Ny i Noreg
TEKSTBOK
A1-A2
Kaurin Nilsen og Gerd Manne
Gølin
Gølin Kaurin Nilsen og Gerd Manne
Nynorsk
Ny i Noreg Tekstbok
Copyright © 2023 by Vigmostad & Bjørke AS
All Rights Reserved
1. utgåve 2023 / 1. opplag 2023
ISBN: 978-82-11-04785-4
Grafisk produksjon: John Grieg, Bergen
Omslagsdesign ved forlaget
Omslagsillustrasjonar:
© shutterstock / Studio Cantath
© shutterstock / Olexandra Simkina
© shutterstock / Magicleaf
© shutterstock / creatifolio
© shutterstock / oloneg
s. 85: songteksten «Vår» av deLillos gjengitt i leksjon 8 er trykt med løyve.
Copyright © Tekst: Lars Lillo-Stenberg.
Spørsmål om denne boka kan rettast til:
Fagbokforlaget
Kanalveien 51
5068 Bergen
Tlf.: 55 38 88 00
e-post: fagbokforlaget@fagbokforlaget.no
www.fagbok orlaget.no
Materialet er verna etter åndsverklova.
Utan uttrykkjeleg samtykke er eksemplarframstilling berre tillate når det er heimla i lov eller avtale med Kopinor.
Vigmostad & Bjørke AS er Miljøfyrtårn-sertifisert, og bøkene er produsert i miljøsertifiserte trykkeri.
Forord
Ny i Noreg er eit læreverk i norsk for vaksne innvandrarar, og Ny i Noreg dekker dei to basisnivåa A1 og A2. Dette er 6. utgåve av læreverket, og denne utgåva består av tekstbok, arbeidsbok og nettressurs. Nettressursen inneheld ordlister, tilleggsoppgåver, prøver, lytteøvingar, digitale bøker og tips til læraren om arbeid med dei enkelte leksjonane.
Kvar leksjon, unntatt første og siste, har fire delar: tekstar (kvit bakgrunn), ord, uttrykk og frasar (grøn bakgrunn), uttale (raud bakgrunn) og grammatikk (lilla bakgrunn). Oppgåvene i arbeidsboka følger tekstane i tekstboka slik at det blir lett og oversiktleg å organisere arbeidet med kvar leksjon. I tillegg har arbeidsboka eigne oppgåver for ord, uttrykk og frasar knytt til munnlege øvingar og skriftleg produksjon og dessutan oppgåver for uttale.
Dei fire delane i kvar leksjon er fletta inn i kvarandre ved at språket i bruk, kommunikasjon og tematikk er sentrale struktureringsprinsipp. Tekstane introduserer ord, uttrykk, frasar og grammatikk som blir løfta fram og arbeidd med i leksjonen. Men i tråd med bruksbasert tilnærming til språk og språklæring kan eit uttrykk eller eit grammatisk trekk førekomme i ein tekst også utan at det blir løfta fram og arbeidd med. Slike uttrykk eller grammatiske trekk kan likevel bidra positivt og systematiserande for og i språkmøtet til innlæraren.
Eg takkar forlaget for at eg har fått fortsette arbeidet med Ny i Noreg. Både ny læreplan og bruksbasert tilnærming til språk og språklæring har styrt revisjonsarbeidet.
Eg ønsker framtidige brukarar av Ny i Noreg lykke til med norsk(opp)læringa!
Stavanger, 2023
Gølin Kaurin Nilsen
Forord | 3
Nivå A1 Gjennombrot
Leksjon Tittel og tekstarOrd og uttrykkUttaleGrammatikk
1 På norskkurs
1A Kva heiter du?
1B Kvar er du frå?
1C A, B, C …
2 Du og eg
2A Tor og John
2B Eit skjema
3 Ein vanleg dag
3A Korleis er dagen din, Maria?
3B Barteks dag
3C Ein vanleg dag
4 Er du svolten? Er du tørst?
4A Bartek fiksar alt!
4B Stella og John handlar mat
4C Mat og måltider
5 Har du fri i dag?
5A Bartek får besøk
5B Hassans dag
5C Kva liker du å gjere på fritida, Maria?
er du frå?
Unnskyld, kan du gjenta?
Når kom du til Noreg? Kor gammal er du?
Ei veke – ein vekedag
Å snakke om ein vanleg dag
Å spørje og svare om mat og drikke
Å spørje og svare i butikken
Å snakke om fritid
Å snakke om ein vanleg dag
Vokalar: Æ, I, E
Du seier – du skriv Verb i presens34
Side
Kva
Kvar
12
heiter du?
Du seier
Pronomen Forteljande setningar Spørsmål Tal 24
Foreldre og barn Sivilstand – sivilstatus Vokalar: A, Å, O
– du skriv
Vokalar: U Du seier –
skriv Substantiv i eintal og fleirtal Ordstilling 44
du
Vokalar:
Du seier –
Ordstilling Substantiv i ubestemt og bestemt form 54
4 | Ny i Noreg
Ø
du skriv
Innhald
7 I byen
7A Blir du med til byen? 7B Nye klede til Stella
8 Året rundt
8A Det regnar ofte om hausten
8B Maria lagar selskap for Sandra og Sandro
8C deLillos: «Vår»
9 Korleis går det?
9A Hassan var forkjølt i tre dagar
9B Urai er gravid
10 Arbeid og utdanning
10A Bartek arbeider på ein byggeplass
10B Susan er advokat
Å snakke om ord og forklare ord
Å snakke om vêret Eit år, ein månad, tolv
Å spørje korleis nokon har det og svare
vanlege
6 Kvar bur du?
Å
Hus
Rom og møblar Diftongar: ei,
øy Verb i presens futurum Spørsmål og kortsvar Preposisjonar 62
6A Til leige 6B Susan skal flytte
skrive ein invitasjon
og hage
ai, au,
Klede Fargar Å snakke
Vokalar: Y Uttale betyr mykje! Adjektiv Determinativ og substantiv i bestemt form Verb i preteritum 70
med folk i ein klesbutikk
månader Noreg Lange og korte vokalar: A, E, Ø Uttale betyr mykje! Ordstilling Ordenstal 80
Kroppen
Medisinar
sjukdommar Lange
korte vokalar: I,
Uttale betyr mykje! Modale verb Å snakke om framtid Verb i imperativ 90
min
og
og
U, Y
Å
utdanning Trykk i ord og i setningar Leddsetningar Frå setningar til tekst 100 A1 Kan du det? 108 Innhald | 5
fortelje om eit yrke Å snakke om arbeid og
Nivå A2 Utforsking
Leksjon Tittel og tekstarOrd og uttrykkUttaleGrammatikk Side 11 Familie og fellesskap 11A Per fortel 11B Dugnad 11C Avfallsreddar Robin Familieord Å snakke om familie Å beskrive nokon Å snakke om bustad og nærmiljø Å snakke om kjeldesortering Du seier – du skrivAdjektiv Eigedomsord 112 12 Kropp og helse 12A Ut på tur – aldri sur! 12B Hassan får kink i ryggen 12C Helse i Noreg Å snakke om helse Å gi råd og vise omsorg KonsonantarVerb i presens perfektum 126 13 Venner og fritid 13A Hassan speler fotball 13B Hyttetur Ordtak Å snakke om fritid Å invitere nokon Å svare på ein invitasjon Du seier – du skrivPronomen Refleksive verb 136 14 Utdanning i Noreg 14A Marias utdanning 14B Foreldremøte er bra, seier John 14C Skole og høgare utdanning Rom på skolen Å snakke om utdanning og framtidsplanar Trykk i setningarPreposisjonear Byar og stader Verb: bruk og bøying 146 6 | Ny i Noreg
15 Arbeidsliv og økonomi
John søker jobb
I lunsjpausen
Formelle og uformelle reglar i arbeidslivet
Ny bil eller besøke familien i Venezuela?
skrive ein jobbsøknad
snakke om trivsel og arbeidsmiljø
snakke om økonomi Hva bruker vi pengar på?
16 Ei digital verd 16A Anne bruker kommentarfeltet 16B Digitalt jobbintervju Å snakke om digitale banktenester Å delta på digitale møte Å vere på jobbintervju Å seie si meining Trykk i setningar Refleksive eigedomsord Frå setningar til tekst 170 17 Høgtider og tradisjonar 17A Påskeplanar 17B Eit julebesøk 17C Gamle og nye feiringar i Noreg Å snakke om høgtider og feiringar Du seier – du skrivSubstantiv og adjektiv Samansette ord 180 18 Språk og kultur 18A Språk i Noreg 18B Segna om Torghatten Dialektar i Noreg Å fortelje om staden du kjem frå 192 A2 Kan du det? 200 Minigrammatikk 203 Innhald | 7
15A
15B
15C
15D
Å
Å
Å
KonsonantarLeddsetningar158
Leksjon 1 På norskkurs
Hei! Eg heiter John. Eg er frå USA.
Hei! Eg heiter Maria. Eg er frå Venezuela.
Sør-Amerika
Nord-Amerika
12 | Ny i Noreg
Asia
Europa
Afrika
Oseania
Australia
Antarktis
Hei! Eg heiter Tor. Eg er frå Noreg.
Hei! Eg heiter Susan. Eg er frå Ghana.
Hei! Eg heiter Hassan. Eg er frå Iran.
Hei! Eg heiter Urai. Eg er frå Thailand.
Hei! Eg heiter Larissa. Eg er frå Latvia.
Leksjon 1 På norskkurs | 13
Hei! Eg heiter Bartek. Eg er frå Polen.
1A Kva heiter du?
Eg heiter Larissa. Kva heiter du?
Eg er frå Latvia. Kvar er du frå?
Hei! Eg heiter Bartek. Kva heiter du?
Eg heiter Hassan. Hyggeleg!
Eg er frå Iran. Kvar er du frå?
14 | Ny i Noreg
Eg er frå Polen.
Susan, dette er Bartek. Bartek, dette er Susan.
Hyggeleg å helse på deg, Bartek!
Han heiter Bartek.
I like måte!
Kva heiter han?
Ho heiter Urai.
Leksjon 1 På norskkurs | 15
Kva heiter ho?
1B Kvar er du frå?
John: Er du frå Thailand, Urai?
Urai: Ja, eg er frå Thailand. Er du frå England?
John: Nei, eg er frå USA.
Urai: Kvar i USA er du frå?
John: Eg er frå Chicago. Og du? Kvar i Thailand er du frå?
Urai: Eg er frå Bangkok.
16 | Ny i Noreg
Dette er John Smith. Han er frå Chicago. Chicago ligg i USA.
Dette er Urai Stange. Ho er frå Bangkok. Bangkok ligg i Thailand.
Dette er Bartek. Han er frå Gdansk. Gdansk ligg i Polen.
Dette er Hassan Darani. Han er frå Teheran. Teheran ligg i Iran.
Leksjon 1 På norskkurs | 17
1C A, B, C …
Alfabetet
A/a B/bC/cD/d E/e F/f
[a:] [be:][se:][de:] [e:] [ef]
G/gH/h I/i J/jK/kL/l
[ge:][ho:] [i:] [je:][ko:][el]
M/mN/n O/o P/pQ/qR/r
[æm][en] [u:] [pe:][ku:][ær]
S/sT/t U/u V/vW/wX/x
[es][te:] [u:] [ve:][dobelt ve:][eks]
Y/y Z/z Æ/æØ/øÅ/å
[y:] [set] [æ:][ø:][o]
Konsonantar Vokalar
Korleis stavar du Larissa?
Og korleis skriv du Mieze?
M-I-E-Z-E
L-A-R-I-S-S-A
18 | Ny i Noreg
Korleis skriv du?
Eg snakkar persisk. Vi skriv slik:
Eg snakkar spansk. Vi skriv slik:
a b c d e f g h i j k l ll m n ñ
A B C D E F G H I J K L LL M N Ñ
o p q r rr s t u v w x y z
O P Q R RR S T U V W X Y Z
somali b t j x kh d r s sh dh c g f q k l m n w h y a e i o u
tyrkisk a b c ç d e f g ğ h ı i j k l m n o ö p r s ş t u ü v y z
nordsamisk a á b c č d đ e f g h i j k l m n ŋ o p r s š t ŧ u v w x y z ž
س ژ ز ر ذ د خ ح چ ج ث ت پ ب ا م ل گ ک ق ف غ ع ظ ط ض ص ش ی ه و ن
Leksjon 1 På norskkurs | 19
20 | Ny i Noreg Vokalar Bokstav Lyd Leksjon Lang vokallydKort vokallyd A stave [sta:ve]mann [man] 2 E lese [le:se]dette [dete] 3 I like [li:ke]ikkje [içe] 3 O Polen [pu:len]lomme [lume] 2 U du [du:]buss [bus] 4 Y lyse [ly:se]hyggeleg [hygeleg] 7 Æ lærar [læ:rar]Æsj! [æ∫] 3 Ø før [fø:r]fødd [fød] 5 Å få [fo:]åtte [ote] 2 a [a] æ [æ] e ø [ø] [e] [i] i y [y] u [u] u o [u] å [o]
Diftongar
eiaiauøyLeksjon 6
leige [lei:ge]mai [mai:]pause [pøu:se]gøy [gøy:]
Stavingar
Ei (1) staving: han, vi, er, frå, kva, hei
To (2) stavingar: lærar, skole, heiter, dette, vokal, pause
Tre (3) stavingar: hyggeleg, konsonant, Larissa, Teheran
Fire (4) stavingar: konsonantar
Trykk Trykk i ord
[ˈ] = trykk:
jente [ˈ jente]
pause [ˈpøu:se]
hyggeleg [ˈhygeleg]
alfabet [alfaˈbe:t]
konsonanter [konsoˈnantar]
Trykk i setningar
Hassan er frå Iran. → Hassan er frå Iran. [ˈhasan ær fro i ˈra:n]
Han bur i Nordby. → Han bur i Nordby. [han bur i ˈnu:rby]
uttrykk
det bra! Hei! Ha det! Vi sest! Hei! Vi snakkast! 22 | Ny i Noreg
Ord og
Ha
I like måte!
Hyggeleg å helse på deg!
Kva heiter du? Kvar er du frå?
SpørsmålSvar
Kva heiter du?Eg heiter …
Kvar er du frå?Eg er frå …
Kvar kjem du frå?Eg kjem frå …
Er du frå …?Nei, eg er ikkje frå … Eg er frå … Ja, eg er frå …
Finn alle orda og uttrykka i leksjonen på nettressursen.
Leksjon 1 På norskkurs | 23
Leksjon 2 Du og eg
Eg heiter Tor Pedersen. Eg er frå Bergen. Eg er lærar i norsk. Eg kan også snakke engelsk og spansk.
Eg bur i Storgata 2 i Nordby.
Eg er gift med Liv. Vi har to barn, ein gut og ei jente. Dei heiter Per og Kari.
Eg heiter Bartek. Eg kjem frå Polen. Eg er gift. Kona mi heiter Magda. Vi har ei dotter. Ho heiter Amelia. Magda og Amelia bur i Polen.
John Smith kjem frå USA. Han er gift med Anne. Anne kjem frå Noreg. John og Anne har ei dotter. Ho heiter Stella.
Hassan Darani kjem frå Iran. Hassan er ikkje gift. Han har ikkje barn. Han bur aleine.
Leksjon 2 Du og eg | 25
Tor og Jo
2A Tor og John
Kvar er du frå? Eg er frå Bergen.
Unnskyld, kan du gjenta? Ja. Eg er frå Bergen.
Tor: Trivst du i Noreg, John?
John: Ja, eg trivst godt.
Tor: Bur du aleine?
John: Nei, eg er gift. Kona mi heiter Anne. Ho er norsk.
Tor: Kvar bur de?
John: Vi bur i Tunveien 10.
Tor: Har de barn?
John: Ja, Anne har ei dotter.
Tor: Kva heiter ho?
John: Ho heiter Stella. Er du gift?
Tor: Ja, kona mi heiter Liv.
John: Har de barn?
Tor: Ja, vi har ein gut og ei jente. Per er 14 år, og Kari er 5. Kor gammal er Stella?
John: Ho er 4 år.
Tor: Når kom du til Noreg?
John: Eg kom til Noreg for 2 månader sidan.
Tor: Snakkar de engelsk heime?
John: Unnskyld, kan du gjenta?
Tor: Snakkar de engelsk heime?
John: Ja, vi snakkar engelsk og litt norsk. Det er vanskeleg å snakke norsk, og det er lett å snakke engelsk.
26 | Ny i Noreg
2B Eit skjema
Bartek vil bruke biblioteket. Han fyller ut eit skjema.
SØKNAD OM LÅNEKORT VED NORDBY BIBLIOTEK
Fornamn:
Etternamn:
Adresse:
Postnummer:
Poststad:
Bartlomiej
Grzybowski
Strandgata 4 2700
Telefonnummer:
E-postadresse:
Land: Morsmål:
Nordby 939 31 717 bartG_96@nordbynet.no
polsk Polen
Andre språk:
Fødselsdato:
engelsk, norsk 05051996
Eg kjenner biblioteksreglementet : Ja Nei
Stad og dato:
Underskrift:
Nordby, 19.4 y .2023
B. Grzybowski
Leksjon 2 Du og eg | 27
Ord og uttrykk
Unnskyld, kan du gjenta?
Unnskyld, kan du gjenta?
Eg forstår.
Eg forstår ikkje.
Eg snakkar thai og engelsk.
Eg snakkar litt norsk.
Det er vanskeleg å …
Det er lett å …
Når kom du til Noreg?
Når kom du til Noreg?
Eg kom til Noreg for … veker sidan.
Eg kom til Noreg for … månader sidan.
Eg kom til Noreg for … år sidan.
Eg kom til Noreg i 2023.
Kor gammal er du?
Kor gammal er du?
Eg er … år.
Når er du fødd?
Eg er fødd i … (årstal).
28 | Ny i Noreg
Foreldre og barn
foreldre
føresette
ein mann og ei kone
foreldre
bonusforeldre
føresette
ein mann og ei kone
Sivilstand – sivilstatus
barn
ein son og ei dotter
Eg er gift. Kona mi heiter …
Eg er gift. Mannen min heiter …
Eg er skilt.Eg er ikkje gift.
Eg bur aleine.
Eg er singel.
Eg er einsleg.
barn
bonusbarn
ei dotter
eit einebarn
Finn alle orda og uttrykka i leksjonen på nettressursen.
Eg er enkemann. Eg er enke.
Leksjon 2 Du og eg | 29
Uttale
Vokalar: A, Å, O
Bokstav [lyd]Lang vokalKort vokal
a [a] har [ ˈha:r] ja [ ˈ ja:]
mann [ ˈman]
snakke [ ˈsnake]
å [o] år [ ˈo:r] månad [ ˈmo:nad]
o [u] Tor [ ˈ tu:r] stor [stu:r]
Du seier – du skriv
åtte [ ˈote]
ost [ ˈust]
Du skriv o-bokstav ['doter]dotter [
Du seier å-lyd
ˈnorsk] [ˈno∫k]
ˈoso]
også
norsk [
30 | Ny i Noreg
o å a
Grammatikk
Pronomen: eg, du, de/dokker
Eintal (1)Fleirtal (2, 3, 4 …)
Eg er frå Noreg. Du er også frå Noreg, Liv.
egvi dude/dokker han dei ho hen den det
Forteljande setningar
verb
Tor er frå Noreg.
Ho heiter Susan.
Bartek og Larissa er frå Europa.
Eg forstår ikkje.
Spørsmål
verb
Kva heiter du?
Kvar kjem du frå?
Korleis skriv du …?
Kjem ho frå Ghana?
Heiter han Hassan?
Tor er frå Noreg.
Han bur i Nordby.
Han er gift.
Kven er det?
Bur han i Nordby? Kva heiter han?
Er han gift?
32 | Ny i Noreg
Tal: ein, to, tre …
1 – ein11 – elleve ['elve] 21 – tjueein40 – førti
2 – to12 – tolv ['tol]22 – tjueto50 – femti
3 – tre13 – tretten23 – tjuetre60 – seksti
4 – fire14 – fjorten24 – tjuefire70 – sytti ['søti]
5 – fem15 – femten25 – tjuefem80 – åtti
6 – seks16 – seksten26 – tjueseks90 – nitti
7 – sju ['∫u:]17 – sytten27 – tjuesju100 – hundre
8 – åtte18 – atten28 – tjueåtte101 – hundre og ein
9 – ni19 – nitten29 – tjueni150 – hundre og femti
10 – ti20 – tjue [∫u:e]30 – tretti1000 – tusen
1001 – tusen og ein
1050 – tusen og femti
1500 – eitt tusen fem hundre
1000000 – ein million
1000000000 – ein
milliard
Leksjon 2 Du og eg | 33
Minigrammatikk
Ny i Noreg er eit begynnarverk i norsk berekna på vaksne innvandrarar. Verket følger Læreplan i norsk for voksne innvandrere (2021), og det dekker måla i læreplanen på nivå A1 og A2.
Ny i Noreg er gjennom fleire tiår eit av dei mest brukte læreverka i andrespråksopplæringa. Læreverket består av 18 leksjonar der deltakarane arbeider parallelt med språkfunksjonar, grammatikk og uttale gjennom praksisnære og gjenkjennelege kommunikasjonssituasjonar.
Gølin Kaurin Nilsen har revidert og vidareutvikla Gerd Mannes tankar om språkopplæring ut frå ein kommunikativ og bruksbasert undervisningsmodell. Nilsen har lang undervisningserfaring innan språkopplæring for innvandrarar og har medverka til fleire læreverk, blant anna Norsk no!, På nivå, Nøkler til Norge, Klart det! og Mer norsk.
Ny i Noreg består av:
• Tekstbok
• Arbeidsbok
• Nettressurs for deltakar og lærar
ISB N
978-82-11-04785-4