Treinen by Fabian Vendrig

TEETilET

tflt0a0 3

De Nederla ndse Spoonrvegen

Soorten treinen en soorten kaartjes Wegwijs Ruimte, energie De aandrijving van treinen Elehrische locomotieven serie I 100 Elehrische locomotieven serie 1 300

5 0 7

I 9

opengewerhe 1600

Elektrische locomotieven serie 1 200 Elektrische locomotieven serie 1 500 Elehrische locomotieven serie 1600 De cabine van de 1600; veiligheid Diesel-elekrische locomotieven serie 200/300 Diesel-elekrische locomotieven serie 500/600/700 Diesel-elekrische locomotieven serie 2200/2300 Diesel-elektrische locomotieven serie 2400/2500

Re izige

20 21

lntercity materieel'b4 Stoptreinmaterieel'64

22 23 24

Stadsgewestelijk materieel, de Sprinter lntercity-3 De trek-duw{reinen voor Benelux-diensten

10 11

t3 14 15 16

rsmate rieel

25 Benelux-materieel 26 Dubbeldek-rijtuigen 27 Slaaprijtuigen en ligrijtuigen 28 lntercityrijtuigen 29 Rijtuigen type W 30 Diesel-elektrische treinstellen DE 2 31 Diesel-elehrische treinstellen DE 3 32 Dies,el-hydraulischetreinstellen DH 1, DH 2 33 De VIP-car 34 Hetgoederenveryoer 35 Systemen 36 Gesloten wagens 37 Zelf lossers 38 Containenruagens 39 Huckepack-wagens 40 Koelwagens 41 Ketelwagens 42 VAM-wagens 43 Elehrische motorpostrijtuigen 44 Werkplaatsen 45 Wasmachines 46 Technischegegevens

DE TEDEEIA TIO gE SPO OfrIYEGET

Elke dag nemen meer dan een half miljoen reizigers de trein. Daarnaast vervoeren de Nederlandse Spoorwegen per dag tienduizenden tonnen goe-

deren. NS is het nationale bedrijf voor railvervoer' Het werkt dag en nacht, Van's morgens vroeg tot ongeveer 66n uur's nachts is het spoor voor het grootste deel gereserveerd voor de reizigers' Er rijd-e-n overdag zoveel reizigerstreinen - ongeveer 4300 - dat hei meeste goederenvervoer 's nachts moet gebeuren. Over het goederenvervoer - met 360 treinen per dag - vertellen we in het hoofdstukie op bladzijde 34 tot 43. Bilna alle belangrijke plaatsen in Nederland zijn met de trein te bereiken; er zijn 355 stations, waarvan veertig 'lntercitystations', en er ligt meer dan 2900 kilometer spoor, Koft geleden zijn er nieuwe spoorlijnen geopend I de Zoetermeerliin, de Nieuwegeinlijn, de Schiphollijn en de Veenendaallijn, Aan de ringlijn om Amsterdam en de Flevolijn wordt nog gebouwd. fn totaal heeft het materieelparkvan NS 130'000 zit plaatsen. Dat is evenveel als 30.000 auto's er hebben. Elke zitplaats van NS rijdt per jaar 229.000 kilometer. De gemiddelde Nederlandse auto legt 14.000 km af.

Voordelen van de trein zijn dat hij relatief weinig ruimte, energie en materiaalvoor zijn prestaties vraagt, en dat hij relatief weinig verontreinigt; de

trein is milieu-vriendelijk.

soonfEt fEEttEt Et soonfil rAAnflEs

De ene reiziger moet van Groningen naar Den Haag, de andere hoeft maar een klein eindje te reizen, Daarom zijn er verschillende soorten treinen. lntercitytreinen geven minstens elk half uur een snelle verbinding over lange afstand en stoppen alleen op grote stations. Stoptreinen stoppen op alle of op bijna alle stations. Ze verzorgen het vervoer op de korte afstanden en brengen reizigers naar de stations waar lntercity's komen. Stadsgewestelijke treinen, Sprinters, zijn er voor frequent vervoer over korte afstand in dichtbevolhe gebieden. lnternationale treinen rijden tot in alle hoeken van Europa. Naar Keulen en Brussel rijdt vrijwel elk uur een zogenaamde buurlandtrein. Reizigers die zo af en toe eens met de trein gaan kopen een gewone 'enkele reis' of een gewoon 'retour'. Voor mensen die vaak met de trein reizen bestaan er allerlei abonnementen met korting. Er is bijvoorbeeld een abonnement waarmee de reiziger altijd in de trein kan stappen en een abonnement dat recht geeft op treinkaartjes voor half geld, NS probeeft het reizen zo aangenaam en gemakkelijk mogelijk te maken. Op grote stations zijn meestal een winkeltje met versnaperingen, een restauratie, een kiosk met boeken en tijdschriften, een bloemenwinkel en bagagekluizen. Vaak is er een herenkapper. 0p grote stations is er ook een NS-reis- en inlichtingenbureau, waar voor treinen naar het buitenland kan worden gereserveerd. ln de lntercity's is - waar mogelijk- een rijdende minibar aanwezig, voor een hapje of een drankje.

IyEahyl,rs

Een bedrijf als NS kan voor de klant onoverzichtelijk

worden. Daarom wordt aan het wegwijs'maken van

:iti:iii.l, 'rt trn:i,

',i_

fr:llil'

ffi i.

de reiziger veel aandacht besteed. Het spoorboekje geeft de vertrekijden van alle treinen in Nederland, zodat de reizigerthuis zijn reis kan uitstippelen. Verder staat er in het spoorboekje veel informatie over reizen met de trein. Gratis folders informeren over allerlei ondenverpen: over soorten kaartjes en over uitstapjes met de trein bijvoorbeeld, 0p de stations zijn wegwijzers met afbeeldingen die vertellen waar de wachtkamer is, de uitgang, het loket. Zulke pictogrammen worden ook bij andere spoorwegen gebruikt, Vertrekstaten geven het spoor aan waar de trein vertrekt. 0p de perrons hangen aanwijskasten, waarop te zien is wat voor trein er klaar staat, hoe laat hij vertrek en waar hij stopt. ln de trein roept de conducteur meestal de naam van het'volgende station' om. 0m het NS'bedrijf goed te laten draaien zijn de taken verdeeld. Er is bijvoorbeeld een afdeling die verantwoordelijk is voor aanleg of bouw en onderhoud van spoorbaan, bovenleiding en gebouwen. Een andere afdeling ontwerpt het 'rollend materieel'. Een grote groep NS'ers werk bij de dienst van Exploita' tie, die belast is met de dagelijkse uitvoering van de treindienst, Bij NS werken ongeveer 28.000 mensen, Daarvan zijn er 3900 machinist en 2200 conducteur.

natfrifLilEnarE De trein vraagt in verhouding weinig ruimte voor zijn prestaties. Alle lntercitybaanvakken samen nemen minder ruimte in dan de autosnelwegen. De trein vraagt minder energie; hij verbruih de helft van wat de auto gemiddeld verbruikt om 66n reiziger 66n kilometer te vervoeren. 0m de gedachten te bepalen: voor een trein is de calorische waarde van 66n liter volle melk voldoende om drie reizigers 66n kilometer te vervoeren. De trein vraagt relatief weinig materiaal. Hij is, ook uit vei ligheidsovenrvegi ngen, per zitplaats wel zwaarder dan een auto, maar elke zitplaats wordt elke dag vele malen gebruik. En een treinstel gaat ongeveer 30 jaar mee; een locomotief zelfs 35 tot 40 Jaa r. El k gemotoriseerd

vervoermiddel verontrei nigt, maar het ene meer dan het andere, Per reiziger, vervoerd over 66n kilometer, vervuilt de trein minder dan een auto.

ilEENYE|ET? Wilt u meer weten over het NS-bedrijfT Schrijf dan naar N,V. Nederla ndse Spoonrvegen, Educatieve

voorlichting, postbus 2025,3500 HA Utrecht. U kunt daar echter niet terecht voor detai linformatie over de techniek van de spoonruegen.

DEAATOEIJYIflOYilfNHffiT

Er zijn locomotieven en treinstellen die op elektrici-

teit rijden en er zijn er die op dieselolie rijden. Elektrische locomotieven (162 stuks) en treinstellen hebben een elektromotor, die de wielen direct aandrijft. 0p het dak hebben ze een stroomafnemer die de stroom van 1500 volt uit de bovenleiding haalt. Elektrische aandrijving heeft technische en exploitatieve voordelen. Daarom zijn de meeste spoorlijnen in Nederland gedlektrificeerd: in totaal 1800 km. Dieseltreinen zijn er in twee soorten: diesel-elektrische en diesel-hydraulische. Bij een diesel-elektrische brengt een dieselmotor een generator in beweging. De door deze generator opgewekte stroom laat een elekrische motor lopen, die de wielen aandrijft. Bij diesel-hydraulisch materieel wordt het vermogen van de dieselmotor niet via een elektrische motor, maarvia een hydraulische koppelomvormer en een tandwielkast naar de assen overgebracht. De 446 diesellocomotieven van NS zijn alle dieselelektrisch. Voor de reizigersdienst zijn er een kleine vijfhonderd door locomotieven getrokken rijtuigen.

ErErffn$cflE racofrioflEvEt $EEIE ll00

De 1 100 is een manusje-van-alles. Hij trekt voornamelijk lichte reizigerstreinen en gemengde goedere ntrei nen, Alsthom heeft er tussen 1 950 en 1 956 zestig gebouwd; begin 1983 waren er nog 58 in dienst. Deze locomotieven hebben voor de veiligheid van de ma-

chinist een stevige voorzetneus gekregen, waardoor ze iets langer en zwaarder zijn geworden. Ze worden geleidelijk verva ngen door de serie 1600, Een 1 1 00-loc is ongeveer 14 meter la ng en weegt 83 ton, Hij heeft twee twee-assige draaistellen, waarvan alle assen worden aangedreven. Het vermogen is 1896 kWen de maximumsnelheid 135 kilometer

,\s..

fl\f

1144

per uur,

':-,r-, agi, ,,,. .i ,t'1.':.' '1,-." r ;:a; ?:-l ;

..Fi, ;::j:--::-..q-'

^':; ^-l:-i-ll' ""4..

\d.

EtEtffEtgctlE r0 c0ffioftEvEfl

SEE1E

t300

De sterke 1 300 trekt de zware Dtreinen en erts- en cokestrei nen, NS heeft vijftien van deze locs. Ze zijn gebouwd tussen 1 952 en 1 956 door de Franse fabriek Alsthom naar het voorbeeld van de Franse locomotief die in maart 1955 het wereld-snelheidsrecord op 331 kilometer per uur bracht. De serie wordt op enkele punten technisch vernieuwd en kan daardoor in dienst

blijven tot omstreeks 1995. Een 1 300-loc is 18,95 meter lang en weegt 1 1 1 ton. Hij heeft twee drie-assige draaistellen, waarvan alle assen worden aangedreven. Het vermogen is 2844 kW en de maximumsnelheid 135 kilometer per uur.

H HffilS CTIE I O C Ofr]AE YEfl SEEIE I2O O

De 1200 is een veelzijdige en betrouwbare locomo-

tief. Hij wordt gebruih voor zware reizigerstreinen en goederentreinen, Deze serie van 25 stuks werd tussen 1951 en 1953 gebouwd door een Amerikaans-Nederlandse com-

binatie: Baldwin/HeemafMerkspoor. De serie heeft een verjongingskuur ondergaan en zal tot omstreeks 1990 in dienst blijven. Een 1200-loc is 18 meter lang en weegt 108 ton. Hij heeft twee drie-assige draaistellen, waarvan alle assen worden aangedreven. Het vermogen is 2202 kW en de maximumsnelheid 150 kilometer per uur; op NS-lijnen wordt 135 kilometer per uur aange-

.:-.i--,_-: ;:..r , .;

houden.

EtEtffEtSCtrE

tacotoftEyEt

sEfrtE

t500

De 1 500 wordt voornamelijk gebrui kt voor lichte reizigerstrei nen. Deze locomotieven zijn in 1954 door British Railways gebouwd, NS heefterzeven overgenomen. De slechtste is uit elkaar gehaald en de onderdelen zijn gebruikt voor de ombouw van de zes andere. Bij deze ombouw zijn de locomotieven aangepast aan de Nederlandse omstandigheden, Sinds 1971 is de hele serie in dienst. Ze gaan nog meetot

omstreeks 1986. Een 1500-loc is ongeveer 18 meter lang en weegt 102 ton. Hij heefttwee drie-assige draaistellen, waarvan alle assen worden aangedreven. Het vermogen is 1932 kW en de maximumsnelheid 135 kilometer per uur.

l,r, 1r{.:.'5

HflffilSCIIE NCOilOiIEYEIT

\\\\ \\ur. \.\

SERIE 1600

De 1600: de snelste en sterkste locomotief van de Nederlandse Spoorwegen. Hij trekt met gemak de zwaarste reizigers- en goederentreinen. Deze locomotief kan in serie worden geschakeld. E6n machinist bedient dan twee gekoppelde locomotieven. De 1 649-1 658 zij n ook geschikt voor trek-duw-trei nen. Meer over trek-duw-treinen op bladzijde 24. Een Franse combinatie van fabrieken, Alsthom, Jeumont Schneider en Creusot-Loire, heeft tussen 1 981 en 1983 voor NS 58 van deze locomotieven gebouwd, Deze locs dragen de namen van steden en hun stadswapens. Een 1600-loc is 17,64 meter la ng en weegt 84 ton. H ij heeft twee twee-assige draaistellen metilk 6en mo-' tor; elke motor drijft via tandwielen tWee assen aan. Het vermogen is 4650 kW. De maximumsnelheid is 180 kilometer per uur, maar in Nederland wordt momenteel 140 kilometer per uur aangehouden.

DE CAEIITE YATIDE 1600; UEIIIGIIEIO

De cabine van de 1600: rechts de doelmatig ingerichte stuurstand en links de ergonomisch uitgekiende machinistenstoel. De machinist kan een bepaalde snelheid insteilen, De loc houdt die snelheid dan aan door de trek- en remkracht aan te passen, Het verrnogen wordt traploos geregeld met zogenaamde thyristors. Het draaiwielwaarmee de machinist het vermogen instelt is typisch Frans; al het in Frankrijk gebouwde materieel heeft zo'n draaiwiel, Twee systemen bewaken de veiligheid. De'dodemans-inrichting' zorgt ervoor dat de trein niet onbestuurd zou doorrijden als de machinist onwel wordt. De machinist moet namelijk de dodemansknop ingedruk houden, Als dat niet meer gebeurt, gaat de trein automatisch remmen. De Automatische Trein-Beinvloeding (ATB) geeft de machinist opdracht om te remmen als deze sneller rijdt dan door seinen of borden langs de baan is toegestaan. Voldoet de machinist niet aan deze opdracht, dan brengt de ATB de trein automatisch tot sti sta nd I

0ngeveer 1700 kilometer baanvak komtvoorATB in aanmerking; begin 1983 was bijna 1300 kilometer voorzien, Alle elektrische treinstellen en de elekrische locomotieven hebben ATB-apparatuur,

DtESEt - EtEtfff,tSCflE

r0 Cot oftEvEt sEErE200/300

De serie 200/300 bestaat uit

zogenaamde'locomoto-

ren'. Locomotoren zijn eenvoudig te bedienen en worden gebruikt voor licht rangeenruerk. NS en Werkspoor hebben ertussen 1934en 1940en in 1950 en 1951 in totaal 169 gebouwd; begin 1983 waren er nog127 in dienst. Een locomotor is ongeveer 7 meter lang en weegt 21 ton. Hij heefttwee aangedreven assen. Hetvermogen is 64 kW en de maximumsnelheid 60 kilometer per uur.

D_tESEt. H ETwBUE

sEEtE500/600/100

t0 cot oftEyEt

De rangeerlocomotief serie b00/600/700 is te vinden op rangeefterreinen, goederenemplacementen en havensporen. Hij doet onder andere dienst als heu_ velloc. Hij duwt dan een trein met losgekoppelde wagens elke keer zo ver over een heuvel, dat de voorste wagen ofwagens naar beneden rijden. Die wqgens worden via wissels naar een bepaald spoor geleid. Zo wordt op elk spoor een trein met een'be_ paalde bestemming samengesteld. De Britse firma Eng-lish Eleciric heeft ertussen 1g46 en 1957 125 gebouwd. NS had er begin 19g3 nog 87 in dienst. Een 500-loc is ongeveer 9 meter lanq en weeot 47 ton. De drie assen worden alle aang6dreven."Het vermogen is 295 kW en de maximumsnelheid 30 kilometer per uur.

f,,.'r

DIESEI. ET ET|RI 8 CIIE TO C UA OfIE UEIT

sEEtE2200/2300 De locomotieven serie 2200/2300 worden gebruik voor zware goederentreinen en soms voor reizigerstreinen. Ze zijn in serie te koppelen, zodat 66n machinist er meerdere tegelijk kan bedienen: maximaal staan er vier voor 66n trein. Deze locomotieven zijn ook bruikbaar voor rangeerwerk. Enkele machines zijn omgebouwd tot'radioloc'en zijn op afstand radiografisch te bedienen. Deze radiolocs worden gebruih bij het rangeren in de havengebieden, NS had begin 1983 nog 133 van deze locomotieven, Een deel hiervan is gebouwd in Nederland, door de combinatie Heemaf/StorldAllan, de rest in Frankrijk door de firma Schneider, Ze zijn aangeschaft tussen 1955 en 1958. Ze zullen de komende jaren moeten worden vervangen, omdat ze aan het eind van hun levensduur komen. Een 2200-loc is 14 meter lang en weegt 72 ton, Hij heeft twee twee-assige draaistellen, waarvan alle assen worden aangedreven, Het vermogen is 660 kW en de maximumsnelheid 100 kilometer per uur.

!a)..

'!a

0 IEgEt -Er ElffEtt cl1E n e oil ofiEvEt gEnE 2400/2500 De locomotieven van de serie 2400/2500 zijn geschikt voor het vervoer van lichte goederentreinen Ze kunnen in serie worden geschakeld, zodat de machinist in de cabine van de eerste locomotief ook de gekoppelde locomotieven ka n bedienen' Begin 1983 warener 112 in dienst, Ze zijn tussen 1 954 e n 1 957 gebouwd door Alsthom in Fra nkrijk' Deze machines komen langzamerhand aan het eind van hun levensduur. Een 2400-loc is 12,52 meter lang en weegt 60 1on. Hij heeft twee twee-assige draaistellen, waarvan alle assen worden aangedreven, Het vermogen is 625 kW en de maximumsnelheid 80 kilometer per uur'

EEIZOENgfi]AfEilEEI

Het overgrote deel van de reizigersdiensten in Nederland wordt gereden met treinstellen. Dat gebeurt nergens ter wereld op zo'n grote schaal. Treinstellen besparen tijd, mankracht en sporen. Een treinstel bestaat u it twee, d rie of vie r rijtu igen, die een vaste eenheid vormen. Een treinstel heeft voor en achter een cabine voor de machinist. 0p het eindstation hoeft er dus niet mee te worden gerangeerd; de machinisi loopt eenvoudig naar de andere kant van de trein. Bij een trein die is samengesteld uit losse rijtuigen, moet de locomotief van de ene kant van de trein naar de andere gerangeerd wor den, behalve in het geval van een trek-duw{rein. De treinstellen in Nederland hebben een automatische koppeling, zodat stellen van eenzelfde type kunnen worden samengevoegd, De automatische koppelingen grijpen in elkaar en remleiding, motoren, venruarming en verlichting van alle stellen zijn dan met elkaar verbonden. Loskoppelen gaat als volgt: de machinist ontgrendelt de koppeling vanuit de cabine en rijdt 66n,van de treinstellen een stukje terug. Nadat de rode beschermplaten voor de koppelingen zijn gehangen kunnen de treinstellen weer apart rijden.

Ranqeren op begin- en eindpunt is voor de lntercity-

dienit over lang6 afstand niet zo bezwaarlijk' Daarom qebruih NSvoor enkele lange trajecten rijtuigen, die door een locomotief worden getrokken. Eij de regelmatige diensten tussen Brussel en Amsterdam moest vroeger bij de grens nog eens extra worden gerangeerd. Omdat Nederland 1500 volt als bovenleidingspanning heeft en Belgi6 3000, moest de Nederlandse locomotief bij de grens worden ver-

vangen door een Belgische, 0m oponthoud tevermijden hebben de Belgische spoorwegen en NS in 1957 treinstellen laten bouwen, die op beide voltages kunnen rijden. l-n de jaren zeventig waren er op deze lijn meer treinen nodig en daarom rijden er sinds 1976 ookzogenaamde trek-duwtreinen. Een trek-duw{rein heeft aan de ene kant een locomotief die geschik is voor beide voltages, en aan de andere kant een rijtuig met een compleet ingerichte cabine, De machinist kan de locomotief vanuit de cabine bedienen, zodat de locomotief de trein dan duwt.

ilUTENCTTT ilAnEEIEEI'5 4

Het stroomlijnmaterieel uit 1954 heeft als bijnaam de Hondekop. Het rijdt voornamelijk in lntercitydiensten,

Tussen 1959 en 1962 hebben Allan, Werkspoor en Beynes 68 tweewagenstellen en 73 vienrvagenstellen gebouwd; begin 1983 waren er nog respectievelijk 67 en72 in dienst. Het interieur van de helft van de vieMagenstellen is gemoderniseerd en heeft nieuwe banken in coach-opstelling gekregen, dus zoals in een bus en een vliegtuig, Deze stellen zijn herkenbaar aan de brede blauwe band langs de ra men, De tweetjes zijn 51,12 meter lang en wegen 1 10 ton, Ze hebben vier draaistellen, waarvan de buitenste worden aangedreven. Het vermogen is 490 kW, Er zijn 96 zitplaatsen tweede klas en 24 eerste klas, De viertjes zijn 99,26 meter lang en wegen213ton, Ze hebben acht draaistellen, waarvan die onder de buitenste rijtuigen worden aangedreven, Het vermogen is 985 kW, Er zijn 166 zitplaatsen tweede klas en 48 eerste klas, ln het buffet zijn 22 zitplaatsen. De maximumsnelheid van de hondekoppen is 140 kilometer per uur,

$i3 I

!'.,' i t;;od

I'u,,1'

tl i'

fiTOPTRHffiTA|Ef,IEEI'64

Het zogenaamde materieel '64 vormt de ruggegraat van de stoptreindiensten, Het kan snel optrekken 120 kilometer per uur in 100 seconden - en snel remmen. Midden 1983 had NS 243 tweewagenstellen (type V) en 31 vienruagenstellen (tyPe T), Deze treinen zjln gebouwd tusien 1964 en 1976, een deel door Werkspoor en de rest door Talbot in Aken. De tweewagenstellen zijn52,14 meter lang en wegen 85 ton.2e hebben vier draaistellen, waarvan de twee binnenste worden aangedreven. Het vermogen is 510 kW. Er ziin 104 of 118 zitplaatsen tweede klas en 24 eerste klas. De vieruagenstellen zijn 102 meter lang en wegen 168 to n,Ze hebben acht draaistellen, waarvan die onder de binnenste rijtuigen worden aangedreven. Het vermogen is 1015 kW, Er ziin 230 zitplaatsen tweede klas e n 42 eerste klas, De maximumsnelheid van het materieel '64 is 140

kilometer per uur,

._.*_J

8 TA D S CETYES|EI

IJI( flArEN EH, OE

fiPililfEl

Voor'metro-achtige' lijnen in dichtbevolhe gebieden, zoals de Zoetermeerlijn, zijn speciale tweewagenstellen ontwikkeld die sneller kunnen optrekken en remmen dan het standaard stoptreinmaterieel (in 75 seconden naa r 1 25 kilometer per uu r). ln 1982 had NS er75 in dienst,Zezijn gebouwd tussen 1975 en 1980 door Talbot in Aken. Vijfenveertig tweewagenstellen krijgen een middenbak zonder motoren. Bovendien werden er vijftien Sprinterdriewagenstellen bijbesteld en in 1983 afgeleverd, De tweetjes zijn 52,20 meter lang en wegen 106 ton. Ze hebben vier draaistellen met luchtvering en schijfremmen; alle draaistellen worden aangedreven. Er zijn ll?zitplaatsen tweede klas en 32 eerste klas. De drietjes zijn 78,69 meter lang en wege n 142ton.

Ze hebben 6 draaistellen; die onder de middenbak

worden niet aangedreven. Er zijn 184 zitplaatsen tweede klas en 40 eerste klas. Het vermogen van de Sprinter is 1280 kW en de maximumsnelheid is 125 kilometer per uur.

TflTEECTTT'3

*,?

De lntercity-3 is een driewagenstel, speciaalontwikkeld voor de lntercitydiensten tussen de Randstad en Noord- en Oost Nederland. De lC3-stellen hebben een 'doorloopkop': als ze aan elkaar gekoppeld zijn kan men van het ene naar het andere treinstel lopen. Handig voor reizigers die in een treinstel met andere bestemming zijn ingestapt, maar ook voor de steward die met zijn minibar nu de gehele trein van hapjes en drankjes kan voorzien, De machinist zit boven deze doorloopru i mte. Talbot heeft in 1977 een proefserie van zeven stellen voor NS gebouwd. Vanaf 1983 komt er een serie van veertig treinstellen op de baan. Deze krijgt luchtdouches boven de zitplaatsen, De lC3-stellen zijn 80,60 meter lang en wegen 144 ton. Ze hebben 6 draaistellen, waarvan er twee worden aangedreven. Het vermogen is 1260 kW en de maximumsnelheid is 160 kilometer per uur, Er zijn 152 zitplaatsen tweede klas en 35 eerste klas,

plus enkele plaatsen voor gehandicapten in rolstoe le n ,

DE |REIFDAW.TNHilEIT IIOOfr BEIYEIA)FDIEIISTEIU Om de capaciteit op het traject Amsterdam-Brussel te verhogen zijn in 1973 en 1974 trek-duw-treinen samengesteld uit Belgische en Nederlandse rijtuigen, De samenstelling is als volgt: een NS-rijtuig met stuurstand (waarin ook een bagage-afdeling en een restauratie), een Belgisch rijtuig eerste klas, een Belgisch rijtuig eerste en tweede klas en drie NSrijtuigen tweede klas. De locomotief is van de Belgische spooruegen, Hij is geschih voor de twee stroomsystemen. Met deze treinen hoeft dus niet te worden gerangeerd. De NS-rijtuigen in de trek-duw-treinen zijn van het type W. Deze trek-duw-treinen zullen over enkele jaren worden veryangen door nieuw te bouwen mate' rieel dat is afgeleid van de lntercityrijtuigen van NS,

BETEIUFilATENEEI

Voor de regelmatige diensten tussen Nederland en Be g e (Amste rda m-Antwerpe n-B russel ) zij n speci ale tweewagenstellen gebouwd, Belgi6 en Nederland gebruiken namelijk een verschillende bovenleidingspanning: Belgi6 3000 volt en Nederland 1500 volt gelijkstroom, Het Benelux-materieel is in grote lijnen gelijk aan de tweewagenstellen van materieel '54, maar de motoren zijn op de verschillende voltages te schakelen. ln 1957 hebben de Belgische fabrikant ACEC en Werkspoor twaalf van deze treinstellen gebouwd, vier voor de Belgische spoorwegen en acht voor NS, De Benelux-stellen zijn 51,14 meter lang en wegen 1 15 ton, Ze hebben vier draaistellen, waarvan de twee buitenste worden aangedreven. Het vermogen is 608 kW en de maximumsnelheid is 130 kilometer per uur. Er zijn 96 zitplaatsen tweede klas en 24 eerste klas. I

0a88EtnEK.frffnurcEIU

De dubbeldekkers zijn voornamelijk bestemd voor de drukke forensendienst in de Randsta d,ze bieden per rijtuig veel meer zitplaatsen dan het stoptreinmaterieel, maa r hebben hetzelfde comfort, De du bbeldekkers zullen rijden in trek-duwstammen samengesteld uit een 1600-loc en n'raximaal acht rijtuigen: een stuurstandrijtuig tweede klas, drie rijtuigen eerste en tweede klas en vier rijtuigen tweede klas, Vanaf 1 984 zalralbot in Aken er 75 leveren. Veel

belangrijke onderdelen zullen door de Nederlandse ndustrie worden gemaa h, De rijtuigen zijn26,40 meter lang en wege n 44,Ston. Het stuurstandrijtuig is iets langer: 26,86 meter, De hoogte vanaf de rails gemeten is 4,60 meter, De plafondhoogte beneden en boven is 2,01 meter, Een rijtuig tweede klas heeft 140 zitplaatsen, en 26 klapzittingen; een rijtuig eerste en tweede klas heeft 64 zitplaatsen eerste klas, 60 zitplaatsen tweede klas en 30 klapzittingen; een stuurstandrijtuig heeft 10g zitplaatsen tweede klas, De totale lengte van een stam van acht rijtuigen is 229 meter, Een stam biedt 1040 zitplaatsen en t gg klapzittingen, Ter vergelijking ; twee vienrvagenstellen materieel '64 zijnz04 meier lang en hebben samen 544 zitplaatsen. i

26 't

"'l

,ri i

i I

amAPilJfArcffi t

Elke nacht rijden

il UGnUrUaEt

er zo'n 1700 slaaprijtuigen met in

totaal 50.000 bedden over de Westeuropese rails. Een deel van die slaaprijtuigen wordt door een Euro-

\ l

pese pool gedxploiteerd. Nederland neemt daarin deel met drie eigen slaaprijtuigen die worden ingezet op routes naar Duitsland,Oostenrijk, Zwitserland en ltali6, De Europese slaaprijtuigpool heeft een nieuw embleem ingevoerd: TEN, Dat staat voor Trans Euro Nacht, -Nuit, -Notte of Night, Ongeve er 40% van de rijdende bedden wordt verhuurd in de categorie 'touriste', dat wil zeggen aan reizigers met een spoorbiljet tweede klas. Zijkunnen kiezen uit een van de bedden uit een driebed-coup6 of een van de twee bedden uit een tweebed-coup6. NS heeft twee rijtuigen T2S in eigendom (T2 staat voor 'touriste tweede klas') en 66n rijtuig type MU, waarbij de U staat voor universeel. Dat wil zeggen dat elke coup6 van zo'n MU met 66n (eerste klas), twee (eerste klas) of drie (tweede klas) bedden kan worden ingericht. Behalve slaaprijtuigen rijden in Europese nachttreinen talloze lig- of couchetterijtuigen mee. Per compartiment tweede klas kunnen daar zes ligplaatsen worden ingericht. NS heeft met de Deutsche Bundesbahn een overeenkomst waarbij voor internationale treinen die uit Nederland vertrekken ligrijtuigen van de DB worden gehuurd, En dan zijn er nog autoslaaptreinen naartoeristische bestemmingen, waarin behalve lig- en slaaprijtuigen ook dubbeldekwagens voor personenauto's meerijden.

ItnERU7rilJ7Ar0Et De getrokken lntercityrijtuigen zijn afgeleid van het tussenrijtuig van het lC3-treinstel ,Ze zijn uitgerust met het beproefde Franse draaistel Y32-A, dat ook

onder de bekende Corail-rijtuigen zit. Bij de inrich-

ting van het rijtuig is rekening gehouden met de wensen van de reizigers ,Er zijn zowel stoelen die achter elkaar staan als stoelen die tegenover elkaar staan. Een aantalvan deze rijtuigen is geschih voor het buurlandverkeer naar Belgi6 en Duitsland. Eind 1982 had Talbot er 226 aan NS geleve rd,Ze zijn de opvolgers van de blauwe rijtuigen type E, die over enkele jaren zullen zijn verdwenen. De lntercityrijtuigen ztjn 26,40 meter lang en wegen 41 ton. De maximum toegelaten snelheid is 100 kilometer per uur. Een rijtuig tweede klas heeft 80 zitplaatsen, een rijtuig eerste klas heeft er 59, Een rijtuig tweede klas met keuken en laadruimte heeft 53 plaatsen, ruimte voor een gehandicapte in een rolstoel, en plaats voor vier fietsen.

t*__"* 28 $'

i *l

RUfArcEfl rrPE W

Rijtuigen type W rijden vooral in lntercitydiensten, De helft van de serie is geschih voor buurlandverkeer naar Belgid en Duitsland, ln de kopwand hebben deze rijtuigen een rolluik en buisbalgen; het rangeren kost op die manier weinig tijd. Werkspoor heeft er tussen 1966 en 1968 vijftig voor NS gebouwd, begin 1983 waren er nog 48 in dienst, De rijtuigen type W zijn 26,40 meter lang en wegen 35 ton ,Er zijn 88 zitplaatsen, all6en tweede klas.

DIESEI' EIHffilSCITE |REIflSTEIIEIT DE 2

De diesel-elehrische tweetjes (de voormalige Blauwe Engelen) rijden op de minder drukke, nietgeElehrificeerde spoorl ij ne n. ln 1953 en 1954 heeft Allan in Rotterdam 45 tweewagenstellen gebouwd. ln de hoofdwerkplaats te Haarlem zijnZ6van deze stellen grondig gemoderniseerd, Ze hebben een nieuw interieur gekregen, nieuwe motoren en een koelinstallatie op het dak. De zestien resterende stellen worden geleidelijk afgevoerd. De zogenaamde eentjes deden in 1983 al vrijwel geen dienst meer, De DE2-stellen zijn 45,40 meter lang en wegen 90 ton, Ze hebben drie draaistellen, waarvan de twee buitenste worden aangedreven, Het vermogen is 386 kW en de maximumsnelheid is 110 kilometer per uur, Er zijn na de verbouwing l32zitplaatsen tweede klas

en 16 eerste klas.

:tatt:'t1t:l:lll

DIEfiEI. ETEIffEISCIIE TEEITSTEIIEfl

iesel-elektrische

riewa ge nstel len worde

DE'

vooral gebruikt op de drukste niet gedlekrificeerde lijnen: tussen Geldermalsen en Dordrecht, tussen Nijmegen en Roermond en tussen Zwolle en Emmen, Tussen 1 960 en 1963 heeft Werkspoor in Utrecht 42 va n deze driewagenstellen gebouwd. De oorspron, kel ij ke d iese moto re n zij n o ndertussen ve rya ngen door een nieuw type en de schuifdeuren maahen

rL$;ifii.llffi .ilnI

$ r$*]t :l

$tsts*

$+i $$$H i:'in

Fi$:

ffiffiffi ffi$$ffi "l+

plaats voor zw aai-zwe n kdeu ren, Deze treinstellen zijn74,43 meter lang en wegen 136 ton. Ze hebben zes draaistellen, ln de draaistellen van het motorrijtuig zitten de motoren, Het vermogen is 735 kW en de maximumsnelheid is 130 kilometer per uur. Er ziln 168 zitplaatsen tweede klas en 24 eerste klas,

ffi ffiffiffiffiffi

DIESEI' flrDnAAUSCllE fnHilSfEI I Elv DHI OI12 ra u ische 66n- en tweewagenstel le n rijden op niet-gedlektrif iceerde baa nva kken i n G roningen en Frie-sland. Bij NS spreken ze over'DHmaterieel'omdat het anders zo'n mondvol wordt, Deze treinen hebben geen eerste klas. De banken zijn dezelfde als die van de Sprinters. Diesel-hydrauliich materieel vraagt minder onderhoud dan dieselelektrische treinen, Tussen 1981 en 1983 heeft Waggonfabrik Uerdingen 19 66nwagenstellen en 31 tweewagenstellen afgeleverd, De DH1-stellen zij n22,31 meter lang en wegen 36 ton. Ze hebben twee draaistellen, waarvan er 66n wordt aangedreven, Het vermogen is 212kW. Er zijn 56 zitplaatsen, De DH2-stellen ziln 43,45 meter lang en wegen 71 ton, Ze hebben vier draaistellen, waaryan de twee binnenste worden aangedreven. Het vermogen is 424kW ,Er ziln 140 zitplaatsen, De maximumsnelheid van de diesel-hydraulische stellen is 100 kilometer Per uur,

De diesel-hyd

ffi$$

ffiffiffiffiffi

OE IITP.CAN fi!

*ffi t

-4-'

De VIP-car is een dieseltrein die iedereen kan huren,

bijvoorbeeld voor een bedrijfsexcursie of bij een feestelijke gelegenheid. ln overleg met NS wordt in Nederland of in een van de buurlanden een route vastgesteld. De machinist heeft zijn plaats in een van de 'bulten'op het dak; daardoor heeft deze trein de bijnaam Kameel gekregen, Wie de VIP-car huurt ziet vanuit de salon de spoorueg zoals de machinist die ziet: een extra attractie, De VIP-car is in 1954 gebouwd door Allan in Rotterdam, 0orspronkelijk was deze trein directierijtuig. V6or en achter is een vergadersalon, elk voor dertien personen; verder zijn er een spreekkamertje en een kleine keuken, De VIP-car is 25,55 meter lang en weegt 58 ton. Hij heeft twee draaistellen met elk twee assen; alle assen worden aangedreven, Het vermogen is 238 kW en de maximumsnelheid 125 kilometer per uur,

ilET OOEDENilYEfrYOEN

Vrijwel alle goederen zijn met de trein te vervoeren, De spoorwegen zijn van vele markten thuis: snel transport, zwaar of licht, massaalof uitzonderlijk, internationaal of binnen Nederland. Maar de con-

currentie is scherp en de klant selecteert zijn vervoerders zorgvu ldig. NS heeft ongeveer 13.000 goederenwagens met een totaal draagvermogen van 325,000 ton ,Er ziin veel soorten goederenwagens, omdat elke soort lading andere eisen aan de wagens stelt. NS moderniseert het wagenpark voortdurend. Daarbij spelen de wensen van de verladers een belangrijke rol. De wagens moeten snel kunnen worden geladen en gelost en maximum gewicht en snelheid moeten hoog zijn. De spooruegen in het buitenland hebben soms weer andere wagens dan hier, Ook dit materieel kan NS, dank zij de internationale samenwerking, ter beschikking stellen. Elk bedrijf kan ook eigen wagens laten bouwen of speciale wagens huren van 66n van de Europese verhuurmaatschappijen, Dat zijn de zogenaamde particuliere wagens. Vele bedrijven liggen in de buurt van een spoorlijn en laten hun goederen vervoeren over de veiligste weg van Nederland. Vaak laten bedrijven ook een eigen spoor aanleggen, zodatze zelf kunnen laden en lossen op eigen terrein.

grgfErilEil

Goederen worden in ons land voornamelijk 's nachts vervoerd. Overdag rijden er namelijk zoveel reizigerstreinen, dat er voor goederentreinen nauwelijks ruimte is. Soms moet er een hele trein van de ene naar de andere plaats, en soms maar 66n wagen, Bij vervoer van aparte wagens worden wagens met eenzelfde bestemming samengevoegd tot 66n trein. Eventueel wordt deze trein ondenryeg weer gesplitst of komen er wagens bij. Dit rangeren gebeurt op een paar grote knooppuntstations in Nederland, Deze stations zijn uitgerust met de modernste hu lpmiddelen. Het nieuwste ra ngeerterrein is Kijf hoek bij Ba rend recht. Tijd- en ma nkracht-bespa rend zijn het conta inervervoer en het Huckepaclo,rervoer. Hoe deze systemen werken, wordt uitgelegd bij de foto's van de betreffende wagens. Er zijn overigens veel meer soorten goederenwagens dan er in dit boekje staan,

GEfiroril wAGEtS Gesloten wagens zijn geschik voor allerlei goederen die moeten worden beschermd tegen invloeden van het weer. De meeste gesloten wagens hebben schuifdeuren, waardoor ze goed toegankelijk zijn, Er zijn er ook met extra groot volume, Een aantal gesloten wagens met extra volume heeft schuifwanden zodat men bij het laden of lossen overalgoed bij kan, De vloer van gesloten wagens is zo gemaah dat er vorkheftrucks op kunnen rijden, De wagens met schuifdeuren hebben ventilatieschuiven, die aan de buitenkant te bedienen zijn. De wagens met schuifwanden hebben vier ventilatoren op het dak. De wagen op de foto heeft een draagvermogen van 26 ton, een lengte van 14 meter en een inhoud van 80 m3, Hij kan met 100 kilometer per uurworden ve rvoe rd.

zEtFt0SgEfrg

Zelflossers zijn geschih voor stortgoed, zoals grind, steenslag, kolen of erts. Ze kunnen gemakkelijk wor' den geladen en gelost, Er is een uitvoering met twee assen en een langere met vier assen, De twee-assers lossen via stroomgoten, naar keuze links of rechts van de wagen, op een transportband of in een bunker, De lossnelheid is regelbaar met instelbare kleppen,die vanaf het kopbordes kunnen worden bediend. De lange uitvoering kan alleen aan beide zijden tegelijk lossen in speciale bunkers. Er ziln ook zelflossers met een zwenkdak, voor goederen die niet nat mogen worden, Het dak wordt weggekla pt met een ha ndwiel op het kopbordes, Een aantal kleine zelflossers met zwenkdak heeft aan de binnenkant een speciale coating en is daardoor geschikt voor agressieve stoffen, zoals kunstmest. De wagen op de foto heeft een draagvermogen van 54,5 ton en kan met 100 kilometer per uurworden ve rvoe rd

COTTAIffiMYACEflS

Containers zijn grote metalen kisten met kopdeuren, speciaal ontworpen voor zeetransport. Ze worden vooral gebruikt voor internationaal en intercontinentaalvervoer. Het lossen en laden geschiedt aan begin- en eindpunt; onderweg blijven containers gesloten. Dank zij de - drie - standaardmaten zijn containers gemakkelijk te stapelen en te veryoeren met speciale schepen, treinen en vrachtauto's, Het vervoer van en naar het schip gebeurt vaak per trein: weinig mankracht voorveel containers tegelijk. De spooruegen hebben containenruagens in verschillende maten, met twee of met vier assen, Voor kwetsbare containerladingen zijn er meer dan 800 wagens met schokdempers. Een twee-assige containenruagen heeft een draagvermogen van 29 ton; een vier-assige heeft een draagvermogen van 61 ton. Beide soorten wagens kunnen met 100 kilometer per uurworden vervoerd. ln Nederland zijn een flink aantal containeroverslagplaatsen of terminals. Drie daarvan zijn van NS zelf Rotterdam Noord, Leeuwarden en Heerlen, Met drie terminalexploitanten heeft NS een contract: met die in Amsterdam, Veendam en Vlissingen.Op andere plaatsen geschiedt de overslag voor eigen rekening in Kampen en op een aantal punten in Rotterdam.

-fii

l,llrl$U

il' ,f: ,.''

riiii',,liii!i?;."'*"l,'r

ar';

a$ilsx

flaaKEPACtptyn0Etg

Bij het Huckepack-vervoer rijdt de verlader een truck met oplegger naar het verlaadstation" Daar worden de opleggers met een aangepaste trekker op speciale wagens gereden. Deze wagens hebben vier assen en kleine wielen, omdat zoveel mogelijk hoogte beschikbaar moet zijn om de oplegger'op de rug' (Huckepack) mee te nemen. De vloer van de wagen heeft een profiel waarin de wielen van opleggers passen. Zo wordt een groot aantal opleggers vervoerd met weinig mankracht, 0p het station van bestemming worden de opleggers door een trekker weer van de treinwagens afgehaald, Er is in Nederland 66n Huckepackstation, en wel in RotterdamNoo rd, De wagen op de

foto kan twee opleggers van 32 ton meenemen en kan met 100 kilometer per uur worden vervoerd.

d .{

t@EuvAaEtS

Koelwagens zijn geisoleerd en daardoor geschikt

voor lichtbederfelijke goederen en hoogwaa rdige diepvriesproduken. Maar men kan er ook bijvoorbeeld aardappelen en bananen vorstvrij in vervoe..:.lr'::i' ,,.,!r...ti'"i'\lr"' :ti#*

ren. Koelwagens worden gekoeld met ijs of droogijs, door een elektronisch luchtcircu latie-systeem of met een generator op dieselolie,Zo' n generator kan koelen tot -25"C, Er bestaan koelwagens in drie

maten. De meeste koelwagens zijn in gezamenlijk verband door de Europese spoorwegmaatschappijen aangeschaft. De internationale verhuurorganisatie lnterfrigo heeft er ook een aantat, Alle koelwagels z_ijn wit en hebben in blauw het opschrift INTERFRIGO' De wagen op de foto heeft een draagvermogen van 26 ton, en kan met 100 kilometer per uur worden

#Tffi 55,.

*-.,,".,.,."...,;it::..':, i-2,?i,..r{.E:{tuuir.rli;:Lr*+::r'r',".*'*'-"

iiiq,.itii?

-:-*,"","-

vervoe rd.

;rr,fo::r-

**ggf** tit:j,

,-S$ilr$.*-.,,...,-.,...-.*'-.,,,r,;6.i:*Ls,.*rr3H\,4::Fi$&,+,_=.,;"-..i,,"*,,o.,.#r.*,,

$.3

rETEI'YAGETS

Ketelwagens zijn geschikt voor olie en olieprodukten, gassen en chemische produhen. Bijna alle ketelwagens hebben vier asse n,Ze zijn zeer solide geconstrueerd volgens speciale veiligheidseisen met een ketelwand van een voorgeschreven dihe, Verreweg de meeste ketelwagens zijn van een van de verhuurmaatschappijen. Een aantal oliefirma's heeft zelf ketelwagens, Ketelwagens worden over het algemeen geladen met behulp van slangen, De wagen op de foto heeft een draagvermogen van 50 ton en een inhoud van 95 ms. Hij kan met 100 kilometer per uur worden vervoerd,

yAil-IyAaEtg

De VuilAfuoer Maatschappij te Amsterdam verzorgt voor een groot aantal gemeenten de afuoer van het huisvuil. ln Wijster en Mierlo wordt het vuil voor een deel tot compost venrverh. De VAM heeft voor het veryoer speciale vier-assige wagens laten bouwen, De gemeenten hebben een overslagstation, waar het vuil uit de vuilnisauto rechtstreeks of met behulp van een kraan in de VAM-wagens wordt gestort. De wagens hebben aan de bovenkant kleppen. ln Wijster en Mierlo wordt gelost vanaf een viaduct. De wagens hebben twee bakken, die elk hydraulisch naar 66n kant kunnen kiepen, De VAM-wagens rijden in 'gesloten treinen'; dat zijn treinen die alleen uit VAM-wagens bestaan. De wagen op de foto heeft een draagvermogen van 40 ton en een inhoud van 104 m3. Hij kan worden vervoerd met 100 kilometer per uur,

fl ErfErs cilE fri u0 nP 0 sfilJ rar 0Et De PTT heeft in acht steden expeditie-knooppunten, Tussen deze knooppunten wordt de post pertrein vervoerd. ln 1 988 zullen er twaalf knooppunten zijn. De PTT heeft hiervoor thans driedndertig motorpostrijtuigen en een aantalspeciale postwagens, Ze rijden in een vaste dienstregeling tussen de reizigersdiensten door. Dat gebeurt nergens anders in Eu ropa op zo'n g rote schaa l. De motorpostrijtuigen ztjn26,40 meter lang en wegen 54 ton. Ze hebben twee draaistellen, die beide worden aangedreven. Het vermogen is 508 kW en de maximumsnelheid is 140 kilometer per uur, Deze rijtuigen kunnen 15 ton post laden en nog eens 200 ton aan gewicht trekken. Ze zijn gemakkelijk te laden en te lossen,

,YEf,THAAnSET

'i;i, ir'lir;

t ).

Locomotieven en treinen worden intensief gebru ih, Zo rijden elektrische locomotieven en treinstellen gemiddeld 175,000 km per jaar en rijtuigen 200.000 km. Ze moeten altijd in goede conditie zijn, voor de veiligheid van het treinverkeer en om storingen te voorkomen, Daarom wordt het materieel regelmatig gecontroleerd, E6n d twee keer per jaar gaan alle locomotieven, treinen en rijtuigen naar 66n van de lijnwerkplaatsen in Amsterdam, Leidschendam, Maastricht of Zwolle, Daar wordt in vier uur tijd de elekrische installatie gecontroleerd en worden de remblokken vernieuwd. Het interieur wordt grondig schoongemaa kt.

Eens in de vijf d tien jaar krijgt het materieel een zogenaamde grote beurt in een van de hoofdwerkplaatsen. Het wordt dan praktisch helemaal 'uitgekleed'. Nadat alle onderdelen zijn geinspecteerd en in staat van nieuw zijn gebracht, worden ze weer gemonteerd. Locomotieven gaan naar Tilburg waar zevenhonderd man werken, Rijtuigen en treinstellen naar Haarlem (duizend man personeel), en goederenwagens naar Amersfoort, een hoofdwerkplaats

met driehonderdvijfenzestig man personeel.

rrnfifiiAcflttE8 Op verschillende plaatsen in Nederland heeft NS wasmachines, die het materieel van buiten reinigen, Als het vriest kan dat niet, en daarom zijn treinen 's winters soms niet zo schoon als anders' Het interieu r va n de treinen wordt tijdens het 'overnachten' op de stations of op emplacementen schoongemaa kt,

c66ctu, (l)

o,., 9C)

Fa,â&#x201A;Ź 'oP=

c(u

8-b3'

Slaaprijtuig T2S

Diesel-treinstellen DE2

DE3 DH1

DH2

26,40 26,40 26,40 26,40 26,40 26,40

30 31 32 32

45,50 90 4,43 136 22,31 36 43,45 71

40 te leveren tussen december 1983 en december 1986 Hiervan zullen er 45 tot driewagenstel worden verlengd 3) Na verlenging van 45 tweewagenstellen en na levering nieuwe driewagenstellen: 60; midden '83 in dienst: 20 4l ln totaal 12;4 eigendom van de Belgische Spoonruegen 5) 75 te leveren vanaf augustus 1984 6) Slaapplaatsen 7l Plus 12 tweetjes en 7 eentjes: niet gemoderniseerd

12],

29 28 28 28 26 27

c) -()

=E 6

Getrokken materieel (enkele voorbeelden) Rijtuig type W lntercityrijtuig 1e klas lntercityrijtuig 2e klas I ntercityrijtuig 2e klas/bagage/keuken Dubbeldekrijtuig 2e klas

A:9)9==A

E_ c E == fr 3 36 g P EE B s - *' =,g-5 7 6 E=E

fr S E. g E EE E EF, .E 89 3 33 35 3

120 43

g .q c

44,5

_5)

267t

386

735 212

424

4 4 4 4 4 4

2 6 4 212424 244 284

88: Eq vv

80 53

140 346)

132 168 56

140

E c", trg .E.a5p E.E

=# 140 140(160) 140(160) 140(160) 140 140(160)

110 130 100 100

|ECIITISCIIE

OEGEUETS

C. (D

cf) 9o

3: sa,E

=E (o

I-u 'orP= ctr=q) \L' o-

Elektrische locomotieven

814 10 18 9 18,95 11 18 12 17 ,64

serie 1 100 serie 1200 serie 1300 serie 1500 serie 1600

Diesel-elektrische locomotieven serie 200/300 serie 500/6001700

serie 220012300 serie 240012500

nte rcity-3

(tweewagenstel)

lntercity type '54

23 20

(vienruagenstel)

(tweewagenstel)

Stoptrein type '64

(vie nruage nstel)

(tweewagenstel)

Sprinter

nelux-treinstelle n E lektri sch motorpostri jtu

riewagenste l) 25

o) 83 108 111

102 84

147 15 I 16 14 17 12,52

Elektrische treinstel len

c(D E

47 72 60

80,60 144 10 51 ,12 99,26 213 52,14 85 102 168 52,20 106 78,69 142 15 51 ,14 26,40 54 1

(o CO

-= +tF

=a> =*a c. (1): CD

c= O(D (J

'co

\J -..'

c(o

896

2 2

2202 2844

6 58

932 4650

127 87 133

64 295 660 625

58 25

112

71\ 67 72 243 31

752t

-3) 84) 33

2 2

C. (D

oact,

9==

I E

g'6 :

(I)

(tr

(o(l) ro.3(tt P c<oc rE CO

(oE

g ct)

(o (o (O CO

24 26 26 26 24

;; 22

!q k (o@ .= (o(oNtNl\lr-Crf'

135(150)

135 135

140(180)

60 30 100 80

4 4

4 4 8 4

8 16

51 0

1015 1280

280

4 4

608 508

I 12 I

8 16

4 4

='1c

(o -I-oa6 iEs E (L) .=

135

c<u a

c. <u E: --\z <u'F u, (o L r'7.

-c

COCO(OfE(u (o (o

1260 490 985

Ecucu\= q;c\lE P c. o) X 6 = \\, +t

8 8 4 4

35 24 48 24 42 32 40 24

140(160

152 96 166

140 22

140

104/1 1B 230

140 140

112

125 125

184

130 140