριζόντιο Πρόγραμμα Βιώσιμης Ανάπτυξης του Ομίλου, που αριθμεί 570 εργαζομένους, στηρίζει και δίνει πνοή στις ευπαθείς ομάδες της κοινωνίας, στο περιβάλλον, την έρευνα, τη νέα γενιά και τον πολιτισμό. Η Uni-Pharma και η InterMed, ως μέλη του Οικουμενικού Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών-UN Global Compact, έχουν ήδη ευθυγραμμίσει τις λειτουργίες τους με τις διακηρυγμένες αρχές του στους τομείς των ανθρώπινων δικαιωμάτων, των συνθηκών εργασίας, του περιβάλλοντος, της καταπολέμησης της διαφθοράς, των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και της Κλιματικής Αλλαγής. Όπως αναφέρει η πρόεδρος και CEO του ΟΦΕΤ, φαρμακοποιός MSc, πρώτη πρόεδρος του United Nations Global Compact Network Hellas, μέλος του ΔΣ του ΣΕΒ, Ιουλία Τσέτη, «βαδίζοντας σε μια εποχή γεμάτη προκλήσεις και αβεβαιότητα, η ετοιμότητα, η αλληλεγγύη και η υπευθυνότητα αποτελούν τα βασικά οχυρά μας. Η επόμενη ημέρα μετά από μια σοβαρή κρίση δεν είναι πάντα εύκολη, αλλά αξίζει να προσπαθήσουμε γι’ αυτή. Δημιουργούμε προϊόντα με προστιθέμενη αξία για την κοινωνία, τη δημόσια υγεία και την οικονομία. Και η οικοδόμηση της αξίας σηματοδοτεί το αναγκαίο καύσιμο για την ανάπτυξη».

/ Iανουάριος-Φεβρουάριος 2022

Περιβάλλον και κοινωνία Ο όμιλος είναι αρωγός εθελοντικών αιμοδοσιών, μεγάλων περιβαλλοντικών προγραμμάτων, με χαρακτηριστικά παραδείγματα το U & I Green και το Save The Sea και τη συνεργασία με την All for the Blue. Επίσης, βρίσκεται στο πλευρό των γενναίων γυναικών που παλεύουν με τον καρκίνο μέσα από το έργο του «Άλματος Ζωής» και τη Running Team. Συμμαχία έχει δημιουργήσει με την Axion Hellas και την Αποστολή Ζωής, προσφέροντας ενημέρωση και διαγνωστικές εξετάσεις σε άγονες περιοχές της Ελλάδας. Για τον σκοπό αυτό συνεργάζεται ακόμη με την Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία και κατά τόπους οδοντιατρικούς και φαρμακευτικούς συλλόγους. Αξιοσημείωτη είναι και η συνέργεια με τη ΜΚΟ «Με οδηγό το Διαβήτη» και η συμμετοχή του στο Magic Diabetes Bus.

Στήριξη στην οικογένεια και την επιστήμη Το αποτύπωμα της κοινωνικής ευαισθησίας του ομίλου είναι ορατό από τη στήριξη του προγράμματος Be-Live για τη βοήθεια υπογόνιμων ζευγαριών να αποκτήσουν οικογένεια. Ήδη η InterMed κάλυψε πρόσφατα τα διατροφικά συμπληρώματα 30 υπογόνιμων ζευγαριών, για την προετοιμασία των κύκλων εξωσωματικής τους. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας με τη μη κυβερνητική οργάνωση Be-Live, στις 29 Νοεμβρίου 2021, γεννήθηκε ένα υγιέστατο κοριτσάκι. Πρόκειται για το πρώτο παιδί οικογένειας η οποία διαμένει στο νησί Κέα (Τζια). Την παρακολούθηση και τη θεραπεία εξωσωματικής ανέλαβε ο γυναικολόγος αναπαραγωγής κ. Βασίλης Κελλάρης, ενώ η εμβρυομεταφορά

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α EKE

πραγματοποιήθηκε στις 14 Απριλίου 2021 στο μαιευτήριο «Μητέρα». Με το ίδιο πάθος ο όμιλος βρίσκεται πάντα κοντά στη νέα γενιά, μέσα από τις υποτροφίες του Ιδρύματος ΑΜΚΕ «Κλέων Τσέτης» σε νέους επιστήμονες και φοιτητές. Στόχος είναι η ανάσχεση της «αιμορραγίας» της μετανάστευσης λαμπρών μυαλών από την Ελλάδα. Επίσης, ο όμιλος στηρίζει το Science on The Go, το Κινητό Εργαστήρι Επιστήμης, το οποίο διδάσκει βήμα-βήμα πώς δημιουργείται ένα συμπλήρωμα διατροφής ή ένα αντισηπτικό.

Δίπλα στην ακαδημαϊκή κοινότητα Στο πλαίσιο ενίσχυσης της ακαδημαϊκής και επιστημονικής κοινότητας, ο ΟΦΕΤ προχώρησε, πριν λίγο καιρό, στην ανακαίνιση αίθουσας της Ελληνικής Φαρμακευτικής Εταιρείας, καθώς και στην ανακαίνιση εργαστηρίων και κοινόχρηστων χώρων του Τμήματος Φαρμακευτικής του ΕΚΠΑ. Επιπλέον, στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση, η κ. Τσέτη δώρισε ένα διαδραστικό αμφιθέατρο 100 θέσεων, προϋπολογισμού ύψους 120.000 ευρώ, στη Φαρμακευτική Σχολή Αθηνών. Στο ίδιο αμφιθέατρο, στις 15 Νοεμβρίου 2021, ανακοίνωσε υποτροφία σε φοιτητές Φαρμακευτικής του ΕΚΠΑ, στη μνήμη της φαρμακοποιού Γαρυφαλλιάς Ψαρράκου, που δολοφονήθηκε τον Ιούλιο του 2021.

Οι μεγάλες δωρεές της πανδημίας Να θυμίσουμε ότι, στη διάρκεια της πανδημίας, η Uni-Pharma και η InterMed πραγματοποίησαν τέσσερις γενναιόδωρες δωρεές: η ναυαρχίδα του ΟΦΕΤ, η UniPharma SA, πρόσφερε 24 εκατομμύρια δωρεάν δόσεις του Unikinon (χλωροκίνη) στο ΕΣΥ, καθώς και 60.000 δόσεις στην Κύπρο. Η InterMed δώρισε περισσότερα από 14.000 λίτρα αντισηπτικού για νοσοκομειακή χρήση. Δωρεές αντισηπτικών έκανε και στις ΚΟΜΥ του ΕΟΔΥ. Ο Όμιλος ΟΦΕΤ έχει υιοθετήσει τα κριτήρια ESG (Environment, Social, Governance) και τα πρότυπα Βιώσιμης Ανάπτυξης ως αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής του λειτουργίας. Σημειώνεται πως είναι υπό έκδοση ο νέος Απολογισμός Βιωσιμότητας. Προσδοκία του αποτελεί να αυξήσει το κοινωνικό του αποτύπωμα, μειώνοντας παράλληλα το περιβαλλοντικό και ενεργειακό αποτύπωμα, παραμένοντας προσηλωμένος στην ηθική και αποτελεσματική εταιρική διακυβέρνηση. Οι άξονες στους οποίους επικεντρώνεται είναι: Κοινωνία, Περιβάλλον, Αγορά, Κοινωνία, μέσω των δράσεων «U & I Care, Uni-Pharma & InterMed» και «Eσύ και Εγώ Νοιαζόμαστε». Ο πράσινος μετασχηματισμός ταυτόχρονα με τον ψηφιακό αποτελούν, επίσης, βασικούς άξονες για την ανάπτυξη των εταιρειών Uni-Pharma και InterMed.•••

Δωρεά αμφιθεάτρου 100 θέσεων, προϋπολογισμού ύψους 120.000 ευρώ, στη Φαρμακευτική Σχολή Αθηνών.

Το πρόγραμμα “Start Your Journey” υλοποιείται για 4η χρονιά

Υποτροφίες σε νέους από την DEMO Προσέφερε 12 υποτροφίες και 13 έμμισθες πρακτικές ασκήσεις για το 2022

Βιομηχανία Φαρμάκων DEMO δίνει σταθερά ευκαιρίες σε νέους επιστήμονες για να ξεκινήσουν τα πρώτα τους επαγγελματικά βήματα. Στο πλαίσιο του Προγράμματος Υποτροφιών και Πρακτικής άσκησης “Start Your Journey”, για 4η συνεχόμενη χρονιά, προσέφερε υποτροφίες και τη δυνατότητα έμμισθης εργασίας σε τελειόφοιτους και απόφοιτους συγκεκριμένων πανεπιστημιακών σχολών της ανώτατης εκπαίδευσης. Στις 4 Ιανουαρίου 2022 ολοκληρώθηκε επίσημα και ο τέταρτος χρόνος του προγράμματος “Start Your Journey” με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων στους φετινούς διακριθέντες, κατά τη διάρκεια ενός διαδικτυακού event. Συνολικά, 526 αιτήσεις είχαν υποβληθεί στο πρόγραμμα το 2021, από υποψήφιους με υψηλό βαθμό πτυχίου και άλλα προσόντα, ενώ 27 από αυτούς έφτασαν στο στάδιο των ατομικών συνεντεύξεων. Τέλος, η επιτροπή, αφού αξιολόγησε εκ νέου τις υποψηφιότητες, με χαρά υποδέχτηκε τους βραβευθέντες και ανακοίνωσε την απονομή 12 υποτροφιών και 13 έμμισθων πρακτικών ασκήσεων για το 2022. Ο θεσμός, που τείνει να καθιερωθεί πλέον στις τάξεις των φοιτητών, έχει προσφέρει, συνολικά μέχρι σήμερα, 59 υποτροφίες και 37 πρακτικές ασκήσεις στους υποψήφιους που διακρίθηκαν.

/ Iανουάριος-Φεβρουάριος 2022

Οι προσωπικές επιθυμίες των υποψηφίων παίζουν σημαντικό ρόλο στην τελική απόφαση, καθώς αυτό που προέχει είναι η εταιρεία να βοηθήσει κάθε νέο επιστήμονα με τον τρόπο που του ταιριάζει καλύτερα και σύμφωνα με το πώς ο ίδιος οραματίζεται το μέλλον και τη σταδιοδρομία του. Έτσι, υποτροφίες δίνονται, κατά βάση, σε υποψήφιους που έχουν άμεσο ενδιαφέρον συνέχισης των σπουδών τους, ενώ οι πρακτικές σχεδιάζονται με τρόπο που να βοηθούν τους νέους να αποκτήσουν εμπειρία σε τομείς που τους ενδιαφέρουν. Μετά την ολοκλήρωση της πρακτικής τους άσκησης, οι υπότροφοι του “Start Your Journey” θα έχουν χτίσει τα θεμέλια για μια επιτυχημένη μελλοντική σταδιοδρομία στην εταιρεία, καθώς ένα μεγάλο ποσοστό (75%) όσων ολοκλήρωσαν την πρακτική τους άσκηση συνέχισαν τη σταδιοδρομία τους στην DEMO. Στο πρόγραμμα “Start Your Journey” συμμετέχουν νέοι επιστήμονες χημικοί, βιολόγοι, χημικοί μηχανικοί, φαρμακοποιοί, μηχανολόγοι και ηλεκτρολόγοι μηχανικοί. Αξίζουν συγχαρητήρια στους νέους υπότροφους για τη διάκρισή τους, αλλά και για το κίνητρο και την επιμονή τους να διεκδικούν και να επιτυγχάνουν τους στόχους και τα όνειρά τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η DEMO, με βάση το επενδυτικό πλάνο της επόμενης πενταετίας, θα θέσει σε λειτουργία το προσεχές διάστημα ένα Νέο Κέντρο Έρευνας & Ανάπτυξης στη Θεσσαλονίκη, με 4 φυσικοχημικά εργαστήρια, ένα μικροβιολογικό και ένα μοριακής βιολογίας και κυτταρικής γενετικής, το οποίο θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας για νέους επιστήμονες.•••

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α EKE

Θέση Platinum στον δείκτη του Ινστιτούτου Εταιρικής Ευθύνης

Novartis Hellas:

Η εταιρική υπευθυνότητα στην καρδιά της στρατηγικής για βιώσιμη ανάπτυξη Στηρίζει τα όνειρα της νέας γενιάς πρωτοπόρων δημιουργών

σπίδα» δημιουργεί η Novartis Hellas όχι μόνο για τους ασθενείς και τους φροντιστές τους, όπως οι δοκιμαζόμενες γυναίκες με καρκίνο, αλλά και για τους νέους. Πέρα από τη ζωτική «αγκαλιά» στο εθνικό σύστημα υγείας, η Novartis Hellas δίνει ένα ευεργετικό «χάδι» στην κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον. Με την πεποίθηση ότι η βιωσιμότητα και η υπευθυνότητα είναι αναγκαία συστατικά για τη μακροπρόθεσμη επιχειρηματική επιτυχία, συνδέει άρρηκτα την έννοια της Εταιρικής Υπευθυνότητας με την επιχειρηματική στρατηγική. Οι επιτυχίες και οι δεσμεύσεις της εταιρείας στις αρχές της βιωσιμότητας έχουν αναγνωριστεί μέσω διακρίσεων όπως η θέση Platinum στον δείκτη του Ινστιτούτου Εταιρικής Ευθύνης (Corporate Responsibility Institute) για δεύτερη συνεχή φορά και η διάκριση Top Employer 2022 για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία που παρουσίασε τον Σεπτέμβριο 2021 για το αποτύπωμα της εταιρείας στην Ελλάδα, με βάση την τελευταία Έκθεση Αποτίμησης της Κοινωνικής, Περιβαλλοντικής & Οικονομικής Επίδρασης. Τα δεδομένα καταδεικνύουν τις αξιόλογες επιδόσεις της σε όλους τους τομείς. Οι στόχοι και οι δεσμεύσεις της σε θέματα Περιβάλλοντος, Κοινωνίας και Εταιρικής Διακυβέρνησης (ΕSG) διαχέονται σε ολόκληρο το φάσμα των δραστηριοτήτων, ενισχύοντας τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Συνέχεια του πέμπτου κύκλου της εκστρατείας «Είσαι γυναίκα. Είσαι δύναμη!»

/ Iανουάριος-Φεβρουάριος 2022

Το δικό της «λιθαράκι» έβαλε το 2020 η Novartis Hellas με 149 εκατ. δολ. στην εθνική οικονομία. Ταυτόχρονα, δημιούργησε 1.789 άμεσες, έμμεσες και επαγόμενες θέσεις εργασίας, οι 200 από τις οποίες σχετίζονται με την καινοτομία. Σε επίπεδο έρευνας και ανάπτυξης, διεξήχθησαν 69 κλινικές μελέτες, με ωφελούμενους περισσότερους από 800 Έλληνες ασθενείς, ενώ 4,3 εκατ. άνθρωποι απέκτησαν πρόσβαση σε περισσότερες από 100 θεραπείες της. Η κοινωνική αξία που δημιούργησε η πρόσβαση 1,9 εκατ. ανθρώπων σε 60 από αυτές τις θεραπείες –μέσω της συνεισφοράς του υγιούς πληθυσμού στο ΑΕΠ της χώρας– ανήλθε σε 657,6 εκατ. δολάρια.

Στο πλευρό των γυναικών Στον τομέα της Εταιρικής Υπευθυνότητας, η Novartis Hellas εστιάζει τις δράσεις της σε τρεις κύριους τομείς: Δ ιαφορετικότητα και συμπερίληψη Φ ροντίδα για το περιβάλλον  Υ ποστήριξη της τοπικής κοινωνίας

Με αφοσίωση στη στήριξη γυναικών που νοσούν ή έχουν νοσήσει με καρκίνο του μαστού, η εταιρεία συνέχισε τον πέμπτο κύκλο της εκστρατείας «Είσαι γυναίκα. Είσαι δύναμη!». Με κύριο όχημα τη μουσική, το φωνητικό σύνολο «Chόrεs», που ιδρύθηκε το 2017 από τη Μαρίνα Σάτ-

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α EKE Με περιβαλλοντική συνείδηση Με επίγνωση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, η Novartis Hellas στοχεύει και σε θέματα περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, ώστε να επιφέρει θετικές αλλαγές. Αναλυτικότερα, επενδύει σε «πράσινες» υποδομές, εστιάζοντας σε τρεις περιοχές με στρατηγικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε κλίμα, νερό και κυκλική οικονομία. Η εταιρεία ήρθε πιο κοντά στον στόχο της για ουδέτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα σε όλη την εφοδιαστική της αλυσίδα έως το 2030 και άρχισε τη διαδικασία ανανέωσης του στόλου των εταιρικών αυτοκινήτων της με μοντέλα με χαμηλότερες εκπομπές ρύπων και σύγχρονη τεχνολογία. Επιπλέον, έχει δημιουργηθεί μια ομάδα εθελοντών εργαζομένων, η οποία αξιολογεί και οργανώνει δράσεις σχετικές με την προστασία του περιβάλλοντος. τι, έστειλε μήνυμα αλληλοϋποστήριξης και γυναικείας ενδυνάμωσης. Με αφετηρία το πολυφωνικό τραγούδι, οι «Chόrεs», σε ένα πολυεπίπεδο καλλιτεχνικό δρώμενο με θεατρικά και κινησιολογικά στοιχεία, υπενθύμισαν στις γυναίκες ότι δεν είναι μόνες και ότι όλες κρύβουν μέσα τους αληθινή δύναμη. Επιδίωξη είναι η ανάδειξη της σημασίας της έκφρασης, της συνεργασίας και της συμμετοχής σε μια κοινότητα αλληλοϋποστήριξης, παράγοντες καθοριστικοί στο ταξίδι ενάντια στον καρκίνο του μαστού. Ο πέμπτος κύκλος της εκστρατείας «Είσαι γυναίκα. Είσαι δύναμη!» πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας και με την υποστήριξη των: Άλμα Ζωής Πανελλήνιος Σύλλογος Γυναικών Με Καρκίνο Μαστού, Άλμα Ζωής Σύλλογος Γυναικών Με Καρκίνο Μαστού Νομού Αχαΐας, Άλμα Ζωής Σύλλογος Γυναικών Με Καρκίνο Μαστού Νομού Θεσσαλονίκης. Ενδεικτικό είναι το ότι ήδη οι γυναίκες κατέχουν το 60% των θέσεων ευθύνης της Novartis Hellas, ενώ από το 2021 η εταιρεία προσφέρει σταδιακά ίση γονική άδεια σε όλους τους νόμιμους γονείς που αποκτούν παιδί μέσω γέννησης, παρένθετης μητέρας ή υιοθεσίας, ανεξαρτήτως φύλου. Επιπρόσθετα, συνεχίζει να επενδύει στη διαρκή εξέλιξη και κατάρτιση των εργαζομένων της, παρέχοντάς τους συνεχή εκπαίδευση ώστε να αποκτήσουν νέες δεξιότητες και να αναπτύξουν το δυναμικό τους.

Η Novartis Hellas στοχεύει και σε θέματα περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.

Στήριξη των νέων Το 2021, η Novartis Hellas ολοκλήρωσε ένα πρόγραμμα πρακτικής άσκησης διάρκειας 18 μηνών, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας ενδυνάμωσης των νέων ταλέντων «Ανοιχτά Φτερά». Επίσης, η φαρμακευτική εταιρεία υποστήριξε και τον θεσμό “Falling Walls Lab”, ένα διεθνές φόρουμ για τη νέα γενιά καινοτόμων, πρωτοπόρων, δημιουργών και οραματιστών. Στόχος του είναι η σύνδεση νέων επιστημόνων και επιχειρηματιών από όλους τους τομείς σε μια πλατφόρμα παγκόσμιας κλάσης, που τους βοηθά να προωθήσουν τις καινοτομίες τους, να αναπτύξουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες και να δημιουργήσουν σχέσεις μεταξύ τους, χτίζοντας ένα παγκόσμιο δίκτυο και μια βιώσιμη κοινότητα καινοτόμων.•••

Στο πλευρό του ΕΣΥ κατά την πανδημία

MSD:

Όραμα η βελτίωση της ζωής των ανθρώπων Νέα εκπαιδευτική πρωτοβουλία «Η ΥΓΕΙΑ ΜΟΥ, Η ΖΩΗ ΜΟΥ»

Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη για την MSD συνδέεται με την αποστολή της να ανακαλύπτει καινοτόμες θεραπείες και να παρέχει πρόσβαση στον ασθενή. Το πρόγραμμα Εταιρικής Κοινωνικής Υπευθυνότητας “Life Matters” εστιάζει στην ανάπτυξη προγραμμάτων και δράσεων σε τέσσερις σημαντικούς άξονες: Πρόσβαση στην Υγεία, Κοινωνία, Περιβάλλον και Εργαζόμενοι. Η ΜSD υποστηρίζει δράσεις ασθενών, υλοποιεί καμπάνιες ευαισθητοποίησης για την πρόληψη νοσημάτων και φροντίζει για δράσεις που συμβάλλουν στην προστασία της δημόσιας υγείας. Ενδεικτικά, το 2020, στηρίζοντας τη χώρα εν μέσω πανδημίας, η MSD προχώρησε σε δωρεά 100.000 ευρώ στο Υπουργείο Υγείας. Το ποσό της δωρεάς διατέθηκε για την αγορά ειδών ειδικού νοσοκομειακού εξοπλισμού πάσης φύσεως και μέσων ατομικής προστασίας, στο πλαίσιο της καταπολέμησης της νόσου Covid-19. Την ίδια περίοδο, άρχισε ο σχεδιασμός για μια νέα πρωτοποριακή εκπαιδευτική πρωτοβουλία, με τίτλο «Η ΥΓΕΙΑ ΜΟΥ, Η ΖΩΗ ΜΟΥ». Επιδίωξη είναι η ολοκληρωμένη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών σχετικά με το κάπνισμα, αλλά και γενικότερα το ευ ζην. Η πρωτοβουλία αναπτύχθηκε το 2021 σε ψηφιακή πλατφόρμα, ελκύοντας το ενδιαφέρον μαθητών και γονέων από όλη την Ελλάδα. Η δράση παρείχε χρήσιμες πληροφορίες για τη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα, την καλλιέργεια της αυτοεικόνας και της αυτοεκτίμησης, τη φιλία και την κοινωνική συναναστροφή. Έμφαση δίνεται και σε θέματα εθελοντισμού. Κάθε χρόνο, οι εργαζόμενοι αφιερώνουν περισσότερες από 1.500 ώρες σε δράσεις εθελοντισμού, βοηθώντας ΜΚΟ, Δήμους και ευρύτερα Οργανισμούς

/ Iανουάριος-Φεβρουάριος 2022

και καλύπτοντας ανάγκες ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. Στα θέματα που αφορούν το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, η MSD σε παγκόσμιο επίπεδο έχει δεσμευτεί: Μ έχρι το 2025 να επιτύχει ουδετερότητα άνθρακα σε όλες τις λειτουργικές της εγκαταστάσεις, αυξάνοντας την ενεργειακή της απόδοση και εφαρμόζοντας βιώσιμα οικοδομικά πρότυπα. Μ έχρι το 2030 να μειώσει τις εκπομπές του value chain κατά 30%.

Μπορεί στην Ελλάδα η MSD να μην έχει παραγωγικές εγκαταστάσεις, αλλά υλοποιεί πρόγραμμα διαχείρισης απορριμμάτων και ανακύκλωσης. Το Recycle Together αποσκοπεί στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων, στη μείωση του όγκου των αποβλήτων και την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων. Προσδοκία αποτελεί η μείωση των απορριμμάτων που παράγονται από τη δραστηριότητα της εταιρείας, καθώς και η ορθή διαχείρισή τους μέσα από την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση, ώστε να αξιοποιούνται και να μην καταλήγουν στον ΧΥΤΑ. Η εταιρική ευθύνη στην MSD αγγίζει και το σημαντικότερο κεφάλαιο της εταιρείας, τους ίδιους τους ανθρώπους της. Με την καλλιέργεια, διαχρονικά, μιας ποικιλόμορφης και χωρίς αποκλεισμούς κουλτούρας, που αγκαλιάζει τις διαφορετικές οπτικές γωνίες και εκτιμά τη συμβολή κάθε ατόμου στην εξέλιξη της εταιρείας. H MSD Ελλάδος έχει πιστοποιηθεί ως Great Place to Work και διακρίνεται για ένα περιβάλλον που καλλιεργεί την πολυμορφία και τη διαφορετικότητα, την ευημερία, δίνει δυνατότητες για συνεχή μάθηση, ανάπτυξη καριέρας και φροντίζει για την ισορροπία προσωπικής και επαγγελματικής ζωής.•••

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α EKE

Επιβράβευση από την EcoVadis για το 2021

Διεθνής διάκριση για τον Όμιλο HHG

ια τις κοινωνικά υπεύθυνες πρακτικές που εφαρμόζει αναφορικά με θέματα αειφορίας και βιώσιμης ανάπτυξης βραβεύτηκε ο Όμιλος Hellenic Healthcare (HHG). Συγκεκριμένα, έλαβε την Αργυρή Διάκριση από το EcoVadis, μία από τις μεγαλύτερες και πλέον αξιόπιστες εταιρείες αξιολόγησης εταιρικής βιωσιμότητας στον κόσμο. Η διάκριση αυτή έρχεται, σύμφωνα με τη διοίκηση του ομίλου, «ως απόδειξη της αφοσίωσης στους τρεις πυλώνες του ESG: Περιβάλλον (Environment), Κοινωνία (Social) και Διακυβέρνηση (Governance). Σύμφωνα με την αξιολόγηση, ο Όμιλος HHG κατατάσσεται στο 10% των κορυφαίων παρόχων υγείας διεθνώς σε θέματα Βιωσιμότητας και Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, μεταξύ των 301 αξιολογούμενων εταιρειών που συμμετείχαν παγκοσμίως». Ο όμιλος κατάφερε να ξεχωρίσει με βάση κριτήρια που ακολουθούν διεθνή πρότυπα, όπως είναι οι Αρχές του Οικουμενικού Συμφώνου (Global Compact), οι συνθήκες της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO), τα πρότυπα του Global Reporting Initiative (GRI Standards) και το πρότυπο ISO 26000, μεταξύ άλλων. Σε αυτό το πνεύμα, το σύστημα αξιολόγησης EcoVadis (CSR Rating) δίνει έμφαση στην ποιότητα των συστημάτων διαχείρισης ζητημάτων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, λαμβάνοντας υπόψη τις εταιρικές πολιτικές, τις εφαρμοζόμενες πρακτικές και τα αποτελέσματα. Ειδικότερα, η αξιολόγηση περιλαμβάνει 21 κριτήρια, τα οποία ομαδοποιούνται σε τέσσερις θεματικές ενότητες: περιβάλλον, εργασιακές πρακτικές και ανθρώπινα δικαιώματα, ορθές επιχειρηματικές πρακτικές και βιώσιμες προμήθειες. Ο εν λόγω οργανισμός διερευνά 198 κατηγορίες προμηθευτών σε 155 χώρες, έχοντας στο δυναμικό του

περισσότερους από 150 έμπειρους αναλυτές Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Από το 2007 στην πλατφόρμα αξιολόγησης EcoVadis έχουν ενταχθεί περισσότερες από 55.000 εταιρείες και 300 industry leaders. Από την πλευρά του Ομίλου Hellenic Healthcare τονίζεται: «Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν αποτελεί απλώς ζητούμενο, αλλά είναι το βασικό στοιχείο του εταιρικού μας DNA. Αντιλαμβανόμαστε την ανάπτυξη μέσα από την επιδίωξη της διαρκούς εξέλιξης που συνοδεύεται πάντα από την ευθύνη απέναντι σε όλους αυτούς που μας εμπιστεύονται ό,τι πολυτιμότερο έχουν, την υγεία τους». Άξιο λόγου είναι το γεγονός πως, σύμφωνα με τη διοίκηση του Hellenic Healthcare, ο όμιλος εφαρμόζει με επίγνωση: «ένα επιχειρηματικό μοντέλο που δεν περιορίζεται στην ενίσχυση των οικονομικών μας μεγεθών, αλλά με βάση την ενσυναίσθηση και την ιατρική αριστεία, αποσκοπεί στη διάχυση οφελών και αξίας στην ίδια τη χώρα. Ένα μοντέλο που στον πυρήνα του διατηρεί την έννοια της ευθύνης απέναντι στον ασθενή, στους εργαζομένους μας, στο περιβάλλον και κυρίως στην κοινωνία».•••

Ο Όμιλος HHG κατατάσσεται στο 10% των κορυφαίων παρόχων υγείας διεθνώς

Επένδυση 1 δισ. δολ. στο Αmbition zero carbon

Πρωτοπόρος στις επιδόσεις και τους στόχους ESG η AstraZeneca Τετραετές πρόγραμμα «Προστατεύουμε το περιβάλλον… με πράξεις»

Γιώτα Κοτσεκίδου, External Affairs Director, AstraZeneca

χοντας ενσωματώσει τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και του ESG στη λειτουργία της, η AstraZeneca είναι πρωτοπόρος στον κλάδο της. Ήδη, μέσα από το πρόγραμμα Αmbition zero carbon, η εταιρεία αποσκοπεί σε μηδενικές εκπομπές άνθρακα από τις δικές της δραστηριότητες μέχρι το 2025 και σε αρνητικό αποτύπωμα μέχρι το 2030 σε όλη την αλυσίδα δραστηριοτήτων και συνεργασιών της. Για το Αmbition zero carbon η AstraZeneca επενδύει 1 δισ. δολάρια. Στην πρωτοβουλία αυτή συμμετέχει ενεργά και η Ελλάδα, σε ό,τι αφορά τόσο τη λειτουργία των γραφείων και του κέντρου διανομής της όσο και τις αντίστοιχες δεσμεύσεις προμηθευτών και συνεργατών της. Παράλληλα, η AstraZeneca Ελλάδος, μέσα από το ήδη επιτυχημένο εγχώριο τετραετές πρόγραμμα «Προστατεύουμε το περιβάλλον… με πράξεις», συμμετέχει και στο φιλόδοξο διεθνές πρόγραμμα αναδάσωσης της εταιρείας, με στόχο

/ Iανουάριος-Φεβρουάριος 2022

την πραγματοποίηση 50 εκατομμυρίων δενδροφυτεύσεων. Από το 2019 έως σήμερα, οι άνθρωποι της εταιρείας έχουν προχωρήσει σε μια σειρά εθελοντικών δράσεων προστασίας του περιβάλλοντος σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Βόλο και Ηράκλειο Κρήτης. Πρόσφατα, μάλιστα, η ΑstraΖeneca υποστήριξε μια δράση ενίσχυσης του φωτισμού με ηλιακή ενέργεια τριών πάρκων στην Αθήνα και ενός πάρκου στη Θεσσαλονίκη σε συνεργασία με τους αντίστοιχους δήμους. «Στην AstraZeneca βιώσιμη ανάπτυξη σημαίνει να αξιοποιούμε τους πόρους και τη γνώση μας για να κάνουμε τη διαφορά στην πιο σημαντική ανάγκη της κοινωνίας, την υγεία. Αναγνωρίζουμε ότι η υγεία του πληθυσμού, του πλανήτη και της επιχείρησης είναι έννοιες αλληλένδετες, καθώς η επιβάρυνση του περιβάλλοντος επιβαρύνει και πάρα πολλές παθήσεις και την υγεία των ανθρώπων. Για αυτό έχουμε θέσει συγκεκριμένους στόχους για καθέναν από αυτούς τους τομείς, αποσκοπώντας στην επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης» επισημαίνει η External Affairs Director της AstraZeneca, κ. Γιώτα Κοτσεκίδου. Μόνο μέσα στην περίοδο 2015-2020 η AstraZeneca πέτυχε μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 60% και περιορισμό της χρήσης νερού κατά 20%. Ταυτόχρονα πέτυχε ποσοστό πάνω από 99% στη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Σήμερα, η εφαρμογή των προγραμμάτων που έχουν ήδη ενεργοποιηθεί όχι μόνο εξασφαλίζει την επίτευξη των νέων φιλόδοξων στόχων της, αλλά και συνδράμει αποτελεσματικά στη βιώσιμη ανάπτυξη του Οργανισμού τις επόμενες δεκαετίες.•••

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α EKE

Η εταιρεία έδωσε το ποσό των 5.000 ευρώ ανά περίπτωση

Βραβεία Humanizing Health από την TEVA και στην Ελλάδα Έξι οργανώσεις και φορείς επιβραβεύτηκαν για τις δράσεις τους

ια πρώτη φορά, διοργανώθηκαν φέτος στην Ελλάδα τα βραβεία Humanizing Health από την ισραηλινή φαρμακοβιομηχανία TEVA, με την αναγνώριση και την επιβράβευση έξι Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών, για τις πρωτοβουλίες τους στον τομέα της υγείας και τη φροντίδα των ασθενών. Η TEVA, μετά από προκήρυξη διαδικασίας συλλογής προτάσεων και ψηφοφορία μεταξύ όλων των εργαζομένων της, επιβράβευσε με το ποσό των 5.000 ευρώ ανά περίπτωση δράσεις ιδιαίτερης κοινωνικής αξίας με άκρως σημαντικούς στόχους. Οι κοινωνικές δράσεις που επιβραβεύτηκαν αφορούν:  Φορέας karkinaki-«Οι γονείς ενημερώνονται και εκπαιδεύονται για τα θέματα επιβίωσης παιδιών και εφήβων που νόσησαν με καρκίνο» Στόχος είναι να «εκπαιδευτούν» οι γονείς των παιδιών και εφήβων που νοσούν με καρκίνο συμμετέχοντας στις αποφάσεις για τη σωματική και ψυχοκοινωνική υγεία των παιδιών τους μετά το τέλος της θεραπείας τους και βελτιώνοντας τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας.  Ομάδες διαδικτυακής ψυχοκινητικής υποστήριξης στην Parkinson-Σύλλογος ασθενών & φροντιστών ΠΑΡ.ΚΙΝ.Σ.Ο.Ν. Η δράση περιλαμβάνει τη διεξαγωγή διαδικτυακών σεμιναρίων εκπαίδευσης σε πρωτότυπες μορφές ψυχοκινητικής θεραπείας ειδικά σχεδιασμένες για τη νόσο από εξειδικευμένους επιστήμονες.  «Πρόληψη και έλεγχος υγείας κοινωνικά ευάλωτων και απομο-

/ Iανουάριος-Φεβρουάριος 2022

νωμένων ατόμων τρίτης ηλικίας»-Γιατροί του Κόσμου Η δράση στοχεύει στη διεύρυνση και ενίσχυση του προγράμματος ιατρικού-προληπτικού ελέγχου «60+», καλύπτοντας τουλάχιστον 350 ασθενείς >67 ετών με πολλαπλές χρόνιες παθήσεις, εκ των οποίων οι 119 είναι >80 ετών και χρήζουν άμεσου ιατρικού ελέγχου.  «e-Φροντίδα Υγείας: Δωρεάν κατ’ οίκον νοσηλεία και ψηφιακές υπηρεσίες υγείας»-Σύλλογος Νοσηλεία Στόχος είναι η ενίσχυση της λειτουργίας του καινοτόμου προγράμματος, το οποίο δημιουργεί ένα νέο μοντέλο διαχείρισης του χρόνιου ασθενή στο σπίτι, με σκοπό να βελτιώσει την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής των ασθενών με χρόνια νοσήματα και της οικογένειάς τους.  «Άσκηση και καρκίνος»-Σύλλογος Καρκινοπαθών Εθελοντών και Φίλων Ιατρών Το πρόγραμμα «Άσκηση και καρκίνος» λειτουργεί σε συνεργασία με ειδικό επιστήμονα φυσικής αγωγής, έχει διαμορφωθεί μέσα από βιβλιογραφικά εγκεκριμένα πρωτόκολλα άσκησης, προσαρμοσμένα στις ανάγκες των ασθενών, με στόχο τη σωματική κινητοποίηση, την αύξηση της ευεξίας, τη βελτίωση της ψυχικής διάθεσης, την τόνωση της αυτοπεποίθησης και συνολικά τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.  Ready for MS-Ελληνική Εταιρεία για την ΣΚΠ Στόχος του προγράμματος είναι η ενδυνάμωση των ψυχικών δεξιοτήτων των ατόμων με πολλαπλή σκλήρυνση στην Ελλάδα, ώστε να ενισχύσουν την ψυχολογική τους ευελιξία, την ψυχική τους ανθεκτικότητα και κατ’ επέκταση την ποιότητα της ζωής τους τόσο σε άμεσο χρόνο όσο και σε μακροχρόνια βάση.•••

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α EKE

Συνεργασία με το μη κερδοσκοπικό σωματείο Be-Live

H ΒΙΑΝΕΞ στηρίζει υπογόνιμα ζευγάρια να κάνουν παιδιά

το πλευρό των ζευγαριών που αντιμετωπίζουν αναπαραγωγικές και οικονομικές δυσκολίες βρίσκεται η ΒΙΑΝΕΞ, παρέχοντας στήριξη σε συνεργασία με το μη κερδοσκοπικό σωματείο Be-Live. Φέτος, η ΒΙΑΝΕΞ «υιοθετεί» το νησί της Πάτμου, βοηθώντας τα ζευγάρια του νησιού στην προσπάθειά τους να γίνουν γονείς. Συνεχίζοντας τη συνεργασία με το μη κερδοσκοπικό σωματείο Be-Live, η ΒΙΑΝΕΞ στέκει στο πλευρό ζευγαριών της Πάτμου στην προσπάθειά τους για αναπαραγωγή. Με άξονα την «υπευθυνότητα», ως χαρακτηριστικό της νοοτροπίας του ομίλου, η ΒΙΑΝΕΞ, εδώ και ενάμιση χρόνο, έχει ενώσει τις δυνάμεις της με το σωματείο Be-Live. Μέχρι τώρα, η φαρμακευτική βιομηχανία συνεπικούρησε το έργο του σωματείου της Σάμου, καλύπτοντας τις δαπάνες εξωσωματικής γονιμοποίησης σε ζευγάρια. Επιτυχία σημείωσε ήδη το πρόγραμμα της Σάμου. Το πρώτο ζευγάρι από το νησί που απευθύνθηκε στο σωματείο κράτησε στην αγκαλιά του το μωράκι του τον Ιούλιο. Μάλιστα, πριν λίγες ημέρες, τον Ιανουάριο του 2022, γεννήθηκε και το δεύτερο μωράκι του προγράμματος. Χείρα βοηθείας δίνεται φέτος σε μέλλοντες γονείς στο νησί της Πάτμου, προκειμένου να έρθει στον κόσμο κάθε παιδί που αγαπήθηκε πριν ακόμη γεννηθεί. Αναφερόμενος στην προσπάθεια, ο πρόεδρος του ΔΣ και διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου ΒΙΑΝΕΞ, Δημήτρης Π. Γιαννακόπουλος, σημείωσε: «Ο όμιλός μας βρίσκεται σταθερά δίπλα στην κοινωνία και τον άνθρωπο με υψηλό αίσθημα ευθύνης, σεβασμό και έμπρακτη συνεισφορά μέσα από πολυδιάστατες ενέργειες και δράσεις. Με ιδιαίτερη ευαισθησία για την ακριτική Ελλάδα, μετά την υιοθέτηση της Σάμου, είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι που,

μαζί με το Be-Live, στηρίζουμε τα ζευγάρια της Πάτμου. Για να δώσουμε σε ακόμα περισσότερους συνανθρώπους μας την ευκαιρία να γίνουν γονείς και να κρατήσουν στην αγκαλιά τους το δικό τους μωρό». Από την πλευρά τους, οι ιδρυτές του μη κερδοσκοπικού σωματείου Be-Live, κύριοι Βασίλης Κελλάρης και Χάρης Χηνιάδης, έδωσαν έμφαση στη συνένωση δυνάμεων με τη ΒΙΑΝΕΞ, τονίζοντας: «Στην Be-Live προσπαθούμε μέσω της διαδικασίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης να κάνουμε το όνειρο της οικογένειας πραγματικότητα, ακόμη και για τα ζευγάρια που νόμιζαν ότι το όνειρο έχει χαθεί. Τα δεδομένα για την υπογονιμότητα στην Ελλάδα δείχνουν και το μέγεθος του προβλήματος: Τα υπογόνιμα ζευγάρια υπολογίζονται στις 250.000-300.000, αριθμός που ισοδυναμεί με το 18%-20% του πληθυσμού, ενώ κάθε χρόνο γίνονται στην Ελλάδα 12.000-15.000 κύκλοι εξωσωματικής γονιμοποίησης. Χαιρόμαστε ιδιαίτερα που η συνεργασία μας με τη ΒΙΑΝΕΞ επεκτείνεται, και πλέον είμαστε μαζί στο έργο του σωματείου αναλαμβάνοντας να στηρίζουμε τα ζευγάρια της Πάτμου που απευθύνονται σε εμάς».•••

Φέτος, η ΒΙΑΝΕΞ «υιοθετεί» το νησί της Πάτμου

Κατά το περσινό πρόγραμμα της Σάμου, γεννήθηκαν δύο μωρά, τον Ιούλιο του 2021 και τον Ιανουάριο του 2022.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Τι έδειξε έκθεση του Open Data Institute (ODI)

Ουραγός η Ελλάδα Στη δευτερογενή χρήση δεδομένων υγείας

ελευταία και καταϊδρωμένη» έρχεται η Ελλάδα στη δευτερογενή χρήση δεδομένων υγείας, σύμφωνα με έκθεση του Open Data Institute (ODI). Η «δευτερεύουσα χρήση δεδομένων υγείας» αναφέρεται στη χρήση δεδομένων υγείας του πληθυσμού, που συλλέγονται μέσω ηλεκτρονικών αρχείων υγείας, δεδομένων ασφάλισης υγείας και δεδομένων μητρώου υγείας, με στόχο, για παράδειγμα, τη βελτίωση του προγραμματισμού φροντίδας, της ανάπτυξης φαρμάκων, της παρακολούθησης ασφάλειας, την έρευνα και τη χάραξη πολιτικής. Το ODI είναι μια μη κερδοσκοπική εταιρεία, που ιδρύθηκε το 2012 από τον sir Tim Berners-Lee και τον sir Nigel Shadbolt. Αποστολή του είναι να συνεργάζεται με εταιρείες και κυβερνήσεις για τη δημιουργία ενός ανοιχτού, αξιόπιστου οικοσυστήματος δεδομένων. Η έκθεση του Open Data Institute (ODI) μετρά την ετοιμότητα της πολιτικής των χωρών σε όλη την Ευρώπη για τη δευτερογενή χρήση δεδομένων υγείας. Δηλαδή, η ODI αξιολογεί πόσο έτοιμη είναι η πολιτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και κάθε χώρας και παρέχει ταξινομήσεις, βαθμολογίες χωρών, αναλυτικά προφίλ χωρών, καθώς και βέλτιστες πρακτικές και συστάσεις. Προσδιορίζει επίσης ευκαιρίες πολιτικής, α-

νάγκες πολιτικής και τρόπους μελλοντικής πορείας για ένα ευρύ φάσμα κοινοτήτων, από ομάδες ασθενών έως ρυθμιστικές αρχές ανταγωνισμού. Η έκθεση αναφέρει ότι συνολικά υπάρχουν ενθαρρυντικές ενδείξεις ότι τα ευρωπαϊκά οικοσυστήματα δεδομένων υγείας ωριμάζουν για να υποστηρίξουν τη δευτερογενή χρήση δεδομένων υγείας. Ωστόσο, πολλές από τις πρωτοβουλίες εξακολουθούν να είναι κατακερματισμένες και απαιτείται σημαντική εργασία για τη δημιουργία ισχυρών οικοσυστημάτων δεδομένων υγείας και υποδομής για την επαναχρησιμοποίηση δεδομένων. Αν και οι νεότερες εξελίξεις πολιτικής επιδιώκουν να συντονίσουν στρατηγικές μεταξύ διαφόρων ενδιαφερομένων, πρωτοβουλιών και κυρίως των κρατών μελών. Ωστόσο, μία από τις κύριες προκλήσεις είναι ο Ευρωπαϊκός Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (GDPR). Ενώ ο GDPR παρέχει μια ισχυρή βάση για δευτερογενή χρήση δεδομένων υγείας, απαιτούνται εργαλεία διακυβέρνησης για να καταστεί δυνατή η επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων. Για παράδειγμα, κώδικες δεοντολογίας, επιτροπές δεοντολογίας, υποδομές για δεδομένα και αποδεικτικά στοιχεία πραγματικού κόσμου, ισχυρότεροι θεσμοί δεδομένων και σαφέστερα νομικά πλαίσια.

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Η δευτερογενής χρήση δεδομένων υγείας υπόσχεται βελτιστοποίηση των υπηρεσιών υγείας, μείωση των ανισοτήτων, με καλύτερη κατανομή πόρων ή χρήση τους για να βοηθήσουν στη βελτίωση της εξατομικευμένης υγειονομικής περίθαλψης.

Τόσο σε επίπεδο χώρας όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, η έλλειψη κοινών ανοιχτών προτύπων και μοντέλων δεδομένων αποτελεί βασικό εμπόδιο για τη διασυνοριακή ανταλλαγή δεδομένων. Πρέπει να γίνει πολύ περισσότερη δουλειά για να διασφαλιστεί η συμμετοχή του κοινού και των ασθενών στη δευτερογενή χρήση δεδομένων υγείας. Η έκθεση ταξινομεί τις χώρες της ΕΕ σε 4 κατηγορίες: 1. Ηγέτες: Η ποιότητα της πολιτικής είναι ισχυρότερη ή/και το στάδιο της υλοποίησης είναι πιο προχωρημένο. Δεκαέξι χώρες και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατετάγησαν σε αυτήν την κατηγορία (Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχία, Δανία, Εσθονία, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Φινλανδία, Γαλλία, Ισραήλ, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Νορβηγία, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο). 2. Περιορισμένης ενέργειας: Η ποιότητα της πολιτικής είναι ισχυρότερη, αλλά το στάδιο της υλοποίησης είναι λιγότερο προχωρημένο. 3. Περιορισμένου οράματος: Η ποιότητα της πολιτικής είναι ασθενέστερη, αλλά το στάδιο της υλοποίησης είναι πιο προχωρημένο. Έξι χώρες εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία (Κροατία, Ιρλανδία, Γερμανία, Ολλανδία, Πολωνία, Σλοβακία). 4. Λιγότερο προετοιμασμένοι: Η ποιότητα της πολιτικής είναι ασθενέστερη και το στάδιο της υλοποίησης είναι λιγότερο προχωρημένο. Επτά χώρες εμπίπτουν σε

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

αυτήν την κατηγορία (Βουλγαρία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Λετονία, Ρουμανία, Σλοβενία, Ελβετία).

Γιατί είναι σημαντικό Ένα ανοιχτό και αξιόπιστο οικοσύστημα δεδομένων υγείας μπορεί να βοηθήσει την Ευρώπη να ανταποκριθεί στις πολλές επείγουσες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κοινωνία και η οικονομία της σήμερα. Ένα οικοσύστημα δεδομένων αποτελείται από την υποδομή δεδομένων και τους ανθρώπους, τις κοινότητες και τους οργανισμούς που επωφελούνται από την αξία που δημιουργείται από αυτό. Η παγκόσμια πανδημία Covid-19 έχει ήδη αλλάξει πολλά από τα κοινωνικά και οικονομικά μας συστήματα και η υποδομή δεδομένων έχει διαδραματίσει βασικό ρόλο στη διασυνοριακή και διατομεακή συνεργασία. Ακόμη και πριν από την πανδημία, υπήρχε επείγουσα ανάγκη βελτιστοποίησης των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης και αποτελεσματικότερης διαχείρισης περιορισμένων πόρων για την κάλυψη των αναγκών του αυξανόμενου και συχνά γηράσκοντος πληθυσμού. Τώρα υπάρχει αυξημένη ανάγκη για ανάπτυξη συστημάτων έγκαιρης διάγνωσης και παρακολούθησης της υγείας και περισσότερη προθυμία για υιοθέτηση ψηφιακών λύσεων υγειονομικής περίθαλψης. Η δευτερογενής χρήση των δεδομένων υγείας διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη δυνατότητα αυτών των βελτιώσεων. Μπορεί να αυξήσει την αξία των δεδομένων που

συλλέγονται, επί του παρόντος, από κλινικά περιβάλλοντα, όπως τα περιστατικά υγειονομικής περίθαλψης και τα δεδομένα κλινικών δοκιμών, και τα δεδομένα που συλλέγονται από άλλες πηγές –όπως τα αρχεία αξιώσεων ασθένειας και ασφάλισης– και από συσκευές και τεχνολογίες φορητών συσκευών. Αυτά τα δεδομένα αναφέρονται συχνά ως «δεδομένα πραγματικού κόσμου». Στη συνέχεια, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ξανά αυτά τα δεδομένα, ανώνυμα και συγκεντρωτικά, για να βελτιώσουμε την υγεία και τις εμπειρίες των ανθρώπων, να δημιουργήσουμε πιο αποτελεσματικά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και να προωθήσουμε την καινοτομία. Η δευτερογενής χρήση δεδομένων υγείας υπόσχεται οφέλη σε ολόκληρο το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. Αυτά περιλαμβάνουν ευκαιρίες για βελτιστοποίηση των υπηρεσιών, μείωση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας με καλύτερη κατανομή πόρων ή χρήση τους για να βοηθήσουν στη βελτίωση της εξατομικευμένης υγειονομικής περίθαλψης –για παράδειγμα, συγκρίνοντας θεραπείες για άτομα με παρόμοια χαρακτηριστικά. Η δευτερογενής χρήση δεδομένων μπορεί επίσης να βοηθήσει στην καινοτομία, ενισχύοντας τα ερευνητικά δεδομένα για να αξιολογηθεί το αν οι νέες θεραπείες θα λειτουργούσαν για έναν ευρύτερο πληθυσμό. Όπου αποκτούμε νέες γνώσεις από δεδομένα πραγματικού κόσμου, αυτό αναφέρεται συχνά ως «πραγματικά στοιχεία». Σε αυτήν τη μελέτη, αναλύσαμε την υποδομή που υποστηρίζει τη συλλογή και διαχείριση δεδομένων στον πραγματικό κόσμο και επιτρέπει τη λήψη αποφάσεων με βάση αυτά τα δεδομένα.

Τα οφέλη Τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης σε όλο τον κόσμο αλλάζουν. Νέες προσεγγίσεις για τη χρήση δεδομένων επιτρέπουν νέες θεραπείες και οι επαγγελματίες υγείας χρησιμοποιούν επίσης δεδομένα για να επιτρέψουν την προγνωστική μοντελοποίηση και τον σχεδιασμό εξατομικευμένων σχεδίων φροντίδας. Όπως είδαμε με τις επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19, τα δεδομένα υγείας υψηλής ποιότητας μπορούν επίσης να βοηθήσουν τις κυβερνήσεις και τα συνεργατικά δίκτυα υγειονομικής περίθαλψης με τη διαχείριση της υγείας του πληθυσμού και τη δημιουργία συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης. Με τη γήρανση του πληθυσμού, την αύξηση

των χρόνιων ασθενειών, τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία και τις μειωμένες διαθέσιμες κρατικές δαπάνες στον απόηχο της πανδημίας, χρειάζεται επειγόντως να αυξήσουμε την αποτελεσματικότητα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. Η εφαρμογή πληροφοριών δεδομένων μπορεί να βοηθήσει στη βελτιστοποίηση της κατανομής των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης, στη διευκόλυνση ενός πιο προληπτικού μοντέλου, στην ενθάρρυνση και στην αυτοδιαχείριση των χρόνιων ασθενειών και στη διασφάλιση μιας δίκαιης ιεράρχησης των πόρων υγείας σε αυτούς με τη μεγαλύτερη επιβάρυνση για την υγεία. Η δευτερογενής χρήση δεδομένων υγείας μπορεί επίσης να περιλαμβάνει προγνωστική μοντελοποίηση και διάγνωση σε ατομικό ή σε επίπεδο πληθυσμού. Τα δεδομένα μπορούν να αντληθούν από ένα ευρύ φάσμα πηγών που δεν χρησιμοποιήθηκαν ή δεν ήταν διαθέσιμες στο παρελθόν. Το να επιτραπεί στους καινοτόμους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης να χρησιμοποιούν δεδομένα υγείας για δευτερεύοντες σκοπούς –δηλαδή πέρα από την πρωτοβάθμια περίθαλψη, χρησιμοποιώντας το αναγνωρίσιμο ηλεκτρονικό αρχείο υγείας του ασθενή– θα βοηθούσε στην πρόοδο της επιστήμης και της καινοτομίας. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τους κλινικούς γιατρούς και άλλους να κατανοήσουν καλύτερα τον αντίκτυπο των παρεμβάσεων υγειονομικής περίθαλψης σε πραγματικές συνθήκες. Επιτρέπει και τα δύο:

Η έκθεση του Open Data Institute (ODI) μετρά την ετοιμότητα πολιτικής των χωρών σε όλη την Ευρώπη για τη δευτερογενή χρήση δεδομένων υγείας.

Ε υρύτερη ανάλυση: καθώς μπορούν να χρησιμοποιήσουν δεδομένα από πολλαπλές παρεμβάσεις για να καθοδηγήσουν κλινικές αποφάσεις. Σ τενότερη ανάλυση: επειδή μπορούν να φιλτράρουν δεδομένα για να αξιολογήσουν τις επιπτώσεις στον πραγματικό κόσμο σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως η ηλικία ή η συννοσηρότητα.

Η καινοτομία στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης μπορεί επίσης να επεκταθεί περαιτέρω με δεδομένα πραγματικού κόσμου, καθώς οι άνθρωποι μπορούν να δημιουργήσουν ροές δεδομένων που παρακολουθούν και ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ασθενών σε πραγματικό χρόνο. Με την ευρεία χρήση του Διαδικτύου των Πραγμάτων, βάσει του οποίου οι ψηφιακά ενεργοποιημένες συσκευές μπορούν να συλλέγουν δεδομένα, οι ιατρικές συσκευές μετατρέπονται σε πιο εξελιγμένα εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν στην παρα-

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Μία από τις κύριες προκλήσεις είναι ο Ευρωπαϊκός Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (GDPR).

κολούθηση και την απόκριση στην υγεία των ασθενών. Με τη σειρά τους, αυτές οι συσκευές έχουν δημιουργήσει νέο λογισμικό που μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση της υγείας των ασθενών αυτόματα. Άλλα δεδομένα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν θα μπορούσαν και να περιλαμβάνουν αυτά που προέρχονται απευθείας από ασθενείς, από κρατικά και θεσμικά μητρώα και από αρχεία υγειονομικής περίθαλψης ασθενών. Όπου εφαρμόζεται η δευτερεύουσα χρήση δεδομένων υγείας σε οικοσυστήματα δεδομένων με αξιόπιστες ροές δεδομένων, υπάρχει η ευκαιρία να βελτιωθούν τα αποτελέσματα υγείας για όλη την κοινωνία. Πρόσφατα παραδείγματα από το χαρτοφυλάκιο υγείας του ODI καταδεικνύουν τις δυνατότητες:  Οι εφαρμογές παρακολούθησης συμπτωμάτων Covid-19 είναι σε θέση να συγκεντρώνουν δεδομένα παρακολούθησης της υγείας για έγκαιρη διάγνωση, χωρίς να εκθέτουν προσωπικά δεδομένα υγείας. Ο ι μεσάζοντες δεδομένων είναι σε θέση να προστατεύουν το απόρρητο των δεδομένων υγείας, ενώ παράλληλα διαθέτουν ανώνυμα, συγκεντρωτικά δεδομένα υγείας για επιστημονική έρευνα. Η δευτερογενής χρήση δεδομένων υγείας μπορεί να ανοίξει νέες αγορές σε επιχειρήσεις σωματικής δραστηριότητας, οι οποίες με τη σειρά τους δημιουργούν μεγαλύτερες προληπτικές ευκαιρίες υγείας για τους τοπικούς πληθυσμούς.  Οι ανταγωνιστές μπορούν να μοιραστούν δεδομένα κλινικών δοκιμών σχετικά με προκλήσεις για την υγεία, όπως η μικροβιακή αντοχή, προστατεύοντας παράλληλα το εμπορικό τους πλεονέκτημα.

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

Οι προκλήσεις Η εισαγωγή νέων πηγών δεδομένων στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, περιλαμβανομένης και της κλινικής διαχείρισης, καθώς και των αποφάσεων για ρυθμιστικές οδούς και οδούς επιστροφής εξόδων, αναδιαμορφώνει ολόκληρο το σύστημα διαχείρισης της υγειονομικής περίθαλψης. Σε όλο το οικοσύστημα δεδομένων υγείας, η διαλειτουργικότητα των δεδομένων είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις. Στην ΕΕ, οι λύσεις πρέπει να ευθυγραμμίζονται με τα τέσσερα επίπεδα διαλειτουργικότητας (τεχνικό, συντακτικό, σημασιολογικό, οργανωτικό), να λειτουργούν διασυνοριακά και να προέρχονται από ένα ευρύ φάσμα τμημάτων του συστήματος υγείας. Αυτή η διαλειτουργικότητα πρέπει επίσης να επιτρέπει σε μεμονωμένες περιφέρειες και χώρες να διατηρήσουν την αυτονομία στις αποφάσεις τους για την πολιτική υγείας. Για παράδειγμα, οι τοπικές αξίες, η κουλτούρα, οι κανόνες και η οργάνωση της υγειονομικής περίθαλψης, είτε ως κεντρική είτε ως περιφερειακή, είναι όλοι παράγοντες που πρέπει να γίνονται σεβαστοί, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διασυνοριακή διαλειτουργικότητα. Όλοι οι ενδιαφερόμενοι έχουν συγκεκριμένες ανάγκες και αντιμετωπίζουν μοναδικά εμπόδια στην ανταλλαγή δεδομένων για οφέλη για την υγεία. Συνολικά, η Ευρώπη παρουσιάζει μια συναρπαστική βάση πολιτικής για τη δημιουργία δευτερογενούς χρήσης δεδομένων υγείας. Τα τελευταία δύο χρόνια, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Δεδομένα, έχει αρχίσει να αναδύεται ένα περιβάλλον πολιτικής δεδομένων υγείας που ενθαρρύνει τη δευτερογενή χρήση. Οι

πολιτικές και οι στρατηγικές υιοθετούν όλο και περισσότερο μια κοινή προσέγγιση. Οι 4 μεγαλύτερες προκλήσεις που παραμένουν είναι: 1. Διαφορετικές ερμηνείες του GDPR και έλλειψη σαφήνειας σχετικά με τον τρόπο ενεργοποίησης της δευτερογενούς χρήσης δεδομένων υγείας, διατηρώντας παράλληλα το ισχυρό απόρρητο δεδομένων της Ευρώπης. 2. Κατακερματισμός πρωτοβουλιών και προσεγγίσεων σε όλη την Ευρώπη, που εμποδίζει την ικανότητα των κρατών μελών να υποστηρίζουν το ένα το άλλο ή να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων. 3. Έλλειψη συμφωνημένων κοινών μοντέλων δεδομένων και ανοιχτών προτύπων, δημιουργώντας εμπόδια για τη διαλειτουργικότητα και την επαναχρησιμοποίηση δεδομένων υγείας. 4. Περιορισμένη εστίαση στον εντοπισμό ευκαιριών για χρήση δευτερογενών δεδομένων υγείας για τη μείωση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας.

Υπάρχουν 2 κύριοι τομείς πολιτικής που επηρεάζουν την πολιτική για τη δευτερεύουσα χρήση δεδομένων υγείας: 1. Το ευρωπαϊκό όραμα για ένα μέλλον με χρήση δεδομένων: Αυτές οι πολιτικές και οι οδηγίες αναγνωρίζουν τη σημασία των δεδομένων για τη δημιουργία μιας ανοιχτής, καινοτόμου κοινωνίας και οικονομίας. Αυτή η ομάδα πολιτικών και νομικών μέσων επιδιώκει να δημιουργήσει τους κατάλληλους κανονισμούς, επενδύσεις και στρατηγικές κατευθύνσεις που επιτρέπουν την κοινή χρήση δεδομένων για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων υγείας για όλους τους ανθρώπους που ζουν στην Ευρώπη. 2. Ψηφιακός μετασχηματισμός της υγειονομικής περίθαλψης: Αυτές οι πολιτικές, πρωτοβουλίες και θεσμοί επιδιώκουν να εκσυγχρονίσουν πτυχές του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και να αυξήσουν τη διαλειτουργικότητα, εντός ενός κράτους μέλους και διασυνοριακά, και να ενθαρρύνουν δίκτυα συνεργασίας που δημιουργούν νέες λύσεις για τις προκλήσεις της υγειονομικής περίθαλψης.

Τα ευρήματα για τη χώρα μας

εν είναι σαφές αν έχει υιοθετηθεί μια στρατηγική ψηφιακής υγείας. Ωστόσο, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έχει αρχίσει να αναπτύσσει ένα ισχυρό και βασισμένο σε δεδομένα πενταετές σχέδιο ψηφιακής ανάπτυξης: τη Βίβλο του Ψηφιακού Μετασχηματισμού. Το σχέδιο έχει βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους, συγκεκριμένους στόχους, προτεραιότητες και διαφορετικές πηγές πληροφόρησης. Σύμφωνα με την Πολιτεία, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η διαχείριση δεδομένων είναι και οι δύο τομείς εστίασης για το μέλλον. Η νομοθεσία περί απορρήτου δεδομένων είναι αρκετά αυστηρή, με τα δεδομένα που συλλέγονται για κλινικές δοκιμές να απαιτούν νέα συγκατάθεση αν χρησιμοποιούνται για δευτερεύοντα σκοπό. Αναγνωρίζεται πάντως ως Καλή Πρακτική το γεγονός ότι στον ΕΟΦ λειτουργούν ηλεκτρονικές υπηρεσίες για τα φάρμακα.

Προκλήσεις  Έλλειψη σαφήνειας: Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, όπως η συμμετοχή ασθενών-δημόσιων υπηρεσιών στην υγειονομική περίθαλψη και μια ατζέντα ψηφιακού μετασχηματισμού ολόκληρης της κυβέρνησης, που δίνουν προτεραιότητα στη δευτερογενή χρήση των δεδομένων υγείας, αλλά δεν παρέχονται στρατηγικές που να εξηγούν πώς θα να εφαρμοστεί.  Έλλειψη υποδομής: Δεν υπάρχει υποδομή για πολλά σύνολα δεδομένων μητρώου, ούτε για υιοθέτηση και διαλειτουργικότητα ηλεκτρονικού μητρώου υγείας (EHR). Ομοίως, δεν υπάρχει υποδομή για την αξιολόγηση της τεχνολογίας της υγείας, ούτε συστήματα για τη συλλογή και χρήση δεδομένων από τον πραγματικό κόσμο.

Ευκαιρίες  Η Βίβλος του Ψηφιακού Μετασχηματισμού του Υπουργείου Ψηφιακής Δια-

κυβέρνησης παρέχει την ευκαιρία να ενθαρρύνουμε την εστίαση στη διαχείριση δεδομένων υγειονομικής περίθαλψης για δευτερεύουσα χρήση. Αυτό θα μπορούσε επίσης να βασιστεί σε μελέτες που έχουν χρηματοδοτηθεί προηγουμένως, όπως της Deloitte για το Ελληνικό Παρατηρητήριο Υγείας, με στόχο τον εντοπισμό των ευκαιριών για τη μετάβαση σε μια ψηφιακή στρατηγική υγείας. Αυτή η μελέτη ενίσχυσε τη σημασία της δημιουργίας ισχυρής υποδομής πληροφορικής, της ανάπτυξης προσβάσιμων ηλεκτρονικών φακέλων υγείας και της επένδυσης σε βασικές ψηφιακές τεχνολογίες, που επιταχύνουν τη συνολική ψηφιοποίηση, όπως η δημιουργία ηλεκτρονικών μητρώων. Η ανάπτυξη δεξιοτήτων ψηφιακής ηγεσίας και εκπαίδευσης και η ανάγκη δημιουργίας ενός ισχυρού πλαισίου διακυβέρνησης προσδιορίστηκαν επίσης ως βασικές στρατηγικές ανάγκες στην Ελλάδα. •••

ΑΡΘΡΟ

Νέες Πώς από εξελίξεις συμβατικό στηνέγινε πανδημία πρότυπο στην υιοθέτηση ψηφιακών τεχνολογιών

Γ.Ν. Παπαγεωργίου: Το έξυπνο νοσοκομείο της Β. Ελλάδας

Δίκτυα-μεγάλα δεδομένα-ενδονοσοκομειακή διαλειτουργικότητα το τρίπτυχο της επιτυχίας του Λάμπρου Δερμεντζόγλου, Μηχανικού Πληροφορικής

Το πληροφοριακό σύστημα εκτείνεται από το κλινικό και το διαγνωστικό έργο, τον ηλεκτρονικό φάκελο του ασθενή έως το λογιστήριο και τους ανθρώπινους πόρους.

ς είμαστε ειλικρινείς. Ο κόσμος απεχθάνεται τα νοσοκομεία. Και, παρά τον απίστευτο συνωστισμό που παρατηρείται, είναι απολύτως βέβαιο πως σχεδόν κανείς από όσους κατακλύζουν τα τμήματα επειγόντων περιστατικών σε ημέρες γενικής εφημερίας και τα εξωτερικά ιατρεία ή που στοιβάζονται στα δωμάτια των κλινικών, και πολύ συχνά και στους διαδρόμους, δεν θα ήθελε να είναι εκεί. Ίσως είναι το κακό φαγητό, ίσως η διάχυτη νοσοκομειακή μυρωδιά, ίσως πάλι ο φόβος για το άγνωστο. Τη στιγμή που ένας ασθενής περνά την πόρτα ενός νοσοκομείου, αισθάνεται ευάλωτος και ανίσχυρος, και ειδικά στις συνθήκες πανδημίας που ζούμε, τα τελευταία χρόνια, αισθάνεται και απελπιστικά μόνος. Η αλήθεια είναι πως είναι πολύ δύσκολο να ορίσουμε μονοσήμαντα τι ακριβώς σημαίνει «έξυπνο νοσοκομείο». Τι είναι αυτό, λοιπόν, που καθιστά ένα νοσοκομείο σαν το δικό μας έξυπνο; To Νοσοκομείο Παπαγεωργίου, χάρη στην οξυδέρκεια των ευεργετών του, τη στρατηγική επιλογή της Διοίκησης και τη διαρκή υποστήριξη των εργαζομένων του, επένδυσε από την πρώτη μέρα της λειτουργίας του στην τεχνολογία ως το μέσο εκείνο που θα καταστήσει το νοσηλευτικό ίδρυμα πρωτοπόρο στον χώρο της υγείας στην Ελλάδα και ένα από τα ανταγωνιστικότερα νοσοκομεία στην Ευρώπη. Το πληροφοριακό μας σύστημα εκτείνεται από το κλινικό και το διαγνωστικό έργο, τον ηλεκτρονικό φάκελο του ασθενή,

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

που υπάρχει και λειτουργεί πλήρως για περισσότερο από μία δεκαετία, μέχρι την εφοδιαστική αλυσίδα, τη διαχείριση των αποθηκών, του φαρμακείου και των υλικών, τις ηλεκτρονικές παραγγελίες των εξετάσεων, τη διαχείριση της αιμοδοσίας, το λογιστήριο και τους ανθρώπινους πόρους. Τα πάντα σε μια πλήρως διασυνδεδεμένη και λειτουργική οντότητα, στην οποία τα δεδομένα μεταβιβάζονται μέσω του δικτύου από το ένα σύστημα στο άλλο μέσω πρωτοκόλλων διαλειτουργικότητας, γρήγορα και αποτελεσματικά. Το πληροφοριακό σύστημα στα επείγοντα περιστατικά, σε συνδυασμό με την ηλεκτρονική αξιολόγηση της βαρύτητας του περιστατικού, έχει επιτρέψει στο νοσοκομείο την καταγραφή του ιστορικού ρεκόρ των μηδέν ασθενών που έχασαν τη ζωή τους κατά την παραμονή τους στους χώρους αναμονής για να τους δει γιατρός, επιτρέπει την πλήρη ανιχνευσιμότητα του ασθενή σε κάθε στάδιο της εξέτασης και ενημερώνει το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό την ίδια στιγμή που κάποια από τις διαγνωστικές εξετάσεις είναι διαθέσιμες. Περισσότερα από 280 σημεία ασύρματης πρόσβασης επιτρέπουν σε ασθενείς, συνοδούς και προσωπικό να σερφάρουν ελεύθερα σε όλους τους χώρους του νοσοκομείου, πρωτοποριακά ρομπότ ρίχνονται στη μάχη για την καταπολέμηση του αυτισμού σε παιδιά, ενώ 170 περίπου παρακλίνιες οθόνες αφής παρέχουν στους ασθενείς υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας και στο ιατρικό προσωπικό in situ πρόσβαση σε κλινικές και

εργαστηριακές πληροφορίες τη στιγμή της επίσκεψης. Όλα τα παραπάνω συμπληρώνονται από υπηρεσίες προς τον πολίτη όπως οι βασικές ιστοσελίδες ενημέρωσης, οι υπηρεσίες ιστού ηλεκτρονικών ραντεβού για τα εξωτερικά ιατρεία και απομακρυσμένων αιτήσεων με smartphone applications, με έμφαση στην ασφάλεια των δεδομένων και στην προσβασιμότητα, εφαρμόζοντας τεχνικές και τεχνολογίες που επιτρέπουν την πρόσβαση στο περιεχόμενο από άτομα με προβλήματα όρασης, γνωσιακές αδυναμίες, διάσπαση προσοχής και όχι μόνο. Είναι όμως αυτά αρκετά για να χαρακτηριστεί ένα νοσοκομείο σαν το δικό μας «έξυπνο»; Δίκτυα-μεγάλα δεδομένα-ενδονοσοκομειακή διαλειτουργικότητα, το τρίπτυχο της επιτυχίας για ένα έξυπνο νοσοκομείο είναι έτοιμο και «στο πιάτο». Παρ’ όλα αυτά, η αυτοματοποίηση των διαδικασιών σε ένα έξυπνο νοσοκομείο δεν είναι αυτοσκοπός. Τα πραγματικά έξυπνα νοσοκομεία είναι αυτά που, εκμεταλλευόμενα τον ψηφιακό μετασχηματισμό στον τομέα της υγείας, βάζουν στο επίκεντρο τον ασθενή, αυξάνοντας τον βαθμό ικανοποίησής του από την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Εν τέλει, αυτό που επιδιώκουμε είναι να προσφέρουμε στους επαγγελματίες υγείας όλα εκείνα τα «εργαλεία» που θα τους αποδεσμεύσουν γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα από τη γραφειοκρατία της ιατρικής και νοσηλευτικής επιστήμης για να αφιερώνουν περισσότερες ώρες στον ασθενή, έτσι ώστε ο τελευταίος να αισθά-

νεται λιγότερο ευάλωτος, λιγότερο ανίσχυρος και λιγότερο μόνος. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι το Νοσοκομείο Παπαγεωργίου να βρίσκεται διαχρονικά ανάμεσα στα πρώτα νοσοκομεία στην Ελλάδα σε όλους σχεδόν τους στατιστικούς δείκτες με τη μικρότερη διάρκεια νοσηλείας, που για το 2019 δεν ξεπερνούσε τις 2,67 ημέρες ανά περιστατικό. Επιπλέον, η ικανοποίηση των ασθενών που επισκέπτονται το νοσοκομείο μας βαίνει αυξανόμενη σε ποσοστά που αγγίζουν, τα τελευταία χρόνια, το 92%. Ας δούμε όμως πόσο έξυπνο μπορεί να είναι ένα νοσοκομείο όταν ζει σε ένα αναντίστοιχα έξυπνο περιβάλλον. Πριν μερικά χρόνια, ως νοσοκομείο και ως Διεύθυνση Πληροφορικής, μας προβλημάτισε το φαινόμενο της μακροχρόνιας αναμονής των ασθενών στο τμήμα επειγόντων περιστατικών, αναμονή που στις περιπτώσεις λιγότερο επειγόντων περιστατικών, σύμφωνα με τον δείκτη αξιολόγησής τους (triage), μπορεί να ξεπεράσει τις 8 ώρες. Ο συνωστισμός στα τμήματα επειγόντων περιστατικών έχει ως αποτέλεσμα οι ασθενείς και οι συνοδοί τους να κατακλύζουν τους διαδρόμους και τους διαθέσιμους χώρους αναμονής, να υπάρχει έλλειψη κρεβατιών στα εξεταστήρια, να αυξάνονται υπερβολικά οι χρόνοι αναμονής και όλα τα παραπάνω να οδηγούν στη μείωση του βαθμού ικανοποίησης των ασθενών, την εξάντληση του ανθρώπινου δυναμικού και την αύξηση των κινδύνων που ελλοχεύουν για ασθενείς και προσωπικό, λόγω πιθανών σφαλμάτων.

Η ικανοποίηση των ασθενών βαίνει αυξανόμενη σε ποσοστά που αγγίζουν, τα τελευταία χρόνια, το 92%.

ΑΡΘΡΟ

Τα έξυπνα νοσοκομεία χρειάζονται έξυπνα οικοσυστήματα.

Για την αντιμετώπιση του φαινομένου, η Διεύθυνση Πληροφορικής του νοσοκομείου ανέπτυξε μια εφαρμογή για έξυπνα κινητά που την ονόμασε GoLive. Η εφαρμογή αυτή αποτελεί την ηλεκτρονική διασύνδεση μεταξύ του χώρου του Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) του Νοσοκομείου Παπαγεωργίου και του ασθενή. Μέσω της εφαρμογής ο ασθενής μπορεί να ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο για τους μέσους χρόνους αναμονής ανά ειδικότητα και να απευθύνεται, κατά περίπτωση, σε συνεφημερεύοντα νοσοκομεία με μικρότερη αναμονή, με προφανή στόχευση τον εξορθολογισμό της κατανομής των περιστατικών, την καλύτερη εξυπηρέτηση των ασθενών και εν τέλει την καλύτερη ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας. Παρά τη θερμή υποδοχή, της οποίας έτυχε από την πρώτη μέρα διάθεσής της στην κυκλοφορία, η πλατφόρμα GoLive έφερε φτωχότερα αποτελέσματα από τα αναμενόμενα. Όχι γιατί η ιδέα πίσω από την εφαρμογή στερούνταν φαντασίας, ούτε γιατί η πολυπλοκότητα ή ο σχεδιασμός της απέτρεπε τους ασθενείς από το να τη χρησιμοποιούν. Το βασικό πρόβλημα ήταν ότι τα υπόλοιπα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης δεν είχαν αντίστοιχα συστήματα για να ενημερώνουν τους ασθενείς για τους δικούς τους χρόνους αναμονής στα ΤΕΠ τους. Τελικά, τα έξυπνα νοσοκομεία χρειάζονται έξυπνα οικοσυστήματα και η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής έξυπνων συστημάτων στον χώρο της υγείας είναι περισσότερο μια ανάγκη συλλογική παρά εξατομικευμένη. Η μορφή της υγείας αλλάζει. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι το 46% των ανθρώπων που νοσηλεύονται στα νοσοκομεία

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

θα μπορούσαν να νοσηλεύονται στο σπίτι τους και αυτό αφορά κυρίως σε πάσχοντες από χρόνιες ασθένειες. Το γεγονός αυτό θα συμπαρασύρει τα νοσοκομεία, που θα μετατραπούν σταδιακά σε πιο μικρές, πιο ευέλικτες μορφές παροχής υπηρεσιών υγείας, και μαζί με αυτά το κόστος, αφού, σύμφωνα με τις ίδιες μελέτες, το κόστος νοσηλείας στο σπίτι μπορεί να είναι έως και 10 φορές μικρότερο από το αντίστοιχο κόστος νοσηλείας στο νοσοκομείο. Η νοσοκομειακή κλίνη του μέλλοντος θα είναι το κρεβάτι του σπιτιού μας. Η τεχνολογία ήδη μας επιτρέπει να κάνουμε πράγματα που μέχρι χθες θα μπορούσαν να γίνουν αποκλειστικά σε νοσοκομειακό περιβάλλον. Διαγνωστικά τεστ σακχάρου, ουρίας και αίματος μπορούν να πραγματοποιηθούν από την ασφάλεια του γνώριμου περιβάλλοντος του σπιτιού μας, διασυνδεδεμένες συσκευές της μεγάλης οικογένειας που ονομάζουμε Internet of Things, όπως βηματοδότες ή αντλίες ινσουλίνης που μπορούν έγκαιρα να στείλουν σήμα αν απαιτείται εξειδικευμένη βοήθεια, φορητές συσκευές, όπως wearables, που μας επιτρέπουν να παρακολουθούμε ζωτικές μετρήσεις οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας. Χωρίς συνωστισμό, χωρίς ανασφάλεια, χωρίς το κακό νοσοκομειακό φαγητό, χωρίς μοναξιά και κυρίως χωρίς τον κίνδυνο μόλυνσης από κάποιο πολυανθεκτικό μικρόβιο που πολλές φορές είναι επακόλουθο της παρατεταμένης νοσηλείας στα νοσοκομεία. Τα έξυπνα νοσοκομεία δεν είναι επιλογή. Είναι ένας μονόδρομος που οδηγεί στη μεγάλη «λεωφόρο» μιας υγείας που μετασχηματίζεται σε έναν κόσμο που αλλάζει. Είναι ένα στοίχημα που πρέπει να κερδίσουμε τώρα για το «αύριο» όλων μας. •••

Οικονοµική και επιχειρηµατική ενηµέρωση για απαιτητικούς αναγνώστες. Ουσιαστική και αξιόπιστη πληροφορία

Έµπειρη ανάλυση και αναζήτηση µέσα στην είδηση

∆ιεισδυτική, αλλά ψύχραιµη µατιά στα γεγονότα

banks.com.gr nplconﬁdential.com www.ethosmedia.eu

info@ethosmedia.eu 51

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Αποτελεί πρωτοβουλία της Α’ Πανεπιστημιακής Νευρολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Ιατρείο Μνήμης μέσω τηλεϊατρικής Εδρεύει στο Αιγινήτειο και εξυπηρετεί 36 νησιά του Αιγαίου

να νέο «Ειδικό Ιατρείο Μνήμης, Άνοιας και νόσου Πάρκινσον» έχει δημιουργηθεί στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο μέσω του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής. Η πρωτοβουλία ανήκει στην Α’ Πανεπιστημιακή Νευρολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με τη 2η Υγειονομική Περιφέρεια Πειραιώς και Αιγαίου. Το ιατρείο άρχισε τη λειτουργία του στις 17 Μαρτίου 2021 και πραγματοποιείται κά-

Μέσω τηλεϊατρικής εξετάζονται ασθενείς που προσέρχονται σε 30 Κέντρα Υγείας και 6 Γενικά Νοσοκομεία στα νησιά του Αιγαίου.

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

θε Τετάρτη μεταξύ των ωρών 9:00-13:00. Μέσω τηλεϊατρικής εξετάζονται ασθενείς που προσέρχονται σε 30 Κέντρα Υγείας και 6 Γενικά Νοσοκομεία στα νησιά του Αιγαίου και αιτιώνται διαταραχές μνήμης ή πάσχουν από τα παραπάνω νοσήματα. Οι ασθενείς εξετάζονται τηλεϊατρικά από εξειδικευμένο νευρολόγο, νευροψυχολόγο και κατά περίπτωση ψυχίατρο. Τα ραντεβού προγραμματίζονται μέσω του Helpdesk (213 2004348-349) του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής.

Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 46 τηλεϊατρικές εξετάσεις, με πολύ μεγάλο βαθμό ικανοποίησης των ασθενών, των συνοδών-φροντιστών και των επαγγελματιών υγείας. Η όλη διαδικασία μέσω της τηλεϊατρικής συμβάλλει στη συνεχιζόμενη έρευνα σε αυτόν τον τομέα μέσω και της συμμετοχής στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Si4Care https://socialinterreg. eu/projects/si4care/. Μέσω της τηλεϊατρικής οι ασθενείς αποκτούν άμεση και ασφαλή πρόσβαση σε εξειδικευμένες υπηρεσίες τριτοβάθμιας περίθαλψης, ενώ παράλληλα υποστηρίζεται συμβουλευτικά και εκπαιδευτικά το έργο των ιατρών και άλλων επαγγελματιών υγείας που εργάζονται στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια περίθαλψη, σχετικά με τη διάγνωση, την αντιμετώπιση αλλά και την ευρύτερη διαχείριση των ασθενών αυτών. Το νέο αυτό Ιατρείο Τηλεϊατρικής στελεχώνεται με επιστημονικό προσωπικό της Α’ Πανεπιστημιακής Νευρολογικής Κλινικής (διευθυντής ο καθ. Λεωνίδας Στεφανής), με υπεύθυνο τον αναπληρωτή καθηγητή Νευρολογίας και Νευροψυχολογίας κ. Σωκράτη Παπαγεωργίου. Στην επιστημονική ομάδα συμμετέχουν οι κ.κ. Γιάννης Παπατριανταφύλλου, ψυχίατρος, Ρουμπίνα Αντωνέλλου, νευρολόγος, Θάλεια Αγγελοπούλου, ειδική νευρολόγος, Στέλλα Φραγκιαδάκη, νευροψυχολόγος, και Διονυσία Κονταξοπούλου, νευροψυχολόγος.

Κριτήρια παραπομπής 1. Ασθενείς με αιτιάσεις για διαταραχές μνήμης ή άλλες διαταραχές της νοητικής τους κατάστασης (διαταραχές προσανατολισμού, λόγου, κριτικής ικανότητας) ή μεταβολής συμπεριφοράς. Οι διαταραχές αυτές μπορεί να α-

ναφέρονται από τον ίδιο τον ασθενή ή άτομα του στενού του περιβάλλοντος. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε ασθενείς που παρουσιάζουν τέτοια προβλήματα και είναι <65 ετών, ενώ δεν έχουν γνωστή ψυχιατρική νόσο. 2. Ασθενείς με ή πιθανή νόσο Πάρκινσον ή άλλο παρκινσονικό σύνδρομο με συμπτώματα όπως βραδύτητα κινήσεων, τρόμο, δυσκαμψία, διαταραχή βάδισης και πτώσεις. Τέτοιες εικόνες μπορεί να οφείλονται σε άλλα νευροεκφυλιστικά νοσήματα, σε νόσο μικρών αγγείων ή υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης, που είναι συχνές παθήσεις σε ηλικιωμένα άτομα.

Διαδικασία επίσκεψης μέσω τηλεϊατρικής  Κρίνεται ιδιαίτερα χρήσιμη η παρουσία συνοδού-φροντιστή και επαγγελματία υγείας κατά τη διάρκεια της εξέτασης, για την ομαλότερη διεξαγωγή της. Η επίσκεψη στο ιατρείο μας μέσω της τηλεϊατρικής γίνεται διαδικτυακά, μέσω κάμερας υψηλής ανάλυσης, διαρκεί περίπου μία ώρα και περιλαμβάνει:

– Λήψη ιατρικού ιστορικού από τον ασθενή και τον συνοδό-φροντιστή (κυρίαρχα συμπτώματα-λόγος επίσκεψης), παρούσα νόσος (τρόπος εγκατάστασης, πορεία νόσου, ατομικό, κοινωνικό, οικογενειακό ιστορικό, φαρμακευτική αγωγή). –Α ντικειμενική νευρολογική εξέταση (προσαρμοσμένη σε συνθήκες τηλεϊατρικής). –Κ λινική αξιολόγηση της νοητικής

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Οι ασθενείς εξετάζονται τηλεϊατρικά από εξειδικευμένο νευρολόγο, νευροψυχολόγο και κατά περίπτωση ψυχίατρο.

και κινητικής κατάστασης, των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων και της λειτουργικότητας με τις κλίμακες CDR, NPI, IADL, MDS-UPDRS-III ανά περίπτωση. –Ν ευροψυχολογική αξιολόγηση με τις δοκιμασίες MMSE, 5 Words Test, Clock Drawing Test, δοκιμασίες εκτίμησης λεκτικής ευφράδειας, Digit Span, δοκιμασίες απραξίας, HVLT_R, Trail Making Test A&B ανά περίπτωση. –Π αροχή οδηγιών για πιθανές παρακλινικές εξετάσεις (εργαστηριακός έλεγχος, αξονική ή μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, αναλόγως της διαθεσιμότητας) και εκτίμηση αυτών. – Μετά από την εξέταση μέσω τηλεϊατρικής στο ιατρείο, διαμορφώνεται η τελική αξιολόγηση και καθορίζεται η περαιτέρω θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών καθώς και ο τρόπος παρακολούθησης/επανεκτίμησης, ο οποίος μπορεί να περιλαμβάνει επανεξέταση μέσω τηλεϊατρικής ή και διά ζώσης.

Η νόσος Αλτσχάιμερ Η νόσος Αλτσχάιμερ αποτελεί τη συχνότερη νευροεκφυλιστική διαταραχή, ακολουθούμενη από τη νόσο Πάρκινσον, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής και τη λειτουργικότητα των ασθενών και επιβαρύνοντας σημαντικά την οικογένεια και τους φροντιστές τους. Το ποσοστό του πληθυσμού με νευροεκφυλιστικά νοσήματα αυξάνεται συνεχώς, επηρεάζοντας πάνω από 7 εκατομμύρια άτομα στην Ευρώπη. Εκτιμάται ότι στην Ελλάδα πάσχουν από άνοια τουλάχιστον 160.000 άτομα ≥65 ετών και ο επιπολασμός της άνοιας ανέρχεται σε 1,47% στον γενικό πληθυσμό και 7,55% στα άτομα ≥65 ετών. Επίσης, εκτιμάται ότι από Ήπια Νοητική Διαταραχή πάσχουν στην Ελλάδα περίπου 280.000 άτομα ≥65 ετών, με τη συχνότητά της να ανέρχεται στο 13,15% στα άτομα ≥65 ετών. Ανάγοντας στον ελληνικό πληθυσμό δεδομένα άλλων χωρών, ο επιπολασμός της νόσου Πάρκινσον εκτιμάται στην Ελλάδα περίπου στα 200/100.000 άτομα, με επίπτωση 15/100.000 άτομα/έτος.

Ο ρόλος της τηλεϊατρικής Δεδομένων των συνθηκών της πανδημίας Covid-19, αναγνωρίζεται η όλο και αυξανόμενη ανάγκη προσφοράς ιατρικών υπηρεσιών μέσω τηλεϊατρικής στην κλινική πράξη, ιδιαίτερα για τους ασθενείς που διαμένουν σε μεγάλη απόσταση από

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

εξειδικευμένα κέντρα, με συνυπάρχοντα επιβαρυντικά προβλήματα υγείας, οικονομικές δυσκολίες και μειωμένη ικανότητα μετακίνησης. Αυτό αποτελεί σημαντικό εμπόδιο ιδιαίτερα για τους κατοίκους των νησιών της χώρας μας, που έχουν ιδιαίτερα δύσκολη προσβασιμότητα στην τριτοβάθμια φροντίδα υγείας, σε συνδυασμό με την υποστελέχωση των περιοχών αυτών με ειδικούς νευρολόγους και εξειδικευμένο προσωπικό. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), η τηλεϊατρική αφορά την παροχή ιατρικής περίθαλψης –στις περιπτώσεις στις οποίες η απόσταση είναι κρίσιμος παράγοντας– από όλους τους επαγγελματίες του χώρου της υγείας, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών για την ανταλλαγή έγκυρης πληροφορίας για τη διάγνωση, αγωγή και πρόληψη ασθενειών, την έρευνα και εκτίμηση, τη συνεχή εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας, καθώς και τη συνεχή βελτίωση των υπηρεσιών αυτών. Στόχος της τηλεϊατρικής είναι να εξασφαλίσει ισότιμη πρόσβαση όλων των ανθρώπων, χωρίς διακρίσεις, σε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας, ανεξαρτήτως τόπου κατοικίας ή διαμονής.

Το Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής Το Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής (ΕΔΙΤ) έχει αναπτυχθεί από τη 2η ΥΠΕ και αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη εφαρμογή τηλεϊατρικής στη χώρα μας. Έχει ξεκινήσει τη λειτουργία του το 2016, με όλο και αυξανόμενο αριθμό επισκέψεων μέσω τηλεϊατρικής σε ένα ευρύ φάσμα ειδικοτήτων, προσφέροντας ιατρικές υπηρεσίες στους ασθενείς των νησιών του Αιγαίου. Το δίκτυο αυτό έχει σχεδιαστεί προκειμένου να αποτελέσει τον κορμό ενός ενιαίου εθνικού δικτύου, γι’ αυτό και ονομάζεται: ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗ (ΕΔΙΤ)-Τμήμα 2ης ΥΠΕ. Περιλαμβάνει ένα δίκτυο μονάδων τηλεϊατρικής το οποίο αναπτύσσεται τόσο στα απομακρυσμένα σημεία όσο και στα μεγάλα νοσοκομεία της ελληνικής επικράτειας. Η αρχιτεκτονική του, στηρίζεται στη λογική του δικτύου και κάθε μονάδα τηλεϊατρικής αποτελεί έναν κόμβο στο «δίκτυο». Κάθε σημείο επικοινωνεί με ένα ή περισσότερα άλλα σημεία, ανεξάρτητα από την κατάσταση και τη χρήση του υπόλοιπου δικτύου. Η επικοινωνία των σταθμών πραγματοποιείται διά μέσου του Δημόσιου Δικτύου Δεδομένων ΣΥΖΕΥΞΙΣ.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ Α/Α

Υπηρεσίες Τηλεϊατρικής

Περιγραφή Υπηρεσιών

Τηλεσυμβουλευτική

Η τηλεσυμβουλευτική αφορά στην παροχή συμβουλευτικής διάγνωσης από απόσταση, ανεξάρτητα από γεωγραφικούς περιορισμούς. Στο πλαίσιο της τηλεσυμβουλευτικής, μεταδίδονται ιατρικά δεδομένα από το σημείο λήψης όπου βρίσκεται ο ασθενής στον σταθμό λήψης και υποστήριξης του θεράποντος ιατρού από εξειδικευμένο ιατρό.

Τηλε-εκπαίδευση

Εκπαίδευση ιατρικού, νοσηλευτικού και διοικητικού προσωπικού μονάδων υγείας σε πραγματικό χρόνο με χρήση υποδομών τηλεεικονοδιάσκεψης.

Τηλεϊατρική για επείγοντα περιστατικά

Παρόμοια με την υπηρεσία τηλεδιάγνωσης, απλά έχει επείγοντα χαρακτήρα και μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην καλή έκβαση ενός περιστατικού εφόσον μπορούν να παρασχεθούν εξειδικευμένες υπηρεσίες σε περιοχές όπου δεν υπάρχει εξειδικευμένο προσωπικό.

Τηλεψυχιατρική

Χρήση υποδομών τηλεδιάσκεψης για την παροχή υπηρεσιών ψυχιατρικής υποστήριξης εξ αποστάσεως. Αναγκαίο είναι η ποιότητα του ήχου και της εικόνας να είναι πολύ υψηλής ανάλυσης.

Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα SI4CARE

ο ιατρείο συμμετέχει, μεταξύ άλλων, στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Social Innovation for integrated health CARE of ageing population in ADRION Regions (SI4CARE). Ο κύριος στόχος του προγράμματος SI4CARE είναι να συμβάλει στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού διακρατικού οικοσυστήματος για την εφαρμογή Κοινωνικής Καινοτομίας σε ολοκληρωμένες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης για τη γήρανση του πληθυσμού στις χώρες της Αδριατικής και του Ιονίου (Αλβανία, Κροατία, Ελλάδα, Ιταλία, Σλοβενία, Μαυροβούνιο, Σερβία και Βοσνία και Ερζεγοβίνη) μέσω:  ενός δικτύου συνεργασίας και μιας μοναδικής στρατηγικής που μεταφράζεται σε περιφερειακά και εθνικά σχέδια δράσης,  εφαρμογής και παρακολούθησης πιλοτικών ενεργειών, μόλις δοκιμαστούν και υποστηριχθούν καινοτόμες προ-

σεγγίσεις από ένα Σύστημα Υποστήριξης Αποφάσεων ΤΠΕ. Το έργο απευθύνεται σε ηλικιωμένους πληθυσμούς, καθώς και επαγγελματίες υγείας και εμπλεκόμενους φορείς στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης για τους ηλικιωμένους. Η μελέτη αυτή υλοποιείται από τους ακόλουθους συνεργάτες: Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνα (Επικεφαλής Εταίρος, Σλοβενία), Ινστιτούτο Jozef Stefan (Σλοβενία), Δήμος Miglierina (Ιταλία), Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου του Σπλιτ (Κροατία), Ινστιτούτο Διδασκαλίας για τη Δημόσια Υγεία Νομός Δαλματίας (Κροατία), Ινστιτούτο Ασφαλίσεων Υγείας και Αντασφάλισης Ομοσπονδίας Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (Βοσνία-Ερζεγοβίνη), Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ελλάδα), «Κέντρο Υγείας» Tivat (Μαυροβούνιο), Ειδικό νοσοκομείο για τη θεραπεία και αποκατάσταση Merkur (Σερβία), Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης Κεντρικής Μακεδονίας (Ελλάδα). •••

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Τι συζητήθηκε σε webinar του ΕΚΠΑ

Νεότερες εξελίξεις στην Ογκολογία Σημείο-«κλειδί» η χορήγηση εξατομικευμένης θεραπείας σε εξειδικευμένα κέντρα αναφοράς

α τελευταία χρόνια, έχει συντελεστεί πραγματικά τεράστια πρόοδος στον τομέα της Ογκολογίας-Αιματολογίας και η πρόγνωση των ασθενών με κακοήθη νοσήματα έχει βελτιωθεί ουσιαστικά. Πυλώνες της σύγχρονης ιατρικής φροντίδας είναι η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση και η χορήγηση εξατομικευμένης θεραπείας σε εξειδικευμένα κέντρα αναφοράς νοσημάτων. Επιπλέον, θεμέλιος λίθος της σύγχρονης Ογκολογίας είναι η διεπιστημονική προσέγγιση των ασθενών. Η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης γύρω από τον καρκίνο και η ενεργός συμμετοχή των πολιτών στα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου και πρόληψης αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για τη ριζική αντιμετώπιση του καρκίνου. Οι νεότερες εξελίξεις στην Ογκολογία συζητήθηκαν σε webinar του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου. O υπουργός Υγείας, κ. Θάνος Πλεύρης, απηύθυνε σύντομο χαιρετισμό και σημείωσε την ιδιαίτερη αξία της κλινικής έρευνας για την πρόοδο στη θεραπεία του καρκίνου.

Η πρώτη συνεδρία αφορούσε νεότερες εξελίξεις σε συμπαγή νεοπλάσματα με προεδρείο τον πρύτανη και καθηγητή Θεραπευτικής-Αιματολογίας-Ογκολογίας, Θεραπευτική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Μ.Α. Δημόπουλο και την αναπληρώτρια καθηγήτρια Θεραπευτικής-Ογκολογίας, Θεραπευτική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Φ. Ζαγουρή. Η καθηγήτρια Παθολογίας-Ογκολογίας Α. Ψυρρή, Β' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τον καρκίνο κεφαλής-τραχήλου. Η αντιμετώπιση του καρκίνου κεφαλής-τραχήλου απαιτεί διεπιστημονική προσέγγιση σε εξειδικευμένα κέντρα αναφοράς τόσο με τη συμμετοχή πολλών ιατρικών ειδικοτήτων (παθολόγων ογκολόγων, ακτινοθεραπευτών, χειρουργών) όσο και με τη συμμετοχή νοσηλευτών, διατροφολόγων, ψυχολόγων. Το κάπνισμα, το αλκοόλ και η λοίμωξη με τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) αποτελεί έναν εδραιωμένο παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη αυτής της κακοήθειας. Γι’ αυτό ο εμβολιασμός έναντι του HPV είναι ουσιώδους σημασίας για την πρόληψη. Η ανοσοθεραπεία έχει εγκριθεί για τον καρ-

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

κίνο κεφαλής-τραχήλου και έχει αλλάξει το τοπίο και την πρόγνωση των ασθενών. Η καθηγήτρια Παθολογίας-Ογκολογίας Ε. Γκόγκα, Α' Παθολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για το μελάνωμα. Η επανάσταση στη θεραπεία του μελανώματος πραγματοποιήθηκε με την ένταξη της στοχεύουσας θεραπείας και της ανοσοθεραπείας στη θεραπευτική του μελανώματος. Χαρακτηριστικό είναι το ότι πριν από την εφαρμογή αυτών των θεραπειών η πενταετής ολική επιβίωση των ασθενών με προχωρημένο μελάνωμα ήταν κάτω από 10%. Οι μοριακοί στόχοι BRAF και MEK είναι πολύ σημαντικοί, καθώς πλέον υπάρχουν εγκεκριμένοι συνδυασμοί θεραπειών που στοχεύουν ειδικά αυτούς τους στόχους. Η ανοσοθεραπεία με παράγοντες έναντι του PD1 και του CTLA4 έχει δείξει θεαματικά αποτελέσματα, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα συνδυασμού τους με στοχεύουσες θεραπείες. Ο καθηγητής Παθολογίας-Ογκολογίας Α. Μπάμιας, Β' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τον καρκίνο του ουροποιητικού συστήματος. Συγκεκριμένα, ο κ. Μπάμιας ανέπτυξε τα δεδομένα για τον καρκίνο του προστάτη, καθώς αποτελεί μία από τις συχνότερες κακοήθειες στον άνθρωπο. Κεντρικό ρόλο στον καρκίνο του προστάτη έχουν οι θεραπείες ανδρογονικού αποκλεισμού πιθανώς σε συνδυασμό με τοπική ακτινοβολία. Νεότερες θεραπείες ανδρογονικού αποκλεισμού προσφέρουν επιπλέον όφελος ακόμα και στους ασθενείς με προχωρημένη νόσο. Η θεραπεία με ραδιονουκλεοτίδια (Lutetium-177) είναι επίσης αποτελεσματική σε προθεραπευμένους ασθενείς. Η γονιδιωματική ανάλυση στον μεταστατικό καρκίνο του προστάτη μπορεί να αναδείξει νέους μοριακούς στόχους σε κάθε ασθενή ξεχωριστά, έτσι ώστε να βελτιστοποιηθεί η θεραπευτική προσέγγιση. Ο καθηγητής Παθολογίας-Ογκολογίας Κ. Συρίγος, Γ' Παθολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τον καρκίνο του πνεύμονα. Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο συχνότερος καρκίνος παγκοσμίως. Παρ’ όλο που το κάπνισμα αποτελεί ιδιαίτερα επιβαρυντικό παράγοντα για την ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα, άλλοι παράγοντες, όπως η διατροφή και η έκθεση σε εισπνεόμενα καρκινογόνα, σχετίζονται με αυξημένη πιθανότητα καρκίνου του πνεύμονα. Σημαντική είναι η έγκαιρη διάγνωση σε πρώ-

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Πυλώνες της σύγχρονης ιατρικής φροντίδας είναι η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση και η χορήγηση εξατομικευμένης θεραπείας σε εξειδικευμένα κέντρα αναφοράς νοσημάτων.

ιμο στάδιο, καθώς όσο πρωιμότερο είναι το στάδιο κατά τη διάγνωση τόσο καλύτερη είναι η επιβίωση και η πρόγνωση του ασθενή. Η ικανή λήψη βιοψίας πνεύμονα είναι ζωτικής σημασίας τόσο για την ακριβή ιστολογική ταυτοποίηση όσο και για τον ανοσοϊστοχημικό και μοριακό έλεγχο του νεοπλάσματος. Σήμερα, υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές για τους ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα και περιλαμβάνουν συνδυασμούς ανοσοθεραπείας με χημειοθεραπεία, ανοσοθεραπείας με στοχεύουσες θεραπείες, ανοσοθεραπείας με παράγοντες έναντι του VEGF και συνδυασμό ανοσοθεραπειών μεταξύ τους. Το μέλλον για τον καρκίνο του πνεύμονα περιλαμβάνει την αποτελεσματική πρωτογενή και δευτερογενή πρόληψη, την ενδελεχή ταυτοποίηση, την ολοκληρωμένη ενημέρωση του ασθενή και την εξατομικευμένη προσέγγιση. Ο αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας-Ογκολογίας Η. Κοττέας, Γ' Παθολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τον καρκίνο του μαστού. Ο κ. Κοττέας ανέλυσε τη σύγχρονη θεραπευτική προσέγγιση του καρκίνου του μαστού ανάλογα με το στάδιο της νόσου κατά τη διάγνωση. Η γονιδιωματική ανάλυση προσφέρει σημαντικές πληροφορίες που μπορεί να καθορίσουν τη θεραπευτική αγωγή και την απόφαση για χορήγηση χημειοθεραπείας σε ασθενείς με πρώιμο καρκίνο του μαστού. Οι αναστολείς των κινασών που εξαρτώνται από την κυκλίνη (CDK) σε συνδυασμό με την ορμονοθεραπεία έχουν προσφέρει ουσιαστικό όφελος στους ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο μαστού με θετικούς οιστρογονικούς υποδοχείς και αρνητική έκφραση του HER2. Τα μονοκλωνικά αντισώματα έναντι του HER2 υποδοχέα έχουν αλλάξει την πορεία της νόσου σε ασθενείς με έκφραση του HER2. Πρόσφατα, η σύζευ-

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

ξη ενός τέτοιου αντισώματος με μια τοξίνη αύξησε σημαντικά την πιθανότητα να μην εμφανιστεί πρόοδος νόσου στους 12 μήνες από την έναρξη της θεραπείας σε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο μαστού. Σε ασθενείς με μεταλλάξεις BRCA οι αναστολείς του PARP οδηγούν στην απόπτωση των καρκινικών κυττάρων και προσφέρουν κλινικό όφελος στους ασθενείς. Ο καθηγητής Παθολογίας-Ογκολογίας Χ. Παπαδημητρίου, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τον γυναικολογικό καρκίνο. Η έγκαιρη διάγνωση του γυναικολογικού καρκίνου είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς δεν εκδηλώνεται πάντα κλινικά σε πρώιμο στάδιο. Οι θεραπευτικές εξελίξεις αφορούν την παρέμβαση στους επιδιορθωτικούς μηχανισμούς των βλαβών του DNA στα κακοήθη κύτταρα και στην αντι-αγγειογένεση, δηλαδή σε παράγοντες που αναστέλλουν τη δημιουργία νέων αγγείων στον όγκο. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να συνδυαστούν με κλασική χημειοθεραπεία και να προσδώσουν σημαντικό κλινικό όφελος για τους ασθενείς. Επιπλέον, η ανοσοθεραπεία τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει σημαντικά την κλινική πρακτική και αποτελεί το μέλλον στη θεραπευτική του γυναικολογικού καρκίνου. Ιδιαίτερα σημαντική και αποτελεσματική είναι η πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας με τον εμβολιασμό έναντι του HPV. Ο καθηγητής Βιοχημικής Ογκολογίας Μ. Καραμούζης, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τον καρκίνο του γαστρεντερικού συστήματος. Η ανάλυση του μοριακού προφίλ μπορεί να καθοδηγήσει την εξατομίκευση της θεραπείας για τους ασθενείς με καρκίνο του γαστρεντερικού συστήματος. Ο έλεγχος για μεταλλάξεις των γονιδίων KRAS, NRAS, BRAF και MSI έχει ενταχθεί ήδη στην κλινική πρακτική. Ανάλογα με το μοριακό προφίλ κά-

θε ασθενή αποφασίζεται η αλληλούχιση των θεραπευτικών επιλογών, που συμπεριλαμβάνουν στοχεύουσες θεραπείες σε συνδυασμό με κλασική χημειοθεραπεία. Η ανοσοθεραπεία έχει βελτιώσει την επιβίωση των ασθενών με νεοπλάσματα που έχουν πτωχή πρόγνωση, όπως ο καρκίνος του οισοφάγου και ο γαστρικός καρκίνος. Ακολούθησε η δεύτερη συνεδρία, που αφορούσε διαλέξεις σε ειδικά θέματα, με προεδρείο τον πρύτανη και καθηγητή Θεραπευτικής-Αιματολογίας-Ογκολογίας ΕΚΠΑ, Μ.Α. Δημόπουλο. Ο αναπληρωτής καθηγητής Εφαρμοσμένης Ηθικής Ε. Πρωτοπαπαδάκης, Τμήμα Φιλοσοφίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα ηθικά διλήμματα σε ογκολογικούς ασθενείς. Η αυτονομία του ασθενή αποτελεί έδαφος θεμελίωσης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Σε αυτήν τη βασική αρχή πρέπει να στηρίζεται η διαμόρφωση του σχεδίου ενημέρωσης του ασθενή σχετικά με την κατάσταση της υγείας του. Η ενημέρωση θα πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε ο ασθενής να μπορεί απρόσκοπτα να επιλέξει και να συναποφασίσει μαζί με τον θεράποντα ιατρό το θεραπευτικό πλάνο, που ειδικά στην Ογκολογία συμπεριλαμβάνει και αποφάσεις κοντά στο τέλος της ζωής. Ο επίκουρος καθηγητής Αστικού Δικαίου Θ. Λύτρας, Νομική Σχολή ΕΚΠΑ, ανέλυσε το θέμα της αστικής ευθύνης σε ογκολογικούς ασθενείς. Η ποινική ευθύνη αφορά την πιθανή ευθύνη του ιατρού προς τον ασθενή σε περίπτωση σωματικής βλάβης ή/και θανάτου λόγω τεκμηριωμένης ιατρικής αμελείας. Η αστική ευθύνη αναφέρεται στην υποχρέωση του ιατρού για αποζημίωση του ασθενή λόγω σωματικής ή/και ψυχικής βλάβης του τελευταίου με υπαιτιότητα του πρώτου. Ο ιατρός έχει καθήκον αλήθειας προς τον ασθενή. Βέβαια, ο τρόπος παρουσίασης της αλή-

θειας ποικίλλει και έγκειται στην ιδιαίτερη σχέση ιατρού-ασθενή, λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας κάθε ασθενή ξεχωριστά. Η τρίτη συνεδρία του webinar αφορούσε τις νεότερες εξελίξεις στις αιματολογικές κακοήθειες, με προεδρείο τον καθηγητή Θεραπευτικής-Αιματολογίας Ε. Τέρπο, Θεραπευτική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, και την καθηγήτρια Αιματολογίας, Α' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Μ.Χ. Κυρτσώνη. Η καθηγήτρια Αιματολογίας Μ. Αγγελοπούλου, Αιματολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τα Non Hodgkin λεμφώματα από Β-κύτταρα. Μέχρι πριν λίγα χρόνια, το βασικό «όπλο» καταπολέμησης των λεμφωμάτων ήταν η χημειοθεραπεία, η οποία είχε σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες με μέτρια έως ικανοποιητική αποτελεσματικότητα. Τα τελευταία χρόνια, έχουν ενταχθεί στη θεραπευτική των λεμφωμάτων νεότερες στοχεύουσες θεραπείες, οι οποίες στοχεύουν με μεγάλη ειδικότητα τα κακοήθη κύτταρα, έχουν σημαντική αποτελεσματικότητα και αυξάνουν την επιβίωση των ασθενών, ενώ παράλληλα αποφεύγονται οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι στερούνται πλήρως παρενεργειών. Οι αναστολείς κινασών (BTK, PI3K), οι αναστολείς της πρωτεΐνης bcl2 και τα μονοκλωνικά αντισώματα με ιδιαίτερη έμφαση στα αμφι-ειδικά αντισώματα έχουν ενταχθεί στη θεραπευτική φαρέτρα και έχουν βελτιώσει σημαντικά την πρόγνωση των ασθενών. Η ανοσοθεραπεία με CAR T-λεμφοκύτταρα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε ασθενείς με ανθεκτική νόσο. Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Παθολογίας-Αιματολογίας Σ. Γιαννούλη, Β' Παθολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τα Non

Θεμέλιος λίθος της σύγχρονης Ογκολογίας είναι η διεπιστημονική προσέγγιση των ασθενών.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Ο εμβολιασμός έναντι του ιού HPV είναι ουσιώδους σημασίας για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Hodgkin λεμφώματα από Τ-κύτταρα. Τα Τ-λεμφώματα είναι πολύ σπανιότερα από τα Β-λεμφώματα και είναι ιδιαίτερα ετερογενή ως προς τα χαρακτηριστικά τους και τη βιολογική τους συμπεριφορά. Πέρα από την κλασική χημειοθεραπεία, τα τελευταία χρόνια, στοχεύουσες θεραπείες έχουν προστεθεί στα χημειοθεραπευτικά σχήματα και έχουν βελτιώσει την πρόγνωση των ασθενών. Η ανοσοθεραπεία έχει δείξει ενθαρρυντικά αποτελέσματα και κλινικό όφελος για τους ασθενείς. Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Παθολογίας-Αιματολογίας Μ. Σιακαντάρη, Αιματολογική Σχολή Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τα δερματικά λεμφώματα. Τα δερματικά λεμφώματα είναι σπάνια νοσήματα και εντοπίζονται στο δέρμα. Σημαντικό σημείο είναι η διάγνωση του δερματικού λεμφώματος ώστε να μην υπάρχει σύγχυση με άλλα νοσήματα του δέρματος. Συχνά, απαιτούνται επαναληπτικές βιοψίες και στενή συνεργασία μεταξύ κλινικού ιατρού και παθολογοανατόμου. Ο καθηγητής Αιματολογίας Θ. Βασιλακόπουλος, Αιματολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για το λέμφωμα Hodgkin. Το λέμφωμα Hodgkin αποτελεί συνήθως ένα ιάσιμο νόσημα. Ο κ. Βασιλακόπουλος ανέλυσε τον σύγχρονο θεραπευτικό αλγόριθμο για το λέμφωμα Hodgkin ανάλογα με το στάδιο της νόσου, που μπορεί να πε-

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

ριλαμβάνει συνδυασμό χημειοθεραπείας με ακτινοθεραπεία ή/και συνδυασμό χημειοθεραπείας με στοχεύουσες θεραπείες. Ιδιαίτερη σημασία για την ανταπόκριση στη θεραπευτική αγωγή και τον καθορισμό του θεραπευτικού πλάνου έχει η εξέταση της τομογραφίας εκπομπής ποζιτρονίων (PET). Η ανοσοθεραπεία (αναστολείς PD-1) έχει δείξει ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα και προσφέρει μακροπρόθεσμο έλεγχο της νόσου σε ασθενείς με νόσο σε υποτροπή. Ο καθηγητής Αιματολογίας Π. Παναγιωτίδης, Αιματολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τη χρόνια μυελογενή λευχαιμία. Οι αναστολείς της τυροσινικής κινάσης έχουν φέρει την επανάσταση στη διαχείριση των ασθενών με χρόνια μυελογενή λευχαιμία, με ποσοστά επιβίωσης που ξεπερνούν το 80% και αγγίζουν έως και το 100% με τους νεότερους παράγοντες. Ο κ. Παναγιωτίδης παρουσίασε τα δεδομένα της μελέτης EURO-SKI, στην οποία συμμετέχει και η χώρα μας, και έδειξε ότι η πιθανότητα παραμονής σε μοριακή ύφεση μετά τη διακοπή του αναστολέα τυροσινικής κινάσης στα 5 έτη είναι 60%. Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα, η επιβίωση των ασθενών με χρόνια μυελογενή λευχαιμία είναι πλέον εφάμιλλη με την επιβίωση του γενικού πληθυσμού. Ιδιαίτερη σημασία έχει η ύπαρξη και η συνεχής ανανέωση του μητρώου των ασθενών με χρόνια μυελογενή λευχαιμία. Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Αιματολογίας Φ. Κοντοπίδου, Β' Παθολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τις οξείες λευχαιμίες. Οι οξείες λευχαιμίες αποτελούν επείγουσα αιματολογική κατάσταση, καθώς χωρίς θεραπεία μπορεί να επιφέρουν τον θάνατο σε διάστημα λίγων ημερών ή εβδομάδων. Αλλά ακόμα και με τη θεραπεία υπάρχει υψηλό ποσοστό θνητότητας, που οφείλεται τόσο στη νόσο όσο και στις επιπλοκές της θεραπείας. Η αιτιολογία της νόσου είναι πολυπαραγοντική και έχουν συσχετιστεί τόσο ιδιοσυστασιακοί όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Ιδιαίτερα σημαντική για τον καθορισμό της θεραπευτικής προσέγγισης είναι η ορθή ταξινόμηση της οξείας λευχαιμίας στη διάγνωση. Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται επίσης από την ηλικία, τους παράγοντες κινδύνου και τον στόχο (ίαση ή παρηγορητική θεραπεία). Στις θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνονται η χημειοθεραπεία, η ανοσοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία, η στο-

χευμένη θεραπεία και η μεταμόσχευση μυελού των οστών. Η αντιμετώπιση της οξείας λευχαιμίας απαιτεί συνδυασμό γνώσης, εμπειρίας, συνεργασίας, ταχύτητας, επαγρύπνησης και στενής παρακολούθησης των ασθενών. Ο καθηγητής Αιματολογίας-Παθολογικής Φυσιολογίας Μ. Βουλγαρέλης, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τα χρόνια μυελοϋπερπλαστικά νεοπλάσματα. Σε αυτήν την κατηγορία νοσημάτων περιλαμβάνονται κυρίως η χρόνια μυελογενής λευχαιμία, η αληθής πολυκυτταραιμία, η πρωτοπαθής μυελοΐνωση και η ιδιοπαθής θρομβοκυττάρωση. Ο κ. Βουλγαρέλης ανέλυσε λεπτομερώς το παθοφυσιολογικό υπόβαθρο αυτής της κατηγορίας νοσημάτων και τον τρόπο με τον οποίο η γνώση της παθοφυσιολογίας οδηγεί σε αποτελεσματικές θεραπευτικές προσεγγίσεις για τους ασθενείς. Η πρωτεΐνη JAK2 διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην παθογένεια των μυελοϋπερπλαστικών νεοπλασμάτων και στοχευμένοι αναστολείς αυτής της πρωτεΐνης έχουν ενταχθεί στη θεραπευτική φαρέτρα για την αντιμετώπιση των ασθενών αυτών. Η καθηγήτρια Αιματολογίας Β. Παππά, Β' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τα μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα. Η μελέτη των κυτταρογενετικών διαταραχών έχει ουσιαστική σημασία για τη διάγνωση, την ταξινόμηση και την πρόγνωση των ασθενών με μυελοδυσπλαστικά νοσήματα. Η αναιμία αποτελεί τη συχνότερη κλινική εκδήλωση αυτών των νεοπλασμάτων. Η θεραπευτική προσέγγιση ποικίλλει ανάλογα με την ταξινόμηση του ασθενή σε χαμηλού ή υψηλού κινδύνου μυελοδυσπλαστικό σύνδρομο. Οι υπομεθυλιωτικοί παράγοντες είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για την αντιμετώπιση των ασθενών αυτών, ωστόσο η ανάπτυξη αντοχής σε αυτήν την κατηγορία φαρμάκων αποτελεί πρόκληση για τον κλινικό ιατρό. Σε αυτήν την περίπτωση, ο συνδυασμός των υπομεθυλιωτικών παραγόντων με άλλα φάρμακα, οι ανοσοτροποποιητικοί παράγοντες και οι σύγχρονες ανοσοθεραπείες μπορούν να προσφέρουν κλινικό όφελος για τον ασθενή. Ο καθηγητής Θεραπευτικής-Παθολογίας-Ογκολογίας Ε. Καστρίτης, Θεραπευτική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τις πλασματοκυτταρικές δυσκρασίες. Η παρουσία μονοκλωνικής ανοσοσφαιρίνης μπορεί να είναι ασυμπτωματική, αλλά μπορεί

να συνδέεται με ένα ευρύ φάσμα νοσημάτων, όπως το πολλαπλό μυέλωμα και άλλες σπανιότερες πλασματοκυτταρικές δυσκρασίες. Οι θεραπευτικές επιλογές έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά και έχουν βελτιώσει την πρόγνωση των ασθενών με πολλαπλό μυέλωμα και άλλες πλασματοκυτταρικές δυσκρασίες, όπως η μακροσφαιριναιμία Waldenstrom και η AL αμυλοείδωση. Οι νεότερες θεραπείες είναι πολύ αποτελεσματικές, πολύ καλά ανεκτές, με λιγότερη τοξικότητα συγκριτικά με το παρελθόν, και έχουν βελτιώσει τη μακροπρόθεσμη πρόγνωση των ασθενών. Οι αναστολείς πρωτεασώματος, οι ανοσοτροποποιητικοί παράγοντες και τα μονοκλωνικά αντισώματα αποτελούν τους τρεις πυλώνες της σύγχρονης θεραπευτικής αντιμετώπισης του πολλαπλού μυελώματος. Η ανοσοθεραπεία με τα CAR Τ-λεμφοκύτταρα και τα αμφι-ειδικά αντισώματα έχουν δείξει ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα τα τελευταία χρόνια και αποτελούν το μέλλον στη θεραπευτική του νοσήματος. Η έγκαιρη διάγνωση είναι το «κλειδί» για την έγκαιρη έναρξη θεραπείας και την αποφυγή των επιπλοκών. Ο αναπληρωτής καθηγητής Αιματολογίας Π. Τσιριγώτης, Β' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ανέλυσε τα νεότερα δεδομένα για τη θεραπεία με CAR-T Cells στην Αιματολογία. Οι νεότερες ανοσοθεραπείες όπως τα Τ-λεμφοκύτταρα που φέρουν χιμαιρικό αντιγονικό υποδοχέα (chimeric antigen receptor-CAR) έχουν αξιολογηθεί τα τελευταία χρόνια σε ασθενείς με κακοήθειες προχωρημένου σταδίου, μετά από πολλαπλές προηγούμενες γραμμές θεραπείας. Παρ’ όλο που υπάρχουν περιπτώσεις ασθενών με προχωρημένες κακοήθειες συμπαγών οργάνων που έχουν ανταποκριθεί στη θεραπεία με CAR T-λεμφοκύτταρα, η συγκεκριμένη θεραπευτική προσέγγιση έχει λάβει έγκριση για χορήγηση από τις ρυθμιστικές αρχές μόνο για αιματολογικές κακοήθειες (υποτροπιάζον ή ανθεκτικό λέμφωμα από μεγάλα Β κύτταρα, υποτροπιάζουσα ή ανθεκτική οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, υποτροπιάζον/ ανθεκτικό λέμφωμα μανδύα, υποτροπιάζον και ανθεκτικό πολλαπλό μυέλωμα). Η διαδικασία παραγωγής και χορήγησης των CAR T-λεμφοκυττάρων είναι σύνθετη, απαιτεί εξειδικευμένα κέντρα αναφοράς και διεπιστημονική προσέγγιση ιδιαίτερα για τη διαχείριση των παρενεργειών της θεραπείας, οι οποίες μπορεί να είναι σοβαρές, αλλά είναι αντιμετωπίσιμες. •••

Τα τελευταία χρόνια, έχουν ενταχθεί στη θεραπευτική των λεμφωμάτων νεότερες στοχεύουσες θεραπείες, οι οποίες στοχεύουν με μεγάλη ειδικότητα τα κακοήθη κύτταρα.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Εκπονήθηκε από την HeLLENIC COΟPERATIVE ONCOLOGY GROUP (HeCOG)

Ανοσοθεραπεία σε ογκολογικούς ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα Τι έδειξε μελέτη σε 123 ασθενείς για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα

Πολλοί ογκολογικοί ασθενείς με υποκείμενα αυτοάνοσα νοσήματα λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία, η οποία έχει προηγουμένως συσχετιστεί με μειωμένο θεραπευτικό όφελος και πτωχή επιβίωση.

ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της ανοσοθεραπείας σε ασθενείς με καρκίνο και κάποιο υποκείμενο αυτοάνοσο νόσημα είναι το αντικείμενο της μελέτης της HeLLENIC COΟPERATIVE ONCOLOGY GROUP (HeCOG). Η μελέτη δημοσιεύθηκε πριν λίγους μήνες στο διεθνές περιοδικό Cancer Immunology, Immunotherapy. Είναι γνωστό ότι η ανοσοθεραπεία έχει οδηγήσει σε σημαντική αλλαγή του θεραπευτικού τοπίου του καρκίνου, οδηγώντας σε σημαντική αύξηση της επιβίωσης επιλεγμένων ασθενών με καρκίνο. Μέσω του ιδιαίτερου τρόπου δράσης, ουσιαστικά αίρει το φρένο που βάζει ο καρκίνος στο ανοσοποιητικό μας σύστημα, με αποτέλεσμα να προσφέρει κλινικό όφελος σε ασθενείς με διάφορους τύπους καρκίνου, αλλά ταυτόχρονα οδηγεί στην εμφάνιση σχετιζόμενων με το ανοσοποιητικό σύστημα ανεπιθύμητων ενεργειών. Λόγω του ιδιαίτερου, λοιπόν, τρόπου δράσης της ανοσοθεραπείας και του ιδιαίτερου προφίλ τοξικότητας, υπήρχε αρκετή σκέψη ως προς τη χορήγηση αυτής της θεραπείας σε ασθενείς με υποκείμενα αυτοάνοσα νοσήματα. Καθώς οι ασθενείς αυτοί έχουν διεγερμένη ανοσιακή απόκριση, πιθανώς με την ανοσοθεραπεία να παρουσιάσουν επιπλέον φλεγμονή οργάνων, αναζωπύρωση του αυτοάνοσου νοσήματος, εμφάνιση αυτοάνοσων ανεπιθύμητων ενεργειών. Αποτέλεσμα αυτών θα είναι η πιθανή δια-

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

κοπή της θεραπείας και το μειωμένο θεραπευτικό όφελος. Παράλληλα, πολλοί ασθενείς με υποκείμενα αυτοάνοσα νοσήματα λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία, η οποία έχει προηγουμένως συσχετιστεί με μειωμένο θεραπευτικό όφελος και πτωχή επιβίωση. Για τους λόγους αυτούς οι ασθενείς με προϋπάρχοντα αυτοάνοσα νοσήματα εξαιρούνταν μέχρι πρόσφατα από τις κλινικές μελέτες. Έτσι τα δεδομένα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας της ανοσοθεραπείας σε ασθενείς με καρκίνο και προϋπάρχοντα αυτοάνοσα νοσήματα στη βιβλιογραφία είναι λιγοστά. Οι ερευνητές σχεδίασαν μια αναδρομική καταγραφή δεδομένων ασφάλειας και αποτελεσματικότητας χορήγησης ανοσοθεραπείας σε ασθενείς με καρκίνο και προϋπάρχοντα αυτοάνοσα νοσήματα που έλαβαν θεραπεία σε κέντρα συνεργαζόμενα με την HeCOG. Πρόκειται για αναδρομική καταγραφή των δεδομένων σε ασθενείς με νεοπλάσματα αρχικού ή προχωρημένου σταδίου οι οποίοι έλαβαν ανοσοθεραπεία από το 2014 έως τον Ιανουάριο του 2021 σε κλινικές της HeCOG. Συνέλεξαν δεδομένα από ασθενείς με διάφορους τύπους καρκίνου που έλαβαν θεραπεία με αναστολείς των σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος και είχαν οποιοδήποτε αυτοάνοσο νόσημα. Στη μελέτη καταγράφηκαν δεδομένα α-

πό 123 ασθενείς με καρκίνο και επρόκειτο για τη μεγαλύτερη δημοσιευμένη σειρά.

Αποτελέσματα Δεν υπήρχε διαφορά στο ποσοστό παρενεργειών μεταξύ των διαφόρων ανοσοθεραπευτικών παραγόντων. Οι περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν ήπιες, ενώ μόνο το 10% των ασθενών είχαν σοβαρού βαθμού παρενέργειες. Από τους ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με κορτικοειδή συστηματικά για την αντιμετώπιση της ανεπιθύμητης ενέργειας, στους μισούς διαπιστώθηκε βελτίωση των συμπτωμάτων. Συνολικά, η ανοσοθεραπεία διακόπηκε προσωρινά στο 14% των ασθενών, ενώ το 9% αυτών διέκοψαν τη θεραπεία μόνιμα. Δεν συσχετίστηκε το ποσοστό διακοπής της θεραπείας με κάποιον συγκεκριμένο τύπο ανοσοθεραπευτικού παράγοντα. Ενδιαφέρον παρουσίασε η συσχέτιση της εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών σχετιζόμενων με το ανοσοποιητικό σύστημα με μεγαλύτερο διάστημα ελεύθερου υποτροπής στους ασθενείς με μη μικροκυτταρικό καρκίνωμα πνεύμονα. Επίσης ήταν σημαντική η συσχέτιση της χρήσης κορτικοστεροειδών, αλλά όχι άλλων ανοσοτροποποιητικών παραγόντων και του διαστήματος ελεύθερου υποτροπής. Συγκεκριμένα, ασθενείς που λάμβαναν κορτικοστεροειδή κατά την έναρξη της ανοσοθεραπείας είχαν μικρότερο διάστημα ελεύθερο υποτροπής, εύρημα που αφορούσε και τον συνολικό πληθυσμό της μελέτης και τους ασθενείς με μη μικροκυτταρικό καρκίνωμα πνεύμονα, το οποίο και διατηρήθηκε στην πολυπαραγοντική ανάλυση.

Συμπέρασμα Συμπερασματικά, στη μελέτη οι σχετιζόμενες με το ανοσοποιητικό ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν σε γενικές γραμμές διαχειρίσιμες. Ωστόσο, καθώς σε κάποιους ασθενείς παρατηρήθηκαν σημαντικού βαθμού ανεπιθύμητες ενέργειες ή και αναζωπύρωση του αυτοάνοσου νοσήματος, κρίνεται απαραίτητο να ζυγίζει κανείς το πιθανό επιθυμητό όφελος με την πιθανή τοξικότητα σε κάθε ασθενή. Καθώς ο αριθμός των ασθενών που θα λάβουν ανοσοθεραπεία διαρκώς αυξάνεται –καθώς και οι ενδείξεις αυξάνονται–, είναι σημαντικό να διασφαλίσουμε την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της χρήσης ανοσοθεραπευτικών παραγόντων και των συνδυασμών τους σε ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα. Στην κλινική πράξη θα πρέπει να λαμβάνουμε πολλούς παράγοντες υπόψη, όπως το προβλεπόμενο όφελος ανάλογα με τον τύπο του όγκου, τους μοριακούς δείκτες, το ανοσολογικό προφίλ του όγκου, τον κίνδυνο τοξικότητας, τον τύπο του αυτοάνοσου νοσήματος, τη διαθεσιμότητα άλλων δραστικών θεραπειών και, βέβαια, την επιθυμία του ασθενή, γιατί αυτός είναι που θα λάβει την τελική απόφαση. Επίσης, θα πρέπει να διερευνήσουμε τους μηχανισμούς τοξικότητας σε άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα, αλλά και να ανιχνεύσουμε βιοδείκτες προβλεπτικούς της τοξικότητας. Σε αυτά όλα, βέβαια, θα μας βοηθήσει και η συλλογή δεδομένων καθημερινής κλινικής πρακτικής, όπως αυτή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της δικής μας μελέτης. •••

Σε κάποιους ασθενείς παρατηρήθηκαν σημαντικού βαθμού ανεπιθύμητες ενέργειες ή και αναζωπύρωση του αυτοάνοσου νοσήματος. Έτσι, κρίνεται απαραίτητο να ζυγίζει κανείς το πιθανό επιθυμητό όφελος με την πιθανή τοξικότητα σε κάθε ασθενή.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Το έργο πρέπει να παραδοθεί σε 24 μήνες

Προχωρά το Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής (ΕΔΙΤ) Ο συνολικός προϋπολογισμός είναι 30,1 εκατ. ευρώ

Σκοπός του έργου είναι η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας όλων όσοι ζουν σε νησιωτικές και απομακρυσμένες αγροτικές και ορεινές δυσπρόσιτες περιοχές.

ε δημόσια διαβούλευση εισήλθε ένα από τα πλέον σημαντικά έργα του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0., το Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής (ΕΔΙΤ), συνολικού προϋπολογισμού 30,1 εκατ. ευρώ. Ο σχετικός διαγωνισμός πραγματοποιείται από την Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ για λογαριασμό του Υπουργείου Υγείας και το έργο πρέπει να παραδοθεί σε 24 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης. Σκοπός του έργου είναι η ισότιμη πρόσβαση όλων των κατοίκων της χώρας, και ειδικότερα όσων ζουν σε νησιωτικές και απομακρυσμένες αγροτικές και ορεινές δυσπρόσιτες περιοχές, σε υπηρεσίες υγείας υψηλού επιπέδου που διαθέτει το ΕΣΥ. Εξίσου σημαντικός σκοπός είναι η κάλυψη των αναγκών του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού για την πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου συνεχιζόμενη εκπαίδευση, καθώς και η πρόσβαση σε πηγές έγκυρης πληροφόρησης και γνώσεις παράλληλα με την άσκηση των καθηκόντων του και ανεξάρτητα από το σημείο στο οποίο υπηρετεί. Με την υλοποίηση του έργου θα επιτευχθούν: Η δυνατότητα παροχής άμεσων υπηρεσιών συμβουλευτικής και διάγνωσης από έμπειρους εξειδικευμένους γιατρούς για επείγοντα και μη περιστατικά. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος της απόστασης.  Η μείωση των άσκοπων μετακινήσεων προς τα μεγάλα αστικά κέντρα για την παροχή υπηρεσιών υγείας. Η υιοθέτηση νέων μεθόδων πρόσβασης στη δευτεροβάθμια φροντίδα υγεί-

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

ας, μειώνοντας δραστικά τον φόρτο σε εξωτερικά ιατρεία και μονάδες ΤΕΠ περιφερειακών και μεγάλων νοσοκομείων. Η ανάπτυξη ουσιαστικής δικτύωσης των δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Η ανάπτυξη της εξ αποστάσεως ψυχιατρικής και της γενικότερης παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Η ανάπτυξη δυναμικών πολιτικών πρόληψης και προαγωγής της υγείας. Η παροχή συνεχιζόμενης κατάρτισης και εκπαίδευσης στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που υπηρετεί στην περιφέρεια σε συνεργασία με ακαδημαϊκούς και επιστημονικούς φορείς από την Ελλάδα (πανεπιστημιακές ιατρικές σχολές), αλλά και το εξωτερικό.

Το υφιστάμενο σύστημα Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η χρήση της τηλεϊατρικής στην Ελλάδα, και ειδικότερα σε νησιωτικές και απομακρυσμένες αγροτικές και ορεινές δυσπρόσιτες περιοχές, αποτελεί επιβεβλημένη ρεαλιστική προσέγγιση για να επιτευχθεί η επιταγή του Συντάγματος για ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών σε υπηρεσίες υγείας, ανεξαρτήτως του τόπου διαμονής τους. Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, άρχισαν οι πρώτες πιλοτικές εφαρμογές συστημάτων τηλεϊατρικής. Είτε στο πλαίσιο ερευνητικών έργων είτε ως έργα επίδειξης, υλοποιήθηκαν περισσότερες από 15 παρεμβάσεις με αποσπασματικό κυρίως χαρακτήρα, χωρίς συνέχεια και με πενιχρά αποτελέσματα, παρά τις ενδεχομένως άριστες προθέσεις όσων πίστεψαν στην εφαρμογή συστημάτων τηλεϊατρικής.

Οι τεχνολογικές αδυναμίες του παρελθόντος, οι χαμηλής ποιότητας γραμμές διασύνδεσης, η αδυναμία τηλεξέτασης σε πραγματικό χρόνο, η ύπαρξη μόνο ενός σημείου αναφοράς (όπου όταν αυτό βρισκόταν εκτός λειτουργίας, διακοπτόταν και η λειτουργία του συστήματος) και σίγουρα ο ανθρώπινος παράγοντας, που δεν επένδυσε ποτέ όσο έπρεπε στην ένταξη εφαρμογών τηλεϊατρικής στην καθημερινή λειτουργία των υπηρεσιών υγείας, ήταν οι κοινοί λόγοι αποτυχίας των εγχειρημάτων αυτών. Το 2011 ξεκίνησε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί ουσιαστικά το θέμα, λαμβάνοντας υπόψη: α) τα αίτια των αστοχιών του παρελθόντος, β) σχετικές μελέτες του Υπουργείου Υγείας για την ανάπτυξη της τηλεϊατρικής στην Ελλάδα και γ) την προσέγγιση ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού, ο οποίος περιλάμβανε όχι μόνο μια τεχνολογική εφαρμογή ή το τηλεπικοινωνιακό υπόβαθρο, αλλά ένα συνολικό λειτουργικό πλαίσιο, που εξειδίκευε παραμέτρους κανονιστικού πλαισίου, θεσμικής κάλυψης, διαδικασιών και εξασφάλισης της σωστής καθημερινής λειτουργίας ενός ολοκληρωμένου δικτύου τηλεϊατρικής. Στο παραπάνω πλαίσιο, η 2η ΥΠΕ Πειραιώς και Νήσων Αιγαίου, με χρηματοδότηση από το Ε.Π. «ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΓΚΛΙΣΗ» 2007-2013, υλοποίησε το έργο «ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ, ΤΜΗΜΑ 2ης ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΚΑΙ ΝΗΣΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ» («ΕΔΙΤ», όπως είναι

η συντομογραφία του), το οποίο ήδη λειτουργεί παραγωγικά από τις αρχές του 2016, έχοντας υλοποιήσει μέχρι σήμερα περισσότερα από 10.000 ραντεβού τηλεϊατρικής σε 10 διαφορετικές ειδικότητες με τη συνεργασία 200 πιστοποιημένων γιατρών και νοσηλευτών του ΕΣΥ. Υπό ολοκλήρωση είναι το ΕΔΙΤ-ΙΙ, το οποίο επεκτείνει την υλοποίηση του υφιστάμενου δικτύου σε όλα τα κατοικήσιμα νησιά του Αιγαίου (αρμοδιότητας 2ης ΥΠΕ), προσθέτοντας: 2 6 νέους ΣΤΙΑ, καλύπτοντας ακόμα και πολύ μικρά κατοικήσιμα νησιά, όπως η Ψέριμος, η Θύμαινα και η Ηρακλειά.  Νέο ΣΤΙΣ, στο Κέντρο Αεροδιακομιδών ΕΚΑΒ Ελευσίνας.  Επέκταση της χρήσης του ΕΔΙΤ σε 90 ασθενείς με χρόνια νοσήματα που έχουν ανάγκη κατ’ οίκον υποστήριξη. Α ναβάθμιση του πλαισίου ασφάλειας λειτουργίας του ΕΔΙΤ, στο πλαίσιο εφαρμογής του GDPR. Α ναβάθμιση και βελτίωση του λογισμικού τηλεϊατρικής με πρόσθεση νέων ιατρικών οργάνων.  Αναβάθμιση του Helpdesk του ΕΔΙΤ στη 2η ΥΠΕ με νέο εξοπλισμό.

Σε υπογραφή σύμβασης είναι δε το ΕΔΙΤΙΙΙ, για επέκταση σε μικρά νησιά του Ν. Αττικής, προσθέτοντας:  7 νέους μεγάλους και 2 μικρούς ΣΤΙΑ, καλύπτοντας ακόμα και πολύ μικρά κατοικήσιμα νησιά της Περιφέρειας, όπως τα Αντικύθηρα και το Αγκίστρι.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Ο σχετικός διαγωνισμός πραγματοποιείται από την Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ για λογαριασμό του Υπουργείου Υγείας και το έργο πρέπει να παραδοθεί σε 24 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης.

4 νέους φορητούς σταθμούς ΣΤΙΑ στα ΤΕΠ μεγάλων νοσοκομείων κορμού, προκειμένου να ενισχυθεί η κάλυψη επειγόντων περιστατικών, κι ένας ακόμη ΣΤΙΣ στο Πολυϊατρείο της Αστυνομίας. Τ ο πρώτο εκπαιδευτικό κέντρο ΕΔΙΤ για το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό στο Κέντρο Υγείας Πειραιά.  Επέκταση της χρήσης του ΕΔΙΤ σε 80 ασθενείς με χρόνια νοσήματα που έχουν ανάγκη κατ’ οίκον υποστήριξη. Α ναβάθμιση του Κέντρου Δεδομένων του ΕΔΙΤ, προκειμένου να αντεπεξέλθει στις νέες, αυξημένες ανάγκες των επεκτάσεων.

Σήμερα, το Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής (ΕΔΙΤ) περιλαμβάνει: 6 6 Σταθμούς Τηλεϊατρικής Ιατρού Ασθενούς (ΣΤΙΑ), οι οποίοι καλύπτουν Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας και Πολυδύναμα Περιφερειακά Ιατρεία. Πρόκειται για τον φυσικό χώρο που υποδέχεται τον ασθενή και μέσα στον οποίο γίνεται η εξέταση, παρουσία του θεράποντος ιατρού. Οι ΣΤΙΑ είναι εγκατεστημένοι στις απομακρυσμένες υγειονομικές μονάδες της χώρας, συνήθως Κέντρα Υγείας, Πολυδύναμα Περιφερειακά Ιατρεία και μικρότερες μονάδες υγείας. 2 1 Σταθμούς Τηλεϊατρικής Ιατρού Συμβούλου (ΣΤΙΣ), οι οποίοι είναι εγκατεστημένοι σε 12 νοσοκομεία της 2ης ΥΠΕ και στο ΕΚΑΒ, ενώ εγκαταστάθηκε και ένας Σταθμός στο Νοσοκομείο Παπαγεωργίου στη Θεσσαλονίκη. Ο ΣΤΙΣ αποτελεί το άλλο άκρο μιας συνόδου τηλεϊατρικής. Διαθέτει τον απαραίτητο απεικονιστικό εξοπλισμό, προκειμένου να εμφανίζονται στον σύμβουλο ιατρό τα δεδομένα, οι ζωτικές ενδείξεις και η εικόνα του εξεταζόμενου. Διαμορφώνεται όπως και ένας ΣΤΙΑ, με τη διαφορά ότι δεν διαθέτει διαγνωστικά, αλλά μόνο απεικονιστικά όργανα. Οι ΣΤΙΣ είναι εγκατεστημένοι σε Περιφερειακά Νοσοκομεία και στα τριτοβάθμια νοσοκομεία της 2ης Υγειονομικής Περιφέρειας στην Αττική. 1 70 Σταθμούς Κατ’ Οίκον Περίθαλψης (ΣΚΟΠ), οι οποίοι βρίσκονται σε νοσηλευόμενους ασθενείς στο σπίτι ή σε δομές κοινωνικής φροντίδας στα όρια της 2ης ΥΠΕ. Οι ΣΚΟΠ εγκαθίστανται στα σπίτια των ασθενών που επιλέγονται προκειμένου να τύχουν άμεσης επικοινωνίας, μέσω του ΕΔΙΤ, με τη Μονάδα Υγείας της περιοχής τους. Το σύστημα κατ’ οίκον μέριμνας

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

και παρακολούθησης διαθέτει χαρακτηριστικά τα οποία το καθιστούν κατάλληλο για λειτουργία στα σπίτια των ασθενών ή σε συνεργασία με μονάδες κοινωνικής φροντίδας σε τοπικό επίπεδο. 1 Εκπαιδευτικό Κέντρο στο Κέντρο Υγείας Πειραιά. Το Εκπαιδευτικό Κέντρο περιλαμβάνει εκτεταμένη λειτουργικότητα όλων των μονάδων ΕΔΙΤ (ΣΤΙΑ, ΣΤΙΣ και ΣΚΟΠ), προκειμένου να εκπαιδευτούν οι χρήστες του συστήματος, δηλαδή το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό που υπηρετεί στις μονάδες του ΕΣΥ, οι οποίες διαθέτουν υποδομές τηλεϊατρικής. Τ ο Κέντρο Δεδομένων που φιλοξενείται (collocation) στο (υψηλής διαθεσιμότητας) Data Center της ΓΓΠΣΔΔ. Η διασύνδεση των μονάδων ΕΔΙΤ γίνεται μέσω του Δημόσιου Δικτύου Δεδομένων ΣΥΖΕΥΞΙΣ.  Το Κέντρο Υποστήριξης Λειτουργίας (Helpdesk) που φιλοξενείται στη 2η ΥΠΕ.

Οι Σταθμοί Τηλεϊατρικής Ιατρού Ασθενούς (ΣΤΙΑ) διαθέτουν δυνατότητες εξ αποστάσεως επικοινωνίας υψηλής ποιότητας, εποπτικά ιατρικά εργαλεία υψηλής τεχνολογίας, δυνατότητα μετάδοσης τηλεμετρίας (μετρήσεις οργάνων) του ασθενούς και δυνατότητα ενημέρωσης στοιχείων σε εφαρμογές ηλεκτρονικού φακέλου ασθενούς. Η κάθε μονάδα τηλεδιάγνωσης αποτελεί κόμβο του ΕΔΙΤ και περιλαμβάνει ένα ειδικά διαμορφωμένο θάλαμο (αίθουσα), ο οποίος διαθέτει μια κάμερα υψηλής ευκρίνειας και μια παρόμοιας ποιότητας οθόνη, από την οποία ο εξεταζόμενος ασθενής, ο Ιατρός Συνοδός Ασθενούς καθώς και ο Ιατρός Σύμβουλος, μπορούν να βλέπουν ο ένας τον άλλο. Με τον τρόπο αυτό προσομοιώνεται η φυσική παρουσία του Ιατρού Συμβούλου στον χώρο όπου βρίσκεται ο ασθενής. Όλες οι ενδείξεις των εποπτικών οργάνων, τα οποία είναι συνδεδεμένα με τη μονάδα τηλεδιάγνωσης και χρησιμοποιούνται για τις εξετάσεις που διενεργούνται από τον Ιατρό Συνοδό Ασθενούς, είναι διαθέσιμες σε πραγματικό χρόνο στον εξειδικευμένο Ιατρό Σύμβουλο, ο οποίος συμμετέχει από απόσταση στην εξέταση από κάποιο κεντρικό νοσοκομείο, χρησιμοποιώντας έναν Σταθμό Τηλεϊατρικής Ιατρού Συμβούλου (ΣΤΙΣ). Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο εξεταζόμενος ασθενής, ο Ιατρός Συνοδός Ασθενούς, καθώς και ο Ιατρός Σύμβουλος, έχουν άμεση επικοινωνία, χωρίς παρεμ-

βολές ή καθυστερήσεις στον χρονισμό εικόνας και ήχου. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του συστήματος είναι το υψηλής ευκρίνειας σύστημα εικονικής συνάντησης, που προσομοιώνει την εμπειρία της συμμετοχής σε μια συνάντηση «πρόσωπο με πρόσωπο», ανεξάρτητα από τη γεωγραφική θέση του συνομιλητή. Επιπρόσθετα του ήχου και της εικόνας, μεταφέρονται δεδομένα από διάφορες συσκευές που είναι ενσωματωμένες στο σύστημα τηλεϊατρικής, όπως θερμόμετρο, πιεσόμετρο, οξύμετρο, στηθοσκόπιο, ωτοσκόπιο, οφθαλμοσκόπιο, δερματοσκόπιο, καρδιογράφος κ.λπ., τα οποία χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των διαφόρων οργάνων του εξεταζομένου. Το σύστημα προσφέρει τη δυνατότητα για πολλαπλούς ιατρικούς ελέγχους και άμεση απόκριση από τον Ιατρό Σύμβουλο με βάση την κλινική εικόνα του εξεταζομένου. Με τον τρόπο αυτό παρέχονται αποτελεσματικές ιατρικές συμβουλές στους γιατρούς των απομακρυσμένων Μονάδων Υγείας (Κέντρα Υγείας, Πολυδύναμα Περιφερειακά Ιατρεία κ.λπ.).

 3.000 Συστήματα Κατ’ Οίκον Παρακολούθησης (ΣΚΟΠ) με άμεση διασύνδεση με το ΕΔΙΤ και αντίστοιχο λογισμικό.  Διαγνωστικός Ιατρικός Εξοπλισμός για τους ΣΤΙΑ και τα εκπαιδευτικά κέντρα. 3 νέα περιφερειακά Κέντρα Ελέγχου (Helpdesk), καθώς και ένα (1) Κέντρο Παρακολούθησης και Ελέγχου στο Υπουργείο Υγείας (Command & Control Centre). Λ ογισμικό Τηλεϊατρικής (Κεντρική Υποδομή-ΣΤΙΑ, ΣΤΙΣ, Ταμπλέτες ΣΤΙΣ-Τ και υπηρεσίες παραμετροποιήσεων αυτής σύμφωνα με τις μελέτες εφαρμογής).

Το νέο έργο Αντικείμενο του νέου έργου είναι η ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ (ΕΔΙΤ) στις: 1η, 3η, 4η, 5η, 6η και 7η ΥΠΕ. Δηλαδή η ανάπτυξη ενός συστήματος επιπρόσθετα του υφιστάμενου και σε άμεση διασύνδεση μαζί του (καθώς και η αναβάθμιση του υφιστάμενου στη 2η ΥΠΕ ως προς την προμήθεια επιπλέον περιφερειακού εξοπλισμού και συνδρομητικών υπηρεσιών). Αντικείμενο του έργου είναι η επέκταση του υπάρχοντος Εθνικού Δικτύου με την ανάπτυξη ενός συστήματος το οποίο θα αποτελείται από:  305 νέους Σταθμούς Τηλεϊατρικής Ιατρού Ασθενούς (ΣΤΙΑ), που θα εγκατασταθούν σε συγκεκριμένες Υγειονομικές Δομές σε όλη τη χώρα. 3 5 νέους Σταθμούς Τηλεϊατρικής Ιατρού Συμβούλου (ΣΤΙΣ), που θα εγκατασταθούν σε συγκεκριμένες Υγειονομικές Δομές. 5 00 ταμπλέτες γιατρών για την υποστήριξη των λειτουργιών ΣΤΙΣ-Τ.  5 Εκπαιδευτικούς Σταθμούς Τηλεϊατρικής που θα ενσωματώνουν λειτουργίες ΣΤΙΣ και ΣΤΙΑ, θα χρησιμοποιηθούν ως Εκπαιδευτικά Κέντρα για τους νέους χρήστες του συστήματος και θα εγκατασταθούν στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία της χώρας.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Οι 4 βασικές υπηρεσίες

ε βάση τη μέχρι τώρα λειτουργία του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής, καθώς και επιπρόσθετες επιχειρησιακές ανάγκες, που εντοπίστηκαν στην πορεία λειτουργίας του, έχουν ενσωματωθεί και παρέχονται σήμερα από το ΕΔΙΤ μια σειρά υπηρεσιών προς τους πολίτες και το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό που υπηρετεί στις μονάδες υγείας του ΕΣΥ.

1. Τηλεδιάγνωση Περιλαμβάνει τηλεσυμβουλευτική και τηλεϊατρική για επείγοντα περιστατικά. Η τηλεσυμβουλευτική αφορά στη χρήση του δικτύου τηλεϊατρικής σε περιπτώσεις στις οποίες απαιτείται μιια δεύτερη, πιο εξειδικευμένη, ιατρική γνώμη, χωρίς όμως να έχει τον χαρακτήρα του κατεπείγοντος. Αποτελεί, με βάση τα διεθνή δεδομένα, την πιο τακτική και μαζική χρήση ενός συστήματος τηλεϊατρικής. Για να είναι επιτυχημένη η εφαρμογή απαιτείται από το σύστημα να είναι σε θέση να προσφέρει ευκολία στη χρήση και την πρόσβαση, καθώς και να δημιουργεί υψηλό αίσθημα εμπιστοσύνης στους ασθενείς που το χρησιμοποιούν. Περιπτώσεις κατά τις οποίες ενδείκνυται η χρήση της τηλεσυμβουλευτικής είναι: Σ υστηματική παρακολούθηση ασθενών με χρόνιες παθήσεις Δ ιαγνώσεις ασθενειών οι οποίες δεν εμπίπτουν στη διαδικασία του επείγοντος, αλλά για τις οποίες απαιτείται εξειδικευμένη δεύτερη γνώμη Π αρακολούθηση ασθενών σε μετεγχειρητική φάση

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

Π ρογραμματισμένοι έλεγχοι υγείας  Εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης (δευτεροβάθμια πρόληψη) Η τηλεϊατρική σε περιπτώσεις επειγόντων περιστατικών αφορά στην έγκαιρη και άμεση προνοσοκομειακή περίθαλψη, κατόπιν απόφασης του γιατρού ο οποίος διαχειρίζεται το περιστατικό (όπως λ.χ. τα καρδιακά επεισόδια), και συμβάλλει στην ουσιαστική μείωση της θνησιμότητας και στη βελτίωση της πορείας του ασθενούς. Η τηλεϊατρική για επείγοντα περιστατικά αποτελεί το 39,8% της ζήτησης υπηρεσιών τηλεϊατρικής. Η εφαρμογή της έχει βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας ασθενών κατά 23%. Περιπτώσεις κατά τις οποίες ενδείκνυται η χρήση της τηλεϊατρικής είναι: Κ αρδιακά επεισόδια  Ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο (έγκαιρη και σωστή διάγνωση για χορήγηση ενεργοποιητή του πλασμινογόνου εντός 3 ωρών από το περιστατικό)  Υποστήριξη σε ακραία περιστατικά (π.χ. σεισμό) Χ ειρουργικές ασθένειες και φροντίδα τραυμάτων Α σθένειες ορθοπαιδικού χαρακτήρα

Στο πλαίσιο της τηλεϊατρικής, διενεργούνται και συνεδρίες τηλεψυχιατρικής, οι οποίες αφορούν στην επικοινωνία για θεραπευτικούς σκοπούς ή για την ανταλλαγή γνωματεύσεων μεταξύ ειδικών γιατρών, μεταξύ ειδικού γιατρού και υποστηρικτικού προσωπικού άλλων ειδικοτήτων (κοινωνικών λειτουργών κ.λπ.), μεταξύ ειδικών γιατρών

και ασθενών ή, τέλος, σε περιπτώσεις κατά τις οποίες πρέπει να γίνουν εποπτείες. Οι τηλεσυνεδριάσεις είτε είναι υποστηρικτικές είτε είναι ο μόνος τρόπος επικοινωνίας. Πολύ σημαντικές κρίνονται οι εξ αποστάσεως επείγουσες αξιολογήσεις, ως η μόνη εναλλακτική λύση για περιπτώσεις κατά τις οποίες εμφανίζονται τάσεις αυτοκτονίας, ανθρωποκτονίας, οξείες ψυχώσεις κ.λπ. ή υπάρχουν ανάγκες για ιατροδικαστική τηλεψυχιατρική, εποπτείες ειδικευόμεενων ψυχιάτρων, καθώς και παιδοψυχιατρική και οικογενειακή συμβουλευτική σε απομακρυσμένες περιοχές.

2. Κατ’ οίκον μέριμνα και παρακολούθηση Με δεδομένη την ανάγκη ιδιαίτερης φροντίδας ασθενών με χρόνιες παθήσεις ή κινητικά προβλήματα, τα οποία δεν τους επιτρέπουν την εύκολη πρόσβαση στις κατά τόπους μονάδες υγείας, έχει αναπτυχθεί μέσω του ΕΔΙΤ, και θα ενισχυθεί με νέα σημεία, η λειτουργία συστήματος κατ’ οίκον μέριμνας και παρακολούθησης. Η συγκεκριμένη λειτουργία δίνει τη δυνατότητα στις οικίες μονάδες υγείας να έχουν άμεση και συστηματική παρακολούθηση των ασθενών αυτών (κατ’ οίκον νοσηλευομένων), ενώ, επιπρόσθετα, θα μπορούν κατά περίπτωση να ζητούν τη συνδρομή και να συμβουλεύονται ειδικούς γιατρούς από τις μονάδες ΣΤΙΣ, οι οποίοι θα έχουν επίσης δυνατότητα απομακρυσμένης πρόσβασης και επικοινωνίας με τους εν λόγω ασθενείς. Περιπτώσεις κατά τις οποίες ενδείκνυται η χρήση της κατ’ οίκον μέριμνας είναι:  Ασθενείς με χρόνιες παθήσεις εκφυλιστικού ή μη χαρακτήρα. Α σθενείς με βαρύ ιατρικό ιστορικό, με ανάγκη συνεχούς παρακολούθησης και με αδυναμία ή δυσκολία πρόσβασης στη Μονάδα Υγείας της περιοχής τους.  Μικρά Περιφερειακά Ιατρεία με ανάγκη υποστήριξης από μεγαλύτερες Μονάδες Υγείας. Α σθενείς με ανάγκη συνεχούς ιατρικής παρακολούθησης. Α σθενείς ή ηλικιωμένοι με περιορισμένη δυνατότητα πρόσβασης σε υγειονομική φροντίδα λόγω απόστασης του τόπου διαμονής ή κινητικών προβλημάτων. Το σύστημα κατ’ οίκον μέριμνας και παρακολούθησης (ΣΚΟΠ) περιλαμβάνει τις ακόλουθες λειτουργίες:  Άμεση και αποτελεσματική παροχή υγειονομικής υποστήριξης. Ε ξασφάλιση της ασφάλειας και του α-

πορρήτου της επικοινωνίας ανάμεσα στον ασθενή και το υγειονομικό προσωπικό της μονάδας υγείας. Δ υνατότητα επικοινωνίας με διαφορετικούς τρόπους, όπως βιντεοδιάσκεψη στο πλαίσιο τακτικού ή έκτακτου ιατρικού ραντεβού, ημερολόγια ενεργειών (λ.χ. εξετάσεων, μετρήσεων πίεσης, ζαχάρου κ.λπ.), ερωτηματολόγια αξιολόγησης υγειονομικής κατάστασης, ανταλλαγή μηνυμάτων κ.λπ. Π ρόσβαση από οποιαδήποτε πιστοποιημένη μονάδα υγείας (ΣΤΙΑ, ΣΤΙΣ) με βάση τις σχετικές εξουσιοδοτήσεις.  Δυνατότητα παροχής εξατομικευμένης ιατρικής πληροφόρησης για τον κάθε ασθενή στους οικείους του και στους υπεύθυνους για τη φροντίδα του, στην κατεύθυνση της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την πρόληψη.  Διασύνδεση με όργανα ιατρικών μετρήσεων προσαρμοσμένα στις ανάγκες κάθε ασθενούς για την εξυπηρέτηση βασικών αναγκών (βασικοί καρδιακοί δείκτες, οξυγόνο, ζάχαρο κ.λπ.).

Από το 2016 μέχρι σήμερα, λειτουργεί Δίκτυο Τηλεϊατρικής από τη 2η ΥΠΕ Πειραιώς και νήσων Αιγαίου.

3. Τηλεκπαίδευση Αφορά στην εκπαίδευση και κατάρτιση του ιατρικού, νοσηλευτικού και διοικητικού προσωπικού των υγειονομικών μονάδων με τη χρήση του συστήματος που θα προμηθευτεί η Αναθέτουσα Αρχή. Περιπτώσεις κατά τις οποίες ενδείκνυται η χρήση της τηλεκπαίδευσης είναι: Χ ρήση από την ακαδημαϊκή κοινότητα (πανεπιστημιακά ιδρύματα, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας κ.λπ.). Ά μεση ενημέρωση σε επείγουσες περιπτώσεις, κατά τις οποίες απαιτείται η λήψη συγκεκριμένων μέτρων (πανδημικά φαινόμενα κ.λπ.).

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Ε κπαίδευση και κατάρτιση προσωπικού υγειονομικών μονάδων σε επιστημονικά ή διοικητικά θέματα. Ε νημέρωση και ευαισθητοποίηση ασθενών ειδικών κατηγοριών.  Εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης μέσω ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης (πρωτοβάθμια πρόληψη).

Βασικά χαρακτηριστικά της τηλεκπαίδευσης και λειτουργίες οι οποίες υποστηρίζονται είναι:  Η δυνατότητα «σύγχρονης» εκπαίδευσης (synchronous e-learning), χωρίς να αποκλείεται η δυνατότητα χρήσης του συστήματος και για «ασύγχρονη» (asynchronous) εκπαίδευση. Η δυνατότητα διασύνδεσης πολλαπλών σημείων για εκπαιδευτικές τηλεδιασκέψεις, καθώς και η δυνατότητα αποστολής streaming video σε άλλα σημεία, τα οποία θα αποτελούν τα σημεία της τηλεδιάσκεψης (Σταθμοί ΣΤΙΑ, ΣΤΙΣ όλων των τύπων).  Η δυνατότητα διασύνδεσης του συστήματος με αίθουσα χειρουργείου ή με κάποιο επιστημονικό συνέδριο, για την αναμετάδοση (brοadcasting) με στόχο τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση των απομακρυσμένων επαγγελματιών υγείας (η διασύνδεση αυτή υλοποιείται από την κεντρική υποδομή του ΕΔΙΤ). Η δυνατότητα διασύνδεσης με σύστημα

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

υποβοήθησης λήψης κλινικών αποφάσεων προκειμένου να λειτουργεί ως πηγή αναφοράς στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.  Η δυνατότητα εύκολου διαμοιρασμού περιεχομένου σε όλους τους συμμετέχοντες.  Η δυνατότητα καταγραφής της εκπαιδευτικής διαδικασίας και η διάθεσή της σε τυποποιημένα κανάλια διάθεσης εκπαιδευτικού περιεχομένου, όπως λ.χ. Apple iTunesU, Coursera, udemy κ.λπ.  Η δυνατότητα διασύνδεσης του συστήματος με αίθουσα χειρουργείου ή με κάποιο επιστημονικό συνέδριο, για την αναμετάδοση (brοadcasting) με στόχο τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση των απομακρυσμένων επαγγελματιών υγείας. Η διασύνδεση αυτή δεν αποτελεί αντικείμενο του παρόντος έργου. Η δυνατότητα εφαρμογής λύσεως αναγνώρισης φωνής (speech to text) για την ελληνική και αγγλική γλώσσα και καταγραφής ερωτημάτων για τη δημιουργία αρχείου ερωτοαπαντήσεων (Q and A sessions) στο πλαίσιο των μαθημάτων.

4. Τηλεδιάσκεψη Η πρόσφατη υγειονομική κρίση κατέδειξε τη σημασία της χρήσης συστημάτων τηλεδιάσκεψης και τηλεσυνεργασίας, ιδιαίτερα στον τομέα της υγείας. Οι απαιτήσεις λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας επιβάλλουν τη χρήση όλων των διαθέσιμων τεχνολογικών πόρων για τη διεξαγωγή ενημερώσεων και τον συντονισμό σε πραγματικό χρόνο, πρόσωπο με πρόσωπο, με στόχο την άμεση επικοινωνία και συνεργασία με συναδέλφους και συνεργάτες σε στιγμές κατά τις οποίες υπάρχει ανάγκη να ληφθούν άμεσα κρίσιμες αποφάσεις. Η υφιστάμενη υποδομή του ΕΔΙΤ δύναται να λειτουργεί και ως υπηρεσία τηλεδιάσκεψης, η οποία βοηθάει στην ολοκλήρωση της επικοινωνίας ανάμεσα στις υγειονομικές μονάδες της χώρας. Ειδικότερα:  Η εφαρμογή τηλεϊατρικής ενσωματώνει τη διαδικασία προγραμματισμού και διαθεσιμότητας συστήματος τηλεδιάσκεψης για διοικητικούς (ή εκπαιδευτικούς σκοπούς) ανά σημείο ΣΤΙΣ/ΣΤΙΑ. Υ ποστηρίζει τη δυνατότητα κεντρικού προγραμματισμού τηλεδιασκέψεων με έως 100 σημεία ΣΤΙΣ/ΣΤΙΑ ταυτόχρονης συμμετοχής ανά διάσκεψη. Π ροσφέρει τη δυνατότητα ταυτόχρονης διασύνδεσης με έως 5 διαφορετικά εξωτερικά (εκτός ΕΔΙΤ) συστήματα τηλεδιάσκεψης.•••

Αποτελεσµατικά εργαλεία δουλειάς για τους επαγγελµατίες της ασφάλισης

Ασφάλιση. « » Από το A ... Πολύπλευρη ενηµέρωση από την αγορά Ανάλυση των εξελίξεων και τάσεων στον ασφαλιστικό κλάδο Εξειδικευµένο, πρωτότυπο και αποκλειστικό περιεχόµενο

www.ethosmedia.eu

info@ethosmedia.eu

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Σε πρώτο πλάνο η ψυχική υγεία

Άνθηση γνωρίζουν οι συσκευές παρακολούθησης του άγχους Η επιδείνωση του στρες λόγω πανδημίας επιταχύνει τις εξελίξεις

της Μαρίας Αλιμπέρτη

ολλοί αγχωμένοι εργασιομανείς είναι σήμερα «σκλάβοι» του ρολογιού τους, εκτιμώντας πως δεν υπάρχουν αρκετές ώρες μέσα στην ημέρα για να κάνουν όσα επιθυμούν. Συσκευές υψηλής τεχνολογίας μπορούν πλέον όχι μόνο να καταγράψουν, αλλά και να προβλέψουν πότε πρόκειται να αγχωθούμε πολύ. Κάτι τέτοιο περιγράφει συσκευή για την παρακολούθηση των επιπέδων άγχους σε μια σκηνή με τον μεγιστάνα της τεχνολογίας στην ταινία “Don’t Look Up”. Δεν είναι όμως εικόνα από το μέλλον, γιατί κυκλοφορεί ήδη συσκευή για τον έλεγχο του άγχους, παρακολουθώντας τα επίπεδα κορτιζόλης ενός ατόμου, την κύρια ορμόνη του στρες. Τα υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης σχετίζονται με προβλήματα συγκέντρωσης,

αύξησης του βάρους, αϋπνίας και με καρδιακές παθήσεις. Η εφαρμογή ανιχνεύει την «ηλεκτροδερμική δραστηριότητα», η οποία εξαρτάται από την κατάσταση των ιδρωτοποιών αδένων μας, με μια μικρή διαφορά που αντανακλά μια αλλαγή στη συναισθηματική μας κατάσταση. Στη συνέχεια, ένας αλγόριθμος αναλύει τα δεδομένα και ειδοποιεί τον χρήστη μέσω μιας ανεπαίσθητης δόνησης για να τον προειδοποιήσει ότι μπορεί να χρειαστεί να χαλαρώσει. Μία ακόμη συσκευή όχι μόνο προειδοποιεί για τις στρεσογόνες στιγμές, αλλά μπορεί και να ανακουφίσει από το άγχος φορώντας τη στον καρπό. Σχεδιασμένη από νευροεπιστήμονες και γιατρούς, σύμφωνα με το cnn.com, φορητή συσκευή στέλνει καταπραϋντικές δονήσεις στο σώμα, αγγίζοντας τις φυσικές αποκρίσεις του νευ-

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

ρικού συστήματος, στέλνοντας το μήνυμα στον εγκέφαλο ότι μπορεί να χαλαρώσει. Μάλιστα εκτιμάται ότι ηρεμεί τον οργανισμό όπως μια αγκαλιά, ώστε να μεταβεί στη διαδικασία της χαλάρωσης. Και αυτό είναι μόνο ένα από τα χιλιάδες νέα προϊόντα υγείας που παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο CES στο Λας Βέγκας, το οποίο έλαβε χώρα στις αρχές Ιανουαρίου, δίνοντας μια γεύση από το μέλλον στην τεχνολογία υγείας. Παρόμοια προϊόντα υγείας έχει κυκλοφορήσει και η εταιρεία ηλεκτρονικών Philips, που επίσης παρακολουθεί τον καρδιακό ρυθμό, τη θερμοκρασία, τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα και τον ρυθμό αναπνοής. Όσοι επισκέφθηκαν την έκθεση μιλούν για μια επανάσταση στον τομέα της υγείας, καθώς αποτελεί τη νέα τάση που ακολουθείται από εκατομμύρια ανθρώπων οι οποίοι θέτουν το σώμα τους υπό ψηφιακή παρακολούθηση. Η ψηφιακή μετάβαση είναι απότοκη μιας ανάγκης, καθώς το παρατεταμένο άγχος είναι γνωστό ότι έχει αρνητικό αντίκτυπο στον ανθρώπινο οργανισμό. Ως εκ τούτου, η δυνατότητα παρακολούθησης των επιπέδων άγχους σε βολικά wearables ή άλλες φορητές συσκευές μπορεί να είναι πολύ σημαντική. Εκτιμάται ότι οι συσκευές διασφαλίζουν ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός στην εξέλιξη για τη βελτιστοποίηση της ζωής των ανθρώπων. Η πρόοδος αφορά τον τρόπο ύπνου, την παραγωγική απόδοση και την αίσθηση της ζωής χωρίς τις ενδεχόμενες παρενέργειες της κατάποσης ουσιών.

Η σημασία εντοπισμού του άγχους Αξιοσημείωτο είναι το άρθρο ερευνητών του Τμήματος Μηχανολογίας του πανεπιστημίου Yuan Ze και του Τμήματος Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Brunel University του Λονδίνου. Στην έρευνα παρουσιάζονται μηχανισμοί του πόνου και του στρες, η συσχέτιση μεταξύ τους, η αξιολόγησή τους, καθώς και οι συσκευές ανίχνευσης. Η ύπαρξη ενός επίμονου προβλήματος πόνου οδηγεί στην ανάπτυξη άγχους, που είναι επίσης δύσκολο να εντοπιστεί ή να αντιμετωπιστεί. Ένα άτομο που υποφέρει είτε από πόνο είτε από άγχος μπορεί να καταλήξει σε έναν φαύλο κύκλο ανατροφοδοτούμενο και από τα δύο. Ευτυχώς, με πολλαπλά φυσιολογικά σήματα που συλλέγονται από φορητούς αισθη-

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Η ύπαρξη ενός επίμονου προβλήματος πόνου οδηγεί στην ανάπτυξη άγχους, που είναι επίσης δύσκολο να εντοπιστεί ή να αντιμετωπιστεί.

τήρες, υπάρχει ελπίδα για την ανίχνευσή του, ώστε να αναζητηθεί τουλάχιστον μια θεραπεία στο αρχικό στάδιο. Τα διαθέσιμα φυσιολογικά σήματα για την ανίχνευση του στρες σε φορητούς αισθητήρες είναι η καρδιακή δραστηριότητα, η εγκεφαλική δραστηριότητα, η μυϊκή δραστηριότητα, η ηλεκτροδερμική δραστηριότητα, η αναπνευστική λειτουργία, ο παλμός όγκου αίματος, η θερμοκρασία του δέρματος. Επιπλέον, οι φορητοί αισθητήρες μπορούν να λειτουργούν με πολλαπλά εξαρτήματα (π.χ. μονάδες επικοινωνίας, CPU, προηγμένους αλγόριθμους κ.λπ.) για την παρακολούθηση της υγείας και την ανίχνευση χρόνιων ασθενειών.

Μια ματιά στο μέλλον Κατά την προηγούμενη χρονιά, εμφανίστηκε ένας αυξανόμενος αριθμός φορητών συσκευών που παρακολουθούν το άγχος. Ακόμη και πριν από την πανδημία Covid-19, η πλειονότητα των Αμερικανών ανέφεραν ότι βίωναν άγχος κατά τη διάρκεια της ημέρας και σχεδόν οι μισοί δήλωναν ότι ένιωθαν πως «ανησυχούν» για πολλά ζητήματα. Η ανάγκη παρακολούθησής του έγινε επιτακτική, καθώς η πανδημία Covid-19 επιδείνωσε τα επίπεδα του στρες. Ορισμένοι ηγέτες στον χώρο της τεχνολογίας υγείας, συμπεριλαμβανομένων των Garmin, Whoop, Samsung Health και Oura, έχουν χρησιμοποιήσει στο παρελθόν δεδομένα καρδιακών παλμών για την παρακολούθηση των επιπέδων του στρες.

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

Η ανάπτυξη των συσκευών νέας τεχνολογίας για την παρακολούθηση του άγχους έγινε πρόδηλη στην κορυφαία προαναφερόμενη έκθεση τεχνολογίας CES, με περισσότερους από 2.300 εκθέτες, περιλαμβανομένων και νεοφυών επιχειρήσεων που λανσάρουν καινοτόμα προϊόντα στην ψηφιακή υγεία, την τεχνητή νοημοσύνη κ.ά., κατά την οποία παρουσιάστηκαν πολλές ανάλογες συσκευές. Μάλιστα, θεωρήθηκε ότι πρόκειται για μια κομβική περίοδο στην ανθρώπινη ιστορία, καθώς δισεκατομμύρια ανθρώπων αγωνίζονται να ξεπεράσουν το άγχος και το στρες οποιουδήποτε είδους μεσούσης της πανδημίας. Τέτοια προϊόντα είναι και οι μάσκες, που παρουσιάστηκαν στο φετινό συνέδριο, με τεχνολογία της Hapbee, η οποία αναπτύσσεται εδώ και 15 χρόνια και διαθέτει πάνω από 16 αμερικανικές και 47 διεθνείς πατέντες. Οι συγκεκριμένες συσκευές μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην εργασία, στον ύπνο, αλλά και για χαλάρωση. Η Hapbee είναι «μια φορητή πλατφόρμα ευεξίας, που αναπαράγει τη μαγνητική υπογραφή συστατικών όπως η καφεΐνη, η THC, η CBD, η νικοτίνη, η μελατονίνη και άλλες μέσω ασφαλών, εξαιρετικά χαμηλών μαγνητικών συχνοτήτων» ανέφερε η εταιρεία σε ανακοίνωσή της. Πρόκειται για μια καινοτόμο τεχνολογία, η οποία αναπαράγει αυτές τις συχνότητες στον εγκέφαλο, δίνοντας στο σώμα την ίδια εμπειρία. Με τον τρόπο αυτό υπόσχεται καλύτερο ύπνο, μεγαλύτερη συγκέντρωση και ανάκτηση του πόνου χωρίς

τις παρενέργειες των χημικών ουσιών, των χαπιών, των τσιγάρων ή των αναλωσίμων. Ακόμη, ήδη έχει δοκιμαστεί το Fitbit Sense, το πρώτο wearable που θα παρακολουθεί το στρες μέσω της ηλεκτροδερμικής δραστηριότητας. Υγειονομικοί οργανισμοί όπως το Brigham and Women’s Hospital και το Cedars-Sinai έχουν χρησιμοποιήσει το Fitbit για την παρακολούθηση της απλής δραστηριότητας σε ορισμένους πληθυσμούς, γνωρίζοντας ότι οι καθημερινές μετρήσεις βημάτων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χάραξη της μετεγχειρητικής ανάκαμψης, ακόμη και της ψυχικής κατάστασης κάποιου. Από τον Δεκέμβριο του 2020 κυκλοφόρησε μια άλλη συσκευή που παρακολουθεί το στρες μέσω του καρδιακού παλμού, η οποία τυλίγεται γύρω από το πίσω μέρος του κεφαλιού και δονείται αθόρυβα πίσω από τα αυτιά. Με τον τρόπο αυτό καταπραΰνει τον χρήστη και προάγει τον καλύτερο ύπνο. Η συχνότητα δόνησης σχεδιάστηκε για να διεγείρει τις νευρικές απολήξεις στο δέρμα, να ενεργοποιεί τον οπίσθιο νησιωτικό φλοιό του εγκεφάλου και να ανακουφίζει από το στρες. Η Oura Health Oy κυκλοφόρησε μια συσκευή με εξατομικευμένες πληροφορίες και βραβευμένο σχέδιο. Η συσκευή τυλίγεται γύρω από το δάχτυλό σας. Η συγκεκριμένη συσκευή κάνει τις ακριβείς πληροφορίες υγείας προσωπικές και προσβάσιμες για όλους.

Οικονομικοί ορίζοντες Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της Future Market Insights, η αγορά συσκευών παρακολούθησης στρες πρόκειται να γνωρίσει θετική ανάπτυξη κατά τη δεκαετία 2021-2031. Οι παγκόσμιες συσκευές παρακολούθησης του στρες παρουσιάζουν ζήτηση κάθε χρόνο, καθώς το άγχος γίνεται όλο και πιο εμφανές. Το 2022, ο τομέας των wearables ή body computing για την υγεία και τον αθλητισμό θα αντιπροσωπεύει περισσότερα από 14.000 εκατ. δολ., όπως προβλέπει η Consumer Technology Association (CTA), η οποία διοργανώνει το CES. Αυτός ο αριθμός δολαρίων είναι υπερδιπλάσιος από εκείνον που είχε εκτιμηθεί για το 2018. Εκτιμάται πως η παγκόσμια αγορά ευεξίας αξίζει τώρα 4,2 τρισ. δολάρια. Πολλά από αυτά οφείλονται στην πανδημία Covid-19, η οποία ώθησε τα συστήματα υγείας να στραφούν από την προσωπική στην εικονική φροντίδα, συμπεριλαμβανομένων των πλατφορμών τηλεϋγείας και

των ψηφιακών εργαλείων υγείας, όπως είναι οι εφαρμογές mHealth, οι έξυπνες συσκευές και οι φορητές συσκευές. Τα συστήματα υγείας ψάχνουν για νέες πλατφόρμες για την παροχή φροντίδας στο σπίτι και τη σύνδεση με ασθενείς κατά παραγγελία. Ασφαλιστές αλλά και οργανισμοί υγειονομικής περίθαλψης δίνουν προσοχή σε αυτές τις συσκευές, οδηγούμενοι από ένα κύμα ενδιαφέροντος για εργαλεία και τεχνολογία που μεταφέρουν την υγειονομική περίθαλψη από το νοσοκομείο και την κλινική προς τα σπίτια και την καθημερινή ζωή των καταναλωτών.

Αύξηση της ζήτησης Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, που πραγματοποιήθηκε στο ITOnline, το 66% των ερωτηθέντων χρησιμοποιούν εφαρμογές για κινητά για να διαχειριστούν την υγεία τους. Επίσης, διαπιστώθηκε πως το 79% των ερωτηθέντων ήταν πρόθυμοι να διαχειριστούν την υγεία τους μέσω φορητών συσκευών. Ο αριθμός των συσκευών αυτών αναμένεται να αυξηθεί, καθώς ο FDA ενθαρρύνει την ανάπτυξη και χρήση εφαρμογών για κινητά τηλέφωνα αλλά και κατεξοχήν συσκευών παρακολούθησης άγχους. Στόχος είναι η βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης και η παροχή πολύτιμων πληροφοριών υγείας στους επαγγελματίες υγείας. Η αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης άγχους είναι πιθανό να αυξήσει τις πωλήσεις συσκευών παρακολούθησης του άγχους. Μερικοί από τους πιο συνηθισμένους στρεσογόνους παράγοντες, όπως είναι τα χρήματα, η εργασία και οι οικογενειακές ευθύνες, δεν αλλάζουν ποτέ. Ωστόσο, το 2020, εμφανίστηκαν αρκετοί νέοι παράγοντες-«διεκδικητές» της θέσης των κλασικών στρεσογόνων παραγόντων, μεταξύ των οποίων η πανδημία του Covid-19, η αμφιλεγόμενη πολιτική ατμόσφαιρα και άλλοι. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία, το 2020, περίπου το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού ανέφερε ότι αισθάνεται άγχος ή θυμό. Περίπου οκτώ στους δέκα Αμερικανούς ανέφεραν ότι ο κορωνοϊός έχει προκαλέσει στρες. Ακόμη και προ πανδημίας είχε υπολογιστεί πως το άγχος προκαλεί ζημίες 300 δισ. δολ. στην οικονομία των ΗΠΑ κάθε χρόνο. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2015 από το Ιατρικό Κέντρο Langone του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, πάνω από το 50% των χρηστών smartphone στις Η-

Τα συστήματα υγείας να στραφούν από την προσωπική στην εικονική φροντίδα, περιλαμβανομένων και των πλατφορμών τηλεϋγείας και των ψηφιακών εργαλείων υγείας.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Το 2022 θα είναι έτος καινοτομίας και διείσδυσης της τεχνολογίας στον τομέα της υγείας.

νωμένες Πολιτείες έχουν πραγματοποιήσει λήψη εφαρμογών που σχετίζονται με την υγεία στις συσκευές τους. Το άγχος επηρεάζει την παραγωγικότητα στον εργασιακό χώρο και οδηγεί σε αύξηση των ασθενειών και των πολύωρων διακοπών. Το άγχος όχι μόνο μπορεί να προκαλέσει χάος στον επαγγελματικό κόσμο, αλλά και να επηρεάσει την προσωπική ζωή των ανθρώπων καθώς και τη συνολική σωματική και ψυχική υγεία. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Ινστιτούτο για το Στρες, εκτιμάται ότι η βιομηχανία των ΗΠΑ ξοδεύει περισσότερα από 300 δισ. δολ. ετησίως λόγω απουσιών, κύκλου εργασιών και μειωμένης παραγωγικότητας, ιατρικών, νομικών και ασφαλιστικών δαπανών που οφείλονται στο εργασιακό άγχος. Το άγχος κοστίζει στις επιχειρήσεις περίπου 125 έως 190 δισ. δολ. σε παροχές υγείας.

Προοπτικές των συσκευών παρακολούθησης άγχους Το 2022 θα είναι έτος καινοτομίας και διείσδυσης της τεχνολογίας στον τομέα της υγείας, σύμφωνα με τους ειδικούς. Οι εγχώριες εκκινήσεις ιατρικών συσκευών, η διαγνωστική έρευνα και η ψηφιακή φροντίδα που χρησιμοποιούν IoT συσκευές που μπορούν να εντοπίσουν ακριβώς ποιες πληροφορίες είναι χρήσιμες και να τις εκμεταλλευτούν κατάλληλα θα επιτρέψουν αυτήν τη διείσδυση. Ήδη η υγειονομική κρίση έχει ωθήσει πολλούς οργανισμούς υγειονομικής περίθαλψης στο να «λανσάρουν» ή να επεκτείνουν υπηρεσίες ψυχικής ή συμπεριφορικής υγείας που παρέχονται μέσω εικονικής φροντίδας. Η πανδημία Covid ήταν ένα σπουδαίο «πείραμα» για αρκετές ψηφιακές καινοτομίες υγείας. Ήδη έχει προκαλέσει αντίστοιχη αύξηση σε προϊόντα απευθείας στον καταναλωτή, συμπεριλαμβανομένων

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

φορητών συσκευών που μετρούν το άγχος και την κατάθλιψη, εφαρμογές mHealth που συνδέουν τους χρήστες με τη φροντίδα παρόχων, υποστήριξη από ομότιμους και άλλους πόρους, ακόμη και φορητές συσκευές που προσφέρουν ασκήσεις αυτοβοήθειας μέσω AR και VR ή διέγερσης νεύρων. Η παροχή υγειονομικής περίθαλψης πρόκειται να σημειώσει περαιτέρω αλλαγές φέτος, στον απόηχο της παρατεταμένης πανδημίας Covid-19. Τομείς όπως είναι η υγειονομική περίθαλψη στο σπίτι, ο έλεγχος της ψυχικής υγείας και η χρήση τεχνολογιών, όπως είναι η τηλεϊατρική, η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική στην παροχή υγειονομικής περίθαλψης, θα αποκτήσουν μεγαλύτερη δυναμική. Η ψηφιακή υγεία θα αξιοποιηθεί για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας, ιδιαίτερα των γυναικών. Κατά τη διάρκεια της Covid-19, σημειώθηκε σχεδόν 80% αύξηση στην κατανάλωση ψηφιακών υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης, εξηγεί στο Fortune της Ινδίας ο διευθύνων σύμβουλος της Apollo Telehealth, Vikram Thaploo, της μονάδας του ομίλου νοσοκομείων Apollo. «Αυτές οι τεχνολογίες έχουν επιταχύνει την ψηφιακή υγεία, την απομακρυσμένη παρακολούθηση ασθενών και τα έγκαιρα κλινικά πρωτόκολλα. Επίσης, τα επόμενα χρόνια, ψηφιακές εφαρμογές υγείας και θεραπευτικές φορητές συσκευές προσωπικής υγείας και AI, NLP (επεξεργασία νευρικής γλώσσας), αυτοματοποίηση διεργασιών ρομποτικής ή RPA με δυνατότητα πρόσβασης σε επιταχυντές διαδικασιών στην κλινική πρόβλεψη, τον λειτουργικό μετασχηματισμό και τη βελτίωση της συμμόρφωσης, θα οδηγήσουν και θα διαμορφώσουν περαιτέρω το μέλλον της υγειονομικής περίθαλψης» σημειώνει χαρακτηριστικά. Η τηλεϊατρική, η τεχνητή νοημοσύνη (AI), οι ιατρικές συσκευές και τα ηλεκτρονικά

αρχεία υγείας αναδιαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν οι δομές υγείας, οι επαγγελματίες υγείας και οι ασθενείς αναφορικά με την ανταλλαγή δεδομένων, τον σχεδιασμό μιας θεραπείας και τα συνολικά αποτελέσματα στην πορεία της υγείας των ασθενών. Το επόμενο έτος, θα δούμε περισσότερη δράση στα μεγάλα δεδομένα, την τε-

χνητή νοημοσύνη και τις τεχνολογίες πρόβλεψης ασθενειών που βασίζονται στη μηχανική μάθηση. Με τη δημοτικότητα τέτοιων τεχνολογιών παρακολούθησης της υγείας οι επιτυχημένοι προγραμματιστές πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα προϊόντα τους συνεχίζουν να εξελίσσονται για να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τα πρότυπα των καταναλωτών.

Μελέτη για τις φορητές συσκευές ανίχνευσης άγχους

ι φορητές συσκευές μπορούν να ανιχνεύσουν το άγχος των ανθρώπων, σύμφωνα με νέα έρευνα του Washington State University, ανοίγοντας πιθανές νέες παρεμβάσεις για άτομα με εθισμούς. Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο JMIR Formative Research, καταγράφοντας ότι τα φορητά βραχιολάκια μετρούν τις φυσιολογικές αποκρίσεις στο στρες σε πραγματικές καταστάσεις, παρέχοντας μια πιθανή μέθοδο στήριξης σε ανθρώπους που επιθυμούν να μην ξανακυλήσουν σε παλιές κακές συνήθειες. Το άγχος είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους λόγους που άνθρωποι με τη διαταραχή του αλκοολισμού υποτροπιάζουν και αρχίζουν να ξαναπίνουν, δήλωσε ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Ανθρώπινης Ανάπτυξης του WSU και αντίστοιχος συγγραφέας της μελέτης, Michael Cleveland. «Λάβαμε μετρήσεις σε αυτά τα βραχιολάκια που έχουν την ίδια αντιστοιχία για να τονίσουμε ό,τι είχαν βρει προηγούμενες έρευνες και εργαστηριακές έρευνες. Οι συμμετέχοντες δεν ήταν δεμένοι σε ένα μεγάλο μηχάνημα σε ένα εργαστήριο: αυτά ήταν αποτελέσματα πραγματικού κόσμου, που παρέχουν σημαντικές και έγκαιρες πληροφορίες». Τα άτομα που συμμετείχαν στη μελέτη φορούσαν τα βραχιολάκια όλη την ημέρα και απαντούσαν σε ερωτήσεις έρευνας στο τηλέφωνό τους τέσσερις φορές την ημέρα. Η έρευνα ρώτησε σχετικά με τα συναισθήματα καθώς και την επιθυμία για αλκοόλ και τον αριθμό των αλκοολούχων ποτών που καταναλώθηκαν. Επίσης, θα μπορούσαν να πατήσουν ένα κουμπί στη συσκευή όταν ένιωθαν να αυξάνεται το άγχος. «Τα αποτελέσματα της έρευνας ταίριαξαν πολύ καλά με τα φυσιολογικά δεδομένα που λάβαμε α-

πό τα βραχιολάκια –αρκετά για να μας δώσουν τη σιγουριά ότι οι συσκευές είναι αποτελεσματικές στη μέτρηση του στρες σε πραγματικό χρόνο» εξήγησαν οι ερευνητές. Ο «πειραματισμός» σε πραγματικό χρόνο θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές βελτιώσεις, βοηθώντας τους ανθρώπους να αποφύγουν τις υποτροπές, επειδή επιτρέπει την περαιτέρω τεχνολογική ανάπτυξη για τη δημιουργία νέων παρεμβάσεων όταν χρειάζεται. «Εργαζόμαστε πάνω σε μια πρόταση για τη δημιουργία μιας εφαρμογής για κινητά που θα συνδέει τη συσκευή καρπού με το τηλέφωνο κάποιου. Όταν η συσκευή του καρπού ανιχνεύσει το στρες, θα ενεργοποιείται το τηλέφωνο» αποσαφήνισε ο επικεφαλής της έρευνας. Η συσκευή θα μπορούσε να προγραμματιστεί ώστε να ανάβει με ειδοποιήσεις ή να εκκινήσει μια εφαρμογή που θέτει ερωτήσεις, για να βοηθήσει τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν μια αγχωτική κατάσταση.

Η ομάδα εργάζεται ακόμη σε έναν τρόπο σύνδεσης των συσκευών με μια εφαρμογή μουσικής, ώστε να μπορεί να επιλέξει αυτόματα ένα τραγούδι για αναπαραγωγή όταν εντοπιστεί άγχος. Ακόμη και η απλή αναγνώριση του άγχους μπορεί να περιορίσει τον αντίκτυπο μιας αγχωτικής κατάστασης, σύμφωνα με τον ερευνητή. «Πολλοί ερωτηθέντες στη μελέτη είπαν ότι ένιωθαν καλύτερα απλώς πατώντας το κουμπί στο βραχιολάκι για να σημειώσουν το επίπεδο του άγχους τους». Όπως τα σύγχρονα έξυπνα ρολόγια, οι συσκευές μετρούν τον καρδιακό ρυθμό, αλλά με μεγαλύτερη αξιοπιστία. Οι ερευνητικές συσκευές ανιχνεύουν ακόμη αλλαγές στη δραστηριότητα των ιδρωτοποιών αδένων, στη θερμοκρασία του σώματος και στην αγωγιμότητα του δέρματος, με όλους τους τρόπους με τους οποίους το σώμα μας ανταποκρίνεται στο στρες.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Βασικοί κατασκευαστές και προμηθευτές της αγοράς συσκευών παρακολούθησης του στρες Στην έκθεση έρευνας Stress Tracking Devices, που εξετάζει τις συνολικές προοπτικές ανάπτυξης των παγκόσμιων και περιφερειακών αγορών με συστηματικό και σε βάθος τρόπο, αναφέρονται οι βασικοί «παίκτες» της αγοράς των συσκευών. Μερικοί από τους βασικούς «παίκτες»:

Προοπτικές ζήτησης στην Ευρώπη Η εργασιακή πίεση, εκτός από την πανδημική, είναι κοινή σε όλη την Ευρώπη. Ο αναποτελεσματικός έλεγχος της εργασίας μεταξύ των ανθρώπων είναι η κύρια πηγή πίεσης. Επίσης, η αρνητική γεωπολιτική κατάσταση στην Ευρώπη απειλεί ψυχολογικά, εξαιτίας των ζητημάτων ασφάλειας και σταθερότητας. Στη γηραιά ήπειρο, σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ, σχεδόν 83 εκατομμύρια του ευρωπαϊκού ενήλικου πληθυσμού πλήττονται από ψυχικές διαταραχές κάθε χρόνο. Μάλιστα, το ποσοστό των γυναικών είναι υψηλότερο από αυτό των ανδρών. Αυτό σημαίνει υψηλή ζήτηση για συσκευές παρακολούθησης του άγχους στην αγορά και ενσωμάτωση της τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης σε δοκιμαστικές λύσεις για τη βελτίωση της λειτουργικότητας.

Πώς επηρεάζει την ψυχική υγεία η παραλλαγή Όμικρον

ε τη γρήγορη εξάπλωση της παραλλαγής Όμικρον, το ψυχικό στρες χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Καθώς τα κρούσματα του νέου στελέχους αυξάνονται, φαίνεται ότι η εξ αποστάσεως εργασία θα συνεχιστεί μέχρι το 2022, πιθανώς για τους πρώτους τρεις μήνες. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ενισχύσουμε τη φροντίδα της ψυχικής μας υγείας, καθώς η περισσότερη απομόνωση θα οδηγήσει σε περισσότερα προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη, στρες και άγχος. Η ψυχική υγεία είναι ένας από τους πιο παραμελημένους τομείς υγείας παγκοσμίως, αλλά η πανδημία την έχει

επιδεινώσει περαιτέρω. Αρκετές μελέτες έχουν τεκμηριώσει αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας. Σήμερα, σχεδόν 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν με ψυχική διαταραχή και σε χώρες χαμηλού εισοδήματος περισσότερο από το 75% των ατόμων με διαταραχή δεν λαμβάνουν θεραπεία, σύμφωνα με τον δρα Prakriti Poddar, Managing Trustee στο ινδικό ίδρυμα Poddar Foundation. Ήδη η κυβέρνηση της Ινδίας έχει εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές ώστε οι δομές για την Covid-19 να παρέχουν και ψυχιατρική στήριξη. Η ψυχική υγεία απαιτεί μια διατομεακή και ολοκληρωμένη προσέγγιση.

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

O ura Health Oy W hoop N euroSky G armin Ltd F itbit Inc. A pple Inc. S amsung P ebble Technology Corp. G oogle Inc. X iaomi Technology Co Ltd  J awbone and Nike

Βασικές κατηγορίες των συσκευών είναι: Β ασικές φορητές συσκευές S mart φορητές συσκευές

«Παίκτες» συσκευών καρδιοπνευμονικής δοκιμής άγχους: A ltus Capital Partners  I nc. (MGC Diagnostics Corp./Medisoft) S unTech Medical

Πώς επηρεάζει το επίπεδο του στρες την καρδιά

ο χρόνιο ψυχολογικό στρες, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, μπορεί να είναι εξίσου σημαντικό –ενδεχομένως πιο σημαντικό– για την υγεία της καρδιάς σας από τους «παραδοσιακούς» παράγοντες καρδιακού κινδύνου. Στην πραγματικότητα, σε άτομα με λιγότερο υγιείς καρδιές, το ψυχικό στρες υπερισχύει του σωματικού στρες ως πιθανός επιταχυντής θανατηφόρων και μη θανατηφόρων καρδιακών προσβολών και άλλων καρδιαγγειακών συμβάντων, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση. Νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο στο JAMA, αξιολόγησε την πορεία της υγείας 918 ασθενών που έχουν υποκείμενη, αλλά σταθερή, καρδιακή νόσο. Στόχος ήταν να διερευνηθεί πώς α-

B ecton D ickinson and Company (CareFusion Corp.) G E Healthcare H ill-Rom  I nc. (Welch Allyn C OSMED S chiller AG N ihon Kohden Corporation Σ υστήματα OSI P hilips Healthcare V yaire Medical

Ανάλυση αγοράς συσκευών καρδιοπνευμονικής δοκιμής άγχους κατά τύπο: Ο θόνες καρδιοπνευμονικής άσκησης (CPET/CPEx) Ο θόνες παλμικά οξύμετρα  Υ πολογιστική τομογραφία εκπομπής ενός φωτονίου (SPECT ή SPET) Π ιεσόμετρα  Οθόνες ηλεκτροκαρδιογραφίας καταπόνησης (ΗΚΓ)

Πώς μετρούν το άγχος Η πλειονότητα των φορητών συσκευών παρακολουθούν το άγχος μέσω της καρδιάς, δηλαδή χρησιμοποιούν οθόνες καρδιακών παλμών, οι οποίες προσφέρουν ανατροφοδότηση 24/7 στους bpm (χτύπους ανά λεπτό). Πρόσφατα, οι κατασκευαστές φορητών συσκευών ανέπτυξαν άλλους τύπους μέτρησης της δραστηριότητας του καρδιακού

ντιδρούσε το σώμα τους στο σωματικό και ψυχικό στρες. Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε τυποποιημένα τεστ σωματικού και ψυχικού στρες για να διαπιστωθεί αν η καρδιά τους εμφάνισε ισχαιμία του μυοκαρδίου –μια σημαντικά μειωμένη ροή αίματος στους μύες της καρδιάς, που μπορεί να είναι το έναυσμα για καρδιαγγειακά συμβάντα– κατά τη διάρκεια μίας ή και των δύο μορφών στρες. Στη συνέχεια, οι ερευνητές τούς παρακολούθησαν για τέσσερα έως εννέα χρόνια. Μεταξύ των συμμετεχόντων στη μελέτη που εμφάνισαν ισχαιμία κατά τη διάρκεια μίας ή και των δύο δοκιμών, αυτή η ανεπιθύμητη αντίδραση στο ψυχικό στρες είχε σημαντικά μεγαλύτερο αντίκτυ-

ρυθμού, που μπορούν να «ξεκλειδώσουν» πρόσθετες πληροφορίες για την υγεία και τη φυσική κατάσταση. Πρόκειται για τη μεταβλητότητα καρδιακού ρυθμού ή HRV, η οποία σχετίζεται με τη μέτρηση του χρονικού διαστήματος μεταξύ των καρδιακών παλμών. Σε αντίθεση με τη μέτρηση του καρδιακού παλμού, που σχετίζεται με τον μέσο αριθμό καρδιακών παλμών ανά λεπτό, αυτές οι μετρήσεις μεταβλητότητας του καρδιακού ρυθμού εστιάζονται περισσότερο στις μικρές διακυμάνσεις της καρδιάς. Οι διακυμάνσεις επηρεάζονται από την ηλικία, τη θέση του σώματος, την ώρα της ημέρας και την τρέχουσα κατάσταση της υγείας, αλλά είναι πολύ σημαντικό ότι οι συναισθηματικές, σωματικές και ψυχικές εμπειρίες μπορούν να επηρεάσουν τη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού. Η υψηλή μεταβλητότητα καρδιακού ρυθμού συνήθως θεωρείται καλή. Μια χαμηλή μέτρηση HRV συνήθως συνδέεται με άγχος. Ο διαβήτης, οι καρδιακές παθήσεις και η χοληστερόλη είναι ιατρικά ζητήματα που συνήθως συνδέονται με χαμηλή μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού. Ωστόσο, αυτή η μέτρηση, από μόνη της, δεν είναι αρκετή για να σας πει αν είστε αγχωμένοι ή όχι. Σύμφωνα με τους ειδικούς, χρειάζεται μεγάλη και εξειδικευμένη τεχνογνωσία στα μαθηματικά, την επεξεργασία σήματος, την αναγνώριση μοτίβων και τον προγραμματισμό για να διασφαλιστούν πολύτιμες χρήσιμες πληροφορίες. •••

πο στις καρδιές και τις ζωές των ασθενών από το σωματικό στρες. Ήταν πιο πιθανό να υποστούν μη θανατηφόρο καρδιακό επεισόδιο ή να πεθάνουν από καρδιαγγειακή νόσο τα επόμενα χρόνια.

Σχεδόν 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν με ψυχική διαταραχή, και σε χώρες χαμηλού εισοδήματος περισσότερο από το 75% των ατόμων με διαταραχή δεν λαμβάνουν θεραπεία.

ΓΊΝΕΤΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΈΣ!

Αλλάξτε την ελληνική αγορά Υγείας! Εγγραφείτε τώρα στο Ph.B (Pharma & Health Business)! ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

E-MAIL

ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ/ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΝΟΜΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ*

ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ*

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘ. ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ*

ΑΦΜ

ΔΟΥ

E-MAIL ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΤΙΜΟΛΟΓΙΟΥ*

ΤΚ

ΧΩΡΑ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ (ΟΔΟΣ, ΑΡΙΘΜΟΣ) ΠΟΛΗ/ΠΕΡΙΟΧΗ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή)

*ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ & ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

ΕΤΗΣΙΑ: 50€

ΕΤΗΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ: 30€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

ΚΥΠΡΟΣ: 0€

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ: 90€

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή)

ΕΤΗΣΙΑ: 10€

(Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α)

Το Ph.B καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά! ΤΡΟΠΟΙ ΠΛΗΡΩΜΗΣ ΜE TΡΑΠΕΖΙΚΗ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ: Αρ. Λογαριασμού 089/470271-92 / ΙΒΑΝ: GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192 ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: Αρ. Λογαριασμού 5028-041137-461/ ΙΒΑΝ: GR51 0172 0280 0050 2804 1137 461 Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρείας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το ονοματεπώνυμό σας στο καταθετήριο ή την επωνυμία της εταιρείας σε περίπτωση εταιρικής συνδρομής. Για την κατοχύρωση της συνδρομής σας, παρακαλείσθε όπως αποστείλετε το αποδεικτικό κατάθεσης στο e-mail: boura.l@ethosmedia.eu.

ΕΠΙΤΑΓΗ

Υπεύθυνη συνδρομών: Λωρέττα Μπούρα, 210 998 4902, 694-5749854, boura.l@ethosmedia.eu Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA Α.Ε., Λυσικράτους 64, 176 74 Καλλιθέα Αποδέχομαι πως τα προσωπικά μου στοιχεία θα τηρηθούν από την ethosMEDIA μόνο για τις ανάγκες αποστολής του περιοδικού Ph.B, στο οποίο είμαι συνδρομητής. Η έντυπη έκδοση αποστέλλεται μέσω συνεργαζόμενης εταιρείας διανομής Τύπου. Η ψηφιακή έκδοση του περιοδικού, σε μορφή e-book, αποστέλλεται στο e-mail που ορίστηκε στη φόρμα συνδρομής. Σε περίπτωση που έχετε ερωτήσεις σχετικά με την προστασία των δεδομένων σας και τα δικαιώματά σας, μπορείτε να επικοινωνήσετε με την κ. Γαλάτεια Μπασέα, στο τηλ. 210 998 4919, στο e-mail: bassea.g@ethosmedia.eu ή εγγράφως στην ταχυδρομική διεύθυνση: Λυσικράτους 64, 176 74 Καλλιθέα.

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

Η ελληνική αγορά υγείας

με ένα κλικ!

visit us ethosmedia.eu Email: info@ethosmedia.eu T: 210 9984950

ISSN: 2241-0961

035

# ΙΑΝ-ΦΕΒ 2 0 1 6

// ##070 035 //Ιανουάριος-Φεβρουάριος Ιανουάριος-Φεβρουάριος2022 2016

/ #035 / Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016

0 37 50

## ΙI ΑAΝN--ΦΦΕΕΒΒ 22 00 12 62

ΠΡΟΦΙΛ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο πιο καλός ο διοικητής Θ. Πλεύρης: Πώς θα αλλάξουμε το ΕΣΥ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΡΟΦΙΛ

ΑΡΘΡΟ Πασχάλης Αποστολίδης Ο πιο καλός ο διοικητής

www.virus.com.gr ISSN: 2241-0961

Αφιέρωµα

Εµβόλια Εµβόλια Αφιέρωµα

Αφιέρωμα

Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη