Gazeta Jastkowska by Ewa Dziadosz

Ukazuje się od 1990 r. • PL ISSN 1509-5657

Nr 2 (56) wrzesień 2015

Jak nie kochać jesieni... Jak nie kochać jesieni, jej babiego lata, Liści niesionych wiatrem, w rytm deszczu tańczących. Ptaków, co przed podróżą na drzewach usiadły, Czekając na swych braci, za morze lecących.

Jak nie kochać jesieni, smutnej, zatroskanej, Pełnej tęsknoty za tym, co już nie powróci. Chryzantemy pobieli, dla tych, których nie ma. Szronem łąki maluje, ukoi, zasmuci.

Jak nie kochać jesieni, jej barw purpurowych, Szarych, żółtych, czerwonych, srebrnych, szczerozłotych. Gdy białą mgłą otuli zachodzący księżyc, Kojąc w twym słabym sercu, codzienne zgryzoty.

Jak nie kochać jesieni, siostry listopada, Tego, co królowanie blaskiem świec rozpocznie. I w swoim majestacie uczy nas pokory. Bez słowa na cmentarze wzywa nas corocznie. Tadeusz Wywrocki

SAMORZĄD

Każdy jest częścią wspólnoty T

Drodzy Mieszkańcy

egoroczne lato z długotrwałą suszą dla wielu z nas jest okresem smutku i troski o kondycję gospodarstw rolnych. Ogromnych strat w uprawach polowych nie zrekompensuje proponowana pomoc. Komisja powołana do szacowania strat też nie ma łatwego zadania, bo jak oszacować straty w uprawach, które zostały już zebrane? Długotrwała susza przysparza również wielu innych problemów. Niezmiernie trudne jest zabezpieczenie dostaw wody dla mieszkańców. Całkowita wydajność ujęć wody w naszej gminie z zapasem zabezpiecza codzienne potrzeby. Na niektórych odcinkach w okresie letnim rokrocznie występują niedobory i dlatego systematycznie podejmowane są działania poprawiające wydajność. Trzeba jednak powiedzieć wprost, że problem narasta w okresie letnim, kiedy woda masowo jest używana do nawadniania trawników. Tak się dzieje również w tym roku, pomimo ekstremalnej suszy i stale ponawianych próśb o ograniczenie zużycia. Wielu mieszkańców zupełnie nie reaguje na doniesienia medialne, apele i komunikaty. Dla nich bujny i zielony trawnik jest najważniejszy. Myślę, że najbardziej skutecznym sposobem rozwiązania tego problemu będzie nasza świadoma postawa obywatelska i stosowna reakcja. Te niewesołe refleksje towarzyszyły nam przy okazji dożynek gminnych. Wielu podkreślało, że nie ma się z czego cieszyć. Dożynki to piękna uroczystość, w tym roku niezwykle pieczołowicie została przygotowana przez mieszkańców Miłocina, przy pomocy Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu oraz pracowników Urzędu Gminy. Piękny obrzęd przekazania chleba zaprezentowali nam członkowie grupy artystycznej z Moszny. Wszystkim przypadły do gustu piękne wieńce dożynkowe przygotowane przez Koła Gospodyń Wiejskich, a mnie osobiście zapadły w serce niektóre trafne przyśpiewki. Dziękuję wszystkim za ogrom pracy, pomysły i wielkie zaangażowanie. Niezadowolonym z braku fajerwerków chcę przypomnieć, że mamy wiele pięknych polskich tradycji, które warto kultywować. Na początku czerwca obchodziliśmy 25– lecie powstania w 1990 r. gminy samorządowej. Na uroczystość zostali zaproszeni pracownicy Urzędu Gminy oraz radni i sołtysi wszystkich kadencji. Jubileusz to znakomita okazja do wręczenia odznaczeń i podziękowań. Cieszę się, że w tak licznym gronie świętowaliśmy tę ważną rocznicę.

Dożynki powiatowe 2015

yło gorąco, nie tylko od żaru jaki lał się z nieba, lecz także z emocji towarzyszących uczestnikom tegorocznych dożynek powiatowych. Po raz kolejny centrum tradycyjnego święta plonów stał się Radawiec. Uroczystości rozpoczął barwny korowód, w którym uczestniczyły delegacje z gmin powiatu lubelskiego. Gminę Jastków reprezentowała wójt Teresa Kot wraz z zastępcą, Andrzejem Decem i Markiem Wieczerzakiem, przewodniczącym Rady Gminy. Tuż za nimi bramą dożynkową przeszły członkinie Kół Gospodyń Wiejskich. Panie z Ługowa niosły tradycyjny wieniec w kształcie korony; przedstawicielki Panieńszczyzny szły z wieńcem współczesnym, zawierającym herb gminy Jastków. Korowód zamykała grupa artystyczna z Mosznej, która przed uroczystym dzieleniem chleba zaprezentowała widowisko obrzędowe. Wieńce naszych gospodyń godnie prezentowały się podczas barwnego korowodu dożynkowego. Niestety w tym roku nie stanęły na podium konkursu wieńców. Komisja konkursowa przyznała nagrody w dwóch kategoriach: Wieniec tradycyjny – I miejsce otrzymał wieniec z Garbowa (gm. Garbów) Wieniec współczesny – I miejsce otrzymał wieniec z Marynina (gm. Konopnica) Nierozłączną częścią dożynek powiatowych jest wioska Lokalnej Grupy Działania, gdzie panie z Koła Gospodyń Wiejskich z Miłocina reprezentowały naszą gminę oferując gościom pyszne pierogi z mięsem, soczewicą oraz serem. Ewa Wasilewska-Wójcik

Bogactwo naszej gminy to aktywni i zaangażowani mieszkańcy, którzy na przestrzeni ostatnich lat dokładali swoje cegiełki do rozwoju gminy. Niezwykle ciekawy i uroczysty przebieg miały obchody setnej rocznicy bitwy pod Jastkowem. Szczegóły znajdziecie Państwo w relacji zamieszczonej w niniejszym nuWRZESIEŃ 2015

WRZESIEŃ 2015

merze. Na podkreślenie zasługuje zaangażowanie wielu instytucji, organizacji i osób, które mimo wakacji z ogromnym zapałem realizowały przyjęty program. Cieszy obecność młodzieży, uczniów gimnazjum, harcerzy i członków Klubu „Ornak”. Dziękuję za ogromny wkład pracy i entuzjazm, który daje gwarancję, że pamięć o walce i ofierze krwi legionistów poległych pod Jastkowem nie zaginie. Specjalne podziękowania kieruję na ręce Jana Hajduka, prezesa firmy Sigma S.A. oraz dyrektora Piotra Marczaka za nieocenioną pomoc w renowacji tablicy pamiątkowej oraz za remont ogrodzenia cmentarza. Podziękowania kieruję do mieszkanki naszej gminy, pani Leokadii Biedachy, która podzieliła się z nami wspomnieniami z wizyty prezydenta Mościckiego w Jastkowie w 1934 roku oraz wzięła udział w odsłonięciu tablicy upamiętniającej setną rocznicę bitwy. Szanowni Państwo, nie samymi jubileuszami żyje nasza gmina. Od wiosny trwa proces inwestycyjny i przygotowywanie dokumentacji pod nowe zadania. W materiale przygotowanym przez pana Tomasza Chomę znajdziecie Państwo pełny wykaz tegorocznych zadań inwestycyjnych. Mamy już przygotowaną dokumentację rewitalizacji parku i projekt budowy parkingu przy Urzędzie Gminy. Trwają ostatnie uzgodnienia z konserwatorem zabytków dotyczące dokumentacji remontu pałacu w Jastkowie. Przygotowywana jest dokumentacja budowy kanalizacji w miejscowościach Barak, Dębówka, Dąbrowica i Płouszowice. Podpisana została umowa na kolejny odcinek kanalizacji w Snopkowie.

Trwa budowa kilku odcinków sieci wodociągowej. Jest już pełna dokumentacja budowy chodnika przy drodze 830, część zadania zostanie zrealizowana w tym roku. Wspólnie z powiatem lubelskim realizujemy remont mostu na

Ciemiędze i dróg dojazdowych. W porozumieniu z innymi samorządami budowane są drogi w Smugach i chodnik przy drodze powiatowej w Dąbrowicy. W trakcie przygotowania jest koncepcja budowy Centrum Rozwoju Rodziny w Panieńszczyźnie oraz projekt rewitalizacji budynku „agronomówki” wraz z garażami i lokalami użytkowymi. Trwają przygotowania do zlecenia opracowania dokumentacji na budowę Centrum Aktywności Mieszkańców w Marysinie i Inkubatora Przedsiębiorczości Produktu Lokalnego w Miłocinie. Przy dawnej drodze krajowej nr 12 trwają prace przygotowawcze pod budowę w roku przyszłym chodnika w stronę Józefowa-Pociechy. Intensywnie też nadrabiamy braki w przygotowaniu niezbędnej dokumentacji związanej z rozwojem gminy. Trwa opracowanie projektu Strategii Rozwoju, Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, Planu Rewitalizacji oraz audytu energetycznego pałacu. Realizowane są również inne zadania. Został ogłoszony przetarg na sprzedaż zespołu pałacowo-parkowego w Tomaszowicach. Koszty utrzymania tego obiektu są znaczne, a postępująca degradacja bez gruntownych remontów prowadzi do ruiny. Biorąc pod uwagę liczne uwagi i krytykę mieszkańców oraz uprawnione oczekiwania poprawy w zakresie opieki zdrowotnej, ogłoszony został przetarg na wyłonienie podmiotu świadczącego opiekę zdrowotną, rozszerzoną o dostępność lekarzy specjalistów, usługi rehabilitacji i fizjoterapii oraz ogólną poprawę jakości usług zdrowotnych w Jastkowie.

Autobusy MPK pojawiły się 1 września na trzech trasach. Gmina ponosi odpłatność za każdy kilometr przejechany na terenie gminy, według przedstawionej kalkulacji. Zaproponowane rozkłady jazdy będą monitorowane, aby jak najbardziej dostosować je do potrzeb mieszkańców. Najwięcej emocji i kontrowersji budzi trasa linii nr 75 z Lublina do Smug. O ile Zarząd Transportu Miejskiego przychylił się do zwiększenia częstotliwości kursów, to niestety nie została wydłużona trasa na terenie miasta, mimo postulatów mieszkańców, radnych, sołtysów i władz gminy. Mam nadzieję, że w toku dalszych negocjacji uda się ten problem rozwiązać bez dodatkowych emocji, nieporozumień i podburzania mieszkańców. W związku z uruchomieniem komunikacji publicznej trwają prace związane z renowacją zatok przystankowych i wymianą części wiat. Zaprojektowane zostały również przystanki docelowe tzw. węzły przesiadkowe, które zostaną zbudowane w roku przyszłym. W niektórych miejscach zachodzi konieczność budowy nowych zatok przystankowych, aby mieszkańcy bezpiecznie mogli korzystać z komunikacji. Zdaję sobie sprawę z zaistniałych niedogodności i proszę Państwa o cierpliwość.

Teresa Kot

KULTURA

Setna rocznica bitwy pod Jastkowem Ty nie znałeś bojaźni w ataku, Nie jęknąłeś, gdyś padł w tyralierce. Polska krzyż ci przypięła na serce, Krzyż najświętszy, poległy czwartaku

Tymi słowami Władysław Broniewski, uczestnik walk pod Jastkowem, pragnął uczcić pamięć poległych żołnierzy I Brygady 4 Pułku Legionów Polskich. W dniach między 31 lipca a 3 sierpnia 1915 roku pod Jastkowem rozegrała się jedna z największych bitew I wojny światowej na terenie ówczesnego Królestwa Polskiego, w której brali udział żołnierze Legionów Polskich. Mimo, że pod względem militarnym nie wpisała się do najkrwawszych, jakie miały miejsce na terenie Rzeczypospolitej, to pod względem psychologiczno–społecznym ma olbrzymie znaczenie. (…) W czasie walk pod Jastkowem znikły różnice między komendami i szeregowymi żołnierzami z I Brygady i 4 pp. Wzrosła świadomość znaczenia krwi żołnierza polskiego – krwią tą szafować daremnie nie można - jak pisał Jan Konefał.� Po bitwie w świadomości społeczeństwa wzrosła pozycja żołnierza Legionów Polskich. Przelana krew tych bohaterskich ludzi spowodowała, że legionista postrzegany był jako żołnierz polski, który walczy z rosyjskim zaborcą. Tego typu heroiczne postawy w pozytywny sposób wpływały na ludzi mieszkających na terenie Polski objętej zaborami. W niespokojnych czasach ogarniętej wojną Europy, bohaterscy żołnierze dawali nadzieję zwycięstwa z najeźdźcą i uzyskanie upragnionej wolności. Miejsce bitwy upamiętnia cmentarz, który od lat nieprzerwanie świadczy o tych, którzy przelali krew za wolność. Jest narodową pamiątką społeczności lokalnej, organizacji społecznych i wojskowych. Na cmentarzu każdego roku nieprzerwanie od lat odbywają się uroczystości rocznicowe.

Mortui vivens obligant - zmarli zobowiązują żywych Bagnety legionistów wyryły w sercach wieczną pamięć o poległych. Rok 2015 jest szczególny z powodu setnej rocznicy bitwy. Dla uhonorowania pamięci poległych żołnierzy społeczność lokalna wraz z samorządem oraz organizacjami wojskowymi i społecznymi zorganizowała konkursy, happeningi, konferencje, a także wyścigi i marsze o charakterze patriotycznym.

Zarządzeniem Nr 19/2015 Wójta Gminy Jastków został powołany Komitet Organizacyjny Obchodów setnej rocznicy bitwy pod Jastkowem, składający się z przedstawicieli świata nauki, organizacji pozarządowych, organizacji kościelnych oraz Samorządu Gminy Jastków, Szkoły Podstawowej w Jastkowie i Gimnazjum. Pomysły i zaangażowanie członków Komitetu zaowocowały cyklem imprez i wydarzeń uświetniających obchody 100-lecia bitwy. Najważniejsze z nich to:

Młodzi i pamięć Uroczystość rozpoczynająca obchody, realizowana przez młodzież Gimnazjum w Jastkowie pt. „Młodzi i pamięć”, która odbyła się 12 maja 2015 r. Do uczestnictwa w tym uroczystym dniu gimnazjaliści zaprosili swoich kolegów z gimnazjów noszących imię Józefa Piłsudskiego - z Mełgwi, Niedrzwicy Dużej i Dubeczna, a także z zaprzyjaźnionego gimnazjum w Radawczyku II. W trakcie akademii Wójt Gminy Jastków Teresa Kot wręczyła nagrody dla młodzieży biorącej udział w międzyszkolnych konkursach realizowanych w trakcie roku szkolnego, takich jak: „Odezwa Józefa Piłsudskiego do współczesnej młodzieży” oraz „Józef Piłsudski i Jego Legiony inspiracją dla twórczości artystycznej”. Młodzież wzięła również udział w grze terenowej pt. „Pod rozkazami… Bitwa pod Jastkowem”.

Jesteśmy razem - łączy nas historia

Komitet organizacyjny obchodów 100-rocznicy bitwy pod Jastkowem: 1) Prof. dr hab. Cezary Taracha 2) dr hab. nauk prawnych Wojciech Orłowski 3) Tomasz Dyzma - Przewodniczący Związku Piłsudczyków w Lublinie 4) Ks. Proboszcz Paweł Kuzioła Parafia Jastków

5) Jacek Bury – Fundacja Niepodległości 6) Maria Kopycińska-Lehun – Regionalistka 7) Janusz Gula - Prezes Zarządu Lubelskiego Towarzystwa Cyklistów 8) Marek Wieczerzak – Przewodniczący Rady Gminy Jastków 9) Jerzy Sadawa – Przewodniczący Ko-

misji Oświaty Rady Gminy Jastków 10) Krystyna Zniszczyńska – Dyrektor Gimnazjum w Jastkowie 11) Ewa Depta – Dyrektor Szkoły Podstawowej w Jastkowie 12) Anna Ducin – Z-ca Dyrektora Gimnazjum w Jastkowie

13) Kamil Ziółkowski – Dyrektor GOKiS w Jastkowie z s. w Dąbrowicy. 14) Konrad Konefał – Związek Harcerstwa Rzeczpospolitej 15) Joanna Kuraszewicz-Jodłowska – Nauczyciel Gimnazjum w Jastkowie 16) Karolina Stolarska – Przew. Samorządu Szkolnego Gimnazjum w Jastkowie 17) Andrzej Krak – Sekretarz Gminy Jastków

30 maja, w zabytkowym parku przy zespole pałacowo parkowym w Jastkowie, odbył się XVI festyn rodzinny pod nazwą „Jesteśmy razem - Łączy nas historia”. Ta cykliczna impreza, organizowana przez samorząd gminy wspólnie z Gminnym Ośrodkiem Kultury i Sportu oraz szkołami, tym razem poświęcona była tematyce patriotycznej i narodowościowej, co w doskonały sposób wpisało się w ramy obchodów. Na scenie zaprezentowały się dzieci ze szkół podstawowych oraz młodzież z gimnazjum. Piękny pokaz dał Zespół Pieśni i Tańca „Dąbrowica”. Kolorowe stoiska stworzone przez Dom Dziecka w Przybysławicach, Kluby Przedszkolaka, Świetlicę Środowiskową i wszystkie szkoły z terenu gminy cieszyły się olbrzymim zainteresowaniem dzieci i młodzieży. Dokończenie na stronie 6

WRZESIEŃ 2015

KULTURA

I Mały Maraton Legionistów

zabytkowych motocykli oraz zamiłowanie do kultywowania pamięci historycznej.

Dziś tu leżysz pod krzyżem brzozowym, Twoja czapka czwartacka na grobie, Wyżej napis, żeś „Padł pod Jastkowem”. Śpij, a Polska niech przyśni się Tobie.

Ognisko żołnierskie i gawęda historyczna

Także 30 maja na drogach miejscowości Jastków i Panieńszczyzna odbył się wyścig kolarski. Na starcie Małego Maratonu Legionistów ustawili się najwytrwalsi jastkowscy młodzi kolarze, by poprzez swoje sportowe zmagania oddać cześć legionistom. Dzięki staraniom Janusza Guli, prezesa Lubelskiego Towarzystwa Cyklistów, który od wielu lat propaguje kolarstwo i aktywny tryb życia nie tylko na terenie gminy, ale również na terenie województwa lubelskiego, młodzież miała możliwość spróbować swoich sił w maratonie. Uroczysta dekoracja zwycięzców wyścigu miała miejsce podczas festynu.

Dzieło Legionów, a współczesny patriotyzm 2 czerwca w Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego w Jastkowie odbyła się konferencja młodych: „Dzieło Legionów, a współczesny patriotyzm”. W konferencji wzięli udział wszyscy uczniowie klas 3, a także przedstawiciele Fundacji Niepodległości i dzieci ze Schroniska dla Nieletnich w Dominowie. Podczas konferencji między innymi poruszone zostały tematy dotyczące tła historycznego powstania Legionów, przedstawiono sylwetki znanych uczestników bitwy jastkowskiej, młodzież zaprezentowała historię powstania szkoły w Jastkowie, pokazano materiał filmowy, który doskonale ukazał jak ważna dla jastkowskiej młodzieży jest tradycja i pamięć o historii. Także młodzież z Dominowa, która sprawuje opiekę nad Cmentarzem Legionistów w Jastkowie odniosła się do pamięci historycznej. O opiece nad polskimi cmentarzami rozsianymi po całym terenie Ukrainy wypowiedział się Jacek Bury z Fundacji Niepodległości. Przedstawił działania Fundacji w kwestii odnajdywania i porządkowania polskich cmentarzy na Wołyniu. Konferencję zamknął wykład dr Piotra Gawryszczaka na temat 4 Pułku Piechoty. Fot. z uroczystości na stronie www szkoły.

KULTURA

w Jastkowie. Dla przypomnienia tamtych chwil uczniowie gimnazjum przemierzyli ulice Jastkowa rozdając przygotowaną z tej okazji jednodniówkę - „Gazetę Jastkowską”. Kulminacyjnym punktem uroczystości był pokaz uroczystego wjazdu prezydenta Mościckiego do Jastkowa oraz zaprezentowanie sztandaru szkoły. Przy okazji uroczystości młodzież szkół podstawowych miała możliwość uczestniczenia w grze terenowej „Śladami bohaterów”.

Jastków 1915. W setną rocznicę bitwy. 3 czerwca Wójt Gminy Jastków, Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Dąbrowicy oraz Katedra Świata Hiszpańskiego, Polityki i Relacji Międzynarodowych KUL, Fundacji Niepodległości, Stowarzyszenia „Słuchaj. Patrz. Pomagaj” oraz Koła Naukowego Historyków Studentów KUL,

zorganizowali sympozjum naukowe poświęcone tematyce 100. rocznicy bitwy pod Jastkowem. Prelegenci poruszyli tematy wiążące się z Legionami Polskimi i ich walką na terenach Lubelszczyzny i samym przebiegiem bitwy pod Jastkowem. Organizatorzy wydarzenia z niekrytą radością witali rzesze gości przybyłych do Collegium Norwidianum KUL, by wysłuchać niezwykle interesujących i pouczających wykładów prof. Huberta Łaszkiewicza – dziekana Wydziału Nauk Humanistycznych KUL, prof. Mieczysława Rybki, prof. Cezarego Tarachy, oraz wielu innych pracowników naukowych KUL i UMCS. Swoje odczyty mieli także dr Piotr Gawryszczak z Fundacji Niepodległości i Szczepan Kalinowski z Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Międzyrzecu Podlaskim. Konferencję zakończył recital muzyki patriotycznej w wykonaniu Ma-

rii Baki. Patronat nad sympozjum objęli: Wójt Gminy Jastków oraz Dziekan Wydziału Nauk Humanistycznych KUL.

Ogólnopolski wyścig kolarski „W hołdzie Legionistom” Szumią szumią brzozy nad polami, Sterczą smutno krzyże na mogiłach, Śmierć pustymi idzie okopami, o daremnych coś szepce wysiłkach 1 sierpnia odbył się Ogólnopolski Wyścig Kolarski „W hołdzie Legionistom”, którego organizatorem było Lubelskie Stowarzyszenie Cyklistów, reprezentowane przez Janusza Gulę, zaś patronat honorowy nad wydarzeniem objął wójt Gminy Jastków. Do sportowej rywalizacji wystartowało kilkudziesięciu zawodowych kolarzy. Na linii startu ustawili się reprezentanci rodzimych klubów oraz klubu z Ukrainy. Kolarze ścigali się na zróżnicowanym dystansie,

Prezydent Mościcki i młodzież w hołdzie Legionom 3 czerwca w Gimnazjum im. Józefa Piłsudzkiego w Jastkowie miał miejsce happening nawiązujący do przyjazdu do Jastkowa 4 czerwca 1931r. ówczesnego prezydenta Polski, Ignacego Mościckiego. Wizyta prezydenta w jastkowskich progach wiązała się z nadaniem sztandaru nowej „Szkole Pomnikowi Czynu Legionowego”, której budynek jest obecnie częścią szkoły podstawowej i gimnazjum WRZESIEŃ 2015

WRZESIEŃ 2015

uzależnionym od wieku i płci uczestników. Koronnym dystansem było 82,5 km.

Spotkanie z Lubelską Grupą Weterańską „PARTYZANT”. 1 sierpnia odbyło się niecodzienne spotkanie. Cmentarz Legionistów był jednym z przystanków na trasie rajdu zabytkowych motocykli z okazji 100. rocznicy Legionów Polskich na Lubelszczyźnie, zorganizowanego przez stowarzyszenie Lubelska Grupa Weterańska „PARTYZANT”. Trasa rajdu przebiegała dokładnie po drogach, które przemierzali Legioniści w roku 1915. Cmentarz Legionistów w Jastkowie był jednym z przystanków na trasie, w dalszej kolejności grupa zmierzała w kierunku Lubartowa, przez Kozłówkę, a następnie w kierunku Ostrowa Lubelskiego. Stowarzyszenie liczy obecnie 40 członków, których łączy wspólna pasja do

2 sierpnia na terenie zabytkowego zespołu parkowo – pałacowego w Panieńszczyźnie licznie zebrali się mieszkańcy gminy, przedstawiciele samorządu oraz organizacji harcerskich, by oddać hołd Legionistom poległym w bitwie pod Jastkowem. Rozpalone przez harcerzy ognisko było miejscem wielopokoleniowego spotkania. Uczestnicy imprezy śpiewali pieśni legionowe, żołnierskie i patriotyczne przy akompaniamencie zespołu muzycznego klubu „Ornak” pod przewodnictwem Jerzego Sadawy, a także słuchali gawędy żołnierskiej przygotowanej przez nauczyciela historii Marcina Hetmana. Wszyscy zgromadzeni mieli okazję nie tylko poczuć „duchowy” wymiar imprezy - organizatorzy wraz ze Związkiem Piłsudczyków oraz Piekarnią Pęzioł zadbali także o coś dla „ciała”. Można było skosztować pysznej żołnierskiej grochówki, a amatorzy grillowania mieli okazję zjeść specjały serwowane prosto z rozgrzanego rusztu.

Główne obchody 100-lecia bitwy pod Jastkowem 3 sierpnia odbyły się główne obchody 100-lecia bitwy pod Jastkowem, które poprzedził XIII Marsz Szlakiem Legionów Józefa Piłsudskiego Lublin – Jastków 2015. W godzinach porannych spod Pomnika Józefa Piłsudskiego w Lublinie uczestnicy marszu wyruszyli w trasę, którą pokonali w 1915 roku żołnierze Legionów Polskich. Nie zważając na upał grupa 40 osób pokonała dystans 18 – stu kilometrów z Lublina do Jastkowa. Główne uroczystości odbyły się na Cmentarzu Legionistów. Po wystawieniu warty honorowej przed Pomnikiem Poległych Legionistów odśpiewano hymn narodowy. Oficjalne rozpoczęcie uroczystości zakończyło przywitanie przybyłych gości przez wójta gminy Jastków Teresę Kot. Jak co roku hołd poległym żołnierzom złożyła społeczność Gminy Jastków oraz rzesza zaproszonych gości, którzy przybyli do Jastkowa z całej Polski. Obecni byli przedstawiciele władz rządowych, samorządowych, organizacji wojskowych, kombatanckich i społecznych. Po oficjalnym rozpoczęciu uroczystości Ksiądz Arcybiskup Stanisław Budzik w koncelebrze księży proboszczów parafii z terenu Gminy Jastków odprawił Polową Mszę Św. za poległych żołnierzy. W wygłoszonej homilii zwrócił szczególną uwagę na ofiarność polskich żołnierzy, którzy oddali swoje życie za wolność i suwerenność ukochanej ojczyzny. Dokończenie na stronie 8

KULTURA

Jubileusz 45-lecia Zespołu Pieśni i Tańca „Dąbrowica”

Stulecie bitwy pod Jastkowem

Andrzej Kozik

miętnienia 100-lecia bitwy jastkowskiej. W asyście licznie zebranych pocztów sztandarowych została ona uroczycie odsłonięta i poświęcona przez Księdza Arcybiskupa. Kolejnym elementem uroczystości były wystąpienia okolicznościowe zaproszonych gości, a także koncert patriotyczny w wykonaniu młodzieży Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego w Jastkowie. Na zakończenie uczestnikom uroczystości zaprezentował się Zespół Pieśni i Tańca „Dąbrowica” w swoim programie patriotycznym.

Inne działania wpisane w obchody 100-lecia bitwy pod Jastkowem. Organizatorzy podjęli również szereg pobocznych inicjatyw, które wpisują się w charakter rocznicowych obchodów. Na skutek tych działań Poczta Polska wydała okolicznościowy znaczek pocztowy, na którym znajduje się logo stworzone specjalnie na okazję rocznicy bitwy jastkowskiej. Związek Piłsudczyków, odział Lublin wraz

z Jednostką Strzelecką 2010 Lublin im. płk Emila Czaplińskiego oraz Jednostką Strzelecką 2063 Świdnik im. sierż. Józefa Franczaka PS. „LALEK” zorganizowali konkurs na współczesną aranżację pieśni legionowej - Jastków 2015. Regionalistka Maria Kopycińska – Lehun wraz z zespołem przygotowała „Jednodniówkę Jastkowską 1915 – 2015”, w której zebrano teksty dotyczące tematyki bitwy pod Jastkowem wraz z historycznymi fotografiami. Obchody 100. rocznicy bitwy pod Jastkowem zostały objęte honorowym patronatem Ministra Obrony Narodowej, Wojewody Lubelskiego, Lubelskiego Kuratora Oświaty, Marszałka Województwa Lubelskiego oraz Starosty Lubelskiego. Patronat medialny nad uroczystością sprawowały: TVP Lublin, Radio Lublin oraz Dziennik Wschodni. Marcin Abramek Fot. płk Stanisław Olszewski; WRZESIEŃ 2015

Był rok 1970. To miał być zespół na „raz”. Mieliśmy tylko wystąpić na dożynkach gminnych w Dąbrowicy... Marianna nas zebrała... potem uczyła nas Marysia... – wspomina jedna z tancerek pierwszego składu Zespołu Pieśni i Tańca Dąbrowica. Czas w zespole mija bardzo szybko, nim się spostrzegli trzeba było zorganizować kolejny jubileusz – czterdziesty piąty! Prace nad częścią artystyczną trwały pół roku. Trzeba to kochać, inaczej się nie da. Przygotowanie tak dużego koncertu wymaga od bliskich dużej cierpliwości i wyrozumiałości. Częsta nieobecność w domu, myśli skupione tylko na jednym taniec i śpiew. Ale było warto i udało się. Każdemu z zaproszonych gości zapadną w pamięć dwa tegoroczne, upalne dni czerwcowe. Pamiętam jak dziś... Pierwszy koncert zespołu odbył się podczas dożynek gminnych. Widowisko dożynkowe oparte było na opowiadaniach Czesi (Czesławy Wysmulskiej - przewodniczącej Koła Gospodyń Wiejskich). Tańców i pieśni nauczyła nas nasza Marysia (Maria Koter). Do tańca przygrywał Stanisław (Stanisław Kiciński). Stroje mieliśmy wypożyczone z Lublina. Nasze tańce prezentowaliśmy w Gościeradowie... na dożynkach wojewódzkich. Pierwsze własne stroje uszyły nam nasze mamy... (członkinie Koła Gospodyń Wiejskich z Dąbrowicy). Wtedy występowaliśmy jeszcze kilka razy: w rodzinnej wsi i na terenie okolicznych gmin oraz na dożynkach gminnych i wojewódzkich... To były piękne czasy – wspomina tancerka pierwszego składu zespołu „Dąbrowica”. Zespół przygotował niezwykle piękny, złożony z trzech części koncert. W pierwszej można było podziwiać młodzież, dorosłych oraz oldboyów w pięknych tańcach narodowych. Część patriotyczną zatytułowaną „Cieszmy się bracia nadzieją” wypełniła wiązanka polonezów szlacheckich, wiązanka krakowiaków, walc oraz mazur ułański. W części ludowej zaprezentowała się także grupa dziecięca, która odtańczyła tańce lubelskie, polkę śmieszkę, tańce śląskie oraz krakowiaka. Uśmiech na twarzy gości wywołała piosenka „Pytała się Kasia”, którą wykonali Paulina w stroju chłopca i Przemek w stroju dziewWRZESIEŃ 2015

czyny.

Jubileuszowy koncert nie odbyłby się, gdyby nie grupa oldboyów, która odtworzyła dawne układy choreograficzne tańców lubelskich i rzeszowskich. Grupa reprezentacyjna zespołu pokazała w części ludowej nowe układy - wiązankę kujawiaka z oberkiem. Niespodzianką dla publiczności okazała się część trzecia jubileuszowego koncertu.

Fot. J.Sche rer

Po Mszy Św. odbył się, poprowadzony przez mjr Adama Grzebalskiego, Apel Poległych. Po nim nastąpiło złożenie wieńców pod Pomnikiem Legionistów przez delegacje: Urzędu Wojewódzkiego, Urzędu Marszałkowskiego, Sejmiku Województwa Lubelskiego, Urzędu Miasta Lublin, Starostwa Powiatowego, Kuratorium Oświaty oraz przez posłów na Sejm RP i do Parlamentu Europejskiego, władz Gminy Jastków, dyrektorów szkół, przedstawicieli Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego, organizacji wojskowych, kombatanckich i społecznych. Po złożeniu wieńców odbyło się wręczenie Medalu Pro Patria przez płk Mirosława Demeniuka, który w imieniu Jana Ciechanowskiego, szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych odznaczył Zdzisława Łozińskiego – prezesa Oddziału Lubelskiego „Szarych Szeregów”. Srebrnym Medalem za Zasługi dla Związku Oficerów Rezerwy RP zostali odznaczeni Lech Marczak oraz Zbigniew Kiełb. Odznaczenia otrzymały także sztandary Szkoły Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki i Gimnazjum im. J. Piłsudskiego oraz sztandar Związku Piłsudczyków oddział Lublin. Po oficjalnej części uroczystości zebrani przeszli w korowodzie pod budynek szkoły podstawowej, gdzie zawieszono tablicę pamiątkową, ufundowaną przez władze oraz mieszkańców Gminy Jastków dla upa-

Popatrz tam szkoła i cmentarz i krzyże w wysmukłych świerkach obelisk wyniosły A pod krzyżami Ci co tu ginęli tu na tych polach dziś zbożem porosłych Teraz w stulecie stańcie na apelu Spójrzcie gdzieś z góry na tłum zadumany Dzięki Wam przecież powstała Ojczyzna a Wy krwią własną skryliście jej rany Siwe mundury, czapka maciejówka Pułku czwartego, Pierwszej Legionowej Wzorem Piłsudski Jemu zawdzięczamy Polskę na mapie Europy znowu Ta Msza dziś dla Nich w serdecznej podzięce Tu pod Jastkowem bielały Ich kości chociaż wiek minął to pamięć została Kto by zapomniał ten nie wart wolności.

KULTURA

Ewa Wasilewska-Wójcik (instruktor ds. kultury GOKiS oraz opiekun ZPiT „Dąbrowica”), Daniel Mazurek (kierownik kapeli i autor aranżacji muzycznych koncertu jubileuszowego), Henryk Skórski (instruktor śpiewu) oraz Iwona Siedlecka-Wrona (odpowiedzialna za przygotowanie wszystkich strojów), Monika Rachańczyk (pomoc przy organizacji całego koncertu), Dawid Sowa (scenografia, materiały reklamowo-promocyjne). Na koncercie jubileuszowym Joanna Jasińska, choreograf zespołu, otrzymała nagrodę jubileuszową z rąk Haliny Drozd, dyr. Departamentu Kultury Edukacji i Sportu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego. Pamiątkowe grawertony otrzymali: Agnieszka Taracha - wieloletnia tancerka, w zespole od 20 lat; Daniel Mazurek - kierownik kapeli ludowej; Onufry Koszarny najstarszy członek kapeli ludowej; Janusz Kiełb – instruktor śpiewu. Każdy z uczestników koncertu otrzymał również pamiątkowy dyplom z rąk posła Henryka Smolarza. W imieniu całej społeczności lokalnej wójt Teresa Kot złożyła gratulacje oraz dyplomy i pamiątkowe grawertony na ręce dyrektora Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu. W imieniu Pawła Pikuli, starosty Powiatu Lubelskiego - serdeczne wyrazy uznania za długoletnią współpracę i działalność na rzecz kultury regionalnej złożył wicestarosta Robert Wójcik.

Podziękowania Tancerze z kapelą ludową przenieśli publiczność na ulice i podwórka dawnej Warszawy. Można było usłyszeć znane wszystkim i lubiane przez większość Polaków przyśpiewki podwórkowe rodem ze starych filmowych taśm. Wszystkich uczestników koncertu ucieszył fakt, że wśród publiczności były panie Marianna Struzik - inicjatorka powstania pierwszej grupy oraz Maria Koter - jedna z osób, które zakładały zespół i pierwsza profesjonalna instruktorka tańca. Pomysłodawcą, choreografem, autorem i reżyserem całego koncertu była Joanna Jasińska. W realizacji jubileuszu brali udział: Kamil Ziółkowski (dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu),

Tancerze podziękowali i wręczyli upominki i kolorowe bukiety osobom, z którymi przez ostatnie lata ściśle współpracowali. Szczególne podziękowania składamy naszym nieocenionym paniom z Koła Gospodyń Wiejskich z Dąbrowicy, które przygotowały poczęstunek dla gości podczas sobotniego koncertu. Dziękujemy także zaprzyjaźnionym zespołom za użyczenie strojów: dyrekcji Lubartowskiego Ośrodka Kultury, kierownictwu Zespołu Pieśni i Tańca Politechniki Lubelskiej, kierownictwu Zespołu Pieśni i Tańca Uniwersytetu Medycznego oraz sponsorom: sieci sklepów „Biedronka”; FHU „Dores” – Dorota i Radosław Woźniakowie; Zbigniew Lubaś – „Eres medical”; Małe Delikatesy - Jerzy Sztorc; Bank Spółdzielczy w Cycowie. Ewa Wasilewska-Wójcik

Dożynki gminne w Jastkowie

10 |

więto plonów sięga czasów średniowiecznych. Pierwotnie związane z kultem roślinnym jako święto słowiańskie obchodzone było w okresie równonocy jesiennej (22/23 września). W ciągu wieków, wraz z rozwojem gospodarki folwarcznej, dożynki zagościły do majątków ziemskich i dworskich, przybierając formę zabawy ludowej, urządzanej w nagrodę za wykonaną pracę i zebrane plony. Poprzedzały ją dary składane dziedzicowi - wieniec uwity ze zbóż jako symbol trudu żniwiarzy. Tradycja ta przetrwała do dnia dzisiejszego. Dożynki organizowane są w całym kraju w okresie letnim, tuż po zakończeniu żniw, jako święto o charakterze religijnym i ludowym. W tym wyjątkowym dla rolników dniu prezentowane są wieńce uwite ze zbóż tegorocznych zbiorów. Piękna pogoda, koncerty muzyczne, konkursy sprawnościowe, lokalne potrawy oraz wystawa wieńców dożynkowych to typowe elementy tegorocznych dożynek gminnych, które odbyły się 23 sierpnia, w godzinach od 11.30 do 18.00, w kościele i parku przy Urzędzie Gminy.

Wieńce

W tym roku mogliśmy podziwiać, aż 12 wieńców z miejscowości: Miłocin, Tomaszowice, Płouszowice, Dąbrowica, Panieńszczyzna, Moszenki, Sieprawki, Ługów, Ożarów, Moszna, Piotrawin oraz wspólny wieniec z Wysokiego i Sługocina. Wystawę dożynkową z ustawionych przy scenie wieńców można było oglądać w dniu dożynek. Dożynki gminne rozpoczęła, jak co roku, tradycyjna msza św. w intencji rolników, którą o godzinie 11.30 poprowadził proboszcz parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Jastkowie, ks.

PAGINA

Gminy Jastków oraz Zespół Pieśni i Tańca „Dąbrowica” z kapelą ludową. Do samego końca grała znana i lubiana przez mieszkańców grupa REMEDIUM.

Paweł Kuzioła. Barwny korowód dożynkowych wieńców, na czele ze starostą, p. Jarosławem Zawadzkim i starościną, p. Joanną Rejmak, przy dźwiękach muzyki marszowej, doprowadził mieszkańców gminy do miejsca wspólnej zabawy. Starostowie wybrani zostali przez członków Komitetu Organizacyjnego z miejscowości Miłocin - współgospodarza imprezy. W Konkursie Dożynkowym z 12 wieńców jury wybrało: w kategorii wieńca tradycyjnego wieniec Koła Gospodyń Wiejskich z Ługowa, w kategorii wieńca współczesnego - wieniec Koła Gospodyń Wiejskich z Panieńszczyzny

Zabawa

Nowością tegorocznych dożynek były zawody sprawnościowe dla dzieci i dorosłych z atrakcyjnymi nagrodami zorganizowane przez Stowarzyszenie „U źródeł Ciemięgi”. Zabawę taneczną rozkręciła przebojowa grypa muzyczny „Calypso Band” z Puław, zapraszając wszystkich, bez względu na wiek, na parkiet przy scenie.

Scena

Organizatorzy dziękują wszystkim osobom i instytucjom, które przyczyniły się do pomyślnej realizacji tegorocznych dożynek. Szczególne podziękowania należą się wszystkim paniom z Koła Gospodyń Wiejskich z Miłocina, a w szczególności p. Czesławie Wrótniak – przewodniczącej KGW oraz p. Dariuszowi Goralowi - sołtysowi wsi Miłocin, gospodarzy tegorocznych dożynek. Im wszystkim pięknie dziękujemy.

Tradycją jastkowskich dożynek są artystyczne występy na scenie ustawionej w parku przy Urzędzie Gminy. W tym roku goście mogli obejrzeć widowisko muzyczno-teatralne w wykonaniu grupy artystycznej z Mosznej. Każdy mógł też skosztować chleba poświęconego podczas uroczystej mszy. Dzieleniem bochna zajęła się Teresa Kot, gospodarz gminy, która następnie, z pomocą przewodniczącego Rady Gminy Marka Wieczerzaka, rozdała chleb mieszkańcom obecnym na dożynkach. Tradycją jastkowskich dożynek są również przyśpiewki Kół Gospodyń Wiejskich z poszczególnych wsi, do których teksty, często dowcipne, satyryczne i aktualne, piszą same panie i śpiewają w rytm znanych, wpadających w ucho melodii. Są wśród nich także znane, tradycyjne pieśni opisujące troski i trud rolników. Na tegorocznej dożynkowej scenie przyśpiewki zaprezentowały koła z: Miłocina, Dąbrowicy, Panieńszczyzny, Moszenek, Sieprawek, Ługowa, Ożarowa, Piotrawina, Moszny, oraz Tomaszowic. Tego dnia na scenie wystąpiły także Orkiestra Dęta

Sponsorzy

Gaz-Serwis-Dwa – Eugeniusz Brzyski Gospodarstwo Ogrodnicze w Jastkowie – Halina Wicińska Bank Spółdzielczy w Cycowie o/w Jastkowie ProBiotics Polska – Regionalne Centrum Mikroorganizmów w Jastkowie Podstawka Sebastian Przedsiębiorstwo Wielobranżowe – Stanisław Stachyra Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska – Andrzej Zdeb Masarnia w Ożarowie – Marek Bojanowski Cukiernia Wiliams – Andrzej Ochal

Starostowie dożynek Jarosław Zawadzki – starosta dożynek, mieszkaniec Miłocina. Szczęśliwy mąż i ojciec trzech córek. Wraz z żoną Beatą prowadzą gospodarstwo rolne o powierzchni 6 ha. Wspólnie zajmują się produkcją roślinną uprawiając głównie zboża i warzywa. Posiadają także hodowlę drobiu. Joanna Rejmak – starościna dożynek, mieszkanka Miłocina, mama dwojga dzieci, Ani i Bartusia. Z mężem Piotrem prowadzi gospodarstwo rolne o powierzchni 15 ha. Państwo Rejmakowie specjalizują się w produkcji porzeczki czarnej, czerwonej i agrestu.

Słomiane kukły

We wsi Moszna powstała bardzo pomysłowa i oryginalna dekoracja dożynkowa. Na boisku przy świetlicy stanęły dwie postacie ze słomianych belek. Wymyślił je i wykonał twórca i artysta z tej wsi, Jan Pietrak. Bardzo dziękujemy mu za tak piękne i oryginalne kultywowanie tradycji ludowych. Redakcja Fot.: J. Fimiarz, A. KalinowskaGałat, H. Skomorowska WRZESIEŃ 2015

WRZESIEŃ 2015

| 11

Dożynki w Jastkowie, zjechali się ludzie Żeby poświętować po tym żniwnym trudzie Uwiłyśmy wieniec z pszenżyta, pszenicy Bo to jest korona z naszej Dąbrowicy Dożynki w Jastkowie, tradycja to stara Cała wieś Miłocin wspaniale się stara

Na czele z Czesławą pierogi gotują Nie wiemy, nie wiemy, czy nas poczęstują Atmosfera w gminie dużo się zmieniła Bo na stołek wójta wójtowa wskoczyła Uśmiechnięta zawsze ta nasza wójtowa Tylko od kłopotów ciągle boli głowa Nie martw się ach nie martw Teresko kochana Wszyscy ci pomogą z wieczora do rana Życzymy ci zdrowia, no i wytrwałości I na tych dożynkach przyjmuj wszystkich gości Śmiejmy się, weselmy, niech będzie wesoło Pan dyrektor GOKU w górę bierze czoło Przez caluśki roczek imprezy szykuje Z wszystkimi kołami dobrze współpracuje W służbie zdrowia w gminie rządzi mądra głowa Bo najlepsza w świecie jest doktor Marcowa Szumią drzewa szumią i ptaki śpiewają Najpiękniejszą wioskę Dąbrowiaki mają Na czele tej wioski Zenek stoi boski Ogarnia na co dzień wszystkie nasze troski Przyśpiewka KGW Dąbrowica, fragm.

12 |

REKREACJA

| 13

Spotkanie z Romanem Kanią, mieszkańcem Smug, starszym chorążym sztabowym PSPow., kolekcjonerem sklejanych modeli samolotów

Pierwsza była czapla

Pierwszy model sklejony przez Romana Kanię, RWD-14 Czapla – polski dwuosobowy, jednosilnikowy samolot towarzyszący w układzie górnopłata o konstrukcji mieszanej. Maszynę opracowaną w latach 1934-38 produkowała Lubelska Wytwórnia Samolotów. Samolot napędzany był silnikiem gwiazdowym Skoda-PZL G-1620B Mors II o mocy 317346 kW (430-470KM). RWD-14 uzbrojony był w dwa karabiny maszynowe

Myśliwiec Supermarine Spitfire w barwach Polskiego Lotnictwa

MIG 21 maszyna, która przez wiele lat była bazą Polskiego Lotnictwa Myśliwskiego.

- Był pan związany z lotnictwem przez długie lata, kolekcjonuje pan modele samolotów, które sam skleja i maluje. Jak się zaczęła pana przygoda z modelarstwem, skąd takie zainteresowania? Trzeba przyznać, że to dość oryginalne hobby. - Jest to dzieło przypadku. W siódmej klasie szkoły podstawowej dostałem „na mikołaja” pierwszy model samolotu – RWD 14 „Czapla” produkowany w Lubelskich Zakładach Lotniczych. Modelarstwem zajmuję się od ponad 30 lat. - Jako starszy chorąży sztabowy Polskich Sił Powietrznych, zajmował się pan obsługą naziemną statków powietrznych. Proszę opowiedzieć o swojej karierze wojskowej. - Swoją pracę rozpocząłem od samolotu LIM - 6 BIS w 7 Pułku Lotnictwa Myśliwsko – Bombowego Marynarki Wojennej. Służyłem w wojsku najpierw w Gdyni, później w Siemirowicach koło Lęborka, gdzie stacjonował 7 Pułk Lotnictwa. W następnych latach, jak to w wojsku przenoszony byłem do różnych jednostek. Kolejno były to: 1 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego w Warszawie, 1 Eskadra Lotnictwa Myśliwskiego w Mińsku Mazowieckim oraz Eskadra Ratownictwa Lotniczego . W trakcie 20-letniej pracy do moich obowiązków należała obsługa naziemna samolotów. Swoją służbę zakończyłem przy helikopterze MI-2 w Pułku Ratownictwa Medycznego w Mińsku Mazowieckim. - Jak liczna jest obecnie pańska kolekcja samolotów? - Mam ponad 300 sztuk modeli samolotów. Ideą kolekcji jest polskie lotnictwo wojskowe. Polscy piloci latali na wszystkim, co się wznosiło w powietrze, więc kolekcja jest bardzo różnorodna. Rozpoczyna się od modeli

Prototyp Polskiego Samolotu Myśliwskiego PZL 50 Jastrząb. Maszyna miała zostać bazą Polskiego Lotnictwa Myśliwskiego. Nie zdążyła wejść do produkcji seryjnej. WRZESIEŃ 2015

latających podczas II wojny światowej, a kończy na samolotach współczesnych. Posiadam wszystkie samoloty, które brały udział w II wojnie światowej. Niektóre modele występują w wielu wersjach. Najbardziej znanym modelem był Supermarine Spitfire na którym latali polscy piloci w czasie wojny. - Czy jest model, którego nie ma pan w kolekcji, a który chciałby mieć? Jakieś marzenie związane ze swoją pasją? - Tak! W mojej kolekcji brakuje tylko jednego samolotu z okresu II wojny światowej - samolotu Fairey Albacore. Jest duży problem, aby dostać ten model do sklejenia i prawdopodobnie będę musiał samodzielnie go wykonać. Jeśli chodzi o marzenia to chciałbym odwiedzić Muzeum Lotnictwa Stanów Zjednoczonych w Nowym Jorku oraz pustynię Newadę, gdzie znajduje się największe na świecie składowisko samolotów. - Skoro w kolekcji są już - bez jednego wszystkie modele samolotów, czy coś zastąpi modelarstwo? A może jakieś inne elementy polskiego oręża są równie interesujące? - Gdy skończyły mi się samoloty, zająłem się sklejaniem modeli broni pancernej. W swojej kolekcji mam modele wykorzystywane podczas działań wojennych I i II wojny światowej - po modele współczesne. - Dziękujemy za rozmowę i zaprezentowanie tej bogatej kolekcji. Mamy nadzieję, że przyjdzie czas, kiedy przynajmniej jej cześć zostanie przedstawiona szerokiej publiczności na wystawie na przykład w Urzędzie Gminy. Andrzej Krak, Marcin Abramek Fot. Marcin Abramek

Polski Samolot Bombowy PZL 37 ŁOŚ

Modele czołgów, które obecnie znajdują się na wyposażeniu światowych armii.

Pierwsze modele czołgów wykorzystane w działaniach wojennych podczas I wojny światowej: Renault FT (model mniejszy), MARK V (model większy). WRZESIEŃ 2015

Polski Samolot Myśliwski PZL P.11. Maszyna, która broniła polskiego nieba w wrześniu 1939 r.

14 |

REKREACJA

Spotkanie ze Stanisławem Oskiem, wieloletnim sołtysem ze Smug, producentem maszyn rolniczych, hodowcą gołębi pocztowych

Świat widziany z lotu ptaka - Prócz zadań wynikających z prowadzenia firmy, od wielu lat zajmuje się Pan hodowlą gołębi i pszczół. Jak znajduje Pan na to wszystko czas? - Jakoś to trzeba zebrać i pogodzić. Hodowla gołębi to coś więcej niż hobby. Jest to pewien element dnia codziennego. Jak to w życiu bywa są chwile szczęśliwe, ale są także momenty smutne, a nawet tragiczne. Hodowca musi włożyć wiele starań i ponieść wiele wyrzeczeń, aby jego pupile zdobywały upragnione nagrody i trofea. - Od kiedy, a może lepiej byłoby zapytać: od czego zaczęła się hodowla? - Przygodę z gołębiami rozpocząłem jak miałem pięć lat. Pierwsze dwa gołębie dostałem od pana Jóźwika – byłego radnego ze Snopkowa. Również w tym czasie zacząłem zajmować się pszczołami. Miałem okres, w którym zaniechałem hodowli pszczół z powodu braku czasu. Teraz, kiedy mam go więcej, znowu zacząłem zajmować się tymi owadami. - Jakie najważniejsze trofea zdobyły pana gołębie? - Moje gołębie od lat obsadzają I, II bądź III miejsca na okręgowych zawodach. W skład okręgu wchodzi 12 oddziałów, m.in. Kraśnik, Ryki, Dęblin, Puławy, Janów Lubelski, Krasnystaw, Chełm. Jednym z najważniejszych trofeów jakie mam jest puchar za zdobycie I wicemistrza w lotach okręgowych II grupy, a także za zdobycie I wicemistrza w Generalnych Mistrzostwach Polski. Są to trofea z roku ubiegłego. W trakcie mistrzostw okręgowych ptaki wywożone są za granice Polski, np. do Niemiec, Francji, skąd wracają do domu. Liczy się czas powrotu. Obecnie moje gołębie są w trakcie zawodów.

- Czy całe stado jest bardzo liczne? - Posiadam łącznie 150 sztuk gołębi. W zawodach bierze udział 80 z nich. W większości zdobyte trofea pochodzą z zawodów krajowych. Raz na dwa lata odbywa się Olimpiada. Wystawia się do niej 20 najlepszych gołębi wszystkich polskich hodowli. Moje gołębie nie uczestniczyły jeszcze w Olimpiadzie. Może kiedyś uda nam się wystartować. - Do takiej Olimpiady potrzebne są pewnie szczególne przygotowania, treningi gołębi? - Gołębie mają możliwość lotu dwa razy na dzień – rano i wieczorem. Przed rozpoczęciem sezonu zawodów, tj. końcem kwietnia, kilkanaście razy je wywożę w teren. Zaczy-

nam od 20 km, a kończę na ok. 100 km od domu. - Zawsze wracają w komplecie? Często zdarzają się wypadki? Wybierają wolność? - Różnie to jest. Raz moje gołębie wystartowały w zawodach na 550 km i jedna z moich samic nie wróciła. Był to gołąb, który zdobywał nagrody w zawodach na 1200 km. Trafiła na burzę i nie wróciła do domu. W trakcie upałów też często gołębie giną, siadają na rozgrzanym, błyszczącym asfalcie, bo wydaje im się, że to tafla wody i zabijają je samochody. - W stadzie jest 80 zawodników. Który gołąb jest dla pana najważniejszy? - W gołębniku rozpłodowym jest gołąb o numerze rodowym 618 z 2004 roku. Zdobył on wiele nagród. Obecnie znaj-

| 15

REKREACJA

duje się na emeryturze i nie bierze udziału w zawodach. Średnia długość życia gołębia wynosi około 20 lat. Najstarszym gołębiem w mojej hodowli jest samica z 2001 roku, czyli liczy sobie 14 lat. - Hodowcy gołębi współpracują ze sobą i zrzeszają się? - Najniższym szczeblem jest sekcja. Ja należę do sekcji Lublin. Następnym szczeblem jest oddział, który składa się z pięciu sekcji. Nad sekcjami znajdują się oddziały. Do oddziału należy 160 hodowców. Nad oddziałami są okręgi. W okręgu jest 1200 hodowców. Ja przez 7 lat piastowałem funkcję prezesa zarządu. - A teraz, jakie cele, aspiracje trzeba zrealizować? - Każdy hodowca marzy o tym, aby jego zawodnik zdobywał jak najwyższe miejsca w zawodach. Moim marzeniem jest zdobycie Mistrzostwa Polski. Wychowanie gołębia nie jest bardzo kosztowne. Ale stworzenie dobrego zawodnika jest już trochę przypadkiem, ponieważ składa się na to wiele czynników zewnętrznych - wyhodowanie gołębia, następnie wytrenowanie go. W trakcie hodowli gołąb może np. ulec wypadkowi podczas pokonywania znacznych dystansów. Poza tym hodowanie gołębi jest niezwykle czasochłonne. Moje życie jest podporządkowane hodowli. Również rodzina musi być tolerancyjna. Wczasy zawsze planowaliśmy między lotami. Podstawowym elementem treningu jest wypuszczanie gołębi do 100 km od domu. Takie dystanse pokonuję czasami kilka razy w ciągu dnia. - Ile trwa przelot gołębia na dystansie np. 70 km? - Prędkości uzależnione są od pogody. Trafiają się takie loty, że średnia prędkość gołębia wynosi 100 km/h. Marcin Abramek Fot. Marcin Abramek WRZESIEŃ 2015

Rowerem z TPZJ Na zakończenie wakacji, w sobotę, 29 sierpnia grupa członków Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Jastkowskiej wybrała się na wycieczkę rowerową drogami naszej gminy. Z parku w Jastkowie pojechaliśmy przez Kopaniny i Płouszowice do Dąbrowicy, po drodze oglądając drewniany budynek, w którym podczas bitwy pod Jastkowem był lazaret. Pod najstarszą basztą – fragmentem dawnej magnackiej siedziby rodu Firlejów, w czerwonym szlacheckim kontuszu, czekał na nas Marcin Hetman, który opowiedział historię zamku i zaspokoił ciekawość odpowiadając na szczegółowe pytania dotyczące budulca użytego do budowy wie-

ży i właścicieli pałacu – Firlejów z Dąbrowicy. Kolejny przystanek był w Snopkowie, do którego dojechaliśmy najkrótszą drogą, czyli przez Barak, Panieńszczyznę i Lisie Doły. Tu, pod pałacem

Piaszczyńskich, wysłuchaliśmy kolejnej gawędy historycznej. Do Jastkowa wróciliśmy przez Smugi, las Wygodę (ścieżką rowerową) i remontowaną obecnie drogą przy bibliotece.

Jak widać na drogach, wielu mieszkańców naszej gminy jeździ rowerem. To dobry zwyczaj, a i jest gdzie pojeździć, bo dróg, ścieżek i mało uczęszczanych szos jest u nas sporo. Trzeba tylko odnaleźć tę najlepszą dla siebie trasę i na rower! Szkoda tylko, że większość jeździ chodnikiem, przeznaczonym przecież dla pieszych. To nic przyjemnego zostać zaskoczonym podczas wieczornego spaceru rozbrzmiewającym nagle za plecami dzwonkiem, tym bardziej, że przecież szosa warszawska prawie pusta, pasy dla wolniejszych pojazdów dość szerokie i nie ma powodu uciekania na chodnik. Helena Skomorowska

Szlakiem legionistów na Lubelszczyźnie 1 sierpnia naszą gminę odwiedzili niecodzienni goście. Cmentarz Legionistów znajdujący się w Panieńszczyźnie był jednym z przystanków „Rajdu Szlakiem Polskich Legionów na Lubelszczyźnie”, zorganizowanego przez Stowarzyszenie Lubelskiej Grupy Weterańskiej „Partyzant”. Członków stowarzyszenia połączyła wspólna pasja do zabytkowych motocykli oraz ogromne zamiłowanie do historii. Wojskowy cmentarz w Panieńszczyźnie to miejsce szczególnej historii. Leżą na nim mogiły żołnierzy, którzy walczyli o wolność. Uczestnicy rajdu złożyli wieniec pod pomnikiem, by w szczególny sposób uhonorować poległych. - Jaki jest cel rajdu? Jedziemy z okazji 100. rocznicy Legionów Polskich na Lubelszczyźnie. Nasza trasa przebiega dokładnie szlakiem, którym podążali żołnierze Polskich Legionów Piłsudskiego w 1915 roku. Jednym z zadań Lubelskiej Grupy Weterańskiej „Partyzant” jest upamiętnianie miejsc historii. W związku z tym narodził się pomysł na zorganizowanie lokalnej wyprawy zabytkowymi motocyklami. Jest to połączenie naszego zamiłowania do zabytkowych motocykli z kultywowaniem pamięci historycznej. - Dokąd wyruszacie z Jastkowa? Dalsza część trasy będzie wiodła przez Kozłówkę do Lubartowa, gdzie na cmentarzu komunalnym znajduje się mogiła Legionistów. Rajd zakończy się w okolicach Ostrowa Lubelskiego. - Ile osób jest w waszym stowarzyszeniu? Obecnie stowarzyszenie liczy czterdziestu członków. Wszyscy są miłośnikami motocykli zabytkowych. Pojazdy te mają swoją historię, więc zamiłowanie do nich łączy się z kultywowaniem historii oraz pamięci o ludziach, którzy WRZESIEŃ 2015

Fot. Regina Depta

wiele lat temu jeździli na tych jednośladach. - Czy bierzecie udział w wydarzeniach organizowanych przez samorządy? Oczywiście. Uczestniczymy w różnego typu imprezach. Organizujemy ekspozycje plenerowe motocykli zabytkowych. Ostatnio uczestniczyliśmy w obchodach rocznicy bitwy partyzanckiej na Porytowym Wzgórzu, organizowanym przez Starostwo Powiatowe w Janowie Lubelskim. - Nazwa „Partyzant” nawiązuje do zainteresowania jest okresem II wojny światowej? Nazwa ta wiąże się z miejscem, gdzie powstał zalążek stowarzyszenia. To było pod Janowem Lubelskim, gdzie prężnie działał ruch partyzancki. Tam powstała grupa Klub Motocykli Dawnych „Partyzant”. W latach późniejszych idea przeniosła się do Lublina, gdzie zostało powołane stowarzyszenie, które funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Stowarzyszenie jest człon-

kiem Polskiego Związku Motorowego. Należy także wiedzieć, że Lubelszczyzna to miejsce, gdzie został połączony fason kawalerski z motocyklami. Przed wojną 24 Pułk Ułanów z Kraśnika został w całości zmotoryzowany. W skład Pułku wchodziły czołgi brytyjskie VIKERS oraz 66 motocykli Sokół. Natomiast 30 lipca 1915 r. do Lublina wkroczył 1 Pułk Ułanów Legionów Polskich, zwany od nazwiska ich dowódcy „Beliniakami”. Jak widać karty historii wyraźnie ukazują, że połączenie kawalerii z motocyklami jest w pełni zasadne. - Mamy nadzieję, że w najbliższym czasie Wasza grupa odwiedzi ponownie Gminę Jastków i uświetni swoją obecnością którąś z imprez organizowanych przez lokalny samorząd. Serdecznie dziękujemy Państwu za rozmowę. Życzymy wielu kilometrów przejechanych na tych wspaniałych maszynach. Marek Zarzeka, Marcin Abramek

16 |

REKREACJA

Dworska impreza w Dąbrowicy

„Jak się chce to Moszna”

Fot. Aneta Kalinowska-Gałat

Jarmark Firlejowski - impreza plenerowa przywołująca dawne tradycje dworskie i rycerskie z czasów świetności Rzeczpospolitej odbyła się w czerwcu w Dąbrowicy. Uroczystość otworzyła msza święta z elementami obrządku w języku łacińskim w kościele parafialnym pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Dąbrowicy. Tuż po niej goście mogli wysłuchać koncertu organowego Marka Bochniaka „Muzyka, której słuchali Firlejowie”. Nie lada gratką okazał się wspaniały i niezapomniany występ Lubelskiej Chorągwi Husarskiej, która wiernie odtworzyła moment wymarszu na wojnę, rodem z powieści Henryka Sienkiewicza. W rolę księdza błogosławiącego polską husarię wcielił się historyk Marcin Hetman. Dziękujemy za tę żywą lekcję historii. Buhurt oznacza popis kawaleryjski. Niekiedy ograniczał się on wyłącznie do konnej parady, choć uzupełniano go o starcia na tępą broń. Zawodnicy walczyli indywidualnie, parami lub w grupach, godzili w przeciwników kopiami zaopatrzonymi w tępe groty, zadawali ciosy stępionymi lub drewnianymi mieczami. Buhurty rozgrywano do XVI wieku. Współcześnie buhurt (bohurt lub behurt) skupia się na starciach formacji złożonych z osób należących do bractw rycerskich. Głównym celem jest nieudawana, siłowa walka, służąca nie tyle celom inscenizacyjnym, czy pokazowym, co jak najskuteczniejszej i najszybszej eliminacji przeciwnika.

Pokaz prawdziwych walk rycerskich odbył się na scenie letniej Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu. Walki bohurtowe zaprezentowała Kadra Rycerska Polski. Był wśród nich nasz zaprzyjaźniony kowal, rycerz-pasjonat Tomasz Gomoła, który w maju tego roku wraz z kadrą wywalczył złoto na Rycerskich Mistrzostwach Świata w Malborku. W części historyczno-kulturalnej można było podziwiać scenki z życia dworu magnackiego, z tańcami, pokazami musztry i fechtunku Towarzystwa Szabli i Miecza z Zamościa, a także z koncertami pieśni i renesansowej muzyki z czasów Firlejów. Odbyły się także koncerty - organowy chóru Benedictus i pieśni dziadowskiej w wykonaniu duetu Kipikasza. Na zakończenie można

| 17

REKREACJA

było potańczyć przy Kapeli Bornego z Podzamcza. Rycerze i artyści prezentowali swoje talenty nie tylko w GOKiS, ale również w „Domu Spotkań” Caritas Archidiecezji Lubelskiej, przy istniejącej jeszcze wieży Firlejów, jedynym zachowanym w Dąbrowicy zabytkiem pamiętającym świetne czasy tego rodu magnackiego. Patronat honorowy nad jarmarkiem objęli: Sławomir Sosnowski – Marszałek Województwa Lubelskiego i Paweł Pikula – Starosta Lubelski; patronat medialny - TV Lublin, „Gazeta Jastkowska” i Radio Er, a sponsorat – LOTTO - Totalizator Sportowy odział w Lublinie. Wydarzenie dofinansowane było ze środków Starostwa Powiatowego w Lublinie. Ewa Wasilewska-Wójcik

Mosznianki gotują tradycyjnie i nowocześnie

czerwca 2015 roku na terenie rekreacyjno-sportowym wsi Moszna, przy budynku świetlicy wiejskiej odbył się II Festyn Rodzinny „Jak się chce to Moszna”. Głównym celem imprezy była integracja lokalnej społeczności z mieszkańcami bliższej i dalszej okolicy. Podczas imprezy można było obejrzeć występ artystyczny lokalnej grupy teatralnej, posmakować produktów Kół Gospodyń Wiejskich z sąsiednich miejscowości, wziąć udział

Nowości wydawnicze W

roku 2015 Gminna Biblioteka Publiczna w Jastkowie włączyła w inwentarz biblioteczny około 800 egzemplarzy nowości wydawniczych. Serdecznie zapraszamy do naszych bibliotek na terenie Gminy Jastków, w których oferujemy czytelnikom księgozbiór liczący ponad 25.000 woluminów. O tym, że czytanie książek rozwija wyobraźnię, poprawia humor, poszerza wiedzę o świecie, a przede wszystkim jest świetną rozrywką, nie trzeba przekonywać chyba nikogo. Zbiory współczesnej biblioteki powinny mieć charakter dynamiczny, wymagają stałego dopływu nowych pozycji. Czytelnicy zainteresowani są głównie korzystaniem z nowych książek, dlatego biblioteka wzbogaca systematycznie swój księgozbiór o liczne nowości wydawnicze.

Pieniądze na książki.

świetlicy wiejskiej w Mosznej trwają w okresie od lipca do listopada zajęcia kursu kulinarnego, „Mosznianki gotują”, zorganizowane w ramach zadania publicznego we współpracy z organizacjami pozarządowymi a finansowane ze środków pochodzących z budżetu Gminy Jastków. Kurs prowadzą panie z Koła Gospodyń Wiejskich Moszna, chociaż kilku panów również przekazuje swoje doświadczenia i umiejętności kulinarne. Mieszkańcy uczą się gotować ulubionych potraw przekazywanych przez starsze i młodsze członkinie KGW, a na zakończenie jest wspólna degustacja. Dotąd można było posmakować kulebiaków, galantyny, baleronu białoruskiego, kartaczy, pieczeni, tatara z łososia i różnych rodzajów ciast. Magdalena Kantor

Poza budżetem przeznaczanym przez władze samorządowe mamy do dyspozycji dodatkowe środki pozyskane z różnych programów. Z programu Biblioteki Narodowej „Na zakup nowości wydawniczych do bibliotek” otrzymaliśmy dotację w wysokości 7680 zł. Biblioteka znalazła się również wśród grona 100 placówek z całego kraju, które zakwalifikowały się do konkursu „Małe ważne książeczki”, dzięki któremu nasi najmłodsi czytelnicy otrzymali książki o zwierzętach. Bierzemy także udział w projekcie Centrum Edukacji Obywatelskiej „Czytam sobie w biblioWRZESIEŃ 2015

w konkursie. Dzieciom zapewniono bezpłatne atrakcje, rodzinom gry i zabawy rodzinne, konkursy i konkurencje sportowe. Przeprowadzono turniej piłki nożnej, siatkowej i badmintona. Wieczorem odbyła się impreza na deskach pod gołym niebem. Festyn zorganizowano przy udziale środków pochodzących z budżetu Gminy Jastków w ramach współpracy z organizacjami pozarządowymi. Redakcja Fot. Magda Kantor

WRZESIEŃ 2015

tece”. Otrzymaliśmy już komplet dziewięciu książek z serii „Czytam sobie” wydawnictwa Egmont wraz ze scenariuszami do zajęć z dziećmi oraz materiałami promocyjnymi. Projekt skierowany jest do dzieci w wieku 5-8 lat. Zajęcia będą trwały od września do listopada 2015 r. Zostaliśmy również wytypowani do udziału w projekcie Stowarzyszenia Larix „Wypożyczalnia odtwarzaczy cyfrowej książki mówionej - edycja 2015”, w ramach którego otrzymamy 1023 cyfrowych książek mówionych, przeznaczonych dla osób niewidomych. Książki te są zaszyfrowane i można ich słuchać na urządzeniu „Czytak”, które także otrzymamy.

Najpoczytniejsze książki.

Wybierając nowości chcemy sprostać wymaganiom czytelni-

czym wszystkich naszych użytkowników. Największą popularnością wśród kobiet cieszą się powieści obyczajowe polskich i zagranicznych pisarzy współczesnych: Małgorzaty Michalak, Agnieszki Lingas-Łoniewskiej, Hanny Cygler, Magdaleny Kordel, Wiesławy Bancarzewskiej, Nory Roberts, Pauliny Simons, Danielle Steel. Panowie preferują kryminały i fantastykę. Wśród pisarzy tego gatunku najwięcej zwolenników zyskują Tess Gerritsen, Charlotte Link, Zygmunt Miłoszewski, Jo Nesbo, Jacek Komuda. Dużą popularnością wśród obu płci cieszą się nowości z kategorii literatura faktu. Oto kilka najbardziej poczytnych pozycji: „Miłość w Powstaniu Warszawskim” - Sławomir Koper, „Łączniczki: wspomnienia z Powstania Warszawskiego” -

Fredro-Boniecka Maria, „Śmierć za Sienkiewicza!: prześladowania Polaków na Podolu 1918-1991” - Marek Koprowski, „Długi film o miłości. Powrót na Broad Peak” Hugo-Bader Jacek, „Na południe od Lampedusy. Podróże rozpaczy” - Stefano Liberti, „Dziewczyny z Syberii: prawdziwe historie” - Herbich Anna. Księgozbiór biblioteczny zasilają także czytelnicy biblioteki, np. od pana Witolda Cybulskiego, syna pisarza, otrzymaliśmy książkę pt. „Krwawy Wołyń’43” - Henryka Cybulskiego. Są to wspomnienia komendanta najbardziej znanego ośrodka samoobrony polskiej we wsi Przebraże na Wołyniu z okresu walk z nacjonalistycznymi bandami UPA w okresie okupacji hitlerowskiej, której pierwotne wydanie nosiło tytuł „Czerwone noce”. Użytkownicy biblioteki to także dzieci i młodzież, dlatego przy zakupie nowości wydawniczych staramy się sprostać również wymaganiom tej grupy odbiorców. Dużym zainteresowaniem cieszą się książki o zwierzętach z serii Zaopiekuj się mną, oraz Zosia i jej zoo. Wielu wielbicieli mają autorzy: Grzegorz Kasdepke, Andrzej Maleszka, Ewa Nowak. Serca zarówno dzieci jak i rodziców podbijają serie dla najmłodszych: Marysia, Samochodzik Franek, Czytam sobie, Mądra mysz- są to książki, które uczą wartości moralnych i stymulują rozwój poznawczy dzieci. Sabina Biedacha

EDUKACJA

Dowóz uczniów do szkół G mina Jastków, zgodnie z Ustawą o systemie oświaty, zapewnia bezpłatny dowóz do szkoły wszystkim uczniom z klas I-IV, których odległość z domu do szkoły przekracza 3 km lub, w przypadku uczniów klas V-VI szkoły podstawowej i uczniów gimnazjum, 4 km. Nie oznacza to, że gmina ma obowiązek przewieźć ucznia na całej trasie z domu do szkoły. Zabieranie każdego dziecka uprawnionego do bezpłatnego dojazdu do szkoły spod jego domu niezwykle utrudniłoby i przedłużyło czas dojazdu do placówki oświatowej. Dzieciom pięcioletnim, realizującym roczne przygotowanie do nauki szkolnej, bezpłatny dowóz przysługuje jeśli odległość z domu do przedszkola (oddziału przedszkolnego w szkole) przekracza 3 km. Rodzice dziecka zobowiązani są przyprowadzić dziecko na przystanek autobusu, którym dojeżdża do oddziału przedszkolnego oraz odebrać dziecko z przystanku zgodnie z harmonogramem dowożenia. Gmina nie zapewnia dowozu do przedszkola dzieci młodszych. Jest to zadanie rodziców. Usługi transportowe świadczy firma RAGO, która została wybrana w drodze przetargu. Dzieci przewożone są czterema autobusami, trzy z nich dysponują 79 miejscami (w tym 50 siedzących), a jeden 42 miejscami. Codziennie autobusy pokonują łącznie około 500 km, przewożąc w sumie około

500 uczniów do gimnazjum w Jastkowie oraz szkół podstawowych w Jastkowie, Snopkowie, Płouszowicach, Tomaszowicach i Ożarowie. Na początku nowego roku szkolnego 2015/2016 wprowadzono regulamin dowozu uczniów, w którym określono obowiązki koordynatora dowozu (zgodnie z zawartym porozumieniem zadanie to realizuje dyrektor gimnazjum w Jastkowie), przewoźnika, rodziców, uczniów i opiekunów. Z regulaminem zostali zapoznani wszyscy uczniowie korzystający z dowozu. Tekst regulaminu dostępny jest w BIP na stronie

VII Forum Kobiet Aktywnych

internetowej Gminy Jastków. Opracowano również mapy tras przejazdu autobusów, na których zaznaczono przystanki oraz dostosowano harmonogram dowożenia uczniów do planów zajęć lekcyjnych. Pozwoliło to maksymalnie skrócić czas dojazdu dzieci do szkoły oraz czas przebywania uczniów w świetlicy w oczekiwaniu na odjazd do domu. Duża grupa dzieci korzysta z komunikacji publicznej na trasie Dębówka - Jastków i Jastków -Wygoda. W tym przypadku Gmina zamówiła usługę dostawy biletów miesięcznych dla uczniów. Z bezpłatnego transportu i opieki podczas przewozu korzystają również uczniowie niepełnosprawni uczący się w szkołach poza gminą Jastków. Busem przystosowanym do przewozu osób niepełnosprawnych do szkół w Lublinie przewozi siedmioro dzieci firma KERIM. Część rodziców własnym samochodem dowozi dzieci niepełnosprawne do szkół, w których się uczą. W takim przypadku Gmina pokrywa koszty przejazdu na podstawie umowy z rodzicami ucznia. W roku szkolnym 2015/2016 na dowożenie dzieci do szkół Gmina przeznaczy około 530 tysięcy złotych. Wszystkie podmioty odpowiedzialne za organizację dowozu dołożyły wszelkich starań, by skrócić czas pobytu dzieci w autobusie i zapewnić wszystkim dowożonym bezpieczeństwo i dobre warunki podczas przejazdu. Barbara Czubak

Wychowanie przedszkolne w roku szkolnym 2015/2016

powszechnienie wychowania przedszkolnego od kilku lat było problemem, którym zajmowali się pedagodzy, politycy i dziennikarze. Z jednej strony wskazywano na pozytywny wpływ kontaktów z innymi dziećmi oraz rozwój społeczny i intelektualny dziecka, z drugiej strony mówiono o możliwości podjęcia pracy przez oboje rodziców dzięki zorganizowaniu różnorodnych form wychowania przedszkolnego blisko domu dziecka. Państwo podjęło odpowiednie regulacje prawne w celu zapewnienia każdemu dziecku miejsca w przedszkolu. I tak – w roku szkolnym 2014/2015 Gmina miała obowiązek zapewnić miejsce w przedszkolach i oddziałach przedszkolnych dzieciom pięcioletnim zamieszkałym na terenie gminy, w 2015/2016 obowiązek ten został rozszerzony na dzieci czteroletnie, a w 2016/2017 na dzieci trzyletnie. W przypadku braku miejsca w przedszkolu lub oddziale przedszkolnym, do którego wnioskowali rodzice dziecka, wójt Gminy Jastków wskazuje inne przedszkole na terenie gminy. W 2017 r. oddziały przedszkolne z mocy prawa zostaną przekształcone w przedszkole. Gmina Jastków podjęła działania w celu dostosowania warunków lokalowych w szkołach do potrzeb najmłodszych dzieci.

W naszej gminie podjęte zostały działania (prawne i organizacyjne) pozwalające na zapewnienie dzieciom w wieku od 3 do 5 lat miejsca w przedszkolu. Mamy trzy przedszkola niepubliczne prowadzone przez osoby fizyczne i osoby prawne, dotowane przez Gminę, są to: przedszkole „Smyk” w Dąbrowicy (70 miejsc), przedszkole „Niezapominajka” w Jastkowie (45 miejsc) oraz Przedszkole im. Św. Franciszka z Asyżu w Dąbrowicy (20 miejsc). Ponadto ustalono sieć oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych. W tym roku szkolnym mamy 9 takich oddziałów. Zajęcia odbywają się w grupach liczących do 25 dzieci, przez pięć godzin dziennie. Są to zajęcia bezpłatne. Dla dzieci przedszkolnych zostaną również zorganizowane zajęcia dodatkowe i opiekuńcze w świetlicy. Udział w zajęciach dodatkowych i opiekuńczych w oddziałach przedszkolnych jest płatny - 1 zł za godzinę (niezależnie od wieku dziecka). Zgodnie z uchwałą Rady Gminy rodzice, którzy będą chcieli, aby ich dziecko korzystało z takich zajęć zawrą z dyrektorem szkoły umowę cywilno-prawną, na podstawie której będą wnosić opłaty. Wzór takiej umowy znajduje się w każdej szkole. Szkoły będą również realizować takie zajęcia pozyskując środki z projektów. W szkołach w czasie wakacji trwały remonty

| 19

EDUKACJA

i modernizacje. Sale zostały dostosowane do potrzeb dzieci pięcioletnich i młodszych, wyposażone w zabawki i pomoce dydaktyczne. Dzięki pozyskaniu środków z programu EFS „Modernizacja oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych” wybudowano nowe place zabaw przy szkołach z myślą o przedszkolakach, pozwoli to realizować podstawę programową wychowania przedszkolnego korzystając z pobytu na powietrzu. Wyposażono sale zabaw w nowe, typowo przedszkolne meble, telewizory, komputery i projektory oraz zestawy wypoczynkowe (pufy, leżaki) dla najmłodszych dzieci. Dostosowano również łazienki do potrzeb małych dzieci. W obecnym roku szkolnym rozpoczną tu naukę i zabawę wszystkie dzieci pięcioletnie oraz część sześciolatków, którym na wniosek rodziców dyrektorzy szkół odroczyli obowiązek szkolny. Do oddziałów przedszkolnych zorganizowanych w szkołach przyszły w tym roku również dzieci czteroletnie. Nie ma ich jeszcze tak dużo, aby w każdej szkole utworzyć oddział tylko dla dzieci czteroletnich, będą one w jednym oddziale ze starszymi dziećmi. Zajęcia i zabawy będą jednak tak zorganizowane, żeby każda grupa wiekowa mogła rozwijać się stosownie do potrzeb. Mirosława Małecka WRZESIEŃ 2015

anie z Kół Gospodyń Wiejskich Gminy Jastków, dzięki uprzejmości władz gminy, miały możliwość wyjazdu do Józefowa na Wisłą na VII Forum Kobiet Aktywnych. Forum organizowane jest przez Fundację „Bona Fides”. Misją tego Stowarzyszenia jest: „przyczynianie się do rozwoju społeczności lokalnej poprzez działalność społeczną, która w pełni wykorzystuje możliwości duchowe, intelektualne, społeczne i fizyczne jednostki, tworząc zarazem odpowiedzialne społeczeństwo”. Ha-

sło organizacji to: „Filantropia – Empatia – Odpowiedzialność – Pomoc Słabszym” Impreza okazała się bardzo ciekawa. Na trzech scenach odbywały się pokazy grup muzycznych, kabaretowych, wykłady, prezentacje i dyskusje panelowe. Na rozległym terenie parku otaczającego Urząd Gminy Józefów swoje wyroby prezentowały gminy, koła gospodyń i firmy. Wszystko dotyczyło zdrowego, zgodnego z naturą trybu życia. Ulesława Lübek Sołtys wsi Wysokie

Lato 2015. Półkolonie

akacje w szkole w Płouszowicach były bardzo ciekawe. Trwały dwa tygodnie. Ich organizatorką była pani Beata Dzierżak, dyrektor szkoły. Każdego dnia mieliśmy pyszne śniadania, obiady, a nawet desery. Codziennie autokar zabierał nas z przystanków, woził w różne atrakcyjne miejsca i bezpiecznie odwoził do domów. W półkoloniach uczestniczyły dzieci z naszej szkoły, jak również z innych miejscowości gminy. Byliśmy w kinie, zorganizowany był również wyjazd na Słoneczny Wrotków – kompleks basenów na świeżym powietrzu. Kiedy pogoda nie dopisywała, wyjeżdżaliśmy na kryte baseny – trzy razy gościliśmy w nowoczesnej pływalni przy ul.

Łabędziej w Lublinie, a raz we wspaniałym aquaparku w Kozienicach. To właśnie tam, po wodnych zabawach udaliśmy się do restauracji „Mors”, gdzie czekała nas miła niespodzianka – każdy mógł zamówić dowolną pizzę! Przedostatniego dniu

Zajęcia letnie – Sport to zdrowie W dniach od 29 czerwca do 04 lipca 2015 r. na terenach zielonych w miejscowości Marysin odbyły się półkolonie pod hasłem „Zajęcia letnie - Sport to zdrowie” dla około 80 dzieci z miejscowości Marysin i Natalin. Wypoczynek zostały zorganizowany dzięki środkom funduszu sołeckiego wsi Marysin i Natalin. W programie półkolonii znalazły się zabawy rekreacyjno – sportowe, zajęcia plastyczne i artystyczne prowadzone przez animatorów, wyjazdy na basen. Wielką atrakcją było wejście na ściankę wspinaczkową, pobyt na Słonecznym Wrotkowie, zwiedzanie Starego Miasta, spacer po lesie z przewodnikiem, seans filmowy w kinie, nauka pierwszej pomocy prowadzona przez ratowników medycznych. Półkolonie zakończyły się festynem dla wszystkich dzieci, ich rodzin i WRZESIEŃ 2015

wybraliśmy się do Kazimierza Dolnego na rejs statkiem po Wiśle. Na zakończenie odbył się piknik rodzinny, w którym, oprócz dzieci i rodziców, uczestniczyli również sponsorzy i pani wójt. Podczas pikniku odbył się pokaz naszych talentów – chętne osoby mogły zaprezentować umiejętności wokalne, taneczne, a nawet żonglerskie. Niespodzianką był poczęstunek z grilla, pierogi oraz olbrzymi, pyszny tort. Na każdego czekał prezent, czyli zestaw pomocy szkolnych. Dwa tygodnie bardzo szybko minęły. Będę je naprawdę miło wspominał, ponieważ cudownie się bawiłem. Dawid Mazurek, uczeń, uczestnik półkolonii

Zajęcia dla dzieci

Foto: Dominik Berwertz

18 |

mieszkańców miejscowości . Wspólne ognisko było okazją do dobrej zabawy i integracji międzypokoleniowej. Każdy uczestnik półkolonii otrzymał nagrodę i pamiątkowy dyplom. Redakcja

d początku wakacji, na boisku w Mosznej, trzy razy w tygodniu odbywały się zajęcia piłki nożnej dla dzieci. Zajęcia prowadził Ryszard Drzewiecki, mieszkaniec Mosznej, który w latach 80-tych był piłkarzem Motoru Lublin. Dzieci chętnych do gry w piłkę jest sporo, bo przychodzi aż 19 chłopców. Zajęcia odbywały się w poniedziałki, środy i piątki, od godz. 19-tej. Rodzice w tym czasie mogli skorzystać z siłowni zewnętrznej lub pójść do świetlicy na zajęcia gimnastyki, pilatesu czy zumby. Cieszymy się, że jest takie duże zainteresowanie, że boisko w Mosznej tętni życiem. Liczymy na prezentację grupy na Festynie Sportowym w Mosznej. Bardzo dziękujemy panu Drzewieckiemu za poświęcony czas i pracę z dziećmi. Podziękowania również kierujemy do Roberta Filipka, za wykonanie pięknych bramek dla dzieci. Magda Kantor

20 |

EDUKACJA

Edukacja ekologiczna

Freepik.com

Gmina Jastków otrzymała dotację ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie na działania z dziedziny edukacji ekologicznej pn. „Edukacja ekologiczna w Gminie Jastków”. W ramach przyznanych środków działania będą realizowane w szkołach podstawowych w miejscowościach Jastków, Płouszowice i Ożarów. Prowadzenie edukacji ekologicznej wśród dzieci i młodzieży to bardzo ważny segment działań edukacyjnych. Można się spodziewać, że dzięki wyrobieniu nawyków właściwego postępowania w zakresie szeroko rozumianej ochrony środowiska, postępujące zmiany będą znajdowały przychylność społeczeństwa. W ramach przyznanej dotacji edukacja ekologiczna dzieci będzie prowadzona w różnych formach. Szkoła w Ożarowie będzie realizować projekt „Las naszym skarbem”, który obejmuje prowadzenie koła ekologicznego „Mały ekolog”, propagowanie aktywnego spędzania czasu wolnego poprzez organizowanie podchodów, w trakcie których uczniowie będą zbierać „skarby” lasu. Natomiast wyjazdy edukacyjne przybliżą

dzieciom florę i faunę lasów, którą później dzieci będą mogły przedstawić tworząc prace na konkurs plastyczny lub fotograficzny. Szkoła w Jastkowie będzie realizować projekt „Jesteśmy częścią przyrody”, w ramach którego zostaną zorganizowane konkursy Ekoludek, Zielona klasa, Mali ekolodzy to my, Najlepsi zbieracze (zbiór nakrętek). Będą wycieczki ekologiczno-przyrodnicze do Kazimierza Dolnego, oczyszczalni ścieków w Snopkowie (wycieczka rowerowa), ogrodu botanicznego w Lublinie oraz wycieczki po najbliższej okolicy. Ważnym elementem będzie

działanie „Las bliżej nas”, w ramach którego dzieci poobserwują środowisko naturalne, odbędą się warsztaty techniką decoupage, konkursy plastyczne oraz konkurs fotograficzny. W szkole w Płouszowicach dzieci opiszą stan czystości przydroży, obecność pojemników na odpady oraz zlokalizują dzikie wysypiska. Ponadto uczniowie zbadają stan czystości rzeki Czechówki, a działanie to zostanie podsumowane konkursem plastycznym pt. ,,Nasz wspólny cel to rzeka Czechówka”. Młodzi ekolodzy zbadają stan zanieczyszczenia gleby w gminie Jastków. Na-

stępnie dzieci pojadą na wycieczkę do Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach, aby wziąć udział w zajęciach agrorolniczych. Wyniki swojej pracy przedstawią na stronie internetowej swojej szkoły oraz na łamach Gazety Jastkowskiej. Podsumowaniem całego zadania będzie zorganizowanie pikniku ekologicznego dla kolegów i koleżanek ze szkoły. W ramach przyznanej dotacji Gmina Jastków rozpropaguje wśród mieszkańców plakaty, które opiszą szkodliwość spalania śmieci w paleniskach domowych oraz ulotki przestawiające jak prawidłowo segregować śmieci. Działania podejmowane przez szkoły i gminę przyczyniają się do wykształcenia świadomości ekologicznej wśród dzieci, a jak wynika z doświadczeń, dzieci mogą stać się swoistym przekaźnikiem treści ekologicznych w swoich rodzinach. Mogą one „upominać” i nakłaniać rodziców do właściwego postępowania w myśl ekorozwoju. Bardzo ważne jest, by edukacja ta umożliwiała aktywizowanie dzieci jak również i młodzieży, do podejmowania rozważnych działań dla dobra człowieka i otaczającej go przyrody. Katarzyna Juszczak Kierownik Referatu Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Obsługi Ludności

Nauczyciele mianowani W roku szkolnym 2014/2015 zakończyły staż na stopień nauczyciela mianowanego dwie nauczycielki zatrudnione w szkołach podstawowych prowadzonych przez Gminę Jastków. W dniu 25 sierpnia 2015 roku w sali konferencyjnej Urzędu Gminy w Jastkowie odbyła się uroczystość wręczenia aktów nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego. Z rąk wójta Gminy, pani Teresy Kot akty mianowania otrzymały panie: Aneta Chabros- nauczycielka wychowania przedszkolnego w Szkole Podstawowej im. Anny

| 21

SPOŁECZNOŚĆ

i Andrzeja Nowaków w Ożarowie i Edyta Filipiak - nauczycielka wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej w Szkole Podstawowej im. Józefa Ignacego Kraszewskiego w Snopkowie. W uroczystości udział wzięli dyrektorzy szkół, w których nauczycielki są zatrudnione. Składając gratulacje nowo mianowanym nauczycielom pani wójt życzyła dalszych sukcesów i satysfakcji z osiągnięć w pracy zawodowej oraz pomyślności w życiu osobistym. Barbara Czubak WRZESIEŃ 2015

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie PCPR jest jednostką organizacyjną Powiatu Lubelskiego wchodzącą w skład powiatowej administracji zespolonej, która realizuje zadania z zakresu pomocy społecznej i rehabilitacji społecznej mające na celu poprawę funkcjonowania rodziny, zapobieganie i przeciwdziałanie sytuacjom kryzysowym i dysfunkcjonalności rodzin. Obszar działania PCPR obejmuje teren powiatu lubelskiego. PCPR i Powiat Lubelski realizują szereg przedsięwzięć mających na celu przeciwdziałanie przemocy. Są one związane z wdrażaniem „Powiatowego programu profilaktycznego w zakresie promowania i wdrażania prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie na lata 2014-2017”, którego realizacja jest zadaniem własnym powiatu. Głównym celem programu jest zmniejszenie skali przemocy w rodzinie. Do osiągnięcia tego

celu ma przyczynić się realizacja celów szczegółowych, takich jak min. zwiększenie świadomości społecznej dotyczącej zagrożeń płynących z przemocy w rodzinie, udzielanie wsparcia i pomocy rodzinom dysfunkcyjnym, rodzinom z problemami opiekuńczo–wychowawczymi i rodzinom zagrożonym przemocą, zapobieganie powielaniu złych wzorców rodzinnych i środowiskowych, propagowanie prawidłowych metod wychowawczych i postaw rodzicielskich oraz udzielanie porad i wsparcia. Realizatorami programu, prócz Starostwa Powiatowego i PCPR są ośrodki pomocy społecznej, specjalistyczne poradnie, ośrodki interwencji, stowarzyszenia, sądy, szkoły. Instytucje, które chciałyby się włączyć, a nie zrobiły tego dotąd mają taką możliwość, bo program w założeniu jest otwarty. Wśród szkół, w których realizuje się program jest Szkoła Podstawowa w

Tomaszowicach. W poprzednim roku szkolnym odbyły się dwa spotkania – pogadanki dla rodziców/opiekunów i dla uczniów w różnych grupach wiekowych, na temat przyczyn, mechanizmów, rodzajów i skutków przemocy. W trakcie pogadanek i wykładów omawiano działania mające na celu przeciwdziałanie przemocy. W bieżącym roku szkolnym planowane jest zorganizowanie w szkołach konkursu plastycznego na plakat dotyczący przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz na logo i hasło identyfikujące program. Siedziba mieści się przy ul. Spokojnej 9 w Lublinie; Tel.: 81 442 10 21 – sekretariat; 81 442 10 19 - dział ds. osób niepełnosprawnych; 81 442 10 23 - dział pomocy społecznej; 81 442 10 22 - dział księgowości; fax - 81 442 10 20; www. pcprlublin.pl; pcpr@powiat.lublin.pl Helena Skomorowska

Nowa parafia w naszej gminie

ekretem księdza arcybiskupa Stanisława Budzika, poprzedzonym licznymi prośbami mieszkańców Snopkowa i okolic, 1 lipca została utworzona parafia pw. bł. Karoliny Kózkówny w Snopkowie. Nowa parafia obejmuje posługą duszpasterską mieszkańców: Snopkowa Osiedle, Snopkowa Południowego, Snopkowa Północnego, Snopkowa Kolonii, Marysina (ul. Akacjowa, ul. Amarantowa, ul. Chmielna, ul. Fiołkowa, ul. Grafitowa, ul. Muzyczna, ul. Pastelowa, ul. Pąsowa, ul. Rubinowa, ul. Szarugi nr 60B – 98, ul. Zielona), Marysina Kolonii, Natalina (ul. Ziemska nr 67 – 120, ul. Czarowna, ul. Gwieździsta, ul. Oriona, ul. Satelitarna, ul. Skrzydlata). Pierwszym proboszczem został mianowany ks. Andrzej Szulej. Przed młodą parafią stoi wiele wyzwań natury administracyjnej, budowlanej, a przede wszystkim duszpasterskiej, która scali jeszcze mocniej parafian. Obecnie w kościele, dotychczasowej kaplicy dojazdowej z parafii pw. św. Stanisława BM w Lublinie, prowadzone są pilne prace, związane z dociepleniem stropu i wymianą elementów instalacji elektrycznej, tak, by można było jesienią rozpocząć ogrzewanie budynku. Ufamy również, że po uzyskaniu stosownych dokumentów rozpoczniemy wkrótce budowę plebanii (obecnie ksiądz proboszcz dojeżdża z Jastkowa, gdzie mieszka dzięki gościnności ks. kan. Pawła Kuzioły - proboszcza parafii w Jastkowie).

WRZESIEŃ 2015

Od dnia kanonicznego wprowadzenia księdza na urząd proboszcza, codziennie w kościele sprawowana jest msza święta o godz. 17.00 (cieszy nas liczna obecność wiernych), a w niedziele (od września br.) o godz. 9.00 i 11.00. Od października będą sprawowane również nabożeństwa okresowe, a w czasie Adwentu roraty. Wielką radością naszej wspólnoty parafialnej są sprawowane tu sakramenty święte (księgi parafialne zapełniają się kolejnymi wpisami). Wkrótce rozpoczną się regularne spotkania formacyjne liturgicznej służby ołtarza,

spotkania Kościoła Domowego, kółek różańcowych i kolejnych grup powstających przy naszej parafii. Nowa parafia daje również szansę na jeszcze aktywniejszą współpracę ze szkołą podstawową w Snopkowie, w ramach troski o wychowanie młodego pokolenia. Naszą patronką jest błogosławiona Karolina Kózkówna, patronka życia religijnego rodzin, animatorka życia duchowego dzieci i młodzieży, opiekunka ludzi starszych, chorych i samotnych. To pierwsza parafia w naszej archidiecezji pod tym wezwaniem. Trudno zatem o lepszą orędowniczkę dla nowej parafii, zwłaszcza na obecne czasy. Ufamy, że jako społeczność parafialna będziemy żywo włączali się w lokalne życie społeczne, a radości i troski naszej gminy będziemy omadlali w naszej świątyni. Ks. Andrzej Szulej

SPOŁECZNOŚĆ

AKCYZA 2015

31 sierpnia 2015 r. upłynął drugi termin składania do wójta/burmistrza właściwego ze względu na miejsce położenia gruntów będących w posiadaniu lub współposiadaniu producenta rolnego (w tym dzierżawcy), wniosków o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystanego do produkcji rolnej. W drugim terminie do Urzędu Gminy w Jastkowie wpłynęło 290 wniosków wraz z fakturami VAT (lub ich kopiami). Limit zwrotu podatku w 2015 r. wynosił 81,70 zł, a ilość ha użytków rolnych, w przeliczeniu na ilość w litrach limit wynosi 86 litrów/ha.

Zgodnie z ustawą pieniądze dla rolników będą wypłacane w terminie od 1 do 31 października 2015 r., gotówką, w kasie urzędu gminy albo przelewem na rachunek bankowy podany we wniosku. Kierownik Referatu Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Obsługi Ludności

Gmina ludzi z inicjatywą Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Jastkowie zs. w Dąbrowicy od lutego do listopada 2015 r., w ramach programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2015 realizuje projekt „Gmina Jastków- gmina ludzi z inicjatywą”, z którego pochodzą środki. Wartość projektu wynosi 30 tys. zł. W I etapie projekt skoncentrowany był na przeprowadzeniu diagnozy identyfikującej zasoby i samodzielne inicjatywy mieszkańców, przeprowadzeniu konkursu oraz na wyborze inicjatyw. II etap zakłada realizację wybranych inicjatyw oddolnych.

SPOŁECZNOŚĆ

GOKiS zaprasza na zajęcia kulturalne do Dąbrowicy NABÓR Zespół Pieśni i Tańca „Dąbrowica” ogłasza nabór do najmłodszej grupy (dzieci od 5 roku życia). Zajęcia prowadzone są w Dąbrowicy, dwa razy w tygodniu, w poniedziałek i piątek, od godziny 17.00. Chętne osoby zapraszamy osobiście do Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Jastkowie zs. w Dąbrowicy (Dąbrowica 133, 21-008 Tomaszowice). Szczegóły na stronie www.gokis.jastkow. pl lub pod numerem tel. 509 518 788. Opiekun: Ewa Wasilewska-Wójcik

ZAJĘCIA PLASTYCZNE Zajęcia o takim charakterze zapewniają uczniom wszechstronny rozwój talentu plastycznego, rozwijają wyobraźnię przestrzenną, kreatywne myślenie i pogłębiają świadomość tworzenia. Program zajęć plastycznych odbywających się w siedzibie GOKiS obejmuje rysunek i malarstwo w różnych technikach, rzeźbę, grafikę, rzemiosło artystyczne, projektowanie i komponowanie różnych form plastycznych oraz teorię. Podczas spotkań naszej grupy panuje miła i twórcza atmosfera. Zajęcia odbywają się w sali plastycznej Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Dąbrowicy, we wtorki, w godz. 16:30-18:30. Zapisy pod nr tel. 533506299 lub osobiście w GOKiS. Instruktor: Katarzyna Kamińska

TEATR W DĄBROWICY Zapraszamy w każdą środę o godz. 16:30 do Dąbrowicy na zajęcia teatralne, przeznaczone dla dzieci i młodzieży szkolnej. Szczegóły na stronie www.gokis.jastkow.pl lub pod nr tel. 509 518 788. Instruktor: Ewa Wasilewska-Wójcik

Do realizacji wybrane zostały:

x „Zachęcamy do zdrowego trybu życia” - projekt realizowany przez młodych mieszkańców wsi Sługocin, Moszenki i Wysokie; x „Historia blisko domu” - projekt realizowany przez mieszkańców Sługocina, Moszenek i Wysokiego; x „I Ogólnopolskie Spotkania Kowalskie w Dąbrowicy” - projekt realizowany przez pasjonatów kowalstwa w Dąbrowicy; x „Warsztaty z emisji głosu Chóru Benedictus” - projekt realizowany przez członków grupy Benedictus; x „Pożegnanie lata- Festyn Rodzinny w Miłocinie” - projekt realizowany przez Koło Gospodyń Wiejskich w porozumieniu z Radą Sołecką z Miłocina; x „Poznaj sąsiada - Festyn Rodzinny w Marysinie” - projekt realizowany przez Radę Sołecką z Marysina; x „Miejsce spotkań kulturalnych mieszkańców Ożarowa” - projekt realizowany przez mieszkanki Ożarowa. GOKiS

Stowarzyszenie Przyjaciół Zespołu Pieśni i Tańca „Dąbrowica” w partnerstwie z Gminnym Ośrodkiem Kultury i Sportu w Jastkowie zs. w Dąbrowicy

realizuje w okresie od 01 lipca do 31 października 2015r. projekt pt. Kulturalnie i sportowo dla dzieci i młodzieży z gminy Jastków. Projekt dofinansowany jest ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Wartość projektu to 50 800 zł. WRZESIEŃ 2015

| 23

Ciemna strona upału - susza P o trwającej tygodniami suszy zużycie wody w naszej gminie wzrosło aż trzykrotnie. W związku z tym wójt Gminy Jastków zwrócił się do mieszkańców o racjonalne korzystanie z wody i nie używanie jej do podlewania trawników, ogrodów czy mycia samochodów. Powodem prośby były również problemy z utrzymaniem odpowiedniego ciśnienia wody oraz przerwy w jej dostawie. Brak wody to nie jedyne zmartwienie spowodowane suszą. Susza wpłynęła na uprawy rolne, ponieważ bez odpowiedniego nawodnienia rolnicy nie mogą liczyć na dobre plony.

W związku z zaistniałą sytuacją Wójt Gminy Jastków, zgodnie z zarządzeniem Wojewody Lubelskiego, powołał Komisję do spraw szacowania szkód w gospodarstwach rolnych spowodowanych suszą. Członkowie powyższej komisji to przedstawiciele Wójta Gminy, Lubelskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Końskowoli oraz Lubelskiej Izby Rolniczej. Szacowanie strat komisja dokonuje poprzez lustrację w terenie, w terminie do dwóch miesięcy od dnia zgłoszenia szkód przez producenta rolnego, nie później jednak niż do czasu zbioru plonu głównego danej uprawy albo jej likwidacji. Z terenu gminy w sumie wpłynęło 100 oświadczeń o stratach spowodowanych suszą. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie udzielać pomocy dla gospodarstw rolnych poszkodowanych przez suszę w formie: 1. Jednorazowej pomocy klęskowej. Aby z niej skorzystać należy spełnić określone warunki. Straty w gospodarstwie - 30% średniej rocznej produkcji z ostatnich trzech lat - pomoc publiczna (bez limitu de minimis). Maksymalna wysokość pomocy to 15 tys. euro dla jednego beneficjenta. Stawki pomocy dla ubezpieczonych producentów rolnych: • dla sadów i krzewów owocowych – 800 zł/ha zniszczonej uprawy, • dla pozostałych upraw – 400 zł/ ha zniszczonej uprawy. Dla nieubezpieczonych ww. pomoc pomniejszana jest o 50%. Budżet programu wynosi 450 mln zł. Wniosek o pomoc jednorazową należy złożyć wraz z protokołem sporządzonym przez członków komisji dot. suszy do oddziału ARiMR w terminie do 30 września br. WRZESIEŃ 2015

2. Kredytu preferencyjnego klęskowego – realizowanego przez centralę ARiMR. Jest to kredyt obrotowy (K02) na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej (kwalifikowanego materiału siewnego, nawozów mineralnych, środków ochrony roślin, paliwa na cele rolnicze, inwentarza żywego). Dopłaty do oprocentowania kredytu na wznowienie produkcji rolnej są stosowane: • w ramach pomocy de minimis (tj. do wysokości równowartości 15 000 euro), jeżeli szkody w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej wynoszą do 30% średniej rocznej produkcji z ostatnich trzech lat;

bieżących składek na ubezpieczenie społeczne oraz regulowaniu zaległości z tego tytułu w formie odroczenia terminu płatności składek i rozłożenia ich na dogodne raty, a także umorzenie w całości lub w części bieżących składek; 2) zastosowanie przez Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych na podstawie art. 23a ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2012 r. poz. 1187, z późn. zm.) odroczenia i rozłożenia na raty płatności z tytułu umów sprzedaży i dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz ulg w opłatach czynszu, a także umorzenia raty płatno-

• poza formułą de minimis, jeżeli szkody w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej wynoszą powyżej 30% średniej rocznej produkcji z ostatnich trzech lat i kumulują się z inną pomocą publiczną udzieloną w związku z tymi szkodami.

ści czynszu z tytułu umów dzierżawy, na indywidualny wniosek producenta rolnego, w którego gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej powstały szkody; 3) udzielenie na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkwa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast ulg w podatku rolnym. Pomoc w spłacie zobowiązań wobec Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, gminy oraz Agencji Nieruchomości Rolnych jest udzielana także w formie de minimis.

Fot. freeimages.com

22 |

Zgodnie z obowiązującymi przepisami rolnicy mogą również starać się o: 1) udzielenie przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, na indywidualny wniosek rolnika, który poniósł szkody spowodowane przez niekorzystne zjawiska atmosferyczne, w tym suszę na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2015 r. poz. 704) pomocy w opłaceniu

Katarzyna Juszczak Kierownik Referatu Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Obsługi Ludności

24 |

SPOŁECZNOŚĆ

| 25

SPOŁECZNOŚĆ

25 lat samorządu gminy Jastków

Głównym punktem uroczystości było wręczenie odznaczeń państwowych tym, którzy szczególnie zasłużyli się w służbie państwu i społeczeństwu gminy. W imieniu Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej odznaczenia wręczył Jarosław Szymczyk, dyrektor generalny Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie. Za zasługi w działalności na rzecz ochrony przeciwpożarowej po raz drugi Złotym Krzyżem Zasługi został odznaczony Kazimierz Smolak, który od 1990 roku pełni funkcję komendanta gminnego Ochotniczej Straży Pożarnej. Odznaczony nieprzerwanie od 1989 roku działa na rzecz mieszkańców jako sołtys wsi Moszenki. Od wielu lat jest wychowawcą i wzorem do naśladowania dla pokoleń młodzieży, którą skupia przy OSP. Jego wieloletnie zaangażowanie na rzecz pożarnictwa zostało uhonorowane w minionych latach Złotym Medalem za Zasługi dla Pożarnictwa oraz Honorową Odznaką za Zasługi dla Lubelszczyzny Za zasługi w rozwoju na rzecz przedsiębiorczości Złotym Krzyżem Zasługi został odznaczony Jan Hajduk. Założył on w 1996 roku firmę SIGMA S.A., której główna siedziba znajduje się w miejscowości Barak. Od samego początku funkcjonowania firmy obrał sobie za cel dążenie do systemowego wdrażania innowacyjnych rozwiązań technologicznych w zakresie

projektowania oraz produkcji maszyn, urządzeń i kompleksowych technologii dla potrzeb przemysłu wydobywczego oraz nowoczesnych technologii przetwarzania odpadów. Pod jego nadzorem powstało wiele innowacyjnych rozwiązań technicznych. Powołał Centrum Badawczo Rozwojowe. Jan Hajduk od początku powstania firmy współpracuje z samorządem gminny na rzecz społeczności lokalnej. Z jego inicjatywy od wielu lat realizowana jest także ścisła współpraca z Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego oraz Towarzystwem Przyjaciół Ziemi Jastkowskiej, firma angażuje się również w wiele akcji charytatywnych. Za zasługi w działalności na rzecz czytelnictwa Brązowym Krzyżem Zasługi została odznaczona Anna Wójcik. Od 2000 roku Wójcik pełni funkcję dyrektora Gminnej Biblioteki Publicznej w Jastkowie. W swojej pracy odznacza się zaangażowaniem i kreatywnością. Pod jej kierownictwem Gminna Biblioteka Publiczna zrealizowała wiele projektów w ramach małych grantów. Projekty dotyczyły warsztatów teatralnych, sztuki bycia i zachowania w różnych sytuacjach oraz pożytecznego spędzania czasu przez dzieci i młodzieży. Po wręczeniu oficjalnych państwowych odznaczeń, na ręce wójt Teresy Kot dyplom wojewody lubelskiego dla wspólnoty samorządowej gminy Jastków przekazał Jarosław Szymczyk. Odznakę honorową „Zasłużony dla Województwa Lubelskiego”, przyznawaną przez Zarząd Województwa Lubelskiego wręczono Janowi Czubakowi oraz Grzegorzowi Kozłowi. Obaj odznaczeni od lat pracują na rzecz gminy, jako radni powiatowi wspierają wiele działań inwestycyjnych na jej terenie. Są osobami powszechnie szanowanymi i znanymi ogółowi mieszkańców gminy. W imieniu Marszałka Województwa Lubelskiego okolicznościowe grawertony wręczył Krzysztof Juściński. Wyróżnieni wykazali się zaangażowaniem w swojej pracy na rzecz społeczności lokalnej oraz samorządu

gminy, a ich wieloletnia praca przyczyniła się do rozwoju lokalnego społeczeństwa. Posłowie Jan Łopata oraz Henryk Smolarz wręczyli najbardziej zasłużonym samorządowcom dyplomy uznania. Po oficjalnej części uroczystości uhonorowani mieszkańcy i zaproszeni goście mogli podziwiać Zespół Pieśni i Tańca „Dąbrowica”, a następnie recital w wykonaniu artystów z Filharmonii Lubelskiej i Teatru Muzycznego, który zabrał widzów w muzyczną wycieczkę do „dawnych lat”, pozwalając przeżyć piękne czasy jeszcze raz. ••• Zarząd Województwa Lubelskiego wyróżnił za wieloletnią pracę na rzecz samorządu - okolicznościowe grawertony otrzymali mieszkańcy naszej gminy: Jan Błaszczak Roman Chudzik Leszek Dzikowski Dariusz Goral Kazimierz Robert Gorczyca Zdzisław Karpeta Wiesława Barbara Kostecka Wacława Mazurek Witold Nakonieczny Jerzy Sadawa ••• Wykazały się sumiennością, skrupulatnością i profesjonalizmem zawodowym w trakcie swojej pracy, cieszą się szacunkiem i zaufaniem współpracowników oraz zwierzchników. Medalami za Długoletnią Służbę i sumienną pracę na rzecz samorządu gminy Jastków odznaczone zostały: Teresa Berej Zofia Ostańska Henryka Paździor Wanda Pyszniak-Adamczyk Barbara Samoń Wanda Wolska Anna Wójcik Ewa Hołod Małgorzata Kamińska Maria Mitura Marcin Abramek

Z sesji Rady Gminy O d momentu zaprzysiężenia na radnych oraz wyboru przewodniczącego, Rada Gminy jest władna do podejmowania prawomocnych uchwał. Zanim to nastąpi projekty uchwał trafiają pod obrady komisji, które realizują zadania nałożone na Gminę przez Ustawę o samorządzie gminnym. Nazwy komisji korespondują ze wskazanymi przez ustawodawcę zadaniami własnymi jakie ma realizować Gmina Jastków. Składy osobowe stałych komisji Rady Gminy Jastków:

I. Komisja budżetowa, finansów i gospodarowania mieniem komunalnym 1. Roman Chudzik – przewodniczący 2. Robert Żyśko – z-ca przewodniczącego 3. Maria Wróbel 4. Jerzy Sadawa 5. Witold Nakonieczny 6. Jerzy Łapanowski 7. Aneta Filipek

II. Komisja rolnictwa, gospodarki wodnej, ochrony środowiska i ekologii

Fot. Regina Depta

W tym roku przypada jubileusz 25-lecia samorządu w Polsce. Samorząd Gminy Jastków uczcił tę rocznicę akademią na początku czerwca. Wśród zaproszonych gości, byli posłowie na Sejm Jan Łopata oraz Henryk Smolarz, przedstawiciele wojewody i marszałka województwa lubelskiego, radni, sołtysi oraz osoby, które od początku samorządu aktywnie działały na rzecz jastkowskiej społeczności lokalnej.

WRZESIEŃ 2015

1. Witold Nakonieczny – przewodniczący 2. Marian Chęć – z-ca przewodniczącego 3. Maria Wróbel 4. Roman Chudzik 5. Teresa Zuchniarz 6. Jerzy Łapanowski 7. Paweł Pytka

WRZESIEŃ 2015

III. Komisja samorządu i porządku publicznego

1. Roman Kania – przewodniczący 2. Edward Płecha – z-ca przewodniczącego 3. Marek Wieczerzak 4. Marian Chęć 5. Teresa Zuchniarz 6. Zenon Rachańczyk

IV. Komisja oświaty, zdrowia, opieki społecznej, kultury i sportu 1. Jerzy Sadawa – przewodniczący 2. Aneta Filipek – z-ca przewodniczącego 3. Marek Wieczerzak 4. Marek Zarzeka 5. Paweł Pytka 6. Zenon Rachańczyk

V. Komisja rewizyjna 1. Marek Zarzeka – przewodniczący 2. Edward Płecha – z-ca przewodniczącego 3. Roman Kania – członek Komisji Przewodniczący Rady Gminy ma obowiązek zwołać przynajmniej jeden raz na kwartał posiedzenie Rady. Rada Gminy Jastków zwyczajowo zbiera się w ostatni piątek miesiąca. Od momentu zwołania pierwszej sesji rady do chwili obecnej odbyło się 10 sesji, podczas których podjęto wiele ważnych dla funkcjonowania samorządu uchwał związanych z finansami publicznymi, oświatą, gospodarką mieniem komunalnym, budownictwem, ochroną środowiska i gospodarką odpadami. Rada podjęła m.in.:

– uchwałę dotyczącą pozbawienia kategorii drogi gminnej dawnej drogi krajowej nr 12 na trasie Lublin – Warszawa (dotyczy odcinka w granicach gminy Jastków); – uchwałę o nadaniu nazwy ul. Pastelowej jednej z dróg gminnych w Snopkowie; – uchwałę w sprawie przyjęcia dwóch programów - „Opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy Jastków” oraz „Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2015-2017”. Rada Gminy udzieliła pomocy finansowej Powiatowi Lubelskiemu na realizację inwestycji przy drodze powiatowej Lublin – Lipniak (na wykonanie chodnika), wyłoniła spośród swoich radnych członków zespołu opiniującego zgłoszonych kandydatów na ławników w Sądzie Powszechnym. Jako ostatnie zostały podjęte uchwały w sprawie zmian w Wieloletniej Prognozie Finansowej oraz w uchwale budżetowej na 2015 rok. W okresie wakacyjnym Rada Gminy Jastków zawiesiła obrady z uwagi na przerwę wakacyjną. Pierwsze po przerwie posiedzenie Rady Gminy odbyło się 28 sierpnia 2015 roku, kolejne - 25 września. Treść wszystkich uchwał Rady Gminy oraz innych dokumentów związanych z funkcjonowaniem samorządu znajdują się na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Gminy Jastków. Aby wejść na stronę BIP należy wpisać w przeglądarce adres: www.jastkow.pl, po czym znaleźć na stronie głównej biało-czerwone logo z napisem BIP. Po kliknięciu na nie przechodzimy na oficjalną stronę Biuletynu Informacji Publicznej Gminy Jastków. Marcin Abramek

26 |

GOSPODARKA

Najważniejsze Inwestycje w 2015 roku L.p. Nazwa zadania

Wartość (zł)

Przebudowa drogi wewnętrznej (ul. Karmelowa) w miejscowości Marysin

470 684,74

Przebudowa drogi gminnej Nr 105998L (działka Nr 17/5 i 17/7) w m. Marysin na odcinku roboczym od km 0+000 do km 0+140 oraz od km 0+357 do km 0+872 (ul. Szarugi)

302 956,27

Przebudowa drogi gminnej Nr 105979L (działka Nr ewid. 503/3) w miejscowości Panieńszczyzna na odcinku roboczym od km 0+000 do km 0+093

44 146,42

Przebudowa drogi wewnętrznej ozn. Nr ewid. 157/3 oraz 155/7 w miejscowości Marysin na odcinku od km 0+000 do km 0+211

62 084,94

Dostawa kruszywa w ilości 1500 Mg wraz z wbudowaniem na drogach

75 950,00 37 975,00

Wykonanie remontów cząstkowych dróg na terenie Gminy Jastków

108 130,00

Przebudowa (poszerzenie) drogi gminnej Nr 105999L (ul. Gwieździsta)

329 991,90

Budowa oświetlenia drogi gminnej KDG 106015L w miejscowości Józefów-Pociecha

98 209,50

Budowa oświetlenia drogi gminnej KDG 105975L w miejscowości Tomaszowice

142 212,40

Budowa garaży dla OSP Moszenki

195 711,35

Zaprojektowanie i wybudowanie odcinków sieci wodociągowych o łącznej długości około 1 365 m w miejscowościach na terenie Gminy Jastków

146 027,13

Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Snopków

924 529,39

Remont nawierzchni trawiastej boiska szkolnego do gry w piłkę nożną na terenie Szkoły Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki w Jastkowie

63 960,00

Wybudowanie odcinka sieci wodociągowej PVC 110 o długości 537mb w miejscowości Moszna Kolonia

35 650,00

Zaprojektowanie i wykonanie monitoringu i zabezpieczenia p/poż budynku Urzędu Gminy

54 858,00

Dostarczenie i rozłożenie ziemi na poboczu dawnej drogi krajowej Nr 12 na odcinku od km 596+500 do km 597+530 na szerokości 2-3 m. w miejscowości Panieńszczyzna

49 200,00

Przebudowa budynku Szkoły Podstawowej w Snopkowie w zakresie budowy sanitariatów przeznaczonych dla dzieci w wieku przedszkolnym

59 644,53

Dostawa nowych tablic informacyjnych dla każdego sołectwa

13 763,70

Zakup, dostawa i montaż 10 nowych wiat przystankowych

56 463,15

Modernizacja drogi dojazdowej Nr ewid. 567 w miejscowości Tomaszowice Kolonia

338 235,86

Budowa oświetlenia parkingu i chodnika obok Ośrodka Zdrowia i ulicy Spółdzielczej w Panieńszczyźnie

75 868,63

Tomasz Choma - Inspektor ds. Zamówień Publicznych i Realizacji Projektów

Redaguje zespół: Ewa Dziadosz - redaktor naczelna (dziadosz.ewa@gmail.com) Helena Skomorowska – sekretarz redakcji (hskomorowska@ gmail.com), dyrektor SP w Tomaszowicach współpracownicy: Ewa Wasilewska-Wójcik – instruktor ds. kultury z GOKiS Marcin Abramek – inspektor ds. Obsługi Rady Gminy płk Stanisław Olszewski – Związek Piłsudczyków RP Okręg Kraśnik Marek Zarzeka – radny Gminy Jastków

| 27

GOSPODARKA

Barbara Czunak – kierownik Referatu ds. Edukacji, Kultury, Sportu i Spraw Społecznych. Mirosława Małecka – inspektor ds. Edukacji, Kultury, Sportu i Spraw Społecznych. Katarzyna Juszczak – kierownik Referatu Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Obsługi Ludności. Tomasz Choma - inspektor ds. Zamówień Publicznych i Realizacji Projektów Hanna Hołaj – prezes Zakładu Doświadczalnego „Jastków”.

www.jastkow.pl; poczta@jastkow.pl WRZESIEŃ 2015

Chmielników obraz sentymentalny Chmielarstwo jest jedną z dziedzin produkcji roślinnej, zajmującą wprawdzie pozycję marginalną, ale towarzyszącą człowiekowi prawie od początków rozwoju cywilizacji. Pochodzenie chmielu nie jest dokładnie znane.

Uważa się, że jego kolebką były okolice Kaukazu, jednak niektórzy autorzy twierdzą, że roślina ta pochodzi z dalszych części Azji. Dziko rosnący chmiel znany był już około 2000 lat przed naszą erą, prawdopodobnie jako roślina zielarska, później również jako surowiec do produkcji napojów. Chmiel towarzyszył człowiekowi wszędzie tam, gdzie istniała umiejętność warzenia i tradycja picia piwa, a historia chmielarstwa związana jest głównie z historią piwowarstwa. Uprawa chmielu jest również związana z warunkami klimatycznymi. Była prowadzona tam, gdzie nie było możliwości uprawy winorośli. Do Europy środkowej chmiel przybył wraz ze Słowianami, kilka wieków przed naszą erą i uważa się, że to Słowianie byli krzewicielami uprawy chmielu. Prawdopodobnie jako pierwsi na specjalnych poletkach sadzili rośliny chmielu Celtowie. Na szerszą skalę rozwinięto uprawę chmielu w Czechach, od 1086 roku był wymieniany jako

danina kościelna.

Pierwsze pisemne wzmianki o uprawie chmielu w Polsce pochodzą z 1224 roku z historycznych kronik śląskich. Na przestrzeni wieków powierzchnia uprawy na ziemiach polskich wzrastała, rozwijał się również postęp agrotechniczny. W XVIII wieku prawie w każdym folwarku znajdował się mały browar i plantacja chmielu. Rozwój uprawy tej rośliny zahamowały rozbiory Polski. Ponowny okres intensywnego rozkwitu uprawy chmielu datuje się od początku XIX wieku. W XX wieku okresy wojen doprowadziły do niemal całkowitego zniszczenia chmielarstwa w Polsce. W wyniku zniszczeń wojennych i zmiany granic po 1945 roku pozostało w kraju jedynie 92 hektary plantacji (w tym 88 ha w województwie lubelskim). Do drugiej wojny światowej chmiel był uprawiany niemal wyłącznie w majątkach ziemskich, dlatego po wojnie nie istniało chmielarstwo indywidualne, a całość chmielników przejęły gospodarstwa państwowe, które powstały w miejsce majątków ziemskich. Dopiero na skutek różnych działań do roku 1951 udało się stopniowo odbudować chmielarstwo w gospodarstwach indywidualnych. W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych Ministerstwo Rolnictwa sprowadzało duże ilości sadzonek chmielu z WRZESIEŃ 2015

Czechosłowacji, celem odnowienia chmielników. Stopniowa odbudowa areału i zwiększanie plonu doprowadziły do tego, że w roku 1957 Polska osiągnęła samowystarczalność w produkcji chmielu na potrzeby przemysłu piwowarskiego. Powierzchnia uprawy ustabilizowała się osiągając 2300 hektarów. Zmieniała się jedynie struktura wewnętrzna w zakresie własności - stopniowo zmniejszał się areał plantacji w gospodarstwach uspołecznionych, a w gospodarstwach indywidualnych powiększał

areał plantacji.

W końcu XX wieku powierzchnia uprawy chmielu w Polsce wahała się pomiędzy 2000 a 2500 hektarów. W 2007 roku wynosiła 2234 hektary i od tego okresu systematycznie się zmniejszała W 2014 roku chmiel uprawiano w Polsce na powierzchni około 1400 ha, podczas gdy powierzchnia uprawy na świecie waha się w granicach 47000 ha. Jednak od szeregu lat Polska zajmuje trzecie miejsce w Europie i piąte na świecie pod względem powierzchni uprawy chmielu. W oparciu o ustawy i rozporządzenia uprawa chmielu w naszym kraju podlega rejonizacji i kontroli. Jest obecnie prowadzona w trzech rejonach: lubelskim skupiającym 85 proc. powierzchni chmielników, wielkopolskim gdzie znajduje się 10 proc. powierzchni plantacji i dolnośląskim zajmującym 5 proc. powierzchni uprawy. Średnia powierzchnia plantacji wynosi ok. 2 ha.

W Jastkowie

po drugiej wojnie światowej na gruntach byłego majątku ziemskiego utworzone zostało Państwowe Gospodarstwo Rolne. W 1952 roku założono pierwszy chmielnik o powierzchni 2 ha i od tej pory datuje się uprawę chmielu w Jastkowie. Powierzchnia chmielników w PGR stale rosła, chmielniki zakładano również w innych obiektach

znajdujących się w strukturze gospodarstwa (np. Węglin, Wygoda, Garbów). Od 1972 roku gospodarstwo przejął Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach – utworzono wówczas Zakład Doświadczalny Uprawy Chmielu w Jastkowie. Przez szereg lat zakład był wiodącym producentem chmielu, pełnił rolę jednostki wdrażającej postęp agrotechniczny i mechanizacyjny, oraz szkolącej plantatorów. W położonej na terenie zakładu Pracowni Mechanizacji Produkcji Roślinnej projektowano urządzenia i maszyny dla branży chmielarskiej. W 2001 roku postanowiono dokonać kolejnego przekształcenia i IUNG w Puławach powołał spółkę pod nazwą Rolniczy Zakład Doświadczalny „JASTKÓW” Spółka z o.o., która istnieje do chwili obecnej. Przez blisko 15 lat istnienia prowadziliśmy wyłącznie produkcję roślinną, ale główną naszą specjalnością był i jest chmiel. Zwiększyliśmy areał jego uprawy z 12 do 21 hektarów, zmieniliśmy strukturę odmian powiększając udział odmian goryczkowych. Zmodernizowaliśmy także wyposażenie niemal w całości wymieniając na fabrycznie nowe ciągniki i maszyny używane do uprawy. Jesteśmy obecnie jednym z największych producentów surowca chmielowego w kraju, nasz udział w krajowej produkcji wynosi około 2 proc. Staramy się również wspierać nasz region: w spółce zatrudnieni są wyłącznie mieszkańcy naszej gminy, w środki produkcji zaopatrujemy się w lokalnych hurtowniach, a swoją produkcję chmielarską sprzedajemy do najnowocześniejszej w Europie przetwórni chmielu zlokalizowanej w Puławach.

Opłacalność produkcji

chmielu stale maleje, poziom cen w Polsce zależy od rozwoju sytuacji na światowym rynku . Ostatnie lata to czas trudny dla przedsiębiorców, ale także szczególnie trudny dla branży chmielarskiej. Na rynku w Polsce utrzymują się obecnie ci plantatorzy, którzy są w stanie obniżać koszty produkcji surowca. Sytuacja przedsiębiorstw z sektora rolnictwa również jest trudna, bowiem ponoszą znacznie większe koszty działalności niż gospodarstwa prywatne. Dodatkowym czynnikiem znacznie utrudniającym prowadzenie działalności rolniczej są w ostatnich latach postępujące zmiany klimatyczne. Staramy się jednak przezwyciężać trudności gospodarcze i przeciwności klimatyczne. Z chwilą utworzenia Rolniczy Zakład Doświadczalny „JASTKÓW” Spółka z o.o. stał się spadkobiercą ponad 60-letniej tradycję uprawy chmielu w naszej gminie i mamy nadzieję na wieloletnią kontynuację tej zaszczytnej funkcji. Hanna Hołaj

28 |

PAGINA

Chmielowe żniwa Jak u nas zawsze jesienią bywa, Nadchodzą piękne, chmielowe żniwa. Dorodne szyszki kryją rośliny, I miły zapach czuć lupuliny.

Później te szyszki są wysuszane, W cieplnych suszarniach i pakowane W worki chmielowe, prasą zgniatane, Tak do sprzedaży przygotowane.

Na polach pusto, chmielników kępy, Zdobią jesienny obraz posępny. A nad wioskami ścielą się dymy, Które to z suszarń niosą kominy.

A w pozbawionych roślin chmielnikach, Wiatr pośród słupów tylko przemyka I na konstrukcji już cięgnach zwisłych, Różne piosenki gra swym poświstem

Roślin z chmielników stos przewożony, W maszynach sprytnie jest rozdzielony, Na czyste szyszki i niepotrzebne Odpady – dla tych plonów już zbędne.

I tak do wiosny, aż nowe życie Zbudzi rośliny, i należycie Las przewodników kształt ich zbuduje, Co nowe plony chmielu zwiastuje Tadeusz Zaorski 2.09.2004, ze zbioru wierszy „Ślady na drodze”

WRZESIEŃ 2015