The Way of Jim Jarmusch

Night on Earth (FR/GB/DE/VS/JP 1991)

Dead Man (VS/DE/JP 1995)

Paterson (VS 2016, Imagine Filmdistributie)

Wat is een stad zonder knorrige taxichauffeurs die alle wegen in de boven- en onderwereld kennen en door hun werk scherp inzicht hebben in de menselijke aard? Jim Jarmusch maakte vijf eenakters, gesitueerd in even zoveel steden, waarin chauffeur en klant voor de duur van de rit tot elkaar veroordeeld zijn.

Behalve door Parijs, Tokio, Los Angeles en Helsinki laat Jarmusch de taxi ook door Rome rijden. Aan het stuur zit spraakwaterval Roberto Benigni, de Italiaanse komiek. Op de achterbank een pastoor met een onduidelijke bestemming die de heftig gesticulerende Benigni vooral angst inboezemt. Terwijl nachtelijk Rome voorbijtrekt, windt Benigni zich blasfemisch op en zoekt de pastoor naar zijn pillen - voor het zwakke hart.

Ook met Armin Mueller-Stahl, Gena Rowlands en Béatrice Dalle.

Mystieke western waarin William Blake (Johnny Depp) rond 1850 naar het westen van de Verenigde Staten reist waar hij door een indiaan wordt aangezien als de reïncarnatie van de Engelse dichter William Blake.

Als William Blake gewond raakt, probeert de indiaan de mysterieuze jongeman op te lappen.

Blake is op de vlucht voor een premiejager en de indiaan schiet hem te hulp. Met een klassiek geworden slotscène, geschoten door de Nederlandse cameraman Robby Müller, waarin Johnny Depp in een kano de zee op drijft. Robby Müller zei over Dead Man: ‘Eigenlijk heb ik mijn hart verpand aan die film. We namen hem op in British Columbia, zo’n fascinerend mooi gebied dat als we daar in kleur hadden gedraaid, het Discovery Channel zou zijn geworden (...) Vaak geeft kleur te veel overbodige informatie. Het is net als met gedichten: de woorden die je niet nodig hebt laat je weg bij zwart-wit.’

Jarmusch’ nieuwste film is een warme, melancholische ode aan het dagelijkse leven. Adam Driver speelt een buschauffeur in Paterson, New Jersey die van het eenvoudige iets bijzonders weet te maken.

Het leven van buschauffeur Paterson, woonachtig in Paterson, heeft een eenvoudige routine.

Hij rijdt door de stad in zijn bus, maakt wandelingen met zijn bulldog Marvin, en neemt een biertje in zijn stamkroeg waar hij naar andermans problemen luistert. En tussendoor schrijft hij ook nog gedichten.

Zijn vrouw Laura is precies het tegenovergestelde. Ze wil countryzangeres worden en is altijd bezig met allerlei projecten. Jarmusch observeert het stel gedurende een week vol huiselijk geluk, gefilmd als een kalme ritmische stroom van gebeurtenissen. Paterson weet iets bijzonders van het alledaagse te maken door een diepere betekenis te vinden in voorbijgaande momenten.

Met poëzie van William Carlos Williams, die een inwoner van Paterson was.

Engels, Frans, Italiaans en Fins gesproken, Nederlands ondertiteld, 128 minuten

Engels gesproken, Nederlands ondertiteld, 121 minuten

Engels gesproken, Nederlands ondertiteld, 113 minuten

EYE_VOUWFLYER_JARMUSCH-3.indd 1-3

The Way of Een vertoningsoverzicht vindt u op de website van uw theater en op eyefilm.nl/jimjarmusch

Jim Jarmusch Te zien in dit theater

Permanent Vacation (1980) Mystery Train (1989) Stranger than Paradise (1984) Night on Earth (1991) Down by Law (1986) Dead Man (1995) en zijn nieuwe film Paterson (2016)

24-11-16 17:31

“Waar het denk ik om draait wat Jim betreft is dat hij al op vijftienjarige leeftijd grijs werd… En daarom heeft hij zich altijd als een buitenstaander gevoeld in de tienerwereld. Hij is ook altijd een buitenstaander gebleven – een goedaardige en gefascineerde buitenstaander. En al zijn films gaan daarover”.

Tom Waits in The New York Times

Jim Jarmusch Bij de première van Jim Jarmusch’ nieuwste film Paterson* presenteert EYE Filmmuseum zes gedigitaliseerde Jim Jarmusch-films die ook te zien zijn in dit filmtheater. Jarmusch (1953) is een van de grootste onafhankelijke levende filmmakers, met een voorliefde voor buitenstaanders die geen echte richting in het leven lijken te hebben, en bij toeval ergens belanden – net als in het echte leven zelf. Ze zijn vreemdelingen in hun eigen land. Zijn losjes gecomponeerde, vaak droogkomische films tonen juist de alledaagse gebeurtenissen die de meeste mensen voor lief nemen.

Jarmusch volgde de filmacademie maar beschouwde dat achteraf als een tijdverspilling. “Ik moest een heleboel dingen afleren die ze me daar probeerden te leren.” Jarmusch’ afstudeerfilm Permanent Vacation werd aan de New York University’s Tisch Film School afgewezen omdat het volgens de examinatoren ‘a waste of time’ zou zijn- en laat dat nou net het onderwerp van de film zijn.

Stranger Than Paradise filmde hij vervolgens op filmmateriaal geschonken door Wim Wenders. Stranger Than Paradise introduceerde Jarmusch’ kenmerkende stijl: minimalistische sets en lange, ononderbroken takes waarin de camera amper beweegt, af en toe onderbroken door een fade naar zwart beeld.

Stranger Than Paradise won in 1984 de Camera d’Or op het filmfestival van Cannes en werd al snel gezien als een keerpunt in de Amerikaanse onafhankelijke cinema. De meanderende stijl stond mijlenver af van de snel gemonteerde muziekvideostijl die op dat moment modieus was.

Ook Jarmusch’ volgende film, Down By Law (1986), door de filmmaker omschreven als een ‘neo-beat-noir-komedie’, zit vol met buitenstaanders die weigeren te voldoen aan de 9-tot-5-mentaliteit en niet passen in de Amerikaanse droom. Met Night On Earth filmde hij wat de meeste filmmakers zouden weglaten in hun film: de taxirit zelf, en de kleine momenten en gesprekjes in het leven die meestal op de montagevloer belanden.

Zo richt Jarmusch keer op keer de camera op personages die meestal over het hoofd worden gezien, omdat ze geen vastomlijnd verhaal te vertellen hebben.

Want, zoals Jarmusch zei: “Het leven heeft geen plot, waarom zouden films of fictie dat wel moeten hebben?”

Permanent Vacation (VS 1980)

Stranger than Paradise (VS/DU 1984)

Down by Law (VS/DU 1986)

Mystery Train (VS/JP 1989)

Jarmusch’ punky lowbudget afstudeerfilm over een ultracoole jazzliefhebber die met schijnbare doelloosheid in een post-apocalyptisch aandoend New York rondwandelt.

Allie Parker slijt zijn dagen in een nauwelijks ingericht appartement en wil in de voetsporen van jazzlegende Charlie Parker treden. Maar deze zelfingenomen Don Quichot is vooral op de vlucht voor welke verantwoordelijkheid dan ook.

Permanent Vacation, gemaakt voor slechts 15.000 dollar, lanceerde niet alleen de carrière van Jarmusch, maar ook van cameraman Tom DiCillo.

Het lage budget is duidelijk te merken aan de ronduit slechte geluidsopnames op locatie, maar DiCillo’s wideshot-beelden van de Big Apple als een post-apocalyptische metropool zijn subliem.

De aan slapeloosheid lijdende Allie wandelt door deze verlaten straten van New York en langs vervallen gebouwen en beweert te dromen terwijl hij wakker is.

Permanent Vacation meandert met schijnbare doelloosheid van de ene scène en ontmoeting naar de volgende, maar de film is niettemin een gestructureerde, volwassen film, die met zijn kabbelende verhaal, suggestieve toespelingen en existentiële absurditeiten in alles al een typische Jarmusch-film is. Zijn vriend John Lurie acteert en componeerde de muziek.

Het eerste succes van Jim Jarmusch geldt nog steeds als mijlpaal in de geschiedenis van Amerikaanse independent film. Winnaar van de Gouden Camera en het Gouden Luipaard. Droogkomisch portret van een stel postpunktwintigers die weinig met hun leven weten aan te vangen. Hoofdrol voor John Lurie.

New Yorkse ‘hipster’ Willie (jazzmuzikant John Lurie) krijgt onverwacht bezoek van zijn zestienjarige Hongaarse nichtje. Na enkele dagen vertrekt zij weer naar een tante in Cleveland. Willie en zijn vriend Eddie vervelen zich stierlijk en besluiten een jaar later om Eva op te zoeken. De leegte in hun leven blijft.

De minimalistische plot van Stranger than Paradise valt uiteen in drie delen: ‘The New World’ speelt zich af in New York, ‘One Year Later’ in Cleveland en het derde ‘Paradise’ in Florida. Elk lang zwart-wit shot wordt afgesloten met een zwart beeld, gelardeerd met muziek van Screaming Jay Hawkins.

Tom Waits (DJ Zack), John Lurie (pooier Jack) en Roberto Benigni (verdwaalde toerist) ontsnappen uit een gevangenis in de bayou van Louisiana en proberen de draad van hun onthechte levens op te pakken, in deadpan comedy style en met songs van Tom Waits.

Jim Jarmusch volgt het wonderlijke trio en laat Benigni (‘ai skriem, joe skriem, wie oll skrieme for aiskrriem!’) schitteren in een in hilarisch Italo-Engels afgeleverde monoloog over zijn moeders kookkunsten.

‘It’s a sad and beautiful world’ zegt een grijnzende Roberto terwijl hij zich voorstelt aan Zack, een mislukte discjockey die op een straathoek in New Orleans zijn verdriet verdrinkt. Niet lang daarna zullen ze tezamen met ene Jack, een armzalige pooier, in de bak belanden. De leegte van het bestaan in de gevangenis wordt opgevuld met uitgesponnen taferelen rondom sigaretten en lucifers, idiote taalspelletjes en vreemde gesprekken.

Collageachtig portret van drie mannen op zoek naar een droom.

Fraai drieluik met allerlei humoristische voorvallen rond Japanners en Italianen in een hotel in Memphis; de geest van Elvis Presley waakt over allen. Met Joe Strummer (The Clash), Tom Waits en Screamin’ Jay Hawkins.

Mystery Train bevat drie afzonderlijke vertellingen, die zich alle drie binnen een etmaal afspelen in en rond het afgetrapte Hotel Arcade in Memphis, Tennessee, het pelgrimsoord voor Elvis-fans. Jarmusch stopte het scenario vol vreemde personages, buitenlanders die als observanten van de Amerikaanse samenleving dienst doen. John Lurie’s muziek beweegt zich tussen rock en pop, Tom Waits brompraat de stukken aan elkaar.

Engels gesproken, Nederlands ondertiteld, 90 minuten

Engels & Japans gesproken, Nederlands ondertiteld, 110 minuten

Engels gesproken, Nederlands ondertiteld, 106 minuten

Engels gesproken, Nederlands ondertiteld, 80 minuten

* Imagine Filmdistributie

EYE_VOUWFLYER_JARMUSCH-3.indd 4-6

24-11-16 17:31