BNDR Mestbeleid

Sep2013 jouw agrarische jongerenblad

De mestverwerking op het bedrijf van joris hanenberg Klaas wolters introduceert een revolutionaire manier van bemesten

Mestbeleid Thema :

“Inspiratie om te

ondernemen. Dát wil ik van mijn accountant krijgen.”

Kennis zaaien, toekomst oogsten Als ondernemer heb je kennis en inzicht nodig om optimaal op je bedrijf te functioneren. Wat zijn voor jou als jonge ondernemer je perspectieven? Ondernemers die weten dat hun bedrijf goede toekomst-

Flynth is trots

Preferred Partner te zijn van het:

mogelijkheden heeft, krijgen energie en inspiratie om er het maximale uit te halen. De adviseurs van Flynth kennen de agrarische sector als geen ander en ondersteunen je met helder advies voor een optimale bedrijfsvoering.

Flynth adviseurs & accountants

Nederlands

Agrarisch

Jongeren Kontakt

Ondernemen inspireert.

Meander 261, 6825 MC Arnhem, T. (026) 354 26 00, www.flynth.nl

john xxxxx

Verantwoordelijkheid

Vroeger, was toen alles beter? Zaken veranderen, dat is een feit. Bemesting, een item dat al jaren speelt in de politiek, is een van die zaken die aan verandering onderhevig is. Meermaals zijn er nieuwe beleidsvoorstellen geschreven en meermaals was het daarna vooral een strijd om de zwakke plekken van het nieuwe voorstel te benadrukken. Iedereen heeft er zijn mening over. Wij als boeren zien bijvoorbeeld dat de kwaliteit van onze gewassen terugloopt. Maar dat is ‘ondernemersrisico’, aldus de politiek, en daar moeten we het mee doen.

Buiten kijf staat dat wij, boeren, hier een goede, compenserende oplossing voor dienen te krijgen. Het nieuwe mestbeleid dat in januari 2014 in moet gaan, zal nog meer druk op onze bedrijven uitoefenen. Er wordt bijvoorbeeld gesproken over dierrechten die ons beleid op mest moeten ondervangen. Is dat wat wij willen? Ik zie liever een goed en uitgelezen nieuw mestbeleid. Een beleid waar wij, boeren, ook bij betrokken zijn. Naar mijn mening is het dan ook goed dat staatssecretaris Dijksma de sector een kans geeft om zelf met een oplossing te komen. Hierdoor kunnen wij pleiten voor een werkbaar systeem. Een systeem dat onze ontwikkelingsmogelijkheden en innovatiekracht juist ondersteunt en uitdaagt in plaats van beperkt. Hier zullen we namens NAJK hard voor strijden. In deze BNDR schetsen een aantal NAJKleden en mensen uit het bedrijfsleven hun ideale oplossing: op naar de mestwet anno 2014.

10

18

inhoud

John Hilhorst, voorzitter NAJK

24

In dit septembernummer 4 Stront aan de knikker? 6 NAJK in het nieuws 9 In het hooi met…

BIG Challenge 10 Joris Hanenberg: “Mest is op ons bedrijf een gewild product” 13 Ga mee met NAJK op reis door Vietnam! 14 Alles verzekeren is geen oplossing 15 Jonge Landbouwersregeling opent op 1 oktober 18 Column Jan Breembroek: meer mest én betere marge? 17 Grenzeloos Groeien 18 Klaas Wolters introduceert een revolutionaire manier van bemesten 21 Co-mestvergisting: en weg is het mestoverschot? 22 Impressie ‘studiereis Kenia’ 23 Voor jouw AJK! 24 Oud&Nieuw: Ruud Huls uit Silvolde 26 Jonge boeren over het toekomstige mestbeleid 28 GLB-update 29 Boer zoekt Buur 30 Edze Westra introduceerde de mestscheider met rollenseparator in Nederland 32 Uit alle hoeken 35 Bint & Sudokoe Colofon BNDR wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt en verschijnt vier keer per jaar. Een abonnement op BNDR kost 21 euro en loopt per kalenderjaar. Opzegging voor 1 december. Een abonnement aanvragen of opzeggen kan via info@najk.nl. Het blad is gratis voor NAJK-leden. Losse nummers zijn verkrijgbaar door storting van 5 euro op bankrekening 3945.38.501 t.n.v. NAJK te Utrecht, onder vermelding van het gewenste nummer van BNDR. Artikelen, foto’s of illustraties kunnen alleen na overleg met de redactie worden overgenomen.

Vragen of opmerkingen over de adressering? Neem contact op met één van de onderstaande organisaties: Provinciale AJK’s: Friesland 0512-305280, Groningen 0512-305283, Drenthe 0512-305281, Flevoland 0512-305282, Overijssel 030-2769869, Utrecht 030-2769869, Gelderland 026-3846233, Hollanden 088-888 6666 (nakiesnr. 3811), Zeeland 0113-247729, Brabant 073-2173636, Limburg 0475-381777 of NAJK: 030-2769869. Hoofdredactie: Ellen van den Manacker, NAJK, 030-2769863, binder@najk.nl Redactie: Liesbeth Schuurman, lschuurman@najk.nl, Wolter Neutel, wneutel@najk Advertenties: PSH Media Sales, Bas van Deventer, 026-7501822, bas.van.deventer@pshmediasales.nl Vormgeving: DUO-ontwerp, Utrecht Druk: Drukmotief bv, Apeldoorn Op de cover: Klaas Wolters, foto Ellen van den Manacker

BNDR

3

Stront aan de kn Het mestbeleid verandert, waar zijn we aan toe?

Het mestbeleid gaat binnen een jaar veranderen. Het Nederlandse kabinet wil wijzigingen aanbrengen in het mestbeleid om ervoor te zorgen dat er een evenwicht ontstaat tussen de productie van mest en de afzet. Nu wordt er in Nederland meer mest geproduceerd dan we op het land mogen uitrijden. Waar moeten we met dit overschot naartoe? De regering is vastbesloten daar een oplossing voor te vinden. Bovendien wordt Nederland door de Europese Unie gedwongen om een nieuw beleid te ontwikkelen.

Tekst: Kirsten Haanraads / Illustratie: Henk van Ruitenbeek

Nitraatrichtlijn en derogatie Het Nederlandse mestbeleid is gebaseerd op de Europese Nitraatrichtlijn. Hierin staat hoe hoog de concentratie nitraat in het grondwater mag zijn. Het gebruik van te veel mest is slecht voor de waterkwaliteit. De stikstof uit mest kan, gecombineerd met zuurstof in water, nitraat vormen. Op basis van de Nitraatrichtlijn moet Nederland iedere vier jaar een actieprogramma opstellen. Hierin staan de maatregelen om uitspoeling van stikstof en fosfaat uit de landbouw in het gronden oppervlaktewater te verminderen. Op dit moment loopt het vierde actieprogramma,

Twee pijlers

Het huidige mestbeleid kent twee belangrijke pijlers. De eerste pijler is de regulering van het gebruik van meststoffen met een stelsel van gebruiksnormen en gebruiksvoorschriften. Ondersteunend daaraan is de tweede pijler: de regulering van de omvang van de hoeveelheid mest via een stelsel van varkens- en pluimveerechten en, indirect, de melkquotering.

Op basis van de huidige Meststoffenwet eindigen de varkens- en pluimveerechten van rechtswege per 1 januari 2015: de melkquotering zal op basis van een Europees besluit per 1 april 2015 vervallen.

Hiermee vervalt op korte termijn ĂŠĂŠn van de twee pijlers van het mestbeleid. Hierdoor is de noodzaak ontstaan om nieuw beleid te ontwikkelen.

4

BNDR

met maatregelen om aan de Nitraatrichtlijn te voldoen voor de periode 2010-2013. In een aantal regio’s en voor een aantal grondsoorten in Nederland voldoet de waarde voor nitraat in het grondwater aan de gestelde niveaus, maar vooral in zuidelijke zandgebieden met vollegrondsgroenteteelt worden normen niet gehaald.

Derogatie De Europese Commissie kan lidstaten toestemming geven om af te wijken van de eisen van de Nitraatrichtlijn: derogatie. Als een land derogatie krijgt, mag het tijdelijk meer dierlijke mest gebruiken. Nederland heeft voor de periode 2010-2013 een derogatie verkregen.

Nederland mag daardoor in plaats van 170 kilogram (de Europese norm) 250 kilogram stikstof per hectare uit rundveemest op grasland gebruiken.

Wetsvoorstel verantwoorde mestafzet De regering heeft in juli 2012 een wetsvoorstel ingediend waarin veehouders werden verplicht om een deel van de mest die ze niet op hun eigen grond kwijt konden, te verwerken.

Boeren die een overschot aan dierlijke mest produceerden, moesten een percentage van dit overschot via verwerking buiten de Nederlandse mestmarkt brengen. Dit zou de mestmarkt in Nederland verlichten en het stelsel van gebruiksnormen ontlasten. Daarnaast werden boeren in het wetsvoorstel verplicht om het restant van het bedrijfsoverschot via mestplaatsingsovereenkomsten te verantwoorden. De Nederlandse overheid wilde met deze twee verplichtingen ervoor zorgen dat er alleen nog mest geproduceerd werd dat vooraf een afzetplaats had. Bij de ontwikkeling van de wijziging van de Meststoffenwet bestond

de hoop dat het nieuwe stelsel op 1 januari 2013 in werking kon treden.

Mestverwerkingsplicht De publicatie van het wetsvoorstel riep veel reacties op. Er waren vooral veel bedenkingen bij de meerwaarde van de mestplaatsingsovereenkomsten naast de mestverwerkingsplicht, zeker zolang de dierrechten voor varkens en pluimvee en de melkquotering nog bestaan. In november 2012 heeft de staatssecretaris van Economische Zaken daarom aangegeven alleen aan te koersen op uitsluitend een mestverwerkingsplicht.

Oplossing voor en door de sector In januari van dit jaar veroorzaakte een nieuw bericht van het ministerie van Economische Zaken veel opschudding: staatssecretaris Dijksma gaf aan dat als mestverwerking niet van de grond komt, vanaf 2015 dierrechten noodzakelijk zijn. Dierrechten voor pluimvee en varkens worden dan niet per 1 januari 2015 afgeschaft en het systeem van dierrechten zal worden uitgebreid naar rund- en melkvee.

Bovendien wil Dijksma dat de agrarische sector zelf met de oplossing komt om aan de verplichting voor mestverwerking te voldoen.

Naast het slagen van de verplichte mestverwerking moet de sector ook zelf zorgen voor een aantal aanvullende maatregelen waardoor de milieudruk niet kan toenemen.

Mogelijkheden mestbeleid De Nederlandse overheid ziet drie mogelijkheden na 2015: 1. Alleen mestverwerkingsplicht. Geen beperking van de mestproductie. Zolang de mest verwerkt kan worden, mag mest geprodu-

Staatssecretaris Dijksma: “Mocht blijken dat de sector deze verantwoordelijkheid niet waar kan maken, dan is ingrijpen van de overheid in de omvang van de veehouderij onvermijdelijk” ceerd worden. Bij groei van de veehouderij kan het percentage aan verplichte mestverwerking eventueel meegroeien.

2. Mestverwerking en mestplaatsing. Na het vervallen van quotering en dierrechten wordt de productie van mest gekoppeld aan mestplaatsingsruimte. De productie van mest wordt per bedrijf daarmee beperkt.

3. Mestverwerking en dierrechten. Varkens- en pluimveerechten blijven bestaan, ook voor rund- en melkvee worden dierrechten ingevoerd. Zowel nationaal als per bedrijf wordt er een maximum aan het aantal dieren opgelegd.

Uitslag Eind 2013 zal de staatssecretaris een keuze maken uit deze drie opties voor na 2015. Ze kijkt dan vooral naar de wensen van de Tweede Kamer en de plannen van de sector voor mestverwerking, maar ook naar de regels om de ammoniakuitstoot terug te dringen (zoals de Europese Unie ons verplicht via de Nitraatrichtlijn). Daarnaast zal de Nederlandse overheid met de Europese Unie moeten onderhandelen over een vijfde actieprogramma van de Nitraatrichtlijn en mogelijkheden van een nieuwe derogatie voor de periode van 2014 – 2017.

Samen maken we de toekomst De opdracht van staatssecretaris Dijksma aan de agrarische sector is goed begrepen. Het

afgelopen jaar zijn binnen de sector de handen ineen geslagen om met een alternatief voor de dreigende dierrechten te komen. Ook NAJK heeft zich hierin volop ingezet. Het mestbeleid is van groot belang voor de melkveehouderij, intensieve dierhouderij én de akkerbouw. Het vinden van een werkbare oplossing die praktisch werkbaar en rechtvaardig voor al die sectoren is, was niet eenvoudig. Nederland kent bovendien grote regionale verschillen in problemen rondom mest. Toch lijkt er nu een oplossing te zijn die uitvoerbaar is voor de hele agrarische sector. Het belangrijkste is daarbij het sluiten van kringlopen en het optimaal benutten van al bestaande capaciteit tot mestverwerking. Volgens de sector is er in 2014 en 2015 voldoende capaciteit om het mestoverschot te verwerken.

Lobby De komende maanden zullen belangenorganisaties, waaronder NAJK, het agrarische bedrijfsleven, politici en beleidsmakers samen de definitieve kaders van het nieuwe mestbeleid gaan vormgeven. Dit is een spannende periode, waarbij de uitkomsten niet alleen werkbaar moeten zijn, maar bovendien eenvoudig, duidelijk en geen grotere administratieve lasten met zich mee mogen brengen. De verschillende sectoren in de agrarische wereld zullen krachtig één geluid moeten laten horen.

Eensgezind, ambitieus en actief. Wij zijn klaar voor het nieuwe mestbeleid. Jij ook?

thema

nikker?

Speerpunten

mestbeleid van NAJK

NAJK is erg betrokken bij de vormgeving van het nieuwe mestbeleid en heeft altijd tegen de invoering van dierrechten voor de melkveehouderij gepleit. Daarnaast zijn er nog drie belangrijke punten waarvoor NAJK keer op keer de aandacht vraagt: 1. Behoud bestaande regelingen: NAJK benadrukt dat bestaande regelingen die in het huidige mestbeleid al gebruikt worden, in het nieuwe mestbeleid behouden moeten blijven. Hierbij moet gedacht worden aan de ‘boer-boer’- regeling en de ‘Vogelaar’-regeling. Beide regelingen zorgen ervoor dat de geproduceerde mest, indien mogelijk, binnen een straal van tien kilometer kan worden afgezet.

Dit biedt voor bedrijven in extensieve gebieden meer mogelijkheden voor lokale mestafzet in plaats van mestverwerking.

Een groot voordeel is bovendien dat zowel de veehouders als de overheden bekend zijn met deze twee regelingen.

2. Bestaande installaties versneld ombouwen: NAJK roept de overheid op mee te werken bij het ombouwen van bestaande mestbewerkingsinstallaties naar mestverwerkingsinstallaties. Hierbij moet gedacht worden aan het ombouwen van een co-vergistingsinstallatie naar een volwaardige mestverwerkingsinstallatie. Hiermee kunnen de bestaande installaties een belangrijke bijdrage leveren om voldoende mestverwekingscapaciteit te houden. Dit alles vergt een kleinere investering dan complete nieuwbouw van een dergelijke installatie.

3. Behouden huidige gebruiksnormen: NAJK benadrukt dat verdere verlaging van de gebruiksnormen geen effecten heeft op de milieukwaliteit. Om deze reden moeten de huidige gebruiksnormen dan ook niet verder verlaagd worden.

Met de huidige normen is het voor veel ondernemers al lastig genoeg om de bodemvruchtbaarheid op peil te houden.

Het gebruik van bodemverbeteraars zal dan ook gestimuleerd en vrijgesteld moeten worden. Op deze manier blijven de huidige gebruiksnormen van kracht, maar worden er mogelijkheden geboden om de bodemvruchtbaarheid te verbeteren.

In regio’s waar de opbrengsten hoger liggen, moet het bovendien mogelijk zijn om hogere gebruiksnormen te hanteren. Voor de akkerbouw bestaat in het huidige mestbeleid een verruiming van de gebruiksnormen bij bovengemiddelde opbrengsten: ook dit is één van de goede aspecten binnen het huidige mestbeleid die NAJK in nieuwe mestwetgeving wil terugzien.

BNDR

5

nieuws

Discussiestuk ‘mestbeleid’ Het mestbeleid gaat veranderen. De komende tijd zal NAJK zijn lobby hierop gaan richten in de politiek en het agrarische bedrijfsleven. Om te weten wat jij als NAJK-lid in het nieuwe mestbeleid wil zien, organiseert NAJK discussiebijeenkomsten ‘mestbeleid’. In september en oktober zullen deze discussies in jouw provincie plaatsvinden.

Zorg dat jij erbij bent en jouw mening laat horen, zodat NAJK goede speerpunten heeft tijdens de mestlobby.

Annet van den Akker

Nieuwe bestuurder intensief:

NK Veebeoordelen:

en de winnaar is...

Zaterdag 7 september was het Koopmansplein in Assen het decor voor het Nationaal Kampioenschap Veebeoordelen 2013. Het NK werd georganiseerd door NAJK in samenwerking met CRV Holding BV. Tijdens het NK streden 64 deelnemers uit heel Nederland om het kampioenschap door vijf roodbonte en tien zwartbonte koeien te beoordelen op hun uiterlijke kenmerken, zoals frame, robuustheid, uier, beenwerk en het algemeen voorkomen. Wil je weten wie de winnaars zijn? Kijk dan op de Facebook of op de website van NAJK.

Tijdens de algemene ledenvergadering van NAJK op 3 juli werd de 25-jarige Annet van den Akker unaniem verkozen tot dagelijks bestuurder bij NAJK. Zij neemt de portefeuille intensief van Tom van Horrik over. Annet is door familie, vrienden en kennissen geïnteresseerd geraakt in de agrarische sector, met name de intensieve veehouderij. Afgelopen maart heeft Annet haar diploma op de HAS Hogeschool in Den Bosch behaald. Na ruim zes jaar bij een gesloten varkenskernfokbedrijf gewerkt te hebben, is Annet sinds juni dit jaar als accountmanager werkzaam voor PIC-NL, een varkensfokkerijorganisatie. “Ik zie veel kansen om de portefeuille intensief uit te diepen en zo mogelijkheden voor jonge ondernemers, maar ook de jonge werknemers, in de intensieve veehouderij te realiseren”, aldus Annet. Lees meer over Annet in ‘De week van…’ op deze pagina.

Eten bij de Boer

Al meer dan 75 burgers schoven aan bij een van de vijf succesvolle ‘Etentjes bij de Boer’ in Nederland. Organiseer ook een ‘Eten bij de Boer’ op jouw bedrijf en geef antwoord op vragen over de agrarische sector en jouw bedrijf. Opgeven kan via www.etenbijdeboer.info.

NAJK betrokken bij oprichting

producentenorganisatie akkerbouw

Binnen het nieuwe Gemeenschappelijke Landbouwbeleid wordt de mogelijkheid geboden tot oprichting van producentenorganisaties. NAJK steunt het initiatief tot oprichting van een producentenorganisatie voor akkerbouwers: “Een producentenorganisatie voor akkerbouwers biedt mogelijkheden om gaten die door het wegvallen van het productschap akkerbouw zijn ontstaan, op te vullen”, aldus Eric Pelleboer, dagelijks bestuurder met portefeuille akkerbouw bij NAJK. “NAJK zal samen met LTO Vakgroep akkerbouw en de Nederlandse Akkerbouw Vakbond een actieve rol vervullen in de oprichting en ontwikkeling van de producentenorganisaties. Het belang van de sector moet voorop staan. Ook de jonge boer moet hierin een stem krijgen.”

6

BNDR

NAJK en ForFarmers Hendrix tekenen partnerovereenkomst

Dinsdag 9 juli tekenden NAJK-voorzitter John Hilhorst en Toine van Toor, commercieel directeur ForFarmers Hendrix, de partnerovereenkomst tussen NAJK en ForFarmers Hendrix.

NAJK is blij om deze ambitieuze voerondernemering te verwelkomen als ondernemerspartner. Toine van Toor: “Als ondernemerspartner van NAJK draagt ForFarmers Hendrix bij aan de uitwisseling van ervaringen, kennis en ontwikkeling van een gemeenschappelijke visie op het agrarisch ondernemerschap van de toekomst. De adviseurs van ForFarmers Hendrix zijn dagelijks bezig met de ontwikkeling en invulling van ondernemerschap in de agrarische sector. Daarbij staan innovatie, continuïteit en duurzaam werken centraal.

Met die kennis verwachten we een waardevolle inbreng te bieden in de discussie rondom problemen en/of vragen waarmee de jonge ondernemers geconfronteerd worden.”

Het Eetcafé in Wageningen De agrarische sector ligt vaak onder vuur van maatschappelijke organisaties en burgers die vinden dat het allemaal anders moet. In antwoord op de eisen vanuit de samenleving zijn er steeds meer agrarische ondernemers die hun nek uitsteken en investeren in andere manieren van produceren. Soms is heel succesvol, maar in veel gevallen blijft de consument de goedkoopste variant van het product kopen, met alle gevolgen van dien voor de ondernemers. Hoe kunnen we de tegenstelling doorbreken waarin burgers wel veel kritiek leveren op de agrarische sector, maar niet bereid zijn meer te betalen voor verduurzaming?

Deze vraag staat centraal tijdens Het Eetcafé Live op 3 oktober in Wageningen.

Wil jij hier graag als agrarische ondernemer over meepraten? Voel je dan welkom!

Meer informatie over deze bijeenkomst is te vinden op www.heteetcafe.eu.

Jonge boeren winnaar in

Op 26 juni werd het akkoord bereikt over het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). In het GLB dat per 2014 ingaat, worden lidstaten verplicht om jonge boeren gedurende vijf jaar een extra betaling te geven. De jongeren tot veertig jaar ontvangen 25% bovenop de hectarebetaling. NAJK is blij met deze stimulans voor verjonging en bedrijfsovername binnen de agrarische sector.

Dit goede aspect van het akkoord over een nieuw GLB werd vooraf gegaan door een lang en intensief proces. NAJK en CEJA, de Europese koepelorganisatie voor jonge boeren, hebben de afgelopen jaren hard gevochten voor deze uitkomst. De komende maanden wordt er gewerkt aan de nationale invulling van het GLB. Ook hier zal NAJK zijn stem laten horen. Heb jij een mening over de Nederlandse invulling van het GLB? Dan zoekt NAJK jou!

Lees hier meer over op pagina 28.

DB

nieuw GLB

De week van….

annet van den akker

Dagelijks bestuurd Annet van den A er (25) is accountm kker bij een varkensfokke anager nisatie woonachtig rijorgaBrabantse Oss.in het

Tijdens de ALV op 3 juli 2013 werd ik gekozen als dagelijks bestuurder met portefeuille intensief bij NAJK. Ik combineer deze bestuursfunctie met mijn baan als accountmanager bij PIC-NL, een varkensfokkerijorganisatie.

Mijn week:

NAJK neemt afscheid van

Joris Baecke

Na een bestuursperiode van negen jaar, heeft Joris Baecke afscheid genomen van het dagelijks bestuur van NAJK. Joris startte in 2004 binnen het dagelijks bestuur van NAJK met de portefeuille akkerbouw. Na een aantal jaar kwam daar de portefeuille internationaal bij, waarbij hij NAJK vertegenwoordigde bij CEJA. Joris’ rol als NAJK-afgevaardigde binnen CEJA bleef niet onopgemerkt: in 2009 resulteerde dit in de kandidaatstelling van Joris voor het voorzitterschap van CEJA. Na de verkiezing, waarbij hij unaniem werd verkozen, werd Joris tot afgelopen juni het gezicht van 2 miljoen jonge boeren en tuinders in Europa. NAJK bedankt Joris voor alles wat hij de afgelopen jaren voor jonge boeren en tuinders in Nederland en Europa bewerkstelligd heeft.

Maandag: Sinds juni werk ik als accountmanager bij PIC-NL. PIC-NL werkt met fl exibele werkplekken. Bij afspraken moet ik een ‘willekeurige’ plek op kantoor uitzoeken en als ik geen afspraken heb, mag ik vanuit huis werken. Vandaag heb ik een afspraak en vertrek ik naar kantoor.

Dinsdag: Het dagelijks bestuur van NAJK is uitgenodigd voor de opnames voor een informatief fi lmpje over de Coop-game, een spel ontwikkeld door de Nationale Coöperatieve Raad voor land- en tuinbouw (NCR). Samen met Koen Bolscher, dagelijks bestuurder met portefeuille melkveehouderij, ben ik vandaag aanwezig bij de opnames.

Naast dat het leuk was om mee te werken aan de opnames, heb ik interessante contacten opgedaan waar NAJK in de toekomst mogelijk veel aan kan hebben.

Woensdag: Vandaag werk ik thuis aan resultaatanalyses van zeugenhouders en ik werk voor mijn collega’s van de commerciële buitendienst een aantal verzoeken uit.

Vanuit de overkoepelende organisatie, PIC Europe, hebben we protocollen rondom werpen ontvangen die ik mag vertalen. Hier ben ik vorige week mee begonnen en vandaag maak ik het af.

Donderdag: NAJK organiseert deze ochtend een discussiebijeenkomst met zijn partners over het mestbeleid. Deze bijeenkomst is georganiseerd om gezamenlijk te bekijken wat in het mestbeleid belangrijk is en waar in het discussiestuk over mestbeleid aandacht besteed moet worden. Rond 14.00 uur ben ik thuis en ga ik voor PIC-NL aan de slag.

Vrijdag: Om 04.30 uur word ik opgepikt door een collega. Er staat vandaag een bedrijfsbezoek in Duitsland gepland. We rijden door naar Ommen om nog een andere collega op te halen en met zijn drieën rijden we naar Noord-Duitsland, waar we een zeugenbedrijf bezoeken. Op het bedrijf is ook de geneticus van PIC Duitsland aanwezig. Rond 19.30 uur kom ik moe, maar voldaan van de interessante dag thuis.

BNDR

7

LEER BIJ ONS ONDERNEMEN! CAH Vilentum in Dronten is ĂŠĂŠn van de meest vooraanstaande hogescholen in Nederland op het gebied van ondernemerschap. Bij ons gaat het niet alleen om kennis. Het gaat er ook om dat je jezelf ontwikkelt tot een ondernemend persoon. Kies je bijvoorbeeld voor de studie Agrarisch ondernemerschap dan leer je uiteraard ook hoe een bedrijf teelttechnisch en financieel functioneert en hoe je een bedrijf succesvol kunt maken! Benieuwd hoe?

KOM NAAR ONZE OPEN DAGEN! Vrijdag 1 november 2013 Zaterdag 23 november 2013

Meer informatie?

Kijk op WWW.CAHVILENTUM.NL

Hoger onderwijs dat er toe doet

Hogeschool

In het hooi met… Leo, Michel en Marieke van

BIG Challenge

Hoofd Ellen van dreendacMteanur stelt prikkelende vr acker Aan boer en bu agen. rgers.

In het hooi.enGed re ve nheid, passie, bo Het komt aludleembeaaweringen.

In het hooi ml etaa…n bod.

Meer dan achtduizend fietsers en (hard)lopers kwamen begin juni bij elkaar in Frankrijk.

Met de fiets of te voet beklommen zij de bijna vijftien kilometer lange Alpe d’Huez om geld in te zamelen voor de overwinning op de ziekte kanker. Meer dan 200 sportievelingen uit de veehouderijsector zetten zich, onder de naam BIG Challenge, afgelopen jaar ook in tijdens dit jaarlijks terugkerende evenement genaamd ‘Alpe d’HuZes’. In het hooi met… drie deelnemers van de BIG Challenge: Leo Hulter, Michel Schoneveld en Marieke Bosman.

Tekst: Ellen van den Manacker / Beeld Liesbeth Schuurman Waarom hebben jullie meegedaan aan de BIG Challenge?

Michel: “Iedereen die meedoet aan de BIG Challenge heeft een eigen verhaal. De oprichter van de BIG Challenge, Herman Houweling, vroeg mij in 2009 om zijn team van veehouders te versterken. Ik had toen net een vriend verloren aan de ziekte en wilde daar graag iets mee doen. Ik heb gelijk ja gezegd.”

Leo: “Drie jaar geleden overleed mijn partner aan kanker. Ik werk in de verkoop van veevoer.

Zij vroegen mij twee jaar geleden of ik mee wilde fietsen in het team van de BIG Challenge. Daar hoefde ik niet lang over na te denken. Daarnaast vind ik het ook belangrijk dat de BIG Challenge de veehouderijsector in een positief daglicht zet.”

Hebben jullie elkaar leren kennen tijdens de BIG Challenge?

Marieke: “De deelnemers aan de BIG Challenge worden opgedeeld in teams. Twee jaar geleden zaten wij, met nog vijf anderen, bij elkaar in het team.”

Michel: “De BIG Challenge is per deelnemer een hele organisatie: van geld inzamelen, trainen tot het vervoer naar Frankrijk. Daarnaast komen er ook nog de nodige emoties los. In de teams inspireren, motiveren en troosten we elkaar.”

Hoe ging het geld inzamelen?

Michel: “In 2010 fietste ik de Alpe D’HuZes en bij thuiskomst vroegen mensen hoe vaak ik de berg had beklommen en of ik spierpijn had.

Maar daar ging het mij niet om. Ik wilde graag het verhaal van kanker en mijn beleving van de Alpe D’HuZes delen. Daarom heb ik vorig jaar de ‘Avond van het Varken’ georganiseerd: een groots opgezette avond waarin

ik, samen met lotgenoten, mijn verhaal vertelde.

Het was een groot succes en leverde € 2.500,- op.”

Leo: “Door mijn baan in de veevoersector heb ik een groot netwerk. Dit netwerk heb ik aangeschreven met het feit dat ik de Alpe D’HuZes zes keer wilde beklimmen en wat zij hier tegenover wilden zetten. Op die manier heb ik ruim € 6.000,- opgehaald voor het goede doel.”

Wat wordt er aan sponsorgeld verwacht?

Marieke: “Vanuit de BIG Challenge wordt er verwacht dat iedere deelnemer € 5.000,- inzamelt. Dat lijkt veel, maar het bedrag wordt elk jaar ruimschoots gehaald. In 2013 hebben we meer dan 1,3 miljoen euro ingezameld met de BIG Challenge-deelnemers.”

Wat was het zwaarste deel van de BIG Challenge?

Michel: “Het zwaarste is de week in Frankrijk: het samenzijn met alle deelnemers, het delen van emoties en vooral het fietsen zelf. Na vier keer op en neer te zijn geweest had ik de berg wel gezien.

Maar die vijfde keer, dan gebeurt er wat.”

Leo: “Ik ging over bepaalde dingen nadenken.

Over alles wat er is gebeurd in het verleden.

Mensen die kanker hebben, hebben maanden of jaren afgezien. Wij moeten maar een dag afzien. Op zo’n moment sta je daarbij stil.

Dat geeft zo’n kracht. Daar heb ik die laatste ronde op naar boven gefietst.”

Meedoen aan de BIG Challenge 2014?

Varkenshouders, melkveehouders, pluimveehouders, dierenartsen, voeradviseurs, accountants, financieel adviseurs en onderzoekers: iedereen uit de veehouderijsector is welkom om mee te fi etsen in het team van de BIG Challenge. Op www. bigchallenge2013.nl kun je je tot 21 september 2013 opgeven om mee te strijden tegen kanker in 2014.

Michel: “Vorig jaar zat ik er in de laatste klim helemaal doorheen. Ik heb toen onze medewerker Ab, die op dat moment vocht tegen maagkanker, gebeld. Met hem aan de lijn ben ik naar boven gefietst. We zeiden bijna niets tegen elkaar, maar we deden het wel samen.”

Hoe is het om bij het team van de ‘BIG Challenge’ te horen?

Marieke: “Dat is een en al trots. We zijn het grootste team dat meefietst in de Alpe D’HuZes. De reacties die we krijgen zijn ontzettend leuk.”

Stappen jullie aankomend jaar weer in de trappers?

Leo: “Graag wil ik nog een keer deelnemen of als vrijwilliger bij het evenement zijn. Ik wil helpen voor het goede doel, geld binnenhalen en gezamenlijke herinneringen delen.

Het is voor mij echt een waardevolle en bijzondere gebeurtenis.”

BNDR

9

De familie Hanenberg uit het Brabantse Oss is zich met 250 melkkoeien, 230 stuks jongvee en 42 hectare grond bewust van het mestoverschot op hun bedrijf. Een oplossing kwam afgelopen jaar: de aanschaf van een mestverwerkingsmachine.

“In plaats van een afvalproduct is mest bij ons een gewild product”, aldus Joris Hanenberg (31).

gewild product”

“mest is op ons bedrijf een Tekst en beeld: Ellen van den Manacker

Bedrijfsopvolgers

Joris wist al vrij jong dat hij het melkveebedrijf van zijn ouders wilde overnemen. In 2011 besloot zijn jongere broer Teun ook in maatschap te treden. Joris: “De verantwoordelijkheid om zo’n bedrijf te runnen was best een last op mijn schouders. Dat mijn broer besloot ook in maatschap te treden, was voor mij een welkome aanvulling. Nu delen we samen de verantwoordelijkheid.”

Groeistrategie “Vanaf het moment dat Teun in de maatschap kwam, zijn we ons gaan focussen op een groeistrategie. We wilden toe naar een bedrijf waar twee gezinnen van kunnen leven”, vertelt Joris.

“Wij liepen er onder andere tegenaan dat het bedrijf flink was gegroeid, maar we nooit extra land hebben aangekocht. Daardoor zijn wij heel afhankelijk van fluctuerende markten, zoals: voer, mest, boxstrooisel en de melkprijs. Om constant te draaien wilden we een aantal van die fluctuaties beperken. Mestverwerking was daar een goede insteek voor”, legt Joris uit.

Kijken in Amerika “Een mestverwerkingsinstallatie klonk interessant voor ons bedrijf. Een oud-studiegenoot bracht mij in contact met VT Products, de importeur van mestverwerkingsmachines”, vertelt Joris. “In januari 2012 ben ik samen met mijn vader naar Amerika gegaan. Daar hebben we acht mestverwerkingsinstallaties bekeken.”

In Amerika worden de mestverwerkingsmachines voor boxstrooisel gebruikt, maar de familie Hanenberg wilde er meer uit halen: “Wij 10

BNDR

Bedrijfsgegevens Melkveebedrijf Hanenberg Oss 250 koeien 230 stuks jongvee 13 hectare maïsland 29 hectare grasland

hebben gekeken naar de mogelijkheid om een toegevoegde waarde op de Nederlandse mestmarkt te creëren, bijvoorbeeld door de afzet van kiemvrij boxstrooisel of een exportwaardige meststof. Dat bespaart ons jaarlijks veel geld op strooisel en op de mestafzet.”

De aanschaf “We hadden berekend dat we de machine in acht jaar terug zouden kunnen verdienen door alleen het boxstrooisel eruit te winnen”, vertelt Joris. Ondanks dat de familie Hanenberg de eerste was in Nederland die een mestverwerkingsinstallatie zou plaatsen, besloten ze, met hulp van de subsidie ‘Samenwerking bij nieuwe innovaties’ van het ministerie van Economische Zaken, toch zo’n installatie aan te schaffen. “In oktober 2012 zijn we er definitief mee gaan werken”, vertelt Joris.

Tegenvallend bacteriedodend proces “De machine werkt vrijwel naar wens. Het is ons alleen nog niet gelukt om een temperatuur van 70 graden in de vergister te halen. Een

temperatuur van 70 graden gedurende een uur doodt aanwezige bacteriën als salmonella, E. coli en listeria en dat is de eis voor de export”, legt Joris uit. “We hebben gekozen om het proces te valideren en eigen parameters te ontwikkelen. Zo heeft een temperatuur van 65 graden gedurende vier uur dezelfde bac-

BeDRIjf

Joris Hanenberg 31 jaar Melkveehouder Lid van AJK Oss

“Door alleen het boxstrooisel uit de mest te winnen, verdienen we de machine in acht jaar terug”

”

wordt die niet groter en ook niet kleiner”, vertelt Joris. “Met het overige deel van de dikke fractie bemesten we ons eigen land en we voeren het af als boxstrooisel en mestkorrels.”

Dunne fractie De dunne fractie wordt uitgereden over het eigen land van de familie Hanenberg. Ze hebben daar echter nog andere plannen voor. Joris: “De dunne fractie wordt nu als drijfmest berekend. Als wij de dunne fractie kunnen splitsen in loosbaar water en een kunstmestvervangend concentraat, kunnen we meer van onze eigen mest op eigen bodem gebruiken.” Tot op heden vindt de familie Hanenberg de technieken nog in de kinderschoenen staan. “We gaan dat pas oppakken als er bewezen technieken zijn.”

Mestbeleid “Ik denk zeker dat mestverwerking een oplossing is voor het mestoverschot. Hierdoor krijgen we de mogelijkheid om de mest te scheiden en gedurende het seizoen de juiste fracties aan te wenden waardoor de nutrienten veel beter benut kunnen worden dan vroeger”, aldus Joris. “Het nieuwe beleid zal wel meer rekening moeten houden met mestverwerking dan het huidige beleid. Wij willen graag zien dat het concentraat uit de dunne fractie als kunstmestvervanger wordt aangemerkt”, vertelt Joris. Een andere grote belemmering vindt Joris dat de dunne fractie in het huidige beleid met een werkingscoëfficiënt van 80% wordt aangeslagen, terwijl drijfmest berekend wordt met een werkingscoëfficiënt van 60%. “Wij zien dat er zoveel verschillende scheidingstechnieken zijn, dat elke techniek zijn eigen werkingscoëfficiënt heeft. Op ons bedrijf zitten we ongeveer op 65%. De overheid moet meer maatwerk mogelijk maken.”

teriedodende werking als één uur 70 graden.

Om te garanderen dat we deze temperaturen bereiken gedurende de aangegeven tijd, moeten we tijdens de compostering continu de temperatuur meten. Als het lukt om de nieuwe meststof te exporteren, halveren onze mestafzetkosten”, aldus Joris.

Dikke fractie De dikke fractie gebruikt de familie Hanenberg onder andere voor het strooisel in de boxen. “Dat is een interne kringloop. Alles wat in de box wordt gestrooid, valt uiteindelijk weer in de mesttank. Het is een soort voorraadbuffer. Als die eenmaal is opgebouwd,

Toekomst Als het melkquotum er in 2015 af gaat, wil Hanenberg groeien met het bedrijf: “We hebben plek voor 420 melkkoeien en 210 stuks jongvee. De opzet is om dat volledig vanuit eigen aanvoer te realiseren. Als alles zo door blijft lopen, zitten we in 2014 aan 400 koeien”, vertelt Joris.

BNDR

11

Drie niveaus van perfectie!

Ontdek de nieuwe VMS-range van DeLaval

Bij DeLaval zijn we ervan overtuigd dat er voor elke melkveehouder een passende manier moet zijn om zijn koeien automatisch te melken. Daarom voegt DeLaval nu 2 nieuwe modellen aan de VMS-range toe. Naast de standaard en rijk uitgeruste VMS kunt u nu ook kiezen voor de VMS Supra of de VMS Supra+.

Twee modellen volledig erop gericht om het maximale uit uw veestapel te halen. Vanzelfsprekend kunt u de modellen naderhand naar wens upgraden zoals u dat van ons gewend bent.

VMS S

upra+,

de me est compl ete melkro bot!

Haal ook alles uit uw melkkoeien met de nieuwe VMS-range van DeLaval DeLaval BV - Steenwijk - 0521 537 500 - info.nl@delaval.com - www.delaval.nl

op ReIS

Vietnam!

Ga mee met NajK op reis door Eind november organiseert NAJK een studiereis naar Vietnam voor zijn leden.

Een studiereis waarin de land- en tuinbouw centraal staat. Jij kan, samen met 14 jongeren, mee met deze interessante tiendaagse reis door het agrarische leven van Vietnam.

Tekst: Wolter Neutel

Vietnam Vietnam is een land in Zuidoost-Azië. Hanoi is de hoofdstad van Vietnam, maar ook in de miljoenenstad Ho Chi Minh City is veel zakenleven gevestigd. Het land is ongeveer acht keer zo groot als Nederland en wordt bewoond door 91,5 miljoen mensen. Vanwege zijn langgerekte vorm heeft Vietnam een divers klimaat. Het grootste deel van de bevolking leeft van de landbouw. Rijst is veruit het populairst geteelde gewas in Vietnam. De Mekong en Rode rivierdelta’s behoren tot de grootste rijstplantagegebieden van de wereld. Pinda’s,

graan, bataten en bonen zijn secundaire voedselgewassen en katoen, jute, koffie, thee en suikerriet zijn belangrijk geproduceerde marktgewassen.

Voedselzekerheid In tien dagen tijd wordt een zo breed mogelijk beeld van de Vietnamese land- en tuinbouw geschetst: van de kleine boeren met een of twee koeien, tot de grotere boeren uit verschillende sectoren. Het thema ‘voedselzekerheid’ staat centraal tijdens de studiereis. Aan de hand van bedrijfsbezoeken diepen we tijdens de studiereis dit thema uit. Daarnaast onderzoeken we wat de Nederlandse en de Vietnamese landbouw voor elkaar kunnen betekenen.

Bovendien kun jij als deelnemer aan de studiereis fungeren als kennisbron voor de agrarische sector in Vietnam. Ook de Nederlandse agribusiness zal terugkomen in de studiereis door Vietnam: onder andere De Heus en FrieslandCampina zijn in dit land gevestigd. Tijdens de studiereis bezoeken we projecten waarin deze bedrijven participeren.

Aanmelden

Ga mee op studiereis naar Vietnam en leer tijdens een gezellige reis met andere jonge boeren en tuinders hoe collega’s in een totaal ander land hun bedrijf vormgeven.

Wanneer en wat (onder voorbehoud): • Van 24 november t/m 5 december 2013 Voor wie?

• 15 deelnemers per reis • NAJK-leden met een brede interesse en uit verschillende sectoren • Leden die nog niet eerder met een NAJK-studiereis zijn mee geweest, hebben voorrang Wat wordt van je verwacht?

• Eigen bijdrage : € 1.250,- per persoon.

Hierin zijn vlucht, visum, overnachtingen, maaltijden, vervoer en reisbegeleiding vanuit NAJK inbegrepen • Actieve deelname in het uitdiepen van de thema’s • Na afloop van de reis zet de deelnemer zich in om de tijdens de reis opgedane ervaringen aan een breder publiek bekend te maken Deelnemen?

• Lees eerst de voorwaarden van inschrijving deelnemers op www.najk.nl. Meld je dan aan via het inschrijvingsformulier op de website. Vul dit volledig in, anders kun je niet deelnemen. Stuur voor 30 september 2013 het volledig ingevulde inschrijvingsformulier in.

Deze reis wordt mede mogelijk gemaakt door het ministerie van EZ.

BNDR

13

Alles verzekeren is geen oplossing Veel Nederlanders zijn oververzekerd, ook voor zorg. Dat is nergens voor nodig. Wist je dat meer dan de helft van de Nederlanders geen gebruik maakt van zijn aanvullende verzekering? Omdat de basisverzekering het grootste deel van de zorgkosten dekt?

Met de basisverzekering verzeker je onvoorspelbare, noodzakelijke medische kosten Hoe zit het nou precies met de basisverzekering? Ieder jaar bepaalt de overheid de inhoud van de verplichte basisverzekering. Met deze basisverzekering verzeker je bijna alle noodzakelijke medische kosten die onvoorspelbaar zijn, zoals een huisartsenconsult en een ambulancerit. Daar hoef je je dus geen zorgen over te maken. Voor de overige zorgkosten, die niet door de basisverzekering gedekt worden, kun je een aanvullende verzekering afsluiten.

Interpolis vindt alles verzekeren geen oplossing Heb je wel een aanvullende verzekering nodig?

Een verzekering is er voor de onvoorspelbare gebeurtenissen in het leven, waarvan je de kosten niet zelf kunt dragen. Interpolis spoort je aan om kritisch naar je aanvullende verzekering en je zorgkosten te kijken. Alles verzekeren is namelijk geen oplossing. Welke kosten verwacht je het komende jaar? Zijn de kosten niet zelf te dragen of kun je er bijvoorbeeld voor sparen? Soms is het namelijk voordeliger om maandelijks een bedrag op je spaarrekening opzij te zetten als buffer voor kosten die eraan

14

BNDR

komen, dan maandelijks een premie te betalen voor een aanvullende verzekering.

zienlijk goedkoper dan andere aanvullende zorgverzekeringen.

Daarom introduceerde Interpolis een compacte verzekering: ZorgActief ZonderMeer Interpolis introduceerde in 2013 een nieuwe aanvullende verzekering: Interpolis ZorgActief ZonderMeerÂŽ. Een verzekering die alleen kosten vergoedt die niet (of moeilijk) zelf te dragen zijn of die niet te voorspellen zijn, zoals een ziekenhuisopname in het buitenland.

En die veel, vaak voorspelbare, zaken nĂ­et vergoedt, bijvoorbeeld een nieuwe bril of het consult voor een alternatieve geneeswijze.

Daardoor is de ZonderMeer verzekering aan-

Na 17 september is er meer bekend over je zorgverzekering in 2014 De inhoud van het basispakket verandert jaarlijks. Ook voor komend jaar heeft onze regering vast weer veranderingen in de basisverzekering voor ons in petto. Op 17 september maakt zij haar plannen voor 2014 bekend. Natuurlijk zijn we allemaal benieuwd wat de Miljoenennota en de rijksbegroting ons dit keer brengen. En wat dit betekent voor de economie en de zorg in Nederland. Wij houden de veranderingen scherp in de gaten! Na 17 september lees je op de website van NAJK meer over zorgverzekeren in 2014.

Korting voor NAJK-leden op de collectieve zorgverzekering van Interpolis

Als lid van NAJK kun je deelnemen aan de collectieve zorgverzekering Interpolis ZorgActiefÂŽ. Hiermee ben je verzekerd van goede zorg tegen een voordelig tarief. Je krijgt namelijk 10% korting op de basisverzekering en 15% korting op de aanvullende verzekeringen. Meer informatie lees je op www.interpolis.nl/collectiviteit/najk

wIm

Strontbeleid

Volgens het woordenboek is de betekenis van het woord ‘beleid’ als volgt: gedragslijn voor de verwezenlijking van bepaalde doelstellingen. In dit geval vraag ik mij af wat de doelstelling is van het mestbeleid. Voorstanders van dit mestbeleid zullen direct zeggen dat het behalen van lage concentraties aan nitraat in het grondwater, de grondslag is van dit beleid.

Echter, na werkelijke metingen is gebleken dat de grens van 50 milligram nitraat nauwelijks wordt gehaald in Nederland. Wanneer deze grens wel wordt overschreden is dit vaak niet in een landbouwgebied, of is de overschrijding van tijdelijke aard na bijvoorbeeld het scheuren van grasland, zonder een goed vanggewas. Doelstelling gehaald zal je zeggen. Maar nee, de normen moeten nog scherper. Waarom? Ik weet het niet. Wel is uit onze eigen metingen gebleken dat wij meer stikstof en fosfaat oogsten van ons land dan dat wij erheen brengen in de vorm van mest en kunstmest. Iedereen die meedoet met de BEX en dit even naast het bemestingsplan legt, kan voor zijn eigen bedrijf een dergelijke conclusie trekken. Dat betekent dus praktisch gezien dat onze bodem ondervoed raakt. Stel je nu eens voor: je hebt iedere dag vier boterhammen nodig om goed te kunnen leven en goed te kunnen functioneren, maar je krijgt er maar drie.

Wat gebeurt er dan? Precies, het gaat lang goed, maar uiteindelijk val je af en op een gegeven moment val je dood neer. Dat gebeurt dus ook met onze grond. Ik pleit dan ook voor bedrijfsspecifi eke bemestingsnormen op basis van wat je van je land oogst, plus 10% om de schade van de laatste decennia enigszins te herstellen. En zolang ik mijn land nog moet ondervoeden, spreek ik dan ook van strontbeleid en wanbeleid in plaats van een mestbeleid.

Wim Bos (32 ouders een melkv) runt met zijn 180 koeien in heeet bedrijf met Zuidbroek. Wim Groningse met Marisja, sam is getrouwd de zorg voor zoon en dragen zij column schrijft hiLoek. In deze bezighoudt in het j wat hem agrarische leven.

BeDRIjfSoVeRName

jonge landbouwersregeling

open van 1 oktober tot en met 13 december 2013 Tekst: Ellen van den Manacker / Illustratie: Henk van Ruitenbeek

eling 2013 bouwersreg Jonge Land ën rie go te ca Investerings

Vanaf 1 oktober kunnen jonge landbouwers onder de noemer ‘Jonge Landbouwersregeling’ subsidie aanvragen voor investeringen in grond, gebouwen, machines, verplaatsbare installaties en overige landbouwinvesteringen. De subsidie is voor agrarisch ondernemers die jonger zijn dan 40 jaar en die minder dan drie jaar geleden een bedrijf hebben overgenomen of zijn gestart.

In 2013 stelt het ministerie van Economische Zaken € 5,3 miljoen beschikbaar voor deze subsidie. De subsidiabele kosten zijn minimaal € 20.000 en maximaal € 80.000. De maximale subsidie bedraagt 25 procent van de kosten, wat neerkomt op een onderkant van 5.000 en een bovenkant van 20.000 euro. Aanvragen kan van 1 oktober tot en met 13 december 2013 via Mijn Dossier op de website van Dienst Regelingen. Ook meer informatie over de Jonge Landbouwersregeling 2013 kun je vinden op de website van Dienst Regelingen: www.drloket.nl.

BNDR

15

flynth

Meer mest én Het mestbeleid wordt de komende jaren verder aangescherpt. Boeren voelen zich wellicht in eerste instantie beperkt door nieuwe regels, maar het biedt ook kansen. Op welke manier kun je die kansen omzetten in profijt?

De normen voor aanwending van fosfaat en stikstof gaan verder omlaag. Ondernemers met een mestoverschot op het eigen bedrijf moeten (een deel van) dat overschot laten verwerken. Tot zover het slechte nieuws. De KringloopWijzer wordt de opvolger van Bex en gaat melkveehouders ruimte bieden voor uitbreiding, mits de benutting van mineralen beter wordt. Met dezelfde oppervlakte grond mag de melkproductie dan groeien. Indirect hebben varkenshouders daar ook profijt van: de groei in de melkveehouderij leidt niet tot een evenredige groei van de mestproductie, waardoor de druk op de mestmarkt niet teveel toeneemt. Goed beheer van de bodem wordt nog belangrijker dan het al was. De kennis van akkerbouwers over bodembeheer en teelt van gewassen komt daarbij goed van pas. Het wordt namelijk steeds belangrijker om heel efficiënt om te gaan met mineralen bij de teelt. Veel akkerbouwers kunnen dat dankzij hun vakkennis en ervaring wellicht beter dan melkveehouders. In

het ideale geval is de balans voor zowel stikstof als fosfaat in evenwicht op het bedrijf. Door vaste verhoudingen in de eigen mest van rundveehouders klopt dat niet voor beide mineralen: vaak is er een evenwicht voor stikstof en tegelijk nog ruimte voor fosfaat of omgekeerd. Afzet van een deel van de eigen mest en aanvoer van mest of digestaat met betere passende N/Pverhouding is dan de oplossing, zo kan weer ruimte ontstaan voor afzet van varkensmest aan melkveehouders.

KringloopAcademie Hoog op de agenda staat het leren werken met de KringloopWijzer en ervaring opdoen met het kringloopdenken op eigen bedrijf. Dat gaat niet vanzelf. Dat vraagt kennis, inzicht en ervaring. En dat geldt niet alleen voor melkveehouders, maar ook voor de mensen om de melkveehouders heen: de veeartsen, veevoerleveranciers en bedrijfsadviseurs van Flynth.

Daarom is Flynth samen met enkele andere adviesorganisaties de ‘KringloopAcademie’ gestart. Inmiddels hebben zeven adviseurs de opleiding afgerond en dit najaar starten nog vijf adviseurs. De specialisten begeleiden melkveehouders bij hun bedrijfsvoering en zij werken ook voor studiegroepen. In groepsverband leren werken met de KringloopWijzer

r d t e H

• • • • • • •

Meest efficiënte stikstofmeststof Voor het hoogste rendement Met 4% magnesiumoxide De best strooibare, homogene harde korrels Goede opslageigenschappen Laagste CO2-footprint van Europa Herkenbaar aan de oranje korrel

www.nutrinorm.nl

16

BNDR

betere marge?

www.oci-agro.nl

is heel effectief, omdat de deelnemers zien welke verschillen er zijn. In de praktijk verschilt de hoeveelheid melk per hectare die zonder mestafzet geproduceerd kan worden van 11.000 tot ruim 20.000 kg.

Optimalisatie Optimalisatie van het eigen bedrijf is de eerste stap. Dat levert voor veel melkveehouders de ruimte om zonder aankoop of huur van grond en zonder mestafzet extra melk te produceren. Als dat lukt dan draagt dat bij aan een gunstige kostprijs voor melk en dus een betere positie voor de ondernemer. Op langere termijn is optimalisatie op regionaal niveau de uitdaging. Naar onze mening past samenwerking tussen akkerbouwers en melkveehouders daar heel goed bij. Dat maakt ruimere vruchtwisseling mogelijk. Naar verwachting blijven de voerprijzen internationaal hoog: hoe groter het aandeel van het voer uit eigen teelt (en regio) is, hoe minder de melkveehouder afhankelijk is van de internationale markt. Flynth ziet nog kansen voor ondernemers die samen optrekken voor een efficiënt mineralenbeheer en een beter financieel rendement.

Jan Breembroek (jan.breembroek@flynth.nl) en Gert ten Have (gert.tenhave@flynth.nl)

m re s u l t a a t o t i aa

Grenzeloos Groeien Tekst: Wolter Neutel / Illustratie: Henk van Ruitenbeek

In navolging van het succesvolle NAJK-project ‘Boeren in Internationaal Perspectief’ presenteert NAJK een nieuw project: Grenzeloos Groeien. Met dit nieuwe project wil NAJK jonge boeren en tuinders bewuster maken van hun rol als ondernemers op de mondiale markt. Vragen die hierbij opkomen zijn: Wat voor invloed hebben keuzes van jonge boeren in Nederland op boeren en inwoners van ontwikkelingslanden? Op welke manier kan de agrarische sector bijdragen aan een stabiele voedselmarkt? Welke rol spelen grote agrarische bedrijven en coöperaties? Wat betekenen mondiale ontwikkelingen, zoals de toenemende vraag naar biobrandstof, voor de voedselmarkten? Hoe is de voedselketen in andere landen georganiseerd?

Het project bestaat uit onder meer de volgende pijlers: • Een vernieuwd discussiestuk met vijf casussen: de rol van de tussenhandel en schommelende landbouwprijzen, biobrandstoffen, de rol van de vrouw in de landbouw, het klimaat en landgrabbing en voedselzekerheid.

• Een informatiewaaier waarin de bovenstaande onderwerpen op een heldere manier worden uiteengezet.

• Discussies op scholen en bij AJK’s over de casussen aan de hand van filmpjes, met deskundige sprekers en met elkaar.

• In samenwerking met de Rabobank deelname aan de ‘World Food Game’.

Wat is jouw rol als jonge boer of tuinder op de mondiale markt?

Vraag een avond ‘G renzeloos Groeien’ aan voor jouw AJK! Wil jij in het seizoen 2013/2014 met jouw AJK nadenken en discussiëren over de landbouw in internationaal perspectief?

NAJK kan een discussieleider leveren die de onderwerpen aan de hand van filmpjes en een presentatie introduceert.

Je kunt zelf kiezen welke thema’s je het liefst wilt behandelen. Ook kan er een deskundige spreker bij de avond aanwezig zijn. Aan deze avond zijn geen kosten verbonden. Ook is het mogelijk een bijdrage te krijgen voor de zaalhuur en eventuele hapjes en drankjes.

BNDR

17

rs Klaas Wooultdeer in Melkveeh/ 33 jaar Winsumvan AJK Lid roningen Midden- G

Klaas wolters introdu van

revolutionaire manier

Klaas Wolters (33) uit het Groningse Winsum introduceerde in 2012 een revolutionaire manier van bemesten: een mesttank bestaande uit een compartiment mest en een compartiment water. “Een bemester die de drijfmest bovengronds uitrijdt en in dezelfde werkgang een laag water achteraan sproeit”, zo legt Klaas zijn nieuwe uitvinding, genaamd ‘The Green Duo’, bondig uit. “De ammoniak bindt aan het water, dat wordt omgezet in ammonium en hecht zich aan de bodem. Goed plantenvoedsel en de grond beschadigt minder dan bij het injecteren van mest.”

Tekst en beeld: Ellen van den Manacker

Effect In 1991 werd dezelfde techniek niet toegelaten door het ministerie van LNV: “In die tijd was het ministerie gefocust op mestinjectie en paste dit systeem er nog niet in”, vertelt Klaas. Toen Klaas, na tien jaar als vertegenwoordiger bij een mechanisatiebedrijf te hebben gewerkt, fulltime thuis aan de slag ging, vond hij de innovatieve mesttank een leuk project om op te pakken. “Het idee is heel 18

BNDR

simpel: hoe meer mestdeeltjes bodemdeeltjes raken, hoe hoger het rendement van de mest”, concludeert Klaas. “Ik heb de man die het idee destijds heeft geïntroduceerd, benaderd.

Van zijn versie heb ik, via mijn netwerk in de mechanisatiebranche, een moderne versie laten bouwen”, blikt Klaas terug.

de ammoniakuitstoot van zijn nieuwe uitvinding wilde onderzoeken. Een studente van de Wageningen Universiteit, Ciska Nienhuis, zag heil in het project en studeerde af op het bedrijf van Klaas met de onderzoeksvraag: kan ‘The Green Duo’ net zoveel ammoniak reduceren als de huidige toegestane techniek?

Onderzoek

Vergelijkbare ammoniakemissie

Omdat Klaas de techniek deze keer wel bewezen wilde hebben, stuurde hij naar verschillende instanties een mail met de vraag of zij

De methode heeft dezelfde emissie op grasland als een sleufkuiter, dat bleek uit het

Mestbeleid “We zijn al meer dan twintig jaar aan het knoeien met het mestbeleid en een echte oplossing is er nog steeds niet. Ik denk dat het goed is dat er nu een eenduidige, definitieve oplossing komt voor de toekomst”, uit Klaas over het toekomstige mestbeleid. “Dat staatssecretaris Dijksma de oplossing bij de boeren legt, vind ik goed. Iedereen moet zich verantwoordelijk voelen voor zijn eigen mest.

Het moet niet zo zijn dat diegene die geen overschot heeft de dupe wordt van de boeren die wel een overschot hebben”, vindt Klaas.

De ideale oplossing

ceert een bemesten onderzoek van de WUR-studente. “Weersomstandigheden hebben meer invloed op ammoniakemissie dan de techniek: ammoniak bindt aan vocht, onder de 14 graden vindt er weinig ammoniakuitstoot plaats en als het windstil is treedt er na het uitrijden van de mest slechts korte tijd emissie op, omdat het ammoniak een diffusieproces is”, legt Klaas uit. “Met ‘The Green Duo’ boots ik het weer na. Daarmee verhoog ik het rendement van de mest.”

Voordelen Het bovengronds uitrijden van mest gevolgd door water heeft volgens Klaas verschillende voordelen: “Het water, dat met een regelbare verdringerpomp achter de mest wordt gesproeid, moet de ammoniakale stikstof in de mest zoveel mogelijk voor vervluchtiging behoeden”, vertelt Klaas. “Het injecteren van mest beschadigt mijn inziens de bodem. Er komt een piekbelasting op de bodem en uit de bovenlaag kan gemakkelijk ammoniak ontsnappen, zeker in kort gras. De werking van ‘The Green Duo’ moet dat voorkomen”, vertelt Klaas. “Door het water infiltreert het minerale gedeelte van de mest in de bodem, waar het ammonium vervolgens kan worden geabsorbeerd door bodemdeeltjes. Daarnaast verlaagt het water de bodemtemperatuur en verdunt

het de ammoniakale stikstof in de mest, wat een lagere ammoniakemissie tot gevolg heeft.”

Legaliseren De nieuwe mesttoedieningsmethode van Klaas is nog niet wettelijk toegestaan: “Het is nog niet toegelaten omdat volgens de theoretische modellen dit systeem nog de nodige ammoniak zal uitstoten en het systeem niet te controleren is: er kan niet gecontroleerd worden of er altijd water overheen wordt gesproeid”, legt Klaas uit. “Er wordt aan een tweejarig onderzoeksprogramma gewerkt, waaruit moet blijken dat de ammoniakuitstoot lager of gelijk is aan de huidige, toegestane techniek”, aldus Klaas.

Strijd “Ik blijf strijden voor deze methode. Als ondernemer moeten we een vrije keus krijgen in hoe wij onze mest willen toedienen”, pleit Klaas.

“Er zijn dit voorjaar Kamervragen over gesteld.

Vanuit het ministerie heeft men toegegeven dat er gaten in het huidige ammoniakbeleid zitten. Er wordt geld beschikbaar gesteld om alle bestaande en nieuw ingebrachte methodes opnieuw te toetsen”, vertelt Klaas. In verband met stuifbestrijding werd zijn methode afgelopen voorjaar toegestaan, maar alleen overdag:

“Ik heb gebruiksruimte genoeg om mijn mest op eigen grond kwijt te kunnen. Daarmee houd ik elk jaar kunstmestruimte over. Ik vind dat het gebruik van dierlijke mest meer gestimuleerd mag worden vanuit de overheid.

Er moet meer ruimte gegeven worden in de stikstofgebruiksnormen en in welke vorm die gebruikt mogen worden, vooral bij intensieve wisselteelten. Wij hoeven niet verplicht de kunstmestindustrie te sponsoren”, aldus Klaas. “Als akkerbouwers de keus krijgen tussen kunstmest of dierlijke mest, dan zullen zij waarschijnlijk voor dierlijke mest kiezen..”

Uitrijperiodes Om ruimte te creëren op de mestmarkt ziet Klaas het liefst dat de uitrijperiode van mest verlengd wordt tot 1 oktober: “De bodemtemperatuur is dan nog zodanig hoog dat de mest prima omgezet kan worden in de bodem en de gewassen nog stikstof opnemen”, vertelt Klaas. “Een verlenging van de uitrijperiode geeft ruimte op de mestmarkt en een lagere piekbelasting voor ondernemers. Met het huidige beleid starten veel ondernemers in september al met het opbouwen van een mestvoorraad, wat veel druk veroorzaakt op de mestmarkt aan het begin van het volgende groeiseizoen ”, aldus Klaas.

The Green Duo ‘The Green Duo’ is een mesttank bestaande uit twee compartimenten: één van 4,5 kuub voor het water en één van 10 kuub voor de drijfmest. De mesttank rijdt drijfmest uit met behulp van een ammoniak-emissiebeperkende sproeikop, waarna gelijk een laag water over de mest wordt gesproeid. Neem om een impressie te krijgen van zijn mesttank een kijkje op www.thegreenduo.com of volg Klaas op Twitter (@TheGreenduo).

BNDR

19

bedrijf

“Anders konden ze niet zien of er ook water overheen werd gesproeid.”

Wij zorgen voor gezonde voeding, elke dag...

FrieslandCampina voorziet mensen wereldwijd van al het goede van melk. Baby- en kindervoeding, zuiveldranken, kaas, melk, yoghurts, toetjes, boter, room, melkpoeder, zuivelingrediĂŤnten en vruchtendranken zijn producten die een belangrijke rol spelen in de voeding en het welzijn van mensen.

Wij zijn samen met onze leden-melkveehouders expert in melk en breiden onze kennis over toepassingen ervan voortdurend uit; van de kwaliteit van het grasland waarop de koeien grazen tot het op de markt brengen van smakelijke en gezonde producten. Dat doen we op een duurzame manier.

...voor een miljard mensen wereldwijd

www.frieslandcampina.com • adv FrCamp A5 liggend.indd 1

24-08-12 12:29

Meer weten over onze opleidingen?

Bezoek een open dag

Open dagen

www.wageningenuniversity.nl/opendag

Bachelor zaterdag 16 november 2013 Master donderdag 12 december 2013

20

BNDR

Co-mestvergisting:

en weg is het mestoverschot?

Co-vergisting van mest was een aantal jaar geleden trending topic: het werd gezien als één van de meest kansrijke opties om enerzijds duurzame energie uit biomassa te produceren en anderzijds mest te verwerken tot een stabieler eindproduct om daarmee de afzet van mest te verbeteren. Hoe staat de markt er nu voor en is co-mestvergisting een oplossing voor het Nederlandse mestoverschot? Specialist duurzame energie Hans van den Boom, werkzaam bij Rabobank Nederland, geeft zijn visie op co-mestvergisting en het veranderende mestbeleid.

Tekst: Ellen van den Manacker / Illustratie: Henk van Ruitenbeek Hoeveel co-mestvergisters telt Nederland?

“Nederland telt op dit moment een klein honderdtal co-mestvergisters.”

Is co-mestvergisting rendabel?

“Vanaf 2008 was het alleen mogelijk voor comestvergisters met een onderscheidende uitgangspositie om rendement te draaien. Verwaarding van de restwarmte, een gunstige inkoop van reststromen, schaalvoordelen, maar vooral het jaar waarin de subsidie is toegekend zijn daarin bepalend geweest. Door de hoge grondstofprijzen blijft het tegenwoordig moeilijk om een co-mestvergister rendabel te laten draaien.”

Is de run op co-mestvergisters daardoor ook afgenomen?

“Ik verwacht de aankomende jaren een zeer beperkte groei. De randvoorwaarden rondom een co-mestvergister zijn ongunstig. Daarnaast zie ik een trend in andere duurzame energievoorzieningen zoals zonne- en windenergie, maar ook geothermie. Deze vormen zijn maatschappelijk beter geaccepteerd en hebben veel lagere kosten. Het sterke punt van biogas blijft dat het 24 uur per dag beschikbaar is en dat biogas kan worden omgezet naar: stroom, warmte, groen gas (aardgas) en vloeibaar gas voor bijvoorbeeld de transportsector.”

Een nieuwe mestwet op komst. Is dat gunstig voor co-mestvergistingshouders?

“Bestaande installaties kunnen zeker voordeel hebben bij veranderingen in de mestwet. Veel co-mestvergisters hygiëniseren of drogen de mest met restwarmte uit de warmte-krachtkoppeling. Beide toepassingen zorgen ervoor dat de mest exportwaardig wordt, wat in een nieuw mestbeleid kan zorgen voor een gunstige positie voor de co-mestvergistingshouders.”

Co-mestvergisting: en weg is het mestoverschot?

“In veel co-mestvergisters gaat meer mest dan dat de veehouders op hun bedrijf produceren. Maar vergisten is geen mest verwerken. Bij vergisten wordt een gedeelte van de organische stof door bacteriën omgezet in methaangas. De huidige co-mestvergisters zijn dus geen oplossing voor het mestoverschot. Nieuwe projecten maken alleen kans op Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE) wanneer ze groen gas produceren. Bij groen gas heb je geen restwarmte om de mest te hygiëniseren of in te drogen, de comestvergisters die tegenwoordig woorden aangeschaft, hebben dus geen baat bij de verandering van de meststoffenwet.”

Wat is een alternatieve, duurzame optie voor het opwekken van energie?

“De perspectieven voor zonne-energie zijn veruit het beste. Ik voorzie dat de zon eind van deze eeuw meer dan 50% van de energievoorziening op zich neemt. Wij als Rabobank

Hans van den Boom willen die trend van zonne-energie stimuleren.

Agrarische ondernemers die zonnepanelen op hun gebouw(en) willen plaatsen, kunnen in aanmerking komen voor een extra rentekorting van 0,3% op de Rabo Groenfinanciering. Meer informatie over deze aantrekkelijke actie die loopt tot 1 juni 2014 is te vinden op www.rabobank.nl/zonnepanelen.

Co-mestvergisting en het mestbeleid De belangrijkste onderdelen van het huidige mestbeleid in relatie tot co-mestvergisten zijn: • Regels voor de afvoer van mest van veehouderijbedrijven en intermediaire ondernemingen. Zo is altijd bekend waar de mest vandaan komt en naartoe gaat.

• Regels over co-materialen die gebruikt mogen worden zodat het digestaat als meststof mag worden verhandeld en gebruikt.

• Digestaat is na hygiëniseren (1 uur op 70°C) exportwaardig.

• Bij vergisters met een droger wordt meestal de dikke fractie ingedroogd.

De dikke fractie kan worden gebruikt als grondstof voor de organische mestkorrels en over grote afstand buiten de Nederlandse landbouw worden afgezet.

Op deze wijze wordt de Nederlands mestmarkt structureel ontlast.

• Regels voor het bijhouden van administratie.

BNDR

21

Op 2 juni vertrokken zestien NAJKleden voor een twaalfdaagse studiereis naar Kenia. Grote en kleine bedrijven, rozen en sperziebonen, boerencoöperaties en kleine dorpjes, veel verschillende takken en weinig specialisatie, agrarische scholen en een kindertehuis, varkens en fruit: bekijk de impressie van de ‘studiereis Kenia’.

Impressie studiereis Kenia De Lolbia Farm: een bedrijf waar op 80 hectare sperziebonen worden verbouwd met 350 werknemers.

Bezoek aan Bilashaka Farm van de Nederlandse familie Zuurbier bij Lake Naivasha. Hier worden op 30 hectare verschillende soorten rozen verbouwd.

De Nederlandse melkfabriek ‘Happy Cow’.

Baraka Farm: een melkveebedrijf gerund door Jos Creemers. Met de opbrengsten uit dit melkveebedrijf wordt een kindertehuis draaiende gehouden.

Een gastles geven aan het Molo Agricultural College.

Mumberes Dairy, een beginnende coöperatie die zorgt voor melkcollectie. Door de slechte infrastructuur is dit een hele uitdaging.

22

BNDR

Een bezoek aan het volk van de Masai, rondtrekkende veehouders.

jouw ajK! Remmen met gassen Wat? Remmen met gassen Wie? Boek deze avond met jouw AJK/JAV Kosten? In overleg biedt NAJK financiële ondersteuning Interesse? Mail naar wneutel@najk.nl

Illustraties: Henk van Ruitenbeek

De een gaat het grasland scheuren, de ander kiest voor krachtvoer. Wat past bij jouw bedrijf om de emissie te beperken? Een leuk vraagstuk om eens van alle kanten te bekijken. ‘Remmen met Gassen’ biedt jou hier de mogelijkheid toe. Door op een dashboard aan verschillende knoppen te draaien krijg je op een leuke manier inzicht over hoe je op jouw bedrijf het klimaatprobleem kunt aanpakken.

Belangrijk is natuurlijk dat je de uitvoerbaarheid van de maatregelen hierbij goed in de gaten houdt. Weet jij hoe je moet remmen met gassen?

ajK

Voor

Jaarthema: innovatie binnen de sector a: innovatie Wat? Jaarenthedme sector binn eze avond Wie? Boekw dAJK/JAV met jou rleg biedt NAJK Kosten? Inciëoleveondersteuning finan naar Interesse? anM@ailnajk.nl lschuurm

Nieuwe ideeën, nieuwe producten, nieuwe diensten: innovatie in de agrarische sector is een breed begrip, dat volop in de belangstelling staat. Met welke nieuwe technieken, producten of ideeën ben jij het afgelopen jaar aan de slag gegaan? Hoe heeft dat jouw werk veranderd?

Waar ben je naar op zoek? Wat zijn jouw plannen voor de toekomst? En wat heb je nodig om verder te kunnen? Het zal je verbazen hoeveel innovatie er elke dag plaatsvindt, ook bij jou en in jouw omgeving. Door middel van een interactieve avond worden deze vragen binnen het jaarthema ‘innovatie binnen de sector’ centraal gesteld. Hoe innovatief ben jij?

Informatieavond Bedrijfsovername Bewust en kritisch naar je bedrijf kijken en naar jezelf als (toekomstig) ondernemer, is van belang om in gezonde sferen het bedrijf over te nemen. Om dit te realiseren heeft NAJK een aantal cursussen ontwikkeld om jou hierbij te ondersteunen: Het Rabo Opvolgers Perspectief, Bewust Op Weg Naar Overname, Financieel Inzicht en Individuele Coaching.

Maar welke cursus past nu perfect bij jou? De ‘Informatieavond Bedrijfsovername’ behandelt alle cursussen en kan aan de hand van jouw vragen bekijken welke cursus bij jou past. De informatieavond kan geboekt worden door jouw AJK of JAV.

Wat? Info rmatieavo B Wie? Beodekrijfsovername nd deze avo Kosten? joInuw AJK/JAVnd met financiëleovoerleg biedt NAJK Interesse? ndersteuning lschuurma Mail naar n@najk.nl BNDR

23

ouD

Bedrijfsgegevens Maatschap Huls Silvolde 1300 zeugen 45 hectare land 3 vaste medewerkers

“We hebben de bouw altijd in eigen beheer gedaan en dat bevalt prima”

fijn

“Ik vind het om het bedrijf samen met Ruud te runnen” Op zijn zevende levensjaar riep Ruud Huls (29) uit Silvolde dat hij niet naar school hoefde: hij werd toch boer. Na het afronden van zijn mbo-opleiding ‘veehouderij’ kwam zijn jongensdroom uit. Hij werd varkensboer. Samen met zijn ouders Harrie (58) en Mieke (58) runt hij een bedrijf waar inmiddels 1300 zeugen een thuisbasis vinden.

Tekst en beeld: Ellen van den Manacker

Geschiedenis Harrie: “Vroeger hadden we koeien, varkens en kippen. De kippen zijn, toen ik in het bedrijf kwam, al snel weggegaan. Op een gegeven moment besloten mijn vader en ik dat we ons wilden specialiseren in zeugen. De koeien waren arbeidsintensief, dus werd de keuze gemaakt om de melk te verleasen. Bovendien hadden we destijds te weinig grond en was er niets te koop bij ons in de buurt.”

Mieke: “Toen de melkkoeien weggingen, hielden we het jongvee voor de opfok. We hadden 100 stuks jongvee. Toen de mond-en-klauwzeer kwam, hebben we al het jongvee weggedaan.

Qua regelgeving ging, tijdens de mond-enklauwzeer, het jongvee niet samen met de 24

BNDR

zeugen. Maar het jongvee was ook arbeidsintensief en de opbrengst was laag.”

Harrie: “Vanaf 2001 hebben we ons volledig gespecialiseerd in zeugen, we huisvesten er nu 1300. En als ik heel eerlijk ben: de andere takken mis ik ook niet.”

Maatschap Ruud: “Nadat ik mijn studie ‘veehouderij’ in Doetinchem had afgerond, ben ik thuis op het bedrijf gaan werken. We waren net plannen aan het maken voor nieuwbouw. De toenmalige accountant adviseerde dat het gunstiger was om later in maatschap te treden: een stal die een jaar staat wordt veel lager getaxeerd dan een stal die nog gebouwd moet worden.

Anders zou ik moeten meedelen in de nieuwwaarde. Sinds drie jaar zit ik nu officieel in

maatschap. Daarvoor werkte ik in loondienst met een boekhoudkundige arbeidsvergoeding.”

Harrie: “Ik vind het fi jn om het bedrijf samen met Ruud te runnen. Hij werkt al vanaf zijn tiende mee op het bedrijf. Ruud is begonnen met de zorg voor de kraamstal. Nu is hij verantwoordelijk voor het hele bedrijf.”

Ruud: “Het valt mij niet tegen om aan het roer te staan. Ik ben langzaam in alle facetten van het bedrijf gegroeid. Mijn vader is de vliegende keep in het bedrijf: hij springt overal bij waar nodig is. Daarnaast regelt hij, samen met de loonwerker, al het landwerk, zoals injecteren, maaien en het maïsland klaarmaken. Voor de dragende zeugen in de dekstal en de kraamzorg worden we bijgestaan door drie personeelsleden die gezamenlijk 75 uur op ons bedrijf werken.”

NIeuw

R uu VarkensdhoHu uls Silvolde derij 2 Lid van 9A jaar J IJsselstrKeekOude

“het valt mij niet tegen om aan het te staan”

roer

Mestbeleid

“We waren net plannen aan het maken voor nieuwbouw, dus adviseerde de accountant dat het gunstiger was om later in maatschap te treden” Uitbreiding Harrie: “Toen we vroeger besloten ons te specialiseren op de varkens, begonnen we met 350 zeugen. Door de jaren heen hebben we heel wat verbouwd en bijgebouwd. Ondertussen zijn we gegroeid naar 1300 zeugen.”

Ruud: “Toen ik op het bedrijf kwam werken, hebben we wel eens nagedacht over hoe we het bedrijf voor twee gezinnen rendabel konden maken. Maar het is nooit ons doel geweest om tot deze grootte uit te breiden.

De bouwkavel is nog niet vol. Maar we hebben nu de perfecte structuur in ons bedrijf: goede looplijnen, gescheiden functiegebieden en een deel van onze gespeende biggen op een ander bedrijf. Als we het bedrijf nu weer gaan uitbreiden gaat die logica eruit.”

Bouw Harrie: “We hebben de bouw altijd in eigen beheer gedaan en dat bevalt prima. Hierdoor besparen wij meer dan 10%.”

Ruud: “Bij de laatste verbouwing hebben we de bouwtekening in onze kantine gehangen.

Iedereen die de tekening zag hangen, hebben we gevraagd: ‘wat vind je ervan?’. Met de tips en ideeën van alle bezoekers die op ons bedrijf kwamen, hebben we een mooi eindresultaat neergezet.”

Mestafzet Ruud: “De mest van onze varkens blijft in de buurt. Wij hebben zelf 25 hectare land in eigendom en 20 hectare in pacht, daar gaat de dunne mest van de kraamzorg heen. De dikke mest, met meer mineralen, zetten we af in de buurt. Dat regelt onze loonwerker.”

Harrie: “Wij zitten qua mest in een gebied waar we het goed kwijt kunnen. Er komt zelfs meer vraag naar mest, omdat varkensboeren in de omgeving stoppen maar ook door de landelijke trend. Goed weer in het uitrijseizoen is erg belangrijk.

Harrie: “Ik hoop dat het nieuwe beleid voorkomt dat er zoveel geld omgaat in de mestsector. Het doel is dat er veel mineralen buiten de landbouw afgezet worden. Hierdoor komt er meer vraag naar mest en zal mest een gewaardeerd product worden.”

Ruud: “De overheid moet een eenduidiger beleid gaan voeren, waarin nieuwe initiatieven voor mestverwerking worden ondersteund: die komen nu maar matig van de grond.”

Dierrechten Ruud: “Ik weet niet beter dan dat er dierrechten zijn in onze sector. Als het mestbeleid zichzelf goed reguleert, gaan de dierrechten er af. Dat zou mooi zijn. Het is gebakken lucht: een duur stuk papier waarop staat dat we het recht hebben om een zeug te hebben. Ook voor onze concurrentiepositie is het positief als de dierrechten er afgaan.”

Toekomst Mieke: “Binnenkort gaan Harrie en ik verhuizen en gaat Ruud met zijn vriendin op het bedrijf wonen. Ik vind dat diegene die het bedrijf voor het grootste deel runt, ook op het bedrijf moet wonen. Dit is het moment dat wij een stapje terug moeten doen.”

Ruud: “Op het bedrijf denken we erover na om zelf onze zeugen aan te fokken. Onze fokker stopt met het fokken van onze huidig genetica.

Dat stelt ons voor een keuze: gaan we op zoek naar een nieuwe fokker of gaan we zelf aanfokken, en met welke genetica? We hebben daarover nog niets besloten, maar de keuze moet binnen nu en een maand wel gemaakt zijn.”

BNDR

25

Jonge boeren over…

…het toekomstige mestbeleid Freek van Nuland | Varkenshouder | BAJK

“Ik denk niet dat een compleet nieuw mestbeleid nodig is, zoeken naar verbeteringen moet voldoende zijn. Verbeteringen waar zowel de overheid als de veehouderij zich in kan vinden. Als er bij de overheid niet meer ruimte komt om goede systemen en locaties voor de mestverwerking van de grond te krijgen, zal het nooit goed opgelost worden. Of er een ideale oplossing is, weet ik niet. Er zal altijd een spanningsveld zijn tussen het ideaalbeeld van de overheid en dat van de veehouderij. Wel vind ik dat er gezocht moet worden naar een werkbaar beleid: het moet wel uitvoerbaar blijven.”

Beli den Hartog | Melkveehouderij en pluimveehouderij | GAJK

“In het toekomstige mestbeleid moet er gewerkt worden aan een optimale bodembenutting van de mineralen. De kringloopwijzer vind ik hierin een goed initiatief. Ook zie ik in de toekomst de tak van mestverwerking toenemen. Integrale afspraken tussen veehouders en akkerbouwers kunnen oplossingen bieden. Ik denk dat als er voldoende mest verwerkt wordt, het overschot wordt opgelost.Technisch is dit mogelijk. Ik hoop op rust op de mestmarkt en dat in de toekomst de verantwoordelijkheid nog meer bij de boeren ligt, mits de overheid de normen van bodemvruchtbaarheid goed invult.”

26

BNDR

Arjan Vaandrager | Akkerbouw | FAJK

“Het huidige mestbeleid is nodig aan vervanging toe. Maar ik denk niet dat het nieuwe mestbeleid het mestoverschot op zal lossen.

Er komen voor de veehouders extra kosten bij omdat er aan verwerking gedaan moet worden. Dan gaan ook de kosten voor de akkerbouwer omhoog, met als gevolg dat de akkerbouwer eerder naar een andere vorm van bemesting grijpt. De prijs om mest af te voeren zal dan ook stijgen en aan het eind van de rit zijn we geen klap verder. Het enige dat door het nieuwe beleid is gedaan, is een hoop extra kosten aan een kuub mest toevoegen.”

Ruben ter Braak | Vleeskuikens | OAJK

“Al onze mest wordt verwerkt: het gaat naar de mestverbranding in Moerdijk waar er groene stroom van gemaakt wordt. De mineralen die na verbranding overblijven worden geëxporteerd. Een nieuw beleid is volgens mij nodig omdat we op de huidige manier niet van ons ‘mestoverschot’ afkomen. Een groot gedeelte van de oplossing is volgens mij te vinden in evenwichtsbemesting. Dat zal er vaak toe leiden dat er toch meer mest mag worden aangewend om verschraling van gronden tegen te gaan. Als het ‘mestprobleem’ opgelost wordt met alleen verwerking, zal dat zeker gevolgen hebben voor de bodemvruchtbaarheid, maar ook een stabielere mestafzetprijs opleveren die waarschijnlijk lager zal zijn dan nu het geval is.”

leden

Peter van Dronkelaar | Agrarisch ondernemer | GAJK

“Het meedenken over het nieuwe mestbeleid is de verantwoordelijkheid van iedereen die belangen heeft in de agrarische sector.

Samenwerking tussen de sectoren kan absoluut oplossingen bieden. Een akkerbouwer wil in het voorjaar elke kilo voedingselement benutten, maar dat moet wel aansluiten bij de precisiebemesting die de sector nu toepast. Volgens mij moet je aan een simpele praktische oplossing per grondsoort denken, per gewas analyseren wat het opneemt en daar het bemestingsniveau aan aanpassen. Dat wat men te veel op het bedrijf produceert en niet zelf kan plaatsen, verplicht af laten voeren. Als afvoeren te duur wordt, zijn er op een gegeven moment vanzelf investeerders die mestverwerking op gaan pakken.”

Arnaud van Herk | Melkveehouderij | HAJK

“Verplichte mestverwerking is een maatregel die misschien niet altijd leuk is, maar wel de overschotten aanpakt daar waar ze er zijn. Nieuwe mestwetgeving is vooral nodig om het systeem eerlijker te maken voor boeren die een hoge benutting en een hoge productie van hun land realiseren. De verschillende sectoren hebben allemaal zo hun eigen belang.

De intensieve sector heeft een grotere verantwoordelijkheid, vanwege hun grotere mestoverschot, maar we kunnen veel van elkaar leren. Een ideale oplossing zal er nooit komen: zo zit wetgeving nou eenmaal in elkaar. Maar een systeem meer gericht op evenwichtsbemesting zou voor veel boeren een uitkomst zijn.”

DE BESTE brokkenmakers

BEDANKEN HET NAJK VOOR DE FANTASTISCHE SAMENWERKING OP DE

www.debestebrokkenmakers.nl Boeren met ambitie

BNDR

27

update

GLB-update

Eind juni is er in Brussel een akkoord bereikt over de hervormingen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Hoewel nog veel afhangt van de invulling van het akkoord op nationaal niveau, biedt het Europese akkoord wel mogelijkheden voor Nederlandse jonge boeren!

Tekst: Wolter Neutel en Inge van Schie-Rameijer Illustratie: Henk van Ruitenbeek Wat staat er in het akkoord voor jonge boeren?

Pijler I: In het akkoord staat opgenomen dat lidstaten worden verplicht om jonge boeren gedurende vijf jaar een extra betaling te geven, de zogenaamde top-up van 2%. AgrariĂŤrs tot 40 jaar die het (ouderlijk) bedrijf hebben overgenomen, ontvangen een extra betaling van 25% bovenop hun basispremie. Ieder land kan zelf beslissen over hoeveel hectares dit gebeurt, mits het tussen de 25 en 90 hectare zit.

Pijler II: In Pijler II is opnieuw de Jonge Landbouwersregeling opgenomen. Ben jij onder de veertig jaar? Dan kun je je, bij een investering om je bedrijf te ontwikkelen, de eerste drie 28

BNDR

jaar na de bedrijfsovername inschrijven op de Jonge Landbouwersregeling. Na goedkeuring kon je voorheen een subsidie van maximaal 20.000 euro ontvangen. Het nieuwe GLB biedt de mogelijkheid om het bedrag van de Jonge Landbouwersregeling te verhogen van 20.000 naar 70.000 euro per aanvraag. Het bedrag kan verhoogd worden wanneer Nederland kiest voor het wijzigen van de cofinanciering. Europa betaalt dan 80% mee aan de subsidie die een jonge boer ontvangt, waarbij Nederland nog 20% dient te financieren.

Hoe kijkt NAJK hier tegenaan?

Pijler I: NAJK heeft CEJA (de overkoepelende jongerenorganisatie voor land- en tuinbouwers in Europa) ondersteund in het volledig benutten van de top-up regeling. In dezelfde lijn voert NAJK de lobby door naar Den Haag.

Pijler II: NAJK vindt dat jonge boeren ook in Pijler II prioriteit verdienen. Om meer jongeren te kunnen ondersteunen in bedrijfsontwikkeling zet NAJK in op een Jonge Landbouwersregeling met een subsidie van 70.000 euro.

Nationale invulling NAJK zal de komende maanden vol inzetten

op een gunstige invulling van de Europese kaders door Nederland. In november presenteert staatssecretaris Sharon Dijksma hiervoor de plannen. Tot die tijd is het belangrijk om zoveel mogelijk de NAJK-standpunten toe te lichten aan het ministerie en de Tweede Kamer.

Meedenken?

Wil jij graag meedenken over de invulling van deze standpunten? Dan zoekt NAJK jou! Door je aan te melden kom je in een interne mailgroep. In dit platform heb jij een adviserende rol. Van iedere provincie mogen maximaal acht leden plaatsnemen in het platform. Hierbij wordt waar nodig uit de opgave geselecteerd zodat er verschillende sectoren per provincie vertegenwoordigd zijn. Je kunt je voor het platform GLB aanmelden door een mail te sturen naar: info@najk.nl. Vermeld hierbij je naam, sector, afdeling en provincie.

zoekt Buur

ajK

Boer

‘Heel Zeeland aan de zonne-energie’, dat is de droom die initiatiefnemers ZAJK en ZMf willen verwezenlijken met het project ‘Boer zoekt Buur Zeeland’.

Op 31 mei werd het startschot gegeven voor deze crowdfundingsactie, waarmee de bewoners van Zeeland een boer in de buurt financieel kunnen steunen met de aanschaf van zonnepanelen in ruil voor producten van het bedrijf.

Tekst: Ellen van den Manacker “Wij wilden iets doen met duurzame energievormen” Oud-bestuurder van ZAJK, Maarten Janse (31) uit het Zeeuwse Wolphaartsdijk, is een van de boeren die meedoet aan het project. In zijn bestuurstijd ontstond het idee voor ‘Boer zoekt Buur Zeeland’: “Wij wilden iets gaan doen met duurzame energievormen. We kwamen in contact met ZMf, de organisatie voor een duurzaam Zeeland, en samen bedachten we het idee ‘Boer zoekt Buur’”, vertelt Maarten. “Een initiatief dat draait om een directe verbinding tussen boer en buur om zo samen werk te maken van klimaatneutraal produceren en consumeren.”

Investeren en ontvangen Het idee van de actie is eenvoudig: de boer investeert in zonnepanelen op zijn schuur met behulp van voorfinanciering door bewoners uit de omgeving. De ‘buur’ investeert € 250,- en ontvangt als tegenprestatie € 300,- aan waardebonnen, te besteden aan producten en/of diensten van de desbetreffende boerderij.

“Een brug slaan tussen onze omgeving, bezoekers en ons bedrijf” “Ik wil met ‘Boer zoekt Buur’ een brug slaan tussen onze omgeving, onze bezoekers en ons bedrijf”, aldus Maarten. Samen met zijn broer heeft Maarten een modern akkerbouwbedrijf. Hij beteelt 60 hectare met aardappelen, suikerbieten, graszaad en tarwe. Naast het akkerbouwbedrijf hebben Maarten en zijn broer een landschapscamping met 75 staanplaatsen en kweken ze zeekraal. “Voor ons is meedoen aan het initiatief ‘Boer zoekt Buur’ een mooie manier om aan onze omgeving en de campinggasten te laten zien dat wij aan duurzaamheid doen.”

144 zonnepanelen De investering in de zonnepanelen heeft Maarten inmiddels achter de rug. “Een

voorwaarde van het project is dat er binnen een jaar zonnepanelen op ons dak moesten liggen”, vertelt Maarten. “Op mijn schuur pasten 144 zonnepanelen. Daarvan haal ik een geschat vermogen van 34.000 kilowatt.

Hiermee kunnen wij zo’n 75% van onze totale stroombehoefte zelf opwekken”, legt Maarten uit. “Een fl inke investering, die met de investering van 200 buren is terugverdiend.”

“Ik heb liever dat het vanuit de mensen zelf komt” In ruil voor de investering van € 250,- biedt Maarten verschillende producten en diensten van zijn boerderij aan: “Investeerders kunnen bijvoorbeeld kamperen op onze camping of producten, zoals zeekraal, uit onze boerderijwinkel uitzoeken”, aldus Maarten. Op dit moment hebben er al twee omwonenden geïnvesteerd: “Het loopt nog niet storm. Ik heb folders bij de receptie liggen en als mensen geïnteresseerd zijn vertel ik graag meer over het project. Ik ben niet de persoon die van de daken schreeuwt dat men mij moet sponsoren.

Ik heb liever dat het vanuit de mensen zelf komt”, vertelt Maarten.

De duurzame droom Uiteindelijk hoopt Maarten dat de wetgeving verandert en hij in de toekomst direct stroom kan terugleveren aan zijn investeerder.

“Helaas staat de wetgeving dat nog niet toe.

De stroom die ik opwek mag ik voor eigen gebruik inzetten en wat over is, lever ik aan het net”, legt Maarten uit. “Als omwonenden investeren in zonnepanelen op mijn dak en ik kan ze in ruil daarvoor groene stroom van mijn dak leveren, dan zou de duurzame droom van dit project helemaal uitkomen.”

Al zeven Zeeuwse boeren stellen hun dak beschikbaar voor het crowdfundingsproject ‘Boer zoekt Buur’, maar er is plek voor meer! Ben jij geïnteresseerd? Neem dan een kijkje op www.boerzoektbuurzeeland.nl.

Boer zoekt Buur Zeeland is een onderdeel van de landelijke Boer zoekt Buur.

“Ik wil met ‘Boer zoekt Buur’ een brug slaan tussen onze omgeving, onze bezoekers en ons bedrijf” BNDR

29

edze westra introdu de in Neder

mestscheider met rollenseparator

Edze Westra (27) is geboren en getogen op een melkveebedrijf in het Friese Oudemirdum. De interesse in het ouderlijk melkveebedrijf heeft Edze nooit losgelaten en tijdens zijn studie dierwetenschap aan de Wageningen Universiteit bleef hij de ontwikkelingen van het bedrijf ‘thuis’ op de voet volgen.

Met succes: hij creëerde daarmee in 2007 zijn eigen bedrijf ‘Keydollar’, gespecialiseerd in mestscheiders.

Tekst: Ellen van den Manacker

Interessant “Mijn ouders en broer hebben een melkveebedrijf in Oudemirdum. Zij melken 250 koeien en besloten in 2005 om de kringloop op het bedrijf te sluiten door een mestvergister aan te schaffen. Ik studeerde toen dierwetenschappen aan de Wageningen Universiteit, maar hield de ontwikkelingen omtrent de mestvergister op het bedrijf thuis goed in de gaten”, vertelt Edze. Bij een mestvergister moest ook een mestscheider komen. “Een mestvergister naar wens was al gauw gevonden. De mestscheider werd een ander verhaal. Wat op de Nederlandse markt te koop was, was te complex of te storingsgevoelig.”

Rollenseparatoren Als student in Wageningen ging Edze in zijn avonduren op zoek naar technieken en recensies van mestscheiders over de hele wereld.

“Toen kwam ik Keydollar tegen: een Amerikaans bedrijf met een simpele mestscheider gebaseerd op een rollensysteem”, aldus Edze.

“In Nederland werden er alleen mestscheiders op basis van andere principes, zoals persschroef separatoren, aangeboden. Die zijn ingewikkelder, maar vooral ook storingsgevoeliger en ze slijten sneller. Een rollenseparator geeft niet altijd hetzelfde rendement, maar werkt wel veel simpeler.”

Niks te verliezen Edze besloot om een tweedehands mestscheidingsexemplaar van Keydollar uit Ame30

BNDR

rika naar zijn ouderlijk bedrijf te halen. “Mijn vader en broer zagen er weinig toekomst in, maar ik had behalve de investering in de machine weinig te verliezen”, vertelt Edze.

“In de weekenden en vakanties heb ik de mestscheider thuis naast de mestvergister opgebouwd. Ik wist toen nog vrij weinig van mestscheiding en zag alleen maar ‘errors’ in het display verschijnen. Het heeft uiteindelijk een jaar geduurd voordat we een rendabel resultaat boekten met de mestscheider”, aldus Edze. Daarna is het balletje voor zijn eigen bedrijf gaan rollen.

Vondst voor de Nederlandse veehouderij De nieuwe aanwinst uit Amerika was een vondst voor de Nederlandse veehouderij. “Veel boeren kwamen kijken hoe het systeem bij ons liep. Toen de vraag naar onze mestscheider toenam, heb ik besloten om mijn eigen bedrijf te starten en op te treden als Nederlandse importeur van ‘Keydollar’”, vertelt Edze. “De eerste exemplaren gingen als warme broodjes over de toonbank. Maar voor mij waren het ook zware tijden. Ik stond soms ’s avonds na de studie-uren met mijn handen in de stront om

BeDRIjf

ceerde

rland

een mestscheider weer aan de praat te krijgen”, blikt Edze terug op de periode in 2008.

Groei “In 2009 heb ik mijn studie afgerond en ben ik vol gas in mijn bedrijf gesprongen. Ik heb het assortiment uitgebreid en was fulltime op pad om mijn netwerk uit te breiden en mestscheiders te verkopen. Inmiddels heb ik bijna 200 mestscheiders in Nederland draaien, zitten er twee man op kantoor, drie man in de buitendienst en huur ik voor het onderhoud zzp’ers in”, aldus Edze.

Innoveren Nog steeds wil Edze blijven innoveren op het gebied van mestscheiding. Daarom neemt hij deel in verschillende onderzoeken over onder andere mestraffinage en eendenkroos. “Ik wil de klant meer bieden dan alleen een mestscheider. Ik kijk naar innovatie en rendement”,

vertelt Edze. “Ik streef ernaar de benutting van het restproduct op een eenvoudige manier op het klantbedrijf te verhogen.”

Toenemende markt Edze merkt dat door de toekomstige mestwetgeving de markt voor zijn mestscheiders toeneemt. “Het is een nieuwe ontwikkeling op de Nederlandse markt. Ik zie dat het kringloop denken op veebedrijven toeneemt en overheidswege ook steeds meer gestimuleerd wordt. Als resultaat van de nieuwe mestwetgeving verwacht ik dat er meer kleine mestvergisters op de markt zullen komen, maar ook steeds meer veehouders zullen gaan kijken naar andere manieren van het verhogen van hun rendement uit de beschikbare nutriënten.

Het moet anders, het moet efficiënter: het winnen van gas, verkrijgen van boxstrooisel, een vloeibaar stikstofconcentraat of fosfaatkorrels: dat is de toekomst.”

“Ik stond soms ’s avonds na de studie-uren met mijn handen in de stront om een mestscheider weer aan de praat te krijgen”

Edze Westra 27 jaar Eigenaar ‘Keydollar’ Lid van AJF G aasterland e.o.

Mest scheiden

Mest scheiden is het scheiden van mest in een dunne en dikke fractie. De snelle opneembare ammoniakale stikstof bevindt zich voornamelijk in de dunne fractie, het merendeel langzamere organisch gebonden stikstof en fosfaat in de dikke fractie. Dit biedt de mogelijkheid om mineralen effi ciënter te benutten en gerichter te bemesten. Door de dikke fractie uit drijfmest te halen wordt ook de opslagcapaciteit voor drijfmest vergroot.

Het uitrijden (sleepslang bemesten) van de dunne fractie gaat eenvoudiger omdat er geen verdeelmolen-gevoelig restmateriaal in de fractie zit.

BNDR

31

Samenwerkingsovereenkomst BAJK en Rabobank verlengd in Brabant

Tour de Boer Op zondag 28 juli werd voor de tweede keer de ‘Tour de Boer’ georganiseerd in Brabant. Ditmaal stelde BAJK-lid Rob Luysterberg uit Heerle zijn bedrijf bestaande uit akkerbouw, aardbeien, asperges en een boerderijwinkel, open voor bezoekers. ‘Tour de Boer’ is een initiatief van BAJK in samenwerking met Netwerk de Peelhorst. Het doel is mensen in contact te brengen met het boerenleven en te laten zien wat er allemaal op de boerderij speelt. Kijk voor meer informatie over ‘Tour de Boer’ op www.bajk.nl.

Op dinsdag 16 juli heeft Arie Koolen namens de Brabantse Rabobanken zijn handtekening gezet onder een nieuwe samenwerkingsovereenkomst tussen BAJK en Rabobank. De komende vijf jaar verbindt Rabobank zich opnieuw aan de Brabantse agrarische jongerenvereniging. “We zijn erg blij met het verlengen van de samenwerkingsovereenkomst. Het is een bevestiging dat jonge boeren een belangrijk aandachtspunt zijn voor de deelnemende Rabobanken”, aldus BAJK-voorzitter Anne Huijbers.

FAJK: Boeren in 2050 De landbouw is aan vele veranderingen onderhevig. Op dit moment wordt er in Den Haag druk gesleuteld aan de invulling van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en een nieuw mestbeleid. Daarnaast zal het afschaffen van het melkquotum zorgen voor een andere marktbenadering. Door deze veranderingen ziet het boerenspeelveld er anders uit als bijvoorbeeld 20 jaar geleden. Dat zette het bestuur van FAJK aan het denken over de toekomst: Hoe zal de landbouw er over 30 jaar uitzien? Behouden we onze exportpositie?

Kunnen we voldoende groeien? En hoe voeden we de groeiende wereldbevolking? Om hierover te praten heeft het bestuur van FAJK, in samenwerking met Rabobank Flevoland, de landbouwwoordvoerders van alle politieke partijen uitgenodigd. Op 25 november gaan onder andere Jaco Geurts (CDA), Tjeerd van Dekken (PVDA) en Elbert Dijkgraaf (SGP) samen met FAJK-leden brainstormen over verschillende onderwerpen. Voor deze avond zijn alle FAJK-leden uitgenodigd. Kijk voor meer informatie op www.fajk.nl.

AJF komt in actie voor Serious Request

AJK Middenveld-Noord op

solextoertocht

Op vrijdag 5 juli organiseerde AJK Middenveld-Noord een solextoertocht voor zijn leden. Gastheer was het Drents Kwartiertje in Laaghalerveen. Maar liefst 54 leden maakten deze avond een tocht door Drenthe op de solex. Een aantal leden presteerde het om van de route af te wijken en het publiek in de binnenstad van Assen te vermaken met de solexen.

Kortom: een gezellige avond met een grote opkomst.

32

BNDR

Voor het goede doel van 3FM Serious Request komt AJF dit najaar met enkele acties om geld in te zamelen. Een onderdeel is het verkopen van diensten via de marktplaats van 3FM. Lijkt het jou leuk om ook wat voor het goede doel te doen? Bied dan ook een dienst aan op de Serious Request Marktplaats, zoals een barbecue bij de boer, melken bij de boer of een dag meelopen bij een robotboer. Ideeën kunnen doorgestuurd worden naar Margret (Margret@ajf.najk.nl).

Gratis lidmaatschappen tijdens de

Zwarte Cross

Eind juni was NAJK aanwezig met een stand op het ForFarmers Hendrix terrein op de Zwarte Cross in Lichtenvoorde. Een geslaagde samenwerking waarin NAJK met dank aan ForFarmers Hendrix gratis lidmaatschappen van een jaar verlootte. Ben jij een van de gelukkigen? Bekijk het op www.najk.nl onder het kopje ‘nieuws’. Ben jij langs geweest in de stand?

Wie weet sta je op de foto. Bekijk de foto’s op www.facebook.com/dbnajk.

bestuur

Het bestuur van…

TJ Oostland Tijdens haar studie was Angelien den Nouweland (26) niet georiënteerd op de tuinbouwsector. Inmiddels is ze werkzaam op de personeelsafdeling van Marjoland B.V. Rozenkwekerij en vindt ze het leuk om steeds meer van de sector te leren. Op de vraag of ze het bestuur van TJ Oostland wou komen versterken zei ze direct ja. In het bestuur is Angelien verantwoordelijk voor de Public Relations.

Waarom zit je in het bestuur van TJ Oostland?

“Ik vind het leuk om via TJ Oostland meer te weten te komen over de tuinbouwsector.

Daarnaast is het voor mij een mooi podium om nieuwe contacten in deze sector te leggen.”

Wat doet TJ Oostland voor haar leden?

“We streven ernaar om leuke, interessante maar ook leervolle activiteiten voor onze leden te organiseren. We zorgen er altijd voor dat er mogelijkheid is tot netwerken binnen onze activiteiten, dat vinden de leden belangrijk.

Als bestuur zorgen we er ook voor dat de belangen van de tuinbouwjongeren in ons gebied worden behartigd.”

Hoe betrekken jullie zoveel mogelijk jonge tuinders bij TJ Oostland?

“Het organiseren van interessante bijeenkomsten, waarbij mogelijkheid is tot netwerken en het opdoen van nieuwe ideeën, dat trekt onze leden het meest. Geïnteresseerde tuinbouwjongeren nodigen we altijd uit bij onze activiteiten, zodat ze kunnen kennis maken met onze club.

Door samen te werken met scholen betrekken we ook scholieren bij onze organisatie.”

Wat hoop je te bereiken binnen het bestuur van TJ Oostland?

“Ik hoop door middel van social media een goede informatieverstrekker te zijn voor onze leden. Ik wil de leden een platform bieden

Uitwisseling

waar ze kunnen netwerken en kennis en inspiratie kunnen opdoen.”

Wat staat er binnenkort op het programma?

“We hebben het seizoen begin september afgetrapt met de bijeenkomst ‘strategisch financieel management in de glastuinbouw’ in samenwerking met Flynth. Binnenkort staat er een uitje naar YARA op het programma en we zijn samen met Intratuin bezig met het organiseren van een avond ‘Handel en Verkoop’.”

Overijssel en Engeland

Nadat plattelandsjongeren uit Engeland in Overijssel zijn geweest, was het tijd voor de OAJK-leden om een bezoek te brengen aan Zuid-Engeland. Gedurende een week bezochten zij agrarische bedrijven, gingen zij in gesprek met jonge boeren en deden zij mee met activiteiten van de Young Farmers Club. Opvallend was dat de meeste bedrijven in Engeland veel meer land en vee hebben dan bedrijven in Nederland. Zo hebben de leden van OAJK een bedrijf met 27.000 scharrelkippen bezocht. Binnen dit bedrijf wordt gebruik gemaakt van een alternatieve energievoorziening door middel van houtsnippers en zonne-energie. Bijzonder was dat de zonnepanelen gepositioneerd zijn in een weiland in plaats van op het dak. Ook is de groep bij een melkveehouder met 400 koeien geweest en zagen ze daar een melkcarrousel waar 44 koeien tegelijk en automatisch gemolken werden. Het was een waardevolle uitwisseling en voor herhaling vatbaar, aldus de leden die Zuid-Engeland bezochten.

Eten bij de Boer in Friesland Afgelopen zomer organiseerde Rakesh de Vries uit Tersoal een ‘Etentje bij de Boer’. Rakesh nodigde een aantal dagen voorafgaand aan het etentje mensen spontaan uit om te komen eten.

Vanuit heel het land hebben mensen op het melkveebedrijf ‘Eten bij de Boer’ bijgewoond. Tijdens het etentje hebben de aanwezigen meer geleerd over het bedrijf van Rakesh en de koeien. Bekijk de foto’s van dit geslaagde etentje op www.etenbijdeboer.info.

Schuurfeest Siegerswoude

op 21 september

Op 21 september wordt de vierde editie van Schuurfeest Siegerswoude georganiseerd.

Dit schuurfeest, met onder andere de stevige rockband de Frihals, wordt gehouden in het Friese Siegerswoude. Iedereen is welkom! Kijk voor meer informatie op www. schuurfeest-siegerswoude.nl.

BNDR

33

akdagen

akdagen

akdagen

Evenementen

HAL

HARDENBERG GORINCHEM VENRAY

Landbouwdagen Intensieve Veehouderij

B E U R S A G E N D A A G R A R I S C H E V A K B E U R Z E N 22, 23 en 24 oktober 2013

LIV HARDENBERG Dé vakbeurs voor de varkens-, kalver- en pluimveehouderij

Rundvee & Mechanisatie Vakdagen

AgrarKontaktTage

Rundvee &

29, 30 en 31 oktober 2013 Mechanisatie Vakdagen

RUNDVEE & MECHANISATIE VAKDAGEN HARDENBERG Dé vakbeurs voor rundveehouders, akkerbouwers en loonwerkers uit Noord, Oost en Midden Nederland en Duitsland Rundvee & Mechanisatie Vakdagen

Rundvee &

Rundvee &

19, 20 en 21 november Mechanisatie Vakdagen Mechanisatie 2013 Vakdagen

AgrarKontaktTage

RUNDVEE & MECHANISATIE VAKDAGEN GORINCHEM Dé vakbeurs voor rundveehouders, akkerbouwers en loonwerkers uit Zuid, West en Midden Nederland en België AgrarKontaktTage

26, 27 en 28 november 2013

AGRARKONTAKTTAGE BAD SALZUFLEN (D) Überregionaler Treffpunkt für die moderne Landwirtschaft

Rundvee & Mechanisatie Vakdagen

AgrarKontaktTage

17, 18 en 19 december 2013

RUNDVEE & MECHANISATIE VAKDAGEN VENRAY Dé vakbeurs voor rundveehouders, akkerbouwers en loonwerkers uit Zuidoost Nederland, Duitsland, België en Luxemburg Landbouwdagen Intensieve Veehouderij

25, 26 en 27 februari 2014

LIV VENRAY Dé vakbeurs voor de varkens-, kalver- en pluimveehouderij

www.agrarischebeursagenda.nl Evenementenhal Hardenberg

Evenementenhal Gorinchem

Evenementenhal Venray

Messe Bad Salzuflen (D)

strip sudokoe

Vul de puzzel zo in dat in elke rij, in elke kolom en in elk blok van negen vakjes nooit dezelfde koeien staan. De oplossing is de naam van de koe in het gekleurde vakje. Stuur of mail je oplossing v贸贸r 13 november 2013 naar binder@najk.nl of naar: Redactie BNDR Postbus 816, 3500 AV Utrecht Vergeet niet je adres te vermelden, want wie weet win jij de heerlijke slagroomtaart die wordt verloot onder de juiste inzendingen! Erik van de Krol uit Harskamp puzzelde uit dat koe Henk de oplossing was van de vorige Sudokoe. Hij heeft daarmee de taart gewonnen.

Jacob

Jan

Joost

Wim

Luc

Jacco

Pieter

Tinus

Gerard BNDR

35

Steek nu energie in zonnepanelen

en bespaar ook op uw financiering.

De Rabobank financiert zonnepanelen met extra rentekorting.

De Rabobank stimuleert de agrarische sector te verduurzamen. Daarom moedigen we uw stap naar zonnepanelen aan met 0,3% extra rentekorting op onze aantrekkelijke Groenfinanciering. Zo bespaart u niet alleen op energiekosten.

Bezoek rabobank.nl/zonnepanelen en kies voor duurzame energie.

Samen sterker. Dat is het idee van coรถperatief bankieren.