διαβητικούς θα αναπτύξει νεφροπάθεια 54 Ρεπορτάζ «Στο Δικό μας Χέρι» η διαχείριση του σακχαρώδους διαβήτη 56 Άρθρο Η γρίπη και ο ασθενής με σακχαρώδη διαβήτη
60 Ρεπορτάζ Η άσκηση μπορεί να προστατεύει από τον διαβήτη τύπου 2 64 Ρεπορτάζ Ανάγκη να αναβαθμιστεί ο ρόλος του φαρμακείου 66 Ρεπορτάζ Ποιο είναι το τρωτό σημείο της Πολιτικής Υγείας στη χώρα μας 68 MedTech Conference Η ιατρική τεχνολογία μετά την πανδημία 78 Ρεπορτάζ «Πνευμόνων Υγεία»: Το πρόγραμμα που σώζει ζωές
πορείες για ένα
ΕΣΥ. Και μάλιστα με συμμετοχή τόσο δεξιών όσο και
συνδικαλιστών –για διαφορετικούς λόγους, φυσικά, ο καθένας. Οι πρώτοι αντέδρασαν για τους γνωστούς κρατικιστικούς λόγους, ενώ οι δεύτεροι γιατί με το νομοσχέδιο πλήττονται τα συμφέροντα των ιδιωτών γιατρών, που είναι η κύρια μάζα των ψηφοφόρων στους ιατρικούς συλλόγους, στους οποίους κυρίαρχη δύναμη είναι η ΝΔ. Τα πυρά της αντιπολίτευσης και των συνδικαλιστών αφορούσαν κυρίως 2 ρυθμίσεις: Τη δυνατότητα που δίνεται για πρόσληψη γιατρών μερικής απασχόλησης.
Οι γιατροί του ΕΣΥ αποκτούν δικαίωμα άσκησης και ιδιωτικού έργου.
Επί της ουσίας, πρόκειται για μια κακότεχνη προσπάθεια της κυβέρνησης
να δώσει διέξοδο στους νοσοκομειακούς γιατρούς να αυξήσουν το εισόδημά
τους με νόμιμο τρόπο. Ας μην κρυβόμαστε όμως πίσω από το δάχτυλό μας. Χρόνια τώρα, το δημόσιο σύστημα υγείας έχει «ιδιωτικοποιηθεί» εκ των έσω. Αρκετοί γιατροί χειρουργικών ειδικοτήτων ζητούν ή δέχονται αμοιβή από τους ασθενείς, με συνέπεια, πρακτικά, να ασκούν ιδιωτικό έργο εντός των κρατικών νοσοκομείων. Η ουσία είναι ότι το νομοσχέδιο είναι… «εκτός θέματος»! Όλες οι μελέτες ειδικών έχουν καταλήξει σε ένα κοινό συμπέρασμα: το ΕΣΥ έχει ανάγκη ριζικών αλλαγών σε οργανωτικό, διοικητικό και χρηματοδοτικό επίπεδο. Αλλά ο νέος νόμος δεν κάνει καμία παρέμβαση προς αυτήν την κατεύθυνση. Όλα δείχνουν ότι η όποια κυβέρνηση προκύψει το 2023, είτε το θέλει είτε όχι, θα υποχρεωθεί να ασχοληθεί με τα διαρθρωτικά προβλήματα του συστήματος υγείας. Το ζητούμενο είναι να υπάρξουν δομικές αλλαγές στο ΕΣΥ με ταυτόχρονη ενίσχυσή του σε πόρους (ανθρώπινους και οικονομικούς). Αιμίλιος Νεγκής Υ.Γ.: Έτσι όπως είναι σήμερα, ακόμη κι αν γίνει ενίσχυσή του με χρήματα και προσωπικό, αυτή θα πάει στον βρόντο.
Eμπόδια ορθώνονται στην πρόσβαση των Ευρωπαίων πολιτών σε νέα φάρμακα και σε πρωτοποριακές κλινικές δοκιμές. Οι επενδύσεις σε φαρμακευτική Ε&Α, κλινικές δοκιμές και βιομηχανική παραγωγή μειώνονται σταθερά, σύμφωνα με έρευνα για λογαριασμό της EFPIA. Αναλυτικά, νέα έκθεση που δημοσιεύθηκε πρόσφατα από το γραφείο Charles River Associates, η οποία διενεργήθηκε για λογαριασμό της EFPIA, καταμαρτυρά την πτώση των αριθμών. Ο κώδωνας κρούεται για τα Φαρμακευτικά Προϊόντα Προηγμένης Θεραπείας (ATMPs), τις μηχανικής ιστών γονιδιακές και κυτταρικές θεραπείες που χρησιμοποιούνται για την πρόληψη, αγωγή και θεραπεία σπάνιων ασθενειών, περιλαμβανομένων και κάποιων μορφών καρκίνου, στις οποίες οι ΗΠΑ και η Κίνα κυριαρχούν. Συγκεκριμένα, καταγράφονται: Επενδύσεις σε Ε&Α: Το 2002, οι ΗΠΑ δαπάνησαν 2 δισ. δολ. περισσότερα από
ό,τι η Ευρώπη σε Ε&Α. Σήμερα, αυτό αντιστοιχεί σε ένα ποσό 20 δισ. δολ., μια αύξηση 1.000%. Από τις συνολικές επενδύσεις σε Ε&Α που έχουν γίνει σε ΗΠΑ, Ευρώπη, Κίνα και Ιαπωνία, μόνο το 31% αντιστοιχεί στην Ευρώπη. Αυτό το ποσοστό βαίνει σταθερά μειούμενο από
Από τις συνολικές επενδύσεις σε Ε&Α που έχουν γίνει σε ΗΠΑ, Ευρώπη, Κίνα και Ιαπωνία, μόνο το 31% αντιστοιχεί στην Ευρώπη.
Η έκθεση τονίζει μια σειρά προβληματικών πεδίων και διατυπώνει προτάσεις πολιτικής –που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν σε επίπεδο εθνικών κυβερνήσεων ή ΕΕ– μέσω της αναθεώρησης της εφαρμοζόμενης φαρμακευτικής νομοθεσίας. Η EFPIA προειδοποιεί ότι οι εναλλακτικές που συζητούνται από τους πολιτικούς ιθύνοντες στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής φαρμακευτικής στρατηγικής πόρρω απέχουν από την ουσιαστική αντιμετώπιση των προβληματισμών σχετικά με τη βελτίωση της ελκυστικότητας της Ευρώπης για τις επιστήμες υγείας και την υποστήριξη εταιρειών που έχουν ήδη επενδύσει στην Ευρώπη. Η έκθεση δημοσιεύεται μαζί με μια έρευνα που παρουσιάζει το ευρωπαϊκό αποτύπωμα, έναν διαδραστικό χάρτη που δείχνει λεπτομερώς τις θέσεις όλων των εγκαταστάσεων παραγωγής σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οι συστάσεις για την αντιμετώπιση τομέων ενδιαφέροντος περιλαμβάνουν:
1. Παροχή κινήτρων για την ανάπτυξη κόμβων καινοτομίας πραγματικά παγκόσμιου βεληνεκούς στην ΕΕ Ενόσω η παγκόσμια Ε&Α αναμένεται να αυξηθεί με ρυθμό 4,2% ετησίως για να φθάσει τα 233 δισ. δολ. το 2026, μετακινείται εκτός Ευρώπης. Ενώ παγκοσμίως κορυφαίοι κόμβοι, όπως η Βοστώνη, το Σαν Φρανσίσκο και το Χρυσό Τρίγωνο τού ΗΒ, τυγχάνουν πολύ σημαντικής πολιτικής προσοχής και στρατηγικής χρηματοδότησης, η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση της έρευνας είναι πιο ενιαία, πριμοδοτώντας την ισότητα έναντι της ποιότητας. Οι χώρες με την υψηλότερη ερευνητική δαπάνη στην ΕΕ δεν είναι τα κέντρα καινοτομίας. Αυτή είναι μια αδύναμη στρατηγική: Η ΕΕ θα έπρεπε
να σκεφθεί τη χρηματοδότηση μιας επισκόπησης των υφιστάμενων επιστημών υγείας και βιομηχανικών πολιτικών σε όλα τα κράτη μέλη, προκειμένου να εντοπιστούν οι παράγοντες επιτυχίας και οι ευκαιρίες για αναπαραγωγή του μοντέλου. Αυτήν τη στιγμή, λείπει από το πλαίσιο των πολιτικών μια επικέντρωση σε κόμβους επιστημών ζωής.
2. Ενίσχυση ολοκληρωμένων δυνατοτήτων και χρηματοδότηση της επαναστατικής καινοτομίας Το μερίδιο της Ευρώπης στις αναδυόμενες εταιρείες βιοφαρμακευτικής βρίσκεται σε πτώση την τελευταία δεκαετία. Η τοποθεσία των υφιστάμενων κέντρων Ε&Α είναι αποφασιστικός παράγοντας για την προσέλκυση νέων επενδύσεων. Ενώ οι εταιρείες που αναδύονται στις ΗΠΑ και την Κίνα μπορεί να επενδύσουν στην Ευρώπη καθώς αναπτύσσονται, θα συνεχίσουν να επενδύουν εκεί όπου πρωτοξεκίνησαν. Η συνεισφορά των ανερχόμενων στην παγκόσμια παραγωγή κινεζικών βιοφαρμακευτικών εταιρειών αυξήθηκε τάχιστα, με ρυθμό 456%, μεταξύ του 2016 και του 2021. Η φαρμακευτική στρατηγική της ΕΕ αναγνωρίζει τη σημασία της χρηματοδότησης σε κοινοτικό επίπεδο και των εθνικών σχεδίων για την υποστήριξη των ΜΜΕ, αλλά το θέμα θα έπρεπε να προχωρήσει περισσότερο. Υπάρχουν σημάδια θετικών τάσεων σε κάποια κράτη μέλη: Στη Δανία, για παράδειγμα, υποστηρίχθηκε η ανάπτυξη 200 νέων εταιρειών επιστημών υγείας μεταξύ του 2017 και του 2022 στο συγκρότημα της Ανατολικής Δανίας, επίσης υποστηριζόμενο από το με έδρα τη Βοστώνη «Κέντρο Καινοτομίας της Δανίας», υπό την αιγίδα της κυβέρνησης, και το οποίο
στοχεύει στην επιτάχυνση της συνεργασίας μεταξύ των παρεμφερών συγκροτημάτων. Θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στον εντοπισμό και την υιοθέτηση επιτυχών πρωτοβουλιών στην ευρωπαϊκή φαρμακευτική στρατηγική.
3. Επανασχεδιασμός των πολιτικών των εφοδιαστικών αλυσίδων, με σκοπό την προσέλκυση επενδύσεων σε προηγμένες θεραπείες (ATMP) στην Ευρώπη Οι ATMP (Φαρμακευτικά Προϊόντα Προηγμένης Θεραπείας) είναι οι θεραπείες του μέλλοντος, με 804 βιοθεραπευτικά προϊόντα επόμενης γενιάς (περιλαμβανομένων και των κυτταρικών και γονιδιακών θεραπειών και τεχνολογίας mRNA) εν εξελίξει παγκοσμίως σε περισσότερα από 8.000 νέα φάρμακα. Οι ΗΠΑ κατέχουν το 50% των εγκαταστάσεων παραγωγής ATMP παγκοσμίως. Η Ασία καθίσταται τάχιστα η πιο ανταγωνιστική περιοχή στην προσέλκυση κλινικών δοκιμών σε ATMP (255 το 2021), με την Ευρώπη σε πτώση (89 το 2021). Προκειμένου η Ευρώπη να αρχίσει να ανταγωνίζεται πιο αποτελεσματικά, πρέπει να αναγνωρίσει την πολυπλοκότητα αυτών των νέων τεχνολογιών και να δομήσει το διασυνδεδεμένο οικοσύστημα που απαιτείται για την ανάπτυξή τους. Το γεγονός ότι η Ευρώπη έχει υψηλότατες επιδόσεις στην ακαδημαϊκή έρευνα για τα ATMP –τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα έχουν εκπονήσει και δημοσιεύσει 48.000 περισσότερες μελέτες από ό,τι οι ΗΠΑ το διάστημα 2017-2019 και 20.000 περισσότερες από την Κίνα– δεν μετασχηματίζει την πραγματοποιούμενη σε θεραπείες για τους ασθενείς. Η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης παρεμποδίζεται από μια αποσπασμα-
τική και με στεγανά
προσέγγιση στην εκπόνηση πολιτικών και τις χαμένες ευκαιρίες. Η ΕΕ πρέπει να αναλάβει περισσότερο ενεργό και προορατικό ρόλο στην ενδυνάμωση της μεγέθυνσης των αναδυόμενων συγκροτημάτων ATMP, παρέχοντας υποστήριξη σε ολόκληρο το οικοσύστημα της Ε&Α, παραγωγής και κλινικών δοκιμών.
4. Υποστήριξη της καινοτομίας με την εφαρμογή μηχανισμών πρώιμης προσέγγισης, περιλαμβανομένης και της γένεσης και χρήσης πραγματικών στοιχείων εν τοις πράγμασι Ο παραδοσιακός κύκλος ζωής ανάπτυξης ενός φαρμάκου αλλάζει. Τα φάρμακα πρέπει, όλο και περισσότερο, να κερδίζουν την υπό αίρεση έγκριση, ώστε να φθάνουν στους ασθενείς νωρίτερα και να μπορούν να αποκομίσουν πραγματικά αποδεικτικά από την κλινική πράξη. Οι εταιρικές επενδύσεις σε κλινική έρευνα θα επηρεάζονται όλο και περισσότερο από την κανονιστική ευελιξία και ευκινησία και ένα υποστηρικτικό περιβάλλον κλινικών δοκιμών, το
για τη χωροθέτηση της έρευνάς τους, των κλινικών δοκιμών τους και των παραγωγικών εγκαταστάσεών τους, ιδιαίτερα για νέες τεχνολογίες.
5. Ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού της ΕΕ και υποστήριξη της ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων Χώρες που προσφέρουν αποτελεσματικό ψηφιακό οικοσύστημα αποτελούν ισχυρό πόλο έλξης επενδύσεων από διεθνείς εταιρείες. Οι ΗΠΑ προηγούνται κατά πολύ της Ευρώπης σε ψηφιακή υποδομή και διασυνδεσιμότητα. Παρά το γεγονός ότι πέντε χώρες της ΕΕ κατατάσσονται ανάμεσα στις δέκα κορυφαίες παγκοσμίως στην ψηφιοποίηση, οι κορυφαίοι κόμβοι Ε&Α και παραγωγικών εγκαταστάσεων στην Ευρώπη (σε Γερμανία, Βέλγιο και Ιρλανδία) κατατάσσονται πολύ χαμηλά στην ψηφιακή ανταγωνιστικότητα (19η, 23η και 24η από τις 52, αντίστοιχα). Μια προσπάθεια καθοδηγούμενη από την ΕΕ να αυξήσει τη διασυνδεσιμότητα των κόμβων καινοτομίας, τις δεξιότητες του επιστημονικού προσωπικού σε ψηφιακές τεχνολογίες και να επιταχύνει την ψηφιοποίηση των συστημάτων υγείας θα βοηθήσει στην ενίσχυση της καινοτομίας. Η φαρμακευτική στρατηγική της ΕΕ συμμερίζεται τον στόχο προετοιμασίας για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, αλλά δεν δίνει αρκετή έμφαση στην υποστήριξη των κρατών μελών στον εκσυγχρονισμό της ψηφιακής τους υποδομής, ώστε να υποστηριχθεί η ανάπτυξη και πρόσβαση σε νέα φάρμακα.
6. Ενθάρρυνση της υιοθέτησης πολιτικών αειφόρου διαδικασίας κρατικών προμηθειών και τιμολογήσεων Οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες για νέα φάρμακα κράτησαν εξαιρετικά καλά κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η αυξημένη προσοχή της Ευρώπης στην απασχόληση ατόμων εκτός της επικράτειάς της και στην παραγωγή παλιότερων, γενόσημων φαρμάκων είναι μια στρατηγική που αντιβαίνει στους στόχους της μακροπρόθεσμης βιομηχανικής στρατηγικής της ΕΕ, που, σε συνδυασμό με την έλλειψη αειφόρου αγοράς για καινοτόμα προϊόντα, θα πλήξει τη μελλοντική καινοτομία. Εκτός κι αν ξανασκεφτούμε το περιεχόμενο της προτεινόμενης αναθεώρησης της φαρμακευτικής νομοθεσίας στην ΕΕ.
7. Ανάπτυξη μακροπρόθεσμων ευρωπαϊκών πολιτικών και συνεργασιών
για τη δημιουργία σταθερού πλαισίου, ώστε να έλκονται επενδύσεις στον βιοφαρμακευτικό τομέα Αποφάσεις σχετικά με τις επενδύσεις σε ερευνητικούς και εργοστασιακούς κόμβους είναι μακροπρόθεσμες αποφάσεις, ενόσω οι κλινικές δοκιμές διεξάγονται συχνά επί σειρά ετών. Προκειμένου η Ευρώπη να είναι στρατηγικά αυτόνομη από τον υπόλοιπο κόσμο, απαιτείται ένα σφριγηλό οικοσύστημα Ε&Α. Οι πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνονται σήμερα θα έχουν αντίκτυπο στην ελκυστικότητα της Ευρώπης ως περιοχής επένδυσης σχετικών επενδύσεων για πολλές δεκαετίες. Δεδομένου του μακροπρόθεσμου ορίζοντα των επενδυτικών αποφάσεων, περιοχές που προσφέρουν σταθερό περιβάλλον, σε συνδυασμό με αναπτυσσόμενες αγορές, θα επωφεληθούν από το μειωμένο εικαζόμενο ρίσκο. Μια μακροπρόθεσμη προοπτική απαιτεί να εφαρμοστεί η νέα φαρμακευτική στρατηγική της ΕΕ μέσω μιας μακρόπνοης εταιρικής σχέσης με τη βιομηχανία, με ορατούς και σχετικούς δείκτες, βασικούς δείκτες επιδόσεων, που θα έχουν συνδιαμορφωθεί ώστε να διασφαλιστεί ότι η αναθεωρημένη νομοθεσία θα έχει τον σκοπούμενο αντίκτυπο και θα δίνει τη δυνατότητα βαθμονόμησης της μακροπρόθεσμης ταξινόμησης της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης στην προσέλκυση Ε&Α, κλινικών δοκιμών και παραγωγικών επενδύσεων. Η γενική διευθύντρια της EFPIA, Nathalie Moll, δήλωσε: «Η σημερινή έκθεση θα πρέπει να λειτουργήσει ως αφύπνιση για όλους μας. Δεν θα μπορούσε να είναι πιο σημαντική για τους ασθενείς –και το μέλλον στην ανάπτυξη φαρμάκων στην Ευρώπη– και η Επιτροπή και οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει να συνεργαστούν με τη βιομηχανία προκειμένου να συγκρατήσουν και να αναπτύξουν περαιτέρω τον τομέα εδώ, στην Ευρώπη. Για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει να εστιάσουμε στην υιοθέτηση των βέλτιστων πρακτικών σε ολόκληρο το οικοσύστημα των επιστημών υγείας, προκειμένου να υπάρξει άμιλλα με τις επιτυχίες των πιο φιλόδοξων, παγκοσμίως, κορυφαίων περιοχών στις ΗΠΑ και την Ασία. Ενώ η φιλοδοξία της Επιτροπής να εξισορροπήσει το προσιτό για τα κράτη μέλη και τη μελλοντική καινοτομία είναι σωστή, το τρέχον σκεπτικό σίγουρα θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στη φροντίδα των ασθενών και θα διαβρώσει έτι περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης».•••
Η Gilead Sciences είναι μια πρωτοπόρος εταιρεία βιοτεχνολογίας που ερευνά και αναπτύσσει καινοτόμες θεραπείες σε τομείς που υπάρχουν σημαντικά θεραπευτικά κενά. Ο πρωταρχικός σκοπός μας είναι να βοηθήσουμε τους ανθρώπους που πάσχουν από νόσους απειλητικές για τη ζωή. Το χαρτοφυλάκιο
η διευθύντρια επιστημονικών και ιατρικών θεμάτων της εταιρείας, κ. Σταυρούλα Νταηλάκη Όπως αναφέρει, μέχρι σήμερα, πάνω από 50 μελέτες από ανεξάρτητα εργαστήρια και εθνικές αρχές έχουν επαληθεύσει ότι τα προϊόντα θέρμανσης καπνού, περιλαμβανομένου και του IQOS, διαπιστώνοντας ότι εκθέτουν τους χρήστες σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα επιβλαβών χημικών ουσιών. Στη χώρα μας, η φετινή έρευνα για το κάπνισμα που έκανε η εταιρεία Marc για λογαριασμό της ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ έδειξε ότι το 8% του συνολικού πληθυσμού 21 ετών και άνω χρησιμοποιεί εναλλακτικά προϊόντα κάθε τύπου, ποσοστό που είναι αυξημένο κατά μόλις 2,5% σε σχέση με πέρσι. Όμως, όπως σημειώνει η κ. Νταηλάκη, αυτό που πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα τις υγειονομικές αρχές είναι η μεγάλη έλλειψη ενημέρωσης
επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες, για να μπορέσουν να πάρουν αποφάσεις» τονίζει. Οι μελέτες δείχνουν ότι ένα μεγάλο ποσοστό των χρηστών των εναλλακτικών προϊόντων σταματούν το κάπνισμα και ότι η διπλή χρήση (χρήση εναλλακτικού προϊόντος σε
συνδυασμό με το συμβατικό τσιγάρο) μειώνεται με την πάροδο του χρόνου. Με βάση μεγάλη πρόσφατη δημοσίευση, το ποσοστό των χρηστών του IQOS που συνεχίζουν και το κάπνισμα έχει πτωτική τάση σε βάθος τριετούς παρακολούθησης, φτάνοντας το 23,6% τον τρίτο χρόνο. Όσον αφορά τον μεγάλο φόβο των αρχών διεθνώς ότι τα εναλλακτικά προϊόντα καπνού μπορεί να είναι η πύλη εισόδου των νέων στο κάπνισμα, τα αποτελέσματα μεγάλης μελέτης της Philip Morris International είναι καθησυχαστικά: Μόλις το 0,1% του πληθυσμού που έχει χρησιμοποιήσει αυτά τα προϊόντα έχει κάνει την πρώτη δοκιμή του με το IQOS, δεδομένο που καταδεικνύει ότι δεν εγείρεται ανησυχία για πιθανή διείσδυσή του σε μη καπνιστές και κυρίως εφήβους και νέους. EΡ_Υποστηρίζετε ότι, τα τελευταία 12 χρόνια, η μητρική σας εταιρεία, Philip Morris International, έχει επενδύσει πάνω από 9 δισ. ευρώ στην Έρευνα και την Ανάπτυξη, σχεδιάζοντας και αναπτύσσοντας καλύτερες εναλλακτικές σε σχέση με το τσιγάρο. Μπορείτε να πείτε τι είδους έρευνες έχετε κάνει και τι έχουν δείξει; ΑΠ_Πριν από περισσότερο από μία δεκαετία, η μητρική εταιρεία της ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ, Philip Morris International (PMI), έθεσε ως στόχο να επαναπροσδιορίσει
τον κίνδυνο εμφάνισης των νοσημάτων που σχετίζονται με το κάπνισμα σε σύγκριση με το συμβατικό τσιγάρο. Οι βασικοί μοχλοί για να επιτευχθεί αυτό το όραμα είναι: η Τεχνολογία, επειδή μας επιτρέπει να αναπτύξουμε και να φέρουμε στην αγορά καινοτόμα προϊόντα που είναι αποδεκτά από τους ενήλικους καπνιστές και επιτρέπουν την πλήρη απομάκρυνση από το τσιγάρο, και η Επιστήμη, γιατί μέσω επιστημονικών δεδομένων θα μπορούμε να τεκμηριώσουμε ότι ένα προϊόν είναι στην πραγματικότητα μια λιγότερο επιβλαβής εναλλακτική λύση έναντι του καπνίσματος. Όμως, σε αυτό το σημείο θέλω να θέσω τη βάση της συζήτησής μας. Είναι ξεκάθαρο ότι η καλύτερη επιλογή που μπορεί να κάνει ένας καπνιστής για την υγεία του είναι να διακόψει εντελώς τη χρήση προϊόντων καπνού και νικοτίνης ενώ όσοι δεν καπνίζουν δεν θα πρέπει να ξεκινήσουν ποτέ να κάνουν χρήση τέτοιων προϊόντων. Όμως, πολλοί καπνιστές δεν διακόπτουν. Μέχρι στιγμής, με βάση τα αποτελέσματα της έρευνάς μας, έχουμε αποδείξει ότι τα προϊόντα θέρμανσης καπνού και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα της εταιρείας μας μειώνουν σημαντικά τον σχηματισμό και την έκθεση σε επιβλαβείς χημικές ουσίες, καθώς και τον κίνδυνο ασθενειών που σχετίζονται με το κάπνισμα σε ζωικά μοντέλα. EΡ_Από όσο γνωρίζουμε, συνεχίζετε να κάνετε επιστημονικές έρευνες. Προς ποια κατεύθυνση κινείστε και με ποιον στόχο; ΑΠ_Στόχος μας είναι να αναπτύξουμε ένα χαρτοφυλάκιο εναλλακτικών του καπνίσματος επιλογών που να είναι λιγότερο επιβλαβείς από το τσιγάρο. Για την εταιρεία μας, υπεύθυνη Έρευνα και Ανάπτυξη σημαίνει διασφάλιση της αξιοπιστίας της επιστημονικής μας έρευνας σε ευθυγράμμιση με τα διεθνή πρότυπα, καθώς και της διαφάνειας στις μεθόδους και τα αποτελέσματά μας. Το επόμενο σημαντικό βήμα στην έρευνά μας, και χτίζοντας στην εμπειρία και στις ικανότητες που έχουμε αποκομίσει τα τελευταία δέκα χρόνια, είναι να υλοποιήσουμε ένα σημαντικό ερευνητικό πρόγραμμα με αξιολόγηση βιοδεικτών, μακροχρόνιες κλινικές μελέτες και Real-World Evidence, στοχεύοντας να διερευνήσουμε τόσο το κλινικό όφελος σε ατομικό επίπεδο όσο και το όφελος για τη δημόσια υγεία από τη χρήση των μη καιόμενων προϊόντων μας, πάντα σε σύγκριση με τη συνέχιση του καπνίσματος. EΡ_Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζετε στη
διενέργεια αυτών των μελετών, με δεδομένο το ότι σε πολλές χώρες υπάρχουν φραγμοί στη χρηματοδότηση ερευνητών και ερευνητικών κέντρων από καπνοβιομηχανίες; ΑΠ_Σε αυτήν τη φάση, που έχουμε ξεκινήσει τη διαδικασία για τη διεξαγωγή μακροχρόνιων κλινικών μελετών,
Διευθύντρια Επιστημονικών και Ιατρικών Θεμάτων, ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ
Τα πράγματα έχουν βελτιωθεί τα τελευταία δύο χρόνια και όλο και περισσότερα ερευνητικά κέντρα αποδέχονται να συμμετάσχουν στο κλινικό μας πρόγραμμα, αφήνοντας στην άκρη προκαταλήψεις του παρελθόντος. Όμως αυτό δεν είναι καθολικό. Λαμβάνουμε ακόμα αρνήσεις, εξαιτίας του γεγονότος ότι η χρηματοδότηση της έρευνας γίνεται από την PMI χωρίς να αξιολογηθεί το πρωτόκολλο, η μεθοδολογία και οι προδιαγραφές της έρευνας. Ευελπιστώ ότι, με την πάροδο του χρόνου, όλο και περισσότεροι ερευνητές θα συμβάλουν ώστε να διερευνηθεί διεξοδικά ο ρόλος των εναλλακτικών προϊόντων στη μείωση της βλάβης μακροπρόθεσμα.
EΡ_Ορισμένοι είναι επιφυλακτικοί με τα αποτελέσματα των ερευνών, λέγοντας ότι αυτές έχουν γίνει από εσάς. Υπάρχουν μελέτες από ανεξάρτητους ερευνητές; Τι έχουν δείξει;
ΑΠ_Καταρχάς, είναι πολύ φυσικό οι πρώτες μελέτες να έχουν γίνει από την εταιρεία μας, όπως συμβαίνει και στον φαρμακευτικό κλάδο. Όμως, τα τελευταία χρόνια, πολυάριθμες ανεξάρτητες μελέτες έχουν διεξαχθεί και έχουν επιβεβαιώσει τα στοιχεία της έρευνάς μας. Πολλοί κρατικοί φορείς έχουν πραγματοποιήσει ανασκοπήσεις βιβλιογραφίας ή έχουν πραγματοποιήσει έρευνα στα εργαστήριά τους για τα προϊόντα θέρμανσης καπνού, συμπεριλαμβανομένου του IQOS, διαπιστώνοντας ότι εκθέτουν τους χρήστες σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα επιβλαβών χημικών ουσιών.
Μέχρι σήμερα, πάνω από 50 μελέτες από ανεξάρτητα εργαστήρια και εθνικές αρχές επαληθεύουν πολλά από τα ευρήματά μας. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι ανεξάρτητες μελέτες και από ελληνικά κέντρα, που έχουν επίσης αξιολογήσει και επιβεβαιώσει πολλά από τα δεδομένα μας, έχουν δημοσιευτεί σε έγκριτα περιοδικά.
EΡ_Ποια είναι τα νέα δεδομένα για τον κίνδυνο στην υγεία από τα θερμαινόμενα καπνικά προϊόντα σε σύγκριση με τα κοινά τσιγάρα;
ΑΠ_Αυτό που έχουμε διαπιστώσει από τα έως τώρα αποτελέσματα της έρευνάς μας είναι πως το συνολικό προφίλ του κινδύνου για την υγεία ενός καπνιστή μπορεί να βελτιωθεί, με τον χρόνο, μετά την πλήρη μετάβαση στο προϊόν θέρμανσης καπνού της εταιρείας μας, που κυκλοφορεί με την εμπορική ονομασία IQOS. Όμως, επαναλαμβάνω, η καλύτερη επιλογή για την υγεία ενός καπνιστή είναι η οριστική διακοπή της χρήσης κάθε προϊόντος που περιέχει καπνό ή νικοτίνη.
EΡ_Πόσο ποσοστό των χρηστών του IQOS συνεχίζουν να καπνίζουν και κοινά τσιγάρα;
ΑΠ_ Μελέτες δείχνουν ότι ένα μεγάλο ποσοστό των χρηστών των εναλλακτικών προϊόντων σταματά το κάπνισμα και ότι η διπλή χρήση (χρήση εναλλακτικού προϊόντος σε συνδυασμό με το συμβατικό τσιγάρο)
από τη σημαντική μείωση του καπνίσματος είναι καλύτερη από τη συνέχισή του. Είναι πολύ σπάνιο οι καπνιστές να στραφούν σε ένα εντελώς νέο προϊόν από την πρώτη μέρα. Αυτό ισχύει για οποιαδήποτε αλλαγή συμπεριφοράς. Η «διπλή χρήση» είναι μέρος της μετάβασης από το συμβατικό τσιγάρο στην αποκλειστική χρήση εναλλακτικών προϊόντων. Επομένως, κάποια μεταβατική περίοδος δεν προκαλεί έκπληξη. Σε αυτό το σημείο, οι ρυθμιστικές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη πολιτικών που θα δίνουν κίνητρα στους ενήλικους καπνιστές που δεν διακόπτουν, ώστε να επιταχύνουν αυτήν τη μεταβατική φάση και να αφήσουν πίσω τους το τσιγάρο. Με βάση μεγάλη πρόσφατη δημοσίευση, το ποσοστό των χρηστών του IQOS που συνεχίζουν και το κάπνισμα –κάνουν δηλαδή διπλή χρήση– έχει πτωτική τάση σε βάθος τριετούς παρακολούθησης, φτάνοντας το 23,6% τον τρίτο χρόνο. EΡ_Ο πιο μεγάλος φόβος των υγειονομικών αρχών σε όλο τον κόσμο σε σχέση με τα εναλλακτικά προϊόντα καπνού είναι η επίδρασή τους στους νέους και να μην αποτελέσουν πύλη εισόδου στο κάπνισμα τσιγάρων. Τι δείχνουν τα στοιχεία που έχετε στη διάθεσή σας για το IQOS; ΑΠ_Συμμεριζόμαστε απολύτως αυτήν την ανησυχία. Οι ανήλικοι δεν πρέπει να χρησιμοποιούν κανένα προϊόν που περιέχει καπνό ή νικοτίνη. Υποστηρίζουμε τους κανονισμούς που διασφαλίζουν ότι μόνο οι ε-
νήλικοι καπνιστές μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά τα προϊόντα, καθώς και την αυστηρή εφαρμογή της νομοθεσίας για όσους πωλούν προϊόντα καπνού ή νικοτίνης σε ανήλικους. Αναφορικά με τα διαθέσιμα στοιχεία για τη χρήση των προϊόντων θέρμανσης καπνού από τους νέους μπορούμε να πούμε ότι, μέχρι στιγμής, υπάρχει μικρός, αλλά σημαντικός, αριθμός δεδομένων από τα οποία μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες, προερχόμενα από αξιόπιστους φορείς –Υπουργεία Υγείας και ανεξάρτητοι Οργανισμοί– χωρών όπως η Ιαπωνία, η Γερμανία και η Ελβετία. Από τα στοιχεία αυτά φαίνεται ότι τα επίπεδα χρήσης των προϊόντων θέρμανσης καπνού από τους νέους είναι πολύ χαμηλά. Πρόσφατα μάλιστα, στην Ελλάδα, διενεργήσαμε μεγάλη έρευνα για την αξιολόγηση του επιπολασμού χρήσης προϊόντων καπνού και νικοτίνης στον ενήλικο πληθυσμό. Μέρος αυτής της έρευνας παρουσιάστηκε ως προφορική ανακοίνωση στο διεθνές συνέδριο “5th Scientific Summit on Tobacco Harm Reduction”. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, μόλις το 0,1% του πληθυσμού που έχει χρησιμοποιήσει αυτά τα προϊόντα έχει κάνει την πρώτη δοκιμή του με το IQOS, δεδομένο που καταδεικνύει ότι δεν εγείρεται ανησυχία για πιθανή διείσδυσή του σε μη καπνιστές και κυρίως εφήβους και νέους.
Στόχος μας είναι να αναπτύξουμε ένα χαρτοφυλάκιο εναλλακτικών του καπνίσματος επιλογών που να είναι λιγότερο επιβλαβείς από το τσιγάρο.
όσων τα χρειαστούν.
EΡ_Ποια είναι τα σχέδιά σας για την ελληνική αγορά σε ό,τι αφορά τη διάθεση εναλλακτικών προϊόντων καπνού;
ΑΠ_Υπολογίζουμε ότι, αυτήν τη στιγμή, υπάρχουν περισσότεροι από 400.000 χρήστες του IQOS στην Ελλάδα. Τα τελευταία πέντε χρόνια, έχουμε υλοποιήσει επενδύσεις άνω των 500 εκατομμυρίων ευρώ στο εργοστάσιό μας στον Ασπρόπυργο, για να υποστηρίξουμε σε επίπεδο παραγωγής τις νέες τεχνολογίες που αναπτύσσονται. Μάλιστα, σήμερα που μιλάμε, το 65% των καθαρών εσόδων της εταιρείας προέρχεται από αυτά τα προϊόντα και ο στόχος μας είναι την επόμενη χρονιά να αγγίξουμε το 75%. Παράλληλα, για να βοηθήσουμε τους καπνιστές που δεν διακόπτουν να αφήσουν πίσω τους το τσιγάρο, είναι σημαντικό να τους προσφέρουμε μια ποικιλία εναλλακτικών επιλογών που θα καλύπτει τις προτιμήσεις τους και θα τους δώσει τη δυνατότητα να κάνουν τη μετάβαση αυτή. Υπό αυτό το πρίσμα, τη χρονιά που μας πέρασε, εντάξαμε στο χαρτοφυλάκιό μας προϊόντα ατμίσματος και εξετάζουμε νέες πλατφόρμες που πιθανόν να έρθουν στην αγορά μελλοντικά.
EΡ_Ποια είναι η εικόνα, γενικά, για τη χρήση των εναλλακτικών προϊόντων στην Ελλάδα; Υπάρχουν στοιχεία για το προφίλ των χρηστών αυτών των προϊόντων;
ΑΠ_Μπορούμε να μοιραστούμε στοιχεία από τη φετινή έρευνα για το κάπνισμα που έκανε η εταιρεία Marc για λογαριασμό της ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ. Αυτήν τη στιγμή, φαίνεται πως το 8% του συνολικού πληθυσμού 21 ετών και άνω
χρησιμοποιεί εναλλακτικά προϊόντα κάθε τύπου, ποσοστό που είναι αυξημένο κατά 2,5% σε σχέση με πέρσι. Σε απόλυτους αριθμούς, το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε 640.000 άτομα. Από την έρευνα προκύπτει πως οι βασικότεροι λόγοι που οδήγησαν στη μετάβαση από τα παραδοσιακά τσιγάρα στα εναλλακτικά προϊόντα είναι ο δυνητικά μειωμένος κίνδυνος για την υγεία (52%), το ότι δεν μυρίζουν (41%), δεν έχουν καύση (22%), δεν έχουν στάχτη (21%), είναι πιο οικονομικά (14%) και η προσπάθεια διακοπής ή ελάττωσης του τσιγάρου (13%). Από την άλλη πλευρά, η εντύπωση πως τα εναλλακτικά προϊόντα δεν θα τους ικανοποιούν όσο το τσιγάρο αναδεικνύεται σε κυρίαρχο λόγο για τον οποίο πολλοί καπνιστές δεν επιλέγουν να κάνουν την αλλαγή. Αυτό που μας προβληματίζει ιδιαίτερα και αποτυπώνεται με σαφήνεια στην έρευνα είναι η μεγάλη έλλειψη ενημέρωσης για αυτά τα προϊόντα. Μόλις 2 στους 10 καπνιστές λένε ότι έχουν τις πληροφορίες που χρειάζονται, ενώ ακόμη και από αυτούς που τα χρησιμοποιούν ένα μεγάλο ποσοστό (32%) λένε ότι δεν γνωρίζουν επακριβώς ποιες είναι οι διαφορές τους με το τσιγάρο. Θεωρούμε πως το θέμα της ενημέρωσης μπορεί να αποτελέσει ακρογωνιαίο λίθο για να υλοποιηθούν οι πολιτικές μείωσης της βλάβης περισσότερο αποτελεσματικά. Είναι απαραίτητο οι καπνιστές να μπορούν να βρουν έγκυρες
Eλλείψεις φαρμάκων δεν υπάρχουν μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλες σχεδόν τις χώρες της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων (EFPIA) έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα 9 προτάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου Καταρχάς, επισημαίνει ότι η βασική αιτία μιας έλλειψης εφοδιασμού ποικίλλει από περίπτωση σε περίπτωση και είναι συχνά πολλαπλή, καλύπτοντας ζητήματα ρυθμιστικά, κατασκευαστικά και ποιοτικά, οικονομικά και εφοδιαστικής αλυσίδας. Δεν υπάρχει μαγική λύση και η πορεία προς τα εμπρός συνίσταται περισσότερο σε ένα μείγμα προσαρμοσμένων μέτρων παρά σε μια ενιαία λύση που
1. Να υπάρξει ένας τυπικός ορισμός της έλλειψης ενός φαρμάκου ενιαίος για όλες τις χώρες της ΕΕ.
2. Να δημιουργηθεί ένα διαλειτουργικό ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρονικής παρακολούθησης/γνωστοποίησης των ελλείψεων.
3. Να σημειωθεί βελτίωση της διαφάνειας και της κατανόησης της ζήτησης φαρμάκων από τους ασθενείς μέσω έγκυρων επιδημιολογικών δεδομένων.
4. Να υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια στην αλυσίδα εφοδιασμού, μεταξύ άλλων, χάρη στη χρήση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Επαλήθευσης Φαρμάκων (EMVS).
5. Να εφαρμοστούν στοχευμένα σχέδια πρόληψης των ελλείψεων για κρίσιμα προϊόντα μέσω μιας διαδικασίας συνεργασίας των χωρών.
6. Να υπάρξει ενιαία διαχείριση των αποθεμάτων ασφαλείας με μια προσέγγιση που βασίζεται στον κίνδυνο.
7. Να εφαρμοστούν ρυθμιστικά μέτρα μετριασμού για τις ελλείψεις.
8. Να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα της ΕΕ με βάση το πολύ ισχυρό αποτύπωμα παραγωγής και Έρευνας & Ανάπτυξης της ΕΕ, διατηρώντας παράλληλα τα οφέλη των παγκόσμιων ανοιχτών αλυσίδων εφοδιασμού.
9. Να δοθούν
εξής:
