ԲՆԱԳԻՐ ԼԱՄԲՐՈՆԵԱՆ ՊԱՏԱՐԱԳԻ

Սրբազան Պատարագամատոյցք Հայոց ԲՆԱԳԻՐ ԼԱՄԲՐՈՆԵԱՆ ՊԱՏԱՐԱԳԻ Վիեննա – 1897 ԱԻՐԷՆՔ ԱՐԿԱՆԵԼՈՅ ՍՊԱՍ ԵԿԵՂԵՑԻՈՅ Ա. - Յորժամ կամեսցի քահանայն պատարագ մատուցանել, պարտ է այսպէս խորհրդաբար զգեստաւորել: Հանդերձ սարկաւագաւքն մտանէ յաւանդատուն ուր զգեստն է պատարագին. եւ զգեցեալ պաշտաւնէիցն ըստ իւրաքանչիւր աստիճանի, ասեն ապա սաղմոս, Յիշեա Տէր զԴաւիթ տուն առ տուն ամենեքեան: Քարոզէ սարկաւագն. Եւ եւս խաղաղութեան զտէր աղա: Ժողովեալքն ասեն. Տէր ողորմեա: Սարկաւագն. Խնդրեսցուք հաւատով եւ միաբանութեամբ ի տեառնէ, զի զողորմութեան զշնորհս իւր արասցէ ի վերայ մեր. ամենակալ տէր Աստուած մեր, կեցո եւ ողորմեա: Ժողով. Կեցո Տէր: Սրկ. Ողորմեաց մեզ տէր Աստուած մեր ըստ մեծի ողորմութեան քում. ասասցուք ամենեքեան միաբանութեամբ, տէր ողորմեա: Ժողով. Տէր ողորմեա, ժԲ: Քահանայն խոնարհի եւ ասէ զաղաւթս զայս. Որ զգեցեալ ես զլոյս որպէս հանդերձ տէր մեր Յիսուս Քրիստոս, անճառելի խոնարհութեամբ ի յերկրի երեւեցար, եւ ընդ մարդկան շրջեցար. որ եղեր քահանայապետ ճշմարիտ ըստ կարգին Մելքիսեդեկի, եւ զարդարեցեր զեկեղեցի քո սուրբ. տէր որ պարգեւեցեր եւ մեզ զնոյն զերկնային հանդերձն զգենուլ. արժանի արա եւ զիս ի ժամուս յայսմիկ զանպիտան զծառայս քո որ համարձակիմս եւ մերձենամ ի նոյն հոգեւոր պաշտաւն փառաց քոց, որպէս զի զամենայն ամբարշտութիւնս մերկացայց, որ է հանդերձ պղծութեան, եւ զարդարեցայց լուսով քո: Ընկեա յինէն զչարիս իմ, եւ թաւթափեա զյանցանս իմ, որպէս զի արժանի եղէց հանդերձեալ լուսոյդ առ ի քէն. շնորհեա ինձ քահանայական փառաւք մտանել ի պաշտաւն սրբութեանց քոց ընդ այնոսիկ ոյք անմեղուբեամբ պահեցին զպատուիրանս քո. զի եւ ես պատրաստ գտայց երկնաւոր առագաստիդ ընդ իմաստուն կուսանսն փառաւորել զքեզ Քրիստոս որ բարձեր զմեղս ամենեցուն: Դու ես սրբութիւն անձանց մերոց եւ քեզ բարերարիդ Աստուծոյ վայելէ փառք իշխանութիւն եւ պատիւ, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս: Եւ մատուցեալ կիսասարկաւագքն զգեցուցանէ նմա զհանդերձն սաղմոսելով. Դատ արա ինձ տէր, զի ես յանբծութեան: Եւ ի զգենուլն զհանդերձն ասէ.

Զգեցո ինձ տէր զհանդերձ փրկութեան եւ պատմուճան ուրախութեան, եւ շուրջ պատեա զգեստովս փրկութեան. շնորհաւք տեառն մերոյ: Եւ ածէ գաւտի. Շուրջ պատեսցէ կամար հաւատոյ զմէջս սրտի իմոյ եւ զմտաց, եւ շիջուսցէ ի սմանէ զխորհուրդս աղտեղիս, եւ զաւրութիւն շնորհաց քոց յամենայն ժամ բնակեսցէ ի սոսա. շնորհաւք տեառն մերոյ: Ուրարին. Զգեցո՛ տէր պարանոցի իմոյ զարդարութիւն, եւ սրբեա զսիրտ իմ յամենայն աղտեղութենէ մեղաց. շնորհաւք տեառն մերոյ: Բազպանին. Տուր տէր զաւրութիւն ձեռին իմոյ, եւ լուա' զամենայն աղտեղութիւնս իմ, որպէս զի կարող լինիցիմ սպասաւորել քեզ անաղտեղութեամբ հոգւոյ եւ մարմնոյ. շնորհաւք տեառն մերոյ: Նափորտին. Տէր ողորմութեամբ քո զգեցո՛ ինձ զգեստ պայծառ, եւ պարսպեա ընդդէմ ներգործութեանց չարին. զի արժանի եղէց փառաւորել զքո փառաւորեալ անունդ. շնորհաւք տեառն մերոյ: Յորժամ զխոյրն դնէ եպիսկոպոսն. Տէր, դիր սաղաւարտ փրկութեան ի գլուխ իմ պատերազմել ընդ զաւրութիւն թշնամւոյն. շնորհաւք տեառն մերոյ: Իսկ եթէ կամի զայս ասասցէ ի զգենուլն զհանդերձն. ածէ գաւտի ընդ մէջն, եւ արկանէ ուրար զուսովքն ասելով. Քահանայք քո զգեցցին զարդարութիւն, եւ սուրբք քո ցնծալով ցնծասցեն: Դնէ զբազպանն, եւ զգենու զփիլոնն ասելով. Ցնծասցէ անձն իմ ի Տէր, զի զգեցոյց ինձ հանդերձ փրկութեան, եւ պատմուճան ուրախութեան. իբրեւ փեսայի եդ ինձ պսակ, եւ որպէս հարսն զարդու զարդարեաց զիս: Բ. – Ապա յարուցեալ գայ առընթեր ընծայարան սեղանոյն. առ որ մատուցեալ նախասարկաւագն գնշխարն որ է հաց, դնէ ի մաղզմայն ասելով. Յիշատակ տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի: Եւ առեալ գինի արկանէ խաչանիշ ի բաժակն որ է սկիհն, ասելով. Յաղագս յիշատակի տնօրէնութեան տեառն Աստուծոյ եւ փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի: Եւ քահանայն ասէ զաղօթս զայս, սրբոյն Յովհաննու Ոսկեբերանի. Աստուած Աստուած մեր, որ զերկնաւոր հացդ՝ զտէր մեր Յիսուս Քրիստոս զկերակուրդ ամենայն աշխարհի առաքեցեր փրկիչ եւ կեցուցիչ, բարերար եւ մարդասէր, աւրհնել զմեզ. ինքնին դու աւրհնեա եւ զառաջադրութիւնս զայս. յիշեա որպէս բարերար զմատուցողս եւ վասն որոյ մատուցանի, եւ զմեզ անդատապարտ պահեա ի քահանայագործութիւն աստուածային խորհրդոց քոց: Զի սուրբ եւ փառաւորեալ է ամենապատիւ մեծվայելչութիւն փառացդ Հաւր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյդ սրբոյ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս: Դպիրն. Ամէն: Եւ ապա սարկաւագն ծածկէ ասելով.

Տէր թագաւորեաց վայելչութիւն զգեցաւ: Գ. – Եւ տուեալ խունկ ի ձեռս քահանային, ինքն առընթեր կալով ունելով զբուրվառն. եւ նա առեալ մատուցանէ խնկելով եւ ասէ. Խունկ մատուցանեմ առաջի քո Քրիստոս բուրումն հոգեւորական: Ընկալ ի սուրբ եւ յերկնային եւ յիմանալի քո մատուցարանդ ի հոտ անուշից, եւ առաքեա առ մեզ փոխարէն զշնորհս եւ զպարգեւս Հոքւոյդ սրբոյ: Եւ քեզ փառս մատուցանեմք ընդ Հաւր եւ ընդ Հոգւոյդ սրբոյ. աժմ եւ միշտ: Եւ դնէ խունկ, խաչակնքէ երիցս անգամ երկրպագեալ, եւ ապա արկանէ շուրջ զսեղանովն հպատակաբար: Եւ առընթեր գոլով նմին սարկաւագն խնկակալաւն, եւ կիսասարկաւագն առաջի մոմեղինաւք, իջանէ քահանայն ի մէջ եկեղեցւոյն եւ խնկէ ամենայն բազմութեան ժողովրդեանն ինքնին: Եւ վերստին դառնայ ի խորանն սուրբ. դարձեալ արկանէ սեղանոյն. եւ տայ զբուրվառն ի սարկաւագն. եւ նա ծխէ նմին, իսկ քահանայն երիցս երկրպագեալ համբուրէ զսեղանն: Դ. – Եւ սարկաւագն հրաման առեալ ելանէ ի մէջ եկեղեցւոյն՝ կանգնի ձեռնամած, եւ ձայնէ ի խորանն առ քահանայն. Օրհնեա տէր: Քահանայն. Օրհնեալ թագաւորութիւն Հաւր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն սրբոյ, այժմ եւ միշտ եւ յաւի: Ժողովուրդն. Ամէն: Սարկաւագն քարոզէ ժողովրդեանն ասելով բարձր ի թիւ. Եւ եւս խաղաղութեան զտէր աղաչեսցուք: Ժողով. Տէր ողորմեա: Սարկաւագն. Վասն ի վերուստ խաղաղութեան եւ փրկութեան անձանց մերոց զտէր աղա: Վասն խաղաղութեան ամենայն աշխարհի եւ հաստատութեան սրբոյ եկեղեցւոյ եւ ամենայն աւրհներգուացս զտէր աղա: Վասն սրբոյ տաճարիս, եւ որոց հաւատով ընկալեալ զերկեղ տեառն աղօթեն ի սմա զտէր աղաչեսցուք: Վասն հայրապետին մերոյ կենաց եւ փրկութեան հոգւոյ զտէր աղա: Վասն պատուական քահանայից, եւ որոց ի Քրիստոս սարկաւագաց եւ ամենայն ժառանգաւորաց եկեղեցւոյ զտէր աղա: Վասն բարեպաշտ եւ աստուածապահ թագաւորին մերոյ, եւ ամենայն պաղատանն եւ ամենայն զինուորաց նորա զտէր աղա: Վասն լինելոյ նորա յաղթող, եւ խորտակելոյ զամենայն թշնամիս առ ոտս նորա զտէր աղա: Վասն ամենայն քաղաքաց եւ գաւառաց, եւ որոց հաւատով բնակեալ են ի նոսա զտէր աղա: Վասն պտղաբերութեան երկրի, եւ ժամանակաց զտէր աղա: Վասն ճանապարհորդաց, նաւորդաց, վաստակաւորաց, եւ վասն փրկութեան գերեաց զտէր աղա: Վասն փրկելոյ զմեզ ի վշտաց, եւ ի նեղութեանց զտէր աղա:

Ընկալ կեցո՛ եւ պահեա զմեզ տէր քոյին շնորհիւդ: Կեցո տէր: Զամենասրբուհի աստուածածինն զամէնաւրհնեալ տիրուհին, եւ զմիշտ կոյսն Մարիամ յիշեսջիք եւ զամենայն սուրբս եւ նոքաւք զտէր աղա: Յիշեա: Եւ եւս առաւել վասն միմեանց եւ միաբան ճշմարիտ եւ սուրբ հաւատոյս զտէր աղա: Զանձինս մեր: Քեզ տեառն յանձն եղիցուք: Ողորմեաց մեզ տէր Աստուած: Եւ քահանայն խորհրդաբար ասէ զաղօթս: Բայց պարտ է գիտել, զի զայս եւ զորս յետ այսորիկ աղօթանի՝ ոչ մնայ մինչեւ յաւարտումն քարոզին. այլ մինչդեռ սարկաւագն ընդ ժողովուրդն խաւսի բարձր, նա աղաւթիւքս ի ծածուկ ընդ Աստուած, եւ յաւարտելն նորա զքարոզն, քահանայն զփառսն աւարտէ՝ բարձրաբարբառ ի լուր ժողովրդեանն. որպէս զի միաձայն ասասցեն զԱմէնն: Այս է սահման բնաւիցդ: Տէր Աստուած մեր, որոյ կարողութիւնդ անքնին է, եւ փառքդ անհասանելի. որոյ ողորմութիւնդ անչափ է, եւ գթութիւնդ անբաւ. դու ըստ առատ մարդասիրութեան քում նայեա ի ժողովուրդս քո եւ ի տաճարս յայս սուրբ. եւ արա ընդ մեզ եւ ընդ աղաւթակիցս մեր առատապէս զողորմութիւնս քո եւ զգթութիւն: Բարձր. Զի քեզ վայելէ ամենայն փառք, պատիւ եւ իշխանութիւն յաւիտեանս յաւիտենից: Ժողով. Ամէն: Ե. – Յետ այսորիկ ասեն զսաղմոսս զայս ի ձայն դաս դաս՝ ըստ ութից ձայնից Խոնարհեցոյիցն յեղանակաց. Բարի է խոստովան լինել տեառն, սաղմոս ասել անուան քում բարձրեալ: Փառք քեզ Աստուած, ի բուն: Ուղիղ է տէր Աստուած մեր, եւ ոչ գոյ ի նմա անիրաւութիւն: Փառք քեզ Աստուած: Փառք Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն սրբոյ: Փառք քեզ Աստուած: Այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտ.: Փառք: Եւ միաձայնեալ երկու դասն ընդ մի բերան ասեն զայս զկնի. Միածին Որդի եւ բանդ Աստուած, եւ անմահ էութիւն, որ յանձն առեր մարմնանալ ի սուրբ աստուածածնէն, եւ ի միշտ կուսէն: Անփոփոխելիդ մարդ եղեալ եւ խաչեցար, մինդ ի սրբոյ Երրորդութենէն, փառակից ընդ Հաւր եւ ընդ սրբոյ Հոգւոյդ, կեցո զմեզ: Սարկաւագն. Եւ եւս խաղաղութեան զտէր աղա: Ժողովուրդն. Ընկալ կեցո եւ ողորմեա, եւ պահեա զմեզ տէր քոյին շնոհիւդ: Զսրբուհի աստուածածինն զաւրհնեալ տիրուհին եւ միշտ կոյսն Մարիամ: Եւ եւս միաբան: Զանձինս: Ողորմ: Քահանայն մինչդեռ քարոզէ, ասէ խորհրդաբար. Տէր Աստուած մեր, կեցո զժողովուրդս քո, եւ աւրհնեա զժառանգութիւնս քո, զլրումն եկեղեցւոյ քո պահեա. սրբեա զսոսա որք ողջունեցին սիրով զվայելչութիւն տան քո: Դու զմեզ փառաւորեա աստուածային զօրութեամբ քով, եւ մի թողուր զյուսացեալքս ի քեզ: Ի ձան.

Զի քո է կարողութիւն եւ զաւրութիւն եւ փառք այժմ եւ միշտ: Խաղաղութիւն: Որ հասարակաց զայս, եւ միաձայն մեզ ամենեցուն ուսուցեր աղաւթել, եւ զերկուց եւ զերից միաձայնելոց յանուն քո զխնդրուածս պարգեւել խոստացար, դու եւ այժմ զծառայից քոց զխնդրուածս առ ի յօգուտն կատարեա, շնորհելով մեզ յայսմ յաւիտենիս զգիտութիւն քում ճշմարտութեան, եւ ի հանդերձեալսն զկեանս յաւիտենականս պարգեւելով. զի բարերար եւ մարդասէր ես Աստուած, եւ քեզ վայելէ փառք, իշխան: Դարձեալ սաղմոս ըստ խորհրդոյ աւուրն դաս եւ դաս շարականաւ ասեն. Տէր թագաւորեաց: Զգեցաւ տէր: Շարական. Լուսով աստուած: Բացան դր: Տօնէ այսաւր Երուսաղէմ: Սարկաւագն ձայնէ. Պռաւսխումէ: Եւ ասեն զերեքսրբեանն ժողովուրդքն: Է. – ժողովուրդն. Սուրբ Աստուած, սուրբ եւ հզաւր, սուրբ եւ անմահ որ խաչեցար վասն մեր, ողորմեա մեզ. երիցս ասէ: Եւ անդէն առ նմին խոնարհի քահանայն եւ ասէ զաղաւթս. Աստուած սուրբ, որ ի սուրբս բնակեալ ես, եւ երեքսրբեան ձայնիւ սերովբէք գովեն զքեզ, եւ քերովբէք փառաբանեն, եւ ամենայն երկնային զաւրութիւնք քեզ երկիր պագանեն։ Որ ի չգոյէ ի գոյ ածեր զամենայն արարածս։ Որ արարեր զմարդն ըստ պատկերի քում եւ նմանութեան, եւ ամենայն շնորհիւ քով զարդարեցեր զնա, եւ ուսուցեր խնդրել զիմաստութիւն եւ զգաւնութիւն. եւ ոչ անտես արարեր զմեղուցեալն, այլ եդեր ի վերայ նորա ապաշխարութիւն քաւութեան։ Որ արժանի արարեր զմեզ զնուաստացեալ եւ զանարժան ծառայքս քո եւ ի յայսմ ժամու կալ առաջի փառաց սրբութեան սեղանոյ քոյ, եւ զաւրինաւոր երկրպագութիւն եւ զփառաբանութիւն մատուցանել քեզ։ Դու Տէր, ընկալ ի բերանոյ մեղաւորացս եւ զերեքսրբեան աւրհնութիւնս, եւ պահեա՛ զմեզ քոյին քաղցրութեամբ։ Թող մեզ զամենայն յանցանս զկամայ եւ զակամայ. սրբեա զհոգիս եւ զմարմինս մեր, եւ շնորհեա ի սրբութեան պաշտել զքեզ զամենայն աւուրս կենաց մերոց բարեխօսութեամբ սուրբ աստուածածնիդ եւ ամենայն սրբոց որք յաւիտենից քեզ բարեհաճոյացան. զի սուրբ ես, Աստուած մեր, եւ քեզ փառք։ Եւ կատարի աղօթքս եւ երեքսրբեանն միանգամայն: Սարկաւագն. Ասասցուք ամենեքեան միաբանութեամբ, տէր ողորմեա: Ժողովուրդն. Տէր ողորմեա: Յամենայն անձնէ եւ յամենայն մտաց զտէր աղա: Ամենակալ Աստուած հարցն մերոց, զքեզ աղա: Լուր մեզ եւ ողորմեա:

Վասն սրբոյ տաճարիս եւ հաւատացելոց՝ որք են ի սմա երկեղիւ տեառն, զտէր աղա: Վասն փրկելոյ զմեզ յամենայն վշտաց եւ ի նեղութենէ, զտէր աղա: Վասն բարեպաշտ թագաւորաց յաղթութեան եւ զաւրութեան, հանապազորդ խաղաղութեան եւ առողջութեան. եւ որպէս զի տէր Աստուած մեր առաւել գործակից լինի նոցա,՛ զտէր աղա:- Ընկալ: Զսրբուհի Աստուածածին: Եւ եւս մի: Զանձինս մեր: Ողորմեա:Եւ վասն եղբարցս մերոց, եւ համաւրէն ամենայն ժողովրդեանս' որք եկին յամենապայծառ ի տաւնս տեառն մտադիւրութեամբ աղօթել, զտէր աղա: Քահանայն բազկատարած ասէ զաղաւթս. Տէր Աստուած մեր, զբազկատարած զաղաչանս ծառայից քոց վերընկալցիս եւ ողորմեսցիս ըստ մեծի ողորմութեան քում. զգթութիւն քո առաքեա ի վերայ մեր, եւ ամենայն ժողովրդեանս՝ որք ակն ունին առ ի քէն ողորմութեանդ. զի ողորմած եւ մարդասէր ես, եւ քեզ փառք: Յետ այսորիկ երիցս երկրպագեալ համբուրեն զսեղանն. եւ ասէ սարկաւագն ցքահանայն. Յաստիճանն եկեսցուք: Եւ ասէ սարկաւագն. Աւրհնեա զաստիճանս զայս. եւ օրհնեալ բազմի, եւ տայ ի ձեռս նորա զաւետարանն: Յետոյ խոնարհեալ առ ոտս նորա առնուն հրաման, եւ ընդունի յինքն զնոյն ի ձեռանէ քահանային. ապա յետ ասելոյն ընթերցողին զառաքեալն եւ զալէլուսն, գայ հանդերձ աւետարանաւն առ դուրս խորանին՛ կամ յամպիոնն, եւ պաշտկամբ կիսասարկաւագի՝ ընթեռնու սարկաւագն զաւետարանն: Թ. – Յետ ընթերցուածոյս երկրպագէ: Եւ դարձեալ սաղմոսերգոյն գայ, եւ սկսանի միայն ինքն՝ թէ փոքր է կամ մեծ առանց աւգնականի. Ալէլուիա: Առնու ամենայն եկեղեցին զսոյն, եւ երկրորդեն, Ալէլուիա: յաւելուն դարձեալ զայս միայն. Յարեաւ Ստուած եւ ցրուեցան: Եւ ի կատարումն երգոյս երկրպագէ յայսկոյս եւ յայնկոյս, ազդելով թէ աւարտեցի: Իսկ նոքա ամենեքեան երկրորդեն զնոյն զնախասացեալն, Ալէլուիա, ալէլուիա: Նոյն երգողն առնու դարձեալ բարձրագոյն, Ալէլուիա. եւ սարկաւագն ունելով առաջի զմոմեղէնսն յալէլուս յետին՝ գայ առ դուռն խորանին աւետարանաւն, եւ ի կատարմանն ձայնէ՝ ոչ եղանակաւ, այլ միայն ինքն բարձրաբարբառ. Որթիւ: Քահանայն ի խորանէն դառնայ առ ժողովուրդն եւ խաչ հանէ ասելով. Խաղաղութիւն ընդ ամենեսին: Ժողովուրդն. Եւ հոգւոյդ քում:

Սարկաւագն. Երկիւղածութեամբ լուարուք: Քահանայն. Սրբոյ աւետարանիս: Սարկաւագն միայն. Պռօսխումէ: Ժողովուրդն. Պռօսէօթէօս: Սարկաւագն ընթեռնու. Տէր մեր Յիսուս ասէ. Մի համարիք եթէ եկի լուծանել զաւրէնս: ՎՋ. նա մեծ կոչեսցի յարքայութեան երկնից: Ժողովուրդն. Փառք քեզ տէր Աստուած մեր: ժ. – Եւ անդէն առ նմին սկսանին զՀաւատամսն: Իսկ սարկաւագն տանի յետ ընթեռնլոյն զաւետարանն ի քահանայն համբուրել. եւ մինչ ժողովուրդն երգեն զՀաւատամսն, մեկնէ զխորհրդականսն, ընդունի ի վերայ սեղանոյն զգուշութեամբ, եւ եպիսկոպոսն կամ արքեպիսկոպոսն եպիսկոպոսակցաւք. սարկաւագն հանէ զեմիփորոնն, զի մինչեւ ցայժմ ի տեղին յորում նստեալ էին՝ էին կանգնեալ, եւ ոչ առաջի սէղանոյն: Ապա յետ հանելոյն զնոյն առնու սարկաւագն յահեկ բազկին վերայ ձքէ՝ որպէս եհան առանց ծալելոյ, եւ նա գայ առաջի սրբոյ սեղանոյն միայն նամփորտամբն. եւ թէ ոք ձեռնադրի՝ անդ է առաջի սեղանոյն ի ծունկս, եւ մնասցէ եւս: Հաւատամք ի մի Աստուած Հայր ամենակալ, արարողն երկնի եւ երկրի՝ երեւելեաց եւ աներեւութից. եւ ի մի տէր Յիսուս Քրիստոս յՈրդին Աստուծոյ ծնեալն յԱստուծոյ Հաւրէ միածին, այսինքն յէութենէ Հաւր: Աստուած յԱստուծոյ, լոյս ի լուսոյ, Աստուած ճշմարիտ յԱստուծոյ ճշմարտէ ծնունդ եւ ոչ արարած. նոյն ինքն ի բնութենէ Հաւր, որով ամենայն ինչ եղեւ յերկինս եւ ի վերայ երկրի, երեւելիք եւ աներեւոյթք. որ յաղագս մեր մարդկան, եւ վասն մերոյ փրկութեան իջեալ յերկնից՝ մարմնացաւ, մարդացաւ, ծնաւ կատարելապէս ի Մարիամայ սրբոյ կուսէն Հոգւով սրբով. որով էառ մարմին' հոգի եւ միտք, եւ զամենայն որ ինչ է ի մարդ ճշմարտապէս եւ ոչ կարծիս ունելով: Չարչարեալ, խաչեալ, թաղեալ, ելեալ յերկինս նստաւ ընդ աջմէ Հաւր: Գալոց է նովին մարմնով եւ փառաւք Հաւր դատել զկենդանիս եւ զմեռեալս, որոյ թագաւորութեան ոչ գոյ վախճան: Հաւատամք եւ ի սուրբ Հոգին, յանեղն եւ ի կատարեալ որ խաւսեցաւ յաւրէնս եւ ի մարգարէս եւ յաւետարանս. որ էջն ի Յորդանան, քարոզեաց յառաքեալսն, եւ բնակեցաւ ի սուրբսն: Հաւատամք յայս միայն ընդհանրական եւ առաքելական եկեղեցի: Հաւատամք եւ ի մի մկրտութիւն, յապաշխարութիւն, ի քաւութիւն եւ ի թողութիւն մեղաց, ի յարութիւն մեռելոց, ի դատաստանսն յաւիտենից, յարքայութիւնն երկնից, եւ ի կեանսն յաւիտենականս. ամէն: ժԱ. – Մինչ ասի այս վերոյ գրեալքս եւ կատարեսցին, թէ մի քահանայ է՝ կանգնի առաջի սեղանոյն. ապա թէ եպիսկոպոս քահանայիւք, եպիսկոպոսն կայ առաջի սեղանոյն, եւ քահանայք դաս դաս ըստ պատուոյ յետոյ նմին, ի մի եզրէ խորանին մինչեւ ցմիւսն: Սարկաւագն քարոզէ առ դուռն խորանին.

Եւ եւս խաղաղութեան զտէր աղա: Ժողովուրդ. Տէր ողորմեա: Եւ եւս հաւատով աղաչեսցուք եւ խնդրեսցուք ի տեառնէ Աստուծոյ ի փրկչէն մերմէ Յիսուսէ Քրիստոսէ ի ժամուս պաշտաման եւ աղօթից. զի արժանի ընդունելութեան արասցէ, լուիցէ ձայնի աղաչանաց մերոց. ընկալցի զուխտս եւ զխնդրուածս սրտից մերոց, թողցէ զյանցանս մեր, ողորմեսցի ի վերայ մեր. աղօթք մեր եւ խնդրուածք մտցեն առաջի մեծի տէրութեան նորա: Եւ նա տացէ մեզ միաբան միով հաւատով եւ արդարութեամբ վաստակել ի գործս բարեաց. զի զողորմութեան զշնորհսն արասցէ ի վերայ մեր. տէր ամենակալ կեցո եւ ողորմեա: Ժողովուրդն. Կեցո' տէր: Սարկաւագն. Զժամ պատարագիս, եւ զառաջիկայ օրս խաղաղութեամբ անցուցանել հաւատով ի տեառնէ խնդրեսցուք: Ժողովուրդն. Շնորհեա տէր: Սարկաւագն. Զհրեշտակ խաղաղութեան պահապան անձանց մերոց հաւատով ի տեառնէ խնդրեսցուք: Զքաւութիւն եւ զթողութիւն մեղաց մերոց հաւա: Զսրբոյ խաչին մեծ զօրութիւն ի պահպանութիւն անձանց մերոց, քրիստոնէութեամբ կատարել զկեանս մեր անամօթ եւ բարի պատասխանատուութեամբ առաջի ահաւոր բեմին ի Քրիստոսէ խնդրեսցուք: Եւ եւս մի: Զանձինս: Ողորմ: Քահանայն ասէ զաղօթս մինչդեռ նա քարոզէ. որ ի կատարումն քարոզին փառս տայ, եւ ապա երկրպագէ ժողովուրդն յետ խաղաղաղութեան. եւ քահանայն խոնարհի եւ զփոխ ասէ. Տէր մեր եւ փրկիչ Յիսուս Քրիստոս, որ մեծ ես ողորմութեամբ, եւ առատ պարգեւօք բարերարութեան. որ դու քոյին կամաւ համբերեցեր ի ժամուս յայսմիկ չարչարանաց, խաչի եւ մահու յաղագս մեղաց մերոց, եւ պարգեւեցեր առատապէս զպարգեւս եւ զշնորհս Հոգւոյդ սրբոյ երանելի առաքելոցն։ Հաղորդս արա զմեզ տէր աստուածային պարգեւացս այսոցիկ, թողութեան մեղաց, ընդունելութեան Հոգւոյդ սրբոյ. զի արժանի լիցուք փառաւորել զքեզ ընդ Հօր եւ ....Հոգւոյդ սրբոյ. այժմ եւ միշտ։ Ժողովուրդն. Ամէն: Քահանայն. Խաղաղութիւն ամենեցուն։ Ժողովուրդն. Եւ հոգւոյդ քում: Սարկաւագն ասէ. Աստուծոյ երկրպագեսցուք։ Ժողովուրդն. Առաջի քո, Տէր։

Եւ խոնարհին ամենեքեան: Խոնարհի քահանայն եւ ասէ. Խաղաղութեամբ քով Քրիստոս փրկիչ մեր՝ որ ի վեր է քան զամենայն միտս եւ զբանս, ամրացո զմեզ եւ աներկեղ պահեա յամենայն չարէ։ Հաւասարեցո զմեզ ընդ ճշմարիտ երկրպագուս քո՝ որք հոգւով եւ ճշմարտութեամբ քեզ երկիր պագանեն. վասն զի ամենասուրբ Երրորդութեանդ վայելէ փառք, իշխանութիւն եւ պատիւ. այժմ եւ միշտ: Ժողովուրդն. Ամէն։ Քահանայն. Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս։ Ժողովուրդն. Ամէն: Քահանայն դառնայ առ ժողովուրդն, եւ հրաման տայ երախայիցն ելանել ասելով. Տէր Աստուած աւրհնեսցէ զամենեսեան։ Սարկաւագն ձայնէ բարձր բարբառովք. Որ երախայքդ էք երթայք: Մի' ոք յերախայից, մի ոք ի թերահաւատից, եւ մի' ոք յապաշխարողաց եւ յանմաքրից մերձեսցի յաստուածային խորհուրդս: Ժողովուրդն հաւատացելոց. Մարմին տէրունական եւ արիւն փրկական կայ առաջի. երկնային զաւրութիւնքն յաներեւոյթս երգեն եւ ասեն անհանգիստ բարբառով. սուրբ սուրբ սուրբ Տէր զաւրութեանց: ժԲ. – Եւ սարկաւագն. Սաղմոս ասացէք տեառն Աստուծոյ մերոյ դպիրք ձայնիւ քաղցրութեամբ զերգս հոգեւորս: Դպիրգն միաձայնեալ երգեն զՈրք զքերովբէից: Եւ սարկաւագունքն գնան ի սարկաւագատունն, բերեն զսուրբ նուէրսն՝ մոմեղինօք եւ խնկովք. իսկ քահանայն խոնարհի եւ ասէ զաղաւթսն որ զկնի այսր է գրած, որպէս զի աղաւթքն եւ Որք զքերովբէիցն ի միասին աւարտեսցի: Որք զքերովբէիցն խորհրդաբար կերպարանիմք զխորհուրդս, եւ կենդանարար Երրորդութեանն զերեքսրբեան աւրհնութիւնս մատուցանեմք, զամենայն կենցաղականս ի բաց դնելով զգործ, որպէս զի զթագաւորն ամենեցուն ընդունիցիմք, եւ հրեշտակացն հանդիսապէս ընծայեալ բերեմք զկարգ. ալէլուիա: Մինչ նոքա զայս երգեն, սարկաւագքն զնուէրսն զգուշութեամբ վերաբերեն ի սեղանն. եւ քահանայն կայ ի խոնարհ եւ աղաւթէ ի ծածուկ այսպէս. Ոչ ոք արժանի է յըմբռնելոցս մարմնաւոր ախտիւք եւ ցանկութեան մտանել ի սեղան քո, կամ սպասաւորել արքունական փառաց քոց. զի պաշտել զքեզ մեծ եւ ահաւոր զաւրութեանցդ իսկ է. սակայն վասն անչափ բարերարութեանդ քո անպարագրելի բանդ Հաւր եղեր մարդ, եւ քահանայապետ մեր երեւեցար. եւ իբրեւ տէր ամենեցուն այսմ սպասաւորութեան եւ անարիւն զենման զքահանայութիւն աւանդեցեր մեզ: Վասն զի դու ես տէր Աստուած մեր որ տիրես երկնաւորաց եւ երկրաւորաց, որ ի վերայ քերովբէական աթոռոյ բազմիս, սերովբէից տէր, եւ թագաւոր Իսրայէլի: Որ միայն սուրբ ես եւ ի սուրբս հանգուցեալ, աղաչեմք զքեզ

միայն բարերար եւ հեշտալուր, նայեա յիս ի մեղուցեալ եւ յանպիտան ծառայս քո, եւ սրբեա զհոգի եւ զմարմին իմ յամենայն պղծութենէ չարին, եւ բաւականացո զիս զաւրութեամբ սրբոյ Հոգւոյդ՝ որ զգեցեալ եմ զքահանայական շնորհ կալ առաջի սրբոյ սեղանոյս եւ քահանայագործել զքո անարատ մարմինդ եւ զպատուական արիւնդ: Քեզ խոնարհեցուցեալ զպարանոցս իմ եւ մաղթեմ, մի՛ մերժեր զիս, եւ մի՛ դարձուցաներ զերեսս քո յինէն. այլ արժանի արա մատուցանել քեզ զընծայս զայս ի մեղուցեալ եւ յանարժան ծառայէս քումմէ. վասն զի դու ես որ մատուցանես եւ մատչիս եւ ընդունիս եւ տաս, Քրիստոս Աստուած մեր. եւ քեզ փառք վերառաքեմք հանդերձ անսկիզբն քո Հարբդ, եւ ամենասուրբ Հոգւովդ, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից, ամէն: Եւ կատարի խորհրդաւոր աղաւթքս, եւ սրովբէական երգն միանգամայն. ապա սարկաւագն առ դուրս խորանին քարոզէ, եւ կիսասարկաւագն ջուր բերեալ քահանային լուանալ զձեռս առաջի սրբոյ սեղանոյն. եւ սարկաւագն՝ Եւ եւս խաղաղութեան զտէր աղաչեսցուք: Ժողովուրդն. Տէր ողորմեա: Եւ եւս հաւատով եւ սրբութեամբ կացցուք առաջի սրբոյ սեղանոյս Աստուծոյ, եւ ահիւ. մի' խղճիւ եւ գայթակղութեամբ, մի' նենգութեամբ, խորամանկութեամբ, մի' երկմտութեամբ եւ թերահաւատութեաբ, մի' պատրանաւք եւ խաբէութեամբ: Այլ ուղիղ վարուք, պարզ մտաւք, միամիտ սրտիւ, կատարեալ հաւատով, լցեալ սիրով, առաւելեալ եւ լի ամենայն գործով բարութեան. կացցուք յաղաւթս առաջի սրբոյ սեղանոյս, եւ գտցուք զողորմութիւն յաւուր յայտնութեան, եւ ի միւսանգամ գալստեան տեառն մերոյ եւ փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի: Ամենակալ տէր Աստուած մեր կեցո: Եւ ի հանդիսի աւր զայս քարոզն որ վերոյ գրեալ է: ժԳ. – Քահանայն տարածեալ զձեռսն, եւ ի ծածուկ ասէ զաղաւթս զայս. Աղաւթք Աթանասի. Տէր Աստուած զաւրութեանց եւ արարիչ ամենայն լինելութեանց՝ որ յանէութենէ զբնաւս ի ցուցակութիւն ածեալ գոյացուցեր. որ եւ զմերս հողեղէն բնութիւն պատուեալ մարդասիրապէս, այսպիսի ահաւոր եւ անպատում խորհրդոյս կարգեցեր սպասաւորս։ Դու տէր՝որում պատարագեմք զպատարագիսս, ընկալ առ ի մէնջ զառաջադրութիւնս զայս, եւ աւարտեա զսա ի խորհրդականութիւն մարմնոյ եւ արեան Միածնի քոյ։ Դեղ թողութեան մեղաց պարգեւեա ճաշակողացս զհացս զայս եւ զգինիս։ Շնորհաւք եւ մարդասիրութեամբ տեառն մերոյ եւ փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի, ընդ որում Հաւր եւ Հոգւոյդ սրբոյ փառք այժմ եւ։ Ժողովուրդն. Ամէն։ Սարկ. Առ դրունսն քարոզէ. Ողջոյն տուք միմեանց: Եւ մինչ նոքա ողջունեն, դպիրքն զայս յեղանակեն յեկեղեցին. Քրիստոս ի մէջ մեր յայտնեցաւ. որ Էն Աստուած աստ բազմեցաւ. եկեղեցիս մի անձն եղաւ, Համբոյրըս յաւդ լրման տուաւ. թշնամութիւնըն հեռացաւ. սէր

ընդհանուրըս սփռեցաւ։ Արդ պագտօնեայք բարձեալ ըզձայն՝ տուք աւրհնութիւն ի մի բերան, միասնական աստուածութեան. որում սրովբէք են սրբաբան: Ապա թէ սարկաւագ է, յետ ողջունին ամենեցունց զքարոզութիւնն ինքն արասցէ առ դուրս խորանին ասելով. Զդրունս, զդրունս իմաստութեամբ եւ զգուշուբեամբ: (ԶՀաւատմքն թէ կամիս աստ ասա:) Եւ փակին դրունք խորանին: Սարկաւագն. Ահիւ կացցուք, երկեղիւ կացցուք, բարիոք կացցուք, եւ նայեցարուք զգուշութեամբ։ Ժողովուրդն. Առ քեզ, Աստուած։ Սարկաւագն. Պատարագ Քրիստոս մատչի գառնն Աստուծոյ։ Ժողովուրդն. Ողորմութիւն եւ խաղաղութիւն, եւ պատարագ աւրհնութեան։ Քահանայն դառնայ ի ժողովուրդն եւ ասէ. Շնորհք, սէր եւ աստուածային սրբարար զաւրութիւն Հաւր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն սրբոյ, եղիցի ընդ ձեզ ամենեսեան։ Ժողովուրդն. Եւ հոգւոյդ քում։ Սարկաւագն. Ի վեր ընծայեցուցէք զմիտս ձեր աստուածային երկեղիւն։ Ժողովուրդն. Ունիմք առ քեզ Տէր ամենակալ։ Սարկաւագն. Եւ գոհացարուք զՏեառնէ բոլորով սրտիւ։ Ժողովուրդն. Արժան եւ իրաւ։ ժԴ. – Քահանայն ի ծածուկ. Արժան է ստուգապէս եւ իրաւ՝ ամենայորդոր փութով փառաւորել զքեզ Հայր ամենակալ. որ քոյին անզննելի եւ արարչակից բանիւդ զանիծիցն բարձեր զկրճիմն։ Որ ժողովուրդ ինքեան զեկեղեցի առեալ սեփականեաց զհաւատացեալս ի քեզ, եւ զննելի բնութեամբ ըստ ի կուսէն տնտեսութեանն հաճեցաւ բնակիլ ի մեզ։ Եւ նորագործ աստուածապէս ճարտարապետեալ զերկիրս երկին արար։ Վասն զի որում ոչն հանդուրժէին առաջի կալ զուարթնոցն ջոկքն զարհուրեալ ի փայլակնացայտ եւ յանմատոյց լուսոյ աստուածութեանդ, եղեալ այդպիսիդ մարդ յաղագս մերոյ փրկութեան, շնորհեաց եւ մեզ ընդ երկնայինսն պարել զհոգեղէն պարսն. եւ ընդ սերովբէսն եւ ընդ քերովբէսն միաձայն սրբասացութեամբ յաւրինել նուագս, եւ համարձակապէս գոչելով աղաղակել ընդ նոսին եւ ասել: Ժողովրդեանն հրաման տայ սարկաւագն, եւ երգեն միաձայն.

Սուրբ սուրբ սուրբ տէր զօրութեանց, լի են երկինք եւ երկիր փառաւք քո, աւրհնութիւն ի բարձունս. աւրհնեալ որ եկիր եւ գալոց ես անուամբ տեառն. ովսաննա ի բարձունս։ ժԵ. – Յորժամ նոքա սկսանին զՍուրբս, եւ քահանայն զաղաւթս սկսանի ցած եւ ոչ մնայ. Սուրբ , սուրբ, սուրբ ես ճշմարտապէս եւ ամենասուրբ. եւ ո՞վ ոք պանծասցի բովանդակել բանիւ զքո ի մեզ զանբաւ բարեգործութեանդ զեղմունս. որ եւ անդէն իսկ ի նախնումն զանկեալն ընդ մեղաւք զանազան եղանակաւք խնամեալ սփոփեցեր մարգարէիւք, աւրինացն տուչութեամբ, քահանայութեամբ եւ ստուերակերպ երնջոցն մատուցմամբ։ Իսկ ի վախճան աւուրցս այսոցիկ զբովանդակ իսկ զպարտեաց մերոց խզեալ զդատակնիք, ետուր մեզ զՈրդիդ քո միածին պարտապան եւ պարտս, զենումն եւ աւծեալ, գառն եւ երկնաւոր հաց, քահանայապետ եւ պատարագ. վասն զի ինքդ է բաշխող, եւ նոյն ինքդ բաշխի ի մեզ միշտ անծախապէս։ Վասն զի եղեալ հաւաստեաւ, եւ առանց ցնորից մարդ, եւ անշփոթ միութեամբ մարմնացաւ ի սուրբ եւ յաստուածածին կուսէն Մարիամայ. ճանապարհորդեաց ընդ ամենայն կիրս մարդկային կենցաղոյս առանց մեղաց, եւ յաշխարհակեցոյց եւ յառիթն փրկութեան մերոյ եկեալ կամաւ ի խաչն։ Առեալ զհացն ի սուրբ, յաստուածային, յանմահ, յարարչագործ ձեռս իւր, աւրհնեաց, գոհացաւ, սրբեաց, եբեկ, ետ իւրոց ընտրեալ սուրբ եւ բազմեալ աշակերտացն՝ ասելով. ժԶ. – Առէք կերայք ի սմանէ ամենեքեան, այս է մարմին իմ՝ որ վասն ձեր է բաշխեալ ի քաւութիւն եւ ի թողութիւն մեղաց։ Ժողովուրդն. Ամէն։ Ըստ նմին աւրինակի եւ զբաժակն առեալ աւրհնեաց, գոհացաւ, սրբեաց, ետ իւրոց ընտրեալ սուրբ եւ բազմեալ աշակերտացն ասելով. Առէք արբէք ի սմանէ ամենեքեան. այս գինի նոր ուխտ է իմով արեամբս՝ որ վասն ձեր եւ բազմաց հեղու ի քաւութիւն եւ ի թողութիւն մեղաց։ Ժողովուրդն. Ամէն։ Քահանայն. Եւ զսոյն միշտ իւր յիշատակ առնել պատուիրան աւանդեաց մեզ բարերար Որդիդ քո միածին։ Եւ իջեալ ի ստորին վայրս մահու՝ մարմնովն զոր ի մերմէս ընկալաւ յազգակցութենէ, եւ զնիգս դժոխոցն աղարտեալ հզաւրեղապէս, զքեզ միայն ծանոյց մեզ հաւաստեաւ Աստուած, ճշմարիտ, զԱստուածդ կենդանեաց եւ մեռելոց։ Այժմ երկոքին ձեռաւքն կալեալ զսպաս սրբութեան յառաջ մղեսցէ, եւ ունելով զնոյնն ասասցէ. Եւ արդ մեք տէր ըստ այսմ հրամանատրութեան յառաջ բերեալ զայս խորհուրդ փրկական մարմնոյ եւ արեան միածնիդ քո, յիշեմք զդորա որ վասն մեր զփրկագործ զչարչարանսն, զկենդանատու զխաչելութիւնն, զերեքաւրեայ թաղումն, զերանելի յարութիւնն, զաստուածապէս համբարձումնն, զնստելն ընդ աջմէ քո Հայր, զահաւոր եւ զմիւսանգամ գալուստն խոստովանիմք եւ աւրհնեմք։ Զքոյս ի քոյոցս քեզ մատուցանեմք, ըստ ամենայնի եւ յաղագս ամենեցուն։ Ժողովուրդն երգեն հրամանաւ սարկաւագին.

Յամենայնի աւրհնեալ ես տէր, աւրհնեմք զքեզ, գովեմք զքեզ, գոհանամք զքէն, աղաչեմք զքեզ, Տէր Աստուած մեր։ Քահանայն. Զքեզ արդարեւ տէր Աստուած մեր գովեմք, եւ զքէն գոհանամք հանապազ, որ զանց արարեր զմերով անարժանութեամբս, այսպիսի ահաւոր եւ անպատում խորհրդոյս կարգեցեր զմեզ սպասաւորս. ոչ յաղագս մերոյ ինչ բարեգործութեան՝ յորոց յոյժ թափուր եմք, եւ միշտ ունայն գտանիմք հանապազ. այլ ի քո բազմազեղ ներողութիւնդ ցանգ ապաւինեալ, համարձակիմք եւ մերձենամք ի սպասաւորութիւն մարմնոյ եւ արեան միածնի քոյ: Սարկաւագն. Աստուծոյ երկրպագեսցուք։ Ժողովուրդն. Առաջի քո, Տէր։ ժԷ. – Քահանայն խոնարհի եւ ասէ. Երկիրպագանեմք եւ աղաչեմք եւ խնդրեմք ի քէն բարերար Աստուած, առաքեա ի մեզ եւ յառաջի եդեալ յընծայս յայս զմշտնջենաւորակից քո եւ զէակից սուրբ Հոգիդ։ Եւ կանգնեալ սարկաւագն, ահիւ եւ դողութեամբ ձգեալ զձեռն առնու զծածկոյթն ի սպասուցն, եւ խոնարհի ի յանկիւն սեղանոյն: Իսկ քահանայն կնքէ զնուէրսն յասելն զայս. եւ սարկաւագն ասէ զԱմէնն միայն՝ ոչ բարձր: Որով զհացս աւրհնեալ մարմին ճշմարտապէս արասցես տեառնդ մերոյ եւ փրկչիդ Յիսուսի Քրիստոսի։ Սարկաւագն. Ամէն։ Եւ զգինիս աւրհնեալ արիւն ճշմարտապէս արասցես տեառնդ մերոյ եւ փրկչիդ Յիսուսի Քրիստոսի։ Սարկաւագն. Ամէն։ Որպէս զի եղիցի սա ամենեցուն մեզ մերձեցելոցս յանդատապարտութիւն, ի քաւութիւն եւ ի թողութիւն մեղաց։ Սարկաւագն. Ամէն։ ժԸ. – Եւ համբուրէ քահանայն զսեղանն. եւ այսուհետեւ զձեռսն հաւասար նուիրացն խոնարհեցուցանէ, եւ զաչսն ի նոյն յառեալ ասէ անմռունչ. Սովաւ շնորհեա զսէր, զհաստատութիւն եւ զըղձալի զխաղաղութիւն ամենայն աշխարհի, սրբոյ եկեղեցւոյ եւ ամենայն ուղղափառ եպիսկոպոսաց, քահանայից, թագաւորաց աշխարհի, իշխանաց, ժողովրդոց, ճանապարհորդաց, նաւելոց, կապելոց, վտանգելոց, աշխատելոց, գերելոց եւ որք ի պատերազմունս բարբարոսաց։ Սովաւ եւ աւդոց շնորհեա բարեխառնութիւն, եւ անդոց զպտղաբերութիւն, եւ ախտացելոց ի պէսպէս ցաւս զփութապէս առողջութիւն։ Սովաւ հանգո' զամենեսեան ի Քրիստոս զննջեցեալ հարսն, զուրբ հայրապետսն, զառաքեալս, զմարգարէս, զվկայեալս, զեպիսկոպոսունսն, զերիցունս, զսարկաւագունս եւ զբնաւ ուխտ եկեղեցւոյ քում սրբոյ, եւ զամենեսեան յաշխարհական կարգէ զարս եւ զկանայս հաւատով զվախճանեալս։

Ընդ որս եւ մեզ այց արասցես բարերար տէր աղաչեմք։ Ժողովուրդն. Յիշեա տէր եւ ողորմեա: Քահանայն ի ձայն բարձր. Աստուածածնի սրբոյ կուսին Մարիամու, եւ Յովհաննու Մկրտչին, սրբոյն Ստեփանոսի, եւ ամենայն սրբոց եղիցի յիշատակ ի սուրբ պատարագս աղաչեմք։ Ժողովուրդն. Յիշեա տէր եւ ողորմեա: Սարկաւագն գայ այժմ յաջակողմ սեղանոյն զդէմսն ուղղեալ ի պատարագն, եւ զձեռսն տարածեալ ասէ զայս բաձր բարբառով ի լուր ժողովրդեան. Առաքելոց սրբոց, մարգարէից, մարտիրոսաց եւ ամենայն սրբոց հայրապետաց, երիցանց, ուղղափառ սարկաւագաց եւ ամենայն սրբոց: Ժողովուրդն. Յիշեա տէր եւ ողորմեա: Սարկաւագն. Սուրբ եւ աստուածահաճոյ հայրապետի, վկայի, կուս., ճգն. (այսր անուան) զորոյ զյիշատակն կատարեցաք այսաւր, եղիցի յիշ.: Առաջնորդաց մերոց եւ առաջին լուսաւորչացն սրբոց, Թադէոսի առաքելոյ, Գրիգորի Լուսաւորչի, Ռըստակիսի, Վրթանիսի, Յուսկանն, Գրիգորիսի, Ներսիսի, Սահակայ եւ ամենայն սրբոց հովուաց եւ հովուապետաց հայաստանեայց եղիցի յիշատակ ի սուրբ պատարագս: Միանձնացելոց սրբոց, առաքինասէր կրաւնաւորաց, Անտոնի, Մակարայ, Մեսրովբայ եւ Գրիգորի, եւ ամենայն սրբոց հարց եւ աշակերտելոց նոցին որք ընդ տիեզերս, եղիցի յիշ.: Թագաւորաց հաւատացելոց սրբոց Կոստանդիանոսի, Տրդատայ, Թէոդոսիցն եւ ամենայն սրբոց թագաւորաց եւ իշխնաց եղիցի յիշ.: Ընդհանուր ամենայն հաւատացելոց, արանց եւ կանանց, ծերոց եւ տղայոց, եւ ամենայն..... հաւատով ի Քրիստոս կատարելոց եղիցի յիշ.: Ապա խունկ արկանէ շուրջ զսեղանովն. եւ քահանայն սկսանի զաղաւթսն, Յիշեա տէր եւ ողորմեա եւ աւրհնեա: Իսկ նախասարկաւագն յետ խնկարկութեանն գայ ի նոյն յաջակողմն սեղանոյն. դարձեալ կանգնի նոյնպէս, եւ յաւելու ասել զայս. Եւ եւս գոհութիւն եւ փառաբանութիւն մատուսցուք տեառն Աստուծոյ մերոյ վասն սուրբ եւ անմահ պատարագիս որ ի վերայ սրբոյ սեղանոյս. զի զսա մեզ ի սրբութիւն կենդանութեան պարգեւեսցէ: Սովաւ շնորհեսցես զսէր, զհաստատութիւն եւ զըղձալի զխաղաղութիւն ամենայն աշխարհի, սրբոյ եկեղեցւոյ եւ ամենայն ուղղափառ եպիսկոպոսաց. եպիսկոպոսապետին մերոյ, եւ եպիսկոպոսիս մերոյ, եւ քահանայիս որ պատարագս մատուցանէ, եղիցի յիշ.: Եւ վասն փրկութեան եւ զաւրութեան թագաւորաց քրիստոնէից եւ իշխանին մերոյ: Ազատութիւն եղբարց մերոց գերելոց, եւ շնորհ առաջիկայ ժողովրդեանս. Հանգիստ հաւատով ի Քրիստոս ննջեցելոցն: Ժողովուրդն. Ըստ ամենայնի, եւ յաղագս ամենեցուն: Քահանայն մինչդեռ սարկաւագն զայս ասէ, զաղաւթսն կատարէ խորհրդիւ.

Յիշեա Տէր եւ ողորմեա, եւ աւրհնեա զսուրբ կաթողիկէ առաքելական եկեղեցի քո՝ զոր փրկեցեր պատուական մարմնով եւ արեամբ միածնի քո, եւ ազատեցեր խաչիւն սրբով. շնորհեա սմա զանշարժ զխաղաղութիւն։ Յիշեա տէր եւ ողորմեա, եւ աւրհնեա զամենայն ուղղափառ եպիսկոպոսունս՝ որք ուղիղ վարդապետութեամբ համառաւտեն ի մեզ զբանն ճշմարտութեան։ Եւս առաւել զեպիսկոպոսապետն մեր (զայս անուն) շնորհելով մեզ ընդ երկայն աւուրս ուղիղ վարդապետութեամբ։ Ժողովուրդն. Ամէն։ Յիշեա տէր եւ ողորմեա, եւ աւրհնեա զքո առաջի կացեալ ժողովուրդս, եւ զպատարագիս մատուցողքս, եւ պարգեւեա իւրաքանչիւրոց սոցա զպիտոյս եւ զաւգտակարս։ Յիշեա տէր եւ ողորմեա, եւ աւրհնեա զուխտաւորս, եւ զպտղաբերիչս եկեղեցւոյ քում սրբոյ՝ որք յիշեն զաղքատս ողորմածութեամբ. եւ հատո' նոցա զպարտս նոցա ըստ ընդաբոյս առատութեան քում հարիւրապատիկ աստ եւ ի հանդերձելումդ։ Յիշեա տէր եւ ողորմեա եւ գթա ի հոգիս հանգուցելոցն. դասաւորեա զնոսա այցելութեամբ ի լոյս երեսաց քոց ընդ սուրբս քո, եւ արժանաւորեա ողորմութեան քո։ Յիշեա տէր եւ զայնոսիկ՝ որք յանձնեցին մեզ զինքեանս յիշատակել յաղաւթս զկենդանիս եւ զհանգուցեալս, եւ կառավարեա զկամս հայցմանց նոցա եւ զմերս ընդ ուղղորդն եւ որ լին է փրկութեամբ. եւ վարձատրեա բոլորեցունց զանանց եւ զերանելի զբարութիւնսդ. եւ զտեալ զխորհուրդս մեր տաճարացո ընդունելութեան մարմնոյ եւ արեան միածնի քոյ տեառն մերոյ եւ փրկչի Յիսուսի Քրիստոսի, ընդ որում քեզ Հաւր միանգամայն եւ Հոգւոյդ սրբոյ վայելէ փառք, իշխանութիւն եւ պատիւ։ Ժողովուրդն. Ամէն։ ժԹ. – Քահանայն. Եւ եղիցի ողորմութիւն մեծինԱստուծոյ եւ փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի ընդ ձեզ ամենեսեան։ Ժողովուրդն. Եւ հոգւոյդ քում: Սարկաւագն առ դուրս խորանին յետ այսր քարոզէ. եւ քահանայն ասէ զաղաւթսն. Աստուած ճշմարտութեան, ծածուկ զոյգ ընդ քարոզելոյն, որպէս զի ի միասին աւարտեսցի: Եւ եւս խաղաղութեան զտէր աղա.: Ժողովուրդն. Տէր ողորմեա: Ամենայն սրբովքս զորս յիշատակեցաք, եւս առաւել զտէր աղա: Վասն մատուցեալ սուրբ եւ պատուական պատարագիս տեառն Աստուծոյ մերոյ զտէր աղա: Որպէս զի տէր Աստուած մեր որ ընկալաւ զսա ի սուրբ եւ յերկնային եւ յիմանալի իւր մատուցարանն, փոխանակ առ մեզ առաքեսցէ զշնորհս եւ զպարգեւս Հոգւոյն սրբոյ զտէր աղա:

Եւ Եւս միա: Զանձինս: Ողորմ: Քահանայն տարածեալ զձեռս, եւ ասէ ի ծածուկ ընդ քարոզին. Աստուած ճշմարտութեան, եւ Հայր ողորմութեան, գոհանամք զքէն, որ ի վեր քան զերանելի նահապետացն զմեր պարտաւորելոցս առաւել մեծարեցեր զբնութիւնս. Վասն զի նոցա Աստուած կոչեցար, իսկ մեզ հայր հաճեցար անուանիլ գթալով։ Եւ այժմ տէր աղաչեմք զքեզ, զայսպիսի առ ի քէն զպատուական եւ զնորոգ անուանադրութեանս շնորհ աւր ըստ աւրէ պայծառացեալ ծաղկեցո ի մէջ եկեղեցւոյ քո։ Եւ տուր մեզ համարձակաձայն բարբառով բանալ զբերանս մեր, երգել եւ ասել։ Ժողովուրդն տարածեալ զձեռսն երգեն բարձր. եւ քահանայն ի ծածուկ: Հայր մեր որ յերկինսդ ես, սուրբ եղիցի անուն քո. եկեսցէ արքայութիւն քո. եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի. զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսաւր. թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց. եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա ի չարէ։ Ի ձայն. Զի քո է արքայութիւն եւ զաւրութիւն եւ փառք այժմ։ Քահանայն. Խաղաղութիւն ամենեցուն։ Սարկաւագն. Աստուծոյ երկրպագեսցուք: Ժողովուրդն. Առաջի քո տէր։ Ի. – Քահանայն խոնարհի եւ ասէ. եւ ամենայն ժողովուրդն խոնարհի. Որ աղբիւրդ ես կենաց, եւ բղխումն ողորմութեան, Հոգիդ սուրբ, ողորմեա ժողովրդեանս, որ խոնարհեալ երկիրպագանեն առաջի ահաւոր աստուածութեանդ քո. պահպանեա զսոսա ամբողջս, տպաւորեա յոգւոջ սոցա զձեւ մարմնոյ ցուցակի առ ի ժառանգութիւն եւ ի վիճակ հանդերձելոցդ բարեաց։ Քրիստոսիւ Յիսուսիւ տերամբ մերով ընդ որում քեզ Հոգւոյդ սրբոյ եւ Հաւր ամենակալի, [վայելէ] փառք, իշխանութիւն եւ պատիւ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս։ Եւ սարկաւագն բարձր բարբառով ասէ յետ այսր. Պռաւսխումէ։ Քահանայն վերացուցանէ զընծայսն երկոքին ձեռաւքն առաւել քան զգլուխ իւր եւ ասէ. Սրբութիւն սրբոց։ Ժողովուրդն միաձայն աղաղակեն. Միայն սուրբ, միայն տէր՝ Յիսուս Քրիստոս ի փառս Աստուծոյ Հաւր. ամէն։ Քահանայն ունելով զնոյն ի ձեռսն ասէ բարձր ի լուր ժողովրդեան. Աւրհնեալ, Հայր սուրբ ճշմարիտ Աստուած։ Ժողովուրդն. Ամէն։ Աւրհնեալ, Որդիդ սուրբ ճշմարիտ Աստուած։ Ժողովուրդն. Ամէն։

Աւրհնեալ, Հոգիդ սուրբ ճշմարիտ Աստուած։ Ժողովուրդն. Ամէն։ Աւրհնութիւն եւ փառք Հաւր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն սրբոյ այժմ եւ միշտ։ Քահանայն դարձեալ խոնարհի, եւ աղաւթէ խորհրդաբար. Նայեա տէր մեր Յիսուս Քրիտոս, յերկնից ի սրբութենէ քումէ, եւ յաթոռոյ փառաց թագաւորութեան քոյ: Եկ ի սրբել եւ ի կեցուցանել զմեզ՝ որ ընդ Հաւր նստիս, եւ աստ պատարագիս։ Արժանի արա տալ մեզ յանարատ մարմնոյս քո եւ ի պատուական յարենէ եւ ի ձեռն մեր ամենայն ժողովրդեան։ Եւ զայս ասացեալ եկրպագէ, եւ համբուրէ զսեղանն. եւ յարուցեալ ձգէ զձեոն ի սուրբ մարմինն, եւ առեալ զնոյն ողջ թանայ յանապական արիւնն: Եւ ապա բարձրացուցանէ ակներեւ ժողովրդեանն, եւ ասէ առ նոսա բարձր. Ի սուրբ ի սուրբ պատուական մարմնոյ եւ յարենէ տեառն մերոյ եւ փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի ճաշակեսցուք սրբութեամբ՝ որ իջեալ յերկնից բաշխի ի միջի մերում։ Սա է կեանք, յոյս յարութիւն, քաւութիւն եւ թողութիւն մեղաց. սաղմոս ասացէք Աստուծոյ մերոյ, սաղմոս ասացէք երկնաւոր թագաւորիս մերոյ անմահի, որ նստի ի կառս քերովբէականս։ ԻԱ. – Սարկաւագն. Սաղմոս ասացէք տեառն Աստուծոյ մերոյ դպիրք ձայնիւ քաղձրութեամբ զերգս հոգեւորս. զի նմա իսկ վայելեն սաղմոսք, աւրհնութիւնք, ալէլուք. պաշտաւնեայք, հանդերձ երգով սաղմոս ասացէք, եւ զտէր յերկինս աւրհնեցէք: Եւ սկսանին եկեղեցին եղանակել. Քրիստոս պատարագեալ բաշխի: Իսկ քահանայն, մինչ նոքա յերգսն են՝ առնու զմարմինն ի ձեռսն, եւ համբուրէ արտասուաւք զայս ասելով. Խոստովանիմ եւ հաւատամ, զի դու ես Որդի Աստուծոյ, որ բարձեր զմեղս աշխարհի։ Եւ բեկեալ արկանէ ի բաժակն արեան ասելով. Լրումն Հոգւոյն սրբոյ։ Ապա խնդրէ ի ճշմարիտն Աստուծոյ զպէսպէս հայցուածս անձին եւ ժողովրդեանն՝ որչափ եւ կամի տալով յերկայնութիւն երգեցողացն: Յետ այսր առեալ ճաշակէ ասելով. Մարմին պատուական եղիցի մեզ ի կեանս։ Եւ սուրբ արիւն քո ի քաւութիւն եւ ի թողութիւն մեղաց։ Առնու եւ ի բաժակէ արեանն ճաշակ մի. եւ մինչ նա յայս է, դպիրքն պաշտեն: Հաղորդեցուցանէ եպիսկոպոսն զնոր ձեռնադրեալն, ոչ ի բերանն՝ այլ յափն տալով զսրբութիւն. նոյն եւ զայլ քահանայսն: Ապա սարկաւագն առնու զբաժակն նուիրաւքն, եւ դառնայ ի ժողովուրդն ասելով. Երկեղիւ եւ հաւատով յառաջ մատիք։ Քահանայն որ զկնի գայ՝ կնքէ զնոսա ասելով.

Կեցո տէր զժողովուրդս քո, եւ աւրհնեա զժառանգութիւնս քո, հովուեա եւ բարձրացո յայսմ հետէ մինչեւ յաւիտեան։ Ժողովուրդն համբարձեալ զձեռս միաբան ասեն. Աւրհնեալ եկեալ անուամբ տեառն. Աստուած մեր երեւեցաւ մեզ: Եւ հաղորդին արժանաւորքն: Յետ հաղորդութեան երգեն. Լցաք ի բարութեանց քոց տէր, ճաշակելով զմարմին քո եւ զարիւն. փառք ի բարձունս կերակրողիդ զմեզ: Որ հանապազ կերակրես զմեզ, առաքեա ի մեզ զհոգեւոր քո աւրհնութիւն, փառք ի բար.: Եւ լուանայ քահանայն զձեռս. սարկաւագն՝ մինչ նոքա պաշտեն՝ խունկ արկանէ շուրջ զսեղանովն: Եւ առեալ զսպասն տանի ի սարկաւագատունն. եւ թէ եպիսկոպոս՝ ի սոյն ժամ դարձեալ զգենու զեմիփորոնն, եւ քարոզէ սարկաւագն արտաքոյ, եւ նա ասէ զաղաւթս Գոհանամք: Եւ եւս խաղաղութեան զտէր աղաչեսցուք: Եւ եւս հաւատով ընկալեալք յաստուածային սուրբ յանմահ խորհրդոյս, զտեառնէ գոհացարուք: Քահանայն ընդ նմին ցած. Գոհանամք զքէն .... տէր, որ զայսպիսի ճաշակումն բարութեան շնորհեցեր մեզ ի փրկութիւն կենդանութեան. սովիմբ պահեա զմեզ սուրբս եւ անարատս, բնակեալ զմեաւք քո աստուածային խնամովդ, հովուել զմեզ, եւ հանգուցանել յանդաստանի կամաց քոց սրբոց եւ բարեսիրաց. որով ամրացեալք յամենայն բանսարկուին ընդդիմութեանց՝ քում եւեթ եղիցուք արժանի լսել ձայնի, եւ քեզ միայնոյ քաջայաղթ եւ ճշմարիտ հովուիդ հետեւեալ, եւ առ ի քէն ընդունել զպատրաստեալ տեղի յարքայութեան քո, Աստուած մեր եւ տէր մեր եւ փրկիչ Յիսուս Քրիստոս որ ես աւրհնեալ ընդ Հաւր եւ սուրբ Հոգւոյդ. այժմ եւ միշտ եւ։ Խաղաղութիւն ամենեցուն: Սարկաւագն. Աստուծոյ երկրպագեսցուք: Քահանայն. Անքննին անհաս երրեակ ինքնութեանդ, հաստիչ, անբաժին եւ անքակ տէրութեանդ սրբոյ Երրորդութեանդ, եւ միասնական աստուածութեանդ վայելէ փառք, իշխանութիւն եւ պատիւ։ ԻԳ. (ԻԲ.) – Եւ երկրպագեալ համբուրէ զսեղանն, եւ իջեալ ի մէջ եկեղեցոյն, ասէ զաղաւթս բարձրաձայն. Որ աւրհնես զայնոսիկ՝ որ աւրհնեն զքեզ տէր, եւ սուրբ առնես զյուսացեալս ի քեզ. կեցո տէր զժողովուրդս քո, եւ աւրհնեա զժառանգութիւնս, զլրումն եկեղեցւոյ քո պահեա, սուրբ արա զնոսա՝ որք ողջունեցին սիրով զվայելչութիւն տան քոյ. (...) եւ մի՛ թողուր զյուսացեալքս ի քեզ։ Խաղաղութիւն.... պարգեւեա ամենայն աշխարհի, եկեղեցւոյ, քահանայից, թագաւորաց քրիստոնէից, եւ զինուորեալ մանկանց նոցին. զի ամենայն տուրք եւ բարիք, եւ ամենայն պարգեւք կատարեալք ի վերուստ են իջեալ առ ի քէն՝ որ ես հայր լուսոյ, եւ քեզ [վայելէ] փառք իշխանութիւն եւ պատիւ, այժմ։ Ժողովուրդքն ասեն միաբան. Երիցս ասեն:

Եղիցի անուն տեառն աւրհնեալ, յայսմհետէ մինչեւ յաւիտեան։ Եղիցի անուն տեառն: Եղիցի անուն տեառն: Քահանայն դառնայ ի վերայ նոցա, եւ ասէ. Կատարումն աւրինաց եւ մարգարէից դու ես Քրիստոս փրկիչ մեր՝ որ լցուցեր զամենայն հայրակամ տնաւրէնութիւնս քո. լցո եւ զմեզ Հոգւովդ քով սրբով։ Ժողովուրդն. Ամէն։ Եւ սկսանին. Աւրհնեցից զտէր յամենայն ժամ: Եւ կիսասարկաւագն նշխար բերէ առաջի քահանայն, եւ նա աւրհնեալ բաշխէ ամենեցուն՝ մինչեւ ասեն զսաղմոսն Աւրհնեցից զտէր յամենայն: Ի տէր պարծեսցի: Մեծ արարէք զտէր: Խնդրեցի ի տեառնէ: Մատիք առ տէր: փառք Հաւր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն սրբոյ: Քահանայն կնքեալ արձակէ զժողովուրդն ասելով. Աւրհնեալ եղերուք ի շնորհաց սուրբ Հոգւոյն, երթայք խաղաղութեամբ, եւ տէր եղիցի ընդ ամենեսեան։ Ժողովուրդն. Ամէն։