INSPIRATIEGIDS VOOR GENTSE HORECA Eerlijke prijzen Rechtvaardige lonen Dat is evident
dat is eerlijke handel in goed gezelschap
1
V.U. Jonathan Janssens p/a OWW Gent-Centrum, Lammerstraat 16, 9000 Gent Vormgeving: Wilderzicht & Sarah Dewitte
Gent heeft een solidair en duurzaam imago, en dat is voor een groot deel te danken aan haar ondernemers. Met Gent Fair Trade willen we de Gentse ondernemers die ethisch en duurzaam ondernemen, graag ondersteunen. Niet alleen om eerlijke handel aan te moedigen, maar ook omdat we geloven dat ethische ondernemers onze stad aantrekkelijker maken. In deze brochure vind je een waaier aan tips en mogelijkheden om jouw zaak een ethische toets te geven. We onderscheiden vijf categorieën ‘Op de kaart’, ‘Op tafel’, ‘Basisingrediënten’, ‘Achter de schermen’ en ‘Mooi aangekleed’. Bovendien is iedere horecazaak verschillend. We geven dus ook graag een persoonlijke ondersteuning bij jouw switch naar Fair Trade. Twijfel niet om contact met ons op te nemen, om samen te bekijken hoe we dit kunnen doen. Als jij je inzet voor Fair Trade via jouw zaak, promoten we deze graag via ons overzichtsplannetje, onze Fair Trade Walks en andere initiatieven. Doe jij mee, of heb je nog vragen of opmerkingen? Laat het ons weten via info@gentfairtrade.be of op 0471 56 34 67 — www.gentfairtrade.be 3
OP DE KAART De makkelijkste manier om eerlijke producten aan te bieden, is door ze duidelijk op de kaart te zetten. p. 4
OP DE TAFEL De dingen die op de tafel staan, bepalen de ervaring van je klanten. Dit kan je bewust gebruiken om je zaak een faire toets te geven. p. 20
BASISINGREDIËNTEN Kruiden, rijst, zout… sommige producten vind je in élke horecazaak. Dat kan ook duurzaam! p. 30
ACHTER DE SCHERMEN De keuken staat vol met elementen die een faire en duurzame variant kennen. p. 48
MOOI AANGEKLEED Je zaak mooi inkleden, ook dat kan op een faire en ecologische manier. p. 54
FAIR AANKOPEN, HOE BEGIN JE ERAAN? Vaak heeft je vaste leverancier een Fairtrade aanbod. Vraag dus zeker eerst na welke producten die kan leveren. Fairtrade Belgium en Oxfam Wereldwinkels geven overzichten van Fairtrade producten en leveranciers. Ontdek ze op www.fairtradebelgium.be/ horeca en www.oft.be. Heb je nog vragen? Mail info@gentfairtrade.be
5
OP DE KAART • 6 •
• 7 •
WARME DRANKEN De meest evidente manier om Fair Trade op te nemen in jouw zaak, is door een aantal producten op de kaart te zetten. Koffie en thee worden beschouwd als de typische Fairtrade producten, en dat is met reden. Ongeveer 25 miljoen kleinschalige landbouwers zijn afhankelijk van koffie als voornaamste bron van inkomsten. Doordat er maar enkele grote koffiebranders zijn in de wereld, hebben die alle kaarten in handen. Zo hebben de tien grootste koffiebranders 40% van de wereldproductie in handen. In de theesector is het zelfs dramatischer. Daar nemen zeven voedingsbedrijven 85% van de wereldproductie voor zich. Door Fairtrade koffie en thee aan te bieden, ondersteun je een alternatieve vorm van handel. Er is een ruime keuze voorhanden voor koffie en thee. Oxfam Wereldwinkels alleen biedt meer dan 20 verschillende soorten koffie en thee aan (zie oft.be/producten) en ook gekende merken bieden Fairtrade alternatieven aan, o.a. Rombouts, JAVA, Miko Koffie, Oké Koffie, Pelican Rouge… Kijk eens op www.fairtradebelgium.be/horeca voor de volledige lijst aanbieders.
8
TIP!
Oxfam Wereldwinkel biedt koffieproeverijen aan, om het Fairtrade koffieassortiment te ontdekken. Contacteer hen via gent-centrum@oww.be of 09 223 46 02. 9
SAPPEN EN LIMONADES Zin in iets nieuws? De Fairtrade markt blijft zichzelf heruitvinden. Je vindt nu sappen, gekoelde thee, limonades, cola … noem maar op. Kijk eens op www.fairtradebelgium.be/horeca of www.oft.be/producten en ontdek alle smaken. Geen zin om het ver te gaan zoeken? België is een echt fruitland. Dat betekent dus dat we ook een ruim aanbod aan sap hebben uit eigen land. Zo is er bijvoorbeeld het biologisch fruitsap van De Drie Wilgen. Zij produceren 35 soorten fruitsap. Bovendien schenken zij voor elke verkochte fles een bedrag aan natuurvereniging Natuurpunt. Meer info op www.de-drie-wilgen.be.
10
11
ALCOHOLISCHE DRANKEN De Fairtrade wijnen vind je op meer en meer plaatsen. Het aanbod is zeer groot; bij Oxfam Wereldwinkels alleen vind je meer dan 30 verschillende wijnen, en Fair Trade Belgium lijstte nog acht andere leveranciers op. Voor Fairtrade bier ligt dat nog anders. Brouwerij Huyghe uit Melle verricht echt pioniersmerk met hun Fairtrade én biologisch bier, Mongozo. Bovendien werd deze pils tijdens de Gentse Horecabeurs van 2010 uitgeroepen tot beste pils van België. Wil je meer weten, kijk op www.mongozo.com Ontdek alle Fairtrade wijnen en bieren op www.fairtradebelgium.be/horeca of www.oft.be/ producten
12
TIP!
Oxfam Wereldwinkel biedt allerlei proeverijen aan, om het Fairtrade drankenassortiment te ontdekken. Contacteer hen via gent-centrum@oww.be of 09 223 46 02. 13
 SNACKS Ook als het niet mogelijk is om nieuwe dranken toe te voegen aan de kaart van je zaak, kan je je aanbod een Fairtrade toets geven. Het aanbod aan Fairtrade snackrepen, chips, chocoladebars en nootjes was nooit groter. Wat dacht je van Fairtrade zoute yucachips in plaats van taco’s? Het zal je kaart alleszins een extra eye-catcher geven! Ontdek alle Fairtrade snacks op www.fairtradebelgium.be/ horeca of www.oft.be/producten. En ontdek alle ethische chocolade op www.fairtradechocolade.be
14
15
OP DE TAFEL 16
17
(H)EERLIJK GEKRUID De tafel is één van de mooiste uithangborden van uw zaak. Door er kleine ethische elementen aan toe te voegen, geef je op een luchtige en subtiele manier mee aan je klanten dat je verantwoord ondernemen belangrijk vindt. Zet bijvoorbeeld Fairtrade peper, zout en olie op de tafel, zo maak je op een eenvoudige manier duidelijk dat ethisch ondernemen jou aangaat. Alle kruiden in het Fairtrade assortiment zijn te vinden op www.oft.be of in de TASTE-catalogus op www.fairtradebelgium.be/horeca
18
19
 BIJ DE KOFFIE OF DE THEE Een koffietje na het eten of een heerlijke thee op een frisse zaterdagmiddag: iedereen kan er des te meer van genieten als het vergezeld komt van eerlijke suiker, een fair koekje of ethische chocolade. De Fairtrade markt voor (h)eerlijke zoetigheid kent geen grenzen. Surf naar www.oft.be of kijk eens in de TASTE-catalogus op www.fairtradebelgium.be/horeca en laat je verbazen over wat er allemaal te vinden is! Bovendien bestaat er een specifieke website speciaal voor ethische chocolade: www.fairtradechocolade.be
Oxfam Wereldwinkel Gent-centrum (Lammerstraat 16, gent) organiseert TIP! chocoladeproeverijen. Op die manier kan je het Fairtrade aanbod verkennen op de meest aangename manier die je kan bedenken. Interesse? Mail gent-centrum@oww.be
20
21
 WIST JE DAT ER ZELFS FAIRE MELK BESTAAT? Landbouwers in Europa hebben het lang niet altijd gemakkelijk. De prijzen van verse producten in supermarkten moeten altijd lager, door de concurrentiestrijd tussen de verschillende winkels. Om een correct loon te garanderen zijn er verschillende initiatieven opgezet. Neem eens een kijkje op www.biodia.be, www.hetmerkvandeconsument.be en www.fairebel.be. Wil je het ecologisch aanpakken, ga dan op zoek naar biologisch en/of Fairtrade plantaardige melkvervanger, dat kan van soja, kokos, amandel of zelfs haver.
22
23
 BASISINGREDIENTEN 24
N 25
RICE, RICE, BABY De sterke mondiale vraag naar rijst zorgt ervoor dat grote voedselbedrijven meer en meer hun weg vinden naar landen in het Zuiden, waar ze het gewas op industriële schaal telen. Deze rush dreigt ten koste te gaan van de lokale voedselvoorziening en rijke rijstdiversiteit. Fairtrade rijst wordt o.a. aangeboden in de Oxfam Wereldwinkel ( www.oft.be/producten), JAVA Food Service ( javafoodservice.be), Solucious ( solucious.be), Délitraiteur SA ( delitraiteur.com) en via Makro ( makro.be). Bekijk de volledige lijst op fairtradebelgium.be/horeca.
26
27
ETHISCH GEKRUID, DAT PROEF JE! De kruidenkast is mogelijk één van de meest culturele kasten in de keuken. Peperbolletjes uit Sri Lanka, vanille uit Madagascar, gember uit Vietnam, nootmuskaat uit India, paprikapoeder uit China… Helaas, de omstandigheden waarin deze gekweekt worden zijn lang niet altijd goed. Gelukkig zijn er voor veel van deze specerijen biologische en/of Fairtrade varianten te vinden. Op www.fairtradebelgium.be/nl/horeca en www.oft.be vind je een overzicht van alle beschikbare specerijen en kruiden.
28
29
WIE ZOET IS... Handel kan een krachtige motor voor duurzame economische ontwikkeling in het Zuiden zijn, op voorwaarde dat die eerlijk gereguleerd wordt. Maar het Europese suikerbeleid, dat de productie en handel van suiker binnen de EU reguleert, veroorzaakt momenteel een structureel onevenwicht op de suikermarkt. De suiker die we vandaag vooral gebruiken, wordt geproduceerd in industriële monocultuurteelt. Die brengt veel schade toe aan het milieu en het klimaat. De keuze voor biologische én Fairtrade suiker heeft daardoor een grote, positieve impact op mens en milieu. Je vindt alles over suiker op www.oxfamwereldwinkels.be/ suikerketen. En aanbieders vind je op: www.oft.be, www.candico.be en www.fairtradebelgium.be/horeca
30
31
KROMME SITUATIE De banaan is de populairste fruitsoort op onze planeet. In 2014, bedroeg de wereldwijde productie meer dan 100 miljoen ton! De banaan is één van de voornaamste exportproducten van het Zuiden. Opvallend, want slechts een 20% van de totale productie wordt verhandeld op de internationale markt. De rest is bestemd voor lokale consumptie. Na rijst, tarwe en maïs is de banaan immers het belangrijkste voedingsproduct dat voldoet aan de voedingsbehoefte in ontwikkelingslanden. De productie en de verkoop worden gedomineerd door vijf ondernemingen (Chiquita, Dole, Del Monte, Noboa en Fyffes) die meer dan 85% van de markt vertegenwoordigen. Fairtrade bananen kan je tegenwoordig in bijna elke supermarkt vinden. Je vindt ze zeker bij Aldi, BioPlanet, Carrefour, Colruyt, Delhaize en Lidl. Maar je vindt ze ook bij de meeste kleine handelaars in Gent. Je vindt een overzicht op www.gentengarde.stad/ kaart, als je zoekt naar ‘Winkel’.
32
33
 ACHTER DE SCHERMEN 34
35
 WERKKLEDIJ Dat kledij vaak in slechte arbeidsomstandigheden wordt gemaakt, is ondertussen een bekend verhaal. Iedereen kent wel de beelden van sweatshops uit Bangladesh. Alternatieven vinden blijft echter vaak een opdracht. Op de website van de Fair Wear Foundation ( fairwearfoundation.org), een non-profit organisatie die bedrijven begeleid bij het produceren van ethisch textiel, vind je een overzicht van alle bedrijven die werkkledij aanbieden en aangesloten zijn bij de Fair Wear Foundation. Daarnaast vind je een overzicht van alle leveranciers die samenwerken met Fair Trade Belgium in hun TASTE-catalogus: fairtradebelgium.be/nl/horeca De twee bekendste leveranciers zijn ACP ( www.acpinfo.be) en Alsico ( www.alsico.com) Bovendien kan je in Gent t-shirts laten bedrukken in zowel grote als kleine oplages bij Suburban textieldruk ( suburban.be), waar met biologisch en Fairtrade katoen wordt gewerkt.
36
37
 HANDDOEKEN Hoewel katoen een natuurlijk product is, heeft klassiek geteeld katoen een grote impact op het milieu. Bovendien zijn de arbeidsomstandigheden op de katoenplantages vaak zeer slecht. Ga op zoek naar Fairtrade en/of biologisch katoenen handdoeken, daarmee was je Êcht proper af. Je vindt o.a. Fairtrade keukenhanddoeken op www.Fairtradecrafts.be en www.julesclarysse.com
38
39
AFWASSEN EN KUISEN Echt proper wassen, dat kan natuurlijk alleen als je producten op een propere manier gemaakt werden. Veel kuisproducten bevatten risicovolle ingrediënten als palmolie en allerlei chemicaliën. Gelukkig bestaan er ook producten die echt proper zijn. De website www.eco-logisch.be maakt een selectie van ecologische en/of Fairtrade producten. Ze hebben o.a. een aanbod aan afwasmiddelen en kuisproducten die Fairtrade gecertificeerd zijn. Seepje is een plantaardig en Fairtrade wasmiddel uit Nepal. Je vindt er alles over op www.seepje.be
40
41
 MOOI AANGEKLEED 42
DECO
43
ZET JE ZAAK IN DE BLOEMETJES! Zo mooi ze zijn, zo groot is hun impact. De teelt van bloemen heeft een zware ecologische en sociale kost. Naast het grote energieverbruik van de serres en de CO2 uitstoot bij het transport, worden er veel pesticiden gebruikt bij de teelt. Bovendien zijn gedwongen arbeid en kinderarbeid schering en inslag.
In Gent zijn we echter verwend, er zijn verschillende duurzame kwekers en bloemisten. Zo zit er zeker één bij naar jouw smaak! Neem bijvoorbeeld een kijkje op www. blommm.be, www.bluet.be en www.fleurcouleurbe. wordpress.com Daarnaast bieden AgoraGroup.com (groothandel in bloemen), Plantion.nl (veiling), Aldi (supermarkt) en aquarelle.be (webwinkel) Fairtrade gecertificeerde rozen aan. Lees meer: http://fairtradebelgium.be/nl/fairtrade-producten/producten-de-kijker/bloemen
44
DECO
45
 100% PROPERE TAFELLAKENS Een tafellaken moet zacht, proper en kwalitatief zijn, maar als het even kan, ook ethisch geproduceerd. Door biologisch en Fairtrade gecertificeerde stoffen te gebruiken, zorg je niet alleen voor minder pesticidegebruik, je geeft de betrokken boeren een eerlijk loon en een gezondere werk- en leefomgeving.
Je vindt Fairtrade tafellakens via o.a. www.blycolin.com, www.Fairtradecrafts.be, www.greenpicnic.nl, www.tenkatetextiel.nl
46
DECO
47
DEFTIG GEDECOREERD Wil je je zaak een duurzame toets geven? Kijk dan ook eens naar je decoratie!
Vooral bij de selectie van het meubilair is het belangrijk om de vragen te stellen: Waar komt het vandaan? Is alles demonteerbaar? En welke verf werd er gebruikt bij de productie? Als je helemaal duurzaam wil gaan, kan je kijken naar één van de vele kringwinkels of vintageshops die je in Gent kan vinden. Kijk eens op gentfairtrade.be/producten voor een overzicht.
48
DECO
49
WAT IS FAIR EN ECO? Fair Trade betekent eerlijke handel. Met andere woorden, handel met respect voor mens en milieu. Het is dĂŠ manier om het lot van miljoenen boeren en arbeiders te verbeteren. Velen van hen zijn nu de speelbal van onrechtvaardige handelsmechanismen die hen verhinderen het leven te leiden waar ze recht op hebben. Er zijn verschillende organisaties die een eerlijkere handel bepleiten en mee mogelijk maken. In theorie is eerlijke handel zeer eenvoudig; we betalen eerlijke prijzen en controleren de arbeids- en milieuomstandigheden in de verschillende stappen van de productie. In de praktijk is de wereldhandel echter complex, met lange en ondoorzichtige handelsketens van boer tot eindconsument. Daarom kan je je beroepen op labels die (delen van) die ketens certificeren voor bepaalde criteria. De betrouwbare labels hebben onafhankelijke controles. Hieronder staan de meest gebruikte labels, maar je zal er meer tegenkomen. Om jouw weg te vinden tussen de vele labels, kan je de website van Labelinfo.be bezoeken. Daarop vind je uitleg over de 70 belangrijkste duurzaamheidslabels.
50
51
PARTNERS Volgende partners werkten mee aan deze brochure. Bezoek zeker hun websites, en ontdek hoe zij werken aan een duurzamere wereld! GENT FAIR TRADE Gent Fair Trade, dat is eerlijke handel in goed gezelschap. Stad Gent en Oxfam Wereldwinkel Gent-centrum zetten Fair Trade op de kaart, samen met een brede groep partners. Via publieksacties en programma’s verhogen we de zichtbaarheid en het aanbod van eerlijke handel in onze stad. Wil jij partner worden of meewerken aan onze projecten? Mail naar info@gentfairtrade.be Bel 0471/ 56 34 67 www.gentfairtrade.be
OXFAM WERELDWINKELS Oxfam-Wereldwinkels ontwikkelt zĂŠlf producten van eerlijke handel en biedt de consument op die manier een concreet alternatief. Hun producten vind je onder meer in meer dan 200 Oxfam-Wereldwinkels.
52
In Gent vind je 7 wereldwinkels: • Drongen: Domien Ingelsstraat 2 • Gent-Centrum: Lammerstraat 16 • Gentbrugge-Ledeberg: Leo Tertzweillaan 2 • Gent St Pieters: Maria Hendrikaplein 5 • Mariakerke: Brugsesteenweg 526 • Oostakker: Lourdesstraat 55 • Wondelgem: Vierweegsestraat 24 www.oxfamwereldwinkels.be
FAIRTRADE BELGIUM Fairtrade Belgium wil de wereldhandel veranderen ten gunste van producenten in ontwikkelingslanden. Wij brengen zo veel mogelijk Belgische producenten en consumenten in contact met elkaar via het Fairtrade keurmerk. Dit keurmerk garandeert dat een product geteeld en verhandeld werd met respect voor eerlijke handelsvoorwaarden en werkcondities. Consumenten die ontwikkeling en armoedebestrijding willen stimuleren, kunnen kiezen voor producten met het Fairtrade keurmerk. www.fairtradebelgium.be
53
54
55
EERLIJKE HANDEL, AAN DE SLAG! Heb jij een horecazaak? En wil je jouw zaak duurzamer en meer ethisch maken? In deze brochure vind je tips om eerlijke handel mee op de kaart te zetten via jouw horecazaak. Je vindt producten, aanbieders en tips om op een simpele manier kleine aanpassingen te doen die een grote impact hebben.
Gent Fair Trade, dat is eerlijke handel in goed gezelschap. Stad Gent en Oxfam Wereldwinkel Gent-Centrum zetten fair trade op de kaart, samen met een brede groep partners.
56