Stapsgewijze aanpak van initiatief tot ontwerp
Multifunctionele opgaves
Datum juni 2013 Versie 001 Projectnr acquisitie
FAME Groep
7
FAME Architecten
9
Plan van Aanpak
10
inventarisatie / analyse
12
Structuurmodel 16 Schetsontwerp 18 Voorontwerp 19 Realisatie 20
6 Stapsgewijze aanpak van initiatief tot ontwerp
Multifunctionele opgaves 7
FAME Groep
Multidisciplinaire Planontwikkelaar De FAME Groep is een multidisciplinair en allround planontwikkelbedrijf in de segmenten ZORG, WINKELGEBIEDEN en HERGEBRUIK BESTAANDE GEBOUWEN. We zijn in staat om zowel deelfasen van ontwikkeltrajecten te ondersteunen als die op geïntegreerde wijze uit te voeren. FAME Planontwikkeling houdt zich bezig met: Strategie ontwikkeling; Conceptontwikkeling; Ontwikkelmanagement; Projectmanagement en heeft een eigen Studio voor Conceptdesign, Grafische vormgeving en Architectuur.
Creatief, ondernemend, allround en gedreven Vanuit het idee, dat huisvesting zowel mooi als goed als (financieel) duurzaam moet zijn heeft FAME vanaf de oprichting in 1984 altijd een sterke nadruk gehad op allround kennis en betrokkenheid bij de projecten. Dit in tegenstelling tot een sterke trend tot specialisatie waarbij allerlei adviesbureau’s (van architecten atelier tot calculatiebureau) een afzonderlijke betrokkenheid bij projecten hebben. We voelen ons erg verantwoordelijk voor de integrale kwaliteit van onze projecten. Het besef is groot, dat we producten maken met een grote maatschappelijke impact: Huisvesting heeft veel invloed op de dagelijkse leefsfeer van mensen, het betreft een zeer kapitaalsintensief gebruiksgoed en er is doorgaans sprake van een zeer lange levenscyclus. Doordat de FAME Groep zich bij voorkeur richt op complexe projecten is het belang van allround kennis en visie extra groot om te komen tot het beste geïntegreerde eindresultaat.
8 Stapsgewijze aanpak van initiatief tot ontwerp
Multifunctionele opgaves 9
FAME Architecten
Mensgerichte ontwerpvisie FAME Architecten kenmerkt zich door een mensgerichte ontwerpvisie en een teamgerichte beheersing van het ontwerpproces in samenspraak met en voor de klant. Door de brede ervaring van haar architecten op gebied van multifunctionele accommodaties, zorg, onderwijs, woningbouw en utiliteitsbouw in zowel nieuwbouw als bestaand vastgoed. Het ontwerpteam bestaat uit 2 architecten, versterkt door projectleiders, projecttekenaars en een grafisch ontwerper. FAME Architecten maakt onderdeel uit van de FAME Groep. Het ontwerpteam werkt zowel autonoom als samen met FAME Planontwikkeling op verschillende schaalniveaus aan woonservicecomplexen, multifunctionele accommodaties, herstructureringsopgaven, woongebouwen, winkelprojecten en scholen. Uitgangspunten die aan de basis staan van onze ontwerpvisie zijn de volgende: De gebruiker centraal en de plek als drager De leefstijlen van de bewoners en gebruikers en de plek vormen het vertrekpunt van elke opgave. De juiste ordening, uitstraling, vorm en functie laten de plek beter tot zijn recht komen. Door het samenwerken met en het leren kennen van de klant krijgt het programma en de plek betekenis. Het (ver)nieuw(d)e gebouw wordt verankerd op de locatie. Wensen en eisen van bewoners en gebruikers worden vertaald in binnen- en buitenruimten waarin zij optimaal kunnen wonen, werken, leren en leven. Ruimten waar mensen zich prettig in voelen en van gaan houden. Wij scheppen de condities waardoor bewoners en gebruikers na oplevering de gebouwen en buurten kunnen gaan maken.
Alles is context Ontwerpen betekent breder kijken dan de eigenlijke opgave en het onderzoeken van de vraag achter de vraag. Het gebouw, de buurt en het leven van de bewoners en gebruikers begint en eindigt niet bij de voordeur van het project. De wijk/het dorp/de stad zijn mede onze opdrachtgevers. Architectuur is een aanjager Een sterk architectonisch ruimtelijk concept is essentieel om het uiteindelijke gebouw of gebied te laten functioneren zoals het is bedoeld. Het concept beschouwen wij als startpunt waar abstracte stedebouw en concrete architectuur samen komen in een goed ontwerp. Daarnaast is verbeelding nodig om taaie processen los te trekken en te versnellen. Als het gezamenlijke doel duidelijk is, ontstaat er ruimte om architectonisch iets moois te realiseren. Huisvesten is mensen samenbrengen Architectuur is meer dan een huid om een functie vorm geven. Binnen de opgave vindt meer plaats dan in het programma is omschreven en de functie doet vermoeden. Een geslaagd gebouw of leefbare buurt brengt mensen samen en dat voegt iets toe aan het oorspronkelijke programma.
10 Stapsgewijze aanpak van initiatief tot ontwerp
Plan van Aanpak / Visie multifunctionele opgaves
Bij een medisch of eerste-/tweedelijns dienstencentrum en multifunctionele accommodaties gaat het veelal om een multifunctionele opgave waar in de aanloopfase een zorgvuldige afstemming over het programma en gebruik onontbeerlijk is vanwege de vele betrokkenen en hun belangen. Hierbij is het kennen en vertrouwen krijgen van de verhuurder, huurders en hun cliĂŤnten noodzakelijk, dat moet als rode draad door het proces lopen. Gebouweigenaar en huurders hebben zelf een visie en verwachtingen op het gebied van samenwerkingsvormen, beeldtaal, gebouwopzet en kosten. Die visies en verwachtingen kunnen ook uiteenlopen. Daarom is een zorgvuldige aanloopfase van cruciaal belang, omdat hierin de randvoorwaarden voor een goed functionerend gebouw dat voldoet aan ieders verwachtingen worden vastgelegd. In dit boekje worden de stappen die FAME voorstaat tijdens de aanloopfase uitgelicht en besproken.
Aanloopfase Stap 1: inventarisatie/analyse Wij starten aan de voorkant met een intakegesprek met de opdrachtgever/initiatiefnemer om te inventariseren wat haar visie is op de opgave en welke randvoorwaarden zij hieraan stelt: het exploitatiemodel, bouwbudget en dergelijke. In deze stap kijkt FAME verder naar de ruimtelijke context, randvoorwaarden voor de ontwikkeling en het programma van eisen. Voor de ruimtelijke context houdt dit in een inventarisatie en analyse van de locatie in zijn omgeving, de stedenbouwkundige randvoorwaarden en beeldkwaliteitseisen. Parallel daaraan wordt een ruimtelijk programma van eisen opgesteld waarbij de gebruikers een centrale rol vervullen. Hiertoe inventariseert FAME de ruimtelijke wensen van de verhuurder en de gebruikers, en zo mogelijk de technische wensen van de bouwer. Dit kan door middel van interviews met de betrokkenen en/of met een gezamenlijke workshop waarin gebrainstormd wordt over de wenselijk ruimtelijke relaties vanuit de gewenste (mate van) samenwerking tussen partijen. Bijvoorbeeld wel of niet een centrale balie, maar ook wat is de gewenste uitstraling en beleving, wat wordt het kloppende hart van het gebouw. Hierin is het belangrijk om samen met de gebruikers op te trekken. Het ruimtelijk programma van eisen wordt vastgelegd in een oppervlakte staat en zo nodig een ruimterelatieschema.
Multifunctionele opgaves 11
Stap 2: structuurmodel Bij goedkeuring van het ruimtelijk programma van eisen wordt in de vervolgstap, de vertaalslag gemaakt van de vierkante meters en ruimtelijk relaties naar de locatie en de massa. Hoe organiseren we het en hoe past het op de plek bij nieuwbouw of in het gebouw bij herbestemming binnen de gestelde randvoorwaarden. Eerst in een vlekkenplan en vervolgens in een efficiĂŤnt gebouwconcept. Dit wordt vastgelegd in een massastudie en architectuurconcept. Ervaring leert bij dergelijke opgaves is een gebouwconcept wenselijk dat in zekere mate onafhankelijk is van partijen die af- of aanhaken. Het structuurmodel wordt met een tussenstap plenair teruggekoppeld aan en besproken met de stakeholders en waar nodig bijgestuurd en aangepast. Aan het structuurmodel kan een eerste bouwkostenraming worden gehangen.
Stap 3: voorontwerp Het door alle partijen gedragen structuurmodel is het uitgangspunt voor het voorontwerp. In deze stap worden de basisvoorwaarden vastgelegd voor de verdere uitwerking. Een van de eerste stappen is het bepalen van het concept voor de meest optimale gebouwconstructie voor deze opgave, waarbij het basisstramien reeds wordt vastgelegd. Dit geldt ook voor het principe van de gebouwprestaties op het gebied van energie en duurzaamheid. Hier werken we volgens het principe van de Trias Energetica, waarbij eerst wordt gekeken naar bouwkundige oplossingen om een (lagere) EPC te halen en waar nodig aangevuld met duurzame installatieve oplossingen. Het voorontwerp wordt gepresenteerd aan de betrokken stakeholders. Het ontwerp wordt voorgelegd aan de welstandscommissie en wordt berekend op bouwkosten. Bij een haalbaar plan binnen budget kan worden gestart met de uitwerking.
Uitwerkingsfase (Do t/m Uitvoeringsgereed) Hier wordt het ontwerp verder uitgewerkt tot definitief ontwerp/aanvraag omgevingsvergunning, en vervolgens in een technisch ontwerp en uitvoeringsgereed ontwerp uitgewerkt binnen de uitgangspunten van de aanloopfase.
12 Stapsgewijze aanpak van initiatief tot ontwerp
Inventarisatie / analyse Ruimtelijke context - Inventarisatie van de locatie: specifieke kenmerken - ruimtelijke en stedenbouwkundige analyse: invloedrijke en bepalende en/of beperkende factoren - Inventarisatie en verzamelen van de van toepassing zijnde randvoorwaarden van overheidswege of anderszins
terrein
ontsluiting autoverkeer
kulturhus
zwembad
sporthal
ontsluiting langzaam verkeer
manege/dagopvang
voorzieningen
Multifunctionele opgaves 13
Workshop - Samen met gebruikers nadenken over essentiĂŤle waarden van het gebouw - gebruikskwaliteit - functioneren - op zoek naar het kloppende hart van het gebouw - gebouwbeleving - gebouwuitstraling
14 Stapsgewijze aanpak van initiatief tot ontwerp
Programma van Eisen - Inventarisatie, analyse en zonodig (mede) opstellen van het programma van eisen en wensen - Vertalen wensen en eisen en uitkomst workshop naar een ruimtelijk relatieschema
programma
Multifunctionele opgaves 15
16 Stapsgewijze aanpak van initiatief tot ontwerp
Structuurmodel Programma op de plek - Vertalen van het relatieschema en de m2’s naar de locatie: hoe organiseren we het gebouw en hoe past het op de plek? - Het gebouw gaat een relatie aan met zijn omgeving en vice versa. - Terugkoppelen met opdrachtgever/gebruiker
bij nieuwbouw: vertalen programma naar de locatie
bij bestaande bouw: vertalen programma naar het gebouw
Multifunctionele opgaves 17 atrium/hal
1ste en 2de lijns 1842 m2 bvo atrium / hal
611 m2 bvo
eerstelijns zorg
totaal 2453 m2 bvo
huisartsen 392 m2
tweedelijns zorg
176
fysiotherapie 193 m2
beschikbare m2 bvo entrée woongebouw stijgpunten
lichtdoorlatend
hoofdentrée eerstelijns
balie
natte groep
Icare 131 m2
atrium 384 m2 hal 227 m2
verloskundige, mondhygiënist, diëtist, logopedist 296 m2
vlekkenplan
gebouwconcept
apotheek 394 m2
ggz 436 m2
Vlekkenplan / Gebouw concept - Het vervaardigen van meerdere mogelijke modellen - Het beoordelen van de modellen om te komen tot het meest wenselijke en optimale model dat voldoet aan de verzameling van randvoorwaarden - terugkoppelen met opdrachtgever/gebruiker - Het vertalen van het vlekkenplan naar een gebouw-concept; het vormgeven van de relatie’s binnen de randvoorwaarden. Het gebouw als organisme wordt tastbaar.
18 Stapsgewijze aanpak van initiatief tot ontwerp
Schetsontwerp Massastudie en architectuur concept - Het vormgeven in volume en architectuurconcept: het plan krijgt gezicht.
Multifunctionele opgaves 19
Voorontwerp
20 Stapsgewijze aanpak van initiatief tot ontwerp
Realisatie
Multifunctionele opgaves 21
22 Stapsgewijze aanpak van initiatief tot ontwerp
Multifunctionele opgaves 23
Burg. Roelenweg 40 8021 EW Zwolle Postbus 674 8000 AR Zwolle t 038 425 81 01 info@famegroep.nl www.famegroep.nl