Visie, ontwerp en realisatie van een robuuste nieuwbouwinpassing
ROC Mondriaan Delft
2 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 3
4 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 5
1 Aanleiding Datum november 2011 Versie 001 Projectnr. 01-1021 fotografie Pim Geerts
6
2 Visiepresentatie
10
3 Van visie naar ontwerp
20
4 Realisatie
30
6 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
1 Aanleiding
ROC Mondriaan is een Regionaal Opleidingen Centrum in de regio Haaglanden ten behoeve van middelbaar beroepsonderwijs, volwasseneneducatie en functiegerichte trainingen. ROC Mondriaan doet dit op een actieve, vakkundige en betrokken manier, geënt op het individu, zodat de studenten vakkundige beroepsbeoefenaren en actieve burgers worden, die bij het ROC Mondriaan hun kwaliteiten ontdekken en ontwikkelen. ROC Mondriaan werkt samen met bedrijfsleven, gemeenten en maatschappelijke organisaties, om actief in te kunnen spelen op de wensen van de belanghebbenden. In het onderwijsconcept staat “learning by doing” centraal. In het onderwijstraject worden vele praktijksituaties door de studenten actief geleerd in simulaties. ROC Mondriaan (voorheen Mondriaan Onderwijsgroep) is op ruim 70 locaties gehuisvest in onder andere Den Haag, Rijswijk, Delft en Naaldwijk. Dit grote aantal locaties kwam het onderwijs en de exploitatie niet ten goede. Het College van Bestuur heeft besloten het onderwijs te concentreren in een zevental nieuw te bouwen ROC’s (Regionaal Opleidingen Centrum). Nieuwbouw op de locatie ROC Mondriaan Situatietekening met de bestaande 12 torentjes Brasserskade Delft/Rijswijk was een van die locaties. Het bestaande schoolgebouw was circa 40 jaar oud en als onderwijsgebouw voor de lerarenopleiding Zuid-West Nederland gebouwd. Het bestaande gebouw bestond uit 12 identieke torentjes, welke gestempeld naast elkaar het totale onderwijscomplex vormen, zogeheten structuralistische architectuur. Het bestaande onderwijsgebouw was een inflexibel keurslijf, lag verstopt in de wijk en voldeed niet meer aan de (onderwijs-)eisen van deze tijd.
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 7
8 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle Woningen aan de Pauwhof
Bestaande stempeltjes op poten
Luchtfoto van de locatie
ROC onzichtbaar voor de stad
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 9
6 7
1
4
8
3 9
5
Bestaande situatie met uitgangspunten
2
1 2 3 4 5 6 7 8 9
veel groen verwijderen rommelig straatje/geen entree sporthal blijft in gebruik integreren P-toren introvert X-gebouw transformeren woonstraatje/eigen sfeer + schaal groene haag behouden waterloop integreren/kwaliteit geven geen relatie met kanaal
10 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
2 Visiepresentatie
In 2004 schreef het College van Bestuur een architectenselectie uit voor de vervangende nieuwbouw van een Regionaal Opleidingen Centrum op deze locatie in Delft. FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle werd geselecteerd mee te doen, evenals Bureau Van Tilburg en Partners uit Capelle aan den IJssel, Zwarts & Jansma Architecten uit Amsterdam en architectenbureau Van den Broek en Bakema uit Rotterdam. FAME heeft deze selectie gewonnen vanwege de meest heldere visie en een onderscheidend en haalbaar concept dat beantwoordde aan alle randvoorwaarden van de opdrachtgever. In dit boekwerk vertellen wij over onze visie, het architectonisch ontwerp en het uiteindelijke fysieke resultaat.
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 11
12 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Conceptschets
Heldere analyse van de opgave en de randvoorwaarden - circa 20.000 m² nieuwbouw op huidige locatie - huidige school moet blijven functioneren tot oplevering nieuwbouw (tijdelijke noodhuisvesting is te duur!) - bestaand P-gebouw (gezien hoge boekwaarde) als casco handhaven/integreren in nieuwbouw - bestaande sporthal handhaven - sloot onder gebouw moet gehandhaafd worden van het Hoogheemraadschap - Broekmolensloot is gemeentegrens tussen Delft en Rijswijk - open, sociaal, hufterproof gebouw
2 7
8
11 9
1 3
Conceptschets plattegrond 4
5 6
1 plaza en koppelingen 2 rug, compact en meer gesloten 3 open - transparantie 4 behoud 5 koppeling vaart 6 park 7 patio’s 8 auto’s, fietsen en scooters, onder plein en gebouw 9 gebouw aan de straat compact, stad/samenleving 10 water integreren 11 behoud en integratie
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 13
Architectonische en stedenbouwkundige uitgangspunten
10
4 6
1
2 12 7
11 9
1 nieuwbouw ter plaatste van huidige parkeerplaats Pauwhof 2 integratie gebouwdeel P 3 integratie gebouwdeel X 4 stedelijk entreeplein 5 omsloten groene campus 6 compact bouwvolume met omsloten patio’s 7 koppeling gebouw aan stad 8 behouden van sportzaal 9 handhaven waterloop 10 parkeren op maaiveld/half verdiept 11 plaza aan campuszijde 12 kop van het gebouw in waterpartij
8
5
3
Visualisering onderwijsconcept Huidige gebouw - repetitie uniforme cellen - stapeling verdiepingen - weinig ruimtelijke relaties - geen herkenbaarheid domeinen en clusters - collage van gebouwdelen
Ontwerp FAME - grote variaties ruimtes - sterke ruimtelijke relaties - eigen identeit domeinen - één open gebouw - flexibiliteit in gebruik
14 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Pauwhof
Plein
P
Rijswijk
S
selaa
n
Delft
nban
Campus
Vrije
Stedenbouwkundige context Nieuwbouw realiseren van 20.000 m² op de huidige locatie, terwijl het ROC moet kunnen blijven functioneren, is een ambitieus uitgangspunt. Zeker in combinatie met de wens de bestaande X-toren en de P-toren te integreren in de nieuwbouw. Om die reden bestaat het concept uit drie gebouwvleugels: twee op Rijswijks grondgebied, één op Delfts grondgebied, parallel aan en deels over de te handhaven Broekmolensloot. Aan de Pauwhofzijde (Gemeente Rijswijk) grenst het plan aan een woonstraatje met twee-onder-één-kappers. Voldoende afstand houden tot, en rekening houden met, deze woonbebouwing is ons devies geweest. De studenten van het ROC komen overwegend per tram naar deze locatie. Vanaf de tramhalte pal tegenover het ROC lag de school totaal verstopt. Wij hebben met ons concept het ROC Mondriaan letterlijk een gezicht naar de stad gegeven, alsook het gebouw verankerd aan de Vrijenbanselaan.
X
In het entreegebied is een groot plein ontworpen. De derde gebouwvleugel (de X-toren) staat haaks op de twee eerder genoemde en is op Delfts grondgebied gesitueerd, naast een bestaande sporthal van de Mondriaan, met zicht op een groene Campus voor de studenten. ROC Mondriaan wil de studenten in pauzes en vrije uren op het eigen terrein houden. Vandaar dat er omsloten patio’s en een beschutte groene campus zijn ontworpen.
Voorstel terreininrichting Campus - maximale groene ruimte - verblijfsruimtes/gras + terrassen - groen/bomen - terreininrichting - sportvelden - gebouw X getransformeerd - waterloop uitgebreid
Plein - opgetild plateau - baken naar de stad - water en pergola als begeleidende elementen - inrit parkeren geïntegreerd - verblijfsruimte
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 15
Schets open interieur
16 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Schets sociale controle en ontmoeten
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 17
Impressie omsloten patio/binnentuin, glasachtig gematerialiseerd
18 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 19
Maquette foto’s
20 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
3 Van visie naar ontwerp
In het visietraject ten behoeve van de architectenselectie was communicatie met de opdrachtgever niet mogelijk. Nadat FAME de selectie won, begon een intensief ontwerp- en overlegtraject met het bouwbureau van ROC Mondriaan. In dat traject is een aantal oorspronkelijke uitgangspunten van de opdrachtgever vervallen, onder andere de parkeerkelder onder de nieuwbouw, extra waterpartijen aan de Broekmolensloot, pergola’s, inpandige patio’s, Open Leer Centrum en de grote luifel aan het kopgebouw als eyecatcher/verankering aan de straatzijde Vrijenbanselaan. In die fase is tevens besloten de X-toren toch te slopen. Het gebouwconcept is in die ontwerpfase zo gekneed, dat twee onderwijsdomeinen op de voormalige parkeerplaats op Rijswijks grondgebied zijn gesitueerd en één onderwijsdomein met plaza en algemene voorzieningen op Delfts grondgebied. Identiteit, openheid, kwaliteit en robuustheid waren in dit traject belangrijke ontwerpitems. Architectonisch concept Via het openbare plein aan de voorzijde betreden de gebruikers via een grote entreehal het ROC. Het gebouw kent drie gebouwvleugels, met voor elk onderwijsdomein (Zakelijke Dienstverlening, Mens & Maatschappij en Techniek & Laboratorium) een eigen vleugel met eigen identiteit. Op het knooppunt van deze drie vleugels is een centrale Plaza met bedrijfsrestaurant en Open Leer Centrum ontworpen. Het ROC heeft drie verdiepingen, het kopgebouw zelfs vier verdiepingen. Dit vanwege integratie van de bestaande P-toren (vier verdiepingen). Gezien de doelgroepen is voor een robuuste metselwerkarchitectuur gekozen met accenten in glaspartijen. Het totale gebouw is als drie sculpturale metselwerkvolumes met uitsneden ontworpen. Ter plaatse van deze uitsneden is de gevel in glazen puien gematerialiseerd met oversized kliklijsten. In de patio’s horizontale kliklijsten met visbekprofiel, op andere plekken verticale kliklijsten met houtmotief. De drie domeinen zijn flexibel in te delen met systeemwanden vanwege jaarlijks wisselende ruimtebehoeften.
P
sport
X
Nieuwe conceptschets
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 21
22 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Ideeschets pergola
Gevelschets campuszijde
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 23
Ideeschets patio
24 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
cluster zakelijke dienstverlening
open leer centrum
centrale diensten Begane grond
cluster zakelijke dienstverlening
cluster mens & maatschappij
cluster techniek & laboratorium
Eerste verdieping
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 25
Tweede verdieping
Derde verdieping
26 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Artist’s impression: kopgebouw met overstek als baken naar de stad: herkenning
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 27
Artist’s impression: luifels als signaalfunctie entreegebied: identiteit
28 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Artist’s impression: centrale entreehal: ontmoeten
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 29
Artist’s impression: plaza campuszijde: ontspannen
30 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
4 Realisatie
Op 20 april 2010 is het hoogste punt in de bouw bereikt
Na de sloop van twee van de 12 torentjes en sloop van de buitenschil van het P-gebouw, is medio 2009 de bouw van 20.000 m2 ROC gestart. Om het ROC een robuuste en zakelijke uitstraling te geven is voor het exterieur gekozen voor een degelijk en ingetogen materiaal en kleurgebruik: Bruin-rood genuanceerd metselwerk met gepointmasterde voegen, betonnen accentkaders, antraciete aluminium puien en zilvergrijze stalen entreeluifels. Het onderwijsgebouw is opgezet op een 7,2 m1 stramien, met voldoende daglichtopeningen per stramien, om zo een flexibel in te delen gebouw te creĂŤren voor nu en de toekomst.
Bouwbord aan de Brasserskade
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 31
32 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 33
Het idee achter de afwisselend horizontale en verticale raamstroken is gebaseerd op de rode, gele en blauwe stroken van het Mondriaan logo
34 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 35
Detailfoto’s exterieur
36 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Exploded view: inrichtingsplan
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 37
Interieur Het interieur heeft een warme, open sfeer en identiteit gekregen in de algemene ruimten, zoals de entreehal, het restaurant en de plaza. In de opleidingsvleugels/ruimtes zijn de typische Mondriaan kleuren (rood, blauw, geel) toegepast, conform de huisstijl van het ROC. In verband met de oriĂŤntatie en herkenbaarheid binnen het ROC hebben de kernen (met de lift, trap en sanitaire ruimtes) als verticaal element een Mondriaan blauwe, gele of rode kleur, terwijl elk van de gebouwvleugels een blauwe, gele of rode vloerafwerking heeft.
Balieontwerp
38 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Materialen- en kleurenpalet interieur
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 39
foto’s interieur met de Mondriaankleuren in de onderwijsgebieden
40 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 41
Foto’s entreegebied en restaurant, plaza met loopbrug: rustig en open, natuurlijke kleuren en materialen
42 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 43
44 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 45
46 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 47
48 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 49
Opdrachtgever College van Bestuur, ROC Mondriaan, Den Haag Programma - 20.000 m2 ROC - 3 en 4 verdiepingen - bouwkosten: â‚Ź 19.000.000,- ex. btw Doorlooptijd architectenselectie opdracht bouwvergunning start bouw hoogste punt oplevering opening
oktober 2004 december 2004 november 2008 augustus 2008 april 2010 januari 2011 oktober 2011
Team FAME projectarchitect projecttekenaar projectleiding artist’s impressions
Jules van der Linden Jan Roelof Nijenbanning Jan Klijn Clemens Pierik
aannemer constructeur installaties
van Wijnen, Dordrecht Zonneveld, Rotterdam Techniplan, Rotterdam
Het ROC is inmiddels gerealiseerd en in gebruik. Volgens de opdrachtgever, de gebruikers en FAME Architectuur & Stedenbouw voldoet het eindresultaat boven verwachting aan de gestelde eisen.
50 FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle
Een robuuste nieuwbouwinpassing ROC Mondriaan Delft 51
Burg. Roelenweg 40 8021 EW Zwolle Postbus 674 8000 AR Zwolle t 038 425 81 11 f 038 425 81 10 zwolle@famegroep.nl
Willemsplein 5 6811 KA Arnhem Postbus 5121 6802 EC Arnhem t 026 368 42 70 f 026 368 42 75 arnhem@famegroep.nl
www.famegroep.nl