Gentse inspiratiegids eerlijke mode #3

SLOW FASHION FORWARD GENTSE INSPIRATIEGIDS VOOR MODEBEWUSTE ALTERNATIEVEN

#3

INTERNATIONALE SOLIDARITEIT BEGINT HIER

V.U.: INEZ LOUWAGIE, P/A OWW GENT-CENTRUM, LAMMERSTRAAT 16, 9000 GENT VORMGEVING: HADEWYCH BECUWE & SARAH DEWITTE TEKST: SARAH VANDOORNE FACTCHECKER: EVELIEN BOSSUYT (WWW.FAIRFASHION.BE) DERDE DRUK: OKTOBER 2016

INHOUDSTAFEL SLOW IS THE WAY FORWARD – INTRO

6

MODEPIONIER

9

PEOPLE TREE Winkel: Fair Eco Fashion JEANS

14 MUD JEANS NUDIE JEANS KINGS OF INDIGO KUYICHI

JURKJES STUDIO JUX Winkel: Mieke TRUIEN

22

25

UP-RISE ARMEDANGELS Winkel in de kijker: Supergoods Gent T-SHIRTS

32

ORNAMENT YAK&YETI Winkel: Yak&Yeti JASSEN

36 STAN&LOESJE Winkel: Elle et Gand LANGERCHEN Winkel: Pur Sens

ONDERGOED EN SOKKEN BRAINTREE QNOOP WORON LA FILLE D’O SWEDISH STOCKINGS Winkel: Les Filles et les Chiens

41

WERKKLEDIJ

50

LEVERANCIER: ACP STANLEY & STELLA OP EN TOP GENTS

54

NEGENDUUST

BABY- EN KINDERKLEDIJ

56

BABYLONIA Winkel: Kiddybips THE FABLEISTS Winkel: Stormus (webshop) STURE & LISA Winkel: Sweet P YEZ Winkel: Yez (webshop) HAPPY KIDDO SCHOENEN

66

BHAVA Winkel: Chevaliers Des Pieds (webshop) VEGAN EN FAIRTRADE WINKEL: VISITRICE DYSFUNCTIONAL Winkel: Walk the Line BEDDENGOED

71

ECOSNOOZE

INTERIEUR

74

CARPET OF LIFE WOVEN STORIES ACCESSOIRES

78

JOKSIE Winkel: Oxfam Wereldwinkel Gent-Centrum TWEEDEHANDS

82

WHAT’S FAIR TRADE?

84

VERKLARENDE WOORDENLIJST-LABELS

86

SLOW IS THE WAY FORWARD Kritisch consumeren in een wereld waar fast fashion hoogtij viert, is niet evident. We worden om de oren geslagen met reclameboodschappen die ons opdragen de nieuwste modetrends te volgen. Onze kleerkast puilt uit, vaak met kleren die we niet echt nodig hebben, en zonder dat we dit per se voelen aan onze portemonnee.

Aan dat plaatje klopt iets niet.

6

Om kledij te produceren is veel energie, water en handenarbeid nodig. De grondstoffen, vaak katoen, worden meestal niet op een ecologisch verantwoorde manier geteeld. De boeren die instaan voor de teelt, houden hier amper een inkomen aan over. Maar ook bij de verdere verwerking van deze grondstoffen loopt het dikwijls niet zoals we zouden willen. In de confectie-ateliers in het Zuiden werken textielarbeiders, vooral vrouwen, vaak in onveilige omstandigheden en tegen hongerlonen.

Door steeds maar meer wegwerpkledij te kopen, door mee te doen met de fast fashion-trend, werken ook wij, de consumenten, deze situatie in de hand.

Het wordt tijd om slimmer en kritischer te gaan consumeren. In plaats van een stuk aan te schaffen waar geen goed loon voor betaald is en dat bovendien na drie wasbeurten klaar is voor de vuilbak, kunnen we kleren aankopen die langer meegaan en gemaakt zijn in eerlijke omstandigheden. Slow fashion in plaats van fast fashion nastreven.

In deze inspiratiegids geven we een stem aan merken en winkels die streven naar die omstandigheden, naar eerlijke lonen en duurzame producten.

De eigenaars van die winkels vertellen vol enthousiasme waarom zij specifiek voor fair trade en/of eco gekozen hebben, in het Zuiden of dichterbij in Europa, en wat zij daar onder verstaan.

U weze gewaarschuwd, want hun passie werkt aanstekelijk.

Deze gids biedt inspiratie, maar er is natuurlijk een groter aanbod.

7

Heb je zelf input of feedback? Wil je een merk of winkel opgenomen zien worden?

Mail naar info@gentfairtrade.be Enkele interessante sites om in het oog te houden: 8

www.gentfairtrade.be www.fairfashion.be www.rankabrand.nl www.schonekleren.be www.fashionrevolution.org

MODE— PIO— NIER

Onze zoektocht naar inspiratie begint bij de échte pioniers, op internationaal vlak en in ons eigen fijne Gent. Daarvoor steken we eerst het kanaal over. Het Britse People Tree, dat al 25 kaarsjes heeft mogen uitblazen, was bij de eersten om duurzame kledij actief te promoten en te produceren. In een kwarteeuw tijd bood het merk actief steun aan meer dan 4000 boeren, aan een eerlijke prijs voor de grondstoffen en een correct salaris voor de textielarbeiders.

PEOPLE TREE Wie het woord pionier in de mond neemt, kan niet om People Tree heen. “Wij waren het eerste modemerk dat officieel erkend werd als zijnde fair trade”, zegt Safia Minney ons. Minney richtte het merk op en vertelt vol passie over waar People Tree voor staat. “Respect voor mens en planeet, daar draait het allemaal om: zowel voor diegene die de kleren maakt als de consument die het resultaat van dat harde werk draagt.”

10

“Onze producenten zijn onze inspiratiebron”, aldus Minney.

“Hun cultuur geeft onze kledij vorm, want ze wordt ontworpen op basis van hun traditionele manier van werken. Door in te zetten op handenarbeid, zoals traditionele vormen van weven en breien, konden wij werkgelegenheid creëren in rurale gebieden in het Zuiden, waar anders amper werk is. We dragen ons steentje bij aan dat proces door trainingen te voorzien. Dat is onze manier om sociale verandering teweeg te brengen.”

Met haar boek ‘Slow Fashion: Aesthetics meets Ethics’ wil ze aantonen dat er internationaal heel wat beweegt op vlak van fair fashion en tegelijkertijd waarschuwen voor wegwerpkledij.

“Fast fashion heeft zijn prijs, op ecologisch én op menselijk vlak.”

Het verhaal van People Tree toont aan dat het anders kan.

“Als klein label is het niet makkelijk om een sociaal businessmodel aan te hangen. Maar wij zijn het levend bewijs dat zo’n model wél werkt!”

Met ‘Slow Fashion’ onder de arm – letterlijk en figuurlijk – kwam Safia Minney voor Gent Fair Trade naar Gent, in het kader van het Mind The Book-festival. “Ik word kwaad van succesvolle vrouwen die het geld en de middelen hebben om eerlijke kledij aan te schaffen, maar toch nog steeds de grote merken verkiezen.

‘Kijk, ik heb dit gekocht voor vijf euro’, zeggen ze dan. Dat is toch onvoorstelbaar?”, vindt Safia. “Fair trade doorheen de hele keten op grote schaal is effectief mogelijk. Alleen is het niet evident en moeten kledingmerken hun productieproces aanpassen en vertragen. Om de week een nieuwe collectie uitbrengen, zit er dus niet meer in.”

LABELS: WFTO, Fairtrade International, GOTS

IS DIT FAIR TRADE? People Tree is lid van de World Fair Trade Organization sinds 1996. Hun kleren worden geproduceerd in fair trade ateliers op het platteland van Bangladesh en Nepal. Het katoen komt uit India via boeren van partnerorganisatie Agrocel, gecertificeerd door Fairtrade International. People Tree betaalt evenveel als de minimumlonen in de grote steden, maar de levensduurte van het platteland ligt lager en daarom blijft de prijs eerlijk, aldus People Tree. Het bedrijf biedt opleidingen en kansen voor de arbeiders.

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global Organic Textile Standard.

ONDER MEER TE VINDEN IN... FAIR ECO FASHION Fans van Today Is A Good Day! hebben niks te vrezen: de winkel in de Mageleinstraat is helemaal terug, zij het in een nieuw jasje.

Verkoopster An wist zoonlief Kevin te overtuigen het pand te huren waar de pionierswinkel te vinden was.

11

“Maar we hebben Today Is A Good Day niet overgenomen: we zijn helemaal van nul begonnen”, aldus moeder en zoon, die hun conceptstore Fair Eco Fashion doopten – duidelijker kan bijna niet. “De mensen vonden het zo jammer dat de winkel weg was”, zegt An, die dolgelukkig is dat ze in haar geliefde winkel blijft, deze keer als eigenares. “En ik kon toch moeilijk in de Primark gaan werken. Dat zou niet geloofwaardig overkomen. Iemand iets op de mouw spelden kan ik niet, ik zou dus zeker commentaar leveren op de weinig eerlijke of ecologische kledij en op mijn eerste dag al buiten liggen”, grapt ze. De collectie van Fair Eco Fashion, waarin pioniersmerk People Tree niet ontbreekt, ligt in dezelfde lijn als vroeger, al zijn de prints dat tikkeltje gewaagder.

Ook komen er zelf ontworpen kledingstukken aan die net iets meer rock’n’roll zijn. Binnen is er weinig veranderd, omdat Kevin vier jaar geleden het interieur zelf gebouwd heeft. Al staat de zebra, die destijds buiten stond, nu binnen te pronken: buiten staat immers een babyzebra de klanten op te wachten.

Fair Eco Fasion, Mageleinstraat 11, Gent 12

OOK TE VINDEN BIJ: MIEKE, Burgstraat 87, Gent (zie pagina 24) SUPERGOODS, Brabantdam 56b, Gent (zie pagina 28)

JEANS

Bijna iedereen heeft een jeans in de kleerkast liggen. Maar weinigen kennen het verhaal achter dit iconische kledingstuk. Omdat het productieproces van denim erg ingewikkeld is en schadelijk kan zijn, is het ook hier belangrijk om goed na te denken over wat je koopt. Denim wordt meestal gemaakt van een basisvezel zoals katoen of van een mengvezel met katoen en bijvoorbeeld de synthetische vezel elastaan, om je broek elastischer te maken. Nadat de katoendraden worden gesponnen, moeten ze gebleekt en geverfd worden. Daarna volgt nog een hele reeks bewerkingen, die veel energie, water en producten vergen. Die stappen zijn vaak erg schadelijk: om te bleken gebruiken arbeiders een kankerverwekkend chloor en ook de indigo kleurstoffen zijn belastend voor mens en milieu. Bovendien worden jeans die er versleten uitzien, de populaire vintage jeans, onder hoge druk bespoten met zandkorrels om de blauwe kleur verder af te bleken. Veel arbeiders zijn niet beschermd tijdens dat proces en kunnen zo een acute (en potentieel dodelijke) stoflong oplopen.

Voor wie geen afstand wil doen van de modetrend van afgelopen zomer, maar evenmin een stoflong op zijn geweten wil hebben, bieden deze duurzame jeansmerken alvast een alternatief:

MUD JEANS Een koploper op vlak van duurzame jeans is Mud Jeans uit Nederland, die ethische en ecologische standaarden nastreeft en volledig gaat voor recyclage. Zo biedt het de mogelijkheid om jeans te leasen, waardoor de consument op langere termijn een broek kan huren. Na het betalen van een instapbedrag en een maandelijkse bijdrage, krijgt de consument een jaar lang een duurzame jeans, die hij ofwel kan houden, ofwel kan inruilen (in ruil voor ‘statiegeld’) om hem daarna te recycleren. Het concept was even een hit in Gent. Spijtig genoeg sloot de winkel in de Walpoortstraat na een jaar de deuren, maar Mud Jeans wordt wel nog geleased in Brussel en Antwerpen.

LABELS: (gedeeltelijk) GOTS, Better Cotton Initiative

15

IS DIT FAIR TRADE? Mud Jeans is lid van Fair Wear Foundation sinds juli 2015, als deel van de ‘young designer academy’.

IS DIT ECOLOGISCH? Vrijwel de hele collectie van Mud Jeans is gemaakt van biokatoen (gecertificeerd door BCI, GOTS...) of gerecycleerd denim. Mud Jeans biedt de mogelijkheid om jeans te leasen of een jeans te huren op langere termijn. Scheurt de broek, dan wordt ze gerepareerd.

WINKELS: Orybany, Huidevettersstraat 50, 1000 Brussel Harvest Club, Dirk Boutslaan 3, 3000 Leuven

16

NUDIE JEANS Het Zweedse Nudie Jeans vindt dat geen enkele andere stof zoveel mooier wordt met de jaren, dan denim. “Jeans is karaktervol en rock-’n-roll”, klinkt het. De spijkerbroeken die zo dicht op je huid zitten dat ze volgens de oprichtster (in een vorig leven bij Lee Jeans) een tweede huid vormen, zijn gelukkig gemaakt uit biologische stoffen waar geen pesticiden voor gebruikt werden.

Bovendien werden ze in eerlijke omstandigheden geproduceerd.

LABELS: Fairtrade International, GOTS, Oeko-Tex 100

IS DIT FAIR TRADE? Nudie Jeans ondersteunt Indische boeren via hun partnerschap met Chetna Organic, dat katoen teelt in Lebed, een kleine gemeenschap in het oosten van India. Bijna drie kwart van de jeans wordt in Europa (Portugal en Italië) geproduceerd, een derde komt uit India en Tunesië. Nudie Jeans belooft leefbare lonen en is lid van Fair Wear Foundation sinds 2009. Tijdens hun laatste check-up kregen zij een score van 78 procent. Fair Wear Foundation benadrukt dat het merk al zijn fabrieken monitort en meteen maatregelen neemt na audits, maar zegt dat het nog meer kan doen op vlak van overuren.

Nudie Jeans streeft naar transparantie en stelt documenten ter beschikking over afgelopen audits. Op de website van het bedrijf kan je per item lezen in welke fabriek(en) het geproduceerd wordt.

IS DIT ECOLOGISCH? Nudie Jeans maakt gebruik van biologisch katoen voor haar jeans, de Backbone collectie en enkele van haar T-shirts. Verder gebruikt het merk gerecycleerde materialen voor haar tapijten.

Voor andere producten gebruikt het merk ook minder ecologische stoffen, zoals conventioneel katoen en leer. Oude jeansstukken worden gerecycleerd of tweedehands verkocht. Bovendien biedt Nudie Jeans een gratis hersteldienst voor wie zijn jeans zo vaak draagt dat hij versleten is. Vorig jaar repareerde het merk zo’n 22.000 stuks.

WINKELS: Brooklyn, Veldstraat 40, Gent Fair Eco Fashion, Mageleinstraat 11, Gent (zie pagina 11)

17

KINGS OF INDIGO Blauw bloed hebben de koningen van de jeanskleur indigo niet bepaald, blauwe broeken die op duurzame wijze geproduceerd zijn eens te meer. Deze Nederlanders leggen ecologische jeans sinds 2012 in de winkel. Nederlands is het model enkel van oorsprong, niet van inspiratie: oprichter Tony Tonnaer maakt jeans naar Amerikaans voorbeeld, met Japanse invloeden. En dat met sterke aandacht voor duurzaamheid. Volgens rankingwebsite RankABrand.nl is het de meest duurzame jeans op de markt.

Ook in ons land is het merk erg geliefd.

LABELS: GOTS

IS DIT FAIR TRADE? Kings of Indigo produceert in onder meer India en Turkije.

Het is lid van Fair Wear Foundation sinds begin 2013. Fair Wear Foundation benadrukt dat Kings of Indigo meer dan de helft van 18

zijn fabrieken gecontroleerd heeft sinds zijn toetreding, maar zegt dat het nog meer kan doen om arbeiders bewust te maken van hun rechten. Een deel van de kleding is GOTS-gecertificeerd, wat betekent dat de arbeidsomstandigheden in de productieketen werden gecontroleerd.

IS DIT ECOLOGISCH? Kings of Indigo gebruikt voor minstens 90 procent ecologische voorkeursstoffen, zoals gerecycleerd of biologisch katoen, linnen en Tencel®. In 2015 startte KOI een project op, ‘Red Light Denim’, om versleten jeans in Amsterdam te verzamelen en daar nieuwe broeken van te maken.

ONDER MEER TE VINDEN IN: Supergoods, Brabantdam 56b, Gent (zie pagina 28)

KUYICHI Een Nederlands fairtrade (jeans)merk waar je wel blij van moét worden: de naam ‘Kuyichi’ betekent immers ‘god van de regenboog’ in Peru, het land waar het merk zijn biokatoen haalt.

Nederlandse ngo Solidaridad, die Kuyichi oprichtte in 2001, had als doel om biologische jeans op de markt te brengen. Ook maakt het broeken en andere kledij van bamboe, hennep en soja, en sinds 2009 behoort ook gerecycleerd polyester van oude petflessen tot de grondstoffen. Volgens Kuyichi is duurzaamheid niet het streefdoel van de generatie die na ons komt, maar moeten we vandaag verduurzamen, “voor nu en voor de toekomst”.

LABELS: Fairtrade International, SA8000, GOTS, OCS, GRS, RCS, Oeko-Tex 100

IS DIT FAIR TRADE? Kuyichi produceert onder meer in Tunesië, Turkije en India en haalt zijn biokatoen onder andere uit Peru. Het merk wordt 20

gecertificeerd door Fairtrade International, SA8000 en GOTS.

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn gedeeltelijk biologisch en gecertificeerd door Global Organic Textile Standard. Andere stoffen zijn gerecycleerd, gecertificeerd door GRS en RCS. De stoffen bevatten geen schadelijke residuen, dat garandeert de Oeko-Tex 100-standaard. www.kuyichi.com

ONDER MEER TE VINDEN IN Supergoods, Onze-Lieve-Vrouwestraat 116, Mechelen Fair Eco Fashion, Mageleinstraat 11, Gent (zie pagina 11)

21

JURKJES

STUDIO JUX Het Nederlandse Studio Jux houdt van Nepal. Na de aardbeving van vorig jaar kozen zij ervoor om niet minder, maar juist nog meer op het land in te zetten. Ze hebben een eigen fabriek vlak bij Kathmandu, waar ze een sociaal tewerkstellingsprogramma hebben in samenwerking met Terre Des Hommes (www.terredeshommes.nl), en kiezen er nu ook voor ook hun stoffen daar te maken. Studio Jux werkt met biokatoen, maar produceert ook in heel andere stoffen, gemaakt uit onder meer (jawel) hout of petflesdoppen.

Zo biedt Studio Jux jurkjes van veganistische zijde die vederlicht zijn en bovendien makkelijk wassen en amper kreuken. Ook de hemdjurkjes in katoen en jeans zijn casual chic ten top.

LABELS: (gedeeltelijk) GOTS, Better Cotton Initiative

IS DIT FAIR TRADE? Studio Jux heeft een eigen fabriek en zegt dat het hun arbeiders naar de standaarden van de Internationale Arbeidsorganisatie een leefbaar loon uitbetaalt. Het is erg transparant, want elk kledingstuk heeft een nummer zodat je kan opzoeken wie de maker is.

IS DIT ECOLOGISCH? Het biokatoen is gecertificeerd door GOTS. Andere stoffen zijn hennep, een vezel waarbij minder pesticiden gebruikt worden dan bij katoen, veganistische zijde die gemaakt is van hout in plaats van zijderupsen, en polyester van gerecycleerde petflessen.

Bovendien is het verboden voor Amsterdamse werknemers van Studio Jux om met de auto naar het werk te komen.

23

ONDER MEER TE VINDEN IN … MIEKE Modebewuste Gentenaars zijn niet weg te slaan van bij Mieke, een trendy shop in de Burgstraat. Mieke De Winter heeft er zelf iets langer over gedaan om de weg naar eerlijke mode te vinden.

Driekwart van de producten in haar winkel bestaat inmiddels uit fair trade. “Maak jij het mopje of doe ik het?” Fotograaf en partner in crime Thierry van Dort (ook wel bekend als Meneer Mieke) grapt dat dat allemaal zeer organisch gegroeid is. Negen jaar geleden, bij het prille begin, besteedde Mieke nog geen aandacht aan fair trade, maar een vijftal jaar geleden sloeg dat om.

“Mijn merken hebben mij echt opgevoed”, aldus MIEKE. Op labels staart MIEKE zich niet blind, maar dankzij hun tips weet ze exact waar ze met haar winkel naartoe wil en aan welke eisen elk nieuw merk moet voldoen. “Het is wel een hele boterham, alles leren wat er te leren valt over textiel. Vooral het sociale aspect vind ik belangrijk. Studio Jux is daar een goed voorbeeld van: zij brengen echt een mooi verhaal.” Voor fast fashion is MIEKE niet te vinden. “Dat vind ik maar vies. Natuurlijk is kledij 24

een gebruiksvoorwerp, maar het wordt herleid naar iets dat je weggooit.” Sinds Fair Fashion Fest merkt Thierry wel dat er iets veranderd is: “Er is veel meer vraag naar de duurzaamheidsfactor.” MIEKE, een grote fan van Fashion Revolution, beaamt dat, al is dit voor haar nog maar het begin. “Nu heb je de bewustwording. De echte omslag gaat er komen als de consument blijft vragen stellen.”

Mieke, Burgstraat 87, Gent www.mieke.tv

TRUIEN

UP-RISE Een vijftal jaar geleden zag in Leuven een fijn merk met nog fijnere truien en andere producten het levenslicht: Up-rise. Hun kledij wordt vervaardigd uit biokatoen en hennep. Volgens Up-rise biedt dat materiaal namelijk duurzaamheid én comfort. Het wordt op ecologische manier geproduceerd en de natuurlijke vezels zijn erg sterk, waardoor de kledij extra lang meegaat. Bovendien wordt die stof verwerkt in een fair trade atelier in China, lid van de Fair Wear Foundation, waar ook Nomads geproduceerd wordt.

IS DIT FAIR TRADE? Up-rise produceert in China in fair trade ateliers. Het is lid van Fair Wear Foundation, als deel van de ‘young designer academy’.

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn biologisch. Bovendien zijn ze deels hennep, een vezel waarbij minder pesticiden gebruikt wordt dan bij katoen.

26

Verdeelpunten te vinden via www.up-rise.be

ARMEDANGELS Tijdloos tof, zo omschrijft Gents Supergoods-eigenares Olga Van Genechten haar favoriete merk Armedangels. “We believe fairness is never out of fashion”, zegt het Duitse kledingmerk, dat zowel voor vrouwen als voor mannen heel fijne truien in zijn assortiment heeft. De stoffen die het merk daarvoor gebruikt zijn vernieuwend: Armedangels gebruikt onder andere Tencel®, Lenzing Modal®, biokatoen en gerecycleerd polyester.

Het door GOTS gecertificeerde biokatoen wordt geteeld in India, de kledij zelf produceert het in landen zoals Turkije en Portugal.

Armedangels zegt dat het verantwoordelijk is voor zijn werknemers, al geeft het grif toe “verre van perfect” te zijn.

Hun doel is stap voor stap goede arbeidsomstandigheden in de volledige, complexe keten door te voeren. Hun fairtrade label en hun lidmaatschap bij Fair Wear Foundation tonen dat engagement aan.

Labels? Fairtrade International, GOTS

IS DIT FAIR TRADE? Armedangels heeft een fairtrade label en is lid van Fair Wear Foundation sinds 2015. Tijdens hun laatste check-up kregen zij een score van 73 procent. Fair Wear Foundation benadrukt dat het merk een langetermijnrelatie heeft met zijn leveranciers, maar zegt dat het transparanter kan zijn op vlak van leefbare lonen.

Ook RankABrand.nl benadrukt dat het merk geen informatie omtrent leefbare lonen verstrekt.

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door GOTS. Armedangels gebruikt innovatieve stoffen zoals TencelÂŽ en Lenzing ModalÂŽ, die allebei afgeleid zijn van hout en minder water verbruiken dan katoen. Alle elektriciteit die het bedrijf gebruikt, wordt opgewekt uit hernieuwbare bronnen.

Onder meer te vinden in: Supergoods, Brabantdam 56b, Gent (zie pagina 28)

27

WINKEL IN DE KIJKER: SUPERGOODS GENT Fair Fashion Fest-vrijwilliger Olga Van Genechten is eind augustus haar eigen winkel opgestart in de Brabantdam. De Gentse vestiging van Supergoods vertrekt vanuit het Mechelse Supergoods fair en eco-winkelconcept. Met Olga’s specifieke expertise en enthousiasme maakt Supergoods ook in Gent het verschil. “Eigenlijk wil ik vooral de wereld verbeteren. Mensen overtuigen dat fair en eco de juiste weg is.”

Twee jaar lang heeft Olga gezocht naar een eigen project.

De modespecialiste, designer van opleiding, heeft heel wat erbarmelijke fabrieken gezien toen ze nog werkte als ontwerpster voor een bedrijf uit Oudenaarde. “Vier à vijf keer per jaar ging ik naar China en ik heb daar eigenlijk echt een trauma aan overgehouden. De arbeiders worden er behandeld als een nummer, en ik trouwens ook. Alles draaide rond de productie. Ik stond niet achter de industrie en vind, als je ergens niet mee akkoord gaat, 28

dan moet je iets anders zoeken”, aldus Olga. Na zes jaar koos de Gentse resoluut voor vrijwilligerswerk en werkte ze part-time als verkoopster in een schoenenwinkel.

Dat laatste moet je goed bevallen zijn, want je koos ervoor om zelf een winkel te openen.

Olga: “Ja, helemaal! Ik kende een heleboel kanten van de modeindustrie, maar ik kwam eigenlijk niet in contact met de eindconsument. Dat contact vond ik zo plezant, dat ik het helemaal zag zitten. Al was ik niet per se op zoek naar een winkel. Wel was ik op zoek naar een project dat mode op een duurzame manier belichtte.

Al heb ik op een gegeven moment echt alles overwogen – ik had bijna een restaurant geopend (lacht).”

Hoe kwam je er dan bij om een Gentse vestiging van Supergoods te openen?

Olga: “Door een toevalligheid, eigenlijk. De bal ging aan het rollen toen het nieuws kwam dat Today Is A Good Day ermee stopte en een overnemer zocht. Ik zag dat voor Gent wel zitten en kwam in contact met Tonny en Anne, die Supergoods in Mechelen hebben opgericht en de Antwerpse Today Is A Good Day-winkel misschien wilden overnemen. Uiteindelijk bleek dat niet haalbaar, maar het klikte zo goed met Tonny en Anne, dat ik hem vroeg of hij het niet zag zitten om onder de naam ‘Supergoods’ ook in Gent een winkel te openen. Dat concept past perfect bij mij: Supergoods gaat namelijk verder dan enkel kleren, maar biedt ook cadeautjes en verzorging. Qua stijl helemaal mijn ding, en ook qua filosofie.

In feite wil ik het liefst van al de wereld verbeteren. Waarom dan een eigen nieuw project beginnen als we kunnen samenwerken, dacht ik.”

Op 27 augustus opende de Gentse winkel zijn deuren – hoe verliep dat?

Olga: “Het was een beetje een vuurdoop, maar ik heb er heel veel zin in en vond het heel erg leuk! Alles verliep vlot, op een beginnersfoutje na: er waren technische problemen met bancontact.

Daar ben ik wel wat klanten mee verloren, maar ik hoop dat ze nog terugkomen. Veel mensen die over de vloer kwamen, kopen doorgaans geen fair fashion. Zij deden echt hun ogen open hoe mooi fair en eco kan zijn. Daarom draait het volgens mij: mensen ervan overtuigen dat fair fashion niet minder fashionable is.”

Hoe beslis je welke kleren in de rekken komen?

Olga: “Een eigen winkel hebben is minder creatief dan puur ontwerpen, maar je moet wel gevoel voor mode hebben om een mooie collectie samen te stellen en dat mooi te presenteren.

Daar komt mijn ervaring als designer dus zeker bij kijken.

29

Het is ook niet enkel kiezen wat ik leuk vind – ik probeer een mooi evenwicht te zoeken. De mensen in Mechelen helpen me enorm met beslissen wat er kan werken en wat niet. Ook kijkt Supergoods naar de prijzen: we willen in het middensegment blijven en zien erop toe dat de prijzen dus goed meevallen.

Mijn ervaring is dat consumenten gerust wel meer willen geven aan kledij, maar ze beseffen dat duurder geen garantie is voor eerlijker. Maar consumenten kunnen moeilijk een merk of een label gaan opzoeken op hun smartphone als ze in de winkel staan.

Daarom is een winkel zoals de mijne zo hard nodig: wij doen al het werk en checken of het zeker eerlijk is. Zo houden we de drempel laag voor consumenten. Niemand zal ooit zeggen, ‘ik wil niet fair of eco kopen.’ Ik merk dat veel mensen erg begaan zijn met het sweatshopverhaal, maar op vlak van grondstoffen is er veel minder kennis. Dan kopen ze een T-shirt in katoen en denken ze dat dat oké is, want het is geen synthetische stof. Terwijl je bijna niet slechter kan doen dan katoen: daar is zoveel water voor nodig, en worden zoveel pesticiden voor gebruikt, dat je 30

roofbouw op het land van de boeren pleegt. Fairtrade is pas echt oké als het ook ecologisch is, want alle aspecten zijn van belang.

Daarom is het zo goed dat het Fair Fashion Fest dit jaar grondstoffen als thema heeft.”

Hoe raakte je betrokken als vrijwilliger bij het Fair Fashion Fest en welke herinneringen blijven je het meest bij?

Olga: “Ik ben naar de eerste editie geweest en was zo onder de indruk, dat ik zelf mee aan die kar wou trekken. Ik gaf me op als vrijwilliger – niet enkel bij het festival, maar ook als ranker bij RankABrand.nl, naar aanleiding van een lezing op het Fest.

Het leukste aan vrijwilliger zijn bij Fair Fashion Fest, is kennis maken met veel mensen die op dezelfde golflengte zitten, maar daarom niet per se een achtergrond in mode hebben. Eén van mijn fijnste herinneringen aan het afgelopen jaar was de audities voor de modeshow.

Alle modellen waren zeer enthousiast, maar niet alleen omdat ze graag op een catwalk wilden lopen: ze kwamen echt af op de inhoud. Hieraan merk je dat er echt iets borrelt in Gent. In vergelijking met Nederland en Duitsland hebben we nog een lange weg te gaan op vlak van fair fashion, maar we zijn op de goede weg.

Het zal niet altijd even makkelijk zijn: dat Today Is A Good Day, O’Zon en GOEDvandoen moesten sluiten, deed me natuurlijk even slikken. Maar Gent is goed bezig. Op de vorige editie van het Fair Fashion Fest werden 300 mensen verwacht, en er kwamen 3.000 bezoekers op af. Dat wil wat zeggen.�

T-SHIRTS

ORNAMENT Ornament, Engels voor sierstuk, is voor oprichter Emilio de perfecte omschrijving voor zijn streetwear. “Ik zie mijn ontwerpen niet als kleding, maar als sierstukken. Voor mij is dit echt slow fashion: je koopt iets niet enkel omdat je het tof vindt, maar omdat de boodschap en de stijl je volledig aanspreekt.”

Die stijl, eenvoudige bedrukte T-shirts in gebroken wit, hangt volledig samen met de stof waarvan ze gemaakt zijn: hennep.

“Kleurstoffen moet ik niet gebruiken, de stoffen hebben de natuurlijk kleur van de vezels”, aldus Emilio. Voor hem is hennep de stof van de toekomst. Al is kledij van 100 procent hennep nogal stug, daarom zijn zijn T-shirts 55 % hennep en 45 % biokatoen, gecertificeerd door GOTS. “Maar hennep is veel beter voor het milieu dan katoen: er is minder water nodig voor de productie en ook pesticiden moeten niet gebruikt worden, omdat de plant eigenlijk onkruid is.” Dat is de boodschap die hij door middel van zijn merk verkondigt. “En eigenlijk haal ik meer genot uit het uitdragen van de boodschap dan uit de verkoop zelf. Als ik op een markt sta en mensen dragen mijn verhaal mee na een bezoekje aan mijn stand, is de ‘verkoop’ wat mij betreft dus al geslaagd.

Maar als ze een T-shirt op de koop toe willen kopen, des te beter natuurlijk!” De T-shirts zijn eerlijk geproduceerd, want Emilio naait en bedrukt ze zelf in zijn atelier in Gent. De stoffen zelf komen uit China, maar hij werkt samen met een fabriek die zich richt op biologische stoffen en een certificaat heeft van de Chinese overheid met betrekking tot arbeidsrecht. “Dat laatste neem ik wel met een korrel zout natuurlijk, maar ik heb foto’s gezien van het bedrijf en heb er wel vertrouwen in.” Hier begeeft hij zich op glad ijs. Maar hij blijft achter zijn keuze staan: “Voor veel mensen staat China gelijk aan kinderarbeid. Ik ben het daar niet mee eens: China is mee met zijn tijd. Mocht ik op grote schaal willen produceren, zou ik het dus ook daar doen, dan zou ik regelmatig naar de fabrieken reizen om te zien hoe het draait. Produceren in Europa, daar ben ik geen voorstander van: beter daar positieve verandering teweegbrengen, denk ik dan.” Als je je kan vinden in deze filosofie,

33

dan is Ornament wellicht iets voor jou. De originele T-shirts zijn verkrijgbaar in de webshop, www.ornamentfinegarment.com en op de (internationale) markten waar Emilio aan deelneemt, die je terugvindt op zijn facebookpagina.

LABELS: GOTS

IS DIT FAIR TRADE? Emilio maakt zijn T-shirts zelf. Zijn stoffen komen uit China en worden gecertificeerd door de Global Organic Textile Standard, dat onder andere controleert op leefbare lonen, kinderarbeid en gedwongen arbeid.

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door de Global Organic Textile Standard. Bovendien zijn ze deels hennep, een vezel waarbij minder pesticiden gebruikt wordt dan bij katoen.

De oplage is beperkt, waardoor er geen overstock is.

34

YAK & YETI EN ETHNIQUE Voor ethnic urban casual kledij moet je bij het merk Yak & Yeti zijn, in de gelijknamige winkel in de Mageleinstraat. Je vindt er niet alleen jurkjes, jassen en broeken voor mannen en vrouwen, maar ook een stevige collectie T-shirts. Voor iets meer gekleed is Ethnique de juiste keuze, niet enkel te vinden in datzelfde filiaal, maar ook in een aparte winkel in de Donkersteeg.

Achter deze Gentse vaste waarden staat Bharat Shrestha, van oorsprong en van stijl nog steeds in hart en nieren Nepalees.

Alles wat je in de winkel ziet hangen, werd ontworpen door Bharat zelf, tot de tassen aan toe. Dat design wordt op zijn beurt met ecologische materialen (veelal katoen) geproduceerd in een fair trade atelier in de streek rond Sankhu, zijn geboortedorp vlak bij de Nepalese hoofdstad Kathmandu.

Bharat kiest voor een geïntegreerde aanpak: “Al onze kledij wordt gemaakt in ons eigen atelier, waardoor wij rechtstreeks bijdragen aan betere levensomstandigheden van onze werknemers en hun gezinnen. Hierbij genieten ook de dorpelingen en hun omgeving van voordelen qua werkgelegenheid en onze ecologische manier van werken. Bovendien ontvangen onze werknemers daadwerkelijk een eerlijk loon.” Bharat gaat regelmatig zelf naar Nepal en houdt zo de vinger aan de pols. Een bezoekje aan zijn winkel is altijd een beetje reizen.

Gentse adressen: Yak&Yeti, Mageleinstraat 13 / Ethnique, Donkersteeg 18a

IS DIT FAIR TRADE? Via Yak & Yeti en Ethnique ondersteunt Bharat zijn gemeenschap en betaalt hij hen een eerlijke prijs. Daarnaast wil hij de gezinnen van werknemers ondersteunen en ervoor zorgen dat hun kinderen naar school kunnen. Ook laaggeschoolden en mensen met een beperking kunnen terecht in het atelier voor ondersteuning, training, werk en zelfs onderdak.

IS DIT ECOLOGISCH? Bharat laat zelf zijn ecologische stoffen maken.

35

JASSEN

STAN & LOESJE De ondernemende Loesje uit Gentbrugge begon haar modecarrière in 2012 bij upcycling label My Daily Wood en kent sindsdien als geen ander het belang van duurzaamheid voor de textielketen.

Toen zij op reis met manlief Stan verliefd werden op Thailand, wilde het koppel graag samen iets creëren om te produceren in Thaise fabrieken - het perfecte excuus om er nog vaak terug te keren. Al snel merkten Stan & Loesje dat de naaiateliers ginds niet even toegankelijk zijn voor beginnende ondernemers en dat Azië vooral staat voor massaproductie. “Terwijl wij liever mooi en tijdloos willen produceren, dan een heel gamma aanbieden. Tijdloos betekent immers duurzaam, want je zal het minder snel weggooien.” Met een beperkte stock besloot het koppel dichter bij huis te zoeken: de eerste samples werden in België vervaardigd, de productie zelf werd eerst in Nederland, nadien in Bulgarije gedaan.

“Dat vertrouwen we meer dan de Thaise naaiateliers, want het is binnen de Europese regelgeving. Wij willen goede werkomstandigheden voor de mensen die onze kleding maken”, klinkt het.

Bovenal is hun concept ecologisch. Voor hun natuurlijke stoffen werken ze met het GOTS-label en voor hun regenjassen, die van synthetische stoffen gemaakt zijn, gebruiken ze einde reeksen uit België. “Een regenjas is typisch Belgisch, vandaar dat we daarvoor met Belgische stoffen willen werken”, lacht Loesje. www.stanloesje.be LABELS: GOTS

IS DIT FAIR TRADE? Stan en Loesje produceren in Bulgarije en vertrouwen op hun leverancier, Celesta, dat de werknemers daar een eerlijk loon krijgen. De Schone Klerencampagne waarschuwt echter dat in Oost-Europa de lonen evenmin gegarandeerd leefbaar zijn.

Wel worden de natuurlijke stoffen gecertificeerd door de Global Organic Textile Standard, dat onder andere controleert op leefbare lonen, kinderarbeid en gedwongen arbeid.

37

IS DIT ECOLOGISCH? De natuurlijke stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global Organic Textile Standard. De oplage is beperkt, waardoor er geen overstock is. Een deel van de stoffen is einde reeks, waardoor er geen stof verloren gaat.

TE VINDEN IN… ELLE ET GAND Aan elegant ontwerp geen gebrek bij Elle et Gand, de boetiek van de al even Gentse Julie Huysman. Haar concept store vertrok 7 jaar geleden vanuit een voorliefde voor Belgische ontwerpers, maar die ontwerpers moesten wel aan de eisen van Julie voldoen. Dat betekent: gemaakt onder eerlijke omstandigheden en zonder enige schadelijke kleurstoffen. “Ik lijd zelf aan allergieën.

Als een kledingstuk schadelijke kleurstoffen bevat, zal ik daar het levende bewijs van zijn. Al mogen overheden daar ook beter over informeren, zodat wij, handelaars, met een gerust geweten kunnen verkopen”, aldus de goedlachse Julie. De meeste merken en ontwerpers die zij in huis heeft, maken hun kleding in België of Europa. “Bepaalde merken hebben een deel van hun productie 38

in China. Ik vraag de merken altijd of het dan wel eerlijk gemaakt is. Als ik het niet vertrouw, komt het merk er bij mij niet meer in”, zegt Julie. “Voor mij zou het makkelijk zijn om goedkope merken, die er goed uitzien, maar daarom niet in goede omstandigheden gemaakt werden, in de winkel te hangen.” Als kleine ondernemer zou dat haar veel meer cashflow opleveren, maar ze kiest er bewust voor dat niet te doen. “Sommige klanten zeggen dat mijn winkel duur is en dan ben ik ontgoocheld. Anderen komen de weg vragen naar de Primark. Aan massaconsumptie doen we hier niet mee. Liever twee stuks van topkwaliteit dan acht zakken vol.”

Gents adres: Jan Palfijnstraat 36 Gent www.elleetgand.be

LANGERCHEN De stijlvolle en comfortabele jassen van LangerChen zijn van Duits-Chinese oorsprong, en volledig GOTS-gecertificeerd. Dit merk heeft een eigen fair trade atelier vlak bij Shanghai. Polyester winterjassen zal je bij hen niet vinden: LangerChen gebruikt enkel 100 procent biologische stoffen. Zo worden jassen gemaakt van biokatoen en ecologische wol, die tegen weer en wind kunnen en toch vederlicht aanvoelen. Het Amsterdamse Studio Jux (zie pagina X) is alvast fan: mede-eigenaar Jitske bezocht hun fabriek en zag dat het goed was. Elke jas heeft een ‘green card’, een soort paspoort, waarin onder meer beschreven staat hoe het kledingstuk van China naar de winkelrekken geraakt is. Tipje van de sluier: zo ecologisch mogelijk.

LABELS: o.m. GOTS

IS DIT FAIR TRADE? LangerChen produceert in hun eigen fabriek, JIECCO genaamd, waar ze werkgelegenheid creëren nabij Shanghai en heel nauw samenwerken met de arbeiders. De kleding is GOTSgecertificeerd, wat onder meer betekent dat de arbeidsomstandigheden in de productieketen werden gecontroleerd.

IS DIT ECOLOGISCH?

De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door GOTS.

39

TE VINDEN IN… PUR SENS Pur Sens, dat is pur sang kleding en accessoires snuisteren op het gevoel. En dat gevoel, dat zit bij eigenares Lucca in haar zin voor rechtvaardigheid. “Het plaatje moet kloppen”, is haar motto.

“Ik ga in mijn winkel niets verkopen waar ik zelf niet achter sta.

We moeten bewuster zijn van wat we doen. Zelf heb ik drie fantastische kinderen, ik zou ze graag nog iets mooi achterlaten.”

Lucca heeft mode gestudeerd en lang gewerkt in de productie.

“Eigenlijk wou ik nooit toegeven aan de regeltjes van anderen.

Ik ben een beetje een rebel”, zegt ze. Toen ze zwanger was van haar jongste dochter, is ze met haar eigen productie begonnen.

“Een zittend gat heb ik niet, dus ging ik naar Thailand en liet ik er in kleine oplages produceren. Niet in fabrieken dus, maar door stiksters in kleine ateliers. Vaak moest ik dagenlang zoeken naar de juiste stoffen en ateliers. Dan ging ik als een emotioneel wrak naar huis, maar eens ik thuis was, draaide ik die knop om en herinnerde ik er mezelf aan dat we weer iets positiefs verwezenlijkt hadden. Dat heeft mij sterk gemaakt.”

Qua Thaise producten hangen momenteel enkel de zilveren 40

juweeltjes van Myoki nog in de winkel. Lucca heeft wel nog topjes en zomerjurkjes uit Thailand op stock, maar die verkoopt ze in de zomer, tijdens de Gentse Feesten. “Fair trade wintercollecties maken in Thailand is moeilijk met Thaise lichte stoffen natuurlijk.”

Wél in de wintercollectie zitten de luxueuze jassen van onder meer LangerChen. “De stof is voor mij heel belangrijk, die moet van topkwaliteit zijn. Mijn klanten betalen iets meer, maar als de gekochte kledij niet aan die kwaliteit voldoet, mogen ze mij dat ook laten weten. Ik heb dat zelfs graag! Want ik werk met producenten die nog de perfectie in zich hebben, die het echt goed willen doen. Dus als er fouten insluipen, kan daar de volgende keer op gelet worden.” Die perfectionistische producenten komen veelal uit Europa, vaak uit Scandinavië, en de productie is vaak in Spanje, Portugal en Italië. “In mijn zoektocht naar merken geef ik vaak kansen aan jonge talenten en kies ik voor de toffe verhalen.

Rijk wil ik niet worden met mijn winkel, enkel gelukkig. En dat geluk vind ik in rechtvaardige producten.”

Gents adres: Meersenierstraat 3

BRAINTREE Braintree is geen kledij om je hoofd over te breken of het al dan niet fair is, maar slimme mode, zowel op ecologisch als op ethisch vlak. ‘Thoughtful’, zeggen de Britten zelf: bedachtzaam.

Aan zo’n bedachtzame jurkjes, rokken of bloesjes geen gebrek bij Braintree, maar het merk heeft ook een fijne collectie sokken en ondergoed, waar An en Kevin van Fair Eco Fashion helemaal wild van zijn. Braintree gebruikt innovatieve stoffen zoals hennep, bamboe en Tencel®, die minder water nodig hebben dan katoen voor de productie. Bovendien is het hun doel de energie en het water dat nodig is voor de productie, te hergebruiken in de keten.

Labels: GOTS, Oeko-Tex

IS DIT FAIR TRADE? Braintree haalt zijn stoffen uit China. In zijn gedragscode garandeert Braintree onder meer dat de werknemers er een leefbaar 42

loon uitbetaald worden en dat er geen sprake is van kinderarbeid.

De stoffen worden gecertificeerd door de Global Organic Textile Standard, dat onder andere controleert op leefbare lonen, kinderarbeid en gedwongen arbeid. Braintree is bovendien één van de stichtende leden van Ethical Fashion Forum, de ngo achter het ethisch textiel-aankoopplatform My Source.

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door GOTS. Braintree gebruikt innovatieve stoffen zoals hennep, bamboe en Tencel®.

De verf is niet schadelijk voor de consument, want Braintree gebruikt een Oeko-Tex label voor hun verven. Welke variant is evenwel niet duidelijk.

Fair Eco Fashion, Mageleinstraat 11, Gent (zie pagina 11)

QNOOP Gekke Nederlanders die knopen aan hun sokken naaien, zou je denken. Maar allemaal hebben we het wel eens voor: ĂŠĂŠn van je twee sokken raakt plots vermist in de was en je ziet jezelf genoodzaakt om steeds andere paren sokken in te slaan, in plaats van grondig te zoeken waar je oorspronkelijke sok heen kan zijn.

Niet meteen duurzaam, vond het Amsterdamse merk Qnoop.

Maar omdat ook zij niet graag naar sokken lopen te zoeken, hebben ze net daar iets op gevonden. Aan hun ene sok hangt een knoop, aan de andere een lusje en zo kunnen de twee makkelijk samen de wastrommel in. Al vallen de kleurrijke Qnoop-sokken in principe sowieso op, dat hebben ze toch maar mooi gevonden.

IS DIT FAIR TRADE? De productie gebeurt in Portugal, maar de reden hiervoor is vooral de kwaliteit en de ambacht, niet de lonen.

IS DIT ECOLOGISCH? Het katoen is biologisch, de knopen zijn biologisch afbreekbaar en zowel de labels als de verpakking zijn gerecycleerd. Het concept gaat tegen de wegwerpmaatschappij in.

ONDER MEER TE VINDEN Supergoods, Brabantdam 56b, Gent (zie pagina 28)

43

WORON Deense zusjes Anya en Arina Woron vonden beha’s maar niks, tot ze hun eigen comfortabele lingerie produceerden. Het ontwerp is simpel, de kleuren (zwart en wit) zijn dat ook, wat het product tijdloos en dus erg duurzaam maakt. Nog duurzamer zijn de stof, de productie en het transport. Woron wordt gemaakt met Lenzing Modal®, een stof afgeleid van beukenhout die erg zacht is, minder water nodig heeft om te produceren dan katoen en bovendien minder krimpt. Het merk ziet erop toe dat het hout afkomstig is van duurzaam beheerde beukenbossen.

IS DIT FAIR TRADE? De productie gebeurt in een klein familiebedrijf in Europa. In welk land wordt niet gespecifieerd.

IS DIT ECOLOGISCH? Woron gebruikt een innovatieve stof, Lenzing Modal®. De stof 44

wordt geproduceerd in Europa, waar ook de confectie plaatsvindt, waardoor de keten kort blijft. Het product krimpt minder snel, waardoor het langer meegaat.

ONDER MEER TE VINDEN Supergoods, Brabantdam 56b, Gent (zie pagina 28)

LA FILLE D’O Op en top Gents lingeriemerk La Fille d’O streeft naar een (eco)logische productie en is fair binnen de eigen onderneming.

“Geen enkel merk werkt zoals ons”, zegt oprichtster Murielle Scherre.

45

“Textiel is een duistere keten.” Gents onderneemster en lingeriepionier Murielle Scherre – zelf meestal ook in zwart gehuld maar wanneer wij haar ontmoeten voor de gelegenheid (en voor de stralende zon) toch gedeeltelijk in het wit – weet dat de kledingketen helemaal geen zwart-wit verhaal is, maar een complexe keten, zonder échte garanties.

“De katoenblends die ik gebruik in mijn lingerie, koop ik in een Oostenrijks familiebedrijf met propere werkomstandigheden.

Maar ook van die leverancier krijg ik geen 100 procent garantie over hoe ecologisch of sociaal toeleveranciers met hun waren omgaan. Iedereen heeft moeite om het hele proces van plant tot weefsel bij te houden. Daarom werk ik voor de stoffen en de confectie met lokale bedrijven, om zo goed mogelijk het overzicht te houden.”

De onderneemster zoekt het niet ver. “Alle stof wordt in België onder handen genomen. Voor de productie werk ik voornamelijk samen met Liebaert in Deinze en ik hecht veel belang aan transparantie.”

“Veel Belgische lingeriemerken delokaliseren”, hekelt Murielle.

De onderneemster wil daarentegen net in ons land blijven.

“Anders zou het métier verloren gaan. Ik heb vijf mensen full time in dienst om dat niet te laten gebeuren – dankzij de keuzes die ik maak. Ik ben fair, binnen mijn eigen onderneming.”

De stoffen die Murielle gebruikt, beperken zich absoluut niet tot katoenblends. Lingerie wordt veelal gemaakt van high tech stoffen, zoals polyesters met elastaan of kwetsbaar lycra dat tegen zweet, zon, chloor en zonnecrème kan. Die komen uit België. “Omwille van de hoge kwaliteit. Dat métier zit hier, niet in het zuiden.

Waarom zou ik fair trade op locatie doen als het hier ook kan?

Kleding transporteren vanuit het zuiden, is op zich ook vervuilend.

46

Ik heb de luxe dat het hier kan. Dat is ecologisch, maar toch vooral logisch: het woord ‘eco’ komt daar bij.” Eén van de stoffen die volledig binnen die filosofie past, is Tencel®. “Tencel® is eigenlijk slimmer dan katoen. Het vervuilt veel minder, terwijl de vezels niet te onderscheiden zijn van katoen.”

IS DIT FAIR TRADE? La Fille d’O legt zich toe op transparantie, korte keten en het produceren in landen met lage risico’s op slechte arbeidsomstandigheden.

IS DIT ECOLOGISCH? La Fille d’O wil meer gaan werken met ecologische stoffen, zoals Tencel®, en werkt lokaal, in België en Europa, wat de keten kort houdt en minder vervuilend is op vlak van transport.

SWEDISH STOCKINGS Kies schoonheid bewust, klinkt de leuze van Swedish Stockings.

Ook in het kiezen van nylonkousen kunnen we ons steentje bijdragen. Swedish Stockings maakt zijn kousen van gerecycleerd garen en belooft de consument duurzame kousen, geen panty’s die vanaf het eerste feestje vol gaten zitten. Jaarlijks worden er in totaal zo’n twee miljard nylonkousen geproduceerd, die van zodra er dat eerste gaatje in komt, weggegooid worden. Zweedse ontwerpsters Nadja en Linn zagen hier dan ook het perfecte product in om te verduurzamen en zo de vuilnisbelt te ontlasten.

Ze zijn gemaakt zonder petroleum en volgens Gentse verkooppunt Les Filles et les Chiens zijn ze daardoor net veel sterker.

LABELS: Scientific Certification Systems, Oeko-Tex 100

IS DIT FAIR TRADE? Swedish Stockings worden ontworpen in Zweden en geprodu48

ceerd in Italië. De Schone Klerencampagne waarschuwt echter dat sommige fabrieken in Italië evenmin leefbare lonen uitbetalen.

Niet gegarandeerd fairtrade dus, maar wel de betere optie als je stockings zoekt.

IS DIT ECOLOGISCH? Swedish Stockings heeft een eigen ‘recycling club’, waarmee het komaf wil maken met gescheurde nylonkousen. Wie deel wil uitmaken van die ‘club’ en 50 procent korting wil op zijn volgende aankoop, kan zijn kapotte kousen (telkens minstens drie paar) opsturen naar Zweden. De gerecycleerde garen waarvan ‘nieuwe’ nylons worden gemaakt, worden geproduceerd door NILIT Ecocare, dat een “zero waste”-beleid heeft, en gecertificeerd door Scientific Certification Systems (SCS). De gerecycleerde stoffen zijn niet giftig, want NILIT Ecocare gerecycleerde garens voldoen aan de eisen van de standaard Oeko-Tex 100, dat toeziet dat textiel geen schadelijke chemicaliën bevat. De fabrieken in Italië werken op zonne-energie. De kleurstoffen zijn milieuvriendelijk.

TE VINDEN IN… LES FILLES ET LES CHIENS Vlak bij Gent Zuid, in de Zuidstationstraat, kunnen modebewuste Gentenaars terecht voor ‘slow shopping’ bij Les Filles et les Chiens. “Slow shopping betekent dat er een leuke sfeer is, geen warenhuisgevoel. Wij zitten net buiten de shoppingszone.

Klanten die tot hier komen, weten vaak zelf wat ze zoeken en weten dat ze dat hier kunnen vinden”, klinkt het. De winkel is niet fair trade, maar wil vooral originele kleren aanbieden die toch nog betaalbaar zijn. “En de allerslechtste producten komen hier zeker niet binnen. Bij ons enkel kleine merken die een broertje dood hebben aan massaproductie.”

Gents adres: Zuidstationstraat 9/2 9000 Gent Ook te vinden bij: Supergoods, Brabantdam 56b, Gent (zie pagina 28)

WERK- EN PROMOKLEDIJ

Ook op het werk is het belangrijk om aandacht te besteden aan eerlijke alternatieven. Zo is het de ambitie van Stad Gent om zo veel mogelijk uniformen ‘eerlijk’ in te kopen. De stad wil hiervoor de leveranciers warm maken om hun aanbod eerlijker te maken, en legt zich dus niet zomaar neer bij de moeilijkheden die hier rond vandaag nog bestaan. Steeds meer bedrijven voelen zich zo gestimuleerd om werk te maken van een duurzamer en eerlijker aanbod aan werkkledij.

ONDER MEER TE VINDEN IN… ACP Het atelier van Duurzame Promo- en Werkkledij ACP mag dan in het Antwerpse Bornem gelegen zijn, aan Gentse klanten heeft het geen gebrek: onder meer het Geuzenhuis en BioPlanet zijn trouwe klanten. Voor hen levert en bedrukt ACP textiel op een ‘schone’ manier. “Wat ‘schoon’ exact wil zeggen, lokt nogal wat discussie uit”, vertelt medewerkster Anne Verbruggen. “Wat dekt de lading, wat niet? Er is een enorme grijze zone. Daarom gaan wij af op labels, zoals Fairtrade International.” Zelf is het bedrijf lid van de Fair Wear Foundation en steunt het actief de Schone Klerencampagne. Bovendien is de inkt die het gebruikt om de promokledij te bedrukken op basis van water. “Dat is de meest milieuvriendelijke manier”, aldus Anne. “Duurzaamheid zit echt in ons DNA. In de loop van de jaren is dat nog gegroeid. In het begin was het echt een zoektocht, maar nu lukt het steeds beter om merken te vinden die aan onze eisen voldoen.”

Zoals Stanley & Stella, bijvoorbeeld.

Adres: Richard Caluwaertsstraat 11, 2880 Bornem www.fairtradewerkkledij.be

51

STANLEY & STELLA Het Belgische Stanley & Stella levert duurzame en kwaliteitsvolle T-shirts, polo’s en hemdjes aan professionele spelers op de markt, zoals ACP. Hun netwerk strekt zich uit over heel Europa. “Stuk voor stuk hebben onze partners respect voor de werkomstandigheden waarin textielarbeiders hun kledij produceren”, weet manager Jean Chabert. De collectie van Stanley & Stella vind je ook terug op het web. In de toekomst is het merk zelfs van zin een winkel te openen in Antwerpen. Hopelijk is Gent nadien aan de beurt, want in hun boodschap zit passie, net zoals in de personages uit ‘A Streetcar Named Desire’ waar hun naam vandaan komt. Jean vond dat de textielmarkt iets miste: een hart. “Onze bedoeling is altijd geweest nauw samen te werken met de lokale bevolking in de landen waar wij onze kledij produceren”, zegt hij. “Zonder begrip te hebben voor elkaars tradities, geraak je er niet. Daarom leggen wij hen uit hoe de markt ineen zit. Zelf leven wij ons in in hoe het productieproces verloopt en waar het schoentje knelt.”

52

Stanley & Stella is zowel op sociaal als op ecologisch vlak betrokken bij dat proces. “Het is net ons doel om vérder te gaan in het verhaal van eerlijk textiel”, legt Jean uit. “We willen de impact op de samenleving begrijpen en zo op een positieve manier verandering teweegbrengen. Ook kijken we naar de gevolgen voor de natuur. De minst slechte oplossing, daar gaan we voor.”

Dat is volgens hem niet enkel de verantwoordelijkheid van de merken.

“Consumenten hebben er alle belang bij om voor duurzaamheid te gaan. Het is ook aan hen om zich de vraag stellen wie een kledingstuk gemaakt heeft en wat de impact daarvan was. In onze toekomstige winkel in Antwerpen willen we daar ook de nadruk op leggen, want de band tussen consument en producent is eigenlijk iets heel persoonlijks. Respect tonen voor de ander én voor de natuur zou dan ook vanzelfsprekend moeten worden.”

LABELS: GOTS, OCS Blended, OCS 100, Oeko-Tex 100

IS DIT FAIR TRADE? Stanley & Stella produceert in Portugal, RoemeniĂŤ, Turkije, Pakistan en Bangladesh. Ze zijn lid van Fair Wear Foundation sinds 2011. Tijdens hun laatste check-up kregen zij een score van 85 procent. Fair Wear Foundation benadrukt dat het merk al zijn naaiateliers monitort, maar zegt dat het nog meer kan doen op vlak van lonen en overuren. Het Global Organic Textile Standard label geeft aan dat de arbeidsomstandigheden in de productieketen (naaiateliers, maar ook in de spinnerijen en weverijen) gecontroleerd zijn.

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global Organic Textile Standard, OCS Blended, OCS 100 en Oeko-Tex 100.

Stanley & Stella steunt bovendien actief Canopystyle en toont daarmee zijn engagement om bedreigde bossen te beschermen. www.stanleystella.com 53

OP EN TOP GENTS

NEGENDUUST Maar liefst tien jaar geleden kwam Thomas Beyls, in Gent beter bekend als dj Latomski maar in het echte leven leerkracht zedenleer, met een geniaal marketingidee op de proppen. Twee T-shirts met de postcode van Gent. Daar wilde hij mee verder. Thomas ontwerpt sinds 2014 T-shirts, hoodies, petten en accessoires voor echte Gent-lovers. Dat doet hij liefst op een eerlijke manier. “Ik heb zelf niet veel zin om mijn handen vuil te maken aan kinderarbeid, zo ben ik niet”, licht Thomas toe. “Ik heb de mogelijkheid om T-shirts op een eerlijke manier maken. Liever zo, dan hoef ik mij nergens schuldig om te voelen. Iedereen is content en het is nog kwalitatief ook.” Negenduust koopt T-shirts aan bij Stanley & Stella en laat die drukken met ecologische inkt. “Voor een peulenschil meer kan je ecologisch werken. Waarom niet, dan?”

LABELS: GOTS, OCS Blended, OCS 100, Oeko-Tex 100

IS DIT FAIR TRADE? Negenduust wil geen kinderarbeid en vertrouwt daarom op onder meer Stanley & Stella, dat lid is van Fair Wear Foundation (zie hierboven).

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen van Stanley & Stella zijn biologisch en gecertificeerd door GOTS, OCS Blended, OCS 100 en Oeko-Tex 100. Negenduust bedrukt deze met ecologische inkt. De oplage is beperkt, waardoor er geen overstock is.

In de webshop, www.negenduustclothing.be is de volledige collectie te vinden.

Gents adres: Brooklyn, Veldstraat 40

55

BABY- EN KINDER KLEDIJ

BABYLONIA Wie textiel voor kinderen en baby’s zegt, moet niet enkel kledij voor ogen houden. Pionier Babylonia zet draagdoeken in de kijker. Per toeval stootte Ingrid Guikers op het gemak én het nut van een draagdoek bij de geboorte van haar tweede zoon, Seppe, die intussen bijna 20 is. “Het prille begin was echt hobbyistisch”, lacht Ingrid. “Voor de grap praten mijn personeelsleden en ik nog steeds over een net-echte firma!”

Dat Babylonia echt (succesvol) is, daar bestaat geen twijfel over: het merk creëerde eigenhandig een markt voor draagdoeken en heeft anno 2015 distributeurs over de hele wereld. Toch wil Ingrid zich blijven onderscheiden van haar concurrenten, en dat doet ze door in te zetten op natuurlijke producten. “Baby’s worden vaak als stoorzender ervaren, terwijl draagdoeken net het hechtingsproces bevorderen. Het merk vertrekt dus vanuit een nieuwe kijk op opvoeding. Om die boodschap kracht bij te zetten, moeten de productie en het materiaal ook natuurlijk zijn. Momenteel werken wij uitsluitend met biokatoen en onze draagdoeken worden vervaardigd in fair trade ateliers.”

Om de keten zo kort mogelijk te houden, vestigde Babylonia zijn eerste atelier in Nederland. Wanneer het zijn productie wilde uitbreiden naar (erg arbeidsintensieve) lappenpopjes, onder de merknaam Peppa, zocht Ingrid naar partners in India. Na een lange zoektocht kwam ze terecht in de provincie Tamil Nadu, in het zuiden, waar de popjes ambachtelijk gemaakt worden.

“Fair trade draait niet enkel om eerlijk loon, maar ook om de mogelijkheid om een opleiding te volgen. Intussen zijn er in het atelier zo’n honderd mensen in dienst. De verantwoordelijke leefde vroeger op straat, tot hij bij ons terechtkwam en geschoold werd tot klerenmaker. Intussen runt hij het volledige atelier! De impact die je op een gemeenschap kan hebben door vast te houden aan fair trade, is dus immens.”

LABELS: WFTO, GOTS, GRS, Oeko-Tex 100

57

IS DIT FAIR TRADE? Babylonia produceert in Nederland en India. In India werkt het samen met organisaties die lid zijn van de World Fair Trade Organization.

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global Organic Textile Standard. Alle draagdoeken zijn van biokatoen, behalve eentje: die werd gemaakt van gerecycleerde PET-flessen, gecertificeerd voor de volle 100% door Global Recycle Standard en niet schadelijk bevonden door de Oeko-Tex 100.

TE VINDEN BIJ‌ KIDDYBIPS Ria Vanhee is zaakvoerster bij Kiddybips, maar bovenal mama.

Haar winkel in de Dampoortstraat is er bijna vier jaar, voordien was Kiddybips te vinden in Brugge. Het concept van de winkel bestaat namelijk al sinds de geboorte van haar vierde kind, ondertussen meer dan 20 jaar geleden. Als moeder miste Ria de gepaste begeleiding. Op reis naar Zimbabwe merkte ze hoe hard 58

vrouwen elkaar ondersteunden, iets wat ze in BelgiĂŤ nog niet ervaren had. Het accent dat haar winkel wil leggen, ligt daarom op die begeleiding: dragen en opvoeden. Ria volgde een opleiding als draagconsulente en de fair trade draagdoeken van het merk Babylonia zijn haar best verkopende product. Daarnaast kan je bij Kiddybips ook fairtrade- en eco babykledij, speelgoed (waaronder lappenpopjes), schoenen en katoenen luiers kopen, en vind je er ook natuurlijke verzorgingsproducten terug. Inclusief advies op maat, dat spreekt voor zich.

Gents adres: Dampoortstraat 23 www.kiddybips.be

THE FABLEISTS Het Britse The Fableists heeft een broertje dood aan fast fashion.

Geen fabeltje, want dat bewijst het merk door slechts één collectie per jaar uit te brengen – een zeldzaamheid in de steeds sneller producerende modewereld. Daarom zet het in op laagjes, zodat de kledij niet enkel in de winter of zomer kan gedragen worden.

Daarnaast is het merk voornamelijk unisex. Dat wil niet alleen zeggen dat de ontwerpen erg stoer zijn, maar ook de levensduur van het stuk de hoogte in gaat. Kledij kan op die manier namelijk makkelijk doorgegeven worden. Ecologisch ten top dus.

De kledingstukken van The Fableists zijn dan ook gekeurd door GOTS en zijn bovendien CO2-neutraal. Tot slot kijkt Fairtrade International hun fabrieken in India na, zodat het ook nog eens eerlijk is. “Play hard, live forever!”, klinkt hun boodschap, voor hun klanten én de textielarbeiders.

LABELS: Fairtrade International, GOTS

IS DIT FAIR TRADE? The Fableists produceert in India en is gecertificeerd door Fairtrade International en GOTS.

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global Organic Textile Standard. The Fableists brengen maar één collectie uit, voor ieder seizoen, voor beide geslachten.

59

TE VINDEN IN… STORMUS Na het zien van de Nederlandse documentaire ‘De Slag om de Klerenwereld’ kon Gentse mama van vier Julie Beeckman haar interesse voor de mode-industrie en verontwaardiging voor de wantoestanden in de textielketen niet meer temperen.

“De fashion revolution geeft de sector een positieve dynamiek, we kunnen dus echt iets veranderen”, wist zij.

Nu of nooit dus, dacht ze, toen ze in februari 2016 begon met Stormus, een webshop voor kinderkleding. Deze staat volledig in het teken van unisex, zoals de kleren van The Fableists. “Geen roze rokjes”, lacht Julie. “Ik heb zelf twee jongens en twee meisjes.

Dan is het duurzamer dat kleren van broer op zus kunnen doorgegeven worden.” Haar voorliefde voor duurzaamheid bevestigt ze met haar zoektocht naar de juiste labels. De meeste kledij is gemaakt van biokatoen, gecertificeerd door ecokeurmerk GOTS. Ook op sociale labels, zoals Fairtrade International, probeert ze te letten. “Maar voor mij is het vooral belangrijk dat de merkjes inspanningen leveren.”

60

Enkel webshop: www.stormus.be

STURE & LISA Sture & Lisa is Zweeds en speels. Hun kindercollectie wordt gemaakt in India aan de beste omstandigheden, dat garanderen ze met hun GOTS en Fairtrade labels. Het merk wil zijn textielarbeiders een eerlijke prijs betalen, “zodat zij uit de armoede kunnen ontsnappen en hun plaats in de maatschappij kunnen opeisen”, klinkt het. De rompertjes en andere kleertjes zijn bedrukt, met drukke repetitieve motieven van auto’s tot aapjes, maar de prints zijn op basis van water. Giftige chemicaliën zijn dus volledig uit den boze.

LABELS: Fairtrade International, GOTS

IS DIT FAIR TRADE? Sture & Lisa produceert in India en is gecertificeerd door Fairtrade International en GOTS.

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global Organic Textile Standard. De inkt voor de prints is op basis van water en niet giftig. www.stureolisa.se

TE VINDEN IN… SWEET P Sweet P. Peggy Vanuxem is helemaal gek op retro en ziet dat graag terugkomen in eenieders garderobe, hoe groot of klein haar klanten ook zijn. Haar winkel heeft naast kledij voor volwassenen, van pin-upjurkjes tot comfy jassen, ook een hele selectie kinderkledij. Vooral voor kinderen houdt ze enorm rekening met ecologische en eerlijke labels. Fair trade volwassenenkledij is moeilijker om te vinden: de helft van haar kledingrek wordt geproduceerd in Engeland en de VS, maar de andere helft is heel wat minder eerlijk. Voor kinderen is de collectie wél grotendeels fair, in felle kleuren en met fijne prints. “De kleren zijn geprint met niet-toxische inkt, wat heel belangrijk is voor kleine kinderen en eigenlijk niet zo veel duurder is”, vindt Peggy.

De merkjes die ze daarvoor zorgvuldig uitkiest, komen vooral uit Scandinavië. “Daar produceren ze in goede omstandigheden, gesteund door het land. Dat is de juiste weg naar fair trade: fabrieken die aan bepaalde voorwaarden moeten voldoen, waar de landen zelf achterstaan.” Maar ook het lokale merkje Lovely Mariquita, dat zwierige kleren maakt in sterke stoffen – geen biokatoen – die jaren meegaan en vooral voor communiefeesten erg in trek zijn, verkoopt Peggy als enige Gentse verdeler met passie.

61

Peggy’s bedoeling is dat op termijn heel haar winkel fair trade zou worden. “Steeds meer leveranciers gaan daarin mee, er beweegt dus wel degelijk wat. Niet al mijn klanten zijn er zo mee bezig, maar als ik hen er op wijs, merken ze het wel: alleen al aan de kwaliteit van de stof en de afwerking, weet je dat het onder goede omstandigheden gemaakt is.”

Gents adres: Vrijdagmarkt 11

YEZ Zeven jaar lang studeerde Sonja Van der Steene uit Oostakker mode in avondschool. In het begin maakte ze vooral kledij voor zichzelf, daarna ook voor haar kinderen, die intussen volwassen zijn. Kinderkleren bleef haar passie. “Het is ook veel leuker dan kledij voor volwassenen”, meent Sonja. Enkele jaren geleden richtte zij haar eigen merk én webshop op. Met de hulp van haar man Frederik Dutoit is Yez uitgegroeid tot een handgemaakt 62

en – inderdaad – zeer leuk alternatief. De unieke applicaties, die haar man print en met een perser op de kleren bevestigt, geeft hun aanbod een speelse touch. Hun zoon Nathan zorgt af en toe zelfs voor een ontwerp. Zo is Yez een hecht familieproject, dat eerlijkheid hoog in het vaandel draagt. Voor Sonja was het vooral belangrijk dat haar kledij niet eender waar geproduceerd wordt.

In het begin maakte ze alles zelf, al besteedt ze intussen de productie van leggings en T-shirts af en toe uit.

De stoffen zijn voor haar de grootste hinderpaal. “Het is moeilijk om duurzame materialen te vinden, zonder dat de prijs verdubbelt”, zegt ze. Sonja geeft zich echter niet snel gewonnen.

Ze heeft slechts één raad voor al wie dezelfde droom najaagt: “Durven proberen.”

Enkel webshop: www.yez4you.be LABELS: GOTS (gedeeltelijk), Oeko-Tex 100

IS DIT FAIR TRADE? Fairtrade stoffen zijn soms nog niet voldoende voorradig, aldus Sonja. Ze maakt de meeste ontwerpen zelf met de hand en verkiest niet uit te besteden aan India of Bangladesh, want daar wordt te veel misbruik gemaakt, vindt zij. Yez koopt bovendien slabbetjes en rompertjes aan bij Continental Clothing Co., die lid zijn van de Fair Wear Foundation.

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn gedeeltelijk biologisch. Een deel van de stoffen zijn gecertificeerd door Oeko-Tex 100. De applicaties worden gedrukt met milieuvriendelijke eco-solvent inkt. Yez verkoopt ook slabbetjes en rompertjes van Continental Clothing Co., die gecertificeerd zijn door GOTS.

63

HAPPY KIDDO De kinderkledij die onder meer Kiddybips, Stormus, Sweet P. en Yez aanbieden in Gent, kunnen dan wel mooi, fair en duurzaam zijn, maar soms zijn ze ook wel dat tikkeltje duurder. Jammer dan, dat kinderen zo snel hun eerlijke kleertjes ontgroeid zouden zijn.

Daar bedacht Gents onderneemster Sophie Devolder van Happy Kiddo iets op: zij ontwikkelde een abonnementsysteem waarbij ouders een bepaald aantal stuks kunnen huren, tot hun oogappels nood hebben aan een groter maatje. “We moeten afstappen van de idee dat we iets moeten bezitten”, is haar filosofie.

“Veel ouders krijgen vaak tweedehands kinderkledij van vrienden of familie”, zegt Sophie, die trotse mama is van Isa, en ook veel kledij toegestopt kreeg. “Dat is ook circulair, alleen vind ik dat je vaak merkt dat die kleertjes gedateerd zijn. Als je een broekpakje van de Zara of de H&M te veel wast, wordt dat een vod. Ik wou ook graag een paar echt mooie stuks in de kleerkast van Isa, die bovendien eerlijk zijn. Maar dan geef je algauw 60 à 70 euro 64

per maand uit aan kledij die Isa razendsnel ontgroeit.”

Vanuit dat praktisch probleem dacht Sophie verder. Met het Brusselse concept Tale Me (www.taleme.be) als inspiratie, zet ze haar schouders onder een abonnementsdienst waarbij ouders eerlijke kleren naar hartenlust kunnen inwisselen. “Het aanbod van eerlijke kledij voor kinderen is groter dan dat voor volwassenen, net omdat ouders het beste willen voor hun kroost.

Ik wil een platform brengen waarin ik de verhalen achter die eerlijke merkjes kan verwerken. Al moet ik goed kijken voor welke merken we uiteindelijk gaan, zodat klanten op mij kunnen vertrouwen dat het effectief eerlijk is. Honderd procent zeker zijn dat iets eerlijk is, is moeilijk, maar ik vind dat we merken moeten ondersteunen die echt het verschil proberen te maken.” www.happykiddo.be

Voor veel vrouwen zijn niet diamanten, maar een mooi paar schoenen a girl’s best friend. Erg duurzaam zijn tientallen exemplaren niet, maar wie toch nog plaats heeft in die schoenenkast, kan inspiratie opdoen bij twee eerlijke alternatieven.

Eén daarvan is vegan, de andere net niet – en daar hebben beide merken en de winkels die hen verkopen wel hun redenen voor.

BHAVA Een hechte vriendschap ligt aan de basis van het schoenenmerk Bhava: Francisca Pineda en Rushali Sanghani zijn hartsvriendinnen. Alleen woont de één in New York en de ander in Mumbai.

Die afstand overbruggen ze met een gedeelde passie voor schoenen. In hun ateliers, die naast een vestiging in Mumbai ook terug te vinden zijn in het Spaanse Alicante, worden de schoenen met de hand gemaakt. Daar kijkt Rushali op toe, terwijl Francisca zich op de ontwerpen stort. De combinatie werpt vruchten af: hun schoenen verslijten amper en zijn modieus op de koop toe.

Wat meer is: er wordt geen leer gebruikt in de productie van deze schoenen. In de plaats gebruiken ze mooie materialen zoals kurk, resthout en – dat leest u goed – gerecycleerde petflesdopjes.

IS DIT FAIR TRADE? Bhava produceert in fair trade ateliers in Spanje en India.

Francisca Pineda, die van oorsprong Puerto Ricaanse is, ondersteunt niet enkel Spaanse en Indische arbeidsters, maar ook een kunstschool en een opvangcentrum voor dieren in nood in Puerto Rico. Een deel van hun winst gaat namelijk naar die projecten.

IS DIT ECOLOGISCH? Bhava is vegan en gebruikt dus geen leer. Een deel van hun productie is gemaakt uit gerecycleerde petflesdopjes.

67

ONDER MEER TE VINDEN IN… CHEVALIERS DES PIEDS EN PAINTED PONY Als overtuigde vegetariër wil Nathalie Hendriks dat haar klanten volledig duurzaam rondlopen – met de nadruk op lopen.

De schoenen van Chevaliers des Pieds (voor vrouwen) en Painted Pony (mannen) bieden een ‘vegetarisch’ alternatief voor leer, zonder dierlijke materialen. “Al sinds mijn tienerjaren eet ik volledig vegetarisch, maar pas een zevental jaar geleden besefte ik dat ik niet erg consequent was, als ik maar bleef rondlopen in mijn mooie leren laarzen en schoenen. Het hele proces om van dierenhuiden schoenleer te maken is een extreem vervuilend, chemisch proces, waarbij leer op het einde van de rit niet eens biologisch afbreekbaar meer is.”

Nathalie merkte echter dat de markt heel beperkt was op vlak van duurzame schoenen. “Eventueel kon je nog wel ergens bomma-achtige schoenen vinden uit plastiek, maar trendy exemplaren waren hier niet te krijgen.” Dus nam ze het heft 68

in eigen handen.

Chevaliers des Pieds schenkt daarbij ook aandacht aan eerlijke werkomstandigheden. “Ik wou een leuk assortiment samenstellen waar ik niet geheimzinnig over moest doen. De merken die ik verkoop hebben een erg transparant productieproces.” En dat allemaal in een ecochique kleedje. “Misschien hebben we wel grootse idealen en willen we graag de wereld verbeteren, maar net zoals iedereen zien we er graag ook goed uit.”

Enkel webshops: www.chevaliersdespieds.be en www.paintedpony.be

VISITRICE Op 1 oktober 2016 opende in Gent VISITRICE, een sympathieke en originele vegan en fairtrade winkel, met hedendaagse kledij én schoenen. De merken die je er kan vinden zijn onder meer Beaumont Organic, Jan ’n June, Mayamiko, Bamboo Belgium en voor de schoenen Good guys don’t wear leather, Vegetarian Shoes en NAE vegan.

Gents adres: Kortrijksepoortstraat 7

DYSFUNCTIONAL Met eerlijke schoenen produceert het Portugese Dysfunctional absoluut een schoen met een functie én een duidelijke boodschap: aan oneerlijk design doen zij niet mee. In kleinschalige familieateliers produceren vader en zoon met hun natuurlijk gelooid leer een schoen die er goed uitziet, goed voelt en ethisch is. Zijn agent in België, die in Gent een winkel uitbaat, omschrijft de bedrijfsleider als “een eerlijke gast, die niet op geld belust is en die klanten behandelt alsof ze bij familie thuiskomen”.

IS DIT FAIR TRADE? Dysfunctional produceert handgemaakte schoenen in Portugal, in kleinschalige ateliers waarvan ze weten dat de omstandigheden en lonen goed zijn.

IS DIT ECOLOGISCH? Het leer is natuurlijk gelooid. www.dysfunctionalshoes.com

69

TE VINDEN IN… WALK THE LINE De Gentse agenten in België heten Freija en Kristof, ook wel het sympathieke koppel achter Walk the Line in de Vlaanderenstraat.

Zij komen zo goed overeen met Dysfunctional dat ze er hun eigen ontwerp bij hebben gemaakt. “Dysfunctional is het merk dat ons echt over de streep geholpen heeft om niet zomaar na te denken over een eigen winkel, maar het ook effectief te doen.” Die winkel staat volledig in het teken van Europese schoenen, die op een eerlijke manier hier in Zuid-Europa – Portugal, Italië en Spanje – vervaardigd zijn. “Fair trade betekent voor ons dat we niet altijd naar Afrika moeten gaan. Hier in Europa, in het zuiden van het continent, heerst immers ook de crisis.” Daarom gaat het koppel daar bestellen. “Maar nooit in grote hoeveelheden. Overstock is niet milieubewust. Merken die massaal in Azië produceren, appreciëren de waarde van grondstoffen niet meer.” De grondstof waar zij naar refereren, is evenwel leer. “We begrijpen het standpunt van veganisten,” zegt Freija De Baere, die zelf vegetariër geweest is en nog steeds weinig vlees consumeert, “maar de dieren waarvan onze merken leer looien worden geslacht voor de 70

voedselproductie, niet enkel om leer van te maken. Het gaat dus om een dier tot het uiterste gebruiken.” Freija en Kristof kiezen er bewust voor om enkel leer te gebruiken. “Synthetische stoffen hebben namelijk niet dezelfde kwaliteit als leer. Wij verkiezen dus om een duurzaam product aan te bieden.” Voor het koppel zou een schoen als een kunstwerk op een pedestal moeten gezet worden. “Elke schoen heeft zijn eigen identiteit. Wij zullen nooit iets bestellen zonder de achtergrond, het verhaal van die schoen te kennen.”

Gents adres: Vlaanderenstraat 90 www.walktheline.shoes

BEDDENGOED

BEDDENGOED

ECOSNOOZE Mieke Poppe en Jos Buysse van EcoSnooze hadden nog nooit een alpaca gezien voor ze volkomen verliefd werden op de wollige zoogdieren. “Elk jaar fietsen we naar Santiago De Compostella via een andere route. In de Charentestreek ontmoetten we een duo dat dekbedden maakt van hypoallergene alpacawol. Wij hadden net een landgoed gekocht van 12 hectare en vroegen ons af of we geen schapen gingen houden. Dat zijn dus alpaca’s geworden!”, aldus Mieke. Intussen grazen er in totaal 16 alpaca’s in Michelbeke (Brakel), op drie kwartier rijden van Gent, die één keer per jaar geschoren worden. Hun wol wordt overgebracht naar een weverij in Engeland en daar worden de dekbedden met de hand gemaakt. Daarnaast verkoopt EcoSnooze ook kledij van Ecuadoraanse alpacawol. In Ecuador creëert EcoSnooze via het Nederlandse project Inti Knitwear werkgelegenheid voor 600 textielarbeidsters, die een eerlijk loon uitbetaald worden. Naast fair trade staat EcoSnooze voor puur natuur: aan de wollen worden immers geen kleurstoffen toegevoegd. “Onze alpaca’s hebben 72

diverse kleuren, van bruin tot zelfs rozegrijs. De kleuren zijn naturel en passen op alles, tijdloos dus. Ook dat maakt deel uit van de bewustwording die we willen doorvoeren. Denk toch twee keer na waar je je dekbed koopt, is onze boodschap.” Mieke verwijst hierbij naar de praktijken waarbij ganzen gepluimd worden voor dons. “Levend worden hun pluimen eruit getrokken en eens ze teruggegroeid zijn, moeten ze opnieuw die pijn doorstaan.

Gruwelijk.” Als alternatief stelt Mieke voor om te snoezelen onder alpacawol. “Vandaar de naam EcoSnooze: het enige nadeel is dat het veel moeilijker wordt om op te staan!”

Adres: Berendries 13a Brakel www.ecosnooze.be LABEL: GOTS

IS DIT FAIR TRADE? Anna Cales en Leon van den Broeck van Inti Knitwear verblijven tijdens de wintermaanden in Ecuador en tekenen de patronen in samenspraak met de Ecuadoraanse “brei-sterren�, zoals zij hen noemen. Mieke en Jos van Ecosnooze gaan op hun beurt drie keer per jaar naar Engeland om daar de productie te controleren.

In beide fabrieken worden de producten met de hand gemaakt.

IS DIT ECOLOGISCH? De alpacawol wordt gecombineerd met biokatoen, gecertificeerd door Global Organic Textile Standard. Ecosnooze gebruikt geen kleurstoffen en de kleuren zijn op die manier bewust tijdloos, zodat de producten langer meegaan.

73

INTERIEUR

CARPET OF LIFE Ondernemende zussen Hendrikje en Marion Meyvis wisten na vele reizen dat zij hun steentje wilden bijdragen aan een betere wereld. Aan het einde van hun studies stootten zij op Carpet of Life, een Nederlands project dat zij vol enthousiasme overnamen. Ze verkopen tapijten die in eerlijke omstandigheden in Marokko geweven worden van oud textiel. Klanten kunnen hun eigen kledij of de kledij van een dierbare verzamelen, om zo een uniek tapijt mét een verhaal in hun woon- of slaapkamer te leggen: een tapijt vol herinneringen, gemaakt door ondernemende nomadenvrouwen uit de Saharawoestijn. “De Marokkaanse weefsters gebruiken tapijten om op of onder te slapen. Toen die nomadenvrouwen zich moesten settelen konden ze daarvoor geen gebruik meer maken van kamelenhaar. Wanneer ze niet voldoende financiële middelen hadden voor wol, gebruikten ze de eigen kledij om tapijten te weven. Daarom staan de tapijten bekend als poor man’s carpet”, weet Hendrikje. Aan die connotatie geeft Carpet of Life dus een andere, sociale maar ook ecologische draai. “Carpet of Life betekent upcycling. Wij hebben een overschot aan kledij, zij zijn gespecialiseerd in handwerk. Zo ontstaat een mooi verhaal, dat verder gaat dan enkel fair trade.”

Het handwerk wordt gedaan door 54 weefsters uit vier dorpen in de Saharawoestijn. “Ze worden een eerlijk loon betaald en moeten daarvoor niet de hele dag werken, zodat ze nog tijd hebben om hun eigen gewassen te kweken en de was en de plas te doen.”

Met vier werken ze aan één tapijt. Per tapijt verzamelen klanten 8 tot 24 kilo kledij en kiezen ze tijdens een gesprek met Carpet of Life een ontwerp uit. “Ofwel opteren ze om de weefsters vrij spel te geven. In die tapijten gaan de vrouwen af op hun eigen intuïtie en vertellen ook zij echt hun eigen verhaal.” Carpet of Life betekent bovenal design. “Het belangrijkste is dat het mooi is en dat er zo’n verhaal achter zit. Pas op de derde plaats moet het fair zijn. Wij produceren wel onder eerlijke omstandigheden, maar zien in dat voor de volle 100 procent fair trade garanderen,

75

niet makkelijk is. Onze clou is om de wereld dat beetje meer evenwichtig te maken.” Dat kan door middel van slow fashion. Klanten wachten gemiddeld drie tot vijf maanden op hun tapijt. Carpet of Life transporteert de kledij pas naar Marokko als ze voldoende bestellingen hebben en laten de tapijten pas overkomen als ze allemaal klaar zijn. “Die transporten lopen niet altijd van een leien dakje, wat soms een uitdaging kan zijn. Maar dat maakt het net duurzaam, zowel voor de klant als voor de weefsters.”

Adres: Gaston Crommenlaan 8 Gentbrugge www.carpetoflife.com

IS DIT FAIR TRADE? Carpet of Life is een sociaal initiatief van Butterfly Works voor meer empowerment in het zuiden. Hendrikje en Marion hebben het project overgenomen, gaan regelmatig langs in de fabrieken, laten de arbeidsters geen hele dag zwoegen en betalen een eerlijk loon.

IS DIT ECOLOGISCH?

76

Carpet of Life recycleert oud textiel. Het transport naar Marokko gebeurt over land en vindt plaats zodra er voldoende bestellingen zijn.

WOVEN STORIES De geweven kussens, dekens en (wand)tapijten van Woven Stories hebben geen geheimen voor eigenaar Jerry Potts: hij weet wie de stuks gemaakt heeft en wat daar het verhaal achter is. “Eigenlijk verkopen wij verhalen. Ik ken de achtergrond van het product, omdat ik dat moet overbrengen aan de klant. Elk stuk is immers verschillend. Alles is met de hand geweven van natuurlijke vezels in Nepal, Ethiopië, Guatemala, Colombia en Gent”, aldus Jerry, die zelf Amerikaan is. “Ik bleef in Gent plakken door zijn rijke textielgeschiedenis. Voor mij is dit de perfecte plaats.”

Toch vond hij zijn inspiratiebron in de States, als kleine knaap.

“Tijdens de wereldexpo in New York zag ik een enorm complex weefgetouw in het Chinese paviljoen. Daar is het voor mij begonnen.” In de jaren ’80 nam hij lessen en nadien reisde hij de wereld rond, om uiteindelijk in Gent terecht te komen. Hij blijft nauw betrokken met de projecten in het buitenland. In Nepal zette hij zo een project op dat vrouwen een opleiding geeft. En ook recyclage is voor hem belangrijk: zo verkoopt hij tapijten van afgedankte brandweerslangen uit San Francisco. Ook schietspoelen recycleert hij: hij maakt er lampen en wanddecoratie van. Upcycling ten top.

“De verkopers op rommelmarkten beginnen mij al te kennen”, lacht Jerry. “Ze houden schietspoelen voor mij achter en dan maak ik er een origineel nieuw product van.”

Gents adres: Baudelostraat 11 www.wovenstories.be

IS DIT FAIR TRADE? In Woven Stories verkoopt Jerry producten van lokale projecten in het Zuiden, die hij zelf heeft opgezet, waar hij zelf naartoe is geweest en/of waarvan hij de initiatiefnemers goed kent.

IS DIT ECOLOGISCH? Woven Stories recycleert schietspoelen en brandweerslangen.

77

ACCESSOIRES

In veel van de winkels in deze gids vind je naast hedendaagse kledij ook leuke accessoires zoals handtassen, sjaals en originele juwelen.

JOKSIE Gentse spring in ’t veld Joksie had zelf nog geen gaatjes in haar oren toen ze besloot juwelen te maken. Van knutselen was ze altijd al een fan, van recyclage nog meer. Haar collectie begon ze door oorbellen en kettingen van een hele doos vol spullen te maken die ze bij haar verhuis toegestopt kreeg. “In de loop der jaren had ik gewoonweg àlles verzameld: van steentjes tot elastiekjes. Toen ik uit huis ging, zeiden mijn ouders dat het weg moest”, lacht Joksie. Later maakte ze ook kettingen van kroonkurken, maar nu gebruikt ze ook andere materialen. “Het is niet haalbaar om alles met gerecycleerd materiaal te maken, maar recyclage blijft wel een rode draad in mijn leven. Alles in de wereld is gericht op consumptie, terwijl dat helemaal niet nodig is. Als ik in een winkel ben, denk ik dus nog altijd: ik kan dit hier kopen, maar eigenlijk maak ik het liever zelf. Zo veel bruikbaar materiaal verdwijnt in het containerpark. Mensen gooien al te vaak dingen weg zonder na te denken wat ze er nog mee kunnen doen. Terwijl we net creatief zouden moeten zijn.” Joksie doet meer dan haar creaties zomaar verkopen: van alles wat zij maakt, gaat één euro naar het goede doel. Ze kent verschillende projecten waar ze aan schenkt, met één constante: ze hebben allemaal met water te maken. “Veel mensen hebben geen toegang tot proper water en daar wil ik graag de aandacht op vestigen. Consumenten staan er immers amper bij stil hoeveel water er in de productie van een paar oorbellen gaat.”

Facebookpagina: joksievogel

IS DIT FAIR TRADE? Joksie maakt de juwelen zelf in Gent en schenkt één euro per juweeltje aan het goede doel.

79

IS DIT ECOLOGISCH? Het merendeel van de juwelen bestaat uit gerecycleerd materiaal, zoals kroonkurken.

TE VINDEN IN… OXFAM WERELDWINKEL GENTCENTRUM Wie fair trade zegt, zegt Oxfam Wereldwinkels. De Gentse Wereldwinkels hebben een mooi aanbod aan accessoires, van ringen tot portemonnees. In de winkel in Gent-Centrum, in de Lammerstraat, zijn de ontwerpen van Joksie en Yak & Yeti bijvoorbeeld ook te vinden. Bovendien is dat de enige winkel in Gent waar ook kleren te verkrijgen zijn. Zo heeft het merken zoals Coq en Pâte, Fellherz, I Love Mixed Tapes en Päälä. Zowel ecologie als fair trade zijn kernwaarden van de wereldwinkel. “De combinatie is vooral bij textiel niet altijd even gemakkelijk, daarom werken we het liefst met labels. Als het katoen bijvoorbeeld gecertificeerd 80

werd door Fairtrade International, zegt dat ook iets over de sociale omstandigheden”, klinkt het.

Adres: Lammerstraat 16, Gent

Ook in de andere Gentse Wereldwinkels vind je een gamma aan fairtrade accessoires en interieurartikels.

WERELDWINKEL MARIAKERKE Brugsesteenweg 526 WERELDWINKEL GENTBRUGGE Leo Tertzweillaan 2 WERELDWINKEL WONDELGEM Vierweegsestraat 24 WERELDWINKEL GENT SINT-PIETERS Maria-Hendrikaplein 5 WERELDWINKEL GENT-OOST Lourdesstraat 55 WERELDWINKEL DRONGEN Domien Ingelsstraat 2

81

TWEEDEHANDS

Duurzaam consumeren betekent zo weinig mogelijk consumeren.

Steeds meer kledij aankopen, hoe ecologisch en ethisch die ook moge zijn, is immers niet ecologisch: voor de grondstoffen en productie is veel energie nodig, terwijl onze hoop oud textiel toch alleen maar groter wordt.

Oud textiel dat de tand des tijds wist te doorstaan, komt gelukkig vaak terecht in tweedehandswinkels. Zowel voor vintageliefhebbers als voor mensen met een beperkt budget: er zijn zo veel winkels met tweedehandskledij in Gent, dat je amper weet waar eerst heen te gaan. Wij lijsten er enkele voor u op.

Think Twice

Chato Retro

Ajuinlei 15a

Sint-Kwintensberg 47

Nederkouter 118 Oxfam Vintage Marmod

Bij Sint-Jacobs 12

Brabantdam 136 Kringwinkels Fann Nearly New Fashion

Vlaamsekaai 10

Burgstraat 41

Kortrijksepoortstraat 44 Clementinalaan 189

Olga’s Retro Korte Meer 23

De Kringloopwinkel Brugse Poort

Anne B Sint-Pietersnieuwstraat 87

Haspelstraat 49

83

WFT*?!

Deze inspiratiegids geeft een platform aan merken en winkels die het verschil proberen te maken en een alternatief willen vormen voor het businessmodel van grote, veelal onethische winkelketens. Het ondersteunt diegenen die slow fashion nastreven en die expliciet willen werken aan een meer eerlijke textielketen.

84

Die keten is heel erg complex. Vooraleer het in de winkelrekken belandt, zijn er heel veel mensen die aan jouw kledingstuk werken: maar liefst 86 paar handen per stuk, van katoen telen tot verkoop. Stuk voor stuk zouden die arbeiders een eerlijk loon, een premie, een opleiding en een duidelijke stem in het productieproces moeten krijgen. Het is moeilijk om aan te tonen dat dit altijd het geval is. Ieder merk vult het gegeven “fair trade” op een andere manier in.

Dat wilden wij ook zo expliciet mogelijk meegeven doorheen deze gids.

In principe betekent fair trade een eerlijke prijs voor de boeren en arbeiders, met daar nog een premie bovenop, als manier om hen uit de armoede te tillen. Bovendien zou de keten zo transparant mogelijk moeten zijn en zou elke handelaar in die keten respect moeten tonen voor mens en milieu. * What’s fair trade?!

Makkelijk uitgelegd in theorie, niet altijd even evident in de praktijk. Daarom beroepen veel merken zich op labels. Ze laten een bepaald deel van de keten certificeren door onafhankelijke controleurs en stellen zo de consument gerust.

Hoewel een aantal labels een sterke garantie bieden, zijn er altijd aspecten in de productieketen die er niet door gecontroleerd worden.

Zo geeft een ecologisch certificaat veelal weinig garanties op vlak van eerlijke prijzen en lonen, en betekent een fairtrade label niet hetzelfde als ‘biologisch’. Bovendien zijn er ook projecten zonder labels, die hoge standaarden halen door een sterk ethisch bedrijfsbeleid.

Het is aan ons, consumenten, om de merken en winkels in deze inspiratiegids, net als degenen die deze gids allicht nooit zullen halen, te blijven vragen stellen, en hen te blijven stimuleren om de weg naar een eerlijker aanbod in te slaan of aan te houden.

Wie aanvullingen of vragen heeft bij een bepaald merk of winkel in deze gids, of tips heeft over bedrijven die hierin zouden thuishoren, mag dat zeker melden via info@gentfairtrade.be.

85

VERKLARENDE WOORDENLIJST — LABELS Labels worden gegeven op basis van standaarden. Een standaard is de technische beschrijving van de voorwaarden om een label te krijgen.

Het label is dus eigenlijk het communicatiemiddel waar merken mee naar buiten komen.

Er bestaan heel veel labels en geen enkel label biedt 100 procent garantie voor de volledige productieketen. Het ene label spitst zich meer toe op sociale aspecten, het andere op het milieu. Volgens experts heb je dus eigenlijk beide nodig.

86

Hieronder vind je de fairtrade en ecologische labels voor textiel die horen bij de merken in deze gids.

SOCIALE LABELS

WFTO Lid worden van de World Fair Trade Organization kan pas als een bedrijf bewijs levert dat het hun tien fairtrade principes juist toepast. Een bedrijf moet kansen creëren voor wie het minder goed heeft, transparant zijn, eerlijk handel drijven, eerlijke lonen betalen en niemand dwingen om te werken – al zeker geen kinderen.

Het moet ook gelijkheid, goede werkomstandigheden

en capacity building garanderen, fair trade promoten en respect tonen voor het milieu. Omdat deze sociale elementen overwegen, is WFTO eerder een sociaal label.

FAIRTRADE INTERNATIONAL Het vroegere Max Havelaar zet zich in voor het certificeren van fairtrade katoen, waarvoor het de katoenboeren een eerlijke prijs en een premie wil geven. Sinds juni 2016 certificeert Fairtrade International de volledige productieketen en richt het zich dus ook op confectie en op andere stoffen dan katoen.

Controleorgaan Flo-Cert controleert die keten vooraleer een merk het Fairtrade-label kan krijgen.

FAIR WEAR FOUNDATION Fair Wear Foundation is geen label, maar een multi-stakeholder initiatief, gecontroleerd door werkgevers, vakbonden en niet-gouvernementele organisaties. Lid worden van de Fair Wear Foundation is volgens de Schone Klerencampagne een belangrijke indicatie dat een bedrijf werk maakt van het verbeteren van de werkomstandigheden in de naaiateliers waar de kleding gemaakt wordt. Het omvat een engagement en ondersteuningsplatform voor bedrijven die stapsgewijs willen werken aan eerlijke mode, met nadruk op een traject tot verbetering in de naaiateliers.

87

MILIEULABELS BETTER COTTON INITIATIVE Omdat maar liefst 95 procent van al het katoen niet biologisch is, richt Better Cotton Initiative zich niet op biokatoen maar wil de organisatie net die 95 procent minder schadelijk maken. Better Cotton Initiative werkt onder andere aan kennisoverdracht over hoe katoen geteeld kan worden met minder pesticiden, met efficiënter gebruik van water en met behoud van een goede bodemkwaliteit en biodiversiteit. Better Cotton Initiative besteedt ook aandacht aan arbeidsomstandigheden, vooral op grotere katoenplantages.

88

OCS De Organic Content Standard probeert de traceerbaarheid van grondstoffen tijdens de verwerking ervan te garanderen. OCS 100 is een label voor producten die voor 95 procent uit biologisch materiaal bestaan.

OCS Blended is al heel wat minder indrukwekkend: dat label wordt gegeven aan producten gemaakt van gemengde vezels, die voor minimum 5 procent bestaan uit biologisch materiaal (en voor maximum 95 procent uit niet-biologische of synthetische stoffen).

GRS De Global Recycled Standard certificeert alle stappen van de keten waarin gerecycleerd wordt. Het hecht veel belang aan de traceerbaarheid van die stappen.

Het doel van het label is om te controleren of het uiteindelijke ‘gerecycleerde’ eindproduct wel integer is. Daar geeft het eigen scores voor: goud betekent 95 tot 100 procent gerecycleerd materiaal, zilver 70 tot 95 procent, brons vanaf 30 procent.

RCS De Recycled Claim Standard certificeert het aandeel van gerecycleerd materiaal in kleding: bij RCS 100 bestaat 95 tot 100 procent van het kledingstuk uit recyclage, bij RCS Blended gaat het om 5 tot 95 procent.

ISO ISO ontwikkelt standaarden, zoals ISO 9001 voor kwaliteitsmanagement en ISO 14001 voor milieubeschermende maatregelen van specifieke productiesites. Als een kledingmerk zegt dat ze een ISO 14001 certificaat heeft, dan betekent dit waarschijnlijk dat ze binnen de eigen bedrijfsvoering een milieumanagement systeem heeft dat gericht is op continue verbetering. Omdat de kleding vaak buiten BelgiĂŤ geproduceerd wordt, is dit label meestal niet zo indicatief voor hoe duurzaam het kledingstuk zelf is. Zie ook www.iso.org/iso/home/standards/certification.htm.

89

ZOWEL MILIEU ALS SOCIAAL

GOTS De Global Organic Textile Standard certificeert het proces dat een katoenpluisje (of andere textielvezel) doorloopt: van grondstof tot biologische kleding.

Het kijkt erop toe dat de grondstoffen afkomstig zijn van biologische landbouw. GOTS spreekt zich ook uit over arbeidsomstandigheden in de textielketen, zoals kinderarbeid, gedwongen arbeid, vakbondsvrijheid, en eerlijke lonen. Een eerlijke prijs voor de landbouwer is echter niet gegarandeerd door GOTS. Een gerelateerd label is dat van iVN. iVN was een van de stichtende partners van GOTS. Het iVN label gaat op vlak van ecologie nog iets verder dan GOTS.

SCS Scientific Certification Systems is een onafhankelijk orgaan dat controleert op een set van ecologische criteria.

Het label, dat eerder relevant is voor ondernemers dan voor consumenten, heeft ook fair trade standaarden.

Zie ook www.scsglobalservices.com.

90

STeP (vroeger Oeko-Tex 1000) Sustainable Textile Production is een label van Oeko-Tex dat ecologische en sociale criteria combineert. Dit label zal je niet terugvinden op je kleding, wel steeds meer op de websites van kledingmerken. Het label hangt vast aan een specifieke fabriek, bijvoorbeeld ĂŠĂŠn bepaalde spinnerij, weverij, of naaiatelier. Als een merk uitpakt met het label, kan je dus de vraag stellen welk stukje van de keten STeP-gecertificeerd is. Het label gaat erg ver op ecologisch vlak en op vlak van gezondheid, maar iets minder ver op sociaal vlak: voldoen aan wettelijke vereisten zoals het betalen van het wettelijk minimumloon is voldoende om het label te behalen.

GEZONDHEID Oeko-Tex 100 Oeko-Tex Standaard 100 controleert of er geen schadelijke residuen in de afgewerkte kleding zitten. Dit label geeft enkel garanties over het eindproduct en niet over de manier waarop iets is geproduceerd en het effect hiervan op de makers. De STeP by Oeko-Tex standaard (een opvolger van Oeko-Tex 1000) gaat verder en onderzoekt wel het productieproces.

MEER WETEN OVER DE LABELS? WWW.LABELINFO.BE

Foto’s met dank aan: Eveliene Deraedt, Fairtrade Belgium, GoodFibrations, People Tree, Pam Kat, Marmod, Ornament, Stan&Loesje, Eco Snooze, Dysfunctional Shoes, Yez, Negenduust, Swedish Stockings, GOEDvandoen, Studio Jux, Rita Lino, Murielle Victorine Scherre, e.a.

GENT FAIR TRADE, dat is eerlijke handel in goed gezelschap.

Stad Gent en Oxfam Wereldwinkel Gent-Centrum zetten fair trade op de kaart, samen met een brede groep partners.

Via publieksacties en programma’s verhogen we de zichtbaarheid en het aanbod van eerlijke handel in onze stad.

Wil je partner worden of meewerken aan één van onze projecten?

Mail dan naar info@gentfairtrade.be, of bel 0471 56 34 67 www.gentfairtrade.be