Döğma diy arımız – Azərba yc anın möhtəşəm tarixi günlər ər əfəsində böyük şər əf v ə qürurla akademik, pr ofes sor ,
Xalq r əs samı Sakit Məmmədov tər ə ndən y ar adılmış
r əngkarlıq və qr a ka əsərlərini təqdim e dirik.
“ULU ÖNDƏRİN POR TRETİ” , “CIDIR DÜZÜ” , “BAHAR QIZI” , “Q ARABA ĞNAMƏ”, “24 GÖZƏL” v ə “ A VT OPOR TRET ”
SAKİT MƏMMƏDO V
K ətan, y ağlı boy a 100 x 150 sm
2018
2
Rəs sam formalaşmış ənənəvi ik onoqr a k həllərdən uzaqlaşma y ar aq, özünəməxsus tərzdə əsərin əsas idey asını aşkarlamağ a nail olmuşdur . Ulu öndər Heydər Əliyevin portr eti obr az həlli baxımından Sakit Məmmədov y ar adıcılığında yuxarıda qeyd olunan yeni k onsept ir əli sürür . Rəs sam r epr ezentativ , təmtər aqlı par ad portr etinin ənənəvi həllini kamer a tipli portr et janrı ilə sintez e dər ək əsərin ümumi abuha v asını, daxili məkanını c anlandırır v ə g enişləndirir .
Ü mumilli Lider nəsillərin minillik arzusunu tarixi r e allığ a c evir di.
Xalqına ərsəy ə qətir diyi şah əsərini – müstəqil, demokr atik Azərba yc anı bəxş etdi.
F ər di maner a v ə bədii ifadəetmə axtarışlarının parlaq dövrünü y aşa y an r əs samın Ulu Öndər Heydər Əliyevin obr azına mür aciəti məhz əbədi v əhdət, Heydər Əliyev v ə Azərba yc an idey asından tör ədilir . Ü mummilli Liderin anadan olmasının 95-cı il dönümünə həsr e dilən möhtəşəm əsərin təqdimatı 7 ma y 2018-ci ildə olmüşdur
Ulu Öndərin obr azında bu aminliyi möhkəmləndir ən, onu qanadlandır an faktor
Heydər Əliyevin müəyy əm etdiyi inkişaf kursunu daha da zənginləşdir ən
K ompozisiy anın məntiqi v ə nəzəri mərkəzi olan Ü mummilli Lider Heydər Əliyevin obr azı əsərin daxili əhv al-ruhiyy əsini müəyy ən e dir . Rəs sam Ulu öndəri xüsusi ruh yüksəkliyi ilə r ahat, ar am pozada oturmuş v əziyy ətdə təsvir etmişdir . Onun müdrik, nəcib baxışı əsərin mühitinə v ə tamaşaçısına daxili nikbinlik v ə qürur bəxş e dir . Bu r ahatlıq, aminlik onun böyük tarixi v ə fər di mis siy asının parlaq nətic əsidir
Pr ezident İlham Əliyevin ir adəsi, zəngin dövlətçilik təcrübəsi v ə ən əsası – xalqa olan dərin məhəbbəti v ə v ətənpərv ərliyidir
Məhz bu y anaşma təqdim olunan portr eti tarixi-mədəni mahiyy ətinə əsasən İntibah tipli əsərlər sır asına aid e dir . Azərba yc anın tarixi taleyində Heydər Əliyev dühası ilə səslənən İntibah çağı, yenilənmə, müstəqillik əsərin ümumi ovqatını müəyy ənləşdirir . V ə, təsadü deyildir ki, r əs sam bur ada məhz R enesansın bədii,
3
4
V
Əsərin k oloritində istifadə olunan qırmızı r əng çalarları kəmiyy ət nisbəti ilə üstünlük təşkil e dir v ə bu səbəbsiz deyil. Ulu Öndərin şər ə i v ə qürurlu həy at yolunu simvolik tərzdə ifadə e dən bu r əng azadlıq, qan y addaşı, əzmkarlıq, c əsar ət, xilaskarlıq v ə qələbə r əmzi qismində çıxış e dir . Əsər də qırmızı v ə tünd göy r ənglərinin nəcibliyi, ağır çəkisi Heydər Əliyev şəxsiyy ətinin qarşısında pr oblemlərin, təhlükələrin bəsitliyini vur ğula y an mühüm simvolik amildir . K oloristik həlldə Sakit Məmmədov y ar adıcılığı üçün səciyy əvi olan ifadə v asitəsi – ləkələr xüsusi əhəmiyy ət kəsb e dir . Ləkələr əsərin ritmikasını, idey asının açıqlanma istiqamətlərini yönləndirir v ə müəyy ən e dir . Belə ki, sobanın üstündə təsvir olunan y aşıl r əngli müqəddəs Qur ani-i-K ərim, Səfəvi miniatüründə v ə arxa planda təsvir olunan Y er kür əsi r əsmində təkr arlanan y aşıl çalarlar əsər də harmoniy a təşkil etməklə y anaşı, ümumbəşəri, düny əvi, dini v ə dövlətçilik dəy ərlərinin
SAKİT MƏMMƏDO
P ortr etin idey a məzmunu Sakit Məmmədov tər ə ndən bəşər övladı, v ətəndaş v ə r əs sam pozisiy asından müəyy ən e dilmişdir . Lider ə ruh yüksəkliyi v ə sonsuz minnətdarlıq his si ilə y anaşma v ə eyni zamanda onunla bədii dialoq aparma imkanını əldə e dən r əs sam əsərin ana xəttini Heydər Əliyev v ə müasir Azərba yc an v əhdəti k ontekstində görür . Bu v əhdət əsər də əbədi, stabil dəy ər qismində çıxış e dir v ə forma həllində öz əksini tapır
fr aqment
Nətic ə etibarı ilə, portr etdə k onkr et zaman v ə məkanı müəyy ən etmək qeyrimümkündür . Rəs samın təxəyyülündə Heydər Əliyev obr azı bəşəri dəy ərləri özündə əks etdir ən, milli ənənələri y aşadan v ə modern yeniliklər ə açıq olan, düny a müstəvisində əhəmiyy ətli yer tutan Azərba yc anla v əhdət təşkil e dər ək əbədiləşmişdir . V ə, bu əbədilik he ç bir zaman v ə məkan hüdudlarına sığ an deyildir
akademik ənənələrinin, ik onoqr a k sxemlərinin, r əng tərtibatının, k ompozisiy a quruluşunun, qızıl bölgü prinsiplərinin tətbiqinə müəyy ən dər əc ədə mür aciət etmişdir .
Ü mummilli Liderin müdrik siy asi k onseptində əks olunmasına bila v asitə işar ə e dir . Eyni zamanda ulu öndər Heydər Əliyevin g eyiminin tünd göy r əngi ustalıqla tablonun fər qli detallarında təkr arlanar aq daim tamaşaçının nəzərini yenidən mərkəzi qur a yönləndirir
2016-cı ilin 15 ma yında düny anın aparıcı mətbuat ag entlikləri, Böyük Britaniy a K r aliçası II Y eliza vetanın Azərba yc an r əs samı Sakit Məmmədovla görüşündən y azdılar . Londonda baş tutmuş həmin görüşdə Sakit Məmmədov , K r aliça y a Qar abağ a həsr etdiyi “Cıdır düzü” əsərini hədiyy ə etdi. İndi məşhur V indzor qəsrində qorunan həmin tablo Azərba yc an təsviri sənətinin “Qar abağnaməsi” dir .
Düny anın ən qüdr ətli ölkələrindən birinin ən böyük sar a yında saxlanılan “Cıdır düzü” əsərini r əs sam böyük v ətəndaşlıq sev gisi ilə y ar adıb. Bu tabloda tarixi g er çəklik sənətin ali dili ilə danışır: Qar abağ, Cıdır düzü, Xan qızı, Qar abağ atları, Xarıbülbül çiçəyi, Xalçalarımız, Milli musiqi alətlərimiz, Muğ am oxu y an qar abağlı xanəndə, Milli g eyimlərimiz. . . Novruz ba yr amının simvolları – səməni, şəkərbur a, paxla v a, r əngbər əng şamlar , samov ar . Bir qədər arxa planda ç övkən oyna y an igid Azərba yc an oğulları. . V ə ən ümdəsi, Cıdır düzünün ən uc a yüksəkliyində dalğ alanan üçr əngli Azərba yc an ba yr ağı.
2016
K ətan, yağlı boy a 100 x 150 sm
“Mən ona (Böyük Britaniy a K r aliçası II Y eliza veta) “Cıdır düzü” tablosunu hədiyyə etdim. Təqdim olunan rəsmdə bayr am günü – ç o vqan, Qar abağ atları, xanın qızı və y alnız Qar abağ da çiçək açan xarı bülbül təsvir e dilmişdir . K r aliça şəkilə baxar aq soruşdu – bu polodur? Mən ona XII əsr də Azərbayc anda y ar anmış, daha sonr a A vr opada polo adı ilə ortay a çıxan ç o vqan oyunu haqqında danışdım. .” (müsahibədən fr aqment)
SAKİT MƏMMƏDO V
6
Bu əv əzsiz tablo Qar abağ münaqişəsində qər əzli mövqe tutan siy asilər ə sənətin ali dili ilə verilmis ən tutarlı c a v abdır . Sakit Məmmədov sənətinin böyüklüyü bir də ondadır ki, o, öz təsvirlərində y alnız r e allığı y ar adır
fr aqment 7
K ətan, y ağlı boy a 280 x 110 sm
Azərba yc an Xalq r əs samı Sakit Məmmədovun “Bahar qızı” adlı r əsm əsəri v ə Azərba yc an K əlağıyısı Böyük Britaniy a K r aliçası II Y eliza vetay a hədiyy ə olunmuş, təqdimat zamanı r əsm əsərində təsvir e dilən Bahar qızının Azərba yc anın qədim Novruz ba yr amının simvollarından biri olması, kəlağıyının üzərində təsvir e dilmiş Xan qızı Nata v an, Qar abağ atları, milli musiqi alətləri, xarı bülbül bitkisi haqqında g eniş məlumat verilib.
Böyük Britaniy a K r aliçası II Y eliza veta Azərba yc an təmsilçilərinin nüma yiş etdir dikləri möhtəşəm şou-k ompozisiy a y a, r əsm əsəri v ə milli kəlağ a yının hədiyy ə e dilməsinə gör ə dərin minnətdarlığını bildirib. (mətbuat xr onikalarından)
SAKİT MƏMMƏDO V
Bu tədbir də iştir ak e dən Böyük Britaniy a K r aliçası II Y eliza veta “ Azərba yc anın kəlağ a yısı v ə Qar abağ atları” şou k ompozisiy asına tamaşa etdik dən sonr a Azərba yc an nüma y əndə hey ətinin üzvlərini – Sakit Məmmədovu, Bəhruz Nəbiyevi v ə idmançı Xədic ə Qulubəylini qəbul etmişdir . Görüşdə kr aliçanın həy at yoldaşı Edinbur q hersoqu şahzadə Filipp, kr aliçanın nəv əsi Sas seks hersoqu şahzadə Harri v ə dig ər r əsmi şəxslər iştir ak etmişlər
10
2017
2019-cu il, 11 ma y tarixində qədim V indzor qəsrinin ər azisində k e çirilən tədbir də Azərba yc an nüma y əndə hey ətinin nüma yiş etdir diyi şou-k ompozisiy anı on minlərlə insan c anlı izləmiş, televiziy a v asitəsilə milyonlarla tamaşaçı e c azkar milli musiqimizin sədaları altında Qar abağ atlarının gözəlliyinə, süv arilərimizin hünər v ə igidliyinə, r əqqaslarımızın çılğın v ə hər ar ətli r əqslərinə heyr an olmuşlar .
11
14
“Qar abağnamə” r əngkarlıq əsəri – Zəfər salnaməsinin v ə hər birimizin Qar abağla döyünən ür əyinin təc əs sümüdür . T ablonun janr v ə süjet xəttinin se çimi Zəfərin təntənəsidir . Rəs sam ənənəvi Qar abağnamələr k onseptindən çıxış e dər ək, Zəfərin yolunu Qar abağın tarixi prizmasından açıqla yır , Qar abağın tanınan r əmzləri, ölkəmizdə v ə düny ada Qar abağın tarixi əhəmiyy ətini vur ğula yır .
SAKİT MƏMMƏDO V 2021 – 2022
Əsərin idey ası – 44 müharibə günü ərzində formalaşmışdır . Bütöv k ompozisiy a isə r əs samın fər di y ar adıcılıq təxəyyülündə bir il ərzində tamamlanıb. Ü ç pannodan ibar ət k ompozisiy anın zirv ə nöqtəsində Zəfər yolunun müəlli əri, – Ulu Öndər Heydər Əliyev v ə Ali Baş K omandan, Pr ezident İlham Əliyevin obr azları yer almışdır . Ulu Öndərin v əsiyy ətini şər ə ə yerinə yetir ən Ali Baş K omandanın qəti mövqeyi, Müzə ər Or dumuzun, Azərba yc an əsg ərinin r əşadəti v ə xalqımızın birliyi nətic əsində əldə e dilən qələbənin əbədiləşdirilməsini Sakit Məmmədov əsərin əsas süjet xətti kimi müəyy ən e dir .
“Qar abağnamə ” əsərinin üslub həllində r e alistik təsvirlər , tarixi alle qoriy alar , Sakit Məmmədovun fər di maner ası olan – opalizm elementləri tətbiq e dilmışdır
K ətan, y ağlı boy a 300 x 500 sm
Çoxsa ylı se qmentlər dən təşkil olunan k ompozisiy ada k e çmişimiz, bu günümüz v ə g ələc əyimiz qovuşur . Əsər üzərində Qar abağın 100-dən ç ox tanınan siması, maddi mədəni irsi: heykəltar aşlıq, memarlıq abidələri, xalça, musiqi alətlər , k er amika v ə bədii silah, həmçinin Qar abağın ənənəvi g eyimləri, bədii tikmə nümunələri təsvir olunmuşdur
fr aqment 15
16
17
fr aqment 20
fr aqment 21
fr aqment 22
23
fr aqment 28
fr aqment 29
fr aqment 31
fr aqment 32
fr aqment 33
fr aqment 34
35
fr aqment 36
fr aqment 37
Düny a y a bu cür bəşəri baxış Sakit Məmmədovun y ar adıcılıq kr e dosu üçün yetərinc ə səciyy əvidir . Silsilə idey ası r əs samın K ainat v ə mədəni r e allıqların bər abər dəy əri haqqında ide oloji kirlərini vur ğula yır . Səy ahət təcrübəsi, qarşılıqlı əlaqələr , şəxsi k ommunikativ fəaliyy ət, yerli multikultur al mühit Sakit Məmmədovu mütər əqqi olar aq müasir sivilizasiy a mərhələsində dəy ərlərin öz ifadələrinin faktiki müxtəli iyi ilə v əhdəti haqqında idey a y a g ətirib çıxar dı.
SAKİT MƏMMƏDO V 2017 – 2022 K arton, pastel hər biri 175 x 55 sm
Sakit Məmmədov fon v ə dominant portr etin bir-birini tamamladığı k ompozisiy a quruluşunda qarşılıqlı yoxlanılan str ategiy a nüma yiş etdirir . Oxşar dualizm dövrün ide oloji k onsepsiy asına, onun multikultur oloji qər əzliliyinə söykənir: ənənəvi başlanğıc, kəskinləşən zaman, yenilik y ar anır . Stilistik c əhətdən, silsilənin “opalizm ” ifa tərzi, lokal etnik bədii v ariasiy alar ilə harmonik sintez təşkil e dir
40
Sakit Məmmədovun y ar adıcılıq ampluasında silsiləlilik kifa y ət qədər nadir amillər dən biridir . Son onilliyin görünən ç oxjanrlı xüsusiyy əti ilə k onkr et bir mövzu y a olan ehtir as, bəlkə də, g enişmiq y aslı “24 gözəl” silsiləsində a ydın şəkildə ifadə olunur . Bu alle qorik silsilə, r əs sam tər ə ndən simvolizm v ə atribusiy a baxımından ç oxqatlı la yihə kimi düşünülmüşdür v ə onun ide oloji k onsepsiy ası toler antlıq s i mvolu olar aq, müxtəlif ölkələr v ə mədəniyy ətlərin K ainat müstəvisində ümumiləşdirilməsi k ontekstində təqdimatından ir əli g əlir
fr aqment AZƏRBA Y CAN 41
fr aqment 42 AZƏRBA Y CAN
AZƏRBA Y CAN 43 fr aqment
AZƏRBA Y CAN TÜRKİYƏ44
P AKİST AN Q AZAXST AN 45
TÜRKİYƏ fr aqment 46
TÜRKİYƏ fr aqment 47
P AKİST AN fr aqment 48
P AKİST AN fr aqment 49
Q AZAXST AN fr aqment 50
Q AZAXST AN fr aqment 51
ÖZBƏKİST AN İORD ANİY A52
QIR ĞIZST AN ÇİN 53
ÖZBƏKİST AN fr aqment 54
ÖZBƏKİST AN fr aqment 55
İORD ANİY A fr aqment 56
İORD ANİY A fr aqment 57
QIR ĞIZST AN fr aqment 58
QIR ĞIZST AN fr aqment 59
ÇİN fr aqment 60
ÇİN fr aqment 61
İSRAİL MİSİR62
HİNDİST AN Y APONİY A 63
İSRAİL fr aqment 64
İSRAİL fr aqment 65
MİSİR fr aqment 66
MİSİR fr aqment 67
HİNDİST AN fr aqment 68
HİNDİST AN fr aqment 69
Y APONİY A fr aqment 70
Y APONİY A fr aqment 71
BÖ YÜK BRİT ANİY A FRANSA72
R U SİY A ÇEXİY A 73
BÖ YÜK BRİT ANİY A fr aqment 74
BÖ YÜK BRİT ANİY A fr aqment 75
FRANSA fr aqment 76
FRANSA fr aqment 77
R U SİY A fr aqment 78
R U SİY A fr aqment 79
ÇEXİY A fr aqment 80
ÇEXİY A fr aqment 81
NİDERLAND ALMANİY A82
İT ALİY İSPA ANİY A 83
NİDERLAND fr aqment 84
NİDERLAND fr aqment 85
ALMANİY A fr aqment 86
ALMANİY A fr aqment 87
İSP ANİY A fr aqment 2 88
İSP ANİY A fr aqment 3 89
İT ALİY A fr aqment 90
İT ALİY A fr aqment 91
LİTV A UKRA YNA92
BRAZİLİY A EFİOPİY A 93
LİTV A fr aqment 94
LİTV A fr aqment 95
UKRA YNA fr aqment 96
UKRA YNA fr aqment 97
BRAZİLİY A fr aqment 98
BRAZİLİY A fr aqment 99
EFİOPİY A fr aqment 100
EFİOPİY A fr aqment 101
102
R e alist dominantlıq amili Sakit Məmmədovun a vtoportr etlərini də fər qləndirir Rəs samın muzey-emalatxanasının k olleksiy asından bir ne çə abstr aksiy a olunmuş, müstəqil müəllif portr eti “pafoslu təntənədən ” məhrumdur , onlar natur anın tələbkarlığı ilə c əlb e dir v ə onlar da xar akter v ə emosiy alar nəzər ə çarpır
K ətan, y ağlı boy a 80 x 70 sm
SAKİT MƏMMƏDO V 2022
Sakit Məmmədov özünü son dər əc ə ask etik ifadə e dir , a vtoportr etlər də fon həlli ilə bağlı mür əkkəb v ariasiy alar yoxdur; fon həlli kifa y ət qədər ciddi, təmkinli v ə nəcib tərzdədir . Bunu əsas etibarilə “ özünə baxış ” adlandırmaq olar . İri planda verilmiş, formasını dəyişən v ə r əs samın baxışlarının g ər ginliyini artır an işıq v ə kölg ə ç ox gözəl işlənmişdir . K ostyumda, peşəkar atributlar da (palitr a, fır çalar) r əs sam y alnız tamaşaçı ilə k ommunikasiy anı vur ğula yır .
A vtoportr et təcrübəsi Sakit Məmmədovda mərhələli şəkildə formalaşıb. Özünü təsvirin obyekti kimi se çməklə, o, həm də ç ox qurlu k ompozisiy alar da təmsil olunur . Erkən dövr də – şəhər də qış mənzər əsinin fonunda r əsm çər çiv ələri ilə çəkilmiş, k onstruktiv şəkildə həll olunmuş a vtoportr eti vur ğulamaq olar . 2021-ci ildə y ar adılmış “Qar abağnamə ” əsərində r əs sam özünü Zəfər təntənəsini seyr e dən personajların sır asında təsvir e dir
T ekst
Sakit Məmmədo v – Azərbayc an R espublikasının xalq rəs samı, pr of es sor , YUNESK O Rəs samlar İttif aqının üzvü, A vr opa Təbiət Elmləri Akademiy asının fəxri pr of es soru, V atikan Her aldika Akademiy asının qr afı, Ümumdüny a Rəs samlıq Akademiy asının həqiqi üzvü, R usiy a İmperial Rəs samlıq Akademiy asının fəxri üzvü, R oma Müasir İn cəsənət Akademiy asının fəxri üzvü, Düny a İn cəsənət Akademiy asının həqiqi üzvü, “ Türk Düny ası” Akademiy asının həqiqi üzvüdür
Dizayn, f oto F ə xriyy ə Məmmədov a
SAKİT MƏMMƏDO
V
Sevil K ərimov a
Bu kataloq məhdud say da çap olunmuşdur Bakı, Azərbay an, 2022
Y ar adıcılığının müasir mərhələsində Sakit Məmmədov qur ativ sənətin qanunlarını c anlandırmağ a nail olan r əs samlar dandır . Onun obr azları forma baxımından qur ativ tərzdə həll e dilsə də, r əs sam onların ruhunun, daxili düny asının ifadəsinə meyillidir . Bu məqamda bədii v əhdət amili Sakit Məmmədov tər ə ndən müla yim k e çidlər , nüanslar , inc ə v ə əbədi dinamika v asitəsi ilə həll e dilir ki, nəzəri aspektdə qeyd olunanlar məhz yeni, “ opalizm ” k onseptində öz əksini tapmışdır .
Rəs samın y ar adıcılığında Azərba yc an, V ətən mövzusu daima tər ənnüm e dir . Silsilə portr etlər də, əsr ar əngiz mənzər ələrində azərba yc ançılıq idey ası leytmotiv təşkil e dir . Sakit Məmmədovun y ar adıcılığında janr baxımından üstünlük təşkil e dən portr etlərin bədii həllində v əhdət amili mühüm təyinatlı faktor dur .
w w w .sakitmammadov .c om
